BATANG
Materi Kuliah 4
2017
1126
89
Tujuan Kuliah
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
2017
1126
89
Pada bagian ketiga dari materi kuliah analisa struktur
telah diterangkan konsep dasar pengaruh beban
bergerak pada struktur balok. Pengaruh beban
bergerak pada struktur balok dapat menghasilkan
reaksi perletakan yang selalu berubah-ubah seiring
dengan perubahan posisi beban. Akibat beban
bergerak dapat diturunkan atau dihitung besarnya
gaya-gaya dalam (geser dan momen lentur) pada
balok. Gaya-gaya dalam juga selalu berubah seiring
dengan perubahan posisi beban luar pada balok.
Bentuk umum dari perubahan reaksi perletakan atau
gaya-gaya dalam pada balok dapat dinyatakan dalam
bentuk garis lurus. Garis pengaruh pada balok
dikembangkan dengan mengubah bentuk beban
menjadi beban satuan.
2017
1126
89
Perhitungan rekasi perletakan dan gaya-gaya dalam
dapat dihitung dengan mengalikan ordinat garis
pengaruh dengan besarnya beban. Pengaruh beban
bergerak berbentuk beban merata juga dapat
ditentukan dengan mengalikan nilai beban merata
dengan luas bagian dari diagram garis pengaruh.
2017
1126
89
5.5 m
1.5 m
P2 = 2 kN
P1 = 1 kN
C
VA VB
6.5 m 10.5 m
L = 17 m
1
Garis Pe
10.5/17 ngaruh
+ VA
Garis Pe
ngaruh - 6.5/17
VB
1
Jika x=5.5 m maka Qc = +(10/10.5*10.5/17)*2 - (5.5/6.5*6.5/17)* 1=
Qc = + 0.8529 kN
2017
1126
89
5.5 m
6.5 m
q = 2 kN/m
VA VB
6.5 m 10.5 m
L = 17 m
1
Garis Pe
10.5/17 ngaruh
+ VA
Garis Pe
ngaruh - 6.5/17
VB
1
Jika x=5.5 m maka Qc = +(5/17+10.5/17)*5.5/2*2 - (5.5/17+6.5/17)*1/2* 2=
Qc = + 4.3088 kN
2017
1126
89
3.5 m 8m 5.5 m
Contoh
beban q = 4 kN/m
merata
bergerak
C
VA VB
a = 7.5 m b = 9.5 m
L=17 m
(L-a)/L*a
3.5/7.5*(L-a)/L*a
5.5/9.5*(L-a)/L*a
Luas 1 Luas 2
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
Lantai Jembatan
Batang Melintang
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
P
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
1 16 18
P 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
1 16 18
P 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
Pada saat beban terpusat berada pada posisi diantara
dua balok melintang maka posisi beban terpusat berada
diantara dua titik buhul. Karena perhitungan gaya-gaya
batang mensyaratkan beban-beban terpusat bekerja
pada posisi titik buhul, maka beban terpusat yang
berada diantara dua titik buhul harus diuraikan atau
dibagi pada dua titik buhul terdekat.
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18
P 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
g
Sebagai contoh jika beban
terpusat berada diantara buhul
23 24
“m” dan “n”. Maka beban P
dibagikan ke titik buhul m dan n Pm P Pn
masing-masing sebesar Pm dan lantai jembatan
1 16 18 P 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
Berdasarkan teori Statika
a b g
P
Pa=b/L*P Pb=a/L*P
A L B
23 24
a2 Pm P Pn
Pm *P
a lantai jembatan
m 13 n
a1 a1 a2
Pn *P a
a
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18
P 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
X
Posisi tumpuan A
garis pengaruh akibat beban bergerak
pada umumnya ditentukan oleh posisi
23 24
beban terhadap salah satu tumpuan.
