Anda di halaman 1dari 26

HUBUNGANDUKUNGANKELUARGATERHADAP

PEMBERIANMP-
ASIPADABAYIUSI
A6-24BULAN
DIWILAYAHKERJ
APUSKESMASSIRAHPULAU
PADANG

SKRI
PSI

OLEH
NAMA :NADI AI NDRIANI
NI
M :10011181520084

PROGRAM STUDII
LMUKESEHATANMASYARAKAT(
S1)
FAKULTASKESEHATANMASYARAKAT
UNIVERSI
TASSRIWI
JAYA
2020

i
HUBUNGANDUKUNGANKELUARGATERHADAP
PEMBERIANMP-
ASIPADABAYIUSI
A6-24BULAN
DIWILAYAHKERJ
APUSKESMASSIRAHPULAU
PADANG

SKRI
PSI

Di
aj
ukanSeba
gaiSyar
atUntukMe nda
pat
kanGela
r(S1)
Sa
rja
naKese
hat
anMa s
yara
katPadaFakult
asKes
ehat
anMa s
yara
kat
Univers
it
asSri
wijaya

OLEH
NAMA :NADI AI NDRIANI
NI
M :10011181520084

PROGRAM STUDII
LMUKESEHATANMASYARAKAT(
S1)
FAKULTASKESEHATANMASYARAKAT
UNIVERSI
TASSRIWI
JAYA
2020

i
i
GIZIMASYARAKAT
FAKULTASKESEHATANMASYARAKAT
UNIVERSITASSRI WIJ
AYA
Skri
psi
,21Apri
l2020
Nadiai
ndri
ani

Hubungandukunganke l
uargater
hadappe mberi
anma kananpendampi
ngASI
pa
daba yius
ia6-24Bula
ndiwila
yahke r
jaPuskes
ma sSi
rahPula
uPa da
ng
i
x+70ha l
aman,10ta
bel,2gambar,4l
ampiran

ABSTRAK

Ma ka nanPe nda mpi ngAi rSus uI bu( MP- ASI)me rupa kanma ka nana t a
u
mi numa nya ngme nga ndungz atgizi,di be ri
ka nke padaba yius ia6- 24bul anguna
me me nuhike but uha ngi zis elainda riASI .Pe mbe rianMP- ASIdi nime rupakan
pe riodekr it
iska re nas ist
e m pe ncerna anba yiya ngb el
um s empur na .Tubuhba yi
be lum me milikipr ote inpe nc ernaya ngl engka p,j i
kadi be ri
ka nma ka na nya ng
tida ks es uaid a pa tme nga ki b at
ka nma kana nt e r
se buttida kda patdi c ernade ngan
ba iks erta da pa tme nye ba bkan ga nggua n pe nc e
rnaan.Ti ngginya pe mbe r
i a
n
MP- ASIs ecaradi nis a l
ahs a t
unyadi pe nga ruhiol ehdukunga nke lua rga .Se orang
ibus anga tme mbut uhka ndukunga nke lua r
gada la mme mbe ri
ka nASI -nyas ampa i
ba yibe rus i
a6bul an,t eta piba nyakke luargaya it
uor a ngt uaa ta us ua miya ng
justrume mbe r i
ka nma kana na t
aumi numa ns ebelumba yibe rusia6bul an.De ngan
dukunga nke lua rgaya ngt inggit erha da pMP- ASId inida patme ni mbul ka nef e
k
ne ga t
ift e r
hada pke se ha t
anba yi.Tuj ua npe ne li
tiani nia da lahunt ukme nge t
ahui
hubunga n dukunga n ke lua rga t erha dap pe mbe r
ian MP- ASI .Pe ne lit
iani ni
me ngguna kande s ainc rosss ecti
ona l.Sa mpe lda lampe ne li
tiani nia da lahi buya ng
me milikiba yius ia6- 24b ulanya ngbe rjuml a h61r esponde nde nga nt e
knik
pe nga mbi l
ans ampl ingme ng guna kans impl er andom s a mpl ing.Ha silpe ne l
itia
n
ana lisi
suni va riatme nunj uka ns ebanya k54, 1% i bume mbe ri
ka nMP- ASIkur ang
da ri6bul a
n.Ha sila nalisisbi vari
a tdi da patlaba hwaha silya ngbe rhubunga n
de nga ndukunga nke luargat e r
ha dappe mbe r ia
nMP- ASIpa daba yius ia6- 24
bul ana da l
ah dukunga ni nforma si( p-va lue = 0, 002) ,dukunga ni ns trume nt
(p-va lue=0, 001) ,dukunga npe ngha r
ga an( p-value=0, 000) .Se da ngka nva riable
ya ngt ida kbe rhubunga na da lahdukunga ne mos i
ona l(p-va lue=0, 319) .Sa ranba gi
pus ke sma sme nga da ka nkons elingmi nggua nda npe nyul uha nme nge naiASIda n
MP- ASIt er
kh us usunt uki buya ngme mi l
ikiba yibe sert
ake luarganya .

Ka
taKunci
:Dukungankelua
rga
,Pe
mbe
ria
nMP-
ASI
,Ibuba
li
ta
,Pus
kes
masSi
rah
Pula
uPa dang
Ke
pust
aka
an:50(
1998-2019)

i
ii
COMMUNI TYNUTRI TI
ON
PUBLICHEALTHFACULTY
SRIWIJAYAUNI VERSITY
Skr
ipsi
,21Apri
l2020
Nadiai
ndri
ani

Relat
ions
hipoffamil
ys uppor
tf orbreas
tfee
dingcompl
ement
aryf
eedi
ngfor
inf
antsaged6-24monthsinthewor ki
nga reaof​
Si
​ r
ahPubli
cHeal
thCent
er
PadangIsl
and
i
x+70pa ges
,10t
abl
es,2images
,4a t
tac
hme nt
s

ABSTRACT

Compl eme ntaryFoodf orMot her'


sMi lk(MP- ASI )i saf oodordr inkt hat
conta i
nsnut ri
e nts,give ntoba bi esa ged6- 24mont hst ome e
tnut r
it
iona lne e ds
othert hanbr eastmi lk.Ea r
lybr ea stfeedingi sac rit
ica lpe ri
odbe c auset heba by's
diges t
ives ys t
e mi snotpe rfec t.Theba by'sbodydoe snotye tha veac ompl e t
e
diges t
ivepr otein,ifgi veni na ppr opr i
atef oodc anc auset hefoodc annotbe
diges t
edpr ope rlya ndc anc a usedi gestivedi sorders .Thehi ghr a
teofgi vi ng
MP- ASIe arlyi sinfluencedbyf a mi l
ys uppor t
.A mot herr eal
lyne edsf a
mi ly
suppor ti ngi vinghe rmi lkunt ilt heba byi s6mont hsol d,butma nyf ami l
ie s
,
name l
ypa re ntsorhus bandwhoa c tua l
lypr ovidef oo dordr inkbe foret heba byi s
6mont hsol d.Wi t
hhi ghfami lys uppor tf ore arl
ybr eastfeedingc anha vene gative
effectsont hehe alt
hofi nfants .Thepur pos eoft hiss tudywa stode te
r mi net he
rela
tions hipoff amilys upportt ot hepr ovi si
onofMP- ASI .Thi sstudyus esac ross
sectiona lde s i
gn.Thes ampl ei nt hiss tudywe remot he r
swhoha veba bie sage d
6-24mont hs ,a mount ingto6 1r esponde ntswi t
hs ampl ingt echnique sus i
ngs i
mpl e
random s ampl ing.Ther es
ul tsofuni va riatea na l
ys iss howe dt hat54. 1% of
mot hersga veMP- ASIl esst ha n6mont hs.Ther e s
ul tsoft hebi va ri
a t
ea nalys i
s
foundt ha tther e
sultsrelat
edt of ami l
ys upportf ort hepr ovisi
onofMP- ASIi n
infantsa ge d6 -24mont hswe r ei nfor ma ti
ons uppor t(p-va lue=0. 002) ,ins trume nt
suppor t( p-va lue=0. 001),s uppor tf ora ppr eciat
ion( p- value=0, 000) .Whi let he
unrelatedva ri
a bleise mot i
on als uppor t( p-value=0. 319) .Sugge s t
ionsf orhe alth
cente r
st o hol d we eklyc ouns eling a nd c ounse l
inga boutbr e astf
e eding a nd
MP- ASIe spe cia l
lyformot he rswhoha veba biesandt he irfa mili
es.

