Disusun Oleh:
FAKULTAS TEKNIK
2023
LEMBAR PENGESAHAN
Disusun oleh:
Tugas akhir ini disusun sebagai salah satu syarat untuk mengikuti program Praktek Kerja Nyata
di Fakultas Teknik Jurusan Sipil Universitas Muhammadiyah Malang.
Hari :
Tanggal :
Tempat :
Mengetahui
Dosen Pembimbing
Dengan memanjatkan puji syukur kehadirat Allah Yang Maha Kuasa yang telah melimpahkan
rahmat dan hidayah-Nya, sehingga kami dapat menyelesaikan Tugas Besar Struktur Beton Bertulang
ini dengan baik.
Maksud dan tujuan laporan Tugas Besar ini disusun adalah sebagai aplikasi tugas mata kuliah
Struktur Beton Bertulang dan diharapkan para mahasiswa mendapatkan bekal untuk melajutkan
pekerjaan dilapangan.
1. Bapak Zamzami Septiropa, ST., MT, Ph.D selaku dosen pembimbing Tugas Besar Struktur Beton
Bertulang.
2. Ibu Aulia Indira Kumalasari selaku dosen pengampu mata kuliah Struktur Beton Bertulang
3. Bapak Dr. Ir. Sulianto, MT. Selaku ketua jurusan teknik sipil
4. Rekan-rekan mahasiswa yang telah banyak membantu hingga terselesaikannya laporan
tugas besar ini
Akhirnya penyusun berharap semoga laporan ini dapat berguna bagi penyusun pada khususnya dan
pembaca pada umumnya. Penyusun berharap akan adanya kritik, saran dan masukan yang bersifat
membangun demi kesempurnaan laporan Tugas Besar ini.
Semoga laporan Tugas Besar ini berguna untuk para pembaca sekalian dan khususnya mahasiswa-
mahasiwa Teknik Sipil Universitas Muhammadiyah Malang, Aamiin
Malang, .........2023
GENTHA MAULID F S.
(201910340311269)
TUGAS MATA KULIAH STRUKTUR BETON BERTULANG
( Zamzami Septiropa )
TUGAS TIPE B
1 2 3 4 5
A
C
½b
D
a a a a
Gambar Denah Lantai Dasar tipe B
1 2 3 4 5
A
½b
B
½b
C
½b
D
½b
E
½b
F
a a a a
1
A. PENENTUAN DIMENSI AWAL BALOK
Digunakan h = 300 mm
Digunakan b = 150mm
Digunakan h = 500 mm
Digunakan b = 300mm
2
Tinggi balok minimum = 4000𝑚𝑚 = 216,22 mm
18,5
Digunakan h = 300 mm
Digunakan b = 150mm
Bentang panjang ly = 4 m
Bentang bersih = ly – lebar balok = 4m – 0,3m = 3,7 m
𝑓𝑦 240
ln(0,8+ ) 5300mm(0,8+ )
ℎ𝑠 = 1400
= 1400
=112,15
36+9β 36+9(1,10)
ℎ𝑠 = 112,15mm ~ 110mm
digunakan (ok))
3
BAB 2
PEMBEBANAN
4
1. PEMBEBANAN PELAT ATAP
Tebal pelat = 120mm
a. Beban mati
- Pelat : 0,12 m . 24 kN/m3 = 2,88 kN/m2
- Plafond : (11kg/m2 + 7kg/m2)x10-2 = 0,18 kN/m2
qdl = 3,06 kN/m2
5
BAB 1
DIMENSI
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Dimensi Balok
• Tinggi balok ( h ) = ×L
50cm
1
= 1 ×𝐿 = × 600 = 50𝑐𝑚
12 12
• Lebar balok ( b ) = × h
25cm
= × 50 = 25 cm
• Tinggi balok ( h ) = 1 ×L
12
1 75cm
= × 900 = 75 cm
12
• Lebar balok ( b ) = × h
40cm
= × 75 = 37.5 cm = 40 cm
1
= × 600 = 42.86 cm = 45 cm 40cm
14
• Lebar balok ( b ) = × h
25cm
= 1 × 45 = 22.5 cm = 25 cm
2
Dimensi Kolom
Syarat kekakuan :
𝐸𝐼 𝐾𝑜𝑙𝑜𝑚 ≥ 3. 𝐸𝐼 𝐵𝑎𝑙𝑜𝑘
Direncanakan kolom berbentuk persegi, dengan asumsi;
b = 70 cm , h = 70 cm
Perhitungan kekakuan balok dan kolom;
• Balok
1
𝐼 𝐵𝑎𝑙𝑜𝑘 × 𝑏 × ℎ3
= 12
𝐿 𝐿 70 cm
1
×40×703
= 12
900
= 1270.37 𝑐𝑚3
40cm
• Kolom
d = 𝑑kolom − 10
= 70 – 10 70cm
= 60 cm
1
𝐼 𝐾𝑜𝑙𝑜𝑚 × 𝑑4
= 12 70cm
𝐿 𝐿
1
×604
= 12
450
= 2400 𝑐𝑚3
Karena tinggi kolom pada lantai 1 dan lantai 2 bernilai sama maka
hasilnya dikali 2.
Sehingga;
𝐾 𝐾𝑜𝑙𝑜𝑚 ≥ 𝐾 𝐵𝑎𝑙𝑜𝑘
Dimensi Sloof
- Lebar sloof
375mm
b = 1 × ℎ = 1 × 750 = 375 𝑚𝑚
2 2
Dimensi Pelat
Plat terjepit pada kolom dengan persyaratan tebal minimal menurut SK-SNI
1727:2013 tebal pelat didapatkan dari perkiraan berat sendiri dari pelat:
Ly Ly
= 450 = 0,75 ≤ 2 sehingga plat 2 arah
Lx 600 Lx
Lx = 6000 mm
600 cm
1
IL = × 6000 × 1203 = 86.4 × 107𝑚𝑚4
12
1
Ibalok = × 400 × 7503 = 14.06 × 109𝑚𝑚4
12
1
Ibalok = × 400 × 7503 = 14.06 × 109𝑚𝑚4
12
β=
bpanjang -dkolom
=
6000-600 = 1.16
b pendek-( 1 .b 1 1
× 1b )
4500-( .400 .700)
2 balok 2 kolom 2 2
αfm > 2, maka berdasarkan SNI 2647 2013 pasal 95.3.3 butir c, tentukann
plat minimum tidak boleh kurang dari
fy
ln(0.8+ )
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
ℎmin = 1400
36+9/3
400
6000-700(0.8+ )
= 1400 = 112.40 𝑚𝑚
36+9(1.18)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Jadi ketebalan pelat 120 mm, tidak boleh kurang dari 112.40 mm dan tidak boleh
kurang dari 90 mm.
*kesimpulan : karena tebal pelat yang akan digunakan seragam maka dapat
diambil tebal pelat sebesar 120 mm untuk pelat lantai dan 100 mm untuk pelat
atap.
BAB 2
PEMBEBANAN
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Perencanaan Pelat
Pelat Atap
Beban Mati (D)
o Berat sendiri Pelat (10 cm) = 0.1 × 2400 = 240 kg/𝑚2
o Berat Plafond + penggantung
Rangka plafond Aluminium = 10 = 10 kg/𝑚2
Rangka calciboard / gypsum = 5 = 5 kg/𝑚2
𝑞DL = 255 kg/𝑚2
Beban Hidup (L) ( SNI 1727 tabel 4-1)
o Beban guna atap dasar = 0.96 𝑘𝑁/𝑚2 = 96 kg/𝑚2
o Berat air hujan 30 mm
(0,03x1000Kg/m3) = 30 kg/m2
𝑞LL = 126 kg/𝑚2
Pelat Lantai
Beban Mati (D)
o Berat sendiri Pelat (12 cm) = 0.12 × 2400 = 288 kg/𝑚2
o Berat keramik + spesi
Keramik 60 × 60 = 7.2 kg/𝑚2
Spesi 2 cm = 0.02 × 2200 = 44 kg/𝑚2
o Berat Plafond + penggantung
Rangka plafond Aluminium = 10 = 10 kg/𝑚2
Rangka calciboard / gypsum = 5 = 5 kg/𝑚2
𝑞DL = 354.2 kg/𝑚2
= -6578,50 Nm/m
= -8634,28 Nm/m
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 15,686
Tebal plat = (b) ⇨ 1000 mm ;
(h) ⇨ 100 mm
Mu 2512,62 . 103
K = =
∅. bd2 0,9 . 1000 . (50)2
= 1,117 N/mm2
K
ꭃ = 0,85 - j0,72 − 1,7 .
