Jum’at, 30 Juli 2021

Pembelajaran Jarak Jauh

Bahasa Jawa
Kelas VIII C1

Mendengarkan Legenda
Legenda Danau Toba
Sawijining dina ana petani sing sregep banget tandhang gawe dheweke
urip ing wilayah Sumatera. Petani mau urip ijen tanpa batih. Saben dinane petani
mau nyambut gawe golek iwak lan nggarap sawah. Mengkono iku dilakoni
dheweke kanggo nyukupi kebutuhane sedina-dina.
Sawijining dina, petani mau lunga menyang kali ing cedhak omahe,
dheweke nduwe gagasan nggolek iwak ing kali kanggo lawuh dina iki. Kanthi
mung berbekal panggon iwak, pancing siji, lan pakan, dheweke nuli mangkat
menyang kali. Sakwise teko ing kali dheweke langsung nguncalke panjinge. Sak
suwene nunggu pancinge dipangan iwak, dheweke ndonga, “Duh Gusti Alloh,
mugi-mugi kula saged angsal iwak akeh ing dina iki”. Sawetara wektu sakwise
ndonga, pancing sing diuncalne mau ketok obah-obah. Petani mau cepet-cepet
nggeret pancinge. Petani kesebut seneng banget, amargi dheweke oleh iwak
sing gedhe banget.
Sakwise sawentara wektu memandangi iwak pakoleh tangkepane, petani
kuwi kaget banget. Jebulna iwak sing ditangkepe kuwi bisa ngomong. “tulung
aku aja dipangan pak!! Benke aku urip”, bengok iwak kuwi. Tanpa akeh takon,
iwak tangkepane kuwi banjur dibalekne menjero banyu meneh. Sakwise
mbalekne iwak menjero banyu, petani kuwi nambah kaget, amarga dumadakan
iwak kesebut ngowah dadi sawong wedok sing ayu banget.
“Aja wedi pak, aku ora arep nglarani kowe”, tembung si iwak. “sapa kowe
iki? Bukane kowe seekor iwak?, takon petani kuwi. “aku yaiku sawong putri sing
dikutuk, amarga nglanggar aturan kerajan”, jawab wedok kuwi. “Terimakasih
kowe wis membebaskan aku saka tumakne kuwi, lan dadi imbalannya aku gelem
kok dadekne bojo”, tembung wedok kuwi. Petani kuwia setuju. Mula dadia dekne
kabeh dadi bojo bojo. Ning, ana siji ujar sing wis disepakati, yaiku dekne kabeh
ora oleh nyeritoke menawa asal-usul Puteri saka seekor iwak. Nek ujar kuwi
dilanggar mula arep kedadean petaka dahsyat.
Sakwise sawentara suwe ing legenda danau toba diceritake dekne kabeh
rabi, akhire kebahagiaan Petani lan bojone nambah, amarga bojo Petani bayen
sawong bayi lanang. Anak dekne kabeh tuwuh dadi anak sing tampan banget lan
kuwat, ning ana kebiyasan sing nggawe heran kabeh wong. Anak kesebut sanuli
rumangsa ngelih, lan ora tau rumangsa wareg. Kabeh jatah panganan
dilahapnya tanpa turah.
Nganti mubarang dina anak petani kesebut mbisa tugas saka emboke
kanggo ngiringaken panganan lan wedang menyang sawah neng endi bapake
lagi tandhang gawe. Ning tugase ora dikebakane. Kabeh panganan sing
sakudune kanggo bapake dilahap entek, lan sakwise kuwi dheweke keturon
neng siji gubug. Pak tani nunggu ketekan anake, kanthi nguwawa ngelak lan
ngelih. Amarga ora kuwawa nguwawa ngelih, mula dheweke banjur mulih
menyang omah. Neng tengah dalan mulih, pak tani ndeleng anake lagi turu neng
gubug. Petani kesebut banjur nangekne dheweke. “Hey, tangi!, bengok petani
kuwi.
Sakwise anake ketangi, petani kuwi banjur narekne panganane. “endi
panganan gawe bapak?”, takon petani. “wis entek dakpangan”, jawab si anak.
Kanthi nada dhuwur petani kuwi banjur nyrengeni anake. "anak ora tau
diuntung ! Ora ngerti awak! Dasar anak iwak!," umpat si Petani tanpa eling wis
mengucapkan tembung pantangan saka bojone.
Sakwise petani mengucapkan tembung-tembung kesebut, saknalika kuwi
uga anak lan bojone ilang lenyap tanpa bekas lan jejak. Saka bekas injakan
sikile, dumadakan menyemburlah banyu sing deras banget. Banyu meluap
dhuwur banget lan amba dadine mbentuk siji telaga. Lan akhire mbentuk siji
tlaga. Tlaga kuwi akhire dikenal kanthi jeneng Danau Toba.