OM SWASTY ASTU,
OM ANOBADRAH KRETAWO YANTU WISWATAH,
OM AWIGHNAM ASTU NAMO SIDDHAM,
Sembah pangubhakti haturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa
makamiwah Ida Bhatara Kawitan, dumogi Titiang pingkalih pratisentanan Idane sida
ngemangguhang kerahajengan.
Titiang sregep manahe nyurat lontar / cakepan puniki wantah medasar antuk manah
ngayah ring Ida Bhatara Kawitan, dumadak ja wenten pikenoh nyane ring daging
cakepan puniki, Sane pinih unteng PENGELINGSIR TITIANG SANE
NGEMARGIANG ACARA MIWAH UPAKARA ring wewengkon Umat Hindu
Bali.
Cakepan puniki kapipil medasar antuk lontar / buku sane kapipil olih IDA
PANDITA MPU NABE JAYA WIJAYANANDA, taler ka ambil ring lontar -
lontar sane liyanan. pinaka panguntat prawacanan titiang majeng ring Pengelingsir
utawi para semeton sane seneng ngemargiang sastra agama utawi sane tiyosan,
ngiring sareng - sareng ngemargiang tur ngelaksanayang napi sane sampun
kamenggahang ring daging lontar. janten sampun napi sane kasurat titiang puniki
doh pisan saking arsa para manggala sami, nanging titiang tan rered - rered nunas
ajah ring para sujana ne sami mangdane titiang prasida nincapang tur ngayah sane
patut sekadi menggah ring sastra, sekadi kojaring sastra “ KADYASTUN MARING
ANGEN KARMA JUGA YA “ . medasar antuk puniki titiang purun mipil cakepan
puniki.
Dumadak sih Ida Bhatara Kawitan nuntun pratisentanan nyane, sane jakti - jakti
wruh ring Kawitan. MANAWA SEWA MADAWA SEWA ( Melayani sesama
sama dengan melayani Tuhan ). suksma.
Pamipil
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 1
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
DAFTAR ISI
1. PRAWACANA ............................................................................. 1.
semua itu sebagai perlengkapan para Pemangku di dalam melaksanakan Upacara atau
Yadnya ( Panca Yadnya ).
sebelum para Pemangku memulai suatu upacara, hendaknya para Pemangku melakukan
pembersihan diri terlebih dahulu seperti tahapan di bawah ini:
2. MEMBERSIHKAN TANGAN :
Kanan : OM Suddha mam swaha
Kiri : OM Ati Suddha mam swaha
3. PRANAYAMA :
Ring Hati : Om Ang Brahma ya namah
Ring Ampru : Om Ung Wisnu ya namah
Ring Papusuh : Om Mang Iswara ya namah
4. MENGHATURKAN DHUPA :
Om Ang Brahma - amretha dhipa ya namah
Om Ung Wisnu - amretha dhipa ya namah
Om Mang Iswara - amretha dhipa ya namah
7. MANTRA SIRO-WISTA :
masarana rumput alang - alang tiga lembar ( padang kusa ), bunga pucuk bang,
sekar jepun putih.
OM Siro wistam maha dewiyam, pawitram papa nasanam,
Nityam kusagra tisthati, sidhantam prathi grahnati
OM Ung rah phat astra ya namah.
Sadurunge Nedunan Bhatara Tirtha, dane mangku patut ngangge sirowista rumuhun
ring angga sarira teges nyane ring sirah / hulu, Ring Genta, taler ring sangkune jagi
anggen genah ngajum tirtha dagingin sirowista juga.
8. NGUTPETI TOYA RING SANGKU : Meserana antuk sekar, wus pinuja lebokakna
ring sangkune, sikap amusti karana. no. 8,9,10,11, rangkus apisan.
OM I BA SA TA A
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 3
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
OM YA WA SI MA NA
OM MANG UNG ANG
12. STHITI KANG TOYA : Masarana antuk sekar, wus pinuja lebokakna ring
sangkune, sikap amusti karana. no. 12,13, rangkus apisan.
