PAKET IV | 1
PAKET NASKAH SOAL PREDIKSI
UJIAN SEKOLAH 2018
4
SEKOLAH DASAR
MATA PELAJARAN BAHASA JAWA
Wacan kanggo soal nomer 1 – 4
Sawijining dina Pak Suta mangkat menyang
sawah niliki tanduran sing meh panen . Pak Suta
kaget yen timun ing sawah mau akeh sing dicolong
Kancil. Kancil kuwi pancen celemer. Pak Suta gawe
jebakan supaya kancil bisa dicekel. Sawise
kancil kecekel,banjur dikurung..
1. Topik kang mathuk karo wacan ing dhuwur yaiku ...
A. Pak Suta mangkat menyang sawah
B. Pak Suta gawe jebakan kanggo ngurung kancil
C. Pak Suta timune dicolong Kancil
D. Kancil dikurung Pak Suta
2. Miturut crita iku Kancil nduweni watak ....
A. sabar C. dowo tangane
B. becik D. disia-sia
3. Kancel kuwi pancen dowo tangane. Tembung celemer
tegese ....
A. dhuweni tangan dowo C. seneng tetulung
B. seneng nyambut gawe D. seneng nyolong
4. Amanat/pesen crita dhuwur ....
A. Wong urip aja seneng ngurung kewan
B. Dadi manungsa kudu sabar
C. Wong urip kudu sabar lan dhuweni sifat kang
becik
D. Dadi bocah ojo seneng nyolong
Wacan kanggo soal no. 5 – 7
Layune Kancil merga diburu Macan,
kepangkalan kali kang kebak baya. Dasar kancil sing
sing cerdhik, rewa-rewa arep menei panganan Baya-
Baya kang ana kali. Bareng baya-baya padha nungul
ing ndhuwure banyu, Kancil ethok-ethok ngitung
Baya, pranyata Baya-Baya iku mung dienggo ancik-
ancik Kancil supaya bisa mlumpat kali ngendhani
pangepunge Macan kang galak.
5. Apa sebabe Kancil kepangkalan kali ?
A. menei pangan Baya
B. ngitung Baya
C. diburu Macan
D. dikepung Baya
6. Geneya Baya padha nungul ing dhuwure banyu?
A. diapusi Kancil arep diwenei pangan
B. arep dimenei panganan Kancil
C. karep nulungi kancil sing dikepung Macan
D. dienggo ancik-ancik Kancil
7. Kepriye carane Kancil ngendani pangepunge Macan?
A. rewa-rewa arep menei panganan Baya-baya
kang ana kali. Baya ethok-ethok diitung kanggo
ancik-ancik supaya bisa mlumpat kali
B. Kancil mlayu kepangkalan kali ethok-ethok
ngitung Baya.
Kejar Pintar | www.kejarpintar.com
DOKUMEN RAHASIA
C. Kancil ethok-ethok ngitung Baya kanggo ancik-
ancik.
D. ditulungi Baya karo ancik-ancik supaya bisa
mlumpat kali.
8. ?aku[mlu[kmh.
Tulisan jawa ing dhuwur lamun ditulis latin dadine ....
A. aku melu kemah
B. seneng pramuka
C. kemah persami
D. pramuka siyaga
Wacan kanggo soal no. 9 – 10
Suwijining dina Kucing sing endah banget
wulune mlaku-mlaku ning ngomah. Dheweke weruh
ana anak thekek lagi nggondol daging empal mbuh
seka ngendi. Dadi dheweke dadi kepengin melu
mangan, terus golek cara supaya bisa ngrebut
daging empal kuwi. Kanthi modal wulune sing apik lan
rupane sing ayu, Kucing rumangsa isa ngrebut empal
saka anak thekek sing kurang pengalaman.
"Hai Thekek, awakmu iku kethok pengkuh,
rosa banget, lan kulitmu kandel ora tipis kaya kulit
cecak. Apa tho rahasiane?
Thekek bungah banget dialembana dening
Kucing kang elok rupane. Nanging dheweke meneng
wae amarga sumelang menawa mangsuli pitakone
Kucing, empale bakalan tiba ning njobin.
9. Cerita ing dhuwur kedadiyane ana ing . . . .
A. alas C. tembok
B. omah D. njobin
10. Watake Kucing yaiku . . . .
A. jujur lan pinter
B. licik lan srakah
C. waspada
D. akeh akale
11. ?adikulgituru[so[r.
Tulisan jawa kasebut yen ditulis latin dadine . . . .
A. Adiku lagi turu sore
B. Adhiku lagi tuku sate
C. Adhiku ora tuku sate
D. Adiku lagi tuku sate
12. Para Bapak- bapak saha ibu-ibu ingkang kula
bekteni. Bapak lan ibu para pamong dhusun mriki
ingkang kula urmati, kanca- kanca , lan adhik- adhik
anggota karang taruna ingkang kula tresnani.
Ingkang langkung rumiyin sumangga kita
ngaturaken raos syukur dhumateng Gusti Ingkang
Akarya Jagad, awit saking sih kamirahanipun kita
saged ngawontenaken pepanggihan ing dalu punika
kanthi wilujeng kalis ing sambikala
Kutipan pidhato iku nuduhake bagian . . . .
A. Purwakaning atur
 PAKET IV | 2

