Fam 100
autodesk'
}TAND B(o,o/UK,
ffaloo.u*
ww.
DAFTAR ISI
1. PEI{DAHULUAI\
l.l. Data Pendukung(database)
1.2. DataBatchFile
4. PROSESSTERRAIN
4.1. MembentukSurface
4.2. MembentukContour
5. PROSESSDESIGN
5.1. MembenhrkGarisAs Jalan
5.2. MerencanakanAlignment Horizontal
5.3. MerencanakanAlignment Horizontal & Stationing
5.4. MelakukanOffset
5.5. PotonganMemanjang@rofile)
5.6. MerencanakanAlignment Vertikal @inishGmde)
7. CROSS SECTION
7.1. MembuatTemplate
7,2. MembuatCrossSection
8. SUPLEMENT PENUTUP
8.1. Saran
8.2. TambahanGizi
| lGnilanuluan
ProgramLand Ded$top bekerjapadaCAD 2002 dan sudahmenjadisatukesatuan
dengandalam satu program Land Deskstop. Sistim operasionalnyajuga harus
didukungdenganprogrampendukunglaimya, yaitu Microsoft Excel danNot Pad
dimanahal ini diperlukanadalahuntuk memprosesdata base-nya.
i , . r 3j : j F t -- s.4.
@i *n$ **w
as5 tu.*'r'ht4_,,,?
-,\1,7
12 @85(rffi
tl
r - \.tt7
F'llul
0:ffidlgmq$rrj
4 r @, 9@ need@ r
Gambar l.l
olehSUBAGYO
hed bo*
. Data dari excel tadi dicopy ke notepad, untuk diubah menjadi data
baseberupateks (extentiot"txf'),lihat Gambar1.2.
!1E1.!
H. E(l Foin t ttd r{.b
169, 50734. 358,1851-10. 664,84, 093, 3+350
170, 507330.qLL,185081.317,83. CL8, 3+400
!7!, 5O72aL.I2Z,!A5O77.129,A6.667, 3+450
I72, 507231,.153,tA5O79.091,a7.325, 3+5OO
I73, 5o7!A7.052,IA1O71-543,a4.418, 3+550
!74, tO7172.171,,!A5066.7t9,a3.CL9, 3+600
475, 5Q7O9Z.
'l-76, O7,4,tA5O37. 3aa,a4. 271, 3+650
507061.16t,aa4996. 987,9O.536, 3+7OO
1-77,507U1. 27t, i,A952. 84Z,99, 212, 3+750
t7A, 507037-L7a,!U9A3,A25,LO7.2L3, 3+8OA
779, 507039.257,I8/a14. 877,U3. 896, 3+850
1 8 0 ,t 0 7 0 2 5 . 7 6 8 , 1 8 4 8 0 6 . 7 8 2 . 1 1 2 . 6 5r0+, 9 0 0
181, 506998.936,184763.525,1.14.419, 3+950
142, 506973.52A,LA72L.771,LL7.606, 1+OOO
1 0 0 0 ,5 0 8 6 8 40. 3 9 . 1 8 7 t 4 1 . 4 7 46. 5 . 5 7 5 .u i u n q i s r b .
o c t , t 0 8 6 8 1 .0 4 0 . 1 8 7 5 4 35. 0 1 .6 5 . 45 5 .u i i n o - i a n b .
oo2, 5oa676.2a3,aa7i44.389;65. rar,ulund l6 b.
t, raa671.22a,1a7y6. a33;65.875;sat iuiah
t, 10A672.
627,LA7r50.721,66,277,sttt rti,ah
1, 504667.
79A,LA7t13.4M, 65.941.sdt r ah
, 5 0 8 6 9 3 . 3 3 1 . 1 8 7 5 4522. 1 . 6 t . 7 2 9 . s d t l a n q o a r
, 5 0 8 6 9 7 . 5 4 8 . 1 8 7 5 5 6 . 9 4 0 . 5 6 . 8 5 1 . srdt ft i ; f i
| 5OA6a'.131,LA7562,713,67 .637 ,pl a5
508693.424,187560.48 617 ,. t 8 8 , p l a s
1 0 q 6 7 4 . 6 6 5 , 1 8 7 . 9 3 . 9 9 8 . 6 6 . 1 2 1 , jal n
s
0!t, 508671.
191,187494.431,66.10t,plas
oLz,5oa67o.o33,Lam11. it0.66. tgt. is itn
,L87144.712.66.170,gl aa
OL3, 508666.677
1 , 5 0 8 6 6 5 . 3 1 1 . 1 8 7 359542.. 6 55. 0 5 . a si l n
t . 5 0 8 6 6 20. 3 9 , 1 8 7 3 * r .9 7 7 ,6 5 .4 7 7 ,p 1a 3
:),
Gambar 1.2
. Data yang telah kita pindahke note pad kita simpandengannana yang
sesuaidengannamaproyek agarrnudahmencarinya.
1.2. DataBatchFile
Fomat yang kita buat adalah berupa bahasasurvai, yang biasa dipakar
untuk ini adalahuntuk datacrossmauDundatasituasi.
Contohpembuahndarabatchfile;
NEZ 1 10001000100Pl
PRISM5.2
sFl
AP ON 5OOO/ AP OFF
STNI 5.2
BS20
AD VD 10290.3030200-1.5EL
10390.0000100-1.3
Keterahgan:
NEZ = import point 1000 = koord Y
1 = no. urut data 1000 = koord X
Beda tinggi antaru dari PMSM kc STNdan sebalikayahrs sama,bisa 0 atqu l, bila
tempatprisma ada elevasi ditulis I dan bila tidqk qda tulis tingginya, back set bisa
dengansudut 0, 90, 180dll.
J1! o3r 1r
| 'lr
Gambar 1.3
Dari data M Excel tadi kemudiandimbah ke teks file melalui Note Pad, tinggal memblok data
excel, kemudiandi pastepadanote pad, untuk mempermudahmembedkode titik pada ganbar
nantinyajanganlupa memberikannomor unhrkmasing-masinggmp.