OM SA BA TA A I,
OM NA MA SI WA YA
OM ANG UNG MANG
15. NEDUNAN BATHARA TIRTHA : masarana antuk sekar, sikap amusti karana, wus
pinuja lebokakna ring sangku
OM Gangga dewi maha puniyam, gangga salanca medini,
gangga terangga samiyuktam, gangga dewi namu namah
OM Sri gangga mahadewi, Anuksma-amretha jiwani
Ongkara Aksara jiwatam, tadda- amretha manoharam
OM Utpeti ka suram ca, utpeti ka tawa goras ca
Utpeti sarwa hitan ca, Utpeti sri wahinam ya namah swaha
Raris uder kang toya ping tiga ke tengen, antuk dupha sane wenten ring sangkune, saha
uleng ning kahyun.
MANTRA : OM BHUR BWAH SWAH SWAHA MAHA GANGGA YAI TIRTHA PAWITRANI YA
NAMAH SWAHA
Risampune puput Nedunan Bhatara Tirtha raris aturi : Puspa, Ghandaksata, wija, lan
dhupa, wus pinuja lebokakna ring sangku.
MANTRA : Om Puspa dhanta ya namah ( sekar )
Om Sri Ghandeswari ya namah ( miyik - miyikan )
Om Kung - Kumara wija ya namah ( bija / beras )
Om Ang dhupa dipa -astra ya namah ( dhupa )
wusan punika, Tumuli raris tirtha sane wenten ring sangkune briyokan akedik ring
gelase anggen mesirat ring angga sarira ping tiga.
MANTRA: OM ANG Brahma - amretha ya namah
OM UNG Wisnu - amretha ya namah
OM MANG Iswara - amretha ya namah
NGEREMEKIN BIJA: ambil akedik bija sane wenten ring bokoranne antuk tangan
tengen raris Genahang bijane ring tlapakan tangan kiwa /
kiri, raris uder antuk jari manise tangan tengen / kanan
MANTRA : OM Bang Bamadewa guhya ya namah
OM Bhur Bwah Swah amretha ya namah
APASANG BIJA :
Ring Sirah : OM Ing Isana ya namah
Ring lelata : OM Tang Tat purusa ya namah
Ring Tangkah : OM Ang Aghora ya namah
Ring Bahu Kanan : OM Bang Bama dewa ya namah
Ring Bahu Kiri : OM Sang Sadya ya namah
tur ngelantur nyuwarayang ikang bajra, wusan punika genahan tumuli raris siratin
tirtha, saha ghandaksata, bija mwah ukupin ring dhupane ikang bajra, wawu raris
genahang.
18. NGAKSAMA : masarana antuk sekar, tingkah tangane amusti karana, wus
ngaksama sekarang ring karna,
OM Ksama swamam maha dewa, sarwa prani hitang karah
mamuca sarwa papebhyah, phalaya swa sadasiwa
OM Papoham papo karmaham, papa-atma papa sambhahwah
trahimam pundari kaksah, Sambhahya byantara suci
OM Ksantawya kayiko dosah, Ksantawiyo waciko mama
Ksantawiyo manaso dosah, Tat pramadat ksama swamam
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 5
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
OM Anugraha manoharam, Dewa data nugrahakam
Arcanam sarwa pujanam, namah sarwa nugrahakam
OM Dewa - Dewi maha siddhyam, Yadnyanta nirmala-atmakam
Laksmi siddhisca dirgahayu, Nirwighnam sukha wredhis ca
OM Anugraha ya namah swaha
Raris uder kang toya ping tiga ke tengen, antuk dupha sane wenten ring sangkune, saha
uleng ning kahyun.
MANTRA : OM BHUR BWAH SWAH SWAHA MAHA GANGGA YAI TIRTHA PAWITRANI YA
NAMAH SWAHA
Sesampune puput uder kang toya, mewali malih nedunan Bhatara Tirtha, masarana
antuk puspa, kairing antuk suaran genta, sawusan pinuja raris genahang sekare
punika ring sangkune.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 6
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
SEMBAH KUTA MANTRA :
OM Hrang Hring Sah Paramasiwa-amretha ya namah swaha
Puspa, Ghandaksata, Wija lan Dhupa, wus pinuja lebokakna ring sangku
MANTRA : Om Puspa dhanta ya namah ( sekar )
Om Sri Ghandeswari ya namah ( miyik - miyikan )
Om Kung - Kumara wija ya namah ( bija / beras )
Om Ang dhupa dipa -astra ya namah ( dhupa )
MANTRA : OM Pukulun Sang Hyang Sapta Patala, Sang Hyang Sapta Dewata,
Sang hyang Wesrawana, Sang Hyang Trinadi Panca korsika,
Sang Hyang Premana mekadi Sang Hyang Urip, Sira
amagehaken ri stanan nira sowang - sowang, pakenaning
hulun hangeweruhi ri sira, handa raksanan den rahayu, urip
waras dirghayusa sang inambiyan mwang sang inulapan.
