SUKATAN

JABATAN PELAJARAN KELANTAN BAHARU

STPM

MODUL EKONOMI 1

Disediakan Oleh

Panel Penulis
Ekonomi 1 STPM
JABATAN PELAJARAN KELANTAN
 Sektor Pengurusan Akademik
Jabatan Pelajaran Kelantan
Dengan ini merakamkan

Sekalung Penghargaan
Kepada

Penyelaras

Hj Ramli bin Dollah

Penolong Pengarah Teknik dan Vokasional
Jabatan Pelajaran Kelantan

Jawatankuasa

Abd.Halim bin Omar - SMK Kota Bharu, Kota Bharu

Ismail bin Mahmud - SMK Seri Gunong, Bachok
Mohd.Alias bin Sulaiman - SMK Tendong, Pasir Mas
Che Kamal bin Che Mohamed - SMK Sultan Ibrahim 1,Pasir Mas
Norhayati bt Ismail - SMK Sultan Ibrahim 2, Pasir Mas
Norma bt Mat Yusoff - SMK Tendong, Pasir Mas

Atas sumbangan tenaga sebagai

PANEL PENULIS MODUL PEMBELAJARAN EKONOMI 1

2
 MODUL EKONOMI 1

Syukur kehadrat Allah SWT kerana Modul Ekonomi 1 Tingkatan 6 Sijil Tinggi Pelajaran
Malaysia dapat disiapkan tepat pada masanya. Modul Pembelajaran Ekonomi 1 ini
dihasilkan sebagai panduan guru dan pelajar yang mengambil mata pelajaran Ekonomi
peringkat STPM.

Modul yang disediakan selari dengan keperluan sukatan baharu Ekonomi penggal 1
dalam tingkatan enam bawah. Ia merupakan bahan sokongan pengajaran dan
pembelajaran yang boleh membantu guru-guru dan pelajar dalam meningkatkan
prestasi akademik ke tahap yang boleh dibanggakan.Sebagai usaha permulaan modul
ini dilengkapi dengan rajah peta minda dan satu lagi bahan sokongan dalam bentuk
power point mengikut bab.

Saya mewakili Unit Teknik dan Vokasional merakamkan setinggi-tinggi penghargaan

kepada Panel Penggubal Modul Ekonomi 1 STPM 2012 kerana menyumbang tenaga
dan kepakaran dalam menghasilkan modul ini. Semoga Modul Ekonomi 1 ini dapat
dimanafaatkan oleh semua pihak yang terlibat dengan penggunaan yang optimum.
Adalah diharapkan modul ini memberi impak yang besar sebagai bahan pembelajaran
yang sekaligus menyumbang kepada keberhasilan pelajar Ekonomi untuk melahirkan
lebih ramai pelajar cemerlang yang mampu bersaing diperingkat lebih tinggi

Hj Ramli bin Dollah

Unit Teknik dan Vokasional
Sektor Pengurusan Akademik
Jabatan Pelajaran Kelantan

3
BAB 1 PENGENALAN (16 WAKTU)

1.1 Definisi ilmu ekonomi

1.2 Sumber ekonomi (faktor pengeluaran)

1.3 Kehendak manusia

1.4 Masalah asas ekonomi

1.5 Keluk kemungkinan pengeluaran

1.6 Sistem ekonomi

1.6.1 Ekonomi pasaran bebas, ekonomi perancangan pusat,

ekonomi campuran dan ekonomi Islam

1.6.2 Pasaran dan penyelesaian masalah asas ekonomi

Hasil Pembelajaran

1. Mentakrifkan ilmu ekonomi

2. Menggariskan perbezaan antara mikroekonomi dengan makroekonomi

3. Memerihalkan sumber ekonomi

4. Memerihalkan barang

5. Menggariskan perkaitan antara sumber ekonomi dengan barang

ekonomi

6. Menjelaskan konsep kehendak tidak terhad dan sumber terhad

7. Menjelaskan konsep kekurangan, pilihan dan kos lepas

8. Menjelaskan masalah asas ekonomi

9. Mentakrifkan keluk kemungkinan pengeluaran

10. Menggunakan keluk kemungkinan pengeluaran untuk menghurai

masalah ekonomi

11. Menghitung kos lepas, membina jadual dan melukis keluk

kemungkinan pengeluaran bagi kos lepas malar dan kos lepas
meningkat

4
 12. Menganalisis kesan perubahan anugerah sumber, teknologi dan
komposisi barang modal dan barang pengguna terhadap kapasiti
pengeluaran dan keluk kemungkinan pengeluaran

13. Mengilustrasi kewujudan pengangguran, agihan barang dan

pertumbuhan ekonomi dengan menggunakan keluk kemungkinan
pengeluaran

14. Menggariskan kriteria asas yang membezakan sistem ekonomi

15. Menghuraikan ciri-ciri sistem ekonomi berdasarkan kriteria asas

16. Menggariskan sistem ekonomi yang diamalkan di Malaysia

17. Membincangkan bagaimana pasaran menyelesaikan masalah

asas ekonomi

18. Menjelaskan kebaikan dan kelemahan pasaran serta perlunya

campurtangan kerajaan

BAB 1 PENGENALAN

1.1 Definisi Ilmu Ekonomi

a) Definisi ekonomi

b) Perbezaan antara mikroekonomi dengan makroekonomi

Aspek Mikroekonomi Makroekonomi

Skop

5
 Bidang

Contoh

1.2 Sumber Ekonomi (Faktor Pengeluaran)

a)

Sumber ekonomi Huraian dan contoh

1. Tanah

2. Buruh

3. Modal

4. Usahawan

b) Peranan teknologi

1.3 Kehendak Manusia

a) Jenis barang

Jenis Barang Barang Barang Barang Barang Barang Barang

barang/ percum ekono awam persendi modal perant pengguna
Ciri-ciri a mi rian araan
Maksud

Penawar
an

Kos lepas
6
Harga

Contoh

b) Perkaitan antara faktor pengeluaran dengan barang ekonomi

c) Konsep kehendak dan sumber ekonomi

1.4 Masalah Asas Ekonomi

a) Masalah ekonomi

Masalah ekonomi Huraian Contoh

Isi rumah –

7
 1. Kekurangan Firma-

Kerajaan-

Isi rumah –

2. Pilihan Firma-

Kerajaan-

Isi rumah –

3. Kos lepas Firma-

Kerajaan-

b) Masalah asas ekonomi

Masalah asas ekonomi Huraian

1. Apa dan berapa yang

hendak dikeluarkan

2. Bagaimana hendak
dikeluarkan

3. Untuk siapa dikeluarkan

1.5 Keluk kemungkinan pengeluaran

8
a) Definisi keluk kemungkinan pengeluaran

b) Bentuk keluk kemungkinan pengeluaran

Bentuk Huraian Gambar rajah berangka

i.

ii.

b) Menggunakan keluk kemungkinan pengeluaran untuk

menunjukkan masalah kekurangan, pilihan dan kos lepas.

Gambar rajah

i. Kekurangan

ii. Pilihan

iii. Kos lepas

9
c) Menunjukkan kesan perubahan perkara berikut ke atas keluk
kemungkinan pengeluaran

i. Pertambahan anugerah sumber

ii. Kemajuan teknologi

iii. Komposisi barang modal dan barang pengguna

c) Menunjukkan keadaan berikut menggunakan keluk kemungkinan

pengeluaran

i. Pengangguran

ii. Agihan pendapatan

iii. Pertumbuhan ekonomi

Gambar rajah
10
1.6 Sistem ekonomi

a) Ciri-ciri

Sistem Pasaran Perancangan Campuran Islam

ekonomi/Ciri-ciri bebas pusat

i. Sistem
pemilikan

ii.Sistem
membuat
keputusan:
a) Peruntukan
sumber

b) Agihan
pendapatan

iii. Sistem insentif

11
 b) Penyelesaian masalah asas ekonomi oleh pasaran

Masalah asas ekonomi Cara penyelesaian

i. Apa dan berapa
banyak yang hendak
dikeluarkan

ii. Bagaimana hendak

dikeluarkan

iii.Untuk siapa
dikeluarkan

c) Kebaikan dan kelemahan pasaran

Kebaikan Kelemahan
i. i.

ii. ii.

iii. iii.

iv. iv.

v. v.

d) Sebab-sebab campurtangan kerajaan

i.
12
 ii.

iii.

iv.

v.

