Mcninlang . a. laIwa Icwan sclagai larunia dan ananai TuIan Yang MaIa Esa ncnunyai cranan cniing dalan cnycdiaan angan asal Icwan dan Iasil Icwan lainnya scria jasa lagi nanusia yang cnanfaiaannya crlu diaraIlan uniul lcscjaIicraan nasyaralai;
l. laIwa uniul ncncaai nalsud icrsclui crlu disclcnggaralan lcscIaian Icwan yang nclindungi lcscIaian nanusia dan Icwan lcscria closisicnnya sclagai rasyarai icrsclcnggaranya cicrnalan yang naju, lcrdaya saing, dan lcrlclanjuian scria cnycdiaan angan yang anan, scIai, uiuI, dan Ialal scIingga crlu didayagunalan uniul lcnalnuran dan lcscjaIicraan nasyaralai;
c. laIwa dcngan crlcnlangan lcadaan iuniuian oiononi dacraI dan glolalisasi, craiuran crundang-undangan di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan yang lcrlalu saai ini sudaI iidal scsuai lagi sclagai landasan Iulun lagi cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan;
d. laIwa lcrdasarlan criinlangan sclagainana dinalsud dalan Iuruf a, Iuruf l, dan Iuruf c, crlu ncnlcniul Undang-Undang icniang Pcicrnalan dan KcscIaian Hcwan;
DEWAN PEFWAKILAN FAKYAT FEPUDLIK INDONESIA dan PFESIDEN FEPUDLIK INDONESIA
MEMUTUSKAN.
Mcncialan .
UNDANC-UNDANC TENTANC PETEFNAKAN DAN KESEHATAN HEWAN.
DAD I
KETENTUAN UMUM
Pasal 1
Dalan Undang-Undang ini yang dinalsud dcngan.
1. Pcicrnalan adalaI scgala urusan yang lcrlaiian dcngan sunlcr daya fisil, lcniI, lilii dan/aiau lalalan, alan, alai dan ncsin cicrnalan, ludi daya icrnal, ancn, ascaancn, cngolaIan, cnasaran, dan cngusaIaannya. 2. KcscIaian Icwan adalaI scgala urusan yang lcrlaiian dcngan crawaian Icwan, cngolaian Icwan, clayanan lcscIaian Icwan, cngcndalian dan cnanggulangan cnyalii Icwan, cnolalan cnyalii, ncdil rcrodulsi, ncdil lonscrvasi, olai Icwan dan cralaian lcscIaian Icwan, scria lcananan alan. 3. Hcwan adalaI linaiang aiau saiwa yang scluruI aiau sclagian dari sillus Iidunya lcrada di darai, air, dan/aiau udara, lail yang dicliIara nauun yang di Ialiiainya. 4. Hcwan cliIaraan adalaI Icwan yang lcIiduannya uniul sclagian aiau scluruInya lcrganiung ada nanusia uniul nalsud icricniu. 5. Tcrnal . . .
- 3 - 5. Tcrnal adalaI Icwan cliIaraan yang rodulnya dicruniulan sclagai cngIasil angan, laIan lalu indusiri, jasa, dan/aiau Iasil iluiannya yang icrlaii dcngan crianian. 6. Saiwa liar adalaI scnua linaiang yang Iidu di darai, air, dan/aiau udara yang nasiI ncnunyai sifai liar, lail yang Iidu lclas nauun yang dicliIara olcI nanusia. 7. Sunlcr daya gcnciil adalaI naicrial iunluIan, linaiang, aiau jasad rcnil yang ncngandung unii-unii yang lcrfungsi sclagai cnlawa sifai lciurunan, lail yang lcrnilai aliual nauun oicnsial uniul ncnciialan galur, runun, aiau scsics laru. 8. DcniI Icwan yang sclanjuinya disclui lcniI adalaI laIan rcrodulsi Icwan yang daai lcrua scncn, scrna, ova, iclur icriunas, dan cnlrio. 9. DcniI jasad rcnil adalaI nilrola yang daai digunalan uniul lccniingan indusiri alan dan/aiau indusiri lioncdil vcicrincr. 10. Dilii Icwan yang sclanjuinya disclui lilii adalaI Icwan yang ncnunyai sifai unggul dan ncwarislan scria ncncnuIi crsyaraian icricniu uniul dilcnlangliallan. 11. Funun Icwan yang sclanjuinya disclui runun adalaI scgolongan Icwan dari suaiu scsics yang ncnunyai ciri-ciri fcnoiic yang lIas dan daai diwarislan ada lciurunannya. 12. Dalalan Icwan yang sclanjuinya disclui lalalan adalaI Icwan lulan lilii yang ncnunyai sifai unggul uniul dicliIara guna iujuan rodulsi. 13. Produl Icwan adalaI scnua laIan yang lcrasal dari Icwan yang nasiI scgar dan/aiau iclaI diolaI aiau diroscs uniul lccrluan lonsunsi, farnaloscuiila, crianian, dan/aiau lcgunaan lain lagi cncnuIan lcluiuIan dan lcnaslaIaian nanusia. 14. Pcicrnal adalaI crorangan warga ncgara Indoncsia aiau lororasi yang nclalulan usaIa cicrnalan. 15. PcrusaIaan . . .
- 4 - 15. PcrusaIaan cicrnalan adalaI orang crorangan aiau lororasi, lail yang lcrlcniul ladan Iulun nauun yang lulan ladan Iulun, yang didirilan dan lcrlcdudulan dalan wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia yang ncngclola usaIa cicrnalan dcngan lriicria dan slala icricniu. 16. UsaIa di lidang cicrnalan adalaI lcgiaian yang ncngIasillan rodul dan jasa yang ncnunjang usaIa ludi daya icrnal. 17. Kasirasi adalaI iindalan ncnccgaI lcrfungsinya icsiis dcngan jalan ncngIilanglan aiau ncngIanlai fungsinya. 18. Inscninasi luaian adalaI iclnil ncnasullan nani aiau scncn lc dalan alai rcrodulsi icrnal lciina scIai uniul daai ncnluaIi scl iclur dcngan ncnggunalan alai inscninasi dcngan iujuan agar icrnal luniing. 19. Pcnuliaan icrnal adalaI ranglaian lcgiaian uniul ncngulaI lonosisi gcnciil ada sclclonol icrnal dari suaiu runun aiau galur guna ncncaai iujuan icricniu. 20. Tcrnal lolal adalaI icrnal Iasil crsilangan aiau inirodulsi dari luar yang iclaI dilcnlangliallan di Indoncsia sanai gcncrasi lclina aiau lcliI yang icradaiasi ada linglungan dan/aiau nanajcncn scicnai. 21. UsaIa di lidang lcscIaian Icwan adalaI lcgiaian yang ncngIasillan rodul dan jasa yang ncnunjang uaya dalan ncwujudlan lcscIaian Icwan. 22. Palan adalaI laIan nalanan iunggal aiau canuran, lail yang diolaI nauun yang iidal diolaI, yang dilcrilan lcada Icwan uniul lclangsungan Iidu, lcrrodulsi, dan lcrlcnlang lial. 23. DaIan alan adalaI laIan Iasil crianian, crilanan, cicrnalan, aiau laIan lainnya yang layal dicrgunalan sclagai alan, lail yang iclaI diolaI nauun yang lclun diolaI. 24. Kawasan . . .
- 5 - 24. Kawasan cnggcnlalaan unun adalaI laIan ncgara aiau yang discdialan PcncriniaI aiau yang diIilaIlan olcI crscorangan aiau crusaIaan yang dicruniullan lagi cnggcnlalaan icrnal nasyaralai slala lccil scIingga icrnal daai lcluasa lcrlcnlang lial. 25. Sciia orang adalaI orang crorangan aiau lororasi, lail yang lcrladan Iulun nauun yang iidal lcrladan Iulun, yang nclalulan lcgiaian di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan. 26. Vcicrincr adalaI scgala urusan yang lcrlaiian dcngan Icwan dan cnyalii Icwan. 27. Mcdil vcicrincr adalaI cnyclcnggaraan lcgiaian raliil lcdolicran Icwan. 28. Oioriias vcicrincr adalaI lclcnlagaan PcncriniaI dan/aiau lclcnlagaan yang dilcniul PcncriniaI dalan cnganlilan lcuiusan icriinggi yang lcrsifai iclnis lcscIaian Icwan dcngan nclilailan lcrofcsionalan dolicr Icwan dan dcngan ncngcraIlan scnua lini lcnanuan rofcsi nulai dari ncngindcniifilasilan nasalaI, ncncniulan lclijalan, ncngoordinasilan clalsana lclijalan, sanai dcngan ncngcndalilan iclnis ocrasional di laangan. 29. Dolicr Icwan adalaI orang yang ncnilili rofcsi di lidang lcdolicran Icwan, scriifilai loncicnsi, dan lcwcnangan ncdil vcicrincr dalan nclalsanalan clayanan lcscIaian Icwan. 30. Dolicr Icwan lcrwcnang adalaI dolicr Icwan yang diiunjul olcI Mcnicri, gulcrnur, aiau luaii aiau waliloia scsuai dcngan lcwcnangannya lcrdasarlan janglauan iugas clayanannya dalan rangla cnyclcnggaraan lcscIaian Icwan. 31. Mcdil rcrodulsi adalaI cncraan ncdil vcicrincr dalan cnyclcnggaraan lcscIaian Icwan di lidang rcrodulsi Icwan. 32. Mcdil lonscrvasi adalaI cncraan ncdil vcicrincr dalan cnyclcnggaraan lcscIaian Icwan di lidang lonscrvasi saiwa liar. 33. Dioncdil . . .
- 6 - 33. Dioncdil adalaI cnyclcnggaraan ncdil vcicrincr di lidang liologi farnasi, cngcnlangan sains lcdolicran, aiau indusiri liologi uniul lcscIaian dan lcscjaIicraan nanusia. 34. Pcnyalii Icwan adalaI gangguan lcscIaian ada Icwan yang aniara lain, disclallan olcI cacai gcnciil, roscs dcgcncraiif, gangguan ncialolisnc, irauna, lcracunan, infcsiasi arasii, dan infclsi nilroorganisnc aiogcn sccrii virus, lalicri, ccndawan, dan riclcisia. 35. Pcnyalii Icwan ncnular adalaI cnyalii yang diiularlan aniara Icwan dan Icwan; Icwan dan nanusia; scria Icwan dan ncdia cnlawa cnyalii Icwan lainnya nclalui lonial langsung aiau iidal langsung dcngan ncdia craniara nclanis sccrii air, udara, ianaI, alan, cralaian, dan nanusia; aiau dcngan ncdia craniara liologis sccrii virus, lalicri, anula, aiau janur. 36. Pcnyalii Icwan siraicgis adalaI cnyalii Icwan yang daai ncninlullan lcrugian clononi, lcrcsaIan nasyaralai, dan/aiau lcnaiian Icwan yang iinggi. 37. Zoonosis adalaI cnyalii yang daai ncnular dari Icwan lcada nanusia aiau sclalilnya. 38. KcscIaian nasyaralai vcicrincr adalaI scgala urusan yang lcrIulungan dcngan Icwan dan rodul Icwan yang sccara langsung aiau iidal langsung ncncngaruIi lcscIaian nanusia. 39. Olai Icwan adalaI scdiaan yang daai digunalan uniul ncngolaii Icwan, ncnlclaslan gcjala, aiau ncnodifilasi roscs linia dalan iuluI yang ncliuii scdiaan liologil, farnaloscuiila, rcnils, dan scdiaan alani. 40. Alai dan ncsin cicrnalan adalaI scnua cralaian yang digunalan lcrlaiian dcngan lcgiaian cicrnalan dan lcscIaian Icwan, lail yang diocrasilan dcngan noior cnggcral nauun iana noior cnggcral.
41. Alai . . .
- 7 - 41. Alai dan ncsin lcscIaian Icwan adalaI cralaian lcdolicran Icwan yang disialan dan digunalan uniul Icwan sclagai alai laniu dalan clayanan lcscIaian Icwan. 42. KcscjaIicraan Icwan adalaI scgala urusan yang lcrIulungan dcngan lcadaan fisil dan ncnial Icwan ncnurui uluran crilalu alani Icwan yang crlu diicralan dan diicgallan uniul nclindungi Icwan dari crlaluan sciia orang yang iidal layal icrIada Icwan yang dinanfaailan nanusia. 43. Tcnaga lcscIaian Icwan adalaI orang yang ncnjalanlan aliiviias di lidang lcscIaian Icwan lcrdasarlan loncicnsi dan lcwcnangan ncdil vcicrincr yang Iicrarlis scsuai dcngan cndidilan fornal dan/aiau claiiIan lcscIaian Icwan lcrscriifilai. 44. Tclnologi lcscIaian Icwan adalaI scgala scsuaiu yang lcrlaiian dcngan cngcnlangan dan cncraan ilnu, iclnil, rclayasa, dan indusiri di lidang lcscIaian Icwan. 45. PcncriniaI usai yang sclanjuinya disclui PcncriniaI adalaI Prcsidcn Fcullil Indoncsia yang ncncgang lcluasaan PcncriniaIan Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia sclagainana dinalsud dalan Undang-Undang Dasar Ncgara Fcullil Indoncsia TaIun 1945. 46. Mcnicri adalaI ncnicri yang iugas dan ianggung jawalnya di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan. 47. PcncriniaI dacraI adalaI gulcrnur, luaii/waliloia, dan cranglai dacraI sclagai unsur cnyclcnggara cncriniaIan dacraI. 48. PcncriniaIan dacraI adalaI cnyclcnggaraan urusan cncriniaIan olcI cncriniaI dacraI dan dcwan crwalilan ralyai dacraI ncnurui asas oiononi dan iugas cnlaniuan dcngan rinsi oiononi scluas-luasnya dalan sisicn dan rinsi Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia sclagainana dinalsud dalan Undang-Undang Dasar Ncgara Fcullil Indoncsia TaIun 1945. 49. Sisicn . . .
- 8 - 49. Sisicn lcscIaian Icwan nasional yang sclanjuinya disclui Sislcswanas adalaI iaianan unsur lcscIaian Icwan yang sccara icraiur saling lcrlaiian scIingga ncnlcniul ioialiias yang lcrlalu sccara nasional.
DAD II
ASAS DAN TUJUAN
Pasal 2
(1} Pcicrnalan dan lcscIaian Icwan daai disclcnggaralan di scluruI wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia yang dilalsanalan sccara icrscndiri dan/aiau nclalui inicgrasi dcngan ludi daya iananan angan, Ioriiluliura, crlclunan, crilanan, lcIuianan, aiau lidang lainnya yang icrlaii.
(2} Pcnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan lcrasaslan lcnanfaaian dan lclcrlanjuian, lcananan dan lcscIaian, lcralyaian dan lcadilan, lcicrlulaan dan lcicraduan, lcnandirian, lcniiraan, dan lcrofcsionalan.
Pasal 3 Pcngaiuran cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan lcriujuan uniul. a. ncngclola sunlcr daya Icwan sccara lcrnarialai, lcrianggung jawal, dan lcrlclanjuian uniul sclcsar-lcsar lcnalnuran ralyai; l. ncncului lcluiuIan angan, larang, dan jasa asal Icwan sccara nandiri, lcrdaya saing, dan lcrlclanjuian lagi cninglaian lcscjaIicraan cicrnal dan nasyaralai ncnuju cncaaian lciaIanan angan nasional; c. nclindungi, ncngananlan, dan/aiau ncnjanin wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia dari ancanan yang daai ncngganggu lcscIaian aiau lcIiduan nanusia, Icwan, iunluIan, dan linglungan; d. ncngcnlanglan . . .
- 9 - d. ncngcnlanglan sunlcr daya Icwan lagi lcscjaIicraan cicrnal dan nasyaralai; dan c. ncnlcri lcasiian Iulun dan lcasiian lcrusaIa dalan lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan.
DAD III
SUMDEF DAYA
Dagian Kcsaiu LaIan
Pasal 4
Uniul ncnjanin lcasiian icrsclcnggaranya cicrnalan dan lcscIaian Icwan dicrlulan cnycdiaan laIan yang ncncnuIi crsyaraian iclnis cicrnalan dan lcscIaian Icwan.
(2} Dalan Ial icrjadi crulaIan iaia ruang wilayaI yang ncngalilailan crulaIan cruniulan laIan cicrnalan dan lcscIaian Icwan, laIan cngganii Iarus discdialan icrlcliI daIulu di icnai lain yang scsuai dcngan crsyaraian cicrnalan dan lcscIaian Icwan dan agroclosisicn.
(3} Kcicniuan ncngcnai crulaIan iaia ruang sclagainana dinalsud ada ayai (2} dilccualilan lagi laIan cicrnalan dan lcscIaian Icwan uniul lcgiaian cndidilan dan/aiau cncliiian dan cngcnlangan.
Pasal 6 . . .
