PERHITUNGAN PLAT LANTAI (SLAB)

PLAT LENTUR DUA ARAH (TWO WAY SLAB)

[C]2010 : M. Noer Ilham
A. DATA BAHAN STRUKTUR

Kuat tekan beton, fc ' = 20 MPa

Tegangan leleh baja untuk tulangan lentur, fy = 240 MPa

B. DATA PLAT LANTAI

Panjang bentang plat arah x, Lx = 3.00 m

Panjang bentang plat arah y, Ly = 4.50 m
Tebal plat lantai, h= 120 mm
Koefisien momen plat untuk : Ly / L x = 1.50 KOEFISIEN MOMEN PLAT
Lapangan x Clx = 36
Lapangan y Cly = 17
Tumpuan x Ctx = 76
Tumpuan y Cty = 57

Diameter tulangan yang digunakan, = 10 mm

Tebal bersih selimut beton, ts = 20 mm

C. BEBAN PLAT LANTAI

1. BEBAN MATI (DEAD LOAD)

No Jenis Beban Mati Berat satuan Tebal (m) Q (kN/m2)

1 Berat sendiri plat lantai (kN/m3) 24.0 0.12 2.880
2 Berat finishing lantai (kN/m3) 22.0 0.05 1.100
3 Berat plafon dan rangka (kN/m2) 0.2 - 0.200
4 Berat instalasi ME (kN/m2) 0.5 - 0.500
 Total beban mati, QD = 4.680
2. BEBAN HIDUP (LIVE LOAD)

Beban hidup pada lantai bangunan = 300 kg/m2

QL = 3.000 kN/m2

3. BEBAN RENCANA TERFAKTOR

Beban rencana terfaktor, Qu = 1.2 * QD + 1.6 * QL = 10.416 kN/m2

4. MOMEN PLAT AKIBAT BEBAN TERFAKTOR

Momen lapangan arah x, Mulx = Clx * 0.001 * Qu * Lx2 = 3.375 kNm/m

Momen lapangan arah y, Muly = Cly * 0.001 * Qu * Lx2 = 1.594 kNm/m
Momen tumpuan arah x, Mutx = Ctx * 0.001 * Qu * Lx2 = 7.125 kNm/m
Momen tumpuan arah y, Muty = Cty * 0.001 * Qu * Lx2 = 5.343 kNm/m
Momen rencana (maksimum) plat, Mu = 7.125 kNm/m

D. PENULANGAN PLAT

Untuk : fc' 30 MPa, b1 = 0.85

Untuk : fc' > 30 MPa, b1 = 0.85 - 0.05 * ( fc' - 30) / 7 = -
Faktor bentuk distribusi tegangan beton, b1 = 0.85
Rasio tulangan pada kondisi balance,
rb = b1* 0.85 * fc'/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0.0430
Faktor tahanan momen maksimum,
Rmax = 0.75 * rb * fy * [ 1 * 0.75 * rb * fy / ( 0.85 * fc') ] = 5.9786
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0.80
Jarak tulangan terhadap sisi luar beton, ds = t s + / 2 = 25.0 mm
Tebal efektif plat lantai, d = h - ds = 95.0 mm
Ditinjau plat lantai selebar 1 m, b= 1000 mm
Momen nominal rencana, Mn = M u / f = 8.906 kNm
Faktor tahanan momen, Rn = Mn * 10 / ( b * d ) = 0.98678
-6 2

Rn < Rmax (OK)

Rasio tulangan yang diperlukan :
r = 0.85 * fc' / fy * [ 1 - [ 1 2 * Rn / ( 0.85 * fc' ) ] = 0.0042
Rasio tulangan minimum, rmin = 0.0025
Rasio tulangan yang digunakan, r= 0.0042
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 403 mm2
Jarak tulangan yang diperlukan, s = p / 4 * 2 * b / As = 195 mm
Jarak tulangan maksimum, smax = 2 * h = 240 mm
Jarak tulangan maksimum, smax = 200 mm
Jarak sengkang yang harus digunakan, s= 195 mm
Diambil jarak sengkang : s= 190 mm
Digunakan tulangan, 10 - 190
Luas tulangan terpakai, As = p / 4 * * b / s =
2
413 mm2