LATIHAN BAB 1: PENGENALAN

BAHAGIAN A

1 Ilmu ekonomi adalah berkaitan dengan

A bagaimana firma menguruskan sumber ekonomi

B bagaimana harta kekayaan diagihkan di kalangan individu
C kajian tentang tingkah laku manusia untuk memaksimumkan
kepuasan
D kajian bagaimana sumber ekonomi yang terhad diagihkan secara
cekap

2 `Kemampuan masyarakat terhad tetapi kehendak masyarakat tidak

terhad’. Pernyataan di atas bermakna

A sumber ekonomi terhad tetapi pendapatan pengguna tidak

terbatas
B masyarakat perlu membuat pilihan terhadap barang yang
digemarinya
C masyarakat perlu membuat pilihan kerana terdapat kekurangan
sumber
D firma dapat mengeluarkan pelbagai jenis barang dengan
menggunakan teknik
pengeluaran yang paling cekap

3 Kehendak manusia tidak dapat dipenuhi sepenuhnya. Keadaan ini

berkaitan dengan masalah

A kekurangan sumber ekonomi

B keuntungan maksimum yang dicapai oleh firma
C permintaan yang tinggi terhadap barang mewah
D pemilihan untuk menggunakan pelbagai jenis barang

4 Apabila kerajaan membuat keputusan untuk membina sebuah sekolah,

ia berkaitan dengan keadaan berikut kecuali

A kekurangan hasil kerajaan

B masalah kos lepas akan wujud

13
 C penjimatan penggunaan sumber
D pilihan mengikut keutamaan kerajaan

5 Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk kemungkinan

pengeluaran AB sebuah
negara.
Barang Y

Yang manakah benar tentang kombinasi pengeluaran di sepanjang

keluk
kemungkinan pengeluaran B AB tersebut?
Barang X
A 0Kos lepas bagi barang X dan barang Y adalah malar
B Kuantiti pengeluaran barang X dan barang Y belum mencapai
maksimum
C Pertambahan barang Y boleh dilakukan tanpa pengurangan
dalam barang X
D Sumber ekonomi digunakan dengan lebih cekap dalam
pengeluaran barang X

6 Gambar rajah di bawah menunjukkan satu keluk kemungkinan

pengeluaran barang X dan barang Y.
Barang Y

Barang X
0

Keluk ini berbentuk garis lurus kerana

A X dan Y adalah pengganti sempurna

B nisbah penggunaan input adalah sama
C keanjalan permintaan input adalah sama
D semua input yang digunakan adalah sama cekap

14
7 Kecekapan pengeluaran yang maksimum dicapai oleh sebuah ekonomi
apabila ekonomi tersebut

A berupaya untuk mengeluarkan semua barang

B tidak berupaya untuk mengeluarkan semua barang
C berupaya meningkatkan kuantiti suatu barang tanpa
mengurangkan kuantiti
barang lain
D tidak berupaya meningkatkan pengeluaran suatu barang tanpa
mengurangkan
pengeluaran barang lain

8 Barang yang sangat berharga dan tidak mempunyai kos lepas ialah

A barang awam
B barang percuma
C barang ekonomi
D barang pengguna
9 Barang awam dan barang ekonomi mempunyai persamaan berikut
kecuali

A hak penggunaan barang

B nilai faedah kepada pengguna
C penawaran barang yang terhad
D kos lepas dalam pengeluaran barang

10 Pernyataan yang manakah berkaitan dengan sistem ekonomi pasaran

bebas?

A Sumber ekonomi hanya dimiliki oleh firma besar

B Kerajaan berperanan mengeluarkan barang tertentu
C Penyelesaian masalah asas ekonomi melalui mekanisme harga
D Matlamat pengeluar ialah memaksimumkan untung dan
kebajikan masyarakat

11 Yang manakah benar tentang sistem ekonomi campuran?

A Diamalkan di kebanyakan negara maju

B Campur tangan kerajaan adalah minimum
C Mekanisme harga beroperasi sepenuhnya tanpa kawalan
kerajaan

15
 D Kerajaan mengeluarkan barang awam dan barang ekonomi
tertentu

12 Dalam sistem ekonomi pasaran bebas, sumber-sumber yang terhad

diperuntukkan secara

A mekanisma harga

B perancangan dan penetapan harga

C mekanisma harga dan campur tangan kerajaan

D cekap untuk menghasilkan barang-barang awam dan barang

ekonomi

13 Yang manakah tidak benar mengenai sistem ekonomi Islam?

A Menggalakkan persaingan sihat dalam ekonomi

B Mengenakan faedah yang minimum untuk pinjaman

C Kerajaan memastikan kebajikan masyarakat terjamin

D Keseimbangan di antara kepentingan individu dan masyarakat

14 Yang manakah merupakan alasan campurtangan kerajaan dalam

ekonomi?

A Menggalakkan persaingan

B Menggalakkan reka cipta baru

C Memastikan agihan pendapatan adalah saksama

D Memastikan peruntukan sumber ekonomi yang cekap

15 Yang manakah berlaku dalam sistem ekonomi pasaran bebas?

16
 A Masalah pengangguran dan inflasi dapat dielakkan

B Eksternaliti negatif akibat persaingan bebas antara firma

C Harga ditentukan oleh permintaan dan penawaran barang

D Semua jenis barang ekonomi boleh dikeluarkan dengan

kebenaran kerajaan

BAHAGIAN B

1. (a) Dengan menggunakan contoh yang sesuai, terangkan

sumber-sumber

ekonomi yang diperlukan oleh seorang pengeluar minuman

kacang soya.(6)

(b) Terangkan dua masalah asas ekonomi yang lain yang dihadapi
oleh pengeluar
minuman kacang soya. (4)

2.(a) Huraikan konsep berikut secara ringkas:

i. Kekurangan

ii. Pilihan

iii. Kos lepas

(3)

(b) Dengan menggunakan gambar rajah keluk kemungkinan

pengeluaran,
Jelaskan konsep kekurangan , pilihan dan kos lepas.
(7)

3. (a) Jelaskan perbezaan di antara

i. barang percuma dengan barang ekonomi

(5)
ii. barang persendirian dengan barang awam
(5)
17
 4. Dengan menggunakan gambar rajah keluk kemungkinan
pengeluaran,
terangkan mengenai perkara berikut:

(a) Kos lepas meningkat

(5)
(b) Kos lepas malar
(5)
5. Terangkan kesan ke atas keluk kemungkinan pengeluaran
apabila berlaku

(a) Pertambahan sumber ekonomi untuk pengeluaran kedua-dua

barang X dan barang Y.
(5)
(b)Kemajuan teknologi lebih cepat dalam pengeluaran barang X
berbanding barang Y.
(5)
6. Jelaskan perbezaan di antara sistem ekonomi pasaran
bebas dengan sistem
ekonomi campuran dari aspek berikut:

(a) Sistem pemilikan

(b)Sistem membuat keputusan tentang peruntukan sumber dan
agihan pendapatan
(c) Sistem insentif
(10)

7. Bagaimanakah masalah asas ekonomi dapat diselesaikan

dalam ekonomi
pasaran bebas? (10)

BAHAGIAN C

1. Jadual di bawah menunjukkan kombinasi pengeluaran kereta dan

komputer oleh sebuah
negara pada guna tenaga penuh.

Kombinasi Kereta (‘000 unit) Komputer (‘000

unit)
A 0 40
B 15 38
C 30 32
D 45 18
E 60 0
18
 (a) Dengan menggunakan kertas graf, lukiskan keluk kemungkinan
pengeluaran bagi kombinasi pengeluaran tersebut.
[3]

(b) Hitung kos lepas seunit kereta apabila kombinasi pengeluaran

beralih dari titik A ke titik B dan titik B ke titik C. Apakah yang dapat
anda rumuskan? [3]

(c) Apakah yang berlaku jika negara ini memilih kombinasi

pengeluaran berikut:

i. 15 ribu unit kereta dan 30 ribu unit komputer

ii. 45 ribu unit kereta dan 20 ribu unit komputer

[2]

(d) i. Jika pada setiap kombinasi pengeluaran, pengeluaran

kereta bertambah
sebanyak 10%, hitung jumlah kereta yang dikeluarkan.
[1]

ii. Nyatakan satu faktor yang menyebabkan pengeluaran

kereta dapat ditingkatkan.
[1]

2 Jadual di bawah menunjukkan kombinasi pengeluaran basikal dan

kelapa sawit bagi negara Y.
Basikal Kelapa sawit
Kombinasi (buah) (tan metrik)
A 0 105
B 5 100
C 10 90
D 15 75
E 20 55
F 25 30
G 30 0

(a) Apakah yang dimaksudkan dengan kos lepas?

[1]
(b) Dengan menggunakan jadual, hitung kos lepas untuk basikal dan
kelapa sawit.

19
 [4]

(c) Dengan menggunakan kertas graf, lukiskan keluk kemungkinan

pengeluaran
bagi negara Y.
[3]

(d) Sekiranya kerajaan menggalakkan kemasukan buruh asing di

sektor perladangan
apakah yang anda jangka akan berlaku pada keluk tersebut.
Berikan alasan anda.

[2]
3 Andaikan jadual pengeluaran bagi sebuah negara adalah seperti
berikut:

Kombinasi Barang X (unit) Barang Y (unit)

A 0 30
B 1 28
C 2 24
D 3 16
E 4 0
(a) Apakah maksud kos lepas?
[1]

(b)Hitungkan kos lepas bagi mengeluarkan barang X pada setiap

kombinasi. [3]

(c) Berapakah kos lepas jika

i. Pengeluaran output Y meningkat dari 16 ke 30 unit?

[1]

ii. Pengeluaran output X meningkat dari 1 unit ke 3 unit?

[1]

(d)Lukiskan keluk kemungkinan pengeluaran bagi negara ini dengan

menggunakan kertas graf.
[3]

(e) Bagaimanakah pola kos lepas yang terhasil bagi mengeluarkan

barang X? [1]

20
4 Pengeluaran barang X dan barang Y oleh sebuah negara digambarkan
oleh gambar
rajah di bawah.
Barang Y (unit)

90 L .K

60 M

.J N

Barang X (unit)
0 50 70

(a) Berapakah kos lepas jika negara ini mengeluarkan 50 unit barang
X? [2]

(b)Berapakah jumlah barang X yang perlu dikorbankan jika negara ini

mengeluarkan 60 unit barang Y?
[2]

(c) Bagaimanakah pola kos lepas yang mewujudkan keluk

kemungkinan pengeluaran sedemikian?
[1]

(d)Apakah yang digambarkan oleh kecerunan keluk LMN?

