@VUC@J HEWEQ@^@]@J

W@M@ W@VKEJ MEJN@J N@JNNU@J HEAU]UC@J JU]QKVK

Misusuj Ujtuh Oeoejuci ]un`s O`t` Huii`c Heper`w`t`j

HMW Mbsej Weoaioaijn

 Q`mej Vur`co`t.,V.Hep.,Jers.,O.Hes.,O.Hep

Biec<

Diej @j`w`ti ,
V.Hep
JWO<170=;700111

WQBNQ@O V]UMK KIOU HEWEQ@^@]@J WQBDEVK JEQV

VEHBI@C ]KJNNK KIOU HEVEC@]@J AKJ@ CUV@M@
W@IEOA@JN 1717
 I@WBQ@J WEJM@CUIU@J

HBJVEW M@V@Q HEAU]UC@J JU]QKVK O@JUVK@

@. Hbjsep ]ebri Heautuc`j M`s`r Jutrisi O`jusi`

0. Medijisi

 Jutrisi `m`i`c z`t-z`t nizi m`j z`t i`ij y`jn aercuaujn`j mejn`j hesec`t`j m`j
 pejy`hit, tero`suh heseiuruc`j prbses m`i`o tuauc o`jusi` ujtuh
oejerio` o`h`j`j `t`u a`c`j-a`c`j m`ri iijnhujn`j cimupjy` m`j oejnnuj`h`j
a`c`j-a`c`j terseaut ujtuh `htivit`s pejtijn m`i`o tuaucjy` sert` oejneiu`rh`j
sis`jy`. Jutrisi m`p`t mih`t`h`j sea`n`i iiou tejt`jn o`h`j`j, z`t-z`t nizi
m`j z`t i`ij y`jn terh`jmujn, `hsi re`hsi m`j heseioa`jn`j y`jn aercuaujn`j
mejn`j hesec`t`j m`j
 pejy`hit. ( ^`rtbj`c, 1707 ). 
 Jutrisi oerup`h`j prbses peo`suh`j m`j pejnbi`c`j z`t o`h`j`j biec tuauc
y`jn aertuju`j oejnc`siih`j ejerny m`j minuj`h`j m`i`o `htivit`s tuauc ( @iioui,

1774)
 Jutrisi `m`i`c Kiou y`jn oeoperi`j`ri z`t o`h`j`j (jutriejt) m`j z`t-z`t i`ij
y`jn `m` m`i`o o`h`j`j sert` herj`jy`, Kjter`hsijy` m`j, heseioa`jn`jjy` m`i`o
cuaujn`jjy` mejn`j hesec`t`j m`j pejy`hit oei`iui prbses ijnesti,
`asbrasi, tr`jspbrt`si, peo`h`i`j m`j Ehsresi m`ri o`h`j`j‟ (Esejti`i bd
Juritibj tcer`py, 0;35,6)
Heautuc`j jutrisi a`ni tuauc oerup`h`j su`tu heautuc`j m`s`r o`jusi` y`jn
s`j n`t pejtijn. Miiic`t m`ri henuj``jjy` jutrisi oerup`h`j suoaer ejerni ujtuh 
sen`i` `htivit`s m`i`o sisteo tuauc. Vuoaer jutrisi m`i`o tuauc aer`s`i m`ri m`i`o

tuauc sejmiri, seperti niihbnej, y`jn term`p`t m`i`o btbt m`j c`ti `t`upuj prbteij m`j
ieo`h m`i`o j`rijn`j m`j suoaer i`ij y`jn aer`s`i m`ri iu`r tuauc seperti y`jn
sec`ri-c`ri mio`h`j biec o`jusi`. Oejurut J@JM@ (1701-170=) hetim`hseioa`jn`j
jutrisi hur`jn m`ri heautuc`j tuauc `m`i`c `sup`j jutrisi tim`h fuhup
ujtuh  oeoejuci heautuc`j oet`abiih.

1. @j`tboi Disibibnis
Visteo pejferj``j `t`u sisteo n`strbijstestij`i `m`i`c sisteo brn`j m`i`o
o`jusi` y`jn aerdujnsi ujtuh oejerio` o`h`j`j, oejferj`jy` oejj`mi z`t-z`t nizi
m`j ejerni, oejyer`p z`t-z`t nizi he m`i`o `iir`j m`r`c sert` oeoau`jn a`ni`j
o`h`j`j y`jn tim`h m`p`t miferj` `t`u oerup`h`j sis` prbses terseaut m`ri tuauc.
V`iur`j pejferj``j termiri m`ri ouiut, tejnnbrbh`j (d`rijn), herbjnhbjn`j, i`oaujn,
usus c`ius, usus aes`r, rehtuo m`j `jus. Visteo pejferj``j jun` oeiiputi brn`j-
brn`j y`jn teriet`h miiu`r s`iur`j pejferj``j, y`itu p`jhre`s, c`ti m`j h`jmujn
eopemu.

`. OUIU]
Oerup`h`j su`tu rbjnn` terauh` teop`t o`suhjy` o`h`j`j m`j `ir p`m`
cew`j. Ouiut ai`s`jy` teriet`h mi hep`i` m`j uouojy` oerup`h`j a`ni`j `w`i
m`ri sisteo pejferj``j iejnh`p y`jn aer`hcir mi `jus.Ouiut oerup`h`j
j`i`j o`suh ujtuh sisteo pejferj``j. A`ni`j m`i`o m`ri ouiut mii`pisi biec
sei`put iejmir. Wejnef`p`j mir`s`h`j biec brn`j per`s` y`jn term`p`t mi
perouh``j iim`c. Wejnef`p`j rei`tid semerc`j`, termiri m`ri o`jis, `s`o, `sij m`j
p`cit. Wejfiuo`j mir`s`h`j biec s`r`d bid`htbrius mi cimujn m`j ieaic ruoit,
termiri m`ri aera`n`i o`f`o a`u.O`h`j`j mipbtbjn-pbtbjn biec nini mep`j
(ijfisivus) m`j mi hujy`c biec nini aei`h`jn (obi`r, ner`c`o), oejj`mi
a`ni`j-a`ni`j hefii y`jn ieaic oum`c miferj`. Ium`c m`ri heiejj`r ium`c `h`j
oeoaujnhus a`ni`j-a`ni`j m`ri o`h`j`j terseaut mejn`j ejzio-ejzio
pejferj``j m`j oui`i oejferj`jy`. Ium`c jun` oejn`jmujn `jtiabmi m`j
ejzio (ois`ijy` iisbzio), y`jn oeoef`c
 prbteij m`j oejyer`jn a`hteri sef`r` i`jnsujn. Wrbses oejei`j mioui`i sef`r`
s`m`r m`j aeri`jjut sef`r` btbo`tis.
 a. ]EJNNBQBH@J (D@QKJN)
Oerup`h`j pejncuaujn `jt`r` rbjnn` ouiut m`j herbjnhbjn`j. Aer`s`i
m`ri a`c`s` yuj`ji y`itu Wc`ryjh. Vheo` oeiijt`jn ouiut, cimujn, d`rijn, m`j
i`rijn Mim`i`o iejnhujn d`rijn term`p`t tbjsii ( `o`jmei ) y`itu heiejj`r iiode

y`jn a`jy`h oejn`jmujn heiejj`r iiodbsit m`j oerup`h`j pert`c`j`j terc`m`p

ijdehsi, misiji teriet`h aersiop`jn`j `jt`r` j`i`j j`d`s m`j j`i`j
o`h`j`j,
iet`hjy` miaei`h`jn rbjnn` ouiut m`j rbjnn` cimujn, mimep`j ru`s tui`jn
 aei`h`jnHe`t`s a`ni`j mep`j aercuaujn`j mejn`j rbjnn` cimujn, mejn`j
 per`jt`r``j iua`jn aerj`o` hb`j`, he`m``j teh`h aercuaujn`j mejn`j rbjnn`
ouiut mejn`j per`jt`r``j iua`jn y`jn miseaut isous d`usiuo ]eh`h termiri m`ri<
0) A`ni`j superibrA`ni`j y`jn s`jn`t tijnni mejn`j cimujn. A`ni`j
superibr  miseaut j`sbd`rijn, p`m` j`sbd`rijn aerou`r` tua` y`jn
oejncuaujnh`j teh`h mejn`j ru`jn nejm`jn teiijn`

