Anda di halaman 1dari 31

Rumus-rumus Trigonometri

RUMUS-RUMUS TRIGONOMETRI
JUMLAH DAN SELISIH

Rumus untuk cos (  )

Rumus untuk sin (  )

Rumus untuk tan (  )


1
1. Rumus untuk cos (  )
a. Rumus untuk cos ( + )
Y
C(cos( + ), sin ( + )



B(cos , sin )
  A(1,0)
X 0

D(cos , sin )

AC2 = {cos ( + )  1}2 + {sin ( + )  0}2


= cos2 ( + )  2 cos ( + ) +1 + sin2 ( + )
= {cos2 ( + ) + sin2 ( + )} +1  2 cos ( + )

=1
AC = 2  2 cos ( + )
2
2
BD2 = (cos   cos )2 + (sin   sin )2
= cos2   2 cos  cos  + cos2  + sin2  + 2 sin  sin  + sin2 
= (cos2  + sin2 ) + (cos2  cos  + sin2 )  2 cos  cos  + 2 sin 
AC2 = BD2
2  2 cos ( + ) = 2  2 cos  cos  + 2 sin  sin .
cos ( + ) = cos  cos   sin  sin .

cos ( + ) = cos  cos   sin  sin 

3
b. Rumus untuk cos ( )

cos (  ) = cos ( + ())


= cos  cos ()  sin  sin ()
= cos  cos   sin  (sin )
Catatan:
= cos  cos  + sin  sin 
cos () = cos 

Sin () = sin 

cos (  ) = cos  cos  + sin  sin 

4
2. Rumus untuk sin (  )

a. Rumus untuk sin ( + )

sin ( + ) = cos (   ( + )
2
= cos ((   )  )
2
= cos (   ) cos  + sin (   ) sin .
2 2

sin  cos 

sin ( + ) = sin  cos  + cos  sin 

b. Rumus untuk sin (  )

sin (  ) = sin  cos   cos  sin  5


3. Rumus untuk tan (  )
a. Rumus untuk tan ( + )
sin  sin ( + )
tan  = tan ( + ) =
cos  cos ( + )
1
sin  cos  + cos  sin  cos  cos 
= 
cos  cos   sin  sin  1
cos  cos 
sin  sin 
+
cos  cos 
=
sin  sin 
1
cos  cos 

tan + tan 
tan ( + ) =
1  tan tan 

b. Rumus untuk tan (  )

tan (  ) = tan  tan  6


1 + tan tan 
RUMUS TRIGONOMETRI
SUDUT GANDA

Rumus untuk
cos 2

cos 1 
2

tan 2

sin 2 tan 1 
2
sin 1 
2 7
a. Rumus untuk cos 2

cos ( + ) = cos  cos   sin  sin 

cos (2) = cos2   sin2 

cos (2) = 2cos2   1

cos (2) = 1  2 sin2 


8
b. Rumus untuk sin 2

sin ( + ) = sin  cos  + cos  sin 

sin ( + ) = sin  cos  + cos  sin 

sin (2 ) = 2 sin  cos 

8
c. Rumus untuk tan 2

tan   tan 
tan     
1  tan  tan 

tan   tan 
tan     
1  tan  tan 

2 tan 
tan 2   2
1  tan  9
3
Jika sin A = dengan A sudut lancip, hitunglah :
5

a. Sin 2A
b. Cos 2 A
c. Tan 2A
sin 2 A  2 sin A cos A
3 4 24
 2. . 
5 5 25
cos 2 A  1  2 sin 2 A
2
3
 1  2 
5
18
 1
25
7

25
2 tan A
tan 2 A  2
1  tan A
3
2.
 4
2
3
1  
4
3 16
 .
2 7
24

7
d. Rumus untuk sin 1 
2

cos 2 = 1  2 sin2 
2 sin2  = 1  cos 2 
1  cos 2 
sin2  =
2
1  cos 2 
sin  = 
2

1 1  cos 
sin   
2 2
e. Rumus untuk cos 1 α
2

2
cos 2  2cos  - 1
2cos 2  cos 2  1
2 cos 2  1
cos  
2
1  cos 2
cos   
2

1 1  cos 
cos  
2 2 11
f. Rumus untuk tan 1 α
2

1
sin  1 cos
1 2  2
tan  
2 1 1 cos
cos  2
2

1 1  cos 
tan   
2 1  cos 

11
Contoh soal


1. Tentukan nilai :sin !
8
12
2. Diberikan sin A =  13 dengan A di kuadran III, hitunglah :
a. cos 1 A
2
1
b. tan A
2
 1
sin  2 2
8 2
A 2
cos  13
2 13
A 3
tan 
2 2
RUMUS PERKALIAN
SINUS DAN KOSINUS

