BAB III
PERHITUNGAN MANUAL STRUKTUR BAJA KOLOM DAN BALOK
5,516 m H 250x250x9x14
Gambar 3.3
14
9 250
0
250
E = 200000 Mpa
Lb = 5516 mm
A = {B ×( tf × 2)} + { (tw × d) – (2tf) }
= {250 × (14×2)} + {(9×250) – (2×14)}
= 9222 mm2
Ix = 1/12 { b (d3 – (d-2tf)3}+{tw(d-2tf)3}
= 1/12{250 (2503-(250-2×14)}+{9 (250 - 2×14)3}
= 97387015 mm4
Iy = 1/12 {2×tf×b3 + (d-2tf) ×tw3}
= 1/12 {2×14×2503 + ( 250 - 2×14) × 93}
= 36471820 mm4
Ix 97387015
Sx = = =779096 mm3
d /2 250/2
Iy 36471820
Sy = = =291775 mm3
0,5 ×b 250 /2
Zx = b × tf ×(d-tf)+0,25 × tw ×(d-2tf)2
= 250×14×(250-14) + 0,25×9×(250-2.14)2
= 936889 mm3
Zy = 1,5 × Sy
= 1,5 × 291775
= 437662 mm3
1
J = × (2×tf3×b + tw3×(b-tf))
3
1
= × ( 2×143×250 + 93 (250-14))
3
= 629377 mm4
[ ]
2
π E Cw 1
F e= +GJ
( KL ) 2
Ix+ Iy
F e=
[ π 2 E ×5,078 ×1012
5511 2
+77200 × 629377
1
133858835 ]
F e =969,86 MPa
fy/fe = 240/969,86 = 0,23 berarti terjadi tekuk inelastic, sehingga
( ) ( )
Fy 240
F cr = 0,658 Fe F y = 0,658 969,86 F y =0,90 F y
Annisa Aufa Azzahra (30202000032) 4
STRUKTUR BAJA II
√ √( ( )
2
)
E Jc Jc
2
0.7 F y
Lr =1.95r ts + +6.76
0.7 F y S x h0 S x h0 E
E 200000
1.95 r ts =1,95 ×74,3 =197183,91
0.7 F y 0,7 ×240
Jc 629377 ×1
= =0,0034
S x h0 779096× 236
( )
2
( )
2
0.7 F y 0,7 ×240
6.76 =6,76 =4,8 ×10−6
E 200000
11. Hitung factor cb untuk memasukkan pengaruh bentuk momen antara dua
pertambatan lateral.
MA = 1,4930 kNm
MB = 0,4188 kNm
MC = 1,0889 kNm
12,5|M max|
c b=
2,5|M max|+ 3| M A|+ 4|M B|+3|M c|
12,5|0,4188|
c b= =0,4
2,5|0,4188|+ 3|1,9430|+4 |0,4188|+3|1,0889|
12. Untuk Lp( 3.2 m) < Lb( 5.5 m) < Lr( 17 m) maka Momen nominal adalah sebagai berikut
[
M n=C b M p−( M p−0.7 F y S x ) ×
( )]
Lb −L p
Lr−L p
≤Mp
+
(
Pr 8 M rx M ry
+
P c 9 M cx M cy
≤ 1,0
)
0,26+ (
8 2,236
+
0,380
9 2023,68 94,535 )
=0,3<1,0
5,516 m H 300x300x10x15
Gambar 3.4
15
10 300
0
300
E = 200000 Mpa
Lb = 5516 mm
A = {B ×( tf × 2)} + { (tw × d) – (2tf) }
= {300 × (15×2)} + {(10×300) – (2×15)}
= 11970 mm2
Ix = 1/12 { b (d3 – (d-2tf)3}+{tw(d-2tf)3}
= 1/12{300 (3003-(300-2×15)}+{10 (300 - 2×15)3}
= 182658000 mm4
Iy = 1/12 {2×tf×b3 + (d-2tf) ×tw3}
= 1/12 {2×15×3003 + ( 300 - 2×15) × 103}
= 67522500 mm4
Ix 182658000
Sx = = =1217720 mm3
d /2 300/2
Iy 67522500
Sy = = =450150 mm3
0,5 ×b 300 /2
Annisa Aufa Azzahra (30202000032) 10
STRUKTUR BAJA II
Zx = b × tf ×(d-tf)+0,25 × tw ×(d-2tf)2
= 300×15×(300-15) + 0,25×10×(300-2.15)2
= 1464750 mm3
Zy = 1,5 × Sy
= 1,5 × 450150
= 675225 mm3
1
J = × (2×tf3×b + tw3×(b-tf))
3
1
= × ( 2×153×300 + 103 (300-15))
3
= 960000 mm4
( ) ( )
Fy 240
F cr = 0,658 Fe F y = 0,658 366,25 F y =0,76 F y
6. Tegangan kritis tekuk puntir (SNI 2020 bab E4)