Om Siddhirastu ya namah swaha.
PAKELING :
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 8
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Sesampune puput ngajum tirtha pangresikan minekadi : tirtha Bayakaon, durmangala,
Prayascitta lan Pangulapan, sane kabuatang, tamuli raris kon ngemargiang ring
palinggihe sami, tur rawuhing ring upakara / bebantene sami.
c. Puja Kasosok:
OM Tresna taru lata kebaretan, kelinusan dening angin,
angampehang maha wighna,
OM Siddhir astu ya namah swaha.
e. Tatebus:
OM Raga wetan angepusaken balung pila pilu,
angepusaken otot pilu, den kadi lengenging,
Sang Hyang Surya Candra, mangkana lengenging angepusaken
kang tinebus tebas,
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 9
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
OM ksama sampurna ya namah swaha.
f. Isuh - Isuh:
OM Sang Hyang taya tanpa netra, tanpa cangkem,
tanpa karna, Sang Hyang jati sukla nirmala,
sira mangisuh -isuhing sarwa dewata, angilangaken sarwa bhuta
dengen kala ring padha Bhatara kabeh,
biyah ta kita saking kulit, ring balung, ring sumsum,
mantuk ta kita maring jipang sabrang melayu.
Risampun pangilen pengresikan ne sampun wusan memargi, raris dane mangku malih
ngastawa masarana antuk sekar, kairing antuk suaran genta, wus pinuja sekare
punika genahang alon - alon ka ajeng dane mangku ( sampunang pentile
ritatkala ngenahang sekare punika ), elingan pisan ritatkala ngastawa sila dane
mangku, inggih punika tangan tengen ngagem sekar amusti karana, tangan kiwa
ngagem genta, ring ajeng dada kiwa.
AKASA STAWA :
OM Akasa nirmalam sunyam, Guru - dewa bhyo mantaram
Siwa nirwanam-wiryanam, Rekha Ongkara wijayam
OM Meru srengga candra lokam, siwa layam murti wiryam
dhupam bhuwanam timiranca, Guru dewa murti wiryam
OM Dewa - dewa murti bhuwanam, Wyomantaram siwaditya
Candra lokam dhupam bhuwanam, guru dewa murti wiryam
OM OM Akasa wyoma - siwa ya namah swaha.
PRATHIWI STAWA :
OM Prathiwi sri nam dewam, Catur dewi maha wiryam
Catur asrama bhatari, siwam bhumi maha siddyam dewam
Ri - purwani bhasundari, siwa patni putro yoni
Uma dhurga gangga Gauri, Indrani - camundi - dewi
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 10
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Brahma bhatari Waisnawe, komari - Gayatri - dewi
OM Sri dewi ya namah swaha
indik macaru ngawit saking nomor 35 nyantos 42, nanging indik pakeling ring
bhuta dane mangku mangdane eling caru sapunapi sane memargi ring yadnya,
yening caru ayam brumbun sekadi nomor 37 puniki puja stawan nyane
Risampun dane mangku puput nganteb pujan carune, raris kon seratine ngilenan
tirtha sane wenten:
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 12
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Risampun puput ngilenan caru ngider ke prasawiya ping tiga ring genah mecaru, raris
dane mangku ngelukat sang sane ngelar caru jagi ngelaksanayang pangubhaktian
majeng Ida Bhatara sami, indik dudonan ngaturang sembah sekadi puniki:
kaping tiga : muspa majeng Ida Sang Hyang Siwa Raditya / tangan ngagem sekar
( sikap tangan cakupang unggahang ring siwa dwara )
kaping pat : muspa majeng Ida Sang Hyang Widhi wasa/ tangan ngagem sekar
( sikap tangan cakupang unggahang ring siwa dwara )
risampun puput pangubhaktian nyane raris dane mangku NGAKSAMA malih jagi
ngantukang Ida Bhatara riantukan pangilen upacara bhuta yadnya sampun puput.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 14
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
1. Mesegeh Cacahan / Nasi Warna Lima di Natar Mrajan
Mantra: Om Bhuta Bhucari ya namah swaha
artinya: Inggih Ratu Sang Hyang widhi Wasa, Hamba menghaturkan sesaji
ini kehadapan para babhutan / dewa kegelapan yang menguasai
pekarangan tempat suci dan tempat - tempat angker, semoga mereka
tidak mengganggu, bahkan sebaliknya membantu mewujudkan
kedamaian di muka bumi ini.
