* Hasil Pembelajaran

Pada akhir tajuk ini pelajar dapat

• Menerangkan asas-asas pembentukan
Tamadun Melayu.
• Menjelaskan kesinambungan antara Tamadun
Melayu dan Malaysia.
• Mengenal unsur-unsur Tamadun Melayu
sebagai dasar kebangsaan Malaysia.

1
 3.0 Tamadun Melayu: Teras Tamadun Malaysia

TM: Merujuk kepada sebuah tamadun Ditandai

yang dibentuk oleh sekelompok oleh
manusia Melayu, tertumpu kepada . Bahasa
satu wilayah yang dikenali sebagai : Melayu
• Gugusan Kepulauan Melayu • . Islam
• Gugusan kepulauan Melayu
Indonesia,
• Nusantara,
• Alam Melayu
• Tanah Jawi
2
* Istilah Melayu
Dari segi etimologi Melayu berasal dari:-
1. Malaya – kependekan ‘hima alaya’ Alaya
bermaksud tempat manakla ‘hima alaya’
bermaksud tempat bersalji
2. Malayapura bermaksud ‘kota Melayu’ atau
‘kerajaan Melayu’.
3. Perkataan Jawa kuno ‘mlayu’ yang
bermaksud ‘mengembara’ atau ‘pergi ke
mana-mana’.

3
* Sambungan

4. Nama sebatang sungai, Sungai Melayu

yang disebut dalam buku Sejarah Melayu.

5. Van der Tuuk (ahli sejarah Belanda)

perkataan Melayu bererti ‘menyeberang’ –
merujuk orang Melayu yang menyeberang
agama atau menukar agama dari Aninisme ke
Islam

4
 Asal usul penduduk Tanah Melayu
Bangsa Austronesia
Dari Yunan China

Zaman Logam
•• Zaman
Zaman logam
logam besi
besi
•• Zaman
Zaman ••Kedatangan
Kedatangan Melayu
Melayu
logam
logam Deutro
Deutro kira-kira
kira-kira
Paleolitik
Paleolitik gangsa
gangsa 1500
1500 B.C
B.C
Mesolitik
Mesolitik •• Kedatangan •• Menjadi
Kedatangan Menjadi nenek
nenek
Neolitik
Neolitik Melayu
Melayu moyang
moyang bangsa
bangsa
Proto
Proto Kira-
Kira- Melayu
Melayu kini
kini
kira
kira 2500
2500
B.C
B.C
Zaman Batu Zaman Logam

5
3.1
3.1 Konsep
Konsep Melayu
Melayu Manusia
Manusia yang
yang
memiliki
memiliki ciri-ciri
ciri-ciri
genetik
genetik yang
yang sama
sama
dan
dan yang
yang berasal
berasal dari
dari
alam
alam Melayu
Melayu
Ras
Pegangan dan Genetik/
amalan Biologi
berdasarkan Islam
dan adat resam
Masyarakat Melayu

Konsep
Melayu Bahasa
Bahasa
Melayu
Melayu
Budaya
Budaya Bahasa merangkumi
merangkumi
subkeluarga
subkeluarga

6
3.1a Ras genetik/ biologi

Kajian
Kajian Antropologi
Antropologi menggolongkan
menggolongkan kepada
kepada enam
enam kelompok
kelompok
manusia terbesar di dunia berdasarkan ciri fizikal, bentuk
hidung, rambut, genetik, linguistik dan budaya.
Mon
Mon
golo
golo
id
id Melayu-riau,
Melayu-riau,
Jawa,
Jawa,
Cau
Cau Neg Mel
Mel Bugis,
Neg Bugis,
cas
cas roid ayu
ayu Minangkabau,
roid Aus
Aus Red
Red Minangkabau,
oid
oid -- Aceh,
(Kul
(Kul tral
tral Indi
Indi Aceh, Banjar,
Banjar,
(kul
(kul it Poli
Poli Mandaling,
it oid
oid an
an Mandaling,
it
it nesi
nesi Sunda,
hita
hita Sunda, Kerinci,
Kerinci,
puti
puti m) a
a Patani,
m) Patani,
h)
h) Kelantan,
Kelantan,
Terengganu,
Terengganu,
Champa
Champa