Janganlupa menyimpanfile ini denganekstention"tr", misalkan"Cross.txf'.
Contoh data base lain yang sudahjadi dan bisa di-runing pada rrogram land desktop3,lihat
gambar1.4.
2|o12.5a.3!..1.1
Gambar1.4
z. mcmlefinamsll||iGct
2.1. Membuk! Land Project3
Bisa lewat Stafi Menu, kemudian klik pada program Land Deslaop, atau lewat Desktop,
sepenipadatampilaneambar2.1 & 2.2.
l-:.t
E; Lr
Gambar2.1
&i,bdF-tu&e
ydr d*evpinar
RintA izxgaN
qambar2.2
-c\t'dE!i.d.n :l B*.. I
PriEtN.* lPrdo
Dl#iE P.rtr I C [rd ft.idr nPrds\tr{r\ 1
s*. I
oK I ctEd I H.b I
Gambar2.3
il
Naotai!'-
IEil
."-l
f- oi---l c''cd I H4 |
G.mbar2.4
:J]l
Gambar2.5
vr I L..d I
%
r'-?$1
r"-nl
| -?nt
lildl
la Sdd.0idirsdrffi
Yr' Mrlr 6dv'*b-
g* I r f-uril r* |
Gambar2.6
+ lhf ut
F-----
ot* F----
l}.*U'* F------
lr---_=
-ri*Didrslt - 0lzh
61h
0 y.177!18
s1t12.3{
I:
Qambar2.8
autodesk'
}TAND B(o,o/UK,
ffaloo.u*
ww.
DAFTAR ISI
1. PEI{DAHULUAI\
l.l. Data Pendukung(database)
1.2. DataBatchFile
4. PROSESSTERRAIN
4.1. MembentukSurface
4.2. MembentukContour
5. PROSESSDESIGN
5.1. MembenhrkGarisAs Jalan
5.2. MerencanakanAlignment Horizontal
5.3. MerencanakanAlignment Horizontal & Stationing
5.4. MelakukanOffset
5.5. PotonganMemanjang@rofile)
5.6. MerencanakanAlignment Vertikal @inishGmde)
7. CROSS SECTION
7.1. MembuatTemplate
7,2. MembuatCrossSection
8. SUPLEMENT PENUTUP
8.1. Saran
8.2. TambahanGizi
| lGnilanuluan
ProgramLand Ded$top bekerjapadaCAD 2002 dan sudahmenjadisatukesatuan
dengandalam satu program Land Deskstop. Sistim operasionalnyajuga harus
didukungdenganprogrampendukunglaimya, yaitu Microsoft Excel danNot Pad
dimanahal ini diperlukanadalahuntuk memprosesdata base-nya.
i , . r 3j : j F t -- s.4.
@i *n$ **w
as5 tu.*'r'ht4_,,,?
-,\1,7
12 @85(rffi
tl
r - \.tt7
F'llul
0:ffidlgmq$rrj
4 r @, 9@ need@ r
Gambar l.l
olehSUBAGYO
hed bo*
. Data dari excel tadi dicopy ke notepad, untuk diubah menjadi data
baseberupateks (extentiot"txf'),lihat Gambar1.2.
!1E1.!
H. E(l Foin t ttd r{.b
169, 50734. 358,1851-10. 664,84, 093, 3+350
170, 507330.qLL,185081.317,83. CL8, 3+400
!7!, 5O72aL.I2Z,!A5O77.129,A6.667, 3+450
I72, 507231,.153,tA5O79.091,a7.325, 3+5OO
I73, 5o7!A7.052,IA1O71-543,a4.418, 3+550
!74, tO7172.171,,!A5066.7t9,a3.CL9, 3+600
475, 5Q7O9Z.
'l-76, O7,4,tA5O37. 3aa,a4. 271, 3+650
507061.16t,aa4996. 987,9O.536, 3+7OO
1-77,507U1. 27t, i,A952. 84Z,99, 212, 3+750
t7A, 507037-L7a,!U9A3,A25,LO7.2L3, 3+8OA
779, 507039.257,I8/a14. 877,U3. 896, 3+850
1 8 0 ,t 0 7 0 2 5 . 7 6 8 , 1 8 4 8 0 6 . 7 8 2 . 1 1 2 . 6 5r0+, 9 0 0
181, 506998.936,184763.525,1.14.419, 3+950
142, 506973.52A,LA72L.771,LL7.606, 1+OOO
1 0 0 0 ,5 0 8 6 8 40. 3 9 . 1 8 7 t 4 1 . 4 7 46. 5 . 5 7 5 .u i u n q i s r b .
o c t , t 0 8 6 8 1 .0 4 0 . 1 8 7 5 4 35. 0 1 .6 5 . 45 5 .u i i n o - i a n b .
oo2, 5oa676.2a3,aa7i44.389;65. rar,ulund l6 b.
t, raa671.22a,1a7y6. a33;65.875;sat iuiah
t, 10A672.
627,LA7r50.721,66,277,sttt rti,ah
1, 504667.
79A,LA7t13.4M, 65.941.sdt r ah
, 5 0 8 6 9 3 . 3 3 1 . 1 8 7 5 4522. 1 . 6 t . 7 2 9 . s d t l a n q o a r
, 5 0 8 6 9 7 . 5 4 8 . 1 8 7 5 5 6 . 9 4 0 . 5 6 . 8 5 1 . srdt ft i ; f i
| 5OA6a'.131,LA7562,713,67 .637 ,pl a5
508693.424,187560.48 617 ,. t 8 8 , p l a s
1 0 q 6 7 4 . 6 6 5 , 1 8 7 . 9 3 . 9 9 8 . 6 6 . 1 2 1 , jal n
s
0!t, 508671.
