EDUP3023

PERKEMBANGAN KANAK-
KANAK
 PENGENALAN KURSUS
• Ringkasan Maklumat Kursus
• Rancangan Semester Pengajaran dan
Pembelajaran
• Jenis Pentaksiran dan Penilaian
• Kerja Kursus
• Skema TLO
• Kuliah & Tutorial
• Soalan Perbincangan Tutorial
• Membentuk kumpulan dan FB group
 Topik 1:
Perkembangan Kanak-kanak
 Perkembangan Kanak-kanak
• Konsep asas perkembangan kanak-kanak
• Prinsip-prinsip asas perkembangan kanak-kanak
• Faktor-faktor yang mempengaruhi perkembangan
kanak-kanak
• Baka dan Persekitaran (Nature and Nurture)
 Renungan

Apakah yang berlaku

terhadap Perkembangan
dan Pertumbuhan
kanak2?
 KONSEP
Pertumbuhan
perihal tumbuh, [birth,growth]

Perkembangan
perihal (proses) berkembang (menjadi
maju, meluas, membiak), kemajuan,
pertumbuhan [development, growth,
progression, popularisation]
 Growth Development
It is change in size/weight A gradual change in
resulting from an increase in advancement/function from
number or size of cells. lower to higher stage
It is Quantitative It is Qualitative

It is measured in terms of It is assessed in terms of

centimeters or Kgs acquisition of skills and
ability

Maturation
• It is increase in competence and adaptability
 Perkembangan Kanak-kanak
 perubahan yang bersifat kualiti -- sifat
– perubahan yang tidak dapat diukur
– secara kuantiti tetapi ternyata perubahan
– berlaku melihatkan sifatnya yang berlainan
– daripada peringkat terdahulu.
 Bersifat berterusan dari peringkat kanak-
kanak hingga peringkat akhir hayat.
 Sering dikaitkan dengan pertumbuhan yang
asasnya merupakan perubahan fizikal tubuh
badan.
 Prinsip-prinsip Asas Perkembangan
Kanak-kanak
1. Arah kepala ke kaki (sephalocaudal)
Dari arah kepala ke kaki (sephalocaudal)
perubahan pada struktur dan fungsi
berlaku di bahagian kepala terlebih
dahulu, diikuti bahagian badan
seterusnya bahagian kaki.
Arah Kepala Ke Kaki (Sephalocaudal)
 2. Arah Tengah Ke Tepi (Procimodistal)

• arah tengah ke tepi (procimodistal)

Dari arah tengah ke tepi (procimodistal)
perkembangan berlaku dari arah
tengah badan menghala ke bahagian
luar badan dan ke bahagian hujung
anggota.
2. Susunan Perkembangan adalah sama
semua kanak-kanak mengikut corak
perkembangan yang sama dengan satu
peringkat menuju kepada peringkat lain.
kanak-kanak berdiri terlebih dahulu
sebelum boleh berjalan.
corak umum ini tidak berubah oleh sifat
berlainan dari segi kecepatan
perkembangan setiap orang.
• 3. Perkembangan adalah menyeluruh
• Pada peringkat awal kehidupan, seseorang bayi hanya
dpt memberi gerak balas secara menyeluruh ke atas sst
rangsangan krn tulang & otot masih blm mencapai tahap
kematangan.
• Cth : bayi cuba mengambil benda, hampir seluruh badan
bergerak bersama-sama dgn lengan & tangannya krn
jari masih belum dpt digunakan. A/bila peringkat matang,
pergerakan bagi mengambil sst benda hanya
memerlukan jari saja tanpa menggerakkan sebahagian
bsr badannya.
4. Perkembangan adalah berterusan