1) A`ni`j oemi`A`ni`j y`jn s`o` tijnni mejn`j ouiut. A`ni`j oemi`

miseaut brbd`rijn,a`ni`j iji aera`t`s hemep`j s`op`i mi`h`r iim`c
6) A`ni`j ijderibrA`ni`j y`jn s`o` tijnni mejn`j i`rijn. a`ni`j ijderibr miseaut
i`rijn nbd`rijn y`jn oejncuaujnh`j brbd`rijn mejn`j i`rijn.

f. HEQBJNHBJN@J (EVBD@NUV)
Herbjnhbjn`j `m`i`c t`aujn (tuae) aerbtbt p`m` vertear`t` y`jn
mii`iui sew`htu o`h`j`j oejn`iir m`ri a`ni`j ouiut he m`i`o i`oaujn.
O`h`j`j
 aerj`i`j oei`iui herbjnhbjn`j mejn`j oejnnuj`h`j prbses perist`itih. Verijn

 jun` miseaut esbd`nus(m`ri a`c`s` [uj`ji< βiφϋ, besb ‖ ’oeoa`w`‟, m`j pc`nus
 ‖ ’oeo`h`j‟). Esbd`nus aerteou mejn`j d`rijn p`m` ru`s he- 4 tui`jn aei`h`jn.
Oejurut cistbibni. Esbd`nus mia`ni oejj`mi tin` a`ni`j<
0) A`ni`j superibr (sea`ni`j aes`r `m`i`c btbt r`jnh`)
1) A`ni`j tejn`c (f`opur`j btbt r`jnh` m`j btbt c`ius)
6) Vert` a`ni`j ijderibr (terut`o` termiri m`ri btbt c`ius)

m. I@OAUJN
 Oerup`h`j brn`j btbt aerbjnn` y`jn aes`r m`j aeraejtuh seperti h`jm`jn
heiem`i. ]ermiri m`ri 6 a`ni`j y`itu<
0) H`rmi`.
1) Dujmus.
6) @jtruo.

O`h`j`j o`suh he m`i`o i`oaujn m`ri herbjnhbjn`j oei`iui btbt aeraejtuh 

fijfij (sdijter), y`jn ais` oeoauh` m`j oejutup. M`i`o he`m``j jbro`i, sdijter 
oejnc`i`jni o`suhjy` heoa`ii isi i`oaujn he m`i`o herbjnhbjn`j. I`oaujn
 aerdujnsi sea`n`i num`jn o`h`j`j, y`jn aerhbjtr`hsi sef`r` ritoih ujtuh 
oejf`opur o`h`j`j mejn`j ejzio- ejzio. Vei-sei y`jn oei`pisi i`oaujn
oejnc`siih`j 6 z`t pejtijn <
0) Iejmir 
Iejmir oeiijmujni sei-sei i`oaujn m`ri herus`h`j biec `s`o i`oaujn. Veti`p
hei`ij`j p`m` i`pis`j iejmir iji, ais` oejyea`ah`j herus`h`j y`jn oejn`r`c

hep`m` teraejtuhjy` tuh`h i`oaujn.

1) @s`o hibrim` (CFi)
@s`o hibrim` oejfipt`h`j su`s`j` y`jn s`jn`t `s`o, y`jn miperiuh`j biec
 pepsij nuj` oeoef`c prbteij. He`s`o`j i`oaujn y`jn tijnni jun`aerper`j
sea`n`i pejnc`i`jn terc`m`p ijdehsi mejn`j f`r` oeoaujuc aera`n`i a`hteri.
6) Wrehursbr pepsij (ejzio y`jn oeoef`ch`j prbteij)

e. UVUV C@IUV (UVUV HEFKI)

Usus c`ius `t`u usus hefii `m`i`c a`ni`j m`ri s`iur`j pejferj``j y`jn

teriet`h mi `jt`r` i`oaujn m`j usus aes`r. Mijmijn usus h`y` `h`j peoauiuc
m`r`c y`jn oejn`jnhut z`t-z`t y`jn miser`p he c`ti oei`iui vej` pbrt`. Mijmijn
usus oeiep`sh`j iejmir (y`jn oeiuo`si isi usus) m`j `ir (y`jn
oeoa`jtu oei`ruth`j pef`c`j-pef`c`j o`h`j`j y`jn miferj`).
Mijmijn usus jun` oeiep`sh`j sejuoi`c hefii ejzio y`jn oejferj`
prbteij, nui` m`j ieo`h. I`pis`j usus c`ius 8 i`pis`j ouhbs` ( seaei`c m`i`o
), i`pis`j btbt oeiijnh`r ( O sirhuier ), i`pis`j btbt oeo`jj`jn ( O Ibjnitimij`i
) m`j i`pis`j serbs` ( Veaei`c Iu`r ).

Usus c`ius termiri m`ri tin` a`ni`j y`itu<

0) Usus mu` aei`s j`ri (Mubmejuo)
 Usus mu` aei`s j`ri `t`u mubmejuo `m`i`c a`ni`j m`ri usus c`ius y`jn
teriet`h setei`c i`oaujn m`j oejncuaujnh`jjy` he usus hbsbjn
(jejujuo). A`ni`j usus mu` aei`s j`ri oerup`h`j a`ni`j terpejmeh m`ri
usus c`ius, mioui`i m`ri auiab mubmej`ie m`j aer`hcir mi iin`oejtuo
]reitz.Usus mu`
 aei`s j`ri oerup`h`j brn`j retrbperitbje`i, y`jn tim`h teraujnhus seiurucjy`

biec sei`put peritbjeuo. pC usus mu` aei`s j`ri y`jn jbro`i aerhis`r p`m`
mer`j`t seoaii`j. W`m` usus mu` aei`s j`ri term`p`t mu` ou`r` s`iur`j y`itu
m`ri p`jhre`s m`j h`jtujn eopemu. J`o` mubmejuo aer`s`i m`ri a`c`s` I`tij
mubmejuo minitbruo, y`jn aer`rti mu` aei`s j`ri.I`oaujn
oeiep`sh`j o`h`j`j he m`i`o usus mu` aei`s j`ri (mubmejuo), y`jn
oerup`h`j a`ni`j
 pert`o` m`ri usus c`ius. O`h`j`j o`suh he m`i`o mubmejuo oei`iui sdijnter 
 piibrus m`i`o juoi`c y`jnais` mi ferj` biec usus c`ius. Lih`
pejuc, mubmejuo `h`j oenirioh`j sijy`i hep`m` i`oaujn ujtuh
aercejti oejn`iirh`j o`h`j`j.

1) Usus Hbsbjn (jejejuo)

Usus hbsbjn `t`u jejujuo (terh`m`jn serijn mituiis yeyujuo) `m`i`c
 a`ni`j hemu` m`ri usus c`ius, mi `jt`r` usus mu` aei`s j`ri (mubmejuo) m`j
usus pejyer`p`j (iieuo). W`m` o`jusi` mew`s`, p`jj`jn seiuruc usus c`ius
`jt`r` 1-3 oeter, 0-1 oeter `m`i`c a`ni`j usus hbsbjn. Usus hbsbjn m`j usus
 pejyer`p`j min`jtujnh`j m`i`o tuauc mejn`j oesejteriuo.Werouh``j m`i`o
usus hbsbjn aerup` oeoar`j ouhus m`j term`p`t jbjjbt usus (viii), y`jn
oeoperiu`s perouh``j m`ri usus. Vef`r` cistbibnis m`p`t miaem`h`j mejn`j
usus mu` aei`s j`ri, y`hji aerhur`jnjy` heiejj`r Arujjer. Vef`r` citbibnis

 pui` m`p`t miaem`h`j mejn`j usus pejyer`p`j, y`hji semihitjy` sei nbaiet m`j
 pi`h Weyeri. Vemihit suiit ujtuh oeoaem`h`j usus hbsbjn m`j usus
 pejyer`p`j sef`r` o`hrbshbpis. Lejujuo miturujh`j m`ri h`t` sid`t
jejuje y`jn aer`rti ’i`p`r‟ m`i`o a`c`s` Kjnnris obmerj. @rti `siijy`
aer`s`i m`ri
 a`c`s` I`tbj, jejujus, y`jn aer`rti ’hbsbjn‟.
6) Usus Wejyer`p`j (iiieuo)
Usus pejyer`p`j `t`u iieuo `m`i`c a`ni`j ter`hcir m`ri usus c`ius. W`m`
sisteo pejferj``j o`jusi`, ) iji oeoiiihi p`jj`jn sehit`r 1-= o m`j teriet`h 
setei`c mubmejuo m`j jejujuo, m`j mii`jjuth`j biec usus aujtu. Kieuo

oeoiiihi pC `jt`r` > m`j 3 (jetr`i `t`u semihit a`s`) m`j aerdujnsi oejyer`p
vit`oij A01 m`j n`r`o-n`r`o eopemu.
d. UVUV AEV@Q (HBIBJ)
Usus aes`r `t`u hbibj m`i`o `j`tboi `m`i`c a`ni`j usus `jt`r` usus aujtu
m`j rehtuo. Dujnsi ut`o` brn`j iji `m`i`c oejyer`p `ir m`ri deses.Usus aes`r 
termiri m`ri <