Keywords:Fami
lysuppor
t,Pr
ovi
si
onofMP-ASI
,Mot
herofc
hil
dre
nunde
rfi
ve,
Pus
kesmasSi
rahPul
auPa
dang
Li
ter
ature
:50(1998-
2019)

i
v
v
vi
vi
i
RI
WAYATHI
DUP

Na
ma :Na
diai
ndr
iani
NI
M :10011181520084
Fa
kul
ta
s :Ke
seha
tanMa
sya
raka
t
Te
mpa
tda
nTa
ngga
lLa
hir :Ri
ding,03Apr
il1996
J
eni
ske
lami
n :Pe
rempua
n
Al
ama
t :J
lnr
ayaDe
saRi
dingKe
cPa
ngka
lan
La
mpa
mKa
bupa
tenOga
nkome
ringi
li
r
Ema
il :na
dia
indr
iani
2015@gma
il
.c
om
Nomort
el
epon :082278954668
Ri
waya
tPe
ndi
dika
n :
1.SDN1De
saRi
ding
2.MTSAR-
Rahma
nDe
saRi
ding
3.SMAN1Pa
ngka
lanLa
mpa
m
4.
Fakul
ta
sKe
seha
tanMa
sya
raka
tUni
ver
sit
as
Sr
iwi
ja
ya

Ri
waya
tOr
gani
sas
i :1.2016-
2017 An
ggot
adi
bida
ngKESMUS
LDFBKM AZ-
ZIKRAH

vi
ii
KATAPENGANTAR
Puj
isyukurke
had
ira
nal
la
hSWTka
renaa
tasr
ahma
tda
nhi
daya
h-nya
s
ehi
ngga s
kri
psi ya
ng be
rjudul “
Hubunga
n du
kunga
n ke
lua
rga t
erha
dap
Pe
mbe
ria
nMP-
ASIPa
daBa
yiUs
ia6-
24Bul
andiWi
la
yahKe
rjaPus
kes
mas
Si
rahPul
auPa
dang”
,se
lamape
nyus
usna
nskr
ips
iini
,pe
nul
isme
ner
imaba
nya
k
ba
ntua
n,bi
mbi
nga
nda
ndu
kunga
nda
ribe
rba
gaipi
hak,ma
kada
rii
tupe
nul
isi
ngi
n
me
nguc
apka
nte
rimaka
sihk
epa
da:
1.Ba
pakI
wan St
ia Budi
,S.
K.M.
,M.
Kess
ela
ku De
kan Fa
kul
ta
s Ke
seha
tan
Ma
sya
raka
tUni
ver
sit
asSr
iwi
ja
ya.

2.I
buEl
viSuna
rsi
h,S.
K.M.
,M.
Kess
ela
kuke
pal
aPr
odiS1Fa
kul
ta
ske
seha
tan
ma
sya
raka
tuni
ver
sit
ass
riwi
ja
ya

3.I
buDrRos
ti
kaFl
ora
,S.
Kep.
,M.
Kess
ela
kupe
mbi
mbi
ngya
ngt
el
ahme
mbe
rika
n
i
lmunyada
nba
nya
kba
ntua
nda
lamme
mbe
rika
nma
suka
nke
padape
nul
is

4.I
buFa
tma
li
naf
ebr
y,S.
K.M.
,M.
Sis
ela
kupe
nguj
isa
tuda
nba
pakDrNurAl
am
Fa
jar
,S.
Sos
.,M.
Kess
ela
ku pe
nguj
idua s
ert
aibu i
nda
h pur
nama s
ari
,
S.
K.M.
,M.
KM s
ela
kupe
nguj
iTi
gaya
ngs
ela
lume
mbe
rima
suka
nda
nbe
rse
dia
me
nja
dipe
nguj
ida
lams
kri
psii
ni.

5.Aya
hRa
hadda
nIbus
ari
nas
ert
aadi
ksa
yaAma
ndaput
riya
ngs
ela
lume
mbe
rika
n
Do’
ada
ndukunga
nse
rtamot
ova
sis
ela
mai
ni.

6.Te
man-
tema
nse
angka
tanma
der
atnawa
ti
,me
it
asa
ri,a
li
fas
afi
ra,z
uba
eda
,eka
pr
ata
ma put
rida
nte
man-
tema
nla
innya dif
akul
ta
s ke
seha
tan ma
sya
raka
t
uni
ver
sit
ass
riwi
ja
ya.

7.Se
lur
uhdos
en,s
tafda
nka
rya
wandif
akul
ta
ske
seh
ata
nma
sya
raka
tUni
ver
sit
as
Sr
iwi
ja
yaya
ngt
el
ahme
mbe
rika
nba
nya
kil
muda
nba
ntua
nse
lamai
ni.

I
ndr
ala
ya, Apr
il2020

Nadi
aindri
ani
NI
M 10011181520084

i
x
DAFTARI
SI
HALAMANJ
UDUL
ABSTRAK i
ABSTRACT i
i
KATAPENGANTAR i
v
DAFTARI
SI vi
ii
DAFTARGAMBAR x
DAFTARTABEL xi
BAB1 1
PENDAHULUAN 1
1.
1La
tarBe
laka
ng 1
1.
2Rumus
anMa
sal
ah 4
1.
3Tuj
uanPe
nel
it
ia
n 5
1.
3.1TujuanUmum 5
1.
3.2TujuanKhusus 5
1.
4Ma nfa
atPenel
it
ia
n 5
1.
4.1Ba
giPeneli
ti 5
1.
4.2Ba
giFa kul
tasKese
hat
anMa
sya
raka
t 6
1.
4.3Ba
giMa sya
rakat 6
1.
5RuangLingkupPenel
it
ian 6
1.
5.1Li
ngk
upLokasi 6
1.
5.2Li
ngk
upWa kt
u 6
1.
5.3Li
ngk
upMateri 6
BABII 7
TI
NJAUANPUSTAKA 7
2.
1ASIEks
klus
if 7
2.
1.1Defi
nisiASI(AirSus
uIbu) 7
2.
1.2ASIEks kl
usi
f 7
2.
1.3ManfaatASIEksklus
if 8
2.
2Ma kana
nPe ndampingAirSus
uIbu(
MP-
ASI
) 10
2.
2.1Definis
iMP-ASI 10
2.
2.2TujuanPemberianMP- ASI 11
2.
2.3Ma nfaa
tMP-ASI 11
2.
2.4Syarat–Syar
atPemb e
rianMa kananPenda
mpingASI 11
2.
2.5Pri
ns i
pPembe r
ianMP-ASI 12
2.
2.6Wa ktuYangTe patPe
mbe ria
nMP- ASI 12
2.
2.7TahapanPembe ri
anMP- ASI 13
2.
2.8Alasan-a
las
anibume mbe r
ikanMP- ASIpadaba
yikur
angda
ri6bul
an 14
2.
2.9Ma sal
ah-Masal
ahDa l
amPe mberi
anMP-ASI 15
2.
3ResikoMP- ASIdiberikant
erlal
uc epat 17
2.
3.1Res
ikoJ a
ngkaPend
e k 17
2.
3.2Res
ikoJ a
ngkaPanj
ang 18
2.
4Kons e
pDu kungankel
uarga 19
2.
4.1De
fini
siKe
lua
rga 19

