Anda di halaman 1dari 17

OPERASI ALJABAR

LATIHAN 1
1. Tentukan variable, konstanta, dan koefisien masing-masing bentuk aljabar
berikut.
a. 5x  3y + 6
b. 3x2  5x  7
c. 4x3 + 2x2  3y + 5
1 2
d. x + 3y  4z
5

2. Tentukan suku-suku sejenis masing-masing bentuk aljabar berikut.


a.  3x + 2y + 5x – 6y + 8 = …………………………………………………
b. 2x2 + 3x3  x2 – 5x3 + 9 = …………………………………………………
c. 5ab – 3bc + 2ba + 8bc = …………………………………………………
d. 3x2 + xy – 2x3 + 5y – 8x + 7y2 = …………………………………………………

LATIHAN 2
1. Selesaikanlah.
a. 4a + 5a = …………………………………………………
b.  x + 5x = …………………………………………………
c.  4y  y = …………………………………………………
d.  2x + 5y  7x = …………………………………………………
e. 0,5p + 1,7p = …………………………………………………
f. 7x  2y + 5x + 6 = …………………………………………………
g. 2a  5  7a + 9 = …………………………………………………
2. Dengan menggunakan sifat distributif, selesaikan masing-masing bentuk
aljabar berikut.
a. – = …………………………………………………
b. 2 = …………………………………………………
1 1
c.  12( a  ) = …………………………………………………
6 4

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 1


3x  2 
d.  .12 = …………………………………………………
 3 
e.  = …………………………………………………

3. Tentukan hasil penjumlahan suku banyak berikut ini.


a. – dan – = …………………………………………………
b. 2a + 4 dan 7a – 6 = …………………………………………………
c. – – dan – = …………………………………………………
d. 9a + 10 dan 7 – 8a = …………………………………………………
e. dan – = …………………………………………………
1 1
f. dan – = …………………………………………………
2 6

4. Sederhanakanlah.
a. – = …………………………………………………
b. – – = …………………………………………………
c.  – = …………………………………………………
d. – = …………………………………………………
e.  = …………………………………………………
f. – = …………………………………………………

LATIHAN 3
1. Sederhanakan bentuk aljabar berikut ini.
a. = …………………………………………………
b. = …………………………………………………
c. m3 + 4m3 = …………………………………………………
d. = …………………………………………………
e. – = …………………………………………………
f. – = …………………………………………………
g. 3x2 – 4x + x3 + x = …………………………………………………
SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 2
h. – = …………………………………………………
i. – – = …………………………………………………
j. – = …………………………………………………
2. Tentukan jumlah suku banyak berikut dengan cara memanjang.
a. 3a + 7 dan 2a + 5 = …………………………………………………
b. 2x – 1 dan 5x + 6 = …………………………………………………
c. 2x2 + 6 dan – 3x2 + 4 = …………………………………………………
d. 2x + 3y – 4 dan 4x – 2y + 6 = …………………………………………………
e. 7b – 3c + 2 dan 5c + 3b + 9 = …………………………………………………

3. Tentukan jumlah suku banyak berikut dengan cara tabel.


a. 3x2 – 2x + 4 dan x2 – x – 2
b. y2 + 3y + 1 dan –y2 – 5y – 6
c. a2 + 5a – 5 dan 3a2 – 5a + 2
d. p – q – r dan p + q + r
e. 2a + b + 3c dan a – 3b – 8c

4. Sederhanakan bentuk aljabar di bawah ini.


a. – = …………………………………………………
b. – – = …………………………………………………
c. – = …………………………………………………
d. – – = …………………………………………………
e. – = …………………………………………………
f. – – = …………………………………………………
g. – – = …………………………………………………
h. – – = …………………………………………………

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 3


5. Kurangkan bentuk aljabar berikut ini dengan cara memanjang.
a. 3x + 5 dari 4x + 8 = …………………………………………………
b. 2a + 3 dari 10a – 1 = …………………………………………………
c. 5x2 + 1 dari 4x2 + 1 = …………………………………………………
d. 2x + 2y + 3 dari 6x – 3y – 4 = …………………………………………………
e. 5x – 7y – 6 dari 2x + 6y – 9 = …………………………………………………

6. Kurangkan bentuk aljabar berikut ini dengan cara tabel.


a. x2 + 3x + 7 dari 4x2 + x – 1
b. 3(p + 2) dari 4(p – 3)
c. 9(x + 2) dari 5(x – 1)
d. 5(2x2 – 8) dari 6(7 – 3x2)
e. 3a2 + 2ab – 5b2 dari 7a2 – 7ab – 9b2

