Disusun Oleh :
JURUSAN KIMIA
FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
HALAMAN PERSETUJUAN
LAPORAN KULIAH MAGANG MAHASISWA
PENENENTUAN BERAT MOLEKUL SENYAWA ETOKSILAT
(TURUNAN ETILEN OKSIDA)
Telah diseminarkan dan disetujui pada tanggal:
Tim Validasi :
1. Astrid Olivia N.
1............................
2...............................
3............................
4. Herlani Feliana S.
5. Mutiara Novianti
4...............................
5............................
6. Shanti Astuti
7. Tria Siti Zulaika
6...............................
7............................
8. Wireni
9. Wiwiek Karina
10.
Anggia Putri G.
11.
Laras Ayu W.
12.
Siti Arifatul K.
8...............................
9............................
10.............................
11..........................
12.............................
LEMBAR PENGESAHAN
LAPORAN KULIAH MAGANG MAHASISWA
(6 Januari 2014 - 6 Februari 2014)
Di
PT. Polychem Indonesia Tbk.
Jalan Bojonegara, Desa Mangunreja, Kecamatan Pulo Ampel
Serang-Banten
PENENENTUAN BERAT MOLEKUL SENYAWA ETOKSILAT
(TURUNAN ETILEN OKSIDA)
Oleh :
IMA YULI FATMAWATI
M0311037
Surakarta,
Mei 2014
Menyetujui,
Dosen Pembimbing KMM
Pembimbing Lapangan
i4
LEMBAR PENGESAHAN
LAPORAN KULIAH MAGANG MAHASISWA
(6 Januari 2014 - 6 Februari 2014)
Di
PT. Polychem Indonesia Tbk.
Jalan Bojonegara, Desa Mangunreja, Kecamatan Pulo Ampel
Serang-Banten
PENENENTUAN BERAT MOLEKUL SENYAWA ETOKSILAT
(TURUNAN ETILEN OKSIDA)
Oleh :
IMA YULI FATMAWATI
M0311037
Serang,
Mei 2014
Surastro Pramuji
Pembimbing Lapangan
Supervisor
Wahyu Herlana
i5
KATA PENGANTAR
Syukur Alhamdulillah penulis ucapkan kehadirat Alloh SWT yang telah
melimpahkan rahmat, hidayah dan karunia-Nya, serta kepada junjungan kita Nabi
Muhammad SAW yang telah membawa kita dalam peradaban yang penuh ilmu
pengetahuan seperti saat ini, sehingga penulis dapat menyelesaikan Laporan
Kuliah Magang Mahasiswa yang berjudul Penentuan Berat Molekul Senyawa
Etoksilat (Turunan Etilen Oksida). Kuliah Magang Mahasiswa ini dilaksanakan
sebagai syarat wajib bagi setiap Mahasiswa Kimia Fakultas Matematika dan Ilmu
Pengetahuan Alam Universitas Sebelas Maret Surakarta guna mencapai gelar
Sarjana Strata satu (S1).
Selama mengerjakan laporan ini penulis begitu banyak mendapatkan
bantuan dari berbagai pihak. Oleh karena itu, penulis mengucapkan terima kasih
kepada:
1. Orang tua, Ahmad Edris dan Kusnani yang selalu memberi doa, semangat
dan motivasi kepada penulis.
2. Bapak Surastro Pramuji selaku HR Departement Manager PT. Polychem
Indonesia Tbk.
3. Bapak Andang Zaeni, ST selaku Manager QA PT. Polychem Indonesia
Tbk.
4. Bapak Wahyu Herlana selaku Supervisor PT. Polychem Indonesia Tbk.
5. Ibu Suluh Ditya Ayu, S.Si selaku pembimbing lapangan di PT. Polychem
Indonesia Tbk.
6. Muhammad Irfan Junedi, Amd. serta seluruh karyawan di PT. Polychem
Indonesia Tbk. yang telah memberikan bimbingan dan motivasi.
