Anda di halaman 1dari 114

SISTEM URINARIUS

SYSTEMA UROGENITALE
(APPARATUS UROGENITALIS)

Dr. H. Achmad Sofwan, MKes,PA


2016
SISTEM URINARIUS
Terdiri dari :
REN (GINJAL)
URETER
VESICA URINARIA
URETHRA
REN
Berjumlah 2 buah
Bentuk seperti biji kacang tanah
Berwarna coklat kemerahan
Ukuran normal 12 x 6 x2 cm
Berat : 130 gr
Terdapat pada dinding posterior
abdomen di sebelah kanan dan kiri
columna vertebralis
Retroperitoneal
Ginjal kiri lebih tinggi dari yang kanan (+
vertebra)
Pada kutub atas kedua ginjal terdapat
Glandula Suprarenalis. Kanan berbentuk
pyramid, sedangkan kiri berbentuk bulan
sabit.
Ginjal dibungkus oleh Fascia Renalis,
terdiri dari 2 lamina : Lamina anterior &
Lamina posterior.
Selubung yang langsung membungkus dan
melekat erat cortex renalis disebut
Capsula fibrosa, dan yang tidak langsung
membungkus disebut Capsula adiposa
Fascia renalis terbagi dua yaitu :
o lamina anterior di depan
o lamina posterior di belakang.
Kearah kiri dan kanan bersatu dengan fascia
transversa abdominalis membentuk rongga yang diisi
oleh lemak disebut corpus adiposum.
Ke cranial setinggi VT 11 bersatu membentuk fascia
abdominalis untuk selanjutnya melapisi diaphragma.
Sedangkan ke caudal akan masuk ke panggul dan tidak
lagi dapat diidentifikasi sebagai fascia, hanya
merupakan jaringan ikat jarang saja

Ginjal mempunyai selubung, yang langsung membungkus


ginjal disebut capsula fibrosa,
Margo lateral
Margo medial
A. renalis bercabang dua menjadi ramus anterior dan ramus posterior.
Ramus anterior jauh lebih banyak memperdarahi dari pada ramus posterior
selanjutnya membentuk anastomosis diantara keduanya dan membentuk
suatu garis disisi lateral ginja disebut Avascular line (Broedel)
BATAS BATAS
Ginjal dextra
Anterior :
Flexura coli dextra,
Colon ascendens,
Duodenum (II),
Hepar (lob.dextra),
Mesocolon transversum
Posterior :
m.psoas dextra,
m.quadratus lumborum dextra,
m.transversus abdominis dex,
n.subcostalis (Ver.th.12) dex,
n.ileohypogastricus dextra,
n.ileoinguinalis(VL.1) dextra,
Costae 12 dextra.
Ginjal sinistra
Anterior :
Flexura coli sinistra,
Colon descendens,
Pancreas,
Pangkal mesocolon transversum,
Lien dan Gaster.
Posterior :
m.psoas sinistra,
m.quadratus lumborum sin,
m.transversus abdominis sin,
n.subcostalis (VT.12) sinistra,
n. ileohypogastricus sinistra,
n. ileoinguinalis(VL.1) sinistra,
Pertengahan Costae 11 & 12 sin.
PROYEKSI GINJAL PADA DINDING
BELAKANG ABDOMEN
Batas atas
ginjal kanan : tepi atas Vert.T12
ginjal kiri : pertengahan Vert T11
Batas bawah
ginjal kanan : tepi atas Vert.L4
ginjal kiri : pertengahan Vert.L3
ANATOMI BAGIAN DALAM GINJAL
Bagian dalam ginjal terdiri dari :
Cortex (luar) dan Medulla (dalam)
Cortex yang masuk ke medulla :
Columna Renalis (BERTINI)
Medulla yg berbentuk kerucut Pyramid
Renalis (Basis renalis dan papilla renalis)
Bagian apex (Papilla Renalis) Calyx Minor
Calyx Mayor Pelvis Renalis.
Hillus Renalis :
Yg masuk A.renalis, plexus symphaticus &
n.vagus
Yg keluar V.renalis, Ureter & Nn.limphatici
Columna renalis
(Bertin)
Cortex renalis

Basis renalis Medulla renalis

Sinus renalis
Calices renales minores
Pyramides renales

Papillae renales Calices renales majores


Columnae renales

Ureter
VASKULARISASI DLM MEDULA &
CORTEX

Dari Aorta Abdominalis arteri renalis sin


& dex a.segmentalis(a.lobaris)
a.interlobaris a.arcuata a.interlobularis
a.afferen msk ke Glomerulus (Capsula
Bowman),disini terjadi filtrasi darah.

Dari Cortex v.efferen v.interlobularis


v.arcuata v.interlobaris (v.lobaris)
v.segmentalis v.renalis sin & dex vena
cava inferior,masuk ke atrium dextra.
PERSYARAFAN
Plexus symphaticus renalis
Serabut afferen melalui plexus renalis
menuju medulla spinalis N. thoracalis X,
XI, XII

PEMBULUH LYMPH
Mengikuti A.renalis melalui nnll. aorta
lateral
Sekitar pangkal A.renalis
KLINIS
Colic renal
Hydronephrosis
Carcinoma renal
Nefritis
Urolithiasis
varikokel
PELVIS RENALIS (PELVIS URETER)
Berbentuk seperti corong
Keluar dari ginjal melalui hillus renalis,
menerima dari calix mayor