Pada contoh rangka batang seperti di Pm P Pn
atas, jika posisi beban P adalah sejarak
lantai jembatan
“X” dari tumpuan A, maka jarak
a1 = X – jarak titik “m” ke tumpuan A m 13 n
a1 a2
a1 = X-4a (lihat gambar samping)
a
a2 = 5a – X (lihat gambar samping) X
4a
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18
P 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
X
Posisi tumpuan A
a1 = X – 4a
a2 = 5a – X
23 24
a2 Pm P Pn
Pm *P
a lantai jembatan
m 13 n
a1 a1 a2
Pn *P a
a X
4a
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18
P 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
X
g
Posisi tumpuan A
Karena posisi beban tidak tetap (tidak
selalu berada diantara titik buhul “m” 23 24
dan “n”) maka untuk selanjutnya pada
catatan kuliah ini ditentukan P1 adalah P1 P P2
hasil uraian beban P pada buhul kiri
lantai jembatan
dan P2 adalah hasil uraian gaya P pada
buhul kanan (lihat gambar). m 13 n
a1 a2
a
X
4a
2017
1126
89
Sebagai contoh pertama akan dilihat struktur rangka
batang dengan bentuk seperti terlihat pada gambar di
bawah. Beban P = 1 bergerak dari A ke B. Akan dihitung
dan digambar garis pengaruh gaya batang S6, S12 dan
S11
F 5 G 6 H 7 I 8 J
9 10 12 13 16
a
11 14 15 17
A B
1 C 2 D 3 E 4
a a a a
VA VB
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh reaksi VA dan VB.
F 5 G 6 H 7 I 8 J
P=1
9 10 12 13 16
a
11 14 15 17
A B
1 C 2 D 3 E 4
a a a a
VA
VA = P*(4a-x)/4a
VB
x VA = (4a-x)/4a
Gari
s Peng
aruh VB = P*x/4a
VA
1 VB = x/4a
3/4
2/4
1/4
h V B
gar u
P e n
s
Gari
1
3/4
2/4
1/4
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh S6
I
F 5 G 6 H 7 I 8 J
P=1 VA = (4a-x)/4a
9 10 12 13 16
a
11 14 15 17
A B
VB = x/4a
1 C 2 D 3 E 4
a Ia a a
VA VB
x
P=1
9 10 12 13 16 VA = (4a-x)/4a
a
11 14 15 17
A
1 C 2 D 3 E 4
B VB = x/4a
a Ia a a
VA VB
x
a
11 14 15 17
2a x
A
P1 *P
1 C 2 D 3 E 4
B a
a Ia a a
untuk P 1
2a x
VA VB P1
x a
F 5 G 6 H 7 I 8 J
9 10 12 13 16
a
11 14 15 17
A B
1 C 2 D 3 E 4
a a a a
VA VB
Ga
ris
P en
ga
1/2
ruh
1 - 1/2
S6
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh S12
I
F 5 G 6 H 7 I 8 J
P=1 VA = (4a-x)/4a
9 10 12 13 16
a
11 14 15 17
A B
VB = x/4a
1 C 2 D 3 E 4
a Ia a a
VA VB
x
P=1
9 10 12 13 16 VA = (4a-x)/4a
a
11 14 15 17
A
1 C 2 D 3 E 4
B VB = x/4a
a Ia a a
VA VB
x
P=1 VB = x/4a
9 10 12 13 16
a
11 14 15 17
2a x
A B P1 *P
1 C 2 D 3 E 4 a
a Ia a a untuk P 1
2a x
VA VB P1
a
P bergerak antara titik C sampai titik D (a x 2a)
Perhatikan potongan I-I bagian kiri
V=0
VA - S12sin45 – P1 = 0
S12 = (VA - P1)/sin45 = ((4a-x)/4a - (2a-x)/a)/sin45
Untuk x = a maka S6 = -(1/4)/sin45 (tekan)
Untuk x = 2a maka S6 = (1/2)/sin45 (tarik)
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh S12
F 5 G 6 H 7 I 8 J
9 10 12 13 16
a
11 14 15 17
A B
1 C 2 D 3 E 4
a a a a
VA VB
Gar
is Pe n
gar
uh
+ S12
-
(1/2)/sin45
(1/4)/sin45
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh S11
G
F 5 G 6 H 7 I 8 J
10 11
9 10 P=1 12 13 16 P1 P
a
11 14 15 17 P2
A B
1 C 2 D 3 E 4
II A 1 C
II
a a a a
x a-x
VA VB
a
x
9 10 12 13 P=1 16
a
11 14 15 17
A B
1 C 2 D 3 E 4
II II
a a a a
VA VB
x
P=1
9 10 12 13 16
a
15 17 11 12
11 14
P1 P P2
A B
1 C 2 D 3 E 4 C 2 D
X
IIa II
a a a x-a 2a-x
a
VA VB 2a
F 5 G 6 H 7 I 8 J
9 10 12 13 16
a
11 14 15 17
A B
1 C 2 D 3 E 4
a a a a
VA VB
1
S1
uh
ar
ng
Pe
+ 1
is
ar
G
2017
1126
89
Sebagai contoh kedua akan ditinjau
pengaruh dari beban P yang bergerak di
atas struktur rangka batang dengan
bentuk dan jarak titik buhul sebagaimana
terlihat pada gambar.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
2017