artinya: Inggih Ratu Sang Hyang widhi Wasa, Hamba menghaturkan sesaji
ini kehadapan Bhatara Kala, yang menguasai tubuh manusia dan
binatang. semoga kami terhindar dari keributan, pertengkaran, saling
baku hantam di antara saudara, saling benci dan dendam dengan
anggota keluarga. harapan kami agar kebencian itu berubah menjadi
cinta kasih, rukun dan damai antara anggota keluarga.
artinya: Inggih Ratu Sang Hyang widhi Wasa, Hamba menghaturkan sesaji
ini kehadapan Bhatari Dhurga yang menguasai kuburan/ dewa maut
atau dewa kematian, semoga kami dan anggota keluarga kami yang
ada di lebuh atau marga agung dan di tempat - tempat umum
terhindar dari bahaya.
4. Segehan Agung
Segehan ini di haturkan apabila sebuah keluarga atau masyarakat setempat ( baik
itu lingkup Banjar, Desa, Kecamatan ) menyelenggarakan upacara yang bersifat
utama. misalnya Karya Agung Ngenteg Linggih, Padudusan Agung, Piodalan
yang bertepatan dengan Purnama ataupun upacara manusa yadnya, misalnya:
potong gigi dan otonan mabayuh.
Tatakan atau alas segehan tersebut adalah berupa kulit sesayut wadah tamas. di
tengah - tengah kulit sesayut di isi 2 - 3 kepel beras, di atas bera tersebut di isi
jahitan tapak dara dari janur. kemudian di atasnya di susun dengan kelapa yang
telah di kupas kulit luarnya ( seperti kelapa untuk daksina ). selanjutnya kelapa
tersebut di kelilingi dengan segehan putih mewadah takir sebanyak 11 atau
33,44,55,66,77,88,99,110. ( silahkan di pilih salah satu ).
Mantra: Om Sang Hyang Purusangkara, anugraha ring sang kala sakti. Sang
Hyang Rudra anugraha ring Sang Hyang Kala Wisesa, Sang
Hyang Dhurga dewi anugraha ring Sang Kala Dengen. ameng -
ameng padanira Paduka Bhatara Sakti, anugraha ring bumi, ring
Parahyangan, Natar Paumahan, wates setra parahyangan, saluwir
lemah angker, manusan nira aweh tadah saji ri sira watek bhuta
kala kabeh. iki tadah sajin nira watek sega, iwak sambleh, asing
kirang luput niyata pipis sebandel, patukakna sira maring pasar
agung, pilih kabedan nira, ajakan saking kala nira kabeh, nyah
kita saking kene, apan sampun sira sinaksenan wehana manusan
ira urip waras, dirgayusa.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 15
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Om Kala bhukti ya namah, bhuta ya namah, pisaca bhukti ya namah,
dhurga bhukti ya namah.
risampun puput kapujanin raris metabuh antuk arak lan berem, saha toya anyar,
lanturang kelapa lan taluh ring daksinane kaplokan nyantos pecah, pemargin
nyane taluh lan kepala paluang.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 17
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Sikara daksina jneyah, nertiyamnggewa sang sthitah, tawatne kara pascima,
wayabhya omkara sthitah.
Nangkara uttara wijneyah, mahkara ersaniya sajnikah, tata mantra nyeset
widwan, Gana Rsi nama raksane.
Dwija Agni nayana bayu, guna wipendriya bhujah, pramoda rupa Dewa Rsi,
Candra Gana Rsi Catur.
Om Ang Rsi Ganabhyo namah,
Om Reng Namah,
Om Teng Namah,
Om Bhyo Namah,
Om Phat Namah.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 18
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Om, Pakulun Kaki Bhatara Kala, Paduka Bhatari Dhurga, Kaki Bhatara Gana,
Sang Hyang Panca Mukha, aja sira anyangkala swakarya ipun ...............,
apan ipun sampun angaturaken caru kabhayakalan,
Amukti pwa sira sama sukha, ri sira sang maduwe caru,
Teka Waras, Teka Waras, Teka Waras.