x
2.
4.2De f
eni
s iDukunganKeluarga 19
2.
4.3Jeni
s-J
e ni
sDukunga nKelua r
ga 20
2.
4.4Faktor
-FaktoryangMe mpe ngar
uhiDukunga
nKe l
uar
ga 21
2.
4.5Dukunga nKe l
uargat
erha
da pASIEks l
usi
fdenga
nPember
ianMP-
ASI 21
2.
6Ke r
angkaTe ori 25
BABI
II 26
KERANGKAKONSEP,DEFI
NISIOPERASI
ONAL,DANHI
POTESI
S 26
3.
1Ke
rangkako
nse
p 26
3.
2De
fini
siOpe
ras
iona
l 28
3.
3Hi
pot
esa 31
BABI
V 32
METODEPENELI
TIAN 32
4.
1De
sai
nPe
nel
it
ia
n 32
4.
2Pop
ula
sida
nsa
mpe
l 32
4.
2.1Popul
asi 32
4.
2.2Sampel 32
4.
2.3Tekni
kPenga
mbilanSa
mpel 33
4.
3J e
nis
,CaraDanAlatPe
ngumpul
anDa
ta 33
4.
3.1JenisDa t
a 33
4.
3.2Ca r
aPe ngumpulanDa t
a 34
4.
3.3AlatPe ngumpulanData 34
4.
4PengolahanDa ta 34
4.
5UjiVa l
idit
asda nReli
abil
it
as 35
4.
5.1Va l
idit
asdata 35
4.
5.2UjiRe l
iabil
it
as 37
4.
6Ana l
is
isDa taDa nPenyaj
ianDat
a 37
4.
6.1Ana li
si
sDa ta 37
4.
6.2Penya j
ianData 38
BABV 39
HASI
LPENELI
TIAN 39
5.
1Ga
mba
ranUmumPus
kes
masSi
rahPul
auPa
dang 39
5.
1.1Let
akGeogr
afi
sda
nLua
sWi
la
yahPus
kes
masSi
rahPul
auPa
dang 39
5.
2Ha s
ilPe
neli
ti
an 39
5.
2.1Ana
li
si
sUniva
ria
t 39
5.
2.2Ana
li
si
sBi
vari
at 47
BABVI 51
PEMBAHASAN 51
6.
1Ke
ter
bat
asa
nPe
nel
it
ia
n 51
6.
2Pe
mba
has
anHa
silPe
nel
it
ia
n 51
6.
2.1Pemberi
anMP- ASI 51
6.
2.2HubunganDukunganInf
ormasiTe r
hadapPembe ri
anMP-ASIPadaBayiUsia
6-24BulanDiwila
yahKerjaPuskesmasSPPa dang 53
6.
2.3HubunganDukunganEmos i
onalTerhadapPemb er
ianMP-ASIPadaBayiUsia
6-24Bulandi
wi l
ayahKer
jaPuske s
ma sSir
ahPulauPada
ng 55
6.
2.4HubunganDukunganIns
trumentalTer
hadapPe mberi
anMP-ASIPadaBa yi

xi
Us i
a6-24Bul
andiwila
yahKerj
aPuskes
masSPPadangi 57
6.
2.5HubunganDukunganPeni
la
iaa
nTe r
hada
pPemberi
anMP-ASIPa
daBa
yiUs
ia
6-24BulanDiwil
ayahKerj
aPuske
smasSPPada
ng 59
BABVII 62
KESI
MPULANDANSARAN 62
7.
1Ke
simpul
an 62
7.
2Sa
ran 62

xi
i
DAFTARGAMBAR

Ga
mba
r2.
1Ke
rangkat
eor
i…….
..
……………………………………………… 32
Ga
mba
r3.
1Ke
rangkaKons
ep……….
.………………………………………… 33

xi
ii
DAFTARTABEL

Ta
bel2.
1Pol
aPe
mbe
ria
nMP-
ASI
…………………………………………….
..21
Ta
bel2.
2Pe
nel
it
ia
nTe
rka
it
………………………………………………….
..
..
.30
Ta
ble3.
1De
fini
siOpe
ras
iona
l………………………………………………….34
Ta
ble4.
1Ha
silPe
rhi
tunga
nSa
mpe
l…………………………………………….41
Ta
ble5.
1Di
st
ri
bus
iVa
ria
blePe
mbe
ria
nMP-
ASI
………………………….
..
..
..45
Ta
bel5.
2Di
st
ri
bus
iVa
ria
bleDukunga
nKe
lua
rga
…………………………….
..46
Ta
bel5.
3Hubunga
nVa
ria
belDukunga
nInf
orma
siDe
nga
n
Pe
mbe
ria
nMP-
ASI
………………………………………………….47
Ta
bel5.
4Hubunga
nVa
ria
belDukunga
nIns
trume
nDe
nga
n
Pe
mbe
ria
nMP-
ASI
………………………………………………….47
Ta
bel5.
5Hubunga
nVa
ria
bleDukunga
nPe
ngha
rga
anDe
nga
n
Pe
mbe
ria
n MP-
ASI
………………………………………….
..
..
..
..
..
.
48
Ta
bel5.
6Hubunga
nVa
ria
bleDukunga
nEmos
iona
lDe
nga
n
Pe
mbe
ria
nMP-
ASI
………………………………………………….
.49

