LAPORAN PRAKTIKUM

FISIKA DASAR

Disusun oleh :
Nama

: Atika Nur Syarifah

NIM

: H0910016

Kelompok : 09

LABORATORIUM REKAYASA PROSES

PENGOLAHAN PANGAN DAN HASIL PERTANIAN
FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS SEBELAS MARET
SURAKARTA
2010

HALAMAN PENGESAHAN

Laporan praktikum Fisika Dasar ini disusun guna melengkapi tugas mata kuliah
Fisika Dasar. Laporan ini telah diketahui dan disahkan oleh Dosen Pengampu dan
Asisten Fisika Dasar pada tanggal 3 Desember 2010.

Disusun oleh :
Nama

Atika Nur Syarifah

NIM

H0910016

Kelompok

09

Mengetahui,

Dosen Pengampu Fisika Dasar,

Asisten,

Ir. Kawiji, MP.

Pinda Prasetiawan

NIP. 196112141986011011

NIM. H09008042

HALAMAN PENILAIAN

Nama

: Atika Nur Syarifah

NIM

: H0910016

Kelompok : 09

No.
1
2
3

ACARA
Gaya dan Daya
Kalorimetri
Dinamika Fluida
Rata-rata :

NILAI

TANDA TANGAN

DAFTAR ISI
Halaman Judul...........................................................................................................i
Halaman Pengesahan...............................................................................................ii
Halaman Penilaian..................................................................................................iii
3

Daftar Isi.................................................................................................................iv
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Daftar Tabel.............................................................................................................vi
Daftar Gambar.......................................................................................................vii
Kata Pengantar......................................................................................................viii
I. GAYA DAN DAYA
A. Pendahuluan................................................................................................1
1. Latar Belakang......................................................................................1
2. Tujuan Praktikum..................................................................................2
3. Waktu dan Tempat Praktikum...............................................................2
B. Tinjauan Pustaka.........................................................................................2
C. Alat, Bahan dan Cara Kerja........................................................................4
1. Alat........................................................................................................4
2. Bahan....................................................................................................4
3. Cara Kerja.............................................................................................4
D. Hasil dan Analisis Percobaan......................................................................5
1. Hasil Percobaan.....................................................................................5
2. Analisis Hasil Percobaan......................................................................6
E. Pembahasan...............................................................................................16
F. Kesimpulan...............................................................................................18
DAFTAR PUSTAKA.....................................................................................20
II. KALORIMETRI
A. Pendahuluan..............................................................................................21
1. Latar Belakang.....................................................................................21
2. Tujuan Praktikum.................................................................................22
3. Waktu dan Tempat Praktikum..............................................................22
B. Tinjauan Pustaka.......................................................................................22
C. Alat, Bahan dan Cara Kerja......................................................................24
1. Alat......................................................................................................24
2. Bahan...................................................................................................24
3. Cara Kerja...........................................................................................25
D. Hasil dan Analisis Hasil Percobaan..........................................................25
1. Hasil Percobaan...................................................................................25
2. Analisis Hasil Percobaan.....................................................................26
E. Pembahasan...............................................................................................30
F. Kesimpulan...............................................................................................31
DAFTAR PUSTAKA.....................................................................................32
4

III.

DINAMIKA FLUIDA
A. Pendahuluan...............................................................................................33
1. Latar Belakang.....................................................................................33
2. Tujuan Praktikum.................................................................................34
3. Waktu dan Tempat Praktikum..............................................................34
B. Tinjauan Pustaka........................................................................................34
C. Alat, Bahan dan Cara Kerja.......................................................................35
1. Alat.......................................................................................................35
2. Bahan....................................................................................................35
3. Cara Kerja............................................................................................36
D. Hasil dan Analisis Hasil Percobaan...........................................................36
1. Hasil Percobaan....................................................................................36
2. Analisis Hasil Percobaan......................................................................38
E. Pembahasan................................................................................................45
F. Kesimpulan.................................................................................................46
DAFTAR PUSTAKA.....................................................................................47
Lampiran

DAFTAR TABEL
Tabel 1.1 Hasil Perhitungan Koefisien Gesek dan Daya pada Landasan Kasar......5
Tabel 1.2 Hasil Perhitungan Koefisien Gesek dan Daya pada Landasan Licin.......6
Tabel 2.1 Hasil Pengamatan pada Larutan Kopi....................................................25
Tabel 2.2 Hasil Pengamatan pada Larutan Garam.................................................26
Tabel 3.1 Hasil Pengamatan Debit Aktual (Qa) ....................................................36
Tabel 3.2 Hasil Pengukuran Debit Saluran (Qu)....................................................37
Tabel 3.3 Hasil Perhitungan Faktor Koreksi (Cf) .................................................38

DAFTAR GAMBAR

Gambar 1.1 Rangkaian Alat Percobaan Gaya dan Daya..........................................4

Gambar 1.2 Grafik Hubungan antara dengan W pada landasan kasar dan licin.16
Gambar 1.3 Grafik Hubungan antara P dengan W pada landasan kasar dan licin. 16
Gambar 2.1 Grafik Hubungan Antara Kalor Jenis () dan Suhu Akhir (t) pada
Larutan Kopi dan Larutan Garam.....................................................30
Gambar 3.1 Susunan Percobaan Dinamika Fluida.................................................36
Gambar 3.2 Grafik Hubungan Faktor Koreksi (Cf) dengan Ulangan (n)..............44
Gambar 3.3 Pelampung Tanpa Beban....................................................................45
Gambar 3.4 Pelampung dengan Beban..................................................................45
Gambar 3.5 Penampang Saluran dengan Berbagai Kedalaman.............................45

KATA PENGANTAR

Puji syukur penulis panjatkan ke hadirat Allah SWT yang telah

melimpahkan rahmat dan hidayah-Nya sehingga penulis dapat menyelesaikan
laporan hasil praktikum Fisika Dasar ini
Dengan penuh rasa hormat, penulis ucapkan terimakasih kepada banyak
pihak yang telah membantu terlaksananya praktikum Fisika Dasar hingga
penyelesaian laporan ini. Terimakasih penulis ucapkan antara lain kepada :
1. Dekan Fakultas Pertanian Universitas Sebelas Maret.
2. Semua Dosen Fisika Dasar yang telah banyak membagikan ilmunya
kepada penulis.
3. Semua Co-Ass Fisika Dasar dari jurusan Ilmu dan Teknologi Pangan
tahun 2009 yang telah membimbing penulis mulai dari pelaksanaan
praktikum sampai dengan penyelesaian laporan.
4. Rekan-rekan mahasiswa/i Fakultas Pertanian jurusan Ilmu dan
Teknologi Pangan yang telah banyak membantu dalam penyusunan
laporan ini.

5. Kakak-kakak senior Fakultas Pertanian yang telah berperan serta

membimbing penulis.
6. Keluarga di rumah yang telah memberi dorongan moral, spiritual
maupun bantuan materi bagi penulis, sehingga penyusunan laporan ini
dapat selesai dengan baik dan tepat waktu.
Semoga menjadi amal baik dan bermanfaat. Amin.
Surakarta, 3 Desember 2010
Penulis