ASAL USUL DANAU TOBA

Neng wilayah Sumatera uripa sawong petani sing sregep banget tandhang gawe. Dheweke
urip dhewe tanpa batih. Saben dina dheweke tandhang gawe ggarap sawah lan golek iwak.
Hal iki dipayokake dheweke kanggo ngebaki kebutuhane sadina-dina.

Nang sawijining dina petani kesebut lunga menyang kali neng cedhak omahe, dheweke
nduwe pangarah nggoleki iwak kanggo lawuh dina iki. Kanthi mung berbekal siji pancing,
pakan lan panggon iwak, dhewek banjur mangkat menyang kali. Sakwise sangantine neng
kali, petani kesebut banjur nguncalke panjinge . Kanthi nunggu panjinge dipangan iwak,
petani kesebut ndonga,“Duh Gusti Alloh, muga-muga aku bisa oleh iwak akeh dina iki”.
Sawentara wektu sakwise ndonga, pancing sing dilemparkannya mau nampak bergoyang-
goyang. Dheweke cepet nggeret panjinge. Petani kesebut seneng banget, amarga iwak sing
dioleh dheweke gedhe banget.

Sakwise sawentara wektu memandangi iwak pakoleh tangkepane, petani kuwi kaget banget.
Jebulna iwak sing ditangkepe kuwi bisa ngomong. “tulung aku aja dipangan pak!! Benke aku
urip”, bengok iwak kuwi. Tanpa akeh takon, iwak tangkepane kuwi banjur dibalekne menjero
banyu meneh. Sakwise mbalekne iwak menjero banyu, petani kuwi nambah kaget, amarga
dumadakan iwak kesebut ngowah dadi sawong wedok sing ayu banget.

“Aja wedi pak, aku ora arep nglarani kowe”, tembung si iwak. “sapa kowe iki? Bukane kowe
seekor iwak?, takon petani kuwi. “aku yaiku sawong putri sing dikutuk, amarga nglanggar
aturan kerajan”, jawab wedok kuwi. “Terimakasih kowe wis membebaskan aku saka tumakne
kuwi, lan dadi imbalannya aku gelem kok dadekne bojo”, tembung wedok kuwi. Petani
kuwia setuju. Mula dadia dekne kabeh dadi bojo bojo. Ning, ana siji ujar sing wis disepakati,
yaiku dekne kabeh ora oleh nyeritoke menawa asal-usul Puteri saka seekor iwak. Nek ujar
kuwi dilanggar mula arep kedadean petaka dahsyat.

Sakwise sawentara suwe ing legenda danau toba dalam bahasa jawa diceritake dekne kabeh
rabi, akhire kebahagiaan Petani lan bojone nambah, amarga bojo Petani bayen sawong bayi
lanang. Anak dekne kabeh tuwuh dadi anak sing tampan banget lan kuwat, ning ana
kebiyasan sing nggawe heran kabeh wong. Anak kesebut sanuli rumangsa ngelih, lan ora tau
rumangsa wareg. Kabeh jatah panganan dilahapnya tanpa turah.

Nganti mubarang dina anak petani kesebut mbisa tugas saka emboke kanggo ngiringaken
panganan lan wedang menyang sawah neng endi bapake lagi tandhang gawe. Ning tugase ora
dikebakane. Kabeh panganan sing sakudune kanggo bapake dilahap entek, lan sakwise kuwi
dheweke keturon neng siji gubug. Pak tani nunggu ketekan anake, kanthi nguwawa ngelak
lan ngelih. Amarga ora kuwawa nguwawa ngelih, mula dheweke banjur mulih menyang
omah. Neng tengah dalan mulih, pak tani ndeleng anake lagi turu neng gubug. Petani kesebut
banjur nangekne dheweke. “Hey, tangi!, bengok petani kuwi.

Sakwise anake ketangi, petani kuwi banjur narekne panganane. “endi panganan gawe
bapak?”, takon petani. “wis entek dakpangan”, jawab si anak. Kanthi nada dhuwur petani
kuwi banjur nyrengeni anake. "anak ora tau diuntung ! Ora ngerti awak! Dasar anak iwak!,"
umpat si Petani tanpa eling wis mengucapkan tembung pantangan saka bojone.

Sakwise petani mengucapkan tembung-tembung kesebut, saknalika kuwi uga anak lan bojone
ilang lenyap tanpa bekas lan jejak. Saka bekas injakan sikile, dumadakan menyemburlah
banyu sing deras banget. Banyu meluap dhuwur banget lan amba dadine mbentuk siji telaga.
Lan akhire mbentuk siji tlaga. Tlaga kuwi akhire dikenal kanthi jeneng Danau Toba.