xi
v
DAFTARLAMPI
RAN

La
mpi
ran1.Kue
sione
rpe
nel
it
ia
n

La
mpi
ran2.Out
putSPSS

La
mpi
ran3.Sur
ati
zi
npe
nel
it
ia
n

La
mpi
ran4.Doke
ment
asipe
nel
it
ia
n

xv
BAB1
PENDAHULUAN

1.
1La
tarBe
laka
ng

Ma
sape
rtumbuha
nana
kada
lah ma
saya
ngp
ent
ingda
lams
eti
apl
angka
h
unt
ukme
nca
pait
umbuhke
mba
ngopt
ima
l,di
dal
am Gl
oba
lSt
rat
egiForI
nfa
nta
nd
YoungChi
ldFe
edi
ng,WHO/UNI
CEFme
rekome
nda
sika
nempa
tha
lpe
nti
ng
ya
ngha
rusdi
la
kuka
nya
it
ume
mbe
rika
nASIke
padaba
yis
ege
rada
lamwa
ktu30
me
nits
ete
lahba
yil
ahi
r,me
mbe
rika
nha
nyaASIs
ajaa
taupe
mbe
ria
nASIs
eca
ra
e
kskl
usi
fse
jakl
ahi
rsa
mpa
iba
yibe
rus
ia 6 bu
lan,me
mbe
rika
n ma
kana
n
pe
nda
mpi
ngASI(
MP-
ASI
)se
jakba
yibe
rus
ia6bul
ans
ampa
i24bul
anda
n
me
ner
uska
npe
mbe
ria
nASIs
ampa
iana
kbe
rus
ia24bul
ana
taul
ebi
h(De
pke
sRI
,
2012)
.
Be
rda
sar
kan Pe
rat
ura
n Pe
mer
int
ah Nomor 33 t
ahun 2012 t
ent
ang
pe
mbe
ria
nASIe
kskl
usi
fya
it
ume
mbe
rika
nASIs
aja ke
padaba
yis
eja
kla
hir
s
ampa
i6bu
lan,t
anpame
namba
hka
nat
aume
ngga
ntide
nga
nma
kana
nat
au
mi
numa
nla
inke
cua
lioba
t,v
ita
minda
nmi
ner
al.ASIe
kskl
usi
fda
patme
ngur
angi
r
esi
koke
mat
ia
npa
daba
yida
njugame
rupa
kans
umbe
rnut
ri
siut
amaba
yi.ASI
s
anga
tbe
rma
nfa
atunt
ukke
keba
lant
ubuh,de
nga
nkompos
isiASIya
ngs
empur
na
s
esua
ide
nga
nke
but
uha
nba
yius
ia0-
6bul
an(
Keme
nke
sRI
,2016)
.
Me utWor
nur ldHe
alt
hOr
gani
zat
ion (
WHO)uni
te
dna
ti
onsc
hil
dre
n’s
f
und(
UNI
CEF)pa
dat
ahun2013l
ebi
hda
ri50% ke
mat
ia
nana
kba
li
tat
erka
it
de
nga
nke
ada
ankur
anggi
zida
nduape
rti
gadi
ant
ara
nyake
mat
ia
nte
rse
butt
erka
it
de
nga
npr
akt
ikpe
mbe
ria
nma
kanya
ngkur
angt
epa
tpa
daba
yida
nana
k,s
epe
rti
me
lakuka
nini
si
asime
nyus
uidi
ni(
IMD)da
lams
atuj
ampe
rta
mas
ete
lahl
ahi
rda
n
pe
mbe
ria
nMP-
ASIya
ngt
erl
al
uce
pata
taut
erl
amba
tdi
ber
ika
n.Ke
ada
ani
nia
kan
me
mbua
tda
yat
aha
ntubuhl
ema
h,s
eri
ngs
aki
tda
nga
galt
umbuh(
Gue
sti
en,2018)
.
Be
rda
sar
kan Gl
oba
lSt
rat
egiForI
nfa
nta
nd Young Chi
ld Fe
edi
ng,
MP-
ASIha
rusme
menuhis
yar
ats
eba
gaibe
rikut
:pe
rta
madi
ber
ika
nte
patwa
ktu
(
ti
mel
y)ya
kniMP-
ASImul
aidi
ber
ika
npa
das
aatke
but
uha
nene
rgida
nza
tgi
zi
l
ai
nme
lebi
hiya
ngdi
dapa
tda
riASI
,ke
duaa
dekua
t(a
dequa
te)ya
it
uMP-
ASI

ha
rusme
nga
ndungc
uku
pen
erg
i,p
rot
ei
nda
nza
tgi
zimi
kro,ke
ti
gaa
ma s
n(af
e)

1
ya
kni pe
nyi
apa
nda
nse
wakt
udi
ber
ika
nMP-
ASIha
rushi
gie
nis
,ke
empa
tte
pat
c
arape
mbe
ria
n(pr
ope
rly)ya
it
uMP-
ASIdi
ber
ika
nse
jal
ande
nga
nta
ndal
apa
rda
n
na
fsuma
kanya
ngdi
tunj
ukba
yis
ert
afr
ekue
nsida
nca
rape
mbe
ria
nse
sua
ide
nga
n
us
iaba
yi(
Keme
nke
sRI
,201
8).
Be
rda
sar
kanRi
setke
seha
tanda
sart
ahun2018,pr
opor
sipol
ape
mbe
ria
n
ASIpa
daba
yiumur0-
5bul
andii
ndone
sias
eba
nya
k37,
3% ba
yidi
ber
ika
nASI
e
kskl
usi
fse
banya
k 9,
3% ba
yidi
ber
ika
n ASIpa
rsi
alda
n ASIpr
edomi
nan
s
eba
nya
k 3,
3%.Me
nyus
uipr
edomi
nana
dal
ah me
nyus
uiba
yit
et
apipe
rna
h
me
mbe
rika
nse
diki
tai
rat
aumi
numa
nbe
rba
sisa
irmi
sal
nyat
eh,s
eba
gaima
kana
n/
mi
numa
npr
ela
kte
als
ebe
lum ASIke
lua
r.Se
dangk
anme
nyus
uipa
rsi
ala
dal
ah
me
nyus
uiba
yis
ert
adi
ber
ika
nma
kana
nbua
tans
ela
inASIs
epe
rtis
usuf
ormul
a,
bubura
tauma
kana
nla
ins
ebe
lumba
yibe
rus
ia6bul
an(
Ris
kes
das
,2018)
.
Da
taDi
nasKe
seha
tanPr
ovi
nsiSuma
ter
aSe
lat
anc
akupa
nPe
mbe
ria
nASI
e
kskl
usi
fpa
dat
ahun2017ba
yiya
ngASIEks
klus
ifya
it
u60,
36%,s
eda
ngka
nba
yi
ya
ng t
ida
k ASI e
kskl
usi
f ya
it
u 39,
64% be
rar
ti me
nga
lami pe
ningka
tan
di
bandi
ngka
nta
hun2016s
ebe
sar59,
94% t
et
apipe
nca
pai
ani
nis
uda
hme
nca
pai
t
arge
tRPJ
MN pe
mbe
ria
nASIe
kskl
usi
fya
it
u50% (
Dinke
sSuma
ter
ase
lat
an,
2017)
.
Da
tapr
ofi
lke
seha
tanKa
bupa
tenOga
nKome
ringI
li
runt
ukt
ahun2017
t
erc
ata
t ba
yi ya
ng me
nda
pat
kanASIEks
lus
ifs
eba
nya
k4.
716a
tau55,
8%
ba
yi0-
6Bul
any
angme
nda
patASIEks
lus
ifda
ri8.
451ba
yi0-
6Bul
an.Pa
da
Ta
hun2018Ka
bupa
tenOga
nKome
ringI
li
rba
yiy
angdi
ber
ika
nASIe
kskl
usi
f
be
rjuml
ah6.
495(
3.331La
ki-
Laki
&3.
164Pe
rempua
n)a
tau72,
9% ba
yiya
ngASI
e
kskl
usi
fda
ri8.
914 Ba
yiya
ng a
dadi
kabupa
ten oga
n kome
ring i
li
r,s
uda
h
me
nca
pait
arge
tke
menke
sse
bes
ar50%.Na
munb
erda
sar
kanda
tapus
kes
mas
ya
it
ute
rda
patPus
kes
masSi
rahPul
auPa
dangde
nga
njuml
ah222ba
yiya
ng
t
erda
taba
yiya
ngdi
ber
ika
nASIe
kskl
usi
fdiKa
bupa
tenOga
nKome
ringt
ahun
2017de
nga
njuml
ahba
yil
aki
-l
aki24(
21,
2%)da
nba
yipe
rempua
n14(
12,
8%)
ma
kaj
uml
ahba
yil
aki
-l
akida
npe
rempua
nse
bes
ar38ba
yi(
17,
1%)ba
yiya
ng
di
ber
ika
nASIe
kskl
usi
fus
ia0-
6bul
an(
Dinke
sKa
bOKI2018)
.
Pr
akt
ik pe
mbe
ria
n ma
kan ya
ng ba
ik da
nte
pats
anga
tpe
nti
ng unt
uk
ke
langs
unga
nhi
dup,pe
rtumbuha
nda
npe
rke
mba
nga
n,s
ert
ake
seha
tanda
ngi
zi

2
ba
giba
yi.Pa
daumure
nambul
anba
yis
uda
hmul
aidi
ber
ika
nma
kana
npe
nda
mpi
n

