P1
G5
G6
S1Kn
G4
P2
II S2Kr S2Kn
S6
IV S4Kr S4Kn
G2 S7
V S5Kr
S11 Keterangan :
S8
Rumah Penduduk
S10
Jalan
I
S9
Kontur
G1 Saluran Primer
S12
Saluran Sekunder
S13
Saluran Tersier
Kolam Resapan
u
B
B
B
BBu
Ba
l
u
ulu
ula
l a
l
H
n
n
a
ln
an
a
nH
nu
H
HHu
H
ua
j
uju
uja
ja
jnn
a
j
n
a n
a
nn
1 - - 33 - - - - - - - - 1
2 10 - 40 - - - - - - - - 0
3 4 1 31 - - 0 - - - - - -
4 89 45 32 0 - 1 - - - - - 6
5 - 2 10 - - - - - - - - -
6 - 2 19 - - - - - - - - 1
7 - 76 18 - - - - - - - - 48
8 - 39 0 - - - - - - - - 5
9 - - 0 - - - - - - - - 12
10 0 - 0 - - 1 - - - - - 8
11 24 - - - - - - - - - - -
12 26 - - 3 - - - - - - 0 0
13 21 1 - - - - - - - - - -
14 7 0 - - - - - - - - 0 -
15 11 13 - - 1 0 - - - - 0 -
16 54 12 - - - - - - - - 21 1
17 - 63 - - - - - - - - 0 0
18 - 58 - - - - - - - - - 0
19 - 16 - - - - - - - - 0 -
20 - 30 - - - - - - - - - -
21 15 74 0 - - - 1 - - - - -
22 3 92 - - - - 1 - - - - 8
23 3 85 - - - - - - - - - 23
24 3 19 - - 11 - - - - - - 52
25 3 22 - - - - - - - - - 9
26 37 34 - - - - - - - - 2 11
27 - 1 - - - 0 - - - - 33 6
28 - 23 - - - - - - - - - -
29 - - - - - - - - - 1 0
30 - - - - - - - - - - -
31 - - - - - - -
- - - - - - - - - - - -
Total 310 708 183 3 12 2 2 0 0 0 57 191
Rerata 18 31 15 1 4 0 1 0 0 0 6 10
Maksimum 89 92 40 3 11 1 1 0 0 0 33 52
Minimum 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Hari Hujan 16 22 11 2 2 5 2 0 0 0 9 19
(Unit : mm)
Bulan
Tahun Total
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Ags Sep Okt Nov Des
Bulan
Tahun Max
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Ags Sep Okt Nov Des
1997 89 92 40 3 11 1 1 0 0 0 33 52 92
1998 98 35 24 60 25 3 33 0 0 36 37 61 98
1999 76 134 256 23 0 0 0 0 0 19 47 53 256
2000 125 80 122 33 19 0 0 0 0 0 44 123 125
2001 128 79 21 19 0 36 7 0 0 2 90 56 128
2002 38 98 32 75 0 0 0 0 43 0 22 53 98
2003 158 203 65 56 3 13 0 0 0 37 13 128 203
2004 7 111 55 0 51 1 0 0 0 25 39 62 111
2005 58 57 65 22 0 0 0 0 0 79 44 41 79
2006 62 98 193 126 9 13 0 0 0 0 5 34 193
10000
8000
6000
4000
2000
0
0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000
Kom. Rerata Stasiun
I. Parameter Uji Distribusi Statistik
No Tahun R(Xi) (Xi - Xr) (Xi -Xr)2 (Xi -Xr)3 (Xi -Xr)4
Catatan :
Parameter uji distribusi statistik digunakan
untuk metode normal dan gumbel.
II. Parameter Uji Distribusi Logaritma
No Tahun R(Xi) Log Xi (Log Xi - Log Xr) (Log Xi - Log Xr)2 (Log Xi - Log Xr)3 (Log Xi - Log Xr)4
Catatan :
Parameter uji distribusi logaritma digunakan
untuk metode log normal dan log pearson
Hasil Dispersi
No. Dispersi
Parameter Statistik Parameter Logaritma
1. Standar Deviasi (SD) 58.66 0.169
2. Koefisien Skewness (CS) 1.10 0.680
3. Koefisien Kurtois (CK) 2.04 1.626
4. Koefisien Variasi (CV) 138.30 0.080
Sumber : Hasil perhitungan
Dari hasil perbandingan diatas metode yang paling mendekati dengan persyaratan adalah metode Gumbel.
