Kamus Bahasa Bajo x inggris Fixs

A.
Aku : saya/aku
Anu nu: punya mu/milik mu
Anda’ : lempar
Ta anda’ : kelempar
Pa nganda’ : pelempar
Ma nganda’ : yang lempar
Anampah : makian ; sebutan untuk seorang yang terlahir tanpa ayah
Ai : apa
Aha : orang
Abis : habis
Ala : ambil
Ta ala : terambil
Pangala : pengambil
Ma ngala : yang ambil
Di alaang : di ambilkan
Alolo : binatang
Ta lolo : ter intip
Antillo : telur
ngantillo : bertelur
Ma ngantillo : yang bertelur
Ana’ : anak
Ana na’ : anak-anak
Ana’ bubulang : anak albino
Anjul : gelombang pasang surut
Ansini : tadi
Ma ansini : yang tadi
Akoh : penyu belimbing
Ancur : hancur
Ala’na : untung nya ; baik nya
Alena : karena nya
Asu : anjing
Asa’ : pakai
Ta asa’ : terpakai
Ma ngasa’ : yang pakai
Pa ngasa’ : pemakai
Asasa : ikan barakuda
Asah : insang
Atai : hati
Ma atai : di hati
Di atayang : di hayati
Ada’ : mau
Pa ada’ ada’ : ganjen
Ma ada’ : yang mau
Adada’na : terserah
Ahha: orang
Ma ahha : di orang
Ampe : kelakuan
Pangampe : berkelakuan
Appo : batah
Ta appo : terpatah
Pangappo : pematah
Ma ngappo : yang membuat patah
Di appo : di patahkan
Alarampa : umpatan
Arah pore : hasil tangkapan laut ; hasil
Arang : nama
Aga : kata bantu untuk membantah
Agatang : tunggu
Abombo : laba-laba ; nenek ; kakek
Abal : arus
Abalang : berarus
Nunsoh abal : melawan arus
Ayuwang : menantu

B.
Buntu : bau/busuk
Ma buntu : yang busuk
Bunteh : pengantin ; menikah
Ma bunteh : yang menikah
Pa buntengang : pernikahan
Bulawah : pintu
Bullu’ : gunung
Ma bullu’ : di gunung
Ka bullu’ : ke gunung
Buloh : Ubur-ubur
Buli : pantat ; belakang
Ma buli : di belakang
Ka buliang : ke belakang
Buku’ : punggung
Ma buku’ : di punggung
Ka buku’ : ke punggung
Bukoh : pelangi
Bumbungang : atap rumah
Bubu’ : cabut
Ta bubu’ : tercabut
Pa ngambubu’ : pencabut
Buliang : belakang
Ma buliang : di belakang
Ka buliang : ke belakang
Busai : dayung
musai : yang dayung
Di busai : di dayung
Pa musai : pendayung
Bobok na : baru saja
Bowa : mulut
Ma bowa : di mulut
Ka bowa : ke mulut
Boko : penyu
Pa ngamboko : penangkap penyu
Bolo : bambu
Bobbo : bocor
Boanai : betis
Ma boanai : di betis
Ka boanai : ke betis
Boe : air
Boco : kelambu
Bobo’ : kecoak
Bono : bunuh
Ma mono : yang bunuh
Ta bono : terbunuh
Si bono : saling bunuh
Bokoh : bekal

