iii

Daftar Isi

TINJAUAN MATA KULIAH ..…...………………………………….. xi

MODUL 1: WAWASAN SENI 1.1

Kegiatan Belajar 1:
Hakikat Seni .......................................................................................... 1.3
Rangkuman …………………………………………………………… 1.7
Tes Formatif 1 ………………………………………………………… 1.7

Kegiatan Belajar 2:
Fungsi dan Kedudukan Seni dalam Kehidupan Masyarakat ................. 1.10
Rangkuman …………………………………………………………… 1.14
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 1.14

Kegiatan Belajar 3:
Jenis-jenis Seni ...................................................................................... 1.16
Rangkuman …………………………………………………………… 1.26
Tes Formatif 3…………………………………………………………. 1.27

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 1.29

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 1.31

MODUL 2: PENGETAHUAN DASAR SENI 2.1

Kegiatan Belajar 1:
Unsur-unsur Musik ................................................................................ 2.3
Rangkuman …………………………………………………………… 2.32
Tes Formatif 1…………………………………………………………. 2.32

Kegiatan Belajar 2:
Unsur Dasar dan Elemen Komposisi Tari ............................................. 2.36
Latihan ………………………………………………………………... 2.53
Rangkuman …………………………………………………………… 2.55
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 2.55
iv

Kegiatan Belajar 3:
Unsur dan Prinsip Seni Rupa ................................................................ 2.58
Rangkuman …………………………………………………………… 2.63
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 2.64

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 2.67

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 2.68

MODUL 3: KEMAMPUAN DASAR DAN KARAKTERISTIK

SENI ANAK SD 3.1
Kegiatan Belajar 1:
Kemampuan Dasar Anak Sekolah Dasar .............................................. 3.3
Rangkuman …………………………………………………………… 3.17
Tes Formatif 1…………………………………………………………. 3.18

Kegiatan Belajar 2:
Karakteristik Seni Anak Sekolah Dasar ................................................ 3.21
Rangkuman …………………………………………………………… 3.39
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 3.40

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 3.43

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 3.44

MODUL 4: PEMANFAATAN TEKNOLOGI DALAM

BERKARYA SENI 4.1
Kegiatan Belajar 1:
Pendekatan Teknologi Penciptaan Karya Seni ...................................... 4.6
Rangkuman …………………………………………………………… 4.13
Tes Formatif 1…………………………………………………………. 4.13

Kegiatan Belajar 2:
Ruang Lingkup Penggunaan Teknologi ................................................ 4.16
Rangkuman …………………………………………………………… 4.30
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 4.31
 v

Kegiatan Belajar 3:
Rencana dan Laporan Kerja .................. ................................................ 4.33
Latihan ………………………………………………………………... 4.35
Rangkuman …………………………………………………………… 4.36

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 4.37

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 4.38

MODUL 5: OLAH MUSIK 5.1

Kegiatan Belajar 1:
Bernyanyi ............................................................................................... 5.3
Latihan ………………………………………………………………... 5.16
Rangkuman …………………………………………………………… 5.17
Tes Formatif 1…………………………………………………………. 5.17

Kegiatan Belajar 2:
Mendireksi ............................................................................................. 5.19
Latihan ………………………………………………………………... 5.28
Rangkuman …………………………………………………………… 5.28
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 5.29

Kegiatan Belajar 3:
Bermusik ................................................................................................ 5.30
Latihan ………………………………………………………………... 5.52
Rangkuman …………………………………………………………… 5.52
Tes Formatif 3…………………………………………………………. 5.53

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 5.55

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 5.57

MODUL 6: PENCIPTAAN KARYA MUSIK ANAK SD 6.1

Kegiatan Belajar 1:
Penciptaan Nyanyian untuk Anak SD ................................................... 6.3
Latihan ………………………………………………………………... 6.20
Rangkuman …………………………………………………………… 6.21
Tes Formatif 1…………………………………………………………. 6.21
vi

Kegiatan Belajar 2:
Penciptaan Iringan Lagu Anak SD ........................................................ 6.23
Latihan ………………………………………………………………... 6.41
Rangkuman …………………………………………………………… 6.42
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 6.42

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 6.44

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 6.47

MODUL 7: PENCIPTAAN TARI ANAK SD 7.1

Kegiatan Belajar 1:
Proses Penciptaan Tari .......................................................................... 7.6
Latihan ………………………………………………………………... 7.14
Rangkuman …………………………………………………………… 7.15
Tes Formatif 1 ………………………………………………………… 7.15

