PRAKTIS FORMATIF

Arahan: Jawab soalan-soalan yang berikut.

Instructions: Answer the following questions.

Bahagian A/Section A

1 Satu pembaris politena yang telah digosok dengan sehelai kain bulu tertarik kepada suatu objek bercas positif.
Antara yang berikut, yang manakah menerangkan kejadian di atas?
A polythene ruler which has been rubbed with a piece of woollen cloth will be attracted to a positively-charged object. Which
of the following explains the above occurrence?
A Pembaris politena menerima cas negatif
The polythene ruler receives negative charges
B Pembaris politena membebaskan cas negatif
The polythene ruler releases negative charges
C Pembaris politena mempunyai lebih cas positif daripada objek itu
The polythene ruler has more positive charges than the object
D Pembaris politena mempunyai cas negatif yang sama dengan objek itu
The polythene ruler has the same negative charges as the object

2 Rajah di bawah menunjukkan sebuah penjana Van de Graaff yang dihidupkan.

The diagram below shows a Van de Graaff generator that is switched on.

Kubah bercas
Charged dome Sfera logam
Metal sphere

+
+++
++
++
+
+++
+++
+++
+
++
++
++

Apakah yang berlaku jika satu sfera logam dibawa berdekatan dengan kubah yang bercas itu?
What happens when a metal sphere is brought near the charged dome?
A Sfera logam tertarik ke arah kubah
The metal sphere is attracted to the dome
B Sfera logam tertolak jauh dari kubah
The metal sphere is pushed away from the dome
C Bunga api terhasil di antara kubah dan sfera logam
Sparks are produced between the dome and the metal sphere
D Sfera logam mengeluarkan cahaya yang terang
The metal sphere gives out a bright light

151
 3 Rajah di bawah menunjukkan satu litar elektrik dengan dua mentol.
The diagram below shows an electric circuit with two bulbs.

V1

V2

Antara yang berikut, yang manakah menunjukkan hubungan antara voltan V, V1 dan V2?
Which of the following shows the relationship between voltages V, V1 and V2?
A V = V1 + V2
V
B V = 1
V2
C V = V1 = V2
D V = V1 – V2

4 Rajah di bawah menunjukkan sebuah litar dengan empat mentol, A, B, C dan D.

The diagram below shows a circuit with four bulbs, A, B, C and D.

A B D

C
Satu daripada mentol itu telah terbakar dan tiga mentol yang lain tidak menyala. Mentol yang manakah antara A,
B, C atau D yang telah terbakar?
One of the bulbs has fused and three other bulbs do not light up. Which of the bulbs A, B, C or D fused?

152
 5 Rajah di bawah menunjukkan litar selari dengan dua perintang yang serupa, X dan Y.
The diagram below shows a parallel circuit with two identical resistors X and Y.

V1
Y

V2

Jika voltmeter P memberi bacaan 3.0 V, berapakah bacaan voltmeter di Y jika perintang X ditanggalkan?
If the voltmeter P gives the reading of 3.0 V, what is the voltmeter reading across Y if resistor X is removed?
A 0V
B 1.5 V
C 2.0 V
D 3.0 V

6 Rajah di bawah menunjukkan satu litar elektrik.

The diagram below shows an electric circuit.

2Ω

A
2Ω

Jika arus yang mengalir di dalam litar ini ialah 0.5 A, hitung voltan yang merentasi mentol-mentol.
If the current in this circuit is 0.5 A, calculate the voltage across the bulbs.
A 1.5 V
B 2.0 V
C 2.5 V
D 4.0 V

153
 7 Antara mentol yang berikut, yang manakah akan menyala?
Which of the following bulbs will light up?
A

154
 8 Rajah di bawah menunjukkan dua magnet bar dan dua kompas.
The diagram below shows two bar magnets and two compasses.

X
N
N N

S S

Antara yang berikut, yang manakah menunjukkan arah jarum kompas X dan Y?
Which shows the direction of the compass needles X and Y?
X Y
A

9 Elektron bebas bergerak dalam satu arah yang tetap dari terminal negatif ke terminal positif seperti yang ditunjukkan
dalam rajah di bawah.
Free electrons move in one fixed direction from the negative terminal to the positive terminal as shown in the diagram below.

Konduktor elektrik
Electric conductor Elektron
Electron

Aliran elektron
Flow of electron

Apakah yang dihasilkan dalam kejadian ini?