191,187494.431,66.10t,plas
oLz,5oa67o.o33,Lam11. it0.66. tgt. is itn
,L87144.712.66.170,gl aa
OL3, 508666.677
1 , 5 0 8 6 6 5 . 3 1 1 . 1 8 7 359542.. 6 55. 0 5 . a si l n
t . 5 0 8 6 6 20. 3 9 , 1 8 7 3 * r .9 7 7 ,6 5 .4 7 7 ,p 1a 3
:),
Gambar 1.2
. Data yang telah kita pindahke note pad kita simpandengannana yang
sesuaidengannamaproyek agarrnudahmencarinya.
1.2. DataBatchFile
Fomat yang kita buat adalah berupa bahasasurvai, yang biasa dipakar
untuk ini adalahuntuk datacrossmauDundatasituasi.
Contohpembuahndarabatchfile;
NEZ 1 10001000100Pl
PRISM5.2
sFl
AP ON 5OOO/ AP OFF
STNI 5.2
BS20
AD VD 10290.3030200-1.5EL
10390.0000100-1.3
Keterahgan:
NEZ = import point 1000 = koord Y
1 = no. urut data 1000 = koord X
Beda tinggi antaru dari PMSM kc STNdan sebalikayahrs sama,bisa 0 atqu l, bila
tempatprisma ada elevasi ditulis I dan bila tidqk qda tulis tingginya, back set bisa
dengansudut 0, 90, 180dll.
J1! o3r 1r
| 'lr
Gambar 1.3
Dari data M Excel tadi kemudiandimbah ke teks file melalui Note Pad, tinggal memblok data
excel, kemudiandi pastepadanote pad, untuk mempermudahmembedkode titik pada ganbar
nantinyajanganlupa memberikannomor unhrkmasing-masinggmp.
Janganlupa menyimpanfile ini denganekstention"tr", misalkan"Cross.txf'.
Contoh data base lain yang sudahjadi dan bisa di-runing pada rrogram land desktop3,lihat
gambar1.4.
2|o12.5a.3!..1.1
Gambar1.4
z. mcmlefinamsll||iGct
2.1. Membuk! Land Project3
Bisa lewat Stafi Menu, kemudian klik pada program Land Deslaop, atau lewat Desktop,
sepenipadatampilaneambar2.1 & 2.2.
l-:.t
E; Lr
Gambar2.1
&i,bdF-tu&e
ydr d*evpinar
RintA izxgaN
qambar2.2
-c\t'dE!i.d.n :l B*.. I
PriEtN.* lPrdo
Dl#iE P.rtr I C [rd ft.idr nPrds\tr{r\ 1
s*. I
oK I ctEd I H.b I
Gambar2.3
il
Naotai!'-
IEil
."-l
f- oi---l c''cd I H4 |
G.mbar2.4
:J]l
Gambar2.5
vr I L..d I
%
r'-?$1
r"-nl
| -?nt
lildl
la Sdd.0idirsdrffi
Yr' Mrlr 6dv'*b-
g* I r f-uril r* |
Gambar2.6
+ lhf ut
F-----
ot* F----
l}.*U'* F------
lr---_=
-ri*Didrslt - 0lzh
61h
0 y.177!18
s1t12.3{
I:
Qambar2.8
s runningdala[ffic
Untuk membuatgambar peta siid)asi,Land Desirop menyediakanfasilitas import/exportpoint
dar Runing Batch File, dari data suwai topograi yang telah kita Foses ( sepertiyang telah
diterangkanpadababpendahuluan).
Unhrk pemula yang paling mudah kita $makan adalahdengancara pertana' yartu
caraimportexport point, sbb:
T--C---l
Add- I
c@l
1,'-,,. I
F."""1
li4 |
Gambar3.l
Gambrr3.2
gambar3.3
Kemudianmuncultampilanseperti
Gambar3.3
93
6221
x\4P,247 6?2A
xe2.i, ?t7
a747
1
IHX
Gambar3'4
3.1. MengaturPointGroup
&.|rt
*-"1
E
ao
o E
s
F DBHidEI!d4I EdJd.l ofr
s l'.lql
hFibs."d,-
J.
lorlc.'gle*ls*l
:ri'aita _ iita z.dom sMF6ruioino Foua05xrnorilo(
Gambar3.5
t K71kCleate Group
t Tulis BM padabox GroupName
t K)ik Apply, laltuklik OK
t Klik Build List, makapadakotak Poirl ,ir/ akanmuncul angkaglup 2-5.
t Ulangi lagi bila ingin membuattitik $oup yang lain.
Untuk menampilkanpadagambarlakukan;
) K1ik ReplaceAll
El c-,i I B6 I
Gambar3.6
.t&,s
#;. idFi*.#'
i-qi5
rlffiib_
''" X1*
Sitfrh?.
rinn
1EL,
-. iuffi,.
e.-,1t
tlrat
'Srlr-'
Ganbar3.7
olehSUBAGYO
had boot
r+ [10$GStGllilin
Prosesteftain qdrhh lmtuk membangunja.i"g-jaring segi-3 (garis victor) yang mempunyai
ketinggianantaratitik satuke titik yang lain.
Prosespembuatanjarring-jaring ini disebut"surface", yang akat netentukan ketinggiandan
amhdari kontur.
Langkahuntuk membuatsurfaceadalahsbb;
a KlikTezrain padamenu
t SorctTetsin Model Explorer, akanmrmculdialog box
) Kemudianklik kanandi terrain, mulrrcrrfboxmeu Crcatenewsutface
) Klk di Creae newsurface,mtmculsurfacel padakolom surfacename
) Buka Tenain explorerdg mengklik di di (+)
) Klik kanandi Poirtfle, munculbox menu
> Kltk Add.Point From to Autocad Obiect
) Klk Point
a Pilih Entity
) Entet
l*".'
4.1
Gambar4.1
Gambar
Gambar4.2
a hde--drr-k
F-
F' 6dF-ba.-b.d
4.2. MembcntukContour
Langkahuutukmembuatcontoursetelaheditingsurfacedirasasudahbenaf,adalah
sbb;
) KlikTerrain padamenu
) Plli\Create Contorr, muncultampilan sepeii gambar 4.4.