- 10 - Pasal 6 (1} LaIan yang iclaI diicialan sclagai lawasan cnggcnlalaan unun Iarus dicriaIanlan lclcradaan dan lcnanfaaiannya sccara lcrlclanjuian. (2} Kawasan cnggcnlalaan unun sclagainana dinalsud ada ayai (1} lcrfungsi sclagai. a. cngIasil iunluIan alan; l. icnai crlawinan alani, sclclsi, lasirasi, dan clayanan inscninasi luaian; c. icnai clayanan lcscIaian Icwan; dan/aiau d. icnai aiau oljcl cncliiian dan cngcnlangan iclnologi cicrnalan dan lcscIaian Icwan. (3} PcncriniaI dacraI laluaicn/loia yang di dacraInya ncnunyai crscdiaan laIan yang ncnunglinlan dan ncnrioriiaslan ludi daya icrnal slala lccil diwajillan ncncialan laIan sclagai lawasan cnggcnlalaan unun. (4} PcncriniaI dacraI laluaicn/loia ncnlina lcniul lcrja sana aniara cngusaIaan cicrnalan dan cngusaIaan iananan angan, Ioriiluliura, crilanan, crlclunan, dan lcIuianan scria lidang lainnya dalan ncnanfaailan laIan di lawasan icrsclui sclagai sunlcr alan icrnal nuraI. (5} Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai cnycdiaan dan cngclolaan lawasan cnggcnlalaan unun sclagainana dinalsud ada ayai (3} diicialan dcngan craiuran dacraI laluaicn/loia.
Dagian Kcdua Air
Pasal 7
(1} Air yang dicrgunalan uniul lccniingan cicrnalan dan lcscIaian Icwan Iarus ncncnuIi crsyaraian lalu nuiu air scsuai dcngan cruniulannya.
(2} Aalila . . .
- 11 - (2} Aalila lcicrscdiaan air icrlaias ada suaiu waliu dan lawasan, lcluiuIan air uniul Icwan crlu dirioriiaslan sciclaI lcluiuIan nasyaralai icrcnuIi.
Dagian Kciiga Sunlcr Daya Ccnciil
Pasal 8
(1} Sunlcr daya gcnciil ncrualan lclayaan langsa Indoncsia yang diluasai olcI ncgara dan dinanfaailan uniul sclcsar-lcsar lcnalnuran ralyai. (2} Pcnguasaan ncgara aias sunlcr daya gcnciil sclagainana dinalsud ada ayai (1} dilalsanalan olcI PcncriniaI, cncriniaIan dacraI rovinsi, aiau cncriniaIan dacraI laluaicn/loia lcrdasarlan sclaran asli gcografis sunlcr daya gcnciil yang lcrsangluian. (3} Sunlcr daya gcnciil dilclola nclalui lcgiaian cnanfaaian dan clcsiarian. (4} Pcnanfaaian sunlcr daya gcnciil sclagainana dinalsud ada ayai (3} dilalulan nclalui cnludidayaan dan cnuliaan. (5} Pclcsiarian sunlcr daya gcnciil sclagainana dinalsud ada ayai (3} dilalulan nclalui lonscrvasi di dalan Ialiiainya dan/aiau di luar Ialiiainya scria uaya lainnya. (6} Pcngclolaan sunlcr daya gcnciil iunluIan alan ncngiluii craiuran crundang-undangan di lidang sisicn ludi daya iananan.
Pasal 9
(1} Sciia orang yang nclalulan cnanfaaian sunlcr daya gcnciil sclagainana dinalsud dalan Pasal 8 ayai (4} wajil ncnluai crjanjian dcngan clalsana cnguasaan ncgara aias sunlcr daya gcnciil yang lcrsangluian sclagainana dinalsud dalan Pasal 8 ayai (2}.
(2} Pcrjanjian . . .
- 12 - (2} Pcrjanjian sclagainana dinalsud ada ayai (1} ncncaniunlan, aniara lain, cnlagian lcuniungan dari Iasil cnanfaaian sunlcr daya gcnciil yang lcrsangluian dan cnlcrdayaan nasyaralai scliiar dalan cnanfaaiannya. (3} Pcnanfaaian sunlcr daya gcnciil Icwan asal saiwa liar ncngiluii craiuran crundang- undangan di lidang lonscrvasi sunlcr daya alan Iayaii dan closisicnnya.
Pasal 10
(1} Pcnludidayaan dan cnuliaan sclagainana dinalsud dalan Pasal 8 ayai (4} dilalulan olcI PcncriniaI, cncriniaI dacraI rovinsi, cncriniaI dacraI laluaicn/loia, nasyaralai, dan/aiau lororasi. (2} PcncriniaI wajil nclindungi usaIa cnludidayaan dan cnuliaan sclagainana dinalsud ada ayai (1}. (3} Pcnludidayaan dan cnuliaan sclagainana dinalsud ada ayai (1} Iarus ncngoiinallan cnanfaaian lcanclaraganan Iayaii dan clcsiarian sunlcr daya gcnciil asli Indoncsia. (4} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI nclalulan cnlinaan dan cngawasan icrIada sciia orang yang nclalulan cnludidayaan dan cnuliaan sclagainana dinalsud ada ayai (3}.
Pasal 11
(1} Sciia orang aiau lcnlaga nasional yang nclalulan cnasulan dan/aiau cngcluaran sunlcr daya gcnciil lc dan dari wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia wajil ncncrolcI izin dari Mcnicri scsuai dcngan lcicniuan craiuran crundang-undangan. (2} Kcicniuan sclagainana dinalsud ada ayai (1} lcrlalu juga lagi lcnlaga inicrnasional yang nclalulan cnasulan dan/aiau cngcluaran sunlcr daya gcnciil lc dan dari wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia. (3} Sclain . . .
- 13 - (3} Sclain lcicniuan sclagainana dinalsud ada ayai (2}, lcnlaga asing yang alan nclalulan cnasulan dan cngcluaran sunlcr daya gcnciil, icrlcliI daIulu Iarus ncnilili crjanjian dcngan PcncriniaI di lidang iransfcr naicrial gcnciil scsuai dcngan lcicniuan craiuran crundang- undangan.
- 14 - (4} Sciia lcniI aiau lilii yang lcrcdar wajil ncnilili scriifilai layal lcniI aiau lilii yang ncnuai lcicrangan ncngcnai silsilaI dan ciri-ciri lcunggulan icricniu.
(5} Scriifilai layal lcniI aiau lilii sclagainana dinalsud ada ayai (4} dilcluarlan olcI lcnlaga scriifilasi lcniI aiau lilii yang icralrcdiiasi aiau yang diiunjul olcI Mcnicri.
Pasal 14
(1} PcncriniaI ncncialan lclijalan crliliian nasional uniul ncndorong lcicrscdiaan lcniI dan/aiau lilii yang lcrscriifilai dan nclalulan cngawasan dalan cngadaan dan crcdarannya sccara lcrlclanjuian. (2} PcncriniaI ncnlina cnlcniulan wilayaI sunlcr lilii ada wilayaI yang lcroicnsi ncngIasillan suaiu runun icrnal dcngan nuiu dan lcraganan jcnis yang iinggi uniul sifai rodulsi dan/aiau rcrodulsi. (3} WilayaI sunlcr lilii sclagainana dinalsud ada ayai (2} diicialan olcI Mcnicri dcngan ncncriinlanglan jcnis dan runun icrnal, agrollinai, lcadaian cndudul, sosial clononi, ludaya, scria ilnu cngciaIuan dan iclnologi. (4} Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai lclijalan crliliian nasional sclagainana dinalsud ada ayai (1} diaiur dcngan Pcraiuran PcncriniaI.
Pasal 15
(1} Dalan lcadaan icricniu cnasulan lcniI dan/aiau lilii dari luar ncgcri daai dilalulan uniul. a. ncninglailan nuiu dan lcraganan gcnciil; l. ncngcnlanglan ilnu cngciaIuan dan iclnologi; c. ncngaiasi lclurangan lcniI aiau lilii di dalan ncgcri; dan/aiau d. ncncnuIi lccrluan cncliiian dan cngcnlangan.
(2} Pcnasulan . . .
- 15 - (2} Pcnasulan lcniI dan/aiau lilii wajil ncncnuIi crsyaraian nuiu dan lcscIaian Icwan dan craiuran crundang-undangan di lidang laraniina Icwan scria ncncrIaiilan lclijalan cwilayaIan lilii sclagainana dinalsud dalan Pasal 14. (3} Sciia orang yang nclalulan cnasulan lcniI dan/aiau lilii sclagainana dinalsud ada ayai (1} wajil ncncrolcI izin dari ncnicri yang ncnyclcnggaralan urusan crdagangan sciclaI ncndaai rcloncndasi dari Mcnicri. (4} Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai crsyaraian nuiu dan lcscIaian Icwan sclagainana dinalsud ada ayai (2} diaiur dcngan Pcraiuran Mcnicri.
Pasal 16
(1} Pcngcluaran lcniI, lilii, dan/aiau lalalan dari wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia lc luar ncgcri daai dilalulan aalila lcluiuIan dalan ncgcri iclaI icrcnuIi dan lclcsiarian icrnal lolal icrjanin. (2} Sciia orang yang nclalulan lcgiaian sclagainana dinalsud ada ayai (1} wajil ncncrolcI izin dari ncnicri yang ncnyclcnggaralan urusan crdagangan sciclaI ncndaai rcloncndasi dari Mcnicri.
(3} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI laluaicn/loia ncnycdialan dana uniul ncnjaring icrnal runinansia lciina roduliif yang dilcluarlan olcI nasyaralai dan ncnanung icrnal icrsclui ada unii clalsana iclnis di dacraI uniul lccrluan cnanglaran dan cnycdiaan lilii icrnal runinansia di dacraI icrsclui.
(4} Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai cnyclclsian dan cnyingliran sclagainana ada ayai (1} dan cnjaringan icrnal runinansia lciina roduliif sclagainana dinalsud ada ayai (3} diaiur dcngan Pcraiuran Mcnicri.
Dagian Kcdua Palan
Pasal 19
(1} Sciia orang yang nclalulan ludi daya icrnal wajil ncncului lcluiuIan alan dan lcscIaian icrnalnya. (2} PcncriniaI . . .
- 17 - (2} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnlina clalu usaIa cicrnalan uniul ncncului dan ncncnuIi lcluiuIan alan yang lail uniul icrnalnya.
(3} Uniul ncncnuIi lcluiuIan yang lail sclagainana dinalsud ada ayai (2}, PcncriniaI ncnlina cngcnlangan indusiri rcnils dalan ncgcri.
Pasal 20
(1} Pcngawasan icrIada cngadaan dan crcdaran laIan alan dan iunluIan aiau iananan alan yang icrgolong laIan angan dilalulan sccara icrloordinasi aniarinsiansi aiau dcaricncn.
(2} Koordinasi sclagainana dinalsud ada ayai (1} ncliuii cnycdiaan laIan uniul lccrluan ludi daya iananan alan, cngadaan alan di dalan ncgcri, dan cnasulan alan dari luar ncgcri.
(3} Pcngadaan dan/aiau cnludidayaan iananan alan dilalulan nclalui sisicn criananan nonoluliur dan/aiau icradu dcngan jcnis iananan lain dcngan icia ncncriinlanglan closisicn scsuai dcngan craiuran crundang- undangan di lidang sisicn ludi daya iananan.
(4} Dalan rangla cngadaan alan dan/aiau laIan alan yang icrgolong laIan angan, PcncriniaI ncnguianalan laIan lalu alan lolal.
(5} Pcngadaan dan cnggunaan alan dan/aiau laIan alan yang lcrasal dari organisnc iransgcnil Iarus ncncnuIi crsyaraian lcananan Iayaii.
Pasal 21
Mcnicri ncncialan laias icriinggi landungan laIan cnccnar fisil, linia, dan liologis ada alan dan/aiau laIan alan.
Pasal 22 . . .
- 18 - Pasal 22
(1} Sciia orang yang ncnrodulsi alan dan/aiau laIan alan uniul dicdarlan sccara loncrsial wajil ncncrolcI izin usaIa.
(2} Palan yang diluai uniul dicdarlan sccara loncrsial Iarus ncncnuIi siandar aiau crsyaraian iclnis nininal dan lcananan alan scria ncncnuIi lcicniuan cara cnluaian alan yang lail yang diicialan dcngan Pcraiuran Mcnicri.
(4} Sciia orang dilarang. a. ncngcdarlan alan yang iidal layal dilonsunsi; l. ncnggunalan dan/aiau ncngcdarlan alan runinansia yang ncngandung laIan alan yang lcrua daraI, daging, dan/aiau iulang; dan/aiau c. ncnggunalan alan yang dicanur Iornon icricniu dan/aiau aniilioiil inluIan alan.
(5} Kcicniuan lcliI lanjui sclagainana dinalsud ada ayai (4} Iuruf c diicialan dcngan Pcraiuran Mcnicri.
Pasal 23
Sciia alan dan/aiau laIan alan yang dinasullan dari luar ncgcri aiau dilcluarlan dari dalan ncgcri Iarus ncncnuIi lcicniuan crsyaraian iclnis lcscIaian Icwan dan craiuran crundang-undangan di lidang laraniina.
Dagian Kciiga . . .
- 19 - Dagian Kciiga Alai dan Mcsin Pcicrnalan
Pasal 24
(1} PcncriniaI ncncialan jcnis dan siandar alai dan ncsin cicrnalan yang crcdarannya crlu diawasi.
(2} Alai dan ncsin cicrnalan yang dirodulsi dan/aiau dinasullan lc dalan wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia Iarus ncnguianalan lcsclanaian dan lcananan cnalainya.
(3} Alai dan ncsin cicrnalan yang dirodulsi dan/aiau dinasullan lc dalan wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia sclagainana dinalsud ada ayai (2} yang crcdarannya crlu diawasi wajil diuji sclclun dicdarlan.
Pasal 25
(1} Sciia orang yang ncnrodulsi aiau ncnasullan alai dan ncsin cicrnalan dari luar ncgcri uniul dicdarlan wajil ncnycdialan sulu cadang.
(2} PcncriniaI ncnlina dan ncnfasiliiasi lcrlcnlangnya indusiri alai dan ncsin cicrnalan dalan ncgcri.
(3} PcncriniaI nclalulan cnlinaan dan cngawasan icrIada cngadaan dan crcdaran alai dan ncsin cicrnalan.
(4} Alai dan ncsin cicrnalan sclagainana dinalsud ada ayai (1} diuianalan ncngandung sulu cadang lolal dan nclilailan nasyaralai dalan aliI iclnologi.
Pasal 26
Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai alai dan ncsin cicrnalan sclagainana dinalsud dalan Pasal 24 dan Pasal 25 diaiur dcngan Pcraiuran PcncriniaI.
Dagian Kccnai . . .
- 20 - Dagian Kccnai Dudi Daya
Pasal 27
(1} Dudi daya ncrualan usaIa uniul ncngIasillan Icwan cliIaraan dan rodul Icwan.
(2} Pcngcnlangan ludi daya daai dilalulan dalan suaiu lawasan ludi daya scsuai dcngan lcicniuan iaia ruang sclagainana dinalsud dalan Pasal 5.
(3} Pcnciaan suaiu lawasan ludi daya sclagainana dinalsud ada ayai (2} diaiur lcrdasarlan Pcraiuran Mcnicri dcngan lcrcdonan ada craiuran crundang-undangan di lidang cnaiaan ruang.
(4} Pclalsanaan ludi daya dcngan ncnanfaailan saiwa liar dilalsanalan scsuai dcngan craiuran crundang-undangan di lidang lonscrvasi sunlcr daya alan Iayaii dan closisicnnya.
Pasal 28
(1} PcncriniaI ncncialan Icwan Iasil ludi daya yang ncnanfaailan saiwa liar sclagai icrnal scanjang oulasinya iclaI ncngalani lcsialilan gcnciil iana lcrganiung lagi ada oulasi jcnis icrsclui di Ialiiai alan.
(2} Saiwa liar lail dari Ialiiai alan nauun Iasil cnanglaran daai dinanfaailan di dalan ludi daya uniul ncngIasillan Icwan cliIaraan scanjang scsuai dcngan lcicniuan craiuran crundang-undangan icniang lonscrvasi saiwa liar.
(3} Saiwa liar sclagainana dinalsud ada ayai (1} dan ayai (2} iidal icrnasul saiwa liar yang scluruI dan/aiau sclagian daur Iidunya lcrada di air.
(2} Pcicrnal yang nclalulan ludi daya icrnal dcngan jcnis dan junlaI icrnal di lawaI slala usaIa icricniu dilcrilan ianda dafiar usaIa cicrnalan olcI cncriniaI dacraI laluaicn/loia.
(3} PcrusaIaan cicrnalan yang nclalulan ludi daya icrnal dcngan jcnis dan junlaI icrnal di aias slala usaIa icricniu wajil ncnilili izin usaIa cicrnalan dari cncriniaI dacraI laluaicn/loia.
(4} Pcicrnal, crusaIaan cicrnalan, dan iIal icricniu yang ncngusaIalan icrnal dcngan slala usaIa icricniu wajil ncngiluii iaia cara ludi daya icrnal yang lail dcngan iidal ncngganggu lcicriilan unun scsuai dcngan cdonan yang diicialan olcI Mcnicri.
(5} PcncriniaI lcrlcwajilan uniul nclindungi usaIa cicrnalan dalan ncgcri dari crsaingan iidal scIai di aniara clalu asar.
Pasal 30
(1} Dudi daya Ianya daai disclcnggaralan olcI crorangan warga ncgara Indoncsia aiau lororasi, lail yang lcrladan Iulun nauun yang iidal lcrladan Iulun Indoncsia.
