Oleh:
2019
LEMBAR PENGESAHAN PRAKTIKUM TEKNIK PENDUGAAN STOK IKAN
oleh :
Kelompok 6
Laporan praktikum ini disusun sebagai salah satu syarat untuk mengikuti responsi
praktikum teknik pendugaan stok ikan pada Fakultas Biologi Universitas Jenderal
Soedirman Purwokerto
Purwokerto, Juli2019
Mengetahui,
I.2 Tujuan
Tujuan praktikum kali ini yaitu untuk mengetahui hubungan panjang dan
berat serta faktor kondisi pada ikan.
I.3 Manfaat
Faktor kondisi ini menunjukan keadaan ikan, baik dilihat dari kapasitas fisik
maupun darisegi survi!val dan reproduksi. Dalam penggunaan secara komersial,
pengetahuan kondisi ikan dapat membantu untuk menentukan kualitas dan kuantitas
daging ikan yang tersedia agar dapat dimakan. Faktor kondisi nisbih merupakan
simpangan pengukuran dari sekelompok ikan tertentu dari berat rata-rata terhadap
panjang pada kelompok ikan tertentu dari berat rata-rata terdapat panjang gelombang
umurnya, kelompok panjang atau bagian dari populasi. Faktor kondisi dihitung
menggunakan rata-rata panjang total dan bobot ikan nila. Persamaan rumus
perhitungannya sebagai berikut. Faktor kondisi dihitung dengan cara bobot rata-rata
ikan yang sebenarnya (g) dibagi konstanta (a) dikali panjang total rata-rata ikan (cm)
pangkat konstanta (b). (Yasidi et al., 2005).
III. MATERI METODE
IV.1 Hasil
Tabel 1. Hasil Perhitungan Secara Langsung Pengukuran Panjang dan Berat Ikan
nilem
log L x Log
Ikan ke- L (cm) Log L W (g) Log W (Log L)2
W
1 9 0.95 7.94 0.89 0.84 0.9
2 10.1 1 7.52 0.87 0.87 1
3 9.5 0.97 9.74 0.98 0.95 0.94
4 8.2 0.91 6.11 0.78 0.7 0.82
5 9.5 0.97 8.51 0.92 0.89 0.94
6 10 1 10.31 1.01 1.01 1
7 10 1 9.68 0.98 0.98 1
8 9.5 0.97 7.85 0.89 0.86 0.94
9 10 1 8.98 0.95 0.95 1
10 9.6 0.98 8.86 0.94 0.92 0.96
11 9.7 0.98 8.5 0.92 0.9 0.96
12 9.6 0.98 8.84 0.94 0.92 0.96
13 10 1 8.51 0.92 0.92 1
14 10 1 10.1 1 1 1
15 9.5 0.97 9.55 0.98 0.95 0.94
16 8.5 0.92 6.15 0.78 0.71 0.84
17 9.3 0.96 6.96 0.84 0.8 0.92
18 10 1 8.97 0.95 0.95 1
19 8.9 0.94 6.97 0.84 0.78 0.88
20 9.5 0.97 8.26 0.91 0.88 0.94
21 8.8 0.94 7.29 0.86 0.8 0.88
22 9.9 0.99 8.79 0.94 0.93 0.98
23 10 1 9.75 0.98 0.98 1
24 9 0.95 10.02 1 0.95 0.9
25 8.7 0.93 7.79 0.89 0.82 0.86
26 9.7 0.98 7.46 0.87 0.85 0.96
27 9.2 0.96 8.6 0.93 0.89 0.92
28 9.3 0.96 9.42 0.97 0.93 0.92
29 9 0.95 7.76 0.88 0.83 0.9
30 10.3 1.01 8.43 0.92 0.92 1.02
31 9.3 0.96 10.19 1.01 0.96 0.92
32 8.8 0.94 7.43 0.87 0.81 0.88
33 9.5 0.97 7.09 0.85 0.82 0.94
34 9.5 0.97 8.66 0.93 0.9 0.94
35 9.7 0.98 7.8 0.89 0.87 0.96
36 9.7 0.98 8.91 0.94 0.92 0.96
37 8.9 0.94 9.3 0.96 0.9 0.88
38 10 1 7.02 0.84 0.84 1
39 10.2 1.01 10.04 1.01 1.02 1.02
40 9 0.95 8.96 0.95 0.9 0.9
41 9.9 0.99 8.21 0.91 0.9 0.98
42 10 1 7.89 0.89 0.89 1
43 9.3 0.96 9.2 0.96 0.92 0.92
44 9.4 0.97 8.21 0.91 0.88 0.94
45 9.5 0.97 8.91 0.94 0.91 0.94
46 8.8 0.94 8.5 0.92 0.86 0.88
47 9 0.95 6.37 0.8 0.76 0.9
48 8 0.9 7.9 0.89 0.8 0.81
49 9 0.95 6.55 0.81 0.76 0.9
50 9 0.95 6.53 0.81 0.76 0.9
51 9.5 0.97 8.78 0.94 0.91 0.94
52 9.5 0.97 8.57 0.93 0.91 0.94
53 9 0.95 8.19 0.91 0.86 0.9
54 9.3 0.96 7.94 0.89 0.85 0.92
55 9 0.95 8.01 0.9 0.85 0.9
56 10 1 8.65 0.93 0.93 1
57 9 0.95 7.4 0.86 0.81 0.9
58 10 1 9.68 0.98 0.98 1
59 9 0.95 7.3 0.86 0.81 0.9
60 9.3 0.96 8.11 0.9 0.86 0.92
61 9.5 0.97 8.27 0.91 0.88 0.94
62 9.3 0.96 7.27 0.86 0.82 0.92
63 8.6 0.93 6.32 0.8 0.74 0.86