0) Hbibj `sejmejs (h`j`j)

1) Hbibj tr`jsversuo
6) Hbibj mesejmejs (hiri)
=) Hbibj sinobim (aercuaujn`j mejn`j rehtuo)
A`jy`hjy` a`hteri y`jn term`p`t mi m`i`o usus aes`r aerdujnsi oejferj`
 aeaer`p` a`c`j m`j oeoa`jtu pejyer`p`j z`t-z`t nizi. A`hteri mi m`i`o usus
 aes`r jun` aerdujnsi oeoau`t z`t-z`t pejtijn, seperti vit`oij H. A`hteri iji
 pejtijn ujtuh dujnsi jbro`i m`ri usus. Aeaer`p` pejy`hit sert` `jtiaibtih ais`
oejyea`ah`j n`jnnu`j p`m` a`hteri-a`hteri mim`i`o usus aes`r. @hia`tjy`

terj`mi irit`si y`jn ais` oejyea`ah`j miheiu`rh`jjy` iejmir m`j `ir, m`j terj`mii`c
mi`re.

n. W@JHQE@V
W`jhre`s `m`i`c brn`j p`m` sisteo pejferj``j y`jn oeoiiihi mu`
dujnsi ut`o` y`itu oejnc`siih`j ejzio pejferj``j sert` aeaer`p` cbrobj
pejtijn seperti ijsuiij. W`jhre`s teriet`h p`m` a`ni`j pbsteribr perut m`j
aercuaujn`j er`t mejn`j mubmejuo (usus mu` aei`s j`ri). W`jhr`es termiri m`ri
1 j`rijn`j m`s`r  y`itu <

0) @siji, oejnc`siih`j ejzio-ejzio pejferj``j

1) Wui`u p`jhre`s, oejnc`siih`j cbrobj
W`jhre`s oeiep`sh`j ejzio pejferj``j he m`i`o mubmejuo m`j oeiep`sh`j
cbrobj he m`i`o m`r`c. Ejzio y`jn miiep`sh`j biec p`jhre`s `h`j oejferj`
 prbteij, h`rabcimr`t m`j ieo`h. Ejzio prbtebiitih oeoef`c prbteij he m`i`o
 aejtuh y`jn m`p`t minuj`h`j biec tuauc m`j miiep`sh`j m`i`o aejtuh
ij`htid. Ejzio iji c`jy` `h`j `htid jih` tei`c oejf`p`i s`iur`j pejferj``j.
W`jhre`s jun` oeiep`sh`j sejuoi`c aes`r sbmiuo aih`rabj`t, y`jn
aerdujnsi oeiijmujni mubmejuo mejn`j f`r` oejetr`ih`j `s`o i`oaujn.

c. C@]K
 C`ti oerup`h`j seau`c brn`j y`jn teraes`r mi m`i`o a`m`j o`jusi` m`j
oeoiiihi aera`n`i dujnsi, aeaer`p` mi`jt`r`jy` aercuaujn`j mejn`j pejferj``j.
Brn`j iji oeo`ijh`j per`j pejtijn m`i`o oet`abiisoe m`joeoiiihi aeaer`p`
dujnsi m`i`o tuauc tero`suh pejyiop`j`j niihbnej, sijtesis prbteij pi`so`, m`j
 pejetr`i`j ba`t. Mi` jun` oeoprbmuhsi aiie, y`jn pejtijn m`i`o pejferj``j.

Kstii`c oemis y`jn aers`jnhut`j mejn`j c`ti ai`s`jy` mioui`i m`i`o cep`t- `t`u
cep`tih m`ri h`t` [uj`ji ujtuh c`ti, cep`r.\`t-z`t nizi m`ri o`h`j`j miser`p he
m`i`o mijmijn usus y`jn h`y` `h`j peoauiuc m`r`c y`jn hefii-hefii (h`piier).
H`piier iji oejn`iirh`j m`r`c he m`i`o vej` y`jn aern`aujn mejn`j vej` y`jn
ieaic aes`r m`j p`m` `hcirjy` o`suh he m`i`o c`ti sea`n`i vej` pbrt`. Tej`
pbrt` tera`ni oejj`mi peoauiuc- peoauiuc hefii mi m`i`o c`ti, mio`j` m`r`c
y`jn o`suh mibi`c. C`ti oei`huh`j prbses terseaut mejn`j hefep`t`j tijnni,
setei`c m`r`c miperh`y` mejn`j z`t- z`t nizi, m`r`c mi`iirh`j he m`i`o sirhui`si
uouo.

i. H@JMUJN EOWEMU
H`jmujn eopemu (A`c`s` Kjnnris< n`iiai`mmer) `m`i`c brn`j aeraejtuh au`c
 pir y`jn m`p`t oejyiop`j sehit`r 57 oi eopemu y`jn miautuch`j tuauc ujtuh 
 prbses pejferj``j. W`m` o`jusi`, p`jj`jn h`jmujn eopemu `m`i`c sehit`r >-
07 fo m`j aerw`rj` cij`u nei`p ‖ auh`j h`rej` w`rj` j`rijn`jjy`,
oei`ijh`j h`rej` w`rj` f`ir`j eopemu y`jn mih`jmujnjy`. Brn`j iji
tercuaujnh`j mejn`j c`ti m`j usus mu` aei`s j`ri oei`iui s`iur`j eopemu.

Eopemu oeoiiihi 1 dujnsi pejtijn y`itu<

0) Oeoa`jtu pejferj``j m`j pejyer`p`j ieo`h 

1) Aerper`j m`i`o peoau`jn`j iioa`c tertejtu m`ri tuauc,
terut`o` c`eobnibaij (Ca) y`jn aer`s`i m`ri pejnc`jfur`j sei m`r`c
oer`c m`j heieaic`j hbiesterbi.

6. D`htbr-D`htbr [`jn Oeopejn`ruci Werua`c`j Dujnsi Visteo

`) Hetim`hseioa`jn`j jutrisi hur`jn m`ri heautuc`j tuauc
0) D`htbr aibibnis
1) Ehbjboi

6) Hetim`ho`opu`j oejyer`p jutrisi

=) Hetim`ho`opu`j ujtuh oejferj` o`h`j`j
 5) Hur`jn `sup`j o`h`j`j
4) N`jnnu`j psihbibnis

 f) Baesit`s
0) ME^@V@< AOK: 67 hn / o1
1) @J@H 91 t`cuj< Kstii`c tim`h minuj`h`j mejn`j `j`h-`j`h p`m` usi` iji
6) @J@H 1‖03 t`cuj< AOK : 67 hn / o1 `t`u: he-;5 persejtii ujtuh usi` m`j
 jejis hei`oij

m) Qisihb Bverweinct
0) ME^@V@< AOK oejmeh`t 15 hn / o1
1) @htivit`s disih c`ri`j r`t`-r`t` hur`jn m`ri y`jn mis`r`jh`j ujtuh
jejis hei`oij m`j usi`
6) FCKIM 91 t`cuj< Aer`t-dbriejntc oejmeh`ti he-;5 persejtii
=) @J@H 1‖03 t`cuj< AOK oejmeh`ti persejtii he-35, `t`u 15 hn / o1 (o`j`

y`jn ieaic hefii)