Dengan demikian dapat disimpulkan bahwa distribusi data yang digunakan adalah distribusi Gumbel.
Xi Pr
No. Tahun Log Xi Log Xi - LogXr (Log Xi - LogXr)2 (Log Xi - LogXr)3
mm %
1 1997 92 9.091 1.964 -0.146 0.021 -0.003
2 1998 98 18.182 1.991 -0.118 0.014 -0.002
3 1999 256 27.273 2.408 0.299 0.089 0.027
1000
4 2000 125 36.364 2.097 -0.013 0.000 0.000
5 2001 128 45.455 2.107 -0.002 0.000 0.000
6 2002 98 54.545 1.991 -0.118 0.014 -0.002
7 2003 203 63.636 2.307 0.198 0.039 0.008
Curah hujan (Xi)
R² = 0.850983313914524
8 2004 111 72.727 2.045 -0.064 0.004 0.000
100
9 2005 79 81.818 1.898 -0.212 0.045 -0.010
10 2006 193 90.909 2.286 0.176 0.031 0.005
Jumlah 21.095 0.000 0.258 0.024
Rata - Rata (Xr) 2.109
Standar Deviasi (SD) 0.169
10
CS 0.680
1 10 100
Probabilitas (%)
Pr Tr Xt
No. G Sd Log Xr Log Xt
(%) Tahun mm
1 50 2 -0.113 0.169 2.109 2.090 123.143
2 20 5 0.792 0.169 2.109 2.244 175.192
3 10 10 1.332 0.169 2.109 2.335 216.225
4 4 25 1.961 0.169 2.109 2.441 276.329
5 2 50 2.397 0.169 2.109 2.515 327.501
6 1 100 2.810 0.169 2.109 2.585 384.657
PERHITUNGAN CURAH HUJAN MAKSIMUM RENCANA METODE GUMBEL
Stasiun : Lasiana
Periode : 1997 - 2006
Xi T Xr Xt
No. Tahun Xi - Xr (X - Xr)2 Sx Yn Sn YT K
(mm) tahun (mm) (mm)
1 1997 92 -46.3 2143.69 2 138.3 58.66 0.50 0.95 0.37 -0.14 130.35
2 1998 98 -40.3 1624.09
3 1999 256 117.7 13853.29 5 138.3 58.66 0.50 0.95 1.50 1.06 200.36
4 2000 125 -13.3 176.89
5 2001 128 -10.3 106.09 10 138.3 58.66 0.50 0.95 2.25 1.85 246.71
6 2002 98 -40.3 1624.09
7 2003 203 64.7 4186.09 25 138.3 58.66 0.50 0.95 3.20 2.85 305.29
8 2004 111 -27.3 745.29
9 2005 79 -59.3 3516.49 50 138.3 58.66 0.50 0.95 3.90 3.59 348.74
10 2006 193 54.7 2992.09
100 138.3 58.66 0.50 0.95 4.60 4.32 391.87
Jumlah 1383 30968.1
Rata - rata (Xr) 138.3
Standar Deviasi (SD) 58.659
Sumber : Hasil Perhitungan
400
350
300
Hujan Rancangan
250
200
150
100
50
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Kala Ulang
Xi
No. Tahun Log Xi Log Xi - LogXr (Log Xi - LogXr)2 (Log Xi - LogXr)3
mm
1 1997 92 1.964 -0.146 0.021 -0.003
2 1998 98 1.991 -0.118 0.014 -0.002
3 1999 256 2.408 0.299 0.089 0.027
4 2000 125 2.097 -0.013 0.000 0.000
5 2001 128 2.107 -0.002 0.000 0.000
6 2002 98 1.991 -0.118 0.014 -0.002
7 2003 203 2.307 0.198 0.039 0.008
8 2004 111 2.045 -0.064 0.004 0.000
9 2005 79 1.898 -0.212 0.045 -0.010
10 2006 193 2.286 0.176 0.031 0.005
Jumlah 21.095 0.000 0.258 0.024
Rata - Rata (Xr) 2.109
Standar Deviasi (SD) 0.169
CS 0.680
T
No Xr SD K Log Xt Xt
Tahun
Tr Xt
No. K Sd Xr
Tahun mm
1 2 0.000 58.659 138.300 138.300
2 5 0.840 58.659 138.300 187.574
3 10 1.280 58.659 138.300 213.384
4 25 1.708 58.659 138.300 238.490
5 50 2.050 58.659 138.300 258.551
6 100 2.330 58.659 138.300 274.976
Tr Xt
No
Tahun Normal Gumbel Log Normal Log Pearson
