2 3 3
1 1 3
1 2 1
.
.
.
a
i1
a m1
m, n
a12
a 22
a32
.
.
.
ai 2
am2
a13
a 23
a33
.
.
.
ai 3
am3
aij
a2 j
a3 j
.
.
.
aij
a mj
a1n
a 2 n
a3n
.
.
.
ain
a mn
Macam matriks:
Matriks
1 2 3
4 5 6
7 8 9
Elemen-elemen
mxn
Macam matriks
2 3 4 5
[ A ]mx1
1
2
3
4
5
[ A ]1x n
Macam matriks
Matriks
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
Matriks Diagonal,
Jika semua elemen sama dengan nol, kecuali
elemen-elemen diagonal utamanya.
1 0 0 0
0 2 0 0
0 0 3 0
0 0 0 4
aij = 0
aii 0
1
0
0
1
0
0
0
0
1
0
0
= [I]
0
1 2 3
2 0 7
3 7 5
Matriks
1 2 3
2 0 7
3 7
5
OPERASI MATRIKS
Kesamaan matriks
Dua matriks [A] dan [B] dikatakan sama bila
aij = bij
[ A ] dan [ B ] harus mempunyai orde yang sama.
OPERASI MATRIKS
Penjumlahan matriks
Bila [A] dan [B] punya orde yang sama, maka
kedua matriks tersebut bisa dijumlahkan
menjadi matriks [C].
[C] = [A] + [B]
cij = aij +
bij
CONTOH :
[A] =
1 2 3
4 5 6
[C] =
1 0 2 3 3 2
4 1 5 2 6 3
[C] =
1 5 5
5 7 9
[B] =
0 3 2
1 2 3
OPERASI MATRIKS
[D] = k [A]
dij = k . aij
~Sifat-sifat perkalian skalar matriks:
k ( [A] + [B] ) = k [A] + k [B]
k ( [A] + [B] ) = ( [A] + [B] ) k
CONTOH :
1 2 3
[A]=
4
5
6
; k = -2
2 4 6
[D]=
10
12
OPERASI MATRIKS
Perkalian matriks
Matriks [A]mxp dan [B]pxn dapat dikalikan menghasilkan
matriks baru
k 1
j = 1, 2, n
k = 1, 2, p
CONTOH :
[A] =
2 1 5
1 3 2
;
2 x3
2 x3 1(1) 5 x 2
[E] =
1x3 3(1) 2 x 2
15 15
[E] =
4
12
2x2
3 4
[B] = 1 2
2 1
2 x 4 1x 2
1x 4
3x2
5 x1
3x 2 2 x1
Sifat-sifat perkalian
matriks :
; sifat
; sifat
; sifat
TRANSPOSE
MATRIKS
Jika matriks [A] dengan orde m x n
Transpose matriks
[A] = [A]T
1 2 3
[A] =
4
5
6
2 x3
1 4
2 5
[A]T =
3 6 3 x 2
[A]T )T = [A]
k [A] )T = k [A]T
[A]2x2 =
a11
a
21
a12
a22
[B] 3x3
b11
b21
b31
b12
b22
b32
b13
b23
b33
B b11 b22 .b33 b23 b32 b12 b21 .b33 b23 .b31 b13 b21 .b32 b22 .b31
Contoh :
Tentukan determinan matriks
20
25/05/15 13:25
2 1
3
B 1
1
0
2 2 1
Jawab :
2
3
2 1 3
det B 1
1
0
1
1
2 2 1 2 2
(3)(1)(1) (2)(0)(2) (1)(1)(2) (1)(1)(2) (3)(0)(2) (2)(1)(1)
30 2202
1
MA-1223 Aljabar Linear
25/05/15 13:25
a 21 a 22 ... a 2 n
a a ... a
nn
n1 n 2
A 1 2 1
0 1 2
maka M 13
1
0
1
MA-1223 Aljabar Linear
22
25/05/15 13:25
2 1 0
A 1 2 1
0 1 2
maka
C12 1
2 1
1 1
0 2
= ( 1)3 .2
=2
MA-1223 Aljabar Linear
23
25/05/15 13:25
C11
C21
C
C
n2
C12
C22
C1n
C1n
Cn 2 Cnn
adj ( A) C T
C11
C12
C
1n
C21
C22
C2 n
Cn1
Cn1
Cnn
24
25/05/15 13:25
1
adj ( A)
det( A)
25
25/05/15 13:25
Contoh :
Diketahui
1 0 1
A 1 -1 0
0 2 1
11 1 0
c12 (1)
1 2
1 0
1 1
1 c13 (1)13
2
0 2
0 1
26
25/05/15 13:25
C 2
1
-1
1
1
- 2
- 1
T
adj ( A) C - 1
2
2
1
-2
1
- 1
INVERSE MATRIKS
CONTOH :
[A] =
6 2 3
1 1
1 0
1
[A] [A]-1 =
1
0
0
1
0
; [A]-1 =
0
0
1
=[I]
1
1
2
3
2
3
3
4
PARTISI MATRIKS
Suatu matriks bisa dipartisikan menjadi SUB-MATRIKS dengan cara
hanya mengikutkan beberapa baris atau kolom dari matriks aslinya.
a11
a21
a31
a12
a13
a14
a15
a22
a32
a23
a33
a24
a34
a25
a35
a16
a26 =
A
A
A
21 22 23
a36
dimana ;
a11
A11
a 21
a12
A12
a 22
a13
A21 a31
A22 a32
a15
A13
a 25
a16
a 23
a14
a 24
a33
a34
A23 a35
a36
a 26
CONTOH :
5
A 4
10
A B
3
6
3
3 x3
A11
A21
A12
A22
2x2
B1
B2
A A
11 12
A21 A22
A12 B2
5 3
4 6
1
3
2
A21 B1 10
1 5
11
2 4
16
3 2
2
6 4
A22 B2 4 3
14
sehingga ; [ A] [B] 22
28
39
48
70
5
4
1
2
37
44
5
16
4
2 12
32
B1
B2
A11 B1 A12 B2
A21 B1 A22 B2
2 x1
A11 B1
2x2
1
B 2
3
3X 2
2 x1