7. Bapak Drs. Eddy Heraldy, M.Si selaku Ketua Jurusan Kimia Fakultas
MIPA Universitas Sebelas Maret Surakarta.
8. Dr. Desi Suci Handayani, M.Si selaku dosen pembimbing kuliah magang
mahasiswa yang telah banyak membimbing sejak proses awal hingga
terselesaikannya kuliah magang mahasiswa ini.
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL............................................................................................i
HALAMAN PERSETUJUAN............................................................................ii
LEMBAR PENGESAHAN 1............................................................................iii
LEMBAR PENGESAHAN 2.............................................................................iv
KATA PENGANTAR..........................................................................................v
DAFTAR ISI.....................................................................................................vii
DAFTAR GAMBAR..........................................................................................ix
DAFTAR TABEL................................................................................................x
BAB I PENDAHULUAN...................................................................................1
1.1.....................................................................................Latar Belakang
..........................................................................................................1
1.1.1. Latar Belakang secara Umum...............................................1
1.1.2. Latar Belakang secara Khusus..............................................1
1.2.................................................................................Rumusan Masalah
...........................................................................................................2
1.3...................................................................................................Tujuan
...........................................................................................................3
1.3.1. Tujuan Umum.......................................................................3
1.3.2. Tujuan Khusus......................................................................3
1.4.................................................................................................Manfaat
...........................................................................................................3
BAB II LANDASAN TEORI.............................................................................4
2.1................................................................Tinjauan Umum Perusahaan
..........................................................................................................4
2.1.1. Sejarah Singkat Perusahaan..................................................4
2.1.2. Deskripsi Proses....................................................................5
2.1.3. Perluasan Pabrik...................................................................6
2.1.4. Lokasi Industri......................................................................6
2.1.5. Visi dan Misi PT. Polychem Indonesia Tbk..........................7
2.1.6. Logo PT. Polychem Indonesia Tbk.......................................8
2.1.7. Struktur Organisasi PT. Polychem Indonesia Tbk................8
2.1.8. Organisasi Perusahaan..........................................................9
2.1.9. Sistem Kerja........................................................................10
2.1.10. Fasilitas dan Prasarana Pendukung.....................................12
2.1.11. Keselamatan Kerja..............................................................13
2.2..................................................................................Tinjauan Pustaka
........................................................................................................16
2.2.1. Surfaktan.............................................................................16
2.2.2. Lemak Alkohol Etoksilat....................................................18
2.2.3. Nonilfenol Etoksilat............................................................20
2.2.4. Etilen Oksida......................................................................21
2.2.5. Reaksi Etoksilasi.................................................................23
2.2.6. Katalis.................................................................................24
2.2.7. Bilangan Hidroksil............................................................24
BAB III METODOLOGI PENELITIAN..........................................................26
3.1..........................................................Tempat dan Waktu Pelaksanaan
........................................................................................................26
3.2....................................................................................Alat dan Bahan
........................................................................................................26
3.3.....................................................................................Prosedur Kerja
........................................................................................................27
3.3.1.................................................Pembuatan Reagen Asetilasi
............................................................................................27
3.3.2..............................................Penentuan Bilangan Hidroksil
............................................................................................27
BAB IV HASIL DAN PEMBAHASAN...........................................................39
BAB V PENUTUP............................................................................................35
5.1..........................................................................................Kesimpulan
........................................................................................................35
5.2....................................................................................................Saran
........................................................................................................35
DAFTAR PUSTAKA........................................................................................36
LAMPIRAN......................................................................................................37
10
DAFTAR GAMBAR
Gambar 1.
Gambar 2.
Gambar 3.
Gambar 4.
Surfaktan......................................................................................17
Gambar 5.
Gambar 6.
Gambar 7.
Gambar 8.
Gambar 9.
DAFTAR TABEL
Tabel 1.
Tabel 2.
Tabel 3.
Tabel 4.
Tabel 5.
Tabel 6.