16
nilai eksak e 0.07 = 1.9876
dit : hitunglah kesalahan yang terjadi
penyelesaian :
a). Diperhitungkan satu suku pertama
ex =/= 1
kesalahan relatif terhadap nilai eksak dihitung dengan rumus
∑e = Ee x 100 %
p
= 1.9876 - 1 x 100%
1.9876
= 49.688 %
b) Diperhitungkan dua suku pertama
ex = 1+x
x = 0.16
e0.17 =1+0.16 = 1.16
kesalahan
∑e = 1.9876 - 1.16 x 100%
1.9876
47.6755886496 %
kesalahan berdasarkan perkiraan terbaik
∑a = ∑ x 100% = 1.17 - 1 x 100% = 3.84615
1.17
c). Diperhitungkan tiga suku pertama
ex = 1+x+x2 = 1+0.17+0.172 = 1.0408
2! 2
∑e = 1.9876 - 1.18445 x100% = 47.6353 %
1.9876
∑a = ∑ x 100% = 1.8445 - 1.17 x 100% = 0.07692 %
p* 1.17
penyelesaian :
a). Diperhitungkan satu suku pertama
ex =/= 1
kesalahan relatif terhadap nilai eksak dihitung dengan rumus
∑e = Ee x 100 %
p
= 1.9876 - 1 x 100%
1.9876
= 49.688 %
b) Diperhitungkan dua suku pertama
ex = 1+x
x = 0.16
e0.17 =1+0.16 = 1.16
kesalahan
∑e = 1.9876 - 1.16 x 100%
1.9876
41.6381565707
kesalahan berdasarkan perkiraan terbaik
∑a = ∑ x 100% = 1.17 - 1 x 100% = 13.7931
1.17
c). Diperhitungkan tiga suku pertama
ex = 1+x+x2 = 1+0.17+0.172 = 1.1728
2! 2
∑e = 1.9876 - 1.18445 x100% = 40.9942
1.9876
∑a = ∑ x 100% = 1.8445 - 1.17 x 100% = 1.10345
p* 1.17
penyelesaian :
a). Diperhitungkan satu suku pertama
ex =/= 1
kesalahan relatif terhadap nilai eksak dihitung dengan rumus
∑e = Ee x 100 %
p
= 1.9876 - 1 x 100%
1.9876
= 49.688 %
b) Diperhitungkan dua suku pertama
ex = 1+x
x = 0.17
e0.07 =1+0.17 = 1.17
kesalahan
∑e = 1.9876 - 1.17 x 100%
1.9876
= 41.135 %
kesalahan berdasarkan perkiraan terbaik
∑a = ∑ x 100% = 1.17 - 1 x 100% = 14.53
1.17
c). Diperhitungkan tiga suku pertama
ex = 1+x+x2 = 1+0.17+0.172 = 1.18445
2! 2
∑e = 1.9876 - 1.07245 x100% = 40.4080 %
1.9876
∑a = ∑ x 100% = 1.07245 - 1.17 x 100% = 1.235 %
p* 1.17
49.688066
0.8176
0.41135037
41.1350372
0.14529915
14.5299145
1.17
0.004913 0.8023311667
0.49688066 0.0008188333 0.403668327
1.9876 1.17 0.41135037 1.1852688333 0.0001637667
1.9876 1.17245 0.4040803 0.0152688333 0.2370537667
1.9876 1.172507 0.0142699377 0.0030537667 0.00083521
1.9876 1.17251 1.186104043
1.9876 1.17251 0.8014959567
1.9876 1.17251 0.4032481167 0.016104043
1.9876 1.17251 0.01376414
1.9876 1.17251 2.85719E-07 1.6807E-06
1.9876 1.17251 1.1700002857 1.1700016807 0.8175983193 0.817599714
1.9876 1.17251 0.4113495267 0.411350229