𝑓𝑐′
1,117
= 0,85 - j0,72 − 1,7 .
30
= 0, 039
𝛽1 = 0,85 – 0,008 (fc’ - 28)
= 0,85 – 0,008 (30 – 28)
= 0,834
𝑓𝑐′
𝜌 =w. fy
30
= 0,039 .
400
= 0,0029
1,4 1,4
𝜌𝑚𝑖𝑛 = fy
=
400
= 0,0035
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
𝜌𝑏
= 0,0319
𝜌𝑚𝑎𝑥 = 0,75 𝜌𝑏 = 0,75 (0,0319)
= 0,0239
As = ρ.b.d
= 0,0035 × 1000 × 50
= 175 mm2
Dari Tabel A-4 Luas Tulangan Baja, didapatkan tulangan baja
yang digunakan : ∅9 − 300
As ∅9 − 300= 212,1 mm2
Kontrol
Jarak max = 3h
= 3 x 100
= 300 mm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
As = 0,0014 x b x h
= 0,0014 x 1000 mm x 100 mm
= 140 mm2
= 3,327
a 3,327
c = = = 3,989
{31 0,834
Kontrol
𝜀s = d-e × 0,003 = 55,5-3,989 × 0,003
e 3,989
= 0,0387
fs = 𝜀s × 𝐸s = 0,0387 (2 x 105)
= 7740 Mpa
a
Mn = 𝐴𝑠 × 𝑓𝑦 (𝑑 − )
2
3,327
= 212,1 × 400 (55,5 − )
2
h d c c
9 Ø 300 mm
z = d - a/2
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 15,69
Tebal plat = (b) ⇨ 1000 mm ;
(h) ⇨ 100 mm
Mu
k =
∅ .b .drenc 2
5253,66 . 103
= 0,9 . 1000 . 502
= 2,33 N/mm2
ꭃ = 0,85 - ✓0,72 − 1,7 . 𝑘/𝑓𝑐′
= 0,85 - ✓0,72 − 1,7 . 2,33/30
= 0,083
𝜌 = w . fc’/fy
= 0,083 . 30/400
= 0,00623
𝛽1 = 0,85 – 0,008 (fc’ – 28)
= 0,85 – 0,008 (30 – 28)
= 0,834
1,4
𝜌𝑚𝑖𝑛 =
fy
1,4
= 400
= 0,0035
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
𝜌𝑏
0,85 . 30 . 0,834 . 600
=
= 0,032
𝜌𝑚𝑎𝑥 = 0,75 𝜌𝑏
= 0,75 (0,032)
= 0,024
As = ρ.b.d
= 0,00623 × 1000 × 50
= 311,5 mm2
Dari Tabel A-4 Luas Tulangan Baja, didapatkan tulangan baja
yang digunakan : 9 ∅ 200
As 9 ∅ 200= 318,1 mm2
Kontrol
Jarak max = 3h
= 3 x 100
= 300 mm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
As = 0,0014 x b x h
= 0,0014 x 1000 mm x 100 mm
= 140 mm2
Dari tabel A-5, dipakai tulangan Ø6-200 (As = 141,4 mm2)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 4,99
a 4,99
c = = = 5,98
{31 0,834
Kontrol
𝜀s = d-e × 0,003 = 55,5-5,98 × 0,003
e 5,98
= 0,0248
fs = 𝜀s × 𝐸s = 0,0248 (2 x 105)
= 4960 Mpa
a
Mn = 𝐴𝑠 × 𝑓𝑦 (𝑑 − )
2
4,99
= 318,1 × 400 (55,5 − )
2
h
h d c c
T
9 Ø 200 mm
z = d - a/2
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 15,69
Tebal plat = (b) ⇨ 1000 mm ;
(h) ⇨ 100 mm
Mu 6578,50 . 103
K = =
∅ . bd2 0,9 . 1000 . (50)2
= 2,92 N/mm2
K
ꭃ = 0,85 - j0,72 − 1,7 .
𝑓𝑐′
2,92
= 0,85 - j0,72 − 1,7 .
30
= 0,105
𝛽1 = 0,85 – 0,008 (fc’ - 28)
= 0,85 – 0,008 (30 – 28)
= 0,834
𝑓𝑐′
𝜌 =w. fy
30
= 0,105 .
400
= 0,00788
1,4 1,4
𝜌𝑚𝑖𝑛 = fy
=
400
= 0,0035
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
𝜌𝑏
= 0,0319
As = ρ.b.d
= 0,00788 × 1000 × 50
= 394 mm2
Dari Tabel A-4 Luas Tulangan Baja, didapatkan tulangan baja
yang digunakan : 9 ∅ 150
As 9 ∅ 150 = 424,1 mm2
Kontrol
Jarak max = 3h
= 3 x 100
= 300 mm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
As = 0,0014 x b x h
= 0,0014 x 1000 mm x 100 mm
= 140 mm2
Dari tabel A-5, dipakai tulangan Ø6-200 (As = 141,4 mm2)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 6,65
a 6,65
c = = = 7,97
{31 0,834
Kontrol
𝜀s = d-e × 0,003 = 55,5-7,97 × 0,003
e 7,97
= 0,0179
fs = 𝜀s × 𝐸s = 0,0179 (2 x 105)
= 3580 Mpa
a
Mn = 𝐴𝑠 × 𝑓𝑦 (𝑑 − )
2
6,65
= 424,1 × 400 (55,5 − )
2
9 Ø 150 mm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 15,69
Tebal plat = (b) ⇨ 1000 mm ;
(h) ⇨ 100 mm
Mu
k =
∅ .b .drenc 2
8634,28 . 103
=
0,9 . 1000 . 502
= 3,837 N/mm2
ꭃ = 0,85 - ✓0,72 − 1,7 . 𝑘/𝑓𝑐′
= 0,85 - ✓0,72 − 1,7 . 3,837 /30
= 0,141
𝜌 = w . fc’/fy
= 0,141 . 30/400
= 0,0106
𝛽 = 0,85 – 0,008 (fc’ – 28)
= 0,85 – 0,008 (30 – 28)
= 0,834
1,4
𝜌𝑚𝑖𝑛 = fy
1,4
=
400
= 0,0035
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
𝜌𝑏
0,85 . 30 . 0,834 . 600
=
= 0,0319
𝜌𝑚𝑎𝑥 = 0,75 𝜌𝑏
= 0,75 (0,0319)
= 0,0239
As = ρ.b.d
= 0,0106 × 1000 × 50
= 530 mm2
Dari Tabel A-4 Luas Tulangan Baja, didapatkan tulangan baja
yang digunakan : 9 ∅ 100
As 9 ∅ 100= 636,2 mm2
Kontrol
Jarak max = 3h
= 3 x 100
= 300 mm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
As = 0,0014 x b x h
= 0,0014 x 1000 mm x 100 mm
= 140 mm2
Dari tabel A-5, dipakai tulangan Ø6-200 (As = 141,4 mm2)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 9,98
a 9,98
c = = = 11,97
{31 0,834
Kontrol
𝜀s = d-e × 0,003 = 55,5-11,97 × 0,003
e 11,97
= 0,0109
fs = 𝜀s × 𝐸s = 0,0109 (2 x 105)
= 2180 Mpa
a
Mn = 𝐴𝑠 × 𝑓𝑦 (𝑑 − )
2
9,98
= 636,2 × 400 (55,5 − )
2
T
9 Ø 100 mm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Ø9-300 Ø6-200
Lapangan 1,117 0,039 0,0035 0,0029 0,0239
As = 212,1 𝑚2 As = 141,4 𝑚2
Arah X
Ø9-150 Ø6-200
Tumpuan 2,92 0,105 0,0035 0,00788 0,0239
As = 424.1 𝑚2 As = 141,4 𝑚2
Ø9-100 Ø6-200
Tumpuan 3,837 0,141 0,0035 0,0106 0,0239
As = 636,2 𝑚2 As = 141,4 𝑚2
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 0,75 m/m
qu = 1037,84 kg/m2
= 10378,4 N/m2
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
1. Momen Lapangan
= 5137,31 Nm
= 10741,64 Nm
2. Momen Tumpuan
= -13450,41 Nm
= -17653,66 Nm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
MLx = Mu = 5137,31 Nm
fc’ = 30 Mpa
fy = 400 Mpa
h = 120 mm
b = 1 m = 1000 mm
d rencana = h – 60 mm
= 120 – 60 mm
= 60 mm
Mu
K=
∅ .b .dren 2
5137,31 . 103
=
0,9. 1000 . 60 2
= 1,586 N/mm2
= 0,0562
𝜌 = ꭃ . fc’/fy
= 0,0562 . 30/400
= 0,00422
= 0,834
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
