y f x fc h fc
a c c+h b x
Gambar 2.1
f c h f c
Definisi 2.1.2: Jika lim ada, maka dikatakan f(x) dapat
h0 h
didiferensial untuk x = c dan limitnya disebut
differential quotient atau turunan dari f(x) di titik x= c
Jawaban:
dy x x n x n
a. lim
dx x0 x
1 xx n 1
lim x
x 0
xn
1 xx n 1
= x n lim x
x 0 .x
x
=x n1 1 xx n 1
lim x
x 0
x
nx n1
dy sin x Δx sin x
b. lim
dx Δx0 Δx
2 cos x Δ2x sin x Δ2x
= lim
Δx 0 Δx
sin Δ2x
= lim cos x 2 . Δx
Δx
Δx 0
2
cos x
dy ln x Δx ln x
c. lim
dx Δx0 Δx
.ln 1 Δxx
1
= lim
Δx 0 Δx
ln 1 Δxx Δx 1
x
1
= . lim Δx
=
x Δx 0 x x
Tugas
Tugas2.1:
2.1:
Buktikan dengan menggunakan definisi diferensial bahwa:
a. y cos x y' -sin x
b. y e y' e
x x
c. y ax y' ax ln a
1. y c, c konstanta y' 0
3. y u v y u' v'
Contoh 2.2.1:
Tentukan diferensial dari: y x ln x
Diferensial 17
Jawaban:
- 12
y' u'.v u.v' u x u' 12 x
1
y' 12 x - 2 ln x x . 1x 1
v ln x v'
x
ln x x
y'
2 x x
y' ln x 1
x 1
x 2
Contoh 2.2.2:
ex e- x e x e -x
sinh x tanh x
2 e x e -x
e x e -x e x e -x
cosh x coth x
2 e x e -x
cosh 2 x sinh 2 x 1
dy dy du
.
dx du dx ……….…..2.3.1
dy dy du dv
. .
………………………………………………….2.3.2
dx du dv dx
Contoh 2.3.1:
y x 3 7x 2 3x 1
7
Jawaban:
du
misal : u x 3 7x 2 3x 1 3x 2 14x 3
dx
7u6 7x 3 7x 2 3x 1
dy 6
y u7
du
7x 3 7x 2 3x 1 .3x 2 14x 3
dy dy du 6
.
dx du dx
Contoh 2.3.2:
Contoh 2.3.3:
Contoh 2.3.4:
Jawaban:
misal : u x a2 x 2
du
dx
1 12 a2 x 2 - 12
.2x
dy 1 1
y ln u
du u x a2 x 2
dy dy du
.
1 1
.1 a2 x 2
dx du dx x a x 2
- 12
.2x
2 2
Tugas 2.3.1:
Tunjukkan bahwa:
a. y cot x y' - cos ec 2 x
b. y cos ec x y' -cosec x.cot x
Tugas 2.3.2:
a. y ln x x 2 a2 , x0
1 a x
b. y ln , x 2 a2
2a a x
a a2 x 2
c. y ln x
, 0xa
a a2 x 2
d. y ln x
, x0
Diferensial 21
Contoh 2.4.1:
Tentukan diferensial fungsi siklometri berikut:
a. y arcsin x
b. y arcsinhx
Jawaban:
a. y arcsin x x sin y
dx
cos y 1 x 2 x 1
dy
dy 1 y
y1 x
2
dx 1 x2 y
Gambar 2.5
b. y arcsin h x x sinh y yy
e e
y -y
x
2
dx e y e - y
dy 2
Y
coshy y
= 1 sinh 2 y
= 1 x2
dy 1
dx 1 x2
Tugas 2.4.1:
2. y f x
g x
Contoh 2.5.1:
y
8 x
5
3 4
Jawaban:
1 x 2 3 2 x 23
2
ln y ln
5
8x 3 4
2
3
5
ln y ln 1 x 2 ln2 x ln 8 x 3
3 2 4
.- 3x 2
1 dy 2 3 5
. .- 2x
y dx 31 x 2
22 x 48 x 3
- 4x 3 15x 2
31 x 2 22 x 48 x 3
=
dy - 4x 3 15x 2
y
dx 3 1 x 2
22 x 4 8 x 3
1 x .2 x
2
- 4x 15x 2
3
2 3 2 3
=
8 x 3
5
4
.
3 1 x
2
22 x 4 8 x 3
Diferensial 23
Contoh 2.5.2:
y x x ln y ln x x x.ln x
1 dy 1
. 1.ln x x.
y dx x
dy
yln x 1
dx
x x (ln x 1)