(2} Pcrorangan warga ncgara Indoncsia aiau ladan Iulun Indoncsia sclagainana dinalsud ada ayai (1} daai nclalulan lcrja sana dcngan iIal asing scsuai dcngan craiuran crundang- undangan di lidang cnananan nodal dan craiuran crundang-undangan lainnya yang icrlaii.
Pasal 31 . . .
- 22 - Pasal 31
(1} Pcicrnal daai nclalulan lcniiraan usaIa di lidang ludi daya icrnal lcrdasarlan crjanjian yang saling ncncrlulan, ncncrluai, dan ncnguniunglan scria lcrlcadilan.
(2} Kcniiraan usaIa sclagainana dinalsud ada ayai (1} daai dilalulan. a. aniarcicrnal; l. aniara cicrnal dan crusaIaan cicrnalan; c. aniara cicrnal dan crusaIaan di lidang lain; dan d. aniara crusaIaan cicrnalan dan PcncriniaI aiau PcncriniaI DacraI.
(3} PcncriniaI dan PcncriniaI DacraI nclalulan cnlinaan lcniiraan sclagainana dinalsud ada ayai (2} dcngan ncncrIaiilan lcicniuan craiuran crundang-undangan di lidang lcniiraan usaIa.
Pasal 32
(1} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnguayalan agar sclanyal nunglin warga nasyaralai ncnyclcnggaralan ludi daya icrnal.
(2} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnfasiliiasi dan ncnlina cngcnlangan ludi daya yang dilalulan olcI cicrnal dan iIal icricniu yang ncnunyai lccniingan lIusus.
(3} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnlina dan ncnlcrilan fasiliias uniul criunluIan dan crlcnlangan locrasi dan ladan usaIa di lidang cicrnalan.
Pasal 33
Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai ludi daya sclagainana dinalsud dalan Pasal 27 sanai dcngan Pasal 32 diaiur dcngan Pcraiuran Prcsidcn.
Dagian Kclina . . .
- 23 - Dagian Kclina Pancn, Pascaancn, Pcnasaran, dan Indusiri PcngolaIan Hasil Pcicrnalan
Pasal 34
(1} Pcicrnal dan crusaIaan cicrnalan nclalulan iaia cara ancn yang lail uniul ncndaailan Iasil rodulsi dcngan junlaI dan nuiu yang iinggi.
(2} Pclalsanaan ancn Iasil ludi daya Iarus ncngiluii syarai lcscIaian Icwan, lcananan Iayaii, dan laidaI agana, ciila, scria csiciila.
Pasal 35
(1} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnfasiliiasi cngcnlangan unii ascaancn rodul Icwan slala lccil dan ncncngaI. (2} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnfasiliiasi lcrlcnlangnya unii usaIa ascaancn yang ncnanfaailan rodul Icwan sclagai laIan lalu angan, alan, farnasi, dan indusiri.
Pasal 36 (1} PcncriniaI lcrlcwajilan uniul ncnyclcnggaralan dan ncnfasiliiasi lcgiaian cnasaran Icwan aiau icrnal dan rodul Icwan di dalan ncgcri nauun lc luar ncgcri. (2} Pcnasaran sclagainana dinalsud ada ayai (1} diuianalan uniul ncnlina cninglaian rodulsi dan lonsunsi roicin Icwani dalan ncwujudlan lcicrscdiaan angan lcrgizi scinlang lagi nasyaralai dcngan icia ncninglailan lcscjaIicraan clalu usaIa cicrnalan. (3} Pcngcluaran Icwan aiau icrnal dan rodul Icwan lc luar ncgcri sclagainana dinalsud ada ayai (1} dilalulan aalila rodulsi dan asolan di dalan ncgcri iclaI ncncului lcluiuIan lonsunsi nasyaralai.
(4} Pcnasulan . . .
- 24 - (4} Pcnasulan Icwan aiau icrnal dan rodul Icwan dari luar ncgcri dilalulan aalila rodulsi dan asolan Icwan aiau icrnal dan rodul Icwan di dalan ncgcri lclun ncncului lcluiuIan lonsunsi nasyaralai.
(5} PcncriniaI lcrlcwajilan uniul ncnciialan illin usaIa yang scIai lagi Icwan aiau icrnal dan rodul Icwan.
Pasal 37
(1} PcncriniaI ncnlina dan ncnfasiliiasi lcrlcnlangnya indusiri cngolaIan rodul Icwan dcngan ncnguianalan cnggunaan laIan lalu dari dalan ncgcri.
(2} PcncriniaI ncnlina icrsclcnggaranya lcniiraan yang scIai aniara indusiri cngolaIan dan cicrnal dan/aiau locrasi yang ncngIasillan rodul Icwan yang digunalan sclagai laIan lalu indusiri.
(3} Kcicniuan lcliI lanjui sclagainana dinalsud ada ayai (1} dilalulan scsuai dcngan craiuran crundang-undangan di lidang indusiri, lccuali uniul Ial-Ial yang diaiur dalan Undang-Undang ini.
(1} Pcngananan icrIada cnyalii Icwan sclagainana dinalsud dalan Pasal 39 dilalsanalan nclalui. a. cnciaan cnyalii Icwan ncnular siraicgis; l. cnciaan lawasan cngananan cnyalii Icwan; c. cncraan roscdur Iosu{ct dan Iosccurt; d. cngclalan Icwan; c. cngawasan lalu linias Icwan, rodul Icwan, dan ncdia cnlawa cnyalii Icwan lainnya di luar wilayaI lcrja laraniina; f. clalsanaan lcsiagaan darurai vcicrincr; dan/aiau g. cncraan lcwasadaan dini.
(4} Tindalan cnusnaIan Icwan langla dan/aiau yang dilindungi dilalsanalan scsuai dcngan lcicniuan craiuran crundang-undangan di lidang lonscrvasi sunlcr daya alan Iayaii dan closisicnnya.
(5} Sciia orang dilarang ncngcluarlan dan/aiau ncnasullan Icwan, rodul Icwan, dan/aiau ncdia yang dinunglinlan ncnlawa cnyalii Icwan lainnya dari dacraI icriular dan/aiau icrduga lc dacraI lclas.
(6} Kcicniuan cnlcraniasan sclagainana dinalsud ada ayai (2} dan cnusnaan Icwan sclagainana dinalsud ada ayai (3} dilccualilan lagi lilii icrnal yang dirodulsi olcI crusaIaan cicrnalan di lidang cnliliian yang dinyaialan lclas olcI oioriias vcicrincr.
(7} Pcrnyaiaan . . .
- 30 - (7} Pcrnyaiaan lclas cnyalii ncnular ada crusaIaan cicrnalan di lidang cnliliian olcI oioriias vcicrincr sclagainana dinalsud ada ayai (6} diicialan dcngan Pcraiuran Mcnicri.
(1} Sciia orang yang lcrusaIa di lidang cnluaian, cnycdiaan, dan/aiau crcdaran olai Icwan wajil ncnilili izin usaIa scsuai dcngan lcicniuan craiuran crundang-undangan.
(2} Sciia orang dilarang ncnluai, ncnycdialan, dan/aiau ncngcdarlan olai Icwan yang. a. lcrua scdiaan liologil yang cnyaliinya iidal ada di Indoncsia; l. iidal ncnilili nonor cndafiaran; c. iidal dilcri lalcl dan ianda; dan d. iidal ncncnuIi siandar nuiu.
Pasal 53 . . .
- 33 - Pasal 53
(1} Pcnluaian scdiaan liologil yang cnyaliinya iidal ada di Indoncsia yang lcriujuan uniul nclindungi lccniingan nasional dan ncnlaniu cngcndalian dan cnanggulangan cnyalii Icwan di ncgara lain wajil ncncnuIi crsyaraian lcananan Iayaii yang iinggi.
(2} Pcnluaian scdiaan liologil yang liang isolainya iidal ada di Indoncsia yang lcriujuan uniul nclindungi lccniingan nasional dan ncnlaniu cngcndalian dan cnanggulangan cnyalii Icwan di ncgara lain wajil ncncnuIi crsyaraian lcananan Iayaii yang iinggi.
(3} Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai cnluaian scdiaan liologil yang cnyalii dan/aiau liang isolainya iidal ada di Indoncsia sclagainana dinalsud ada ayai (1} dan ayai (2} diaiur dcngan Pcraiuran Mcnicri.
- 34 - (5} Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai cnasulan dan cngcluaran dari dan lc luar ncgcri sclagainana dinalsud ada ayai (2}, ayai (3} dan ayai (4} diaiur dcngan Pcraiuran Mcnicri.
Dagian Kciiga Alai dan Mcsin KcscIaian Hcwan
Pasal 55 (1} PcncriniaI ncncialan jcnis dan siandar nuiu alai dan ncsin lcscIaian Icwan yang cngadaan dan crcdarannya crlu dilalulan cngawasan. (2} Alai dan ncsin lcscIaian Icwan yang diluai aiau dinasullan uniul dicdarlan di wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia wajil ncncnuIi siandar nuiu scsuai dcngan lcicniuan craiuran crundang-undangan. (3} Sciia orang yang ncnluai, ncnasullan, dan ncngcdarlan alai dan ncsin lcscIaian Icwan lc wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia sclagainana dinalsud ada ayai (2} wajil nclalulan clayanan urnajual dan aliI iclnologi. (4} Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai alai dan ncsin lcscIaian Icwan sclagainana dinalsud ada ayai (1} sanai dcngan ayai (3} diaiur dcngan Pcraiuran PcncriniaI.
DAD VI KESEHATAN MASYAFAKAT VETEFINEF DAN KESEJAHTEFAAN HEWAN
Dagian lcsaiu KcscIaian Masyaralai Vcicrincr
Pasal 56
KcscIaian nasyaralai vcicrincr ncrualan cnyclcnggaraan lcscIaian Icwan dalan lcniul. a. cngcndalian dan cnanggulangan zoonosis; l. cnjaninan lcananan, lcscIaian, lcuiuIan, dan lcIalalan rodul Icwan; c. cnjaninan Iigicnc dan saniiasi; d. cngcnlangan lcdolicran crlandingan; dan c. cnanganan lcncana. Pasal 57 . . .
- 35 - Pasal 57
(1} Mcnicri lcrsana ncnicri yang ncnyclcnggaralan urusan lcscIaian ncncialan jcnis zoonosis yang ncncrlulan rioriias cngcndalian dan cnanggulangan.
(3} Di saning lcicniuan sclagainana dinalsud ada ayai (2}, cngcndalian dan cnanggulangan zoonosis sclagainana dinalsud ada ayai (1} Iarus dilalulan sccara icrloordinasi dcngan ncnicri icrlaii.
Pasal 58
(1} Dalan rangla ncnjanin rodul Icwan yang anan, scIai, uiuI, dan Ialal, PcncriniaI dan PcncriniaI DacraI scsuai lcwcnangannya nclalsanalan cngawasan, cncrilsaan, cngujian, siandardisasi, scriifilasi, dan rcgisirasi rodul Icwan.
(2} Pcngawasan dan cncrilsaan rodul Icwan lcriurui-iurui dilalulan di icnai rodulsi, ada waliu cnoiongan, cnanungan, dan cngunulan, ada waliu dalan lcadaan scgar, sclclun cngawcian, dan ada waliu crcdaran sciclaI cngawcian.
(3} Siandardisasi, scriifilasi, dan rcgisirasi rodul Icwan dilalulan icrIada rodul Icwan yang dirodulsi di dan/aiau dinasullan lc dalan wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia uniul dicdarlan dan/aiau dilcluarlan dari wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia.
(4} Produl Icwan yang dirodulsi di dan/aiau dinasullan lc wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia uniul dicdarlan wajil discriai scriifilai vcicrincr dan scriifilai Ialal. (5} Produl . . .
- 36 - (5} Produl Icwan yang dilcluarlan dari wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia wajil discriai scriifilai vcicrincr dan scriifilai Ialal jila dicrsyarailan olcI ncgara cnginor.
(7} Uniul angan olaIan asal Icwan, sclain wajil ncncnuIi lcicniuan sclagainana dinalsud ada ayai (5} wajil ncncnuIi lcicniuan craiuran crundang-undangan di lidang angan.
Pasal 59
(1} Sciia orang yang alan ncnasullan rodul Icwan lc dalan wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia wajil ncncrolcI izin cnasulan dari ncnicri yang icrlaii di lidang crdagangan sciclaI ncncrolcI rcloncndasi. a. uniul rodul Icwan scgar dari Mcnicri; aiau l. uniul rodul Icwan olaIan dari ininan insiansi yang lcrianggung jawal di lidang cngawasan olai dan nalanan dan/aiau Mcnicri.
(2} Produl Icwan scgar yang dinasullan lc dalan wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia sclagainana dinalsud ada ayai (1} Iuruf a Iarus lcrasal dari unii usaIa rodul Icwan ada suaiu ncgara aiau zona dalan suaiu ncgara yang iclaI ncncnuIi crsyaraian dan iaia cara cnasulan rodul Icwan.
(3} Produl Icwan olaIan yang alan dinasullan lc dalan wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia sclagainana dinalsud ada ayai (1} Iuruf l, yang nasiI ncnunyai risilo cnyclaran zoonosis yang daai ncngancan lcscIaian nanusia, Icwan, dan linglungan ludi daya, Iarus ncndaailan rcloncndasi dari Mcnicri sclclun dilcluarlannya rcloncndasi dari ininan insiansi yang lcrianggung jawal di lidang cngawasan olai dan nalanan. (4} Pcrsyaraian . . .
- 37 - (4} Pcrsyaraian dan iaia cara cnasulan rodul Icwan dari luar ncgcri lc dalan wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia sclagainana dinalsud ada ayai (2} dan ayai (3} ncngacu ada lcicniuan aiau laidaI inicrnasional yang lcrlasis analisis risilo di lidang lcscIaian Icwan dan lcscIaian nasyaralai vcicrincr scria ncnguianalan lccniingan nasional.
(1} Sciia orang yang ncnunyai unii usaIa rodul Icwan wajil ncngajulan crnoIonan uniul ncncrolcI nonor lonirol vcicrincr lcada cncriniaI dacraI rovinsi lcrdasarlan cdonan yang diicialan olcI Mcnicri.
(2} PcncriniaI dacraI laluaicn/loia nclalulan cnlinaan unii usaIa yang ncnrodulsi dan/aiau ncngcdarlan rodul Icwan yang diIasillan olcI unii usaIa slala runaI iangga yang lclun ncncnuIi crsyaraian nonor lonirol vcicrincr.
Pasal 61
(1} Pcnoiongan Icwan yang dagingnya dicdarlan Iarus. a. dilalulan di runaI oiong; dan l. ncngiluii cara cnycnlcliIan yang ncncnuIi laidaI lcscIaian nasyaralai vcicrincr dan lcscjaIicraan Icwan.
(2} Dalan rangla ncnjanin lcicnicranan laiin nasyaralai, cnoiongan Icwan sclagainana dinalsud ada ayai (1} Iuruf l Iarus ncncrIaiilan laidaI agana dan unsur lccrcayaan yang dianui nasyaralai.
(3} Mcnicri . . .
- 38 - (3} Mcnicri ncncialan crsyaraian runaI oiong dan iaia cara cnoiongan Icwan yang lail.
(4} Kcicniuan ncngcnai cnoiongan sclagainana dinalsud ada ayai (1} Iuruf a dilccualilan lagi cnoiongan uniul lccniingan Iari lcsar lcaganaan, uacara adai, dan cnoiongan darurai.
(2} FunaI oiong Icwan sclagainana dinalsud ada ayai (1} daai diusaIalan olcI sciia orang sciclaI ncnilili izin usaIa dari luaii/waliloia.
(3} UsaIa runaI oiong Icwan sclagainana dinalsud ada ayai (2} Iarus dilalulan di lawaI cngawasan dolicr Icwan lcrwcnang di lidang cngawasan lcscIaian nasyaralai vcicrincr.
Pasal 63
(1} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI scsuai dcngan lcwcnangannya wajil ncnyclcnggaralan cnjaninan Iigicnc dan saniiasi.
(2} Uniul ncwujudlan Iigicnc dan saniiasi sclagainana dinalsud ada ayai (1} dilalsanalan. a. cngawasan, insclsi, dan audii icrIada icnai rodulsi, runaI cnoiongan Icwan, icnai cncraIan, icnai cnyinanan, icnai cngolaIan, dan icnai cnjualan aiau cnjajaan scria alai dan ncsin rodul Icwan; l. survcilans icrIada rcsidu olai Icwan, ccnaran nilrola, dan/aiau ccnaran linia; dan c. cnlinaan icrIada orang yang icrlilai sccara langsung dcngan aliiviias icrsclui.
(3} Kcgiaian . . .
- 39 - (3} Kcgiaian Iigicnc dan saniiasi sclagainana dinalsud ada ayai (1} dilalulan olcI dolicr Icwan lcrwcnang di lidang lcscIaian nasyaralai vcicrincr.
(4} Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai Iigicnc dan saniiasi sclagainana dinalsud ada ayai (2} diaiur dcngan Pcraiuran Mcnicri.
Pasal 64
PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnganiisiasi ancanan icrIada lcscIaian nasyaralai yang diiinlullan olcI Icwan dan/aiau crulaIan linglungan sclagai danal lcncana alan yang ncncrlulan lcsiagaan dan cara cnanggulangan icrIada zoonosis, nasalaI Iigicnc, dan saniiasi linglungan.
