Anda di halaman 1dari 39

Disampaikan oleh :

Dessy Angga Afrianti, MSc, MT


DISTRIBUSI PERJALANAN
(TRIP DISTRIBUTION)

Adalah : Besarnya perjalanan dari zona asal (i) menuju ke


zona tujuan (j)

i j
?
1 2
?

3 j
KEGUNAAN DISTRIBUSI PERJALANAN

• Untuk mengetahui pola pergerakan antar zona ;


• Mengidentifikasi permasalahan lalu lintas yang mungkin terjadi ;
• Meramalkan pola dan jumlah pergerakan di masa datang.

1
2

3 4
Matrik Asal Tujuan Perjalanan (OD Matrice)
Adalah : Matrik yang menggambarkan asal dan tujuan
perjalanan dalam wilayah studi
OD 1 2 3 4 Pi
1 T11 T12 T13 T14 P1
2 T21 T22 T23 T24 P2
3 T31 T32 T33 T34 P3
4 T41 T42 T43 T44 P4
Aj A1 A2 A3 A4 T

Ket :
T12 = Perjalanan Dari Zona 1 ke Zona 2
P1 = Total Bangkitan Perjalanan dari Zona 1
A1 = Total Tarikan Perjalanan ke Zona 1
T = Total Perjalanan untuk seluruh wilayah studi
Matrik Asal Tujuan Perjalanan (OD Matrice)

OD 1 2 3 4 Pi

1 0 25 40 15 80

2 20 0 30 20 70

3 25 30 0 10 65

4 10 30 20 0 60

Aj 55 85 90 45 275

Ket :
Jumlah zona = 4 zona
Pi = Total Bangkitan Perjalanan
Aj = Total Tarikan Perjalanan
Garis Keinginan (Desire Lines)

1001

307

1002 306

305

308
309 310

304

301
303

302
2002

KETERANGAN:
2001 20 Juta ton/th
10 Juta ton/th
5 Juta ton/th
MODEL - MODEL TRIP DISTRIBUTION
• Wawancara tepi jalan
Model • Wawancara rumah
Langsung • Foto udara
• Mengikuti mobil

Model Metode Analogi


Konvensional • Pertumbuhan Seragam
• Pertumbuhan rata-rata
• Detroit
• Fratar
Model Tidak • Furness
Model
Distribusi Langsung
Perjalanan Metode Sintetis
• Opportunity
• Gravity
• Gravity Opportunity

Metode berdasarkan arus lalin


Model Tidak • Estimasi Matriks Entropi Maksimum (EMEM)
Konvensional • Model Estimasi Kebutuhan Transportasi
(MEKT)
Sumber : Ofyar Z. Tamin (1988)
MODEL - MODEL TRIP DISTRIBUTION

1. Faktor Pertumbuhan Seragam (Uniform Growth Factor)


2. Faktor Pertumbuhan Rata-Rata (Average Growth Factor)
3. Metode Detroit
4. Metode Furness
5. Metode Fratar
6. Gravity Model
Metode Pertumbuhan Seragam
(Uniform Growth Factor)

• Merupakan metode tertua dan paling sederhana;


• Mengasumsikan bahwa semua zona mempunyai
pertumbuhan seragam;
• Hasilnya kurang bagus karena pertumbuhan tiap zona
biasanya berbeda.

Tid = tid.E
E = T/t
T = Total pergerakan di masa datang
t = Total pergerakan saat ini
Metode Pertumbuhan Seragam
(Uniform Growth Factor)

OD 1 2 3 Pi Pi’
1 T11 * 2 T12 * 2 T13 * 2
2 T21 * 2 T22 * 2 T23 * 2
3 T31 * 2 T32 * 2 T33 * 2
Aj t = 100
Aj’ T = 200