E. KONTROL LENDUTAN PLAT

Modulus elastis beton, Ec = 4700* fc' = 21019 MPa

Modulus elastis baja tulangan, Es = 2.00E+05 MPa
Beban merata (tak terfaktor) padaplat, Q = QD + QL = 7.680 N/mm
Panjang bentang plat, Lx = 3000 mm
Batas lendutan maksimum yang diijinkan, Lx / 240 = 12.500 mm
Momen inersia brutto penampang plat, Ig = 1/12 * b * h = 144000000 mm3
3

Modulus keruntuhan lentur beton, fr = 0.7 * fc' = 3.1304951685 MPa

Nilai perbandingan modulus elastis, n = Es / Ec = 9.52
Jarak garis netral terhadap sisi atas beton, c = n * As / b = 3.933 mm
Momen inersia penampang retak yang ditransformasikan ke beton dihitung sbb. :
Icr = 1/3 * b * c3 + n * As * ( d - c )2 = 32639455 mm4
yt = h / 2 = 60 mm
Momen retak : Mcr = fr * Ig / yt = 7513188 Nmm
Momen maksimum akibat beban (tanpa faktor beban) :
Ma = 1 / 8 * Q * L x 2 = 8640000 Nmm
Inersia efektif untuk perhitungan lendutan,
Ie = ( Mcr / Ma )3 * Ig + [ 1 - ( Mcr / Ma )3 ] * Icr = 105865059 mm4
Lendutan elastis seketika akibat beban mati dan beban hidup :
de = 5 / 384 * Q * Lx4 / ( Ec * Ie ) = 3.640 mm
Rasio tulangan slab lantai : r = As / ( b * d ) = 0.0044
Faktor ketergantungan waktu untuk beban mati (jangka waktu > 5 tahun), nilai :
z= 2.0
l = z / ( 1 + 50 * r ) = 1.6426
Lendutan jangka panjang akibat rangkak dan susut :
dg = l * 5 / 384 * Q * Lx4 / ( Ec * Ie ) = 5.979 mm
Lendutan total, dtot = de + dg = 9.620 mm
Syarat : dtot Lx / 240
9.620 < 12.500 AMAN (OK)
 PERHITUNGAN BALOK LANTAI (BEAM)

[C]2010 : M. Noer Ilham

A. DATA BALOK LANTAI

BAHAN STRUKTUR
Kuat tekan beton, fc ' = 30 MPa
Tegangan leleh baja (deform) untuk tulangan lentur, fy = 390 MPa
Tegangan leleh baja (polos) untuk tulangan geser, fy = 240 MPa
DIMENSI BALOK
Lebar balok b= 450 mm
Tinggi balok h= 800 mm
Diameter tulangan (deform) yang digunakan, D= 19 mm
Diameter sengkang (polos) yang digunakan, P= 10 mm
Tebal bersih selimut beton, ts = 60 mm
MOMEN DAN GAYA GESER RENCANA
Momen rencana positif akibat beban terfaktor, Mu+ = 322.499 kNm
Momen rencana negatif akibat beban terfaktor, Mu - = 617.749 kNm
Gaya geser rencana akibat beban terfaktor, Vu = 323.610 kN
B. PERHITUNGAN TULANGAN

Untuk : fc' 30 MPa, b1 = -

Untuk : fc' > 30 MPa, b1 = 0.85 - 0.05 * ( fc' - 30) / 7 = 0.8499999999
Faktor bentuk distribusi tegangan beton, b1 = 0.8499999999
Rasio tulangan pada kondisi balance,
rb = b1* 0.85 * fc/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0.0337
Faktor tahanan momen maksimum,
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1 *0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc ) ] = 7.9490
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0.80
Jarak tulangan terhadap sisi luar beton, ds = ts + + D/2 = 79.50 mm
Jumlah tulangan dlm satu baris, ns = ( b - 2 * ds) / ( 25 + D ) = 6.61
Digunakan jumlah tulangan dalam satu baris, ns = 6 bh
Jarak horisontal pusat ke pusat antara tulangan,
x = ( b - n s * D - 2 * ds ) / ( ns - 1 ) = 35.40 mm
Jarak vertikal pusat ke pusat antara tulangan, y = D + 25 = 44.00 mm