600
𝜌b = 0,85 . fe’ . 𝛽 ( )
fy 600 .+fy
0,85.30 600
= . 0,834 . ( )
400 600+400
= 0,0319
𝜌max = 0,75 . 𝜌b
= 0,75 . 0,0319
= 0,0239
𝜌min = 1,4/fy
= 1,4/400
= 0,0035
pmin < p < pmax
= 253,2 mm2
Jarak max = 3h
= 3 x 120
= 360 mm
= 5,068 mm
a 5,068
c = = = 6,077 mm
{31 0,834
Kontrol
74 – 6,077
𝜀s = d-e
e
× 0,003 = x 0,003
6,077
= 0,0335
fs = 𝜀s × 𝐸s = 0,0335 (2 x 105)
= 6700 Mpa
a
Mn = 𝐴𝑠 × 𝑓𝑦 (𝑑 − )
2
5,068
= 323,1 × 400 (74 − )
2
h d c c
Ø12 - 350 mm
z = d - a/2
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 3,315 N/mm2
= 0,834
1,4
𝜌𝑚𝑖𝑛 = fy
1,4
=
400
= 0,0035
= 0,0319
𝜌𝑚𝑎𝑥 = 0,75 𝜌𝑏
= 0,75 . 0,0319
= 0,0239
As = ρ.b.d
= 0,00907. 1000. 60
= 544,2 mm2
Dari Tabel A-4 Luas Tulangan Baja, didapatkan tulangan baja yang
digunakan : Ø12 - 200 mm.
As Ø12 - 200 mm = 565,5 mm2
Kontrol
Jarak max = 3h
= 3 x 120
= 360 mm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
As = 0,0014 x b x h
= 0,0014 x 1000 mm x 120 mm
= 168 mm2
Dari table A-5 dipakai tulangan Ø6-150 (As = 188,5 mm2)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 8,871
a 8,871
c = = = 10,637
{31 0,834
Kontrol
74 – 10,637
𝜀s = d-e
e
× 0,003 = x 0,003
10,637
= 0,0179
fs = 𝜀s × 𝐸s = 0,0179 (2 x 105)
= 3580 Mpa
a
Mn = 𝐴𝑠 × 𝑓𝑦 (𝑑 − )
2
8,871
= 565,5 × 400 (74 − )
2
h d c c
T
Ø12 - 200 mm
z = d - a/2
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 4,151 N/mm2
K
𝜔 = 0,85 - j0,72 − 1,7 .
𝑓𝑐′
4,151
= 0,85 - j0,72 − 1,7 .
30
= 0,154
𝛽1 = 0,85 – 0,008 (fc’ – 28)
= 0,834
𝑓𝑐′
𝜌 =𝜔.
fy
30
= 0,154 .
400
= 0,0116
1,4 1,4
𝜌𝑚𝑖𝑛 = fy
=
400
= 0,0035
600
𝜌𝑏 = 0,85 . fe’ . 𝛽 ( )
fy 600 .+fy
600
= 0,85 . 30 . 0,834 . ( )
400 600+400
= 0,0319
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
𝜌𝑚𝑎𝑥 = 0,75 . 𝜌b
= 0,75 . 0,0319
= 0,0239
As = ρ.b.d
= 0,0116× 1000 × 60
= 696 mm2
Dari Tabel A-4 Luas Tulangan Baja, didapatkan tulangan baja yang
digunakan : Ø12 - 150 mm.
= 3 x 120
= 360 mm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 0,0014 x b x h
= 0,0014 x 1000 mm x 120 mm
= 168 mm2
Dari table A-5 dipakai tulangan Ø6-150 (As = 188,5 mm2)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 11,827
a 11,827
c = = = 14,181
{31 0,834
Kontrol
74 – 14,181
𝜀s = d-e
e
× 0,003 = x 0,003
14,181
= 0,0127
fs = 𝜀s × 𝐸s = 0,0127 (2 x 105)
= 2540 Mpa
a
Mn = 𝐴𝑠 × 𝑓𝑦 (𝑑 − )
2
11,827
= 754 × 400 (74 − )
2
Ø12 - 150mm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 15,686
= 5,449 N/mm2
1,4
𝜌𝑚𝑖𝑛 = fy
1,4
=
400
= 0,0035
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
600
𝜌𝑏 = 0,85 . fe’ . 𝛽 ( )
fy 600 .+fy
600
= 0,85 . 30 . 0,834 . ( )
400 600+400
= 0,0319
𝜌𝑚𝑎𝑥 = 0,75 𝜌𝑏
= 0,75 (0,0319)
= 0,0239
= 3 x 120
= 360 mm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
As = 0,0014 x b x h
= 0,0014 x 1000 mm x 120 mm
= 168 mm2
= 17,741
a 17,741
c = = = 21,272
{31 0,834
Kontrol
74 – 21,272
𝜀s = d-e
e
× 0,003 = x 0,003
21,272
= 0,00744
fs = 𝜀s × 𝐸s = 0,00744 (2 x 105)
= 1488 Mpa
a
Mn = 𝐴𝑠 × 𝑓𝑦 (𝑑 − )
2
17,741
= 1131 × 400 (74 − )
2
T
Ø12 - 100 mm
Gentha Maulid Fikry S. (201810340311269)
Ø12-350 Ø6-150
Lapangan 1,586 0,0562 0,0035 0,00422 0,0239
As = 323,1 𝑚2 As = 188,5 𝑚2
Arah X
Ø12-150 Ø6-150
Tumpuan 4,151 0,154 0,0035 0,0116 0,0239
As = 754 𝑚2 As = 188,5 𝑚2
Ø12-100 Ø6-150
Tumpuan 5,449 0,209 0,0035 0,0157 0,0239
As = 1131 𝑚2 As = 188,5 𝑚2
TUGAS BESAR BETON BERTULANG
BAB 4
PERENCANAAN
BALOK ANAK
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Beban Mati :
Beban sendiri pelat = 240 kg/𝑚2
Beban Hidup :
Berat sendiri pelat = 255 kg/𝑚2
Beban kombinasi = 507,6 kg/𝑚2
Ly = 4500 mm = 4,5 m
Lx = 6000 mm = 6 m
1 . 1,5))] 2 . 507,6
= 9423,086 kgm
9423,086×8
qeq = = 2094,0191 kg/m
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 88,576 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 100 mm
bw = 250 mm
h = 450 mm
drenc = h – 70 = 450 – 70 = 380 mm
L = 6000 mm
𝜔 fer
30
𝜌 = 0,098 . fer = 0,098 . = 0,00735
= 0,032
= 0,75 . 𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 450 – 40 – 10 - 1 . 18
Mn
= 112,08 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 (112,08)
= 100,872 kNm > Mu = 88,576 kNm (OK!)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 59,392 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 100 mm
bw = 250 mm
h = 450 mm
drenc = h – 70 = 450 – 70 = 380 mm
L = 6000 mm
Lebar balok T :
bf
M
100
= 0,9 (0,85. (30). (1500). (100). (380 − )
(Balok T persegi)
𝜔 fer
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
30
𝜌 = 0,012 . fer = 0,012 . = 0,0009
= 0,032
= 0,75 . 𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 450 – 40 – 10 - 1 . 18
Mn
= 76,36 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 (76,36)
= 68,720 kNm > Mu = 59,392 kNm (OK!)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Vs
∅
h = 450 mm
d
b = 250 mm
fc’ = 30 Mpa
fy = 400 Mpa
Vc
∅ 𝑉𝑐 = 0,65 × 39,9 kN
= 25,935 kN
½ øVc = ½ × 25,935 kN
= 12,968 kN
∅
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Vu =
Vu =
S
78,989 kN 78,989 kN
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Beban Mati :
Beban sendiri pelat = 354 kg/𝑚2
Beban Hidup :
Berat sendiri pelat = 383 kg/𝑚2