1126
89
Hitung dan gambar garis pengaruh dari reaksi
perletakan VA dan VB.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16 P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
x
VA = P*(L-x)/L VB = P*x/L
VA = (L-x)/L = (7a-x)/7a VB = x/L = x/7a
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh reaksi perletakan pada struktur rangka batang dengan
mengambil asumsi beban P berupa beban satuan.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
Garis Peng
a ruh VA
1 6/7 5/7 4/7 3/7 2/7 1/7
aruh VB
Garis Peng
5/7 6/7 1
3/7 4/7
1/7 2/7
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
Garis Peng
a ruh VA
1 6/7 5/7 4/7 3/7 2/7 1/7
5/7 6/7 1
3/7 4/7
1/7 2/7
VB = x/7a
P=1
16
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
Semua gaya batang diasumsikan mempunyai arah tarik
x sehingga pada potongan I-I bagian kiri dan kanan
adalah sebagai berikut
c 2 d 3 S3 3 e 4 f 5 g 6 h 7
S3 i
18
S1
16
a
18 26
a
1 17 19 20 22
8
21 23 24 25 27 8
S1
8
a b
10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
9 j 10 S10 S10
a a a a a
a
VA VB
Bagian kiri Bagian kanan
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
P=1
16
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
VA = (7a-x)/7a VB = x/7a
Jika beban P bergerak antara titik “a” sampai titik “j” (0 x a).
Perhatikan potongan I-I bagian kanan. Hitung Momen pada titik
“k”, batang 10 dan batang 18 bertemu di titik “k”
Mk=0
VB*5a+S3*a=0 Jika x = 0 maka S3 = 0
S3 = -5VB (Tekan) Jika x = a maka S3 = -5/7
S3 = - 5x/7a
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16 P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
VA = (7a-x)/7a VB = x/7a
Jika Beban P bergerak antara titik k sampai titik b (2a x 7a).
Perhatikan potongan I-I dan lihat bagian kiri.
Mk=0
VA*2a+S3*a=0 Jika x = 2a maka S3 = -10/7
S3 = -2VA (Tekan) Jika x = 7a maka S3 = 0
S3 = -2*(7a-x)/7a (tekan)
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16
P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA d VB
x
17 18
Jika beban P bergerak diantara titik P
j dan k (a x 2a). Perhatikan bagian P1 P2
kiri potongan I-I
P1 = ((2a-x)/a)*P
j 10 k
X
X-a 2a - x
P2 = ((x-a)/a)*P a
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16
P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
VA = (7a-x)/7a VB = x/7a
Mk=0
VA*(2a) + S3*a – P1*a=0 P1 = ((2a-x)/a)*P
VA*(2a) + S3*a – ((2a-x)/a)*P*a=0
S3 = -2*VA + P*(2a-x)/a
S3 = -2*(7a-x)/7a + (2a-x)/a
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16
P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
S3 = -2*(7a-x)/7a + (2a-x)/a
Jika x = a maka Jika x = 2a maka
S3 = -2*(7a-a)/7a + (2a-a)/a S3 = -2*(7a-2a)/7a + (2a-2a)/a
= (-12/7+1) = -5/7 = -10/7
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
5/7
10/7
- r uh S3
e nga
is P
Gar
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16 P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
Garis Peng
a ruh VA
1 6/7 5/7 4/7 3/7 2/7 1/7
5/7 6/7 1
3/7 4/7
1/7 2/7
VB = x/7a
P=1
16
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x VA = (7a-x)/7a VB = x/7a
Jika Beban P bergerak antara titik “a” sampai titik “j” (0 x a).
Perhatikan potongan I-I bagian kanan dan momen ke titik “d”.
Md=0
VB*5.5a - S10*a=0
S10 = + 5.5VB (Tarik)
S10 = 5.5x/7a (Tarik)
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
P=1
16
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x VA = (7a-x)/7a VB = x/7a
Jika Beban P bergerak antara titik “a” sampai titik “j” (0 x a).
Lihat potongan I-I bagian kanan dan momen ke titik “d”.
