Anda di halaman 1dari 35

KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA

KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH










BAHASA KADAZANDUSUN

TAHUN SATU









2010
DRAF
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

1
KOPOINTUTUNAN
Boros Kadazandusun nopo nga iso mato balajalan i poiaon id sikul tosiriba om takawas. Status nopo do mato palajalan
diti id kurikulum perdana nga mato palajalan elektif. Poiaon o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru Kadazan om
Dusun. Poiaon nogi o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros diti.
Hontolon nopo do pongiaan om pambalajalan Boros Kadazandusun id sikul tosiriba nga popoingkawas do kabaalan
boros miagal ko kabaalan mokinongou, moboros, mambasa, monuat, koilaan kolumison boros om nogi koilaan puralan
boros. Oponsol kopio do inoboson o kabaalan boros diti tu iti no kabaalan touvai i koponuhup id pomogunaan boros
Kadazandusun id pangaan sikul takawas.
Winonsoi o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak
do minsingilo do boros Kadazandusun id kohuboyoon di kosuau mooi do kikotumbayaan sondii tangaanak soira do
mikomunikasi om nogi kaanu papasarabak pomusarahan di okreatif, imaginatif om okritis. Maya do kurikulum diti, kaanu
tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun id pongiaan di otolinahas, poimpunong om oulud. Pongiaan om
pambalajalan boros Kadazandusun id sikul kapanahak do kosiwatan kumaa tangaanak do mongintutun, monginonong,
guminawo om popotilombus do adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.
Pongiaan om pambalajalan boros Kadazandusun diti nogi kaanu manahak kosiwatan kumaa tangaanak mantad tinaru
suai i aanangan minsingilo do boros Kadazandusun do mongintutun om magarati adat, koubasanan, kotumbayaan
sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.


Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

2
Pongiaan om pambalajalan Kurikulum Standard Boros Kadazandusun id sikul tosiriba diti monokodung do angkab
Rukun Negara, Dasar Pendidikan Kebangsaan om Falsafah Pendidikan Negara montok o momodimpot do kotoonongon
om piunungan sawi-awi tinaru id pogun Malaysia. Suang nopo do pongiaan om aktiviti kokurikulum Kurikulum Standard
Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba diti nga kokomoi do toilaan, kabaalan boros, koubasanan, woyo toluud, tungkus
koubasanan om kotumbayaan tinaru i koponuhup do popoingkawas koburuon koinanon, sunduan, pomusarahan om
topurimanan tangaanak.
TUDUAN
Tudu nopo do Kurikulum Standard Boros Kadazandusun montok sikul tosiriba diti nga momogonop kabaalan boros
tangaanak mooi do kaanu nodii yiolo momoguno do boros Kadazandusun di kotunud, oulud om olinuud id komunikasi di
mogisuai-suai kohuboyoon.
DIMPOTON
Id kolimpupuson do Toun 6 kaanu tangaanak do :
Mikomunikasi miampai kotumbayaan sondii kumaa tambalut om tulun suai id kohuboyoon formal om au formal.
Mambasa om mangarati do suang mogikawo-kawo teks id boros Kadazandusun montok mananom sunduan do
aanangan mambasa.
Momonsoi mogisuai-suai kawo ponuatan di kotunud, oulud om olinuud.
Monginonong om mangarati ponuatan di okreatif id boros Kadazandusun om mananom sunduan guminawo
kolumison boros.
Momoguno puralan boros di kotunud id lisan om ponuatan.
Popotilombus tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

3
DOKUMON STANDARD KURIKULUM
Id suang do Dokumon Standard diti poinghagum o Standard Ponuangan om Standard Pambalajalan.
Standard Ponuangan nopo nga taang minima do koilaan, kabaalan om tadampatan di mositi do dimpoton do tangaanak
id kolimpupuson do Toun 6 id sikul tosiriba.
Standard Pambalajalan nopo nga iso nuludan koilaan, kabaalan, tadampatan om taang koonuan di mositi do dimpoton
do tangaanak id iso-iso Toun id sikul tosiriba.
PRINSIP DO PEDAGOGI KURIKULUM STANDARD
Ponginsamakan do pongiaan om pambalajalan do Kurikulum Standard diti nopo nga maya prinsip-prinsip di pinatayad:
i. Ponginabasan do kabaalan touvai
Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o ponginabasan do kabaalan touvai miagal ko kabaalan
mokinongou, moboros, mambasa, om monuat tu kabaalan diti no o timpoohonon do karaaralano pambalajalan do
tangaanak. Kabaalan touvai i oinobos do tangaanak koponuhup tangaanak do popoingkawas kabaalan boros montok
momodimpot taang di lobi akawas.
ii. Balajal id kohuboyoon di kosuau, kirati om kiwaa dimpoton.
Pambalajalan di poposontol konteks di kirati miampai papaamung sawi-awi kabaalan boros i kaanu manahak kosiwatan
kumaa tangaanak minsingilo maya aktiviti di kosuau.


Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

4
iii. Tangaanak o tontokon
Mogisuai-suai hinosu, kopurokisan, ralan balajal, tadampatan om koporluan tangaanak id pambalajalan do Boros
Kadazandusun. Mooi do odimpot o potensi pambalajalan tangaanak, oponsol do papanahon o pongiaan di momoguno
mogikawo-kawo ponginsamakan, teknik om kaakamot pongiaan di kagayat do ginawo tangaanak. Pongisamakan
masteri kaanu manahak kasakadayan kumaa tangaanak do monginobos sawi-awi standard pambalajalan Boros
Kadazandusun di noulud.
iv. Pomogunaan teknologi wagu
Id abad ko-21 diti, oponsol o koilan momoguno komputo tu teknologi nopo diti nga teknologi komunikasi di gunoon do
timpu baino montok maganu om papatayad koilan. Pomogunaan kaakamot media elektronik om kapamansayan pionitan
id internet kaanu manahak kosiwatan di tosima kumaa tangaanak do mikomunikasi om mogiilang toilaan id tiso om
tiso. Ogumu koilaan di taanu mantad Teknologi Koilaan om Pionitan diti. Soira momproses do koilaan di naanu kiguno o
pomusarahan di okritis montok momili koilaan di kosudong. Oponsol o koilaan do tangaanak do momoguno boros
Kadazandusun mooi do kaanu papatayad do koilaan di efektif, kotunud, okreatif om kohiok. Aspek woyo toluud om
mamasok oponsol nogi do pasandadon mooi do kitonggungan om kidisiplin o tangaanak soira mogihum, momproses om
poposunud kawagu do koilaan.
v. Pontaksiran Pambalajalan
Pontaksiran pambalajalan nopo do gunoon nga pontaksiran di potilombus. Pontaksiran di potilombus kaanu manahak
koilaan kumaa mongingia kokomoi taang kadampatan tangaanak do standard pambalajalan. Pointilombus o pontaksiran
woyo formatif diti om okon ko miagal do pontaksiran woyo sumatif tu papanahon id koowian iso-iso timpu
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

5
pambalajalan. Kawasa do papanahon o pontaksiran woyo formatif maya pongintangan om maya mogikawo-kawo
aktiviti lisan om ponuatan. Koduo-duo pontaksiran diti kaanu popokito koyuuyuo kalantayon pambalajalan tangaanak.
vi. Kapasarabakan ponginlaaban kowoowoyo
Prinsip di pasandadon id saralom do Kurikulum Boros Kadazandusun nopo nga papapanggor sahsiah di tosonong.
Pasandadon nogi toinsanan woyo toluud id pambalajalan Boros Kadazandusun mooi do awangun songulun mamasok di
kiwoyo toluud, kiimatu om otoonong .
PONGINSAMAKAN KURIKULUM MODULAR
Timpu pongiaan do mato balajalan Boros Kadazandusun nopo nga tolu (3) timpu sominggu,. Pongiaan do Kurikulum
Standard Sikul Tosiriba diti manahak fokus id pomogiratan do kabaalan momoguno boros Kadazandusun id tinimungan
tangaanak ngaawi.
Kurikulum Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun diti minaganu ponginsamakan woyo modular i popohontol om
manahak fokus di osulimbang kumaa sawi-awi kabaalan boros miagal do kabaalan mokinongou om moboros,
mambasa, monuat, kolumison boros om puralan boros.
Id pongiaan om pambalajalan do Boros Kadazandusun id kalas, onuan fokus di pointantu sawi-awi kabaalan boros id
iso-iso timpu pongiaan. Sabaagi iso poomitanan, onuan fokus o kabaalan mokinongou om moboros id pongiaan ontok
timpu koiso do minggu koiso. Ontok timpu koduo, fokus do pongiaan nopo nga kabaalan mambasa om timpu kotolu
onuan fokus o pongiaan kabaalan monuat. Timpu koiso om koduo do minggu sumusuut gunoon montok pongiaan
kolumisan boros om timpu kotolu gunoon montok pongiaan puralan boros. Kawasa mongigia do momoguno duo timpu
montok mongia iso-iso kabaalan soira do oporlu. Pongiaan om pambalajalan do iso-iso topik kawasa do papanahon
id kalas dasom duo (2) minggu.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

6
Ponginsamakan woyo modular diti kaanu popisoungko sawi-awi kabaalan boros di strategik montok tudu do
popoingkawas kabaalan boros miagal di poinsurat id standard ponuangan om pambalajalan. Sabaagi iso poomitanan,
soira do mongia do kabaalan kolumisan boros, kopisoungko nogi o kabaalan suai miagal ko kabaalan mokinongou,
moboros, mambasa om monuat id pongiaan dii. Ponginsamakan woyo modular diti manahak nogi do panantalan
kumaa pongiaan om pambalajalan kabaalan boros di touvai kumaa kabaalan boros di kompleks miagal di poinsanarai id
siriba diti:
Kabaalan Mokinongou om Moboros
Kabaalan Mambasa
Kabaalan Monuat
Kolumisan Boros
Puralan Boros
Tema
Ponuangan montok tikid gana pomogunaan boros id pambalajalan Boros Kadazandusun nopo nga pinoimpou tema di
kosudong montok tangaanak id sikul tosiriba. Tema nopo ngaawi diti nga :
Tinan Sondii
Tangon
Toilaan


Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

7
KURIKULUM BOROS KADAZANDUSUN TOUN 1
Fokus nopo do pongiaan om pambalajalan Boros Kadazandusun id Toun 1 nga mongintutun do pimato , putul boros,
boros, frasa om ayat-ayat di toniba. Ponginabasan do kabaalan boros di touvai miagal ko kabaalan mokinongou om
moboros, mambasa, monuat om kolumison boros nga onuan nogi do kapanatalan id pongiaan om pambalajalan do
mato palajalan diti. Suai ko mantad di, koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga poiaon
nogi kumaa tangaanak id Toun 1.
1.0 KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS
Id kolimpupuson do Toun 1, kaanu o tangaanak do mokinongou, monindu, popoilo koilaan om popouni tuni di norongou
mantad iso-iso stimulus di pinatahak, kaanu mokinongou, monugut do mamarait om popouni tuni do 29 pimato boros
Kadazandusun, kaanu tumanud ponontudukan do mongigia montok mongintutun om mamarait mogikawo-kawo boros,
kaanu mokinongou om manahak do respon kumaa teks om pibarasan di norongou, kaanu mokinongou, monugut om
popolombus do pibarasan, kaanu popoilo do ahal sondii, poposunud kawagu do sorita om papatarang do iso-iso
koilaan miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud.
Poinghagum nopo id standard pambalajalan diti nga kabaalan mokinongou om popolombus kawagu do tuni, boros, frasa
on ayat di norongou mantad mogisuai-suai tadon. Mokinongou om moboros nopo nga iso kabaalan di touvai montok
literasi. Iri nodii poogi do unsubon o tangaanak do minsingilo do woyo mokinongou di kotunud om tumimpuun do
minsingilo do moboros mantad taang popolombus do tuni di kotunud om kumaa nogi do popolombus do boros, frasa om
gisom no do kaanu popolombus do ayat di kotunud, oulud om olinuud montok mogikawo-kawo kohuboyoon. Oponsol
nogi do poiaon kumaa doid tangaanak o loyuk om rima di kotunud montok popolombus iso-iso tuni, boros, frasa om
ayat. Suai ko mantad dii, mositi nogi do poiaon kumaa doid tangaanak o koilaan mikomunikasi maya lisan om okon ko
lisan. Aktiviti nopo di kosudong do papanahon montok do kabaalan diti nga aktiviti minsingubal, manahak respon,
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

8
mangarati om momoguno do koilaan di norongou. Sawi-awi aktiviti diti kawasa do uliton mooi do kogirot o pomogunaan
do pancaindera do tangaanak om poinsodia tomoimo do mikomunikasi.
2.0 KABAALAN MAMBASA
Id kolimpupuson do Toun 1, kaanu o tangaanak do mongintutun bontuk, ngaran om tuni do 29 pimato Boros
Kadazandusun, kaanu mongija mogikawo-kawo boros tumanud putul boros, kaanu mambasa om momungaran nunu i
okito, orongou, oroso, osingud om opurimanan, kaanu tumanud ponontudukan do mongigia do popolombus boros
tumanud putul boros om popouni tuni pimato, kaanu tumanud ponontudukan do mongigia mongintutun, popolombus om
mambasa topuod do frasa, ayat om teks mantad mogisuai-suai tadon, kaanu tumanud ponontudukan do mongigia
manahak do respon kumaa koilaan di nabasa, kaanu tumanud ponontudukan do mongigia do popokito demonstrasi om
momonsoi ilustrasi montok popoilo kawagu iso-iso koilaan, kaanu popoilo topurimanan kokomoi teks di nabasa om
kaanu momili watak di korohian om au korohian.
Id kabaalan diti, oponsol do kaanu o tangaanak do mongintutun tuni do 29 pimato Boros Kadazandusun tu iti nopo nga
koilaan di touvai no kopio montok kabaalan mambasa. Koilaan diti koponuhup id kabaalan popolombus boros, frasa,
ayat mintootoiso om ayat di mogikawo-kawo loyuk om kopolombusan. Montok iso pongiaan kabaalan mambasa di
kosuau, unsubon o mongigia do momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko bukakak, tu kounsub iti do
tangaanak om nogi kapagayat do ginawo diolo. Montok kabaalan mongija, potimpuunon do popoia mantad mongintutun
tuni pimato kumaa tuni do fonem om putul boros gisom no owonsoi iso boros di kotunud.



Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

9
3.0 KABAALAN MONUAT
Id kolimpupuson do Toun 1, kaanu o tangaanak do tumanud ponontudukan do mongigia do monuat momoguno do pinsil
di kotunud, kaanu mamagaris, kaanu momolukis bontuk tumanud garis, kaanu monuat pimato, numbul, boros, frasa om
ayat tumanud do garis, kaanu monuat kawagu do pimato, numbul, boros, frasa om ayat, kaanu momonsoi ayat
mintootoiso miampai momoguno boros, ayat om tanda basa di kotunud.
Timpuunon nopo do popoia id kabaalan diti nga kabaal mongigit pinsil di kotunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti
mooi do oubas dii o tangaanak do monuat momoguno woyo di kotunud. Fokus nopo do kabaalan diti nga popowakas
turat tunturu om longon, monginwasi kabaalan motor, popoingkawas kabaalan visual om koordinasi mato om longon
mooi do kaanu dii o tangaanak monginobos kabaalan monuat di touvai kopio. Suai ko mantad dilo, pohontolon nogi id
kabaalan diti o koilaan monuat pimato miampai momoguno woyo di kotunud mooi do kaanu o tangaanak do monuat
boros, frasa om ayat di opunong, otolinahas om oulud.
4.0. KABAALAN KOLUMISON BOROS
Id kolimpupuson do Toun 1, kaanu o tangaanak do tumanud ponontudukan mongingia montok popolombus kawagu
koilaan maya aktiviti momonsoi buuk tonini, poster, kolaj om kaad, kaanu o tangaanak do tumanud ponontudukan
mongingia montok popokito koilaan di notimung maya aktiviti manangon, suminding, minsingkono, sumayau om
popolombus hiis, kaanu o tangaanak do tumanud ponontudukan mongingia montok monimung koilaan maya mogikawo-
kawo aktiviti kokomoi do koubasanan, kotumbayaan, basaan, karamayan, taakanon om tiinumun do tinaru Kadazan om
Dusun.
Pongiaan do kabaalan kolumison boros montok Toun 1 diti manahak panatalan kumaa pambalajalan di kosuau maya
aktiviti di kosuau om kagayat ginawo miagal ko momonsoi buuk tonini, poster, kolaj, kaad om nogi maya aktiviti
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

10
manangon, suminding, minsingkono, sumayau om popolombus hiis. Maya kabaalan kolumison boros diti kaanu nogi o
tangaanak do kosiwatan mongintutun, minsingubal om monginonong do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun
maya mogikawo-kawo aktiviti di kohiok om kosudong. Aktiviti-aktiviti diti kaanu papasarabak kaanangan do tangaanak
kumaa minsingilo do boros Kadazandusun om nogi kaanu popoingkawas imaginasi tangaanak. Komponen diti manahak
kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros Kadazandusun mantad mogisuai-suai tadon miagal ko mantad
sinding tangaanak, hiis koubasanan om tangon-tangon di kosudong. Suai ko mantad dii, kaanu nogi o tangaanak
ngaawi do momoguno do boros Kadazandusun id kohuboyoon di mogisuai-suai migal ko id pamanasayan buuk tonini,
poster, kolaj om kaad om nogi maya aktiviti manangon, suminding, minsingkono, sumayau om popolombus hiis.
Oponsol kopio do onuan motivasi o tangaanak maya pason do mangarayou montok iso-iso asil di nowonsoi toi ko
pinolombus. Motivasi om pason pongunsuban kaanu popogirot kotumbayaan sondiii do tangaanak om kaanu nogi
papasarabak sunduan aanangan balajal. Suai ko mantad dii, kaanu nogi iti do mananom topurimanan do monginwasi
asil kalaja om nogi papasarabak pomusarahan di okreatif.
5.0 PURALAN BOROS
Abaagi o puralan boros Kadazandusun id piipiro komponen: fonetik om fonologi, sistom ijaan, tatabahasa, tukadan,
kopomoroitan ginumu om tinimungan boros. Oponsol do poiaon koilaan momoguno puralan boros kumaa tangaanak di
minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud om
oulud.



Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

11
5.1 Fonetik om Fonologi
Oponsol do posunudon kumaa do tangaanak o koilaan mamarait om momoguno loyuk om kopolombusan di kotunud
mooi do kotunud o tangaanak do mamarait boros om ayat, om nogi kaanu o tangaanak do popolombus komoyon di
kotunud kumaa tulun suai. Suai ko mantad dii, oponsol nogi o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati
boros om komoyon do tulun suai id intoraksi tikid tadau. Poinsanarai id siriba nopo nga piipiro kawo ayat di oponsol do
oilaan tangaanak do popolombus miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud.
a) Ayat Toomod
b) Ayat Pongudio
c) Ayat Ponuhuan

5.2 Sistom Ijaan
Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o sistom ijaan boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do
momonsoi ponuatan di kotunud om oulud. Id sistom ijaan mositi no do inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do
kaanu do momonsoi ponuatan di opunong. Pointayad id siriba diti, sawi-awi aspek di oponsol do oilaan:
a) 29 pimato boros Kadazandusun
b) pomogunaan do sigot / / id ponuatan
c) pomogunaan do / b / om / d / id ponuatan
d) vokal tanaru om diftong id ponuatan om pomoroitan
e) pomogunaan konsonan on vokal noolos id ponuatan


Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

12
5.3 Tatabahasa
Abaagi o aspek Tatabahasa id duo boogian : morfologi dan sintaksis.
5.3.1 Morfologi nopo nga iso gana toilaan i monoriuk pamansayan iso-iso boros id aspek struktur, bontuk om
ponompipian boros. Poinsanarai id siriba diti nopo nga aspek di okito id morfologi.
(a) Struktur Boros
i) Boros Sandad
ii) Boros Noolos

(b) Bontuk Boros
i) Boros mintootoiso
ii) Boros nosugku
iii) Boros misompuru
iv) Boros misaup

(c) Karaaralano pamansayan boros:
i) Ponugku
ii) Ponginsoupan
iii) Ponompuruan

(d) Sompuruan Boros:
i) Boros Ngaran
ii) Boros Maan
iii) Boros Ula
iv) Boros Toguangon

Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

13
5.3.2 Sintaksis nopo nga iso ponoriukan kokomoi pamansayan ayat. Aspek sintaksis di oponsol do oilaan do tangaanak
id sikul tosiriba nopo nga miagal di poinsanarai id siriba diti :
a) Karaaralano momonsoi boros, frasa, klausa om ayat.
b) Pamansayan ayat nopo nga tumanud nuludan VSO (Boros Maan, Subjek om Objek).
c) Kawo ayat: ayat toomod, ayat pongudio, ayat ponuhuan om ayat kotigagan.
d) Kawo pamansayan ayat: ayat toomod, ayat mintootoiso

5.4 Tanda Basa
Oponsol do koilo o tangaanak do momoguno do tanda basa id komunikasi mooi do kaanu do popolombus boros
Kadazandusun di kotunud om oulud id kobooboroso om nogi id ponuatan. Id komunikasi maya ponuatan oponsol
do kaanu o tangaanak do momoguno tanda basa di kotunud mooi do kaanu do popolombus pomusarahan toi ko
koilaan di kotunud om kirati. Id komunikasi lisan, oponsol do koilo o tangaanak do momoguno do tanda basa
miagal ko koma om nokta mooi do kolombus kopio nunu o komoyon diolo.
5.5 Tukadan
Poinhagum no id tukadan o boros mikagos, poiradan om boros koponindir i oponsol do poiaon kumaa tangaanak
mooi do kaanu nodii do mongintutun om momoguno do tukadan id lisan toi ko ponuatan montok popokito iso
ponginabasan do boros di takawas.


Nota: Montok koilaan lobi kokomoi puralan boros Kadazandusn kawasa do momorujuk do buuk Puralan Boros Kadazandusun
Id Sikul i pinalabus do Boogian PopoTounda Kurikulum, Komontilian Palajalan Malaysia.

Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

14
6.0 PONUANGAN KURIKULUM
Ponuangan kurikulum nopo nga iso poingkawasan kawawagu id ponginabasan koilaan om oponsol do onuan
kapanatalan tu iti no kabaalan di koponuhup do tangaanak id koposion tikid tadau om id ponginabasan toilaan.
Poinsanarai id siriba diti nopo nga ponuangan kurikulum i pasandadon id pongiaan boros Kadazandusun.
i. Kabaalan Momusorou
Kabaalan momusorou di okritis om okreatif pinosuang id standard pambalajalan mooi do kaanu o tangaanak do
monolibamban kobolingkangan, maganu kootuson om kaanu popolombus do koilaan di kotunud kokomoi iso-iso ahal
miampai momoguno boros di efektif.
ii. Kabaalan Balajal Ralan Balajal
Pasandadon o kabaalan diti id standard pambalajalan mooi do kitonggungan o tangaanak id pambalajalan diolo.
Poinghagum id kabaalan diti o kabaalan balajal om kabaalan maganu koilaan montok poposodia do tangaanak do
monginobos koilaan di potilombus.
iii. Kabaalan Momoguno Teknologi Koilaan om Pionitan
Kabaalan momoguno do Teknologi Koilaan om Pionitan nopo nga kabaalan abad ko-21. Kabaalan nopo di poinghagum
nga kabaalan momoguno kakamot multimedia miagal ko komputo montok momonsoi om momongo kalaja sikul om nogi
momoguno mogikawo-kawo koilaan mantad multimedia miagal ko mongintong dokumentari televison om mambasa
koilaan mantad internet. Suai ko mantad dii, kaanu nogi do kosiwatan o tangaanak do papaatod om monorimo do e-mel,
lumayag pionitan elektronik montok mogihum om papatayad koilaan om miintoraksi miapai tulun suai maya pionitan
sosial miagal ko Facebook om Twitter.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