.) Tentukan Minor intenal & Maiot Interval pada dialog box ( misalnya
kontur minor I m, kontur mayor5 m)
,r*E-_-------
lEi@-_-'
c r..|r,dki . rrlof
---=
F-m !F lco.t*F
x-ini lffi---= '.F lco,,ts
€ c.fu*r r,
| cd-,6id F'd!i
i . ftt - _-!a!-l_ s*xa" I
f 6 | c-.. I 'l* |
Gambar4.4
t gambar 4.5
Bila sudahklik OK, makacontourakanmunad sepernt:lrnprlarl.
/i//'
L*
Gambar 4.5
Ii.\rdE ldd-
f-x-l c',a I q I
Ganbar 4.6
Setelahkeduaprosestersebutselesaiakaqterlihat hasilnyasepertitanpilerl'gambar
4.7beik\tl,
iilil/J"'
/rr
Y
II
d--------
Gambar4.7
!, [losGsdesign
Yang dimaksuddisini adalahmerencanakanalinemenhorizontaldan alinemenvertical. Pada
prosesdesainini kita perlu merubahmenu,caranyasebagaiberikut;
) l(Lik Projects padamenu
) Klik MenuPallete,akanmuncul dialog box
) SorotCivil Design3
) Klik Load, menuutamasecaraotomatisakanberubah.
Garisasjalan
/,
Gambar 5.1
5.2. MerencanakanAlignmantHorizontal
Membuatcrrve bisa dengancaraManual danle\\al Alignment-Edit,cermatiketentuan
desain alinemen horizontal jalan yang dikeluarkan PU Bina Marga atau memakai
standaryang disetujui (misalnya,4.r.rrto).
-
a-
Gambar5.2
yg sudahdi klik
Gambar5.3
ru:$.,
#d{+/
.0000m
Gambar5.4
ila b€narspt.ini
Gambar5.5
l9 olehSUBAGYo
hd bod
Gambrr 5,6
Amati apakah panjang garis as yang kita buat sesuai dengan staion yang
terproses,bila tidak maka teliti kembali gads as tadi dan ulangi membuat
Alignment-Lya.
.n.@
L!. @
L'- @
l=.m--l
-l
lrim
lid@-]
l-l c."a I {+l
Gambar 5.7
tr u.0 k ErdtE{rs
r, R@ d.'5d ftraa tda
Gambar5.8
Kitlangkah selanjutnyasbb. ;
) Klik Alignmentspalament
t K\k CresteStationLabels,di commatd', Beghning station <0.000>:
) Ezrer saja,muncul lagi Ehding station <4047.488>:
) Enter saj4mttriclJJDelete existitlgstqtioning lryers [Yes/No] <Yes> :
t Ketiktses
> Entet
Hasilnyalihat tampilangambar 5.9 beikttt iti;
GaEb.r 5.9
5.4. MelakukanOffsets
Offset ini gunanya adalah untuk membuat lebar median, perkerasan,bahu jalan,
trotoar (side walk), danbatasmilik jalan (ROWDamija).
Langkah-langkahnyasebagaiberikul;
) l(Jik Alignmentspala merr.t
) Klik CreateOfrseh..., munculdialog box sepertigambar 5.I0
------l
r& liom fry
r@ th6fi-------l ,,... r--------t"d.*
., -. f-l
------l
r.'l.,* lim
LF l3EffiEF---l :.," T---------
----l
L F.t-------l ra
rc:--l rl-l r-- .-----l
L.dr,.t laso---] ni'r..d la5@--------l
,,r." t.---------l. .. r------
Gambar5.10
Td-l c.'-' | &b I
EMffit5::: !
D-idr 'Fird'trz
Gambar5.ll
t So.ot nama alinernenyang akan kita (Align-2) -->Klik 01( hasilnya lihat
t^r\rpil rgambor 5.12
t
I
A---------
Gambar5.12
LangkahJangkahnya sebagaiberikuU
) Klik Profles padamenu
) SototExisting Ground
) Kltk Samlpefrom Sarlace,di coinmand "Alignmen name: Align-2, Number
: 3, Stqrting stdtion : 0.000,Ending station : 4047.488"
t Dan muncul dialog box, -)Klik sajaOK
t Klik Profles padamenu
t SorotSz4&ces
t Klik SetCufteltt Sudace,muncul dialog box,
t Sorot surfaceyangkitapaku (Sudacel),
hhat gambat 5.13
) Kik or
t SorotSurfaces
t Klik /a/2es..., muncul dialog box,
t Isilah kotak-kotakmisalnyasepertipadat mpilan gambar5.14
t Bila sudahkilik 01(
sl&i!lEd
la@ ]v.-d--*d lzl@_l
"Fl|rt
tuqnr- lam I
[4 P-'didbdr fiJ-_'l
[4slq.Eiidr'.c. ItrE I
r'..e. @ tu ndr.*6d lio----l
,!!
Einn F'r' j,lrl
Erl-Jrj
E E
f oxl *l s{l
f-al c-d | !d I
Langkahselanjutnya:
) Klik Prof,/espadamenu
) SorotCreateProfle
) Klik Full Profle'.
muncul dialog box, :J
I Isilah kotak-kotakmisahya
-)Kotak StotionRqnge(biarkT\), r suir6r!,
->Kolak Datum ElevationEntity: sr'r pm l!4
(biarkan), f Dltn EL{din E $}
-)Kotak Grid Creqtion, Miift664$ lrroE 13463
Ganbar 5.16
olehSUBAGYO
hd tod
LangkahJangkahnyasebagaiberikut;
l. Buat garis finish grade sesuai dengan kondisi e.rr'stinggroundtya dengan
pefiianb€loguLtinggi galian, timbunan datopqnjqng bitietya, mulei awal hjitgga
aktir proyek.