B. Surasaning atur C. dadi wong tua kudu duweni rasa sedhih marang
C. Wusananing atur anake
D. Cengkorongan D. duweni rasa patriotisme marang negarane
13. Topik kang gumathok mungguhing pidhato ing 19. ?simBhzunJ|[koKpi.
dhuwur yaiku . . . .
Tembung ing dhuwur yen ditulis nganggo latin . . . .
A. Pengetan ana ing Balai Dusun
A. Simbah ngombe kopi
B. Pakempalan Pamong lan anggota Karang Taruna
B. Eyang ngunjuk kopi
ana ing Balai Dusun
C. Simbah ngunjuk kopi
C. Pepanggehan pamong ing dusun
D. Eyang ngunjuk kopi
D. Pakempalan Karang Taruna
Tembang macapat iki kanggo jawab nomor 20 -
Pacelathon ngisor iki kanggo soal no. 14 – 15 21
Putri : “Mas, mbok aku diajari nggarap tugas!.” Kinanthi
Putra : “Aku lagi repot kok Dhik. Ngko bengi
Padha gulangen ing kalbu
wae yen uwis sela.”
ing sasmita amrih lantif
Putri : ”Repot apa? Padune ora gelem ta, wong
aja pijer mangan nendra
tugasku sesuk kudu dikumpulake.”
kaprawiran den kaeksi
Putra : “Kowe kui ora percaya aku di dhawuhi
pesunen sarira nira
ibu, tumbas lampu neon. Kamangka
cegah dhahar lawan guling
ndadak neng toko sanding
pasar kae, trus engko iseh ndadak 20. Cegah dhahar lawan guling ateges . . . .
masang lampu, dadi ora isa saiki, ngerti A. ora mangan lan turu
rak..?!.” B. mangan lan turu sing utama
Ibu : “Ana apa ta kok do ribut wae?.” C. mangan lan turu bar sinau
D. mangan saurunge turu
14. Wosing / isi pacelathon kasebut . . . .
A. didawuhi Ibu tumbas lampu neon 21. Tembang macapat ing dhuwur ngemu dhawuh . . . .
B. didawuhi ibu masang lampu A. sinau kanggo ngadepi ujian
C. ora gelem ngajari nggarap tugas adhine B. sekolah supaya pinter
D. ngarap tugas sesuk kudu dikumpulke C. sinau lan pasa kanggo kepinteran
D. sinau luwih utama tinimbang mangan lan turu
15. Amanat kang trep karo pacelathon ing dhuwur . . . .
A. Dawuhe Ibu kudu ditindakake dhisik tinimbang
ngajari tugas adine
B. Ojo mbantah yen di dawuhi ibune
C. Dadiya bocah sing sing sregep ngarap tugas
D. Yen njalok tulung marang wong kudu mangerti ( 1 ) ( 2 )
kahanan lan sabar.
Wacan kanggo soal no. 16 – 18
Geguritan
Pahlawanku
Wutahing ludirmu
Nyiram ibu pertiwi ( 3 ) ( 4 )
Nadyan sang ibu 22. Gambar wayang Punakawan ing dhuwur,manut urutan
Kudu muwun sedhih paling tuwa kang bener yaiku ....
Karajang-rajang manahe A. 1)- 3)- 2)- 4) C. 4)- 2)- 3)- 1)
Karujit-rujit rasa pangrasane B. 1)- 3)- 2)- 4) D. 3)- 4)- 2)- 1)
16. Tembung Karajang-rajang manahe sajrone 23. Urutan kekerabatan pandawa
geguritan ing dhuwur tegese …. gambar wayang ing sisih kiwa
A. kuatir/sumelang C. deg-degan iku ....
B. wedi D. ora lila A. Yudhhistira
17. Kudu muwun sedhih. Tembung sedhih kosok balene . B. Werkudara
... C. Janaka
A. seneng C. tentrem D. Nakula
B. ayem D. kuatir
24. Pak Wandi tindak kantor ... sepedha.
Tembung kang trep kanggo ngiseni ceceg-ceceg
18. Pitutur luhur kang kaemot ing geguritan ing dhuwur
yaiku ....
yaiuku . . . .
A. numpak C. nitih
A. dadi ibu kudu nduweni rasa sumelang marang
B. nnggang D. nggawa
anake
B. seneng marang ibu pertiwi