64 10.2 1.01 10.37 1.01 1.02 1.02
65 9.2 0.96 6.69 0.82 0.78 0.92
66 9.8 0.99 8.47 0.92 0.91 0.98
67 9 0.95 6.82 0.83 0.78 0.9
68 10.3 1.01 9.74 0.98 0.98 1.02
69 10 1 9.26 0.96 0.96 1
70 9.7 0.98 9.01 0.95 0.93 0.96
71 9 0.95 6.72 0.82 0.77 0.9
72 10 1 8.87 0.94 0.94 1
73 9 0.95 7.09 0.85 0.8 0.9
74 9 0.95 7.28 0.86 0.81 0.9
75 10 1 8.86 0.94 0.94 1
76 9.5 0.97 9.75 0.98 0.95 0.94
77 9 0.95 8.14 0.91 0.86 0.9
78 8.9 0.94 7.65 0.88 0.82 0.88
79 8.5 0.92 5.69 0.75 0.69 0.84
80 8.9 0.94 8.87 0.94 0.88 0.88
81 8.5 0.92 7.37 0.86 0.79 0.84
82 9.5 0.97 7.96 0.9 0.87 0.94
83 8.8 0.94 6.51 0.81 0.76 0.88
84 9.2 0.96 6.82 0.83 0.79 0.92
85 10.2 1.01 9.3 0.96 0.96 1.02
86 9.5 0.97 9.09 0.95 0.92 0.94
87 8.3 0.91 5.98 0.77 0.7 0.82
88 10 1 9.77 0.98 0.98 1
89 8.9 0.94 7.07 0.84 0.78 0.88
90 9.6 0.98 8.65 0.93 0.91 0.96
91 8.5 0.92 6.73 0.82 0.75 0.84
92 9.5 0.97 8.42 0.92 0.89 0.94
93 9 0.95 9.72 0.98 0.93 0.9
94 8.8 0.94 8.05 0.9 0.84 0.88
95 8.4 0.92 7.02 0.84 0.77 0.84
96 9.5 0.97 8.77 0.94 0.91 0.94
97 9.8 0.99 7.99 0.9 0.89 0.98
98 6.3 0.79 7.95 0.9 0.71 0.62
99 9.4 0.97 8.21 0.91 0.88 0.94
100 8.9 0.94 8.11 0.9 0.84 0.88
∑ 932.4 96.37 820.55 90.47 86.96 92.79
rata - rata 9.324 0.9637 8.2055 0.9047 0.8696 0.9279
Tabel 2. Hasil Perhitungan Secara Langsung Pengukuran Panjang dan Berat Ikan
nila
Log L x Log
Ikan Ke- L (cm) Log L W (g) Log W (Log L)2
W
1 10.30 1.01 17.15 1.23 1.25 1.03
2 9.40 0.97 12.06 1.08 1.05 0.95
3 10.00 1.00 16.33 1.21 1.21 1.00
4 8.50 0.93 10.65 1.03 0.95 0.86
5 10.20 1.01 15.92 1.20 1.21 1.02
6 10.00 1.00 13.62 1.13 1.13 1.00
7 19.50 1.29 13.00 1.11 1.44 1.66
8 9.30 0.97 12.83 1.11 1.07 0.94
9 10.00 1.00 18.75 1.27 1.27 1.00
10 10.00 1.00 14.29 1.16 1.16 1.00
11 8.50 0.93 10.60 1.03 0.95 0.86
12 11.00 1.04 22.56 1.35 1.41 1.08
13 11.00 1.04 18.62 1.27 1.32 1.08
14 8.80 0.94 8.35 0.92 0.87 0.89
15 10.30 1.01 14.35 1.16 1.17 1.03
16 9.50 0.98 14.96 1.17 1.15 0.96
17 8.50 0.93 9.30 0.97 0.90 0.86
18 8.90 0.95 11.69 1.07 1.01 0.90
19 9.00 0.95 12.60 1.10 1.05 0.91
20 10.00 1.00 15.82 1.20 1.20 1.00
21 10.00 1.00 15.68 1.20 1.20 1.00
22 11.30 1.05 25.53 1.41 1.48 1.11
23 11.00 1.04 22.73 1.36 1.41 1.08
24 9.10 0.96 12.32 1.09 1.05 0.92
25 10.70 1.03 18.73 1.27 1.31 1.06
26 9.00 0.95 12.60 1.10 1.05 0.91
27 8.50 0.93 9.32 0.97 0.90 0.86
28 9.50 0.98 14.36 1.16 1.13 0.96
29 11.20 1.05 18.53 1.27 1.33 1.10
30 10.00 1.00 16.78 1.22 1.22 1.00
31 11.20 1.05 25.62 1.41 1.48 1.10
32 8.20 0.91 9.41 0.97 0.89 0.84
33 10.50 1.02 16.63 1.22 1.25 1.04
34 8.00 0.90 7.68 0.89 0.80 0.82
35 9.50 0.98 12.77 1.11 1.08 0.96
36 8.50 0.93 11.22 1.05 0.98 0.86
37 12.00 1.08 29.09 1.46 1.58 1.16
38 9.00 0.95 11.24 1.05 1.00 0.91
39 10.00 1.00 14.86 1.17 1.17 1.00
40 8.50 0.93 10.23 1.01 0.94 0.86
41 8.50 0.93 10.30 1.01 0.94 0.86
42 9.00 0.95 11.19 1.05 1.00 0.91
43 10.30 1.01 15.91 1.20 1.22 1.03
44 9.50 0.98 14.01 1.15 1.12 0.96
45 8.00 0.90 7.81 0.89 0.81 0.82
46 8.50 0.93 10.27 1.01 0.94 0.86
47 9.50 0.98 13.50 1.13 1.11 0.96
48 9.00 0.95 11.40 1.06 1.01 0.91
49 10.00 1.00 15.47 1.19 1.19 1.00
50 8.00 0.90 8.44 0.93 0.84 0.82
51 11.00 1.04 27.50 1.44 1.50 1.08
52 10.00 1.00 16.67 1.22 1.22 1.00
53 11.20 1.05 21.09 1.32 1.39 1.10
54 9.50 0.98 17.35 1.24 1.21 0.96
55 9.20 0.96 12.83 1.11 1.07 0.93
56 9.30 0.97 12.20 1.09 1.05 0.94
