1 KOPOINTUTUNAN Boros Kadazandusun nopo nga iso mato balajalan i poiaon id sikul tosiriba om takawas. Status nopo do mato palajalan diti id kurikulum perdana nga mato palajalan elektif. Poiaon o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru Kadazan om Dusun. Poiaon nogi o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros diti. Hontolon nopo do pongiaan om pambalajalan Boros Kadazandusun id sikul tosiriba nga popoingkawas do kabaalan boros miagal ko kabaalan mokinongou, moboros, mambasa, monuat, koilaan kolumison boros om nogi koilaan puralan boros. Oponsol kopio do inoboson o kabaalan boros diti tu iti no kabaalan touvai i koponuhup id pomogunaan boros Kadazandusun id pangaan sikul takawas. Winonsoi o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak do minsingilo do boros Kadazandusun id kohuboyoon di kosuau mooi do kikotumbayaan sondii tangaanak soira do mikomunikasi om nogi kaanu papasarabak pomusarahan di okreatif, imaginatif om okritis. Maya do kurikulum diti, kaanu tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun id pongiaan di otolinahas, poimpunong om oulud. Pongiaan om pambalajalan boros Kadazandusun id sikul kapanahak do kosiwatan kumaa tangaanak do mongintutun, monginonong, guminawo om popotilombus do adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun. Pongiaan om pambalajalan boros Kadazandusun diti nogi kaanu manahak kosiwatan kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros Kadazandusun do mongintutun om magarati adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
2 Pongiaan om pambalajalan Kurikulum Standard Boros Kadazandusun id sikul tosiriba diti monokodung do angkab Rukun Negara, Dasar Pendidikan Kebangsaan om Falsafah Pendidikan Negara montok o momodimpot do kotoonongon om piunungan sawi-awi tinaru id pogun Malaysia. Suang nopo do pongiaan om aktiviti kokurikulum Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba diti nga kokomoi do toilaan, kabaalan boros, koubasanan, woyo toluud, tungkus koubasanan om kotumbayaan tinaru i koponuhup do popoingkawas koburuon koinanon, sunduan, pomusarahan om topurimanan tangaanak. TUDUAN Tudu nopo do Kurikulum Standard Boros Kadazandusun montok sikul tosiriba diti nga momogonop kabaalan boros tangaanak mooi do kaanu nodii yiolo momoguno do boros Kadazandusun di kotunud, oulud om olinuud id komunikasi di mogisuai-suai kohuboyoon. DIMPOTON Id kolimpupuson do Toun 6 kaanu tangaanak do : Mikomunikasi miampai kotumbayaan sondii kumaa tambalut om tulun suai id kohuboyoon formal om au formal. Mambasa om mangarati do suang mogikawo-kawo teks id boros Kadazandusun montok mananom sunduan do aanangan mambasa. Momonsoi mogisuai-suai kawo ponuatan di kotunud, oulud om olinuud. Monginonong om mangarati ponuatan di okreatif id boros Kadazandusun om mananom sunduan guminawo kolumison boros. Momoguno puralan boros di kotunud id lisan om ponuatan. Popotilombus tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun. Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
3 DOKUMON STANDARD KURIKULUM Id suang do Dokumon Standard diti poinghagum o Standard Ponuangan om Standard Pambalajalan. Standard Ponuangan nopo nga taang minima do koilaan, kabaalan om tadampatan di mositi do dimpoton do tangaanak id kolimpupuson do Toun 6 id sikul tosiriba. Standard Pambalajalan nopo nga iso nuludan koilaan, kabaalan, tadampatan om taang koonuan di mositi do dimpoton do tangaanak id iso-iso Toun id sikul tosiriba. PRINSIP DO PEDAGOGI KURIKULUM STANDARD Ponginsamakan do pongiaan om pambalajalan do Kurikulum Standard diti nopo nga maya prinsip-prinsip di pinatayad: i. Ponginabasan do kabaalan touvai Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o ponginabasan do kabaalan touvai miagal ko kabaalan mokinongou, moboros, mambasa, om monuat tu kabaalan diti no o timpoohonon do karaaralano pambalajalan do tangaanak. Kabaalan touvai i oinobos do tangaanak koponuhup tangaanak do popoingkawas kabaalan boros montok momodimpot taang di lobi akawas. ii. Balajal id kohuboyoon di kosuau, kirati om kiwaa dimpoton. Pambalajalan di poposontol konteks di kirati miampai papaamung sawi-awi kabaalan boros i kaanu manahak kosiwatan kumaa tangaanak minsingilo maya aktiviti di kosuau.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
