Anda di halaman 1dari 104

GEGURITAN

SUCI
TA
JILID I

1
2
3
PUPUHSI
NOM :I

1. Jenekri
ngmèr usari
ra,kasti
tiHyangMahaSuci,
mapuspapadmahr eday a,magantaswarani
ngsepi
,
maganday ati
sni
ngbudi ,malèpanasil
ahayu,
mawijamèngetprakasa, k
ukusingsadri
pudagdi
,
dupanipun,madi
pahi depègalang.

2. SabdaParisudapuj a,gemeti
ngajnyanawisik
,
tegepi
ngsaupacar a,dwaningIdakeast
iti
,
asunglugrahapinerih,mugyamanggihmar galant
ur,
sidasadyapanjangy usa,ri
ngpapabudi akal
is,
mangdènl uput
,ringsak t
ini
ngbawacak r
a.

3. Antuklengutkaputmel ah,pakardinsangk awinguni


,
tuhubangkitnudutmanah, ngawel i
ngl
ungmangr esepi
,
mawinanmet utanèling,ri
ngtambetk aludandusun,
gir
angpangk ahmur ukny urat,
sinom kanggènmanembangi
n,
mapiny ambung, sukèrti
nsangkawi r
aja.

4. Mami t
anggungpengampur a,
antukbeslagasmangawi
,
satwangawurtanpabuk t
a,sokdasarpamr i
hèbeci
k,
nyarat
angrahayungumi ,
muditamak apakukuh,
kaditi
ngkahi
ngk asat
yan,adwatuhutankètangi
n,
soknèt uj
u,wasanahayupunika.

5. Makapanembèni ngsatwa,wènt enwanwangulanguni


n,
r
amy adahatni
ngsubiksa,tepet
ingsil
asayukt
i,
manuti
nggamasast rawit,sahimangrembugangtutur
,
t
elebnanguntriy
adnya,bratatapalansamadi,
t
ekaguluk,adungngawèk retayuga.

6. Undagi pandèlant ukang,astak osal


akosal
i,
akèhtanwènt enpak irang,ngadegmemar gamalinggi
h,
mapal ahayuny ukanin,turuningmamagi dauh,
nginganinsal
wir i
ngk arya,sasol
ahanlangonggending,
tankaitung,l
uwirringIndrabuwana.

1
7. Wawangunandahatk at
ah,gedung-gedongpenyengk
erasr
i,
margabresihdahatji
mbar,alun-
alunngelanguni
n,
par
yangangopur arawit
,maukirmapat r
aluwung,
mapindamal al
ampahan, t
amanhal usmangèdanen,
mukak asub,wanwaWèk r
etawastannya.

8. Luwi
hkalaabangwèt an,
swar angentanèjangih,
anut
rmaringsl
okast
awa, kalaningparasuli
nggih,
mangar
gangarcanaWi di
,amr i
hk aj
ayansangpr abu,
makadil
anduhi
ngjagad,luputi
ngcor abayadi
,
l
aragempung,bal
iktampekink asadyan.

9. Sakatahingwongiri
ka,wèntenkaj
awatkapi
lih,
kaanggènbabungahsat wa,SangSuci
takawastani
n,
mulat ur
unanutami,t
osningmasadyarahayu,
punikamangkincari
ta,madruwèsawit
rabecik,
sami l
uut,SangSubudiparabIda.

10. Padasali
ngkasampur a,
sami cèngehnget ushati,
kadiRamaWi bi
sana,t
ank asahrahi
nawengi ,
weruhri
ngtatwasatanding,r
upasilasami adung,
bil
i
hbudisatwatunggalmapalihdadosk akalih,
l
èdungtedun,mangjadmangawè, weruht uladan.

11. Manuj ubulanpurnama,mabawosI daSangKali


h,
tanlyansanek abawosang,sar
iranwèdanèl
uwih,
Wy akaranaJyoti
sadiMimamsakal panamil
u,
sadal amimabawosan, t
epèndauhsuni y
amiri
b,
menengpat uhkadimamonabr ata.

12. Tanasuwèrarisngucap,SangSucitasadahari
s,
SangSubudibeli
ntit
yang,nikisampunbangetwengi
,
bawosèngir
ingpunggelin,
nèl yananggènmanyambung,
wèntennètunasangtit
yang, y
ogyatimbangngi
ri
ngbeli
,
yankapat
ut,kadur
uspacangmar gyang.

2
13. Saki
ngkawi tkuni
ngayang,dukt ity
angmar ekanri
hin,
ri
ngIdaEmpuSat wika,muruk ainkandandumadi ,
ti
ngkahutpeti
stit
i,t
ekani
ngpr al
inanipunngalant
ur,
ri
ngmoksat atwa,cepengtigangwar sawyakti
,
l
aminipun,DangGur urari
sngandi k
a.

14. BagussayangSangSuci ta, undukinanakèdi ni


,
mahuruki
nsarwatatwa, ny alaninmagur ubakti,
tut
uttannahannul
akin,kasi dansal wiri
ngtuduh,
wanengènèti
gangwar sa, subat utugntonèj ani
,
yogyamantuk,j
umahbuwi nr asa-rasayang.

15. Kèwalapat i
ngetbapa,sadurungnanakmapami t
,
kadimelidmany ekenang,rèhmulapejal
ani
ndik,
guruyant i
nggali
nmur id,manggehsangsay
aringkay
un,
takutyanmasal i
ntingkah,kadi
mènday anel
èbin,
dadirusuh,bahantongadangangonang.

16. Sangkandamangut angyatņa,undaganhidepèlingl


ing,
dadroponmany uj
uhsukla,apantuhulint
angsulit,
apangdadaditungkali
k,ny
udy amretawisyatepuk,
bi
sangukurkemampuhan, yantansidak r
asènghat i
,
damamur ung,
apangdadadi pangenan.

17. Sajr
oni
ngit
ri
-kaya,tepetangdamany ampahin,
di
tuSangHyangTr i–Pur usa,
li
nggayangsembahbakt
ini
n,
hi
depangmaragaj ati,t
unasinhideprahay
u,
anggonsar
inAt mar aksa,sakal
ayangdinaratr
i,
apangsul
uk,hidepèt warabingbang

18. Kètobahanmaningkahang,i
tri
-kayanèl
uwih,
nèmartikayawakmanah, kayasolahkategesin,
wakkarti
ninmunyi
,
manahèmat egeskayunntotatel
uj wakandayang,
kapat
utanyamargi
nin,
edacawuh, r
èhent
odèwasak ala

3
19. Janipal
i
hmidartay
ang, apangpanampi nèngati
h,
nèapali
hbuwinbadihang,k ay
adadi tel
ungbagi,
tandadimamati
-mati,miwaht waradadi r
usuh,
ri
ngluhtankur
enangelah, barangtongkwasapadidi
,
damamandung, bi
sayangngunadi kayang.

20. Indikmanyuwangkur
enan,li
yungabaundukrimbit
,
rèhsangetngawèsengkal
a,yèni wangbahannindaki
n,
munaht ur
unanpadi
di,kadatutamanèpangguh,
mi ngk
inanèmadangamy a,nèngawèl et
uhinggumi,
sangpr abu,yogy
aidamany isi
pang.

21. Nyuwangtuminnyamanbapa,yadi
nnyamanmememal i
h,
r
abinnyamanmemebapa, somahtugelanemali
h,
mingk
innyamasanggamain,makadimanyuawangmant
u,
miwahrabi
npanabeyan,
mingki
nny amahsatomali
h,
i
wanglangkung,
entoanemadangamy a.

22. Yanlebi
htekensanunggal,ngarangkat
anistr
isawengi,
masihagungpamedanny a,IdaSangPr abumisi
sip,
ngamadwangny amatank engin,nyuwangmisant waral
uwung,
ngambilmingt
igayai
wang, sali
ngjwangmi santantis,
panesagung,kadi
sali
ngjuwangny ama.

23. Anakngabasaki tngl


ahlah,saki
til
aminakadi
,
sal
uwirsaki
trahat,nepacangkewehnambani n,
neketonyandangk eli
din,
apangdengembahangr acun,
tur
unanedadirusak ,
kawitanepacangsedih,
ngadusungsut,padanemukasangsar an

24. Yadinri
ngkurnangelah,sumingkinnyandangapi k
in,
dangamukadr oponan,masanggamamasi hpi l
i
h,
purnamati
lem kel
idi
n,tanggalpangel
ongpi ngkutus,
prawanimasihtanwenang, sedekcamahmi nakadi,
damat emu,ngawesant anagri
ngila.

4
25. LontarCumbanasasana, pepesangntongawacenin,
apangsekenapangt at
as, ri
ngti
ngkahi
ngngambi l
rabi,
mangdat anpatipur
ugin,rehagunghalanepanggi
h,
kewehmal i
hmangawi t
ang, ngumbahpelihenyumunin,
nyeselpangguh,
melahy atnainmati
ngkah

26. Entobabagyank ayapalingganHyangBrahmaluwi


h,
sabdanemapal i
hempat ,mamunyibanggrasi
mpasi
n,
misunaliny
okk eli
dinminakadidamami suh,
dit
uHy angWisnumar aga,manahdaditel
ungbagi
,
sa-mangugu,salwirgawepacangmabwah

27. Dwal obaneti


nggalang,
tlutanmr i
hhalanprani
,
entobabagyanmanahanengr anji
ngdarmabudi,
SangHy angIswaraluwi
h, sujati
mar agadit
u,
saksatkatonkagamelan,ditumany aksyangdir
i,
mawakuk ur
,anggonmami deninraga.

28. Yaningdurungpar i
suda,kayawakmanahemal i
h,
dandenbany amanegenang, pacangmamangguhneal i
h,
sangk andi
tujway at
nain,
k anggowanguly
antuyuh,
l
yunangngawepangancan, mangdentanl
abuhnguli
li
ng,
edat akut
,ngutangtuyuhngawemel ah.

29. Muwuhi ngetecedangang,edebengongngekohhati


,
gibras-
gibrasangpangcedang,raj
ahtamahepanglil
ih,
yaningngundapeul uri
n,el
ahisadr
iputumbuh,
galakmak ejangmi hal
ang,t
ongmaangmany uj
uhsuci,
galakngamuk ,t
ulusbenyakapi
cundang.

30. Nangingyaninget
ekuwat ,
ny alangkadi damarngendi
h,
ul
idit
ugampangmedal kalebetej at
iluwih,
sangkanntoanggonmat i
ti
s, nujut i
ngkaherahay
u,
wuwuhinbuwinentikang,trikay anemangdenbr esi
h,
nanakbagus,kenebahanmai ngkahang.

5
31. Nesakal al
anniskala,
atepangmandenmamesi k,
rehj
atipali
nggant unggal
,HyangWi sesangaragani
n,
damal asangdihati
,
ti
ngkahenibakangundukk ayanepatutjal
anang,
kani
skalamangdenpast i,
mudrai ku,
tik
asi
ngpar ekri
ngHy ang.

32. Yaningmanutmar gaby asa,kucupingtanganekal


ih,
munggwi ngsel
anginglalata,masihmanggot andabakt
i,
antengmany ur
atgali
ti
k ,sarwatuturerahay
u,
ngarisak
inpamujaan,sak al
wirpunikasami,
sorohmawug, pabakt
y anr i
ngniskala.

33. Kayogy
aneri
ngsak al
a,bi
sanemat at
alinggi
h,
mamepesmat at
anganan,sebenglansamitamanis,
tanmar
imanuduthati
,dacaluhmat i
ngkahngagu,
apangmangdentwarabina,t
ingk
ahemangar dibeci
k,
apangpat
uh,sokrupanti
ngkahebina.

34. Ketosol
ahedikaya,r
ingsabdajanii
tungi
n,
bakti
antengmangastawa,ri
ngIdaHyangmawehhurip,
l
engkarapangtwarapeli
h,miwahantengmacat
utur,
sahangrambangdarmat at
wa,miwahnemangardibeci
k,
entomawug,sil
ansabdak ani
skal
a.

35. Anet i
bakasakal
a,papesonmuny inemani
s,
getarhal
usngawesukat ongtahennatoni
nhati
,
basesorsinggi
huningi
ndengawagmangul ahpesu,
mingkinr
ingsangmaut ama,ngalapkasor
entogisi
,
mangdenmanut ,r
ingpurwabasitakrama.

36. Bisanengandayangsabda, ngunadi


kayangsorsinggi
h,
duwegmangul atlengkar
a,lemuhhalussekengampi l
,
pantespatutnuduthati
,sahamawasanaay u,
tabuhluwungpangusget ar,yansi
dabahannyalanin,
sinahngunggul,
dy ast
uraganeandapang

6
37. Yant abuhgangsulturr
entang,si
ntedmanyaki
tinkuping,
dulurmawasanahal a,t
anngetangsorlawansinggih,
yadink enkenbanmanagih,awakeapangbaduwur ,
miwahmangdenk aajumang,si
nahk akal
ahungkuri
n,
tabuhngagu, nampatanakengajumang.

38. Munyinesangetngawinang,dadini
stadadiluwih,
kapuj
imiwahk aceda,
k emanmi wahkaencemi n,
rawosmasihmangawi nin,
sangkansangpr ajnyanpuni
ku,
sangtat
asringgunansabda, mangrawostanmar iapi
k,
manismuluk,nudutmanahsangmi rengang.

39. Yannk adukbyasaagal


,mageheksahi nakuti
n,
gangsultanpahari
mbawa,tanwurungmangl ahlahi
n,
kadangny amapyanaksamai,t
anmar asani r
ujendul
,
kupi
ngbar engannebel
ang,say
antwarani ngehmuny i
,
nagihngelur
,yani
ngnguduhangpyanak .

40. Kenehesahi i
ncepang,sagumi mamanggihbecik,
olashati
negedenang,anakr i
ngiragatuwi,
tekani
ngisarwaprani,
mangdenny arumasapat uh,
sukayangyananaksuk a,angenangy ananaksedih,
mandent uhu,awakerumasat unggal
.

41. Bibi
tsayangepamula,apangkanti
sidament ik,
kenehemanulunganak ,
banimanesangdi hat i
,
ngali
hneanggonnulungin,mangdak asi
danr ahayu,
tantakutmanadibel
a,matindi
hmangar dibecik,
i
k atuhudarmani
ngsangbudi sat
wa.

42. Entoti
ngkahkasakal
a,pur
ukinsahiast
it
i,
munggwi nganekani
skal
a,bakt
ineri
ngSangHy angWi
dhi
,
keneheapangmangili
s,t
eherbakti
tanpatanggu,
j
iwaraganeaturang,
anggoncarumanandangin,
halahayu,pai
canHyangMurbengjagat
.

7
43. Yadinbuwat
ingindrya,i
ndryaner i
ngwongistr
i,
yansubasangkaningsatya,hidepejat
inept
epin,
masihrumasakali
lih,mel
ahy asubepitur
ut,
apangdeenggalannilap,api
ni ndry
anengendi
h,
mehmamuwun, sarir
anedadi rusak.

44. Deningtwar
asabar ang,ngalahangindryasakt
i,
nir
uidasangbiksuka,yangant asakingsamadi,
sangkanmelahangnul eki
n,pasti
kasaj r
oni
ngk ay
un,
yanjat
ikuwattumusang, many ukl
abr ahmacar
i,
yantanmampuh, taniwangmangal aprabya.

45. Apanjatit
waradadwa, bat
aranekasungkemin,
yansangwi kugrehasta,madadukuhanringr
abi,
ngi
yasinrambutegesi t
,waluyamangkili
npantun,
pangastawaneringdewa, pangrumrumeharum mani
s,
swambani pun,cacingakenunjungbir
wa.

46. Susunemamul ankembar ,nyangki


hpulehli
watbangkit
,
punikapinakasekar,l
epanapupur emiyik,
magandami ny
akmi nyakmal ati
,bawunsinjangemangrebuk,
kalanebahukungk abang,saksatdupalint
angmi y
ik,
l
iyatbal
ut ,
manatitwaluyadamar .

47. Aduhanekapingmpatan,luwirswarangentajangi
h,
mawisikkl
econtanli
dah,kalanemasepsepl ati
,
smaranedukemi j
il
,saksatajnyananeputus,
manunggalmar i
ngniskaa,tanpaawakt anpabumi,
mawaksuwung, t
ankahanansuk aduhka.

48. Aketobahanmant esang,apangdasalahpanampi,


apangl i
yur
urungannya,manunggalri
ngSangHy angLici
n,
sangkanbapamamanj angi
n,bahannanaksubaluhur,
ngawitangpanteskaj
awat ,
antukHyangWi r
udapati
,
pacangkadu,ri
ngsanghay ujegjegnyal
ang.

8
49. Kewalamasihpinehang,edat waramanutindik
,
tur
unanneapangmel ah,patutepali
ngabedik,
dwangdasatibannebeci k,
tuwuhemar amat emu,
kewal
adamangi mayang,satondenmangalapr abi
,
sampunpuput,tahutekensar wakarya.

50. Damangut angkawenangan,nyalani


nsalwiri
ndi
k,
apanyaniwangpamar ga,t
anwur unghalanepanggi
h,
mangawinangsak i
thati
,makawanandamamur ug,
caturwar
ganeelingang,
entoyogy aanggonti
ti
,
si
nahlant
ur ,
rehnuwutmargaut ama.

51. NemaadanCat urWar ga,tegesny amangdauni


ngi
n,
darmaart
akamamok sa,pidartanyasi
ki
-si
ki
,
darmasil
aneluwih,t
ahur i
ngpat uti
nghi
dup,
tanmangimpasinpamongan, ngamonggamasastraaj
i
,
sapat
uduh,gurulanratudat ulak.

52. Entonemanj i
ngri
ngdar ma,artanemat egespi pis,
yaningk adar
manebakat ,si
dabahanmany alanin,
uli
hditungalihpi
pis,apangtwar apati
pur ug,
yanpipisesubabak at,
lawutangkamaneal ih,
sinahluhung,kamamat egesk urenan.

53. Disubanengelahkurenan, edabessangetngul


urin,
demenengadui ndry
a, daengsapk enawakmulih,
mulihkaj
agatesuci ,sucit
anpal at
ahlut
uh,
heningbresi
hgal angpadang, entomoksakeadanin,
tegepsampun, nemaadancat urwarga.

54. Disi
danepatuhbahan,sukaduhkanemanampi ,
j
atikal
istansangsay
a,bahansekenk auni
ngi
n,
manahemawakngapusi n,entoj
atibr
esihmulus,
entoanemadanmoksa, ul
ihi
dupelahpanggi
h,
barengnutug,
kayangsedamangguhbebas.

9
55. Amontotityangnguningang,pawarahsanggurunguni
,
bi
li
hbelisampunwi kan,ringapti
ntit
yangnemangkin,
SangSubudi gl
isnyawurin,patut
ebelit
anpurun,
nyi
nahangnedur ungsinah, j
anisaki
ngmagabahin,
bahancaluh,baningugumuny i
nrasa.

56. Miri
badikenaupas, panahHy angSmar al
anci
p,
al
isenanggalapisan,nt
omamedak r
anesaki
t,
l
ansusunepul ehnyangkih,kadigi
lik
embarhalus,
entomanetehi dewa,kudyangny i
dayangmatangi
,
l
udk el
ebu,t
angk ebombakmuk abungah.

57. Tanganmerosmadyal engkyang,kaludcokorputi


hgading,
i
bungangadunglanpudak ,katempurtanpurunmol i
h,
entonepenmwahngalili
t,nekaditaksakaagung,
kudangbahanmangelesang, l
anpipiputi
hngulapi
n,
petengl
ibut
,twar
angenahpaj agatan.

58. Dagi
ngbelimanyinahang,adikayunmar abi
,
SangSucit
ageli
snimbal,tansimpangpanar kanbel
i
,
apansaksatWrehaspati
,rumagasar i
nk aweruh,
ndi
kapaniwangswat ah,i
nggihsapunikabeli
,
nekatuj
u,sokdurungwent entagonan.

59. Kewal abawumamanah, nganuti


nalaki
rabi
,
pangkahmi ndagr ehasta,nangi
ngtambetetangigi
s,
ni
kal ungsurti
tyangmangki n,yansampunbelimamatut
,
duruspacangk amargyang,aturemenekenghati
,
nul
i nyawur,sangSubudi sadakencah.

60. Apantwaralar
angan,k
apat utbansastr
aaji,
numadanmel ani
ndarma, sokaditwarangimpasin,
kadit
uduhsanghanyaaji
,Sastrat
mak aaranipun,
dumadakmangdakasidan, dit
umawar angangbudi,
pangsatuwuk,masar
gatongt ahenbelas.

10
61. Liy
uanakmasawi t
ra,padanuwutk enehpadidi
,
twaramanutkecapsastra,ngawinangmat ungkasser
ing,
dadimawasanaganji
h,gampangsugatdadi musuh,
awananbeli
tantungkas,rehngadungi nl
ingi
ngaji,
i
nggihdur
us,maryangk ayunidewa.

62. Nahamont operagatang,dumadakI daHy angWidhi,


gelismanywecaninkarma,nepant esnyandangmat andi
ng,
rupahayubudi l
uwih,pr
ajnyanturnanggek asdun,
tatasmari
ngk awenangan,tepetnganggensat y
alaki,
mangdenadung, kadiSacilawanIndra.

63. Buwatematir
tay
atr
a,belisubamangi t
ungin,
matit
isdi
nanemelah,buwinabul annej ani
,
yantanwentenmangalangin,j
alanpay uluwasdit
u,
kadungnuj
usasihmelah,alasesi nahngrenani
n,
sampunadung,SangSucitapami tbudal .

64. BenjangsemengSangSuci ta,l


ungakatukadngarari
s,
nyadyamany uryasewana, t
ursampunk al
aksannain,
wusaner ari
smat angi,
pacangmapak ayunmant uk,
kagetcingaksekark at
ah,anyudsarengkenceri
kbecik,
geli
ssawup, kagetwent entar
uniny
agjag.

65. Adegny epektanpacacad, hayuanom l


iwatbangki
t,
encolpemarginenyagjag,bawut ampekjanggel
mamargi
,
antukwongl anangkaaksi,SangSucit
agelismatur
,
duhdewasangk adibulan,boyamadut ekamanis,
twaraduhungt ekamangr esi
nmanah.

66. Sakadiri
ngpanyumpenan, bahantembenemamanggi
h,
rupahayukadigambar,ali
slancipmanatoni
n,
daeuhintar
aneli
li
h,aastongbani mamarung,
miwahisekarcempaka,jer
ihringadengi
manik,
kayangbakung,t
akutri
ngj ri
j
inimir
ah.