20. BHUTA-STAWA :
OM Bhuta-murti wibhaksya – mam, Kala tri-bhuta tri-dewyam,
Sarwa-praja-wisarjanam, Prabhu-wibhuh sukha-wreddhi.
OM Bhuta-rupam kali-yugam, Bhuta-raksasa-pisacam,
Gana-bhuta-wanaspatyam, Sarwa-bhuta sahasranam.
OM Durga-pati-bhuta-rupam, Uma-dewi Saraswati,
Gangga Gauri prawaksya mam, Durga-dewi namo namah.
OM Santa-rupam wibhaksya mam, Sri-dewi sarira-dewi,
Sarwa-jagat suddhatmakam, Sarwa-wighna-winasanam.
OM Ksatriyo wijayam labhati, Brahma-dewa siddhi-yogi,
Dirghayusam jagat-trayam, Jaya-satru Durga-cittam.
21. KALA-STAWA :
OM Wyaktam-raksasa-rupan ced, Baibhatsya twam ca-yah-punah,
Saumya-rupam awapnoti, Ham wande wara-dam-amum.
OM Krura-raksasa-rupan ced, wyaktam yo rakta-locanah,
Prapnoti santa-rupam twam, Tam-wande Tripurantakam.
OM Trepti-madam Wasam-karam, Suksma Sri-bimbam yasya ca,
Yonim-yo-yati bhagawan, Bahu-jam wighna-karanam.
OM Durge’pi wisame ghore, Sanggrame ripu-sangkhate,
Agni-core nipatena, Agni-graha-winalini.
OM indah ta kita pȃda, saking purwa deša sinangkan ta, pamuliha kita ring
purwa deša, manembah ta kita maring dewa iswara.
OM Sang ya namah linggȃnta, wus samangkana pasang sarga kita ring dewa
iswara, aywa ta kita tan mangantiaken keturunan ira Sang Hyang
Dharma.
Tutur - tutur aywa lali, enget - enget aywa lupa, nahan teka ring dalem
kepatian, yan kita dadi jadma.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 19
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Dadi ya kita wiku sakti, saguna kayanta atur akena ring hulun, apan hulun
amantuk akena iri kita.
OM Sadya ya namah swaha.
Om, Nini Bhatari Sapuh Jagat, ingsun I Bandesa Wayah, I Kubayan Badung, I
Pasek Pancung, ingsun wus kalugraha de Bhatara Siwa, mangenahaken
sawah palemahan iki, apan ingsun anak Bhatara Guru, wus ingsun
angasahang palemahan sawah iki, wastu asah sinah, 3x. aja sira
mangadakaken gring desti pamala-pamali, iki tadah sajin nira sowang-
sowang, poma,poma,poma.
34. DURGA-STAWA
OM, Durga-murti pañca-ghriwam,Kalika wahana-diwyam,
Krura-rupam agni-jjwalam,Kala-murti Rudra-atmakam.
OM, Sarwa-bhuta wipranatam,Wanaspati krura-rupam,
Bhairawi-Durga murtinam,Sarwa-satru bhami-cittam.
OM, Kalantaka-Mrtyu jiwam,Kala-Rudhira prakasam,
Sara-astra tan-pamyatam,Sarwa-satru andhakaram,
OM, Wajra-danta maha-dasyam,Krura-damstre prabhaswaram,
Ghora-rupam krura-waktram,Sarwa satru wipranatam,
OM, Agni-parwata murtinam,Prameya urdhwam-akasam,
Surya-candra nilocanam,Kesa-rupam kresna warnam.
OM, Durga-dewya namo namah swaha.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 21
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
OM, Sang Bregala sang Bregali, yan sira tan arep lukata, haywa sira ring kene,
haywa sira amangan yadnyan nira Bhatara, mundura sira ring Keling
jamur jipang, haywa sira mawalya muwah, apan sira panadyan wong mati
salah pati, yan sira arep lukata, yan sira mati, mati pwa sira mangke,
pamuliha atman ta ring Bhatara Rudra, yan ta sira wadon, dadi ta sira istri
lewih listwayu rupanta, yan ta sira lanang, dadi pwa sira jajaka apekik.
Tumitisa sira maring kadang warganya, maring damuh kapetanya, yan sira
tumitisa luhur-luhur, haywa lali ring rupanta tan pataleteh.