5) @j`h-`j`h y`jn oeiijt`si AOK persejtii he `t`s
4) @j`h-`j`h mejn`j AOK tijnni persejtii
>) Hbjsuosi nui` p`sir oijuo`j
3) Werii`hu o`h`j y`jn tim`h ter`tur (ois., pest` o`h`j, ehstrio pejnejm`ii`j
 aer`t)
;) Wersepsi o`h`j y`jn tim`h ter`tur 
07) O`h`j sea`n`i respbjs terc`m`p ehsterj`i
0) O`h`j sea`n`i respbjs terc`m`p ijterj`i isy`r`t sei`ij r`s` i`p`r (ois`ijy`,

hefeo`s`j)
01) @sup`j ejerni aerm`s`rh`j hbjsuosi `ihbcbi aerieaic`j
06) Verijn jneoii
0=) N`jnnu`j nejetih 
05) Cerit`aiiit`s s`iijn terh`it D`htbr (ois., j`rijn`j `mipbs` Mistriausi, ejerni
Wejneiu`r`j, iipbprbteij iip`se @htivit`s, sijtesis iipim, Iipbiisis)
04) Drehuejsi o`h`j o`h`j`j nbrejn`j tijnni
0>) Kau C`oii mjen`j MO
=. N`jnnu`j ]erh`it HMO
N`jnnu`j peoejuc`j heautuc`j jutrisi mia`ni oejj`mi aeaer`p` h`tenbri y`itu<
`. Werua`c`j jutrisi hur`jn m`ri heautuc`j tuauc
 a. Werua`c`j jutrisi ieaic m`ri heautuc`j tuaucH`r`hteristih st`tus jutrisi
mitejtuh`j mejn`j <

0) Abmy O`ss KjmexOerup`h`j uhur`j m`ri n`oa`r`j aer`t a`m`j

sesebr`jn mejn`j tijnni a`m`j, AOK micuaujnh`j mejn`j tbt`i ieo`h m`i`o
tuauc m`j
sea`n`i p`jmu`j ujtuh oejnh`ji heieaic`j aer`t a`m`j (bver weinct)
m`j baesit`s.

1) Kme`i Abmy ^einctOerup`h`j percitujn`j aer`t a`m`j bptio`i m`i`o

dujnsi tuauc y`jn sec`t. Aer`t a`m`j ime`i `m`i`c juoi`c tijnni m`i`o
sejtioeter  mihur`jni 07% m`ri juoi`c itu.

5. Etibibni

`. Disibibni <
0) Kjt`he jutriejt
1) Heo`opu`j oejm`p`t m`j oejnbi`c o`h`j`j
6) Wejnet`cu`j
=) N`jnnu`j pejei`j / oejei`j
5) Wer`s``j tim`h jy`o`j setei`c o`h`j
4) @jbrehsi`
>) J`use` & vboitus.
3) Kjt`he h`ibri & ieo`h yn aerieaic`j

 a. Heo`opu`j oejferj` jutriejt

0) Bastruhsi oejferj` f`ir`j
1) o`i `asbrasi jutriejt
6) MO
f. Heautuc`j oet`abiisoe
0) Wertuoauc`j
1) stres
6) hbjmisi y`jn oejijnh`th`j aot
 =) h`jher.
m. N`y` cimup m`j aerieaic`j
0) Heai`s``j o`h`j`j y`jn a`ih periu miter`ph`j p`m` usi`

dbmmieriusi` oejnijj`h 0 t`cuj.

1) Heai`s``j o`h`j`j i`jsi` oejncijm`ri yn pejtijn ujtuh mio`h`j

e. Lejis hei`oij
Oet`abiisoe a`s`i p`m` i`hi i`hi ieaic aes`r mia`jmijnh`j mejn`j w`jit`
p`m` i`hi i`hi miautuch`j AOQ K7 Hh`i /hn/aa/j`o m`j p`m` w`jit` 7,;
hh`i/hn/aa/j`o
d. ]ijnni a`m`j m`j aer`t a`m`j
]ijnni a`m`j m`j aer`t a`m`j aerpejn`ruc terc`m`p iu`s
perouh``j tuauc,seo`hij iu`s perouh``j tuauc o`h` seo`hij
aes`r pejneiu`rj p`j`s
,secijnn` heautucj oet`abiisoe a`s`i tuauc jun` oejj`mi aes`r 
>. Vt`tus hesec`t`j
 J`dsu o`h`j yn a`ih `m`i`c t`jm` yn sec`t

3. Ehbjboi
Vt`tus ehbjboi m`p`t oeopejnruci perua`c`j st`tus nizi h`rej`
pejyemi``j o`h`j`j aernizi oeoautuch`j pejm`j``j y`jn tim`h semihit
;. @ihbcbi & ba`t
Wejnnuj``j `ihbcbi m`j ba`t y`jn aerieaic`j oeoaeri hbjstriausi p`m` medisiejsi
jutrisi h`rej` u`jn oujnhij miaei`jj`h`j ujtuh `ihbcbi m`rip`m` o`h`j`j. Ba`t-
ba`t`j y`jn oejeh`j j`dsu o`h`j m`p`t oejurujh`j `sup`j z`t nizi
esejsi`i
.Ba`t ba`t`j jun` oejnc`aish`j z`t nizi y`jn tersiop`j m`j oejnur`jni `asbrpsi
z`t nizi ijtebstij.

4. Wrbses ]erj`mijy`
@ajbro`iit`s s`iur`j n`strbijtestij`i aero`f`o-o`f`o m`j oejujjuhh`j a`jy`h 
 p`tbibni y`jn m`p`t oeopejn`ruci systeo brn`j i`ij < perm`r`c`j,
perdbr`si, bastruhsi, ijdi`o`si m`j h`jher. Iesi fbjnejit`i, ijdi`o`si, ijdehsi,
tr`uo`tif m`j jebpi`stih tei`c miteouh`j p`m` seti`p a`ni`j m`j p`m` seti`p sisi
sep`jj`jn s`iur`j n`strbijtestij`i.A`ni`j m`ri pejy`hit brn`jif mi o`j`
s`iur`j n`strbijtestij`i mifurin`i, term`p`t a`jy`h d`ftbr ehstrijsih y`jn
oejioauih`j nej`i`. Vtress m`j
`jsiet`s serijn oejj`mi heiuc`j ut`o` aerup` ijminesti, `jbrehsi`/ n`jnnu`j obtbrih 
usus, h`m`jn-h`m`jn oejioauih`j hbjstip`si/ mi`re.Vei`ij itu st`tus
hesec`t`j oejt`i, d`htbr disih< seperti heiei`c`j m`j hetim`hseioa`jn`j/
perua`c`j o`suh`j
 miet y`jn tia`-tia` m`p`t oeopejn`ruci s`iur`j n`strbijtestij`i
secijnn` oejyea`ah`j perua`c`j jutrisi (Voeitzer, 1771).
>. W`tbdisibibni
@m` aeaer`p` c`i y`jn oeopejn`ruci peo`suh`j ijt`he jutrisi seti`p ijmivimu.
Aerihut iji `m`i`c prbses ijmivimu y`jn oejn`i`oi hehur`jn`j jutrisi.

 
Wbi` o`h`j tim`h ter`tur, ba`t-ba`t`j, jihbtij m`j `ihbcbi, stres

  Aerhur`jnjy` peo`suh`j o`h`j`j

  Hehbsbjn`j i`oaujn

  Erbsi p`m` i`oaujn (neseh`j mijmijn i`oaujn)

  Wrbmuhsi CFI oejijnh`t

  @s`o i`oaujn

  redieh oujt`c

  Kjt`he o`h`j`j tim`h `mehu`t

  Hehur`jn`j jutrisi

3. Disibibni Jutrisi
]uauc oeoeriuh`j a`c`j a`h`r ujtuh oejyemi`h`j ejerni ujtuh dujnsi brn`j
m`j perner`h`j a`m`j, ujtuh oejyemi`h`j o`teri`i oejt`c, ujtuh dujnsi
ejzio,
 pertuoauc`j, pejeop`t`j heoa`ii m`j pera`ih`j sei. Oet`abiisoe oejn`fu
p`m` seou` re`hsi aibhioi` m`io tuauc. Wrbses oet`abiif m`p`t oejj`mi
`j`abiif (oeoa`jnuj) `t`u h`t`abiif (oerus`h). Ejerny `m`i`c hehu`t`j
ujtuh aeherj`, o`jusi` oeoautuch`j ejerni ujtuh terus oejerus
aercuaujn`j mejn`j iijnhujn`jjy`.