1. TULANGAN MOMEN POSITIF

Momen positif nominal rencana, Mn = Mu+ / f = 403.124 kNm

Diperkirakan jarak pusat tulangan lentur ke sisi beton, d' = 80 mm
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 720.00 mm
Faktor tahanan momen, Rn = Mn * 10 / ( b * d ) =
6 2
1.7281
Rn < Rmax (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan :
r = 0.85 * fc / fy * [ 1 - * [1 2 * Rn / ( 0.85 * fc ) ] = 0.00459
Rasio tulangan minimum, rmin = fc' / ( 4 * fy ) = 0.00351
Rasio tulangan minimum, rmin = 1.4 / fy = 0.00359
Rasio tulangan yang digunakan, r= 0.00459
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 1488 mm2
Jumlah tulangan yang diperlukan, n = As / ( p / 4 * D2 ) = 5.248
Digunakan tulangan, 6 D 19
Luas tulangan terpakai, As = n * p / 4 * D =
2
1701 mm2
Jumlah baris tulangan, nb = n / n s = 1.00
nb < 3 (OK)
Baris Jumlah Jarak Juml. Jarak
ke ni yi n i * yi
1 6 79.50 477.00
2 0 0.00 0.00
3 0 0.00 0.00
n= 6 S [ n i * yi ] = 477
Letak titik berat tulangan, d' = S [ ni * yi ] / n = 79.50 mm
79.50 < 80 perkiraan d' (OK)
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 720.50 mm
a = As * fy / ( 0.85 * fc' * b ) = 57.818 mm
Momen nominal, Mn = As * fy * ( d - a / 2 ) * 10-6 = 458.841 kNm
Tahanan momen balok, f * Mn = 367.073 kNm
Syarat : f * Mn Mu+
367.073 > 322.499 AMAN (OK)

2. TULANGAN MOMEN NEGATIF

Momen negatif nominal rencana, Mn = Mu- / f = 772.186 kNm

Diperkirakan jarak pusat tulangan lentur ke sisi beton, d' = 80 mm
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 720.00 mm
Faktor tahanan momen, Rn = Mn * 10 / ( b * d ) =
6 2
3.3101
Rn < Rmax (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan :
r = 0.85 * fc / fy * [ 1 - * [1 2 * Rn / ( 0.85 * fc ) ] = 0.00912
Rasio tulangan minimum, rmin = fc' / ( 4 * fy ) = 0.00351
Rasio tulangan minimum, r min = 1.4 / fy = 0.00359
Rasio tulangan yang digunakan, r= 0.00912
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 2956 mm2
Jumlah tulangan yang diperlukan, n = As / ( p / 4 * D2 ) = 10.427
Digunakan tulangan, 11 D 19
Luas tulangan terpakai, As = n * p / 4 * D =
2
3119 mm2
Jumlah baris tulangan, nb = n / n s = 1.83
 nb < 3 (OK)

Baris Jumlah Jarak Juml. Jarak

ke ni yi n i * yi
1 11 79.50 874.50
2 0 0.00 0.00
3 0 0.00 0.00
n= 11 S [ n i * yi ] = 874.5
Letak titik berat tulangan, d' = S [ ni * yi ] / n = 79.50 mm
79.50 < 80 perkiraan d' (OK)
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 720.5 mm
a = As * fy / ( 0.85 * fc' * b ) = 105.999 mm
Momen nominal, Mn = As * fy * ( d - a / 2 ) * 10-6 = 811.906 kNm
Tahanan momen balok, f * Mn = 649.525 kNm
Syarat : f * Mn Mu-
649.525 > 617.749 AMAN (OK)

3. TULANGAN GESER

Gaya geser ultimit rencana, Vu = 323.610 kN

Faktor reduksi kekuatan geser, f= 0.60
Tegangan leleh tulangan geser, fy = 240 MPa
Kuat geser beton, Vc = ( fc') / 6 * b * d * 10-3 = 295.770 kN
Tahanan geser beton, f * Vc = 177.462 kN
Perlu tulangan geser
Tahanan geser sengkang, f * Vs = Vu - f * Vc = 146.148 kN
Kuat geser sengkang, Vs = 243.580 kN
Digunakan sengkang berpenampang : 2 P 10
Luas tulangan geser sengkang, Av = ns * p / 4 * P =2
157.08 mm2
Jarak sengkang yang diperlukan : s = Av * fy * d / ( Vs * 103 ) = 111.44 mm
Jarak sengkang maksimum, smax = d / 2 = 360.25 mm
Jarak sengkang maksimum, smax = 250.00 mm
Jarak sengkang yang harus digunakan, s= 111.44 mm
Diambil jarak sengkang : s= 110 mm
Digunakan sengkang, 2 P 10 110
 PERHITUNGAN BALOK LANTAI (BEAM)