Kejar Pintar | www.kejarpintar.com

 PAKET IV | 3

25. Kula ... sekolah lajeng tilem, Ibu kondur 2) siapke banyu ing ember sacukupe
kantor mangke sonten. 3) cairan diudeg nganti nyampur rata
Tembung kang trep kanggo nggenepi ukara ing 4) campur pembersih kaca sacukupe
dhuwur . . . 5) usapke kain ing kaca nganti rata
A. muleh C. wangsul
30. Urut-urutane ngeresiki kaca nganggo pembersih
B. budhal D. kondur
kang bener yaiku . . . .
A. 5)- 4)- 3)- 2)- 1) C. 2)- 4)- 3)- 5)- 1)
Bayan :“ Pak..,kula nyuwun arta kangge
B. 2)- 1)- 3)- 4)- 5) D. 2)- 4)- 3)- 1)- 5)
tumbas buku!”
Bapak : “ Buku apa ta Yan ?” 31. ...Lapuran Pengamatan
Bayan : “ Buku Basa jawa Pak!”
Bapak : “ Regane pira? “ 1) Pengamatan murid kelas IV ing pengrajin
Bayan : “ . . . “! tempe
26. Ukara kang trep kanggo nggenepi pacelathon 2) Dina lan tanggal pengamatan
kasebut yaiku .... 3) Cacahe murid kang melu nganakake pengamatan
A. Regane limalas ewu Pak : 30 murid
B. Reginipun gangsal welas ewu Pak 4) Kasile pengamatan : . . . .
C. Regine gangsal welas ewu Pak. Kanggo nglenkapi lapuran ing dhuwur yaiku . . . .
D. Gangsal welas ewu menawi Pak A. Pegawene padha sengkut nyambut gawe. Asile
dipasarake ana ing pasar lan warung-warung.
27. Diskripsi mungguhing
B. Pengrajin tempe padha ngitung asil produksi
gambar sisih kiwa iki
kanggo data pemasaran.
yaiku ....
C. Pegawene padha gawe tempe kanggo dipasarake
dewe-dewe ana ing pasar
D. Pegawene padha ngitung hasile kanggo totalan
A. Digawe saka wesi, bentuke cekung, digunakake bayaran seminggu
kanggo goreng 32. Sudharmi dodolan ayam. Yen ditulis nganggo aksara
B. Didawe saka alumunium, bentuke cekung, Jawa kang bener yaiku ....
digunakake kanggo godhok banyu A. ?sud/mi[fo[folnHym¿.
C. Digunakake kanggo goreng, digawe saka B. ?suf/mi[fo[folLnHym¿.
alumunium lan bentuke cekung
D. Kanggo goreng sega, bentuke cekung, digawe
C. ?sud/mi[fo[folLnaym¿.
saka alumunium.
D. ?suf/mi[fo[folnHym¿.
Kanggo kancaku Sesar 33. Pak Karjo nyirami kembang. Yen ditulis nganggo
ing Jakarta aksara Jawa kang bener yaiku ....
A. ?pkK/[jovirmkemBÊ.
Salam kangen! B. ?pkK/[jovirmkebm.
Hallo Sar, . . . ? Sokur yen apek-apek bae. Aku ning C. ?pkK/[jovirmi[kmBÊ.
kene wes kangen joged bareng-bareng karo kowe. D. ?pkK/[jo virmMikemBÊ.
Semana uga kanca-kanca ing kene padha nunggu
kabar kapan bali ing kampung. Cukup semene ya, liya
wektu disambung maneh lan tak tunggu balimu. Wacanen pratelan kanthi pratitis!
34. Ing sawijine dina ing rimba, ana akeh jenise kewan
28. Ukara kang trep kanggo ngisi bagian surat yaiku .... sing urip tentrem lan akur siji lan sijine. Kabeh
A. apek opo ora kewan nduweni keuripan lah lakune dewe-dewe.
B. kabare ing Jakarta apek-apek bae ya Nanging ana siji kewan sing anane gawe drusila lan
C. rak ya apik-apik bae ta. paling licik, arane Kancil. Kelicikane utek lan pintere
D. piye kabare ngomong nipu kanca batir. Kancil wis dikenal kaya
29. Pinangka panutuping surat kang bener ing ngisor iki dene kewan sing duweni sayuto tipu daya. Nah iki
yaiku . . . . sing dadi sasarane Monyet.
A. Kula ngaturi priksa menawi bapak sampun Ringkesane crita ing dhuwur kang bener yaiku ....
kondur saking Surabaya dhinten Minggu. A. Ing sawijine dina ing rimba akeh jenise kewan
B. Ing wusana mugi-mugi Eyang pinaringan urip tentrem lan akur. Nanging ana siji kewan
kawilujengan. Nuwun. arane Kancil. Kewan sing dadi sasarane Monyet.
C. Ing pangajap Budhe sekeluargi pinaringan B. Ing sawijine dina ing rimba akeh jenise kewan
kawilujengan. Nuwun. nduweni keuripan dewe-dewe. Nanging ana siji
D. Ing wusana cekap semanten atur kawula lan kewan sing drusila lan licik arane Kancil. Kewan
sedaya lepat atur kawula nyuwun pangapunten. sing dadi sasarane Monyet
Nuwun C. Ing sawijine dina ing rimba akeh jenise kewan
urip tentrem lan akur lan urip dewe-dewe.
1) celupke kain ana ing banyu sing wis
Nanging ana siji kewan sing drusila lan licik
kasadiyakake
Kejar Pintar | www.kejarpintar.com
 PAKET IV | 4