1.6807E-06
1.570748E-06
METHODE ELIMINASI GAUS
11 X + 5 Y - 7 Z = 13
9 X - 21 Y + 17 Z = 25
3 X - 6 Y - 4 Z = 5
Pers ( 1 ) 11 X + 5 Y - 7 Z = 13
Pers ( 2 ) 9 X - 21 Y + 17 Z = 25
Pers ( 3 ) 3 X - 6 Y - 4 Z = 5
Pers ( 4 ) Pers ( 1 ) : Elemen Pertama ( 1 ) =
Pers ( 5 ) Pers ( 4 ) x Elemen Pertama ( 2 ) =
Pers ( 6 ) Pers ( 4 ) x Elemen Pertama ( 3 ) =
Pers ( 7 ) Pers ( 2 ) - ( 5 ) =
Pers ( 8 ) Pers ( 3 ) - ( 6 ) =
Pers ( 9 ) Pers ( 7 ) : Elemen Pertama ( 7 ) =
Pers ( 10 ) Pers ( 9 ) x Elemen Pertama ( 8 ) =
Pers ( 11 ) Pers ( 8 ) - ( 10 ) =
Menentukan Nilai X, Y, Z
Pers ( 11 ) = Z = Z =
Pers ( 7 ) =
Pers ( 1 )
X =
Jadi X = ; Y = ; Z =
Kontrol
Pers ( 1 )
Pers ( 2 )
Pers ( 3 )
0.455 0 0 0.63636
9 9 3 3
4.095 0 0 1.90908
21 17 6 -4
4.095 5.7273 1.364 1.9091
-11.273 -0.449 0 0
-25.1 -7.364 0 0
0.449 3.306436 0 0
0 0 0 0 0
METHODE ELIMINASI GAUS
11 X + 5 Y - 7 Z = 13
9 X - 21 Y + 17 Z = 25
3 X - 6 Y - 4 Z = 5
Pers ( 1 ) 11 X + 5 Y - -7 Z = 13
Pers ( 2 ) 9 X - -21 Y + 17 Z = 25
Pers ( 3 ) 3 X - -6 Y - -4 Z = 5
= -0.2870
Pers ( 1 ) 11 X + 5Y - -7 Z = 13
X = 13 - 1.4351 + 2.206
11
= 1.512821
Kontrol
Pers ( 1 ) 11 1.512821 + 5 -0.2870 - -7 0.31514 = 13 13
Pers ( 2 ) 9 1.512821 + -21 -0.2870 - 17 0.31514 = 25 25
Pers ( 3 ) 3 1.512821 - -6 -0.2870 + -4 0.31514 = 5 5
0.455 -0.636364 0.454545 0.63636
9 9 3 3
4.095 -5.727273 1.363636 1.90908
21 17 6 -4
4.095 5.7273 1.364 1.9091
16.905 11.2727 4.636 -5.9091
-11.273 -0.449 -2.090909 -2.090909
-25.1 -7.364 6.66996 6.66996
0.449 3.306436 -8.76087 -8.76087
Pers ( 1 ) 7.5 4 7 = 8
Pers ( 2 ) 1 3 5 = 32
Pers ( 3 ) 3 2 6 = 40
= -8.0851
Pers ( 1 ) 7.5 0 0 4 0 0 7 0= 8
X = 8- 32.3404 + (87.574)
7.5
= -6.297872
Kontrol
Pers ( 1 ) 7.5 -6.2979 + 4 -8.0851 - 7 12.5106 = 8 8
Pers ( 2 ) 1 -6.2979 + 3 -8.0851 - 5 12.5106 = 32 32
Pers ( 3 ) 3 -6.2979 - 2 -8.0851 + 6 12.5106 = 40 40
METODE GAUS JORDAN
Pers ( 1 ) 3 X + 2 Y - -3 Z = 51
Pers ( 2 ) 4 X + 3 Y - -1 Z = 15
Pers ( 3 ) 2 X - -6 Y + 9 Z = 33
Kontrol
Pers ( 1 ) 3 16.909 + 2 -22.5974 - -3 -15.1558 = 51
Pers ( 2 ) 4 16.9091 + 3 -22.5974 - -1 -15.1558 = 15
Pers ( 3 ) 2 16.9091 - -6 -22.5974 + 9 -15.1558 = 33
X + -9 Y - -11 Z =
3 X + 6 Y - -5 Z =
7 X - 3 Y + -8 Z =
5
4
33
METODE GAUS JORDAN
Pers ( 1 ) 2 X + -5 Y - -1 Z = 11
Pers ( 2 ) 9 X + 6 Y - -3 Z = 12
Pers ( 3 ) 10 X - -11 Y + -4 Z = 3
Kontrol
