Anda di halaman 1dari 22

MA1201 MATEMATIKA 2A

7.3 INTEGRAL TRIGONOMETRI

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 4


Bentuk Integral yang Akan Dibahas

  cos mx cos nx.dx


n
sin x.dx

 cos  x.dx
n n
x.dx tan

 sin  cot
m n n
x cos x.dx x.dx

 sin mx cos nx.dx 


m n
tan x sec x.dx

 sin mx sin nx.dx 


m n
cot x csc x.dx
1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 5
Bentuk  sin x.dx dan  cos x.dx
n n

1. Tentukan  cos x.dx


5

Jawab: cos2 x + sin2 x = 1

 cos x.dx   cos x cos x.dx


5 4

  (1  sin 2 x) 2 d (sin x)

  (1  2 sin x  sin x)d (sin x)


2 4

 sin x  23 sin 3 x  15 sin 5 x  C.

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 6


2. Tentukan (a)  cos 2 x.dx dan (b)  sin 4 x.dx.
Jawab:
cos 2x = 2cos2x–1

   2 dx
1 cos 2 x
2
(a) cos x.dx

 2x  14 sin 2 x  C.

 x.dx  ...
4
(b) sin

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 7


3. Tentukan  sin 4 x cos3 x.dx
Jawab:

 
4 4
sin x cos 3
x.dx  sin x (1  sin 2
x)d (sin x)

  (sin 4 x  sin 2 x)d (sin x)


3 1
  sin x  sin x  C.
1
3

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 8


4. Tentukan  cos 2 x sin 4 x.dx
Jawab:

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 9


5. Tentukan  sin 4 x cos 2 x.dx
Jawab:
sin 4 x cos 2 x  12 (sin 6 x  sin 2 x);
Karena itu

 sin 4 x cos 2 x.dx  1


2  (sin 6 x  sin 2 x)dx
 12 ( 16 cos 6 x  12 cos 2 x)  C
  121 cos 6 x  14 cos 2 x  C.

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 10


6. Tentukan  sin 4 x sin 2 x.dx
Jawab:
sin 4 x sin 2 x  12 (cos 2 x  cos 6 x);
Karena itu

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 11


 tan
2
7. Tentukan x.dx
Jawab:
tan x  sec x  1;
2 2

Karena itu

 tan x.dx   (sec x  1)dx


2 2

 tan x  x  C.

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 12


 tan
3
8. Tentukan x.dx
Jawab:

 tan x.dx   tan x(sec x  1)dx


3 2

  tan x sec x.dx   tan x.dx 2

sec2 x dx = d(tan x)
 tan x  ln | cos x | C.
1
2
2

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 13


9. Tentukan  tan 3 x sec 4 x.dx
Jawab (Cara I):

 tan x sec x.dx   tan x(tan x  1) sec x.dx


3 4 3 2 2

  (tan x  tan x)d (tan x)


5 3

 tan x  tan x  C.
1
6
6 1
4
4

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 14


10. Tentukan  tan 3 x sec 4 x.dx
Jawab (Cara II):

 tan x sec x.dx   tan x sec x sec x tan x.dx


3 4 2 3

  (sec x  1) sec x.d (sec x)


2 3

 sec x  sec x  C.
1
6
6 1
4
4

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 15


 sec
3
6. Tentukan x.dx
Jawab:

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 16


MA1201 MATEMATIKA 2A

7.4 TEKNIK SUBSTITUSI YANG


MERASIONALKAN

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 17


Integral yang Mengandung Bentuk
Akar
Integral seperti  1
1 x
dx dapat dihitung dgn
substitusi peubah u = √x. Dalam hal ini, u2 = x,
sehingga 2u.du = dx. Jadi

 1
1 x
dx   12uu du   (2  12u )du
 2u  2 ln | 1  u | C
 2 x  2 ln(1  x )  C.
1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 18
Contoh/Latihan
1. Tentukan  1
x 3 x
dx

Jawab: Misal u6 = x. Maka …

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 19


Integran mengandung bentuk
a2  x2 , a2  x2 , x2  a2
Untuk menghitung integral dengan integran
yang mengandung bentuk

a  x , lakukan substitusi x = a sin t


2 2

a  x , lakukan substitusi x = a tan t


2 2

x  a , lakukan substitusi x = a sec t


2 2

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 20


Contoh/Latihan
2. Tentukan  4  x 2 .dx

Jawab: Misal x = 2 sin t. Maka dx = 2 cos t dt,


dan 4 – x2 = 4(1 – sin2 t) = 4 cos2 t, sehingga

 4  x .dx   4 cos t.dt


2 2

= ...

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 21


dx
2. Tentukan  4 x 2

Jawab: Misal x = 2 tan t. Maka dx = 2 sec2 t dt,


dan 4 + x2 = 4(1 + tan2 t) = 4 sec2 t, sehingga
2
dx 2 sec t
 4  x 2   2 sec t dt   sec t.dt
= ln |sec t + tan t| + C
 ln | 1
2 4  x  2x | C.
2

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 22


dx
3. Tentukan x x 9
2 2

Jawab: Misal x = 3 sec t. Maka dx = …

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 23


dx
4. Tentukan  x  2x  5
2

Jawab: x2 + 2x + 5 = (x+1)2 + 4.
Misal x + 1 = 2 tan t. Maka …

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 24


PR (kumpulkan Rabu, 25/1)

1. Tentukan tan4 𝑥 𝑑𝑥.


2. Tentukan 𝑥 2 − 16 𝑑𝑥.

1/24/2014 (c) Hendra Gunawan 25

Anda mungkin juga menyukai