Bila sudahmakalakukandefine sbb:
) Klik Profi.le padament
a SorotFG Yefticql Aligwnent
I K\k Defi.neFG CenterLi e, di conrnarldmixrcrl Selectthe stalting point:
) Kltk di awal garit di commandmlmclulSelectobject:
) Lalu lakukanblocking dari awal hinggaakhir
t Klik kanandisembarangtempat
Kita sudah rnempunyai alinemen vertikal walaupun b€lum terbenhrk
lengkungnya"untuk membuatlengkung vertikal bisa dengancala manual atau
dengar,r Edit yertical alignment.
card_
2. Untuk lebih mengenaljenis-jenislengkungvertikal, cobecaramanualsajasbb:
) K\k Proffie padamenu
) Kik DT Vertikal Crrves..., muncul dialogbox (gambar5.11
) Klik gambaryangpertama (L ength)
;l Lafu OK di comrnandmuncul "Selectincomingtangent:"
) Klik garisyang pertama(garismasukke lengkung)
) Di commandmuncul "Selectoutgoingtangent:"
) Klik garis yang kedua(gariskeluardari lengkmg)
) Di commandmuncul "Lengthofcune :"
t Ketik panjangtll-nya" misalkan80 m
3. Labeling elevasidanprosentasepadafinish, sbb:
) Kltk Profile pda mer'n
) Sotot Label
) K\kTangens
I Di comrnand"Selectgade:'
) Klik padamasing-masinggaris
) Kita sudah punya nilai besarankemiringan memanjangjalan yang biasa
disingkat 'g", yang merupakan komponer penting untuk perencanaan
lengkungvertical jalan.
-t
,l*-
r-;--'.-]
f-=----
l*+.-
ii
Ganbar 5.17 P.*,. I Nd I I'ET c-'"d | !+ |
o
@ E
!lti
Catatan:
Prcfle yang tetah b at jangan sanpai dipindaudigeserkemanapun,karcnapatokan elel'asinva
sudahpatenpada titik av'al Hik pertamakali nenanpilkan proJile. Lihat tanpilan gsnbar 5-19
@r
Lr n0n|osullilgamtillcl0mat
6.1. Membuat SheetManager
Yang terpentingdisini adalahpenempatanformatJframeplan & profile yang akankita
buat.
a. MeftyiqpkanFrame
Lanekahlanqkahmembuatformatfiame dalarnSheetManaqer:
) Klik SheetManagerpadamenu
) Klik SetCulrent SheetStyle,muncultampilansepertigambar 6.1
) Pilih salahsatu,karenakita belum punyaftame yg sesuai
) [lJ:*. Open
-----------l :- . Jtal
La- l- .a*r c e d a. qlold
I
l[ rl
lL,---------]l
f-i,---l mr-. I
rdl !dl
Gambar6.1
b. PageSetup
) Klik SheetManage,,padamenu
a SorctsheetStyle
t Klik Load SheetStyle,makamwrcul frame yang kita load
) Muncul lagi garzbar 6.1,Hik sa)aOK
) Rubahlahfiame yang adasesuaidengankebutuhan,misalnyaproduk gambar
kita nantinya.A.3,maka setPage Setup-nyakeA3,plot scale-nyabllatl: l.
Gambar6,2
b. Memberikotegori vie,,lPort
) l<ik SheetManage,'Padamenu
) SorotsheetStyle
"
) Kltk SetVievport Category,di coromarrd'.luillcul"Selectobiect :
> Klik ga s kotak yiettpo,', yangtelah kita buat
) Klik ianan, munct:i,dialog box sepeii gambar 6 3
a SorotPlsr1,-- )View scalekellk "2 ", karenaformat kita A3
t Klik o(
Gambar6'3
** Fffil rd* @
t Klik Tart, muncul dialog box sdoirt-. I
---->Klik Add muncul dialog box lagi
-)lsikot* Stylename:ketik Match
untukmembuat ,grteIirr, karenabelumada.
--)Klik Edir , mmcul dialog box
-)Pi\hkot* Jenis : Romans
-)Kotak Height: ketik 1.30
-)Kotak Rolari: ketik 9,
-)Kotak Justify: pililt ToP
-)Kotak Layer kelikTex
-)Klik Edtf, munculdialog box
) kotak Codesketik : Mstch Line
-)!)t
-El
sa' I
!.,* [@ r. I TA4l
Ed,od]e" I
F-+----
r.---- =
rrc. [M-----= !!ldr Eq
tidh--------- Jd F;* = ad"r. @
ec,{br-rd I
I c [a-J
|!d l
cbt,
__51 rql --4i
I
----11=g--.1
'-os--..r
Gambar6.5
d. Menyimpanformat
*)Klik Sheetmanager
--)Klik Savesreet sryle,beri namamisalnya Planptof
--)Klik or
-)Di command muncul pilihan 'Enter type of sheet (Planprof/pRofic/Section)
<Plattprof>: "
-)Karena format kita untuk plan & profil, maka Enter saja.
29 olehSUBACYO
tf,d bo*
Memberi kategodvie\ryport:
) Klik SheetManagerpadamenu
) SorotSheetStyle
;, K11kSet yiewport Category,di coromar.dmru\c\l"Selectobjecl : "
) Klik garis kotak Viewpottyurgtelahkjtabt]a't
) Klik kanan,muncd dialog box sepertigambar 6.3
) SototProJile,--)View scalekenk "2", karenaformat kita .A3
) Klik o(
t"* a o
o6
t!
'o-*.,
ofi s!- , *..drctuks$iE
*b
';l];;lfft-..*r-*
b3'.*o
II 6
&
,"r*l* lffi
lF
l@- lmod
h'd'F
I a
---.: _g_l _ga_ r- 4 r.s, I
I1,,, ,,
ld cr._ I
d I (dl 3*l
Gambar6.7
31 o|ehSUBAGYO
h&d bod
rs.dldnrdE l'N*SoLN@
#s-@
ln!!.yr*y."F.l!"*c!!4 Bb4su.ffi
tEdl a*l bl
oK I c,cd | _ Eg
oK I c."d | _
Gambar6.8
i r- f;-l 5rd- |
u{sd' Pm I
Gambar6.9
nfrfirr,trl-*:+:, @lE*l.r.
