Anda di halaman 1dari 5

MAJELIS PENDIDIKAN DASAR DAN MENENGAH

PIMPINAN CABANG MUHAMMADIYAH GKB GRESIK


SISDUR PERENCANAAN LAYANAN PENDIDIKAN FM-08-02-17
DAN PROFIL KOMPETENSI LULUSAN Edisi/Revisi : 0/0
1 April 2020
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN Halaman : 1dari1

Materi Pembelajaran (PJJ)

SatuanPendidikan : SD Muhammadiyah 1 GKB Gresik


Mata Pelajaran : B Jawa
Materi : Paribasan, bebasan lan saloka
Kelas/Semester : VI/1

Hari/Tanggal : Kamis, 28 oktober 2021

A. Paribasan
yaiku unen-unen kang ajeg panganggone, mawa teges entar (kiasan) lan ora ngemu surasa
pepindhan (terjemahan; Paribasan (Jawa) yaitu kata-kata (dalam bahasan Jawa) yang tetap
dalam penggunaannya, yang memiliki makna (kiasan) dan tidak mengandung makna
pengandaian (bermakna konotatif)).
Tulada :

1. "Adigang adigung adiguna", tegese ngendel-endelake kekuwatane, kaluhurane, lan


kapintarane. (artinya; mengandalkan (menyombongkan) kekuatannya, kekuasaannya, dan
kepandaian yang dimilikinya).
2. "Ana catur mungkur", tegese ora gelam ngrungokake rekasaning liyan kang ora
prayoga.(artinya; tidak mau mendengarkan keluh kesah/ gunjingan orang lain yang tidak
baik).
3. "Angon mangsa", tegese golek wektu kang prayoga utawa golek wektu kang becik.(artinya;
menunggu waktu yang tepat atau mencari waktu yang baik).
4. "Anak polah bapa kapradhah", tegese wong tuwa nemu pakewuh amarga saka tumindake anak
kang kurang prayoga.(artinya; orang tua juga ikut menanggung akibat dari perbuatan anaknya
yang tidak baik).

B. Bebasan
yaiku unen-unen kang ajeg panganggone mawa teges entar (kiasan) lan ngemu surasa
pepindhan. Sing pindhakake iku sipate wonge (terjemahan; Bebasan (Jawa) yaitu kata-kata
(dalam bahasan Jawa) yang tetap dalam penggunaannya, yang memiliki makna kiasan dan
mengandung makna pengandaian. Dimana yang diandaikan tersebut yaitu sifat, watak, maupun
keadaan seseorang).
Tulada :

1. "Abang-abang lambe", tegese guneme mung kanggo lamis-lamis.(artinya; berbicaranya hanya


berbasa-basi).
2. "Adol lenga keri busike", tegese wong kang andum barang, nanging dheweke malah ora
keduman.(artinya; orang yang membagi-bagikan barang tetapi dia sendiri malah tidak
kebagian).
3. "Ana bapang sumimpang", tegese nyingkiri sekabehing bebaya.(artinya; menghindari
C. Saloka
yaiku unen-unen kang ajeg panganggone lan ngemu surasa pepindhan, dene sing ngemu surasa
pepindhan iku wonge, lan iso anggo pepindhan kewan utawa barang.
(terjemahan; Saloka (Jawa) yaitu kata-kata (dalam bahasan Jawa) yang tetap dalam
penggunaannya dan memiliki makna pengandaian, dimana yang diandaikan tersebut adalah
orang, dan dapat menggunakan pengandaian binatang maupun barang). Lumrahe tembung
kang isi pepindhaning wong mau, dumunung ana ngarep ukara utawa kawiwitane ukara.semua
hal yang berbahaya).