Badang : badan
 Ma badang : di badan
Ka badang : ke badan
Babaroh : gubuk
Babangka : mainan
Baballo : pura-pura
Bidah : sarung
Basar/Bagal: besar
Ma basar : yang besar
Di pabasar : di besarkan
Basarang : terbesar
Bagai : orang asing
Bangkau : bakau
Batitu/batiru: begitu
Batung : bangun
Baruccung : petasan
Bare’ bare’ : garis garis
Bacci :
Bani : berani
Hama bani : yang berani
Pabani : memberanikan
Badi : parang
Bala’ : teripang
Bala : musibah
Bal : bola
Babbalang : sepak bola
Baong: bilang
Ma baong : yang bilang
Di baonang : di nasehati
Bage : bagi
Hama bage : yang bagi
Ta bage : terbagi
Di bage : di bagi
Balala : rakus
Hama balala : yang rakus
Ka balalaang : ke rakusan
Beratti : berarti
Barra’ : bedak
Bibi : bibi
Bido' = Perahu kecil
Binteh : pegang
Ma minteh : yang pegang
Ta binteh : ter pegang
Pa binteh : memegang
Bitta : lama
Pa bitta : lama lamakan
Ka bittaang : kelamaan
Bittah : perut
Hama bittah : yang Hamil ; orang hamil
Di pabittah : di hamili
Birra’ : berat
Ma birra’ : yang berat
Biro : mata juling
Ma biro : yang juling
Biddi’ : meledak
Ma middi’ : yang meledakan
Pa middi : peledak
Bidah : sarung
Bila : pecah
Ma bila : yang pecah
 Ta bila : terpecah
Na bila : mau pecah
Binteh : pegang
Ma minteh : memegang
Ta binteh : ter pegang
Binatah : binatang
Binna’ : keram ; struk
Bisu : tuli
Bigi : biji
Babalu : janda
Hama babalu : orang yang janda : orang yang duda
Balala : rakus
Labbalala : umpatan
Baler : cabul
Balang : bayangan
Badu : baju
Badi ; parang
Bandoh : kapak
Bakas : tulang
Bakasang : bertulang
Baka’ : luka
Bissi : besi
Base : basah
Di base : di basahsi
Ta base : terbasahi
Pa baseang : pakaian mandi
Baha : bengkak
Ba’a : bahu
Baang : bersin
Bawah mira : bawang merah
Bawah pote : bawang putih
Batah : batang
Balutang : gulungan
Ballo : udang mantis
Barussu : batu mandi
Batingge : bagaimana
Babangngo : bodoh
Bembe : kambing
Bebe' : bebek
Belle : burung Elang
Bunnda’ang : depan
Buwas : beras
Buka : luas ; buka
Buyoh/boto : penis
Buani : lebah madu

C.
Cappa’ : jatuh
Ma cappa : yang jatuh
Ta cappa’ : terjatuh
Pa cappa’ : jatuhkan
Cuppa’ : cepat
Pa cuppa : percepat
Camba : asam
Cacamba : asaman
Cabi : cabai
Caca’ : cacat
Capi : sapi
 Cacapi : mainan sapi
Carumming : cermin, alat selam
Pa nyarumming : penyelam
Colo : korek api
Coco : cocok
Cobanang : coba
nyobanang : mencoba
Pa nyobanang : pencoba
Ta cobanang : tercoba

Cubbeh : sumbing
Cumi : kumis
Cumi’ : cumi cumi
Cilaka : celaka

D.
Dangai : berapa
Ka dangai : ke berapa
Dangellau : lampau
Dangang : sendiri
Dadangang : menyendiri
Ta dadangang : sendiri sendiri
Pa dadangang : penyendiri
Dagah : jual
Daha : jangan
Datu : tuan raja ; tuan putri
Dilau : kemarin
Dilao’ : laut
Dilau orena : kemarin lalu
Dialang : dalam
Dailu : dolo
Diya: bawah ; musim
Diya sangai : musim angin
Diya urang : musim hujan
Dia goya’ : musim gelombang
Dinda : perempuan
Dindeh : dinding
Dingnge : Tai kuping
Dipakiala’ : di perbaiki
Dapa’ : kakap merah

Dika’ : pakai sarung

Didiri : mandiri
Dapu : punya ; milik
Daka : gadang
Dadaka : bergadang
Pa Daka : pe gadang
Dayah : ikan
Dadayang : kumpulan ikan kecil
Dadi : jadi
Padadi : menjadi
Pa dadidadi : menjadi menjadi
Dampa : suka ; ter tarik
Ka dampaang : kesukaan
Dambila : sebelah
Damburi : belakangan
Danakang : saudara ; kerabat
Dangkalakiang : persepupuan
Dakka’ : satu
Dadakkau : satu satu nya
Dapurang : dapur
Daingka’ : seikat
Datu : raja ; ratu
Datai : matang
Ma datai : yang matang
Ka dataiang : ke matangan
Padatai : matangkan
Dapu : punya
Dasar : rotan
Darua : mirip
Dadarua : sama persis ; hampir mirip
Dagal : pas, cocok
Pa dagal : pas kan, cocokan
Daong : daun
Della : lidah
Dema : sebutan untuk kota Bima
De’e : imbuhan untuk permohonan
Deba : penyelam
Pa deba : penyelam
Dede : hiu paus
Dedendang : berenang gaya punggung
Dutai : naik
Duwai : turun
Dua : dua
Duangang : dua orang
Duduangan : berdua
Du’ang : taruh
Dulah : dulang
Dummal : sedikit basah
Dumalang : jalan
Dudumalang : jalan jalan
Pa numalang : suka jalan
Dowah : udang