ASIs
epe
rtipe
mbe
ria
nMP-
ASIdi
nida
nte
rla
mba
tme
mbe
rika
nMP-
ASIya
ng
ke
dua
nyas
ama
-sa
mame
nimbul
kanr
esi
koa
taue
fekne
gat
ifba
giba
yi(
Keme
nke
s,
2011)
.
Pe
mbe
ria
n ma
kana
n ke
padaba
yipe
rlu di
per
hat
ika
n ke
tepa
tan wa
ktu
da
lam pe
mbe
ria
n,f
rekue
nsi
,juml
ahba
hanma
kan
anda
nca
rape
mbua
tannya
.
Ke
bia
saa
n pe
mbe
ria
n ma
kana
n ba
yiya
ng t
ida
kte
pats
ala
hsa
tunyaa
dal
ah
pe
mbe
ria
n ma
kana
n ya
ng t
erl
al
u di
niya
ng da
patme
nimbul
kan ga
nggua
n
pe
nce
rna
anpa
daba
yis
epe
rtidi
are
,kons
ti
pas
i,mun
tahda
nal
ergi
.Se
tel
ahus
ia
de
was
ajuga da
patme
mpe
nga
ruhit
ingka
tke
cer
das
ana
naks
ert
a me
mic
u
t
erj
adi
nyape
nya
kitobe
sit
as,hi
per
tens
i,da
npe
nya
kitj
ant
ungc
orone
r(Soya
nit
a&
Kuma
las
ari
,2019)
.
Ba
nya
kor
angt
uame
nga
ngga
pba
hwake
but
uha
nma
kana
nba
yit
ida
k
t
erc
ukupij
ikaha
nyade
nga
nme
mbe
rika
nASIs
ehi
nggape
mbe
ria
nMP-
ASI
be
rupas
usuf
ormul
ada
nma
kana
nla
innyapa
daka
langa
nor
angt
uas
uda
hbi
asa
na
munt
ida
kme
mpe
rha
ti
kanbe
ber
apar
isi
koa
pabi
lai
bume
mbe
rika
nma
kana
n
pe
nda
mpi
nga
irs
usui
bu(
MP-ASI
)te
rla
ludi
nipa
daba
yi,s
epe
rtiMP-
ASIa
kan
me
ngga
nti
kan ASIs
ehi
ngga da
patme
nimbul
kane
fek ne
gat
ifs
epe
rtis
uli
t
me
menuhike
but
uha
nba
yi,da
patme
nimbul
kanr
isi
kodi
areka
renaMP-
ASIt
ida
k
s
ebe
rsi
hda
nti
dakmuda
hdic
ernas
epe
rtiASI(
Keme
nke
s,2011)
.
Pe
nga
ruh buda
ya di da
lam ma
sya
raka
t ya
ng me
mil
iki ke
bia
saa
n
me
mbe
rika
nma
kana
nse
jakba
yius
iadi
bawa
h6bu
lande
nga
nal
asa
nASIt
ida
k
c
ukupunt
ukme
menuhike
but
uha
nba
yi.Dis
ampi
ngi
tume
mbe
rima
kans
ete
lah
ba
yil
ahi
rme
rupa
kan ke
bia
saa
ntur
un-
temur
un d
ala
m ke
lua
rga
.Ma
sya
raka
t
be
rangga
panba
hwape
mbe
ria
nma
kana
npe
nda
mpi
ngASIha
nyaur
usa
nibuda
n
ba
yinya
,ol
ehka
renai
tud
ibut
uhka
ndukunga
nke
lua
rgat
erha
dappe
mbe
ria
n
ma
kana
npe
nda
mpi
ngASI
.Ti
nggi
nyape
mbe
ria
nma
kana
npe
nda
mpi
ngASIdi
ni
j
ugadi
penga
ruhiol
ehdukunga
nke
lua
rga
,se
ora
ngi
bus
anga
tme
mbut
uhka
n
dukunga
nda
rike
lua
rgada
lamme
mbe
rika
nASInyas
ampa
iba
yibe
rus
ia6bul
an,
t
et
apiba
nya
kke
lua
rgay
ait
uor
angt
uada
nsua
miya
ngj
ust
rume
mbe
rika
n
ma
kana
nse
bel
umba
yibe
rus
ia6bul
an(
Prove
rawa
tidkk,2010)
.

3
Ba
nya
kfa
ktorya
ngbe
rhubunga
nde
nga
npe
mbe
ria
nMP-
ASIdi
niol
ehi
bu.
Fa
ktor-f
akt
ort
ers
ebutme
li
put
ipe
nge
tahua
n,ke
seha
tanda
npe
ker
jaa
nibu,i
kla
nMP-
ASI
, pe
tuga
s ke
seha
tan, buda
ya s
ert
a s
osi
al e
konomi da
n dukunga
n
ke
lua
rga
.Pe
nge
tahua
nibu ya
ng ma
sih kur
ang t
erha
dap ma
nfa
atpe
mbe
ria
n ASI
e
kskl
usi
fsa
nga
ter
atka
it
annyade
nga
npe
mbe
ria
nMP-
ASIdi
ni.Da
ris
egis
osi
al
buda
yada
ndukunga
nke
lua
rgame
nya
taka
nba
hwa
sanyas
uda
htr
adi
sidima
sya
raka
t
pe
mbe
ria
nma
kana
nta
mba
hans
epe
rtis
usuf
ormul
a,a
irput
ih,na
sit
impa
das
aatumur
ba
yikur
angda
ri6bul
an(
Eka
sar
i,
2018)
.
Be
rda
sar
kanda
tad
isa
lahs
atuPus
kes
masdiKa
bupa
tenOga
nKome
ringI
li
r
ya
it
upus
kes
masSi
rahPul
auPa
dangpa
dat
ahun2018s
ebe
sar17.
1% ba
yiya
ng
me
nda
pat
kan ASIe
kskl
usi
fda
ri222 ba
yiya
ng t
erda
ta.Ke
mudi
an di
la
kuka
n
obs
erva
siunt
uk me
mpe
rkua
tda
tada
n me
nge
tahuia
danyape
mbe
ria
n ma
kana
n
pe
nda
mpi
ngASI(
MP-
ASI
)se
car
adi
ni.Di
la
kuka
nwa
wanc
arake
pada4or
angi
bu-
ibu
unt
ukdiwa
wanc
ara
ime
nge
naiASIda
npe
mbe
ria
nMP-
ASIpa
daba
yida
nte
rda
pat2
or
angi
buya
ngme
mbe
rika
nMP-
ASIs
eca
radi
nipa
daba
yika
renaa
irs
usui
bu
k
elu
arn
yas
edi
kits
ehi
nggai
bume
ras
aba
yinyabe
lum ke
nya
ngj
ikadi
ber
iASI
,se
rta
da
ripi
hakke
lua
rgat
ida
kme
mpe
rma
sal
ahka
nji
kaba
yiha
rusdi
ber
ika
nsus
ufor
mul
a,
ke
mudi
ans
atuor
angi
buy
angme
mil
ikiba
yius
ia3,
5bul
andi
sar
anka
n me
rtua
nya
unt
ukme
mbe
rika
nba
yiny
aMP-
ASIbe
rupabi
skui
tya
ngdi
hanc
urka
nde
nga
nai
r
a
las
annyaka
renaba
yit
erl
iha
tkur
uss
ehi
nggai
but
ers
ebutme
mbe
rika
nMP-
ASIt
et
api
ASIt
et
apdi
ber
ika
n.Ke
mudi
anwa
wanc
arapa
das
atuor
angi
bul
agiya
ngs
uda
h
me
mbe
rika
n buburna
sipa
da ba
yius
ia 4 bul
ana
las
annya i
bu ba
yit
ers
ebut
be
rke
ingi
nanme
mbe
rika
nma
kana
nta
mba
hana
garba
yige
muk.Be
rda
sar
kanma
sal
ah
t
ers
ebutpe
nel
it
ibe
rma
ksud me
nge
tahuihubunga
n dukunga
n ke
lua
rga t
erha
dap
pe
mbe
ria
nMP-
ASI pa
daba
yius
ia6-
24bul
an.
1.
2Rumus
anMa
sal
ah
DiI
ndone
siape
mbe
ria
nASIpa
daba
yiumu
r0-
5bul
anya
ngASIe
kskl
is
if
ya
it
u 37,
3%.Ke
mudi
anc
akupa
nASIe
kskl
usi
fdiKa
bupa
tenOga
nKome
ringI
li
r
72,
9% wa
laupunpe
nca
pai
anpe
mbe
ria
nASIe
kskl
usi
fsuda
hme
nca
pait
arge
tya
it
u
50%.Te
tapia
das
ala
hsa
tupus
kes
masya
it
upus
kes
mass
ira
hpul
aupa
dangba
yiya
ng
me
nda
patASIe
kskl
usi
fse
bes
ar17,
1% da
ri222ba
yiya
ngt
erda
tada
nBe
rda
sar
kan
s
urve
iawa
lya
ngdi
la
kuka
npe
nel
it
ite
rha
dap4or
angi
buya
ngma
sihme
mbe
rika
n
MP-
ASIdi
bawa
hus
ia6bul
an.Be
rda
sar
kanl
at
arbe
laka
ngdi
at
asma
kape
nel
it
i