E = 200/100
=2
Contoh MAT Eksisiting
Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei
1 40 70 40 40 70 140 400 800 2,000
2 50 40 120 60 90 90 450 450 1,000
3 70 40 30 70 140 50 400 600 1,500
4 90 90 70 60 200 190 700 1400 2,000
5 120 40 100 80 60 50 450 900 2,000
6 130 20 90 90 40 210 580 1810 3,121
dd 500 300 450 400 600 730 2980    
Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  
Ed 2,000 1,500 1,000 2,500 2,000 2,548     2,000
Iterasi 1
Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei
1 80 140 80 80 140 280 800 800 1,000
2 100 80 240 120 180 180 900 450 0,500
3 140 80 60 140 280 100 800 600 0,750
4 180 180 140 120 400 380 1400 1400 1,000
5 240 80 200 160 120 100 900 900 1,000
6 260 40 180 180 80 420 1160 1810 1,560
dd 1000 600 900 800 1200 1460 5960    
Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  
Ed 1,000 0,750 0,500 1,250 1,000 1,274     1,000
Metode Pertumbuhan Rata-Rata
(Average Growth Factor)
• Menggunakan faktor pertumbuhan yang berbeda-beda
tiap zona
• Lebih baik dibandingkan metode seragam

Ei  Ed
Tid  tid .
2
Ei = Tingkat Pertumbuhan di Zona i
Ed = Tingkat Pertumbuhan di Zona d
Metode Pertumbuhan Rata-Rata
(Average Growth Factor)

OD 1 2 3 Pi Pi’ Ei
T11 * T12 * T13 * 150/100 =
1 (1,5+3)/2 (1,5+0,5)/2 (1,5+0,3)/2
100 150
1,5
T22 * T23 * 100/50 =
2 T21 * (2+3)/2
(2+0,5)/2 (2+0,3)/2
50 100
2
T31 * T32 * T33 * 300/200 =
3 (1,5+3)/2 (1,5+0,5)/2 (1,5+0,3)/2
200 300
1,5
Aj 50 200 100 350

Aj’ 150 100 300 550


100/200 = 300/100=
Ej 150/50 = 3
0,5 0,3

Syarat : Nilai Ei dan Ej harus 1,00. Jika belum tercapai angka 1,00
harus dilakukan iterasi (pengulangan)
Contoh MAT Eksisiting
Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei
1 40 70 40 40 70 140 400 800 2,000
2 50 40 120 60 90 90 450 450 1,000
3 70 40 30 70 140 50 400 600 1,500
4 90 90 70 60 200 190 700 1400 2,000
5 120 40 100 80 60 50 450 900 2,000
6 130 20 90 90 40 210 580 1810 3,121
dd 500 300 450 400 600 730 2980    
Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  
Ed 2,000 1,500 1,000 2,500 2,000 2,548     2,000
Contoh Soal :
Iterasi ke-1

Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei

1 80 123 60 90 140 318 811 800 0,987

2 75 50 120 105 135 160 645 450 0,698

3 123 60 38 140 245 101 706 600 0,850

4 180 158 105 135 400 432 1410 1400 0,993

5 240 70 150 180 120 114 874 900 1,030

6 333 46 185 253 102 595 1515 1810 1,195

Dd 1030 506 658 903 1142 1720 5960    

Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  

Ed 0,971 0,889 0,684 1,108 1,050 1,081     1,000


Iterasi ke-14

Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei

1 73 110 40 97 152 327 800 800 1,000

2 50 32 55 84 108 121 450 450 1,000

3 94 45 20 128 225 88 600 600 1,000

4 165 142 70 145 435 444 1400 1400 1,000

5 240 69 109 212 142 128 900 900 1,000

6 378 52 156 335 137 753 1810 1810 1,000

dd 1000 450 450 1000 1200 1860 5960    

Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  

Ed 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000     1,000


3. MODEL FRATAR
Model ini mencoba mengatasi permasalahan sebelumnya.
Dasarnya :

1.Distribusi perjalanan dari suatu zona pada waktu yang akan datang
proporsional dengan distribusi perjalanan pada waktu sekarang.
2.Distribusi perjalanan dimodifikasi dengan faktor pertumbuhan dari
zona kemana perjalanan tersebut berakhir.