E.
E kodoh : kata untuk mengekspresikan rasa kasihan ; iba
Ege : kata bantu untuk membantah
Elo : liur
Engko : ekor
Emba :

F.

G.
Gonceh : gunting ; cukur
Ma ngonceh : yang gunting ; cukur
Ta gonceh : ter gunting ; ter cukur
Pa ngonceh : pencukur ; tukang
cukur
Gola : gula
Gotcar : aduk
Gogolla : permen
Goya’ : gelombang
Gilli : marah
Pa gilli : pemarah
Gagga : kuat
Pa gagga : perkuat
Gaga : indah ; bagus ; cantik
Garang : garam
Garumu : ribut
Gakgar : bentuk
Gau : sentuh ; pegang
Ta gau : terpegang
Pa gau gau : banyak tingkah
Gigilaang : gangguan jiwa ; umpatan ; gila
Gibah : kerang mutiara
Gimbal : domba
Gissah : gerah
Gindi : gendi
Ginna’ : cukup
Gitta : karet
Gagarang : keras kepala
Gangah : sayur
Gagapang : ngingau
Gagarengge’ : keriting
Gantolling : capung
Gagantolling : mainan capung
Gantoh : gantung
Ta gagantoh : bergelantungan
Gandah : gendang
Gadde : jualan
Pa gadde : penjual
Gabur : buram
Gusoh : pasir
Gugurung : berkumur
Gegere : goncang
Gegeto’ :
Gegenno’ : goyang

H.
Herang : heran
Hatoa : orang tua
Ha ana’ : sedang melahirkan
Hassel : hasil
Hamma’ : ungkapan saat kaget ; terkejut
Honda : kendaraan Roda dua, motor
Hoka : selam
Pa hoka : penyelam dengan alat
oksigen
Horma’ : hormat
Heba’ : hebat

I.
Iye/iyo: untuk orang yang lebih tua
Iru : itu
Iyu’ : seruput
Intaang : makanan
Intang : ingat
Ma ngingtang : teringat
Pa Intamang : ingkan
Inta’ : makan
Di inta : di makan
Ma nginta : yang makan
Ta inta : termakan
Pa nginta : memakan
Itti’ : radio
Ingkeh : jari
Issena : iba
Issa’ : rasa
Isso : kenyang
Isa’: hisap
Ma ngisa’ : yang hisap
Ta isa’ : terhisap
Pa ngisa’ : pengisap
Illau : hari
Patingillau : jemur, berjemur
Ijjah : jam
Imang : jinak
Inung : minum
Pa nginung : peminum ; pencandu alkohol
Iya : dia
Ma iya : di dia
Pa iya : pemalu

J.
Jagaang : menjaga
Di jagaang : di jaga
Ma nganjagaang : yang jaga
Pa nganjagaang : penjaga
Juppu’ : comot
Ta juppu’ : ter comot
Pa ngancuppu’ ; pencomot
Jumaha’ : jumat
Jarang : kuda
Jaga : waspada
Jarinni : dingin
Ma jarinni : yang dingin
Ka jarinniang : ke dinginan
Jambang : berak
Jajambang : diare
Jakur : pukul
Si jakur :berkelahi
Pa nganjagurang : kepalan tangan
Jagoh : jagung
Janggu’ : jenggot
Jama’ah : pekerjaan
Di jama : di kerjakan
Panginjama : pekerja
Jareh : jaring
Nganjareh : menjaring
Pa nganjareh : penjaring ikan
Jjo : tusuk
Ma ngujjo’ : yang tusuk
Ta jjo’ : tertusuk
Pa ngujjo : penusuk
Jongke : ruang dapur
Jongngor : dagu
Jinna’ : Diam
Pa jinna’ : pendiam