Beban Terpusat = 445 kg/𝑚2
Beban kombinasi = 1037,84 kg/𝑚2
Ly = 4500 mm = 4,5 m
Lx = 6000 mm = 6 m
1 . 1,5))] 2 . 1037,84
1037,84
= [ 15,189 − 3,376 − 2,531] . 2 . 1037,84
= 19.266,462 kgm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
19.266,462×8
qeq = = 4281,436 kg/m
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 262,907 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 120 mm
bw = 250 mm
h = 450 mm
drenc = h – 70 = 450 – 70 = 380 mm
L = 6000 mm
𝜔 fer
30
𝜌 = 𝜔 . fer = 0,339 . = 0,0254
= 0,032
= 0,75 . 𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
KONTROL:
As = 2454,8 𝑚𝑚2
As’ = 981,9 𝑚𝑚2
Fy = 400 Mpa
Fc’ = 30 Mpa
= 450 – 40 – 10 - 1 . 25
2454 8
a
c
/31 0,834
Mn
= 201,074 kNm
Mn2 = As’ . fy. (d-d’)
= (981,9) × 400 (387,5- 6
= 127,647 kNm
= 328,721 kNm
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 180,023 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 120 mm
bw = 250 mm
h = 450 mm
drenc = h – 70 = 450 – 70 = 380 mm
L = 6000 mm
Lebar balok T :
bf
M
120
= 0,9 (0,85. (30). (1500). (120). (380 − )
(Balok T persegi)
k
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
30
𝜌 =𝜔. fer = 0,033 . = 0,0025
= 0,032
= 0,75 . 𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 450 – 40 – 10 - 1 . 25
Mn
= 201,039 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 (201,039)
= 180,935 kNm > Mu = 180,023 kNm (OK!)
3∅25
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Vs
∅
h = 450 mm
d
b = 250 mm
fc’ = 30 Mpa
fy = 400 Mpa
Vc
∅ 𝑉𝑐 = 0,65 × 39,9 kN
= 25,935 kN
½ øVc = ½ × 25,935 kN
= 12,968 kN
∅
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Vu =
Vu =
S
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Beban Merata
Beban Mati :
Beban sendiri pelat = 240 kg/𝑚2
Beban Hidup (SNI 1727 tabel 4-1)
Berat sendiri pelat = 255 kg/𝑚2
Beban kombinasi = 507,6 kg/𝑚2
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Ly = 4500 mm = 4,5 m
Lx = 6000 mm = 6 m
= 9423,086 kgm
9423,086×8
qeq = = 2094,0191 kg/m
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Beban equivalen
Beban Mati :
Beban sendiri pelat = 354 kg/𝑚2
Beban Hidup :
Berat sendiri pelat = 383 kg/𝑚2
Beban kombinasi = 1037,84 kg/𝑚2
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Ly = 4500 mm = 4,5 m
Lx = 6000 mm = 6 m
1. 1,5))] 2 . 1037,84
Beban equivalen
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 63,546 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 100 mm
bw = 250 mm
h = 500 mm
drenc = h – 70 = 500 – 70 = 430 mm
𝜌
= 0,032
= 0,75𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
Ru
(0,024) .(400)
= 0,9 (0,024). (400). (1 −
= 7,014 Mpa
d = 500 – 62,5 = 437.5 mm
Mu1 = Rumaks. b. d2 = (7,014) . (250) . (437,5)2 = 335,630 kNm
Mu1 > Mu maka tidak perlu dipasang tulangan tekan
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 63,546 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 100 mm
bw = 250 mm
h = 500 mm
drenc = h – 70 = 500 – 70 = 430 mm
L = 6000 mm
Lebar balok T :
bf
M
100
= 0,9 (0,85. (30). (1500). (100). (430 − )
(Balok T persegi)
𝜔
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
30
𝜌 = 0,010 . fcr = 0,010 . = 0,00075
= 0,032
= 0,75 . 𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 500 – 40 – 10 - 1 . 18
a = 31,937 𝑚𝑚
Mn
= 86,536 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 (159,734)
= 77,883 kNm > Mu = 63,546 kNm (OK!)
c
/31 0,834
,294 × 0,003
= 0,032
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 125,729 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 100 mm
bw = 250 mm
h = 500 mm
drenc = h – 70 = 500 – 70 = 430 mm
𝜌
= 0,032
= 0,75𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
Ru
(0,024) .(400)
= 0,9 (0,024). (400). (1 −
= 7,014 Mpa
d = 500 – 62,5 = 437.5 mm
Mu1 = Rumaks. b. d2 = (7,014) . (250) . (437,5)2 = 335,630 kNm
Mu1 > Mu maka tidak perlu dipasang tulangan tekan
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 125,729 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 100 mm
bw = 250 mm
h = 500 mm
drenc = h – 70 = 500 – 70 = 430 mm
L = 6000 mm
30
𝜌 = 0,109 . fcr = 0,109 . = 0,0082
= 0,032
= 0,75 . 𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 500 – 40 – 10 - 1 . 18
a
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Mn
= 157,459 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 (157,459)
= 141,713 kNm > Mu = 125,729 kNm (OK!)
c
/31 0,834
𝜀
441
=
= 0,015
Vs
∅
h = 500 mm
d
b = 250 mm
fc’ = 30 Mpa
fy = 400 Mpa
Hitung øVc ; ½ øVc ; Vc1 ; Vc2
Vc
∅ 𝑉𝑐 = 0,65 × 39,9 kN
= 25,935 kN
½ øVc = ½ × 25,935 kN
= 12,968 kN
∅
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Vu = 124,421 kN
Vu 1 = 117,163 kN
Vu2 = 62,211 kN
Vu =
Vu =
124,421 ×1,5
x = = 62,211 Kn
Persyaratan :
Jika Vu < ½ øVc tidak dibutuhkan tulangan geser
Jika ½ øVc ≤ Vu ≤ øVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertikal berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum ditentukan.
Jika Vu ≥ øVc tulangan geser harus disediakan.
Perhitungan sengkang daerah tumpuan (0,175 – 0,95)
Vu kritis 1 ≥ ∅Vc = 117,163 kN ≥ 25,935 kN
Maka, tulangan geser harus disediakan.
