Anda di halaman 1dari 17

SEJARAH BASA JAWA

Dening :
Budayaningrat

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM


MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 1
BAHASA JAWA
RUMPUN
AUSTRONESIA

BAHASA JAWA
Pernah menjadi bahasa resmi di
1. Kelompok Bahasa Melayu
pemerintahan Hindia Belanda sampai
Polinesia Barat
Tahun 1942
2. Berasal dari bahasa Cabang
“Sundik”, yaitu bahasa yang
digunakan di Nusantara
pada awal abad Masehi.
3. Cabang “Sundik” yang
menurunkan Bahasa-bahasa
Austronesia dengan jumlah
penutur paling banyak yaitu;
Bahasa Jawa, Melayu,
Sunda, Madura, aceh

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 2


VARIASI BAHASA UTAWI
RAGAM BASA JAWA
Ragam Bahasa Jawa inggih punika Variasi
Basa Jawa ingkang beda-beda caranipun
nglesanaken (menuturkan). Kawawas
saking ingkang ngendikan (penutur) ragam
basa Jawi saget kapilah wonten tiga (3)

DAERAH UTAWI WILAYAH


PENDIDIKAN
SIKAP

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 3


RAGAM BASA MITURUT
DAERAH
Katerangan adhedhasar Dialek “Geografis” miturut
Poerwadaminta saha Hatley wonten sawetawis bedanipun.

KELOMPOK IRING KILEN

DIALEK KULONAN DIALEK BANYUMASAN

Banten Banyu Mas


Cirebon Tegal
Bumi ayu

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 4


KELOMPOK IRING TENGAH

DIALEK TENGAHAN DIALEK MATARAMAN

 PEKALONGAN
 SEMARANG
 DEMAK
 KUDUS SURAKARTA
 PATI
 JEPARA
YOGYAKARTA
 REMBANG
 BLORA
 KEDU
 BAGELEN
 MADIUN

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 5


KATERANGAN

1) Dialek pesisir Lor (Pekalongan,


Semarang)
2) Dialek pesisir Lor Wetan (Jepara,
Rembang, Demak, Kudus, Pati)
3) Dialek Blora
4) Dialek Madiun

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 6


KELOMPOK IRING WETAN

DIALEK JAWA WETANAN

DIALEK OSING
 Bojonegara
 Tuban
 Surabaya
Banyuwangi
 Malang
 Jombang
 Tengger

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 7


RAGAM BASA MITURUT
PENDIDIKAN

Ragam punika kala semanten


namung kaginakaken dening
Priyayi luhur, priyayi saha para
kaum terpelajar utawi pendidikan.
Ingkang saestu pana dhateng
aturaning Basa Jawi

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 8


Sumber basa jawi
Dados basa baku ngantos tahun 1942
Ing Nuswantara lan Internasional

Basa Jawi ingkang asumber saking Karaton lan ugi sampun nate
kakukhaken dados basa nagari ngantos tahun 1942, salajengipun ing
Pamarentahan RI ugi kakukuhaken minongka basa Jawi baku ing
donyaning pendidikan, pasrawungan ugi mboten katalumpen kanthi
mawas dialek ingkang wonten

Ugi dados basanipun Pambiwara


Ing Pawiyatan Pambiwara Karaton Surakarta Hadiningrat

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 9


JINISING BASA JAWI

1. Miturut Sarananipun
2. Miturut Jamanipun
3. Miturut Ginanipun
4. Miturut Racikanipun
5. Miturut Logat Utawi dialek

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 10


JINISING BASA JAWI
MITURUT SARANANIPUN

1. Basa Lisan
Inggih menika basa ingkang kawedhar mawi
sarana Lisan
2. Basa Tulis
Inggih menika basa ingkang kawedhar mawi
sarana tulisan/seratan

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 11


JINISING BASA JAWI
MITURUT JAMANIPUN
1. Basa Jawi Kina
Inggih menika Basa jawi ingkang
pinanggih ing serat Jawi Kina.
2. Basa jawi Tengahan
Inggih menika Basa Jawi Ingkang
pinaggih ing serat Tamtu Panggelaran,
Pararaton, Calonarang.
3. Basa Jawi Gagrag Anyar
Inggih menika Basa jawi ingkang
pinaggih ing jaman sak menika
FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 12
JINISING BASA JAWI
MITURUT GINANIPUN
1. Basa Susastra
Basa jawi ingkang asring kaginakaken ing
kasusastran jawi, basa ingkang edipeni, ingkang
kangge ngrumpaka, limrahipun kangge ngarang
dening para pujangga.
2.Basa Padintenan
Basa Jawi ingkang kangge pasrawungan padintenan
3.Basa Ngelmu
Basa jawi ingkang kangge medhar ngelmu saha
kawruh/Rapal/japamantra.

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 13


JINISING BASA JAWI
MITURUT RACIKANIPUN

1. Basa Rinengga
Basa pacakan, basa pajangan, basa bregas
ingkang karengga dening Purwakanthi,
tetembungan sandhi, basa kawi, lsp.
2. Basa Limrah
Basa ingkang kosok wangsul kaliyan basa
rinengga.

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 14


JINISING BASA JAWI
MITURUT LOGAT UTAWI DIALEKIPUN

 Nggadhahi kamus lan  Basa ingkang dipun


paramasastra ginakaken ing
 Mboten ngemot dialeg pasrawungan saben
dinten
 Ngasilaken kasusastran
lisan saha seratan ingkang
nedahaken sujarahipun
 Dipun ginakaken dening
tiyang kathah

BASA JAWI BAKU BASA JAWI MBOTEN BAKU

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 15


CIRINIPUN BASA JAWI BAKU

 Wonten tata pakecapan


 Wonten tata ejaan
 Wonten tata tembung
 Wonten tata Ukara
 Wonten tatamakna/Idiom
 Wonten tata Istilah

FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 16


PAUGERAN NGAGEM BASA JAWI
ING SANG PAWARA

 Paugeran Ngagem Basa Jawi,


 Laras leres Kalawan Prasaja,
 Laras Jumbuh Swasanane,
 Leres Pikajengipun,
 Trep Paramasastra-nireki,
 Prasaja tembung ira,
 Datan muluk – muluk,
 Tan rucah rakiting basa,
 Sokur bage rinengga basa kang edi,
 Tan nilar Subosita,
FASILITASI PENGEMBANGAN KURIKULUM MUATAN LOKAL RABU 15 AGUSTUS 2018 17

Anda mungkin juga menyukai