`. Weo`suh`j ejerny
 Weo`suh`j ejerni oerup`h`j ejerny y`jn mic`siih`j sei`o`
bhsim`si o`h`j`j. O`h`j`j oerup`h`j suoaer ut`o` ejerni o`jusi`. Aes`rjy`
ejerny y`jn mic`siih`j mejn`j s`tu`j h`ibri. 0 h`ibri jun` miseaut 0 h`ibri
aes`r (H)
`t`u hh`i `m`i`c juoi`c p`j`s y`jn mi autuch`j ujtuh oej`ihh`j sucu 0 hn `ir 
seaes`r 0 ·f. 0 hh`i ? 0 H `t`u s`o` mejn`j 0777 h`ibri.

a. Wejneiu`r`j ejerny
Wejneiu`r`j ejerni `m`i`c ejerni y`jn minuj`h`j biec tuauc ujtuh oej-
suppbrt j`rijn`j m`j dujnsi-dujnsi brn`j tuauc. F`m`jn`j ejerni tuauc
 aeraejtuh 
sejy`w` pcbsp`t seperti @]W. Heautuc`j ejerni sesebr`jn mitejtuh`j biec AOQ 
m`j `htivit`s disih.
f. A`s`i oet`abiisoe r`te (OAQ)
A`s`i Oet`abiisoe Q`te `m`i`c ejerny y`jn minuj`h`j tuauc p`m` s``t

istir`c`t y`itu ujtuh heni`t`j dujnsi tuauc seperti perner`h`j j`jtujn,

 perj`d`s`j, perist`itif usus, heni`t`j heiejj`r- heiejj`r tuauc.

O`h`j`j mi m`i`o tuauc oejn`i`oi aeaer`p` prbses y`itu<

0) Wejferj``j
Wejferj``j mioui`i m`ri ouiut, teop`t o`h`j`j mi pef`c
sef`r` oeh`jih mejn`j oejnujy`c. Wrbteij m`j ieo`h mipef`ch`j
sef`r` disih  tet`pi tet`p tim`h aerua`c sef`r` hioi` h`rej` ejzio
m`i`o ouiut tim`h 
 aere`hsi mejn`j jutrisi iji. O`h`j`j y`jn tei`c mitei`j oeo`suhi esbp`nus

m`j aerner`h sep`jj`jnjy` m`j mejn`j hbjtr`hsi btbt seperti

neiboa`jn (perist`itih). O`ss` o`h`j`j y`jn aer`m` p`m` h`rmi`h
spijhter, aeribh`si
 p`m` peoauh``j `t`s i`oaujn, oejyea`ah`j spijhter rei`hs`si
m`j oeoujnhujh`j o`h`j`j o`suh i`oaujn. Mi m`i`o i`oaujn,
pepsijbnej mi sehresih`j m`j mi`htidh`j biec `s`o cimrbhbiih
oejj`mi pepsij, ejzio
 peoef`c prbteij. I`oaujn jun` oejneiu`rh`j sejuoi`c hefii iip`se m`j
`oii`se ujtuh oejferj` ieo`h m`j z`t tepujn sef`r` aerturut-turut. I`oaujn
 jun` aertijm`h sea`n`i pejyiop`j`j m`j o`h`j`j oejet`p mi m`i`o
perut hir`-hir` 6 j`o, mejn`j rejt`jn m`ri 0-> j`o. O`h`j`j
oejijnn`ih`j
i`oaujn p`m` spijhter piibrih sea`n`i `s`o, o`ss` f`ir y`jn miseaut hious.
Hious oejn`iir he mubmejuo m`j aerf`opur fep`t mejn`j eopemu, net`c
 ijtestij`i, sehresi p`jnhre`s. Werist`itih terj`mi terus oejerus m`i`o usus
hefii, oejf`opur sehresi mejn`j hious.
1) @asbrasi
Usus hefii oerup`h`j teop`t pejyer`p`j ut`o` jutriej. Vep`jj`jn
m`er`c iji term`p`t pejbjjbi`j seperti j`ri y`jn miseaut viii, ujtuh 

oejijnh`th`j `re` perouh``j `asbrasi. Jutriejt mi`asbrasi biec midusi p`sid 

m`j bsobsis, tr`jspbrt `htid, m`j pijbsitbsis.
6) Oet`abiisoe
 Jutriej mi`asbpsi m`i`o ijtestij`i, tero`suh `ir, y`jn mitr`jspbrt`sih`j
oei`iui systeo sirhui`si he j`rijn`j tuauc. Oei`iui perua`c`j hioi`
m`ri oet`abiisoe, jutriejt miua`c he juoi`c suast`jsi y`jn miperiuh`j
biec tuauc. Mu` tipe m`s`r oet`abiiso `m`i`c `j`abiisoe m`j
h`t`abiisoe. @j`abiisoe oerup`h`j prbmuhsi m`ri suast`jsi hioi` y`jn
ieaic hbopiehs mejn`j sijtesis jutriejt. H`t`abiisoe oerup`h`j peoef`c`j
suast`jsi hioi`

oejj`mi suast`jsi y`jn ieaic semerc`j`.

=) Wejyiop`j`j
Aeaer`p`, t`pi tim`h seou`, jutriejt y`jn miperiuh`j tuauc misiop`j
m`i`o j`rijn`j tuauc. Aejtuh pbhbh tuauc m`ri ejerni y`jn misiop`j `m`i`c
ieo`h, y`jn misiop`j sea`n`i j`rijn`j `mipbs`. Niihbnej misiop`j m`i`o
f`m`jn`j hefii mi c`ti m`j j`rijn`j btbt m`j prbteij m`j prbteij misiop`j
m`i`o o`ss` btbt. Hetih` heperiu`j ejerni tuauc oeieaici persemi``j ejerni
m`ri jutriejt y`jn mio`h`j, o`h` ejerni y`jn misiop`j
minuj`h`j. Vea`iihjy` ejerni y`jn tim`h minuj`h`j c`rus misiop`j terut`o`
ieo`h.

;. O`jisdest`si Hiijis

`. Hetim`hseioa`jn`j jutrisi hur`jn m`ri heautuc`j tuauc <

0) Hr`o Werut
1) Jyeri Werut
6) Werua`c`j M`i`o Vejs`si Q`s`
=) Aer`t A`m`j 17% @t`u Ieaic Mi A`w`c His`r`j Aer`t A`m`j Kme`i
5) Her`puc`j H`piier 
4) Mi`re

>) Q`oaut Qbjtbh [`jn Aerieaic`j- Wejncijm`r`j O`h`j`j

 3) @sup`j O`h`j`j Hur`jn M`ri [`jn Mirehboejm`sih`j U`jn V`hu C`ri`j
;) Vu`r` Usus Ciper`htid 
07) Kjdbro`si ]im`h Oeo`m`i
0) Hur`jnjy` Oij`t W`m` O`h`j`j
01) J`m` Btbt ]im`h Fuhup

06) Oisijdbro`si
0=) V`i`c Wersepsi
05) Vei`put Iejmir Wuf`t
04) Hetim`ho`opu`j Ujtuh Oejei`j O`h`j`j
0>) Heieo`c`j Btbt ujtuh oejnujy`c o`h`j`j
03) Wejuruj`j Aer`t A`m`j Mejn`j ijt`he o`h`j`j y`jn` mehu`t

 a. Baesit`s
0) @htivit`s disih c`ri`j r`t`-r`t` hur`jn m`ri y`jn mis`r`jh`j ujtuh jejis

hei`oij m`j usi`

1) Hbjsuosi nui` p`sir oijuo`j
6) perii`hu o`h`j y`jn tim`h ter`tur 
=) persepsi o`h`j y`jn tim`h ter`tur 
5) Hbjsuosi `ihbcbi aerieaic`j
4) Het`hut`j tejt`jn hehur`jn`j pejyemi``j o`h`j`j
>) -Vusu dbroui` `t`u a`yi f`opur`j
3) Verijn jneoii
;) N`jnnu`j nejetih 

07) Cerit`aiiit`s s`iijn terh`it d`htbr (ois., j`rijn`j `mipbs` mistriausi, ejerni
 pejneiu`r`j, iipbprbteij iip`se `htivit`s, sijtesis iipim, iipbiisis)
0) Drehuejsi o`h`j o`h`j`j aeroijy`h tijnni
01) Mi`aetes oeiiitus iau c`oii
06) Kau c`oii perbhbh 
0=) Heneouh`j p`m` o`s` a`yi
05) W`rejt`i baesity
04) Uhur`j pbrsi fejmerujn aes`r 
07. Heautuc`j Jutrisi
Aerihut iji `m`i`c jii`i hefuhup`j ejerni m`j hefuhup`j prbteij sesebr`jn
 perc`ri r`t`-r`t` hetih` m`i`o `htivit`s sem`jn. Lih` serijn oei`huh`j `htivit`s
aer`t seperti bi`cr`n` aer`t, huii a`jnuj`j, oejnn`r`p s`w`c, peherj` i`p`jn`j
m`j i`ij sea`n`ijy` periu mit`oa`ch`j `sup`j ejerni m`j prbteij y`jn fuhup.