What is produced in this incident?
A Kuasa
Power
B Rintangan
Resistance
C Arus elektrik
Electric current
D Voltan
Voltage

155
 10 Rajah di bawah menunjukkan sebuah litar elektrik.
The diagram below shows an electric circuit.

Sel kering
Dy cell

Mentol
Bulb

A B C D

Dawai nikron
Nichrome wire

Antara titik sambungan A, B, C dan D, yang manakah akan menyebabkan mentol menyala dengan paling malap?
Which connection point, A, B, C or D, will cause the bulb to shine the dimmest?

156
Bahagian B/Section B

1 (a) Tandakan ( ✓ ) dalam petak untuk menunjukkan item yang menghasilkan cas-cas elektrik statik.
Tick ( ✓ ) in the box to show the items that produce static electrical charges.

Penjana Van de Graaff

✓
Van de Graaff generator

Sel suria
Solar cell

Pembaris politena digosok dengan kain sutera

✓
Polythene ruler is rubbed with silk cloth
[2 markah/2 marks]
(b) Kenal pasti dengan betul maksud voltan dan rintangan.
Identify the correct meaning of voltage and resistance.

(i) Tenaga yang diperlukan untuk menggerakkan cas-cas elektrik dari satu titik ke titik Voltan
yang lain. Voltage
Energy that is needed to move electrical charges from one point to another.

(ii) Sifat yang menentang pengaliran cas-cas elektrik. Rintangan

The property that opposes the flow of electrical charges. Resistance

[2 markah/2 marks]

157
Bahagian C/Section C
1 (a) Gambar foto di bawah menunjukkan satu kejadian ribut petir.
The photograph below shows an occurrence of thunderstorm.

(i) Mengapakah kita perlu berada di dalam kereta semasa ribut petir sekiranya kita berada di luar bangunan?
Why do we need to stay in the car during thunderstorm if we are out of the building? 
Kereta akan bertindak sebagai sangkar Faraday. Logam pada kereta akan melindungi kita daripada
sebarang medan elektrik luar dan menghalang kilat daripada bergerak ke dalam kereta.
The car will act like a Faraday cage. The metal in the car will protect us from any external electric field and
prevent lightning from moving into the car.
[3 markah/3 marks]
(ii) Pada pendapat anda, bagaimanakah kuantiti cas elektrostatik yang terhasil pada suatu objek ditingkatkan?
In your opinion, how is the quantity of electrostatic charge generated on an object increased? 
Meningkatkan luas permukaan bersentuhan, merendahkan kelembapan udara dan meningkatkan kelajuan
pergerakan.
By increasing the area of the surface in contact, lowering the humidity and increasing the speed of
movement.
[3 markah/3 marks]
(b) Gambar foto di bawah menunjukkan suatu pendawaian elektrik di rumah.
The photograph below shows an electric wiring at home.

Pada pendapat anda, bagaimanakah alat-alat elektrik seperti kipas elektrik dan lampu disusun di dalam rumah?
Terangkan. 
In your opinion, how are electric appliances such as electric fans and lamps arranged at home? Explain.
Secara selari. Jika satu daripada alat elektrik rosak, alat elektrik lain masih boleh digunakan. Alat elektrik
yang rosak dapat dikesan dengan cepat. Setiap alat elektrik menerima voltan yang sama seperti yang dibekalkan
oleh sumber elektrik.
In parallel. If one of the electric appliance spoils, the other electrical appliance still can be used. A faulty electric appliance
can be determined quickly. Each electric appliance receives the same voltage as supplied by the electric source.
[4 markah/4 marks]

158
 2 Rajah di bawah menunjukkan sebatang magnet bar dengan beberapa kompas yang diletakkan pada kedudukan
yang berlainan di sekelilingnya.
The diagram below shows a bar magnet with several compasses placed at different positions around it.

U S

(a) Lukis arah jarum (→) pada setiap kompas dalam rajah di atas.
Draw the direction of the needle (→) on each compass in the above diagram.
[1 markah/1 mark]

(b) Apakah yang ditunjukkan oleh arah jarum kompas?

What is shown by the direction of the compass needle?
Arah medan magnet
The direction of the magnetic field
[1 markah/1 mark]

(c) Apakah yang membentuk medan magnet?