16 P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
VA = (7a-x)/7a VB = x/7a
Jika Beban P bergerak antara titik “k “sampai titik “b” (2a x 7a).
perhatikan potongan I-I bagian kiri dan Momen ke titik “d”.
Md=0
VA*1.5a-S10*a=0
S10 = +1.5VA (tarik)
S10 = 1.5*(7a-x)/7a (Tarik)
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16 P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
VA = (7a-x)/7a VB = x/7a
16
P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA d VB
x
17 18
Jika Beban P bergerak antara titik “j” sampai P
titik “k” (a x 2a). perhatikan potongan I-I P1 P2
bagian kiri dan momen ke titik “d”.
VA = (7a-x)/7a X
j 10 k
P1 = ((2a-x)/a)*P X-a 2a - x
a
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16
P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
P1 = ((2a-x)/a)*P
x
VA = (7a-x)/7a
Jika Beban P bergerak antara titik “j” sampai titik “k” (a x 2a).
Perhatikan potongan I-I bagian kiri dan momen ke titik “d”.
Md=0
VA*(1.5a)-S10*a-P1*(a/2)=0
S10 = (1.5a*VA - P*((2a-x)/a)*(a/2))/a
S10 = ((1.5*(7a-x)/7a) - ((2a-x)/a)*(a/2)
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16
P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
Garis
Peng
15/14
a
11/14
ruh S
+ 10
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16 P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
Garis Peng
a ruh VA
1 6/7 5/7 4/7 3/7 2/7 1/7
5/7 6/7 1
3/7 4/7
1/7 2/7
VB = x/7a
P=1
16
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
VB = x/L = x/7a
Jika Beban P bergerak antara titik “a” sampai titik “j” (0 x a).
perhatikan potongan I-I bagian kanan.
V=0
S18sin60 + VB = 0
S18 = -VB/sin63 (tekan)
S18 = - (x/7a) /sin63 (tekan)
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
P=1
16
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
VB = x/L = x/7a
16 P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
VA = (L-x)/L = (7a-x)/7a
Jika Beban P bergerak antara titik “k” sampai titik “b” (2a x 7a).
Perhatikan potongan I-I bagian kiri.
V=0
VA-S18sin63=0
S18 = VA/sin63 (tarik)
S18 = ((7a-x)/7a) /sin63 (tarik)
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16 P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x
VA = (L-x)/L = (7a-x)/7a
S18 = ((7a-x)/7a) /sin60 (tarik)
Jika x = 2a maka S18 = (5/7)/sin60
Jika x = 7a maka S18 = 0
2017
1126
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16
P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x P1 = (2a-x)/a*P
VA = (7a-x)/7a
Jika Beban P bergerak antara titik “j” sampai titik “k” (a x 2a).
Perhatikan potongan I-I bagian kiri.
V=0
VA-S18sin60-P1=0
Jika x = a maka S18 = (-1/7)/sin60
S18 = (VA – P1)/sin60 (tekan)
S18 = ((7a-x)/7a - (2a-x)/a)/sin60 Jika x = 2a maka S18 = (5/7)/sin60
2017
1126
(tarik)
89
I
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16
P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a I a a a a a a
VA VB
x P1 = (2a-x)/a*P
VA = (7a-x)/7a
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
(5/7)/sin60
Ga
ris
Pen
+ gar
(1/7)/sin60
uh
S18
1/6a 5/6a
2017
1126
89
II
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a II a a a a
VA VB
Garis Peng
a ruh VA
1 6/7 5/7 4/7 3/7 2/7 1/7
5/7 6/7 1
3/7 4/7
1/7 2/7
VB = x/7a
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a II a a a a
VA VB
VB = x/L = x/7a
Jika Beban P bergerak antara titik “a” sampai titik “k” (0 x 2a).
Perhatikan potongan II-II bagian kanan.
V=0
S19sin60 - VB = 0
S19 = VB/sin60 (tarik)
S19 = (x/7a )/sin60 (tarik)
2017
1126
89
II
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a II a a a a
VA VB
VB = x/L = x/7a
S19 = (x/7a )/sin60 (tarik)
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a II a a a a
VA VB
VA = (7a-x)/7a
Jika Beban P bergerak antara titik “l” sampai titik “b” (3a x 7a).
Perhatikan potongan II-II bagian kiri.