OM, Sri ya we namu namah swaha.
38. YAMARAJA-STAWA.
OM, Yamaraja Sarameya. Sarwa Kala tahi ca twam,
Sarwa Kala-kali kalwam, Dwi-dasa panca kalwam.
OM, Panca suta Yamaraja, Panca Kala panca Bhuta,
Panca wilwila tattwanam, Panca Yaksa Raksasante.
OM, Yamaraja bhrasta-dewam, Sarwa Kala tya-rupawam,
Kala Rudra purusanca, Prajapati Kala wreddham.
OM, Dewa-raja bhrastam-kalam,Yang-kara palinang kala,
Jagat-natha ning kalawam, Minu-dewam ma Bhairawam.
2. CARU ANGKUS
( Anggen Pamahayu karang Panes )
Pratekaning Caru, Luwirniya: Bubuh Pirata, Nasi Angkeb, Sorohan Asoroh, Suci
Satampan, Tumpeng siya bungkul, mawadah tamas, raka woh-wohan jangkep,
sekadi rakaning sodan. Caru Asu Bang Bungkem siki, dagingniya ingolah den
ajangkep, walulang nyane winadhahan sengkuwi mapinda asu, nasin nyane
mapinda asu, hinangkebin antuk walulangning asu. malih punyan tiyih sane katut
umbin nyane petang puwun, daksina siki, arthanya 700, katipat, sodan, katur ring
Bhatara Kala, Kasaksinin de Bhatara Surya, mwang Watek Dewata Nawa
Sanghane, sareng Hyang -Nya maka sami, sesampune puput pinuja caru ika,
carune raris pendem ring natah pekarangan nyane, nasi angkeb nyane lebarang
ring lebuhe, punyan tiyihe tanem / tandur ring jaban korine saha ring jroan korine,
bilang samping nyane. Siddha ngemangguhang kerahajengan sang maomah irya.
3. PAMAHAYU PEKARANGAN
( Pengasih bhuta, anggen Pemahayu Pekarangan )
Sarana: Sasenden anyar masurat ( merajah ) Surya lan Candra, medaging tumpeng
putih asiki, tumpeng kuning asiki, iderin antuk sarwa sekar, rakan nyane
putih kuning, iwak ayam suddhamala pinanggang, bebek putih maguling,
canang genten. sawusan pinuja pendem ring tengahing natar pekarangan,
phalaniya Dewa Teka Asih, Bhuta Teka Asih.
Upakara Pecaruannya:
Ngadegang sanggar tutwan ring natar, munggah daksina banjotan akelan, mwang
canang lenga wangi burat wangi, canang gantal.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 23
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
madatengan ayam putih ingolah dadi limang tanding, canang, daksina,
penyeneng, di hulun padatengan nyane, banjotan akelan, sawusan meprayascitta
ring mrajan / sanggah, raris meprayascitta ring pakubon utawi ring pekarangan
umah. sawusan pupu pinuja, caru ika buncal ring pempatan agung utawi ring
segara.
Banten pejati asoroh, rayunan putih kuning, pras pengambiyan, bubuh mewadah
suyuk 5 tanding, katipat kelanan, pras ajengan, artha 127. caru bebek selem
maolah dadi 5 tanding, jejatah lembat asem, ketengan 33 tanding, pada ngawa
sengkuwi, kulit nyane melayang - layang, saha urab barak urab putih jangkep,
parisuddha antuk toya mewadah sangku tembaga, siratang maider kiwa ping tiga.
Sesampun puput pinuja upacarane sami, raris mapulang pancung saha raris
ngambil katipate sane madaging tanah punika, raris sambehang ring pekarangane.
SARANA:
Ngiyu anyar magambar Sang Hyang Gana, misi tumpeng ketan bang, tumpeng
ketan ireng ( injin ), sedah woh, pelawa sembur, iwak sawang kandangan, antiga,
muang sang nginolah denasangkep, jatah calon, dadi akawis, pecel winangun urip,
sami magenah ring ngiyu anyar.