4 iii. Tangaanak o tontokon Mogisuai-suai hinosu, kopurokisan, ralan balajal, tadampatan om koporluan tangaanak id pambalajalan do Boros Kadazandusun. Mooi do odimpot o potensi pambalajalan tangaanak, oponsol do papanahon o pongiaan di momoguno mogikawo-kawo ponginsamakan, teknik om kaakamot pongiaan di kagayat do ginawo tangaanak. Pongisamakan masteri kaanu manahak kasakadayan kumaa tangaanak do monginobos sawi-awi standard pambalajalan Boros Kadazandusun di noulud. iv. Pomogunaan teknologi wagu Id abad ko-21 diti, oponsol o koilan momoguno komputo tu teknologi nopo diti nga teknologi komunikasi di gunoon do timpu baino montok maganu om papatayad koilan. Pomogunaan kaakamot media elektronik om kapamansayan pionitan id internet kaanu manahak kosiwatan di tosima kumaa tangaanak do mikomunikasi om mogiilang toilaan id tiso om tiso. Ogumu koilaan di taanu mantad Teknologi Koilaan om Pionitan diti. Soira momproses do koilaan di naanu kiguno o pomusarahan di okritis montok momili koilaan di kosudong. Oponsol o koilaan do tangaanak do momoguno boros Kadazandusun mooi do kaanu papatayad do koilaan di efektif, kotunud, okreatif om kohiok. Aspek woyo toluud om mamasok oponsol nogi do pasandadon mooi do kitonggungan om kidisiplin o tangaanak soira mogihum, momproses om poposunud kawagu do koilaan. v. Pontaksiran Pambalajalan Pontaksiran pambalajalan nopo do gunoon nga pontaksiran di potilombus. Pontaksiran di potilombus kaanu manahak koilaan kumaa mongingia kokomoi taang kadampatan tangaanak do standard pambalajalan. Pointilombus o pontaksiran woyo formatif diti om okon ko miagal do pontaksiran woyo sumatif tu papanahon id koowian iso-iso timpu Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
5 pambalajalan. Kawasa do papanahon o pontaksiran woyo formatif maya pongintangan om maya mogikawo-kawo aktiviti lisan om ponuatan. Koduo-duo pontaksiran diti kaanu popokito koyuuyuo kalantayon pambalajalan tangaanak. vi. Kapasarabakan ponginlaaban kowoowoyo Prinsip di pasandadon id saralom do Kurikulum Boros Kadazandusun nopo nga papapanggor sahsiah di tosonong. Pasandadon nogi toinsanan woyo toluud id pambalajalan Boros Kadazandusun mooi do awangun songulun mamasok di kiwoyo toluud, kiimatu om otoonong . PONGINSAMAKAN KURIKULUM MODULAR Timpu pongiaan do mato balajalan Boros Kadazandusun nopo nga tolu (3) timpu sominggu,. Pongiaan do Kurikulum Standard Sikul Tosiriba diti manahak fokus id pomogiratan do kabaalan momoguno boros Kadazandusun id tinimungan tangaanak ngaawi. Kurikulum Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun diti minaganu ponginsamakan woyo modular i popohontol om manahak fokus di osulimbang kumaa sawi-awi kabaalan boros miagal do kabaalan mokinongou om moboros, mambasa, monuat, kolumison boros om puralan boros. Id pongiaan om pambalajalan do Boros Kadazandusun id kalas, onuan fokus di pointantu sawi-awi kabaalan boros id iso-iso timpu pongiaan. Sabaagi iso poomitanan, onuan fokus o kabaalan mokinongou om moboros id pongiaan ontok timpu koiso do minggu koiso. Ontok timpu koduo, fokus do pongiaan nopo nga kabaalan mambasa om timpu kotolu onuan fokus o pongiaan kabaalan monuat. Timpu koiso om koduo do minggu sumusuut gunoon montok pongiaan kolumisan boros om timpu kotolu gunoon montok pongiaan puralan boros. Kawasa mongigia do momoguno duo timpu montok mongia iso-iso kabaalan soira do oporlu. Pongiaan om pambalajalan do iso-iso topik kawasa do papanahon id kalas dasom duo (2) minggu. Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
6 Ponginsamakan woyo modular diti kaanu popisoungko sawi-awi kabaalan boros di strategik montok tudu do popoingkawas kabaalan boros miagal di poinsurat id standard ponuangan om pambalajalan. Sabaagi iso poomitanan, soira do mongia do kabaalan kolumisan boros, kopisoungko nogi o kabaalan suai miagal ko kabaalan mokinongou, moboros, mambasa om monuat id pongiaan dii. Ponginsamakan woyo modular diti manahak nogi do panantalan kumaa pongiaan om pambalajalan kabaalan boros di touvai kumaa kabaalan boros di kompleks miagal di poinsanarai id siriba diti: Kabaalan Mokinongou om Moboros Kabaalan Mambasa Kabaalan Monuat Kolumisan Boros Puralan Boros Tema Ponuangan montok tikid gana pomogunaan boros id pambalajalan Boros Kadazandusun nopo nga pinoimpou tema di kosudong montok tangaanak id sikul tosiriba. Tema nopo ngaawi diti nga : Tinan Sondii Tangon Toilaan