[2]

(e) Adakah negara ini mampu beroperasi pada kombinasi K? Berikan

alasan. [2]

21
(f) Apakah yang berlaku jika negara ini memilih kombinasi J?
[1]

22
 BAB 2: PASARAN BARANG DAN HARGA[ 40 WAKTU ]

2.1 PERMINTAAN
a) Maksud permintaan

b) Hukum Permintaan

c) Rumus , jadual dan keluk

(i) Diberikan rumus, Qd = 20 - 2P

(ii) Lengkapkan jadual permintaan di bawah

Harga [RM] Kuantiti [unit]

23
 2
4
6
8
10

(iii) Berdasarkan jadual, lukis keluk permintaan

(iv) Mengapakah keluk permintaan bercerun negatif / positif

2.1.1 Faktor-faktor yang mempengaruhi permintaan

a)

b)

c)

d)

e)

f)

24
 g)

h)

2.2 PENAWARAN
a) Maksud penawaran

b) Hukum Penawaran

c) Rumus , jadual dan keluk

(i) Diberikan rumus, Qs = 4 + 2P

(ii) Lengkapkan jadual penawaran di bawah

Harga [RM] Kuantiti [unit]
2
4
6

25
 8
10

(iii) Berdasarkan jadual, lukis keluk penawaran

2.2.1 Faktor-faktor yang mempengaruhi penawaran

a)

b)

c)

d)

e)

f)

g)

h)

26
 FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERUBAHAN PERMINTAAN
Qd = a - bP
Perubahan kuantiti permintaan Perubahan permintaan
Secara rajah Secara rajah

Faktor yang mempengaruhi : Faktor yang mempengaruhi :

(a) (a)
(b)
(c)
(d)
(e)
(f)

27
 (g)
(h)

FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERUBAHAN PENAWARAN

Qs = a + bP
Perubahan kuantiti penawaran Perubahan penawaran
Secara rajah : Secara rajah :

Faktor yang mempengaruhi : Faktor yang mempengaruhi :

(a)
(a)
(b)
(c)
(d)
(e)
(f)
(g)
(h)
(i)
28
2.3 KESEIMBANGAN PASARAN
2.3.1 PENENTUAN KESEIMBANGAN
a) Maksud penentuan keseimbangan

b) Penentuan keseimbangan harga dan kuantiti

29
c) Konsep lebihan permintaan dan lebihan penawaran
(i) maksud lebihan permintaan dan lebihan penawaran

(ii) secara rumus, diberikan Qd = 20 – 2P dan Qs = 4 + 2P

Kuantiti Kuantiti
Harga Lebihan permintaan /
diminta ditawar
(RM) Lebihan penawaran
(unit) (unit)
2
4
6

(iii) Secara gambar rajah

30
KESAN PERUBAHAN PERMINTAAN DAN PERUBAHAN PENAWARAN KE
ATAS KESEIMBANGAN HARGA DAN KUANTITI

(a) permintaan tidak berubah

dan penawaran meningkat

(c) permintaan meningkat dan

penawaran tidak berubah

(b)permintaan tak berubah dan

penawaran berkurang

(d)permintaan berkurang dan

penawaran tidak berubah

31
(e) permintaan meningkat dan (g)permintaan meningkat lebih
penawaran meningkat pada besar daripada peningkatan
kadar yang sama penawaran

(f) permintaan berkurang dan

penawaran berkurang pada (h)permintaan berkurang lebih
kadar yang sama besar daripada pengurangan
penawaran

32
(i) permintaan meningkat lebih
(k) permintaan meningkat sama
kecil daripada peningkatan
dengan pengurangan
penawaran
penawaran

(j) permintaan berkurang lebih

(l) permintaan berkurang sama
kecil daripada pengurangan
dengan peningkatan
penawaran
penawaran

33
(m) permintaan meningkat
lebih besar daripada
(o) permintaan meningkat lebih
pengurangan penawaran
kecil daripada pengurangan
penawaran

(n)permintaan berkurang lebih

besar daripada peningkatan
penawaran

34
(p)ermintaan berkurang lebih
kecil daripada penawaran
meningkat

35
2.4 LEBIHAN PENGGUNA DAN LEBIHAN PENGELUAR

a) Maksud Lebihan Pengguna dan Lebihan Pengeluar

b) Formula Lebihan Pengguna dan Lebihan Pengeluar

c) Secara Jadual, diberikan Qd = 20 – 2P dan Qs = - 4 + 2P

(i) Lengkapkan jadual di bawah

Harga (RM) Kuantiti diminta (unit) Kuantiti ditawar (unit)

0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

(ii) Berapakah harga keseimbangan

(iii) Dengan menggunakan gambar rajah, hitung lebihan pengguna

dan lebihan pengeluar

36
2.5 KEANJALAN PERMINTAAN

2.5.1 KEANJALAN PERMINTAAN HARGA

a) Maksud keanjalan permintaan harga

b) Secara rumus

c) Tafsiran keanjalan harga

37
d) Perbezaan darjah keanjalan

Darjah keanjalan Nilai pekali

Definisi darjah Bentuk keluk
keanjalan
a. anjal

b. tak anjal

c. anjal uniti

d. tak anjal
sempurna

e. anjal
sempurna

e) Hubungan antara jumlah perbelanjaan dengan darjah keanjalan

(i) permintaan anjal

(ii) permintaan tak anjal

38
2.5.2 KEANJALAN PERMINTAAN SILANG

a) Maksud keanjalan permintaan silang

b) Rumus

c) Tafsiran nilai pekali keanjalan

d) Jenis-jenis barang berdasarkan pekali keanjalan,

39
 diberikan, ∑dxy = Qtt baru y – Qtt asal y x Harga asal x

Qtt asal y Harga baru x – Harga asal x

JENIS BARANG

PENGENAP PENGGANTI TIDAK BERKAITAN

2.5.3 KEANJALAN PERMINTAAN PENDAPATAN

a) Maksud keanjalan permintaan pendapatan

40
b) Rumus

c) Hubungan pekali keanjalan dengan jenis barang

diberikan, ∑dY = Qtt baru – Qtt asal x

Pendapatan asal

Qtt asal Pendapatan baru –

Pendapatan asal

d) Tafsiran nilai pekali keanjalan

Barang Normal

Barang Mewah

Barang Mesti

Barang Bawahan

41
2.5.4 FAKTOR YANG MEMPENGARUHI KEANJALAN PERMINTAAN
HARGA

a)

b)

c)

d)

42
e)

f)

g)

2.6 KEANJALAN PENAWARAN

a) Maksud keanjalan penawaran

b) Rumus

43
c) Tafsiran nilai pekali keanjalan

d) Darjah keanjalan

e) Faktor yang mempengaruhi darjah keanjalan penawaran

(i)

(ii)

(iii)

(iv)

(v)

44
2.7 CAMPUR TANGAN KERAJAAN DALAM PASARAN

a) Dengan menggunakan gambar rajah tunjukkan kesan cukai

terhadap keseimbangan kuantiti dan harga serta kesan ke atas
lebihan pengguna dan lebihan pengeluar

b) Dengan menggunakan gambar rajah , tunjukkan kesan subsidi

terhadap keseimbangan kuantiti dan harga serta kesan ke atas
lebihan pengguna dan lebihan pengeluar

45
c) Dengan menggunakan gambar rajah , terangkan konsep dasar
harga maksimum dan dasar harga minimum

Harga (RM)

SS

Po

DD

0 Qo Kuantiti (unit)

46
 LATIHAN BAB 2 : PASARAN BARANG DAN HARGA

BAHAGIAN A

1 Permintaan ialah
A keinginan pengguna terhadap sesuatu barang
B keinginan pengguna terhadap barangan beserta kuasa beli
C keinginan pengguna untuk mencapai tingkat kepuasan tertinggi
D keinginan pengguna terhadap barang keperluan dan barang
mewah

2 Hukum permintaan menyatakan apabila harga barangan naik,

kuantiti diminta akan berkurang dan apabila harga jatuh, kuantiti
diminta akan meningkat. Ini dijelaskan oleh faktor – faktor berikut
KECUALI

A kesan penggantian
B hukum utiliti sut berkurangan
C hukum pulangan berkurangan
D kesan perubahan pendapatan benar

3 Perbezaan antara perubahan kuantiti diminta dengan perubahan

permintaan ditunjukkan oleh

A perubahan kuantiti diminta disebabkan melibatkan peralihan

keluk permintaan
B perubahan permintaan melibatkan pergerakan disepanjang keluk
permintaan
C perubahan kuantiti diminta melibatkan pergerakan di sepanjang
keluk permintaan yang sama
D perubahan permintaan disebabkan factor harga barang lain di
sepanjang keluk permintaan yang sama

4 Perubahan kuantiti diminta bagi sesuatu barang disepanjang

keluk permintaannya dikaitkan dengan perubahan

A citarasa
B permintaan
47
C harga barang lain
D harga barang itu sendiri

5 Diberi fungsi permintaan rambutan bagi individu A ialah Qd =

100 – 8P dan individu B ialah Qd = 80 – 4P. Berapakah jumlah
kuantiti rambutan yang diminta di pasaran apabila tingkat harga
rambutan ialah RM10.00 sekilogram ?