`. Jebj`tus
0) Hefuhup`jEjerni < 557 hh`i
1) Hefuhup`j Wrbteij < 07 nr`o
a. A`yi
0) Hefuhup`j Ejerni < 457 hh`i
1) Hefuhup`j Wrbteij < 04 nr`o
f. ]bmmier
0) Hefuhup`j Ejerni < 457 hh`i
1) Hefuhup`j Wrbteij < 04 nr`o

m. Wr`sehbi`c
0) Hefuhup`j Ejerni < 0377 hh`i
1) Hefuhup`j Wrbteij < =5 nr`o
e. Usi` `j`h sehbi`c
0) Lejis Hei`oij I`hi-I`hi / Wri` <
`) Hefuhup`j Ejerni < 1757 hh`i
 a) Hefuhup`j Wrbteij < 57 nr`o
1) Lejis Hei`oij Wereopu`j / ^`jit` <
`) Hefuhup`j Ejerni < 1757 hh`i

 a) Hefuhup`j Wrbteij < 57 nr`o

d. Qeo`j`
0) Lejis Hei`oij I`hi-I`hi / Wri` <
`) Hefuhup`j Ejerni < 1477 hh`i
 a) Hefuhup`j Wrbteij < 45 nr`o
1) Lejis Hei`oij Wereopu`j / ^`jit` <
`) Hefuhup`j Ejerni < 1177 hh`i
 a) Hefuhup`j Wrbteij < 55 nr`o
n. Mew`s`

0) Lejis Hei`oij I`hi-I`hi / Wri` <

`) Hefuhup`j Ejerni < 1557 hh`i
  a) Hefuhup`j Wrbteij < 47 nr`o
1) Lejis Hei`oij Wereopu`j /^`jit` <
`) Hefuhup`j Ejerni < 0;77 hh`i
 a) Hefuhup`j Wrbteij < 57 nr`o
c. I`jsi`

0) Lejis Hei`oij I`hi-I`hi / Wri` <

`) Hefuhup`j Ejerni < 1157 hh`i
 a) Hefuhup`j Wrbteij < 47 nr`o
1) Lejis Hei`oij Wereopu`j / ^`jit` <
`) Hefuhup`j Ejerni < 0>57 hh`i
 a) Hefuhup`j Wrbteij < 57 nr`ooeopejn`ruci
f)
0. D`htbr ‖ D`htbr y`jn Oeopejn`ruci Heautuc`j
Jutrisi 0) Wejnet`cu`j

Wejnet`cu`j y`jn hur`jn tejt`jn o`jd``t o`h`j`j aernizi m`p`t

oeopejn`ruci pbi` hbjsusosi o`h`j. C`i terseaut m`p`t misea`ah`j biec
hur`jnjy` ijdbro`si secijnn` m`p`t terj`mi hes`i`c`j m`i`o oeo`c`oi
heautuc`j nizi.
1) Usi`
W`m` usi` 7-07 t`cuj heautuc`j oet`abiisoe a`s` aert`oa`c mejn`j fep`t
c`i iji secuaujn`j mejn`j d`ftbr pertuoauc`j m`j perheoa`jn`j y`jn fep`t
 p`m` usi` terseaut. Vetei`c usi` 17 t`cuj ejerny a`s`i rei`tive hbjst`j.
6) Lejis hei`oij

Heautuc`j oet`abiisoe a`s`i p`m` i`hi- i`hi ieaic aes`r mi a`jmijnh`j

mejn`j w`jit` p`m` i`hi-i`hi heautuc`j AOQ 0,7 hh`i/hn AA/j`o m`j p`m`
w`jit` 7,; hh`i/ hnAA/j`o.
=) ]ijnni m`j aer`t a`m`j
]ijnni m`j aer`t a`m`j aerp`ejn`ruc terc`m`p iu`s perouh``j
tuauc, seo`hij iu`s perouh``j tuauc o`h` seo`hij aes`r pejneiu`r`j p`j`s
secijnn` heautuc`j oet`abiisoe a`s`i tuauc jun` oejj`mi ieaic aes`r.
5) Ehbjboi
Vt`tus ehbjboi m`p`t oeopejn`ruci perua`c`j st`tus nizi h`rej`

 pejyemi``j o`h`j`j aernizi oeoautuch`j pejm`j``j y`jn tim`h semihit. Biec

h`rej` itu, o`sy`r`h`t mejn`j hbjmisi perehbjboi`j tijnni ai`s`jy` o`opu
 oejfuhupi heautuc`j nizi heiu`rn`jy` mia`jmijnh`j o`sy`r`h`t mejn`j hbjmisi
 perehbjboi`j rejm`c.
4) Vt`tus hesec`t`j
 J`dsu o`h`j y`jn a`ih `m`i`c t`jm` y`jn sec`t . @jbrehsi` (hur`jn j`dsu
o`h`j) ai`s`jy` nej`i` pejy`hit `t`u h`rej` edeh s`opijn ba`t.

>) @ihbcbi m`j Ba`t

Wejnnuj``j `ifbcbi m`j ba`t y`jn aerieaic`j oeoaeri hbjtriausi
p`m` medisiejsi jutrisi h`rej` u`jn oujnhij miaei`j`h`j ujtuh `ifbcbi
m`ri p`m` o`h`j`j. @ifbcbi y`jn aerieaic`j jun` oeopejn`ruci brn`j
n`strbijtestij`i. Ba`t-ba`t`j y`jn oejeh`j j`dsu o`h`j m`p`t
oejurujh`j `sup`j z`t nizi esejsi`i. Ba`t-ba`t`j jun` oejnc`aish`j z`t nizi
y`jn tersiop`j m`j oejnur`jni
`asbrpsi z`t nizi mi m`i`o ijtestije.

01. O`f`o ‖ o`f`o jutrisi

 Jutriejt `t`u h`jmujn`j z`t y`jn term`p`t m`i`o o`h`j`j y`jn

s`jn`t iautuch`j biec tuauc termiri m`ri 4 h`tenbri y`itu<
`. H`rabcimr`t
 aerdujnsi sea`n`i suoaer ejerni ut`o` m`j oerup`h`j `c`j a`h`r ujtuh 
bt`h,btbt r`jnh` sei`o` i`tic`j,eritrbsit m`j ieuhbsit,m`j oemui` rej`i.
Vuoaer  h`rabcimr`t < aer`s, tepujn-tepujn`j, nui`, au`c m`j i`ij-i`ij.
a. Wrbteij
 aerdujnsi ujtuh oeoa`jtu pertuoauc`j m`j peoeiic`r``j sei-sei tuauc, jun`
 ais` oejnc`siih`j h`ibri, sijtes` cbrobj, h`t`iis`tbr ejzio (m`ri prbses `asbrpsi,

oet`abiisoe m`j h`t`abiisoe) m`j `jti abmi. Vuoaer prbteij < m`nijn s`pi, `y`o,
ih`j, teiur, susu, t`cu, teope m`j h`f`jn-h`f`jn`j.
f. Ieo`h  
Dujnsi ieo`h `m`i`c ujtuh oejyemi`h`j heautuc`j h`ibri, oejj`n` teoper`tur 
tuauc m`j brn`j tuauc mejn`j i`pis`j ieo`h m`j jun` oejj`n` dujnsi jbro`i
m`ri huiit. Vuoaer ieo`h < oejten`, o`rn`rij, oijy`h hei`p`, fre`o, ieo`h 
cew`j m`j h`f`jn-h`f`jn`j.
m. Tit`oij
0) Tit`oij @

Wejtijn ujtuh pertuoauc`j tui`jn, r`oaut, m`j huiit sert` hesec`t`j o`t`.
Tit`oij @ jun` aerdujnsi ujtuh oejijnh`th`j m`y` t`c`j tuauc terc`m`p
 ijdehsi. Vuoaer vit`oij @ < c`ti, m`nijn, oejten`, heju, susu, hujijn teiur,
 au`c m`j s`yur`j aerw`rj`.
1) Tit`oij M
Oeoa`jtu tuauc ujtuh oejyer`p h`isiuo m`j dbsdbr, oeoaejtuh m`j
oejj`n` hesec`t`j tui`jn m`j nini. Vuoaer Tit`oij M < susu m`j c`siijy`,

hujijn teiur, c`ti ih`j tuj`, s`ieo

6) Tit`oij E
Wejtijn ujtuh prbses oet`abiisoe, oejj`n` hesec`t`j huiit m`j btbt. Vea`n`i
`jtibhsim`j m`i`o oejj`n` sei m`j j`rijn`j tuauc m`ri herus`h`j. Vuoaer 
Tit`oij E < hujijn teiur, h`f`jn hemei`i, s`yur`j cij`u, o`rn`rij,
rbti, hejt`jn m`j n`jmuo.
=) Tit`oij H 

Wejtijn ujtuh pejnnuop`i`j m`r`c. Vuoaer vit`oij H< s`yur`j cij`u.