K.
Kau : kau/kamu/anda (untuk orang yang seumuran)
Kaang : kau/kamu/ anda( untuk orang yang lebih tua
Kita : kau/kamu (untuk orang yang lebih
tua)
Kita : lihat
Ma ngita : yang lihat
Ta kita : terlihat
Pa ngita : kelihatan

Kito’ : tidak mau

Kitta’ : potong
Ma ngintta : yang potong
Ta kitta’ terpotong
Pa ngitta : pemotong
Killi’ : habis
Pa killi : habiskan
Kimale : suda
Kukku’ : habis total
Kuliddang : keselek
Kukuri : bermain
Ma kukuri : yang bermain
Pa kukuri : pemain
Kurah : kurang
Pakurah : di kurangkan
Di kurangang : mengurangi
Kuneh : kuning
Kutta : gurita
Kuppoh : pipi kurus
Kurru’ : keruk
Kulloh : leher
Katonang : mengetahui
Pangatonang : pengetahuan
Takatonang : di ketahui
Kipu’ : sempit
Kiyampau : pari pasir
Kimale : berhenti
Kiki : selangkangan
Kimoa’ : sore
Ma kimoa : yang sore hari
Ka kimoatang : ke sorean
Killang : redup
Pa killang : redupkan
Kapu’ : tutup
Ma ngapu’ : yang menutup
Ta kapu’ : tertutup
Pa ngapu’ : penutup
Karama : kepiting
Kareo : ikan hiu
Kareo bingkoh : hiu martil
Kareo pansa’ : hiu putih
Karanjah : keranjang
Karimang : sayang
Karimanang : kesayangan
Karummis : kerang pasir
Kammis : kamis
Karuang : bisa
Karubbau : kerbau
Karoma : kurma
Kalorah : lobster
Kalangkah : bintang laut
Kangkang : alga laut
Kongkeh : ikan landak
Kiapu : kerapu
Kingsang : anemon
Keya’ : menyala
Ma keya’ : yang nyala
Pa keya’ : di nyalakan
Ke’e : lubang
Keke' : gigit
Di keke’ : di gigit
Ma ngeke’ : yang gigit
Ta keke’ : ke gigit
Pa ngeke’ : penggigit
Keke : jenis gelombang yang mekar
Kenda’ : sotong
Kakkayau’ : menggaruk
Kajijili : nakal
Kajijiliang : ternakal
Kale : dengar
Pakale : dengarkan
Ma ngale : mendengarkan
Di pakale : di dengarkan
Kaca : gelas
Kalah : bantal
Saromboh kalah : sarung bantal
Katoah : baskom
Kalaki : sepupu ; kerabat
Kalabuang laha : memar
Kalabuang : keguguran
Kaullunang : kehidupan
Kalabutang : cumi tempurung
Kalooh : cumi naulitus ; jenis bercangkang
Kalupang : lupa
Ta kalupanang : terlupakan
Pa ngaluppanang : pelupa
Kape: ketiak
Kapah : mungkin
Kadera : kursi
Karuppo’ : kerupuk
Karompah : pinggang
Kaluppo : ikan batu
Kasillaang : ke enakan
Kasiddakang : keselek tulang di tenggorokan; tertelan tulang ikan atau
sejenisnya
Kausssoang : ke kenyangan
Kaang : kalian
Kampoh : kampung
Katis : habis
Ka katisang : kehabisan
Katal : gatal
Kuneh : kuning
Kulitang : penyu sisik
Kuttul : tidak renyah
Kuar : aduk
Kuppis : kempes
Kusal : remas
Kutta : gurita
Kummi : kencing
Kole : bisa
Kongkeh : ikan landak
Kokomo’ : kulum
Kokoah : sejenis kerang
Ko : kamu

