BAB 5: TAMADUN AWAL DUNIA

5.1 Lokasi Tamadun Awal Dunia

Tamadun
Mesopotamia

Empat Tamadun
Tamadun Tamadun
Huang He Mesir
Awal Purba
Dunia

Tamadun
Indus

1.Tamadun Mesopotamia
- Tamadun terawal dunia
- Terletak di barat daya Asia
- Mesopotamia bermaksud tanah di antara dua sungai, iaitu Sungai Tigris dan
Sungai Euphrates yang mengalir dari kawasan pergunungan Turki sehingga
tanah pamah di Iraq
- Berkembang antara 5 000 SM hingga 700 SM
- Sekitar 3 500 SM, wilayah Mesopotamia berkembang menjadi pusat tamadun
awal
- Terdapat beberapa kerajaan dalam tamadun ini:
Kerajaan Sumeria (Kerajaan terawal- bermula pada tahun 3 500SM)
Kerajaan Babylon
Kerajaan Akkad
Kerajaan Chaldea
Kerajaan Asyria (Kerajaan terakhir- runtuh pada tahun 539SM)

26
 Bandar maju

Pengurusan Peningkatan
simpan kira teknologi

Institusi yg Pengkhususan
kompleks pekerjaan

Ciri Utama Kerajaan Sumer

- Bulan Sabit merah (tanah subur) terletak di antara Laut Mediterannean dan
Tuluk Parsi
- Kawasan ini berkembang menjadi sebuah bandar yang besar
- Struktur bandar dibina daripada tanah liat yang dijadikan bata
- Tempat ibadat dibina di setiap pusat bandar
- Binaannya berbentuk piramid yang dipanggil zigurat
- Bagi tujuan pertahanan, dinding besar dibina mengelilingi setiap bandar
- Petempatan awal yang berbentuk perkampungan ini berkembang secara
evolusi kepada bandar dan seterusnya kepada beberapa buah negara-kota.
- Bandar dipenuhi dengan rumah dan kedai.
- Kuil besar disediakan untuk tuhan bulan Nama dan isterinya Ningal yang
menguasai bandar.
- Petani menanam pokok gandum dan barli di luar kota Ur
- Negara- Kota Ur berperanan sebagai pusat perdagangan dan pelabuhan
- Penduduknya berjumlah 30 000 orang
- Menjadi tempat pertemuan pedagang dari jauh seperti India
- Pada hari ini, kawasan Mesopotamia melibatkan Iraq, Syria, Turki dan Iran
2. Tamadun Mesir Purba
- Terletak di kawasan lembah Sungai Nil (sungai terpanjang- 6 650 km)
- Terdapat tiga tahap pemerintahan kerajaan dalam tamadun Mesir Purba

27
 KERAJAAN - Bermula dengan perkampungan petani pada tahun 5 000 SM
PURBA - Terdapat 2 kerajaan:
Kerajaan utara
Kerajaan Selatan
- Kerajaan Utara terletak di hilir Sungai Nil, suhu lebih sejuk
- Kerajaan Selatan terletak di hulu Sungai Nil, berhadapan
dengan padang pasir
- Disatukan sekitar tahun 3 100 SM oleh raja Mennes yang
menawan kerajaan utara
- Bandar Memphis menjadi ibu kota kerajaannya
- Mencapai kemuncak pada tahun 2 650 SM
KERAJAAN - Bermula sekitar 2 100- 1 650 SM
PERTENGAHAN - Berlaku perkembangan bidang kesusasteraan dan ukiran
- Meluas sehingga selatan Sungai Nil
- Ibu kota kerajaan ialah Thebes
- Pemerintah menggalakkan kegiatan perdagangan
menggunakan jalan sungai
- Mengadakan hubungan perdagangan dengan Nubia yang
terletak di bahagian selatan Mesir
- Raja Mesir menghantar tentera bagi melindungi pedagang
yang menghadapi ancaman serangan penjahat
- Penduduk membina kubu di sepanjang Sungai Nil
- Mereka mengambil alih kuasa kota Nubia

KERAJAAN - Muncul apabila golongan bangsawan memerintah Mesir

BARU - Pemerintah digelar Firaun
- Raja terkenal ialah Ramses
- Beliau telah membina banyak monumen terkenal berupa
berhala
- Zaman kejatuhan kerajaan baharu Mesir bermula apabila
Ramses II memerintah dr tahun 1 279-1 213 SM

3. Tamadun Indus
- Terletak di lembah Sungai Indus, iaitu bahagian barat laut dan utara India
- Dikelilingi oleh:
Banjaran Makran
Pergunungan Baluchistan
Punjab dan Rajasthan di bahagian timur
Kathiswar dan Gujerat di bahagian tenggara
- Bermula pada tahun 2 500SM

28
- Di barat laut India, penduduk hidup secara nomad
- Mereka membentuk petempatan kekal di sepanjang lembah Sungai Indus
- Terdapat dua musim ekstrem yang memusnahkan tanaman:
Musim hujan (membawa hujan)
Musim kering (membawa kemarau)
- Penduduk lembah Sungai Indus bergiat aktif dalam pertanian
- Mereka menanam pokok gandum, barli dan kapas
- Wujud kegiatan lain seperti pembuatan barangan daripada kapas dan besi
- Hubungan perdagangan berlaku antara penduduk Lembah Sungai Indus
dengan penduduk di bahagian selatan Mesopotamia
- Kawasan ini kemudian menjadi bandar
- Terdapat dua bandar terancang terkenal yang dibina:
Mohenjo-Daro
Harappa
- Menjelang 1 750SM, Tamadun Indus mengalami kemerosotan
- Antara sebab kemerosotan:
Pergerakan plat bumi yang menyebabkan berlakunya gempa bumi dan
banjir
Serangan orang Aryan