7
3.1b Bahasa

Kajian bahasa mengelaskan beberapa kumpulan bahasa

utama. Bahasa Melayu tergolong dalam kumpulan bahasa
Austris.
Austris
Austris

Austronesi
Austronesi Tibet
Tibet
Austroasia
Austroasia a
a China
China

Polinesia
Polinesia Malanesia
Malanesia Nusantara
Nusantara Mikronesia
Mikronesia

Melayu-riau,
Melayu-riau, Filiphina,
Filiphina, Sumatera
Sumatera
Jawa,
Jawa, Bugis,
Bugis, Minangkabau,
Minangkabau, Aceh,
Aceh,
Banjar,
Banjar, Mandaling,
Mandaling, Sunda,
Sunda, Kerinci,
Kerinci,
Patani,
Patani, Kelantan,
Kelantan, Terengganu,
Terengganu,
8
Champa,
Champa, Bahasa
Bahasa Brunei.
Brunei.
3.1c Budaya

Merangkumi sistem kepercayaan, nilai,

Dipengaruhi
Dipengaruhi
adat resam, tingkah laku, dan artifak oleh unsur-
yang dikongsi bersama oleh anggota unsur Islam
masyarakat dan digunakan untuk urusan
sesama mereka.

Perkara-perkara yang diperturunkan

dari satu generasi kepada generasi yang
lain melalui pembelajaran

9
Takrif Konsep Kebudayaan
Keseluruhan cara hidup manusia, sama ada dalam bentuk fikiran,
kepercayaan, perlakuan ataupun penghasilan dalam sesebuah
masyarakat yang di terima oleh sebahagian besar anggota
masyarakat itu dan diwarisi secara turun temurun.

CIRI-CIRI BUDAYA

Antara ciri-ciri kebudayaan masyarakat Malaysia adalah

seperti:

i.              Merupakan perkongsian suatu masyarakat

ii.             Diperolehi melalui proses pembelajaran
iii.            Tidak dapat berpisah dengan bahasa
iv.           Kewujudan nilai-nilai tertentu
v.            Mengikut keadaan bentuk muka bumi
vi.           Diwarisi secara turun temurun

10
3.1 .1 Alam Melayu

Alam Melayu merangkumi

kawasan kepulauan yang
merentasi seluruh Asia
Tenggara sehingga sempadan
Australia.
Amalan merantau menjadi
sebahagian daripada ciri orang
Melayu.
Mereka yang merantau ke luar
Kepulauan Melayu digelar
Melayu Diaspora seperti Melayu
Cape di Afrika Selatan
11
* Istilah Alam dan Tamadun Melayu

* Induk - Kawasan kepulauan yang merentasi Asia Tenggara

(Negara-negara Asean)

* Nusantara – Kepulauan Easter (lautan Pasifik) hingga

Madagaskar (lautan Hindi)

* Diaspora – Melayu yang berhijrah / mentap diluar

kepulauan Melayu seperti Melayu Cape Town, Melayu Arab
(Arab Saudi)…

* MelayuProto – Zaman logam gangsa (2500 B.C) –

masyarakat orang asli

* Melayu Deutro – Zaman logam besi (1500 B.C) merupakan

nenek moyang bangsa melayu kini.
12
3.1.2 Melayu dalam Perlembagaan

Dalam Perkara 160, Perlembagaan Malaysia,

Orang Melayu ditakrifkan sebagai:

1. Secara lazimnya berbahasa Melayu

2. mengamalkan adat istiadat Melayu, dan
3. Beragama Islam.

Pentakrifan di atas berkaitan dengan kaedah

menentukan warganegara Persekutuan Tanah
Melayu pada waktu penggubalan Perlembagaan
Persekutuan 13
dan kemerdekaan
3.2 Asas-Asas Tamadun Melayu