.E.h.l-..
htbt rrd- I
!*d' @-l r- o'!d
!r& la@ | wt nr@ |
l!1, @- --0""'l
0&t ?!'t4t3;9 EaoE&.< |
!Fb- |
ld----- -
l'*E :l
E4|. orrrti{&
!
r-EA5t1..rldrl|td,tni.EGtudd4
triE*i-
rr* IiE-----=l Hr,r tiffl
8,. F;a--= !d&,r* @l
Gambar6.10
!F f'- |
I
r'*ra' Eql r D0F''
tft lam--l cc. E4
a*0it"/sL< | ----
TindndrD& l
--
iLfrr*-l &d.
Gambar6'11
Memunculkangaris/B/oc,t,
t Padakor;k Edit Frame Da:4Klik Bloch makamuncul dialog box
--)Klik ldd, muncul dialog box
--)Pada kofak Sry/e/istkita sorcIProlile: FG/EGEle'ation Label Grid
Line
untukmemasukkannya ke kotdkStylename:
-)Kot,iR Designdatapoint: sorotAlign'nent/Elewtion
-)Kot?lK Label location: pillh Increnental
->KotJ|( Frameiustify: pihh Frume Boltom
-)Kolak Label incremental:ketik 25'000
--)Klik EdL muncul dialog box
-)Kotak CodeCategory, pilth EG Center
-)Kota\, Code,PibhElevation
olehSUBAGYO
36 Land Derkop 3
hod hod
Gambar 6,14
o|ehSURAGYO
hed hoot
ProsesGenerate,langkahnyasbb.;
) Klik SheetManagerpadamenu
> SototPlan/Profile Sheets
) l4ik GenerateShee,Serie,r,munculdialogbo\ (gambar 6.12)
-->Klik O,K,munculdialogbox (lihatgambar6 13)
-)Klik OK lagi. tr-rngguprogr.un memprosesgambar liap-tiap
lembarsampaiselsesai.
Hasilnyabisa dilihat p adagambat 6.15 beikttt inll
Gambar6.15
LangkahnyaEditing adalahsbb. ;
) Klik SheetManagerpadamenu
a SorctProJileSheets
t Klik Edil Sheet,di commandadaperintoh "Selectobject:"
) Klik pada sheet layout yang akan di-edit atau klik kanan di sembamng
kemudian ketik nomor sheet-nya, kemudian muncul dialog box (lihat
gambar6.16)
'> Afir Datum Rerence: misalkar' 6J, ini adalah untuk menaiVhuunl<an
profile agarmasukke frame.
Bila ingin meng-edil sheet berikutnya tinggal klik Next Sheet, lihat tampilan
gambar6.16.
.
rcd$-rir*Dffb----
<].*s'r I xdsr*, I
ai*,- fo.---- er um
-t
f-o(
Gamber6.16
Gambar6.17
39 oleh SUBAGYO
tod bod
I mGm0uat
Gl0ss
sccti0n
7,1, Membual Template
Yangharusdipersiapkanadalahmembuattipikal crcsssection(template)yang akandi
letakkanpadagambarexistingcrosssection,sebagaigambarrencana.
Langkahawal kita harusmerubahSelap-nya,sbb:
) Klik Project padacommand,muncul dialogbox Boundarycreation
) Klk Drawing Setnp...,munculdialog boxlihat Sambar7.1
) BuatlahskalaHorizontal danVertikal l:1000
t Klik oK
Ld-$,th,.r,tatffitrrs*l'dt
f(-lcdlHdl
Gambar7.1
l-z.oo 3.50
Gambar 7.2
oleh SURAGYO
hod bo*
E**
-1lid1..
4,",.'".-^.
rc-.;;;;"1 A**'.'.
r.crrtF
a"^,'..".
-
itE#= 91 - ....j
ahet*-_ l
ldFd I
|cn**v l 1rr1--
tr ltrFl rd I
Gambar7.3
b. PerintahSubassembly
Yaitu perintahuntuk metengkapiutilitas padatemplatekita;
) Klik CrossSection
> SorctTenplate
- Kllk Defne Tenplate, di comnand muncul Pick fnish ground reference
point:
) Klik di ujung kananpaling atas (as jalarr).di commandmuncul h template
qnnetrical [Yes/No]: <Yes>
t Ketik luntuk memberiperintahYes
) Lakrr&;atEnter, di commandmunculSelect obiect:
) Laktkan Blocking padagambartipikal
) Klik Kanan, di command mrnul Sutface We [Nomal/Subgade]:
<Normal>
Ketin,V untuk Normal
t Enter, mttncvl,dialog dan llhat padagambar 24 tipikal gads yang putus-
putus,maksudnyasupayadiberi namamaterialnya.
'B',
t Klik lfew, untuk memberinamajenis matedalrryarrisalketik LPA klas
urfilk mateial shoulder
t Klik O,t,di conmand mrmcu/.Surfacetype[Normal/Subgrade]:<Normal>
t Ketik,l{ unok Normal
t Enter, mulicul dialog lagi dan lihat pada gambartipikal garis yang putus-
pufus,namamaterialnya.
t Klik N€w. ketik ,P Srb BaseB. untuk materialSubBase
t Klk or,
) Dan seterusnyasampaihabis,terakhir muncul di commandPick connection
to out :
sqdlDllll
Fit""'dEl
itdrd I
l=*l
tl
@
bl
T--b---l
I
tl o-l
al
ll ;
I 2-
tl tI
l@;6i.OEEnlr--_-_---'rcsi6dl6iEE dliEFlriro{LwiIGI
Gambar 7.4
Gambar 75
o
E
I!