1 2 138.300 130.350 128.665 123.143
2 5 187.574 200.363 178.499 175.192
3 10 213.384 246.711 211.888 216.225
4 25 238.490 305.290 250.350 276.329
5 50 258.551 348.740 286.045 327.501
6 100 274.976 391.870 319.025 384.657
I. Perhitungan Uji Kesesuaian Distribusi Metode Gumbel Dengan Uji Keselarasan Chi Square
Untuk Pekerjaan Drainase Pada KM.8 Oesapa
Catatan :
a. Untuk DK = 2 dengan signifikasi (a) = 5%
nilai X cr =
2
5.991
b. P = 1 (Gumbel & Poisson) P = 2 (Binomial & Normal)
Jumlah 10 10 3.60
Sumber : Hasil Perhitungan
Koefisien ini menggambarkan keadaan permukaan DAS yang menunjukkan ada tidaknya tanaman yang
dapat menyerap air ke dalam tanah. Koefisien pengaliran merupakan perbandingan komponen berikut.
Tabel 15 menunjukkan data tata guna lahan berdasarkan hasil observasi dan koefisien
pengaliran dari wilayah atau petak I yang akan direncanakan. Koefisien pengaliran untuk petak
lainnya dilihat pada Tabel berikut:
P1
S1Kn
P1
I S2Kr S2Kn
II S3Kr S3Kn
S6
IV S4Kr S4Kn
S7
V S5Kr
S11 Keterangan :
S8
Rumah Penduduk
S10
Jalan
I
S9
Kontur
Saluran Primer
S12
Saluran Sekunder
S13
Saluran Tersier
Arah aliran air
Saluran Primer
S12
Saluran Sekunder
S13
Saluran Tersier
Arah aliran air
Intensitas Hujan
Pada perhitungan intensitas hujan pada daerah perumahan Artha Graha digunakan rumus Mononobe
Rumus :
2
R24 ( 5 Th) = 200.36 mm
24
3
Tabel perhitungan intensitas hujan untuk periode ulang 5 dan 10 Tahun Tahun
R24 Tc Tc I
No Nama Saluran
(25 Th) Menit Jam mm/jam
Primer 1 246.711 6.187 0.103 388.960
1.
Primer 2 246.711 5.835 0.097 404.454
Sekunder 1 200.363 7.146 0.119 286.945
Sekunder 2 Kiri 200.363 6.848 0.114 295.222
Sekunder 2 Kanan 200.363 6.914 0.115 293.330
Sekunder 3 Kiri 200.363 6.846 0.114 295.272
Sekunder 3 Kanan 200.363 6.896 0.115 293.846
Sekunder 4 Kiri 200.363 6.874 0.115 294.479
Sekunder 4 Kanan 200.363 6.943 0.116 292.508
Sekunder 5 Kiri 200.363 6.911 0.115 293.425
2.
Sekunder 6 200.363 4.224 0.070 407.388
Sekunder 7 200.363 4.265 0.071 404.803
Sekunder 8 200.363 4.163 0.069 411.404
Sekunder 9 200.363 4.719 0.079 378.387
Sekunder 10 200.363 7.623 0.127 274.850
Sekunder 11 200.363 4.577 0.076 386.180
Sekunder 12 200.363 7.462 0.124 278.797
Sekunder 13 200.363 4.694 0.078 379.761
Perhitungan Debit Curah Hujan Metode Rasional
Rumus :
I A Qair Hujan
No Nama Saluran C
mm/jam Ha m3/det
Primer 1 0.445 388.960 0.883 0.425
1.
Primer 2 0.537 404.454 0.894 0.540
Sekunder 1 0.445 286.945 0.460 0.163
Sekunder 2 Kiri 0.445 295.222 0.460 0.168
Sekunder 2 Kanan 0.472 293.330 0.423 0.163
Sekunder 3 Kiri 0.472 295.272 0.423 0.164
Sekunder 3 Kanan 0.462 293.846 0.421 0.159
Sekunder 4 Kiri 0.462 294.479 0.421 0.159
Sekunder 4 Kanan 0.537 292.508 0.472 0.206
Sekunder 5 Kiri 0.537 293.425 0.472 0.207
2.