[C]2010 : M. Noer Ilham

A. DATA BALOK LANTAI

BAHAN STRUKTUR
Kuat tekan beton, fc ' = 30
Tegangan leleh baja (deform) untuk tulangan lentur, fy = 390
Tegangan leleh baja (polos) untuk tulangan geser, fy = 240
DIMENSI BALOK
Lebar balok b= 450
Tinggi balok h= 800
Diameter tulangan (deform) yang digunakan, D= 19
Diameter sengkang (polos) yang digunakan, P= 10
Tebal bersih selimut beton, ts = 40
MOMEN DAN GAYA GESER RENCANA
Momen rencana positif akibat beban terfaktor, Mu+ = 322.499
Momen rencana negatif akibat beban terfaktor, Mu - = 617.749
Gaya geser rencana akibat beban terfaktor, Vu = 323.610
B. PERHITUNGAN TULANGAN

Untuk : fc' 30 MPa, b1 = 0.85

Untuk : fc' > 30 MPa, b1 = 0.85 - 0.05 * ( fc' - 30) / 7 = -
Faktor bentuk distribusi tegangan beton, b1 = 0.85
Rasio tulangan pada kondisi balance,
rb = b1* 0.85 * fc/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0.0337
Faktor tahanan momen maksimum,
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1 *0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc ) ] = 7.9490
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0.80
Jarak tulangan terhadap sisi luar beton, ds = ts + + D/2 = 59.50
Jumlah tulangan dlm satu baris, ns = ( b - 2 * ds) / ( 25 + D ) = 7.52
Digunakan jumlah tulangan dalam satu baris, ns = 7
Jarak horisontal pusat ke pusat antara tulangan,
x = ( b - n s * D - 2 * ds ) / ( ns - 1 ) = 33.00
Jarak vertikal pusat ke pusat antara tulangan, y = D + 25 = 44.00

1. TULANGAN MOMEN POSITIF

Momen positif nominal rencana, Mn = Mu+ / f = 403.124

Diperkirakan jarak pusat tulangan lentur ke sisi beton, d' = 60
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 740.00
Faktor tahanan momen, Rn = Mn * 10 / ( b * d ) =
6 2
1.6359
Rn < Rmax (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan :
r = 0.85 * fc / fy * [ 1 - * [1 2 * Rn / ( 0.85 * fc ) ] = 0.00434
Rasio tulangan minimum, rmin = fc' / ( 4 * fy ) = 0.00351
Rasio tulangan minimum, rmin = 1.4 / fy = 0.00359
Rasio tulangan yang digunakan, r= 0.00434
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 1445
Jumlah tulangan yang diperlukan, n = As / ( p / 4 * D2 ) = 5.096
Digunakan tulangan, 6 D 19
Luas tulangan terpakai, As = n * p / 4 * D2 = 1701
Jumlah baris tulangan, nb = n / n s = 0.86
nb < 3 (OK)
Baris Jumlah Jarak Juml. Jarak
ke ni yi n i * yi
1 6 59.50 357.00
2 0 0.00 0.00
3 0 0.00 0.00
n= 6 S [ n i * yi ] = 357
Letak titik berat tulangan, d' = S [ ni * yi ] / n = 59.50
59.50 < 60 perkiraan d' (OK)
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 740.50
a = As * fy / ( 0.85 * fc' * b ) = 57.818
Momen nominal, Mn = As * fy * ( d - a / 2 ) * 10-6 = 472.110
Tahanan momen balok, f * Mn = 377.688
Syarat : f * Mn Mu +

377.688 > 322.499 AMAN (OK)