arane Monyet. Kewan sing dadi sasarane
Monyet.
D. Ing sawijine dina ing rimba akeh jenise kewan
urip tentrem lan akur. Nanging ana siji kewan
sing drusila lan licik arane Kancil. Kewan sing
dadi sasarane Monyet
35. Kamangka ing kana wis bisa ngancik rembulan
Ing kana ngancik planet Mars
Apa kowe mung trima dhelog-dhelog
Ngenteni lugure endhog ?
Parafrase cuplikan geguritan ing dhuwur yaiku... .
A. Supaya sregep sinau supaya ora keri karo
pelajaran karo ndelok kancane sing padha sinau.
B. Wong sing iso lunga ing bulan di delok wong
akeh.
C. Supaya sregep nyambut gawe la ora keri ing
jaman, ora mung nunggu bae apa seng dadi
angen-angene
D. Lunga ing bulan lan ing planet mars dadi
palupine wong akeh
36. Ukara kang mathuk
kanggo crita gambar ing
sisih kiwa iki yaiku . . . .
A. Rina weruh wong ngemis. Sing ngemis wonge wis
tuwa. Wong kuwi njaluk dhuwit. Rina nyedhaki
banjur ngusir wong ngemis sing teka
B. Ana wong tuwa banget. Dheweke lungguh ana
pinggir dalan. Wong kuwi katon mesakake.
Awake katon kuru. Rina menehake dhuwit
marang wong kuwi.
C. Ing pinggir dalan ana wong loro. Sing siji wis
tuwa, dene sijine isih bocah. Wong loro lagi
padha rebutan dhuwit. Sing kasil ngrebut
dhuwite yaiku bocah cilik.
D. Rina bocahe cilik, nalika weruh wong ngemis
dheweke nyedhaki. Wong sing ngemis wis tuwa.
Dheweke lagi lungguhan ana pinggir dalan. Rina
lan wong tuwa lagi mangan sega.
37. . . . pawartosipun Eyang ?
Tembung pitakon kang bener kanggo nglengkapi
ukara ing dhuwur yaiku . . . .
A. Piye C. Pripun
B. Kepriye D. Punapa
38. Pak Sudarma . . . tiba semaput banjur digawa
menyang Rumah Sakit
A. diomongake C. kokabarake
B. dikabarake D. dakkabarake
39. Adhiku diwenehi dhuit Ibu kanggo tuku buku.
Tembung diwenehi prayogane ....
A. diparingi C. diaturi
B. dibagei D. dicaosi
40. Bapak bali saka kantor numpak motor anyar.
Yen migunakake basa krama alus kang bener yaiku
....
A. Bapak kondur saking nyambut damel nitih
motor enggal.
B. Bapak kondur saking pedamelan ngasta motor
enggal
C. Bapak kondur saking kantor nitih motor enggal
D. Bapak kondur saking kantor ngasta motor
enggal.