57 10.00 1.00 26.74 1.43 1.43 1.00
58 9.00 0.95 13.57 1.13 1.08 0.91
59 8.70 0.94 12.05 1.08 1.02 0.88
60 8.00 0.90 9.17 0.96 0.87 0.82
61 9.00 0.95 10.02 1.00 0.96 0.91
62 9.50 0.98 13.05 1.12 1.09 0.96
63 11.00 1.04 20.38 1.31 1.36 1.08
64 9.20 0.96 12.72 1.10 1.06 0.93
65 11.30 1.05 23.41 1.37 1.44 1.11
66 11.00 1.04 22.91 1.36 1.42 1.08
67 10.70 1.03 19.17 1.28 1.32 1.06
68 9.60 0.98 15.23 1.18 1.16 0.96
69 10.00 1.00 19.54 1.29 1.29 1.00
70 8.40 0.92 17.02 1.23 1.14 0.85
71 9.10 0.96 11.79 1.07 1.03 0.92
72 9.50 0.98 13.89 1.14 1.12 0.96
73 8.80 0.94 10.49 1.02 0.96 0.89
74 8.50 0.93 15.81 1.20 1.11 0.86
75 10.50 1.02 14.94 1.17 1.20 1.04
76 9.26 0.97 15.96 1.20 1.16 0.93
77 11.60 1.06 22.06 1.34 1.43 1.13
78 9.50 0.98 11.63 1.07 1.04 0.96
79 9.50 0.98 13.87 1.14 1.12 0.96
80 10.00 1.00 17.09 1.23 1.23 1.00
81 10.20 1.01 16.01 1.20 1.21 1.02
82 12.50 1.10 18.42 1.27 1.39 1.20
83 12.50 1.10 21.67 1.34 1.47 1.20
84 10.00 1.00 17.77 1.25 1.25 1.00
85 9.00 0.95 12.32 1.09 1.04 0.91
86 7.60 0.88 7.30 0.86 0.76 0.78
87 9.00 0.95 14.31 1.16 1.10 0.91
88 10.00 1.00 14.26 1.15 1.15 1.00
89 10.00 1.00 15.65 1.19 1.19 1.00
90 8.00 0.90 8.66 0.94 0.85 0.82
91 10.00 1.00 16.62 1.22 1.22 1.00
92 10.00 1.00 18.02 1.26 1.26 1.00
93 10.00 1.00 15.44 1.19 1.19 1.00
94 9.00 0.95 16.40 1.21 1.16 0.91
95 6.50 0.81 20.29 1.31 1.06 0.66
96 8.50 0.93 17.14 1.23 1.15 0.86
97 8.50 0.93 9.46 0.98 0.91 0.86
98 9.50 0.98 14.92 1.17 1.15 0.96
99 8.50 0.93 9.85 0.99 0.92 0.86
100 9.20 0.96 12.88 1.11 1.07 0.93
∑ 969.06 98.23 1504.62 115.77 114.19 96.82
Rata-rata 9.69 0.98 15.05 1.16 1.14 0.97
Tabel 3. Hasil Perhitungan Secara Langsung Pengukuran Panjang dan Berat Ikan
lele
Ikan ke- L (cm) Log L W (g) Log W Log L x Log (Log L)²
W
1 9.3 0.97 5.16 0.71 0.69 0.94
2 10 1 5.88 0.77 5.88 1
3 8.5 0.93 4.01 0.60 0.56 0.86
4 10.5 1.02 7.35 0.87 0.88 1.04
5 8.7 0.94 4.24 0.63 0.59 0.88
6 8 0.90 4.41 0.64 0.58 0.82
7 10.6 1.03 7.11 0.85 0.87 1.05
8 9.5 0.98 4.56 0.66 0.64 0.96
9 9.5 0.98 5.40 0.73 0.72 0.96
10 9.3 0.97 4.73 0.67 0.65 0.94
11 10.7 1.03 6.29 0.80 0.82 1.06
12 9.7 0.99 5.16 0.71 0.70 0.97
13 9.3 0.97 4.96 0.70 0.67 0.94
14 9.2 0.96 5.33 0.73 0.70 0.93
15 10.9 1.04 7.70 0.89 0.92 1.08
16 11 1.04 8.05 0.91 0.94 1.08
17 9.3 0.97 4.76 0.68 0.66 0.94
18 10.1 1.00 6.13 0.79 0.79 1.01
19 9.3 0.97 4.51 0.65 0.63 0.94
20 10.8 1.03 7.33 0.87 0.89 1.07
21 10.8 1.03 6.78 0.83 0.86 1.07
22 9.4 0.97 4.98 0.70 0.68 0.95
23 9.9 1 6.31 0.80 0.80 0.99
24 11.1 1.05 7.94 0.90 0.94 1.09
25 9 0.95 4.51 0.65 0.62 0.91
26 9.7 0.99 4.50 0.65 0.64 0.97
27 10 1 5.94 0.77 0.77 1
28 9 0.95 4.47 0.65 0.62 0.91
29 9.4 0.97 4.70 0.67 0.65 0.95
30 11.5 1.06 8.66 0.94 0.99 1.13
31 9.6 0.98 5.20 0.72 0.70 0.96
32 9.3 0.97 4.83 0.68 0.66 0.94
33 9.9 1 6.40 0.81 0.81 1
34 9 0.95 4.48 0.65 0.62 0.91
35 9.6 0.98 5.16 0.71 0.70 0.96
36 9.1 0.96 5.16 0.71 0.68 0.92
37 9 0.95 4.99 0.70 0.67 0.91
38 10.4 1.02 6.88 0.84 0.85 1.03
39 8.7 0.94 4.43 0.65 0.61 0.88
40 11 1.04 7.88 0.90 0.93 1.08
41 9 0.95 4.59 0.66 0.63 0.91
42 9.8 0.99 5.82 0.76 0.76 0.98
43 8.7 0.94 4.55 0.66 0.62 0.88
44 8.7 0.94 4.13 0.62 0.58 0.88
45 9 0.95 4.56 0.66 0.63 0.91
46 9.3 0.97 4.69 0.67 0.65 0.94
47 9.9 1 6.06 0.78 0.78 0.99
48 9 0.95 5.11 0.71 0.68 0.91
49 10.3 1.01 6.52 0.81 0.82 1.03
50 9.7 0.99 5.78 0.76 0.75 0.97