Rencana ∅ sengkang = 10 mm
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 124,503 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 100 mm
bw = 250 mm
h = 500 mm
drenc = h – 70 = 500 – 70 = 430 mm
𝜌
= 0,032
= 0,75𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
Ru
(0,024) .(400)
= 0,9 (0,024). (400). (1 −
= 7,014 Mpa
d = 500 – 62,5 = 437.5 mm
Mu1 = Rumaks. b. d2 = (7,014) . (250) . (437,5)2 = 335,630 kNm
Mu1 > Mu maka tidak perlu dipasang tulangan tekan
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 124,503 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 120 mm
bw = 250 mm
h = 500 mm
drenc = h – 70 = 500 – 70 = 430 mm
L = 6000 mm
Lebar balok T :
bf
M
120
= 0,9 (0,85. (30). (1500). (120). (430 − )
(Balok T persegi)
k
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
𝜌 0,00135
= 0,032
= 0,75 . 𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 500 – 40 – 10 - 1 . 22
Mn
= 183,935 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 (183,935)
= 165,542 kNm > Mu = 124,503 kNm (OK!)
c
/31 0,834
= 0,012
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 247,209 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 100 mm
bw = 250 mm
h = 500 mm
drenc = h – 70 = 500 – 70 = 430 mm
𝜌
= 0,032
= 0,75𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
Ru
(0,024) .(400)
= 0,9 (0,024). (400). (1 −
= 7,014 Mpa
d = 500 – 62,5 = 437.5 mm
Mu1 = Rumaks. b. d2 = (7,014) . (250) . (437,5)2 = 335,630 kNm
Mu1 > Mu maka tidak perlu dipasang tulangan tekan
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 247,209 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 120 mm
bw = 250 mm
h = 500 mm
drenc = h – 70 = 500 – 70 = 430 mm
L = 6000 mm
30
𝜌 = 0,231 . fcr = 0,231 . = 0,0173
= 0,834
= 0,032
= 0,75 . 𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
KONTROL:
As = 1900,7 mm2
As’ = 760,2 mm2
Fy = 400 Mpa
Fc’ = 30 Mpa
𝑑 = h – selimut beton – sengkang - 1 ∅
= 450 – 40 – 10 - 1 . 22
c
/31 0,834
Mn
= 161,139 kNm
Mn2 = As’ . fy. (d-d’)
= (760,2) × 400 (389- 6
= 99,738 kNm
= 260,877 kNm
SNI 2847 2013 PASAL 9.2 ∅ = 0,9, penampang terkendali tarik
Vs
∅
h = 500 mm
d
b = 250 mm
fc’ = 30 Mpa
fy = 400 Mpa
Hitung øVc ; ½ øVc ; Vc1 ; Vc2
Vc
∅ 𝑉𝑐 = 0,65 × 39,9 kN
= 25,935 kN
½ øVc = ½ × 25,935 kN
= 12,968 kN
∅
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Vu = 245,617 kN
Vu 1 = 231,289 kN
Vu 2 = 122,809 kN
Vu =
Vu =
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 60,993 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 100 mm
bw = 250 mm
h = 500 mm
drenc = h – 70 = 500 – 70 = 430 mm
𝜌
= 0,032
= 0,75𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
Ru
(0,024) .(400)
= 0,9 (0,024). (400). (1 −
= 7,014 Mpa
d = 500 – 62,5 = 437.5 mm
Mu1 = Rumaks. b. d2 = (7,014) . (250) . (437,5)2 = 335,630 kNm
Mu1 > Mu maka tidak perlu dipasang tulangan tekan
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
30
𝜌 = 0,015 . fcr = 0,015 . = 0,00113
= 0,032
= 0,75 . 𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 750 – 40 – 10 - 1 . 18
a
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Mn
= 257,087 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 (257,087)
= 231,378 kNm > Mu = 60,993 kNm (OK!)
c
/31 0,834
= 0,0401
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 30,213 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 100 mm
bw = 250 mm
h = 500 mm
drenc = h – 70 = 500 – 70 = 430 mm
𝜌
= 0,032
= 0,75𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
Ru
(0,024) .(400)
= 0,9 (0,024). (400). (1 −
= 7,014 Mpa
d = 500 – 62,5 = 437.5 mm
Mu1 = Rumaks. b. d2 = (7,014) . (250) . (437,5)2 = 335,630 kNm
Mu1 > Mu maka tidak perlu dipasang tulangan tekan
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
30
𝜌 = 0,008 . fcr = 0,008 . = 0,0006
= 0,032
= 0,75 . 𝜌b = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 750 – 40 – 10 - 1 . 18
a
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Mn
= 257,087 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 (257,087)
= 231,378 kNm > Mu = 30,213 kNm (OK!)
c
/31 0,834
= 0,0401
Vs
∅
h = 750 mm
d
b = 375 mm
fc’ = 30 Mpa
fy = 400 Mpa
Hitung øVc ; ½ øVc ; Vc1 ; Vc2
Vc
∅ 𝑉𝑐 = 0,65 × 128,372 kN
= 83,442 kN
½ øVc = ½ × 83,442 kN
= 41,721 kN
∅
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Vu = 60,658 kN
Vu 1 = 55,940 kN
Vu 2 = 30,329 kN
Vu =
Vu =
Persyaratan :
Jika Vu < ½ øVc tidak dibutuhkan tulangan geser
Jika ½ øVc ≤ Vu ≤ øVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertikal berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum ditentukan.
Jika Vu ≥ øVc tulangan geser harus disediakan.
Perhitungan sengkang daerah tumpuan (0,175-0,95)
Vu kritis 1 ≤ ∅Vc = 55,940 kN ≤ 83,442 kN
Maka, dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat dipasang tulangan sengkang
vertikal berdiameter 10 mm dengan jarak maksimum ditentukan.
Rencana ∅ sengkang = 10 mm
Jarak max sengkang :
Beban Merata
• Beban Mati
Berat sendiri pelat = 240 kg/m2
• Beban Hidup (SNI 1727 tabel 4-1)
Berat sendiri pelat = 255 kg/m2
Beban kombinasi = 507,6 kg/m2
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Beban Segitiga
Lx = Ly
R = ( ½ × b × lx ) . 4,5 × ½ × qu
= ( ½ × 4,5 × 1,5 ) . 4,5 × ½ × 507,6
= 3854,6 Kg
P = ½ × 2 (4,5 ×1,5) × 507,6
= 3426,3 Kg
Mc = Meq
(3426,3 . 4,5) – (3426,3 . 4,5/2) = 1/8 . qeq . 4,52
7709,175 = 1/8 qeq . 4,52
Qeq = 3045,6 kN
Beban Merata
• Beban Mati
Berat sendiri pelat = 288 kg/m2
• Beban Hidup (SNI 1727 tabel 4-1)
Berat sendiri pelat = 354,2 kg/m2
Beban kombinasi = 1037,84 kg/m2
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Beban Segitiga
Lx = Ly
R = ( ½ × b × lx ) . 4,5 × ½ × qu
= ( ½ × 4,5 × 1,5 ) . 4,5 × ½ × 1037,84
= 7881,09 Kg
P = ½ × 2 (4,5 ×1,5) × 1037,84
= 7005,42 Kg
Mc = Meq
(7005,42 . 4,5) – (7005,42 . 4,5/2) = 1/8 . qeq . 4,52
15762,195 = 1/8 qeq . 4,52
Qeq = 6227,04 kN
= 0,032
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,032 = 0,024
ρMax .fy
Ru max = Ø . ρMax . fy ( 1 − )
1,7 .𝑓𝑐′
0,024 .400
= 0,9 . 0,024 . 400 ( 1 − )
1,7 . 30
= 7,01 Mpa
d = 680 – 62,5 = 617,5 mm
Mu1 = Rumax . b. d2
= 7,01 . 400 . 617,52
= 1069,18 kNm
Mu1 ˃ Mu maka tidak perlu dipasang tulangan tekan.
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Lebar Balok T
bf = ¼ . 4500 = 1125 mm
bf = bw + (16 . hf) = 250 + (16 . 100) = 1850 mm
bf = bw + Ln = 250 + (4500 – 500) = 4250 mm
dipakai= bf = 1125 mm
Anggap seluruh sayap tertekan
Mr = Ø (0,85 . fc’ . bf . hf (d - ℎ𝑓)
= 1626,58 kNm
Mr ˃ Mu = 1626,56 kNm ˃ 307,815 kNm (termasuk balok T persegi)
307,815×10
= = = 0,657
0,657
= 0,85 − √0,72 − 1,7.
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 0,024
𝜌 = 𝜔 . fc = 0,024 30 = 0,0018
= 0,032
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 400,917 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 x 400,917
= 360,825 kNm ˃ Mu = 307,815 kNm (OK)
c
𝑑−𝑐
Ɛs = ×𝜀
= 0,032
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,032 = 0,024
ρMax .fy
Ru max = Ø . ρMax . fy ( 1 − )
1,7 .𝑓𝑐′
0,024 .400
= 0,9 . 0,024 . 400 ( 1 − )
1,7 . 30
= 7,01 Mpa
d = 680 – 62,5 = 617,5 mm
Mu1 = Rumax . b. d2
= 7,01 . 400 . 617,52
= 1069,18 kNm
Mu1 ˃ Mu maka tidak perlu dipasang tulangan tekan.