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
7 KURIKULUM BOROS KADAZANDUSUN TOUN 1 Fokus nopo do pongiaan om pambalajalan Boros Kadazandusun id Toun 1 nga mongintutun do pimato , putul boros, boros, frasa om ayat-ayat di toniba. Ponginabasan do kabaalan boros di touvai miagal ko kabaalan mokinongou om moboros, mambasa, monuat om kolumison boros nga onuan nogi do kapanatalan id pongiaan om pambalajalan do mato palajalan diti. Suai ko mantad di, koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga poiaon nogi kumaa tangaanak id Toun 1. 1.0 KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS Id kolimpupuson do Toun 1, kaanu o tangaanak do mokinongou, monindu, popoilo koilaan om popouni tuni di norongou mantad iso-iso stimulus di pinatahak, kaanu mokinongou, monugut do mamarait om popouni tuni do 29 pimato boros Kadazandusun, kaanu tumanud ponontudukan do mongigia montok mongintutun om mamarait mogikawo-kawo boros, kaanu mokinongou om manahak do respon kumaa teks om pibarasan di norongou, kaanu mokinongou, monugut om popolombus do pibarasan, kaanu popoilo do ahal sondii, poposunud kawagu do sorita om papatarang do iso-iso koilaan miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud. Poinghagum nopo id standard pambalajalan diti nga kabaalan mokinongou om popolombus kawagu do tuni, boros, frasa on ayat di norongou mantad mogisuai-suai tadon. Mokinongou om moboros nopo nga iso kabaalan di touvai montok literasi. Iri nodii poogi do unsubon o tangaanak do minsingilo do woyo mokinongou di kotunud om tumimpuun do minsingilo do moboros mantad taang popolombus do tuni di kotunud om kumaa nogi do popolombus do boros, frasa om gisom no do kaanu popolombus do ayat di kotunud, oulud om olinuud montok mogikawo-kawo kohuboyoon. Oponsol nogi do poiaon kumaa doid tangaanak o loyuk om rima di kotunud montok popolombus iso-iso tuni, boros, frasa om ayat. Suai ko mantad dii, mositi nogi do poiaon kumaa doid tangaanak o koilaan mikomunikasi maya lisan om okon ko lisan. Aktiviti nopo di kosudong do papanahon montok do kabaalan diti nga aktiviti minsingubal, manahak respon, Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
8 mangarati om momoguno do koilaan di norongou. Sawi-awi aktiviti diti kawasa do uliton mooi do kogirot o pomogunaan do pancaindera do tangaanak om poinsodia tomoimo do mikomunikasi. 2.0 KABAALAN MAMBASA Id kolimpupuson do Toun 1, kaanu o tangaanak do mongintutun bontuk, ngaran om tuni do 29 pimato Boros Kadazandusun, kaanu mongija mogikawo-kawo boros tumanud putul boros, kaanu mambasa om momungaran nunu i okito, orongou, oroso, osingud om opurimanan, kaanu tumanud ponontudukan do mongigia do popolombus boros tumanud putul boros om popouni tuni pimato, kaanu tumanud ponontudukan do mongigia mongintutun, popolombus om mambasa topuod do frasa, ayat om teks mantad mogisuai-suai tadon, kaanu tumanud ponontudukan do mongigia manahak do respon kumaa koilaan di nabasa, kaanu tumanud ponontudukan do mongigia do popokito demonstrasi om momonsoi ilustrasi montok popoilo kawagu iso-iso koilaan, kaanu popoilo topurimanan kokomoi teks di nabasa om kaanu momili watak di korohian om au korohian. Id kabaalan diti, oponsol do kaanu o tangaanak do mongintutun tuni do 29 pimato Boros Kadazandusun tu iti nopo nga koilaan di touvai no kopio montok kabaalan mambasa. Koilaan diti koponuhup id kabaalan popolombus boros, frasa, ayat mintootoiso om ayat di mogikawo-kawo loyuk om kopolombusan. Montok iso pongiaan kabaalan mambasa di kosuau, unsubon o mongigia do momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko bukakak, tu kounsub iti do tangaanak om nogi kapagayat do ginawo diolo. Montok kabaalan mongija, potimpuunon do popoia mantad mongintutun tuni pimato kumaa tuni do fonem om putul boros gisom no owonsoi iso boros di kotunud.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