V=0
VA+S19sin60=0
S19 = -VA/sin60
S19 = -((7a-x)/7a)/sin60
2017
1126
89
II
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a II a a a a
VA VB
VA = (7a-x)/7a
S19 = -((7a-x)/7a)/sin60
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
16
P=1
1 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a II a a a a
VA VB
x e
VA = (7a-x)/7a k 11 j
X
3a
2017
1126
89
II
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a II a a a a
VA VB
VA = (7a-x)/7a P1 = (3a-x)/a*P
Jika Beban P bergerak antara titik k sampai titik l (2a x 3a).
Perhatikan potongan II-II bagian kiri.
V=0
VA+S19sin60-P1=0
S19= (-VA + P1))/sin60
S19= (-(7a-x)/7a + (3a-x)/a))/sin60
2017
1126
89
II
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a II a a a a
VA VB
VA = (7a-x)/7a P1 = (3a-x)/a*P
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
(2/7)/sin60
+ (4/7)/sin60
S19
- a r uh
e ng
P
a ris
G
1/3 a 2/3a
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
S3
- Gari
s Pe ngar
uh
a
(1/7)/sin60
(5/7)/sin60
Garis Pen
+ garuh S1
8
1/6
5/6
Garis P
15/14
e
+
11/14
ngaruh
1 0
(2/7)/sin60
(4/7)/sin60
- aruh S
19
2017
e ng
1126
Garis P
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
Bagaimana gambar garis pengaruh gaya batang S4, S11, S20 dan
S21 pada rangka batang di atas. Hitung dan gambarkan keempat
garis pengaruh tersebut.
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
Ga
ris
-
12/7
Pen
gar
uh
S 4
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
S11
a r uh
ng
10/7
+
9/7
e
r is P
Ga
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
(3/7)/sin60
+
Garis Pe
ngaruh -
S2 0 (3/7)/sin60
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
(4/7)/sin60
+
(2/7)/sin60 - e nga r uh S2 1
Garis P
2017
1126
89
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
1 16 18 26
a
17 19 20 21 22 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
a a a a a a a
VA VB
Ga
ris
-
12/7
Pen
gar
uh
S4
1
h S1
garu
10/7
n
+
9/7
e
r is P
Ga
(3/7)/sin60
+
Garis Pe
ngaruh -
S2 0 (3/7)/sin60
(4/7)/sin60
+
- ruh S21
2017
(2/7)/sin60
1126
Pe nga
aris
89
Perhitungan gaya batang akibat beban
kendaraan (beban terpusat lebih dari
satu atau beban merata) .
15 m
5m 5m
2017
1126
89
Gaya Batang S3.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA 5m 5m VB
P2 = 40 kN
4.7 P3 = 40 kN
15 m P1 = 20 kN
2/7
S3
-
5/7
6.7
h
10/7
r u
8/7
a
s Peng
Gari
2017
1126
89
Gaya Batang S3.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA VB
15 m
15 m q=10 kN/m
2/7
4.7
S3
-
5/7
6.7
ruh
10/7
8/7
e nga
Ga ris P
2017
1126
89
Gaya Batang S3 akibat beban terpusat.
Pada saat X = 15 meter dari tumpuan A
S3 = 8/7*20 + 6/7*40 + 4/7*40 = 80 kN
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA 5m 5m VB
P2 = 40 kN
P3 = 40 kN
P1 = 20 kN
15 m
Garis P
15/14
e
+
11/14
ngaruh
12/14
1
9/14
6/14
0
3/14
2017
1126
89
Gaya Batang S10.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA 15 m VB
q=10 kN/m
15 m
Garis P
15/14
e
+
11/14
ngaruh
12/14
1
9/14
6/14
0
3/14
2017
1126
89
Gaya Batang S10 akibat beban terpusat.
Pada saat X = 15 meter dari tumpuan A
S10 = 12/14*20 + 9/14*40 + 6/14*40 = 60 kN
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA 5m 5m VB
P2 = 40 kN
P3 = 40 kN
P1 = 20 kN
15 m
(1/7)/sin60
(5/7)/sin60
Garis Pen
+ garuh S1
8
(2/7)/sin60
(1/7)/sin60
(3/7)/sin60
(4/7)/sin60
1/6
5/6
2017
1126
89
Gaya Batang S18.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA 15 m VB
q=10 kN/m
15 m
(1/7)/sin60
(5/7)/sin60
Garis Pen
+ garuh S1
8
(2/7)/sin60
(1/7)/sin60
(3/7)/sin60
(4/7)/sin60
1/6
5/6
2017
1126
89
Gaya Batang S18 akibat beban terpusat.
