Anda di halaman 1dari 22

KEMENTERIAN

KEMENTERIANRISET, TEKNOLOGI,
RISET, DAN
TEKNOLOGI, PENDIDIKAN
DAN PENDIDIKANTINGGI
TINGGI
FAKULTAS TEKNIK
FAKULTAS UNIVERSITAS
TEKNIK SULTAN
UNIVERSITAS AGENG
SULTAN AGENGTIRTAYASA
TIRTAYASA
LABORATORIUM
LABORATORIUMFISIKA TERAPAN
FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal
Jalan Sudirman
Jenderal Sudirman Km.Km.3 Cilegon 42435
3 Cilegon 42435Telp. (0254)
Telp. 395502
(0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id
Website: Email:
http://fisdas.ft-untirta.ac.id lab.fisikaterapan@untirta.ac.id
Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

BLANGKO PERCOBAAN
PESAWAT ATWOOD

DATA PRAKTIKAN
NAMA
NIM / GRUP
JURUSAN
REKAN
TGL.
PERCOBAAN

M1 (g)
M2 (g)
m (g)

PERCOBAAN A
a) M2 + m =...g
AB (cm)
t1 (detik)
t´1(detik)
a (m/s2)
BC (cm)
t2 (detik)
t´2(detik)
v (m/s)

I (kgm2)

PERCOBAAN B
b) M2 + m = ... g
AB (cm)
t1 (detik)
t´1(detik)
a (m/s2)
BC (cm)
t2 (detik)
t´2(detik)
333v (m/s)
I (kgm2)
Grafik Kecepatan Percobaan A ( v A ) terhadap Waktu (t´2)

(replace this shape with your chart)

Grafik Percepatan Percobaan B (a B) terhadap Waktu (t´1)

(replace this shape with your chart)

Suhu ruang awal = ......℃


Suhu ruang akhir = .....℃
Sikap barometer awal = .......mmHg
Sikap barometer akhir = ....... mmHg
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

BLANGKO PERCOBAAN
HUKUM KEKEKALAN MOMENTUM

DATA PRAKTIKAN
NAMA
NIM / GRUP
JURUSAN
REKAN
TGL.
PERCOBAAN

A. PENIMBANGAN

Table A Penimbangan Massa Benda


Massa (kg)
Mrata-rata (kg)
No. Benda 1 2 3
1. Kereta A
2. Kereta A + 1 beban
3. Kereta A + 2 beban
4. Kereta B
5. Kereta B + 1 beban
6. Kereta B + 2 beban

B. PERCOBAAN TUMBUKAN LENTING SEMPURNA

Table B Tumbukan Lenting Sempurna


SebelumTumbukan
Kereta A Kereta B (P 1.1)
P total
No. Beban mA vA PA mB vB PB
(kgm/s)
(kg) (m/s) (kgm/s) (kg) (m/s) (kgm/s)
1 Tanpa Beban

2 Tambah 1 beban

3 Tambah 2 beban
SetelahTumbukan
KEMENTERIAN
KEMENTERIANRISET,
RISET,TEKNOLOGI,
TEKNOLOGI,DAN
DANPENDIDIKAN
PENDIDIKANTINGGI
TINGGI
FAKULTAS
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTANAGENG
TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENGTIRTAYASA
TIRTAYASA
LABORATORIUM
LABORATORIUMFISIKA
FISIKATERAPAN
TERAPAN
Jalan
JalanJenderal
JenderalSudirman
SudirmanKm.Km.33Cilegon
Cilegon42435
42435Telp.
Telp.(0254)
(0254)395502
395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

Kereta A (P 2.1) Kereta B (P 2.2)


No. Beban P' total
mA v'
A P '
A
mB v '
B P '
B (kgm/s)
(kg) (m/s) (kgm/s) (kg) (m/s) (kgm/s)
1 Tanpa Beban

2 Tambah 1 beban

3 Tambah 2 beban

Table C Selisih Momentum Total


Beban P Total P' Total |P−P '|
Tanpa Beban
Tambah 1
beban
Tambah 2
beban

C. PERCOBAAN TUMBUKAN TIDAK LENTING SAMA SEKALI

Table D Tumbukan Tidak Lenting Sama Sekali


SebelumTumbukan
Kereta A Kereta B (P 1.1)
P total
No. Beban mA vA PA mB vB PB
(kgm/s)
(kg) (m/s) (kgm/s) (kg) (m/s) (kgm/s)
1 Tanpa Beban