L.
Lendo : jidat
Lenggah : oleng
Lega’ : pingsan
Leba : seperti
Lepa : sampan
Lewa’ : lewat
Lallai : lari
Pa lallai : pelari
Lalang : jalan
Pa lalanang : perjalanan
Lacece : kesurupan
Lappoh : bohong
Pa lappoh : Pembohong
Laong : lama
Ka laonang : kelamaan
Pa lalaong : di lama lamakan
Laosang : kelaparan
Lagga’ : jatuh
Ma lagga’ : menjatuhkan
Pa lagga’ : jatuhkan
Langgar : tabrak
Di langgar : di tabrak
Ma ngalanggar : yang nambrak
Ta langgar : tertabrak
Langkau : tinggi
Laha : berdarah
Lahaang : pendarahan
Laha’ : kampung, sebutan untuk labuan bajo
Langkau : tinggi
Ma langkau : yang tinggih
Pa langkau : meninggi
Ka langa’ang : ketinggian
Lama’ : berlayar
Ma lama’ : yang berlayar
Pa lama’ : pelayar
Lamung : jika
Langau : lalat ; mabuk
Ma langau : memabukan
Pa langau : pemabuk
Langgotoh : jenis tumbuhan laut yang memiliki sengatan
Langkoe’ : napoleon
Laku : pacar
Lalakuang : pacaran
Labbah : menyebar, keliling
Lalansi : gorden
Laroh : ikan singa : lepu
Lago : kerabat
Lalagoang : kerbatan
Luppa’ : tempeleng ; Tampar
Ma ngaluppa’ : yang tempeleng ; Tampar
Ta luppa’ : ter tampar
Luppa : lepas
Lubba : lepas
Lure : Ikan teri
Luggoh : pukul di punggung
Lilla : laki laki
Lima : lima
Limau : jeruk
Limau panyirrapang : jeruk nipis
Litta : retak
Lippu’ : keliling
Lissang : asam
Kalissamang : ke asaman
Licca’ : becek
Ma ngalicca’ :yang berbecek
Limongang : kangen
Liwa’ : keterlaluan
Loong : hitam
Ka loomang : ke hitaman
Loho : bubur
Lolo : kakak
Loloang : kakak tertua
Lumma’ : gendut ; berisi
Ka lummakang ; ke gendukan
Loka : longgar
Lubba : lepas
Lumbbi : lebih
Ka lubbiang : berlebihan
Pa lubbi : melebihkan
Lumeah : terbang
Ma lumeah : yang tarbang
Pa lumeah : terbangkan
Lummboh : sumur
Lulumis : ikan buntal
Luatang : bosan
Lla’ : suami

M.
Missa : tidak ada ; lenyap
Masi : masih
Mase : kasian
Di ka maseang : yang di kasihani
Pamase : pengasih
Maine : ayok sudah
Mainsudo’ : ular laut
Macambullo : hijo
Matangkas : cantik
Ma matangkas : yang cantik
Ka matangkasang : terlalu cantik
Pa matangkas : percantik
Malaku : minta
Ma malaku : yang minta
Pa malaku : peminta
Malea : capek
Ka maleaang : kecapean
Missi : mancing
Pa missi : pemancing
Mimis : sampah organik
Matai : mati
Ma matai : yang mati
Ta patai patai : mati matian
Pa mataiang : saat kematian
Matoa : mertua
Mata : mentah
Madodoh : lesu
Mamandi : mandi
Di pandi : di mandikan
Mamiya : mencari
Pa miyaang : mata pencarian
Mansigi’ : mesjid
Maronta’ : mengamuk
Mamano’ : burung
Mantungkana :
Mole : pulang , meninggal
Ma mole : yang pulang
Pa moleang : kepulangan
Mma’ : mama
Milla : masak
Mimilla : memasak
Pa milla : pemasak
Milli : beli
Ma milli : yang lebih
Pa milli : pembeli
Pama billiang : Penjual
Minna’ : lemak ; enak ; menggoda
Mira : merah
Mitta’ : menetes
Mono : bunuh
Ma mono : yang bunuh
Pa mono : pembunuh
Ta bono : terbunuh
Mogoh : ikan kakatua
Mowa : bawa
Ma mowa : yang bawa
Pa mowa : pembawa
Mopo : mencuci pakaian
Ma mopo : yang cuci
Pa mopo : pencuci
Mano’ : ayam
Mamano’ : burung
Mano’ padah : belalakang
Meoh : kucing
Memeoh : kucing kucingan
Memong : semua
Mbo’ : nenek
Mondo’ : monyet
Momondo : monyet monyetan
Motor : kapal
Marota : kotor
Ma marota : yang kotor
Pa marota : kotorin
Meta : mena
Ma meta : yang menang
Pa meta : pemenang
Mpa’ : empat
Mpu : cucu
Mbau : komodo