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 472,661 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
bw = 400 mm
h = 750 mm
drenc = h – 70 mm = 750 – 70 = 680 mm
472,661×10
= = = 2,839
2,839
= 0,85 − √0,72 − 1,7.
= 0,102
𝜌 = 𝜔 . fc = 0,102 30 = 0,0076
𝜌
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 0,032
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,032 = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
𝐴𝑠.𝑓𝑦 2280,8.400
a = = = 89,443 𝑚𝑚
𝑎
Mn = As. fy . (𝑑 − )
89,443
= 2280,8 . 400 (689 − ). 10−6
= 587,788 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 x 587,788
= 529,009 kNm ˃ Mu = 472,661 kNm (OK)
c
𝑑−𝑐
Ɛs = ×𝜀
d = 750 = 375 mm
b = 400 mm
fc’ = 30 Mpa
fy = 400 Mpa
Vc = 1/6 . bw . d √fc′
= 1/6 . 400 . 375 √30
= 136,930 kN
ØVc = 0,65 . 136,930 = 89,005 Kn
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Vu = 324,651 kN
Vu 1 = 299,400 kN
Vu 2 = 162,325 kN
Persyaratan :
✓ Jika Vu < ½ øVc tidak dibutuhkan tulangan geser
✓ Jika ½ øVc ≤ Vu ≤ øVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertikal berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum ditentukan.
✓ Jika Vu ≥ øVc tulangan geser harus disediakan.
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Mu = 551,597 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 120 mm
bw = 400 mm
h = 750 mm
drenc = h – 70 = 750 – 70 = 680 mm
= 0,032
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,032 = 0,024
ρMax .fy
Ru max = Ø . ρMax . fy ( 1 − )
1,7 .𝑓𝑐′
0,024 .400
= 0,9 . 0,024 . 400 ( 1 − )
1,7 . 30
= 7,01 Mpa
d = 750 – 62,5 = 687,5 mm
Mu1 = Rumax . b. d2
= 7,01 . 400 . 687,52
= 1325,34 kNm
Mu1 ˃ Mu maka tidak perlu dipasang tulangan tekan.
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Lebar Balok T
bf = ¼ . 4500 = 1125 mm
bf = bw + (16 . hf) = 250 . (16 . 120) = 480000 mm
bf = bw . Ln = 250 . (4500 – 500) = 1000000 mm
dipakai bf = 1125 mm
anggap seluruh sayap tertekan
= 1920,915 kNm
Mr ˃ Mu = 1920,915 kNm ˃ 551,597 kNm (termasuk balok T persegi)
551,597×10
= = = 1,178
1,178
= 0,85 − √0,72 − 1,7.
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 0,042
𝜌 = 𝜔 . fc = 0,042 30 = 0,0031
= 0,032
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 627,807 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 x 627,807
= 565,026 kNm ˃ Mu = 551,597 kNm (OK)
c
𝑑−𝑐 687,5−115,428
Ɛs = ×𝜀 = × 0,003 = 0,015
= 0,032
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,032 = 0,024
ρMax .fy
Ru max = Ø . ρMax . fy ( 1 − )
1,7 .𝑓𝑐′
0,024 .400
= 0,9 . 0,024 . 400 ( 1 − )
1,7 . 30
= 7,01 Mpa
d = 750 – 62,5 = 687,5 mm
Mu1 = Rumax . b. d2
= 7,01 . 400 . 687,52
= 1325,34 kNm
Mu1 ˃ Mu maka tidak perlu dipasang tulangan tekan.
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
881,672×10
= = = 1,883
1,883
= 0,85 − √0,72 − 1,7.
= 0,067
𝜌 = 𝜔 . fc = 0,067 30 = 0,0050
= 0,032
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
c
𝑑−𝑐 687,5−207,745
Ɛs = ×𝜀 = × 0,003 = 0,007
Fc’ = 30 Mpa
Fy = 400 Mpa
Vu = 596,724 kNm (Diambil dari data maksimum momen di Staad.Pro)
hf = 120 mm
bw = 400 mm
h = 750 mm
d = h/2 = 750/2 = 375 mm
Vc = 1/6 . bw . d √𝑓𝑐
= 1/6 . 400 . 375 √30
= 136,930 kN
ØVc = 0,65 . 136,930 = 89,004 kN
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Vu = 596,724 kN
Vu 1 = 550,312 kN
Vu 2 = 298,362 kN
Persyaratan :
✓ Jika Vu < ½ øVc tidak dibutuhkan tulangan geser
✓ Jika ½ øVc ≤ Vu ≤ øVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertikal berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum ditentukan.
✓ Jika Vu ≥ øVc tulangan geser harus disediakan.
178,618×106
k =
Mu = = 1,144 N/mm2
∅.b.drencana2 0,9.375.6802
k
𝜔 = 0,85 − √0,72 − 1,7.
fc′
1,144
= 0,85 − √0,72 − 1,7.
30
= 0,041
30
𝜌 = 0,030 . fc′ = 0,041 . = 0,0031
fy 400
𝜌
30
= 0,85 . . 0,834. (
= 0,032
= 0,75 . 𝜌𝑏 = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 750 – 40 – 10 - 1 . 18
𝐴𝑠.𝑓𝑦 957,9.400
a = = = 40,07 𝑚𝑚
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
𝑎
Mn = As. fy . (𝑑 − )
40,07
= 957,9. 400 . (691 − ). 10−6
= 257,087 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 (257,087)
= 231,378 kNm > Mu = 178,618 kNm (OK!)
c
𝑑−𝑐
𝜀 = .𝜀
691−48,05
= × 0,003
= 0,040
Mu 83,506×106
k = = = 0,535 N/mm2
∅.b.drencana2 0,9.375.6802
k
𝜔 = 0,85 − √0,72 − 1,7.
fc′
0,535
= 0,85 − √0,72 − 1,7.
30
= 0,019
30
𝜌 = 0,019 . fc′ = 0,019 . = 0,0014
fy 400
𝜌
30
= 0,85 . . 0,834. (
= 0,032
= 0,75 . 𝜌𝑏 = 0,75 (0,032) = 0,024
1,4
𝜌 = = 1,4 = 0,0035
= 750 – 40 – 10 - 1 . 18
𝐴𝑠.𝑓𝑦 509,0.400
a = = = 21,292 𝑚𝑚
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
𝑎
Mn = As. fy . (𝑑 − )
21,292
= 509,0. 400 . (691 − ). 10−6
= 138,520 kNm
= ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 . 138,520
= 124,668 kNm > Mu = 83,506 kNm (OK!)
c
𝑑−𝑐
𝜀 = .𝜀
Vs
∅
h = 750 mm
d = 750 = 375 mm
b = 375 mm
fc’ = 30 Mpa
fy = 400 Mpa
Hitung øVc ; ½ øVc ; Vc1 ; Vc2
1 1
Vc = . bw. d. √fc′ = . 375 . 375 . √30 = 128,372 kN
∅ 𝑉𝑐 = 0,65 × 128,372 kN
= 83,442 kN
½ øVc = ½ × 83,442 kN
= 41,721 kN
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Vu = 116,131 kN
Vu 1 kritis = 107,098 kN
Vu 2 kritis = 58,065 kN
2,075
Vu = = = 107,098 kN
1,125
Vu = = = 58,065 kN
Persyaratan :
✓ Jika Vu < ½ øVc tidak dibutuhkan tulangan geser
✓ Jika ½ øVc ≤ Vu ≤ øVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertikal berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum ditentukan.
✓ Jika Vu ≥ øVc tulangan geser harus disediakan.
Perhitungan sengkang daerah tumpuan (0,175-0,95)
Vu kritis 1 ˃ ∅Vc = 107,098 kN ≤ 83,442 kN
Maka, dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat dipasang tulangan sengkang
vertikal berdiameter 10 mm dengan jarak maksimum ditentukan.