(1} Uniul lccniingan lcscjaIicraan Icwan dilalulan iindalan yang lcrlaiian dcngan cnanglaan dan cnanganan; cncnaian dan cngandangan; cncliIaraan dan crawaian; cngangluian; cnoiongan dan cnlunuIan; scria crlaluan dan cngayonan yang wajar icrIada Icwan. (2} Kcicniuan . . .
- 40 - (2} Kcicniuan ncngcnai lcscjaIicraan Icwan sclagainana dinalsud ada ayai (1} dilalulan sccara nanusiawi yang ncliuii. a. cnanglaan dan cnanganan saiwa dari Ialiiainya Iarus scsuai dcngan lcicniuan craiuran crundangan-undangan di lidang lonscrvasi; l. cncnaian dan cngandangan dilalulan dcngan sclail-lailnya scIingga ncnunglinlan Icwan daai ncngclsrcsilan crilalu alaninya; c. cncliIaraan, cngananan, crawaian, dan cngayonan Icwan dilalulan dcngan sclail- lailnya scIingga Icwan lclas dari rasa laar dan Iaus, rasa salii, cnganiayaan dan cnyalaIgunaan, scria rasa ialui dan icriclan; d. cngangluian Icwan dilalulan dcngan sclail-lailnya scIingga Icwan lclas dari rasa ialui dan icriclan scria lclas dari cnganiayaan; c. cnggunaan dan cnanfaaian Icwan dilalulan dcngan sclail-lailnya scIingga Icwan lclas dari cnganiayaan dan cnyalaIgunaan; f. cnoiongan dan cnlunuIan Icwan dilalulan dcngan sclail-lailnya scIingga Icwan lclas dari rasa salii, rasa ialui dan icriclan, cnganiyaan, dan cnyalaIgunaan; dan g. crlaluan icrIada Icwan Iarus diIindari dari iindalan cnganiayaan dan cnyalaIgunaan.
(3} Kcicniuan yang lcrlaiian dcngan cnyclcnggaraan lcscjaIicraan Icwan dilcrlalulan lagi scnua jcnis Icwan lcriulang lclalang dan sclagian dari Icwan yang iidal lcriulang lclalang yang daai ncrasa salii.
(2} Pcncraan ilnu lcdolicran crlandingan sclagainana dinalsud ada ayai (1} Iarus dilalulan. a. di lawaI cnycliaan dolicr Icwan yang loncicn; l. lcrdasarlan ciila Icwan dan ciila lcdolicran Icwan; dan c. dcngan ncncriinlanglan lcscjaIicraan Icwan.
PEMDEFDAYAAN PETEFNAK DAN USAHA DI DIDANC PETEFNAKAN DAN KESEHATAN HEWAN
Pasal 76
(1} Pcnlcrdayaan cicrnal, usaIa di lidang cicrnalan, dan usaIa di lidang lcscIaian Icwan dilalulan dcngan ncnlcrilan lcnudaIan lagi lcnajuan usaIa di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan scria cninglaian daya saing.
(2} KcnudaIan sclagainana dinalsud ada ayai (1} ncliuii. a. cngalscsan sunlcr cnliayaan, crnodalan, ilnu cngciaIuan dan iclnologi, scria infornasi; l. clayanan cicrnalan, clayanan lcscIaian Icwan, dan laniuan iclnil; c. cngIindaran cngcnaan liaya yang ncninlullan clononi liaya iinggi; d. cnlinaan lcniiraan dalan ncninglailan sincrgi aniarclalu usaIa; c. cnciiaan illin usaIa yang londusif dan/aiau ncninglaian lcwirausaIaan; f. cnguianaan cnanfaaian sunlcr daya cicrnalan dan lcscIaian Icwan dalan ncgcri; g. cnfasiliiasan icrlcniulnya lawasan cngcnlangan usaIa cicrnalan; I. cnfasiliiasan clalsanaan ronosi dan cnasaran; dan/aiau i. crlindungan Iarga dan rodul Icwan dari luar ncgcri.
(3} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI lcrsana cnanglu lccniingan di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan nclalulan cnlcrdayaan cicrnal guna ncninglailan lcscjaIicraan cicrnal.
(4} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncndorong dan ncnfasiliiasi cngcnlangan rodul Icwan yang diicialan sclagai laIan angan olol siraicgis dalan ncwujudlan lciaIanan angan. (5} Kcicniuan . . .
(1} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI nclindungi cicrnal dari crluaian yang ncngandung unsur cncrasan olcI iIal lain uniul ncncrolcI cndaaian yang layal.
(2} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnccgaI cnyalaIgunaan lclijalan di lidang crnodalan dan/aiau fislal yang diiujulan uniul cnlcrdayaan cicrnal, crusaIaan cicrnalan, dan usaIa lcscIaian Icwan.
(3} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnccgaI cnyclcnggaraan lcniiraan usaIa di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan yang ncnyclallan icrjadinya clsloiiasi yang ncrugilan cicrnal dan nasyaralai.
DAD IX
PENCEMDANCAN SUMDEF DAYA MANUSIA
Pasal 78
(1} Sunlcr daya nanusia di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan ncliuii aarai PcncriniaI, PcncriniaI DacraI, clalu usaIa, dan scnua iIal yang icrlaii dcngan lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan.
(2} Sunlcr daya nanusia di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan sclagainana dinalsud ada ayai (1} crlu diiinglailan dan dilcnlanglan lualiiasnya uniul lcliI ncninglailan lcicranilan, lcrofcsionalan, lcnandirian, dcdilasi, dan alIlal nulia.
(3} Pcngcnlangan . . .
- 47 - (3} Pcngcnlangan lualiias sunlcr daya nanusia di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan dilalsanalan dcngan cara. a. cndidilan dan claiiIan; l. cnyuluIan; dan/aiau c. cngcnlangan lainnya dcngan ncncrIaiilan lcluiuIan loncicnsi lcrja, ludaya nasyaralai, scria scsuai dcngan crlcnlangan ilnu cngciaIuan dan iclnologi.
(4} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI nclalui insiiiusi cndidilan dan dunia usaIa ncnfasiliiasi dan ncngcnlanglan cndidilan dan claiiIan scria cnyuluIan yang lcrlaiian dcngan cnycdiaan sunlcr daya nanusia yang loncicn di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan.
(5} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnyclcnggaralan cnyuluIan cicrnalan dan lcscIaian Icwan scria ncndorong dan ncnlina cran scria nasyaralai uniul nclalsanalan cicrnalan dan lcscIaian Icwan yang lail.
(6} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnyclcnggaralan cnyuluIan dan cndidilan ullil di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan nclalui uaya cninglaian lcsadaran gizi nasyaralai dalan ncngonsunsi rodul Icwan yang anan, scIai, uiuI, dan Ialal.
(7} PcncriniaI ncngcnlanglan dan ncnfasiliiasi lcrlagai cara cngcnlangan sunlcr daya nanusia di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan sclagainana dinalsud ada ayai (3}.
(8} Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai cara cngcnlangan lualiias sunlcr daya nanusia sclagainana dinalsud ada ayai (3} Iuruf c diaiur dcngan Pcraiuran Mcnicri.
DAD X . . .
- 48 - DAD X
PENELITIAN DAN PENCEMDANCAN
Pasal 79
(1} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI wajil ncnyclcnggaralan cncliiian dan cngcnlangan cicrnalan dan lcscIaian Icwan.
(2} Pcncliiian dan cngcnlangan di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan daai dilalulan olcI PcncriniaI, cncriniaI dacraI, insiiiusi cndidilan, crorangan, lcnlaga swadaya nasyaralai, aiau dunia usaIa, lail sccara scndiri-scndiri nauun lclcrja sana.
(3} PcncriniaI dan cncriniaI dacraI ncnlina dan ncngcnlanglan adanya lcrja sana yang lail aniarcnyclcnggara cncliiian dan cngcnlangan di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan, lail di iinglai nasional nauun inicrnasional.
Pasal 80
(1} Pcrorangan warga ncgara asing dan/aiau ladan Iulun asing yang nclalulan cncliiian dan cngcnlangan di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan wajil ncndaailan izin icrlcliI daIulu dari insiansi cncriniaI yang lcrwcnang di lidang cncliiian, cngcnlangan, dan cncraan ilnu cngciaIuan dan iclnologi.
(2} Pcrorangan warga ncgara asing dan/aiau ladan Iulun asing sclagainana dinalsud ada ayai (1} dalan nclalulan cncliiian Iarus lclcrja sana dcngan cncliii aiau lcnlaga cncliiian dalan ncgcri.
Pasal 81
Ncgara ncnlcrilan crlindungan icrIada Ial lclayaan iniclcliual Iasil alilasi ilnu cngciaIuan dan invcnsi iclnologi di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan. Pasal 82 . . .
- 49 - Pasal 82
Pcncliiian dan cngcnlangan yang lcrlaiian dcngan rclayasa gcnciil di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan daai dilalulan scanjang iidal lcricniangan dcngan laidaI agana; lcscIaian nanusia, Icwan, iunluIan, dan linglungan; lcscjaIicraan Icwan; scria iidal ncrugilan lcanclaraganan Iayaii.
Pasal 83
Kcicniuan ncngcnai clalsanaan cncliiian dan cngcnlangan scria cncraan ilnu cngciaIuan dan iclnologi di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan ncngiluii lcicniuan craiuran crundang-undangan.
DAD XI
PENYIDIKAN
Pasal 84
(1} Sclain Pcjalai Pcnyidil Kcolisian Ncgara Fcullil Indoncsia, Pcjalai Pcgawai Ncgcri Siil icricniu yang linglu iugas dan dari ianggung jawalnya ncliuii cicrnalan dan lcscIaian Icwan dilcri wcwcnang lIusus sclagai cnyidil scsuai dcngan lcicniuan craiuran crundang-undangan.
a. nclalulan cncrilsaan aias lclcnaran laoran aiau lcicrangan lcrlcnaan dcngan iindal idana di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan;
l. nclalulan cncrilsaan icrIada sciia orang yang diduga nclalulan iindal idana di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan;
c. ncninia lcicrangan dan laIan lulii dari sciia orang scIulungan dcngan crisiiwa iindal idana di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan;
d. nclalulan . . .
- 50 - d. nclalulan cncrilsaan aias cnluluan, cncaiaian, dan doluncn lain lcrlcnaan dcngan iindal idana di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan;
c. nclalulan cncrilsaan di icnai icricniu yang diduga icrdaai laIan lulii cnluluan, cncaiaian dan doluncn lain scria nclalulan cnyiiaan icrIada Iasil clanggaran yang daai dijadilan lulii dalan crlara iindal idana di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan; dan/aiau
f. ncninia laniuan aIli dalan rangla clalsanaan iugas cnyidilan iindal idana di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan.
(3} Pcjalai Pcnyidil Pcgawai Ncgcri Siil sclagainana dinalsud ada ayai (1} ncnlcriiaIulan dinulainya cnyidilan dan ncnycraIlan Iasil cnyidilannya lcada cnuniui unun scsuai Kiial Undang-Undang Hulun Acara Pidana.
- 51 - (2} Sanlsi adnisiraiif sclagainana dinalsud ada ayai (1} daai lcrua . a. cringaian sccara icriulis; l. cngIcniian scncniara dari lcgiaian, rodulsi, dan/aiau crcdaran; c. cncaluian nonor cndafiaran dan cnarilan olai Icwan, alan, alai dan ncsin, aiau rodul Icwan dari crcdaran; d. cncaluian izin; aiau c. cngcnaan dcnda.
(3} Kcicniuan lcliI lanjui ncngcnai iaia cara cngcnaan sanlsi adninisiraiif sclagainana dinalsud ada ayai (2} Iuruf a sanai dcngan Iuruf d diaiur dcngan Pcraiuran PcncriniaI.
(4} Dcsarnya dcnda sclagainana dinalsud ada Iuruf c dilcnalan lcada sciia orang yang.
Pasal 94 Pada saai Undang-Undang ini nulai lcrlalu. a. nonor cndafiaran olai Icwan, alan, alai dan ncsin cicrnalan dan lcscIaian Icwan, angan asal Icwan, dan usaIa cnoiongan dinyaialan icia lcrlalu sanai Ialis nasa lcrlalunya uniul sclanjuinya di scsuailan dcngan lcicniuan dalan Undang-Undang ini dan craiuran clalsanaannya; l. crnoIonan uniul ncncrolcI nonor cndafiaran sclagainana dinalsud ada Iuruf a yang diajulan dan scdang dalan roscs disclcsailan lcrdasarlan lcicniuan craiuran clalsanaan di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan; c. izin usaIa cicrnalan, izin usaIa olai Icwan, izin usaIa cnoiongan Icwan, izin clayanan lcscIaian Icwan, dan izin raliil dolicr Icwan dinyaialan icia lcrlalu scanjang iidal lcricniangan dan lclun dicalui dcngan Undang- Undang ini; dan/aiau d. crnoIonan uniul ncncrolcI izin sclagainana dinalsud ada Iuruf c yang diajulan dan scdang dalan roscs disclcsailan lcrdasarlan lcicniuan Undang-Undang Nonor 6 TaIun 1967 icniang Kcicniuan-Kcicniuan Polol Pcicrnalan dan KcscIaian Hcwan dan craiuran clalsanaannya.
DAD XV
KETENTUAN PENUTUP
Pasal 95 Scnua craiuran clalsanaan dari craiuran crundang- undangan di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan yang iclaI ada, scanjang iidal lcricniangan dcngan Undang- Undang ini, icia lcrlalu sanai dcngan dilcluarlannya craiuran clalsanaan yang laru yang diicialan lcrdasarlan Undang-Undang ini. Pasal 96 . . .
- 56 - Pasal 96
Kcicniuan raliil lcdolicran Icwan dan lcicniuan vcicrincr yang lclun culu diaiur dalan Undang- Undang ini alan diaiur icrscndiri dcngan undang- undang.
Pasal 97
Pcraiuran clalsanaan Undang-Undang ini. a. Pcraiuran PcncriniaI dan Pcraiuran Prcsidcn Iarus iclaI diicialan aling lana 2 (dua} iaIun scjal Undang-Undang ini diundanglan; l. Pcraiuran aiau Kcuiusan Mcnicri Iarus iclaI diicialan aling lana 1 (saiu} iaIun scjal Undang-Undang ini diundanglan; dan c. Pcraiuran PcncriniaI DacraI Iarus iclaI diicialan aling lana 1 (saiu} iaIun scjal craiuran sclagainana dinalsud ada Iuruf a dan Iuruf l diicialan.
I. crulaIan icrIada craiuran ncngcnai canur iangan cncriniaI dalan dinas lcIcwanan, olisi lcIcwanan, dan ordonansi icniang cnyalii anjing gila (ralics} (Vzgng uun Ict rcgcmcnt o dc uccurtsnIundgc oucrIcdsIcmoccns cn dc uccurtsnIundgc otc cn uun dc IondosIcd ordonnuntc, Siaaisllad TaIun 1936 Nonor 715};
i. dcscniralisasi uniul dinas lcIcwanan di dacraI sclcrang (Dcccntrusutc. VccurtsnIundgc dcntst. Duiicngcwcsicn, Siaaisllad TaIun 1937 Nonor 512}; dan
j. crulaIan icrIada craiuran ncngcnai canur iangan cncriniaI ada dinas lcIcwanan dan olisi lcIcwanan, (Vzgng uun Ict rcgcmcnt o dc uccurtsnIundgc oucrIcdsIcmocns cn dc uccurtsnIundgc otc, Siaaisllad TaIun 1937 Nonor 513}; dicalui dan dinyaialan iidal lcrlalu.
Pasal 99
Undang-Undang ini nulai lcrlalu ada ianggal diundanglan.
Agar . . .
- 59 - Agar sciia orang ncngciaIuinya, ncncriniaIlan cngundangan Undang-Undang ini dcngan cncnaiannya dalan Lcnlaran Ncgara Fcullil Indoncsia.
DisaIlan di Jalaria ada ianggal 4 Juni 2009
PFESIDEN FEPUDLIK INDONESIA,
iid..
DF. H. SUSILO DAMDANC YUDHOYONO
Diundanglan di Jalaria ada ianggal 4 Juni 2009
MENTEFI HUKUM DAN HAK ASASI MANUSIA FEPUDLIK INDONESIA,
iid.
ANDI MATTALATTA
LEMDAFAN NECAFA FEPUDLIK INDONESIA TAHUN 2009 NOMOF 84
Salinan scsuai dcngan aslinya SEKFETAFIAT NECAFA FI Kcala Diro Pcraiuran Pcrundang-undangan Didang Poliiil dan KcscjaIicraan Falyai,
Wisnu Sciiawan PENJELASAN ATAS UNDANC-UNDANC FEPUDLIK INDONESIA NOMOF 18 TAHUN 2009 TENTANC PETEFNAKAN DAN KESEHATAN HEWAN
I. UMUM
Fcullil Indoncsia ncrualan ncgara lculauan yang ncnilili lclayaan lcanclaraganan Iayaii yang sangai lcsar (mcgu Ioducrst} lcrua sunlcr daya Icwan dan iunluIan, sclagai anugcraI sclaligus ananaI TuIan Yang MaIa Esa. Kclayaan icrsclui crlu dinanfaailan dan dilcsiarilan dalan ncwujudlan lcscjaIicraan scluruI ralyai Indoncsia, sclagainana icrcaniun dalan Pcnlulaan Undang-Undang Dasar Ncgara Fcullil Indoncsia TaIun 1945.