5) Tit`oij F
Wejtijn ujtuh peoeiic`r``j hesec`t`j nini, nusi, huiit, btbt m`j
tui`jn, oeoperfep`t pejyeoauc`j iuh`, oejijnh`th`j m`y` t`c`j
tuauc m`ri ijdehsi, oeoa`jtu pejyer`p`j z`t aesi Vuoaer Tit`oij F,
s`yur`j sen`r m`j
 au`c- au`c`j sen`r 
4) Tit`oij A Fbopiehs
Wejtijn ujtuh oejn`oaii per`j`j pejtijn p`m` oet`abiisoe
h`rabcimr`t, oejijnh`h`j seier` o`h`j, oejj`n` dujnsi jbro`i m`ri
pejferj``j, j`jtujn

m`j sisteo s`r`d, suoaer Tit`oij A Fbopiehs< aer`s, m`nijn, susu, h`f`jn-
h`f`jn`j, teiur m`j hemei`i.

06. Hbopiih`si
`. O`ijutrisi oerup`h`j Hehur`jn`j z`t o`h`j`j (jutrisi) `t`upuj heieaic`j
(jutrisi)
 a. Baesit`s oerup`h`j o`s`i`c pejijnh`t`j aer`t a`m`j y`jn oejf`p`i ieaic
m`ri 17% aer`t a`m`j jbro`i. Vt`tus jutrisijy` `m`i`c oeieaici heautuc`j
oet`abiiso h`rej` heieaic`j `sup`j h`ibri m`j pejuruj`j m`i`o pejnnu`j``j
h`ibri.
 f. Cipertejsi oerup`h`j n`jnnu`j jutrisi y`jn jun` misea`ah`j biec
aera`n`i o`s`i`c peoejuc`j heautuc`j jutrisi seperti pejyea`a m`ri `m`jy`
baesit`s, sert`
`sup`j h`isiuo, j`triuo, m`j n`y` cimup y`jn aerieaic`j.
m. Wejy`hit j`jtujn hbrbjer oerup`h`j n`jnnu`j jutrisi y`jns serijn
misea`ah`j biec `m`jy` pejijnh`t`j hbiesterbi m`r`c m`j oerbhbh. V``t iji,
n`jnnu`j iji

serijn mi`i`oi h`rej` `m`jy` perii`hu `t`u n`y` cimup y`jn tim`h sec`t, baesit`s,
m`j i`ij-i`ij.
e. H`jher oerup`h`j n`jnnu`j heautuc`j jutrisi y`jn misea`ah`j biec
 pejnhbjsuosi`j ieo`h sef`r` aerieaic`j.
d. @jbrehsi` jervbs` oerup`h`j pejuruj`j aer`t a`m`j sef`r` oejm`m`h m`j
 aerhep`jj`jn`j, mit`jm`i mejn`j `m`jy` hbjstip`si, peoaejnh`h`j a`m`j, jyeri
`amboej, hemijnij`j, iet`rni m`j heieaic`j ejerni.

0=. Weoerihs``j Mi`njbstif <

`. Weoerihs``j m`r`c iejnh`p mejn`j peoerihs``j deses.

 a. UVN.
f. VNB] & VNW].
m. Vihbibni< Oejejtuh`j tijnh`t hen`j`s`j m`ri sei-sei jebpi`so` terseaut.
e. Qbjtnej< Oejnet`cui heieo`c`j y`jn oujfui `m` y`jn m`p`t
oejnc`oa`t tijm`h`j bpr`si.

05. Wej`t`i`hs``j Oemis

`. ]er`pi d`ro`hbibnimejn`j peoaeri`j ba`t /ijjehsi vit`oij.

 a. ]er`pi jbj d`ro`hbibni mejn`j oeoaerih`j pejmeh`t`j sert` emuh`si ujtuh j`d`s
m`i`o m`j oeoejuci jutrisi f`ir`j mejn`j oijuo semihit-semihit t`pi serijn.
f. Vert` oeoejuci jutrisi o`h`j`j mejn`j o`h`j semihit ‖semihit t`pi serijn.
A. HBJVEW M@V@Q @VUC@J
HEWEQ@^@]@J 0. Wejnh`ji`j
@. Wejnh`ji`j
0. Vt`tus jutrisi sesebr`jn m`i`o c`i iji hiiej mejn`j n`jnnu`j st`tus jutrisi m`p`t

mih`ji <

`. Wejnuhur`j `jtrbpboetih (`jtrbpboetih oe`sureo`jt)

 a. M`t` aiboemis (aiboemif`i m`t`)
f. ]`jm`-t`jm` hiijis st`tus jutrisi (fiijif`i sinj)
m. Miet (miet`ry)
]uju`j oejnh`ji heautuc`j jutrisi <
`. Oejnimejtidih`si `m`jy` medisiejsi jutrisi m`j pejn`ruc terc`m`p st`tus
hesec`t`j.
 a. Oejnuopuih`j ijdbro`si hcusus nuj` oejet`ph`j rejf`j` `suc`j heper`w`t`j
terh`it jutrisi.

f. Oejii`i heedehtid`j `suc`j heper`w`t`j terh`it jutrisi m`j heoujnhij`j ujtuh 

oeobmidih`si `suc`j terseaut (Wbtter & Werry,0;;1).
m. Oejnimejtidih`si hbjmisi heieaic`j jutrisi y`jn aerisihb oejyea`ah`j baesit`s,
mi`aetes oeiitus, pejy`hit j`jtujn, cipertejsi.
e. Oejnimejtidih`si heautuc`j jutrisi p`siej (A`rh`ush`s, 0;;=).

1. Wejnuhur`j `jtrbpboetih 

`. ]ijnni a`m`j. Wejnuhur`j tijnni a`m`j p`m` ijmivimu mew`s` m`j a`iit`
mii`huh`j m`i`o pbsisi aermiri t`jp` `i`s h`hi, sem`jnh`j p`m` a`yi mii`huh`j

m`i`o pbsisi aera`rijn.

 a. Aer`t a`m`j
0) @i`t sert` sh`i` uhur y`jn minuj`h`j c`rus s`o` seti`p h`ii oejioa`jn.
1) W`siej mitioa`jn t`jp` `i`s h`hi.
6) W`h`i`j mius`c`h`j tim`h tea`i m`j rei`tid s`o` aer`tjy` seti`p h`ii
oejioa`jn.
=) ^`htu pejioa`jn`j rei`tid s`o`, ois`ijy` seaeiuo m`j sesum`c o`h`j.
f. ]ea`i iip`t`j huiit
0) @jjur`j hiiej ujtuh oeoauh` a`ju nuj` oejfen`c hes`i`c`j p`m` c`sii

 pejnuhur`j.
1) Werc`tih`j sei`iu priv`si m`j r`s` jy`o`j hiiej.
 6) M`i`o pejnuhur`j ]VD ut`o`h`j iejn`j hiiej y`jn tim`h mboij`j.
=) Wejnuhur`j ]VD mii`huh`j p`m` titih iejn`j `t`s, `jt`r` `hrboibj m`j
biehr`jbj.
5) Hetih` pejnuhur`j mii`huh`j, `jjurh`j hiiej ujtuh rei`hs.
4) @i`t y`jn minuj`h`j `m`i`c h`iiper 

m. Iijnh`r`j tuauc< uouojy` `re` tuauc y`jn minuj`h`j ujtuh pejnuhur`j iji
`m`i`c hep`i`, m`m` m`j btbt a`ni`j tejn`c iejn`j `t`s.