Tulada :

1. "Asu belang kalung wang", tegese wong ala utawa wong asor nanging sugih.(artinya; orang
jelek, rendah, atau jahat tetapi kaya).
2. "Asu gedhe menang kerahe", tegese wong luwih dhuwur pangkate lan luwih gedhe panguasane
biasane menang perkarane.(artinya; orang yang lebih tinggi derajat pangkatnya biasanya
menang permasalahannya).
3. "Ati bengkong oleh oncong", tegese wong kang duwe niat ala, ana sing nyarujuki oleh
dalane.(artinya; orang yang punya niat buruk/ jahat ada yang mendukung dan mendapat
jalan).
A. PILIHEN SALAH SIJINE JAWABAN SING PALING BENER !
1. “Unen-unen kang ajeg panggonane, mawa teges entar (kiasan), nanging ora ngemu surasa
pepindhan (perumpamaan)”, yaiku ….
a. paribasan
b. bebasan
c. saloka
d. parikan
2. “Unen-unen kang ajeg panggonane, mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan, lan kang
dipindhahake kahanan, tindak-tanduk, utawa wewatekane/ sipate manungsa”, yaiku ….
a. paribasan
b. bebasan
c. saloka
d. parikan
3.“Unen-unen kang ajeg panggonane, mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan lan kang
dipindhakake wonge”, yaiku ….
a. paribasan
b. bebasan
c. saloka
d. parikan
4. Ing ngarso asung tuladha, paribasan kasebut tegese ….
a. sembarang tumindak ala utawa becik wusanane bakal konangan
b. dituturi bola-bali meksa ora digugu
c. bisa njunjung drajate wong tuwa
d. sipate pemimpin bisa dadi tuladha andhahan

5. Becik ketitik, ala ketara, paribasan kasebut tegese ….


a. sembarang tumindak ala utawa becik wusanane bakal konangan
b. dituturi bola-bali meksa ora digugu
c. bisa njunjung drajate wong tuwa
d. sipate pemimpin bisa dadi tuladha andhahane

6. Lambe satumang kari samerang, bebasan kasebut tegese ….


a. sembarang tumindak ala utawa becik wusanane bakal konangan
b. dituturi bola-bali meksa ora digugu
c. bisa njunjung drajate wong tuwa
d. sipate pemimpin bisa dadi tuladha andhahane

7. Mikul dhuwur mendhem jero, bebasan kasebut tegese ….


a. Sembarang tumindak ala utawa becik wusanane bakal konangan
b. dituturi bola-bali meksa ora digugu
c. bisa njunjung drajate wong tuwa
d. sipate pemimpin bisa dadi tuladha andhahane

8. Unen-unen sajerone basa lan kasusantran jawa cacahe ana ….


a. lima
b. papat
c. telu
d. loro

9. Sing kalebu unen-unen Jawa, yaiku ….

a. bebasan, paribasan, saloka


b. bebasan, saloka, pepindhan
c. saloka, paribasan, pepindhan
d. saloka, baradha, pepindhan

10. Tegese saloka jer basuki mawa beya yaiku ….


a. Amrih bisa mulya, butuh pangurbanan
b. Amrih bisa sugih, butuh utangan
c. Amrih bisa pinter, butuh sekolah dhuwur
d. Amrih bisa seneng, butuh mangan sing enak

II. WANGSULONO PITAKON ING NGISOR IKI KANTI JAWABAN SINGKAT !


1. Unen-unen sajerone basa lan kasusantran jawa cacahe ana ….
2. “Unen-unen kang ajeg panggonane, mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan lan kang
dipindhakake wonge”, yaiku ….
3. “Unen-unen kang ajeg panggonane, mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan, lan kang
dipindhahake kahanan, tindak-tanduk, utawa wewatekane/ sipate manungsa”, yaiku ….
4. “Unen-unen kang ajeg panggonane, mawa teges entar (kiasan), nanging ora ngemu surasa
pepindhan (perumpamaan)”, yaiku ….
5. Salah sijine unen-unen jawa yaiku ….
KUNCI JAWABAN :
I.
1. A 6. B
2. B 7. C
3. C 8. C
4. D 9. A
5. A 10. A

II. 1. Telu
2. Saloka
3. Bebasan
4. Paribasan
5. Paribasan / bebasan / saloka

Anda mungkin juga menyukai