15
iv. Woyoo Toluud om Sunduan Mamasok
Oponsol do pasandadon o woyoo toluud miagal ko woyoo guminawo pogun sondii om kopuriman sunduan mamasok id
standard pambalajalan mooi do awangun o tangaanak di kiwoyoo toluud om oupus tomoimo do pogun sondii.
v. Mogisuai-suai kopurokisan
Okito nogi id suang do standard pambalajalan diti o koponoinaan do kopurokisan tangaanak di mogisuai-suai. Okito iti id
suang do standard pambalajalan, miagal ko koponoinaan koporokisan kinestetik maya abaabayan di noulud id standard
pambalajalan kabaalan kolumison boros.
vi. Kopogonuan Toilaan
Koilaan om ponuangan nopo di pohontolon id standard pambalajalan nga koilaan di naanu mantad mogikawo-kawo
gana miagal do gana koilaan Sains om Teknologi, Geografi, Sajarah om nogi posorili do tangaanak om koilaan
konsumerism. Suai ko mantad dii, ponuangan boros nga aanu nogi mantad suat abal om isu-isu timpu baino.
vii. Mongindapu
Mooi do kaanu o tangaanak ngaawi do monoguang karaaralano koposion timpu baino, mositi nogi do pasandadon id
pomusarahan do angaanak o kabaalan mongindapu. Montok popoburu koposion tangaanak, elemon mongindapu
miagal ko kreativiti, inovasi om inisiatif oponsol do posunudon kumaa tangaanak.



Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

16
viii. Kreativiti
Kreativiti nopo nga woyoo di popokito kabaalan momonsoi iso-iso toinaan i au po insan kowonsoi do tulun suai maya
imaginasi tosonong do tosoosongulun. Soira do kaanu o tangaanak do papabanta asil kalaja toi ko popokito
pamantasan drama di okreatif, okito do koimbulai o kaanangan do tangaanak, kotumbayaan sondii om kopuriman do
kounsikahan montok kinalantayon sondii.
7.0 PONTAKSIRAN
Pontaksiran standard pambalajalan kawasa do papanahon maya piipiro woyo pontaksiran. Abaagi do duo kawo o woyo
pontaksiran diti:
Pontaksiran Woyo Formatif (Pontaksiran di potilombus)
Pontaksiran Woyo Sumatif (Pontaksiran Formal)

Taang koinabasan tangaanak do momoguno boros milo topongon maya koduo-dua woyo pontaksiran diti.
Pontaksiran Woyo Formatif ( Pontaksiran dipotilombus)
Papanahon o pontaksiran woyo formatif diti do poingompus toun do mongilo nunu o taang kalantayon do tangaanak.
Koindalan o pontaksiran diti maya pongintangan mooi do kaanu nodii mongigia do monilai kogisaman do tangaanak
monginobos boros ontok poingampayat id abaabayan pambalajalan boros. Pontaksiran woyo diti kapanahak kounalan
kumaa mongigia om tangaanak nogi. Maya pongintangan diolo, kaanu o mongigia do koilaan kokomoi tangaanak di au
kadampot toi ko au koumpayat id abaabayan di papanahon id linimput kalas. Soira do okito do mongigia o
kobolingkangan diti, oponsol do papanahon do mongigia o abaabayan suai di kosudong om kaanu mongunsub do
tagaanak dii do monginobos boros. Kosudong nogi o pontaksiran woyo formatif montok mongintong kogisaman do
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

17
tangaanak id kabaalan mokinongou om moboros. Pongisamakan di kawasa do gunoon montok pontaksiran woyo
formatif nopo nga maya folio, kalaja tinimungan, pontaksiran sondii om maya abaabayan monginobos boros miagal ko
mambasa om kuiz.
Pontaksiran Woyo Sumatif (Pontaksiran Formal)

Papanahon o pontaksiran woyo sumatif maya ujian toi ko panaasan formal. Maya pontaksiran diti, kaanu o monggia
ngaawi do monimung profil di popokito do koburuon do tangaanak id monginobos do boros Kadazandusun. Kawasa do
papanahon o pontaksiran diti montok tosoosongulun tanak. Tuduan nopo do pontaksiran woyo sumatif nga monipong
om monimung koilaan kokomoi standard om taang koinabasan do tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun.

Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

18
Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kabaalan Mokinongou om Moboros
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
1.1 Kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun
om mamarait do tuni di norongou mantad
mogisuai-suai tadon id kolimpupuson do Toun 6.
a) Posorili
b) Kakamot
c) Boogian tinan sondii
d) Loyuk om rima
e) Tuni kobooboroso
1.1.1 Kaanu mokinongou om monindu do tuni di
norongou.

1.1.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok popoilo do koilaan kokomoi tuni di
norongou.

1.1.3 Kaanu popouni kawagu do tuni di norongou.














Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

19
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
1.2 Kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun,
mamarait om popisuai tuni do pimato boros
Kadazandusun id kolimpupuson do Toun 6.


1.2.1 Kaanu mokinongou om monugut do mamarait do 29
pimato boros Kadazandusun.
1.2.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongintutun om popouni tuni vokal.
1.2.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongintutun om popouni tuni konsonan.
1.2.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongintutun om popouni tuni do pimato
sigot / /.
1.2.5 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongintutun om popouni tuni do pimato / b /
poloputon.
1.2.6 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongintutun om popouni tuni do pimato / d /
poloputon.









Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

20
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
1.3 Kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun
om mamarait do boros miampai momoguno
pomoroitan om loyuk di kotunud id kolimpupuson
do Toun 6.


1.3.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mamarait boros tumanud putul boros.

1.3.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongintutun om mamarait do boros
kokomoi:
(a) numbul
(b) warana
(c) bontuk
(d) boogian tinan
(e) paganakan
(f) kakamot
(g) sikul
(h) tayam
(i) kalendo
(j) taakanon
(k) tanom
(l) karamayan

1.3.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongintutun om mamarait do boros
a) mumpongol
b) mitongkiad
c) popointutun
d) mintutun
e) monuhu
f) monongkotoluod
g) mongudio
h) mokianu

Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

21
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
1.4 Kaanu o tangaanak do manahak do respon
kokomoi koilaan di norongou id kolimpupuson
doToun 6.




1.4.1 Kaanu mokinongou do:
a) sinding
b) tangon
c) hiis
d) pibarasan
e) poguhatan
f) ponuhuan

1.4.2 Kaanu manahak do respon maya demonstrasi, lisan
toi ko ponuatan kokomoi nunu i norongou mantad
a) sinding
b) tangon
c) hiis
d) pibarasan
e) poguhatan
f) ponuhuan










Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

22
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
1.5 Kaanu o tangaanak do moboros miampai
momoguno do boros di kotunud, oulud om
olinuud tumanud situasi, status, umul om
koulunan id kolimpupuson do Toun 6.


1.5.1 Kaanu mokinongou om popolombus kawagu do
model pibarasan kokomoi:
a) mumpongol
b) mitongkiad
c) popointutun
d) mintutun
e) monuhu
f) monongkotoluod
g) mongudio
h) mokianu

1.5.2 Kaanu popolombus do pibarasan miampai momoguno
do boros pongolohou di kotunud montok
a) mumpongol
b) mitongkiad
c) popointutun
d) mintutun
e) monuhu
f) monongkotoluod
g) mongudio
h) mokianu






Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

23
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
1.6 Kaanu o tangaanak do popolombus topurimanan
om pomusarahan di oulud om olinuud id intoraksi
sosial miampai momoguno do boros, pomoroitan
om kolooloyuko di kotunud id kolimpupuson do
Toun 6.

1.6.1 Kaanu popoilo do ahal sondii miampai momoguno
do boros di kotunud, oulud om olinuud.

1.6.2 Kaanu poposunud kawagu do iso-iso sorita di
norongou, nabasa toi ko nokito miampai momoguno
do boros di kotunud, oulud om olinuud.

1.6.3 Kaanu papatarang do iso-iso koilaan miampai
momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud.















Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

24
Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kabaalan Mambasa
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
2.1 Kaanu o tangaanak do mongija mogikawo-kawo
boros id kolimpupuson do Toun 6.

2.1.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongintutun bontuk om ngaran do 29 pimato
boros Kadazandusun.
2.1.2 Kaanu mamarait ngaran 29 pimato boros
Kadazandusun.
2.1.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongija tumanud putul boros.
Poomitanan : /Ta/ + /pa/ = Tapa

2.1.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongija mogikawo-kawo boros kokomoi

(a) numbul
(b) warana
(c) bontuk
(d) boogian tinan
(e) paganakan
(f) kakamot
(g) sikul
(h) tayam
(i) kalendo
(j) taakanon
(k) tanom
(l) karamayan



Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

25

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
2.2 Kaanu o tangaanak do mongintutun om
momungaran nunu i okito, orongou, oroso, osingud
om opurimanan id kolimpupuson do Toun 6.

2.2.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mambasa om momungaran
(a) numbul
(b) warana
(c) bontuk
(d) boogian tinan
(e) paganakan
(f) kakamot
(g) sikul
(h) tayam
(i) kalendo
(j) taakanon
(k) tanom
(l) karamayan









Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

26
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
2.3 Kaanu o tangaanak do mambasa mogikawo-kawo
boros miampai momoguno do pomoroitan di
kotunud id kolimpupuson do Toun 6.


2.3.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok popolombus boros tumanud putul boros.
Poomitanan : /Ko/ /pi/ /wo/ /sian/

2.3.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do
mambasa boros montok popouni tuni vokal.

2.3.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do
mambasa boros montok popouni tuni konsonan.
2.3.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do
mambasa boros montok popouni tuni sigot //.
2.3.5 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do
mambasa boros montok popouni tuni do /b/
poloputon.
2.3.6 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do
mambasa boros montok popouni tuni /d/ poloputon.
2.3.7 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok popolombus boros tumanud loyuk di
kotunud.





Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

27
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
2.4 Kaanu o tangaanak do mambasa boros id frasa
om ayat miampai momoguno do pomoroitan om
loyuk di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.