2. TULANGAN MOMEN NEGATIF

Momen negatif nominal rencana, Mn = Mu- / f = 772.186

Diperkirakan jarak pusat tulangan lentur ke sisi beton, d' = 60
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 740.00
Faktor tahanan momen, Rn = Mn * 10 / ( b * d ) =
6 2
3.1336
Rn < Rmax (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan :
r = 0.85 * fc / fy * [ 1 - * [1 2 * Rn / ( 0.85 * fc ) ] = 0.00860
Rasio tulangan minimum, rmin = fc' / ( 4 * fy ) = 0.00351
Rasio tulangan minimum, r min = 1.4 / fy = 0.00359
Rasio tulangan yang digunakan, r= 0.00860
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 2864
Jumlah tulangan yang diperlukan, n = As / ( p / 4 * D2 ) = 10.101
Digunakan tulangan, 11 D 19
Luas tulangan terpakai, As = n * p / 4 * D =
2
3119
Jumlah baris tulangan, nb = n / n s = 1.57
nb < 3 (OK)

Baris Jumlah Jarak Juml. Jarak

ke ni yi n i * yi
1 11 59.50 654.50
2 0 0.00 0.00
3 0 0.00 0.00
n= 11 S [ n i * yi ] = 654.5
Letak titik berat tulangan, d' = S [ ni * yi ] / n = 59.50
59.50 < 60 perkiraan d' (OK)
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 740.5
a = As * fy / ( 0.85 * fc' * b ) = 105.999
Momen nominal, Mn = As * fy * ( d - a / 2 ) * 10-6 = 836.233
Tahanan momen balok, f * Mn = 668.987
Syarat : f * Mn Mu -

668.987 > 617.749 AMAN (OK)

3. TULANGAN GESER

Gaya geser ultimit rencana, Vu = 323.610

Faktor reduksi kekuatan geser, f= 0.60
Tegangan leleh tulangan geser, fy = 240
Kuat geser beton, Vc = ( fc') / 6 * b * d * 10-3 = 303.986
Tahanan geser beton, f * Vc = 182.392
Perlu tulangan geser
Tahanan geser sengkang, f * Vs = Vu - f * Vc = 141.218
Kuat geser sengkang, Vs = 235.364
Digunakan sengkang berpenampang : 2 P 10
Luas tulangan geser sengkang, Av = ns * p / 4 * P =2
157.08
Jarak sengkang yang diperlukan : s = Av * fy * d / ( Vs * 103 ) = 118.53
Jarak sengkang maksimum, smax = d / 2 = 370.25
Jarak sengkang maksimum, smax = 250.00
Jarak sengkang yang harus digunakan, s= 118.53
Diambil jarak sengkang : s= 110
Digunakan sengkang, 2 P 10 110
MPa
MPa
MPa

mm
mm
mm

mm

mm

kNm
kNm
kN
mm

bh

mm
mm

kNm
mm
mm

mm2
mm2

mm

mm
mm
kNm
kNm

kNm
mm
mm

mm2

mm2
mm

mm
mm
kNm
kNm

kN

MPa
kN
kN

kN
kN

mm2
mm
mm
mm
mm
mm
A. DATA BALOK LANTAI

BAHAN STRUKTUR
Kuat tekan beton, fc ' = 20
Tegangan leleh baja (deform) untuk tulangan lentur, fy = 400
Tegangan leleh baja (polos) untuk tulangan geser, fy = 240
DIMENSI BALOK
Lebar balok b= 300
Tinggi balok h= 600
Diameter tulangan (deform) yang digunakan, D= 19
Diameter sengkang (polos) yang digunakan, P= 10
Tebal bersih selimut beton, ts = 30
MOMEN DAN GAYA GESER RENCANA
Momen rencana positif akibat beban terfaktor, Mu+ = 235.301
Momen rencana negatif akibat beban terfaktor, Mu - = 157.123
Gaya geser rencana akibat beban terfaktor, Vu = 152.954