4
be
rma
ksudi
ngi
nme
nel
it
ihubunga
ndukunga
nke
lua
rgat
erha
dappe
mbe
ria
nMP-
ASI
pa
daba
yius
ia6-
24bul
andiwi
la
yahke
rjapus
kes
masSPPa
dangt
ahun2019.

1.
3Tuj
uanPe
nel
it
ian
1.
3.1Tuj
uanUmum
Me
nga
nal
is
is hubunga
n dukunga
n ke
lua
rga t
erha
dap pe
mbe
ria
n ma
kana
n
pe
nda
mpi
ngASIpa
daba
yius
ia6-
24bul
andiWi
la
yahKe
rjaPus
kes
masSi
rahPul
au
Pa
dangt
ahun2019.

1.
3.2Tuj
uanKhus
us

a
.Me
nge
tahuidi
st
ri
bus
ifr
ekue
nsidukunga
nin
for
mas
i,dukunga
nins
trume
nt,
dukunga
npe
nil
ai
anda
ndukunga
nemos
iona
lte
rha
dappe
mbe
ria
nMP-
ASIpa
da
ba
yius
ia6-
24bul
andi
wil
aya
hke
rjaPus
kes
masSi
rahPul
auPa
dang
b
.Me
nga
nal
is
ishubunga
ndukunga
ninf
orma
side
nga
npe
mbe
ria
nMP-
ASIpa
da
ba
yius
ia6-
24bul
andi
wil
aya
hke
rjaPus
kes
masSi
rahPul
auPa
dang
c
.Me
nga
nal
is
ishubunga
ndukunga
nins
trume
ntde
nga
npe
mbe
ria
nMP-
ASIpa
da
ba
yius
ia6-
24bul
andi
wil
aya
hke
rjaPus
kes
masSi
rahPa
dangPa
dang
d
.Me
nga
nal
is
ishubunga
ndukunga
npe
nil
ai
ande
nga
npe
mbe
ria
nMP-
ASIpa
da
ba
yius
ia6-
24bul
andi
wil
aya
hke
rjaPus
kes
masSi
rahPul
auPa
dang
e
.Me
nga
nal
is
ishubunga
ndukunga
nemos
iona
lde
nga
npe
mbe
ria
nMP-
ASIp
ada
ba
yius
ia6-
24bul
andi
wil
aya
hke
rjaPus
kes
masSi
rahPul
auPa
dang

1.
4Ma
nfa
atPe
nel
it
ian
1.
4.1Ba
giPe
nel
it
i
Pe
nel
it
ia
ninidi
har
apka
nda
patme
mbe
rika
ninf
orma
siba
gipe
nel
it
iunt
uk
me
ngha
sil
kanka
ryai
lmi
ahya
ngl
ebi
hba
iks
ert
ada
patme
namba
hwa
was
anda
n
pe
nge
tahua
nse
rtape
nga
lama
nba
gipe
nel
it
i.

1.
4.2Ba
giFa
kul
tasKe
seha
tanMa
sya
raka
t

Ha
silda
ripe
nel
it
ia
ninidi
har
apka
nda
patme
mbe
rika
nma
nfa
att
erha
dapi
lmu
pe
nge
tahua
n da
n t
amba
han i
nfor
mas
i ba
gi c
ivi
ta
s a
kade
mik, Se
lai
n i
tu
ha
sil
pene
li
ti
ani
nidi
har
apk
anda
patdi
manf
aat
kanma
has
iswada
nda
patdi
ja
dika
n
r
efe
rens
iil
mia
hol
ehpe
nel
it
ia
nse
lanj
utnya
.

5
1.
4.3Ba
giMa
sya
raka
t

Ha
silpe
nel
it
ia
n di
har
apka
n da
patme
namb
ahi
nfor
mas
iba
gima
sya
raka
t
t
ent
anghubunga
ndukunga
nke
lua
rgat
erha
dappe
mbe
ria
nma
kana
npe
nda
mpi
ngASI
ba
ikda
ris
egipe
nge
tahua
nibuda
lamke
tepa
tanme
mbe
rika
nMP-
ASIbe
ser
tada
mpa
k
pe
mbe
ria
nMP-
ASIpa
daba
li
tas
ert
ada
mpa
kpa
dak
ese
hat
anba
li
taj
ikame
mbe
rika
n
ma
kana
npe
nda
mpi
ngASIya
ngt
ida
kte
pat
.

1.
5Rua
ngLi
ngkupPe
nel
it
ian
1.
5.1Li
ngkupLoka
si
Pe
nel
it
ia
ninia
kandi
la
kuka
ndiwi
la
yahke
rjapus
kes
masSi
rahPul
auPa
dang
Ka
bupa
tenOga
nKome
ringI
li
r.

1.
5.2Li
ngkupWa
ktu
Pe
nel
it
ia
ninidi
la
kuka
nbul
anDe
sembe
r2019-J
anua
ri2020

1.
5.3Li
ngkupMa
ter
i
Ma
ter
ipe
nel
it
ia
ninia
dal
ahunt
ukme
nge
tah
uihubunga
ndukunga
nke
lua
rga
t
erha
dappe
mbe
ria
nMP-
ASIpa
daba
yius
ia6-
24bul
andiwi
la
yahke
rjaPus
kes
mas

6
DAFTARPUSTAKA

Apr
iani
,Ti
asna
.2015.Hubunga
nDukunga
nKe
lua
rgaDa
lam Pe
mbe
ria
nMP-
ASI
de
nga
nPe
mbe
ria
nMa
kana
nPe
nda
mpi
ngASIDi
nipa
daBa
yiUs
ia0-
6Bul
an
diWi
la
yahKe
rjaPus
kes
masSe
won1Ba
ntulTa
hun2015.Skr
ips
iSTI
KES
Ai
syi
yah,Yokya
kar
ta.
Ar
i o,S.2010.Pr
kunt ose
durPe
nel
it
ia
nSua
tuPe
nde
kat
anPr
akt
ek.J
aka
rta
.PT.Ri
neka
Ci
pta
.
Ar
isma 4,bukua
n,200 jari
lmugi
zi:gi
zida
lamda
urke
hidupa
n,EGC,J
aka
rta

Ba
hr. 2011. Hubunga
i nPe
nge
tahua
nda
nSi
kapI
bude
nga
nPe
mbe
ria
n MP-
ASI di
Ke
lur
aha
nPB.Se
laya
ngI
IKe
cama
tanMe
danSe
laya
ng.USU Re
pos
it
ory.
Me
dan.

De
pke .Pe
sRI mbe
ria
nma
kana
npe
nda
mpi
nga
irs
usui
bu(
mp-
asi
).J
aka
rta
:De
pke
s
RI
,2000.

De
pke .Ke
sRI bij
aka
nDe
pke
sTe
nta
ngPe
ningka
tanPe
mbe
ria
n(ASI
)Pe
ker
jaWa
nit
a.
J
aka
rta
:De
pke
sRI
,2005.