perkembangan dan pertumbuhan jasmani

pada peringkat awal menentukan sifat
kanak-kanak pada masa ia besar.
sekiranya sedikit kecacatan berlaku,
kecacatan akan menjadi lebih besar
sementara kanak-kanak itu semakin
membesar.
5. Kadar Kecepatan Perkembangan
Berbeza-beza.
* anggota yang berlainan berkembang
dengan kecepatan yang berlainan.
kanak-kanak yang tinggi kecerdasannya
tetapi masih belum matang selalu susah
hendak menyesuaikan diri dengan kanak-
kanak sebaya dan dengan kanak-kanak
yang lebih tua.
perkembangan bahagian-bahagian badan
yang berlainan kadarnya menimbulkan
kejanggalan di kalangan mereka.
6. Perkembangan bahagian anggota adalah
saling berkaitan dan mempengaruhi
keseluruhan individu
Kaitan yg nyata ialah yg di antara
kematangan jasmani dengan kematangan
mental.
kanak-kanak yang cepat matang agak
berlainan dengan kanak-kanak yang seumur
dengannya tetapi lambat matang.
kesimpulannya perkembangan adalah
proses yang bersepadu yang melibatkan
penyesuaian keseluruhan badan.
7. Corak perkembangan berbeza-beza.
walaupun pertumbuhan adalah serupa
antara kanak-kanak tetapi setiapnya
mempunyai corak perkembangan yang lain.
walaupun kecekapan perkembangan
berbeza-beza bagi kanak-kanak yang lain,
perkembangan adalah tekal.
oleh sebab kanak-kanak mempunyai
perkembangan berbeza, tidak boleh
diharapkan semua kanak-kanak mempunyai
tingkah laku yang sama.
 8. Perkembangan adalah secara berperingkat-peringkat
Peringkat Keterangan

Peringkat Bermula drp proses persenyawaan, peringkat fetus dan janin

Pranatal dalam kandungan ibu selama Sembilan bulan (280 hari)

Peringkat Bayi Bermula sebaik sahaja bayi dilahirkan sehingga bayi berusia 18-23
bulan. Peringkat kebergantungan bayi kpd ibu bapa dan orang
dewasa. Permulaan perkembangan dan kemahiran psikologikal
seperti kebolehan berbahasa, membuat koordinasi dan tindak
balas fizikal, peniruan dan tindak balas dengan symbol
Peringkat Alam persekolahan peringkat rendah. Kanak-kanak telah
Pertengahan & menguasai kemahiran asas membaca, menulis dan mengira.
Akhir kanak- Banyak melakukan eskplorsi pada budaya dan persekitaran. Telah
kanak ada cita-cita dan telah ada kawalan diri yg baik
Peringkat Transisi peringkat kanak-kanak ke peringkat awal dewasa.
Remaja (12-19 Perubahan dalam pertumbuhan & perkembangan pesat pada
tahun) peringkat remaja seperti berat badan, ketinggian, perkembangan
dan fungsi organ-organ seks. Remaja lebih banyak bersama-sama
dengan rakan sebaya dan boleh berfikir secara abstrak, ideal dan
logik
Faktor-faktor Mempengaruhi
Perkembangan Kanak-kanak

1. Baka
2. Persekitaran
Baka
• Dpt dikesan drp 2 bhg kecil nukleus yg ada pd sel-
sel ovum & sperma yg dinamakan kromosom & gen
• Baka diperturunkan melalui gen-gen ibu bapa kpd
anak-anak
• Segala sifat yg ada pd seseorg ind adalah
disebabkan oleh baka
• Baka menguasai penyuburan mental & fizikal
• Baka juga menetapkan had keupayaan mental kita
sama ada cerdik atau lemah
• Faktor-faktor yg mempengaruhi kebakaan ialah
kromosom, gen, kelenjar & hormon
BAKA
Kromosom
• Mengandungi butir-butir halus menentukan
kesemua sifat jasmani
• Lelaki sumbangkan 23 kromosom dlm setiap
spermanya & perempuan juga 23 kromosom
• Ovum keluarkan kromosom X dan sperma boleh
keluarkan X atau Y
• Dlm persenyawaan, satu sel akan menentukan
jantina anak
• XX – akan dpt anak perempuan dan XY akan dpt
anak lelaki
Kromosom
Gen
• Gen ialah butir-butir halus dan bilangannya
adalah lebih kurang 30,000
• Merupakan agen perkembangan yg
mengasas baka
• Paling unik utk diri seseorg individu
• Telah sedia terancang dgn tugasnya yg
tertentu bagi menentukan struktur dan fungsi
serta masa & arah pertumbuhan &
perkembangan
• Gen yg terkandung dlm kromosom adalah
pembawa baka kanak-kanak
• Interaksi antara pelbagai gen – pengaruhi
pertumbuhan kesemua struktur fizikal di seluruh
anggota badan
• Seseorang individu menjadi lebih pandai kerana
percantuman kromosom dan gen yang luar biasa
Kelenjar
• Mengeluarkan hormon bagi menggalakkan
perkembangan & mengekalkan fungsi-
fungsi badan utk berinteraksi dgn
persekitaran
Jenis kelenjar Kedudukan & Tugas
• Terbtk pd M4 semasa dalam kandungan
1. Pituitari • terletak di bawah otak & berbtk bulat telur
• bert/ jawab terhadap pembtkan tubuh badan
• pengatur kekuatan yg utama bagi seluruh anggota
badan