11
67. I
tebucemengtanpat ma, ngetonlambenebesmani s,
i
nyuhgadingkel
apabul an,kantit
uht ul
ahnandingi
n,
susuni
mirahenyangkih,kali
ngkeent i
kangadung,
bescongahyanpurungnamgah, mady anir
atuneramping,
repmanungkul
,kaulangunnesamy an.

68. Jenengimir
ahk ecal
an,sangk ansendusadagi pih,
yanwantahledangmawosang, ndawegjati
tyangndik
ain,
manawitit
yangmamanggi h,sinahkaturr
ingsanghay u,
neist
rir
ari
smani mbal,
masawurr empuhamani s,
duhsangbagus, pamur
t i
ningHy angSmara.

69. Wy aktibask alintangmelah, papupulanhar


um manis,
pantesr atunk ulangunan,turunmanody ani
ngumi,
mar agaHy angSmar apati
s,mi j
ilsak
ingsgaramadu,
pali
ngmi dermasusupan, nyerepangIDewi Rat
ih,
sangk anpuput , bagusnyalangt anpaceda.

70. Geli
stit
yangnguni
ngayang,awinangipihmar iki
,
kawitt
it
yangngrer
ehsekar,sak i
ngpituduhiaji
,
mangger i
ngpamujanwy akt
i,poli
hedur ungjacukup,
sangkanmali
hmangulahang,k agetangsok akaaksi
,
mangerembun,magenahr i
ngpi nggi
rtuk ad.

71. Antukmel edesangk ank ayatnanneti


pis,
batugannjihenjekt i
tyangt urlabuh,r
ingbayatanwent
enel
i
ng,
ngali
begbat unek ancit,t
angk ajutt
it
yangturlabuh,
sekarkenceriklepas,k aseptityangmanyagjagin,
antuksuluk,sangk anmar i
kinudtudang.

72. Iwawuk antanengti


tyangidewanetrangmangambil
.
yadyast
umany ewegara,pamanggi
hetanpasaksi
,
saki
ngwal uyamamer ih,nunasl
edangsangabagus,
i
ceninjatit
yangngudal,anggonjwasawi t
rami
ski
n,
mangdasampun, i
ajimenggahringti
tyang.

12
73. Wirehuningmangawi nang, paselangkayuniaji
,
antukbudalpat
alanjang,lunganenganggenk enceri
k,
SangSucitamany awurin,inggi
hr atusangahay u,
sampunangmal i
hmanj angang, boyanugiti
tyanglali
s,
si
nahk at
ur,munggwi ngdr eweni masmirah.

74. SangSucit
amany ek
enang,
mapi tak
ensambilkenyi
ng,
ci
ngakmani sngimpekmanah, ratuayul
iwatbangki
t,
munggwingpi sar
ati
manik,
tity
angsampunt ataswer uh,
ri
ngparabdurungpawikan,yant anwent
enbesk apingit
,
ndawegratu,ndik
ayangsampunangngubda.

75. Nikasaksatupah,tuyuhnudukk ambencer ik


,
pacangsungsungj roni
ngmanah, k apet
ininant
ukaling,
kabakti
ninsy angr
atri
,sanghayugel i
smasawur ,
tanpisantit
yangmingitang,
Ni Karuniti
tyangkandanin,
antukiguru,nemaparabduk uhPrajnya.

76. DyahParmit
aibunti
tyang, nanginglacurboyak ar
i,
wentensampunpetangwar sa,umantukringjagadsepi
,
rawuhlay
onnorakari,gesengmat emahankukus,
puwunanggeniadnyana,sakilwulupuhunmi j
il,
sangkanl
acur,
idasedat anpasawa.

77. Menabwent enpak ay


unan,kapondoktit
yangny i
mpangin,
tannyandangblisangsaya,r
ehtity
angmadrebeaj i
,
tepetri
ngbratasamadi ,
asi
hringsahananhidup,
durungnahanpangguhduka, wentenadinti
tyangsiki
,
trunabagus,wastanipunISugata.

78. Nangingipuntambetpisan,tanwentenuni ngbrangt


i,
watekngawesebetmanah, tanpisanipunnahanin,
bantasuningmanyukanin,gret
ehbany olmar i
ngtamyu,
demenmengawenanggi rang,ti
wasr i
ngpapinehusil
,
kadukhalus,r
ikuhmaningkahangmr ek ak
.

13
79. I
nggihpuputsampunika,sadurungbli ngrawuhi
n,
sayagat
ity
angngantosang,aturemangi mpekhati
,
mababoyancingakli
ndih,mapasupat ibank eny
ung,
gemporrasasangmi r
engang,masr iyepkadi mangi
pi,
rasamagalet
,maringbalepawar angan.

80. Sangkank adik


apupungan, sawuretanmal apanin,
matiti
tyangratumir
ah, any
udangci ngakemani s,
l
wirblabarmadugendi s,ny
uny urbawosebessul uk
,
kudyangtity
angmalipatan,nemangk inti
tyangjegngir
ing,
dair
atu,kaimudmanampi ti
tyang.

81. DukuhPr adnyanmatwant i


tyang,I
sugataipahjati
,
sampunani rat
unolak,nemangk i
ntit
yangny impangi
n,
masadyanunasi manik, r
ehr abi
ntit
yangiratu,
angkepansakingniskala,ti
tyangSmar aadiRatih,
si
hsalulut,t
anpisandadospasahang.

82. Apanjatij
utakar
ma, dewat andadosngalangin,
kal
ingkebutamanusa, nggi
hngiri
ngmamar gimangkin,
ti
tyangngungkur
inimanik,mangdenpemar gi
nelant
ur,
yantit
yangpadaihi
nan, br
engkatcecehtolah-t
oli
h,
mehk atanj
ung,k
atungkulnolehimir
ah.

83. Dy ahKaruni
osekmi rengang,wawur umasari
nghati,
el
ingringbawosei wang,polosetanmanutindi
k,
sangkanyasenengk atampi,rehcaluhny
impanganlucu,
sangkanmat urtat
erangan,belisangmusti
kanluwi
h,
pinehdumun, ngudyangtannganggowi weka.

84. Kecapaji
neel i
ngang,napi salwi
rnekaperih,
sampunangpuputngar aga,loci
tamargyangihi
n,
mangdenpi kol
ihebecik,sakingyat
nangal i
hluwung,
droponkayunet i
nggal
ang, rehgampanghal anepanggi
h,
bil
ihl
acur,
aneal i
htwar abakat .

14
85. Apansajr
onangpaml apan, kapatt
annemal i
nngi
h,
munggwingpatutt
epuni ka,saksatarcali
ntangluwi
h,
pali
ngganHyangMahaWi di,
many ukani
nsangmany ungsung,
mangawinangsidakarya,sangk anpunikesungkemin,
yani
ngtuhu,bel
imisadyay angmel ah.

86. Tanki di
ksatwanyinahang,droponemamanggihweci
,
kayatnanengawesuka, ni
kauger -
ugerpast
i,
tandadosuwahuwuhi n,yanpurugmamangguhkewuh,
punikablipi
nehang,yantutugtit
yangnemangkin,
l
intanglucu,sol
ahetanmanutk r
ama.

87. Dy ast
ui ajit
anmenggah, panglemekhalusk i
ceni
n,
sinahmanadossel sel
anelingringi
ndikesisi
p,
kadi t
ingkahi st
rij
al
ir
,ngumbar angal
ihwongkakung,
yanbel ituhupasweca,ri
ngt i
tyangi
tunabudi,
mant ukdumun, wusananmangkenwi langang.

88. SangSuci t
ak ay
unepunah, racunkendarmanni beni
n,
tumulir
arisngandika,
duhRat uHyangSar aswat i
,
tuhumar agasastrawi
t,sangankapranyanemul us,
pantesturunanutama,wacananebesngul api
n,
suryasi
yu, r
asanyangtit
yangr i
ngmanah.

89. Kudyangny i
dayangmamapas, sapisantit
yangmangi r
ing,
kewantenratuampura,at
urtit
yangj admapal ing,
geni
nindryangebusi
n,sangkanpal i
ngpatijlamut ,
adohsakingkapatut
an,durusangtityangpisisip,
pangdacaluh,i
manampeni nimirah.

90. Samali
hr at
uelingang,yadintanpuputnemangk in,
sokti
tyangngawi tmabaja,sarattit
yangringimanik,
sampunangt anngalinggi
hin,pinunastit
yangepungkur,
wir
ehboy awent enli
yan,kantenr i
ngjagatesami,
sokir
atu,ti
ngglasgumant ungr i
ngmanah

15
91. Bil
ihtity
angmasehgama, pacangmagamai manik,
rahinawengingarcana,ri
ngtungtunghati
kasti
ti
,
kastawabanpuhgi nanti,
mawi si
ksuli
ngelengut
,
Ni Karunir
ari
snimbal,sampunangj abesmamuj i
,
mant ukdumun,ti
tyangugi pamitbudal
.

92. Yadi
ncecehk aandegang,NiKaruni ngesermamar
gi,
SangSucit
abengongngat onang, l
wirtogogmasemujengi
s,
marasasuwungdi hati
,j
iwanek adimanut ug,
NiKaruni
rari
sical
,umput anpandanngi li
din,
l
ami sampun,kawasugi t
ank acingak

16
PUPUHPANGKUR:
II

1. Sadalami SangSuci t
a,bawueling,
manutuptupmangek asedih,sr
upataneder
esmet u,
twar
ak enainampet an,dadimedal,
bawosemangaj apsuwung, duhngudair
atulagas,
mangutangt i
tyangiri
ki.

2. Ringmendungsawanganngt i
tyang,ir
engrambut e,
masi htongenyaksabandi
ng,selem aksineturbalut
,
i
tunjungbiruyakal
ah,gil
ikembar,
bessi poknandi
ngi
nsusu, empol penyal
i
nl anpudak,
ngayuhr i
ngcokorimanik.

3. Dij
asetudtudangti
tyang,mangdapanggih,
kahayohir
atumangk in,sundari
tanngawel
ipur,
apanadohy angsawangang, ri
ngwacanan,
i
ratunerempuhhalus, l
emetlaywani
ngangsoka,
tongmampuhnandi nginpi pi
.

4. Aasisekarr
ij
asa,baneusil
,
ganggumamanahmar ungin,l
ambenebarakturhal
us,
pantesngembahangsak sara,
yaibint
ang,
rahi
nakalhmatarung,r
ingcacingakimasi
mir
ah,
pakedepnatoni
nhati.

5. Ikembangt r
atelanpadma, tuwi
nmakanti
,
ri
ngisasihprawani,yancongakpurunmamarung,
ri
ngprarainimasimi r
ah,si
nahtul
ah,
sekar
ekat empur ,
ibulancompengdadi
nnya,
i
ratungunggul padidi
.

6. Sangkantongadangawi nang,li
purmanah,
mangdenpurnar i
ngimanik ,
sagarahalaslangunung,
kayangbungahingnagara,nyorongkalah,
marunginhayunirat
u,r
epl uwirkadasaguna,
aduharahkudyangjani
.

17
7. Sangk awikasubpr
ajnyan,si
nahajer
ih,
nyanggupangngawiimanik,past
ikej
ekonk awer
oh,
kaludpangupamakirang,y
adinpeseng,
tr
ibuwananegebur,kasornubetendi t
anah.

8. Bil
ihSangHy angNir
ajnyana,mangutprt
i,
nyadyatedunmanglugrahin,t
it
yangneantengmay umbung,
kautamanSangHy angSukma, sangk
anpragat,
j
egegenger ubuhkayun,kudangdegagny i
tendr
ya,
becikngayuhringi
manik.

9. Kewangtenrat
umasmi rah, nggihdalal
i,
ri
ngtit
yangneteherbakti,
y ady ansaki
ngadohmatur,
el
ingeanggenmirengang,dahtni sta,
sangtanmalestresnamul us, amontopanyawangt
it
yang,
i
nggihiceni
nmapami t.

10. Tumulimamar gibudal


,beli
sleci
g,
kasabehantoyanaksi,
raganerumasapuy ung,
apanji
wanemak ant
ah,ri
ngsangdy ah,
Karunij
egegmangi r
ut,sangkanti
ndakannengawag,
maticapatandimargi
.

11. Sar
awuhemaringumah,jegmlinggih,
mamonangaregeptangi
s,degengkadi t
ogognguntul
,
l
uwirmengr
anasika,
masangmudr a,
l
wirmray
ogayamgsanghay u,l
iyepingaj
nyanasuksma,
par
oki
ngSmar aRati
h.

12. Mengetlawanbudirasa,banengil
is,
nunggalmari
ngNi Karuni
,sangkanipyanengel
ant
ur,
saki
ngjagrakaswapena,twarabel
as,
makaronanri
ngsanghay u,rasari
ngnandanawana,
masangurasmininghati.

18
13. Tigangdi
nabr at
anemak sa,t
anpasangu,
sokSmar arasakabukti
,manginum tr
esnasalul
ut,
maulam banlenglengunang,
kant i
lay
u,
mehHy angSiwaSmar anurun,lugrar
ingsangngi
nengbr
ata,
tanpegatngasti
tibakt
i.

14. SangSubudimangki
ncar i
ta,kr
asenghati,
sar
ganebayanibeni
n,awinangeli
sk ar
uruh,
kumahnyamisadyanglawad,ngat
ujuwang,
SangSuci
tabengongk apangguh,
SangSubudimatamggara,SangSucitanolehny
apat
in.

15. Sasampunewusk asapa,SangSubudi ,


gel
iskat
uranmalinggih,
ringmambengebr esi
hhalus,
sapuput
ingsopacara,mangandik
a,
SangSubudingambi l
ngusud,bel
iisengkr
anateka,
nel
okini
adimai.

16. Kewalakadimakesyab,bannget
onin,
warnanadikecudkuning,mi
ri
badimaanlangu,
pi
sanpolihmabrata,t
urmagadang,
macak adal
onngalantur,
nahjwaadit
utur
ang,
mangdenbligeli
suning.

17. I
nggihblij
i
want it
yang, Sangal uwi
h,
makaratunolasasi h,
ant uk
et anpisanaj
um,
nyi
mpenk apradnyanankat ah,sukangandap,
twar
apuny ahbankawer uh,tekapangusbannyol
ahang,
mapibli
nentenuni ng.

18. Nady anblisampunwikan,nangi


ngmal i
h,
ti
tyangmahat urpi
huni
ng,ganji
hemangawel abuh,
nyawuht i
tyangkaampehang,bahanbanget,
angintayungannelemuh,cewatkasanderbanli
hat
,
bahk atuj
ahalisl
anci
p.

19
19. Jantosngahngahmar i
ngdada,mangaj
ero,
saki
temedahkahat i
,sambyarmali
yahkasumsum,
gri
ngngrusakji
tendry
a,sak
itrahat
,
tandadit
empurj ej
amu,bayayantansangmil
ara,
swcanulungmanambani n.

20. Cutetti
tyangnguningayang,dukmasiram,
sangkal
akambi twongistr
i,j
egegnyanatoninjant
ung,
bahanbangetngur ekmanah, kocapmadan,
Dyahkaruni kasuhur
,putr
iSangDukuhpr ajnya,
milar
atit
y angpuniki
.

21. Maringabasankanginan,pal
emahan,
al
asSuk awanmalinggih,t
umusangl edangbl
ibagus,
maicainti
tyangmarga,sanengantar,
nengawinangmanggi hhayu,
si
dasady amangeniyang,NiKarunisangkaast
i.

20
PupuhDr
uma:
III

1. SangSubudisampunmast i
karihi
nan,
nul
inyawi
smangr enai
n,adiSangSucit
a,
ndi
kapanbelimanggayang,
nemul ekaati
-at
i,
bahansawit
ra,k
endelyankidi
hinkant
i.

2. Sujat
inny
anej at
imadansawi tr
a,
tannyangkangetohanghurip,
ngawemi t
raar
ta,
sakewehbayaningmi t
ra,
lagasbarengmanandangi
n,
sukadukha,padabedakmanul ungin.

3. Tondenpanakboy enyamadongsawi t
re,
anakengelentannol
eh,kalanni
ngir
age,
kati
banandukhabaya,mingkinSangdadyanhat
i,
tantul
ungan,mangulahsukapadidi
.

4. Ket
omasi hyani
ngengsapkent resnanmitr
a,
mit
ranisturakadanin,kal
i
ngkeyankakasihan,
mri
hpat i
ningmit r
annya,mit
radrohakakadani
n,
l
angkungsasar ,ul
ihidupkayangmat i
.

5. Yani
ngsak i
ngmanahnul ungjat
i l
agas,
bandagingti
ngkahlanhurip,
tancaramadagang,
mangaji
ninpit
resnannya,
tanamr i
hpuruppamuji
,
ntomakejang,swamitr
akaadanin.

6. Aneketomaawakjnyanautama,
angganHyangDat
iswari
,dewani
ngadewa,
kepi
tanHyangWerocana,
Budapaksanemami
ngi
t,
i
bubapa,nyamasawitr
antojat
i.

7. Entotuwahnyandangsungsung, sahisembah,
petenglemahntobakti
nin,solahanggennyembah,
tangenepbaktibanmant r
a,yadinsoknyangkupangj
ri
ji
,
ngulahgampang,jal
ansahi pahuruki
n.

21
8. Ketotuwaht i
ngkahingdharmasawi t
ra,
j
alannejanikawiti
n,undukenyar
atang,
NiKarunisanglwirbulan,ent
orembugapangpast
i,
damai mpas,tekenanemadany uk
ti.

9. Sampunpuputmadunganr ar
ismamar ga,
rahi
nabeci
knuj oni
n,dauhkatepetang,
menengi
nbagamuhur t
a,pamarginesadagati
,
gli
si
ngcari
ta,
ringSukawansampunpr apt
i.

10. Wusmadabdabk ampuhsampunk at


edunang,
sangkal
ihrar
isngr
anj
ing,mari
ngpasanggrahan,
ngal
apkasorri
ngsangtapa,sangtapageli
snyagj
agi
n,
turmany
apa,ri
nggrehkacat
urmi r
ib.

11. Bagussay angmakawawugalihprapta,


rar
isangdewamal i
nggi
h,nangi
ngak samay
ang,
genahk asarsokembonan,r
ehpondokwongtuwami
ski
n,
may usl
udan, r
omontancaranagari.

12. Wusmany apangenjwangcanangnanj enang,


NiKarunimedal nyapati
n,ci
ngakmi nt
angk embar
,
mapami thuwusmany apa,r
ingbatanangsanamali
nggah,
ISuci
ta,sakitnger
esmengawi t
in.

13. TanasuweISugat asagetprapta,


ni
bakangcacingakmanis,smitanekencah,
manggutansambi l
mangandap, menengrasawusny
apat
in,
bahanpr
agat,tangkepetasakmanengin.

14. Sangatapamalihmangandikaban-ban,
duhsayangbagussangk al
ih,
nyenpar ebi
dewa,
miwahwitesakengdi
ja,nyenparabsangibuaj
i,
pacangnguda,pi
sar
atibagusmai .

22
15. Yaningwantahdadosidewany i
nahang,
meledbapamangdenuni ng,yaningpapi
ngi
tan,
tanmalihbapanyujut
ang,anelyananggennyambungi
n,
geli
snimbal,SangSubudimanyawur i
n.

16. Duhsangt apasangsaksatsuryasakal


a,
nyundurj
agadt anmamili
h,pangkungmundukal as,
mawehsukani ngbuwana,dyasthunti
tyangni
stajat
i,
ndatanbeda,antuksangtapanywecanin.

17. Sinahkat
urkadipakarsansangt apa,
rehtanwentenj
ak apingi
t,munggwi ngdesanti
tyang,
ri
ngWekretatanlyang,bapantit
yangwussul i
nggih,
nemaparab,ResiSidantapinuj
i
.

18. SangDar mik


apar abidaibunti
tyang,
ti
tyangmwast asangSubudi,punikiSuci
ta,
wastanipunsargantity
ang,putr
anRsi Metrik
ast
uti
,
munggwi ngbyang,ResiDantik
apar abi
n.

19. Matebmat urSangSubudi


mangujiwat
,
SangSucit
asengehnampenin,nul
imat ursembah,
duhratusangpangempwan,dwaningtity
angpedektangk
il
,
wentensarat,
mamitanngsampurari
hin.

20. Wusr umasar i


ngdewekkal i
ntangni
sta,
tanpendahluwir,sasawi
,bespangkahmamanah,
manuncappucak ingarga,dohipuni
buntanpawi
t,
pacangsida,pangkahnagihnyujuhl
angi
t.

21. Tityangbi
ngungkenapanahHy angSmara,
tegehendeptanketangi
n,nangingsangatapa,
mul ameragaamreta,j
uruj
ampi mangeti
si
n,
sinahlugr
a,ngi
ceni
nsaluwirkapti
.

23
22. Rehirat
usak satBatariSuraby
a,
nyuswinsalwirmahur i
p,apansidaj
nyana,
ri
ngbalyanaswi nodewa,gumant ij
urutambanin,
manyuk ay
ang, sangluwirsangnandanggering.

23. Wirehmul esipat


ingsangmahat apa,
patpatsolahekagisi
,angenr i
ngsanglar
a,
manulungt warajangkayan,purunmanesangnat
ingi
n,
sangalara,tansurudringbayapati.

24. Wahusukay aningsangtulungwuswaras,


kot
amanpuni kasami,t
ekekt anngi
ngsi
ran,
mali
nggaringsangatapa,sengehtannahani
npal
i
ng,
mangali
hang,ngadungi
nt ambansangsakit.

25. Sinaht oyakapaicari


ngsangbedak ,
paturony anringwonghar i
p,nangingyansangmuda,
kaprajnyanank al
ugraha,
tambay anr i
ngwongager
ing,
nangingt i
tyang,l
arasmaranibenin.

26. Sampunsi nahri


ngsangtapagenahi
ngtamba,
tanemengadohmengal i
h,dagi
ngaturti
tyang,
ngalungsurput
ri
nsangtapa,makasadanangasti
ti
,
katurunan,
budisat
wakangpineri
h.

27. Mugil
edangmanadosput r
autma,
makamustikaninghati
,kaj
anaanuragan,
makapayubaningjagat
,lwi
rwanirany ampingmar
gi,
manyukay
ang, sangmembongur umamar gi.

28. Bil
i
hsidamangar di
kawitanl
ukat
,
l
epassaki
nggenahweci ,saki
ngkert
input
ra,
nesidamanutsasana,nganut
insi
lasayuk
ti,
ngawesuka,kadangbrayakul
awargi.