Rumus untuk 2 sin  cos 

Rumus untuk 2 cos  sin 

Rumus untuk 2 cos  cos 

Rumus untuk 2 sin  sin 

12
a. Rumus untuk 2 sin  cos 

sin ( + ) = sin  cos  + cos  sin 


sin (  ) = sin  cos   cos  sin 
+
sin ( + ) + sin (  ) = 2 sin  cos 
Jadi,
2 sin  cos  = sin ( + ) + sin (  ).

b. Rumus untuk 2 cos  sin 


sin ( + ) = sin  cos  + cos  sin 
sin (  ) = sin  cos   cos  sin 

sin ( + )  sin (  ) = 2 cos  sin 
Jadi, 2 cos  sin  = sin ( + )  sin (  ).

2 cos  sin  = sin ( + )  sin (  ).


c. Rumus untuk 2 cos  cos 

cos ( + ) = cos  cos   sin  sin 


cos (  ) = cos  cos  + sin  sin 
+
cos ( + ) + cos (  ) = 2 cos  cos 
Jadi,
2 cos  cos  = cos ( + ) + cos (  ).

d. Rumus untuk 2 sin  sin 

cos ( + ) = cos  cos   sin  sin 


cos (  ) = cos  cos  + sin  sin 

cos ( + )  cos (  ) = 2 sin  sin 
Jadi,

2 sin  sin  = -cos ( + ) + cos (  )


RUMUS PERKALIAN SINUS
DAN KOSINUS

𝟐𝒔𝒊𝒏𝒂𝒄𝒐𝒔𝒃=𝒔𝒊𝒏 ( 𝒂+𝒃 )+𝒔𝒊𝒏(𝒂−𝒃)


𝟐𝒄𝒐𝒔𝒂𝒔𝒊𝒏𝒃=𝒔𝒊𝒏 ( 𝒂+𝒃 ) −𝒔𝒊𝒏(𝒂−𝒃)
𝟐𝒄𝒐𝒔𝒂𝒄𝒐𝒔 𝒃=𝒄𝒐𝒔 ( 𝒂+𝒃) +𝒄𝒐𝒔(𝒂−𝒃)
𝟐𝒔𝒊𝒏𝒂𝒔𝒊𝒏𝒃=−𝒄𝒐𝒔 ( 𝒂+𝒃) +𝒄𝒐𝒔(𝒂−𝒃)
RUMUS JUMLAH DAN SELISIH
PADA SINUS DAN KOSINUS

Misalkan dan


RUMUS JUMLAH DAN SELISIH
PADA SINUS DAN KOSINUS

sin A + sin B = 2 sin 1 (A + B) cos 1 (A  B)


2 2

sin A  sin B = 2 cos 1


2
(A + B) sin 1
2
(A  B)

cos A + cos B = 2 cos 1 (A + B) cos 1 (A  B)


2 2

cos A  cos B = 2 sin 1 (A + B) sin 1 (A  B)


2 2

15
IDENTITAS TRIGONOMETRI

Cara-cara membuktikan kebenaran suatu identitas


trigonometri dengan menggunakan kembali rumus-
rumus trigonometri jumlah dan selisih dua sudut,
rumus trigonometri sudut ganda, dan rumus
trigonometri untuk sudut 1 .
2

16
Selain itu, rumus-rumus trigonometri dasar yang akan sering digunakan
adalah:
• Rumus-rumus kebalikan:

sec  = 1 , cosec  = 1 , dan tan  1 .


cos  sin  cot 
• Rumus-rumus perbandingan:

cos 
tan  = sin  dan cot  = sin  .
cos 

• Rumus-rumus pythagoras:

sin2  + cos2  = 1,1 + tan2 , dan 1 + cot2  = cosec2 

• Rumus-rumus trigonometri untuk sudut-sudut berelasi. 17

Anda mungkin juga menyukai