2.4.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mongintutun om popolombus boros
a) mumpongol
b) mitongkiad
c) popointutun
d) mintutun
e) monuhu
f) monongkotoluod
g) mongudio
h) mokianu

2.4.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mambasa do frasa om ayat
a) mumpongol
b) mitongkiad
c) popointutun
d) mintutun
e) monuhu
f) monongkotoluod
g) mongudio
h) mokianu

2.4.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok mambasa opuod
a) loyuk sinding
b) tangon
c) hiis
d) pibarasan
e) poguhatan
f) ponuhuan
g) poskad

Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

28
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
2.5 Kaanu o tangaanak do mambasa, mangarati om
manahak do respon kumaa koilaan di nabasa id
kolimpupuson do Toun 6.

2.5.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok maganu koilaan mantad
a) loyuk sinding
b) tangon
c) hiis
d) pibarasan
e) poguhatan
f) ponuhuan
g) poskad

2.5.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok manahak do respon lisan toi ko ponuatan
kokomoi koilaan id
a) loyuk sinding
b) tangon
c) hiis
d) pibarasan
e) poguhatan
f) ponuhuan
g) poskad






Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

29
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
2.6 Kaanu o tangaanak do popoilo kawagu do koilaan
di nabasa miampai momoguno mogikawo-kawo
bahan id kolimpupuson do Toun 6.
a) Pata Minda
b) Carta
c) Bukakak
d) Jodual
2.6.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
popokito do demonstrasi montok popoilo kawagu
koilaan di nabasa.
2.6.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
momonsoi do ilustrasi montok popoilo kawagu
koilaan di nabasa mantad teks.

2.7 Kaanu o tangaanak do monilai do teks di nabasa
id kolimpupuson do Toun 6.
2.7.1 Kaanu popoilo do topurimanan kokomoi teks
di nabasa.

2.7.2 Kaanu momili do watak di korohian toi ko di au
korohian.








Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

30
Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kabaalan Monuat
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
3.1 Kaanu o tangaanak do poposuat do boros miampai
momoguno woyo di kotunud id kolimpupuson do
Toun 6.

3.1.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do
monuat momoguno do pinsil di kotunud.
3.1.2 Kaanu o tangaanak do mamagaris
(a) mantad id sawat kumaa id siriba
(b) mantad id siriba kumaa id sawat
(c) mantad gibang kumaa wanan
(d) mantad wanan kumaa gibang

3.1.3 Kaanu momolukis do bontuk tumanud garis.
3.1.4 Kaanu monuat tumanud do garis :
(a) pimato tagayo
(b) pimato tonini
(c) numbul
(d) boros

3.1.5 Kaanu monuat kawagu do
a) pimato tagayo
b) pimato tonini
c) numbul
d) boros

3.1.6 Kaanu papasanarai do 29 pimato boros
Kadazandusun.

3.1.7 Kaanu papasanarai do numbul 1 50.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

31
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
3.2 Kaanu o tangaanak poposuat kawagu nunu i okito,
orongou, oroso, osingud om opurimanan id
kolimpupuson do Toun 6.

3.2.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok momungaran om poposuat kawagu boros
kokomoi
(a) numbul
(b) warana
(c) bontuk
(d) boogian tinan
(e) paganakan
(f) kakamot
(g) sikul
(h) tayam
(i) kalendo
(j) taakanon
(k) tanom
(l) karamayan










Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

32
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
3.3 Kaanu o tangaanak do monuat mogikawo-kawo
ayat miampai momoguno boros, ayat om tanda
basa di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.


3.3.1 Kaanu monuat do frasa om ayat tumanud garis.

3.3.2 Kaanu monuat kawagu do frasa om ayat.

3.3.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do
mongulud boros dumadi do ayat.

3.3.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok momonsoi do frasa om ayat .
a) mumpongol
b) mitongkiad
c) popointutun
d) mintutun
e) monuhu
f) monongkotoluon
g) mongudio

3.3.5 mokianu Kaanu tumanud ponontudukan do
mongingia do momonsoi ayat mantad boros di
pinatahak.

3.3.6 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
Montok momonsoi ayat mintootoiso.

3.3.7 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do
monuat ayat miampai momoguno tanda basa di
kotunud.


Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

33
Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kolumison Boros
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
4.1 Kaanu o tangaanak do koilaan maya mogikawo-
kawo aktiviti di kohiok id kolimpupuson do Toun 6.

4.1.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok
popolombus kawagu do koilaan maya aktiviti
momonsoi
a) buuk tonini
b) poster
c) kolaj om
d) kaad

4.1.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia
montok popokito do koilaan di notimung maya
aktiviti
a) manangon
b) suminding
c) minsingkono
d) sumayau
e) popolombus hiis






Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit

34
Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kolumison Boros
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN
4.2 Kaanu o tangaanak do koilaan kokomoi tungkus
koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya
mogikawo-kawo aktiviti di kohiok id kolimpupuson
do Toun 6.

4.2.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok
monimung do koilaan maya mogikawo-kawo
aktiviti kokomoi do :
a) koubasanan om kotumbayaan do tinaru Kadazan
om Dusun

b) basaan om karamayan di taandakon do tinaru
Kadazan om Dusun

c) taakanon om tiinumon koubasanan do tinaru
Kadazan om Dusun

Anda mungkin juga menyukai