2 Tambah 1 beban

3 Tambah 2 beban
SetelahTumbukan
Kereta A (P 2.1) Kereta B (P 2.2)
No. Beban P' total
mA v'
A P '
A
mB v '
B P '
B (kgm/s)
(kg) (m/s) (kgm/s) (kg) (m/s) (kgm/s)
1 Tanpa Beban

2 Tambah 1 beban

3 Tambah 2 beban

Table E Selisih Momentum Total


Beban P Total P' Total |P−P '|
Tanpa Beban
Tambah 1
beban
Tambah 2
beban

Suhu ruang awal = ......℃


Suhu ruang akhir = .....℃
Sikap barometer awal = .......mmHg
Sikap barometer akhir = ....... mmHg
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

BLANGKO PERCOBAAN TETAPAN PEGAS


DATA PRAKTIKAN
NAMA
NIM / GRUP
JURUSAN
REKAN
TGL. PERCOBAAN

A. METODE PEMBEBANAN
F0 = ... N l0 = ... m
Tabel A. Data Percobaan Metode Pembebanan
∆F = (W –F0) l ∆l = (l – l0)
m W ̅ ∆̅l̅ k
(N) (m) (m)
(kg) (N) (m) (N/m)
1 2 3 1 2 3
0,07
0,09
0,11

B. METODE PEMBEBANAN

Tabel B. Data Percobaan Metode Osilasi

Massa beban, M (kg)


Jumlah osilasi n selama ... detik
Periode, T1 (s)
(T1)2
k (N/m)
ḱ (N/m)

Massa beban, M (kg)


Jumlah osilasi n selama ... detik
Periode, T2 (s)
(T2)2
k (N/m)
ḱ (N/m)
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

Massa beban, M (kg)


Jumlah osilasi n selama ... detik
Periode, T3 (s)
(T3)2
k (N/m)
ḱ (N/m)

C. OSILASI PADA PEGAS PIPIH

Tabel C. Data Massa Beban dan Panjang Pegas Pipih


Massa beban, M (kg)
Panjang pegas pipih (cm)

Tabel D. Data Periode pada Osilasi Pegas Pipih


Simpangan (cm)
Waktu untuk ... ayunan, t (s)
Periode, T1 (s)
(T1)2
k (N/m)
ḱ (N/m)

Simpangan (cm)
Waktu untuk ... ayunan, t (s)
Periode, T2 (s)
(T2)2
k (N/m)
ḱ (N/m)

Grafik Gaya (F) terhadap Pertambahan Panjang (∆´ l)


(replace this shape with your chart)

Suhu ruang awal = ......℃


Suhu ruang akhir = .....℃
Sikap barometer awal = .......mmHg
Sikap barometer akhir = ....... mmHg
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

BLANGKO PERCOBAAN
BANDUL REVERSIBEL

DATA PRAKTIKAN
NAMA
NIM / GRUP
JURUSAN
REKAN
TGL.
PERCOBAAN

A. PERCOBAAN 1
JARAK BEBAN B DARI WAKTU UNTUK 10
PERIODE
MATA PISAU PERTAMA OSILASI
(TA) detik
cm (tA) detik
y1
y2
y3
y4
y5
y6
y7
y8
y9

B. PERCOBAAN 2
JARAK BEBAN B DARI WAKTU UNTUK 10
PERIODE
MATA PISAU KEDUA OSILASI
(TB) detik
cm (tB) detik
y1
y2
y3
y4
y5
y6
y7
y8
y9
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

g percobaan persen
No. T (s) g literatur (m/s2)
(m/s2) kesalahan (%)
1.
9.8

Grafik Periode TA dan TB terhadap y

(replace this shape with your chart)

Suhu ruang awal = ......℃


Suhu ruang akhir = .....℃
Sikap barometer awal = ... mmHg
Sikap barometer akhir = ... mmHg
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

BLANGKO PERCOBAAN MODULUS YOUNG

DATA PRAKTIKAN
NAMA
NIM / GRUP
JURUSAN
REKAN
TGL.
PERCOBAAN

PERCOBAAN A (......)