Sekunder 6 0.445 407.388 0.460 0.232
Sekunder 7 0.472 404.803 0.423 0.225
Sekunder 8 0.462 411.404 0.421 0.223
Sekunder 9 0.537 378.387 0.472 0.267
Sekunder 10 0.540 274.850 0.501 0.207
Sekunder 11 0.540 386.180 0.501 0.291
Sekunder 12 0.540 278.797 0.501 0.210
Sekunder 13 0.540 379.761 0.501 0.286
Perhitungan Limbah Pemukiman
Pada dasarnya saluran drainase digunakan untuk membuang atau menyalurkan limpasan air hujan dan
air kotor buangan penduduk khususnya pada daerah perkotaan. Kapasitas saluran drainase dapat
dihitung dengan persamaan berikut.
QR QH QB
dimana :QR = Debit rencana ( m3/detik )
QH = Debit air hujan ( m3/detik )
QB = Debit air kotor / air buangan ( m3/detik )
Debit rencana dihitung untuk setiap jenis saluran yaitu saluran kuarter, saluran tersier dan saluran
sekunder. Berdasarkan hasil perhitungan sebelumnya telah diperoleh besar debit air hujan ( Q H ) untuk
masing-masing jenis saluran dan besarnya debit air buangan ( QB ).
Dimensi Saluran
Q rencana V P R w w+h Q saluran
No. Saluran A h b n S Kontrol S
( m3/dt ) ( m/dt ) ( m2 ) (m) (m) (m) (m) (m) (m) ( m3/dt )
1 Primer 1 2.248 1.5 1.499 1.224 1.224 0.015 3.673 0.408 0.002 0.002 0.306 1.530 2.248
2 Primer 2 2.048 1.5 1.366 1.169 1.169 0.015 3.506 0.390 0.002 0.002 0.292 1.461 2.048
3 Sekunder 1 0.395 1.5 0.263 0.513 0.513 0.015 1.540 0.171 0.005 0.005 0.128 0.642 0.395
4 Sekunder 2 Kiri 0.168 1.5 0.112 0.335 0.335 0.015 1.004 0.112 0.009 0.009 0.084 0.418 0.168
5 Sekunder 2 Kanan 1.096 1.5 0.730 0.855 0.855 0.015 2.564 0.285 0.003 0.003 0.214 1.068 1.096
6 Sekunder 3 Kiri 0.164 1.5 0.109 0.331 0.331 0.015 0.993 0.110 0.010 0.010 0.083 0.414 0.164
7 Sekunder 3 Kanan 0.382 1.5 0.255 0.505 0.505 0.015 1.514 0.168 0.005 0.005 0.126 0.631 0.382
8 Sekunder 4 Kiri 0.160 1.5 0.106 0.326 0.326 0.015 0.978 0.109 0.010 0.010 0.082 0.408 0.160
9 Sekunder 4 Kanan 0.474 1.5 0.316 0.562 0.562 0.015 1.686 0.187 0.005 0.005 0.140 0.702 0.474
10 Sekunder 5 Kiri 0.493 1.5 0.329 0.573 0.573 0.015 1.720 0.191 0.005 0.005 0.143 0.717 0.493
11 Sekunder 6 0.232 1.5 0.155 0.393 0.393 0.015 1.179 0.131 0.008 0.008 0.098 0.491 0.232
12 Sekunder 7 0.932 1.5 0.622 0.788 0.788 0.015 2.365 0.263 0.003 0.003 0.197 0.986 0.932
13 Sekunder 8 0.223 1.5 0.148 0.385 0.385 0.015 1.156 0.128 0.008 0.008 0.096 0.482 0.223
14 Sekunder 9 0.267 1.5 0.178 0.422 0.422 0.015 1.266 0.141 0.007 0.007 0.105 0.527 0.267
15 Sekunder 10 0.207 1.5 0.138 0.371 0.371 0.015 1.114 0.124 0.008 0.008 0.093 0.464 0.207