9 3.0 KABAALAN MONUAT Id kolimpupuson do Toun 1, kaanu o tangaanak do tumanud ponontudukan do mongigia do monuat momoguno do pinsil di kotunud, kaanu mamagaris, kaanu momolukis bontuk tumanud garis, kaanu monuat pimato, numbul, boros, frasa om ayat tumanud do garis, kaanu monuat kawagu do pimato, numbul, boros, frasa om ayat, kaanu momonsoi ayat mintootoiso miampai momoguno boros, ayat om tanda basa di kotunud. Timpuunon nopo do popoia id kabaalan diti nga kabaal mongigit pinsil di kotunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti mooi do oubas dii o tangaanak do monuat momoguno woyo di kotunud. Fokus nopo do kabaalan diti nga popowakas turat tunturu om longon, monginwasi kabaalan motor, popoingkawas kabaalan visual om koordinasi mato om longon mooi do kaanu dii o tangaanak monginobos kabaalan monuat di touvai kopio. Suai ko mantad dilo, pohontolon nogi id kabaalan diti o koilaan monuat pimato miampai momoguno woyo di kotunud mooi do kaanu o tangaanak do monuat boros, frasa om ayat di opunong, otolinahas om oulud. 4.0. KABAALAN KOLUMISON BOROS Id kolimpupuson do Toun 1, kaanu o tangaanak do tumanud ponontudukan mongingia montok popolombus kawagu koilaan maya aktiviti momonsoi buuk tonini, poster, kolaj om kaad, kaanu o tangaanak do tumanud ponontudukan mongingia montok popokito koilaan di notimung maya aktiviti manangon, suminding, minsingkono, sumayau om popolombus hiis, kaanu o tangaanak do tumanud ponontudukan mongingia montok monimung koilaan maya mogikawo- kawo aktiviti kokomoi do koubasanan, kotumbayaan, basaan, karamayan, taakanon om tiinumun do tinaru Kadazan om Dusun. Pongiaan do kabaalan kolumison boros montok Toun 1 diti manahak panatalan kumaa pambalajalan di kosuau maya aktiviti di kosuau om kagayat ginawo miagal ko momonsoi buuk tonini, poster, kolaj, kaad om nogi maya aktiviti Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
10 manangon, suminding, minsingkono, sumayau om popolombus hiis. Maya kabaalan kolumison boros diti kaanu nogi o tangaanak do kosiwatan mongintutun, minsingubal om monginonong do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya mogikawo-kawo aktiviti di kohiok om kosudong. Aktiviti-aktiviti diti kaanu papasarabak kaanangan do tangaanak kumaa minsingilo do boros Kadazandusun om nogi kaanu popoingkawas imaginasi tangaanak. Komponen diti manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros Kadazandusun mantad mogisuai-suai tadon miagal ko mantad sinding tangaanak, hiis koubasanan om tangon-tangon di kosudong. Suai ko mantad dii, kaanu nogi o tangaanak ngaawi do momoguno do boros Kadazandusun id kohuboyoon di mogisuai-suai migal ko id pamanasayan buuk tonini, poster, kolaj om kaad om nogi maya aktiviti manangon, suminding, minsingkono, sumayau om popolombus hiis. Oponsol kopio do onuan motivasi o tangaanak maya pason do mangarayou montok iso-iso asil di nowonsoi toi ko pinolombus. Motivasi om pason pongunsuban kaanu popogirot kotumbayaan sondiii do tangaanak om kaanu nogi papasarabak sunduan aanangan balajal. Suai ko mantad dii, kaanu nogi iti do mananom topurimanan do monginwasi asil kalaja om nogi papasarabak pomusarahan di okreatif. 5.0 PURALAN BOROS Abaagi o puralan boros Kadazandusun id piipiro komponen: fonetik om fonologi, sistom ijaan, tatabahasa, tukadan, kopomoroitan ginumu om tinimungan boros. Oponsol do poiaon koilaan momoguno puralan boros kumaa tangaanak di minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud om oulud.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
11 5.1 Fonetik om Fonologi Oponsol do posunudon kumaa do tangaanak o koilaan mamarait om momoguno loyuk om kopolombusan di kotunud mooi do kotunud o tangaanak do mamarait boros om ayat, om nogi kaanu o tangaanak do popolombus komoyon di kotunud kumaa tulun suai. Suai ko mantad dii, oponsol nogi o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati boros om komoyon do tulun suai id intoraksi tikid tadau. Poinsanarai id siriba nopo nga piipiro kawo ayat di oponsol do oilaan tangaanak do popolombus miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud. a) Ayat Toomod b) Ayat Pongudio c) Ayat Ponuhuan