51 8 0.90 4.77 0.68 0.61 0.82
52 9 0.95 5.06 0.70 0.67 0.91
53 11.5 1.06 9.63 0.98 1.04 1.13
54 9.5 0.98 6.35 0.80 0.78 0.96
55 9.5 0.98 5.74 0.76 0.74 0.96
56 9.5 0.98 6.76 0.83 0.81 0.96
57 11 1.04 8.84 0.95 0.99 1.08
58 10.3 1.01 7.67 0.88 0.90 1.03
59 10.8 1.03 6.66 0.82 0.85 1.07
60 10 1 8.44 0.93 0.93 1
61 9.5 0.98 7.32 0.86 0.85 0.96
62 9 0.95 4.62 0.66 0.63 0.91
63 11 1.04 8.41 0.92 0.96 1.08
64 9.5 0.98 5.52 0.74 0.73 0.96
65 10 1 6.53 0.81 0.81 1
66 10.7 1.03 7.18 0.86 0.88 1.06
67 9.4 0.97 5.13 0.71 0.69 0.95
68 9.8 0.99 6.07 0.78 0.78 0.98
69 10 1 6.37 0.80 0.80 1
70 9 0.95 5.17 0.71 0.68 0.91
71 9.5 0.98 5.95 0.77 0.76 0.96
72 9.5 0.98 5.42 0.73 0.72 0.96
73 9.5 0.98 5.26 0.72 0.70 0.96
74 9.5 0.98 5.85 0.77 0.75 0.96
75 9.9 1.00 4.70 0.67 0.67 0.99
76 10.2 1.01 6.89 0.84 0.85 1.02
77 10.7 1.03 5.00 0.70 0.72 1.06
78 11 1.04 8.10 0.91 0.95 1.08
79 9.2 0.96 5.09 0.71 0.68 0.93
80 10.2 1.01 5.97 0.78 0.78 1.02
81 9.5 0.98 5.20 0.72 0.70 0.96
82 9.3 0.97 5.30 0.72 0.70 0.94
83 9.5 0.98 5.69 0.76 0.74 0.96
84 9.6 0.98 5.38 0.73 0.72 0.96
85 10 1 6.20 0.79 0.79 1
86 10 1 6.68 0.82 0.82 1
87 9 0.95 4.87 0.69 0.66 0.91
88 9.4 0.97 4.73 0.67 0.66 0.95
89 9.4 0.97 5.90 0.77 0.75 0.95
90 9.5 0.98 5.54 0.74 0.73 0.96
91 9 0.95 5.01 0.70 0.67 0.91
92 10.8 1.03 6.38 0.80 0.83 1.07
93 10.4 1.02 7.37 0.87 0.88 1.03
94 9.7 0.99 5.30 0.72 0.71 0.97
95 9.5 0.98 5.33 0.73 0.71 0.96
96 9.2 0.96 4.76 0.68 0.65 0.93
97 10 1 6.74 0.83 0.83 1
98 9.5 0.98 5.06 0.70 0.69 0.96
99 9.9 1.00 5.42 0.73 0.73 0.99
100 9.8 0.99 4.76 0.68 0.67 0.98
101 10 1 5.98 0.78 0.78 1
102 9.8 0.99 5.78 0.76 0.76 0.98
103 10.4 1.02 7.13 0.85 0.87 1.04
∑ 1002.4 101.67 600.06 77.95 82.29 100.47
Rata-rata 9.73 0.99 5.83 0.76 0.80 0.98
IV.2 Pembahasan
V. PENUTUP
V.1 Kesimpulan
Berdasarkan praktikum yang telah dilakukan dapat disimpulkan bahwa pola
pertumbuhan pada ikan nilem (Osteochilus vittatus) kelompok 1 dan 2 yaitu
bersifat allometrik negatif. Pola pertumbuhan ikan nila (Oreochromis niloticus)
kelompok 3 dan 4 yaitu bersifat allometrik negatif. Pertumbuhan pada ikan lele
(Clarias sp.) kelompok 5 dan 6 yaitu bersifat allometrik negatif dimana
pertambahan panjang lebih cepat daripada pertambahan berat ikan. Faktor kondisi
yang didapatkan dari data panjang bobot ikan nilem – 0,63, nilai faktor kondisi
ikan nila 1,05, nilai faktor kondisi ikan lele 0,00077.
V.2 Saran
Saran yang dapat diberikan dalma praktikum kali ini yaitu sebaiknya asisten
praktikum dapat lebih mempersiapkan segala sesuatunya mulai dari aat dan bahan
yang akan digunakan.
DAFTAR PUSTAKA
Amri, K. dan Khairuman. 2003. Budidaya Ikan Nila Secara Intensif. Jakarta:
Agromedia Pustaka
Effendi, M.I. 1979. Metode Biologi Perikanan. Bogor: Yayasan Dewi Sri.
Febrianti, A., T. Efrizal., & Z. Andi. 2013. Kajian Kondisi Ikan Selar (Selaroides
leptolepis) Berdasarkan Hubungan Panjang Berat dan Faktor Kondisi di Laut
Natuna yang Didaratkan di Tempat Pendaratan Ikan Pelantar Kud Tanjung
Pinang. Riau: Fakultas Ilmu Kelautan dan Perikanan Universitas Maritime Raja
Ali Haji.
Masriwaty. 2002. Hubungan Panjang Bobot, Faktor Kondisi dan Kebiasaan Makan
Ikan Biji Nangka (Parupeneus hepthacantus) di Sekitar Perairan Pulau
Kodingareng Kecamatan Ujung Tanah Kota Makasar. Skripsi. Makasar: Jurusan
Perikanan Universitas Hasanuddin.
