MATEMATIKA
(LKS) 1 PEMINATAN
Satuan Pendidikan : SMA Tujuan:
Kelas/ Semester : XI / 1 Siswa dapat menentukan himpunan penyelesaian
Materi : Persamaan Trigonometri persamaan trigonometri bentuk 𝐬𝐢𝐧 𝒙 = 𝐬𝐢𝐧 𝜶
Sub Materi : Persamaan Trigonometri
Bentuk 𝐬𝐢𝐧 𝒙 = 𝐬𝐢𝐧 𝜶
PETUNJUK
KEGIATAN AWAL
1. Perhatikan tabel berikut.
𝛼 0° 30° 45° 60° 90°
sin 𝛼 0 1 1 1 1
2 3
2 2 2
2. Ingat kembali menentukan nilai dari:
1
a. sin 135° = sin 180° − 45° = sin 45° = 2 2
1
b. sin 240° = sin 180° + 60° = − sin 60° = − 2 3
1
c. sin 330° = sin 360° − 30° = − sin 30° = − 2
1
d. sin(−45°) = − sin 45° = − 2 2
1
e. sin 750° = sin 2 360° + 30° = sin 30° = 2
KEGIATAN INTI
𝟏
Tentukan semua nilai 𝒙 yang memenuhi persamaan 𝐬𝐢𝐧 𝒙 = 𝟐.
Penyelesaian:
1
(i) Ubah sin 𝑥 = 2 menjadi bentuk sin 𝑥 = sin 𝛼
1
sin 𝑥 = ⇔ sin 𝑥 = sin 30°
2
Diperoleh 𝑥 = 30°
1
(ii) Menggunakan konsep sudut berelasi, tentukan nilai 𝑥 lain yang memenuhisin 𝑥 = 2
Untuk 𝑘 = −1 Untuk 𝑘 = −1
sin 𝑥 = sin(−330°) sin 𝑥 = sin(−210°)
⇔ 𝑥 = −330° ⇔ 𝑥 = −210°
Untuk 𝑘 = 0 Untuk 𝑘 = 0
sin 𝑥 = sin 30° sin 𝑥 = sin 150°
⇔ 𝑥 = 30° ⇔ 𝑥 = 150°
Untuk 𝑘 = 1 Untuk 𝑘 = 1
sin 𝑥 = sin 390° sin 𝑥 = sin 510°
⇔ 𝑥 = 390° ⇔ 𝑥 = 510°
Untuk 𝑘 = 2 Untuk 𝑘 = 2
sin 𝑥 = sin 750° sin 𝑥 = sin 870°
⇔ 𝑥 = 750° ⇔ 𝑥 = 870°
Untuk 𝑘 = 3 Untuk 𝑘 = 3
sin 𝑥 = sin 1110° sin 𝑥 = sin 1230°
⇔ 𝑥 = 1110° ⇔ 𝑥 = 1230°
dan seterusnya dan seterusnya
HP= {… , −330°, −210°, 30°, 150°, 390°, 510°, 750°, 870°, 1110°, 1230°, … }
1
Karena begitu banyak nilai 𝑥 yang memenuhi persamaan sin 𝑥 = 2, maka kita dapat
menyederhanakannya menjadi:
𝑥1 = 30° + 𝑘 ∙ 360°
𝑥2 = 180° − 30° + 𝑘 ∙ 360°
Dengan 𝑘 ∈ ℤ
KESIMPULAN
Berdasarkan kegiatan di atas, kita dapat menyimpulkan:
Penyelesaian dari persamaan trigonometri yang berbentuk sin 𝑥 = sin 𝛼 adalah sebagai berikut.