What forms a magnetic field?
Garis-garis daya magnet/Magnetic lines of force

[1 markah/1 mark]

(d) Nyatakan arah permulaan dan penamatan bagi garis daya magnet.
State the starting and ending direction of the magnetic lines of force.
Garis-garis daya magnet bermula dari kutub utara dan berakhir di kutub selatan.
The magnetic lines of force start from the north pole and end at the south pole.
[1 markah/1 mark]

(e) (i) Cadangkan satu cara lain untuk menunjukkan medan magnet. TP3/Mengaplikasi
Suggest one other way to show the magnetic field.
Magnet bar diletakkan di atas sekeping kadbod nipis. Serbuk besi ditaburkan di sekeliling magnet.
Kemudian, kadbod itu dijentik dengan perlahan.
A bar magnet is put on a thin cardboard. Iron filings are scattered around the magnet. Then, the cardboard is
tapped gently.
[2 markah/2 marks]
(ii) Lukis corak medan magnet di bawah.
Draw the magnetic field pattern below.

U S

[2 markah/2 marks]

159
 (iii) Daripada medan magnet yang dilukis di 1(e)(ii), berikan dua ciri medan magnet.
From the magnetic field drawn in 1(e)(ii), give two characteristics of a magnetic field.
Semua garis daya magnet tidak bersilang.
1.
All the magnetic lines of force do not cross one another.
Semua garis daya magnet mengarah dari kutub utara ke kutub selatan.
2.
All the magnetic lines of force point from the north pole to the south pole.
[2 markah/2 marks]

3 (a) Salmiah menyediakan satu litar elektrik.

Salmiah sets up an electric circuit.

Ammeter/Ammeter Voltmeter/Voltmeter

A V

Perintang/Resistor

Suis/Switch

Bateri/Battery

Berdasarkan rajah yang diberi, lukis (dalam petak yang disediakan di atas) satu litar elektrik dengan
menggunakan simbol.
Based on the given diagram, draw (in the box provided above) an electric circuit by using symbols.
 [2 markah/2 marks]

(b) Rajah di bawah menunjukkan litar elektrik yang disambungkan kepada dawai nikrom XY.
The diagram below shows an electric circuit which is connected to a nichrome wire, XY.

X Y

Tandakan (  ✓  ) cara-cara untuk membolehkan mentol menyala dengan lebih cerah.
Mark (  ✓  ) the ways to enable the bulb to light up brighter.
(i) Gunakan dawai nikrom yang lebih halus.
Use a thinner nichrome wire.
(ii) Gunakan dawai nikrom yang lebih pendek. ✓
Use a shorter nichrome wire.
(iii) Gantikan dawai nikrom dengan dawai kuprum. ✓
Replace the nichrome wire with a copper wire.
(iv) Gunakan dawai nikrom yang lebih berkilat.
Use a more shiny nichrome wire.
[2 markah/2 marks]

4 Seorang murid menjalankan eksperimen dengan menyusun radas seperti yang ditunjukkan dalam rajah.
A student carries out an experiment by setting up the apparatus as shown in the diagram.
Berikut ialah prosedur bagi eksperimen itu:/The following is the procedure of the experiment:
• Potong dan dedahkan grafit sebatang pensel.
Cut and expose the graphite core of a pencil.
• Sambungkan grafit pensel kepada sebiji bateri 9 V, sebuah ammeter dan mentol dengan menggunakan wayar.
Connect the graphite core of the pencil to a 9 V battery, an ammeter and a bulb by using wires.
• Gerakkan satu hujung wayar pada grafit pensel di beberapa kedudukan yang berlainan.
Move one end of the wire on the graphite core at different positions.
• Catatkan kecerahan nyalaan mentol dan bacaan ammeter.
Record the brightness of the bulb and the ammeter readings.

160
 Ammeter
Ammeter Mentol dan pemegang
Bulb and holder

Bahagian grafit yang

terdedah
X Exposed graphite core

Bateri 9 volt 0 1 2 3 4 5 6 7 8 cm
9 volt battery

(a) Lengkapkan pernyataan di bawah.