Tekuk punter untuk profil simetri ganda, maka Fcr dihitung berdasarkan bab E3 akan
tetapi Fe dihitung berdasarkan bab E4
[ ]
2
π E Cw 1
F e= +GJ
( KL ) 2
Ix+ Iy
F e=
[ π 2 E ×13,711 ×1012
5511
2
+77200 ×960000
1
250180500 ]
F e =652,07 MPa
fy/fe = 240/652,07 = 0,37 berarti terjadi tekuk inelastic, sehingga
r ts 2=
√ I y Cw = √ 36752250 x 13,711×10 12 r ts 2=7901,62 rts = 88,9 mm
Sx 1217720
√ √( ( )
2
)
E Jc Jc
2
0.7 F y
Lr =1.95r ts + +6.76
0.7 F y S x h0 S x h0 E
E 200000
1.95 r ts =1,95 × 88,9 =235833,36
0.7 F y 0,7 ×240
Jc 960000× 1
= =0,0028
S x h0 1217720× 285
6.76 ( E )
0.7 F y 2
(
=6,76
0,7 ×240 2
200000 )
=4,8 ×10
−6
11. Hitung factor cb untuk memasukkan pengaruh bentuk momen antara dua
pertambatan lateral.
MA = 0,5897 kNm
MB = 0,3624 kNm
MC = 0,1351 kNm
Mmax = 0,3624kNm
12,5|M max|
c b=
2,5|M max|+ 3| M A|+ 4|M B|+3|M c|
12,5|0,3624|
c b= =1
2,5|0,3624|+3|0,5897|+ 4|0,3624|+3|0,1351|
12. Untuk Lp( 3,8 m) < Lb( 5,5 m) < Lr( 18 m) maka Momen nominal adalah sebagai berikut
[
M n=C b M p−( M p−0.7 F y S x ) ×
( )]
Lb −L p
Lr−L p
≤Mp
+
(
Pr 8 M rx M ry
+
P c 9 M cx M cy
≤ 1,0
)
0,6+ (
8 0,058
+
2,148
9 3163,84 145,849 )
=0,61<1,0
nilai gaya dan momen. Mutu profil baja fy = 240 MPa. nilai K = 1 sehingga panjang
efektif balok, KLx = KLy = 5,325 m. cek apakah balok sudah memenuhi kritaria
persamaan interaksi aksial-momen sesuai dengan SNI 1729 2020?
5,516 m H 150x150x7x10
Gambar 3.5
10
150
7
150
E = 200000 Mpa
Lb = 5516 mm
A = {B ×( tf × 2)} + { (tw × d) – (2tf) }
= {150 × (10×2)} + {(7×150) – (2×10)}
= 4030 mm2
Ix = 1/12 { b (d3 – (d-2tf)3}+{tw(d-2tf)3}
= 1/12{150 (1503-(150-2×10)}+{7 (150 - 2×10)3}
= 14670050 mm4
Iy = 1/12 {2×tf×b3 + (d-2tf) ×tw3}
= 1/12 {2×10×1503 + (150 - 2×10) × 73}
= 5628716 mm4
Ix 14670050
Sx = = =195601 mm3
d /2 150/2
Iy 5628716
= =75050
Sy = 0,5 ×b 150 mm3
2
Zx = b × tf ×(d-tf)+ 0,25 × tw ×(d-2tf)2
= 150×10×(150-10) + 0,25×7×(150-2.10)2
= 239575 mm3
Zy = 1,5 × Sy
Annisa Aufa Azzahra (30202000032) 19
STRUKTUR BAJA II
= 1,5 × 75050
= 112574 mm3
1
J = × (2×tf3×b + tw3×(h-tf))
3
1
= × ( 2×103×150 + 73 (150-10))
3
= 148020 mm4
[
F e=
π2 E C w
( KL ) 2
+GJ
] 1
Ix+ Iy
F e=
[
π 2 E ×2,76 ×10 12
3250 2
+ 77200× 148020
1
20298766 ]
F e =651,17 MPa
fy/fe = 240/651,17 = 0,39 berarti tidak terjadi tekuk inelastic, sehingga
r ts 2=
√ I y Cw = √ 5628716 x 2,67 ×1012 r ts 2=2014,36 rts = 44,9 mm
Sx 195601
√ √( ( )
2
)
E Jc Jc
2
0.7 F y
Lr =1.95r ts + +6.76
0.7 F y S x h0 S x h0 E
E 200000
1.95 r ts =1,95 × 44,9 =119073,68
0.7 F y 0,7 × 240
Jc 148020 × 1
= =0,0054
S x h0 195601×140
( )
2
( )
2
0.7 F y 0,7 ×240
6.76 =6,76 =4,8 ×10−6
E 200000
11. Hitung factor cb untuk memasukkan pengaruh bentuk momen antara dua
pertambatan lateral.