B. PERHITUNGAN TULANGAN

Untuk : fc' 30 MPa, b1 = 0.85

Untuk : fc' > 30 MPa, b1 = 0.85 - 0.05 * ( fc' - 30) / 7 = -
Faktor bentuk distribusi tegangan beton, b1 = 0.85
Rasio tulangan pada kondisi balance,
rb = b1* 0.85 * fc/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0.0217
Faktor tahanan momen maksimum,
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1 *0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc ) ] = 5.2589
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0.80
Jarak tulangan terhadap sisi luar beton, ds = ts + + D/2 = 49.50
Jumlah tulangan dlm satu baris, ns = ( b - 2 * ds) / ( 25 + D ) = 4.57
Digunakan jumlah tulangan dalam satu baris, ns = 4
Jarak horisontal pusat ke pusat antara tulangan,
x = ( b - n s * D - 2 * ds ) / ( ns - 1 ) = 41.67
Jarak vertikal pusat ke pusat antara tulangan, y = D + 25 = 44.00

1. TULANGAN MOMEN POSITIF

Momen positif nominal rencana, Mn = Mu+ / f = 294.126

Diperkirakan jarak pusat tulangan lentur ke sisi beton, d' = 70
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 530.00
Faktor tahanan momen, Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = 0.0000
Rn < Rmax (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan :
r = 0.85 * fc / fy * [ 1 - * [1 2 * Rn / ( 0.85 * fc ) ] = 0.00987

Rasio tulangan minimum, rmin = fc' / ( 4 * fy ) = 0.00280

Rasio tulangan minimum, rmin = 1.4 / fy = 0.00350
Rasio tulangan yang digunakan, r= 0.00987
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 1570
Jumlah tulangan yang diperlukan, n = As / ( p / 4 * D ) =
2
5.536
Digunakan tulangan, 6 D 19
Luas tulangan terpakai, As = n * p / 4 * D2 = 1701
Jumlah baris tulangan, nb = n / n s = 1.50
nb < 3 (OK)
Baris Jumlah Jarak Juml. Jarak
ke ni yi n i * yi
1 4 49.50 198.00
2 2 93.50 187.00
3 0 0.00 0.00
n= 6 S [ n i * yi ] = 385

Letak titik berat tulangan, d' = S [ ni * yi ] / n = 64.17

64.17 < 70 perkiraan d' (OK)
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 535.83
a = As * fy / ( 0.85 * fc' * b ) = 133.425
Momen nominal, Mn = As * fy * ( d - a / 2 ) * 10-6 = 319.222
Tahanan momen balok, f * Mn = 255.378

Syarat : f * Mn Mu+
255.378 > 235.301 AMAN (OK)

2. TULANGAN MOMEN NEGATIF

Momen negatif nominal rencana, Mn = Mu- / f = 196.404

Diperkirakan jarak pusat tulangan lentur ke sisi beton, d' = 50
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 550.00
Faktor tahanan momen, Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = #DIV/0!
Rn #DIV/0! Rmax #DIV/0!
Rasio tulangan yang diperlukan :
r = 0.85 * fc / fy * [ 1 - * [1 2 * Rn / ( 0.85 * fc ) ] = #DIV/0!

Rasio tulangan minimum, rmin = fc' / ( 4 * fy ) = 0.00280

Rasio tulangan minimum, r min = 1.4 / fy = 0.00350
Rasio tulangan yang digunakan, r= #DIV/0!
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = #DIV/0!
Jumlah tulangan yang diperlukan, n = As / ( p / 4 * D2 ) = #DIV/0!
Digunakan tulangan, #DIV/0! D 19
Luas tulangan terpakai, As = n * p / 4 * D2 = #DIV/0!
Jumlah baris tulangan, nb = n / ns = #DIV/0!
nb #DIV/0! #DIV/0!

Baris Jumlah Jarak Juml. Jarak

ke ni yi n i * yi
1 4 49.50 198.00
2 0 0.00 0.00
3 0 0.00 0.00
n= 4 S [ n i * yi ] = 198

Letak titik berat tulangan, d' = S [ ni * yi ] / n = 49.50

49.50 < 50 perkiraan d' (OK)
Tinggi efektif balok, d = h - d' = 550.5
 a = As * fy / ( 0.85 * fc' * b ) = #DIV/0!
Momen nominal, Mn = As * fy * ( d - a / 2 ) * 10-6 = 229.556

Tahanan momen balok, f * Mn = 183.645

Syarat : f * Mn Mu-
183.645 > 157.123 AMAN (OK)