Nurhayati., Fauziyah., & Siti, M.B. 2016. Hubungan Panjang Berat dan Pola
Pertumbuhan Ikan di Muara Sungai Musi Kabupaten Banyuasin Sumatera Selatan.
Maspari Journal, 8(2), PP:111-118.
Olurin, K. B., & O. A. Aderibigbe. 2006. Length weight relationship and condition
factor of pond reared juvenile Oreochromis niloticus. World Journal of
Zoology.1(2)PP:82-85.
Retno, D. 2002. Pengaruh Aromatase Inhibitor Terhadap Nisbah Kelamin Ikan Nilem
(Ostheochilus hasselti C.V) Hasil Ginogenesis. Skripsi. Jurusan
Budidaya Perairan. Fakultas Perikanan dan Ilmu Kelautan, Institut Pertanian
Bogor.
Saanin, H.1984. Taksonomi dan Kunci Identifikasi Ikan. Bandung: Bina Cipta.
Suminto., Titik, S., Sarjito., & Diana, C. 2019. Pemanfaatan Limbah Produk
Pertanian dalam Pakan Buatan yang Berprobiotik Terhadap Efisiensi Pakan,
Pertumbuhan, dan Kelulushidupan Lele Dumbo (Clarias gariepinus). PENA
Akuatika,18(1),PP:1-18.
Wahyuningsih, H., & Barus,T.A. 2006. Ikhtiologi. Medan: Departemen Biologi Fakultas
MIPA Universitas Sumatera Utara.
Yasidi, F., Aslan, L.M., Asriyana., & Rosmawati. 2005. Penuntun Praktikum Biologi
Perikanan. Kendari: Fakultas Perikanan dan Ilmu Kelautan Universitas Haluoleo.
LAMPIRAN
Tabel 1. Hasil Perhitungan Secara Langsung Pengukuran Panjang dan Berat Ikan nilem
log L x Log
Ikan ke- L (cm) Log L W (g) Log W (Log L)2
W
1 9 0.95 7.94 0.89 0.84 0.9
2 10.1 1 7.52 0.87 0.87 1
3 9.5 0.97 9.74 0.98 0.95 0.94
4 8.2 0.91 6.11 0.78 0.7 0.82
5 9.5 0.97 8.51 0.92 0.89 0.94
6 10 1 10.31 1.01 1.01 1
7 10 1 9.68 0.98 0.98 1
8 9.5 0.97 7.85 0.89 0.86 0.94
9 10 1 8.98 0.95 0.95 1
10 9.6 0.98 8.86 0.94 0.92 0.96
11 9.7 0.98 8.5 0.92 0.9 0.96
12 9.6 0.98 8.84 0.94 0.92 0.96
13 10 1 8.51 0.92 0.92 1
14 10 1 10.1 1 1 1
15 9.5 0.97 9.55 0.98 0.95 0.94
16 8.5 0.92 6.15 0.78 0.71 0.84
17 9.3 0.96 6.96 0.84 0.8 0.92
18 10 1 8.97 0.95 0.95 1
19 8.9 0.94 6.97 0.84 0.78 0.88
20 9.5 0.97 8.26 0.91 0.88 0.94
21 8.8 0.94 7.29 0.86 0.8 0.88
22 9.9 0.99 8.79 0.94 0.93 0.98
23 10 1 9.75 0.98 0.98 1
24 9 0.95 10.02 1 0.95 0.9
25 8.7 0.93 7.79 0.89 0.82 0.86
26 9.7 0.98 7.46 0.87 0.85 0.96
27 9.2 0.96 8.6 0.93 0.89 0.92
28 9.3 0.96 9.42 0.97 0.93 0.92
29 9 0.95 7.76 0.88 0.83 0.9
30 10.3 1.01 8.43 0.92 0.92 1.02
31 9.3 0.96 10.19 1.01 0.96 0.92
32 8.8 0.94 7.43 0.87 0.81 0.88
33 9.5 0.97 7.09 0.85 0.82 0.94
34 9.5 0.97 8.66 0.93 0.9 0.94
35 9.7 0.98 7.8 0.89 0.87 0.96
36 9.7 0.98 8.91 0.94 0.92 0.96
37 8.9 0.94 9.3 0.96 0.9 0.88
38 10 1 7.02 0.84 0.84 1
39 10.2 1.01 10.04 1.01 1.02 1.02
40 9 0.95 8.96 0.95 0.9 0.9
41 9.9 0.99 8.21 0.91 0.9 0.98
42 10 1 7.89 0.89 0.89 1
43 9.3 0.96 9.2 0.96 0.92 0.92
44 9.4 0.97 8.21 0.91 0.88 0.94
45 9.5 0.97 8.91 0.94 0.91 0.94
46 8.8 0.94 8.5 0.92 0.86 0.88
47 9 0.95 6.37 0.8 0.76 0.9
48 8 0.9 7.9 0.89 0.8 0.81
49 9 0.95 6.55 0.81 0.76 0.9
50 9 0.95 6.53 0.81 0.76 0.9
51 9.5 0.97 8.78 0.94 0.91 0.94
52 9.5 0.97 8.57 0.93 0.91 0.94
53 9 0.95 8.19 0.91 0.86 0.9
54 9.3 0.96 7.94 0.89 0.85 0.92
55 9 0.95 8.01 0.9 0.85 0.9
56 10 1 8.65 0.93 0.93 1
57 9 0.95 7.4 0.86 0.81 0.9
58 10 1 9.68 0.98 0.98 1
59 9 0.95 7.3 0.86 0.81 0.9
60 9.3 0.96 8.11 0.9 0.86 0.92
61 9.5 0.97 8.27 0.91 0.88 0.94