Rencana ∅ sengkang = 10 mm
Jarak max sengkang :
d 175
S = = = 87,5 ≈ 100mm
Pux = 860,683 kN
Mux = 0 kNm
e
Puy = 1480 kN
Muy = 248,038 kNm
e
148O
Ex = 4700 . √fc
= 4700 . √30
= 25742,96 N/mm2
Ik = 1/12 . bh3
= 1/12 . 700 . 7003
= 20008333333 mm4
Lk = 4500 mm – 700 mm = 3800 mm
25742,96 .2OOO833333
= = 13554571700
38OO
(135545717OO).2
ΨA = = 1,99
(1264886OO6O+952658881,6)
ΨB = 0 (jepit)
.7OO^3
r . 700 = 202,07
7OO
O,65
= 13,35
2O2,O7
= 483,295 kNm
Mr = ØMn = 0,9 . 483,295 = 434,966 kNm ˃ Mu = 0 kNm (OK)
Kondisi Balance (Pemeriksaan Pu Terhadap Kondisi Seimbang)
Dpakai = 700 – 40 – 10 – 12,5 = 637,5 mm
d’ = 40 + 10 + 12,5 = 62,5 mm
As = As’ = 4 Ø 25 = 1963 mm2
cb = 637,5 . ( 6OO ) = 382,5 mm
319,OO5
ρ = 0,0044
bd 7OO .637,5
√62,5
)
= 12295,99 kN
ØPnx = 0,65 . 12295,99 = 7992,39 kN ˃ Pu = 2340,683 kN (Aman)
Pemeriksaan Kekuatan Penampang Arah (y) Melintang
Puy = 1480 kNm
Muy = 248,038 kNm
e
319,OO5
= 0,00251
= 2×105×0,00251
= 502 Mpa > Fy = 400 Mpa
= 400 Mpa (Dipakai)
= (1/4 × 𝜋 ×𝑑2)×3
= (1/4 × 𝜋 × 252) × 3
= 1473,214 mm²
b. 𝜀 ′
= 0,000255
= 2×105×0,000255
= 51 Mpa < Fy = 400 Mpa
= 51 Mpa (Dipakai)
= (1/4 × 𝜋 ×𝑑2)×7
= (1/4 × 𝜋 × 252) × 7
= 3437,5 mm²
c. 𝜀 ′
= 0,002
= 2×105×0,002
= 400Mpa = Fy = 400 Mpa
= 400 Mpa (Dipakai)
= (1/4 × 𝜋 ×𝑑2)×3
= (1/4 × 𝜋 × 252) × 3
= 1473,214 mm²
Cs1 Cs2
As’ (mm²) 1473,214 3437,5
Fs’/Fy (Mpa) 400 51
As’ × (Fs’/Fy) (N) 589285,6 175312,5
⅀ Cs1 + Cs2 (N) 769959,814
T
As’ (mm²) 1473,214
Fs’/Fy (Mpa) 400
As’ × (Fs’/Fy) (N) 589285,6
⅀ T (N) 591158,814
As 1473
ρ = = = 0,0033
bd 7OO .637,5
)(7OO- . O,)2
Pny = 0,85 . 30 . 700 . 637,5 ( 7OO-2 .O, + + 2 . 15,69 . 0,0033 (1-
2 .637,5 2 .637,5
√62,5
) . 10-3
637,5
= 10981,41 kN
ØPny = 0,65 . 10981,41 = 7137,916 kN ˃ Pu = 2340,683 kN (Aman)
Ukuran sengkang yang digunakan adalah Ø10 karena tulangan pokok kurang dari
D32
Jarak spasi sengkang tidak boleh lebih besar dari
16 kali diameter tulangan memanjang = 16 x 25 = 400 mm
48 kali diameter sengkang / sengkang ikat = 48 x 10 = 480 mm
Dimensi terkecil dari penampang kolom = 750 mm
Maka digunakan sengkang Ø10 – 400
• Ec = 4700 × √fc′
= 4700 × √30
⅀lk
• Lk (13554571700).2 = 1,99
φ = =
A ⅀lb (12648860060+95265888 ,6)
Lb
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
⅀lk
Lk
• φb = ⅀lb = 1,99
Lb
1.
j . 700 .7003
• r = √I . h = 1.2
. 700 = 202,073
A 700 .700
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
700
0,84 .(4500- )
• k .Lu = 2 = 17,251
r 202,073
Mux = 0 kNm(Max)
Mux
e = = 0 mm
Pux
d’ = 40 + 10 +1 . 25 = 62,5 mm
2
Mn = As . fy . (d - a2)
= 483,295 kNm
Mr = ∅ Mn
d’ = 40 + 10 + 1.25 = 62,5 mm
2
Mpa
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
fy 400
m = = = 15,686
0,85 .fer 0,85 .30
As 1963
𝜌 = = = 0,0044
b .d 700 .637,5
-2 2 dr
Pnx = 0,85.fc’.b.d (-2 + j( ) + 2𝑚𝜌(1 − )) . 10-3
2d 2d d
= 0,85.30.700.637,5 (700-2(10,91) +
2.637,5
700-2(10,91) 2 62,5
j( ) + 2(15,686). ( 0,0044) . (1 − )) . 10-3
2.637,5 637,5
= 7868,737 kN
Mux
e = = 295,091 kNm = 0,548 m = 548 mm
Pux 538,350 kN
Kondisi Balance
d’ = 40 + 10 + 1.25 = 62,5 mm
2
600
cb = 637,5 ( ) = 382,5 mm
600
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Mpa
Mn = As . fy . (d - a2)
= 362,655 kNm
Mr = ∅ Mn
382,5-62,5
= × 0,003
382,5
= 0,00251
𝑓s1 = 𝐸s × 𝜀s1′
= 2×105×0,00251
= 502 Mpa > Fy = 400 Mpa
= 400 Mpa (Dipakai)
𝐴s1′ = (1/4 × 𝜋 ×𝑑2)×3
= (1/4 × 𝜋 × 252) × 3
= 1473,214 mm²
= 0,000255
𝑓s2 = 𝐸s × 𝜀s1′
= 2×105×0,000255
= 51 Mpa < Fy = 400 Mpa
= 51 Mpa (Dipakai)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
= 0,002
𝑓s1 = 𝐸s × 𝜀s1′
= 2×105×0,002
= 400Mpa = Fy = 400 Mpa
= 400 Mpa (Dipakai)
Cs1 Cs2
As’ (mm²) 1473,214 3437,5
Fs’/Fy (Mpa) 400 51
As’ × (Fs’/Fy) (N) 589285,6 175312,5
⅀ Cs1 + Cs2 (N) 769959,814
T
As’ (mm²) 1473,214
Fs’/Fy (Mpa) 400
As’ × (Fs’/Fy) (N) 589285,6
⅀ T (N) 591158,814
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
fy 400
m = = = 15,686
0,85 .fer 0,85 .30
As 1473
𝜌 = = = 0,0033
b .d 700 .637,5
-2 dr
Pny = 0,85.fc’.b.d ( -2 + j( )2 + 2𝑚𝜌(1 − )) . 10-3
2d 2d d
= 0,85.30.700.637,5 (700-2(0) +
2.637,5
700-2(0) 2 62,5 -3
j( ) + 2 (15,686). (0,0033 ). (1 − )) . 10
2.637,5 637,5
= 9780,46 kN
Ukuran sengkang dipakai ∅10 karena tulangan pokok kurang dari D32
Pu = 981,292 kN
Mu = 21,922 kNm
𝜎 tanah = 220 kN/m2
𝜎 tanah = 22,43 t/m3 = 22 kN/m3
Kedalaman tanah keras = 2,5 m
Mu 21,922
e = = = 0,022
Pu 981,292
=
981,292
+
21,922 ≤ 220 kN/m2
1
2,5 X 2,5 ×2,5×2,52
6
Ukuran pondasi
B = 2,5 m
L = 2,5 m
t = 0,4 m (diasumsikan)
d = t – d’ = 34 cm
a = 70 + 34 = 104 cm
Gaya Lentur
Vn = Pu = 981,292 = 157,007 kN
A 6,25
Vu = Vn = 157,007 = 241,549 kN
∅ 0,65
Vc = 1 . b. d√fc′
6
1
= . 250. 340√30
6
= 775,94 kN
Vc ˃ Vn = 775,94 kN ˃ 428,749 kN
Kontrol Geser Pondasi
Vu = Pu . [(𝑎. 𝑏) − (70+1/2.d).(70+1/2.d)]
A
= 28,93 kN
Bo = 70/70 = 1
bo = 2(a+b) = 2(104+250) = 708 cm
Vc1 = [1+ 2 ].2.√fc′.bo.d
Bo
2
= [1+ ].2.√30.7080.340
1
= 79108,66 kN
= 157,005 kN/m2
P1 = σ1 . 0,65
= 157,005 . 0,65
= 102,053 kN/m
P2 = σ2 . 0,65. ½
= 0 . 0,65 . ½
= 0 kN/m
Mu = P1 ( 0,65 . ½ ) + P2 ( 2/3 . 0,65 )
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
0,3
= 0,85 − j0,72 − 1,7.