Pers ( 1 ) 2 -44.8 + -5 5.4000 - -1 -127.6 = 11
Pers ( 2 ) 9 -44.8 + 6 5.4000 - -3 -127.6 = 12
Pers ( 3 ) 10 -44.8 - -11 5.4000 + -4 -127.6 = 3
METODE GAUS JORDAN
11 X + 5 Y - -7 Z = 13
9 X + -21 Y - 17 Z = 25
3 X - -6 Y + -45 Z = 5
Pers ( 1 ) 4 X + -7 Y - -3 Z = 8
Pers ( 2 ) 6 X + -5 Y - -4 Z = 32
Pers ( 3 ) 11 X - -15 Y + -1 Z = 40
Kontrol
Pers ( 1 ) 4 8.583 + -7 3.6026 - -3 0.37086 = 8
Pers ( 2 ) 6 8.58278 + -5 3.6026 - -4 0.37086 = 32
Pers ( 3 ) 11 8.58278 - -15 3.6026 + -1 0.37086 = 40
METODE GAUS JORDAN
9 X + 3 Y + 5 Z = 60
5 X - -2 Y - -1 Z = 15
2 X + 3 Y - -9 Z = 7
Pers ( 1 ) 9 X + 3 Y + 5 Z = 60
Pers ( 2 ) 5 X - -2 Y - -1 Z = 15
Pers ( 3 ) 2 X + 3 Y - -9 Z = 7
Kontrol
Pers ( 1 ) 9 4.695 + 3 3.5182 + 5 1.43826 = 60
Pers ( 2 ) 5 4.69492 - -2 3.5182 - -1 1.43826 = 15
Pers ( 3 ) 2 4.69492 + 3 3.5182 - -9 1.43826 = 7
METODE GAUS JORDAN
3 X + 2 Y - -3 Z = 51
4 X + 3 Y - -1 Z = 15
2 X - -6 Y + 9 Z = 5
Pers ( 1 ) 3 X + 2 Y - -3 Z = 51
Pers ( 2 ) 4 X + 3 Y - -1 Z = 15
Pers ( 3 ) 2 X - -6 Y + 9 Z = 5
Kontrol
Pers ( 1 ) 3 14.364 + 2 -19.3247 - -3 -15.5195 = 51
Pers ( 2 ) 4 14.3636 + 3 -19.3247 - -1 -15.5195 = 15
Pers ( 3 ) 2 14.3636 - -6 -19.3247 + 9 -15.5195 = 5
METODE GAUS JORDAN
11 X + 5 Y - -7 Z = 13
9 X - -21 Y + 17 Z = 25
3 X - -6 Y - -4 Z = 5
Pers ( 1 ) 11 X + 5 Y - -7 Z = 13
Pers ( 2 ) 9 X - -21 Y + 17 Z = 25
Pers ( 3 ) 3 X - -6 Y - -4 Z = 5
Kontrol
Pers ( 1 ) 11 1.513 + 5 -0.2870 - -7 0.31514 = 13
Pers ( 2 ) 9 1.51282 + -21 -0.2870 - 17 0.31514 = 25
Pers ( 3 ) 3 1.51282 - -6 -0.2870 + -4 0.31514 = 5
METHODE ELIMINASI GAUS
11 X + 5 Y - 7 Z = 13
9 X - 21 Y + 17 Z = 25
3 X - 6 Y - 4 Z = 5
Pers ( 1 ) 11 X + 5 Y - -7 Z = 13
Pers ( 2 ) 9 X - -21 Y + 17 Z = 25
Pers ( 3 ) 3 X - -6 Y - -4 Z = 5
= -0.2870
Pers ( 1 ) 11 X + 5Y - -7 Z = 13
X = 13 - 1.4351 + 2.206
11
= 1.51282
Kontrol
Pers ( 1 ) 11 1.51282 + 5 -0.2870 - -7 0.31514 = 13
Pers ( 2 ) 9 1.51282 - -21 -0.2870 + 17 0.31514 = 25
Pers ( 3 ) 3 1.51282 - -6 -0.2870 - -4 0.31514 = 5
0.455 -0.636364 0.454545 0.63636
9 9 3 3
4.095 -5.727273 1.363636 1.90908
21 17 6 -4
4.095 5.7273 1.364 1.9091
16.905 11.2727 4.636 -5.9091
-11.273 -0.449 -2.090909 -2.090909
-25.1 -7.364 6.66996 6.66996
0.449 3.306436 -8.76087 -8.76087
Pers ( 1 ) 3 X + 1 Y -
Pers ( 2 ) 4 X + 7 Y -
Pers ( 3 ) 2 X - -2 Y +
= #DIV/0!
Pers ( 1 ) 3X + 1Y - -1 Z = 5
X = 5- #DIV/0! + #DIV/0!
3
= #DIV/0!