Modifikasi tersebut memperhitungkan lokasi zona yang berkaitan


dengan zona lainnya. Faktor pertumbuhan akhir (final) yang akan
digunakan didapat dengan cara coba-coba (iterasi).
Filosofi Perhitungan
Ei Ed1
ti1
i 1
ti2
Ed2
ti3
 Li  Ld  2
Tid  tid  Ei  Ed   
 2 
N N Ed3
3
 tik  tdk
k i k i
Li  N
, Ld  N
 Ek  tik  Ek  tdk
k i k i
Contoh Analisis :
TUJUAN
1 2 3 4 Total Total yad. Kenaikan
1 20 40 50 60 170 340 2
ASAL

2 40 30 100 50 220 220 1


3 60 30 20 90 200 500 2.5
4 80 70 60 40 250 750 3
Total 200 170 230 240 840
Total yad. 200 510 460 640 1810
Kenaikan 1 3 2 2.67 2.15
Perhitungan nilai Li dan Ld

Li untuk pengulangan pertama


L1 = (t 12+t 13+t 14)/(E12*t 12+E 13*t 13+E 14*t 14) = (40+50+60)/(1*40+2.5*50+3*60) = 0,4348
L2 = (t 21+t 23+t 24)/(E21*t 21+E 23*t 23+E 24*t 24) = (40+100+50)/(2*40+2.5*100+3*50) = 0,3958
L3 = (t 31+t 32+t 34)/(E31*t 31+E 32*t 32+E 34*t 34) = (60+30+90)/(2*60+1*30+3*90) = 0,5238

Ld untuk pengulangan pertama
L1 = (t 21+t 31+t 41)/(E21*t 21+E 31*t 31+E 41*t 41) = (40+60+80)/(3*40+2*60+2.67*80) = 0,3971
L2 = (t 12+t 32+t 42)/(E12*t 12+E 32*t 32+E 42*t 42) = (40+30+70)/(1*40+2*30+2.67*70) = 0,4884
L3 = (t 13+t 23+t 43)/(E13*t 13+E 23*t 23+E 43*t 43) = (50+100+60)/(1*50+3*100+2.67*60) = 0,4118

CONTOH MATRIKS EKSISTING :
TUJUAN
1 2 3 4 Total Total yad. Ei Li
1 20 40 50 60 170 340 2 0.4348
2 40 30 100 50 220 220 1 0.3958
ASAL

3 60 30 20 90 200 500 2.5 0.5238


4 80 70 60 40 250 750 3 0.5526
Total 200 170 230 240 840
Total yad. 200 510 460 640 1810
Ed 1 3 2 2.67 2.15
Ld 0.3971 0.4884 0.4118 0.5128
HASIL ITERASI KE - 1
Iterasi ke-1

TUJUAN
1 2 3 4 Total Total yad. Ei Li
1 16.64 110.78 84.65 151.62 363.6866 340 0.935 1.0010
2 15.86 39.79 80.76 60.58 196.9838 220 1.117 1.0671
AL

3 69.07 113.87 46.78 310.99 540.7033 500 0.925 0.9718


AS

4 113.96 327.92 173.59 170.47 785.9427 750 0.954 0.9719


Total 215.5226 592.3544 385.7846 693.6548 1887.316
Total yad. 200 510 460 640 1810
Ed 0.928 0.861 1.192 0.923 0.9590
Ld 0.9887 1.0211 1.0998 0.9282
Hasil Pengulangan ke-12
Iterasi ke-12

TUJUAN
1 2 3 4 Total Total yad. Ei Li
1 15 93 97 136 340 340 1.000 1.0001
ASAL

2 16 38 104 62 220 220 1.000 0.9997


3 63 97 55 284 500 500 1.001 1.0002
4 106 283 205 157 750 750 1.000 1.0000
Total 200 510 460 640 1810
Total yad. 200 510 460 640 1810
Ed 1.000 1.000 1.000 1.001 1.0000
Ld 0.9998 0.9997 0.9998 1.0003

Kondisi Saat Ini : Kondisi Yang Akan Datang :

TUJUAN TUJUAN
1 2 3 4 1 2 3 4
1 20 40 50 60 1 15 93 97 136
Hasil Hitungan
2 40 30 100 50 2 16 38 104 62
ASAL

ASAL
3 60 30 20 90 3 63 97 55 284
4 80 70 60 40 4 106 283 205 157
Metode Detroit

• Dikembangkan di Kota Detroit (USA)


• Asumsinya bahwa pertumbuhan yang terjadi di zona i
juga harus disebarkan ke zona d

Ei .Ed
Tid  tid .
E
Ei = Tingkat Pertumbuhan di Zona i
Ed = Tingkat Pertumbuhan di Zona d
E = Tingkat Pertumbuhan Total
Metode Detroit