30
= 0,012
t
𝜌 = 𝜔 . fc = 0,012 30
= 0,0009
fy 400
0,85 X fCt X {] 600
𝜌b = fy
( )
600+f
= 0,032
1,4
𝜌 = 1,4 = = 0,0035
min fy 400
= 305,5 mm
Kontrol :
As.fy 1417,6.400 = 22,235 𝑚𝑚
a = =
0,85 .fCt.b 0,85 .30.1000
Mn = As. fy . a
(𝑑 − )
2
22,235
= 1417,6 . 400 (305,5 − ) . 10
-6
2
= 166,926 kNm
MR = ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 x 186,773
= 150,233 kNm ˃ Mu = 33,2 kNm (OK)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Pu = 981,292 kN
• Kuat tumpu pada dasar kolom
N1 = ∅ (0,85.fc.A1)
= 0,65 × (0,85 . 30. 700 . 700). 10-3
= 8121,75 kN
𝐍𝟐 = 2 . 𝐍𝟏
= 2 × 8121,75 kN = 16243,5 kN
N2 = 16243,5 kN > Pu = 981,292 kN (OK)
0,24 .400
=( ) 19
1,00 √30
= 333,02 mm
𝑙d = (0,043 fy) 𝑑b
= (0,043 . 400) 19
= 326,8
𝑙d = 300 mm
Pu = 1171 kN
Mu = 34,937 kNm
𝜎 tanah = 220 kN/m2
𝜎 tanah = 22,43 t/m3 = 22 kN/m3
Kedalaman tanah keras = 2,5 m
Mu 34,937
e = = = 0,03
Pu 1171
=
1171
+
34,937 ≤ 220 kN/m2
1
2,5 X 2,5 ×2,5×2,52
6
Ukuran pondasi
B = 2,5 m
L = 2,5 m
t = 0,4 m (diasumsikan)
d = t – d’ = 34 cm
a = 70 + 34 = 104 cm
Gaya Lentur
Vn = Pu = 1171 = 187,36 kN
A 6,25
Vu = Vn = 34,937 = 53,75 kN
∅ 0,65
Vc = 1 . b. d√fc′
6
1
= . 250. 340√30
6
= 775,94 kN
Vc ˃ Vn = 775,94 kN ˃ 95,41 kN
Kontrol Geser Pondasi
Vu = Pu . [(𝑎. 𝑏) − (70+1/2.d).(70+1/2.d)]
A
= 3453,23 kN
Bo = 70/70 = 1
bo = 2(a+b) = 2(104+250) = 708 cm
Vc1 = [1+ 2 ].2.√fc′.bo.d
Bo
2
= [1+ ].2.√30.7080.340
1
= 79108,66 kN
= 187,36 kN/m2
P1 = σ1 . 0,65
= 187,36 . 0,65
= 121,784 kN/m
P2 = σ2 . 0,65. ½
= 0 . 0,65 . ½
= 0 kN/m
Mu = P1 ( 0,65 . ½ ) + P2 ( 2/3 . 0,65 )
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
0,3
= 0,85 − j0,72 − 1,7.
30
= 0,012
t
𝜌 = 𝜔 . fc = 0,012 30
= 0,0009
fy 400
0,85 X fCt X {] 600
𝜌b = fy
( )
600+f
= 0,032
1,4
𝜌 = 1,4 = = 0,0035
min fy 400
= 305,5 mm
Kontrol :
As.fy 1417,6.400 = 22,235 𝑚𝑚
a = =
0,85 .fCt.b 0,85 .30.1000
Mn = As. fy . a
(𝑑 − )
2
22,235
= 1417,6 . 400 (305,5 − ) . 10
-6
2
= 166,927 kNm
MR = ∅ 𝑀𝑛
= 0,9 x 166,927
= 150,234 kNm ˃ Mu = 34,937 kNm (OK)
Gentha Maulid Fikry S. (201910340311269)
Pu = 981,292 kN
• Kuat tumpu pada dasar kolom
N1 = ∅ (0,85.fc.A1)
= 0,65 × (0,85 . 30. 700 . 700). 10-3
= 8121,75 kN
𝐍𝟐 = 2 . 𝐍𝟏
= 2 × 8121,75 kN = 16243,5 kN
N2 = 16243,5 kN > Pu = 981,292 kN (OK)
0,24 .400
=( ) 19
1,00 √30
= 333,02 mm
𝑙d = (0,043 fy) 𝑑b
= (0,043 . 400) 19
= 326,8
𝑙d = 300 mm
PENUTUP
Kesimpulan yang dapat diambil berdasarkan data-data dari soal dan hasil analisa
perencanaan struktur yang telah dilakukan untuk fungsi bangunan sebagai
perpustakaanS dapat dilihat pada tabel berikut ini :
TEBAL
TULANGAN TULANGAN
PELAT ARAH DAERAH PELAT
POKOK SUSUT
(cm)
Ø9-150 Ø6-200
TUMPUAN 10
ARAH As = 424.1 𝑚2 As = 141,4 𝑚2
X Ø9-300 Ø6-200
LAPANGAN 10
As = 212,1 𝑚2 As = 141,4 𝑚2
ATAP
Ø9-100 Ø6-200
TUMPUAN 10
ARAH As = 636,2 𝑚2 As = 141,4 𝑚2
Y Ø9-200 Ø6-200
LAPANGAN 10
As = 318,1 𝑚2 As = 141,4 𝑚2
Ø12-150 Ø6-150
TUMPUAN 12
ARAH As = 754 𝑚2 As = 188,5 𝑚2
X Ø12-350 Ø6-150
LAPANGAN 12
As = 323,1 𝑚2 As = 188,5 𝑚2
LANTAI
Ø12-100 Ø6-150
TUMPUAN 12
ARAH As = 1131 𝑚2 As = 188,5 𝑚2
Y Ø12-200 Ø6-150
LAPANGAN 12
As = 565,5 𝑚2 As = 188,5 𝑚2
5 ∅ 25
TUMPUAN 262,907 kNm 25 × 50 (As = 2454,8
mm²)
LANTAI
3 ∅ 25
LAPANGAN 180,023 kNm 25 × 50 (As = 1472,6
mm²)
Tulangan Pokok
DIMENSI
ARAH BALOK DAERAH MOMEN TULANGAN
(cm)
4 ∅ 18
125,729
TUMPUAN 25 × 50 (As = 957,9
kNm
mm²)
ATAP
2 ∅ 18
63,456
LAPANGAN 25 × 50 (As = 509,0
kNm
mm²)
5 ∅ 22
247,209
MEMANJANG
4 ∅ 22
307,815
LAPANGAN 40 × 75 (As = 1520,5
kNm
mm²)
9 ∅ 25
881,672
LANTAI TUMPUAN 40 × 75 (As = 4481,1
kNm
mm²)
5 ∅ 25
551,597
LAPANGAN 40 × 75 (As = 2454,8
kNm
mm²)
4 ∅ 18
178,618
TUMPUAN 40 × 75 (As = 957,9
kNm
mm²)
SLOOF
2 ∅ 18
83,506
LAPANGAN 40 × 75 (As = 509,0
kNm
mm²)
Tulangan Sengkang
ARAH BALOK DAERAH Vu TULANGAN
TUMPUAN 122,942 kN ∅10 − 100 mm
ATAP
LAPANGAN 124,421 kN ∅10 − 100 mm
MEMANJANG