24
29. Sapunikapi
daginganat urti
tyang,
art
usinahngawi k
anin,sapangacept i
tyang,
sawetni
ngduradarsana, dur
asr awanatangi
ngsi
r,
duraj
nyan,r
ingsangt apamungguhsami .

30. Sanemangk i
nsoktit
yangngatosnugraha,
tanwentenmalihmanjangi
n,sawet
ningsangtapa,
sinahwuskarasemgtuwas,saki
tsangtansidakapt
i,
l
wi hkey
antarunasmaranibeni
n.

31. Sangatapamangandikahal
usban-ban,
Suci
tananaksangwagmi ,
bapatwarapanj
ang,
yannyaktekaj
agjuwang,adi
nceningNiKar
uni
,
nahkewala,
paradar
aneimpasin.

32. Swadarmanenyandangagem tek ekang,


ti
ngkahi
ngmangametr abi,
yaningsangksatr
ya,
wenang-saki
ngkapr
awiran,pamar gi
nengal
aprabi
,
sangbrahmana,sak
ingadungpi nihluwi
h.

33. Masihadapakel
i
ngbapaamat ra,
mulayansmarangenini
n,pl
apanehilang,
di
subanyat
naneninggalpat
utekerengmagedi
,
dadii
wang,mimpasnealiht
ankeni.

34. Gampangkrodadewekemrasakuwasa,
dewaWidit
antakut
in,
lasmuruglar
angan,
sast
ragamarompakonya,t
antakutmamangguhweci
,
SangHyangYama,makit
anglawanmatig-
ti
g.

35. Wirehlangahbajanget
ongosinyat
na,
tuwuhesangetngabanin,
ludmakantiindr
ya,
sangkanbapamakel i
ngang,mugiceningkuwatny
agani
n,
ndihanindr
ya,apangdanil
apmuwuni n.

25
36. Sangkanapangtangarmangamongindrya,
rehyapati
slal
ipi
,mupasmr anenpi
san,
yankir
angyatnamanyaga,nyimbuhmehbay aawi
nin,
ketodewa,nahkemaiadil
emesin.

37. Kadisukanik
ayupadangpanesan,
molihsabehkapatngawi
t,wayesapunika,
l
edangsangk al
ihmanunas,wacananidasangResi
,
rar
isnyumbah,NiKaruni
katampeki
n.

38. Cari
tayangpapadunesami t
erehan,
ISucit
alanKar uni
,pakembarwusngal ebang,
ayamesami saungan,matajibawoseli
ndih,
turmabulang,bahancacingakenati
t.

39. NgawitngebugSangSucitangari
hinang,
t
aji
nemat i
ti
shati,duhrat
umasmi r
ah,
t
amy ujati
tyangbancingak,nengasorangmanggi
sagumi
,
t
urkenyemang, l
ambenet ak
utingendis.

40. Mingkinmir
ahelasant
engek elesang,
kenikant
ensusnenyangki
h,sinahsangHy angIndr
a,
sangmak adewaneti
ngal
, I
dalangkungsuk at
repti
,
mamuk ty
ang,bi
li
hngewalesbanbangk it
.

41. Kali
ngkey angganggur ambutebuy ar
ang,
yadyast
ut it
yangkali
li
t,past
isatengahli
ntang,
malantiti
yangkalukat
,ngasorangliskamaligi
,
nengrit
isang,banyuawangt oyasuci.

26
PupuhDangdang:
IV

1. Aduhrat
umasmi r
ahsangl uwi rr
ati
h,ny undargal
ang,
eti
skadiamreta,panglukatantarunasedi h,
boyasakingtityangny umbung,bant embet it
yangmanggi
h,
j
egegsekadiimirah,pantesdadi pacarcak su,
j
antoswentenk asangsayang, manaht i
tyang,
sel
angri
ngdewekmangi pi
, y
anbangunmehmi r
ahical
.

2. Yanupami wy akti
tyi
tyangmangi pi
,mehimirah,
rabi
nHy angIswara,mar agaHyangGiri
putr
i,
nenyandangk asembahsuwun, i
ratumulakapuji
,
apandewaningadewa, mak eminyaki
ngtut
ur ,
sari
ningyogabr at
a,nggihdumadak ,
i
ratuledangnampeni n,menganggensaksatbupada.

3. Boy augii
ratusangsek arwangi ,pacangnulak,
ti
tyangisadpada,nemi derny er
epangmi yi
k ,
buduhbadudanewuk ud,besmangawesal ahindi
k,
sakadi wi
tni
ngpinang, ndikapangmanul akgadung,
nesuk angli
li
tnyaratang,ngawebungah,
ngaturangbangkitlanmer ik,si
gugy anngantosbunpet
ak.

4. Dagingmangk intit
yangmat urmangawiti
n,ri
ngimirah,
kedehmapi nunas,dumadakl edangnampenin,
mangdenny aimirahpuput ,
ngodagangt i
tyangpuni
k i,
anggonjurumanupdupang, ny i
sini
nsambilmangelut,
dyastukal
ai mir
ah, kahongkeban,
ti
tyangsengehmangal i
hin,nyutsut
inkar
ingatmuka.

5. Tit
yangsukay anmi r
ahpungk urnyarenin,
kalamenggah,
rehsampunngapal ang,pangrumrum pamur nanhati
,
sampunmabuk ti
pingsiyu,mangleburibukbrangti
,
kudang-
kudangk akrangan,kawir
ajasanek asub,
kaket
ussampunk arambang, sat
uspada,
caraswargaturahiri
ki,
mangk epsampunk apasti
ka.

27
6. Kalauyangt ansidamer em digeli
s,karigampang,
dipabi
nanngebah, ti
tyangsanggupmagadangi n,
sambilangny osohangranmbut ,kadukmangl awutmanyi
ksi
k,
ngiras nyangkrimang i mi
rah,mupah kapah ngur ut susu,
ngical
anglaadl amadodak, turmant esang,
ncenanesandangusudi n,r
at ujegmenengmanggay ang.

7. Tit
y angtanggungmay asinmangdenbeci k,t
anpacacad,
polospapatutan,nangi
ngsangetnuduthat i,
asi
ngnget ondotmani ru,t
ityangkasubuli
ngali
t,
mul ajur
upay askoptah,prakanggedipur
iagung,
sakingduwegmamnt esang, tanmendowang,
nguwahnguwuhmal i
hk i
dik,puputdadostanpacacad.

8. I
nggihjaampak anglambenemani s,newaluy a,
kori
nHyangI swara,nemar agabawosi nggih,
nemuwatar tipasanggup, medal angtunt
unbank eny
ing,
rehsampunsami sayaga,Cat urLokapalanunggu,
HyangIndr
adi matant i
tyang, HyangKuwer a,
ri
ngkarnaalalmangant i
, r
ingi r
ungSangHy angBaruna.

9. SangHy angYamar i
ngcangkem, t
it
yangmangant
i,
pacangny anggr a,
kusungkahir
ingang,
ri
ngutekkat urangkastawabangur i
tkidung,
kasepi
nbangi ranghati
,madamarbanmi rah,
rar
isni
mbal ,Dy ahKarunimanyawurin,
gagebuget angarpisan.

10. Bawosbl ikalintang-li


ntangmamuj i
,
l
wi rmerasa,napakBudal oka,k
ebur angwacanabangk i
t,
tegehngoletek al
angk ung,mangawenangr esdihati
,
rehtit
yangk alintangni st
a,bocokk aludli
ntangjugul
,
tanwr uhi
ngt atwak anda,kapetengan,
nangingkat ansal ittampi ,
rehtit
yangk apihut
angan.

28
11. Sanepidandukt i
tyangt ulunginbli,
manuduk angk encer i
kpuni ka,durung
pisanti
tyanglali
,nangi ngk ebesngencotl angkung,
yandewekt it
yangk aambi l,bangetpisanjohsahimbang,
picanbl
ilint
angagung, dewekt it
yanglangk ungni
sta,
besngatimang, ngawek apoksangnul ungin,
ngudyangsecapungel awar .

12. Mangk int


it
y angmapi dawegr i
ngbli,
mat urngawag,manguni ngang wreta,antuk manuduk r
ing
mar gi
,yanrabi sanek at
uju,
labani
stakawastanin,
yeningkasugy ansaratang,madyamal abakasengguh,
nangingyanmer ihsawitr
a,mautama,
nikalabapinihluwih,sangkanngir
ingmasawi t
ra.

13. Ngudangbuduhngut angswar gangali


hweci ,sangett
awah,
mil
ihnejalekan,nemel aht
war acumponin,
bangetngaweanakbi ngung,pinehj
abelikawiti
n,
minabkarikir
angwar as,ki
rangnimbanglangk ungnapsu,
petengi
nlawatindry
a, dongbesbasja,
HyangSmar akasubpacadi ,t
anmi l
i
hny angkalaanak.

14. Minabser i
ngbl i
ngaj engangkopi,durenulam,
sangk anbangetgalak, i
ndryani
ngusak -asi
k,
l
wiry aksasaktingamuk, beciktubabankel adi
,
punikeseringrayunang, mangdeni ndry
aneenduk,
mady aneseringleblebang,mangdenj enang,
kayuner ar
istambani n,bahansarwat atwakanda.

15. Tanpagunesugi heringidemi t


, masihnirdon,
antengeanggurang,tanmuput angk ary
ak idi
k,
nir
donugi bl
ibagus,bel i
k asubpr aj
nyanwagmi ,
yantanmany ayaindrya,awi ni
nk awiti
nbangun,
ngudyanglabuhbwi nk akebang, dadisuka,
mamanj akri
ngsat r
uj ahil
,indr
y amusuhr i
ngkali
l
iran.

29
PupuhSi
nom :V

1. Ndawegt i
tyangmapi nunas, ngalemesinblimangkin,
l
abaut amasar atang,
masawi t
ranesungk emin,
yantit
yangngiringmar abi
,runtik
epacangmapat ung,
wirehangkaranemedal ,pat
ur usalingangkenin,
sli
rpalsu,
rehngangkeni ntwar agelah.

2. Oli
hpengangkenemedal,kenehengodagtangigi
s,
saki
ngkayunemangodag, raganemrasabupati
,
bahanrumasangagungin,padatansukakauduh,
saminagi
hmamer entah,yantungkasi
ndadij
engis,
mehmananjung,pal
ingkidikdadij
alj
al.

3. Dadisangetmapangenan, per
entahekatempalin,
ul
unhatimagejul
an,tumbenkat el
erngagunin,
basahatanul
ingnguni,bwatngel ahpanj
akt ut
ut,
dadigri
ngsalahacepan,sukapadem y antanajer
ih,
sangetkal
ut,
puputsedihkakeni y
ang.

4. Ngali
hsukanmakur enan, patuhsanri
ngmany agj
agi
n,
l
awatkakelikmangindang, ni
katutugngali
heti
s,
engsaptekenpeluhpidi
t,etisganj
ahbakatrur
uh,
awinanbelipi
nehang,ti
tyangmat ursaki
ngjat
i,
pi
nehdumun, dadiwisyasengguhamr et
a.

5. Sangkanngir
ingmasawi t
ra,
sarengmur ukngal
ihj
ati
,
mangdakadi KresnaAr
juna,sal
ingjagamet ohpati
,
akehlabanekapanggi
h,saki
ngpasawi t
ranmetu,
l
ebihsukakir
angduhka, l
angkungunt ungkir
angrugi,
beli
bagussampunangjangambi lti
tyang.

6. Nejatijegegdij
agat ,
maniset i
smany ukani
n,
tuhulanust anpaceda,tankahanant uwapati,
sayanlami sayanbecik,sayanway ahsayanluwung,
rehjati
istri
utama, sangsuklabrahmacari
,
i
stri
ahay u,sayanli
ngsirmamaj angang.

30
7. Puni
kebecikrangkatang,al
uht war
angalemesin,
sokyanjat
ibliarsa,
ngudy angseti
tyangl
emesi n,
j
admagel i
stuwapati,pangaputansarwalet
uh,
ki
sanisi
njajr
onsaksat ,
basang-basangpasuranti
ng,
l
anpaparu,atil
i
mpanedi tengah.

8. Rehbl i
takepi
ndrya,sangkankejokanpangaksi,
tancingakaneri
ngt engah,sokri
ngj abankul
itkaak
si,
kuli
tbawangengili
din,yankupakbar akkadul
u,
madagi ngwatpacarangcang,garagasmakaputgetih,
twarabuwung,dadibany ehyasamy an.

9. Jitendr
yalansawi t
ra,yanangkepsumi ngki
nbeci
k,
tanwent enki
rangk agunan,waluyaLembuNandini,
bisangicenasingkapti,sangk
ananggenr urungt
uwut,
mar gakencengtanmacanggah, ngojogkar
asaneluwi
h,
edaganggu, beli
pacangngambi lt
it
yang.

10. SangSucitagel
isni
mbal,nikapat
utrawosadi
,
nangi
ngk i
rangunadi
ka,anggahungguhmandenuning,
tanwurungisi
ngamati,yanpaksauwehinambung,
i
lembut anwurungpej
ah, y
anpaksamangsaiceni
n,
ngudyangbuduh,i
badudaicensekar
.

11. SangBiksunemul ewenang, manyukl


abrahmacari
,
ti
tyangr
ehmul ekendryan,awinanngali
himanik,
nekatuj
uwant ahtunggil
,bedabekalakapundut,
swadarmaneel i
ngang,paradarmanekel
idin,
pangdasli
ngsut,ti
ngkahemel ani
ndarma.

12. Anemadanswadar ma,amonganr agapadidi


,
anemadanpar adarma, amonganwongl yanwykt
i,
amonganipraj
urit
,may udamangar dil
uwung,
sangprabumagehangj agat,swadarmananakeist
ri
,
pini
hluwung,y
anny idayangpati
brata.

31
13. Puni kamirahpi nehang,rehmani kmaragaistr
i,
patibratapali
ngmel ah,nggenl arapanngal
ihsuci,
ti
tyangmangi r
ingimani k,anggensr anagurukakung,
mandensi damakar onan,sapar antunggal
pamukt i
,
adihay u,l
inggihinpinunast i
tyang.

14. Tit
yangsangguptwaratempal,sapakayunanmangir
ing,
dyast
umany ahj
ahk ot
a,ni
njowawangunanr awit,
yawatkasagar
angrari
s,malayarmangal i
hnawu,
ngawasangbungahsagara,kl
i
y ahangtoyanebeci
k,
ri
ngdassurup,HyangSuryaKalint
angendah.

15. Sambilngawasgul em barak,nyalangmaworbirukuni


ng,
maputi
hmadadugadang, lwi
rcay annawadewati
,
papi
ndangulemebeci k,kadi gambarngendaherut,
l
wirwayangmal alampahan, sanghy angpawanandal
angi
n,
dahatl
engut,sangetnguwuhi nk asukan.

16. Yanwanehmar ingsagara,kagununghalasmangrar


is,
sambi
langmat i
rtay
atra,
tehermuk tisar
wasari
,
tuk
addanunet i
njoi
n,sarwawul anguntanket
ung,
muwuhswar anpaksiumy ang,halustambungi
nsundari
,
uduhr
atu,kenkensukanepangguhang.

17. Yanadi l
esumamr ga,tit
yangmangembani manik,
twarasandangsumangsay a,ti
tyangmulajur
usunggi
,
megatNi Karuninyawis,naginggagebukeenduk,
arahti
tyangtanngiri
ngang, t
ity
angt war
ajabani
,
nimbalngebug,ISucit
amangucut ang.

18. Ngudat akuti


masmirah,rehti
tyangnandanmangabih,
nesektwar amabel
asan,mangr umrum sambilmamuji
,
mangawasmady aneramping,stelri
ngtay
ungelemuh,
ti
ndakdabdabmangel ohang,l
wi rcamaratempuhangi
n,
tanggungnawuy anti
tyangsampunngi ri
ngang.

32
19. Pungkury ant
ekani
ngsamay a,imirahsedangri
hini
n,
tansahtit
yangmangiri
ngang, ngetutpamarganimanik,
wirehbayanetanki
dik,ti
tyangngabehmandenl ant
ur,
yantit
yangpadem ri
hinan,tanny uj
urkaswargageli
s,
karinunggu,r
ingwat
wagal agilngantosang.

20. Dikal
anmi r
ahprapta,mandenwent ennandanngabi h,
apanmar gasri
pitpi
san,batuganji
hasingnjekin,
kaludpangadangtankidi
k,garudabway aasu,
agengk ar
uraturgal
ak,ri
ngsampunsami kli
ntangin,
dit
ungucur,manujusmar al
oka.

21. Ngeli
nginpurinesuba,bahansuwek ati
nggali
n,
ri
ngtamant alagadwaja,ugi
geli
sahcingaki
n,
gedongsek ar
enemar ik,matumpangmasusun- susun,
bi
li
hk akwanesamah, masangjar
ingngurambatin,
nyawanliy
u, t
ambulil
ingannganggwangk it
a.

22. Wentenugi manahti


tyang,ngiri
ngmandat anmar
abi
,
nangingHyangSmar abij
al,nyel
irny
elangdewekbel
i
,
wir
ehI daDewiRati
h,malinggaringadihayu,
yantempali
nbili
htul
ah,becikanjamargi i
ri
ng,
mangdensampun, kenipamast unbatara.

23. Ahbelij
egngendahpelag,besngawedal i
hanpaling,
sampunangjabengkungtulak,masawitr
api ni
hbecik,
tekangudabuduhadi,t
war aadak andaluwung,
katakmangasi
hangnaga, pit
ikngasihi
ngk akel
ik
,
uduhratu,
nyensangguppacangnanggungang.

24. Duhadi j
i
wat mant i
tyang,wusanjaadi ngulgul
i
n,
i
ratubesbangetngendah, tit
yangmul eanakkeny i
h,
nggihj
wami r ahl
inggihi
ng,pinunasisedihngunggun,
bi
li
hmat iti
tyangmi r
ah,yantangelisangt ambani
n,
ngudyangratu,bangetmeny andenintit
yang.

33
25. Ngudaseiadi engsap,tekenperagay
anRatih,
ndawegjaeling-el
ingang,tit
yangmulagurulaki,
HyangSmar angar aganin,dadosmirahgel
isbingung,
l
alir
ingundukekuna, miderpingser
ingdumadi,
padanurun,sami mili
hsasel i
ran.

26. Duki mi r
ahemar aga,
ringIdaBatari
Sri
,
ri
ngWi snuti
tyangmar aga,dukndumadi dewiSaci,
ri
ngI ndrati
tyangngutpeti,
dukringdamay anti
mungguh,
ti
tyangdadosPr abuNala,mangkindadiDy ahKaruni
,
j
egmapangguh, ri
ngti
tyangbagusSucita.

27. Pipi
nemecemblengbar ak,tandantit
yangngarasnguni,
punapi
mal i
hkobetang, sangk ankadatngali
nggihin,
menawiimanikbrangti,antukewawuk apangguh,
kasept
ity
angmanudt udang, i
ratusanghay ul
uwi h,
mangdenhuwus,dur usangt it
y anguwelang.

28. Kewantenwusannguwel ang,pamadainbanngasi


hin,
sir
aminbanmuk abungah,ti
rt
ainsami t
amanis,
kalpi
kai
nli
ri
ngmani s,
k i
dunganbahanpasanggup,
mangdasapisananlukat,mal
ant i
tyangsat
usketi
,
rat
uhayu,nggi
hjuwasampunangk adat.

29. DyahKar unikenipiyah, mamedahnusukkehati


,
ngeresmamul uhkosodang, at
uregel
espir
agi,
i
nggih-sangSucitabl i
,besgemesngantekpapusuh,
iceninjatempot it
yng, anel
yanbawosangrihi
n,
besmaupuk, t
ity
angmul apagulpi
san.

30. I
ndayangt it
yangnunasang, mungpungt i
tyangmamanggihi
n,
satwanungkakk i
rangsinah,ndawegjati
tyangdikai
n,
punapisenengawi nin,
ringsampunengel ahli
yu,
manggehmasi hmangul ahang,ngal
ihsat
unggoninghuri
p,
sangetlacur,dadij
urualihnyabran.

34
31. Malihnetunasangtit
y ang,napimadansar i
nsugih,
punapikesujati
nnya,kanti
nesapanj angmar gi
,
kal
ihkantini
ngsangmat i,
napi mwast aj
atinsatr
u,
saki
tnapi pali
ngrahat,puniketi
tyangndikain,
pacangsungsung, satbeliiri
ngangtit
yang.

32. Tit
yangsukamangantosang, dysatutanwentenjamangki
n,
sokbelil
edangnyanggupang, SangSucitamanyawuri
n,
antukebessampunlami ,pungkurti
tyangpacangnyawur
,
wawuuk uhSangSucita,mapami tsangetprapt
i,
sangabagus,nemapar abISugat a.

35
PupuhGi
nada:VI

1. BelibagusSangSuci
ta,
ti
tyangISugatat
angki
l,ngat
uri
nbel
ingaj
engang,
wir
ehsampunwengi langkung,
bawosengir
ingsapi
hang,
mangdapol i
h,ny
angi
gt aj
imangawi
tang.

2. Binpi
danmanggi hwentenang,
kakl
ecanmali
hk awit
in,
nangingti
tyangmangahapang,
ayam t
it
yangdyastuburuh,wir
ehipi
yanner
usak,
ampehangin,
campakant ity
angical
.

3. Nangi ngkesampunangduhka,
ti
tyangdemenguy ubeli
,ISucit
arar
isni
mbal,
aduhadi sangabagus,j
aibeli
iwangpi
san,
ngarihin,
belimat
urri
ngirak
a.

4. Wantahadismpunsinah,
t
anwentenpacangnduk ai
n,wir
ehtasakinkadar
man,
t
warasantul
inbanunduk ,
nangi
ngk enemadaniwang,
manggehpeli
h,dyast
ujatankapiduhkan.

5. Pamuputnunasampur a,
rehdurungnunasr i
ngadi
,kedusankay
unegal ang,
ngawinangbelit
ansantul
,kalui
ndry
ami ngungang,
kranabeli
,l
ali
mat urmapi
nunas.

6. ISugatamaturnimbal
,
sampunangbelimanjangin,wir
ehsampunsamigalang,
kayunnemanampi kayun,pacangnapi
rawosr
agrag,
netanpart
i,yandasar
et warasuka.

7. Mal
ihtit
yangmanguni ngang,
manahtit
yangesujati
,bedakt i
tyangmaduwei pah,
newikanturdarmasadu, agenant i
tyangmalaj
ah,
mangdensering,t
it
yangngi r
ingmangonj akan.