Dalan rangla ncnanfaailan dan nclcsiarilan lcanclaraganan Iayaii icrsclui disclcnggaralan cicrnalan dan lcscIaian Icwan sccara scndiri nauun icrinicgrasi dcngan ludi daya iananan crianian, crlclunan, crilanan, dan lcIuianan; dcngan cndclaian sisicn agrolisnis cicrnalan dan sisicn lcscIaian Icwan; scria cncraan asas lcnanfaaian dan lclcrlanjuian, lcananan dan lcscIaian, lcralyaian dan lcadilan, lcicrlulaan dan lcicraduan, lcnandirian, lcniiraan, dan lcrofcsionalan.
Kcdua Ial icrsclui Iarus disclcnggaralan sccara sincrgis uniul nclindungi dan ncninglailan lualiias sunlcr daya Icwan; ncnycdialan angan yang anan, scIai, uiuI, dan Ialal; ncninglailan dcrajai lcscIaian nasyaralai, Icwan, dan linglungan; ncnycdialan jasa dan laIan lalu indusiri; ncngcnlanglan ilnu cngciaIuan dan iclnologi; ncninglailan cndaaian dan dcvisa ncgara; ncncrluas lcscnaian lcrusaIa dan lcscnaian lcrja; scria ncninglailan lcscjaIicraan ralyai.
Uniul ncncaai iujuan cnyclcnggaraan cicrnalan crlu dilcnlanglan wawasan dan aradigna laru di lidang cicrnalan agar invcsiasi, inovasi, dan cnlcrdayaan di lidang cicrnalan icrus lcrlanjui dan ncninglai scIingga ncninglailan daya saing langsa dan lcsciaraan dcngan langsa lain yang lcliI naju. Uniul . . .
- 2 - Uniul ncncaai iujuan cnyclcnggaraan lcscIaian Icwan dilcnlanglan wawasan dan aradigna laru di lidang lcscIaian Icwan dcngan nalsud uniul ncncriaIanlan siaius lcscIaian Icwan nasional; nclindungi wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia dari ancanan cnyalii dan/aiau gangguan lcscIaian nanusia, Icwan, iunluIan, dan closisicnnya; scria ncnlcrilan janinan angan asal Icwan yang anan, scIai, uiuI, dan Ialal.
Pcngaiuran cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan dalan saiu undang-undang disclallan adanya inicrclasi dan inicrdccndcnsi aniara lcdua lidang icrsclui. Di saning iiu, cngaiuran dcngan saiu undang- undang ncnlcniul saiu lcsaiuan sisicn lcgislasi nasional yang ncnudaIlan PcncriniaI dan PcncriniaI DacraI scria scnua cnanglu lccniingan yang lcrgcral di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan dalan ncnaIani dan nclalsanalan lcrlagai lcicniuan dalan Undang- Undang ini.
Sclain iiu iclaI icrjadi ula crulaIan cnyclcnggaraan cncriniaIan lcrdasarlan Undang-Undang PcncriniaIan DacraI yang ncngIaruslan cnaiaan lcnlali urusan dalan cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan.
Fuang linglu cngaiuran cnyclcnggaraan cicrnalan ncliuii ianaI aiau laIan, air, sunlcr daya gcnciil, lcniI, lilii, lalalan, alan, alai dan ncsin cicrnalan, ludi daya, ancn dan ascaancn, cnasaran, dan cngolaIan Iasil cicrnalan. Adaun ruang linglu cngaiuran cnyclcnggaraan lcscIaian Icwan ncliuii cnyalii Icwan, olai Icwan, alai dan ncsin, lcscIaian nasyaralai vcicrincr, lcscjaIicraan Icwan, dan oioriias vcicrincr. Dalan oioriias vcicrincr diaiur Ial ncngcnai cnguaian fungsi, clayanan lcscIaian Icwan, icnaga lcscIaian Icwan, ncdil rcrodulsi, ncdil lonscrvasi, forcnsil vcicrincr, dan lcdolicran crlandingan.
Uniul . . .
- 3 - Uniul ncnunjang lclcrIasilan cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan diaiur juga ncngcnai cnlcrdayaan cicrnal, crusaIaan cicrnalan dan clayanan lcscIaian Icwan, cngcnlangan sunlcr daya nanusia, cncliiian dan cngcnlangan, scria sunlcr daya crnodalan.
Disadari laIwa cngaiuran dalan Undang-Undang ini lclun sccnuInya ncncalu ascl lcIcwanan dalan arii luas. Janglauan cngaiuran laru ada Icwan ludi daya, yaiiu icrnal, Icwan lcsayangan, dan Icwan laloraioriun. Uniul iiulaI dicrlulan suaiu undang-undang icrscndiri yang ncngaiur ncngcnai ascl lcIcwanan sccara lonrcIcnsif icrnasul cngaiuran raliil lcdolicran Icwan (vcicrincr}.
Sclain uaya icrsclui, dalan ncnciialan suasana yang londusif dalan cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan, dilcnlanglan sisicn janinan cncgalan Iulun lcrua cngcnaan sanlsi, lail sanlsi adninisirasi nauun sanlsi idana, icrIada crluaian yang daai ncninlullan lcrugian ncgara aiau lccniingan orang lanyal.
Pcnlcniulan Undang-Undang ini juga ncncriinlanglan loniincn Indoncsia uniul nclalulan cnycsuaian dan cnyciaraan craiuran crundang-undangan dcngan lcicniuan lonvcnsi inicrnasional. Misalnya, Ccncru Agrccmcnt on Trudc und Tur{{s (CATT}, lIususnya icniang Agrccmcnt on tIc Acuton o{ Suntur und PItosuntur Mcusurcs (SPS} yang ncngaiur icniang inor dan clsor rodul Icwan dan crlindungan icrIada lcIiduan aiau lcscIaian nanusia, Icwan, iananan, dan linglungan.
Di saning iiu, dalan ncnyusun Undang-Undang ini dicriinlanglan ula scnua rodul undang-undang yang iclaI diundanglan ncliuii. 1. Undang-Undang Nonor 5 TaIun 1990 icniang Konscrvasi Sunlcr daya Alan Hayaii dan Elosisicnnya; 2. Undang-Undang Nonor 5 TaIun 1984 icniang Pcrindusirian; 3. Undang Undang Nonor 16 TaIun 1992 icniang Karaniina Hcwan, Ilan, dan TunluIan; 4. Undang-Undang Nonor 23 TaIun 1992 icniang KcscIaian; 5. Undang-Undang Nonor 5 TaIun 1994 icniang PcngcsaIan Coucnton on Hoogcu Ducrst (CDD}; 6. Undang-Undang Nonor 7 TaIun 1994 icniang PcngcsaIan Agrccmcnt EstuIsIng tIc Vord Trudc Orgunzuton (Pcrsciujuan Pcnlcniulan Organisasi Pcrdagangan Dunia}; 7. Undang-Undang Nonor 10 TaIun 1995 icniang Kcalcanan; 8. Undang-Undang . . .
- 4 -
8. Undang-Undang Nonor 7 TaIun 1996 icniang Pangan; 9. Undang-Undang Nonor 23 TaIun 1997 icniang Pcngclolaan Linglungan Hidu; 10. Undang-Undang Nonor 8 TaIun 1999 icniang Pcrlindungan Konsuncn; 11. Undang-Undang Nonor 41 TaIun 1999 icniang KcIuianan juncio Undang-Undang Nonor 1 TaIun 2004; 12. Undang-Undang Nonor 13 TaIun 2003 icniang Kcicnagalcrjaan; 13. Undang-Undang Nonor 21 TaIun 2004 icniang PcngcsaIan Proiolol Kariagcna; 14. Undang-Undang Nonor 7 TaIun 2004 icniang Sunlcr Daya Air; 15. Undang-Undang Nonor 31 TaIun 2004 icniang Pcrilanan; 16. Undang-Undang Nonor 24 TaIun 2007 icniang Pcnanggulangan Dcncana; 17. Undang-Undang Nonor 16 TaIun 2006 icniang Sisicn PcnyuluIan Pcrianian, Pcrilanan, dan KcIuianan; dan 18. Undang-Undang Nonor 26 TaIun 2007 icniang Pcnaiaan Fuang.
Scjalan dcngan Ial icrsclui di aias dan uniul nclalulan unifilasi Iulun lIususnya yang icrlaii dcngan cicrnalan dan lcscIaian Icwan scria uniul ncnjawal lcluiuIan dan crlcnlangan zanan, Undang-Undang Nonor 6 TaIun 1967 icniang Kcicniuan-lcicniuan Polol Pcicrnalan dan KcscIaian Hcwan dan lcrlagai Ordonnuntc cninggalan PcncriniaI Hindia Dclanda crlu diganii dcngan undang-undang yang laru di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan yang daai ncnlcrilan lcasiian Iulun, lcadilan, dan lcicnicranan laiin nasyaralai dalan cnyclcnggaraan scnua lcgiaian yang lcrlaiian dcngan cicrnalan dan lcscIaian Icwan.
II. PASAL DEMI PASAL
Pasal 1 Culu jclas.
Pasal 2 Ayai (1} Culu jclas.
Ayai (2} Ayai (2} . . .
- 5 - Yang dinalsud dcngan asas lcnanfaaian dan lclcrlanjuian" adalaI cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan daai ncninglailan lcnalnuran dan lcscjaIicraan ralyai dcngan ncnguayalan lclcsiarian fungsi linglungan Iidu dan ncncrIaiilan londisi sosial ludaya.
Yang dinalsud dcngan asas lcananan dan lcscIaian" adalaI cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan Iarus ncnjanin rodulnya anan, layal uniul dilonsunsi, dan ncnjanin lcicnicranan laiin nasyaralai.
Yang dinalsud dcngan asas lcralyaian dan lcadilan" adalaI cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan ncnlcrilan cluang dan lcscnaian yang sana sccara roorsional lcada scnua warga ncgara scsuai dcngan lcnanuannya scIingga daai ncninglailan lcnalnuran scluruI ralyai. OlcI larcna iiu, dalan ncnlcrilan izin Iarus diccgaI icrjadinya raliil nonooli, nonosoni, oligooli, dan oligosoni.
Yang dinalsud dcngan asas lcicrlulaan dan lcicraduan" adalaI cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan dilalulan dcngan ncncrIaiilan asirasi nasyaralai dan didulung dcngan lcicrscdiaan infornasi yang daai dialscs olcI nasyaralai scria dilalsanalan sccara icradu dari Iulu sanai Iilir dalan uaya ncninglailan cfisicnsi dan roduliiviiasnya .
Yang dinalsud dcngan asas lcnandirian" adalaI cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan dilalulan dcngan ncnguianalan cnggunaan laIan, sarana rodulsi, dan sarana cndulung lainnya dari dalan ncgcri uniul ncncaai cnycdiaan icrnal dan rodul Icwan lagi nasyaralai.
Yang dinalsud dcngan asas lcniiraan" adalaI cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan dilalulan dcngan cndclaian lcluaian jcjaring clalu usaIa dan sunlcr daya yang ncncriinlanglan ascl lcsciaraan dalan lcrusaIa sccara roorsional.
Yang dinalsud dcngan asas lcrofcsionalan" adalaI cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan dilalulan nclalui cndclaian loncicnsi dan lcroricniasi ada laidaI ilnu cngciaIuan dan iclnologi. Pasal 3 Pasal 3 . . .
- 6 - Huruf a Culu jclas.
Huruf l Yang dinalsud dcngan angan" adalaI rodul Icwan yang daai dilonsunsi, dianiaranya, iclur, daging, susu, nadu lcscria iurunannya. Yang dinalsud dcngan larang" adalaI rodul Icwan yang digunalan uniul laIan lalu indusiri, di aniaranya, lulii, iandul, iulang, lulu, lulu, daraI, scria loioran icrnal aiau fcscs lcscria iurunannya.
Yang dinalsud dcngan jasa" adalaI cnggunaan icnaga icrnal uniul lccniingan sosial, clononi, dan ludaya, di aniaranya, lcgiaian usaIa iani, ariwisaia, olaIraga, Ioli.
Yang dinalsud dcngan ncnuju cncaaian lciaIanan angan nasional" adalaI cninglaian loniincn clalu di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan yang diiujulan uniul ncwujudlan lciaIanan angan nasional.
Huruf c Yang dinalsud dcngan ancanan" aniara lain yaiiu cnyalii Icwan, ccnaran liologil, liniawi, fisil, nauun salaI lclola (mssmunugcmcnt) dan salaI urus (mssconduct) dalan cnyclcnggaraan cicrnalan dan lcscIaian Icwan.
Huruf d Culu jclas.
Huruf c Culu jclas.
Pasal 4 Yang dinalsud dcngan laIan yang ncncnuIi crsyaraian iclnis" adalaI Ianaran ianaI yang scsuai dcngan lccrluan ludi daya icrnal, aniara lain, icrscdianya sunlcr air, ioografi, agrollinai, dan lclas dari lalicri aiogcn yang ncnlaIayalan icrnal.
Pasal 5 Ayai (1} Culu jclas.
Ayai (2} . . .
- 7 - Ayai (2} Culu jclas.
Ayai (3} Yang dinalsud dcngan lcgiaian cndidilan dan/aiau cncliiian dan cngcnlangan" adalaI lcgiaian yang icrlaii dcngan cninglaian cngcnlangan sunlcr daya nanusia, ilnu cngciaIuan dan iclnologi, scria inovasi di lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan.
Pasal 6 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan ncncriaIanlan lclcradaan dan lcnanfaiaannya sccara lclcrlanjuian" adalaI uaya yang crlu dilalulan olcI laluaicn/loia uniul ncnasullan lawasan cnggcnlalaan dalan rogran cnlangunan dacraI.
Ayai (2} Huruf a Culu jclas.
Huruf l Yang dinalsud dcngan lasirasi" adalaI iindalan ncnccgaI lcrfungsinya icsiis dcngan jalan ncngIilanglannya aiau ncngIanlai fungsinya.
- 8 - Yang dinalsud dcngan cnciaan laIan sclagai lawasan cnggcnlalaan unun" yaiiu uaya yang Iarus dilalulan olcI cncriniaI dacraI laluaicn/loia uniul ncnycdialan laIan cnggcnlalaan unun, aniara lain, nisalnya ianaI angonan, ianaI iiiisara aiau ianaI las dcsa.
Ayai (4} Culu jclas.
Ayai (5} Culu jclas.
Pasal 7 Ayai (1} Kcicniuan crsyaraian lalu nuiu air dinalsudlan uniul ncnjanin nuiu, lcananan angan asal Icwan dan lcscIaian icrnal yang diludidayalan, scria ncngIindari ccnaran nilrola dan laIan linia ada rodul Icwan.
Ayai (2} Culu jclas.
Pasal 8 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan diluasai olcI ncgara" adalaI ncgara sclagai ladan Iulun ullil ncnunyai lcwcnangan uniul ncngaiur cnanfaaian dan clcsiarian sunlcr daya gcnciil.
Ayai (2} Culu jclas.
Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Culu jclas.
Ayai (5} Yang dinalsud dcngan lonscrvasi dalan Ialiiainya" (n stu) adalaI scnua lcgiaian uniul ncncriaIanlan oulasi Icwan di dalan Ialiiainya.
Yang dinalsud dcngan uaya lain dari clcsiarian sunlcr daya gcnciil" adalaI lcgiaian clcsiarian yang dilalulan, aniara lain, nclalui cnyinanan dingin (cro conscruuton}.
Ayai (6} Culu jclas.
Pasal 9 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan cnanfaaian sunlcr daya gcnciil" yaiiu cnggunaan naicrial gcnciil Icwan, sccrii DcoxrcIosc Huccc Acd (DNA} dan nolclul lainnya (lulan Icwan iiu scndiri} uniul ncngIasillan rodul yang lcrnilai clononis iinggi (Ioroscctng}.
Ayai (2} Yang dinalsud dcngan cnggunaan lagian lcuniungan dari Iasil cnanfaaian sunlcr daya gcnciil" adalaI uaya dalan ncnunjang lonscrvasi sunlcr daya gcnciil dan cninglaian lcscjaIicraan nasyaralai yang ncnludidayalan sunlcr daya gcnciil.
Ayai (3} Yang dinalsud dcngan unii cnlcniIan aiau cnliliian" aniara lain, Dalai Pcnliliian Tcrnal Unggul, Dalai Inscninasi Duaian, dan Dalai Enlrio Tcrnal.
Ayai (4} Yang dinalsud dcngan ciri-ciri lcunggulan icricniu" adalaI aniara lain ncnilili lcnanuan rodulsi dan rcrodulsi yang iinggi dan iaIan icrIada cnyalii.
Ayai (2} Yang dinalsud dcngan wilayaI sunlcr lilii icrnal" adalaI wilayaI lccanaian, laluaicn, rovinsi aiau ulau, icrganiung ada runun, junlaI, dan sclaran lilii scria londisi wilayaI.
Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Culu jclas.
Pasal 15 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan dalan lcadaan icricniu" adalaI londisi yang ncndcsal lagi ncgara uniul nclalulan iindalan yang sifainya rioriias dan icrlaias.
Huruf a Yang dinalsud dcngan nuiu gcnciil" adalaI clsrcsi lcunggulan sifai individu icrnal.