14
Kemunculan
Kemunculan Pusat-Pusat
Pusat-Pusat Tamadun
Tamadun Melayu
Melayu

Pra-Islam
Pra-Islam Selepas Islam

• Sumatera:
Kerajaan
Kerajaan berbentuk
berbentuk Agraria
Agraria • Perlak Samudera Pasai (840), Aceh
Antaranya:
Antaranya: (1507 M), Minangkabau (1500)
•• Funan
Funan
•• Angkor
Angkor • Semenanjung Tanah Melayu
•• Majapahit
Majapahit • Melaka (1400-1511M), Johor-Riau-
Lingga (1673M), Patani di Selatan
Kerajaan Thailand (1500M)
Kerajaan berbentuk
berbentuk maritim
maritim •
•• Funan Borneo
Funan (2M)
(2M) • Kesultanan Melayu Brunei (1480),
•• Langkasuka
Langkasuka (2M)
(2M) Sambas (1580 M)
•• Kedah
Kedah (4(4 M)
M) • Pulau Jawa
•• Perak
Perak (5M)
(5M) • Demak (1540M), Bantan (1572M),
•• Jambi/Melayu
Jambi/Melayu (6/7M)
(6/7M) Sunda Kelapa (1527), Mataram
•• Srivijaya
Srivijaya (7M)
(7M) (1586M)
•• Surabaya
Surabaya (11M)
(11M)
• Indonesia Timur
• Makassar (1600M), Tarnate (1490M),
Sulu (1450M), Magindanao (1490M
• Tanah Besar Asia Tenggara
• Champa, Indo-China.
15
Kemunculan Pusat-Pusat Tamadun Melayu

16
3.2a Asas Pembentukan Tamadun
Melayu

• Asas kepada kemunculan tamadun dan susunan masyarakat

kompleks tamadun Melayu dibentuk dengan penguasaan
teknologi pertanian.
• Ia memperlihatkan perubahan teknologi yang berteraskan
tempat tinggal tetap sepanjang tahun dan pertanian tetap
untuk menghasilkan makanan yang mencukupi sepanjang tahun.
• Di sinilah lahir nilai ketamadunan Melayu yang mengamalkan
amalan bermesyuarah dalam masyarakat Melayu yang
menekankan nilai kesaksamaan antara ahli-ahlinya.
• Amalan bermesyuarah ini lazimnya diamalkan dalam kalangan
masyarakat desa sebaliknya dalam kalangan masyarakat
bangsawan dan istana, raja atau Sultan berkuasa mutlak.
• Selain itu nilai-nilai baru, hasil daripada interaksi dengan
tamadun-tamadun luar juga diterima penduduk tamadun Melayu
buktinya
• Pengaruh hindu Buddha awal abad ke-6
• Pengaruh Islam awal kurun ke-12
• Pengaruh kuasa barat pada17 akhir kurun ke-19.
3.2.2 Kemunculan Tamadun Melayu Hasil Penguasaan Laluan
Perdagangan

• Masyarakat Melayu mewujudkan tamadun–tamadun awal di rantau Asia

Tenggara melalui penguasaan teknologi maritim. Kemampuan ini
membezakan masyarakat Melayu dengan masyarakat lain di rantau
Asia Tenggara, yang tertumpu di kawasan pedalaman.
• Dua empayar Melayu yang terbesar ialah Empayar Funan, Empayar
Srivijaya dan Langkasuka, Beruas.

Funan
Funan
Langkasuka
Langkasuka

Srivijaya
Srivijaya
1M 2M 7M

Dipengaruhi
Dipengaruhi hindu-Buddha
hindu-Buddha (seni
(seni bina,
bina, bahasa,
bahasa, sistem
sistem tulisan,
tulisan, sistem
sistem
pemerintahan).
pemerintahan).

18
 Nilai ketamadunan Melayu bersumber
maritim

• Kewujudan • Juga • Dan bukti nilai

pelabuhan seperti membuktikan ketamadunan
Pelabuhan di wujudnya nilai Melayu dari segi
Kuala Selinsing, ketamadunan kebolehan
Perak bukti dari segi berinteraksi
wujud aktiviti susunan dengan
perdagangan masyarakat masyarakat
jarak jauh. kompleks. dalam dan luar.