OD 1 2 3 Pi Pi’ Ei
T11 * T12 * T13 * 150/100 =
1 (1,5*3)/1,57 (1,5*0,5)/1,57 (1,5*0,3)/1,57
100 150
1,5
T21 * T22 * T23 * 100/50 =
2 (2*3)/1,57 (2*0,5)/1,57 (2*0,3)/1,57
50 100
2
T31 * T32 * T33 * 300/200 =
3 (1,5*3)/1,57 (1,5*0,5)/1,57 (1,5*0,3)/1,57
200 300
1,5
Aj 50 200 100 350

Aj’ 150 100 300 550


550/350 =
Ej 150/50 = 3 100/200 = 0,5 300/100= 0,3
1,57

Syarat : Nilai Ei dan Ej harus 1,00. Jika belum tercapai angka 1,00
harus dilakukan iterasi (pengulangan)
Contoh MAT Eksisiting
Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei
1 40 70 40 40 70 140 400 800 2,000
2 50 40 120 60 90 90 450 450 1,000
3 70 40 30 70 140 50 400 600 1,500
4 90 90 70 60 200 190 700 1400 2,000
5 120 40 100 80 60 50 450 900 2,000
6 130 20 90 90 40 210 580 1810 3,121
dd 500 300 450 400 600 730 2980    
Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  
Ed 2,000 1,500 1,000 2,500 2,000 2,548     2,000
Iterasi ke-1

Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei

1 80 105 40 100 140 357 822 800 0,974

2 50 30 60 75 90 115 420 450 1,072

3 105 45 23 131 210 96 609 600 0,985

4 180 135 70 150 400 484 1419 1400 0,987

5 240 60 100 200 120 127 847 900 1,062

6 406 47 140 351 125 835 1904 1810 0,951

Dd 1061 422 433 1007 1085 2013 6021    

Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  

Ed 0,943 1,067 1,039 0,993 1,106 0,924     0,990


Iterasi ke-6

Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei

1 74 110 40 97 153 326 800 800 1,000

2 50 34 66 79 107 114 450 450 1,000

3 95 46 22 125 225 86 600 600 1,000

4 166 141 70 145 436 442 1400 1400 1,000

5 241 69 110 211 143 127 900 900 1,000

6 375 49 142 342 137 765 1810 1810 1,000

dd 1000 450 450 1000 1200 1860 5960    

Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  

Ed 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000     1,000


Metode Furness

• Dikembangkan oleh Furness (1965)


• Merupakan metode yang sangat sering digunakan
• Sederhana dan mudah digunakan
• Dilakukan secara bergantian (ke kanan dan ke bawah)

Tid  tid .Ei Ke kanan

Tid  tid .Ed Ke bawah

Ei = Tingkat Pertumbuhan di Zona i


Ed = Tingkat Pertumbuhan di Zona d
Metode Furness
OD 1 2 3 Pi Pi’ Ei
150/100 =
1 T11 * 1,5 T12 * 1,5 T13 * 1,5 100 150
1,5
100/50 =
2 T21 * 2 T22 * 2 T23 * 2 50 100
2
300/200 =
3 Ke
Kekanan
T31 * 1,5 T32 * 1,5 T33 * 1,5 200 300
1,5 kanan
Aj A B C 350

Aj’ 150 100 300 550

Ej 150/A = X 100/B = Y 300/C= Z

OD 1 2 3 Pi Pi’ Ei
150/100 =
1 T11 * X T12 * Y T13 * Z 150
1,5

Ke
Kebawah
100/50 =
2 T21 * X T22 * Y T23 * Z 100
2

bawah
300/200 =
3 T31 * X T32 * Y T33 * Z 300
1,5
Aj 50 200 100 350

Aj’ 150 100 300 550


100/200 = 300/100=
Ej 150/50 = 3
0,5 0,3
Contoh MAT Eksisiting
Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei
1 40 70 40 40 70 140 400 800 2,000
2 50 40 120 60 90 90 450 450 1,000
3 70 40 30 70 140 50 400 600 1,500
4 90 90 70 60 200 190 700 1400 2,000
5 120 40 100 80 60 50 450 900 2,000
6 130 20 90 90 40 210 580 1810 3,121
dd 500 300 450 400 600 730 2980    
Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  
Ed 2,000 1,500 1,000 2,500 2,000 2,548     2,000
iterasi ke - 1
Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei
1 80 140 80 80 140 280 800 800 1,000
2 50 40 120 60 90 90 450 450 1,000
3 105 60 45 105 210 75 600 600 1,000
4 180 180 140 120 400 380 1400 1400 1,000
5 240 80 200 160 120 100 900 900 1,000
6 406 62 281 281 125 655 1810 1810 1,000
dd 1061 562 866 806 1085 1580 5960    
Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  
Ed 0,943 0,800 0,520 1,241 1,106 1,177     1,000