62 9.3 0.96 7.27 0.86 0.82 0.92
63 8.6 0.93 6.32 0.8 0.74 0.86
64 10.2 1.01 10.37 1.01 1.02 1.02
65 9.2 0.96 6.69 0.82 0.78 0.92
66 9.8 0.99 8.47 0.92 0.91 0.98
67 9 0.95 6.82 0.83 0.78 0.9
68 10.3 1.01 9.74 0.98 0.98 1.02
69 10 1 9.26 0.96 0.96 1
70 9.7 0.98 9.01 0.95 0.93 0.96
71 9 0.95 6.72 0.82 0.77 0.9
72 10 1 8.87 0.94 0.94 1
73 9 0.95 7.09 0.85 0.8 0.9
74 9 0.95 7.28 0.86 0.81 0.9
75 10 1 8.86 0.94 0.94 1
76 9.5 0.97 9.75 0.98 0.95 0.94
77 9 0.95 8.14 0.91 0.86 0.9
78 8.9 0.94 7.65 0.88 0.82 0.88
79 8.5 0.92 5.69 0.75 0.69 0.84
80 8.9 0.94 8.87 0.94 0.88 0.88
81 8.5 0.92 7.37 0.86 0.79 0.84
82 9.5 0.97 7.96 0.9 0.87 0.94
83 8.8 0.94 6.51 0.81 0.76 0.88
84 9.2 0.96 6.82 0.83 0.79 0.92
85 10.2 1.01 9.3 0.96 0.96 1.02
86 9.5 0.97 9.09 0.95 0.92 0.94
87 8.3 0.91 5.98 0.77 0.7 0.82
88 10 1 9.77 0.98 0.98 1
89 8.9 0.94 7.07 0.84 0.78 0.88
90 9.6 0.98 8.65 0.93 0.91 0.96
91 8.5 0.92 6.73 0.82 0.75 0.84
92 9.5 0.97 8.42 0.92 0.89 0.94
93 9 0.95 9.72 0.98 0.93 0.9
94 8.8 0.94 8.05 0.9 0.84 0.88
95 8.4 0.92 7.02 0.84 0.77 0.84
96 9.5 0.97 8.77 0.94 0.91 0.94
97 9.8 0.99 7.99 0.9 0.89 0.98
98 6.3 0.79 7.95 0.9 0.71 0.62
99 9.4 0.97 8.21 0.91 0.88 0.94
100 8.9 0.94 8.11 0.9 0.84 0.88
∑ 932.4 96.37 820.55 90.47 86.96 92.79
rata - rata 9.324 0.9637 8.2055 0.9047 0.8696 0.9279
Tabel 2. Hasil Perhitungan Secara Langsung Pengukuran Panjang dan Berat Ikan nila
Log L x Log
Ikan Ke- L (cm) Log L W (g) Log W (Log L)2
W
1 10.30 1.01 17.15 1.23 1.25 1.03
2 9.40 0.97 12.06 1.08 1.05 0.95
3 10.00 1.00 16.33 1.21 1.21 1.00
4 8.50 0.93 10.65 1.03 0.95 0.86
5 10.20 1.01 15.92 1.20 1.21 1.02
6 10.00 1.00 13.62 1.13 1.13 1.00
7 19.50 1.29 13.00 1.11 1.44 1.66
8 9.30 0.97 12.83 1.11 1.07 0.94
9 10.00 1.00 18.75 1.27 1.27 1.00
10 10.00 1.00 14.29 1.16 1.16 1.00
11 8.50 0.93 10.60 1.03 0.95 0.86
12 11.00 1.04 22.56 1.35 1.41 1.08
13 11.00 1.04 18.62 1.27 1.32 1.08
14 8.80 0.94 8.35 0.92 0.87 0.89
15 10.30 1.01 14.35 1.16 1.17 1.03
16 9.50 0.98 14.96 1.17 1.15 0.96
17 8.50 0.93 9.30 0.97 0.90 0.86
18 8.90 0.95 11.69 1.07 1.01 0.90
19 9.00 0.95 12.60 1.10 1.05 0.91
20 10.00 1.00 15.82 1.20 1.20 1.00
21 10.00 1.00 15.68 1.20 1.20 1.00
22 11.30 1.05 25.53 1.41 1.48 1.11
23 11.00 1.04 22.73 1.36 1.41 1.08
24 9.10 0.96 12.32 1.09 1.05 0.92
25 10.70 1.03 18.73 1.27 1.31 1.06
26 9.00 0.95 12.60 1.10 1.05 0.91
27 8.50 0.93 9.32 0.97 0.90 0.86
28 9.50 0.98 14.36 1.16 1.13 0.96
29 11.20 1.05 18.53 1.27 1.33 1.10
30 10.00 1.00 16.78 1.22 1.22 1.00
31 11.20 1.05 25.62 1.41 1.48 1.10
32 8.20 0.91 9.41 0.97 0.89 0.84
33 10.50 1.02 16.63 1.22 1.25 1.04
34 8.00 0.90 7.68 0.89 0.80 0.82
35 9.50 0.98 12.77 1.11 1.08 0.96
36 8.50 0.93 11.22 1.05 0.98 0.86
37 12.00 1.08 29.09 1.46 1.58 1.16
38 9.00 0.95 11.24 1.05 1.00 0.91
39 10.00 1.00 14.86 1.17 1.17 1.00
40 8.50 0.93 10.23 1.01 0.94 0.86
41 8.50 0.93 10.30 1.01 0.94 0.86
42 9.00 0.95 11.19 1.05 1.00 0.91
43 10.30 1.01 15.91 1.20 1.22 1.03
44 9.50 0.98 14.01 1.15 1.12 0.96
45 8.00 0.90 7.81 0.89 0.81 0.82
46 8.50 0.93 10.27 1.01 0.94 0.86
47 9.50 0.98 13.50 1.13 1.11 0.96
48 9.00 0.95 11.40 1.06 1.01 0.91
49 10.00 1.00 15.47 1.19 1.19 1.00
50 8.00 0.90 8.44 0.93 0.84 0.82
51 11.00 1.04 27.50 1.44 1.50 1.08
