BAB 10

HUKUM BACAAN MAD DAN WAQAF

Standar Kompetensi
10. Menerapkan hukum bacaan mad
dan waqaf

Kompetensi Dasar
10.1. Menjelaskan hukum bacaan mad dan waqaf
10.2. Menunjukkan contoh hukum bacaan mad dan waqaf dalam bacaan
surat-surat Al-Quran
10.3. Mempraktikkan bacaan mad dan waqaf dalam bacaan surat-surat AlQuran

PENDALAMAN ISTILAH
1.

Mad thabii

: .............................................................................................................

2.

Mad jaiz munfasil

: ..............................................................................................................

3.

Mad lazim

: ..............................................................................................................

4.

Bacaan waqaf

: .............................................................................................................

5.

Bacaan washal

: ..............................................................................................................

LEMBAR PENGUASAAN KONSEP

A. Berilah tanda silang (X) pada huruf a, b, c, atau d pada jawaban yang paling tepat !
1.
2.

Mad berarti ....

a. pendek
c. jelas
b. panjang
d. berdengung
Di bawah ini lafaz yang mengandung bacaan mad thabii adalah ....
a.
b.

3.

4.

5.

Lafaz yang diraster mengandung bacaan mad ....

a. wajib muttasil
c. aridl
b. jaiz
d. badal
munfasil

Berikut ini yang merupakan contoh mad wajib muttasil adalah ....

b.

d.

c.

Cara membaca lafaz yang mengandung bacaan mad thabii adalah dibaca panjang....
a. 1 harakat
c. 3 harakat
b. 2 harakat
d. 4 harakat

a.

6.

d.

c.

Cara membaca mad wajib muttasil adalah harus dibaca panjang ....

7.
8.

a. 1 alif
c. 3 alif
b. 2 alif
d. 4 alif
Bacaan panjang 5 alif setara (sama) dengan ....
a. 1 harakat
c. 2 harakat
b. 1,5 harakat
d. 2,5 harakat
Berikut ini yang merupakan contoh aridl adalah ....

a.
b.
9.

d.
c.

Dalam istilah mad badal, kata badal berarti ....

a. pemandu
c. panjang
b. pengganti
d. pendek
10. Lafaz yang mengandung bacaan mad lazim harfi musaqqal adalah ....
a.
b.

d.

c.

11. Tanda waqaf artinya .

a. wajib berhenti
b. lebih baik berhenti
12. 12. Tanda waqaf
artinya .
a. wajib berhenti
b. lebih baik berhenti
13. Cara membaca waqaf

c. lebih baik langsung

d. langsung
c. lebih baik langsung
d. langsung
yang benar adalah .

a. berhenti sebentar
b. berhenti sebentar untuk mengambil nafas
c. berhenti sebentar tanpa mengambil nafas
d. berhenti sebentar boleh mengambil nafas atau tidak
14. Waqaf artinya adalah ....
a. berdengung
c. fasih
b. berhenti
d. tartil
15. Di bawah ini yang merupakan tanda waqaf lazim adalah ....
a.
c.
b.

d.

16. Cara membaca lafaz yang tanda waqaf muraqabah adalah ....
a. berdengung
c. jelas
b. samar-samar
d. melebur

17.

Cara membaca lafaz yang mengandung tanda waqaf di atas adalah ....
a. lebih utama berhenti
c. terus atau berhenti sama saja
b. lebih utama terus
d. tidak boleh berhenti
18. Yang bukan termasuk tanda waqaf adalah adalah ....
a.

_____

c.

b.

d.

19. Waqaf muraqabah disebut juga dengan istilah .

a. taawuz
b. taanuq
20.

c. tasbih
d. taasub

Dalam ayat di atas mengandung tanda waqaf ....
a. jaiz
c. mamnu
b. lazim
d. muraqabah

B. Jodohkanlah pasangan-pasangan lafaz dan bacaan tajwidnya berikut ini !

Mad badal

.......

Mad lazim harfi musaqqal

.......

Mad lazim harfi

mukhaffaf

.......

Mad lazim kilmi

musaqqal

.......

Mad lazim kilmi

mukhaffaf

.......

_____

1. Waqaf jaiz

2. Waqaf muraqabah

3. Waqaf mamnu

4. Waqaf saktah

5. Waqaf lazim

Terdiri dari wakaf kafi, tasawi,

dan hasan
Harus berhenti

Tiga titik di dua tempat

Berhenti lebih baik

Tidak boleh berhenti

C. Jawablah pertanyaan-pertanyaan berikut ini !

1.

Jelaskan cara membaca mad thabii !

Jawab ................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

2.

Jelaskan perbedaan mad jaiz munfasil dengan mad wajib muttasil !

Jawab ................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

3.

Sebutkan macam-macam mad lazim !

Jawab ................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

4.

Bagaimana cara membaca mad aridl ?

Jawab ................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

5.

Tulislah 3 contoh lafaz yang mengandung bacaan mad badal !

Jawab ................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

6.

Bagaimana cara membaca waqaf, jika berupa

?
Jawab .................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................

7.

Bagaimana perbedaan cara membaca waqaf dan

Jawab .................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
8.

Jelaskan yang dimaksud dengan waqaf lazim !

Jawab ..................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................

9.

Jelaskan cara membaca waqaf saktah !

Jawab .................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................

10. Sebutkan 7 macam tanda waqaf !

Jawab ..................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................

LEMBAR KEMAMPUAN PENERAPAN

()


( )

()

Langkah-langkah kegiatan :
Guru memilih beberapa siswa yang mempunyai kemampuan membaca
AlQuran
di atas
rata-rata
untukmenjadi
tutor
sebaya.
()

Siswa berlatih membaca ayat-ayat yang mengandung bacaan mad dengan benar secara berkelompok dengan metode
tutor sebaya.
Siswa membaca secara individual untuk dinilai.
Pedoman penilaian membaca ayat-ayat yang mengandung bacaan mad :
Indikator kemampuan

Aspek yg dinilai

Kelancaran
Bacaan

mad
Makhraj

Nilai

Membaca dengan lancar

Tidak melakukan kesalahan bacaan mad serta makhrajnya
Membaca dengan lancar
Melakukan 1-2 kesalahan bacaan mad serta makhrajnya
Melakukan 3-4 kesalahan bacaan mad serta makhrajnya
Melakukan 5-6 kesalahan bacaan mad serta makhrajnya

100
90
80
70
60
50

Melakukan 7-8 kesalahan bacaan mad serta makhrajnya

Melakukan lebih dari 8 kesalahan bacaan mad serta makhrajnya

Berilah tanda cek (

yang tersedia !
No.

1
2
3
4
5

Paraf Guru

) yang sesuai dengan keyakinan kamu terhadap pernyataan-pernyataan

Keyakinan

Pernyataan

Sangat yakin

Yakin

Agak yakin

Tdk yakin

skor 4

skor 3

skor 2

skor 1

Membaca Al Quran dapat membuat hati dan fikiran menjadi lebih jernih
Orang yang membaca Al Quran mendapatkan keutamaan dan pahala
yang sangat besar
Orang yang mengajarkan Al Quran merupakan orang yang paling baik
Kelak di akhirat Al Quran akan memberi syafaat kepada para
pembacanya
Al Quran dapat mengobati hati yang sedang susah dan kalut

NILAI
Penguasaan Konsep dan
Nilai-nilai

PARAF
Penerapan

Guru

Orang Tua