7. Tentukan hasil pengurangan dua suku berikut.


a. x – 4 oleh – 3x – 7 = …………………………………………………
b. 5m + 4 oleh 7m – 5 = …………………………………………………
c. 3p + 2 oleh p – 3 = …………………………………………………
d. – 2x + 3 oleh – 4x – 11= …………………………………………………
e. – 7y + 2 oleh  5y + 6 = …………………………………………………

8. Sederhanakanlah.
a. (3x – 2) – (2x + 3) = …………………………………………………
b. (2x + 5) – (3 – 4x) = …………………………………………………
c. (9x – 7) – (2x + 2) = …………………………………………………
d. (4x – 2) – (  x + 6) = …………………………………………………
e. (a – 4) – (8 – 3a) = …………………………………………………

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 4


9. Tulislah dalam bentuk yang paling sederhana.
a. 2(3x + 4) – 3(x + 5) = …………………………………………………
b. 4(6m – 2) – 5(2m – 5) = …………………………………………………
c. 2(x – 6) – 4(2x – 1) = …………………………………………………
d. – 3(2y + 5) + 2(4y – 3) = …………………………………………………
2 3
e. (2p  3)  (  3p + 15)= …………………………………………………
3 4
2a  3 a  2
f.  = …………………………………………………
4 3

LATIHAN 4
1. Tentukan hasil perkalian satu suku berikut.
a. 3x  2y = …………………………………………………
b.  3p  (  q) = …………………………………………………
c. (  3a)  (3a) = …………………………………………………
d. 2p  3q  4r = …………………………………………………
3 1
e. 15m  (  n)  (  m) = …………………………………………………
5 3
2. Selesaikanlah.
a. 2a  4a = …………………………………………………
2
b. (  3x )  (  4xy)= …………………………………………………
c. x2  x5 = …………………………………………………
d. m2  m3 x m4 = …………………………………………………
e. (  p2)  (  p2)  (  p2)  (  p2) = ………………………….

3. Selesaikanlah.
a. – = …………………………………………………
b. – = …………………………………………………
c.  = …………………………………………………
d.  3abc (5a – 7b + 3c) = …………………………………………………
e. – = …………………………………………………

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 5


1
f. ( – ) = …………………………………………………
4
1
g. (  a)(3a3 – 6a2 – 15a) = …………………………………………………
3

4. Isilah titik-titik berikut sehingga menjadi pernyataan yang benar.


a. 3x(x  . . . ) = . . .  6xy
b. . . . (a2  . . .) =  3a2b + 6b3
1
c. (6x2  . . .)  (  ) = . . . . + x2
3x
1
d. ( 9a2b + 15ab2) = . . . .  5b
...

LATIHAN 5
1. Jabarkan bentuk-bentuk berikut ini.
a. x(2x + 3) = …………………………………………………
b.  3(4x + 2) = …………………………………………………
c.  9(2x – 1) = …………………………………………………
d.  x(x + 1) = …………………………………………………
e. (x + 2)(x + 3) = …………………………………………………
f. (2a + 3)(2a + 5) = …………………………………………………
g. (x + y)(3x – y) = …………………………………………………
h. (x – 2)(x – 3) = …………………………………………………

2. Jabarkan bentuk-bentuk berikut ini.


a. (2x + 1)2 = …………………………………………………
b. (2x  1)2 = …………………………………………………
c. (6x  1)2 = …………………………………………………
d. (3x + 4)2 = …………………………………………………
e. (3x  7)2 = …………………………………………………
f. (a  2b)2 = …………………………………………………
g. (2a  b)2 = …………………………………………………

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 6


h. (  3a – 2b)2 = …………………………………………………
i. (6p + 7q)2 = …………………………………………………
j. (p + 5q)2 = …………………………………………………

3. Uraikan bentuk-bentuk berikut ke bentuk paling sederhana.


a. (x – 3)(x – 2) = …………………………………………………
b. (2x + 1)(5x – 1) = …………………………………………………
c. (3x – 5)(x + 1) = …………………………………………………
d. (2x – 9)(2x – 9) = …………………………………………………
e. (x + 4)(x – 4) = …………………………………………………
f. (a + 5b)(a – 5b) = …………………………………………………
g. (a + 4b)(  a – 3b) = …………………………………………………
h. (2p + q)(3p – 5q) = …………………………………………………

4. Lengkapilah titik-titik di bawah ini sehingga menjadi pernyataan yang benar.


a. (x + . . . . )2 = . . . . + . . . . + 16
b. (x  . . . .)2 = . . . .  . . . . + 25
c. (a + . . . . )2 = . . . . + 2a + . . . .
d. (p  . . . . )2 = . . . .  2p + . . . .
e. (3m + . . . . )2 = . . . . + 30m + . . . .