De
pke .Gl
sRI oba
lSt
rat
egiForI
nfa
ntAndYoungChi
ldFe
edi
ng.J
aka
rta
:De
pke
sRI
,
2012

Di
an,Zui
at
naAtAl
l.2019.Pe
nga
ruhFa
ktorEks
ter
nalI
buTe
rha
dapPe
mbe
ria
n
MP-
ASIPa
daBa
yiUs
iaDi
bawa
h6Bul
anDiWi
la
yahKe
rjaPus
kes
mas
Si
por
i-
Por
iKot
aTa
njungBa
la.J
i ur
nalI
nst
it
usiKe
seha
tanHe
lve
ti
a,Me
dan.
VolXi
ii
,No2,De
sembe
r2019.

Di
nke
sSums
el.2018.Pr
ofi
lKe
seha
tanPr
ovi
nsiSuma
ter
aSe
lat
anTa
hun2018.

Di
nke
sKa
bupa
tenOga
nKome
ringI
li
r.2018.Pr
ofi
lKe
seha
tanKa
bupa
tenOga
n
Kome
ringI
li
rTa
hun2018.

Dokt
erAna
kIndone
sia
.2015.Re
kome
nda
siPr
akt
ikPe
mbe
ria
nMa
kanBe
rba
sisBukt
i
Pa
daBa
yiDa
nBa
li
taDiI
ndone
siaUnt
ukMe
nce
gahMa
lnut
ri
si
.Uni
tKe
rja
Koor
dina
siNut
ri
siDa
nPe
nya
kitMe
tabol
ik

7
Eko,Ha
rya
nto.2017.Fa
ktor
-Fa
ktorYa
ngBe
rhubung
anDe
nga
nPe
mbe
ria
nMa
kana
n
Pe
nda
mpi
ngASIDi
ni.J
urna
lIl
muKe
seha
tan,
Vol2.No2.Ha
l141-
152

El
in,Soya
nit
a.2019.Pe
mbe
ria
nMa
kana
nPe
nda
mpi
ngASI(
MP-
ASI
)Se
sua
iDe
nga
n
Us
iaBa
yiDiDe
saBa
wangKe
cama
tanPe
sant
renKot
aKe
dir
i.J
urna
lIl
mu
Ke
seha
tan.Vol4.No2.Ta
hun2019.Ha
l7-
11.

Enda
ng,Ma
yas
ari
.2018.Fa
ktor
-Fa
ktorYa
ng Be
rhubunga
n De
nga
n Pe
mbe
ria
n
MP-
ASISe
car
aDi
niDiKe
lur
aha
n Ba
ganJ
awaPe
sis
irWi
la
yah Ke
rja
Pus
kes
masBa
ganSi
api
apiKe
cama
tanBa
ngk
oKa
bupa
tenRe
kanHi
li
r.J
urna
l
Uni
ver
sit
asPa
hla
wanTua
nkuTa
mbus
ai.Vol2,No2

Evi
ta
sar
i,De
si.
2016,
”Fa
ktor
-Fa
ktorYa
ngBe
rhubun
ganDe
nga
nPe
ril
akuPe
mbe
ria
n
Ma
kana
nPe
nda
mpi
ngAs
iPa
daBa
yiUs
ia<6Bul
a ,j
n” ur
nali
lmi
ahI
ndone
sia
,
vol
.1,no.3nove
mbe
r.,pp39-
49

Fe
isa
l,J
usuf
.A.Re
ore
nta
sipe
ndi
dika
nis
lam.www.
books
.googl
e.
co.
id(
diunduh
pa
dat
angga
l2me
i2019)
,1995.

Fi
redma
n.2010.Ke
per
awa
tanke
lua
rga
.Ja
kar
ta:EGC.

Fr
iedma
n,M.
,Bowde
n,V.
r&J
one
sE,
G.1998.Ke
per
awa
tanKe
lua
rga:Te
oriDa
n
Pr
akt
isEdi
si3,ECG,J
aka
rta
Gi
nti
ng,D.2012.Pe
nga
ruhKa
rakt
eri
st
ikFa
ktorEks
ter
nalDa
nInt
erna
lIbuTe
rha
dap
Pe
mbe
ria
nMP-
ASIDi
niPa
daBa
yiUs
ia<6Bul
anDi
wla
yahKe
rjaPus
kes
mas
Ba
rusJ
aheKa
bupa
tenKa
roPr
ovi
nsiSuma
ter
aUt
ar.J
a ur
nalFK UNPAD
Ba
ndung.
Gue
sti
en,Si
aha
an.2018.Hubunga
n Dukunga
n Ke
lua
rga Da
n Pe
ran Pe
tuga
s
Ke
seha
tanTe
rha
dapPe
mbe
ria
nMP-
ASIDi
niPa
daBa
yiUs
ia0-
6Bul
anDi
Pus
kes
masKoniKot
aJa hun 2018.J
mbiTa urna
lKe
bida
nan Uni
ver
sit
as
Adi
wangs
a,J
ambi
.

He
rna
wat
iIn
a.2008,ga
mba
ran ka
rakt
eri
st
iki
bu ya
ng me
mbe
rika
n ma
kana
n
pe
nda
mpi
ngASIpa
daba
yius
iakur
angda
ri6bul
andipos
yanduc
inumpa
k
t
enga
hke
cama
tant
ronj
o.www.
ina
her
nawa
ti
.c
om.(
diunduhpa
dat
angga
l15me
i
2019)
.

8
I
bra
him,Me
ike
,Dkk.201
4.Hubunga
nAnt
araKa
rakt
eri
st
ikI
buDa
nPe
ril
akuI
bu
De
nga
nRi
waya
tPe
mbe
ria
nMa
kana
nPe
nda
mpi
ngASI(
MP-
ASI
)Di
niDi
Wi
la
yahPus
kema
sAt
inggol
aKe
cama
tanAt
inggol
aKa
bupa
tenGor
ont
al
oUt
ara
Ta
hun2014.J
urna
lKESMAS.Vol5.Ha
l2.
I
is,Da
hli
a.2016.Hubu
nga
n Dukunga
n Ke
lua
rga Te
rha
dap St
at
us Pe
mbe
ria
n
Kol
ost
rum Pa
daBa
yiDiWi
la
yah Ke
rjaPus
kes
masPi
sanga
n Ke
cama
tan
Pa
cut
at
,Skr
ips
iKe
dokt
era
nda
nIl
muKe
seha
tanUni
ver
sit
asI
sla
m Ne
ger
i
Sya
rifHi
daya
tul
la
h,J
aka
rta
.

Ke
menke .2011.Pr
sRI ofi
lKe
seha
tanI
ndone
sia2010.J
aka
rta
:Ke
ment
ri
anKe
seha
tan
Re
publ
ikI
ndone
sia
.

Ki
ki,Cha
ira
ni,S.2013.Al
asa
nIbuMe
mbe
rika
nMa
kana
nPe
nda
mpi
ngASIDi
ni
De
nga
nPe
nde
kat
anTe
oriHe
alt
hBe
li
efMode
lDiWi
la
yahKe
rjaPus
kes
mas
Ke
cama
tan Pe
sanggr
ahaJ
aka
rtaSe
lat
an Ta
hun 2013.[
Skr
ips
i],Fa
kul
ta
s
Ke
dokt
era
nDa
nIl
muKe
seha
tanUni
ver
sit
asI
sl
amNe
ger
iSya
rifHi
daya
tul
la
h,
J
aka
rta
.
Kuma
las
ari
,S.Y.
,Sa
bri
an,F.
,&Ha
sana
h,O.( .Fa
2015) ktor
-f
akt
orya
ng
be
rhubunga
nde
nga
npe
mbe
ria
nma
kana
npe
nda
mpi
nga
sidi
ni.2(
1).