5.2 Sistom Ijaan Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o sistom ijaan boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momonsoi ponuatan di kotunud om oulud. Id sistom ijaan mositi no do inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu do momonsoi ponuatan di opunong. Pointayad id siriba diti, sawi-awi aspek di oponsol do oilaan: a) 29 pimato boros Kadazandusun b) pomogunaan do sigot / / id ponuatan c) pomogunaan do / b / om / d / id ponuatan d) vokal tanaru om diftong id ponuatan om pomoroitan e) pomogunaan konsonan on vokal noolos id ponuatan
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
12 5.3 Tatabahasa Abaagi o aspek Tatabahasa id duo boogian : morfologi dan sintaksis. 5.3.1 Morfologi nopo nga iso gana toilaan i monoriuk pamansayan iso-iso boros id aspek struktur, bontuk om ponompipian boros. Poinsanarai id siriba diti nopo nga aspek di okito id morfologi. (a) Struktur Boros i) Boros Sandad ii) Boros Noolos
(d) Sompuruan Boros: i) Boros Ngaran ii) Boros Maan iii) Boros Ula iv) Boros Toguangon
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
13 5.3.2 Sintaksis nopo nga iso ponoriukan kokomoi pamansayan ayat. Aspek sintaksis di oponsol do oilaan do tangaanak id sikul tosiriba nopo nga miagal di poinsanarai id siriba diti : a) Karaaralano momonsoi boros, frasa, klausa om ayat. b) Pamansayan ayat nopo nga tumanud nuludan VSO (Boros Maan, Subjek om Objek). c) Kawo ayat: ayat toomod, ayat pongudio, ayat ponuhuan om ayat kotigagan. d) Kawo pamansayan ayat: ayat toomod, ayat mintootoiso
5.4 Tanda Basa Oponsol do koilo o tangaanak do momoguno do tanda basa id komunikasi mooi do kaanu do popolombus boros Kadazandusun di kotunud om oulud id kobooboroso om nogi id ponuatan. Id komunikasi maya ponuatan oponsol do kaanu o tangaanak do momoguno tanda basa di kotunud mooi do kaanu do popolombus pomusarahan toi ko koilaan di kotunud om kirati. Id komunikasi lisan, oponsol do koilo o tangaanak do momoguno do tanda basa miagal ko koma om nokta mooi do kolombus kopio nunu o komoyon diolo. 5.5 Tukadan Poinhagum no id tukadan o boros mikagos, poiradan om boros koponindir i oponsol do poiaon kumaa tangaanak mooi do kaanu nodii do mongintutun om momoguno do tukadan id lisan toi ko ponuatan montok popokito iso ponginabasan do boros di takawas.
Nota: Montok koilaan lobi kokomoi puralan boros Kadazandusn kawasa do momorujuk do buuk Puralan Boros Kadazandusun Id Sikul i pinalabus do Boogian PopoTounda Kurikulum, Komontilian Palajalan Malaysia.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
14 6.0 PONUANGAN KURIKULUM Ponuangan kurikulum nopo nga iso poingkawasan kawawagu id ponginabasan koilaan om oponsol do onuan kapanatalan tu iti no kabaalan di koponuhup do tangaanak id koposion tikid tadau om id ponginabasan toilaan. Poinsanarai id siriba diti nopo nga ponuangan kurikulum i pasandadon id pongiaan boros Kadazandusun. i. Kabaalan Momusorou Kabaalan momusorou di okritis om okreatif pinosuang id standard pambalajalan mooi do kaanu o tangaanak do monolibamban kobolingkangan, maganu kootuson om kaanu popolombus do koilaan di kotunud kokomoi iso-iso ahal miampai momoguno boros di efektif. ii. Kabaalan Balajal Ralan Balajal Pasandadon o kabaalan diti id standard pambalajalan mooi do kitonggungan o tangaanak id pambalajalan diolo. Poinghagum id kabaalan diti o kabaalan balajal om kabaalan maganu koilaan montok poposodia do tangaanak do monginobos koilaan di potilombus. iii. Kabaalan Momoguno Teknologi Koilaan om Pionitan Kabaalan momoguno do Teknologi Koilaan om Pionitan nopo nga kabaalan abad ko-21. Kabaalan nopo di poinghagum nga kabaalan momoguno kakamot multimedia miagal ko komputo montok momonsoi om momongo kalaja sikul om nogi momoguno mogikawo-kawo koilaan mantad multimedia miagal ko mongintong dokumentari televison om mambasa koilaan mantad internet. Suai ko mantad dii, kaanu nogi do kosiwatan o tangaanak do papaatod om monorimo do e-mel, lumayag pionitan elektronik montok mogihum om papatayad koilaan om miintoraksi miapai tulun suai maya pionitan sosial miagal ko Facebook om Twitter. Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