&.-r - J-l+
Gambar7.6
Keteranqan:
pethatikah garis qarha hijar (titik-titik), nerupakan
nanPndar2n ri-1k21
Membentuk superelevation
Unh* mengahr kemiringanaddah sbb.;
) Klik CrossSections
> SorctEdit Template...,munculdialog box lihal gambar 7.7
t Klik namatemplateyang telah kita buat
t Klik OK di commandmunculPick Inseftionpoint:
) Klik pada tempat,tosonguotuk menapilkantipikal yang telah kita buat, di
comnand adabeberapapilihan,
t Ketik SX di command
t Ketik,9 di commatd adapeittah Oater lefr supereletdtionImint:
o$4 | 1l l r n 4 a
hdmbr.ndrat&i*r,\
o
E
II
:
Gambar 7.7
Gambar 7.8
Lanekahselanjutnvaadalahsbb.I
) lotk Cross Sectiow
) SorotEdit Templale...,3i commandmunclulPick insertionpoint:
r'.--
I'drs.
l
!L
sl i
t-l
o*l
ril
*l
tI EEI r.d I s* |
Gambar7.9
d. Design Controle
Untuk mengaturkemiringanadalahsbb. ;
t Klik CroJ.rSectio,rr
;, SorotE isting Groal munculdialog box
.) Sorotnamasurfaceyg kita pakai,misalrryaSurfacel
) Klik OrK,muncul dialogboxlih* gambar 7.10
) Isi kotak-kotakyang diperlukan
-)Left: mtsalrryadisi 17.500
->Right: r|.lisalrryadiisi 17.500
-)Tangent: mlsalnya&isi' 50.00
-)Cume: mlsalnyadiisi 25.00
-)Spr'ral; misalnyadiisi 25.00
-)Pil\h Alignment*qrt d?!(L AlignmentEnd
t Klik O( di commandadapemyata r Beginningstqtion <0 000>:
t E tel saja"di corrmand adapenyataar\Beginningstation <4047.488>:
t Efiter saia
Tungguprossesberjalansampaiberhentr.
f nl cdl d..l
Gambar7.10
Mensaturdesisl controlei
) Klik CrossSections
) SorotDesignControle
) Klik Edit Design Controle...,muncul dialog box "Enter station range"
) Klik sajaO,N mucul dialog box lihd gambar 7.11
--)Klik kol* TemplateControle,muncul dialog box
- ) Klik kotak Selecl,rnunculdialog box
)Pilih templateyg kita bual, )lalu klik Or(
-)Klik oK
) Klik kotakDircies...,muncul
dialogbox
-)Isilah kotak lype. pilih Cd, sisi kanansama
-)Isilah kotak Foreslope.misal l, sisi kanansam4 artinya slope 1:I
-)Isilah kotak Dept : misdtya 0.6, sisi kanan sam4 karenauntuk tipe cat
saluranakanterbentukdg sendirinya
-)Isilah kotak Basewidth: misal 0.50, sisi kanansama
-)bila sudahklik Oi<
) Klik kotak Slopes..., muncul dialog box
-)Isilah kotak I'rl/ tlpe. pilih Dept , sisi kanan isi sama
-)Isilah kotak 4,tar'.caliisilah 1, sisi kanansama,artinya kemLinganI :1
-)Isilah kotak Ca, 4/pe: pihh Depth, sisi kamn sama,karenauntuk tipe c/
saluranakanterbentukdg sendirinya
-)lsilah kotak fyptcal: isilah I sisi kanansam4 artinyakemiringan1:l
-)Isilah kotak Rrgrt ofway: misal diisi 15.04 sisi kanan isi sama
-)bila sudahklik Or(
t Klik kotak ,Beacter..., munculdialog box
-)Klik Use lef cut bench,isilah korak Fleiltr isilah misal 3, sisi kanan
isi sam4 artinya setiapslopemencapaitinggi 3 m akanadacut datamyaI m
->lsilahkotak Wdth: misal .1,sisi kanan isi sama
-)Isilah kotak gzade:misal I sisi kanan isi sama
-)bila sudahklik O,(, tungguproses,- )klik OK
Untuk left/right fill, bila mau diisi caranya sama dengan tlpe cut, lihat
sambar7.11
46 oleh SURAGYO
hod to*
I hrriz fde.,tB.'
lo*-Fr*b, l.=qL,
frrdh+-----------
--. -''- -,-- Phsdut .6 l!h-l
Itua6d! 6Ed b lls lb llljr
--."-.r.-.--t-
orda | *..- ll &3: I
'-* kur EllF bir..s @
cl lio--]d li! X'.i' ".!r
E- E
GaDbrr 7.ll
a,
E
II
Gambar7.12Crosspada timbunan
tt '\-
6
i',
Gambar7.13Crosspada galian
Untukkotak utama(formatA3) :
) Klik SheetManagerlagi
> SorctSheetStyle
t Kllk Create/EditFrame, padacornmatd adapei.ntahSelectobject:
) Klik Pick Origh,tSize<<,di command "Picklowef left (origin) point : " ,
t Klik vie\aport pojok hri bawah, di command"Pick uppel right (origin)
point :", kerrrdian klik viewpott kanan atas, otorJiratisWdth & Height-nya
terisi.
t Kotak !/pe j dipilih Section
) KotzJrCategory: diisi Ww
a) Men-settinekotak A (tempatgambarcrosssection).lanekahnvaadalahsbb.:
) K\k SheetManagerpadamenu
) SorctsheetStyle
) Klik Create/EditFrame, padacomrrard ala pelintahSelectobject:
) Klik kananpadagaris tievport, mwcul dialog box
) lKJtkPick Origitt/Size<<, di cornmand "Pick lower lefi (origin) poittt:",
t Klik viewport poJbk hri bswah, di command "Pick upper right (origin)
point : ", kemvdraf.klik iewport katan dtas, otomd)s Width & Height-tya
tedsi.