5. Sederhanakan bentuk-bentuk berikut ini.


a. (2a + b)(5a2 + 2ab + b2) = …………………………………………………
b. (2x2 – 1)(3x2 + 4x + 1) = …………………………………………………
c. (x2 + 2)(5x2  7x) = …………………………………………………
1 2
d. (p + ) = …………………………………………………
p

6. Jabarkan, kemudian sederhanakan soal-soal berikut ini.


a. (x + 3)2 + (x + 2)2 = …………………………………………………
b. (2a + 3)2  (2a  3)2 = …………………………………………………

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 7


c. (5a  1)2 + (3a + 2)2 = …………………………………………………
d. (x + 3)2  (x + 2)2 = …………………………………………………
e. (4x + 3)2 + (x  3)2 = …………………………………………………

LATIHAN 6
Selesaikan persamaan berikut untuk variable x anggota bilangan real.

1. (x + 2)2 = x2 + 16
2. (x – 3)2 = x2 + 15
3. (x + 5)(x + 3) = x2 + 11
4. (x  4)(x  2) = x2 + 2
5. (x  1)2 = x2 + 3
6. (x + 4)2 = (x + 6)(x + 3)

LATIHAN 7
1. Jabarkanlah bentuk-bentuk di bawah ini.
a. x(3x + 5) = …………………………………………………
b.  5(2x + 3) = …………………………………………………
c.  9(4x  1) = …………………………………………………
d.  x(x + 1) = …………………………………………………
e. (2c + 3)(2c + 5) = …………………………………………………
f. (x + y)(x + 3y) = …………………………………………………
g. (x  1)(x  2) = …………………………………………………
h. (2a  3)(2a  3) = …………………………………………………
i. (3m 7n)(2m  2n) = …………………………………………………
j. (p + 3)(2p + 5) = …………………………………………………

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 8


2. Jabarkanlah bentuk-bentuk di bawah ini.
a. (2x + 1)2 =.....
b. (2x  1)2 =.....
c. (10x  1)2 =.....
d. (3x + 7)2 =.....
e. (3x  5)2 =.....
f. (a  3b)2 =.....
g. (2a  b)2 =.....
h. (  3n  2m)2 =.....
i. (6p + 7q)2 =.....
j. (a + 5b)2 =.....

3. Uraikan bentuk-bentuk berikut ini ke bentuk paling sederhana.


a. (x  3)(x + 1) =.....
b. (2d + 1)(5d  1) =.....
c. (3y  8)(y + 1) =.....
d. (2y  9)(2y + 9) =.....
e. (x  5)(x + 5) =.....
f. (a + 4b)(  a  3b) =.....
g. (2s + t)(3s  5t) =.....
h. (x2  y2)(x2 + y2) =.....
i. (x2  5)(4x2 + 1) =.....
j. (x2 + x)(3x2 + 2) =.....
k. (x2 + 1)2 =.....
l. (x2 + y)2 =.....
m. (2p2  y2)2 =.....
n. (x2  y2)2 =.....
o. (  11x  1)2 =.....
SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 9
4. Salin dan lengkapi titik-titik agar masing-masing pernyataan di bawah ini
menjadi benar.
a. (x + . . . .)2= . . . . .+ . . . . . + 9
b. (y - . . . .)2= . . . .  . . . . + 25
c. (a + . . . .)2 =. . . . + 2a + . . . .
d. (b  . . . . )2= . . . .  2b + . . . .
e. (3y  . . . .)2 =. . . . .  30y + . . . . .
f. (2x + . . . .)2= . . . . + . . . . + 9

LATIHAN 8
1. Selesaikan pembagian suku banyak berikut.
a. 3ab : 3a = …………………………………………………
b. 12x2y : 3y = …………………………………………………
c. 6xyz : (  4yz) = …………………………………………………
d. (  3pqr) : 3p2q = …………………………………………………
1 2
e. (  x3) : (  x)2 = …………………………………………………
2 3
4 3 2
f. (  a ) : (  a)2 = …………………………………………………
15 3

2. Nyatakan benar atau salah masing-masing pemyataan berikut.


a. a6 : a3 = a2
b. a3 : a3 = 0
2 1
c. a : a = 2a2
3 3

d. a3 : (  a2) =  a
3. Sederhanakanlah!
a. 6xy  (  2xy) : 4y2 = …………………………………………………
b. 3x3y2  (2xy2) : x2y3 = …………………………………………………
c. 15a2b : 5a2b4  4ab3 = …………………………………………………
SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 10
2 3 2 3 1
d. a bc  a2b3c2 : ab2c3= …………………………………………………
3 8 2
1 1
e. (  a)3 : (  )2  2b2 = …………………………………………………
2 3

f.  12x5 : (4x3 : 2x) = …………………………………………………


4. Jika a =  2 dan b = 5, hitunglah :
a. (4ab3  3a2b) : 2ab = …………………………………………………
1 3 2 1 1
b. a b  (  a)2 : ab = …………………………………………………
2 3 6