52 10.00 1.00 16.67 1.22 1.22 1.00
53 11.20 1.05 21.09 1.32 1.39 1.10
54 9.50 0.98 17.35 1.24 1.21 0.96
55 9.20 0.96 12.83 1.11 1.07 0.93
56 9.30 0.97 12.20 1.09 1.05 0.94
57 10.00 1.00 26.74 1.43 1.43 1.00
58 9.00 0.95 13.57 1.13 1.08 0.91
59 8.70 0.94 12.05 1.08 1.02 0.88
60 8.00 0.90 9.17 0.96 0.87 0.82
61 9.00 0.95 10.02 1.00 0.96 0.91
62 9.50 0.98 13.05 1.12 1.09 0.96
63 11.00 1.04 20.38 1.31 1.36 1.08
64 9.20 0.96 12.72 1.10 1.06 0.93
65 11.30 1.05 23.41 1.37 1.44 1.11
66 11.00 1.04 22.91 1.36 1.42 1.08
67 10.70 1.03 19.17 1.28 1.32 1.06
68 9.60 0.98 15.23 1.18 1.16 0.96
69 10.00 1.00 19.54 1.29 1.29 1.00
70 8.40 0.92 17.02 1.23 1.14 0.85
71 9.10 0.96 11.79 1.07 1.03 0.92
72 9.50 0.98 13.89 1.14 1.12 0.96
73 8.80 0.94 10.49 1.02 0.96 0.89
74 8.50 0.93 15.81 1.20 1.11 0.86
75 10.50 1.02 14.94 1.17 1.20 1.04
76 9.26 0.97 15.96 1.20 1.16 0.93
77 11.60 1.06 22.06 1.34 1.43 1.13
78 9.50 0.98 11.63 1.07 1.04 0.96
79 9.50 0.98 13.87 1.14 1.12 0.96
80 10.00 1.00 17.09 1.23 1.23 1.00
81 10.20 1.01 16.01 1.20 1.21 1.02
82 12.50 1.10 18.42 1.27 1.39 1.20
83 12.50 1.10 21.67 1.34 1.47 1.20
84 10.00 1.00 17.77 1.25 1.25 1.00
85 9.00 0.95 12.32 1.09 1.04 0.91
86 7.60 0.88 7.30 0.86 0.76 0.78
87 9.00 0.95 14.31 1.16 1.10 0.91
88 10.00 1.00 14.26 1.15 1.15 1.00
89 10.00 1.00 15.65 1.19 1.19 1.00
90 8.00 0.90 8.66 0.94 0.85 0.82
91 10.00 1.00 16.62 1.22 1.22 1.00
92 10.00 1.00 18.02 1.26 1.26 1.00
93 10.00 1.00 15.44 1.19 1.19 1.00
94 9.00 0.95 16.40 1.21 1.16 0.91
95 6.50 0.81 20.29 1.31 1.06 0.66
96 8.50 0.93 17.14 1.23 1.15 0.86
97 8.50 0.93 9.46 0.98 0.91 0.86
98 9.50 0.98 14.92 1.17 1.15 0.96
99 8.50 0.93 9.85 0.99 0.92 0.86
100 9.20 0.96 12.88 1.11 1.07 0.93
∑ 969.06 98.23 1504.62 115.77 114.19 96.82
Rata-rata 9.69 0.98 15.05 1.16 1.14 0.97
Tabel 3. Hasil Perhitungan Secara Langsung Pengukuran Panjang dan Berat Ikan lele
Ikan ke- L (cm) Log L W (g) Log W Log L x Log (Log L)²
W
1 9.3 0.97 5.16 0.71 0.69 0.94
2 10 1 5.88 0.77 5.88 1
3 8.5 0.93 4.01 0.60 0.56 0.86
4 10.5 1.02 7.35 0.87 0.88 1.04
5 8.7 0.94 4.24 0.63 0.59 0.88
6 8 0.90 4.41 0.64 0.58 0.82
7 10.6 1.03 7.11 0.85 0.87 1.05
8 9.5 0.98 4.56 0.66 0.64 0.96
9 9.5 0.98 5.40 0.73 0.72 0.96
10 9.3 0.97 4.73 0.67 0.65 0.94
11 10.7 1.03 6.29 0.80 0.82 1.06
12 9.7 0.99 5.16 0.71 0.70 0.97
13 9.3 0.97 4.96 0.70 0.67 0.94
14 9.2 0.96 5.33 0.73 0.70 0.93
15 10.9 1.04 7.70 0.89 0.92 1.08
16 11 1.04 8.05 0.91 0.94 1.08
17 9.3 0.97 4.76 0.68 0.66 0.94
18 10.1 1.00 6.13 0.79 0.79 1.01
19 9.3 0.97 4.51 0.65 0.63 0.94
20 10.8 1.03 7.33 0.87 0.89 1.07
21 10.8 1.03 6.78 0.83 0.86 1.07
22 9.4 0.97 4.98 0.70 0.68 0.95
23 9.9 1 6.31 0.80 0.80 0.99
24 11.1 1.05 7.94 0.90 0.94 1.09
25 9 0.95 4.51 0.65 0.62 0.91
26 9.7 0.99 4.50 0.65 0.64 0.97
27 10 1 5.94 0.77 0.77 1
28 9 0.95 4.47 0.65 0.62 0.91
29 9.4 0.97 4.70 0.67 0.65 0.95
30 11.5 1.06 8.66 0.94 0.99 1.13
31 9.6 0.98 5.20 0.72 0.70 0.96
32 9.3 0.97 4.83 0.68 0.66 0.94
33 9.9 1 6.40 0.81 0.81 1
34 9 0.95 4.48 0.65 0.62 0.91
35 9.6 0.98 5.16 0.71 0.70 0.96
36 9.1 0.96 5.16 0.71 0.68 0.92
37 9 0.95 4.99 0.70 0.67 0.91
38 10.4 1.02 6.88 0.84 0.85 1.03
39 8.7 0.94 4.43 0.65 0.61 0.88
40 11 1.04 7.88 0.90 0.93 1.08