II. Wangsulana pitakonan ing ngisor iki kanthi patitis!

41. Raden Werkudara kuwi panenggake Pandawa, watake pinunjul banget. Raden Werkudara ora seneng umuk,
ora goroh, tur ora nate pamer kekuatane. Raden Werkudara duwe kuku kang ampuhh banget. Kukune mau bisa
kanggo nyuwek – nyuwek cangkeme macan sing galak. Jenenge kuku Pancanaka.
Sanajan nduweni kekuatan kang linuwih, satriya gagahh prakosa iki ora nduweni sifat kang gumedhe.
Dheweke malah demen tetulung marang wwong liyan
Apa amanat kang bisa dituladhani saka carita kasebut?

42. Jendral Sudirman grengseng banget njaga kamardikan. Sanajan gerah tetep mimpin TNI gerilya ngusir Walanda.
Jendral Sudirman kawentar minangka ahli perang gerilya lan makantar – kantar semangat jroning nggulawentah
TKR nganti dadi TNI. Mula panjenengane dipun tetepake minangka [ .... ]
Tulisen ukara kang mathuk kanggo ngelengkapi paragraf ing dhuwur!

43. 1. Ana macan galak ngamuk

2. Pak Lurah nggerakake wong supaya mikut macan kang lagi ngamuk.
3. Macan bisa kapikut njur dilebokake krangkeng.
4. Pengamuke macan gawe gegere wong sadesa.

Urutna tuisan ing dhuwur supaya dadi paragraf sing baku!

44. a) Suparti nembang pucung.

Kejar Pintar | www.kejarpintar.com

 PAKET IV | 5

b) Numpak jaran kepang

Ukara ing dhuwur tulisen nganggo aksara jawa!

45. a) Mbah Kakung nonton wayang.

b) Pak Lurah ngrungokna berita.
Owahana ukara ing dhhuwur dadi krama alus!

KUNCI JAWABAN

I. Pilihan Ganda

1. C 21. C

2. C 22. B

3. D 23. C

Kejar Pintar | www.kejarpintar.com

 PAKET IV | 6

4. D 24. C

5. C 25. C

6. A 26. B

7. A 27. C

8. A 28. B

9. B 29. B

10. B 30. D

11. A 31. A

12. A 32. B

13. B 33. C

14. C 34. D

15. D 35. D

16. A 36. B

17. A 37. C

18. D 38. B

19. C 39. A

20. A 40. D

II. Uraian

41. Ora nduweni sifat gumedhe sanajan nduweni kekuatan

42. Bapak TNI

43. Ana macan galak ngamuk. Pengamuke macan gawe gegere wong sadesa. Pak Lurah nggerakake
wong supaya mikut macan kang lagi ngamuk. Macan bisa kapikut njur dilebokake krangkeng.
44. a) ?sup/tinemB=pucu=.
b) ?numPkJr[nKp=.
45. a) Mbah Kakung mirsani waringgit.

b) Pak Lurah midangetaken pawarta.

Kejar Pintar | www.kejarpintar.com