A 20 kg
B 60 kg
C 80 kg
D 100 kg

6 Gambar rajah di bawah menunjukkan Do dan D1 ialah keluk

permintaan kopi
harga ( RM )

D1
Do

0 Kuantiti ( unit )
Peralihan keluk permintaan kopi dari Do ke D1 disebabkan oleh
A kenaikan harga kopi
B kejatuhan harga kopi
C penurunan harga teh
D kenaikan harga teh

7 Sekiranya permintaan bertambah melebihi pertambahan

penawaran,harga dan kuantiti keseimbangan pasaran akan

A harga dan kuantiti meningkat

B harga dan kuantiti berkurang
C harga naik dan kauntiti berkurang
D harga jatuh dan kuantiti meningkat

8 Peningkatan permintaan terhadap daging lembu akan

menyebabkan
A permintaan kulit lembu turut meningkat
B penawaran kulit lembut turut meningkat
C penawaran kulit lembu akan berkurang
D permintaan terhadap daging ayam akan berkurang

9 Rajah di bawah menunjukkan keluk penawaran suatu barang

48
Harga ( RM )

15

10

0 25 35 45 Kuantiti ( unit )

Fungsi penawaran barang tersebut ialah

A Qs = 15 – 2P
B QS = 15 + 2P
C QS = -15 – 2P
D QS = -15 + 2P

10 Andaikan fungsi permintaan dan fungsi penawaran dalam sebuah

ekonomi adalah seperti berikut

Qs = 4 + 2P
Qd = 12 – 2P

Dengan Qs kuantiti ditawar dan Qd kuantiti diminta dan P ialah

harga.Apabila kerajaan memberikan subsidi, fungsi penawaran
menjadi Qs = 8 + 2P. Berapakah perubahan harga dan kuantiti
keseimbangan ?

A Harga jatuh RM1.00 dan kuantiti meningkat 2 unit

B harga naik RM1.00 dan kuantiti meningkat 2 unit
C harga jatuh RM2.00 dan kuantiti meningkat 4 unit
D harga naik RM2.00 dan kuantiti meningkat 4 unit

11 Di antara faktor berikut, yang manakah akan menyebabkan

kuantiti diminta bagi barang P meningkat?

A. Pertambahan penduduk

B. Penurunan harga barang P

C. Penurunan kadar bunga bank

D. Penurunan harga barang pengganti

49
 12 Dalam gambar rajah di bawah, DD ialah keluk permintaan bagi
barang X.

harga

D1

D1

0 Q1 Q kuantiti

Berdasarkan rajah di atas, penyataan yang manakah yang benar?

A. Permintaan terhadap setoking turun kerana harga kasut turun.

B. Kuantiti diminta terhadap minyak sawit turun kerana harganya naik.

C. Permintaan terhadap ayam turun kerana harga daging turun.

D. Kuantiti diminta terhadap Milo turun kerana harga Horlicks naik.

13 Fungsi permintaan bagi barang Y ialah

Qd = 300 – 5P
Jika harga asal barang Y ialah RM30.00 seunit, penurunan harga
barang Y sebanyak 10% aka menyebabkan kuantiti diminta bagi
barang Y

A. Bertambah sebanyak 15 unit

B. Bertambah sebanyak 165 unit

C. Bertambah sebanyak 275 unit

D. Bertambah sebanyak 300 unit

14 Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara harga dan jumlah

perbelanjaan seorang pengguna terhadap barang Z.

Harga Jumlah Perbelanjaan

50
 (RM) (RM)
5 50
4 48
3 42
2 32
1 18
Fungsi permintaan pengguna tersebut terhadap barang X ialah
A. Qd = 20 – 2P

B. Qd = 30 – 2P

C. Qd = 40 – 2P

D. Qd = 50 – 4P

15 Dalam gambar rajah di bawah, DD ialah keluk permintaan bagi

barang X.
harga
D

D1

D1 D

0 Q1 Q kuantiti

Berdasarkan rajah di atas, penyataan yang manakah yang benar?

A. Permintaan terhadap setoking turun kerana harga kasut turun.

B. Kuantiti diminta terhadap minyak sawit turun kerana harganya naik.

C. Permintaan terhadap ayam turun kerana harga daging turun.

D. Kuantiti diminta terhadap Milo turun kerana harga Horlicks naik.

16 Antara berikut, yang manakah yang tidak menyebabkan perubahan

penawaran terhadap sesuatu barang?

A Pemberian subsidi oleh kerajaan

B Peningkatan harga bahan mentah

51
 C Bencana alam di negara pengeluar

D Penurunan cukai pendapatan

17 Jika peningkatan permintaan melebihi pengurangan penawaran,

pada tingkat keseimbangan yang baru

A Harga keseimbangan turun, kuantiti keseimbangan akan naik.

B Harga keseimbangan naik, kuantiti keseimbangan akan turun.

C Harga keseimbangan meningkat melebihi peningkatan

kuantiti keseimbangan.

D Harga keseimbangan meningkat kurang daripada peningkatan

kuantiti keseimbangan.

18 Gambar rajah di bawah menunjukkan keseimbangan pasaran bagi

barang S.

harga

D1 S S1
D

E E1

S D1

0
kuantiti

Perubahan titik keseimbangan pasaran dari titik E ke titik E1

mungkin disebabkan
Oleh
A Peningkatan cukai dan kos buruh

B Peningkatan teknologi dan harga barang pengganti

52
 C Penurunan kos buruh dan pendapatan pengguna

D Penurunan skala pengeluaran dan peningkatan pendapatan

pengguna

19 Diberi fungsi penawaran barang J ialah Qs = 8 + 4P. Jika kuantiti

penawaran berubah daripada 20 unit kepada 32 unit, berapakah
perubahan harga?

A RM3 kepada RM6

B RM6 kepada RM12

C RM9 kepada RM12

D RM12 kepada RM24

20 Andaikan fungsi permintaan dan penawaran pasaran bagi suatu

barang masing-masing adalah

Qd = 24 – 4P,

Qs = 8 + 4P,

Dengan P ialah harga (RM) dan Q ialah kuantiti barang (unit).

Apabila kerajaan mengenakan cukai, fungsi penawaran menjadi Qs

= 4 + 4P. Berapakah harga dan kuantiti keseimbangan yang baru?

Harga(RM) kuantiti(unit)

A 2.00 16

B 2.50 14

C 3.50 18

D 6.00 0

21 Apakah kesan ke atas keseimbangan pasaran apabila kerajaan

menetapkan dasar harga maksimum ?

53
 A Wujud lebihan penawaran dan harga cenderung naik

B Wujud lebihan permintaan dan harga cenderung naik

C Wujud lebihan penawaran dan harga cenderung jatuh

D Wujud lebihan permintaan dan harga cenderung jatuh

22 Apakah kesan ke atas keseimbangan pasaran jika kerajaan

menetapkan dasar harga minimum

A Wujud lebihan penawaran dan harga cenderung naik

B Wujud lebihan permintaan dan harga cenderung naik

C Wujud lebihan penawaran dan harga cenderung jatuh

D Wujud lebihan permintaan dan harga cenderung jatuh

23 Fungsi penawaran pasaran diberi sebagai Qs = 20 + 2P. Sekiranya

kerajaan mengenakan cukai jualan sebanyak RM2.00 perunit barang
Z. Apakah fungsi penawaran barang Z yang baharu?

A Qs = 16 + 2P

B Qs = 16 + 4P

C Qs = 20 + 2P

D Qs = 22 + 2P

24 Fungsi penawaran pasaran diberi sebagai Qs = 50 + 5P.Sekiranya

kerajaan memberikan subsidi sebanyak RM5.00 perunit barang
Y.Apakah fungsi penawaran baru barang Y ?

A 50 + 10P

54
 B 55 + 5P

C 75 + 5P

D 75 + 10P

25 Dasar berikut dilakukan kerajaan untuk melindungi pengguna.

A dasar harga minimum

B dasar harga maksimum

C cukai jualan per unit barang

D dasar pemberian subsidi baja

26 Beban cukai lebih banyak ditanggung oleh pengguna berbanding

pengeluar sekiranya

A permintaan anjal

B permintaan tak anjal

C permintaan anjal uniti

D permintaan anjal sempurna

27 Faedah subsidi lebih banyak diperolehi pengguna berbanding

pengeluar jika

A penawaran anjal

B penawaran tak anjal

C penawaran anjal uniti

D penawaran tak anjal sempurna

28 Gambar rajah di bawah menunjukkan keadaan pasaran barang J.

55
 harga S

10 S1

S S1

0 10 12
kuantiti

Jika keluk penawaran beralih dari SS ke S1S1, berapakah perubahan

lebihan pengguna?