N.
Nginai : kenapa/ mengapa
Ngindawang : tidak mau
Nia : ada
Ma nia : yang ada
Pa nia : adakan
Nginta’ : makan
Ma nginta : yang makan
Ta inta : termakan
Pa nginta : pemakan
Ngao’ : keruh
Pa ngao’ : perkeruh
Ngindas : kencang
Ma ngindas : yang kencang
Pa ngindas : kencangkan
Nginung : minum
Ma nginung : yang minum
Ta inung : ke minum
Pa nginung : peminum ; pecandu alkohol
Ngirri : pasang surut
Ngille’ : mengejar
Ma ngille : yang kejar
Ta ille’ : ter kejar
Di ille’ di kejar
Pa ngille’ : pengejar
Ngoya’ : teriak
Ngoso : mencuci
Ma ngoso : yang cuci
Di koso’ : di cuci
Pa ngoso : pencuci
Ngala sanda : anjang anjang
Ndoh : murai
Nyanggar : goreng
Nyanyala : tidak begitu waras; agak gila
Ha nyalala : orang tidak waras
Nyayaloh : pagi buta
Nyumaya : sadar
Nai : kaki
Najah : tunggu
Ngera : mengajak
Ngai : tidak
Ngai minaang : belum
Ngakkal : nipu, bohong
Ngakkalang : menipu
Ta akkalang : tertipu
Pa ngakkal : penipu, pembohong
Ngurru’ pa’ah : tidur ngorok
Pa angang : tukang ngorok
Nassu : marah
Pa nassuang : pemarah
Nyulloh : biru
Ngala : ambil
Nguro’ : mencium
Ta uro’ tercium
Nangkau : mencuri
Pa nangkau : pencuri
Nagah : pegang
Pa nagangang : pegangan
Najah : tunggu
Ngali : gali
Ma ngali : yang gali, sungkan
 Ta kali : tergali
Pa ngali : penggali
Nyapa’ : negur
Nyangu’ : menyahut
Pa nyangu’ : pembantah
Nyoho’ : menyuruh
Di sosoho : di suruh suruh
Nile’ : melihat
Di tile : di lihat
Ma nile : yang lihat
Ningkolo : duduk
Ningkolo seba : duduk bersila
N'di = Adik
Nikka : nikah
Ha nikka : orang menikah
Pa nikka : nikahkan
Nusu : nyusu
Manusu/ panusu : menyusui
Nnda’ : istri
Nndaang : beristri
Nnang : enam