15 iv. Woyoo Toluud om Sunduan Mamasok Oponsol do pasandadon o woyoo toluud miagal ko woyoo guminawo pogun sondii om kopuriman sunduan mamasok id standard pambalajalan mooi do awangun o tangaanak di kiwoyoo toluud om oupus tomoimo do pogun sondii. v. Mogisuai-suai kopurokisan Okito nogi id suang do standard pambalajalan diti o koponoinaan do kopurokisan tangaanak di mogisuai-suai. Okito iti id suang do standard pambalajalan, miagal ko koponoinaan koporokisan kinestetik maya abaabayan di noulud id standard pambalajalan kabaalan kolumison boros. vi. Kopogonuan Toilaan Koilaan om ponuangan nopo di pohontolon id standard pambalajalan nga koilaan di naanu mantad mogikawo-kawo gana miagal do gana koilaan Sains om Teknologi, Geografi, Sajarah om nogi posorili do tangaanak om koilaan konsumerism. Suai ko mantad dii, ponuangan boros nga aanu nogi mantad suat abal om isu-isu timpu baino. vii. Mongindapu Mooi do kaanu o tangaanak ngaawi do monoguang karaaralano koposion timpu baino, mositi nogi do pasandadon id pomusarahan do angaanak o kabaalan mongindapu. Montok popoburu koposion tangaanak, elemon mongindapu miagal ko kreativiti, inovasi om inisiatif oponsol do posunudon kumaa tangaanak.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
16 viii. Kreativiti Kreativiti nopo nga woyoo di popokito kabaalan momonsoi iso-iso toinaan i au po insan kowonsoi do tulun suai maya imaginasi tosonong do tosoosongulun. Soira do kaanu o tangaanak do papabanta asil kalaja toi ko popokito pamantasan drama di okreatif, okito do koimbulai o kaanangan do tangaanak, kotumbayaan sondii om kopuriman do kounsikahan montok kinalantayon sondii. 7.0 PONTAKSIRAN Pontaksiran standard pambalajalan kawasa do papanahon maya piipiro woyo pontaksiran. Abaagi do duo kawo o woyo pontaksiran diti: Pontaksiran Woyo Formatif (Pontaksiran di potilombus) Pontaksiran Woyo Sumatif (Pontaksiran Formal)
Taang koinabasan tangaanak do momoguno boros milo topongon maya koduo-dua woyo pontaksiran diti. Pontaksiran Woyo Formatif ( Pontaksiran dipotilombus) Papanahon o pontaksiran woyo formatif diti do poingompus toun do mongilo nunu o taang kalantayon do tangaanak. Koindalan o pontaksiran diti maya pongintangan mooi do kaanu nodii mongigia do monilai kogisaman do tangaanak monginobos boros ontok poingampayat id abaabayan pambalajalan boros. Pontaksiran woyo diti kapanahak kounalan kumaa mongigia om tangaanak nogi. Maya pongintangan diolo, kaanu o mongigia do koilaan kokomoi tangaanak di au kadampot toi ko au koumpayat id abaabayan di papanahon id linimput kalas. Soira do okito do mongigia o kobolingkangan diti, oponsol do papanahon do mongigia o abaabayan suai di kosudong om kaanu mongunsub do tagaanak dii do monginobos boros. Kosudong nogi o pontaksiran woyo formatif montok mongintong kogisaman do Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
17 tangaanak id kabaalan mokinongou om moboros. Pongisamakan di kawasa do gunoon montok pontaksiran woyo formatif nopo nga maya folio, kalaja tinimungan, pontaksiran sondii om maya abaabayan monginobos boros miagal ko mambasa om kuiz. Pontaksiran Woyo Sumatif (Pontaksiran Formal)
Papanahon o pontaksiran woyo sumatif maya ujian toi ko panaasan formal. Maya pontaksiran diti, kaanu o monggia ngaawi do monimung profil di popokito do koburuon do tangaanak id monginobos do boros Kadazandusun. Kawasa do papanahon o pontaksiran diti montok tosoosongulun tanak. Tuduan nopo do pontaksiran woyo sumatif nga monipong om monimung koilaan kokomoi standard om taang koinabasan do tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
18 Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kabaalan Mokinongou om Moboros STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 1.1 Kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun om mamarait do tuni di norongou mantad mogisuai-suai tadon id kolimpupuson do Toun 6. a) Posorili b) Kakamot c) Boogian tinan sondii d) Loyuk om rima e) Tuni kobooboroso 1.1.1 Kaanu mokinongou om monindu do tuni di norongou.