A RM45

B RM30

C RM15

D RM5

29 Jadual berikut menunjukkan hubungan antara kuantiti suatu barang

yang diminta dengan harga di pasaran.
Kuantiti Harga ( RM )
( unit )

1 100

2 80

3 70

4 60

5 50

6 40

7 20

56
 Sekiranya harga pasaran ialah RM 50, berapakah jumlah lebihan
pengguna?

A RM50
B RM100
C RM110
D RM250

30 Lebihan pengguna boleh didefinisikan sebagai

A perbezaan antara utiliti dengan harga yang sanggup dibayar

B harga yang sebenarnya pengguna sanggup bayar di pasaran
C jumlah utiliti berbanding dengan jumlah perbelanjaan
pengguna di pasaran
D perbezaan antara harga yang pengguna sanggup bayar
berbanding dengan harga yang sebenarnya dibayar di pasaran

31 Lebihan pengeluar wujud disebabkan oleh

A harga pasaran lebih tinggi daripada kos sut

B harga yang sanggup dibayar oleh firma lebih tinggi daripada
harga pasaran
C harga yang sanggup dibayar oleh penguna lebih kecil daripada
harga pasaran
D harga yang sanggup ditawar oleh pengeluar lebih besar
daripada harga pasaran

32 Lebihan pengeluar dipengaruhi oleh

A keanjalan permintaan harga

B keanjalan permintaan silang
C keanjalan permintaan pendapatan
D keanjalan penawaran sesuatu barang

33 Rajah di bawah menunjukkan darjah keanjalan beberapa keluk

penawaran

Harga ( RM ) So
S1
57
 S2
S3

0 Kuantiti ( unit )

Keluk penawaran manakah yang menunjukkan lebihan pengeluar

adalah paling besar
A So
B S1
C S2
D S3

34 Rajah di bawah menunjukkan keseimbangan bagi suatu barang di

pasaran

Harga ( rm )

10

0 16 Kuantiti ( unit )

Hitung lebihan pengeluar

A RM16
B RM32
C RM96
D RM160

35 Rajah berikut menunjukkan keluk permintaan seorang

pengguna.

Harga ( RM )

20

58
 10

0 20 Kuantiti ( unit )

Sekiranya harga pasaran ialah RM10, berapakah jumlah

lebihan penguna?
A RM100
B RM120
C RM200
D RM250
BAHAGIAN B

1 ( a ) Apakah yang dimaksudkan dengan permintaan?

[2]
( b ) Dengan menggunakan gambar rajah jelaskan pebezaan antara
perubahan kuantiti diminta dengan perubahan permintaan.
[4]
( c ) Jelaskan dua factor yang menyebabkan keluk permintaan
mencerun ke bawah dari kiri ke kanan.
[4]

2 ( a ) Apakah yang dimaksudkan dengan penawaran?

[2]
( b ) Dengan menggunakan gambar rajah jelaskan perbezaan antara
perubahankuantiti ditawar dengan perubahan penawaran.
[4]
( c ) Dengan menggunakan gambar rajah jelaskan konsep lebihan
penawaran dan kesan ke atas keseimbangan pasaran.
[4]

3 Dengan menggunakan gambar rajah, terangkan kesan terhadap

keseimbangan pasaran roti apabila

(a) kerajaan melaksanakan Dasar Harga Maksimum ke atas tepung.

[5]

(b) harga roti canai meningkat

[5]

4 (a) Dengan menggunakan gambar rajah, jelaskan bagaimana

keseimbangan pasaran tercapai jika berlaku lebihan permintaan.
[4]

59
 (b) Dengan menggunakan gambar rajah, terangkan kesan terhadap
harga dan kuantiti keseimbangan pasaran kopi apabila harga gula
meningkat. [6]

5 ( a ) Apakah yang dimaksudkan dengan permintaan ?

[2]
( b ) Dengan menggunakan gambar rajah yang sesuai jelaskan
perbezaan antara perubahan kuantiti diminta dengan perubahan
permintaan. [4]
( c ) Dengan menggunakan gambar rajah jelaskan bagaimana
keseimbangan pasaran dicapai.
[4]

6 ( a ) Huraikan hubungan antara tingkat harga dengan kuantiti suatu

barang yang diminta
[4]
( b ) Jelaskan tiga faktor yang meningkatkan permintaan sesuatu
barang [6]

7 ( a ) Dengan menggunakan gambar rajah jelaskan hukum permintaan

[4]
( b ) Jelaskan tiga faktor yang mempengaruhi kecerunan keluk
permintaan [6]

8 ( a ) Apakah yang dimaksudkan dengan penawaran ?

[2]
( b ) Bincangkan faktor-faktor yang meningkatkan dan mengurangkan
penawaran sesuatu barang.
[8]

9 Dengan menggunakan gambar rajah ,Jelaskan kesan ke atas

keseimbangan pasaran apabila berlaku perubahan yang berikut ;

( a ) Permintaan meningkat sama besar dengan peningkatan

penawaran. (5)
( b ) Permintaan berkurang lebih besar daripada peningkatan
penawaran. (5)

10 Dengan menggunakan gambar rajah yang sesuai, jelaskan kesan ke

atas pasaran pakaian batik buatan Malaysia apabila ;

( a ) Rakyat Malaysia beralih minat kepada batik buatan Indonesia

[5]
( b ) Kerajaan Malaysia menggalakkan penjawat awam memakai batik
buatan Malaysia
[5]

60
11 ( a ) Apakah yang dimaksudkan dengan lebihan pengguna dan lebihan
pengeluar [ 2 ]
( b ) Dengan menggunakan contoh berangka hitung lebihan pengguna
dan lebihan pengeluar
[8]

12 Dengan menggunakan gambar rajah bandingkan beban cukai yang

ditanggung oleh pengguna dan pengeluar dalam keadaan berikur :

( a ) Permintaan anjal
( b ) Permintaan tak anjal
[ 10 ]

13 ( a ) Apakah yang dimaksudkan dengan dasar harga maksimum dan

dasar harga minimum?
[2]
( b ) Dengan menggunakan gambar rajah jelaskan bagaimana dasar
harga akan mengubah keadaan pasaran dan apakah tindakan kerajaan?
[8]

BAHAGIAN C

1 Jadual menunjukkan hubungan antara kuantiti diminta bagi barang X

pada pelbagai tingkat harga.

Harga (RM) Kauntiti Diminta (unit)

2 175
4 150
6 125
8 100
10 75
12 50
14 25

Fungsi penawaran barang X pula ialah Qs = 25P – 100.

(a) Dengan menggunakan kertas graf, lukis keluk permintaan dan

penawaran barang X. [ 2 ]

(b) Berapakah tingkat harga dan kuantiti keseimbangan pasaran barang

X? [2]

(c) Jika kerajaan mengenakan cukai sebanyak RM3.00 per unit,

i. Di atas graf yang sama, lukis keluk penawaran yang baru.

[2]

61
 ii. Hitung jumlah beban cukai yang ditanggung oleh pembeli dan
penjual. [2]

iii. Hitung perubahan lebihan pengguna sebelum dan selepas cukai

dikenakan. [2]

2 Persamaan permintaan dan penawaran bagi barang Z adalah diberi

seperti berikut :

Qdz = 40 – 4Pz
Qsz = 8 + 4Pz
( a ) Pada tingkat harga RM5.00 nyatakan keadaaan pasaran dan
kecenderungan
Perubahan harga barang Z
[4]
( b ) Hitung harga dan kuantiti keseimbangan
[3]
( c ) Sekiranya fungsi permintaan barang Z berubah menjadi Qdz =
50 – 4Pz
(i) nyatakan arah peralihan keluk permintaan barang Z
[1]
( ii ) nyatakan dua faktor yang mungkin menyebabkan
peralihan tersebut
[2]
3 Fungsi permintaan dan penawaran suatu barang adalah seperti berikut:

Qd = 100 – 2P

Qs = 55 + P

Dengan Qd = kuantiti diminta (unit),

Qs = kuantiti ditawar (unit),

P = harga (RM)

(a) Di atas kertas graf, lukis keluk permintaan dan penawaran barang
tersebut. [2]

(b)Berapakah harga dan kuantiti keseimbangan barang tersebut?

[2]

62
(c) Berdasarkan rajah, pada tingkat harga RM10.00, berapakah lebihan
permintaan atau penawaran di pasaran?
[1]

(d)Jika fungsi penawaran berubah menjadi Qs = 70 + P, hitung harga dan

kuantiti keseimbangan yang baru.
[2]

(e) Berdasarkan jawapan pada (d), nyatakan apakah yang berlaku kepada
keluk penawaran dan berikan dua faktor yang menyebabkan
perubahan tersebut. [3]

4 Andaikan fungsi permintaan dan fungsi penawaran bagi suatu barang

masing – masing adalah seperti berikut ;

P = 44 –2Qx
P = 4 + 2Qx
Dengan

P = harga ( RM )
Qx = kuantiti barang X( unit )

( a ) Hitung harga dan kuantiti keseimbangan

[3]
( b ) Lukis keluk permintaan dan penawaran bagi barang tersebut
[3]
( c ) Sekiranya kerajaan mengenakan cukai sebanyak RM2.00
seunit

i. Bentukkan fungsi penawaran yang baru

[1]
ii. Lukis keluk penawaran yang baru di atas gambar rajah
(b) [1]
iii. Hitung harga dan kuantiti keseimbangan yang baru
[2]

5 Jadual A dan B di bawah menunjukkan penawaran firma dan

permintaan individu bagi suatu barang di pasaran.