Kegiatan Belajar 2:
Konsep Garapan Tari ............................................................................. 7.17
Latihan ………………………………………………………………... 7.26
Rangkuman …………………………………………………………… 7.27
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 7.28

Kegiatan Belajar 3:
Sumber Tema ......................................................................................... 7.29
Latihan ………………………………………………………………... 7.35
Rangkuman …………………………………………………………… 7.36
Tes Formatif 3…………………………………………………………. 7.36

Kegiatan Belajar 4:
Menyusun Karya Tari ............................................................................ 7.38
Latihan ………………………………………………………………... 7.43
Tes Formatif 4…………………………………………………………. 7.44

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 7.45

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 7.47
 vii

MODUL 8: PENCIPTAAN KARYA SENI RUPA ANAK SD 8.1

Kegiatan Belajar 1:
Mencipta Karya Seni Rupa Dwimatra ................................................... 8.6
Latihan ………………………………………………………………... 8.38
Rangkuman …………………………………………………………… 8.39
Tes Formatif 1…………………………………………………………. 8.39

Kegiatan Belajar 2:
Mencipta Karya Seni Rupa Trimatra ..................................................... 8.42
Rangkuman …………………………………………………………… 8.50
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 8.50

Kegiatan Belajar 3:
Menyusun Tugas Mencipta Karya Seni Rupa untuk Anak SD .............. 8.53
Rangkuman …………………………………………………………… 8.57
Tes Formatif 3…………………………………………………………. 8.57

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 8.60

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 8.61

MODUL 9: APRESIASI MUSIK DAN TARI 9.1

Kegiatan Belajar 1:
Apresiasi Musik Anak ........................................................................... 9.3
Rangkuman …………………………………………………………… 9.13
Tes Formatif 1…………………………………………………………. 9.14

Kegiatan Belajar 2:
Apresiasi Tari Anak ............................................................................... 9.16
Latihan ………………………………………………………………... 9.30
Rangkuman …………………………………………………………… 9.30
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 9.31

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 9.33

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 9.35
viii

MODUL 10: APRESIASI SENI RUPA ANAK 10.1

Kegiatan Belajar 1:
Manfaat Belajar Seni bagi Anak Usia SD ............................................. 10.6
Latihan ………………………………………………………………... 10.18
Rangkuman …………………………………………………………… 10.19
Tes Formatif 1…………………………………………………………. 10.19

Kegiatan Belajar 2:
Karakteristik Seni Rupa Anak ............................................................... 10.22
Latihan ………………………………………………………………... 10.35
Rangkuman …………………………………………………………… 10.36
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 10.36

Kegiatan Belajar 3:
Periodisasi Gambar Anak ...................................................................... 10.39
Rangkuman …………………………………………………………… 10.50
Tes Formatif 3…………………………………………………………. 10.51

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 10.54

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 10.55

MODUL 11: KONSEP PENDIDIKAN SENI 11.1

Kegiatan Belajar 1:
Konsep Pendidikan Seni di Sekolah Dasar ........................................... 11.8
Rangkuman …………………………………………………………… 11.20
Tes Formatif 1…………………………………………………………. 11.21

Kegiatan Belajar 2:
Fungsi Pendidikan Seni ......................................................................... 11.24
Rangkuman …………………………………………………………… 11.31
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 11.32

Kegiatan Belajar 3:
Ruang Lingkup Pendidikan Seni ........................................................... 11.34
Rangkuman …………………………………………………………… 11.40
Tes Formatif 3…………………………………………………………. 11.41
 ix

Kegiatan Belajar 4:
Karakteristik Pendidikan Seni di SD ..................................................... 11.43
Rangkuman …………………………………………………………… 11.52
Tes Formatif 4…………………………………………………………. 11.53

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 11.56

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 11.57

MODUL 12: PEMBELAJARAN SENI TERPADU 12.1

Kegiatan Belajar 1:
Dasar-dasar Pembelajaran Terpadu ....................................................... 12.6
Rangkuman …………………………………………………………… 12.21
Tes Formatif 1…………………………………………………………. 12.22

Kegiatan Belajar 2:
Prinsip Pembelajaran Seni ..................................................................... 12.24
Rangkuman …………………………………………………………… 12.40
Tes Formatif 2…………………………………………………………. 12.40

Kegiatan Belajar 3:
Merancang Pembelajaran Seni Terpadu ................................................ 12.43
Rangkuman …………………………………………………………… 12.53
Tes Formatif 3…………………………………………………………. 12.54

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ………………………………. 12.56

DAFTAR PUSTAKA ………………………………………………… 12.57