1.1.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok popoilo do koilaan kokomoi tuni di norongou.
1.1.3 Kaanu popouni kawagu do tuni di norongou.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
19 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 1.2 Kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun, mamarait om popisuai tuni do pimato boros Kadazandusun id kolimpupuson do Toun 6.
1.2.1 Kaanu mokinongou om monugut do mamarait do 29 pimato boros Kadazandusun. 1.2.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mongintutun om popouni tuni vokal. 1.2.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mongintutun om popouni tuni konsonan. 1.2.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mongintutun om popouni tuni do pimato sigot / /. 1.2.5 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mongintutun om popouni tuni do pimato / b / poloputon. 1.2.6 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mongintutun om popouni tuni do pimato / d / poloputon.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
20 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 1.3 Kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun om mamarait do boros miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
1.3.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mongintutun om mamarait do boros a) mumpongol b) mitongkiad c) popointutun d) mintutun e) monuhu f) monongkotoluod g) mongudio h) mokianu
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
21 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 1.4 Kaanu o tangaanak do manahak do respon kokomoi koilaan di norongou id kolimpupuson doToun 6.
1.4.1 Kaanu mokinongou do: a) sinding b) tangon c) hiis d) pibarasan e) poguhatan f) ponuhuan
1.4.2 Kaanu manahak do respon maya demonstrasi, lisan toi ko ponuatan kokomoi nunu i norongou mantad a) sinding b) tangon c) hiis d) pibarasan e) poguhatan f) ponuhuan
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
22 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 1.5 Kaanu o tangaanak do moboros miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud tumanud situasi, status, umul om koulunan id kolimpupuson do Toun 6.
1.5.1 Kaanu mokinongou om popolombus kawagu do model pibarasan kokomoi: a) mumpongol b) mitongkiad c) popointutun d) mintutun e) monuhu f) monongkotoluod g) mongudio h) mokianu
1.5.2 Kaanu popolombus do pibarasan miampai momoguno do boros pongolohou di kotunud montok a) mumpongol b) mitongkiad c) popointutun d) mintutun e) monuhu f) monongkotoluod g) mongudio h) mokianu
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
23 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 1.6 Kaanu o tangaanak do popolombus topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id intoraksi sosial miampai momoguno do boros, pomoroitan om kolooloyuko di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
1.6.1 Kaanu popoilo do ahal sondii miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud.
1.6.2 Kaanu poposunud kawagu do iso-iso sorita di norongou, nabasa toi ko nokito miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud.
1.6.3 Kaanu papatarang do iso-iso koilaan miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
24 Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kabaalan Mambasa STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 2.1 Kaanu o tangaanak do mongija mogikawo-kawo boros id kolimpupuson do Toun 6.
2.1.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mongintutun bontuk om ngaran do 29 pimato boros Kadazandusun. 2.1.2 Kaanu mamarait ngaran 29 pimato boros Kadazandusun. 2.1.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mongija tumanud putul boros. Poomitanan : /Ta/ + /pa/ = Tapa
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
25
STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 2.2 Kaanu o tangaanak do mongintutun om momungaran nunu i okito, orongou, oroso, osingud om opurimanan id kolimpupuson do Toun 6.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
26 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 2.3 Kaanu o tangaanak do mambasa mogikawo-kawo boros miampai momoguno do pomoroitan di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
2.3.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do mambasa boros montok popouni tuni vokal.
2.3.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do mambasa boros montok popouni tuni konsonan. 2.3.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do mambasa boros montok popouni tuni sigot //. 2.3.5 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do mambasa boros montok popouni tuni do /b/ poloputon. 2.3.6 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do mambasa boros montok popouni tuni /d/ poloputon. 2.3.7 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok popolombus boros tumanud loyuk di kotunud.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
27 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 2.4 Kaanu o tangaanak do mambasa boros id frasa om ayat miampai momoguno do pomoroitan om loyuk di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
2.4.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mongintutun om popolombus boros a) mumpongol b) mitongkiad c) popointutun d) mintutun e) monuhu f) monongkotoluod g) mongudio h) mokianu
2.4.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mambasa do frasa om ayat a) mumpongol b) mitongkiad c) popointutun d) mintutun e) monuhu f) monongkotoluod g) mongudio h) mokianu
2.4.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok mambasa opuod a) loyuk sinding b) tangon c) hiis d) pibarasan e) poguhatan f) ponuhuan g) poskad
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
28 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 2.5 Kaanu o tangaanak do mambasa, mangarati om manahak do respon kumaa koilaan di nabasa id kolimpupuson do Toun 6.
