LIMIT FUNGSI
1
Luas bagian persegi yang diarsir tebal adalah 2 satuan luas.
1
Luas bagian persegi yang diarsir tebal adalah 2 14 satuan luas.
1
Luas bagian persegi yang diarsir tebal adalah 2 14 18 satuan luas.
Begitu dan seterusnya, jika kegiatan ini kita lakukan terus – menerus maka jumlah luas bagian
persegi yang diarsir tebal adalah mendekati 1 satuan luas.
Jadi hasil penjumlahan 12 14 18 161 321 ... adalah mendekati 1.
Pengertian limit secara intuitif adalah berangkat dari pengertian mendekati di atas.
Kita cari nilai – nilai f(x) untuk x mendekati 2. Kita dapat memperhatikan nilai fungsi f(x) di
sekitar x = 2 seperti tampak pada tabel berikut :
x 1,90 1,99 1,999 … 2 … 2,001 2,01 2,1
f(x) 3,90 3,99 3,999 … … 4,001 4,01 4,1
Dari tabel di atas dapat disimpulkan bahwa untuk x mendekati 2 baik dari kiri maupun dari
kanan, nilai fungsi tersebut makin mendekati 4. Dari sini dikatakan bahwa limit f(x) untuk x
x2 4
mendekati 2 sama dengan 4, dan ditulis: lim f(x) lim 4
x 2 x 2 x 2
by ®enni Indras@ri 1
Dari pengertian inilah yang disebut pengertian limit secara intuitif, sehingga :
Definisi limit secara intuitif, bahwa arti dari lim f(x) L adalah jika x mendekati c tetapi
x c
x
0 besar sekali disebut –1 1
tak hingga
2. lim x c
x c
x c
n
x c
8. lim f(x) = lim f(x) = Ln untuk n bilangan bulat positif sembarang
n
n
9. lim n f(x) = L berlaku jika L positif maka n harus bilangan bulat positif dan jika L negatif
x c
maka n harus bilangan bulat positif ganjil
Contoh :
1. lim 5 5
x 3
2. lim x -2
x -2
by ®enni Indras@ri 2
3. lim 3x 1 = 3(2) + 1 = 7
x 2
5. lim 2x 3 4 x 2 lim2x 3 lim(4 x 2 ) = {2(1)+3} + {4 – (12)} = 2 + 3 + 4 – 1 = 8
x 1 x 1 x 1
2 2 2
6. lim x 5 lim x.lim 5 = 3 5 = 17
x 3
x x 3 x3 x 3
2
x 2 4x lim x 4x 22 4 48
7. lim x 2 = = = 12
x 2 2x 3 lim 2x 3 2(2) 3 4 3
x2
2
8. lim x 2x lim x 3 2x = [13 + 2(1)]2 = [1+2]2 = 9
x 1
3
x 1
2
9. lim 3 x 3 2x 3 lim x 3 2x = 3
4 3 2(4) = 3
64 8 = 3
72 = 2 3 9
x 4 x 4
Catatan :
0 a
0
a 0
b. Memfaktorkan
0
Jika dengan cara substitusi diperoleh bentuk tak tentu , , , maka fungsi harus
0
disederhanakan dahulu dengan cara memfaktorkan.
Contoh :
x2 9 99 0
1) lim = = = tak tentu
x 3 x 3 33 0
maka :
lim
x2 9
= lim
x 3x 3 = lim x 3 = 3 + 3 = 6
x 3 x 3 x 3 x 3 x 3
x2 x 2 11 2 0
2) lim = = = tak tentu
x 1 x 1 11 0
maka :
lim
x2 x 2
= lim
x 2x 1 = limx 2 = 1 + 2 = 3
x 1 x 1 x 1 x 1 x 1
by ®enni Indras@ri 3
lim
x 3
= lim
x 3
x 3
= lim
x 9 = lim 1
x 9 x 9 x 9 x 9 x 3 x 9
x 9 x 3 x 9 x 3
1 1
= =
9 3 6
4x 4x 4 4 0
2). lim = = = tak tentu
x 0 x 0 0
maka :
4x 4x 4x 4x 4 x 4x
lim = lim
x 0 x x 0 x 4 x 4x
= lim
4 x 4 x
x 0 x 4 x 4x
2x
= lim
x 0 x 4 x 4x
2
= lim
x 0 4 x 4x
2 2 2 1
= = = =
4 4 22 4 2
LATIHAN SOAL
x3 1
x -2
2. lim x 2 - 7x 4 7. lim 2
x -1 x 1
4x 11 x2 x
3. lim 8. lim
x 9 10 x 0 x
2
x 1 x
4. lim 9. lim
x -1 x 1 x 0 2 4 x
x 2 2x x
5. lim 10. lim
x 2 x 2 4 x 0 2x 2x
Untuk menyelesaikan limit bentuk ini dengan cara membagi pembilang dan penyebut
dengan variabel pangkat tertinggi.
Contoh :
2 2x 2 2 x 2 5 2 2 1 5 2
2x x 5 x x
1) lim 2 lim 2 x x x lim
x 5x 6x 1 x 5x
6x 2 1 2 x
5 6 1
x2 x x x x2
200 2
= =
500 5
8x 3 3 2x 3 1 3 8 2 2 1 3
8x 3 2x 1 x x x x x
2) lim lim lim
x 2x 2 3x x 2
2x 3 3x x 2 3
x x3 x x2
800 8
= = =
00 0
by ®enni Indras@ri 4
3 5
7x 3
9x 5 7 29 4
7x 9x x x
3) lim lim lim x x
x 15x 5 6x x 15x 5 6
6x 5 x
15
x5 x x4
00 0
= = =0
15 0 15
Kesimpulan :
f(x)
Untuk lim , maka jika :
x g(x)
1. variabel pangkat f(x) < variabel pangkat g(x), maka hasilnya .....................
2. variabel pangkat f(x) = variabel pangkat g(x), maka hasilnya ....................
3. variabel pangkat f(x) > variabel pangkat g(x), maka hasilnya ....................
limx 2 x 2 6x 10
x 2 x 2 6x 10
x
x 2 x 2 6x 10
lim
x 22 x 2 6x 10 lim x 2 4x 4 x 2 6x 10
x
x 2 x 2 6x 10 x x 2 x 2 6x 10
10x 6
10x 6 x x
lim lim
x
x 2 x 2 6x 10 x
2
x 2 x 2 6 2 10 2
x x x x x
10 0
= 10
1 0 1 0 0
2) lim x 2 2x x 2 3x
x
lim
x 2
2x x 2 3x x 2
2x x 2 3x
x
x 2
2x x 2 3x
lim
x 2 2x x 2 3x
lim
x
x
x 2 2x x 2 3x x
x 2 2x x 2 3x
1 1 1
lim
x
1 2 1 3 1 0 1 0 2
x x
LATIHAN SOAL
by ®enni Indras@ri 5
by ®enni Indras@ri 6