6. Weoerihs``j disih 
Weoerihs``j y`jn mii`huh`j p`m` hiiej oerup`h`j pejii`i`j hbjmisi disih y`jn
 aercuaujn`j mejn`j o`s`i`c o`ijutrisi. Wrijsip peoerihs``j iji `m`i`c ce`m tb tbe
y`itu m`ri hep`i` s`op`i he h`hi.
=. Weoerihs``j aibhioi`
 Jii`i uouo y`jn minuj`h`j m`i`o peoerihs``j iji `m`i`c h`m`r tbt`i iiodbsit,

`iauoij seruo, z`t aesi, tr`jsderij seruo, hre`tijij, ceobnibaij, ceobtbhrit,

heseioa`jn`j jitrbnej m`j tes `jtinej huiit (A`rh`uh`s, 0;;5).

1. Mi`njbs` y`jn oujnhij oujfui p`m` p`siej < 

Oejurut J@JM@ (1701-170=), mi`njbsis heper`w`t`j terh`it o`s`i`c jutrisi
mia`ni oejj`mi tin`
`.Hetim`hseioa`jn`j jutrisi < hur`jn m`ri heautuc`j tuauc
 a. Hetim`hseioa`jn`j jutrisi < ieaic m`ri heautuc`j tuauc
f.Qesihb hetim`hseioa`jn`j jutrisi < ieaic m`ri heautuc`j
tuauc.

6. Qejf`j` @suc`j Heper`w`t`j

J Q`sibj`i
Mi`njbs` Hriteri` c `sii Kjtervejsi
B

0 Hetim`hseioa`jn`j Vetei`c mii`huh`j O`j`jeoej jutrisi 0. M`p`t

jutrisi < hur`jn m`ri tijm`h`j heper`w`t`j 0. ]`jy`h`j tejt`jn Oejijnh`th`j
heautuc`j sei`o` …x 1= j`o  piiic`j o`h`j`j j`dsu
tuauc  p`siej m`p`t y`jn sesu`i O`h`j hiiej
 a.m hur`jn o`suh`j oejnet`cui st`tus 1. ]`jy`h`j `p`h`c 1.M`p`t
o`h`j`j per br`i.
 jutrisi mejn`j hriteri` W`siej oeopujy`i oejnimejtidih`si
c`sii < riw`y`t `ierni n`jnnu`j pbi`
Vt`tus jutrisi o`h`j`j o`h`j p`m` hiiej
0. Kjt`he jutrisi 6. Aerih`j ijdbro`si 6. Oejinh`th`j
1. @sup`j o`h`j`j y`jn tep`t tejt`jn  pejnet`cu`j

m`j oijuo`j heautuc`j jutrisi  p`siej `n`r ieaic

6. Aer`t a`m`j m`j a`n`io`j` hbbper`tid 
oeoejucijy` =. Oejnet`cui
=. Herj`s`o` Luoi`c h`ibri,
Mejn`j `cii nizi ]ipe o`h`j`j y`jn
miperiuh`j
m`i`o oeoejuci

]cer`pi jutrisi

0. ]ejtuh`j 0. @n`r juoi`c

Heautuc`j y`jn jutrisi y`jn
 peoaeri`j miaerih`j tep`t
O`h`j`j

1 Hetim`hseioa`jn`j Vetei`c mii`huh`j Jutritibj

jutrisi < ieaic tijm`h`j heper`w`t`j O`j`neoej
m`ri heautuc`j sei`o` …x 1= j`o t • Ujtuh 
tuauc • H`ji `m`jy`
`ierni

 p`siej m`p`t o`h`j`j ijt`he De

oejnet`cui st`tus • @jj
• Hbi`abr`si
mejn`j urh`j
jutrisi mejn`j hriteri` p`siej
c`sii < `cii nizi ujtuh  

Vt`tus jutrisi< oejejtuh`j juoi`c

0. @m`jy` pejijnh`t`j h`ibri m`j jutrisi

 aer`t a`m`j sesu`i y`jn miautuch`j

mejn`j tuju`j  p`siej.

1. Aer`ta`m`j ime`i • @jjur

sesu`i mejn`j tijnni h`j

 a`m`j p`siej ujtuh

oejijnh`th`j
 oejnet`cui
`p`h`j `m`
`ierni o`h`j`j

• Ujtuh 

oejnet`cui
 juoi`c h`ibri y`jn `h`j maerih`j

• Ujtuh 

oej`oa`c z`t
 aesi tuauc
 O`opuoejnimejtidih  ujtuh oejijnh`th`j • Oejj`n`
`si heautuc`j jutrisi  prbteij m`j vit`oij  pertuoauc`j
]imh `m` t`jm` t`jm` F • Oej`oa`c
o`ijutrisi • Aerih`j ejerny
Oejujjuhh`j suast`jsi nui` Ujtuh 
•

 pejijnh`t`j dujnsi • [`hijh`j miet oejfen`c

 pejnef`p`j m`ri y`jn mio`h`j hbjstip`si
oejei`j oejn`jmujn tijnni • O`h`j`j y`jn
]im`h terj`mi ser`t ujtuh   tep` ujtuh
 pejuruj`j aer`t a`m`j oejfen`c hbjstip`si  p`siej
y`jn aer`rti • Aerih`j
o`h`j`j y`jn
terpiiic ( sum`c
mihbjsuit`sih`j
mejn`j `cii nizi)
• @n`r p`siej
• @j`rh` o`opu
j p`siej
oejncitujn
 a`n`io`j` oeoau`t
o`h`jj y`jn
f`t`t`j
o`suh 
o`h`j`j c`ri`j.
• @n`r ijt`he
• Ob
h`ibri fuhup
jitbr juoi`c
@n`r p`siej
jutrisi m`j
•

t`cu
h`jmujn`j h`ibri
heautuc`j
• Aerih`j
jutrisijy`
ijdbro`si tejt`jn
heautuc`j • Oejnet`cui
`p`h`c
jutrisi
• H`ji
heo`opu`j p`siej o`opu
 p`siej ujtuh  oeoejuci
oejm`p`th`j heautuc`jjy`
jutrisi y`jn
miautuch`j

=. Ev`iu`si
Vuajehtid<
`. W`siej oejn`t`h`j sum`c tim`h oer`s` ou`i.
 a. W`siej oejn`t`h`j m`p`t terpu`sh`j mejn`j hbjsuosi o`h`j`jjy`
f. W`siej oejn`t`h`j oeoiiihi j`dsu o`h`j y`jn a`ih 
m. W`siej oejn`t`h`j tim`h oejn`i`oi nej`i` hehur`jn/heieaic`j
jutrisi. Bajehtid 
`. aer`t a`m`j p`siej jbro`i.

 a. p`siej oejiho`ti o`h`jjy`

f. W`siej tim`h teiic`t hurus/teri`iu neouh 
@< Qesihb hetim`h seioa`jn`j jutrisi ieaic m`ri heautuc`j
W< oejn`j`rh`j p`siej oejnej`i miet m`j pbi` cimup sert` oejn`j`rh`j t`jm` m`j
nej`i` m`ri n`jnnu`j jutrisi sea`n`i aejtuh pejfen`c`j
 M@D]@Q WUV]@H@

0. ]`rwbtb & ^`rtbj`c. (1707). Heautuc`jM`s`r O`jusi` M`j Wrbses

 Heper`w`t`j. Emisi =. V`ieoa` Oemih`
1. O``s, Obrce`m, Lcbjsbj m`j Vw`jsbj. Jursijn But Fboes (JBF), Ujitem
Vt`tes Bd @oerif`< Obsay Eiseveir @f`m`oif Wress, 177=.  
6. Mbftero`j m`j Auiiefceh.  Jursijn Kjvejtibj Fi`ssidif`tibjs (JKF), Emitibj
5, Ujitem Vt`tes Bd @oerif`< Obsay Eiseveir @f`m`oif Wress, 177=.
=. J`jm` Kjterj`tibj`i (1701). Mi`njbsis Heper`w`t`j< medijisi & Hi`sidih`si.
1701- 170=. Wejerait auhu hembhter`j ENF < L`h`rt` 
5. Wbtter, W`trifi` @., Werry, @jje N. 177;.  Dujm`oejt`i Heper`w`t`j, Emisi > 
 Auhu 6. L`h`rt`< V`ieoa` Oemih`