3. TULANGAN GESER

Gaya geser ultimit rencana, Vu = 152.954

Faktor reduksi kekuatan geser, f= 0.60
Tegangan leleh tulangan geser, fy = 240
Kuat geser beton, Vc = ( fc') / 6 * b * d * 10-3 = 118.512
Tahanan geser beton, f * Vc = 71.107
Perlu tulangan geser
Tahanan geser sengkang, f * Vs = Vu - f * Vc = 81.847
Kuat geser sengkang, Vs = 136.412
Digunakan sengkang berpenampang : 2 P 10
Luas tulangan geser sengkang, Av = ns * p / 4 * P =2
157.08
Jarak sengkang yang diperlukan : s = Av * fy * d / ( Vs * 103 ) = 146.47
Jarak sengkang maksimum, smax = d / 2 = 267.92
Jarak sengkang maksimum, smax = 250.00
Jarak sengkang yang harus digunakan, s= 146.47
Diambil jarak sengkang : s= 140
Digunakan sengkang, 2 P 10 140
MPa
MPa
MPa

mm
mm
mm
mm

mm

kNm
kNm
kN

mm
bh

mm
mm

kNm
mm
mm

mm2

mm2

mm

mm
mm
kNm
kNm

kNm
mm
mm

mm2

mm2

mm

mm
mm
kNm

kNm

kN

MPa
kN
kN

kN
kN

mm2
mm
mm
mm
mm
mm
 PERHITUNGAN BALOK LANTAI (BEAM)

A. DATA BALOK LANTAI

BAHAN STRUKTUR
Kuat tekan beton, fc ' =
Tegangan leleh baja (deform) untuk tulangan lentur, fy =
Tegangan leleh baja (polos) untuk tulangan geser, fy =
DIMENSI BALOK
Lebar balok b=
Tinggi balok h=
Diameter tulangan (deform) yang digunakan, D=
Diameter sengkang (polos) yang digunakan, P=
Tebal bersih selimut beton, ts =
MOMEN DAN GAYA GESER RENCANA
Momen rencana positif akibat beban terfaktor, Mu+ =
Momen rencana negatif akibat beban terfaktor, Mu - =
Gaya geser rencana akibat beban terfaktor, Vu =
B. PERHITUNGAN TULANGAN

Untuk : fc' 30 MPa, b1 =

Untuk : fc' > 30 MPa, b1 = 0.85 - 0.05 * ( fc' - 30) / 7 =
Faktor bentuk distribusi tegangan beton, b1 =
Rasio tulangan pada kondisi balance,
rb = b1* 0.85 * fc/ fy * 600 / ( 600 + fy ) =
Faktor tahanan momen maksimum,
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1 *0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc ) ] =
Faktor reduksi kekuatan lentur, f =
Jarak tulangan terhadap sisi luar beton, ds = ts + + D/2 =
Jumlah tulangan dlm satu baris, ns = ( b - 2 * ds) / ( 25 + D ) =
Digunakan jumlah tulangan dalam satu baris, ns =
Jarak horisontal pusat ke pusat antara tulangan,
x = ( b - ns * D - 2 * d s ) / ( ns - 1 ) =
Jarak vertikal pusat ke pusat antara tulangan, y = D + 25 =

1. TULANGAN MOMEN POSITIF

Momen positif nominal rencana, Mn = Mu + / f =

Diperkirakan jarak pusat tulangan lentur ke sisi beton, d' =
Tinggi efektif balok, d = h - d' =
Faktor tahanan momen, Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) =
Rn < Rmax
Rasio tulangan yang diperlukan :
= 0.85 * fc / fy * [ 1 - [1 2 * Rn / ( 0.85 * fc ) ] =
Rasio tulangan minimum, rmin = fc' / ( 4 * fy ) =
Rasio tulangan minimum, rmin = 1.4 / fy =
Rasio tulangan yang digunakan, r=
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d =
Jumlah tulangan yang diperlukan, n = As / ( p / 4 * D 2 ) =
Digunakan tulangan, 6 D
Luas tulangan terpakai, As = n * p / 4 * D2 =
Jumlah baris tulangan, nb = n / ns =
nb < 3 (OK)
Baris Jumlah Jarak Juml. Jarak
ke ni yi ni * yi
1 6 79.50 477.00
2 0 0.00 0.00
3 0 0.00 0.00
n= 6 S [ ni * yi ] = 477
Letak titik berat tulangan, d' = S [ ni * yi ] / n =
79.50 > 60 perkirakan lagi d' (NG)
Tinggi efektif balok, d = h - d' =
a = As * fy / ( 0.85 * fc' * b ) =
Momen nominal, Mn = As * fy * ( d - a / 2 ) * 10-6 =
Tahanan momen balok, f * Mn =
Syarat : f * Mn Mu +
367.073 > 322.499