4. Tamadun Huang He
- Terletak di kawasan utara negara China, manakala Sungai Yangtze di
bahagian tengah China mengalir ke timur hingga ke Laut Kuning
- Huang He bermaksud Sungai Kuning yang menyimpan banyak lumpur
kekuningan yang subur
- Masyarakat China telah membina petempatan dan menjalankan pelbagai
kegiatan ekonomi:
Aktiviti pertanian
Penternakan binatang
Mengumpul hasil hutan
Berburu
- Oleh sebab kedudukan geografi tamadun ini yang terpencil yang telah
menyebabkan penduduk menghadapi banjir, penduduk tamadun ini hanya
dapat menghasilkan makanan sendiri dan tidak berdagang dengan orang luar
- Bermula kira-kira 4 000SM
- Terdapat tiga kerajaan awal:
Xia (2 205-1 766SM)
Shang (1 766-1 050SM)
Zhou (1 050- 256SM)

29
- Perkembangan petempatan kerajaan telah melahirkan beberapa buah bandar
Huang He seperti Anyang
- Anyang merupakan pusat kerajaan Dinasti Shang
- Pada Dinasti Zhou, tamadun ini tersebar sehingga ke bahagian selatan Sungai
Yangtze
- Antara aktiviti utama tamadun ini ialah:
Pertanian
Membuat tembikar
Membina kapal
Menghasilkan varnis, sutera, sulaman dan ukiran
- Kemajuan aktiviti pertanian dalam tamadun ini telah membawa kepada
penghasilan ciptaan daripada kayu dan logam yang digunakan sebagai
peralatan pertanian

30
5.2 Perbandingan Sumbangan Tamadun Awal
Aspek Tamadun Tamadun Tamadun Mesir Purba Tamadun Indus Tamadun Huang He
Mesopotamia
Pemerintahan - Negara-kota - Firaun memerintah - Teraju pemerintahan - Sistem politik
dan Pentadbiran diperintah oleh raja. negara seperti kuasa dipegang oleh berasaskan negara-
- Negara-kota bersatu tuhan golongan pendeta kota
membentuk empayar - Raja berkuasa mutlak - Golongan pendeta - Masyarakat dan
yang pertama - Raja mempunyai mempunyai pengaruh keluarga merupakan
- Lahirnya undang- pandangan kehidupan dalam bidang unsur penting
undang dikenali selepas mati. Mereka keagamaan dan - Pembahagian kelas
sebagai Kod menghormati mayat pentadbiran sosial
Hammurabi untuk dikembumikan - Kuasa raja datang dari
syurga
- Raja berkuasa dalam
bidang ekonomi,
politik dan agama

Kegiatan - Ekonomi ditadbir - Pertanian merupakan - Sistem ekonomi - Tumpuan utama ialah
Ekonomi secara berpusat oleh kegiatan utama bersepadu yang pertanian sekoi dan
golongan agama dan - Majoriti penduduk berasaskan tanaman padi
raja ialah petani pertanian - Tanaman utama ialah
- Kerajaan menentukan - Petani membayar sewa - Tanaman utama ialah gandum
jumlah tanaman dan tanah kepada raja gandum dan barli - Haiwan ternakan
bilangan petani - Terdapat kegiatan - Haiwan ternakan seperti lembu,
- Wujud pekerjaan perdagangan seperti lembu dan kambing, ayam dan
seperti pegawai, kambing babi

31
 petani, jurukira dan - Terdapat kegiatan
hamba tenunan kain dan
kerja logam
- Kegiatan
perdagangan
berkembang

Teknologi - Adanya sistem tali air - Kemajuan matematik - Kota dibina mengikut - Hasil cipta sutera
- Reka cipta dan geometri grid yang tepat - Penciptaan peralatan
berasaskan gangsa - Kemahiran dalam - Adanya sistem daripada besi
- Ciptaan roda, sauh bidang perubatan perparitan dan - Penciptaan wang
dan bajak - Pembinaan terusan dan pembetungan syiling
- Sistem nombor pengairan - 365 hari dalam - Peningkatan
berasaskan 60 - 365 hari dalam kalendar tahunan pengangkutan jalan
- Kalendar 12 bulan kalendar tahunan - Penciptaan kertas dan terusan
- Mencipta emas - Penciptaan kertas - Penciptaan kompas
- Mencipta kertas magnetik
daripada papirus

Kesenian dan - Tulisan dikenali - Tulisan hieroglif - Adanya tulisan - Adanya penulisan
Kesusasteraan sebagai kuneiform - Lakaran hasil kesenian piktografi berasal daripada
- Penduduk terdapat: - Penghasilan balang piktograf
menukilkan puisi ✓ Di tembok batu yang mempunyai - Hasil cipta puisi yang
- Rekaan patung untuk sebagai lukisan ukiran geometri dan romantik
mengingati dinding motif alam - Lirik diolah dalam
pemimpin ✓ Di kawasan pelbagai bentuk
perkuburan tradisi masyarakat

32
 - Hasil kesenian dilukis
pada tembikar

Binaan - Zigurat yang - Pyramid - Kolam mandi besar - Kekurangan seni bina
Bangunan dan berfungsi sebagai - Sfinks - Kota dibina mengikut monumen
Kemudahan rumah ibadat - Tempat ibadat grid yang tepat - Bandar pertama
- Taman Tergantung - Jelapang dibina pada zaman
Babylon - Sistem paip dan Dinasti Shang
pembetungan - Kajian ahli arkeologi
- Dewan perhimpunan mendapati istana dan
tempat ibadat dibina
di tengah-tengah
bandar

33