Caru ring arepan sanggar, dulurana caru Panca sata ( ayam manca warna ), muang
tatebas sane kaatur ring bayu rawuh, purna suka, malara-malaradan, pageh tuwuh,
kesuma jati, prayascita, sane jagi ayaban ring umah-umah, rauhing pakurenane
sami, wusan punika caru ika buncal ring lebuh, siyokin sajeng, jinah 225, benang
atukel, wus mangkana aliya maring luwah, Brahmana Pandita sane wenang muput
caru iki, pinaka pangruwataning Dasa Mala.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 27
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Godel, magenah kelod, wewalungannya melayang - layang, dagingnya ingolah
dadi jejatah bayuhan ngatik tiga 99 tanding, ketengan ngatik siki 99 tanding,
mapamugpug ngatik 45 atanding, jajapitan 1, karangan 1, bakaran 1, nasinya
sami ngawilang kawehing babayuhan manut sewarnannya ( barak ), cawu
dandan, cawu tumpuk pada - pada 99 siki, keben - kebenan saha dagingnya
jangkep 99 tanding, kawangen 99 siki, tulung limang warna pada - pada 99 siki,
sorohan pengulapan asoroh, peras daksina suci, munggah ring sanggar.
malih nasi gibungan abungkul siniyokan rah, iwak gagacok abang - kacang ijo,
daksina beras rong kulak, lawar bang, saput bang, jinah 170, malih munggah ring
sanggar, nasi mewadah niyu anyar siniokan rah, iwak gagacok bang, muang piaga
gegacok kacang ijo, getih atakir, sekar wari bang, suci asoroh ring surya, sajeng
aguci, nasi inginditan gelar sangha, nasi sokan maulam karangan, nasi maulam
gegramasan, jangan ucar, daksina beras rong kulak, lawe bang saput bang, jinah
2.500, payuk anyar madaging toya anyar magantung ring natar merajah Yama
Raja, saha eedannya jangkep, banten suci asoroh, peras lis, tulung sesayut,
panyeneng sangga urip, daksina genep, tumpeng 5 misi tasak mentah, magenah
ring glar sangha, tumpeng 5 misi tasak mentah soring tawur genahnya, tulung
jangkep ring welaban genahnya, jinah 2.500, muang tebu merajah bhuta janggitan
magenah purwa, merajah bhuta karuna magenah ring utara, merajah lembu kaniya
magenah pascima, merajah bhuta langkir magenah ring daksina, ring madya
merajah bhuta tiga sakti, pane anyar medaging tawur, sor niya tumpeng 5, ri
sampun puput pinuja amet sekuling caru pada akedik raris remes anggen jatoning
tawur raris sambehang mider kiwa ping tiga, sampun puput carune anyut ke
segara, ring we ageng wenang.
Ayam Ijo Alab, magenah kaja kawuh, walulangnya malayang - layang, dagingnya
ingolah dadi jatah babayuhan ngatik tiga 21 tanding, ketengan ngatik siki, 21
tanding, sami ngehed.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 28
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Sampi, magenah kawuh, walulangnya malayang - layang, dagingnya ingolah dadi
jatah babayuhan ngatik tiga 77 tanding, ketengan ngatik siki, 77 tanding, sami
ngehed.
Sarwa Mangsa:
1. Macan :
2. Alu :
3. Mamah :
4. Rase :
5. Lubak :
6. Landak :
7. Kalesih :
8. Ula :
9. Bikul :
10. Degeg :
11. Julit :
12. Lele :
13. Empas :
14. Sikep :
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 29
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
15. Gagak :
16. Irengan :
17. Bojog :
18. Godogan :
19. Ular :
20. Sakaluwir :
Mamangsa :
Sesampune puput carune keantebang olih Sang Sadaka, carune sami tanam tur
takepin antuk pane sane merajah kadi ring sor puniki, raris urugin sapatutan,
sedaging caru Rsi Gana punika sami patut matanam ring Bangbange sane sampun
merajah.