5. Sederhanakanlah.
a. (2x3  x2) : (  x) = …………………………………………………
b. (x2y  3xy2) : xy = …………………………………………………
3a
c. (2a2 + 3a) : (  ) = …………………………………………………
2
3 5 2 1 1
d. ( x3  x + x) : x = …………………………………………………
4 12 3 24

e. (3x2y2  2xy2) : (  y)2  2x(x + 3) = …………………………………………………

LATIHAN 9
1. Salin dan lengkapi masing-masing bentuk berikut ini.
a. 2a + 2b = 2(. . . . + . . . .)
b. ap + aq = a(. . . . + . . . .)
c. 2ax + 4ay = 2a(. . . . + . . . .)
d. 12m  8n = 4(. . . .  . . . .)
e. 6x  15x2 = 3x(. . . .  . . . .)
f. a2 + ax + ay + xy = a( . . . . . .) + y( . . . . . .)
g. ab  ac  bx + x2 = a( . . . . . .)  y( . . . . . .)
h. (a + b)x + (a + b)y = (a + b)(. . . . + . . . .)
i. a(a + b)  c(a + b) = (a + b)(. . . .  . . . .)
SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 11
2. Faktorkan bentuk-bentuk berikut ini.
a. a2b + ab = …………………………………………………

b. 3xy + x = …………………………………………………

c. 4xy + 12x2 = …………………………………………………


d. 4m 8n = …………………………………………………

e. px2 + x = …………………………………………………

f. 12pq + 4pr = …………………………………………………


g. abc + abd = …………………………………………………
h. 2xy  3yr = …………………………………………………
i. x4 + x2 = …………………………………………………

j. a2 + 2ab = …………………………………………………

k. 3p2  4p2 = …………………………………………………


l. ab  bc = …………………………………………………

m. 28p  14q = …………………………………………………


3. Dengan menggunakan hukum distributif, hitunglah soal-soal berikut ini.
a. (63  21) + (63  79) = …………………………………………………
b. (6,3  4,8) + (6,3  5,2) = …………………………………………………
c. (2,5  7,4) + (2,5  2,6) = …………………………………………………
d. (1,7  152) + (1,7  48) = …………………………………………………

4. Faktorkan ruas kanan dari Q = 4p2  10pq, kemudian hitunglah Q apabila


p = 9,5 dan q = 3.

5. Faktorkan bentuk-bentuk berikut ini.


a. 5x + 15y + 25z = …………………………………………………

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 12


b. 16x2 – 12 xy + 20x = …………………………………………………
c. 3x2 –2 xy + 20x = …………………………………………………
d. ab + ac – a2 = …………………………………………………
e. 6a3b4 – 9a5b3 + 3a4b5 = …………………………………………………

6. Nyatakan bentuk-bentuk ini sebagai perkalian dua factor dengan cara


memisahkan factor persekutuan dari kedua suku yang lain.
a. px – py – qx + qy = …………………………………………………
b. x2 + xy + xz + yz = …………………………………………………
c. x2 + xy  xz  yz = …………………………………………………
d. x2  xy  xz + yz = …………………………………………………
e. px + py  qx  qy = …………………………………………………

7. Faktorkanlah.
a. a(c – d) – c + d = …………………………………………………
b. 4a2b3 – 15a3b2 = …………………………………………………
c. x(x + 1) – 35x = …………………………………………………

8. Nyatakanlah benar atau salah masing-masing pernyataan di bawah ini.


x2 1 x2
a.  c.  1
2x  4 2 2x
x2 2a  4b  6c 2
b. 1 d. 
2 x 3a  6b  9c 3

LATIHAN 10

1. Faktorkan bentuk-bentuk berikut ini.


a. a2  1 = …………………………………………………
b. 1  a2 = …………………………………………………
c. b2  9 = …………………………………………………
SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 13
d. c2  16 = …………………………………………………
e. d2  25 = …………………………………………………
f. 121  a2 = …………………………………………………
g. p2  16q2 = …………………………………………………
h. a2  36b2 = …………………………………………………
i. 4x2  9y2 = …………………………………………………
j. 25p2  q2 = …………………………………………………
k. 16a2  81b2 = …………………………………………………
l. 4m2  64n2 = …………………………………………………
m. 2a2  32b2 = …………………………………………………
n. 36b2  16c2 = …………………………………………………
o. 2x2  18y2 = …………………………………………………