Kontrol
Pers ( 1 ) 3 1.506 + 1 3.1325 - -1 2.6506 = 5
Pers ( 2 ) 4 1.50602 + 7 3.1325 - -3 2.6506 = 20
Pers ( 3 ) 2 1.50602 - -2 3.1325 + 5 2.6506 = 10
3.0120482
-6.2650602
13.253012
10
AN
-1 Z = 5
-3 Z = 20
5 Z = 10
-0.3333 Z = 1.6667
-1.6667 Z = 13.333
5.6667 Z = 6.6667
-0.235 = 0.8824
-0.2941 = 2.3529
4.8824 = 12.941
Z 0 = 1.506
Z 0 = 3.1325
1 = 2.651
1 dik : nilai eu dengan u = 0.17
nilai eksak e 0.07 = 1.9876
dit : hitunglah kesalahan yang terjadi
penyelesaian :
a). Diperhitungkan satu suku pertama
ex =/= 1
kesalahan relatif terhadap nilai eksak dihitung dengan rumus
∑e = Ee x 100 %
p
= 1.9876 - 1 x 100%
1.9876
= 49.688 %
b) Diperhitungkan dua suku pertama
ex = 1+x
x = 0.17
e0.17 =1+0.17 = 1.17
kesalahan
∑e = 1.9876 - 1.17 x 100%
1.9876
= 41.135 %
kesalahan berdasarkan perkiraan terbaik
∑a = ∑ x 100% = 1.17 - 1 x 100% = 14.53
1.17
c). Diperhitungkan tiga suku pertama
ex = 1+x+x2 = 1+0.17+0.172 = 1.18445
2! 2
∑e = 1.9876 - 1.18445 x100% = 40.408%
1.9876
∑a = ∑ x 100% = 1.8445 - 1.17 x 100% = 1.235%
p* 1.17
Pers ( 1 ) 3 X + 1 Y - 1 Z = 5
Pers ( 2 ) 4 X + 7 Y - 3 Z = 20
Pers ( 3 ) 2 X - 2 Y + 5 Z = 10
= 3.1325
Pers ( 1 ) 3X + 1Y - 1Z = 5
X = 5- 3.1325 + 2.6506
3
= 1.506
Kontrol
Pers ( 1 ) 3 1.50602 + 1 3.1325 - 1 2.6506 = 5
Pers ( 2 ) 4 1.50602 + 7 3.1325 - 3 2.6506 = 20
Pers ( 3 ) 2 1.50602 - 2 3.1325 + 5 2.6506 = 10
tabel hasil hitungan metode setengah interval
jumlah
interasi xn xn+1 xt f(xn) f(xn+1) f(xt)
1 4 5 4.5 129 309 208.875
2 4.5 5 4.75 208.875 309 256.265625
3 4.5 4.75 4.625 208.875 256.265625 231.9199219
4 4.625 4.75 4.6875 231.91992 256.265625 243.9279785
5 4.6875 4.75 4.71875 243.92798 256.265625 250.0553284
6 4.71875 4.75 4.734375 250.05533 256.265625 253.150074
7 4.734375 4.75 4.7421875 253.15007 256.265625 254.7052445
8 4.7421875 4.75 4.74609375 254.70524 256.265625 255.484783
9 4.74609375 4.75 4.74804688 255.48478 256.265625 255.875041
10 4.748046875 4.75 4.74902344 255.87504 256.265625 256.0702922
11 4.7490234375 4.75 4.74951172 256.07029 256.265625 256.1679484
12 4.7495117188 4.75 4.74975586 256.16795 256.265625 256.2167842
13 4.7497558594 4.75 4.74987793 256.21678 256.265625 256.2412039
14 4.7498779297 4.75 4.74993896 256.2412 256.265625 256.2534143
15 4.7499389648 4.75 4.74996948 256.25341 256.265625 256.2595196
16 4.7499694824 4.75 4.74998474 256.25952 256.265625 256.2625723
17 4.7499847412 4.75 4.74999237 256.26257 256.265625 256.2640986
18 4.7499923706 4.75 4.74999619 256.2641 256.265625 256.2648618
19 4.7499961853 4.75 4.74999809 256.26486 256.265625 256.2652434
20 4.7499980927 4.75 4.74999905 256.26524 256.265625 256.2654342
21 4.7499990463 4.75 4.74999952 256.26543 256.265625 256.2655296
22 4.7499995232 4.75 4.74999976 256.26553 256.265625 256.2655773
23 4.7499997616 4.75 4.74999988 256.26558 256.265625 256.2656012
24 4.7499998808 4.75 4.74999994 256.2656 256.265625 256.2656131
25 4.7499999404 4.75 4.74999997 256.26561 256.265625 256.265619
26 4.7499999702 4.75 4.74999999 256.26562 256.265625 256.265622
27 4.7499999851 4.75 4.74999999 256.26562 256.265625 256.2656235