Jadual A

Kuantiti ditawar ( unit )

Harga ( RM )
Firma X Firma Y Firma Z
1 16 10 6
2 18 14 12
3 20 18 18
4 22 22 24

63
 5 24 26 30
6 26 30 36

Jadual B

Kuantiti diminta ( unit )

Harga ( RM )
Individi 1 Individu 2 Individu3
6 16 16 18
5 20 18 21
4 24 20 24
3 28 22 27
2 32 24 30
1 36 26 33
( a ) Hitung penawaran dan permintaan pasaran bagi barang tersebut
[2]
( b ) Dengan menggunakan kertas graf lukis keluk permintaan dan
penawaran
Pasaran tersebut.
[3]
( c ) Tentukan harga dan kuantiti keseimbangan
[2]
( d ) Sekiranya kerajaan menetapkan harga pasaran ialah
RM3.00.Nyatakan
keadaan pasaran barang tersebut dan kemungkinan perubahan harga
pasaran [2 ]
( e ) Apakah dasar harga yang ditentukan oleh kerajaan tersebut
[1]

6 Fungsi permintaan untuk suatu barang diberi ialah Qd = 10 -2P, di

mana Qd ialah kuantiti diminta barang X dan P ialah harga barang X.
( a ) Berasaskan fungsi permintaan di atas, lukis keluk permintaan
bagi barang X daripada harga RM1.00 hingga RM5.00
[2]
( b ) Hitung nilai keanjalan pada tingkat harga RM3.00
[2]
( c ) Sekiranya fungsi permintaan barang X berubah menjadi Qd =
12 -2P, bentukkan keluk permintaan barang X yang baharu.
[2]
( d ) Berasaskan keluk permintaan barang X yang baharu , hitung
keanjalan pada harga RM3.00.
[2]

64
 ( e ) Adakah nilai pekali keanjalan titik untuk tingkat harga RM3.00
masih sama ? Berikan alasan anda.
[2]

7 Persamaan permintaan bagi barang A adalah seperti berikut :

Qd = 400 – 5Pa + 10Pb + 2Y
Dengan Qd ialah kunatiti diminta barang A
Pa harga barang A
Pb harga barang B
Y Pendapatan pengguna
Andaikan, pada asalnya Pa = RM1.00 seunit, Pb = RM1.00 seunit dan Y =
RM1000.00
( a ) Hitung keanjalan silang antara barang A dan barang B jika harga
barang B menjadi RM2.00.
[3]
( b ) Apakah hubungan antara barang A dan Barang B
[2]
( c ) Menggunakan andaian asal, hitung keanjalan pendapatan apabila
pendapatan pengguna meningkat menjadi RM2000.00.
[3]
( d ) Nyatakan jenis barang A berdasarkan jawapan ( c ) di atas dan
berikan alasan anda.
[2]

BAB 3
TEORI PENGELUARAN DAN KOS PENGELUARAN FIRMA DAN
INDUSTRI

a. Firma

b. Industri

65
FUNGSI PENGELUARAN
a. Konsep fungsi pengeluaran
i. Fungsi Pengeluaran

ii. Fungsi Pengeluaran Jangka Pendek

66
iii. Fungsi Pengeluaran Jangka Panjang

b. Konsep input

i. Input Tetap

ii. Input Berubah

iii. Perbezaan antara input tetap dengan input berubah

c. Konsep Jangka Masa

i. Jangka masa pendek pengeluaran

ii. Jangka masa panjang pengeluaran

iii. Perbezaan antara jangka masa pendek dan jangka masa panjang
pengeluaran

67
FUNGSI PENGELUARAN SATU INPUT BERUBAH
a. Andaian yang perlu
i. Hanya wujud dua input iaitu input tetap dan input berubah
ii. Semua buruh adalah homogen
iii. Tingkat teknologi dalam proses pengeluaran adalah tetap
iv. Sekurang-kurangnya wujud satu input tetap

b. Konsep-konsep pengeluaran
i. Keluaran Purata (AP)

ii. Keluaran Sut (MP)

d. Hubungan antara jumlah keluaran dengan keluaran sut

e. Hubungan antara keluaran purata dengan keluaran sut

f.Hukum Pulangan berkurang

KOS PENGELUARAN

68
a. Kos Pengeluaran

b. Jenis Kos

i. Kos Eksplisit

ii. Kos Implisit

iii. Kos Perakaunan

iv. Kos Ekonomi

v. Perbezaan antara kos perakaunan dan kos ekonomi

c. Kos Pengeluaran Jangka Pendek

d. Kos Tetap dan Kos Berubah

i. Kos Tetap (FC)

69
ii. Kos Berubah (VC)

iii. Perbezaan antara kos tetap dan kos berubah

e. Kos Purata dan Kos Sut

i. Kos Purata (AC)

70
ii. Kos Sut (MC)

iii. Perbezaan antara kos purata dan kos sut

KOS PENGELUARAN JANGKA PENDEK

a. Jadual

a. Rajah

i. Jumlah Kos Tetap (TFC)

ii. Jumlah Kos Berubah (TVC)

71
iii. Jumlah Kos

iv. Kos Tetap Purata (AFC)

v. Kos Berubah Purata (AVC)

vi. Kos Purata (AC)

72
vii. Kos Sut (MC)

viii. Hubungan Antara Keluk-Keluk Kos

Hubungan antara Jumlah Kos Tetap (TFC), Jumlah Kos Berubah
(TVC) dan Jumlah Kos (TC)

ix. Hubungan Antara Kos Purata (AC), Kos Berubah Purata (AVC)
dan Kos Tetap Purata (AFC)

73
x. Hubungan Antara Kos Purata (AC), Kos Berubah Purata (AVC)
dan Kos Sut (MC)

c. Sebab Keluk Kos Purata Berbentuk U

i. Kejatuhan Kos Tetap Purata

74
i. Hukum Pulangan Berkurang

KOS PENGELUARAN JANGKA PANJANG

a. Kos Pengeluaran Jangka Panjang

b. Keluk Kos Purata Jangka Panjang

c. Hubungan antara keluk kos purata jangka panjang (LAC)

dengan keluk purata jangka pendel (SAC).
i.Pemilihan loji

ii. Pembentukan keluk kos purata jangan panjang dan konsep

75
optimum.

EKONOMI BIDANGAN
a. Ekonomi Bidangan

b. Jenis Ekonomi Bidangan

c. Ekonomi Bidangan Dalaman dan Tak Ekonomi Bidangan Dalaman

76
d. Tak Ekonomi Bidangan Dalaman

e. Faktor yang mewujudkan ekonomi bidangan dalaman

f. Faktor yang mewujudkan tak ekonomi bidangan dalaman

77
g. Ekonomi bidangan luaran dan tak ekonomi bidangan luaran Ekonomi
bidangan luaran

h. Tak Ekonomi bidangan luaran

Faktor yang mewujudkan tak ekonomi bidangan luaran

78
j. Kesan ekonomi bidangan dan tak ekonomi bidangan
terhadap bentuk dan peralihan keluk kos purata jangka
panjang

i. Keluk kos purata jangka panjang berbentuk U

ii. Peralihan keluk kos purata jangka masa panjang

BAB 4 : STRUKTUR PASARAN, PENENTUAN HARGA DAN OUTPUT

79
 4.1 – Konsep Hasil dan Untung

4.2 – Struktur Pasaran

4.3 – Pasaran Persaingan Sempurna

4.3.1 – Penentuan Output Firma Jangka Pendek

4.3.2 - Penentuan Keseimbangan Jangka Panjang

4.4 – Pasaran Monopoli

4.4.1 – Penentuan Output Keseimbangan

4.4.2 – Monopoli Semulajadi

4.4.3 – Perbandingan antara Pasaran Persaingan Sempurna

dengan Pasaran

Monopoli

4.4.4 – Dasar Kawalan Monopoli

4.5 – Pasaran Persaingan Bermonopoli

4.4.1 – Penentuan Output Keseimbangan

4.4.2 – Persaingan Bukan Harga

Pada akhir pengajaran, pelajar seharusnya dapat:

(a) mentakrifkan konsep hasil dan untung;

(b) membezakan untung ekonomi dengan untung perakaunan;

(c) menggariskan jenis pasaran persaingan sempurna dan pasaran

persaingan tak sempurna.
(d) mentakrif pasaran persaingan sempurna dan menghuraikan cirinya;

(e) menjelaskan bentuk keluk permintaan, keluk hasil purata, dan keluk

80
 hasil sut firma;

(f) menentukan output keseimbangan dengan menggunakan pendekatan

hasil sut sama dengan kos sut (MR = MC);

(g) mengillustrasi untung lebih normal, untung normal, rugi, dan penutupan
firma;

(h) menghitung jumlah hasil, hasil purata, hasil sut, untung, dan rugi firma;

(i) menerangkan maksud keseimbangan firma jangka panjang;

(j) menerangkan bagaimana firma mencapai keseimbangan.

81
4.1 – Konsep Hasil dan Untung

a. Definisi Hasil

b. Definisi Untung

c. Untung Ekonomi

d. Untung Perakaunan

4.2 Struktur Pasaran

STRUKTUR PASARAN

PASARAN PERSAINGAN PASARAN PERSAINGAN

SEMPURNA TAK SEMPURNA

1. Pasaran Persaingan 1. Pasaran Monopoli

Sempurna 2. Pasaran Persaingan
Bermonopoli
3. Pasaran Oligopoli*
(Tiada dalam Sukatan
STPM
Baharu)

a. Faktor yang membezakan Struktur Pasaran

82
 i. Bilangan penjual dan pembeli

ii. Jenis barang yang dihasilkan oleh firma

iii. Kuasa firma mempengaruhi harga pasaran

iv. Kebebasan keluar masuk firma lain ke dalam industri

v. Persaingan bukan harga

4.3 Pasaran Persaingan Sempurna

a. Takrif

b. Ciri-ciri

1.