Le
man.2013.Kunc
iSuks
es Pe
mbe
ria
n Ma
kana
n Pe
nda
mpi
ng Ai
rSus
uIbu
(
MP-
ASI
).J
aka
rtaSe
lat
an.

Le
sta
ri,E.2013.Fa
ktor-Fa
ktorYa
ngMe
mpe
nga
ruh
iPe
ril
akuI
buDa
lamPe
mbe
ria
n
MP-
ASIDi
niDi
des
aJa
ngs
emiKe
cama
tanKa
ngkungKa
bupa
tenKe
nda
l.
J
urna
lSTI
KESKe
nda
l.

Muhi
bbi
n.2008.Ps
ikol
ogi
Per
kemba
nga
n.J
aka
rta
:EGC

Mus
ti
ka,AtAl
l.2017.Pe
nga
ruhMP-
ASIDi
niDi
wil
aya
hKe
rjaPus
kes
masBuki
t
Ka
yuKa hun2017.J
purTa urna
lKe
bida
nan,Vol2,No2Nove
mbe
r2019:
67-
85

Na
des
ul,H.
2007.Ma
kana
nSe
hatUnt
ukBa
yi.J
aka
rta
:Pus
paSwa
raKodr
at2010

Ni
na,Ni
rma
yaAta
ll
.20
15.Fa
ktor
-Fa
ktorYa
ngBe
rhubunga
nDe
nga
nPe
mbe
ria
n
MP-
ASIDi
niDi
wil
aya
hKe
rjaUPTD Pus
kes
masSi
nda
ngLa
utKe
cama
tan

9
La
maha
bangKa
bupa
tenCi
rebon.J
urna
lKe
bida
nanPol
te
kesTa
sikma
laya
,
Ci
rebon.VolVi
i,No3,Nove
mbe
r2018,Ha
l420-
426

Nur
sal
am.2016,me
tode
logipe
nel
it
ia
nil
muke
per
awa
tan:pe
nde
kat
anpr
akt
is
,edi
si4,
s
ele
mbame
dika
,Ja
kar
ta.

Pa
dang.A.2008.Ana
li
si
sFa
ktor
-Fa
ktorYa
ngMe
mpe
nga
ruhiPe
ril
akuI
buDa
lam
Pe
mbe
ria
nMP-
ASIDi
niDiKe
cama
tanPa
nda
nKa
bupa
tenTa
panul
iTe
nga
h
Ta J
hun2008.ur
nalSTI
KES.Vol07.No02,Nove
mve
r2019.

PPNomor33Ta
hun2012Te
nta
ngPe
mbe
ria
nASIEks
klus
if.J
aka
rta
:Le
mba
ran
Ne
gar
a

Pr
aba
nti
ni.2010.At
ozMa
kana
nPe
nda
mpi
ngASI
.Yokya
kar
ta:pe
ner
bit
andi
.

Pr
ove
rawa
tiA.
,& Ra
hma
wat
i,E.2010.Ka
pit
aSe
lekt
aASIDa
n Me
nyus
ui.
Yokya
kar
ta:NuhaMe
dia

Qul
bia
tun.2017.Hubunga
n Dukunga
n Ke
lua
rgaDe
nga
n Pe
mbe
ria
n Ma
kana
n
Pe
nda
mpi
ngAi
rSus
uIbu(
MP-
ASI
)Di
niDiPus
kes
masJ
eti
s1Ba
ntul
.
Skr
ips
iKe
bida
nanUni
ver
sit
asAi
syi
yah,Yokya
kar
ta.

Ra
hma
wat
i,A.
2013.Hubunga
nAnt
araKa
rakt
eri
st
ikI
bu,Pe
ranPe
tuga
sKe
seha
tan
Da
nDukunga
nKe
lua
rgaDe
nga
nPe
mbe
ria
nASIEks
klus
ifDiWi
la
yahKe
rja
Pus
kes
mas Bont
o Ca
niKa
bupa
te .J
n Bone ur
nalke
seha
tan ma
sya
raka
t
uni
ver
sit
asha
sanuddi
nMa
kas
sar
.

Ri
setKe
seha
tanDa
sar
.( .Ri
2018) ske
sda
s2018.Ke
ment
ri
anke
seha
tanRI
:Ba
dan
Pe
nel
it
ia
nda
nPe
nge
mba
nga
nKe
seha
tan.

Ri
ski
ah,Ra
hma
n.2014.De
ter
mina
nYa
ngBe
rhubun
ganDe
nga
nPe
mbe
ria
nMP-
ASI
Pa
da Ba
yiUs
ia 0-
6 Bul
an DiKe
lur
aha
n La
lomba Ke
cama
tan Kol
aka
Ka
bupa
tenKol
aka
.Jur
nalke
seha
tanma
sya
raka
tuni
ver
sit
asha
sanudi
n.

Roe
sli
,Ut
a .2000.Me
mi nge
nalASIEks
klus
if,Pu
sta
kaPe
nge
mba
nga
nSwa
daya
:
J
aka
rta
.

Roe
sli
,Ut
a .2005.Me
mi nge
nalASIEks
klus
if,Tr
ubusAgr
iwi
dya
,Ja
kar
ta.

10
Se
pti
ani
,W.2014.Hubunga
nPe
mbe
ria
nMa
kana
nPe
nda
mpi
ngASIDi
niDe
nga
n
St
at
usGi
ziBa
yi0-
11Bul
anDiPus
kes
masBa
ngkoRoka
nHi
li
r.J
urna
l
ke
seha
tan.Vol2,No4.

Se
ti
adi
.2008.Kons
epDa
nPr
ose
sKe
per
awa
tanKe
lua
rga
.Yokya
kar
ta:Gr
aha
m
I
lmu

Sme
et,B.(
1994)
.Ps
ikol
ogiKe
seha
tan.J
aka
rtaPtGr
asi
ndo.
Soya
nit
a,E.
,&Kuma
las
ari
,D.( .J
2019) our
nalofHe
alt
hSc
ienc
ePe
mbe
ria
n
Ma
kana
nPe
nda
mpi
ngASI(MPASI)Se
sua
iDe
nga
nUs
iaBa
yiDiDe
sa
Ba
wangKe
cama
tanPe
sant
renKot
aKe
dir
i.4(
2),7–11.

Suna
nti
,Ir
iant
o,dkk.2017
.Fa
ktorr
esi
kope
mbe
ria
nMP-
ASIdi
nipa
daba
yi0-
6
bul
andi
wil
aya
hpus
kes
masLe
nda
hIIkul
onpr
ogot
ahun2017.J
urna
lpol
te
kes
Yogya
kar
ta.

Tut
ik,Eka
sar
i.
2018.Pe
nga
ruhDukunga
nKe
lua
rgaTe
rha
dapPe
mbe
ria
nMa
kana
n
Pe
nda
mpi
ngASI(
MP-
ASI
)Pa
daBa
yiUs
ia6Bul
an.J
urna
lil
muke
seha
tan.
Vol1,No2.Fe
brua
ri2018:Pa
ge62-
66

Us
miya
ti
,Ir
omaMa
uli
da.2015.Ana
li
si
sPe
ril
akuI
buDa
lam Pe
mbe
ria
nMP-
ASI
Se
car
aDi
niMe
nur
utFa
ktorPe
nye
babnyaPa
daBa
yiDi
pus
kes
masMa
rga
dana
Kot
aTe
galTa j
hun2015.ur
nal
.Vol
ume6No1,j
anua
ri2019.
Wa
wan.
2010
.Te
oriDa
n Pe
ngukur
an Pe
nge
tahua
n Si
kap Da
n Pe
ril
aku Ma
nus
ia.
Yokya
kar
ta:NuhuMe
dika

11

Anda mungkin juga menyukai