MA = 0,1752 kNm
MB = 0.0327 kNm
MC = 0,4146 kNm
12,5|M max|
c b=
2,5|M max|+ 3| M A|+ 4|M B|+3|M c|
12,5|1,2394|
c b= =1,4
2,5|1,2394|+3|0,5255|+ 4|1,2394|+3|0,4146|
12. Untuk Lp( 1,9 m) < Lb( 3,3 m) < Lr( 12 m) maka Momen nominal adalah sebagai berikut
[
M n=C b M p−( M p−0.7 F y S x ) ×
( )]
Lb −L p
Lr−L p
≤Mp
+
(
Pr 8 M rx M ry
+
P c 9 M cx M cy
≤ 1,0
)
0,4 + (
8 2,166
+
0,009
9 517,482 24,316 )
=0,4 <1,0
Gambar 3.5
200
5,5
100
E = 200000 Mpa
Lb = 3320 mm
A = {B ×( tf × 2)} + { (tw × d) – (2tf) }
= {100 × (8×2)} + {(5,5×200) – (2×8)}
= 2684 mm2
Ix = 1/12 { b (d3 – (d-2tf)3}+{tw(d-2tf)3}
= 1/12{100 (2003-(200-2×8)}+{5,5 (200 - 2×8)3}
= 14732705 mm4
Iy = 1/12 {2×tf×b3 + (d-2tf) ×tw3}
= 1/12 {2×8×1003 + (200 - 2×8) × 5,53}
= 1335884 mm4
Ix 14732705
Sx = = =147327 mm3
d /2 200/2
Iy 1335884
= =26718
Sy = 0,5 ×b 100 mm3
2
Zx = b × tf ×(d-tf)+ 0,25 × tw ×(d-2tf)2
= 100×8×(200-8) + 0,25×5,5×(200-2.8)2
= 200152 mm3
Zy = 1,5 × Sy
= 1,5 × 26718
= 40077 mm3
1
J = × (2×tf3×b + tw3×(h-tf))
3
1
= × ( 2×83×100 + 5,53 (200-8))
3
= 66077 mm4
( ) ( )
Fy 240
[ ]
2
π E Cw 1
F e= +GJ
( KL ) 2
Ix+ Iy
[ ]
2 12
π E ×1,23 ×10 1
F e= +77200 × 66077
3250
2
16068590
F e =460,5 MPa
fy/fe = 240/460,5 = 0,5 berarti tidak terjadi tekuk inelastic, sehingga
√ √( ( )
2
)
E Jc Jc
2
0.7 F y
Lr =1.95r ts + +6.76
0.7 F y S x h0 S x h0 E
E 200000
1.95 r ts =1,95 × 29,5 =78275,54
0.7 F y 0,7 ×240
Jc 66077× 1
= =0,0023
S x h0 147327× 192
( )
2
( )
2
0.7 F y 0,7 ×240
6.76 =6,76 =4,8 ×10−6
E 200000
11. Hitung factor cb untuk memasukkan pengaruh bentuk momen antara dua
pertambatan lateral.