2.5.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok maganu koilaan mantad a) loyuk sinding b) tangon c) hiis d) pibarasan e) poguhatan f) ponuhuan g) poskad
2.5.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok manahak do respon lisan toi ko ponuatan kokomoi koilaan id a) loyuk sinding b) tangon c) hiis d) pibarasan e) poguhatan f) ponuhuan g) poskad
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
29 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 2.6 Kaanu o tangaanak do popoilo kawagu do koilaan di nabasa miampai momoguno mogikawo-kawo bahan id kolimpupuson do Toun 6. a) Pata Minda b) Carta c) Bukakak d) Jodual 2.6.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia popokito do demonstrasi montok popoilo kawagu koilaan di nabasa. 2.6.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia momonsoi do ilustrasi montok popoilo kawagu koilaan di nabasa mantad teks.
2.7 Kaanu o tangaanak do monilai do teks di nabasa id kolimpupuson do Toun 6. 2.7.1 Kaanu popoilo do topurimanan kokomoi teks di nabasa.
2.7.2 Kaanu momili do watak di korohian toi ko di au korohian.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
30 Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kabaalan Monuat STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 3.1 Kaanu o tangaanak do poposuat do boros miampai momoguno woyo di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
3.1.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do monuat momoguno do pinsil di kotunud. 3.1.2 Kaanu o tangaanak do mamagaris (a) mantad id sawat kumaa id siriba (b) mantad id siriba kumaa id sawat (c) mantad gibang kumaa wanan (d) mantad wanan kumaa gibang
3.1.3 Kaanu momolukis do bontuk tumanud garis. 3.1.4 Kaanu monuat tumanud do garis : (a) pimato tagayo (b) pimato tonini (c) numbul (d) boros
3.1.5 Kaanu monuat kawagu do a) pimato tagayo b) pimato tonini c) numbul d) boros
3.1.6 Kaanu papasanarai do 29 pimato boros Kadazandusun.
3.1.7 Kaanu papasanarai do numbul 1 50. Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
31 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 3.2 Kaanu o tangaanak poposuat kawagu nunu i okito, orongou, oroso, osingud om opurimanan id kolimpupuson do Toun 6.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
32 STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 3.3 Kaanu o tangaanak do monuat mogikawo-kawo ayat miampai momoguno boros, ayat om tanda basa di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
3.3.1 Kaanu monuat do frasa om ayat tumanud garis.
3.3.2 Kaanu monuat kawagu do frasa om ayat.
3.3.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do mongulud boros dumadi do ayat.
3.3.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok momonsoi do frasa om ayat . a) mumpongol b) mitongkiad c) popointutun d) mintutun e) monuhu f) monongkotoluon g) mongudio
3.3.5 mokianu Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do momonsoi ayat mantad boros di pinatahak.
3.3.6 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia Montok momonsoi ayat mintootoiso.
3.3.7 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia do monuat ayat miampai momoguno tanda basa di kotunud.
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
33 Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kolumison Boros STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 4.1 Kaanu o tangaanak do koilaan maya mogikawo- kawo aktiviti di kohiok id kolimpupuson do Toun 6.
4.1.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok popolombus kawagu do koilaan maya aktiviti momonsoi a) buuk tonini b) poster c) kolaj om d) kaad
4.1.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok popokito do koilaan di notimung maya aktiviti a) manangon b) suminding c) minsingkono d) sumayau e) popolombus hiis
Draf Dokumon Standard Sikul Tosiriba Boros Kadazandusun Toun 1 Sulit
34 Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kolumison Boros STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMBALAJALAN 4.2 Kaanu o tangaanak do koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya mogikawo-kawo aktiviti di kohiok id kolimpupuson do Toun 6.
4.2.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia montok monimung do koilaan maya mogikawo-kawo aktiviti kokomoi do : a) koubasanan om kotumbayaan do tinaru Kadazan om Dusun
b) basaan om karamayan di taandakon do tinaru Kadazan om Dusun
c) taakanon om tiinumon koubasanan do tinaru Kadazan om Dusun