36
8. Bil
i
hI daaji
ntit
yang,
ugitanly
ank aapti
,wantahmant uneutama,
wruhingsastr
agamai ku,tepet
ingsil
agunawan,
t
warangingsir
,manggehbak tir
ingHyangTit
ah.

9. Samiteleber
ingsastr
a,
miwahpenampenet unggi
l,panujuneugitunggal
,
puni
kepanegulankukuh,t
ingkahemai pahmat wa,
apnantunggi
l,j
i
waneny el
i
rsar i
re.

10. Nik
angawinangtanbelas,
j
iwanesahimanunggil
,kadipacampuhakasa,
t
andadipegatsatuwuk,yadi
nsarir
anebel
as,
t
il
ehnyik
i,wi
rehpangrasanetunggal.

11. Want ahkawer uhet


unggal,
ngawetwangr asatunggil
,rasanetunggi
lngawi
nang,
sari
raneseringmapunduh, yaningkawer
uhetungkas,
si
nahsul i
t,pacangngatepangsar i
re.

12. Masihmuwuhmanekekang,
yanantengsali
ngunyai
n,mi ngki
ntangeht
ekengoda,
tahuri
ngkesaktenunduk,sanekuwatmamalasang,
ntokabasmi,bahant
ataseringtat
wa.

13. Sayankuwatmanekekang,
maipahmamatwawy akti
,tuwinmanyamabraya,
masawitr
amajii
bu,yanbar esmawehampur e,
ri
ngsangpeli
h,mi
ngk i
ntwar angaweiwang.

14. Arahtit
yangngocohpi san,
sagarabakattasi
kin,
janjanngucapti
dongmelah,
dyastubawosepatut,swecabelingampuray
ang,
ti
tyangali
t,mulaki
rangunadika.

37
15. ISucit
amal i
hnimbal,
rawosadili
ntangluwih,muwatt i
gangkautaman,
dasarlant
aranpanuju,punikapat
utsamian,
turnukani
n,bangetbelinyuksemayang.

16. Jatiwantaharangpisan,
sangny i
dayangk adiadi
,patutmuladadidasar,
panujunetuwi r
ahayu,kal
ihnekanggenlant
aran,
ugibecik,amretasanji
wani saksat
.

17. Katahanakkadroponan,
aj
um ngangkenngardibeci
k,nangingsat
akngi
ngsakayam,
boncosnulungpit
ikpuwun,t
urmadasarmanahpuny ah,
dongmeludih,neketotannyandangtul
ad.

18. Sangkansangetbelingajumang,
sakadibawosiadi
,rawosedahatutama,
adimangguhpalahay u,bel
isukamadingehang,
miri
badi,par
agayanSangHy angDhar
ma.

19. SangSugatasebetni
mbal ,
wantahsolahi
ngsangluwih,nepradny
anebeki
ngnaya,
tanpal
ingngali
hpangajum,tet
ehpangusngawesuka,
sangmi r
agi,
nyusupngawewar egmanah.

20. Ji
want i
tyangrasaruwat,
manuncapswar ganeluwih,
kesahsakingwecidesa,
l
ukatbawosbel ibagus,
ngri
tissatt
ir
tautama,
nangi
ngjati,
tit
yangtambetludi
nnist
a.

21. I
nggihjwabelipuputang,
ngi
ri
ngmar ayunanmangk i
n,sodanealal
ngantosang,
dotray
unangbel i
bagus,wir
ehsinahpacanglukat,
dadosjadmi,
y ansangutamangajengang.

38
22. Tamyunesamingaj
engang,
SangSugat
atansahngi
ring,mangantanmamonabrat
a,
i
tepsambil
ngrawosdit
u, bawosemarupeendah,
padawagmi,mapotel
ebmapoi ca.

23. SangSugatamany or
ongang,
kakul
ubandawunant i
,sahakeny
irmanguningang,
ni
kianti
wastanipun,yanni
kiser
ingajengang,
kocapbeci
k,doy
ankemanbanbat ar
a.

24. Yani
ngpiduhrayunang,
matahwyadinratengi
n,puni
kekocapngawi
nang,
mangent
ikangkay unl
uwung,sadudar
makapiwlasan,
heamali
n,ngawinangtelebr
ingtat
wa.

25. Yanrayunantanpauyah,
puni
kekalangkungbecik,
ngawinangpagehri
ngmanah,
ngawejenangikacar
um, yangal
it
ikmanakonang,
tanki
diki
n,r
ayunanengawemel ah.

26. MakadiIdaSangwikan,
tekagampangngali
hluwih,dawun-
dawunanngawinang,
bangetnul
ungngardil
uwung, r
ehuningmi
li
hajengan,
turi
napi
k,tansabar
angkarayunan.

27. Yankar engngaj


engankakar a,
kocapt anngawinangbeci k,
bangetngawebutakmanah,
ngejohangcedangingkay un,mangenti
kangbudit
amah,
ki
rangbeci k,
becikki
dikangngajengang.

28. SangSubudirar
isnimbal,
belibangetmamisi
nggih,
saj
atuwahajeng-aj
engan,bangetngawehalahayu,
makranaraganewaras,kr
anasak i
t,r
ayunantuwahngawenang.

29. Yanr acunbakatajengang,


awak etanwuungmat i
,yani
ngamr et
aajengang,
segerwar asbakatpupu,yandeekekarusakan,
barengsakit,
kenehet warabuwungang.

39
30. Dadaharananemelah,ngawekenakr
agapast
i,
raganewarasngawenang,kay
unemanadil
anduh,
sakingkal
anduhanmanah,buwinmabal
i
k,
ngawetwangragawaras.

31. Awinanidasangpradnyan,
marayunansangetapik,
ngingani
ny ogy
atanyogya,
nyensanggupngajengangracun,mangdentanny
akiti
nmanah,
besnyejehi
n,y
enadabani nyanggupang.

32. Jati
nnyanemadanmanah,
ganj
ihansangetr
ingangi
n,kali
ngtempuhdadahar
an,
kudyangmangentegangkayun,bant
assandi
ngsebengr
usak,
subasedi
h,magejulanmangogahawak.

33. Entokrananyandangyatna,
pepanganannepil
ihi
n,t
ondennyandangmangandel
ang,
ngelahkekuat
ankayun,nagi
hingerangdi
manah,
pangdapelih,
degagekadenwisesa.

34. Yanbanyaapipasaj
a,
ngudyangt
akutnunjel
cetik
,nangingyanbukangedebong,
dajapangkahngasenteguh,degagnantangi
nkel
ewang,
tul
usi
ding,
pegatkesampwaksapi san.

35.Apakbi sangabaawak,
ngadungangr i
ngsal
wirindi
k,kenkenbahanmati
ndakan,
ambul apasandangsuhun,tekeddij
amalugar
ap,
ntoingenin,
apangsukatasedengan.

36. Sedengbecikwusngajengang,
sangtapasampunmangant i,
maringbal
epetamyuan,
sangkali
hmanangk i
lsampun,ISugat
atwar
abelas,
ugingi
ri
ng,pedekr
ingsangpangempwan.

40
PUPUHSI
NOM :VI
I

1. Wusanmapai cacanang,menengajahanjegapi,
tumul
iIdasangtapa,mangandikabanbanharis,
duhdewasangbagusk al
i
h,adakesadyanibagus,
subakeit
unj
ungeny ak,
pamuladitl
agancening,
mangdenanut ,
ngawesuk anmanahbapa.

2. Kewalamanahangbapa, johyait
arurigis,
manulakpati
banhujan,nenulungmangaweet i
s,
miwahipaksibel
ibi
s,ndi
k apannyebetangdanu,
yansubainyawannulak,madunek ali
ntangmanis,
kal
aditu,
mi r
ipdewak akadoang.

3. SangSucitamatursembah, duhr at
usangt apaluwi
h,
j
atipaswecansangt apa,
kedasmul usnirmal
aning,
l
uwi rSangHyangIndrapati
s,duknul ungsarwatumuwuh,
tansantulny
ambehanghuj an,danat anmadagingperi
h,
ti
tyangnyuwun,sahabangetny uksmay ang.

4. Kadipangacepsangtapa,dumadakkasi dangel
is,
makadiputri
nsangtapa,sangsaksatpur namasasi
h,
minabsampunmanadar in,bi
l
ihgeli
sny undarmetu,
l
edangmapai cagal
ang,ri
ngtit
yangitadahasih,
nemanunggu, i
mputpetengekasmar an.

5. Durungmasanmangawi nang,sanggupesangkantanmi j
il
,
nangingpali
layangti
tyang,dwaningtanwentenjabecik,
mamupuwangsekarwangi ,durungkebahlawutketus,
ti
tyangnuladtambulil
i
ngan, sanduwegmangi ngeni
n,
ngisepsantun,sasampunsekar ekembang.

6. Dyastujuwai cantaka,sedihngat
gatsabehngri
ti
s,
kal
aninglahrumasa, pamuputwant ahmaganti
,
panekankar t
ikasasih,ringmasansabeheturun,
sapunikapidagingnya,satanggentity
angngawit
in,
mapawur uk,mekekpanuncapi ndry
a.

41
7. SangSubudi sebetnimbal,wi
rehsampunkewangsiti
n,
i
nggihratusangat apa,sangwebuhajnyanal
uwih,
saksatSukraWr eshaspati
,aj
nyananetanpat
anggu,
j
imbarluwirsagarawer a,t
umusangswecanemangki n,
ri
ngipunggung,necupekl uwirsuwukan.

8. Suryaaj
nyanasangtapa,lungsurt i
tyangsanemangki
n,
mangdenmamanggi hi
ngal ang,tit
yangkaselekr
ingmargi
,
sangsayabingungmetengin,l
obakopanemangapus,
ki
ti
kanmanahngodagang, kakosabani ri
hati
,
sangkanli
but,tanmakantenpaj agatan.

9. Sapunapi antukti
tyang,matingkahjeroninghurip,
ti
tyangpacangl uwask ij
a,napianggent it
yangmar gi
,
sapunapy angngentasin,napinenyangkalalawut ,
si
rat i
tyangnemamar ga,durusangtit
y angndikain,
ti
tyangnunggu, sabuhwacanansangt apa.

10. Sangtapamasawurbanban,uduhbagussangSubudi
,
wyakt
idahatmautama,pit
akendewapuni ki
,
ul
ihpi
takenmaci
ri,i
baguskatahkaweruh,
subasaki
tmangit
ungang,nyelehi
nsari
ningaji
,
bi
li
hsampun,makelapcingakinanak.

11. Bapasakingpapol
osan,sukamat i
mbangringcening,
nutur
angpamangguhbapa, anggenngadabinnealih,
wir
ehjatil
int
angsi
ngid,suksmamengk ebsatuwuk,
ngengkebensangmomomanah, bari
medal makaputili
d,
ngawetakut,mawakkrodamangawasa.

12. Sangkansangkat unanmanah, brangtisangetsal


ahtampi
,
nyebetangsangmeny ayangang,kadenmusuhepi tuwi,
bahanemat i
ngkahnudi ng,semumar engusmami suh,
matbatturpari
kosa,twar atawanganakl uwi
h,
nyandangsungsung, patutsembahaj akony a.

42
13. Sujat
innyaadany amar,nyi
li
btongtangehanggumi,
entoanemangur ipang,
sarwaneadedi gumi,
nangingkewehmamedasen, wir
ehsepi suwungsamun,
tanparawattanpamat r
a,suli
tsaksatmamedasen,
l
eskangkung, kadiagnij
roni
ngsela.

14. Banesukil
memawosang, dyastusangbujangeluwih,
kewehpacangmangenahang, apanmulemr agail
id,
tansidaoj
ahbanmuny i
,tanbakatri
kri
kbankay u,
sangkandadi
cacimpedan,nagihsengehsangmanampi ,
apansuwung,nangi
ngmisi t
ekatawah.

15. Dukmanahet anmamanah, r


ingbudinetanmabudi,
ri
ngt awangetanmanawang, di
tuidajenekli
nggi
h,
dit
uidar umagajati
,sangkanaranganakt ahu,
wirehidatanparupa,kudyangmedasi nbanaksi,
twaratepuk,yantanpurunngut angrasa.

16. Entonepatutsaratang,nyandangtujusarengsami,
entodewekepasaja, entorur
ungpalingluwih,
entoanggonmangent asi
n,nangi
ngy anbany anubi
ngung,
ntomasihneny angkala,ntomrasatanny andangal
eh,
bakatt
andruh,bangangsarmany ungglaprasa.

17. Ajahankadinyayangang,laksanamiri
bngemesin,
i
tunikadingasi
hang,nyanancar angamusuhin,
twaranyakenehmakant i,twarasekenmanadimusuh,
ketopanali
hsangmuda, bahankejokanpangaksi
,
nekadulu,wantahkuli
tlapissamah.

18. Kadigadebongl anbawang, munggwinguntengnyatankak


si,
turnyel
apt warapedasang,banpuyungkadent anmisi,
wirehtawangt warapipi
s,t
war ayehtwarasangu,
miwaht anwent enbusana,sangkanlyunantwarai
sri
k,
banepuy ung,kadenpragatmawakt el
ah.

43
19. Nangingyanbaningl
iwatang,pal
yat
ebuwinabedik,
medasinpuyungpuni
ka,gunannyatwaraki
dik,
cunguheempetagigi
s,rasanyatwar
aluwung,
songkupi
ngey ansampet an,
bongolt
waraningehmuny
i,
ngenahdit
u,puyungegedegunannya.

20. Kakolongany ansampetan,aj


ahanangkyaneli
si
k,
ketobahanmamast i
ka,i
sinsuwungeutami,
buwintalektekpedasin,ambaraneyantansuwung,
j
agatemakej angrusak,
ringbasajani
selehi
n,
tul
ekmal u,sakingpakadangangbasa.

21. Suwungk edastel


ahhilang,puyungbolongmendepbr esi
h,
matisuwudmi wahgalang,mat eddegengpr agtheni
ng,
bunt
ertusingmok sasepi,entokadangbasabagus,
makejangpawakannor a,noranebuwi ningeti
n,
dukumungguh, ri
ngundukmal ihpedasang.

22. Waregey antantel


ah, dewekemanadi pali
ng,
sedukeyant warahi
lang, masihtanwurungansedi
h,
gedegey antwarali
sik,tanwangdairagengamuk,
makitaneyantanhilang, i
ragakabar
atbir
it
,
kantiki
pud,bati
sengay ahinkit
a.

23. Yaningsuwudmawakkasar ,pancendr


yatannyaki
ti
n,
wisayannyatannyangsara,y
anmawakki tatusi
ng,
nek i
tayangt
annagihin,yanbisamanganggonsuwud,
bantasbisangunadi
ka,subasangetelahpanggih,
yasangsuwud, suj
atini
ngkaut aman.

24. Imbanedihar
epmel ahang,irengangmangdennyagal
i
r,
sahiyarasa-
rasayang,bitbi
tdi kay
uneguli
s,
apangsajakantingarti
,tursampemer asal
awut,
kagunannemadant el
ah, misiapaentopedasi
n,
rehipuy
ung,misisaluwiringada.

44
25. Il
angsukhadadiduhka,????
???
i
langduhkadadisuka,i
l
angesukamai si
,
sukaduhkail
angangmal i
h,t
anwurungmanadi l
aduh,
i
langel
anduhisi
nnya,ntobapangimbainceni
ng,
apangtuhu,
ceningngert
iisi
nil
ang.

26. Yankabawosbani nanak,kotamannemadanl i


sik,
dit
uceningmamuwat ang,subangel ahpanuj
upasti,
nangingkenkenbanmedasi n,kij
aambahapangt epuk,
melahjaniadeng-
adengang,kranaIdaSangHy angLici
n,
sangettakut
,ri
ngtambetkat unanmanah.

27. SangSubudimat ursembah, duhratusangtapal


uwih,
saksatSiwanganugraha,wacananemaut ami,
l
uwiranginmangangobi n,t
ambet esatmendungtakut
,
mawi nanmakesyargalang,manaht i
tyangparamangki
n,
i
nggihr at
umali
hinlugrahi
ntityang.

45
PUPUHGI
NANTI:VI
II

1. Mir
ibsubali
yutahu,kadinemungguhr i
ngaji
,
j
ati
nsangsarapunika,wetusaki
ngtingkahpeli
h,
pel
i
hsakingketambetan, t
ambetdadidasarsedih.

2. Tambetengawinanglacur,
bulakbali
kmanumadi,
bi
ngkihmalahi
binduhka,dekahngubersukanhat
i,
ngal
i
hhidupmat ibakat,
ngali
hbajangtuwapanggi
h.

3. Tambettanly
anpuniku,dadikr
anansami-sami,
kr
anajengedkadi
jantr
a,sukaduhkamalinderpanggi
h,
j
anisedi
hnyanangir
ang, suwudgi
rangsedihmalih.

4. Yanbanyanutunggunhidup,l
iy
utenggenangdi
hati
,
nangi
ngyani
ngsubat uwa,ki
sutcengkudkal
udsaki
t,
angki
hanmamegat -
megat,apanetegenangmal
ih.

5. Pamuput
nyamatibungkus,kak encanet
elahledi
s,
twar
aadabuwinkandayang,kabeletpayunegaki
n,
tumbenj
emetnyakmany er
ah, narostwaramakelat
in.

6. Acepannekudyanghiy
u,megohnanggusek etket
i,
makejangtondenkasi
dan,puputnyaer
ahngabegeri
ng,
ger
inginsal
ahacepan,bekmaisisaki
that
i.

7. Jumunindumaditudtud,nudtudangedotemuni,
demenemaawakbangkaan, anggonngali
hnedemenin,
nangi
ngpragatdadinungkak,mat i
enggalanny
agjagi
n.

8. Pingseketj
antospui
ngsiyu,bul
akbali
kmanumadi
,
ngubunginpaki
tanmanah,kadeniyabi
satr
epti
,
subasataknagihdomas,subasiy
unagihaket
i.

9. Pamuputtantahencukup,nandang,kuwangsahi
-sahi
,
kadi
pasihnyolotukad,
lwi
ragnimaksal engi
s,
sahiembuhsahikuwang,t
anant ukngenemin.

46
10. Tanpawatast
anpatanggu,
kitanesahinagihi
n,
yani
ngtanwentenkasi
dan,
sinahdadisakithati
,
i
buksedihmanyangsar
a,masihtambetmanasar i
n.

11. Subatinggl
ast warakamur,
tambetepukuhi
ngsedi
h,
sangkanbuwat angali
hang,
tambanipunesuj
ati
,
tanly
ankawi kanan,nt
otambannyajat
ipast
i.

12. Anemadanwikaniku,
bisanemangawegal i
r,
ngaday
angmuwahngi l
angang,sal
wirneadadihat
i,
hal
ahayusukaduhka,ngunadi
kaapanguning.

47
PUPUHSI
NOM :I
X

1. Kawikananmamunahang, panger i
ngtambetesami,
sakancanl ar
aningj agat,
yadi nmalangebekgumi,
kawikananngl ebursami ,wirehwi kanepuni
ku,
panglukatanpabr esihan,miwahpangent asejat
i,
i
kut uhu,sari
ranSangHy angwi sesa.

2. Janij
umuninmakanda, nabdabangr agaapi
ki
n,
tannyandangjegpragat
ang, r
ehliy
unantondenpanggi
h,
l
imbakangt udt
udangmalih,anejatimadancukup,
pangkedbisanebeskatah,yananakmabudi cupi
t,
cagwahpur un,
mast y
angnak ari
samar .

3. Mrasacukupmr asabisa,
mr asanawangcar apasti
,
mrasasakti
mi wahkuwat,mr asabagusturi
nsugih,
mrasatanadanglangkungin,turmrasadewekpangaruh,
ent
osangetngawenangpuny ah,si
pokkenehengungkuli
n,
mehmananj ung,yanadabani mamapas.

4. Kadukcaluhtanny akngandap,demenngaweanakaj r
ih,
nawungabilbi
langtimpal,
bedakmangdenyakapuji,
sedukmanagi hkasori
n,edotmangdennyakagugu,
j
eleir
iyanningehang,wretayanadangal
angkungin,
dadil
imuh,dihati
nemalulunan.

5. Punikedakinerahat,ngaweger i
ngsangngamongin,
manadi kewehny angsara,nut
ugngatutkayangmati,
nangingyantangehsangkeni ,aji
ntekendadikewuh,
sahatlawutkagedy ang,masranabanngandapsahi,
suwudngungkul ,di
tut uwahdakinehil
ang.

6. Yanpur uktankatangehang,dewekemai sigeri


ng,
geri
ngebukei t
uniyan,pastit
ansidamamar gi
,
nuj
ukat ongoseluwih,wirehyanambalrurung,
l
uwirgunungbat upilah,ngangselmar
gineser i
pit
,
ki
jalaku,tul
usngatogorbekbekan.

48
7. Daenggalngiwangmat utang,sal
uwirundukepanggi
h,
rehguminesubaway ah,tutur
emadukt ankidi
k,
l
iyusangkatunanbudi,barengngejot
angpitut
ur,
ngadokangrasadidi
han,tanngadunginli
ngingaj
i,
twarangi
tung,wasanansangmadi ngehang.

8. Entokr anabagussayang,gabaheny andangimpasin,


rehy ankaduksubaiwang, t
ank i
dikkeweht andangi
n,
takutmi wahlekpanggi
h,sakithatisangeti
mput ,
runtagsahamepangenan, sangkany anmuput ngindi
k,
ti
mbangmal u,damuputangpedi di
han.

9. Sangkanmurukmalokika,t
uturkunanepedasin,
nemungguhringsastr
agama,pakar dinsangkawinguni ,
miwahbawosanakl i
ngsir,neprajnyanturdarmasadu,
kal
ihtanl
obaangkara,tanmomor i
nganaki st
ri
,
dit
uluwung,
tongosmani mbangkak encan.

10. Rehentomawakloki
ka,neny andanggugusungkemi n,
i
ragabuwi
nmani mbang,apangmar asadi
hati
,
mangdangil
ist
uri
nadil,
kenipabahanel uwung,
edacar
ami l
ubawang,sokbisangr ambangdibibi
h,
mangdentuhu,
ngart
iturngrasadimanah.

11. Ketomalubanmak anda, i


cepanggondasarbudi,
entoanggonmangawasang, sak
ancantutur
eluwi
h,
miwahsalwiranepanggi h,apangdabingungangpangus,
daenggal menehpelihang,rehsuksmanemadanj ati
,
l
iyulacur
,pahidbenehsasungl apan.

12. Neadat ut
urutama,
war ahSiwaBudhanguni ,
nemanggeagem Hy angTi t
ah,karmatanl
iyankadani
n,
kri
mikanmanahesami ,sapolahbawosemet u,
sal
uwirkri
ti
panawak,entokar makaadani
n,
ul
ihdit
u,ceni
ngnampi sukaduhka.