Paileh ngolah jajeron Itik Putih: ambil punduhang babatukane, nyaline, ati,
papusuhannya, basang wayah, usus, paparu, ungsilan, limpa, raris tambus tur
ramas anggon lawar adukang dadosang siki, sesampune puput, dadosang 9
tanding suwang - suwang warnain:
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 30
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
a. Rajah Aksara Kober Rsi Gana
Antuk Kasa Putih
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 31
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
c. Rajah Jit pane / jun Panekep Caru Rsi Ghana
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 32
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
d. Rajah penekep Pane / jun sane marep ketengah / jro
e. Rajah Dasar Bang-bang caru sane medaging tepung putih, jinah Bolong 9
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 33
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
f. Rajah Don Naga Sari Rsi Gana
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 34
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Kelod : 18 bidang merajah
h. Raja Ilih
i. Rajah Sepit
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 35
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
j. Rajah Siyut
k. Rajah Kuskusan
l. Rajah Talenan
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 36
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
n. RAJAH KASA ALED CARU RSI GANA
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 37
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
o. RAJAH BAMBANG RSI GANA
PURWA
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 38
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
p. RAJAH SEKAR TUNJUNG PUTIH
PURWA
malih rwaning bingin acarang, ring airsanya, kapwa rwanya merajah cakra, magenah ring
arepan sanggar, suci 2 genep matumpeng adanan, pras daksina, arthanya 1.700, canang
lenga wangi burat wangi, munggah ring sanggar.
mwang ring areping sanggar natarnya marajah padma astha dala, ring tengah bambang rsi
gana. raris genahin caru ris ganane, lwirnya sega 9 punjung, wadahnya tamas agung,
mahaled don sarpasari, rinajah sowang - sowang, ikang sega tancebing sekar tunjung,
sowang - sowang pada mekatih.
iwaknya, itik putih ingolah den jangkep, nora mejejatah. olahan itik putih jejeronnya
ingolah dadi urab barak urab putih, mawadah limas busung, dagingnya manadi
timbungan mewadah tekor negak 9 tekor.
Daksina sang ngerajah natare artha 135, daksina sang ngerajah rwaning sarpasari artha 77
keteng, malih jinah tatar aketeng masurat dasa aksara.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 41
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Pinaka Dasar Rsi Gana, Caru Ika Sata, Manca Sata, muwang Manca Siya:
( pilih sinalih tunggil, nganutin karya sane kagelar, agung utawi alit )
MAWAWEH:
1. Itik Belang kalung ingolah dados 88 tanding, magenah ring Genehyan / kelod
kangin
2. Itik Cemaning ingolah dados 99 tanding, magenah ring Neriti / kelod kauh
3. Wedus / Kambing ingolah dados 11 tanding, magenah ring Wayabya / kaja kauh
4. Angsa ingolah dados 66 tanding, magenah ring Ersaniya / kaja kangin
5. Maduluran suci, dandanan caru pada sowang - sowang tegep pabaktayan caru,
mwang cawu rerod, cawu takepan, tri kona, tri nayaka, cawu petik, limas agung,
cawu surya, cawu candra, cawu segara muncar, sami pada masoroh.
6. Dulurane tatebasan manggen ring caru.
Iki tatebasan manggen ring Caru:
a. Tebasan / Sesayut Panca Kelud ( Manut Lontar Bhama Kertih )
iki sesayut Panca Kelud, kaweruhakna, lwirnya: tumpeng poleng asiki,
maplekir kawangen 5, padhang lepas 5 katih, muncuk ambengan sheet
mingmang 5, sisinya madaging penek 4, nyatur desa genahnya, mwang
payuk siki madaging toya anyar madaging sheet mingmang, mwang
pamiyak kala, nasi pangkonan pamiyak mah empat, belatin antuk pandan
iwakne: Kangin Nyalian, Kelod Udang, Kauh Yuyu, Kaja Lele, Ring Tengah
iwaknya serandu.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 42
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Sega tandekan sakulak, iwaknya ayam ingolah sesate 5, tum 5, ebatan 5
tangkih, nyah - nyah gringsing, gula kelapa mewadah ceper anuting dina
panca wara ( weton / urip )
h. Sesayut Durmangala
Penek asiki metusukin bawang jahe, sere barak, daksina asiki, peras
atanding, benang atukel, sesari 225 keteng, lis slepan, sampiyan nagasari
antuk slepan asiki, ulam ayam ireng rateng.
i. Sesayut Sudamala
Sega talompokan susupin sekar sudamala, iwak ayam sudamala, raka - raka
woh - wohan, tatebusan tridatu.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 43
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 44
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 45
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
15. RAJAH ALED GODEL / GENAH KELOD
16.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 46
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.
Tuntunan Pemangku ring Bhuta Yadnya, duwen Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Wijayananda
Kasurat olih Ida Bhawati Suarnata, Ashram Surya Bhuwana Sari, Hal | 47
Desa Kertoraharjo, Kec. Tomoni Timur, Kab. Luwu Timur.