2. Hitunglah dengan cara memfaktorkan.


a. 982  22 = …………………………………………………
b. 992  12 = …………………………………………………
c. 8,32  1,72 = …………………………………………………
d. 8,52  6,52 = …………………………………………………
3.
Faktorkan secara lengkap bentuk-bentuk di bawah ini.
a. a4  1 = …………………………………………………
b. 2x4  162 = …………………………………………………
c. (a + b)2 – c2 = …………………………………………………
d. (b + c)2 – a2 = …………………………………………………
e. (b  c)2 – a2 = …………………………………………………
f. a 2  (b – c)2 = …………………………………………………
g. 4f2 – (g – h)2 = …………………………………………………
h. x4 – y4 = …………………………………………………
SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 14
i. 80 – 5a4 = …………………………………………………
j. 25a2 – 4(a + b)2 = …………………………………………………

4. Tentukan jumlah antar faktor-faktor dari hasil pemfaktoran masing-masing


bentuk berikut ini.
a. 4x2 – 100 = …………………………………………………
b. 5x2 – 5y2 = …………………………………………………
c. 45h2 – 5k2 = …………………………………………………
d. 8x2 – 50y2 = …………………………………………………
e. 9a2 – 36b2 = …………………………………………………
f. 3h2 – 12k2 = …………………………………………………
g. 3b2 – 27 = …………………………………………………
h. 8x2 – 32y2 = …………………………………………………
i. a2b2 – 4c2 = …………………………………………………
j. b2 – 4c2 d2 = …………………………………………………

LATIHAN 11

1. Faktorkan masing-masing operasi aljabar berikut ini dengan cara langsung.


a. x2 – 7x + 12 = …………………………………………………
b. a2 + 9a – 10 = …………………………………………………
c. x2 – 14x + 45 = …………………………………………………
d. x2 + 8x + 12 = …………………………………………………
e. x2 + 12x + 35 = …………………………………………………
f. x2 + 24x + 80 = …………………………………………………
g. x2 – 7x + 12 = …………………………………………………
h. x2 – 49x + 360 = …………………………………………………
i. x2 – 68x + 256 = …………………………………………………
j. x2 – 21x – 72 = …………………………………………………

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 15


k. x2 – 4x – 21 = …………………………………………………
l. x2 – 2x – 48 = …………………………………………………
m. x2 – 13x + 36 = …………………………………………………

2. Faktorkan masing-masing operasi aljabar berikut ini dengan cara tak


langsung.
a. x2 + 15x + 50 = …………………………………………………
b. x2 + 18x + 45 = …………………………………………………
c. x2 + 18x + 72 = …………………………………………………
d. x2 + 10x + 25 = …………………………………………………
e. x2 + 71x – 72 = …………………………………………………
f. x2  6x – 72 = …………………………………………………
g. x2  8x + 15 = …………………………………………………
h. x2 + 12x + 32 = …………………………………………………
i. x2  11x + 24 = …………………………………………………

3. Faktorkan masing-masing operasi aljabar berikut ini dengan cara tak


langsung.
a. 6x2 + 19x + 15 = …………………………………………………
b. 9x2 + 6x + 1 = …………………………………………………
c. 24x2 + 2x  1 = …………………………………………………
d. 15 – 7x  2x2 = …………………………………………………
e. 9x2  24x + 16 = …………………………………………………
f. 12x2  23x + 10 = …………………………………………………
g. 12x2  11x – 5 = …………………………………………………
h. 1 + 3x  18x2 = …………………………………………………
i. 10x2  43x + 12 = …………………………………………………

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 16


j. 6x2  13x + 6 = …………………………………………………
k. 12x2  8x + 1 = …………………………………………………
l. 10x2 + 17x + 3 = …………………………………………………
m. 10x2 + 19x + 6 = …………………………………………………
n. 5x2  23x  10 = …………………………………………………
o.  2 + 7x + 4x2 = …………………………………………………
p. 8x2 + 10x + 3 = …………………………………………………
q. 3x2 + 4x + 1 = …………………………………………………
r. 15 + 14x + 3x2 = …………………………………………………
s. 3 + 7x + 2x2 = …………………………………………………
t. 9x2 – x – 10 = …………………………………………………
u. 6x2 – 5x – 6 = …………………………………………………
v. 2x2 – 11x + 5 = …………………………………………………

SMP-7/Smt-1/OPERASI ALJABAR Halaman 17

Anda mungkin juga menyukai