2.

3.

CIRI-CIRI PPS

4.
83
 5.

6.

4.3.1 Penentuan Output Firma Jangka Pendek

a. Bentuk Keluk Permintaan Pasaran

84
b. Bentuk Keluk Permintaan, Keluk Hasil Sut dan Keluk Hasil Purata Firma

c. Penentuan output keseimbangan menggunakan pendekatan Hasil Sut

sama dengan Kos Sut (MR=MC)

85
Jadual

Keluaran Jumlah Kos (TC) Jumlah Hasil Untung/Rugi

(TR)
(Unit) (RM) TR-TC (RM)
(RM)

0 100 0 -100

1 200 200 0

2 250 400 150

3 310 600 290

4 390 800 410

5 500 1000 500

6 640 1200 560

7 840 1400 580

8 1050 1600 550

9 1340 1800 460

Kos sut = Hasil sut pada output ______________________

Jumlah Hasil ______________________

Jumlah Kos ______________________

Untung/Rugi ______________________

86
Rajah (Labelkan)

a. Untung Lebih Normal

b. Untung Normal

87
c. Rugi

88
d. Rugi dan Firma ditutup

89
4.3 Pasaran Monopoli

Pada akhir pengajaran, calon seharusnya dapat:

(a) mentakrif pasaran monopoli dan menghuraikan cirinya;

(b) menerangkan faktor yang boleh mewujudkan monopoli;

(c) menjelaskan bentuk keluk permintaan, hasil purata, dan hasil sut bagi
pasaran monopoli;

(d) menentukan output dan harga keseimbangan dengan menggunakan

pendekatan hasil sut sama dengan kos sut (MR = MC);

(e) menghitung untung dan rugi pasaran monopoli;

(f) menerangkan maksud monopoli semula jadi;

(g) menentukan output dan harga keseimbangan monopoli semula jadi;

(h) membandingkan kedua-dua pasaran berdasarkan syarat keseimbangan,

harga dan kuantiti, untung, lebihan pengguna dan lebihan pengeluar,
dan penggunaan sumber;

(i) menerangkan dasar mengawal kuasa monopoli, iaitu dasar peletakan

harga-kos purata (P=AC) dan dasar peletakan harga-kos sut (P=MC).

90
a. Takrif

b. Ciri-ciri

1.

2.

3.

CIRI-CIRI PM

4.
91
 5.

6.

4.3.1 Penentuan Output Firma Jangka Pendek

a. Bentuk Keluk Permintaan Pasaran

b. Bentuk Keluk Permintaan, Keluk Hasil Sut dan Keluk Hasil Purata Firma

92
c. Penentuan output keseimbangan menggunakan pendekatan Hasil Sut
sama dengan Kos Sut (MR=MC)

Jadual

Keluaran Jumlah Kos (TC) Jumlah Hasil Untung/Rugi

(TR)
(Unit) (RM) TR-TC (RM)
(RM)

93
 5

Kos sut = Hasil sut pada output ______________________

Jumlah Hasil ______________________

Jumlah Kos ______________________

Untung/Rugi ______________________

Rajah (Labelkan)

e. Untung Lebih Normal

94
f. Untung Kurang Normal

95
g. Untung Normal

96
4.4.2 Monopoli Semulajadi

Maksud

Penentuan Output dan Harga Keseimbangan

4.4.3 Perbandingan antara Pasaran Persaingan Sempurna dengan Pasaran

Monopoli

97
4.4.4 Dasar Kawalan Monopoli

(a) Dasar Peletakan Harga-Kos Purata (P=AC)

98
(b)Dasar Peletakan Harga-Kos Sut(P=MC)

99
4.5 Pasaran Persaingan Bermonopoli

(a)Takrif

(b) Ciri-ciri

1.

2.

3.

CIRI-CIRI PPB

4.

100
 5.

6.

7.

(c) Bentuk Keluk Permintaan Firma Persaingan Bermonopoli

101
ARs=MRs=DD=P

MRm MRb ARm=DD=P

ARb=DD=P

(d) Penentuan output keseimbangan menggunakan pendekatan Hasil Sut

sama dengan Kos Sut (MR=MC)

Rajah (Labelkan)

a. Untung Lebih Normal

102
b. Untung Kurang Normal

c. Untung Normal

103
Persaingan Bukan Harga

Maksud

Bentuk-bentuk Persaingan Bukan Harga

104
1.

2.

3.

4.

5.

105
 BAB 5:PASARAN FAKTOR DAN AGIHAN

WAKTU PENGAJARAN: 20 WAKTU

5.1 Permintaan dan penawaran faktor pengeluaran

Objektif:

1. Menerangkan permintaan terbitan atau permintaan berkait

2. Membina jadual dan menghitung keluaran hasil purata (ARP) dan
keluk keluaran hasil sut (MRP)
3. Melukis dan menerangkan keluk ARP dan MRP
4. Membezakan keluaran hasil purata (ARP) dengan keluaran
purata (APP) dan keluaran hasil sut (MRP) dengan keluaran sut
(MPP)
5. Menerbitkan keluk permintaan faktor daripada keluk keluaran
hasil sut (MRP)
6. Menerangkan keluk penawaran faktor bagi firma dan
industri/pasaran

PERMINTAAN FAKTOR PENGELUARAN

1. Maksud Permintaan Terbitan atau Permintaan Berkait ialah;

2. Keluaran hasil purata (ARP) dan keluaran hasil sut (MRP),

Keluara Keluara Jumlah keluaran keluaran

n n Hasil hasil hasil sut
Purata Sut (TR) purata (MRP)
(APP) (MPP) (ARP)

Formula

3. Perbezaan keluaran hasil purata (ARP) dan keluaran purata (APP)

106
 keluaran hasil purata (ARP) keluaran purata (APP)
Formul
a

Maksud

4. Perbezaan keluaran hasil sut (MRP) dengan keluaran sut (MPP)

keluaran hasil sut (MRP) keluaran sut (MPP)

Formul
a

Maksud

PERMINTAAN FAKTOR PENGELUARAN DALAM PASARAN

PERSAINGAN SEMPURNA

5. Jadual Jumlah Hasil (TR), keluaran Hasil Purata (ARP) dan Keluaran
Hasil Sut (MRP)

Kuant Jumlah Keluar Keluar Harga Jumla keluaran keluar

iti Keluar an an Keluar h hasil an
Buruh an Purata Sut an Hasil purata hasil
(unit) (TPP) (APP) (MPP) (RM) (TR) (ARP) sut
(UNIT) (unit) (unit) (RM) (unit) (MRP)
(unit)
0 0 10
1 3 10
2 8 10
3 15 10
4 20 10
5 23 10
6 23 10
7 21 10

6. Berdasarkan jadual pada no.3, lukis keluk keluaran hasil sut (MRP)
dan keluk Keluaran hasil purata (ARP) pada kertas graf di bawah.

107
 7.Keluk permintaan faktor diterbitkan daripada keluk keluaran hasil
sut(MRP)

PENAWARAN FAKTOR PENGELUARAN DALAM PASARAN

PERSAINGAN SEMPURNA

8. Jadual harga faktor, kos purata faktor (ACf) dan kos sut faktor (MCf)

Kuantiti Harga buruh Jumlah kos kos purata kos sut

buruh (RM seunit) Buruh buruh(ACf) buruh (MCf)
(unit) (RM) (RM) (RM)
1 10
2 10
3 10
4 10
5 10

9. Formula Jumlah kos Buruh, kos purata buruh (Acf), kos sut buruh (MCf)

108
10.Berdasarkan jadual di atas, lukis keluk penawaran faktor

9.Keluk keseimbangan pasaran faktor

10.Huraian keluk keseimbangan pasaran faktor

109
5.2 UPAH

1. Definisi upah

2. Maksud upah wang dan upah benar

Upah wang Upah benar

3. Formula Upah benar dan contoh pengiraan

4. Faktor yang membezakan upah

1.

2.

3.

110
 4.

5.

5.3 KESATUAN SEKERJA

1. Definisi kesatuan sekerja dan contoh

2. Matlamat kesatuan sekerja ditubuhkan

1.

2.

3.

3. Cara kesatuan sekerja menuntut upah

1. Perundingan kolektif

2. Meningkatkan daya pengeluaran sut buruh

111
 3. Mengehadkan penawaran buruh

4. Menuntut tingkat upah yang lebih tinggi daripada tingkat upah

pasaran

4.Faktor-faktor yang mempengaruhi kejayaan tuntutan kenaikan upah

oleh kesatuan sekerja.

a.

b.

c.

d.

112
 e.