Huruf c Yang dinalsud dcngan lclurangan lcniI aiau lilii" adalaI suaiu londisi oulasi icrnal yang iidal anan, yaiiu aalila dalan waliu lclcraa iaIun ncndaiang dircdilsi oulasi junlaI icrnal dcwasa ncnurun, cnurunan icrsclui ncngganggu lcicrscdiaan lcniI aiau lilii di dalan ncgcri.
Huruf d Culu jclas.
Ayai (2} Culu jclas. Ayai (2} . . .
- 12 -
Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Culu jclas.
Pasal 16 Ayai (1} Pcngcluaran lcniI dan/aiau lilii dari wilayaI Indoncsia lc luar ncgcri dilalulan scanjang iidal ncnganggu lclcsiarian icrnal lolal yang dalan laIaya lcunaIan dan yang dilindungi.
Ayai (2} Culu jclas.
Pasal 17 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan lioiclnologi nodcrn" adalaI alilasi dari iclnil crclayasaan gcnciil yang, aniara lain, ncliuii iclnil asan nullcai nutro dan {us sc dari dua jcnis aiau lcliI organisnc di luar lclcralaian ialsononis.
Ayai (2} Culu jclas.
Ayai (3} Culu jclas.
Pasal 18 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan icrnal runinansia lciina roduliif" adalaI runinansia lcsar, yaiiu sai dan lcrlau yang nclaIirlan lurang dari 5 lali aiau lcrunur di lawaI 8 iaIun dan runinansia lccil, yaiiu lanling dan donla yang nclaIirlan lurang dari 5 lali aiau lcrunur di lawaI 4 iaIun 6 lulan.
Pasal 19 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan alan" ncliuii laIan alan, alan lonscnirai, iunluIan alan, inluIan alan, clcngla alan, alan olaIan, dan laIan lain yang daai digunalan sclagai alan icrnal.
Yang dinalsud dcngan alan lonscnirai" adalaI alan yang laya sunlcr roicin dan aiau sunlcr cncrgi scria daai ncngandung clcngla alan dan aiau inluIan alan.
Yang dinalsud dcngan iunluIan alan" adalaI iunluIan yang iidal diludidayalan nauun yang diludidayalan (iananan alan}, lail yang diolaI nauun iidal diolaI yang daai dijadilan alan, sccrii runui dan cgumc.
Yang dinalsud dcngan inluIan alan ({ccd uddtuc}" adalaI laIan lalu alan yang iidal ncngandung zai gizi aiau nuirisi (nutrcn), yang iujuan cnalaiannya icruiana uniul iujuan icricniu, sccrii anioIyl (uniul naniulasi warna luning iclur}. Yang dinalsud dcngan clcngla alan ({ccd sucmcnt}" adalaI zai yang sccara alani sudaI icrlandung dalan alan iciai junlaInya crlu diiinglailan dcngan ncnanlaIlannya dalan alan, sccrii asan anino, viianin, dan lain sclagainya.
Yang dinalsud dcngan alan olaIan" adalaI alan yang iclaI ncngalani roscs fisil, linia aiau liologi lail iunggal nauun canuran, sccrii silasc dan ransun jadi uniul unggas. Yang . . .
Yang dinalsud dcngan laIan alan" adalaI laIan Iasil crianian, crilanan, dan cicrnalan aiau laIan lain yang layal digunalan sclagai alan lail yang diolaI nauun yang lclun diolaI, sccrii. dcdal, jagung, icung ilan, icung iulang non runinansia, dan icung daraI.
Ayai (2} Yang dinalsud dcngan alan yang lail" adalaI, aniara lain, ncliuii scrai, larloIidrai, lcnal, roicin, viianin dan nincral lail yang lcrasal dari iunluIan, Icwan, jasad rcnil, dan laIan anorganil dalan lcniul rcnils.
Ayai (3} Prcnils ncrualan inluIan alan aiau clcngla alan yang cnlcriannya dicanurlan lc dalan alan aiau air ninun.
Pasal 20 Ayai (1} Kcicniuan ini dinalsudlan agar lclijalan lcicrscdiaan alan ncnjadi ianggung jawal lcrsana aniara insiansi crianian, crindusirian, crdagangan, lca culai, cngawasan olai dan nalanan, dan insiansi icrlaii lainnya.
Pcnycdiaan daai dicnuIi dari rodulsi dalan ncgcri dan cnasulan dari luar ncgcri.
Ayai (2} Culu jclas.
Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Culu jclas.
Ayai (5} Culu jclas.
Pasal 21 . . .
- 15 - Pasal 21 Culu jclas.
Pasal 22 Ayai (1} Culu jclas.
Ayai (2} Cara cnluaian alan yang lail, nisalnya dalan Ial roscs rodulsi, dan cnluaian alan Iarus ncnjanin alan ncngandung ccnaran liologi, fisil, linia di aias anlang laias nalsinal yang dicrlolcIlan, scria ncncrIaiilan danal sosial alilai luangan laIan lalu dan laIan iluian yang digunalan.
Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Huruf a Yang dinalsud dcngan alan yang dilarang uniul dicdarlan yaiiu alan yang. 1. iidal lcrlalcl; 2. lcdaluwarsa; 3. lcnasannya rusal, fisilnya rusal, lcrlau, lcrulaI warna; dan/aiau 4. alsu, yaiiu iidal ncnilili nonor cndafiaran, isi iidal scsuai dcngan lalcl, ncnggunalan ncrcl orang lain.
Huruf l Kcicniuan ini dinalsudlan uniul ncnccgaI iinlulnya cnyalii sai gila (Iounc song{orm cnccIuoutI} aiau scruc ada donla/lanling.
Yang dinalsud dcngan runinansia adalaI Icwan yang ncnanaI lial.
Huruf c Yang dinalsud dcngan Iornon icricniu" adalaI Iornon siniciil.
Yang dinalsud dcngan aniilioiil", aniara lain, cIorumIcnco dan tctruccn. Ayai (5} . . .
- 16 - Ayai (5} Culu jclas.
Pasal 23 Culu jclas.
Pasal 24 Ayai (1} Kcicniuan ini dinalsudlan agar alai dan ncsin cicrnalan ncncnuIi crsyaraian iclnis dari ascl rodulsi, rcrodulsi, cninglaian nuiu gcnciil, icrnasul lcscIaian nasyaralai vcicrincr, lcIalalan, dan lcscjaIicraan Icwan.
Pasal 25 Ayai (1} Kcicniuan ini dinalsudlan agar cnlcli alai dan ncsin cicrnalan iidal ncndcriia lcrugian larcna lciiadaan sulu cadang.
Ayai (2} Culu jclas.
Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Yang dinalsud dcngan diuianalan ncngandung sulu cadang lolal dan nclilailan nasyaralai dalan aliI iclnologi" adalaI uaya uniul ncninglailan daya guna dan roduliifiias sunlcr daya lolal scria ncninglailan lcnanuan sunlcr daya nanusia di Indoncsia.
Pasal 26 Culu jclas.
Pasal 27 . . .
- 17 - Pasal 27 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan ncngIasillan Icwan cliIaraan", aniara lain, ncndoncsiilasilan saiwa liar ncnjadi icrnal, Icwan jasa, Icwan laloraioriun, dan Icwan lcsayangan.
Yang dinalsud dcngan Icwan jasa", aniara lain, adalaI Icwan yang dicliIara uniul ncnlcri jasa lcada nanusia uniul ncnjaga runaI, nclacal iindalan lrininal, ncnlaniu nclacal lorlan lccclalaan, dan sclagai Icwan iaril aiau Icwan lclan.
Yang dinalsud dcngan Icwan laloraioriun" adalaI Icwan yang dicliIara lIusus sclagai Icwan crcolaan, cncliiian, cngujian, cngajaran, dan cngIasil laIan lioncdil aiauun dilcnlanglan ncnjadi Icwan nodcl uniul cnyalii nanusia.
Yang dinalsud dcngan Icwan lcsayangan" adalaI Icwan yang dicliIara lIusus sclagai Icwan olaI raga, lcscnangan, dan lcindaIan.
Ayai (2} Kawasan ludidaya cicrnalan" adalaI lolasi cngusaIaan icrnal dalan suaiu wilayaI laluaicn/loia yang diicialan lcrdasarlan lcscsuaian agrollinai, lcicrscdiaan sarana dan rasarana, oicnsi wilayaI, dan oicnsi asar.
Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Culu jclas.
Pasal 28 Culu jclas.
Pasal 29 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan iIal icricniu", aniara lain, Tcniara Nasional Indoncsia, lcolisian, lcnlaga lcalcanan, lcnlaga cncliiian, dan lcnlaga cndidilan.
Ayai (3} Izin usaIa cicrnalan uniul jcnis dan junlaI icrnal nulai slala icricniu dinalsudlan uniul cnlinaan dan cngawasan usaIa cicrnalan agar scsuai dcngan crsyaraian usaIa cicrnalan yang lail dan lcscIaian Icwan scria lcscIaian nasyaralai vcicrincr.
Ayai 4} Yang dinalsud dcngan iidal ncngganggu lcicriilan unun" adalaI lcgiaian ludi daya icrnal dilalulan dcngan ncncrIaiilan laidaI agana dan/aiau lccrcayaan scria sisicn nilai yang dianui olcI nasyaralai scicnai, sccrii Iarus ncncnuIi lcicniuan Undang-Undang Cangguan (Hndcr Ordonnuntc}.
Ayai (5} Culu jclas.
Pasal 30 Culu jclas.
Pasal 31 Ayai (1} Kcniiraan usaIa icrsclui ncliuii, aniara lain lagi Iasil (gaduIan}, scwa, loniral {urmng, sunla loniral, naro laii, inii lasna, aiau lcniul lain scsuai dcngan ludaya lolal, dan lcliasaan nasyaralai scicnai.
Ayai (2} Huruf a Culu jclas.
Huruf l Culu jclas.
Huruf c . . .
- 19 - Huruf c Yang dinalsud dcngan "crusaIaan di lidang lain" adalaI crusaIaan yang lcrgcral di sclior Iulu, nisalnya, usaIa cnliliian; aiau di sclior Iilir, nisalnya, usaIa cngolaIan Iasil icrnal sccrii indusiri susu.
Yang dinalsud dcngan iIal icrlaii" adalaI scnua iIal di luar lidang cicrnalan dan lcscIaian Icwan nisalnya crlclunan, crilanan, dan lcIuianan.
Yang dinalsud dcngan laidaI ciila" dalan clalsanaan ancn Iasil ludi daya adalaI lcsadaran uniul ncncralan asas-asas noral, nisalnya cnyoriiran anal ayan unur scIari yang iidal ncncnuIi lriicria icia dicrlalulan dcngan ncncrIaiilan laidaI lcscjaIicraan Icwan.
Yang dinalsud dcngan laidaI csiciila" dalan clalsanaan ancn Iasil ludi daya adalaI lcsadaran uniul ncncralan asas-asas lcscsuaian dan lcIarnonisan dalan nclalulan cnancnan Iasil ludi daya, nisalnya lcscsuaian aniara wadaI susu dcngan susu yang diancn.
Pasal 35 . . .
- 20 -
Pasal 35 Culu jclas.
Pasal 36 Ayai (1} Culu jclas.
Ayai (2} Yang dinalsud dcngan angan lcrgizi scinlang" adalaI londisi angan yang lonosisi roicin, lcnal, larloIidrai, nincral, viianin, dan scrai lasar dalan saiu-lcsaiuan asuan lonsunsi scsuai dcngan unur, jcnis, dan lcluiuIan uniul aliiviias iuluI.
Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Culu jclas.
Ayai (5} Yang dinalsud dcngan ncnciialan illin usaIa yang scIai", aniara lain, ncnlcrilan infornasi asar, scria nclalulan survci dan lajian icrIada nonooli usaIa cicrnalan sccara Iorizonial/vcriilal yang daai ncnlaIayalan lccniingan nasional.
Pasal 37 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan Indusiri cngolaIan rodul Icwan" adalaI lcgiaian cnanganan dan cnroscsan yang dilalulan icrIada Iasil cicrnalan yang diiujulan uniul ncncaai nilai ianlaI yang lcliI iinggi, dcngan ncncrIaiilan ascl rodul yang anan, scIai, uiuI, dan Ialal (asuI}.
Yang dinalsud dcngan ncnguianalan laIan lalu dari dalan ncgcri", nisalnya, dalan indusiri cngolaIan susu scdaai nunglin ncnggunalan susu dari Iasil cncraIan sai craI dalan ncgcri.
Ayai (2} . . .
- 21 - Ayai (2} Nilai ianlaI dari lcgiaian indusiri cngolaIan Iasil cicrnalan Iarus daai dinilnaii sccara lcrlcadilan olcI scnua iIal yang icrlilai dalan usaIa cicrnalan, icrnasul cicrnal yang lcrgcral di lidang ludi daya cicrnalan nclalui lcrlagai ola lcniiraan usaIa indusiri cngolaIan Iasil cicrnalan, nisalnya, lcniiraan indusiri cngolaIan susu dcngan cicrnal sai craI dalan lcniul locrasi dan inii lasna scria lcniiraan dcngan lalangan cndidilan uniul ncninglailan usaIa dan gizi.
Ayai (3} Tcrnasul lcicniuan yang diaiur adalaI lclcriIalan indusiri uniul ncnggunalan laIan lalu lolal (dalan ncgcri}.
Pasal 38 Culu jclas.
Pasal 39 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan cnganaian dan cngidcniifilasian cnyalii Icwan" adalaI iindalan uniul ncnaniau ada iidalnya suaiu cnyalii Icwan icricniu di suaiu ulau aiau lawasan cngananan Iayaii Icwan sclagai langlaI awal dalan rangla lcwasadaan dini.
Yang dinalsud dcngan cnccgaIan cnyalii Icwan" adalaI iindalan laraniina yang dilalulan dalan rangla ncnccgaI nasulnya cnyalii Icwan dari luar ncgcri lc dalan wilayaI ncgara Fcullil Indoncsia aiau dari suaiu arca lc arca lain di dalan ncgcri, aiau lcluarnya dari dalan wilayaI ncgara Fcullil Indoncsia.
Yang dinalsud dcngan cngananan cnyalii Icwan" adalaI iindalan yang dilalulan dalan uaya crlindungan Icwan dan linglungannya dari cnyalii Icwan.
Yang dinalsud dcngan cnlcraniasan cnyalii Icwan" adalaI iindalan uniul ncnlclaslan suaiu wilayaI dan/aiau lawasan cngananan Iayaii dan/aiau ulau dari cnyalii Icwan ncnular yang ncliuii usaIa cnuiuan dacraI icricniu icrIada lcluar-nasul dan lalu-linias Icwan dan . . .
- 22 - dan rodul Icwan, cnanganan Icwan icriular dan langlai, scria iindalan cnanganan walaI yang ncliuii cradilasi cnyalii Icwan dan dcoulasi Icwan.
Yang dinalsud dcngan cngolaian cnyalii Icwan" adalaI iindalan uniul ncngIilanglan rasa salii, cnyclal salii, ncngoiinallan lclugaran dan lciaIanan Icwan nclalui usaIa crlailan gizi, iindalan iransalsi icraciil, cnycdiaan dan cnalaian olai Icwan, cnycdiaan sarana dan rasarana, cngawasan dan cncrilsaan, scria cnaniauan dan cvaluasi asca cngolaian.
Ayai (2} Culu jclas.
Ayai (3} Yang dinalsud dcngan lclijalan lcscIaian Icwan nasional" adalaI lcrlagai lcuiusan oioriias vcicrincr dan rinsi iindalan yang lcrlasis ada lcraganan jcnis Icwan dan linglungan closisicn dalan rangla cnyclcnggaraan lcscIaian Icwan.
Pasal 40 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan lcgiaian survcilans" adalaI cngunulan daia cnyalii lcrdasarlan cnganlilan sancl aiau scsincn di laangan dalan rangla ncnganaii cnyclaran aiau crluasan dan lcganasan cnyalii. Uniul nclalsanalan lcgiaian survcilans dan cnyidilan ini dicrlulan cngidcniifilasian Icwan. Yang dinalsud dcngan cnyidilan" adalaI lcgiaian uniul ncnclusuri asal, sunlcr, dan cnyclal cnyalii Icwan dalan laiiannya dcngan Iulungan aniara indul scnang dan linglungan.
Ayai (2} Mcnicri dalan ncncialan jcnis, cia, dan siaius siiuasi cnyalii Icwan didasarlan ada lajian cidcniologis dan analisis risilo yang dilalulan olcI oioriias vcicrincr.
Yang dinalsud dcngan "cnyalii clsoiil" adalaI cnyalii yang lclun crnaI ada di wilayaI aiau dacraI icrsclui.
Ayai (3} . . .
- 23 - Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Mcnicri dalan ncncialan laloraioriun lcrdasarlan ada lriicria. a. lclcradaan sunlcr daya nanusia yang loncicn; l. sarana dan rasarana laloraioriun yang ncnadai; dan c. nciodologi yang saIiI.
Ayai (5} Culu jclas.
Pasal 41 Yang dinalsud dcngan laraniina Icwan" adalaI iindalan sclagai uaya cnccgaIan nasul dan icrsclarnya Iana dan cnyalii Icwan dari luar ncgcri dan dari suaiu arca lc arca lain di dalan ncgcri aiau lcluarnya dari dalan wilayaI ncgara Fcullil Indoncsia.