49
13. Entotuwahpunyahtingkah, t
anwur ungmabuwahpast
i,
entomasihnemangal ap,many ayangangmangemesi
n,
entomasihaneuning,swar ganrakaulihdi
tu,
apalwiranetemokang,ulikarmami ji
lsami
,
twaratepuk,
yantankarmanengaday ang.

14. Abesiktongadagi nj
al,
nepanggihlannemanggi hi
n,
mak ej
angkar mangadakang,sangkankar manekadal
i
h,
mawakt itahdahatsakti
,mani
tahsalwirtumuwuh,
ntowatesSangHy angSuksma,many ayangangmangamesi
n,
tepetnurut,
kil
ukankarmanmanusi a.

15. Munggwi ngIdaHyangSuksma, l


anggengdegdegsahi-
sahi
,
satatat
waraj aonyah,kewalangawinanghur
ip,
asingti
ngkahangdadi huri
p,nganuti
nkarmapuniku,
twaranagihtwaranulak,misarari
ngsangmakardi,
nyerahl
emuh, sangkanmar upakadil
an.

16. Yani
ngpel i
hbanmat ingkah,peli
hemanadihuri
p,
yeni
ngpat ut
ekardyang,patutemanadihuri
p,
yansedi
hangdadi sedih,yansukayangdadinawu,
yeni
ngtingkahemadukan, madukundukekepanggih,
j
egmi t
urut,r
ingagungal i
ti
ngt i
ngkah.

17. Janibisayangmat i
ngkah,jel
emel ahepedasi
n,
sakancant i
ngkahehala,kewehkadadenny apasti
,
sekancant i
ngkahebecik,manadi sukatanwurung,
tandadi t
agihlantul
ak,twaranyidayangngengkebi
n,
sahingatut,kady
agenilawant ej
a.

18. Sangetsuli
tyantant
atas,tekendewekenejat
i,
anebisaamawakkatah,turbisamawakabesik,
muwaht anpaawakuning, ent
onyandangt
etesi
nmalu,
penawangeapangpedas, kenkenkr
anadadiabesi
k,
dadil
iyu,
mi wahdadi
twaraada.

50
19. Manutwar ahSangHy angSiwa,ringIdaHyangUmadewi,
miwahr ingSangHy angKumar a,kinucapguminesami
,
tekaningdagingnyasami,nganutinpenampenkayun,
yeningtampi ngemusuhang,jagatedadingatr
uni
n,
sahi nur
ut,bukatwaratahenginjal.

20. Yeni
ngdi kayunesay ang, gumi nenyayangangmasih,
mali
hy anr asay
angkat ah,jagatekatahnurut
in,
yani
ngr asayangabesi k,bar engjagat
et anl
iy
u,
yanbakatr asayangtunggal , j
agatebarengabesi
k,
tampisuwung, mi l
usuwungy ai
jagat
.

21. Adaimbaanggonngawas, yankenehemi sir


unti
k,
asi
ngpehekngedeginbasang, l
uhujel
ananlankursi,
bar
engnumpangngawer unti
k,asi
ngkatonmwahkar ungu,
makejangngentuki
nmanah, ngawewehinkewehbr angti
,
muwuhi mput,makit
aonyamanuht ah.

22. Yanmanahek adukselang,jagatejegmanyel


angangin,
mr asangapusmr asanujah,mr asanubangencaknginti
p,
mr asanyandangnetehnglil
ig,manutagungalitkay
un,
yeningkadukwawadonan, makej angny
akmar upaist
ri
,
rasasusu,nyuhngadingey adiniyat.

23. Entotandaningij
agat,nurutmanaht uhujati
,
malahangnanakngi rengang, apangsajakant
ikeni
,
yanadakay unnungkasi n,kadinesi
nahiwawu,
buwinbali
kinitungang,apangmaan, sawurpadi
di,
yantanpangguh, takonagdaj agmaboya.

24. Adakenehadejagat, j
agatsakingmanahmi ji
l
,
ci
ngaksakingAjiSangk y
a, pr
ati
wi sak
ingapahmiji
l
,
apahsaki
ngtejament ik,t
ejasaki
ngbay umetu,
bayuendagsakingakasa, akasamanahngawi ni
n,
manahpukuh,sangk anmanahek awasa.

51
25. Yandi manahmrasaada, j
agat
eadanur uti
n,
yani
ngmanaht waraada, j
agat
emi luyatusi
ng,
nangingadaunduksuli
t,kakwatankajokanlawut,
apaanggonmangaday ang,apaanggonngawet usi
ng,
twaramampuh, makranau8nduk esunsang.

26. Guminengadakangmanah,sangety adadi


tungkal
i
k,
gumuneny i
waninmanah,kr
anaj i
wanetankidi
k,
j
iwababotohpamat i
ng,j
i
wabani ji
watakut
,
entomakejangmamr ent
ah,
bant anpanggi
hnesujati
,
kanti
tuy
uh, pr
entahj
iwakot
ilaksa.

27. Amont omal ubanbapa,nuturangpanampenhat i


,
pamuputbapangaksama, mi r
ibcaramangajahin,
j
atinyabantasngort
ain,
k adinepangguhdik
ay un,
ceningjanimali
hnimbang, nepeli
hlawutkut angin,
anepatut,dadisi
mpentanl arangan.

28. Duhratusangpangempwan, wacanekadil


angi
t,
bresi
hnetankaguleman, patuttankaworanpel
ih,
kedastanmaket eldak
i,nerusmamedahr i
ngkayun,
manaht i
tyangmi l
ugalang,lahl
ahinbawosesuci,
mugi t
umus, i
rat
uswecar i
ngt i
tyang.

29. Kaduksami kapasukan,pangr abdantatwaneluwih,


nglanturbabawosek atah, sahanant atwaneluwih,
sangngi r
inglawank ahir
ing, sami pr
ajnyanebekt ut
ur,
mawi nant i
mbaltini
mbal, bawoseat eppir
agi,
nyaksapahut ,l
wirwrhaspat ilanIndra.

52
PUPUHGI
NADE:X

1. Kagetsampunabangwet an,
ngandi
kaI daSangResi
,amontomalupragat
ang,
buwinpidanjal
ansambung,bapamrasakir
angan,
ngaj
akceni ng,
mabawosmagagonjakan.

2. Ceni
ngapangmasi hmaan,
si
repaj
ahanejani
,adi
nceningISugat
a,
mangdenngi
ri
ngmer em di
tu,bapamasi
hkur
unegak,
j
ahanmali
h,subanganti
nbapangarga.

3. Geli
si
ngcarit
akocap,
padamakolem di
gel
is,aj
ahansampunsemengan,
sangmerem samimawungu, gl
i
smasiram ngast
awa,
SangHyangRawi,puputi
ngsaupacar
a.

4. Puputemanangki
lmuwah,
ri
ngIdaSangMahaRsi ,
misadyangpacangmamindah,
makadiri
ngsangahayu,sampuntangki
lri
ngsangtapa,
maturpamit
,tanki
rangngawenangsuka.

5. Padandar
ari
sngandika,
bapatwar
amar asaiy
ing,kati
nggal bahanidewa,
kant
unrumaketringkayun,nangingdy ast
usapuni
ka,
j
aningawi
t,muruknahansaki tbelas.

6. Dumadakl anturmamar ga,


turenggalbwintekemai ,nahkemaceningmorahan,
tekeniyadisanghayu,apangdant odadicar
a,
cri
tagelis,
ringsanghayupami tbudal
.

7. Tanpanjangkacar i
tayang,
sangninggallankatinggal
in,
padasaratmuwatunang,
kayunnengalawankay un,
mehmal i
li
tjr
oni
ngrasa,
twarakaksi
,soklinuhngendasdiraga.

53
8. Padaduwegnanem r asa,nangingri
ngaksimaciri
,kadiagni
ri
ngt abunan,andusnya katen makudus, dyast
u kay unne
ngedetang,ngingdibi
bih,kal
ispangr
awoselagas.

9. Pamuputatepdit
engah,
pay
umabl asandisi
si,
kadipegatkati
kjar
ak,
get
ahnyaenumangat ut,
geli
singcari
takocap,
wusmapami tri
ngISugiatat
anl upa.

10. Rari
smaturISugata,
dumadakpati
nggalbeli,kadi
pakesahBat
ara,
mati
nggal
anteduhl anduh,munggimangdasapuuni
ka,
sangni
nggal
in,kenisanekaacepang.

11. Sasampunbel imati


nggal,
ti
tyangpacangmacat ul
is,t
uli
sanejr
oningmanah,
manahi mboksanghay u,nerawitmisikar
angan,
sol
ahbeli,ser
ingpacangngulgult
it
yang.

12. Sadurungbelimamarga,
paicai
nti
tyanggur
it,
nemapupuhSmar andana,
dyastupi
tungpadacukup,neny
atwayangcakrawaka,
kalasedi
h,ti
nggal
inmanukdewata.

13. Nggihbelimar gi
durusang,
ampurat i
tyangngulgul
in,sanghayukant
ikemengan,
bulakbali
knabdabsemu, pongahkimudemadukan,
kantikabi
lbil
,j
antoskasepmany ar
uwang.

14. SangSucitak enyem nimbal,


nahjanibel
i ni
nggalin,
k ewal
aadiSugata,
pret
eninsek areharum,mangdennyadigel
ismekar
,
medal sar
i,nemi yi
kmaburmi mpungan.

15. Ringrawuhitambuli
li
ngan,
malihapisanmariki
,mangdennapetpany
ambrama,
sekarkembangmasar iharum,
mangdawentenisappada,
ngeburangsaringat
utlawa.

54
PUPUHPANGKUR:
XI

1. Sangk al
i
hmapami tbudal,sadaasru,
ajahanadohdigel
ismar gaalitkil
ak-
kil
uk,
l
emuhl uwiri
nggekanmady a,sanelengky
ang,
kagettukadyekapangguh, geli
ssampunk al
int
angan,
sampunr awuhmar ingpinggir.

2. Rawuheringpinggi
rtukad,wentenbatu,
agenglumbangbecikny uli
g,wungk
uli
nbaingi
nagung,
mabangsingyamai l
ehan,dahatsamah,
punyannyaagungaluhur,dit
uidamarary
an,
sambilnyi
ngaktoyahening.

3. SangSubudimangandi ka,adibagus,
i
ndayangjuwacingak i
n,katang-
katangeneat
ub,
nemebunmal epahsamah, dawunipun,
podoktwarangelahmuncuk, mani
rudawunsubi
ta,
sekar
nyaputi
hlant angi.

4. Masihngaesukanmanah, yankadul
u,
ngi
rangi
nkurudimargi,el
ingbel
ianemalu,
adaanakmanuturang,dawunipun,
anggontambebesehluwung,muligmisi
bawangadas,
nangi
ngnemabungaput i
h.

5. Mali
hyanl abl
abdawunny a, l
awutinum,
saki
tngrasakatel
asin,ri
ngbot ormiri
pmabarung,
pat
urumsnsdi baly
an, masihnulung,
saki
tbesehumbi nipun,uli
glawutolesang,
bawangadascampurmasi h.

6. Kocapibotorpuni
ka,dawuni pun,
nematahy adenrat
engi n,seri
ngangngaj
enganglawut,
munahangngr asaturunan,tekaaluh,
tambamudahgunal uwung, twaratuy
uhngal
ihbalyan,
nangi
ngy eni
ngkauningin.

55
7. Ukuhngal ant
urngandika,j
egmacebur ,
went enbojogagengputih,
saki
ngbi ngi
nengr
embun,
tadahdoht urmanyagjag,l
awutmat ur,
mabasamanusacal uh,ampurati
tyangdewa,
mat urri
ngibaguskali
h.

8. Went enk
abuwat anti
tyang, nunastulung,
ri
ngidewasanemangki n,sak i
tmanaht it
yanglangk
ung,
antukwentenpianaktti
y ang,mwani aukud,
i
cal i
punjuwangpandung, y
ak sasaktingapak-
ngapak,
ri
ngjagadmangr usuhi
n.

9. Seri
ngipunmamal i
ngj adma, sahangrampas,
nangi
ngboy awentenuni ng,r
ehi punnganggekawer
uh,
aj
imayamawi sesa,dahatteguh,
ri
ngsarwasanjataluput,kewehanak englawan,
dyast
uny i
dayangngetonin.

10. Nangingdyastusapunika,tekagampang,
pati
nipuntit
yanguning,toyat amr
esaniku,
saki
ngtarubodimedal ,
wusk abakta,
yanpacretsapi
sanlampus, nangi
ngtanjat
masabar
ang,
nedadospacangnampesi n.

11. Jadmaney ogyamademang, yaksaiku,


anaksadudarmabudi ,
tepetngamongsi l
ahay
u,
mabratatapatanpegat,
twarasurud,
bakt
iringIdaHyangTuduh,tel
ebmar ingj
apayoga,
asi
hringsahananmur i
p.

12. Idewamanahangti
tyang,tuhusadu,
sampunngamongdar mabudi ,i
dewany andangmangl
ebur
,
sangyaksanedahatcorah,keninanggu,
ambekipunetanl
uwung, wusanngr andahi
njagat
,
ngrampasturmamalingjadmi.

56
13. Dikr
angkengmajarowaja,dahatkukuh,
dit
upianaktut
yangngesil
,seri
ngngambebapai bu,
nyari
tmangenyagangbasang,yanakudang-
tahun,
sampunditungengsub,
jawatk ubuhkewehi
npangan,
tanbebasnengawesakit.

14. Saki
tpetresnanibapa,l
awani bu,
i
sengpianakmangangkepi n,mangapyukmangawesungsut
,
napianggentit
yangtambe, boyalunt
ur,
yantansangabagusnul ung,sangatdur
yasani
ngbapa,
netannulungpy anaksedi
h.

15. Dast i
tyangngemasi npej ah,sar
engsomah,
mangimpasi nsakithat i
,ngingeli
ngti
tyangri
ngi pun,
karihuripkasangsar an,muwuhsedi h,
yank uningi
nt i
tyangl ampus, puni
kaawinanti
tyang,
tantul
usny ebur
inagni .

16. Puputnandangsak i
tjengah,sahisedih,
nyelsel
angpak ert
inguni,sambilnulameHy angTuduh,
dumadakgel isngampur e,manywecani n,
ti
tyangibusetnelacur,nemangk enkageti dewa,
panggihi
nt i
tyangir
iki
.

17. Dyastunti
tyangbojognista,l
angkunglacur,
ngwalesswecaboy auning,dumadakjasangabagus,
l
edangmany ambunginyasa,nulungti
tyang,
nesak i
tnyedihangsunu,bil
i
hpuny akarmanidewa,
pacangngewal esdiur
i.

18. KocapyasansangDar mika,kadiratu,


sedi
hyaningtwarapoli
h,nulunginsangnandanglacur
,
nekewehsek adi
tti
yang,nggihlanturang,
kadar
mani r
atubagus,nggent i
tyangpaweweny asa,
nemawaksi l
autami.

57
19. Mangdaidewapawikan,munggwi ngti
tyang,
mawastaSangArtati
,ti
sti
sningAnil
asunu,
nekasubsakt
iturdarma,jurujaga,
wateksangmasolahhayu, munahansahanangcor
ah,
kemanbansangRamanguni .

20. Ringbuk i
tKadal
ipuspa,umaht i
tyang,
ri
ngr ej
engprasasripi
t,went
enguwadahatpengung,
masi nt
enmi r
aht anketung,
ringtit
yang,
masi nt
enmi r
aht anketung,
ringtit
yangnor
amaguna,
wirehngutamyangmanggi s.

21. Dit
ut i
tyangnandangj engah;sar
engsomah,
sedihpy anakningal
in,kegebagbanbosetl
iy
u,
barengpadamapangenan, r
ehgusti
nnya,
i
cal i
raksasamandung, memeny asedihmaguyang,
rehkecal anguntenghati.

22. Munggwi ngbuk i


tpunika,sadoadoh,
ni
kat epengk ant
enk angi
n,arangwentenj
admarawuh,
apanbuk itmadurgama, r
ejengpangkung,
parasidingrungkalangkung,macanbarwangek
atah,
gaj
ahwar aklanl
ali
pi.

23. Ringsambingbukitpuni
ka, t
adahsor an,
sadawentennangunk ert
i,padaprajnyansi
disadu,
kali
hsamiwibuhsisya,t
uririka,
katahbul
akanneluwung,sandi ngsarwasekarkat
ah,
kdapantar
ubecik-beci
k.

24. Sumekentity
angir
ika,mamuk t
yang,
pi
canIdaSangHy angWi di
,manawi sangbaguspungkur
,
went
enpak ayunmarik
a,ngli
la-
li
la,
mati
rt
ayatrangal
awut,sambatguhy anamantit
yang,
si
nahti
tyangmamendak in.

58
25. I
busetrari
snampekang,makisi-
kisi
,
nampekinkar
nansangk al
ih,
wusanemak ecosnungkr
uk,
tadahdohanmagenah,ngamalihi
n,
nyambungaturmangalant
ur,nggihdewamali
hpir
engang,
aturt
it
yangepuni
ki
.

26. Munggwi nggenahi r


ak sasa,boy aadoh,
kaaksisaki
ngi r
iki
,mar i
ngmunduk epuniku,
r
ingny ampihnyawent enguwa, nyandingtukad,
i
rikaipunmanunggu, genahi dingnr epengpisan,
r
ungk amadur gamapi ngit.

27. Mal i
htit
yangmisek enang, yanidewa,
samputmuwatt oyapuni ki,si
nahipuntwar amampuh,
tansidamaksai dewa, kalihyaningsir
atang,
ri
ngt anahluwung,sangy aksatansidangliwat
,
selatadepangulil
i
ng.

28. Yaningbuwatngamademang, kari


ti
si
n,
deweki punmangdak eni,
sampunangsay angringi
pun,
yaksalobangrusakjagat,
want ahsi
ki,
yansampunnul ungnal i
yu,sanekenikakewehan,
manggehpat utkawastanin.

29. SangSubudimangandika,
duhAr t
ati,
kasobir
amami r
agi,
bahangetartetehpangus,
muwatpidar
tautama,pantescai,
tur
unanwanaraagung,neabekingkapraj
nyan,
sangetj
air
amamuj i
.

30. Nangingsambi lmemangenang, bahancai,


kantidekussangetsedi
h,t
inggalpyanakj
uwangpandung,
barengiramanyakit
ang,dy
astupejah,
tantakutpacangmapagut,may udanandi
nginy
aksa,
mingk i
nadapat ul
ungcai.

59
31. Nangi ngdotir
amanawang, apak rana,
sangkancai manguningi
n,kapatyanyaksai
ku,
i
wanar amaturni
mbal,saki
ngk awit,
ti
tyangnguningayangipun,
mangdenny aibagust
atas,
ri
ngi ndiki
punenguni.

32. Wy akt
ikadi
pangandi
kan, sangpr aj
nyan,
pagehenyal
ani
nbakti,bani nandangbedakseduk,
munahangpangrasanlidah, mwahngalawan,
pangodagpast
apuniku, uly
ankuwatmek ekmanah,
tanwurungpol
ihkasaktian.

33. Tity
angbangetmangaj umang,punsangy aksa,
dahatpagehsaninguni,tanpapangantanpanginum,
ngangenbrat
anirahara,turmayoga,
tepett
anpangit
ungt uyuh,bakt
iri
ngIdaHy angBrahma,
sangkanIdamanuronin.

34. Idasanewehnugraha,dwaningi
pun,
sidamawisesasakti
,sasampunsakt
ineki
num,
tekapunyahngapak-
apak,l
obangkar
a,
mamahakmamegal mamandung,mamat i
-mat
isahasa,
kruramanyej
ehingumi.

35. Kanggenmany ambungincacat,pyanakti


tyang,
kagetkakosakapali
ng,nyer
iti
punt ul
ung-
tulung,
rehti
tyangmrasak uci
wa,makawinan,
kabel
etmanadi sungsut,
ibi
kmal i
ngsahmaguy ang,
hati
nelwiri
ri
s-i
ri
s.

36. Sawyakt
itanwentengampang, ngamongteduh,
makadingamongk asakti
n,yantanmabihdar
masadu,
gel
isaj
um ngapak-apak,kadigi
dih,
deweknyanagi
hmapadu, sangmomok ewehnahanang,
l
ekahanluwabansakti.

60
37. Sakti
nmay oni
nangkara,l
ekadloba,
l
awankopanemat indi
h,el
ahpelihemawetu,
peli
hegampangnekayang,tuwuhbawak,
ngabakamat i
nel
awut,atmanedadisangsar
a,
kenkenbahanngupaspeli
h.

38. Geli
stityangnguningayang,dwaningtit
yang,
j
antossek entatasuning,munggwi ng,
kapatyanipun,sawuspy anakti
tyangical,
nulit
it
yang, mandewasrayalawut,ngasti
tiI
daHy
angRudr
a,
syangr atr
ingasti
tibakt
i.

39. Wawut i
tyangkutusbul an,ndewasraya,
kagetIdamangr awuhin, lugrakadi
newusk at
ur,
dwaningt i
tyangsak i
ngl awas,sahingadang,
maninjoanak nesadu, saney ogyangamademang,
sangyak sanelintangsak t
i.

40. Miri
phal ankarmant i
tyang,sampunnanggu,
kagetidewak apanggih,kadipandukangHyangTuduh,
sawirehsinahidewa,pacangsi da,
ngardyangjagatelanduh,munahi raksasamur
ka,
netanmar igusak-
asik.

41. SangSucitamangandi ka,


duhwanara,
SangArtatil
uwihwagmi ,miri
bsubali
ntangtuhu,
bukaanek api
darta,sakewala,
i
ratodenjatit
ahu, sokcainawangpedi
dy an,
masihnuor t
ak adanin.

42. SangWanar amat urnimbal


,i
nggi
hdewa,
sangluwihprayat
nengbudi,at
urtit
yangwy akt
ibagus,
sakadiSangSewagar a,t
anpasaksi,
nangingnyanansinahpangguh,t
ulangjadmapaselengkat
,
bukti
nemanadi saksi.

61
43. Pamuputr ar
ismamar ga,mar entowan,
i
busetmamar gir
ihi
n,dy astunIdatanpasangu,
nangingtanrumasal apa, wir
ehk aduk,
kayuneeli
ngr i
ngsatru,jantoslingsi
rsanghyangsur
ya,
kantunri
ngtengahingmar gi.