Tabel A Pengukuran logam

1 2 3
Panjang, (m)
Lebar, (m)
Tinggi, (m)

Tabel B Pengukuran dan Perhitungan Modulus Young

Massa Modulus
Berat, W Pertambahan Modulus
Beban, m Young, Y Error (%)
(N) Tinggi, H (m) Young, Y (Pa)
(kg) (GPa)

Rata-rata
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

PERCOBAAN B (......)

Tabel C Pengukuran logam

1 2 3
Panjang, L (m)
Lebar, b (m)
Tinggi, t (m)

Tabel D Pengukuran dan Perhitungan Modulus Young

Massa Modulus
Berat, W Pertambahan Modulus
Beban, m Young, Y Error (%)
(N) Tinggi, H (m) Young, Y (Pa)
(kg) (GPa)

Rata-rata

Suhu ruang awal = .........℃


Suhu ruang akhir = ........℃
Sikap barometer awal = ....mmHg
Sikap barometer akhir = ....mmHg
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

BLANGKO PERCOBAAN
PANAS JENIS & KALORIMETER
DATA PRAKTIKAN
NAMA
NIM / GRUP
JURUSAN
REKAN
TGL. PERCOBAAN

JENIS BENDA MASSA (gr)


Kalorimeter Kosong
Pengaduk
Kalorimeter + ½ bagian air
Kubus materi 1 (BESI)
Kubus materi 2 (KUNINGAN)

Temperatur akhir Temperatur akhir c %


PERCOBAAN
(T a) (T a) (J/kg°C) kesalahan
PERCOBAAN 1 15 detik.... °C 165 detik......°C
30 detik.....°C 180 detik......°C
Suhu air dalam 45 detik.....°C 195 detik......°C
Kalorimeter 60 detik.....°C 210 detik.....°C
Mula-mula ( T 0 )...°C 75 detik.....°C 225 detik.....°C
90 detik......°C 240 detik.....°C
Suhu kubus materi 1 105 detik....°C 255 detik......°C
(.......) ( T )....C 120 detik....°C 270 detik......°C
135 detik....°C 285 detik......°C
150 detik....°C 300 detik.......°C
PERCOBAAN 2 15 detik.... °C 165 detik......°C
30 detik.....°C 180 detik......°C
Suhu air dalam 45 detik.....°C 195 detik......°C
Kalorimeter 60 detik.....°C 210 detik.....°C
Mula-mula ( T 0 )...°C 75 detik.....°C 225 detik.....°C
90 detik......°C 240 detik.....°C
Suhu kubus materi 2 105 detik....°C 255 detik......°C
(........) ( T )....C 120 detik....°C 270 detik......°C
135 detik....°C 285 detik......°C
150 detik....°C 300 detik.......°C

0
Suhu ruang awal =..... C
0
Suhu ruang akhir =..... C
Sikap Barometer awal =...... mmHg
Sikap Barometer akhir =....... mmHg
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

BLANGKO PERCOBAAN
CERMIN DAN LENSA

DATA PRAKTIKAN
NAMA
NIM / GRUP
JURUSAN
REKAN
TGL.
PERCOBAAN

Percobaan A. Karakteristik Cahaya pada Cermin dan Lensa

Sinar Istimewa Cermin Cekung

Sinar Istimewa Cermin Cembung

Pemantulan: Cermin Cekung


KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

Pemantulan: Cermin Cembung

Pembiasan: Lensa Bikonveks

Pembiasan: Lensa Bikonkaf

Percobaan B. Menentukan Fokus dan Besar Bayangan pada Cermin Cekung

Paramete h1 (cm) h2 (cm)


r
S' 6.3
Ś '
S 4.3

h' 1.3
h´ '
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

h(cm)
Parameter h1 (cm) h2 (cm)
f perhitungan … …
f pengamatan
% error … …
M … …
h́ 'pengamatan
h́ ' perhitungan … …
% error … …

Suhu ruang awal = .....℃


Suhu ruang akhir = ......℃
Sikap barometer awal = .....mmHg
Sikap barometer akhir = .....mmHg
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

BLANGKO PERCOBAAN
RANGKAIAN LISTRIK

DATA PRAKTIKAN
NAMA
NIM / GRUP
JURUSAN
REKAN
TGL. PERCOBAAN

PERCOBAAN A. Hukum Ohm


Perc Kx = Resistor ... Ω Kx = Lampu
V (volt) I (Ampere) V (volt) I (Ampere)
.
ke-
1
2
3
4
5
6