2. TULANGAN MOMEN NEGATIF

Momen negatif nominal rencana, Mn = M u - / f =

Diperkirakan jarak pusat tulangan lentur ke sisi beton, d' =
Tinggi efektif balok, d = h - d' =
Faktor tahanan momen, Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) =
Rn < Rmax
Rasio tulangan yang diperlukan :
= 0.85 * fc / fy * [ 1 - [1 2 * Rn / ( 0.85 * fc ) ] =
Rasio tulangan minimum, rmin = fc' / ( 4 * fy ) =
Rasio tulangan minimum, r min = 1.4 / fy =
Rasio tulangan yang digunakan, r=
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d =
Jumlah tulangan yang diperlukan, n = As / ( p / 4 * D 2 ) =
Digunakan tulangan, 11 D
Luas tulangan terpakai, As = n * p / 4 * D2 =
Jumlah baris tulangan, nb = n / ns =
nb < 3 (OK)
Baris Jumlah Jarak Juml. Jarak
ke ni yi ni * yi
1 11 79.50 874.50
2 0 0.00 0.00
3 0 0.00 0.00
n= 11 S [ ni * yi ] = 874.5
Letak titik berat tulangan, d' = S [ ni * yi ] / n =
79.50 > 60 perkirakan lagi d' (NG)
Tinggi efektif balok, d = h - d' =
a = As * fy / ( 0.85 * fc' * b ) =
Momen nominal, Mn = As * fy * ( d - a / 2 ) * 10-6 =
Tahanan momen balok, f * Mn =
Syarat : f * Mn Mu -
649.525 > 617.749

3. TULANGAN GESER

Gaya geser ultimit rencana, Vu =

Faktor reduksi kekuatan geser, f=
Tegangan leleh tulangan geser, fy =
Kuat geser beton, Vc = ( fc') / 6 * b * d * 10-3 =
Tahanan geser beton, f * Vc =
Perlu tulangan geser
Tahanan geser sengkang, f * Vs = Vu - f * V c =
Kuat geser sengkang, Vs =
Digunakan sengkang berpenampang : 2 P
Luas tulangan geser sengkang, A v = ns * p / 4 * P 2 =
Jarak sengkang yang diperlukan : s = Av * fy * d / ( Vs * 103 ) =
Jarak sengkang maksimum, smax = d / 2 =
Jarak sengkang maksimum, smax =
Jarak sengkang yang harus digunakan, s=
Diambil jarak sengkang : s=
Digunakan sengkang, 2 P 10
LANTAI (BEAM)

30 MPa
390 MPa
240 MPa

450 mm
800 mm
19 mm
10 mm
60 mm

322.499 kNm
617.749 kNm
323.610 kN
 0.85
-
0.85

0.0337

7.9490
0.80
79.50 mm
6.61
6 bh

35.40 mm
44.00 mm

403.124 kNm
60 mm
740.00 mm
1.6359
(OK)

0.00434
0.00351
0.00359
0.00434
1445 mm2
5.096
19
1701 mm2
1.00
 79.50 mm
perkirakan lagi d' (NG)
720.50 mm
57.818 mm
458.841 kNm
367.073 kNm

AMAN (OK)

772.186 kNm
60 mm
740.00 mm
3.1336
(OK)

0.00860
0.00351
0.00359
0.00860
2864 mm2
10.101
19
3119 mm2
1.83
 79.50 mm
perkirakan lagi d' (NG)
720.5 mm
105.999 mm
811.906 kNm
649.525 kNm

AMAN (OK)

323.610 kN
0.60
240 MPa
303.986 kN
182.392 kN
Perlu tulangan geser
141.218 kN
235.364 kN
10
157.08 mm2
118.53 mm
360.25 mm
250.00 mm
118.53 mm
110 mm
110