Pada saat X = 15 meter dari tumpuan A
S18 = (4/7)/sin60*20 + (3/7)/sin60*40 + (2/7)/sin60*40 = 46.188 kN
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA P P P P P P VB
P=10 kN
2017
1126
89
Pertama-tama akan dihitung reaksi
perletakan VA dan VB.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA P P P P P P VB
P=10 kN
Garis Peng
a ruh VA
1 6/7 5/7 4/7 3/7 2/7 1/7
aruh VB
Garis Peng
5/7 6/7 1
3/7 4/7
1/7 2/7
VA = (6/7+5/7+4/7+3/7+2/7+1/7)*10 = 30 kN ( )
VB = (1/7+2/7+3/7+4/7+5/7+6/7)*10 = 30 kN ( )
2017
1126
89
Perhitungan gaya batang S3.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA P P P P P P VB
P=10 kN
2/7
4/7
5/7
6/7
-
10/7
8/7
S3
e ngaruh
P
Garis
S3 = 10*(5/7+10/7+8/7+6/7+4/7+2/7) = 50 kN (tekan)
Mk = 0 pandang kiri S3 = (VA*10-10*5)/5 = 50 kN (tekan)
2017
1126
89
Perhitungan gaya batang S10.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA P P P P P P VB
P=10 kN
Garis P
e ngaruh
S1
15/14
0
11/14
12/14
+ 9/14
6/14
3/14
S10= 10*(11/14+15/14+12/14+9/14+6/14+3/14) = 40 kN (tarik)
Md = 0 pandang kiri S10 = (VA*7.5-10*2.5)/5 = 40 kN (tarik)
2017
1126
89
Perhitungan gaya batang S18.
c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA P P P P P P VB
P=10 kN
(1/7)/sin60
Garis P
e ngaruh
+ S1 8
(2/7)/sin60
(1/7)/sin60
(3/7)/sin60
(4/7)/sin60
(5/7)/sin60
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA P P P P P P VB
P=10 kN
(4/7)/sin60
(3/7)/sin60
(2/7)/sin60
(1/7)/sin60
+
-
(1/7)/sin60
(2/7)/sin60
9
Pe ngaruh S1
Garis
1 4
5m
8 10
P/2 9 11 P/2
A D
5 B 6 C 7
P P
5m 5m 5m
VA VD
2017
1126
89
PR: Diketahui struktur rangka seperti terlihat pada gambar di
bawah. Pada rangka batang bekerja beban bergerak
(terpusat dan merata) dari titik B ke titik A. Tentukan dimana
posisi beban paling kiri (jarak X) yang akan memberikan gaya
batang (S4, S11, S20 dan S21) maksimum.
q= 5 kN/m
P1 = 10 kN
P2 = 25 kN
P3 = 25 kN
6m
3m 3m
2017
1126
89
PR: c 2 d 3 e 4 f 5 g 6 h 7 i
5m
1 16 17 18 22 26
19 20 21 23 24 8
25 27
a b
9 j 10 k 11 l 12 m 13 n 14 p 15
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
VA VB
P2 = 25 kN
P3 = 25 kN
P1 = 10 kN
x
3m 3m
q= 5 kN/m
x
6m
c 2 d 3 e 4 f
4m
1 10 11 12 13 14 5
15
a b
6 g 7 h 8 i 9
5m 5m 5m 5m
VA VB
PR dikumpulkan paling lambat pada kuliah ke
lima Anstruk 1.
Semua jawaban di tulis dan digambar pada
kertas milimeter (kertas grafik) ukuran A3.
2017
1126
89
No 1 (50%).
Sebuah jembatan rangka dengan bentang 16 meter sebagaimana terlihat pada
gambar di bawah menderita beban P = 20 kN pada titik buhul C, D dan E. Pada
tumpuan A dan B bekerja beban P/2. Semua batang miring membentuk sudut
45o terhadap batang horizontal.