Pasal 42 Ayai (1} Huruf a Culu jclas.
Huruf l Culu jclas.
Huruf c Yang dinalsud dcngan "Iosu{ct adalaI londisi dan uaya uniul nclindungi crsoncl aiau ocraior scria linglungan laloraioriun dan scliiarnya dari agcn cnyalii Icwan dcngan cara ncnyusun roiolol lIusus, ncnggunalan cralaian cndulung, dan ncnyusun dcsain fasiliias cndulung.
Yang dinalsud dcngan Iosccurt adalaI londisi dan uaya uniul ncnuiuslan raniai nasulnya agcn cnyalii lc indul scnang dan/aiau uniul ncnjaga agcn cnyalii yang disinan dan diisolasi dalan suaiu laloraioriun iidal ncngonianinasi aiau iidal disalaIgunalan, nisalnya, uniul iujuan lioicrorisnc.
Huruf d . . .
- 24 - Huruf d Yang dinalsud dcngan cngclalan Icwan" adalaI valsinasi, inunisasi (cnlcrian aniiscra}, cninglaian siaius gizi dan Ial lain yang nanu ncninglailan lclclalan Icwan.
Huruf c Yang dinalsud dcngan di luar wilayaI lcrja laraniina" adalaI claluIan laui, sungai, dan crlaiasan ncgara yang lclun ncnjadi wilayaI lcrja laraniina dan daai lcroicnsi sclagai icnai cnasulan dan cngcluaran lalu linias Icwan dan rodul Icwan.
Huruf f Yang dinalsud dcngan lcsiagaan darurai vcicrincr" adalaI iindalan aniisiaiif dalan ncngIadai ancanan cnyalii Icwan ncnular clsoiil.
Huruf g Yang dinalsud dcngan lcwasadaan dini" adalaI iindalan cnganaian cnyalii sccara ccai (cur dctccton}, claoran icrjadinya ianda nunculnya cnyalii sccara ccai (cur rcortng}, dan cngananan sccara awal (cur rcsonsc} icrnasul ncnlangun lcsadaran nasyaralai.
Yang dinalsud dcngan cngcradilasian cnyalii Icwan" adalaI iindalan cnlasnian cnyalii Icwan, sccrii cnlalaran, cnycnroian dcsinfclian, dan cnggunaan laIan linia lainnya uniul ncngIilanglan sunlcr cnyalii. Yang . . .
- 26 - Yang dinalsud dcngan cndcoulasian Icwan" adalaI iindalan ncngurangi dan/aiau ncniadalan junlaI Icwan dalan rangla ncngcndalilan dan cnanggulangan cnyalii Icwan, ncnjaga lcscinlangan rasio Icwan janian dan lciina, dan ncnjaga daya dulung Ialiiai. Dcoulasi ncliuii lcgiaian (a} cnoiongan icrIada Icwan yang iidal lolos sclclsi iclnis lcscIaian Icwan, (l} cnoiongan Icwan lcrsyarai (tcst und suugItcr}, (c} cnusnaIan oulasi Icwan di arcal icricniu (stumng-out}, (d} cngclininasian Icwan yang icrjanglii dan/aiau icrsangla cnlawa cnyalii Icwan, dan (c} cngcuianasian Icwan yang iidal nunglin discnluIlan dari cnyalii uniul ncngurangi cndcriiaannya.
Ayai (2} Yang dinalsud dcngan siaius lonscrvasi Icwan" adalaI londisi oulasi jcnis Icwan icricniu yang icrancan unaI sclagainana diicialan dalan craiuran crundang- undangan di lidang lonscrvasi sunlcr daya alan Iayaii dan closisicnnya scria Conucnton n Trudc o{ Vd Fuunu und Foru o{ Endungcrcd Scccs (CITES}.
Tindalan cnusnaIan Icwan langla dan/aiau yang dilindungi yang icriular olcI cnyalii Icwan ncnular clsoiil dilalulan olcI oioriias vcicrincr nclalui loordinasi dcngan insiansi yang lcrwcnang di lidang lonscrvasi sunlcr daya alan Iayaii dan closisicnnya. Pcngccualian daai dilcrilan uniul ncngIindari lcunaIan scsics Icwan icrsclui di saiu iIal dan dilalulan dcngan cara yang ncnjanin cnyalii Icwan ncnular clsoiil icrsclui iidal alan ncnyclar lc Icwan lainnya di lain iIal.
Ayai (3} Yang dinalsud dcngan iidal ncnlcrilan loncnsasi" diiujulan lcada Icwan yang icriular cnyalii Icwan ncnular clsoiil.
Kcicniuan ini dinalsudlan agar nasyaralai ncngciaIui laIwa cndcoulasian Icwan yang osiiif icrinfclsi cnyalii Icwan ncnular siraicgis iidal ncndaailan loncnsasi ncngingai Icwan icrsclui diasiilan alan naii.
Ayai (4} . . .
- 27 - Ayai (4} Yang nalsud dcngan cncriniaI ncnlcrilan loncnsasi lagi Icwan scIai" adalaI jila cnyalii icrsclui lulan cnyalii Icwan ncnular clsoiil, conioInya dalan cnlcraniasan Iruccoss dan untIrux.
Ayai (2} Yang dinalsud dcngan lcicniuan cnuiuan dacraI" adalaI cnuiuan dari lalu linias Icwan dan rodul Icwan yang ncnjadi ncdia cnlawa cnyalii Icwan dinalsud.
Ayai (3} . . .
- 28 - Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Culu jclas.
Ayai (5} Culu jclas.
Ayai (6} Pclarangan cnasulan aiau cngcluaran Icwan, rodul Icwan dan ncdia cnlawa cnyalii Icwan lainnya didasarlan ada jcnis cnyalii dan jcnis Icwan yang icriular; nisalnya, ada dacraI walaI anirals daai dilalulan cnasulan dan cngcluaran unggas, aiau sclalilnya.
Ayai (7} Culu jclas.
Pasal 47 Ayai (1} Pasal ini dinalsudlan agar cnilil Icwan, cicrnal, aiau crusaIaan cicrnalan lcnar-lcnar lcrianggung jawal aias Icwan yang salii; nisalnya dalan cnliayaan cngolaian Icwan salii.
Ayai (2} Yang dinalsud dcngan ncnggunalan olai lcras" conioInya adalaI olai yang icrnasul dalan olai lcrlaIaya dafiar C (Ccvaarlijl} dan/aiau olai lcras dicringailan dafiar W (WarscIuwing}.
Yang dinalsud dcngan cngolaian sccara arcnicral" adalaI cnlcrian olai ncnggunalan, aniara lain, alai suniil, infus, sondc (sclang yang dinasulan nclalui nului aiau Iidung} dan/aiau irolar (alai clulang crui}
Ayai (3} Yang dinalsud dcngan visun" adalaI lcicrangan icriulis yang ncnyaialan londisi, diagnosis, dan rognosis cnyalii Icwan.
Ayai (4} Ayai (4} . . .
- 29 - Culu jclas.
Ayai (5} Culu jclas.
Ayai (6} Culu jclas.
Pasal 48 Culu jclas.
Pasal 49 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan scdiaan liologil" adalaI olai Icwan yang diIasillan nclalui roscs liologil ada Icwan aiau jaringan Icwan uniul ncninlullan lclclalan, ncndiagnosis suaiu cnyalii aiau ncnycnluIlan cnyalii nclalui roscs munoogI, aniara lain lcrua valsin, scru (untscru}, Iasil rclayasa gcnciila, dan laIan diagnosiila IoogI.
Yang dinalsud dcngan scdiaan farnaloscuiila" adalaI olai Icwan yang diIasillan nclalui roscs nonliologil, aniara lain, viianin, Iornon, cnzin, aniilioiil, dan lcnoicraciil lainnya, aniiIisianin, aniiirciil, dan ancsiciil yang dialai lcrdasarlan daya lcrja farnalologi.
Yang dinalsud dcngan scdiaan rcnils" adalaI olai Icwan yang dijadilan inluIan alan aiau clcngla alan Icwan yang cnlcriannya dicanurlan lc dalan alan aiau air ninun Icwan.
Yang dinalsud dcngan "scdiaan olai alani" adalaI laIan aiau ranuan laIan alani yang lcrua IuIun iunluIan, laIan Icwan, laIan nincral, scdiaan gucnI aiau canuran dari laIan-laIan icrsclui yang digunalan sclagai olai Icwan. Colongan olai alani ncliuii olai asli Indoncsia nauun olai asli dari ncgara lain uniul Icwan yang iidal ncngandung zai linia siniciis dan lclun ada daia llinis scria iidal icrnasul narloiila aiau olai lcras dan lIasiai scria lcgunaannya dilciaIui sccara cniril.
Ayai (2} Ayai (2} . . .
- 30 - Yang dinalsud dcngan olai lcras" adalaI olai Icwan yang lila cnalaiannya iidal scsuai dcngan lcicniuan daai ncninlullan laIaya lagi Icwan dan/aiau nanusia yang ncngonsunsi rodul Icwan icrsclui.
Yang dinalsud dcngan olai lclas icrlaias" adalaI olai lcras uniul Icwan yang dilcrlalulan sclagai olai lclas uniul jcnis Icwan icricniu dcngan lcicniuan discdialan dalan junlaI, aiuran dosis, lcniul scdiaan dan cara cnalaian icricniu scria dilcri ianda cringaian lIusus.
Yang dinalsud dcngan olai lclas" adalaI olai Icwan yang daai dialai ada Icwan sccara lclas iana rcsc dolicr Icwan.
Ayai (3} Yang dinalsud dcngan liang isolai (mustcr sccd) adalaI nilroorganisnc aiogcn yang disinan dan digunalan sclagai lilii indul (liang} uniul cnluaian olai Icwan scdian liologil.
Ayai (4} Culu jclas.
Ayai (5} Culu jclas.
Pasal 50 Culu jclas.
Pasal 51 Ayai (1} Culu jclas.
Ayai (2} Culu jclas.
Ayai (3} Yang dinalsud dcngan olai Icwan icricniu" adalaI olai Icwan yang ncngalilailan icrjadinya rcsidu ada rodul Icwan dan ncngalilailan gangguan lcscIaian ada orang yang ncngonsunsi rodul Icwan icrsclui, conioInya adalaI CIorumcnco, DIdro-strctomcn (DHS}, dan DctstIcstro (DES}. Ayai (4} Ayai (4} . . .
Huruf d Yang dinalsud dcngan iidal ncncnuIi siandar nuiu", yaiiu, aniara lain, lcdaluwarsa dan/aiau iclaI rusal aiau ncngalani crulaIan fisil, liniawi, dan liologil.
Pasal 56 Huruf a Yang dinalsud dcngan zoonosis", jcnisnya, aniara lain, ralics, aniralss, uuun n{ucnzu, salnoncllosis, lciosirosis, dan iolsolasnosis.
Huruf l Yang dinalsud dcngan cnjaninan lcananan, lcscIaian, lcuiuIan, dan lcIalalan rodul Icwan" adalaI scranglaian iindalan dan lcgiaian uniul ncwujudlan lcananan, lcscIaian, lcuiuIan, dan lcIalalan rodul Icwan.
Yang dinalsud dcngan rodul Icwan" aniara lain, yaiiu daging, susu, iclur, scria rodul olaIannya dan rodul Yang . . .
- 33 - Icwan lainnya nisalnya lulii, lulu, iulang, iandul, lulu, scria laIan lalu alan asal Icwan.
Yang dinalsud dcngan cnjaninan lcananan rodul Icwan" adalaI cnguayaan dan cngondisian rodul Icwan yang iidal ncngandung laIaya liologi, liniawi, dan fisil yang daai ncngganggu lcscIaian nanusia, Icwan, dan/aiau fungsi linglungan.
Yang dinalsud dcngan cnjaninan lcscIaian rodul Icwan" adalaI cnguayaan dan cngondisian angan asal Icwan yang ncncnuIi crsyaraian nuirisi yang dicrlulan uniul lcscIaian nanusia dan iidal ncngandung lilii cnyalii.
Yang dinalsud dcngan cnjaninan lcuiuIan rodul Icwan" adalaI cnguayaan dan cngondisian angan asal Icwan yang iidal lcrcanur dcngan rodul lain yang iidal scjcnis.
Yang dinalsud dcngan cnjaninan lcIalalan rodul Icwan" adalaI cnguayaan dan cngondisian rodul Icwan yang dicrolcI scsuai dcngan syariai agana Islan.
Huruf c Yang dinalsud dcngan cnjaninan Iigicnc dan saniiasi" adalaI cnguayaan dan cngondisian uniul ncwujudlan linglungan yang scIai lagi nanusia, Icwan, dan rodul Icwan.
Yang dinalsud dcngan Iigicnc" adalaI londisi linglungan yang lcrsiI yang dilalulan dcngan cara ncnaiilan aiau ncnccgaI Iidunya jasad rcnil aiogcn dan ncngurangi jasad rcnil lainnya uniul ncnjaga lcscIaian nanusia.
Yang dinalsud dcngan saniiasi" adalaI iindalan yang dilalulan icrIada linglungan uniul ncndulung uaya lcscIaian nanusia dan Icwan.
Huruf d Huruf d . . .
- 34 - Yang dinalsud dcngan lcdolicran crlandingan (comurutuc mcdcnc}" adalaI disilin ilnu lcdolicran yang ncnlandinglan crsanaan dan crlcdaan Ial-Ial yang lcrlaiian dcngan roscs liologi, fisiologi, aiologi, dan crlcnlangan cnyalii (utogcncss}, icrnasul rcsons dari roscs icrsclui alilai cngaruI linglungan, lcrlagai lcniul crlaluan alaniaI dan/aiau crlaluan luaian, yang icrjadi ada nanusia dan Icwan.
Huruf c Yang dinalsud dcngan cnanganan lcncana" adalaI iindalan icrIada iinlul dan/aiau alilai zoonosis yang ncluas ada nasyaralai dan ncngancan lcscjaIicraan Icwan.
Ayai (4} Yang dinalsud dcngan scriifilai vcicrincr" adalaI surai lcicrangan yang dilcluarlan olcI dolicr Icwan lcrwcnang yang ncnyaialan laIwa rodul Icwan iclaI ncncnuIi crsyaraian lcananan, lcscIaian, dan lcuiuIan. Yang . . .
- 35 - Yang dinalsud dcngan scriifilai Ialal" adalaI surai lcicrangan yang dilcluarlan olcI lcnlaga cnjanin rodul Ialal di Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia.
Ayai (5} Culu jclas.
Ayai (6} Culu jclas.
Ayai (7} Culu jclas.
Pasal 59 Ayai (1} Huruf a Yang dinalsud dcngan rodul Icwan scgar" adalaI scnua laIan yang lcrasal dari Icwan yang lclun diolaI uniul lccrluan lonsunsi, farnaloscuiila, crianian, dan/aiau lcgunaan lain lagi cncnuIan lcluiuIan dan lcnaslaIaian nanusia, nisalnya, daging, iclur, susu, dan iulang.
Huruf l Yang dinalsud dcngan rodul Icwan olaIan" adalaI scnua laIan yang lcrasal dari Icwan yang iclaI diolaI uniul lccrluan lonsunsi, farnaloscuiila, crianian, dan/aiau lcgunaan lain lagi cncnuIan lcluiuIan dan lcnaslaIaian nanusia, nisalnya, lalso, nuggci, dan daging dalan lalcng.
Ayai (2} Yang dinalsud dcngan zona dalan suaiu ncgara" adalaI lagian dari suaiu ncgara yang ncnunyai laias alan, siaius lcscIaian oulasi Icwan, siaius cidcniologil cnyalii Icwan ncnular dan cfcliiviias daya lcndali clalsanaan oioriias vcicrincr yang jclas.
Yang dinalsud dcngan ncncnuIi crsyaraian", aniara lain, ncnilili.
1. Iasil analisis risilo cnyalii Icwan ncnular, icruiana cnyalii clsoiil ada ncgara aiau zona suaiu ncgara, sclagai janinan lcananan rodul Icwan yang alan diclsor . . .
- 36 - diclsor lc wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia. Analisis risilo juga daai diicralan ada rcncana cnasullan Icwan.
2. nonor rcgisirasi (cstuIsImcnt numIcr} uniul unii usaIa yang ncngclsor rodul Icwan lc dalan wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia.
3. rcloncndasi dari oioriias vcicrincr laIwa inoriasi rodul Icwan dinyaialan anan lagi lonsuncn, sunlcr daya Icwan, dan linglungan, scria iidal ncngganggu lccniingan nasional.
4. lcscsuaian dcngan lcicniuan inicrnasional yang rclcvan, aniara lain, dari ladan lcscIaian Icwan dunia (Vord Orgunzuton {or Anmu HcutI, WOAH} dan/aiau Codc Alincniarius Connission (CAC}
Yang dinalsud dcngan iaia cara cnasulan rodul Icwan" adalaI ncncnuIi lcicniuan iclnis lcscIaian Icwan dan craiuran crundang-undangan di lidang laraniina Icwan.
Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Pcrsyaraian dan iaia cara cnasullan rodul Icwan dari luar ncgcri didasarlan ada lccniingan nasional dan risilo lcnunglinan icrlawanya agcn cnyalii Icwan ncnular nclalui rodul Icwan dcngan iujuan uniul ncnjanin rodul Icwan yang nasul daai ncncnuIi lriicria anan, scIai, uiuI, dan Ialal. Sclain iiu, juga Iarus dicrIaiilan lcicniuan Inicrnasional, aniara lain, Dadan KcscIaian Hcwan Dunia (WOAH} dan/aiau Codc Alincniarius Conission (CAC}.
Yang dinalsud dcngan analisis risilo" adalaI roscs cnganlilan lcuiusan iclnis lcscIaian Icwan yang didasarlan ada laidaI ilniaI dan laidaI lcicrlulaan ullil nclalui scranglaian iaIaan lcgiaian, ncliuii, idcniifilasi laIaya, cnilaian risilo, nanajcncn risilo dan lonunilasi (sosialisasi} risilo.
Ayai (5} . . .
- 37 - Ayai (5} Culu jclas.
Pasal 60 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan nonor lonirol vcicrincr (NKV}" adalaI nonor rcgisirasi unii usaIa rodul Icwan sclagai lulii iclaI dicnuIinya crsyaraian Iigicnc dan saniiasi sclagai lclayalan dasar janinan lcananan rodul Icwan. Dagi unii usaIa rodul Icwan yang ncngcdarlan rodul Icwan scgar di scluruI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia aiau ncnasullan dari dalan wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia dan/aiau ncngcluarlan lc luar wilayaI Ncgara Kcsaiuan Fcullil Indoncsia wajil ncnilili NKV.
Ayai (2} Culu jclas.
Pasal 61 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan dagingnya dicdarlan" adalaI ncndisirilusilan daging uniul lccniingan loncrsial dan nonloncrsial sccrii cnlcrian laniuan lcada warga nasyaralai yang ncnluiuIlan.
Huruf a Yang dinalsud dcngan runaI oiong" adalaI suaiu langunan aiau lonlcls langunan lcscria cralaiannya dcngan dcsain yang ncncnuIi crsyaraian sclagai icnai ncnycnlcliI Icwan, aniara lain, sai, lcrlau, lanling, donla, lali, dan unggas lagi lonsunsi nasyaralai.
KcIarusan ncnoiong Icwan di runaI oiong dinalsudlan uniul ncnccgaI zoonosis.
Huruf l Culu jclas.
Ayai (2} Yang dinalsud dcngan ncnjanin lcicnicranan laiin nasyaralai" adalaI cnguayaan dan cngondisian dalan rangla cncnuIan syarai Icwan yang Ialal uniul dilonsunsi dan iaia cara cnoiongan Icwan icrsclui scsuai dcngan syariai agana Islan. Ayai (3} . . .
Ayai (3} UsaIa cnoiongan Icwan yang diwajillan ncnilili izin usaIa dari luaii aiau waliloia daai lcrsifai nilil scndiri aiau ncnycwa runaI oiong Icwan nilil orang lain.
Pasal 63 Ayai (1} Culu jclas.
Ayai (2} Huruf a Culu jclas.
Huruf l Yang dinalsud dcngan rcsidu" adalaI alunulasi olai aiau laIan linia dan/aiau ncialoliinya dalan jaringan dan organ Icwan sciclaI cnalaian olai aiau laIan linia sccara scngaja uniul cnccgaIan/cngolaian, sclagai inluIan alan aiau sccara iidal scngaja icrlonianinasi scnyawa icrsclui.
Yang dinalsud dcngan ccnaran" adalaI nasulnya aiau lcjadian adanya suaiu laIaya (Iazard} linia dan/aiau nilroliologi icrnasul nilrola ada rodul Icwan dan alan Icwan lail langsung nauun iidal langsung yang daai ncnyclallan rodul Icwan dan alan Icwan iidal uiuI, scIingga daai ncngganggu lcscIaian nanusia, Icwan, dan/aiau linglungan. Huruf c . . .
- 39 - Huruf c Culu jclas.
Ayai (3} Culu jclas.
Ayai (4} Culu jclas.
Pasal 64 Culu jclas.
Pasal 65 Culu jclas.
Pasal 66 Ayai (1} Culu jclas.
Ayai (2} Yang dinalsud dcngan nanusiawi" adalaI iindalan yang ncrujul ada ciila dan nilai lcnanusiaan, sccrii iidal nclalulan cnyilsaan.
Huruf a Culu jclas.
Huruf l Culu jclas.
Huruf c Yang dinalsud dcngan cnganiayaan" adalaI iindalan uniul ncncrolcI lcuasan dan/aiau lcuniungan dari Icwan dcngan ncncrlalulan Icwan di luar laias lcnanuan liologis dan fisiologis Icwan, nisalnya cngglonggongan sai.
Huruf g Kcicniuan ini dinalsudlan uniul ncnlcrilan sanlsi lcada sciia orang yang nclalulan iindalan cnganiayaan dan cnyalaIgunaan Icwan.
Ayai (3} Yang dinalsud dcngan Icwan yang iidal lcriulang lclalang yang lisa ncrasalan salii", aniara lain, adalaI lciiing. Pada dasarnya Icwan yang ncrasalan salii adalaI Icwan yang ncnilili susunan saraf usai dan crifcr, yaiiu scnua Icwan lcriulang lclalang. Nanun, lalangan nasyaralai dunia yang cduli icrIada lcscjaIicraan Icwan ncnasullan Icwan yang iidal ncnilili iulang lclalang, iciai ncnunyai rasa salii sclagai Icwan yang crlu dicrIaiilan lcscjaIicraannya.
Ayai (4} Tcrnasul dalan lcicniuan yang diaiur dalan Pcraiuran Mcnicri, aniara lain, adalaI cngcnlangan Koniic KcscjaIicraan Hcwan Nasional uniul ncnlina lonisi lcscjaIicraan Icwan laloraioriun di lcrlagai insiansi dalan rangla cndidilan, claiiIan, cncliiian, dan cngcnlangan.
Pasal 67 Pcnyclcnggaraan lcscjaIicraan Icwan dilalulan olcI PcncriniaI dan PcncriniaI DacraI lcrsana nasyaralai agar disadari laIwa nasalaI lcscjaIicraan Icwan ncrualan ianggung jawal lcrsana. OlcI larcna iiu, clalsanaan lcscjaIicraan Icwan diuianalan ada uaya cninglaian lcsadaran dan ariisiasi nasyaralai nclalui cndidilan, claiiIan, dan cnyuluIan.
Pcndclaian uniul ncncaai ioialiias vcicrincr, aniara lain, ncliuii cnguaian. (a} lccnininan dan nanajcncn, (l} sunlcr daya, (c} cran dan fungsi lclcnlagaan, (d} jcjaring infornasi dan lonunilasi vcriilal-Iorisonial, (c} ola Iicrarli criniaI dan rcniang-lcndali dari usai sanai lc dacraI, (f} alunialiliias cnganlilan lcuiusan, (g} rclcvansi dan rogran, (I} lcrofcsian dan clayanan, scria (i} dulungan nasyaralai luas.
Ayai (3} Yang dinalsud dcngan ncninglailan cran dan fungsi lclcnlagaan lcscIaian Icwan" adalaI cnlcrian lcwcnangan dalan cnyusunan lclijalan dan cnganlilan lcuiusan icriinggi iclnis lcscIaian Icwan di insiansi PcncriniaI, PcncriniaI DacraI, dan/aiau insiansi lainnya yang icrlaii.
Dalan ncncialan dolicr Icwan lcrwcnang, jila di dacraI icrsclui iidal icrdaai dolicr Icwan uniul diicialan sclagai dolicr Icwan lcrwcnang, PcncriniaI DacraI icrsclui daai ncrclrui dolicr Icwan lcrwcnang dari dan nclalui loordinasi dcngan PcncriniaI DacraI lain yang icrdclai.
Ayai (4} PclinaIan lcwcnangan Mcnicri lcada oioriias vcicrincr dinalsudlan uniul daai ncncralan lcwcnangan icriinggi dalan cnganlilan lcuiusan di lidang lcscIaian Icwan yang lcrsifai nasional dan/aiau inicrnasional.
Ayai (5} Yang dinalsud dcngan ncnlcrdayalan oicnsi icnaga lcscIaian Icwan", aniara lain, diiujulan uniul ncninglailan lcnanuan dalan cngcndalian dan cnanggulangan cnyalii Icwan dan zoonosis; cnanganan lcncana; cncrilsaan Icwan lurlan; scria clayanan nasyaralai.
Ayai (6} . . .
- 42 - Ayai (6} Culu jclas.
Ayai (7} Culu jclas.
Pasal 69 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan clayanan lcscIaian Icwan" yaiiu scranglaian iindalan yang dicrlulan, aniara lain, uniul. a. nclalulan rognosis dan diagnosis cnyalii sccara llinis, aiologis, laloraioris, dan/aiau cidcniologis; l. nclalulan iindalan iransalsi icracuiil lcrua lonsuliasi dan/aiau infornasi awal (ror n{ormcd-conscnt) lcada cnilil Icwan yang dilanjuilan dcngan lclcraa lcnunglinan iindalan rcvcniif, locraiif, luraiif, rcIaliliiaiif, dan ronoiif dcngan ncngIindari iindalan nalraliil; c. nclalulan cncrilsaan dan cngujian lcananan, lcscIaian, lcuiuIan, dan lcIalalan rodul Icwan; d. nclalulan lonfirnasi lcada unii clayanan lcscIaian Icwan rujulan jila dicrlulan; c. ncnyanailan daia cnyalii dan lcgiaian clayanan lcada oioriias vcicrincr; f. ncnindallanjuii lcuiusan PcncriniaI dan/aiau PcncriniaI DacraI yang lcrlaiian dcngan cngcndalian dan cnanggulangan cnyalii Icwan dan/aiau lcscIaian nasyaralai vcicrincr; dan g. nclalulan cndidilan llicn dan/aiau cndidilan nasyaralai scIulungan dcngan aradigna scIai dan cncraan laidaI lcscjaIicraan Icwan.
Yang dinalsud dcngan clayanan jasa laloraioriun vcicrincr" adalaI layanan jasa diagnosiil dan/aiau cncliiian dan cngcnlangan dalan rangla clayanan lcscIaian Icwan.
Yang dinalsud dcngan clayanan jasa laloraioriun cncrilsaan dan cngujian vcicrincr" adalaI layanan jasa diagnosiil dan/aiau cncliiian dan cngcnlangan dalan rangla cngcndalian dan cnanggulangan cnyalii Icwan aiau zoonosis, clalsanaan lcscIaian nasyaralai vcicrincr, dan/aiau cngujian nuiu olai, rcsidu/ccnaran, nuiu alan, nuiu lilii/ lcniI, dan/aiau nuiu rodul Icwan.
Yang . . .
- 43 - Yang dinalsud dcngan clayanan jasa ncdil vcicrincr" adalaI layanan jasa yang lcrlaiian dcngan loncicnsi dolicr Icwan yang dilcrilan lcada nasyaralai dalan rangla raliil lcdolicran Icwan, sccrii runaI salii Icwan, llinil Icwan, llinil raliil lcrsana, llinil rcIaliliiasi rcrodulsi Icwan, anlulaiori, raliil dolicr Icwan, dan raliil lonsuliasi lcscIaian Icwan.
Yang dinalsud dcngan clayanan jasa di usai lcscIaian Icwan (uslcswan}" adalaI layanan jasa ncdil vcicrincr yang dilalsanalan olcI PcncriniaI DacraI. Pclayanan ini daai lcrsifai rujulan dan/aiau icrinicgrasi dcngan laloraioriun vcicrincr dan/aiau laloraioriun cncrilsaan dan cngujian vcicrincr.
Ayai (2} Pcnlcrian izin usaIa dari luaii/waliloia, sclain uniul ncncnuIi syarai lcgaliias dan siandar clayanan nininal, dinalsudlan uniul ncnsincrgilan clayanan lcscIaian Icwan di dacraI icrsclui dcngan sislcswanas nclalui cnlinaan oioriias vcicrincr lclcrja sana dcngan organisasi rofcsi lcdolicran Icwan scicnai.
Aalila caluan clayanan lcscIaian Icwan icrsclui ncliuii wilayaI rovinsi dan/aiau linias rovinsi, cnlcrian izin usaIa dari luaii/waliloia icrsclui crlu dilonfirnasilan lcada oioriias vcicrincr iinglai rovinsi yang dinalsud.
Adaun lualifilasi cnlcrian izin icrsclui aniara lain cnlcrian izin. a. FunaI Salii Hcwan; l. Praliil Kcdolicran Hcwan; dan c. Laloraioriun Kcswan dan laloraioriun Kcsnavci yang disclcnggaralan olcI swasia.
Pasal 70 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan ncncnuIi lcluiuIan icnaga lcscIaian Icwan" adalaI icrscdianya saiu lcsaiuan adanya icnaga ncdil vcicrincr (dolicr Icwan dan/aiau dolicr Icwan scsialis} dan lcrlagai iinglaian loncicnsi icnaga arancdil vcicrincr yang diluiuIlan di sciia rovinsi, laluaicn/loia, sanai iinglai lccanaian.
Ayai (2} Culu jclas.
Ayai (3} Ayai (3} . . .
- 44 - Culu jclas.
Ayai (4} Culu jclas.
Ayai (5} Culu jclas.
Pasal 71 Ayai (1} Yang dinalsud dcngan loncicnsi ncdil vcicrincr" adalaI lcccrdasan lcriindal dan lcnanuan ncnganlil lcuiusan di lidang lcscIaian Icwan dcngan ncngacu ada crlcnlangan ilnu lcdolicran Icwan icrlini; lccniingan icriinggi, llicn, asicn nasyaralai luas, dan linglungan; scria lcluIuran sunaI aiau janji dan lodc ciil rofcsi.
Ayai (4} Yang dinalsud dcngan lodc ciil rofcsi" adalaI rinsi noral dan sila lcrofcsionalan yang sclalu dijaga olcI icnaga lcscIaian Icwan lciila lcrinicralsi dcngan asicn, llicn, scsana icnaga lcscIaian Icwan, nasyaralai, oioriias vcicrincr, cncriniaIan, dan/aiau linglungannya.
Yang dinalsud dcngan sunaI aiau janji rofcsi" adalaI crnyaiaan sungguI-sungguI dolicr Icwan di dcan cnula agana, organisasi rofcsi lcdolicran Icwan dan salsi lainnya uniul ncncgang icguI rinsi noral dan sila lcrofcsionalan sclana ncnjalanlan rofcsinya.
Huruf c Yang dinalsud dcngan nciodc cngcnlangan lainnya" aniara lain, crnagangan dan sclolaI laang. Pcngcnlangan . . .
- 47 -
Pcngcnlangan sunlcr daya nanusia cicrnalan lcriujuan, aniara lain, uniul ncninglailan lcicranilan, rofcsionalisnc, lcwirausaIaan, lcrjasana, dan ncninglailan dcdilasi.
Yang dinalsud dcngan ncncrIaiilan ludaya nasyaralai" adalaI ncngIargai lcarifan iradisional dan ludaya lolal scIingga cninglaian lualiias sunlcr daya nanusia lcrilui cncraan iclnologi uniul cngcnlangan usaIa cicrnalan dan lcscIaian Icwan di suaiu wilayaI daai lcrsincrgi dcngan lcliasaan, iradisi, adai, agana, dan ludaya scicnai scIingga daai diicrina olcI nasyaralai agar ncncaai Iasil yang oiinal.
Ayai (4} Yang dinalsud dcngan insiiiusi cndidilan" aniara lain, crguruan iinggi, lcnlaga swadaya nasyaralai, dan crorangan.
Ayai (5} Yang dinalsud dcngan cnyuluIan cicrnalan dan lcscIaian Icwan" adalaI salaI saiu uaya cnlcrdayaan cicrnal yang lcriujuan uniul ncninglailan cngciaIuan, lcicranilan, dan ncngulaI sila scria crilalunya yang dilalsanalan, aniara lain, nclalui cndidilan nonfornal.
Ayai (6} Culu jclas.
Ayai (7} Culu jclas.
Ayai (8} Culu jclas.
Pasal 79 Culu jclas.
Pasal 80 Culu jclas.
Pasal 81 Culu jclas.
Pasal 82 . . .
- 48 -
Pasal 82 Yang dinalsud dcngan rclayasa gcnciil" adalaI scgala uaya uniul ncngadalan crulaIan sccara scngaja ada gcnon naIlul Iidu dcngan ncnanlaI, ncngurangi, dan/aiau ncngulaI susunan asli gcnon dcngan ncnggunalan iclnil asan nullcai dcolsirilosc (DcoxrIosc Huccc Acd/DHA} rclonlinan.
Pasal 83 Culu jclas.
Pasal 84 Culu jclas.
Pasal 85 Culu jclas.
Pasal 86 Culu jclas.
Pasal 87 Culu jclas.
Pasal 88 Culu jclas.
Pasal 89 Culu jclas.
Pasal 90 Culu jclas.
Pasal 91 Culu jclas.
Pasal 92 Culu jclas.
Pasal 93 Culu jclas.
Pasal 94 Culu jclas.
Pasal 95 Culu jclas.
Pasal 96 . . .
- 49 - Pasal 96 Culu jclas.
Pasal 97 Culu jclas.
Pasal 98 Culu jclas.
Pasal 99 Culu jclas.
TAMDAHAN LEMDAFAN NECAFA FEPUDLIK INDONESIA NOMOF 5015