iterasi ke - 2
Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei
1 75 112 42 99 155 330 813 800 0,984
2 47 32 62 74 100 106 421 450 1,068
3 99 48 23 130 232 88 621 600 0,966
4 170 144 73 149 442 447 1425 1400 0,982
5 226 64 104 199 133 118 843 900 1,067
6 382 50 146 349 138 771 1836 1810 0,986
dd 1000 450 450 1000 1200 1860 5960    
Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  
Ed 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000     1,000
iterasi ke - 6

Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei

1 74 110 40 97 153 326 800 800 1,000

2 50 34 66 79 107 114 450 450 1,000

3 95 46 22 125 225 86 600 600 1,000

4 166 141 70 145 436 442 1400 1400 1,000

5 241 69 110 211 143 127 900 900 1,000

6 375 49 142 342 137 766 1810 1810 1,000

dd 1000 450 450 1000 1200 1860 5960    

Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  

Ed 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000     1,000


Iterasi dari kolom
iterasi ke - 1

Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei

1 80 105 40 100 140 357 822 800 0,974

2 100 60 120 150 180 229 839 450 0,536

3 140 60 30 175 280 127 812 600 0,739

4 180 135 70 150 400 484 1419 1400 0,987

5 240 60 100 200 120 127 847 900 1,062

6 260 30 90 225 80 535 1220 1810 1,484

dd 1000 450 450 1000 1200 1860 5960    

Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  

Ed 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000     1,000


iterasi ke - 6

Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei

1 74 110 40 97 153 326 800 800 1,000

2 50 34 66 79 107 114 450 450 1,000

3 95 46 22 125 225 86 600 600 1,000

4 166 141 70 145 436 442 1400 1400 1,000

5 241 69 110 211 143 127 900 900 1,000

6 375 49 142 342 137 765 1810 1810 1,000

dd 1000 450 450 1000 1200 1860 5960    

Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  

Ed 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000     1,000


Keuntungan Metode Konvensional

• Mudah dimengerti dan digunakan;


• Hanya membutuhkan data OD saat ini dan data tingkat
pertumbuhan ;
• Iterasi (pengulangan) sederhana;
• Tidak memerlukan data aksesibilitas (jarak, waktu,
biaya);
• Akurasi cukup tinggi jika kondisi zona perkembangannya
stabil.
Kerugian Metode Konvensional

• Jumlah zona harus selalu tetap, padahal di masa datang


selalu ada perkembangan wilayah (penambahan zona);
• Jika ada OD yang pergerakannya 0 (misal dari zona 1 ke
zona 2 perjalanannya 0, maka di masa datang angkanya
tetap 0);
• Pergerakan intrazona selalu 0 sehingga bias makin besar
dan proses pengulangan juga semakin banyak;
• Kurang cocok untuk peramalan jangka panjang karena
tidak memperhitungkan adanya perubahan aksesibilitas
di masa datang;
• Tidak dapat digunakan untuk daerah yang pesat
perkembangannya dan cepat perubahan aksesibilitasnya
TUGAS :
Zona 1 2 3 4 5 6 oi Oi Ei
1 40 70 40 40 70 140 400 800 2,000
2 50 40 120 60 90 90 450 450 1,000
3 70 40 30 70 140 50 400 600 1,500
4 90 90 70 60 200 190 700 1400 2,000
5 120 40 100 80 60 50 450 900 2,000
6 130 20 90 90 40 210 580 1810 3,121
dd 500 300 450 400 600 730 2980    
Dd 1000 450 450 1000 1200 1860   5960  
Ed 2,000 1,500 1,000 2,500 2,000 2,548     2,000

Lakukan Iterasi dengan Metode Fratar, dan kumpulkan sebelum UTS!!!


CAPEK
DECH….!!!

Anda mungkin juga menyukai