16 Sekunder 11 0.501 1.5 0.334 0.578 0.578 0.015 1.733 0.193 0.005 0.005 0.144 0.722 0.501
17 Sekunder 12 0.210 1.5 0.140 0.374 0.374 0.015 1.122 0.125 0.008 0.008 0.094 0.468 0.210
18 Sekunder 13 0.286 1.5 0.191 0.436 0.436 0.015 1.309 0.145 0.007 0.007 0.109 0.546 0.286
Q saluran
( m3/dt )
2.248
2.048
0.395
0.168
1.096
0.164
0.382
0.160
0.474
0.493
0.232
0.932
0.223
0.267
0.207
0.501
0.210
0.286
Dimensi saluran
Dimensi Saluran
Q rencana V P R w w+h Q saluran
No. Saluran h b A n S Kontrol
( m3/dt ) ( m/dt ) ( m ) ( m ) ( m2 ) (m) (m) (m) (m) ( m3/dt )
1 Primer 1 2.248 1.5 1.30 1.30 1.69 0.015 3.90 0.43 0.002 0.325 1.625 2.535 OK
2 Primer 2 2.048 1.5 1.20 1.20 1.44 0.015 3.60 0.40 0.002 0.300 1.500 2.160 OK
3 Sekunder 1 0.395 1.5 0.55 0.55 0.30 0.015 1.65 0.18 0.005 0.138 0.688 0.454 OK
4 Sekunder 2 Kiri 0.168 1.5 0.35 0.35 0.12 0.015 1.05 0.12 0.009 0.088 0.438 0.184 OK
5 Sekunder 2 Kanan 1.096 1.5 0.90 0.90 0.81 0.015 2.70 0.30 0.003 0.225 1.125 1.215 OK
6 Sekunder 3 Kiri 0.164 1.5 0.35 0.35 0.12 0.015 1.05 0.12 0.009 0.088 0.438 0.184 OK
7 Sekunder 3 Kanan 0.382 1.5 0.55 0.55 0.30 0.015 1.65 0.18 0.005 0.138 0.688 0.454 OK
8 Sekunder 4 Kiri 0.160 1.5 0.35 0.35 0.12 0.015 1.05 0.12 0.009 0.088 0.438 0.184 OK
9 Sekunder 4 Kanan 0.474 1.5 0.60 0.60 0.36 0.015 1.80 0.20 0.004 0.150 0.750 0.540 OK
10 Sekunder 5 Kiri 0.493 1.5 0.60 0.60 0.36 0.015 1.80 0.20 0.004 0.150 0.750 0.540 OK
11 Sekunder 6 0.232 1.5 0.45 0.45 0.20 0.015 1.35 0.15 0.006 0.113 0.563 0.304 OK
12 Sekunder 7 0.932 1.5 0.80 0.80 0.64 0.015 2.40 0.27 0.003 0.200 1.000 0.960 OK
13 Sekunder 8 0.223 1.5 0.45 0.45 0.20 0.015 1.35 0.15 0.006 0.113 0.563 0.304 OK
14 Sekunder 9 0.267 1.5 0.45 0.45 0.20 0.015 1.35 0.15 0.006 0.113 0.563 0.304 OK
15 Sekunder 10 0.207 1.5 0.45 0.45 0.20 0.015 1.35 0.15 0.006 0.113 0.563 0.304 OK
16 Sekunder 11 0.501 1.5 0.60 0.60 0.36 0.015 1.80 0.20 0.004 0.150 0.750 0.540 OK
17 Sekunder 12 0.210 1.5 0.45 0.45 0.20 0.015 1.35 0.15 0.006 0.113 0.563 0.304 OK
18 Sekunder 13 0.286 1.5 0.45 0.45 0.20 0.015 1.35 0.15 0.006 0.113 0.563 0.304 OK
Kecepatan Aliran Dimensi Gorong - gorong Jumlah
Q rencana
No. No. Titik V1 A D t Gorong-
( m3/dt ) ( m/dt ) (m )2
(m) (m) gorong
1 G1 0.29 1.5 0.19 0.53 0.05 1
2 G2 0.93 1.5 0.62 0.96 0.10 1
3 G3 0.56 1.5 0.38 0.74 0.07 1
4 G4 0.97 1.5 0.64 0.97 0.10 1
5 G5 2.25 1.5 1.50 1.48 0.15 1
6 G6 2.05 1.5 1.37 1.42 0.14 1
D
Tabel perhitungan gorong-gorong persegi