Complete the statement below.
Kecerahan mentol dan bacaan ammeter dipengaruhi oleh rintangan litar.
The brightness of bulb and the ammeter reading are affected by the resistance of the circuit.
[1 markah/1 mark]
(b) Grafit pensel adalah bukan logam. Terangkan mengapa grafit pensel boleh digunakan dalam eksperimen ini.
The graphite core of a pencil is a non-metal. Explain why the graphite core of a pencil can be used in this experiment.
Grafit pensel diperbuat daripada karbon yang boleh mengkonduksikan elektrik.
The graphite core of a pencil is made of carbon which can conduct electricity.
[2 markah/2 marks]
(c) Banding dan terangkan kecerahan mentol apabila hujung wayar X berada pada kedudukan 1 dan 8.
Compare with explanation the brightness of the bulb when the end of wire X is placed at positions 1 and 8.
Mentol menyala dengan lebih terang apabila hujung wayar X berada pada kedudukan 1. Hal ini demikian
kerana grafit lebih pendek menyebabkan rintangan lebih rendah pada kedudukan 1. Mentol menyala lebih
malap apabila hujung wayar X berada pada kedudukan 8. Hal ini demikian kerana grafit lebih panjang
menyebabkan rintangan lebih tinggi dan arus yang mengalir berkurang.
The bulb shines brighter when the end of wire X is placed at position 1. This is because the graphite core is shorter
causing the resistance to be lower at position 1. The bulb becomes dimmer when the end of wire X is placed at position 8.
This is because the graphite core is longer causing the resistance to be higher and electric current flows decrease.
[4 markah/4 marks]
(d) Rajah di bawah menunjukkan sebahagian daripada struktur dalaman ganggang telefon.
The diagram below shows part of the internal structure of the handset of a telephone.

Diafragma/Diaphragm

Teras besi
Gegelung Iron core
Coil
Dawai elektrik
Electric wire

(i) Berdasarkan rajah di atas, namakan jenis magnet yang digunakan dalam telefon.
Based on the above diagram, name the type of magnet used in the telephone.
Elektromagnet/Electromagnet
[1 markah/1 mark]
(ii) Diafragma akan tertarik ke arah teras besi apabila arus elektrik mengalir untuk menghasilkan getaran.
Getaran diafragma akan menghasilkan bunyi. Cadangkan bahan yang digunakan untuk membuat diafragma
dan berikan sebab. TP3/Mengaplikasi
The diaphragm will be attracted towards the iron core when the electric current flows to produce vibration. The
diaphragm will produce sound. Suggest the substance used for making the diaphragm and give a reason.
Besi. Magnet akan menarik bahan yang diperbuat daripada besi.
Iron. The magnet will attract the substance which is made of iron.
[2 markah/2 marks]

161
 5 Sebiji belon digosok oleh seorang murid dengan sehelai kain bulu selama beberapa minit.
A balloon is rubbed by a student with a piece of woollen cloth for a few minutes.

Kain bulu
Woollen cloth

Belon
Balloon

(a) (i) Apakah yang akan berlaku apabila belon dibawa mendekati cebisan kertas?
What will happen when the balloon is held near bits of paper?
Cebisan kertas tertarik ke belon.
The bits of paper are attracted to the balloon.
[1 markah/1 mark]
(ii) Beri satu sebab untuk jawapan anda di 4(a)(i).
Give one reason for your answer in 4(a)(i).
Belon dicaskan melalui geseran. Oleh itu, belon menarik cebisan kertas yang neutral.
The balloon is charged through friction. So, it attracts the neutral bits of paper.
[2 markah/2 marks]

(b) Jika kain bulu bercas positif, apakah cas pada belon?
If the piece of woollen cloth is positively charged, what is the charge on the balloon?
Negatif/Negative
[1 markah/1 mark]

(c) (i) Sebiji belon yang lain juga digosok dengan kain bulu sebelum dibawa mendekati belon yang pertama.
Apakah yang akan berlaku?
Another balloon is also rubbed with the woollen cloth before it is held near the first balloon. What will happen?
Kedua-dua belon menolak antara satu sama lain.
Both balloons repel each other.
[1 markah/1 mark]
(ii) Jelaskan jawapan anda di 5(c)(i).
Explain your answer in 5(c)(i).
Cas yang sama menolak antara satu sama lain.
Same charges repel each other.
[1 markah/1 mark]

(d) (i) Namakan satu alat yang boleh digunakan untuk mengesan cas pada belon selepas digosokkan dengan
kain bulu.
Name one device that can be used for detecting the charges on the balloon after it is rubbed with the woollen cloth.
Elektroskop/Electroscope
[1 markah/1 mark]
(ii) Jelaskan bagaimana alat di 5(d)(i) boleh digunakan.
Explain how the device in 5(d)(i) can be used.
Kerajang emas mencapah apabila belon yang bercas dibawa mendekati ceper logam.
The gold leaf diverges when a charged balloon is held near its metal cap.
[1 markah/1 mark]

162