Ureter keluar dari hillus ginjal dan berjalan


vertikal ke bawah di belakang peritoneum
pariatale melekat ke m.psoas masuk ke
pelvis menyilang a.v.iliaca communis di depan
lig.sacro iliaca masuk ke pelvis menuju
vesica urinarius.
URETER
Adalah saluran tractus urinarius yang
mengalirkan urin dari ginjal ke vesica
urinarius
Panjangnya + 25 cm
Terbagi 2 :
1. Ureter pars abdominalis
2. Ureter pars pelvica
Tiga tempat penyempitan Ureter
1. Perbatasan pelvic renalis dengan
ureter
2. Pada waktu masuk pintu atas
panggul
(menyilang a.iliaca communis)
3. Pada waktu menembus dinding
vesica urinarius
3 penyempitan ureter

3
BATAS BATAS
Ureter Dextra
Anterior : Duodenum, ileum terminalis,
a.v.colica dextra, a.v.iliocolica
a.v.testicularis/ovarica dext
Posterior : m.psoas dextra, bifurcatio
a.iliaca communis dextra
Ureter Sinistra
Anterior : Colon sigmoid, mesocolon
sigmoid, a.v.ileae &
a.a.jejunalis, a.v.testicularis/
ovarica sinistra
Posterior : m.psoas sinistra, bifurcatio
a.iliaca communis sinistra
PERDARAHAN
1. a.renalis cabang aorta abdominalis
2. a.testicularis / ovarica cabang aorta
abdominalis
3. a.vesicalis superior cabang dari
a.hypogastrica / a.iliaca interna

PEMBULUH LYMPH
Mengalir melalui nl.aortae lateralis &
nl.iliacus
PERSYARAFAN
Plexus renalis
n.testicularis
n.hypogastricus
Serabut afferen akan berjalan dengan
saraf sympatis ke medulla spinalis
melalui (L1, L2)

KLINIS
Colic ureter
ureterolithiasis
TO BE CONTINUED.
VESICA URINARIA
Kantung kemih (buli-buli)
Tempat muara ureter dextra & sinistra
dalam rongga pelvis
Berbentuk piramid 3 sisi
Apex menuju ventral atas
Basis (fundus) menuju dorso caudal
Corpus terletak antara apex & fundus
Kanan & kiri fundus vesicae ada muara
kedua ureter disebut : Ostium Ureteris
Fundus vesicae

Apex vesicae

Corpus vesicae

Ostium uretericum vesicae


Lig umbilicale medianum
apex
fundus

corpus Plica interureterica

collum

Ostium ureteris
Trigonum vesicae
Daerah tsb berbentuk segitiga disebut
Trigonum vesicae
Pada basis caudal terdapat jalan keluar urine
menuju urethra disebut Ostium Urethra
Internum Vesicae
Pada apex vesicae terdapat jaringan ikat yg
merupakan sisa embryologis dari Urachus yg
menuju umbilicus disebut Ligamentum Vesico
umbilicalis medianum
Mempunyai lapisan Fibrosa, Serosa & Tunica
Musculare (stratum longitudinalis & stratum
circulare) m.detrusor vesicae (merangsang
urine) & m.sphincter vesicae (mempertahankan
urine dlm vesicae)
Fundus vesicae Ostium ureteris

Corpus vesicae

Plica
interureterica

Trigonum vesicae Ostium urethrae internum

Urethra
Cervix vesicae

Ostium urethrae externum


Ligamentum umbilicale medianum

Ureter

Ductus defferens
Vesiculae seminalis

Prostat
Pada daerah trigonal vesicae terdpt otot
(lanjutan stratum longitudinalis) yg meng
hubungkan kedua ostium uretericum &
membentuk Plica Inter Uretericum
(menutup vesicae bila sudah penuh)

PERDARAHAN
A.vesicalis superior
A.vesicalis inferior
masing-masing cabang dari A.
hypogastrica (A. iliaca interna)
PERSARAFAN
Vesica urinaria dipersarafi oleh cabang-cabang
plexus hypogastricus inferior yaitu:
1. Serabut-serabut post ganglioner simpatis
glandula para vertebralis L1-2.
2. Serabut-serabut preganglioner parasimpatis
N. S2,3,4 melalui N. splancnicus & plexus
hypogastricus inferior mencapai dinding vesica
urinaria.
URETHRAE
Saluran terakhir dari sistem urinarius
Mulai dari orificium urethra internum
sampai orificium urethra externum
Pada laki-laki lebih panjang dari
perempuan (L=18-20 cm, P=3-4 cm)
Pada laki-laki, urethra terbagi atas 3
daerah :
1. Urethra pars prostatica
2. Urethra pars membranacea
3. Urethra pars spongiosa/cavernosa
urethrae(penis)
Urethra Pars Prostatica
Mulai dari ostium urethra internum sampai
urethra yang ditutupi oleh Glandula prostat &
berada di rongga pelvis.
Uretra Pars Membranacea
Mulai dari urethra pars prostatica sampai
bulbus penis pars cavernosa (paling pendek= 1-
2 cm)
Uretra Pars spongiosa/Cavernosa
Mulai dari daerah bulbus penis sampai ostium
urethra externum, berjalan dalam corpus
spongiosa/cavernosa urethra (penis)
12-15 cm.
Pada urethra bermuara 2 macam kelenjar,
yaitu :
Kelenjar para urethralis
Kelenjar bulbo urethralis

PERDARAHAN
a.dorsalis penis
a.bulbo urethralis

PERSARAFAN
Cabang-cabang n. pudendus
Kelenjar yg bermuara ke urethrae
bulbo urethralis para urethralis
SELAMAT BELAJAR SUKSES SELALU

Anda mungkin juga menyukai