44. Pamargi
nemi ngi
rtukad,ngaduluwang,
wusadohlumak ugeli
s,i
busetmangahapungk ur
,
tedunmunggahbencengpi san,nincapkay
u,
sebetmangacosi
nambung, kagetnesekyamadandan,
maponencengmal ahibi
n.

45. I
busetngant osmar aryan,ngameltaru,
sahaumat urpihuning,inggi
hratusangabagus,
punikit
aruutama, nekapuj i
,
mwast ali
li
gundiwul ung,yannyabrangtumpekaj
engang,
astagunapacangmol i
h.

46. Nangingmangdenmal i
hpi san,mangaj
engang,
tanbecikyanmangancadi n,nyabr
ansaniscar
anuju,
kli
wonl awutbuwat ang,di
tupangan,
muwuhmabr atatansur ud, t
anwenangngajengcari
kan,
turtepetri
ngsil
ay ukti
.

47. Mali
hnetankay ogyayang,r
ingumani s,
mangalapli
li
gundi,t
anngempakt warangabut
,
makaditanngrusakang,li
li
gundi,
ket
obabr at
annyabagus, aywalal
iajalupa,
yanpacangmangal aksanai
n.

48. Yank et
obahannepetang,t
anwur ungan,
kocapkanir
bananpanggih,t
urmuwuhpangj angt
uwuh,
l
araroganemaimpas,rehpunika,
papangananbusetAgung,nemapar absangAnoman,
sangkansakti
darmak apuj
i.

62
49. Sangkalihmanyuksmayang,saksatmoli
h,
panugrahandewaluwih,sahatanmarimanyumbung,
SangAr t
atipr
agusa,
mal i
hmat ur
,
i
busetngaturi
nnunggu,pacangngali
hwoh-wohan,
tankocapgeli
sprapti
.

50. Bek ul
apel miwahhea, kakeniyang,
sampunk at
urr i
ngsangk alih,wusmukt i
mamar gal
awut
,
l
intangdohpamar ginI
da, kaludrungka,
i
dingr ej
engk i
lak-k
il
uk,sangk al
i
hk agetmany
ingak,
tul
angbat okpalinti
k.

51. TumuliI
dangandika,SangSuci t
a,
uduhcaisangArtat
i,netulangjadmakadul
u,
di
tengahdipi
nggi
rtuakd, miri
bsuba,
pahakir
aksasaik
u, ncensetibanguwanya,
i
ndayangjapatuj
uhin.

52. Dewabagussangut ama, dagi


ngnika,
tul
ang-t
ulangek aaksi,garagascari
kani
pun,
pecakany udangbelabar ,
nujukancab,
munggwi nggowanny adohk antun,
swataht
iganghy
udepa,
genahnyasak i
ngi r
iki
.

53. Becikugi y
ank awit
ang, mapakayun,
ni
k i
went enbatunyulig,ir
ikangi
ri
ngmalungguh,
nyandangdabdabangl ocit
a,mangdenadung,
ti
ngk ahemraninsatru,rehpunik
akewenangan,
prayatnaweruhingaji.

54. Munggwinggowanir
aksasa, t
anmak ant
en,
wentenmundukmangili
din,wir
ehtukademabeluk,
daj
annyjol
mundukpunik e,
ngli
kukkangen,
saki
ngir
iki
kadul
u,wentenrangdutegehnunggal,
duwurgowatampekkidik.

63
55. Sapunikapihuningny
a, sangArtati
,
sangtigamar embugr ari
s,gel
isingcar
it
asampun,
molihsari
nt at
imbangan, samiadung,
budisatwak aregephuwus, mamar gadahatpr
ayat
na,
atehanginmangesi r
sir.

56. Paimpasburonemapas,kidungk ancil


,
nyampinganengenngimpasin,pangatagi
ngkarmahay
u,
pacangjayari
ngpayudan,sadagat i
,
pamargisangti
gaiku,manglanturtanhal
angan,
cri
tasampuntampekmangk i
n.

57. I
busetmaturuninge,i
nggihdewa,
nemangk i
nti
tyangmapami t,pacangmangunggahi
ntaru,
maninj
osambil pr
ayatna,
ngintipsel
ah,
yanwentenpamar gi
nulung,sinahti
tyangt
anmanggayang,
tanaj
ri
hngemasi nri
hin.

58. Sangkal
ihkenyem manggutan,l
awutmamarga,
sampunwaspadak aaksi,
muwarangowapuniku,
tampeksaki
ngpinggirt
ukad,kr
urapi
san,
tul
angemamunduk-munduk ,adahel
etadahanyar
,
ambunnyak al
i
ntangalib.

59. Ringpinggi
rgowapunika,ebunk at
ah,
agengmasl i
ngketmakil
it
,nyandingkayuagungawub,
kantensangetangresi
nmanah, ri
ngsanggetap,
nangingsangkali
hmawuwuh, kapurusanemanyi
ngak
,
bananggenr i
ngsangk abukt
i.

60. Nyil
i
psangk ali
hnampekang, sedengbeci
k,
kadiki
lonanbanWi di,
iraksasasedengmatur
u,
sangkalihsampunj umelag,maringpi
ngir
,
gowanengr etesangbany u,mamegatambekangowa,
puputsampunk esereti
n.

64
61. Sewosmal i
hnek abakta,wussay aga,
bungbunglal
angmai si
, pacangnggennyi
rati
nipun,
yantannyakngasorngandap, kagetmakerak,
boj
ogesanekaubuh, bahannanangny adi
ngeha,
umyangmaswar amany eri
t.

62. Sangy aksanuli


ngadahap,entenbangun,
runt
agj er
oninghati
,yanentegangmawuwuhbuwut ,
sangkannyamawangsetmedal ,nganggarpedang,
somahnny anumany ingkr
ung,barengmangaj akpyanak
,
kantuncerikkaj
angkuti
n.

63. Sangyaksajer
ihmangak ak,j
ri
hk ul
kul
,
sarwaburonemiragi,
k ayangpak si
sepisamun,
gajahwarakmengk epget ap,
nangingli
yan,
sangkali
hngatgatmapanduk ,ngel
ah-
elahsampi
nggowa,
sangyaksayat
nak asisi.

64. Sampunt ampekr ingpamedal,sawatara,


maedohk al
ihdepami ri
b,ri
nggenahemak ri
ti
sbany u,
nadakngetoriraksasa,pedangulung,
mageluryatulung-tul
ung,somahny at
anmani ngehang,
sangkali
hny agjagnyelegi
n.

65. SangSubudi mangandik


ar i
ngsangyaksa,
nesampunk ecal
ansakti
,masl
atkret
esanbany
u,
kadesektanmadohan, i
hsangyaksa,
ngudyangk akiny
ongkokdit
u,mir
ibkakinumat
ingkah,
ngaregepangmant r
asakti
.

66. Sangyaksamingkinmakesyab,banngatonang,
sangabagusmak akal
i
h,sapisananjegmangayuh,
sahanunaskahuri
pan,banruamasa,
dewekelemettanmampuh, mawi nanmaturpranat
a,
duhrat
usangbaguskal i
h.

65
67. Manawi SangHy angSiwaBudha, manyakal
a,
katonrawuhsak i
ngsepi,antukti
tyangcongahnl
uju,
sangkantulahkantir
ebah,tanpabayu,
l
imabat i
snadakr umpuh,sapasi
raseidewa,
ndawegjati
tyangndikai
n.

66
PUPUHDURMA:XI
I

1. SangSubudikenyem turmasawurget ar
,
duhkakisangyaksasakti,sangkancucunet eka,
mainyadyamaingetang,bankaki nyakit
ingumi,
nahdumadak,kakinyidayangny al
ini
n.

2. Wir
ehtondenngentegdijati
nintingkah,
anemadansilayukt
i,dening,kadroponan,
awaki
n momo angkar a, sangk an mamahak mamal
i
ng,
mangawas,sahasamamat i
-mati.

3. Twar apesanngel
ahangenmiwahsayang,
ngulahangsukapadi
di,nahj
uwasuudang,
i
raksasageli
snimbal,
nunaspangampurar
ihi
n,
antukpekak,kadi
congahmanimpali
n.

4. Kadibangetngawet engkej
utdimanah,
miri
bsangettungk
al i
k,netindi
hinpekak,
melahpekakmanut urang,anemul akasungk
emi
n,
cucunimbang,neiwangpacangk utangi
n.

5. Kehangkarandadidasarsasungkeman,
dit
uHy angHuripkaasti
ti
,rehentowisesa,
ngodagangsaluwirada,yanentopadat i
dongi
n,
tanwurungan,bangkrutsasarj
roni
nghur i
p.

6. Wir
ehhyangangkarat anj
al iyan,
nengr
ikeguminesami ,ul
i dit
umedal ,
kemamasihpemul i
hny a,
kr anapatutnt
obakt
ini
n,
pet
englemah,
t urapangy atnadihati
.

7. Yani
ngpagehbakt i
ringHyangkara,
si
nahsidaasi
ngk apti,
nangingt
ansabarang,
anak
epacangny i
day ang,
nindaki
nbakti
asti
ti
,
ri
nghyangkar
a,apangodanet angigi
s.

67
8. KamaAr t
aKawir
yanlanKakasuban,
ent
owekasingut
ami,anggonpangabakt
yan,
Hyangkar
amangdasuka,yanentopadati
dongi
n,
si
nahmenggah,i
ragakapongorsedi
h.

9. Ntorananepatpatpat
utli
mbakang,
apangdakatunanbukti
,mangdatrept
isuka,
Hyangkar
amal i
ngga,r
inganggasari
ramukti
,
KamaAr t
a,Wiry
aKakasubanmalih.

10. Mangdengampangmakat angent omakapat pat


,
ar
taneungsi pangr
ihi
n,entosaksatt
elaga,
KamaWi ry
aKakasuban, mawakul am katakpati
s,
si
nahteka,tanbuwaty akanti
ali
h.

11. NangingsinahAr tanentokadatbakat,


yaningtwaradasar i
n,bahanti
ngkahepatpat,
PursalanPar i
kosa,NastikamuwahKasakt i
n,
rehpunika,patutagem jr
oninghuri
p.

12. Anemadanpur usantojaniart


yang,
bani
netwaramami li
h,baningrampasar
ta,
anemulatwaragelah,baniri
ngsangmanindi
hin,
turmi
hal
ang,dastukarebuttanjer
ih.

13. Miwahanemadankapar ikosan,


twaraangentwarasedih,tekensangkarampas,
tekalagasngampokninjak,ngapl
ukinbahanngagi
ti
k,
nusukmunggal,apantansay angdihat
i.

14. SapunikisanemawastanNastika,
tannyakpat i
gugonin,
mingki
nanenusamar,
kadikecapingagama,kocappacangnr
akapanggi
h,
yenmany orah,HyangYamakocapnyaki
ti
n.

68
15. SangNast i
kat annguguswarganr ak
a,
mingkinkarmapalamal i
h,wir
ehkapastyang,
entotuturanakmokak, anakbeslebi
hanjahi
l,
subabangk a,bakatbannyamajehin.

16. Kasakt
yanentobuwintegesang,
kuwatdit
engahdi
sisi
,l
uputringsenj
ata,
bayupramananekuwat,sabdalanhi
depesi
di,
nggi
hpunike,nemulesungkeminkaki
.

17. Entokranakakitwar
ajangkayan,
mamahakmamegal mamal i
ng, ngal
ihraj
abr
ana,
makadi muwatangpangan,asinganekacumponin,
tansangsaya,ny
ambal j
admany er
etgeti
h.

18. Yankasidanntojat
ini
nkautaman,
j
abaj er
omanggi hl
uwih,basangwareglega,
kenehlanpangrasasuka,apanebuwini
tungi
n,
deningpragat
,sukabungahwar egsahi
.

19. Yansanggetapt
akutmamahakmamegal ,
dul
uri
nhati
neganj
ih,j
ej
hmanyahasa,
mamungalnyempalmangal
anj
ak,aduksayanggaganggi
ging,
kanti
duga,magawetuyuhmaunt
it.

20. Megohapusdewekeak wangswar ga,


rambangangragr
aganlengi
t,kendelngamahkocap,
pacangswargayantannyorah,miwaht anmamati
-mat
i,
besgugwan,awaketul
usngadesi t
.

21. Banegerapduwagmadal i
hanngendah,
dal
ihpel
ihsangmamal i
ng,baanetakutkat
ara,
ki
mudadani nedust
a,r
untagyanngelempagin,
sangngelahang,
saki
tketugemabali
k.

69
22. Kaki t
atastekenkawruhanpandi
ta,
mul ademenmakent eseri
ng,bannebesr esepan,
tekentutursamahkocap,asingangkuhangmadanpel
i
h,
sarwanr aka,di
kadi
twankocappanggih.

23. Besngli
watpalyatej
ohsangah,
anepahaktanpedasin,bangbang,
manyungkl
ingang,
l
ihatej
elapsawatang,anetongadepedasi
n,
tul
usbangka,br
egugwanengawi ni
n.

24. Nei dewamasak etanpawi kan,


sangkanpr ar
atunenguni ,
molihkakasuban,
takuti
nTr i
–Bhuwana, dewabutarepajeri
h,
k al
ingjadma,makk akebtakutmangili
.

25. Masi
htumggalmanadi madasaringy
ajnya,
t
wahangkarakasti
ti
,may adnyabanyuda,
mapuj
agregehanjar
an,lanswarangajahpadat
i,
mabaj
rebansuryakengebek i
ngumi.

26. Masekar
urabantumbakpanahlancakra,
magandabanrahngudadi
,sahanansasocan,
anekel
essaki
ngbusana,ket
estempuhpedangker
is,
makawija,
madupaabukengli
putin.

27. Agnimurubnyelegmuwunangnagar a,
makapadamar ansuci,bangkepajul
impang,
macahcahlansalingsempal ,nt
opinakangbant
ensuci
,
madaksi
na,banr ampasanr at
namani k
.

28. Apannistasukaneuli
hk urenan,
mady asakingngi
pil
-i
pil
,mamacul ngulak-ngul
ak,
sukaneulyanngrampas, ngadokanangkaranbudi
,
marikosa,ent
owekasinut ami.

70
29. Yaningdar
masahi sangsayadimanah,
megohganjihmelashat i
, j
ejehyeneraka,
bangkenepatakutgoyal,dali
hpacangmanggi
hweci
,
yanmadusta,ngugumuny itanpabukti
.

30. Tekakodagawakek emtabulanan,


bantwarangel
ahtelengi
s,adaninmabrat
a,
akwangsukamak asan,nepidansopdaharjani
,
dahar
angjengah,
k ocapeanggonngecapin.

31. Kakimasihngel
ahanggenmi wahsay
ang,
nangi
ngtansalahpangungsi
,say
angtekenawak,
tek
edtekenubuhan,pyanaksomahminakadi
,
entopyar
a,rehdadi
amongankak i
.

32. Entokranasangkankak imangulahang,


ngali
hrajabranasahi
,anggonmy araawak,
somahpy anakmwahubuhan, bojogkedismi
nak
adi
,
rehamongan, ngingt
ansabarangol asi
n.

33. Adasisantoanggonsepelan,
makay asari
ngicening,
apangsukabungah,
sukamanahengat onang,muwahanggonbekel
diur
i,
kal
atuwa, i
nganantanmampuhngalih.

34. Ngudaony aanaketulungsakit


ang,
tongnawangdar manehur i
p,awakematy
ang,
anakelawuthidupang,unt
enghatinemoyani
n,
sangetsungsang,kawaruhenyangkal
adi
ri.

35. Pidagi
ngrat
uk akineringidewa,
nejati
sungkeminkaki ,ngul
ahsukasakala,
huri
peapangesuka, tanngetangkayangemati
,
rehsangpej
ah, bantasbangk at
ekennengil
.

71
36. Subamatisekentwarangelahr
asa,
budimanahtwarakari
,ngudabuwindalihang,
bi
sangrasasukaduhka,buduhortanegugonin,
nesakal
a,pangguhlawutntoboyanin.

37.Duhsangk al
i
hsokk akipolihnguni
ngang,
nekasimpanjroninghati
, nangi
ngampur ay
ang,
nawiwentenlepitiwang,pamuputk aki
nemangkin,
nyady
anunas, sabuhwacanansangkal i
h.

38. SangSubudi masawurgetarturbanban,


tanmarisemunemani s,
duhkaki sangyaksa,
i
y angbangetmangajumang, bankakisengehdi
hat
i,
tuhupraj
nyan,kuwatmangitunginindi
k.

39. Miri
bkak i
subamany elehinsatwa,s
astr
aWedawuskagul is,t
ursubamabukt a,
kakisampunkr et
ayasa,polihpanugr
ahanluwi
h,
sakewale,panampineadal epi
t.

40. Rehsuksmadagi ngi


ngsastr
al anagama,
tangampangpacangmanampi ,yantanpaguruwang,
makadi y
antankaswecan,antukIdaSangHy angWidi,
bisasungsang,
kawuhekakdenkangi n.

41. Kakingadenangkaranepatutsembah,
ul
ihdit
udasarepeleh,wir
ehiangkara,
mawakt ukangpancingpraj
nyan,mamar enangkasukangumi
,
si
li
bpisan,mapancingbanduhk anhati
.

42. Asinganakny
akny anggem kasuk
anjagat,
ngambahpancingperi
hati
,ri
ngartabukt
yang,
dukngali
hkewehedahat,subabakatkewehngemi
t,
miwahngaba,j
ejehrusakmiwahlisi
k.

72
43. Dikekenemal i
ngtekanyengkale,
sangngr aksabar engngemasin,yadi
nduk
et el
ah,
uli
hsak ingk apat
utan,mingki
nmomongawi nangli
sik
,
nyelselpisan,dadisaki
tjroni
nghati
.

44. EntokranaIdaSangMahaPandi t
a,
sanguningmadal em gumi
,mawehpaplajahan,
ngatar
ayang,i
angkara,mawaktukangsungglapri
ri
h,
si
ngidpisan,kewehpacangsi
dauning.

45. Pangrasanengrasay
angngelahawak,
ntoangkarakaadani
n,ntonengadakang,
halahayusukaduhka,tuwi
nmalindersahi
-sahi
,
tanpatanggwa,anekawengkubansedih.

73
PUPUHSI
NOM :XI
II

1. Jati
nnyamadanangkara,t
ogogtanahmamingungi
n,
bansekenmarupajadma,engsaptekent
anaheri
hin,
yadi
nsokemalakarti
yi
ng,apanyamud,
ngembusti
yi
ngsokei l
ang.

2. Ketomasi hi
angkara,yamawaktwarajat
i,
sangkannyamr asaada,demenehi
dupngawinin,
maulattekentakutmati,
makitt
ekenlobakudu,
mwangsangr agadwesa,entomaul
atanmarakit
,
kagetpesu,marupaiangkar
a.

3. Angkaranengawebina,mamdi hundukesami,
bi
sangr asajel
emelah,hal
ahay ular
apati,
i
yaduwegmul ak-
mali
k,sebetmami ncer
angunduk,
sangkanlangahanaknawang,r asanekasepngrasani
n,
kadent uhu,saneli
nyoktahunan.

4. Disubaneiangkara,
mawakt awangt warajati,
dit
upastisayanngenah, l
iny
okkasukanedi ni,
patuhtekenpulesngipi,
manggihinkasukanl uwung,
sujat
innyati
dongsaja,gambariangkaranulis,
bakatgugu, bahanbelogengawinang.

5. Sadurungetawangsaj a,dewek epawakansepi ,


patuhkenpul asadanya,iangkaranuny el
angkangi
n,
ntomangawi nangpaling,anet i
dong-t
idongrebut,
kantisugatmahiyegan,mak ejangbuwatk aal
ih,
subat epuk,
emedt urlawutsabat ang.

6. Sanunemawakangkar a,
yani ngt el
ektekpedasi
n,
hidupecaramabola,ngencotangnguberny agj
agin,
subabakatbuwintanjungi
n, subak eteskepunglawut,
ketosangngali
hkasukan, subabakatkut angmalih,
buwinruruh,
bali
ki
nesubakut ang.

74
7. Yankakisubany idayang, makatangarti
nejat
i,
kadit
utur
eitunyan, entojati
ningmat angi
,
adohsakingpulesngi pi
, subabangunul i
hbangun,
campuhtekenr asasukl a,gumi t
uryakaadani
n,
suwudibuk,runtagangi sukaduhka.

8. Nangingentok erenghil
ang,tanmakelobakataksi,
yantanabihbahangal anggalangebuwinarti
nin,
dakincorahegedy angi
n,bahanpepinehepatut
,
patutebuwinsampat ang,bahankenehetanpapri
h,
ulidit
u,kakipacangpolihgalang.

9. Entoanggonngal i
ht orya,HyangSuk l
amangdennampeki
n,
wadaheapi kinpisan, apangt war
ami sidaki
,
kranasahibr esi
hin,angkar anesahisutsut
,
yaningsahanankasukan, mrasatwarangedoti
n,
entotuhu,cihnani angkarapunah.

10. Nekakibuwinpedasang, dyastunawakemati


,
angkar
anehi dupwaras,uli
bangkenemakisi
d,
ngabaambakcar ahurip,di
tulawutyamamupu,
buwahtingkanyai
pidan,saduknyakari
mahuri
p,
hal
ahayu, manutri
ngtingkanyasuba.

11. Yank ewalendryaadokang, t


uwahwi sayanny
auni ngi
n,
undukny atwaratawang,neel ahkelawanket i
l,
nesinahmi wahnehi l
id,entotusingt awanglawut,
anepacangsi danawang, tanl y
anulihpangar t
i,
ul
iditu,anehil
idpacangsi nah.

12. Janii
yangmanut urang,nenandangsukapr i
hat
i,
tanly
annt oi
angk ar
a,tusi
ngjaawakekaak si
,
yani
ngawaket ingal
in,dadiadekdadiusud,
entobatasdadiwadah, pungkuryani
ngsubamat i
,
puputlampus,sangangkar atedahni
nggal.

75
13. Bangk enetwarangrasa,bukarawoskakituni
,
nangingangkaranengrasa, t
warabarengiyamati,
ketomasi hdukehurip,muleawaketanmi l
u,
ngarasayangsukaduhk a,twahangkaranengrasani
n,
nangingsaru,banrasanengebek i
nawak.

14. Ket
ildadicaci
mpedan,iangkar adahatsi
ngit,
yamatibusan-busan,
kadi hidupsahi-
sahi,
i
yaanet akutmati
,demenhi dupy asatuwuk,
yanagihmangodagang, salwiri
ngadadi gumi,
i
yanguduh, manusanetanr erenan.