19
 3.2.3 Pembentukan Empayar Melayu Sebelum Islam

•• Sistem
Sistem kepercayaan
kepercayaan berasaskan
berasaskan ‘anamisme’
‘anamisme’ dandan ‘dinamisme’.
‘dinamisme’.
•• Anamisme:
Anamisme:
•• percaya
percaya bahawa
bahawa setiap
setiap benda
benda (objek)
(objek) ada
ada jiwa,
jiwa, ros
ros dan
dan semangat
semangat
yang
yang mempunyai
mempunyai perwatakan
perwatakan sendiri.
sendiri.
•• Wujud
Wujud pantang
pantang larang
larang yang
yang menjadi
menjadi peraturan
peraturan dalam
dalam masyarakat
masyarakat
Melayu.
Melayu.
•• Dinamisme
Dinamisme
•• Percaya
Percaya kepada
kepada tenaga
tenaga yang
yang ada
ada dalam
dalam roh,
roh, jiwa
jiwa dan
dan semangat
semangat
dalam
dalam diri
diri manusia,
manusia, haiwan,
haiwan, tumbuh-tumbuhan
tumbuh-tumbuhan yang yang boleh
boleh yang
yang
boleh
boleh mendatangkan
mendatangkan kesan
kesan baik
baik dan
dan buruk
buruk kepada
kepada manusia.
manusia.
•• Wujudnya
Wujudnya pawang,
pawang, bomoh
bomoh dalam
dalam kalangan
kalangan masyarakat
masyarakat Melayu.
Melayu.
•• Pawang
Pawang dan dan bomoh
bomoh juga
juga menjadi
menjadi penghubung
penghubung dengan
dengan rohroh nenek
nenek
moyang
moyang yang
yang dipercayai
dipercayai wujud
wujud dalam
dalam kalangan
kalangan masyarakat
masyarakat Melayu.
Melayu.
•• Kedatangan
Kedatangan Hindu-Buddha
Hindu-Buddha
•• Masyarakat
Masyarakat Melayu Melayu mula
mula melakukan
melakukan ucapara
ucapara penyembahan
penyembahan secara
secara
tersusun.
tersusun.
•• Dari
Dari segi segi politik
politik dan
dan pentadbiran
pentadbiran wujud
wujud kepercayaan
kepercayaan kepada
kepada dewa
dewa yang
yang
bertujuan
bertujuan meningkatkan
meningkatkan status
status raja-raja
raja-raja sebagai
sebagai luhur,
luhur, suci
suci dan
dan kudus.
kudus.
•• Kitab-kitab
Kitab-kitab suci suci Hindu-Buddha
Hindu-Buddha dipelajari
dipelajari namun
namun lebih
lebih berfokus
berfokus kepada
kepada
aspek
aspek kesenian,
kesenian, keindahan,
keindahan, keromantisan,
keromantisan, keagungan
keagungan yang yang terdapat
terdapat di
di
dalam
dalam kitab,kitab, 20
 Nilai ketamadunan Melayu bersumber
Pra Islam

• Nilai kesenian seperti Candi Lembah Bujang

Candi Borobodur dan Angkor Wat menjadi
bukti kebijaksanaan masyarakat Melayu
mengolah hasil seni mereka.

Lembah Bujang Kedah 21

Borobudur Jokjakarta Angkor Wat Kemboja
1M 9M 13M
3.2.5 Pembentukan Tamadun Melayu Selepas Kedatangan
Islam

Laut
Laut
Arab
Arab &
& Parsi
Parsi Perdagangan
Perdagangan

Laluan
Laluan kedatangan
kedatangan Darat
Darat
India
India
Islam
Islam Perdagangan
Perdagangan

Darat
Darat (Laluan
(Laluan Sutera)
Sutera)
Perdagangan
Perdagangan
China
China
Diikuti
Diikuti perdaganagn
perdaganagn
laut
laut

22
Islam
Islam &
& Tamadun
Tamadun Melayu
Melayu

• Kedatangan Islam membentuk satu Tamadun

Melayu yang baru yang menjadi tanda zaman
kegemilangan Tamadun Melayu.
• Penerimaan masyarakat Melayu terhadap Islam
bersifat menyeluruh.
• Ketamadunan kerajaan Melayu pada waktu ini
lebih berfokus kepada perkembangan Ilmu
pengetahuan sekaligus mengangkat martabat
masyarakat Melayu pada waktu itu.
• Istana menjadi pusat pengembangan ilmu dan
agama Islam.
• Perkembangan ilmu yang terhasil dalam Tamadun
Melayu Islam membolehkan bahasa Melayu
tersebar ke Kepulauan Melayu & Asia Tenggara.
23
* Teori kedatangan Islam ke tanah
Melayu
Sila buat research bagi slide ini. Cari dalam
buku nota TITAS atau buat carian internet
dari laman yang tulen.