41 9 0.95 4.59 0.66 0.63 0.91
42 9.8 0.99 5.82 0.76 0.76 0.98
43 8.7 0.94 4.55 0.66 0.62 0.88
44 8.7 0.94 4.13 0.62 0.58 0.88
45 9 0.95 4.56 0.66 0.63 0.91
46 9.3 0.97 4.69 0.67 0.65 0.94
47 9.9 1 6.06 0.78 0.78 0.99
48 9 0.95 5.11 0.71 0.68 0.91
49 10.3 1.01 6.52 0.81 0.82 1.03
50 9.7 0.99 5.78 0.76 0.75 0.97
51 8 0.90 4.77 0.68 0.61 0.82
52 9 0.95 5.06 0.70 0.67 0.91
53 11.5 1.06 9.63 0.98 1.04 1.13
54 9.5 0.98 6.35 0.80 0.78 0.96
55 9.5 0.98 5.74 0.76 0.74 0.96
56 9.5 0.98 6.76 0.83 0.81 0.96
57 11 1.04 8.84 0.95 0.99 1.08
58 10.3 1.01 7.67 0.88 0.90 1.03
59 10.8 1.03 6.66 0.82 0.85 1.07
60 10 1 8.44 0.93 0.93 1
61 9.5 0.98 7.32 0.86 0.85 0.96
62 9 0.95 4.62 0.66 0.63 0.91
63 11 1.04 8.41 0.92 0.96 1.08
64 9.5 0.98 5.52 0.74 0.73 0.96
65 10 1 6.53 0.81 0.81 1
66 10.7 1.03 7.18 0.86 0.88 1.06
67 9.4 0.97 5.13 0.71 0.69 0.95
68 9.8 0.99 6.07 0.78 0.78 0.98
69 10 1 6.37 0.80 0.80 1
70 9 0.95 5.17 0.71 0.68 0.91
71 9.5 0.98 5.95 0.77 0.76 0.96
72 9.5 0.98 5.42 0.73 0.72 0.96
73 9.5 0.98 5.26 0.72 0.70 0.96
74 9.5 0.98 5.85 0.77 0.75 0.96
75 9.9 1.00 4.70 0.67 0.67 0.99
76 10.2 1.01 6.89 0.84 0.85 1.02
77 10.7 1.03 5.00 0.70 0.72 1.06
78 11 1.04 8.10 0.91 0.95 1.08
79 9.2 0.96 5.09 0.71 0.68 0.93
80 10.2 1.01 5.97 0.78 0.78 1.02
81 9.5 0.98 5.20 0.72 0.70 0.96
82 9.3 0.97 5.30 0.72 0.70 0.94
83 9.5 0.98 5.69 0.76 0.74 0.96
84 9.6 0.98 5.38 0.73 0.72 0.96
85 10 1 6.20 0.79 0.79 1
86 10 1 6.68 0.82 0.82 1
87 9 0.95 4.87 0.69 0.66 0.91
88 9.4 0.97 4.73 0.67 0.66 0.95
89 9.4 0.97 5.90 0.77 0.75 0.95
90 9.5 0.98 5.54 0.74 0.73 0.96
91 9 0.95 5.01 0.70 0.67 0.91
92 10.8 1.03 6.38 0.80 0.83 1.07
93 10.4 1.02 7.37 0.87 0.88 1.03
94 9.7 0.99 5.30 0.72 0.71 0.97
95 9.5 0.98 5.33 0.73 0.71 0.96
96 9.2 0.96 4.76 0.68 0.65 0.93
97 10 1 6.74 0.83 0.83 1
98 9.5 0.98 5.06 0.70 0.69 0.96
99 9.9 1.00 5.42 0.73 0.73 0.99
100 9.8 0.99 4.76 0.68 0.67 0.98
101 10 1 5.98 0.78 0.78 1
102 9.8 0.99 5.78 0.76 0.76 0.98
103 10.4 1.02 7.13 0.85 0.87 1.04
∑ 1002.4 101.67 600.06 77.95 82.29 100.47
Rata-rata 9.73 0.99 5.83 0.76 0.80 0.98
Perhitungan data ikan nilem :
2
∑ logW x ∑ ( log L ) −∑ log L x ∑(log L x logW )
Log a ¿ 2 2
N x ∑( log L) −( ∑log L)
90,47 x 92,79−9 6,37 x 86,96
¿
100 x 92,79−8.609,98
8.394,71−8.380,33
¿
9.279−8.609,98
14,38
¿
669,02
= 0,02
a = -1,69
Log a ¿
∑ logW x ∑ ( log L ) −∑ log L x ∑(log L x logW )
N x ∑ ( log L )2−(∑ log L)²
115,77 x 96,82−98,23 x 114,19
= 100 x 96,82−9649,13
−8,03
= 32,87
= - 0,24
a = 0,57
b ¿
∑ logW −(N log a)
∑ log L
115,77−(100 x (−0,24 ))
=
98,23
139,77
= 98,23
= 1,42 (pertumbuhan allometrik negatif)
w
FK = aLᵇ
15,05
=
(0,57 x 9,69)1,42
15,05
= 14,33
= 1,05
Log a ¿
∑ logW x ∑ ( log L )2−∑ log L x ∑( log L x logW )
N x ∑ ( log L )2−(∑log L)²
77,95 x 100,45−101,67 x 77.18
= 103 x 100,45−10336,79
−16.81
= 9.56
= - 1.76
a = 0.0174
∑ logW −(N log a)
b ¿
∑ log L
77,95−(103 (−1.76 ) )
= 101,67
259.23
= 101,67
= 2.55 (pertumbuhan allometrik negatif)
w
FK = aLᵇ
600.06
= 0.0174 x(1002.4)2.55
600.06
= 781006.59
= 0.00077
Gambar 1. Pengukuran berat ikan nila Gambar 2. Pengukuran panjang ikan
nila
Gambar 3.
Pengukuran ikan Gambar 4. Pengukuran berat ikan
panjang ikan nilem nilem