•Terbtk pd M4 semasa dlm kandungan

•Terletak di sebelah kanak & kiri tengkorak
2. Tiroid •Keluarkan sejenis hormon yg dinamakan tirokzin
•Kalau hormon ini terlebih, individu akan jadi aktif &
kalau terkurang, individu akan jadi lesu
• terletak di bahagian atas otak
• setakat ini belum diketahui tugasnya
3. Pineal
 • terletak di bahagian atas buah pinggang
4. Adrenal • Keluarkan hormon adrenalin & steroid
• adrenalin mencepatkan denyutan jantung,
naikkan tekanan darah & banyakkan gula dlm
darah
•Steroid kekalkan keseimbangan garam dlm badan
• terletak di bahagian kanan belakang usus
•Tugasnya hancurkan makanan & kawal
5. Pankreas kandungan gula dalam darah

• tugasnya mendorong proses pembentukan sel-

sel kelamin
6. Kelamin
Hormon
• Bahan klinikal yg diperbuat drp sel-sel yg
terdpt pd kelenjar-kelenjar hormon
• Hormon dialirkan ke dlm darah utk
melaksanakan tugas-tugas tertentu spt
melancarkan pertumbuhan badan
 Kesan Baka Ke atas Perkembangan
1. Fizikal
• Struktur tubuh badan, kecantikan, warna kulit,
warna rambut, warna mata
2. Ciri-ciri Sahsiah
• Faktor yg mempengaruhi sahsiah ialah faktor
kejasmanian (Allport)
3. Ciri-ciri Mental
• Pembelajaran, pemikiran, ingatan & tingkah
laku
4. Penyakit
• Lemah jantung, darah tinggi, batuk kering, gila,
penyakit jiwa, kencing manis & buat warna
 PERSEKITARAN
SEBELUM LAHIR SELEPAS LAHIR

• Pemakanan Ibu • Pemakanan

• Tingkah Laku Ibu / Bapa • Keluarga
• Penyakit Ibu • Rakan Sebaya
• Emosi Ibu • Kecacatan
• Usia • Sekolah
• Pendedahan X-ray • Media
Radioaktif • Tempat Tinggal
• Tempat Ibadat
 Model Ekologi
Bronfenbrenner
• mengklasifikasikan peringkat-peringkat
persekitaran yang mempengaruhi individu
kepada peringkat-peringkat berikut:
1. Mikrosistem
2. Mesosistem
3. Eksosistem
4. Makrosistem.
5. Kronosistem
Model Ekologi Bronfenbrenner
(1979)
 Mikrosistem….
 lapisan persekitaran dalaman --aktiviti
dan interaksi yang melibatkan hubungan
secara langsung.
 mungkin terhad kepada hubungan
dengan keluarga sahaja.
 berkembang ke arah yang lebih
kompleks -- sekolah, pergaulan rakan
sebaya dan pemerhatian dalam aktiviti
permainannya.
 Mesosistem….
• lapisan kedua yang merujuk kepada kaitan
antara 2 mikrosistem -- hubungan
keluarga dgn sekolah, keluarga dgn rakan
sebaya,sekolah dgn organisasi berkuasa
dan sbgnya.
 Eksosistem….
• Sistem yang melibatkan persekitaran luar
kanak-kanak.
• Implimentasi keputusan ahli-ahli dalam
eksosistem mempengaruhi perkembangan
kanak-kanak
• Cthnya majlis perbandaran, persatuan ibu
bapa dan guru dll
 Makrosistem….
• Sistem mengenai pengaruh elemen
sosiobudaya ke atas perkembangan
kanak-kanak.
• Termasuk faktor seperti jantina, etnik,
adat resam, nilai dan lain-lain
 Kronosistem
• Pengaruh sosio-historikal & peristiwa-
peristiwa terhadap perkembangan
kanak-kanak dalam sesuatu zaman
• Persekitaran ini berubah ikut peredaran
masa
• Contohnya: zaman peperangan,
kelahiran adik , zaman ICT dll