24
Islam & Tamadun Melayu

• Antara Kesan
• Lahir tokoh-tokoh alim ulama: Hamzah Fansuri,
Arshad al-Banjari, Syekh Daud al-Fatani, Yusuf
al-Makasari, Raja Ali haji, Wali Songo.
• Muncul karya-karya: Hikayat Raja-Raja
Pasai,Hikayat Amir Hmazah, Hukkum Kanun
Melaka, Undang-Undang Laut Melaka, Adat
Raja-Raja Melayu, Hikayat Hang Tuah dan
Sulalat al Salatin
• Sistem pentadbiran: Wujud sistem
perundangan yang berlandaskan Islam dan
adat resam Melayu dangan terhasilnya Hukum
Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut Melaka

25
Nilai ketamadunan Melayu bersumber
Islam
Adat
Adat
Ekonomi istiadat
istiadat
Islam Islam
Islam
Sosial
Sosial
Ekonomi
Ekonomi

Pendidikan
Formal
Sultan
Nilai
Nilai Pendidi-
Pendidi- menuntut
Politik
Politik ketamadu- kan
kan ilmu dengan
nan Melayu ulama
Kesultanan
Kesultanan bersumber
Melayu
Melayu Islam

Bahasa
Bahasa
dan
dan Karya sastera
Perunda-
Perunda- Kesusaste
Kesusaste berpaksikan
Kesultanan
Kesultanan ngan
ngan raan
raan negara Arab
Melayu
Melayu 26
3.3 Pandangan Semesta Tamadun
Melayu
Taat
Taat
kepada
kepada Adat
Adat
Gotong Raja
Raja Resam
Resam
-royong
Memulia
kan orang
Bermua tua
fakat
Akidah
Islam
Berso-
Berso- Hubungan
Hubungan
pan
pan keluarga
keluarga
santun
santun

Bertim-
Bertim- Saling
Saling
bang
bang rasa
rasa menghor
Meraikan
Meraikan menghor
tetamu mati
mati
tetamu27
 Orang Melayu berpegang pada akidah Islam
sebagai Asas pandangan semestanya

Mementingkan keimanan dan ketakwaan

kepada Allah S.W.T
3.3.1
Akidah
Islam Mentaati segala yang disuruh dan
meninggalkan segala larangan Allah adalah
tuntutan imam

Pandangan semesta orang Melayu berunsur

tradisional disesuaikan dengan dasar-dasar
akidah Islam.
28
 • Institusi beraja adalah unsur tradisi
masyarakat Melayu.
• Ketaatan dan kesetiaan kepada Sultan/Raja
3.3.2 telah menjadi sebahagian daripada budaya
Ketaatan orangn Melayu sejak zaman awal tamadun lagi
kepada Sultan
dan
Menghormati
Pemimpin
• Masyarakat Melayu sangat
menghormati pemimpin. Nilai-nilai ini
adalah nilai-nilai yang asas dalam
tamadun Melayu

29
  Masyarakat Melayu berpegang teguh
kepada adat tradisi seperti yang dapat
dilihat dalam amalan hidup seharian

3.3.3
 Orang Melayu amat menjaga adat resam
Berpegang
Berpegang termasuklah pantang larang dan adat
teguh istiadat yang diwarisi dan diamalkan
kepada
Adat
turun-temurun
Adat Resam
Resam

 Antara adat yang masih diamalkan

seperti adat istiadat menyambut
kelahiran, perkahwinan dan kematian.
30
  Tamaduun Melayu memberi keutamaan
kepada yang tua atau berusia.

 Orang Melayu amat menjaga adat resam

3.3.4 termasuklah pantang larang dan adat
istiadat yang diwarisi dan diamalkan turun-
Memuliakan
orang Tua
temurun

 Antara adat yang masih diamalakn seperti

adat istiadat menyambut kelahiran,
perkahwinan dan kematian.

31
 Terbukti melalui gelaran dalam keluarga
seperti datuk, nenek, along, angah, pak cik,
dan makcik.

3.3.5
3.3.5 Aktiviti kenduri-kendara juga membuktikan
Mengutamakan
Mengutamakan orang Melalu mementingkan hubungan
Ikatan
Ikatan
Kekeluargaan
Kekeluargaan
silaturrahim
dan
dan Hubungan
Hubungan
Silaturahim
Silaturahim

Demikian juga dengan amalan ziarah-

menziarahi

32
 Tamadun Melayu tidak memandang rendah
kepada orang lain.

Mereka saing menghormati malahan seringkali

bersikap rendah diri
3.3.6
Saling
menghormati
Penghormatan diberikan kepada orang lain
yang turut menghormati orang lain

Orang yang tidak membalas penghormatan

yang diberikan akan dipandang rendah
33
 Meraikan tetamu adalah satu nilai yang
penting dalam masyarakat Melayu.