) Kotak Type: dipihh Section
) Kot* Category: diisi Seaion
t Klik ?ert, makamuncul dia.logbox
--->Klik Add, muncul dialog box
--)Pa<la kotak Style list kita sorot C'rss section: (pcode#2j)FG of
Par'anentEleeatiorr
untuk memasukkannya ke kot^k SOlename:
--)Klik Edt, maka muncul dialog box
-> Kol*Text stYle:Romans
-> Kot* Height: 1.300
->Kot* Justify: Top Cenfie
-)Kot* RotationAngle: 90.000
-)Kotak layer. biarkan saja
-)Klik or
-)KAf& Designdatapoint: sorotxS Pn #2s/Poi,'t co.leE etation
-)KotzJr Label location: pilih DesignAl@ned
-)Kot* Frane justify: pilih Frume Midle
--)KoteJ< Label inctemental:kelik 0.000
--)OKlapS
--)Klik.4dd lagi, muncul dialog box
--)Pada kotak S0r/€/irt kita sorotcrorsrecrion
: shtion LoddI'eadiug
untukmemasukkannya ke kot* SOlename:
->Klik tdit, makamuncul dialog box
-) Kot* Textstyle: Romans
-> Kot?JiHeight: 2.000
->Kd* Justify: Midle Cenhe
->Kol,l RotationAngle: 0.000
-)Kotak layer: biarkan saja
_>Klikor
-)OKlagi
->Kot* Designdatqpoint: sorot CrossSectiorr/Olfset
--)Kotak Label location: pilih Fired
-)Kotzk Framejustify: pilih Frume Top
--)Kolzlr Label incremental:ketik 0,000
-)OKlagi
--)KIik Add lagi, munculdialog box
*)Pada kotak ,Sryle/l,r, kita sorot crass,sectarr: (Icode#I)Fc CenlerLine
Elevotlon
untuk memasukkannya kekotak Stylename:
-)Klik tdir, maka muncul dialog box
-) KolakTert style: Romans
) Kot*.IIeight: 1.300
kotakB (temoat
b) Men-settine ElevasiLabelktui).lanqkahnva
adalah
sbb.:
) Klik SheetManagerpadamenu
a SorotsheetStyle
) Khk Create/EditFrame, padacormtarLdadapeirnt^hSelectobject
) Klik kananpadagarir yieypolt, muncul dialog box
) KJrkPick Origitt/Size<<, di command', pick lower W @rgt, point : ",
) Klik viewport pojok kiri bowah, di command-pick uppb ight (origin)
point : ", kemudianklik iewort karan qtas, otomanslfi&h & Height-nya,
terisi. i
h) GeneratinsSection.sbb. :
) KlkSheet Managel Padamenu
) SorcISectionSheet
, Klik GenelsteSectio, Sreet,muncul dialog box
-)Isilah kotak Czrrezt series: misalnyaCrossJt2
-)Klk OK, munculdialog box
->Klik OK, tungguFoses sampaiselelsai
GNmbar7.15Cotrtohcrosssectioo
() $ullGnGnt[Gnu[n
8.1. Saran
Hand book ini dibuat masih banyakkekurangan,oleh karenanyabila ada yang masih
belum bisa didalami, di mohon untuk mendalami sendiri dengan memperbanyak
latihan.
Selsmatmencobasemogasukses.
** r----i-- l@
i&-l----!1=-.1
.d.d I
- !:!-.1
Gambar8.1
t Rming BqtchF e
> Project>Menu poletstdllh SuNey-3)Lood
> Dqtocolleclion)Botch flle)Run Botchflle)Yes )No )No tNo
*Menqmbah Surfocelosrntut 8.41
> Buotlohgorispolylinememotonggodsvektorsurfqce>Kik konongorlstsb.
)prolect object)3D surfoce)Enlel )No
> Mosing-mosing godspeFoiongon dlbedkellngglon(elevosi)colonyq )Kllk
tenoin)Add polnl )Klik podo lillkpepotoogon)kefik elevoslboru)Ok
> Untukmenompllkon sufoce boru,tKllk Tercin)Edil polnf)3D Sufoce
tYqs
I
I
Gambar8.2
b'tD*Fl ;t'
s6-lkl*.l
T-fl *l B-l
Gambar8.3
el
,,+ I
0r- ttu I cos EX*.,-
0,". I
aool
o"os*l
c&( |
FsAflodb :lE
I h!t! ld6-i
&Mellhotlornplon le ol Aeneratelndlvlduol
> sheet rnqnoger)plor|/proflle sheel )loyout sies )cufient sedesi p/on
proflle)ok )sheel We I p/onprol)open )ok
> Sheel monoger 9plorvproflle sheet )edit sheet loyout )klik konon ok
)ketik I )erder dotumt2 )enter )nexl sheetdqtum2 )don seterusnyo,
> Sheetmonoger )plqrvprofile )generoto sheet Indtulduol)ok )ketik 1
(untukmencobosheelke I )
syrnbol[fft]solnyouloral
& Mer,arr]F.llkan
> utilities.>s/rnbolmonoger)plllh gombor )ok )ldlk ditempqtgombor
-tenTet,
Gambar 8.6
3
> CrossSecllon ) Templqie )Edit Subossemw tombll solurqn dqhulu
)ldlk dl lempot kosong )Croes Secllon )Iemplole )Edit Temdqle
)ombll tlplkolyong rnoudigobung
> ----)Koreno lemplqle di"locK moko pe u di del file lewqt Exprot
"adtplJn.lk#' ---)buko Progrom file )tond DesKop 3 tDqio
)Templole )odtpl_m )odlpl_m.lk#
>Cross Secllon )Temolqte )Edit lemplqte )ombil lidkql yong mou
dlgobung (mlsolTyptt2).>ke'flkAs )dikotqk AssemblvAtlocment i
o SisiROhtolur sbb ---> kllkselect pd FillShouldertplllh solposl
o SIslLet{otursbb --> klikselectpd Cut Shoulder)pilih woll-l
* Mautfr' gonbor yong belum masukf@ne (Dqtum' splt Plon & Prcflel
> cross Sectlon )Iemplote )Edlt Templote )ombll tipikol yong mo-
dlgobung (mlsqlT\,pli2l .>keilkAs )dikotok r'ssemblvAfliocmenl I
o ShlRlghtqlu sbb -->klikSeleclpd FillShoulder )pilih sqlposl
o SisiLefiqtursbb --> klikSelecl pd. Cut Shoulder)pilih Woll-l
) klikOk )Yes ) bed nomo. .,, ) Enier