O.
Oya’ : teriak
Ore : sana
Oho’ : iya
Onse : jenguk
Opa kayu : ubi
Oto : mobil
Ote’ ote’ : bakwan
Ole ole : oleh oleh

P.
Pakiala’ : hati hati
Pakunjah : lompat
Pasa’ : masuk
Pasunsoh :
Paitu : kesini
Para : banyak
Parepe : hantam
Papa : pipi
Pilingang : pelipis
Parepunu : beras ketan
Papu : Tuhan
Pario’ : periuk
Parai : padi
Papu : Tuhan
Parrah : seorang berjiwa berani
Paluttu’ : tinggi
Pabara : memberi tahu
Pore : pergi
Pilando’ : kuda laut
Piddi : sakit
Pasondra’ : serong
Pittah : gelap
Pinda : pindah
Pinda’ : pendek
Hama pinda’ : orang pendek
Ma pipinda’ : yang pindek
 Pa pipinda’ : pendekin
Ka pipindakang : kependekan
Pa bintah : merenggangkan
Pidda : padam
Piddang : selam
Pireh : piring
Piu’ : cubit
Ma miu’ : yang cubit
Ta piu’ : tercubit
Pa miu’ pencubit
Pitu : tujuh
Pissil : pijat
Pisah : pisang
Pangge : kemana
Pacce : perih
Patangar : melihat
Palipu’ : keliling
Parikka’ : melengket
Palappoh : penipu
Palua : keluar
Palongko’ lengko’ : berbelok belok
Pangalullu : kain lap
Pantoro : kepala dapur
Pangalolo : tulang ngintip
Ta lolo : terintip
Ma ngalolo : yang intip
Pangaluang :
Pajajabe : manja
Pasiri’ : miring
Palele : merayap
Palea’ : baring
Palelea’ : berbaring santai
Paleakang : tempat baring
Paguli’ : berguling
Gulitang : gulingkan
Ta guli’ terguling
Pa guguli’ : berguling guling
Pasipi’ : terselip
Ta sipi’ : terselip
Sipitang : selingkan
Pukkar : pecah
Puhu: pinggang
Pucco’ : tidur
Pupo’ : kumpul
Pukka’ : sepat
Puki : vagina
Pakang : memberi makan
Pakkang : terbalik ; tenggelam
Papakkang : tengkurap
Puyyang : jemur
Palimba’ : kembali
Palua : keluar
Pabolo’ : bangun
Pakida’ : berkedip
Pamapporah = saling minta maaf
Pakincah : meregangka
Pakirri’ : pelit
Patilawang : pertanyaan
Pakale : mendengar
Patuppo’ : segepok
Paturu : nurut
Padindeh : parisai diri terhadap ilmu hitam
Patui’ : nungging
Pagiri : sesama
Pae’ : pahit
Pai : pari
Pasondra : serong
Palau : panggil
Pala’ah : biawak
Palate late : bermuka musam
Pamarras : sapu
Papando : mata tuju
Penya’ : pesek
Pepe : tuna wira
Penndah : belah
Peppedo : kupu-kupu
Ponso’ : pusar
Poong : pohon
Pogo : fogot
Poro : semoga
Potol : pulpen
Pote : Putih

Q.

R.
Raha’ : jelek
Raga’ : akar
Rekeh : hitung
Rerepo’ : mencret ; buang air besar
Rummung : sakit
Rua : wajah
Rungai : hilang
Rumangi : berenang
Rummo’ : remuk
Rutus :
Runnu : gatal
Parumangi : perenang
Ringi’ : jengkel
Rosa’ : rusak
Roba :rubah r
Robe’ : sobek
Romah : hutan

S.
Sai : siapa
Sae’ : timba
Sasa : berkelahi
Sare : jodoh
Sangai : angin
Sanggar : goreng, pisang goreng
Sappeda : sepeda
Sapa’ : tegur
Sama : sebutan untuk suku bajo
Sia’ : siap
Sisia : sia sia
Susa : susah
Sudu : sendok
Sudaka : nanti saja
Sumerang : kapan
Sumangka : semangka
Sumpa’ : maki
Surru’ : serak ; kasar
Susurang : bicara
Sussoh doi : uang kembalian
Suppung : ingus
Sinning : senin
Sijagur : berkelahi
Sikarah : sebentar
Sirri : suka
Sisiapu : Angin topan beliaung, mimisan
Sitummu : bertemu
Silulo’ : bercanda
Sisalla : berpisah
Sikola : sekolah
Sigge’ : sampah
Si tiba : cerai
Sittang : gaya
Saloh : besok
Songko : topi
Saluar : celana
Saor : kalah
Saloka : kelapa
Salanau : bilas
Sambille : menyembelih
Samo : rumput laut
Sangngang : malam
Sanga : sembilan
Saranga : manta
Sabe : sempat
Sabau : makan campur air
Sappulu : sepuluh
Sekko : jerat
Setang : setan
Selo : tukar
Seba : sewa
Sehe : sebutan untuk teman sebaya
Sempa’ : tendang
Soa : ular
Sompo : jinjing
Soho : suruh
Songko : topi
Songke’ : jolok ; jungkil
Songo’: keringat
Solong : air pasang
Ssa’ : satu
Slasa : selasa

T.
Tillanang : makanan
Tiba : buang
Timpu : musim
Titimpu : memulai
Timpoyo : cebok
Tile : lihat
 Pa tile : menengok
Tilau : tanya
Tintoro : mengantuk
Tingnga’ : tengah
Tinggoro’ : kima batu
Tikolo’ : kepala
Tikka : sampai
Tikkang : tekan
Tinakang : nasi
Timnbah : timbang
Timpuroh : tempurung
Tintongah : jendel
Tinda’ : injak
Ma ninda’ : yang injak
Ta tinda’ : terinjak
Pa tinda’ : injakan
Tirang : tiram
Tidor : tidur
Ka tidorang : ketiduran
Pa tidorang : tempat tidur
Tipi : Televisi
Tansi : senar pancing
Tangar : lihat
Pa tangarang : cara melihat