3.3.7
3.3.7
Saling
Saling
menghormati Mengikut ajaran Islam, tetamu membawa
rezeki kepada tuan rumah. Oleh yang
demikian, tetamu sentiasa dialu-alukan dan
diraikan dengan sebaik-baiknya

34
 Tamadun Melayu tidak memandang rendah
kepada orang lain.

Mereka saing menghormati malahan seringkali

bersikap rendah diri
3.3.8
3.3.8
Bertimbang
Bertimbang
rasa
Penghormatan diberikan kepada orang lain
yang turut menghormati orang lain

Orang yang tidak membalas penghormatan

yang diberikan akan dipandang rendah
35
  Bersopan santuun dan berbudi bahasa
adalah sebahgian daripada nilai-nilai
tamadun Melayu yang dikaitkan dengan
adab.

3.3.9
3.3.9
Bersopan
santun,
santun,
Berbudi  Masyarakat Melayu menganggap bahawa
Bahasa orang yang beradab sebagai halus budi
pekertinya manakala orang yang tidak
bersopan santun dan tidak berbudi
bahasa sebagai biadab dan kasar.

36
  Ialah cara bagaimana masyarakat Melayu
cuba mencapai persetujuan ramai

 Golongan ramai diberi peluang untuk

menyuarakan pendapat mereka dan
persetujuan dicapai dengan mengambil
3.3.10
3.3.10
Bermesyuarah/
Bermesyuarah/
kira semua pendapat.
Bermuafakat
Bermuafakat

 Hal ini dibuktikan dengan peribahasa

Melayu yang berbunyi bulat air kerana
pembentung, bulat kata kerana
muafakat”.
37
  Salah satu daripada ciri Tamadun Melayu
adalah melakukan kerja pekerjaan secara
bergotong-royong.

 Nilai kerja sama inimerupakan sebahagian

daripada nilai kebudayaan Melayu yang
3.3.11
3.3.11 berteraskan kepentingan kehidupan
Bergotong-
Bergotong- secara berkumpulan.
royong
royong

 Gotong-royong diamalkan dalam aktiviti

seperti kenduri-kendara, menanam dan
menuai padi, membersih rumah ibadat
dan tanah perkuburan.
38
 3.4 Pencapaian Tamadun Melayu
Persuratan
Persuratan Kesenian
Kesenian Sains
Sains dan
dan Teknologi
Teknologi

•• Sebelum •• Seni
Seni tari
tari •• Teknologi
Teknologi Pertanian
Sebelum Islam
Islam Pertanian
berbentuk ••Seni
Seni Muzik
Muzik •• Bajak Bajak
berbentuk
sastera ••
Seni
Seni ukir
ukir dan
dan khat
khat •• Sistem Sistem saliran
sastera lisan
lisan :: saliran
Mahsuri, ••
Seni
Seni bela
bela diri
diri •• Teknologi
Teknologi Alam Alam Bina
Mahsuri, SangSang Bina
Kancil. ••
Seni
Seni pertukangan
pertukangan •• Rumah Rumah
Kancil.
••
Seni
Seni tenunan,
tenunan, •• masjidmasjid
•• Selepas
Selepas Islam:
Islam: sulaman
sulaman dan
dan •• Teknologi
Teknologi tekstil tekstil dan
dan
•• Berbentuk
Berbentuk anyaman
anyaman warna
warna
bertulis •• Seni
Seni Kulinari
Kulinari •• Mencanting
Mencanting batik
batik
bertulis
•• Kitab
Kitab •• Mesin
Mesin tenun
tenun
perubatan
perubatan •• Sains
Sains Ukuran,
Ukuran,
•• Sastera
Sastera kitab
kitab Timbangan
Timbangan dan
dan
•• Astronomi
Astronomi sukatan
sukatan
•• matematik
matematik •• Jengkal-hasta
Jengkal-hasta
•• Mayam,
Mayam, saga
saga
•• Cupak,
Cupak, gantang
gantang
•• Pekan,
Pekan, purnama,
purnama,
musim
musim
39
 3.5 kesinambungan antara Tamadun Melayu
dan Tamadun Malaysia

• Tamadun Malaysia yang ada kini wujud hasil dari satu proses
sejarah yang berkesinambungan dan dapat dibuktikan melalui
pelbagai sumber sejarah Arkeologi.
• Jelas sekali paksi dan landasan utama yang menyumbang kepada
pembinaan dan pemantapan Tamadun Malaysia ialah tamadun
Melayu.