5.4 SEWA

1. Maksud sewa ekonomi, perolehan pindahan dan sewa kuasi

sewa ekonomi perolehan pindahan sewa kuasi

2. Contoh pengiraan sewa ekonomi dan perolehan pindahan

3. Keluk sewa ekonomi dan perolehan pindahan

a.Keluk penawaran tak anjal sempurna dan huraian keluk

113
 b. Keluk penawaran tak anjal dan huraian keluk

c. Keluk penawaran anjal dan huraian keluk

d.Keluk penawaran anjal sempurna dan huraian keluk

4. Formula sewa kuasi

5. Keluk sewa kuasi dan huraian keluk

5.5 BUNGA

1.Maksud bunga, bunga nominal dan bunga benar

bunga bunga nominal bunga benar

114
 2.Formula bunga nominal dan bunga benar serta contoh pengiraan

5.6 UNTUNG

1.Maksud untung, untung perakaunan dan untung ekonomi

untung untung perakaunan untung ekonomi

2.Formula untung perakaunan dan untung ekonomi serta contoh

pengiraan

MODUL LATIHAN EKONOMI 1

1 Sebuah firma dalam persaingan sempurna yang ingin

memaksimumkan untung akan menambahkan penggunaan buruh selagi
A jumlah hasil lebih besar daripada jumlah kos
B keluaran hasil sut lebih kecil daripada kadar upah
C keluaran hasil sut lebih besar daripada kadar upah
D keluaran hasil sut lebih besar daripada harga output

2 Dalam pasaran persaingan sempurna, upah ditentukan oleh

A daya pengeluaran buruh
B jumlah jam bekerja buruh

115
 C jumlah buruh dalam pasaran
D permintaan dan penawaran buruh

3 Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara kuantiti buruh

dengan jumlah keluaran.
Kuantiti Jumlah keluaran
buruh (unit) (unit)
4 14
5 26
6 36
7 44
8 50
9 54
10 54

Jika harga keluaran ialah RM2.00 per unit, dan upah buruh ialah RM8.00
per unit,maka kuantiti buruh yang memaksimumkan untung ialah

A 6 unit
B 7 unit
C 8 unit
D 9 unit

5 Permintaan terhadap faktor-faktor pengeluaran semakin anjal apabila

A kegunaan faktor tersebut terhad

B pengganti terhadap faktor tersebut kurang
C faktor tersebut mudah digantikan dengan faktor lain
D permintaan terhadap barang yang dikeluarkan tidak anjal

6 Keluk penawaran buruh menunjukkan hubungan antara

A upah wang dengan kuantiti buruh
B upah wang dengan masa bekerja buruh
C upah benar dengan masa bekerja buruh
D upah benar dengan kuantiti output

7 Jadual berikut menunjukkan hubungan antara kuantiti output dengan kuantiti buruh.

Kuantiti buruh (unit) 1 2 3 4 5 6

Kuantiti output (unit) 3 8 15 20 23 21

Jika harga seunit output ialah RM15, berapakah keluaran hasil purata pada tingkat 4
unit buruh

A RM60 B RM75 C RM69 D RM52

116
8 Jadual di bawah menunjukkan keluaran fizikal sut (MPP) dan keluaran hasil sut
(MRP) buruh bagi sebuah firma.

Kuantiti buruh Jumlah keluaran MPP MRP

(orang) (unit) (unit) (unit)
1 5 5 15
2 15 10 30
3 30 15 45
4 40 10 30
5 45 5 15

Berapakah harga keluaran firma tersebut?

A RM2.00 per unit

B RM3.00 per unit
C RM4.00 per unit
D RM5.00 per unit
9 Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara kuantiti buruh, jumlah hasil dan
harga keluaran sebuah firma persaingan sempurna.

Kuantiti buruh Jumlah Hasil Harga

(orang) (RM) (RM)
1 70 7
2 114 6
3 135 5
4 136 4
5 120 3

Berapakah jumlah keluaran yang dihasilkan oleh firma pada tingkat keseimbangan buruh jika
kos sut buruh ialah RM21 seunit?

A 19 unit B 27 unit C 34 unit D 40 unit

10 Seorang pengusaha menambahkan kadar upah dari RM12 kepada RM15 seorang buruh
sebulan untuk meningkatkan penggunaan buruh daripada 30 orang kepada 31 orang.
Berapakah kos sut buruh sebulan?

A RM3 B RM10 C RM80 D RM105

11. Jika perundingan kolektif gagal, kesatuan sekerja boleh meneruskan

tuntutan kenaikan upah melalui cara berikut, kecuali
A barisan berpiket
B pemulauan
C melambatkan kerja
D pendamaian

12 Encik Ali berkelulusan ijazah ekonomi. Sebagai seorang pegawai bank, pendapatan
beliau ialah RM 3 500 sebulan. Encik Ali juga berbakat sebagai seorang penyanyi dan
beliau memperolehi pendapatan sebanyak RM2 700 sebulan. Jika beliau bekerja

117
sebagai pentadbir, beliau akan mendapat pendapatan sebanyak RM1800
sebulan.Perolehan pindahan bagi Encik Ali ialah
A RM 3 500
B RM 2 700
C RM 1 800
D RM 900

13. Apabila penawaran faktor adalah anjal, maka

A sewa adalah terdiri daripada bayaran pindahan dan sewa
ekonomi
B semua sewa adalah sewa ekonomi
C semua sewa adalah bayaran pindahan
D sewa terdiri daripada sewa kuasi dan sewa ekonomi

14 Upah benar merupakan

A upah yang diterima atas perkhidmatan yang diberikan
B upah setelah ditolak cukai pendapatan
C upah yang sebenarnya diterima
D kuasa beli upah wang

15 Untung ekonomi merupakan

A jumlah hasil tolak jumlah kos
B jumlah hasil tolak kos implisit
C jumlah hasil tolak jumlah kos berubah
D jumlah hasil tolak kos implisit dan kos eksplisit

BAHAGIAN B

1. (a) Huraikan tiga tujuan kesatuan sekerja ditubuhkan. [6]

(b) Terangkan dua faktor yang mempengaruhi kejayaan tuntutan

kesatuan sekerja.[4]

2. (a) Apakah yang dimaksudkan dengan sewa ekonomi?[2]

(b) ‘Sewa ekonomi bagi sesuatu faktor bergantung kepada keanjalan

118
 penawaran faktor tersebut’.Terangkan pernyataan ini.[8]

3.Dengan menggunakan gambar rajah, terangkan bagaimana keluk

permintaan
faktor bagi firma persaingan sempurna diterbitkan.[10]

4.memberikan contoh, bezakan antara kadar bunga nominal dengan

kadar bunga benar. [6]

5.Terangkan tiga cara bagaimana kesatuan sekerja boleh menuntut

. kenaikan upah yang tinggi untuk ahlinya[6]

6.Dengan menggunakan contoh berangka, terangkan perbezaan

antara perolehan pindahan dengan sewa ekonomi.[6]

7.(a)Apakah maksud untung perakaunan dan untung ekonomi?[2]

(b)Terangkan perbezaan antara untung perakaunan dengan

untung ekonomi.[4]

8.(a)Terangkan bagaimana sebuah firma pasaran persaingan

sempurna mencapai
Keseimbangan penggunaan buruh untuk memaksimumkan
untung.[4]

(b)Terangkan mengapa upah berbeza-beza antara pekerjaan.[6]

BAHAGIAN C

1. Jadual di bawah menunjukkan tingkat penggunaan buruh dan jumlah

keluaran sebuah firma.

Kuantiti buruh Jumlah keluaran Harga keluaran

(unit) (unit) (RM)
1 8 8
2 17 8

119
 3 25 8
4 32 8
5 36 8

(a) Hitung keluaran fizikal sut dan keluaran hasil sut [2]

(b)Jika tingkat upah ialah RM56, tentukan tingkat keseimbangan

penggunaan buruh.[2]

(c) Hitung keuntungan firma pada tingkat keseimbangan.[3]

(d)Jika firma menggunakan 2 unit buruh;

(i) Hitung keuntungan yang diperoleh firma [2]

(ii) Apakah tindakan firma untuk mendapat keuntungan

maksimum?[1]

2. Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara input dengan jumlah

keluaran bagi sebuah firma persaingan sempurna.

Input Jumlah Keluaran sut

(unit) keluaran (unit) (RM)
1 20 20
2 50 30
3 90 40
4 120 30
5 144 24
6 164 20
7 178 14
8 188 10

(a)(i) Sediakan jadual yang menunjukkan keluaran hasil sut dan

keluaran hasil purata [4]

(ii) Dengan menggunakan kertas graf, lukis keluk keluaran hasil

sut dan keluk keluaran hasil purata.[2]

(b) Dengan merujuk gambar rajah yang dilukis, hitung keanjalan

permintaan factor jika harga input turun daripada RM110 kepada
M84.[2]

120
 (c) Apakah yang berlaku kepada permintaan input jika harga input
ialah RM160?[2]

3. Jadual di bawah menunjukkan tingkat penggunaan buruh dan

jumlah keluaran bagi sebuah firma.

Buruh (unit) Jumlah keluaran Harga

(unit) keluaran(RM)
1 8 10
2 18 10
3 27 10
4 32 10
5 35 10

(a) Hitung keluaran sut dan keluaran hasil sut.[2]

(b)Sekiranya tingkat upah ialah RM50.00, nyatakan tingkat
keseimbangan penggunaan buruh.[2]
(c) Hitung keuntungan firma pada tingkat keseimbangan.[3]
(d)Jika firma menggunakan 5 unit buruh;
(i) Hitung untung yang diperoleh oleh firma.[2]
(ii) Apakah tindakan firma untuk mendapatkan untung
maksimum?[1]

121