Tamba : upah
Pa namba :
Talau : takut
Pa talau : penakut
Katalawang : yang di takuti
Taha : panjang
Ma taha : yang panjang
Pa taha : perpanjang
Ka tahaang : kepanjangan
Tagah : pegang
Ma nagangang : yang pegang
Ta tagah : ke pegang
Pa nagangang : pegangan
Tagu : simpan
Ma nagu yang simpan
Ta tagu : tersimpan
Di tagu : di simpan
Talaga : ubun-ubun
Tambang : tinggal
Pa tambangang : tempat tinggal
Ka tambangang : ke tinggalan
Talle : nyebrang
Ma talle : yang nyebrang
Pa talle : penyeberangan
Ta anto’ : kepala yang terbentur sesuatu
Ta dappa’ : tersungkur
Taburi : siput terompet
Ta kuda’ : kaget
Di kudatang’ : di kagetkan
Ta galauccu’ : terpeleset
Ta sesere : sempoyongan
Ta sekko : kesandung
Ta dappa’ : ter sandung
Ta usu’ : ter perosot
Ta jungka’ : ter jungkal
Ta gaga gaga : bicara tidak beraturan, belepotan
Tayung : bulu babi
Tagalae : tomat
Talaga : ubun-ubun
Talinga : telinga
Tarua : kena
Taipa : mangga
Tai sangai : awan
Tai ngongo : upil
Tamara’ : Sangka
Tangang : tangan
Tangku’ : bekas luga yang mengelupas
Tagaga : gagap
Tabale’ : terbaik
Talaiyang : terbawa ;
Tottoho : betul
Toa : tua
Tonang / katonang: tau
Si katonang : saling tahu
Ma ngatonang : yang tahu
Pangatonang : ilmu ; orang berilmu
Toanah : menyajikan
Ma noanah : yanh menyajikan
Di toanah : di sajikan
Pa noanah : penyaji
Tommbe : jengger
Toho : kering
Pa toho : keringkan
Pama toho : yang mengeringkan
Ka tohoang : terlalu kering
Toho kulloh : haus
Toroh : ujung
Tojjo : kaku
Pama tojjo : yang bikin kaku
Tuku : dekat
Pa tutuku : deka dekat
Ma tutuku : yang dekat
Tukkor : tidak kembali modal ; rugi
Tuhu’ : lutut
Tukoh : pulau kecil
Tukah : tukang
Tumpis : cerewet
Turroh : terong
Tuloh : tolong
Tuto’ : tumbuk
Tummu : dapat
Tumbus : tembus ; datang
Tubbeh : tebing
Tullu : tiga
Tua : muncul ke permukaan laut
Tubbur : bocor
Tubba’ : tikam
Tunu : bakar
Di tunu : Di Bakar
Ma nunu : yang bakar
Ta tunu : terbakar
Pa nunu : pembakar
Tummbo’ : tumbuk
Tettehe : Tehe tehe
Teo : jauh
Ma teo : yang jauh
Pa teo : jauhkan
Ka teoang : ke jauhan
Tepo : tikar
Tehel: keramik

U.
Uwa : bapak
Uroh : hidung
Uda : sudah
Ureh mata : pusing
Usso’ : kurus
Usso : kenyang
Utah : hutang
Ujjo’ : tusuk
Uro’ : cium
Si uro’ : ciuman
Uggo’ : babi
Ulo’ : malas
Urang : hujan
Uta : muntah
Utu : rajin mengerjakan sesuatu
Ullung : hidup
Use’ : gerak
Ubang : uban
Ureh mata : ber kunang kunang
Uppi : mimpi
Ma nguppi : yang mimpi
Nguppi : bermimpi
Ta uppi : di mimpikan
Umpang : umpan

V.

W.
Walu : delapan
Wa : bapak
Wawa : kue
Wasia’ : wasiat

X.

Y
Yok sai : siapa bilang