Peranan Bahasa
Sistem Melayu
Sistem
Perundangan
Perundangan
Agama
Agama Adat
Adat
Asas
Asas sistem
sistem Istiadat
Istiadat
pemerintahan
pemerintahan
40
 • Tamadun Melayu sebelum ini seperti Srivijaya,
Temasik Kesultanan Melayu Melaka Johor Riau-
Lingga membentuk sistem pemerintahan yang
tersendiri dan terbukti menjadi sebuah kerajaan
yang berjaya.
3.5.1 • Setiap kuasa Melayu tersebut diperintah oleh raja
Asas
atau Sultan yang mana akhirnya telah menyumbang
Sistem
kepada sistem pemerintahan raja berpelembagaan
Pemerintahan
dalam Tamadun Malaysia hari ini.

• Sistem Raja berperlembagaan di negara ini Yang di-

Pertian Agong dan Majlis Raja-Raja Melayu menjadi
komponen penting dalam sistem pemerintahan
demokrasi berparlimen.

• Yang di-Pertuan Agong merupakan ketua utama

negara yang mengetuan tiga badan
• Badan perundangan
• Badan pemerintahan
• Badan kehakiman.
41
3.5.2 Sistem Perundangan
• Sistem pentadbiran tamadun Melayu dahulu dikukuhkan lagi dengan
sistem perundangan tradisional yang berasaskan adat Melayu dan
hukum syariah.

• Melaka: Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut Melaka

• Johor: Undang-undang Johor (Undang-undang Tubuh Negeri Johor,
1895)
• Pahang: Undang-Undang Pahang
• Kedah: Undang-Undang Kedah
• Perak: Undang-undang 99 Perak dan Undang-undang Keturunan
Daripada Turun Negeri Perak
• Terengganu: Perlembagaan Negeri Terengganu, 1911.
• Negeri Sembilan: Hukum adan dan Undang-undang adat.

• Sistem perundangan tradisional ini telah dilanjutkan kepada politik

Malaysia dalam perlembagaan Malaysia dan Perlembagaan Negeri

42
3.5.3 Agama dan Adat istiadat
Melayu

• Berdasarkan sejarah, tamadun Melayu telah dimantapkan

oleh agama Islam di mana Islam dan adat Melayu telah
menjadi sturktur penting kemelayuan dan ketamadunan
Malaysia.
• Pengaruh tersebut berkekalan hingga kini di mana:
• Islam menjadi faktor dalam mendefinisikan Melayu
(Melayu sebagai yang mengamalkan adat istiada
Melayu, berbahasa Melayu dan beragama Islam.
• Islam menjadi agama Persekutuan Malaysia, dan setiap
raja atau sultan ialah ketua agama bagi setiap negeri
dalam Persekutuan Malaysia.
• Adat Melayu juga mempengaruhi cara berpakaian, jenis
pakaian, pengucapan dan tingkah laku.
43
3.5.4 Peranan Bahasa Melayu

• Sejarah Ketamadunan Melayu juga berkembang disebabkan

peranan bahasa Melayu pada waktu itu sebagai alat
penyebaran agama Islam.
• Peranan bahasa Melayu pada waktu itu yang dibantu
dengan huruf jawi menjadikan bahasa Melayu sebagai
bahasa dalam kitab-kitab agama dan bahasa karya sastera.
Bahkan bahasa yang digunakan olah para pendakwah pada
masa itu sebagai media komunikasi mereka.
• Hal ini menjadikan bahasa Melayu sebagai lingua franca
dalam kalangan pedagang.
• Bahasa Melayu telah berperanan sebagai bahasa persatuan
dan kesatuan Melayu pada waktu itu.
• Berdasarkan sejarah tersebut, Bahasa Melayu diangkat
sebagai bahasa Kebangsaan Malaysia
44
 3.6 KESIMPULAN

• Masyarakat Melayu secara umumnya mempunyai cara

hidup, atau adat yang bercirikan nilai-nilai peradaban
yang tinggi.
• Ciri-ciri peradaban yang tinggi ini menjadi landasan
utama bagi masyarakat Melayu untuk meneruskan
kewujudan mereka sebagai sebuah masyarakat yang
terus mengekalkan identiti mereka sehingga kini.

45