15. I
angkaranekucapang,dadiatmadukemat i
,
yanandangswar ganr
ak a,
iangkaranemasihngi
pi,
i
angkarayanmanangil,dadilepl
epy aat
uru,
i
yangkara,yanmangendas,kapancendryamalal
i
,
dadibangun,ket
okakiketatwannya.

16. Ketomalubanngitungang, apangdaj agmamoy ani


n,
rehtangenepbahanmat a,aneanggonny el
ehi
ngumi ,
rehtankidi
kanesingi
d, samat r
at uwahnekadul
u,
l
iyunantwaratawang,kalingkatunapangart
i,
megohpur un,
maboy atanpal antaran.

17.Kakiit
uninyambatang,patpatti
ngkahikagisi
,
PurusalanPari
kosaNast i
kamuwahKasakt i
n,
ntopacangnyiday
angpol i
h, ar
taminakadin,
i
punk amawi r
yakakasuban, pacangnutugsubapast
i,
sangetri
kuh,t
urngeresindingehhiyang.

18. YaningIdaSangDar mi ka,abesiktuwahkeungsi,


kasukanetanpar asa,nelanggengt anbul
ak-
bali
k,
rehIdawust atasuning, r
ingkasuk ananakel
iyu,
sukaneulyanar t
a,kamawi ryakasubmal i
h,
sukapalsu,kasukanmi sikadukan.

76
19. Nek aentapkanggenmar ga,masi
hyatuwahabesik,
tanlyananemadandar ma, rur
unghal
usdahatet
is,
margahi dupbisangabi
h, y
ansangkal
asangmanuwut ,
yamanul ungyamany aga,yamahekanganeungsi,
bekeldit
u,ngawegampangsangmangent ap.

20. RehIdaSangnul uhdar ma, t


anmangaweanaksedi h,
tanngardij
ejhmuwahr untag,tanmariny
ukani
nhati,
ngawegi r
angngawebeci k,t
urngawewasanehay u,
ngaweanakt reptisuka,uli
hidupk ay
angmati,
twarasurud,kayunnemaul ahdar ma.

21. Idawal uy
amamul a,
kasukanri
ngparajadmi,
entomabuwahut ama,manulungsal
antangmar gi
,
l
ent ekenidurbudi,nenandurti
ngkahtanluwung,
sipoklawutnunassuka, ri
ngWi di
nengamenggahin,
nikelpangguh,sinahkewehbakattandang.

22. Sangninggal
,sukani
ngdar ma,sukancor ahekaungsi
,
patuhri
nganakpatengan,ment asdirej
engibel
ig,
ngali
hgalangngel
idi
nsasih,kunang-kunanglawutrur
uh,
nemak edepkapah-kapah,
mat uncapsaksatpacadi,
ngawelabuh,ket
omal uyatanliyan.

23. Katahantukenyinahang,kot amandarmanewy akt


i,
l
awankani stani
ngcorah, antuksangabagusk ali
h,
matimbal-t
imbalnuturi
npadat el
eb-t
elebnutur,
sangyaksasampunkal yahan, amret
aningtutureluwih,
kadianyud,momoni puner ingmanah.

24. Jantosnadakmapangenan,ri
ngtingkahipunenguni
,
antukmangk i
nsampunt i
nggl
as,kantenr ingjr
oni
nghat
i,
kadarmanet uhuluwi
h,corahemawakpangapus,
pedaspastit
warabingbang,j
ati
yaksany andangpuj
i,
bantanbingung,ni
mbangsaluwirkakencan.

77
25. Awinanny akupanglima,nguntulmangabakt i
,
sahamat urpranata,duhratusangtuhuluwih,
i
ratunyandangkapuj i,
apanpr aj
nyanneputus,
miri
bHy angGur unyakala,nyadyati
tyangsidamanggi
hWi
di,
asungmedal em, t
ity
angkasasar .

26. Bangetrumasar i
ngmanah, iwangsolahtit
yangnguni,
sakinggur umangawinang, t
it
yangmal aj
ahsaner i
hin,
ri
ngy aksakalint
angsakt i
,tursugi
htankeni i
tung,
wast anipunSangTej ase,t
it
yangmadanIDur budi
,
antukcucud, dwaningtit
yangkaeman.

27. Gurunt
ity
angepuni ka,sekenngurukmitut
uri
n,
mangdatityangkukuhkuat ,
ngetohi
nangkarabudi
,
krodal
obairihat
i,kenit
ankesahr i
ngkayun,
pagehngimpasink adar
man, rehpuni
kagodasahi,
ngaweruntuh,kasukanmi wahkayaksan.

28. Cotontit
yangmanuwut ang,tambetenemangawinin,
ti
tyangngidem dandanbut a,dohrahay
unepanggih,
sastragamakeni tungkasin,
darmasastranekapurug,
tanngatangsarwal arangan,pamuputiwangkapanggi
h,
twarabuwung,ngemasi nduhkasangsara.

29. Ngel i
dint
uyuhajahan,matimbangangbenehpeli
h,
pamuputt uyuhtahunan,panggihturl
arat
andangi
n,
rehy eni
ngdamang, padidimanakonangiwangpat
ut,
boy awentenngatarayang,nujui
wangnesungkemin,
sinahlacur
,waluyamany etikawak.

30. Buktii
punkaditi
tyang,sadur
ungirat
upanggih,
andelri
ngdewekpr agat,t
annyandanguwah-uwuhi
n,
neiwangpatutkadali
h,turnyal
anangtwarasant
ul,
pamuputnamangk i
nsinah,i
wangenekasungkemin,
kudyangnyut
sut,t
ingkahekadongl i
wat.

78
31. Wantahj at
iil
i
dpisan,r
eht ank antenant
ukaksi
,
nemawast apalakarma, mingkinwasananny
amal i
h,
sangtambetsuk i
lnguni
ngin, kal
ingsangmoyani
ntutur
,
saj
awi sangantengmlajah,turmat i
mbangtr
ingsangwagmi
,
buandulu,karmapal
amwangwasana.

32. Tit
yangwawusi dangedat,manuladanakmat angi
,
kasi
danwar ahidewa,ngi
mpekngoy almanundunin,
nangingkar imrasangipi
,i
labi
nt i
ngkahelangkung,
muk tisukaningkamurkan,ngardit
anngant asmamar gi
,
karibi
ngung, bangunemadagi ngngundap.

33. Bil
ihkabingungantit
yang,sakingyonimangawi ni
n,
rehtit
yangmul eraksasa,
mawakl obak opadrenggi
,
kewehngut angmany usuti
n, k
adiibedudaiku,
padem yani punmanulad,isapadasanesuci ,
ngisepsantun,rehmulamamuk ticamah.

34. Kadiipuni
manusa, dy
ast utangehmar i
ngdir
i,
kapi
ngserbanilel
apa,kudyangpacangmani nggali
n,
tul
usngayuhmangay ahin,sakapti
nibasangseduk,
sapunikawaluy
annya,dewekt it
yangepuniki
,nyer
ahutuh,
mewehngut angmomomanah.

35. Dwaningmat ursinampure, mugi r


atutul
usasih,
ri
ngtit
yangilobangkara,t
ityangnglungsurpadem mangkin,
mangdent anmewewehmal i
h,momont it
yangekapungkur,
mangdapuputmangki npegat ,saki
ngswecansangl uwi
h,
satgagutuk,bekelangti
tyangr i
ngparan.

36. Malihyanirat
uledang,wentenpy anakti
tyangsi
ki
,
saksatmakaunt engmanah, l
ungsurtit
yangmangdahur i
p,
tur
inipunkarial
it
,durunguninglampahl aku,
derengpatutkancapdanda,raremundungkawast ani
n,
ndawegr at
u,punikal
ugrahi
nt i
tyang.

79
37. Mangdennyatanniskary
a, paswecani rat
ungur
ip,
ngur
ipipunpyanakti
tyang, mangdawent enmamreteni
n,
mamiyaramany ay
angin,keni i
punt ut
ugtuwuh,
memenny abeci
khur i
pang, puni
kilugrahi
nmali
h,
sangapunggung,mulakopamapi nunas.

38. RehDewasatSangHy angDar ma, j


urungampurayangpel
i
h,
tukangadyaninpinunas,pandengel ebursi
pokhati
,
undaginer
apangsuci ,crakingadyaninsakayun,
i
nggihpunikalanturang,ti
tyangjur
umanunasi n,
mangdadur us,i
ratumol i
hangy asa.

39. Kapungkuryani
ngkasady an,i
punk ar
itutughuri
p,
bi
li
hsi damanut
udang,kadar manirat
unel uwi
h,
makirangi
nmurkadrenggi ,
ngenakinsesamehi dup,
si
nahmangawenangsuk a,ri
ngkayuni r
atuneluwih,
ti
tyangmil
u,moli
hsukar ingniskal
a.

40. SangSubudirar
isni
mbal ,
wacananenuduthati,
ngudawayahngutangiyang,
ij
umawuwat angmati
,
yananakekadikaki
,nugampangny al
ini
nangkuh,
apanmadewekut ama,boyawatekburonk aki
,
kwehkaweruh,apanwatekprasaka.

41. Anemadanpr akasa,ngel


ahmanahci t
abudi,
bisanyemakbahanl i
ma,majal
ansoknganggenbat is,
deway aksamiwahjadmi,wangsapr akasapuni
ku,
mak aj
angpadakahanan,atmawi sesautami,
sapakayun,y
antelebpast
ikasidan.

42. Lentekeniwat ekgana,sor


ohyaikebosampi,
watekanemasukupat ,
makuli
ttebelt
anti
pis,
wyadiniwatakpesi,anetanpat
angansuku,
kadil
ali
pilal
intah,i
ri
si
ri
spohjel
ati
,ent
otuhu,
l
acurtanngel ahpraj
nyan.

80
43. Mingki
nkak i
wat akyaksa,ut
amay antekenjadmi
,
ngel
ahhidepliwatkuwat,kasubpagehnangunkerti
,
sakt
iwisesamahek in,
kranaraksasakasengguh,
apandadijur
ur aksasangkanIdaSangHy angAri
,
i
danguduh, i
raksasangraksabrana.

44. Nangingadal
uwirgoda,ngawi nangsantuldimargi
,
munggwingsangmawakr aksasa,ajumeditumay i
l
ib,
punyahngawekewehgumi ,anggonny amangali
hkasub,
sangkanent
okakiti
nggalang, api
ki
nl awandihat
i,
mangdensuwud,kakimangundapt ahunan.

45. Wirehsubakapragatang,bahanIdaSangHyangWidi,
rur
ungemacanggahduwa, sangnuluhyogy
ami l
i
hin,
sahananti
ngkahebecik,benengkswarganmanuju,
sal
uwirti
ngkahehala,ngungsikanar
akangi
li
s,
subapuput,t
warapisandadi obah.

46. Bwinadany andangi


ngetang, anggondarsanadihat
i,
kadiSangNandi swara,mwangSangMahak al
aJat i
,
mragay aksamakakal i
h,entoimbany andangti
ru,
IdangemitHy angIswara,yatnatanpangetangpati,
j
atini
pun, nunggalni
ndihkapat ut
an.

47. Dat anwruht


ekenawak, nemulamawakut ami,
bisayangmantesangr aga,ngadungangtekeni
nindi
k,
kalengali
hneutami ,gedenangambakedi tu,
rasayangSangHy angWi sesa,mulajat
ingragani
n,
pangdasumbung, bisayangningkesangawak.

48. Buwiniyangmainget
ang,tekenk aki
anej ani
,
yansakingadaacepan,ngutangkasipokanhati
,
tannyandangmamer i
hmat i,wir
ehnengr asanuhi
dup,
wirehyatanbi
sapejah,dyastubanyasubamat i
,
manggehkantun,mangrasay angnemar asa.

81
49. Ngelidi
npangr asacorah,mengkebkajeronimati,
patuhtekenanakbedak, malai
bkapuncakbuk it
,
bukitparasbatunginggil
,tuhdangkalt
urngliwatkebus,
j
ohpacangpol ihsuka,sangkankawit
inpinehin,
ul
ihidup, pat
utengutangincorah.

50. Sawir
ehadabi nannya,hi
dupekal awanmat i
,
hi
dupet ongosmakar ya,dimati
net ongosmukt i,
bwahtingkahedukhur ip,sangkannyasejroninghidup,
nyuwudangt ingkahecorah,matinetanmwatar ti
,
nyuwudangj aruh,ngi
ngmukt yangwohi ngtingkah.

51. Miribyaksacengehpi san,clangresepr


ingartimunyi,
cedangt ankamerdimanah, duwegmadi hbenehpelih,
miribyaksamular i
ri
h, sangkannyamasawurkeny ung,
nyi
nahanggi r
angingmanah, inggi
hdewaBudamur t
i,
ti
tyangnuhun,tantulakr i
ngsawacane.

52. Wirehsampunt inggl


aspisan,dagimgpatutenasingi
d,
wacananirat
umungkah, boyawentensamarmal ih,
saksatkagemel kagi
si,
kotamanwar ahir
atu,
sangsayanti
tyangetastas,budir
urusmangentiki
n,
dwaningpuput,sapatuduhiri
ngti
tyang.

82
PUPUHGI
NADA:XI
V

1. Aturi
raksasanungk ak,
rehsomahny atekanyeri
t,magambahannyangkolpy
anak
,
nyonyonnnyalambihngalant
ung,agengl
uwirkukulk
embar,
basangbenting,pungsedemelont
odngenah.

2. Mak ambenpolengpandalan,
duhurantudsangatgi
nti
ng, bulunbat
iskuni
ngsamah,
kukunmacanmanggekal ung, bokgempel mapl
il
i
tan,
pasurant
ing,
mwacengk rokgi gil
angah.

3. Cali
nglengkonglanyingpi
san,
satpedangpemancuthur i
p,bungutlowerl
i
nggahnyebak
,
l
wirkorimanji
ngk ekubur,
kudangbangkenburonj
adma,
mangaranji
ng,kabasangnyasaksatsema.

4. Mangelursakingkadohan,
macank i
dangr esajer
ih,
gajahwarakemangengap,
i
renganglutungmacepug, t
angkej
utkasepmagisyan,
i
raksasi
,nyagjagnampekinsomahnny a.

5. Makerakmatabuhsugal
,
bel
iti
dong-
ti
dongmwani ,di
j
asak t
inei
pidan,
dadial
uhkakangayuh,t
ekeningmanusanist
a,
twar
alebi
h,twahduwanguk udnguda.

6. Apanemat at
ur ahat,
daditambebuk ajani,
kadi macanagungnyumbah,
tekenkanci
likutperut,
sangettwarangedal
emang,
somahsakt i
,ngudyangt usi
ngmak awokan.

7. Lekdadi r
aksasaluwa,
kasorangwongduwangk ati
h,kal
udngudapecehpesan,
l
ablabanajembungembuh, dehir
ejaningr
epang,
nyeretget
ih,pacangdaharangpapusuhan.

83
8. Turi
ratant
ak utpej
ah,
yanmusuhelebihsak t
i,k
emadhidupk apacundang,
yansubamatindi
hk akung,ketoi
raksasangucap,
manampeki
n, mwani nnyageli
smanampat .

9. Uduhny aisomahkaka,
tungkakangnyaimamuny i
,apangdanyambungi
ntulah,
tekenidasangabagus,rehmurti
ningHyangWesnawa,
edabani,jal
anidasungsungsembah.

10. Yadinnyaimawisesa,
nganggonpangi
wanesakt i
,si
nahentotanpaguna,
rehidamaragaluput,
Idanganggonaj
ipegat,
nekakemit
,ant
ukdwadar sadarma.

11. Sat
ondenkakangalawan,
j
eglel
otanbisangri
ti
p,bay
uendukturi
nr unt
ag,
makakebcaradaslampuh,yanl
awansayanlumah,
say
ansakit
,yansebetangmwahjengahang.

12. Nangingyansay anenduk ang,


sebetesayantunain,mingkinhidepekasor
ang,
i
langangkenehengungk ul
,bayulawutmatuptupan,
kwatmabal i
k,carasegerbudijenang.

13. Sanjat
at awahmadaya,
entongencelmangenain,puserpengr asanebedah,
sakti
net ansi
danempur ,
wanenk akaneipidan,
mesehj aniny
alukget
apany arpisan.

14. Kranakakamaturnyumbah,
sanggupmangaturangdir
i,ny
aikat
ekani
ngpyanak
,
ajakbapapacangnyungsung,j
akannunasdar
masuka,
tursuwudi
n,mupusukank amomowan.

84
15. Rehsukani
ngkamomowan,
elahmanggi
hsaki
thati
,nangi
ngsuk ani
ngkadar
man,
l
anggengeti
sdayuhner
us,entokranamelahmatyang,
keneher
unti
k,wel
ashati
nehidupang.

16. I
pidandukceni
knak al
,
matikabaj
angdumadi,momomangambek angcor
ah,
matimanumadilawut,dadit
uwakagetsadya,
mahanngawit,
mawur ukindarmat
atwa.

17. Jroni
nghidupsapisan,
sadyakadarmannepamggih,t
ankadi
anakel
iy
an,
dumadi pangseketsat
us,mar
akonemoli
hdarma,
ketonyai,j
alansuwudnambeksor
ah.

18. Wirehdi subanetuwa,


mat i
net erangnyagj
agi
n,di
subanebanyapej
ah,
muk tibuwank armadit
u,buwahti
ngkahenehal
a,
pastipanggi h,
dit
usangsar
atemokang.

19. Kranajani
sedengmel ah,
di
twanebekeleali
h,buk tyangdikadi
twan,
anggennyupathalanei l
u,saksatit
unianmaguy
ang,
nguyakdaki,
jani
sut suti
nk edasang.

20. Buwinadapingetkaka,
i
ceningsahiaj
ahin,ul
iceni
kyaembanang,
bahantut
urerahayu,aj
akapangkadukeny
ak,
matuhuti
n,k
adi k
ecapsastragama.

21. Yank asepbanmangaj


ah,
kaduksigugenuwuni
n,dak
inek adongmanungal
,
yangebekmehbabakbel ur,bil
iht ansi
dail
angang,
deningsuli
t,nyut
sutdakikasi
pok an.

85
22. Sangatpel
ihir
arama,
natanngajahpyanakceni
k,hal
ankuwangemangaj
ah,
tanwurungpacangkatemu,pamedansi
poki
ngpanak,
mangenin,kr
anatandadiampahang.

23. Dumadaknyainutugang,
pi
tr
esnantekeningl
aki,
suk abarengnyungsungI
da,
mawuruki
ndar mapatut,entoaneidi
hk aka,
makabukti
,sajati
ndihtekenkaka.

24. Ketomuny i
niraksasa,
ngalemesmat abuhgigi
s,sebengendukningkespi
san,
l
ihathal
epmuwangunt ul
,karaksasanny
atanparawat,
i
raksasi
,ngelesormasawurbanban.

25. Duhk akaji


wat manir
a,
rawoskakabesngangenin,mulakakatongosira,
maragatangy asanwadu,
anemadan“ pati
brat
a”,
saty
engl aki
,banibar
engsukaduhke.

26. I
ratwaranyudisuka,
yanngawinangsakitlaki
,si
daneny
ukayangsomah,
entosadyanir
ahidup, wi
rehent
okaanggonsampan,
ngl
iwati
nbawasagar a.

27. Ent
omasi hkaangonumah,
neojogkayangemuli
h,mulihkaj
agatniskal
a,
di
tuirabar
engk ak
ung,mupuupahkat uyuhan,
duki
nghurip,y
antantandurapaalap.

28. I
rasangguptanngawenang,
sal
wirngewehinlaki
,asi
ngpantesmanyukayang,
i
ranindaki
ntantakut,nt
oanggoniraamongan,
j
roni
nghurip,sambil
angngantosangpej
ah.

86
29. Taheniraningehorta,
yantakutmut angangkert
i,tapabr
atalany
oga,
pangkahnagi hsukalawut,ri
ngWidinemapiduk
a,
katungkal
i
k, ni
kelkai
ceninlara.

30. Kranairatwar
at ul
ak,
sapatuduhkakajani,mi
ngkinkemangawemelah,
kagrombonggeni dyast
u,nesinahnyak
iti
nawak,
twarajeri
h,makaronanbarengkaka.

31. Nemuwani nyawurnimbal,


dewanpatutebannyai,nahjal
anjani
pragatang,
nul
iri
ngsangk al
i
hmat ur,duhdewahy angpanembahan,
sangutami,
dumadakt uluspasweca.

32. Wangdetit
yangnunaspejah,
kadur
usmami t
anghurip,t
it
yangmiwahpy
anaksomah,
puputkat
urri
ngir
atu,t
ity
angnuansmagurwa,
ngawitmangki
n,l
edangidewanari
ma.

33. SangSubudinyawurenggal,
entowekasi
ngutami,nangingiy
angmasel
sel
an,
bantondenmadewekgur u,pangi
dihk
akit
ansi
da,
twaramisi
,edakakimaselsel
an.

34. Nejatigur
uadanny a,
yenidanyingakngusudin,
mi ngki
nmawehpanugrahan,
pramangkasi di
nepangguh,sadr ipunenadakpunah,
hatibresi
h,rehidasi daajnyana.

35. Nangingmasihtwaragampang,
nemadansi sy
asujati
,nebani
ny ar
wangraga,
kanggensubakti
magur u,
aneketopatutmakat
ang,
wisi
kluwih,
anemadanpanugr ahan.

87
36. Nangi
ngbantasmasawitr
a,
i
yangtant
akutnyanggupi
n,sal
i
ngembansali
ngjaga,
kadimany
amaneadung,padasal ingpai
ngetang,
nemangardi
,k r
ahaywani
ngsawit
ra.

37. I
raksasatwaratul
ak,
neluhtansahmangiri
ng,agnisampunkandihang,
mak asaksipadasanggup,t
anpacangdruhakengmit
ra,
si
li
hasih,tanpacangmamur ugdharma.

38. Kat
ahtutur
ekawedar,
sak
ingSuci
taSubudi,
neti
baringir
aksasa,
ser
awuhi
ngsomahi pun,
sadagingi
ndharmasast
ra,
neutami
,sangyaksamawuwuhsuk a.

39. Sawyaktitanwentenlempas,
kadiwaranpararsi,sakingbabawosekedas,
muwuhk ayunsucihalus,tek
aningpr
ati
ngkahawak
,
sanebresih,t
anwur ungmangawesuka.

40. Langunansaj
anenawang,
si
dintel
ebenyungk
emin,sak t
inwik
annenganday
ang,
ngadokangnemadanpat ut,pul
ungmangawenangsida,
asi
ngk apt
i,t
ekaaluhkaisinan.