Perc Kx = PTC Kx = NTC


. V (volt) I (Ampere) V (volt) I (Ampere)
ke-
1
2
3
4
5
6

PERCOBAAN B. Hukum Kirchoff

Kirchoff Voltage Law Kirchoff Current Law


Perc Vs VR1 VR2 VR3 Vs IR1 IR2 IR3
. (volt) (volt) (volt) (volt) (volt (A) (A) (A)
ke- )
1
2
Percobaan C. Bentuk Gelombang dari Osiloskop
Tegangan pada Sumber
Tegangan pada R1

Tegangan pada R2

Tegangan pada R3

Suhu ruang awal = .....℃


Suhu ruang akhir = ......℃
Sikap barometer awal = .....mmHg
Sikap barometer akhir = .....mmHg
KEMENTERIAN RISET,
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI,
TEKNOLOGI, DAN
DAN PENDIDIKAN
PENDIDIKAN TINGGI
TINGGI
FAKULTAS TEKNIK
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS
UNIVERSITAS SULTAN
SULTAN AGENG
AGENG TIRTAYASA
TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
TERAPAN
Jalan Jenderal
Jalan Jenderal Sudirman
Sudirman Km.Km. 33 Cilegon
Cilegon 42435
42435 Telp.
Telp. (0254)
(0254) 395502
395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

BLANGKO PERCOBAAN
VISKOSITAS FLUIDA
DATA PRAKTIKAN
NAMA
NIM / GRUP
JURUSAN
REKAN
TGL. PERCOBAAN

Tabel 1 Pengukuran Jari-jari Bola Alumunium

No Ukuran Bola Alumunium r 1 (m) r 2(m) r 3(m) r Rata−rata(m)

1. Bola Besar

2. Bola Kecil
Tabel 2 Hasil Pengamatan Percobaan Viskositas .....
Kecepata
Rata-rata
n
Waktu Viskositas,
Ketinggia Waktu Replikasi, t (s) Jatuh
No Replikasi, η (Pa.s)
n Fluida, h Benda,
. t (s)
(m) v (m/s)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1.

2.

Tabel 3 Hasil Pengamatan Percobaan Viskositas


Kecepata
Rata-rata
n
Waktu Viskositas,
Ketinggia Waktu Replikasi, t (s) Jatuh
No Replikasi, η (Pa.s)
n Fluida, h Benda,
. t (s)
(m) v (m/s)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1.

2.

Suhu ruang awal = .... ℃


Suhu ruang akhir = .... ℃
Sikap barometer awal =.... mmHg
Sikap barometer akhir = .... mmHg
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

BLANGKO PERCOBAAN
KOEFISIEN MUAI PANJANG
DATA PRAKTIKAN
NAMA
NIM / GRUP
JURUSAN
REKAN
TGL.
PERCOBAAN

Panjang Batang (L0)

Batang L1 (cm) L2 (cm) L3 (cm) Lrata-rata (cm)

A. PERCOBAAN 1
Batang : Tembaga (17x10-6)
Selisih
Suhu Selisih Koefisien
Suhu Perubahan
Batang Perubahan Muai Error
Batang Panjang
Akhir Suhu Panjang (%)
Awal (˚C) Batang
(˚C) Batang (˚C) (/˚C)
(cm)
KEMENTERIAN RISET, TEKNOLOGI, DAN PENDIDIKAN TINGGI
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SULTAN AGENG TIRTAYASA
LABORATORIUM FISIKA TERAPAN
Jalan Jenderal Sudirman Km. 3 Cilegon 42435 Telp. (0254) 395502
Website: http://fisdas.ft-untirta.ac.id Email: lab.fisikaterapan@untirta.ac.id

Rata-rata

B. PERCOBAAN 2
Batang : Alumnium (24 x10-6)
Selisih
Suhu Selisih Koefisien
Suhu Perubahan
Batang Perubahan Muai Error
Batang Panjang
Akhir Suhu Panjang (%)
Awal (˚C) Batang
(˚C) Batang (˚C) (/˚C)
(cm)

Rata-rata

Suhu ruang awal = .......℃


Suhu ruang akhir = .......℃
Sikap barometer awal = ...... mmHg
Sikap barometer akhir = ...... mmHg

Anda mungkin juga menyukai