MA = 0,2281 kNm
MB = 0,3215 kNm
MC = 0,3870 kNm
12,5|M max|
c b=
2,5|M max|+ 3| M A|+ 4|M B|+3|M c|
12,5|0,3215|
c b= =1
2,5|0,3215|+ 3|0,2281|+4 |0,3215|+3|0,3870|
12. Untuk Lp( 1,1 m) < Lb( 3,3 m) < Lr( 5,8 m) maka Momen nominal adalah sebagai berikut
[
M n=C b M p−( M p−0.7 F y S x ) ×
( )]
Lb −L p
Lr−L p
≤Mp
+
(
Pr 8 M rx M ry
+
P c 9 M cx M cy
≤ 1,0
)
0,2+ (
8 1,073 0,985
+
9 432,33 8,657 )
=0,3< 1,0
Gambar 3.5
198
4,5
99
E = 200000 Mpa
Lb = 3320 mm
A = {B ×( tf × 2)} + { (tw × d) – (2tf) }
= {100 × (8×2)} + {(5,5×200) – (2×8)}
= 2684 mm2
Ix = 1/12 { b (d3 – (d-2tf)3}+{tw(d-2tf)3}
= 1/12{100 (2003-(200-2×8)}+{5,5 (200 - 2×8)3}
= 14732705 mm4
Iy = 1/12 {2×tf×b3 + (d-2tf) ×tw3}
= 1/12 {2×8×1003 + (200 - 2×8) × 5,53}
= 1335884 mm4
Ix 14732705
Sx = = =147327 mm3
d /2 200/2
Iy 1335884
= =26718
Sy = 0,5 ×b 100 mm3
2
Zx = b × tf ×(d-tf)+ 0,25 × tw ×(d-2tf)2
= 100×8×(200-8) + 0,25×5,5×(200-2.8)2
= 200152 mm3
Zy = 1,5 × Sy
= 1,5 × 26718
= 40077 mm3
1
J = × (2×tf3×b + tw3×(h-tf))
3
1
= × ( 2×83×100 + 5,53 (200-8))
3
= 66077 mm4
( ) ( )
Fy 240
F cr = 0,658 Fe F y = 0,658 92,9 F y =0,34 F y
6. Tegangan kritis tekuk puntir (SNI 2020 bab E4)
Tekuk punter untuk profil simetri ganda, maka Fcr dihitung berdasarkan bab E3 akan
tetapi Fe dihitung berdasarkan bab E4
[ ]
2
π E Cw 1
F e= +GJ
( KL ) 2
Ix+ Iy
F e=
[ π 2 E ×1,23 ×1012
3250
2
+77200 × 66077
1
16068590 ]
F e =460,5 MPa
fy/fe = 240/460,5 = 0,5 berarti tidak terjadi tekuk inelastic, sehingga
r ts 2=
√ I y Cw = √ 14732705 x 1,23× 1012 r ts 2=870,48 rts = 29,5 mm
Sx 147327
√ √( ( )
2
)
E Jc Jc
2
0.7 F y
Lr =1.95r ts + +6.76
0.7 F y S x h0 S x h0 E
E 200000
1.95 r ts =1,95 × 29,5 =78275,54
0.7 F y 0,7 ×240
Jc 66077× 1
= =0,0023
S x h0 147327× 192
6.76 ( E )
0.7 F y 2
(
=6,76
0,7 ×240 2
200000 )
=4,8 ×10
−6
11. Hitung factor cb untuk memasukkan pengaruh bentuk momen antara dua
pertambatan lateral.
MA = 0,2281 kNm
MB = 0,3215 kNm
MC = 0,3870 kNm
12,5|M max|
c b=
2,5|M max|+ 3| M A|+ 4|M B|+3|M c|
12,5|0,3215|
c b= =1
2,5|0,3215|+ 3|0,2281|+4 |0,3215|+3|0,3870|
12. Untuk Lp( 1,1 m) < Lb( 3,3 m) < Lr( 5,8 m) maka Momen nominal adalah sebagai berikut
[
M n=C b M p−( M p−0.7 F y S x ) ×
( )]
Lb −L p
Lr−L p
≤Mp
+
(
Pr 8 M rx M ry
+
P c 9 M cx M cy
≤ 1,0
)
0,2+ (
8 1,073 0,985
+
9 432,33 8,657 )
=0,3< 1,0