P P P
P/2 4m 4m 4m 4m P/2
1 2 3 4
C D E
A 45.0° B
10 11 12 13 14 15 9
5
F 6 G 7 H 8 I
4m 4m 4m
1. Gambarkan garis pengaruh gaya batang “2”, “12”, “13” dan “7” akibat
beban bergerak dari titik A ke titik B …...………………….…………(20%)
2. Hitunglah besarnya gaya batang “2”, “12”, “13” dan “7” akibat beban P
pada titik C, D dan E dan beban P/2 pada titik A dan B dengan
menggunakan garis pengaruh pada soal no 1………………….……..(10%)
3. Buktikan hasil perhitungan gaya batang “2”, “12”, “13” dan “7” pada soal no
2 diatas sama dengan hasil perhitungan dengan menggunakan metode
RITTER……...…………………………………………………….…...….(20%)
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh VA dan VB
P P P
P/2 4m 4m 4m 4m P/2
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m 4m 4m
Garis pengaruh
VA
1
B
Garis pengaruh V
1
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh gaya batang S2
P I P P
P/2 4m 4m 4m 4m P/2
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m 4m 4m
Jika beban bergerak dari A ke C (0 x 4), perhatikan potongan I-I bagian kanan
MG = 0 S2*2 + VB*10 = 0 S2 = - 5VB
Jika beban bergerak dari D ke B (8 x 16), perhatikan potongan I-I bagian kiri
MG = 0 S2*2 + VA*6 = 0 S2 = - 3VB
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh gaya batang S2
P I P P
P/2 4m 4m 4m 4m P/2
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m 4m 4m
I
Garis pengaruh B
VA Garis pengaruh V
1 1
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m 4m 4m
Jika beban bergerak dari A ke C (0 x 4), perhatikan potongan I-I bagian kanan
V=0 S12sin45 - VB = 0 S12 = VB/sin45
Jika beban bergerak dari D ke B (8 x 16), perhatikan potongan I-I bagian kiri
V=0 S12sin45 + VA = 0 S12 = -VA/sin45
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh gaya batang S12
P P P
P/2 4m I 4m 4m 4m P/2
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m 4m 4m
I
Garis pengaruh B √2
VA Garis pengaruh V
1 1
1/4√2
1/4√2 1/2√2
√2
+ 1/2√2 1/4√2
-
1/4√2 aruh S12
Garis peng
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh gaya batang S7
P I P P
P/2 4m 4m 4m 4m P/2
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m 4m 4m
Jika beban bergerak dari A ke C (0 x 4), perhatikan potongan I-I bagian kanan
MD = 0 S7*2 – VB*8 = 0 S7 = 4VB
Jika beban bergerak dari D ke B (8 x 16), perhatikan potongan I-I bagian kiri
MD = 0 S7*2 – VA*8 = 0 S7 = 4VB
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh gaya batang S7
PI P P
P/2 4m 4m 4m 4m P/2
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m 4m 4m
4 4
I
Garis pengaruh B
VA 2 Garis pengaruh V
1 1 1 1
Garis
peng
2 a ruh S
+ 7
1 1
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh gaya batang S13
P P P
4m 4m
P/2 II 4 m 4m P/2
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m II 4m 4m
Jika beban bergerak dari D ke B (12 x 16), perhatikan potongan II-II bagian
kiri
V=0 S13sin45 – VA = 0 S13 = VA/sin45
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh gaya batang S13
P P P
P/2 4m 4m 4m 4m P/2
II
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m II 4m 4m
1/4√2 1/2√2
+
Garis peng
a
- 1/4√2
ruh S13
2017
1126
89
Gambar garis pengaruh gaya batang S2, S12, S7 dan S13
P P P
P/2 4m 4m 4m 4m P/2
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m 4m 4m
+ 1/2√2 1/4√2
- 12
1/4√2 aruh S
Garis peng
Garis
peng
2 a ruh S
+ 7
1 1
1/4√2 1/2√2
+
Garis peng
a
- 1/4√2
ruh S13
2017
1126
89
Gaya batang akibat gaya P=20 kN (di C, D dan E) dan P/2 = 10 kN (di A dan B)
P P P
P/2 4m 4m 4m 4m P/2
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m 4m 4m
+ 1/2√2 1/4√2
- 12
1/4√2 aruh S
Garis peng
1 2 3 4
A B
C D E
45.0°
10 11 12 13 14 15 9
5
VA F 6 G 7 H 8 I VB
4m 4m 4m
Garis
peng
2 a ruh S
+ 7
1 1
1/4√2 1/2√2
+
Garis peng
a
- 1/4√2
ruh S13
F 6 G 7 H 8 I
4m Im
4 4m
VA=40 kN II VB=40 kN