41. Kadiidasangk ar
owa,
sangSucitalanSubudi
,wir
ehtatasneri
ngsaj
a,
kawruheditumak umpul
,sangk
ansat r
unengasi
hang,
dadibakti
,l
ututmatemahsawitr
a.

42. Sapuput
ingir
aksasa,
sanggupmasawi tr
abecik,sanesampunkesaksi
nan,
antukHyangAgniiku,
sangy aksangi
dihaksama,
nekenghati
,ri
ngipuniboj
ogpet ak
.

88
43. Duhceningwanar apetak,
dasangetsebetdihati,
sangsadhuanggontul
adan,
menggahesak edapluntur,
yadyast
usangngamusuhang,
nunashuri
p,tanwur ungidangaksama.

44. Yadinanakenyebet
ang,
pepesmamancanany il
i
d,sangetngawenangsangsar
a,
yanlacursangkal
alawut,yant ekanuanstul
ungan,
ngakupelih,masihtanlal
ismanulak.

45. Bahank ay
unnemaumbah,
antuksastr
ayogasahi,
sangkanajnyananekedas,
kadigedahbresi
hhal
us,kr
anatumbuhk api
welasan,
gungngawubin,i
angkar
apurettaoan.

46. Yaningwatekmapowongan,
bukananangmomohat i,
tul
enk uli
tkomang-komang,
nurutsal
akunsangnyal
uk,miwahk adipangl
amusan,
mapi hur
ip,
angki
hangbananakl enan.

47. Ketot
wahtwar abian,
sangbl
ogmanumadi hur
ip,
yanlacurr
angsukinhal
a,
si
pokyti
ngkahnyatanwurung,yancel
epi
nk apat
utan,
j
egnyukani
n,hidupebansasil
i
han.

48. Sangetbi
naringsangpraj
nyan,
nemolihhuri
psujat
i,i
datwarakapasukan,
banji
wamangendaher ut,
manggehsak ingkasuci
an,
yanmamar gi
,sangkanpamargi
nelasya.

49. I
danganggenhur i
ptunggal
,
tannganggonji
waaketi,
dyastulangcahj
iwasamah,
nesaksatdanumapengung, i
dabelibi
swaluy
a,
tekakal
is,
nyi
lem t
anbelusangtoya.

89
50. Rehnanangbi ngungangmur ka,
l
wirpet
engk ejokansundih,pantasti
ndakannengawag,
pat
igabagpat ientul
,apaanggonmamedasang,
but
anhati,
tulusny er
ahk apacundang.

51. Dagingnanangmanawegang,
ampureugi nemangki
n,sol
ahmamanenei wang,
pyanakcaibakatpandung,sakt
injhatengawasa,
tekanyeli
r,tanadanggonmakel
atang.

52. Ceni
ngsawitr
ansangdar ma,
dumadakgantasngaksami,mugij
wananangngi
day
ang,
manir
unyal
ini
nangk uh,ngi
ri
ngidasangk
arowa,
bar
engceni
ng, j
aningawitmasawit
ra.

53. Sasubanemamar ekan,


bil
i
hsidakalahl
ahin,r
ehIdaSiwasak al
a,
mragapanglukat
anbingung,deningbanyamawakni
sta,
yadinki
nci
t,nugr
ahajalansandangang.

54. Edotetekeni
nglint
ang,
singkeentol
obak adanin,t
idongmelahk oj
arannya,
tanwer ungmatemahk ewuh, bisamunahrasak uwang,
ntosujati
,madanny andangk abawosang.

55. Kadicekoklawensek ar,


nataksabahengulungin,t
uwahambulj
ajangkanny
a,
entomelahny andangt i
ru,dakadimamer ingamah,
tanngingenin,matimamat upal
anya.

56. Ketomuny i
nnyair
aksasa,
sambil
ngunt ul
ngindi
hpeli
h,sahamaningk
esangawak,
sedegmuny i
nnyaneenduk,masihngaweangenmanah,
sangmiragi
,ngengsapangsipokny
asuba.

90
57. Brangti
nnyaibojogpetak,
neny l
eglwiragningendi
h,pangaksamaniraksasa,
madulurpamahbahl uwung,lwirblabaragungmembah,
manglancahin,agnineli
ngsem aj
ahan.

58. I
bojograri
sangucap,
uduhmamant yangmamuji
,bancengehnyal
i
nint
ingk
ah,
sebetngutangnetanpat
ut,satwi
syedadi
ameta,
kadisuki
l,
ngetonsury
atengahdal
wa.

59. Janisambili
yangmalaj
ah,
nganuti
nsangdarmabudi ,
ngengsapangkapl
i
hantimpal
,
anggonngumbahdakink ayun,
bil
i
hny i
day
angninggal
ng,
doleghati
,nengawesasaringmarga.

60. I
lal
ipinyandangtul
ad,
ngutangtil
estanngl
ipet
in,
dumadakiy
angmany i
dayang,
ngutangsebetmangdennerus,mwahpyanaksubabakat
,
numahur ip,mokohyamagelohan.

61. Li
ntangsukanedi
manah,
banmanikhati
nepanggih,patutsangetsuksmayang,
ol
asmamanepuni ku,bahanmy aranyayangang,
ul
ingceni
k,mamreteninkanti
bajang.

62. Tiyangr
umasar i
ngmanah,
tangampangngimpasi
npeli
h,yani
ngtwar
amaduluran,
asungswecanSangHyangTuduh,kapoadapangk
asama,
picanWidi
,ngawetant
uluswi
roda.

63. Kobetemadingangmanah,
negetapngesorangdi
ri
,mangdenbani
masawak a,
tekensangsugatr i
ngk ay
un,alahnyebur
insagara,
sukamat i
,y anpadamuwuk angmanah.

91
64. Ketopangrasaningmuda,
gampangsungl aprasadir
i,anei
yi
ngmrasaabot
,
neabotmrasaampung, t
akutengl
awanmanah,
dadibani
,tungkasngajaknyamakadang.

65. Kranatyangngaj
um pisan,
ri
ngindi
kmamannej ani,t
ekaelahmasewaka,
ngasortekent
yangilutung,saj
amamanl uwi
hpur
usa,
sangkanbani,
ngalawanmusuhdi t
engah.

66. Aranganak enyidayang,


nglawanmusuhdi hati
,nesaktisakadi
maman,
maciripacangmanempur ,sahananmusuhdi
jaba,
yantanWi dipaswecabi l
i
ht ansida.

67. Bani ngakudewekiwang,


tekeniti
banepelih,
tant
ak utngaksamayang,
ri
ngsangi wangnuansampun, ntojat
ianakpur
usa,
tuhusak ti
,entomadanprati
mok sa.

68. Kranaiy
angngaksamayang,
yenmamanmar asapeli
h,satmapatungmel
imelah,
banpipi
sampurankayun,anggani
ngcaramayuda,
padabani,
ngembuli
nngrejeki
tungkas.

69. Sangkali
hmeny eruhsugat ,
kant
ipoli
hgali
hk asih,padamuk t
inasisuka,
maulam bankedekkeny ung,mageluttegulbangi
rang,
l
wirpatemwing,pr ati
wil awanakasa.

70. SangSubudi l
anSuci
ta,
keny
em ledangmanyingaki
n,marasari
ngkret
ayuga,
rehkat
akr i
ngnagaadung,padakayunnengaj
umang,
banesapih,padawi
caksana.

92
71. Mak adi
ringiraksasa,
kasobkay unnetangigis,
bansaksatagnimangobar,
kageteti
st eduhlanduh,r
asapolihmangatonang,
sangMuk ast i
,duksomy akabaj
rajny
ana.

72. I
raksasamaturnyumbah,
ri
ngidasangbaguskali
h,duhdewasanghyangsinembah,
sangmawehhur i
pmatumpuk ,j
iwakal
awanajny
ana,
kahuri
pin,
agungr
atuutangti
tyang,

73. Tambi sti


tyangngangkeppej
ah,
j
iwaaj ny
ananemat i,
rehpadememamwatj ahat
,
tambetluwirpetengmasusun,i
dewak agetsweca,
ngicensundih,dadospangur
ipaj
nyana.

74. Tit
yangsahapy anaksomah,
katursapadruwesami,mali
hwentenj
imatt
it
yang,
pusakawitsakingdumun,l
uput
ingsar
wasanjat
a,
wusk apuj
i,
turuningmamaya-maya.

75. Sakingsar atmangaturang,


mugi idewamanampi ,saksatpangwal
esamat
ra,
rehiceniratulangkung,rasapingsapt
amangj
adma,
durungpast i,
tit
yangpacangsi damayah.

76. Kocapidasangpr aj
nyan,
mulabebasl agashat
i,tanr
eredmangamongtiwas,
kal
ingngraksasugiht akut
,tannulakr i
ngsukaduhk
a,
apank al
i
s,awi nantampendur usang.

77. Panjadmanedur ungmanah,


sakaditi
tyangpuni
k e,
pantespunyahangbrana,
ngi
ngi dewasinahluput,
rehkapraj
nyanekuwat,
sak
t i
sidi,
munahpuny ahpitungambal.

93
78. SangSubudi ny
awi sni
mbal,
taniwangpangrawoskaki,suj
ati
idasanpraj
nyan,
ri
ngartakamat ansuwud,kagunanyatank
atunan,
antukbukt
i,maringsakal
aniskal
a.

79. Sakewalapal
ilay
ang,
yadi
ntanmat ampi j
ani
,iy
angwaluyamaki
ngsan,
pungkursi
nahngi di
hrawuh,kal
ani
ngadagunany
a,
nangi
ngjani,
bantasngidihawakbudal
.

80. Tondeni y
angmaner angang,
adaniyangmak akal
i
h,nesangSucit
aparabda,
apangk akisekentahu,sangSubudi
adaniyang,
ketokaki,aj
alaliawyal
upa.

81. Dumadakkakisangti
nggal,
pol
ihmargadarmajat
i,panjangyusal
uputl
ara,
ket
omasihcailut
ung,ajaky
ai ceni
ngbudal
,
i
ramuli
h,mugipungkurpanggi hmuwah.

82. I
lut
ungsedihmanadak,
i
raksasnumpangngel ing,
banraketl
ututdi
manah,
l
awutjanipegatcaplus,kr
anamageti
hdi manah,
membahkak si,nget
el manadi
yehmat a.

83. Yainpat
uhmr asabahat,
sangkati
nggall
anninggal
in,rodranjagat
engawi
nang,
payubel
assangmat emu, pamuputpadamangucap,
l
anturmargi
,sambilmuwatk aisengan.

84. Tancari
tatekedjumah,
car
it
aidasangk ali
h,SangSubudil
anSuci
ta,
kat
ahbarayanerawuh, magent
imaramangaj
ak,
l
wasmal al
i
, sambilmatut
ur-
tut
uran.

94
85. Yanmaletangkudangdina,
sangkali
hmarembugmal ih,
mangadungangpacangluwas,
mati
rtay
atrakegunung,SangSubudisampunwikan,
ri
ngtankidi
k,kakobet
ansangSucit
a.

86. Nangingantukanakpr aj
nyan,
kobetejer
ihmangili
,ngayuhmangaturang,
el
ah,aluhidangil
utt ut
r,dadit
ali
lemuhk uwat
,
ngedenghati,
jegtututsangmulatungkas.

87. Carajuk
ungsawatngepal
,
banduwegit
ukangkemudi,nul
uhselahangi
nker
as,
matit
isanekatuj
u,kranasangkal
anemi mpas,
sukapanggi
h,dukt i
baringpel
abuhan.

88. Nemangkinkapidar
tayang,
bawosidasangSubudi,neti
bari
ngsangSuci t
a,
dabdabwacananehalus,duhadibagusSuci
ta,
sangsuti
ndi
h,tuhusawitr
autama.

89. Awinanbeli
neteka,
nguyai
niyadimai,j
abadandankai
sengan,
masihadabuwatk arembug,mawosangindi
kel
uwas,
ngaj
akadi,kaal
asmat i
rt
ayat
ra.

90. Subabelingarasayang,
kobetpakayunanadi,sakadii
manukangsa,
tembemanggi htlagaluwung,sedengnawumasi
l
eman,
ngal
alangi
,sinahtonglogasmat i
nggal
.

91. pagati
kcingakenyapnyap,
nancepnusukuntenghat i
,pak
osodkul
it
enguda,
kesedputi
hgadinghalus,luwi
rant
awajakuwat
,
negulhat
i,kewehsajapacangmegat.

95
92. Rehnemaadansamar a,
musuhsak ti
k ewehnagki
s,si
latsul
i
tmamelet
ang,
sebetnuwisngimpekngimpus,ngawel
arangr
esmakesy
ar,
ngil
ungidi
h,jumahank ul
i
tpagri
yam.

93. Mulamacundagangjagat,
kay
angdewami l
uli
li
h,kal
i
ngkemawakmanusa,
i
lukapacundanghidup,agetrehk i
cenlekmanah,
banHy angWi di
,adaanggonny angkamanah.

94. Mawuwuhadapawar ah,


sangwi
kumuwuhr i
ngaji
, nuduhsukaningi
ndr
ya,
bekmai
sicet
ikracun,dadi bi
bitsarwahal
a,
mawakgeri
ng,j
ahatdadi satruntapa.

95. Bel
i ngi
ndayangnutur
ang,
dumadakadi manampi, t
ingkahengatedi
ndry
a,
neluwirbal
abarsul
uk,ingetemalucedangang,
car
angendih, k
anti
neinget anghi
lang.

96. Yaningeteanel umah,


kaputngundapl amadharip,
anelahatkai
ngetang,
sagerehanributbangun,
padanagihdadoyanan,
mangr epot
in,dewekeimputngencanang.

97. Saksatangikunang-kunang,
sarwaneingetangsami ,i
ngetedukr
emr em ki
yap,
satpetengidengt urli
but
,mak r
anai
kunang-kunang,
nyundarkaksi,ngulapi
nyapakabyar
-kabyar
.

98. Nangingyaningetecedang,
nyundargal
angny al
angbresih,l
wirsur
yatankaal
i
ngan,
antukmendungngundapnguy uk
,kunang-
kunanganeinget
ang,
hudepsami,mak el
plektej
annyapunah.

96
99. Sangkaninget
enecedang,
anggondasarmaminehin,mi nahsalwirkakencan,
dasakingmangundapnguy uk, r
ehingetekaputngramang,
asi
ngk apti
,si
naht
warak asidayan.

100.Sawirehi
ngetecedang,
nesajantanmaworhar ip,
entoOM KARAPRANAWA,
ri
ngdalem twasamungguh, maragasangWenat
eya,
grudasakti
,nengantegangri
ngtujuan.

101.Disubanesidabakat
,
i
nget enekencengngendi
h,marajumuni
ngtupt
upang,
papineheanggennempur,sal
uwirkay
unner
usak,
si
nahl i
li
h,asi
nganengadukmanah.

102.Ketobanbagusmagelar,
ngal
awanindryasak
ti,
muwuhwar ahsanghy
angsast
ra,
anggonji
matsakepduhung,apangkuk
uhsakti
kuwat
,
twaral
il
i
h,nangki
skasakti
nindr
ya.

103.Bawosbel i
nepunika,
boyasakingmamegat i
n,anemadanj at
ukar
ma,
kar
manadi r
ingsanghayu,sokanggonnyangkai
ndr
ya,
neumili
,apangdangel osmalabar
.

104.Mangdent anngancapngalancah,
nganyudangkasatyanadi,wi
rehkasat
yanpuni
ka,
rat
uningkadarmant uhu,
suryayanri
ngsar
wateja,
Pasupati
,yani
ngwat eksarwadewa.

105.Sahananwatekpr asaka,
dewaraksasalanj admi,
yani
ngk asaty
ananeical
,
punahsangatnistapangguh,tuwinrat
uy ant
ansaty
a,
si
nahmanggih, surudpmuk t
yanneical.

97
106.AwinanadiSucit
a,
edaimaedal al
i,
apangtangarapangyat
na,
ngamongk asakt
yanpuniku,
ntoanggonhur
ippasaj
a,
ntobel
anin,car
uninbanji
waraga.

107.Sangkan belisada panjang,


mabawos t eken adi
,wi reh kaduk masubaya,
matir
tay
atra,nemalu,dewasanenandasteka,
mangdenadi ,si
danuwoninubaya.

108.Matedidamawacana,
sawit
renekedeseki
n,mal
ihidamangandi
ka,
sambilngel
utngusud-
ngusud,edaadi
sal
itr
asa,
bahanbeli
,sangetsi
pokagunggoda.

109.Tanlamiadikak
utang,
dihal
asebar
engbeli,
sal
ahmuk um tegulsabda,
kaduksawuhanemal u,
nggihadij
alanlal
wang,
hidepmati
,makti
nindewikasakt
yan.

110.Singnyaadapasweca,
nugrahanhyangsatyadewi,gel
issidakak
eniyang,
sangdadi musti
kankayun,bani
nengatedk i
sengan,
ri
ngKar uni
,anggonbantensaty
ay adny
a.

111.SangSucit
awusrihi
nan,
minehbawossangSubudi,r
umasaseksekr
ingmanah,
wir
ehsamisak t
iwibuh,tut
urengl
awansmara,
padasengi
t,may
udasejr
oningangga.

112.Luwirpaprangi
ngnaga,
padangaduwi syasakti
,malil
i
tmilutmil
ehan,
ri
ngwadukmal ul
unl
ulun,ngej
ongangragasari
ra,
kranapali
ng,nyambatbelil
awutrebah.

98
113.Kari
ngeteder
esmedal,
l
uwirsabehkenem mil
i,
enyakmiri
bupasnaga,
nyembarumilimal
epuk,matemahantoyawi
sya,
mangli
puti
n,sangk
anSangSucitalupa.

114.SangSubudi gipi
hngemban,
ngarepbabayonsidi,
dasabayuwusginel
ar,
pacatmakaregepsampun,kapar
ahangr i
ngsar
ir
a,
j
ahanmel i
ng, SangSuci
tamadekesan.

115.SangSubudingelutnangyang,
nyut
suti
nmuk angupi
nin,wangj er
onekendel
nadak,
matednginy
ukmak paksimbuh,bueungi
mputpayul
ega,
banngetoni
n,gust
inematangik
enak .

116.Byangepay umanungkak,
nadingpasegehanali
t,put
ranejagj
agi
nusap,
antuktangankiwadit
u,lal
ikananengamel
ang,
cedokmi si
,toy
aulungny i
am wastr
a.

117.Adel enwangjerobajang,
rupanebocokk idi
k,uli
ngil
ukasmaran,
edotmany andingsangbagus,mingki
npoli
hngat
ept
angkah,
sakinglami,ngali
hmar gi
tongmabahan.

118.Janiagetmaanselah,
epotnyel
agsadagipih,
ukuhngelutnyangk
olngemban,
mangdennahanpol i
hhuwus, i
ndr
yanengandengnl
aga,s
aki
nglami,l
acurkasepkari
hinan.

119.Lawutgalengcokorbakat,
payuntosangkolarasi
n,masi
hmaanasiy
upan,
ngecapi
nlahadsangabagus,nanginngtanngawet
unay
an,
smarahat i
,lwi
ragnini l
apminy
ak.

99
120.SangSucitasayangj
enang,
kayunnemat ut
upgeli
s,r
akanenindi
hngandik
a,
hentegangkayunebagus,Hy angKundal
iniregepang,
sakinghari
s,mangdenajnyanannegal
ang.

121.Pr
anayamanerihi
nang,
l
aksanay
angsak i
ngharis,
sanghangpr anabayuharas,
i
sepsaki
nglyangi
ngi r
ung,tedunkapuserantegang,
mandennungggil
,ri
ngsanghy angbayubyana(Yoga).

122.Lawutpegengpat el
ahan,
sawusemedal angmalih,saki
ngalonpangdasambr
ag,
bayunemedal kai
rung,subamr asat
elahmedal
,
bal
ikbuwin,huyupkapuserantegang(Yoga)
.

123.Bwinpekekcaraibusan,
ter
usangbulak-
bali
kin,paj
alanbayupangdabdab,
ceni
khalusturi
nrurus,apangdamamegat -
megat,
kanti
sepi,
tanadaswar apirengang.(
Yoga)

124.Sadurungmaranayama,
tegakeapangagampil
,bawonglanbangkyangj
egejang,
edabengk ukedangunt ul
,masilamasihsekenang,
tangankali
h,leserdi
lul
udtakepang(
Yoga)

125.Tlapakantanganek i
wa,
takepangdiluludkir
i,k
ananedilul
udk anan,
ketobahanapangl uwung,turdegenganpandaony
ah,
mar angawit,mranayamakadibusan( Yoga)
.

126.Kenehedaby ahpar
a,
apangnuwutbay ungi
li
s,munggahmuwahmanedunang,
dukmek ekmakadinipun,
manahemil
uencepang,
apangsepi,
tanadak ri
mik
anmanah(Yoga)

100
127.Sayanlamikamargyang,
bayunepangsayangalit
, pi
pit
angapangnyidayang,
kantit
waramunggaht edun,degengbarengri
ngmanah,
dadyabesi
k,i
ncepluwirtanparasa(Yoga)

128.Dit
umar amadegdegan,
aj
nyananenerussepi
,cedangt
warakawar
anan,
HyangKundali
ninemungguh,r
ingki
bul
buwungumunggah,
pacangngungsi
,kasi
wadwaratanl
iy
an(Yoga-
Samdhi
)

129.Uwatal
itnek ahent
ap,
l
impakatuncappangrihi
n,nerusj
antungekapat
as,
kamul
akantamangl antur,munggaht er
usmal i
hngent
ap,
sl
aganhalis,mamet elkasi
wadwara.

130.Wusmungguhr i
ngsiwadwar a,
ri
ngtunjungel
int
angl uwih,
sanemal awasahasra,
nyundartej
anendihmur ub,sadr
iputri
malapunah,
hulapsami,makeplekpetengingal
ang( Yoga-
Samdhi
)

131.SangSucitawusmadabdab,
nurutbawosSangSubudi
,geli
ssampunkasi
day
ang,
nadakk ay
unejegl
uwung,cedanggal
angmanar
awang,
sangkansamipenyak
itmanahegetap.

132.Wananr arudmat i
nggal,
pabresatmalahibpali
ng,nyal
upsupringsangk endr
yan,
nelumahngal awank ayun,
ditusek
ent anki
sidan,
wir
ehaj r
ih,r
ingsangprajnyanbudicedang.

Demi
ki
anSel
esai
l
ahGegur
it
anSuci
taJi
l
idI

101

Anda mungkin juga menyukai