BAB 2 Hasil Lapangan - Wisnu
BAB 2 Hasil Lapangan - Wisnu
Sasaran objek rumah kali ini adalah rumah tradisional tipe dudur dudur. Setelah
pendataan survey, untuk tipe rumah dudur dudur Di Desa Munggang sari ini hanya ada
sedikit. Tipe rumah dudur dudur yang kami tuju yaitu berada di RW 2, Tepatnya di RT 1
Rumah milik Bapak Saryo Pawiro. Bapak Sarto Wijoyo adalah salah satu yang memiliki
rumah tipe dudur dudur yang statusnya sebagai warga Desa Munggangsari, beliau
berusia sekitar 74 tahun yang mata pencahariannya sebagai petani Di Munggangsari ini.
Rumah ini adalah peninggalan dari orang tuanya.
1. HASIL PENGAMATAN
Program kerja
iii
Gbr 1a. Foto tampak depan bangunan Gbr 1c. Foto tampak sisi kiri depan
bangunan
Gbr 1b. Foto tampak sisi kanan belakang Gbr 1d. Foto tampak sisi kiri belakang
bangunan bangunan
Program kerja
iv
2. HASIL PENGUKURAN
Program kerja
v
Program kerja
vi
Program kerja
vii
Program kerja
viii
Program kerja
ix
Program kerja
x
Program kerja
xi
3. HASIL WAWANCARA
REKAMAN
Nara Sumber : Bapak Sarto Wijoyo
Objek : Rumah Dudur Dudur
F > Kulonuwun pak, ngapunten pak, ingkang sepindah kulo lan rencang rencang badhe
silaturahmi wonten riki,
Q > Gihh, alhamdulillah
F > Ingkang kalihipun niki badhe nyuwun ijin, badhe pados informasi griyo dudur ipun
jenengan pak, foto foto lan ukur ukur griyo dudur panjenengan,
Q > Ow gihh, ajeng ngukur?
F > Dados niki pak, niki kulo lan rencang rencang saking Yogya, saking universitas
widyamataram, wonten kkl ten munggangsari meniko, niki badhe analisa griyo dudur
wonten deso niko,
Q > Gih, ten gene pak lurrah nopo sinten?
F > Niki tileme ten gene Pak misro
Q > Ooo.. ten gene Pak misro, Pak Bayan,
Niko putu lurah, pak bayan misro,
F > Pak misro niko gih, oo..
Q > Gih monggo, ajeng sakniki nopo benjang, kajengipun jelas
F > Gih pak, dadose wau niku sampun mriki, wau sampun ngukur ngukur ingkang jobo,
dadose kirang ingkang dalem, wau siang bapak mungkin teseh ten sawah,
Niki Pak sakderenge ajeng tanglet tanglet riyen,
Q > Gih, nopo mas
F > Nek griyo niki sek bangun panjenengan kiyambak nopo..? (langsung di potong)
Q > Niki tinggalan, nek rumiyin niko bapak kulo asli nambangan, niki kulo aturke, lajeng
wonten kerto jayan, wonten kerto jayan mboten kraos, lajeng ceritane gih ngawulo lah, buruh
nuntun sapi ten peken, lajeng biso tuku pomaan ten riki... niko didol, nambangan gih riko didol,
ge tuku kertojayan sek murah, lajeng niki di turunke saget mencarke anak anak sedoyo.
W > Dadi niki riyen tumbas posisine pun ngoten niki gih?
Q > Gih, riyen kalih niki tumbas sedoyo, dados sek pendopo ngajeng niki pendopo lurah
niku dudu kilen, lajeng sek wingking niko tukunipun dudu wetan.
F > Nek meniko le damel, le masang niko wingkeng riyen ngajeng riyen gih pak..?
Q > Wingking riyen, lajeng biso tuku omah riki, la bapak niku yaa saumpami enten griyo
dudur gih ajeng bodo niko kulo purun, la dilalahe dudu kilen niku pendopo lurah didol, la niki
sakane niko boten petel, boten di pasah.
H > Terus niko pas ngusung niku menawi molo ne niko pripun le ngusung niku pak,
Q > napane ?
W > nek niki soko sekawan niki enten sek benten boten pak,
Q > sokone ? gih wonten, tapi niku kulo aturke tiap didandani niku yakin raga
F > oo, mlumah ngeten dadi empyak mlumah terus duwure alang alang ngoten gih?
Q > anu duwure alang alang, diwelit, riyen niku dadose ulet koyo kados gendeng kok, awet
dadi boten tampu, boten trocoh,
F > nek menawi atape alang alang, terus wuwunge niku ngagem nopo gih?
Q > wuwunge gih alang alang,
w > woo gih ngagem alang alang gih, dados sedoyo alang alang gih? boten bocor gih?
Q > boten borot, menangi kulo, niki reyen ngagem alang alang, empyak ke getekan, ditoto
ngeten, ditaleni ngagem duk, niku riyen
W > nyuwun sewu mbah niki bande nyuwun foto kalih ngukur ngukur griyoniko,
Q > oo gih monggo monggo, dodone peksi niku batik niku, ukir... niki galih sedoyo niki,
galih tewel
H > rumiyen pas pasang niki, ngandape kolom niko diparingi koin niko boten gih mbah?
Q > benggol kecrik riyen, jaman yulianah nopo riyen,
H > oo, gihhh.. niki nopo gih mbah, niki ge gedek gih?
Q > nopone?
H > nyuwun sewu mbah.. niku wau ten wetan omah enten cakar pitik ten duwur kusen
niku nopo gih mbah?
Q > nopo sampun pirso?
h > nyuwun sewu mbah niki, rumiyen nopo jenengan nate dados nopo, koyo pak bayan
nopo pripun ngoten?
Q > mboten purun, anak kulo mboten remen, anak kulo pun mboten nganggo ujian ujian
ngoten pun dados lurah tapi mboten gelem, ponakan kulo pun dadi lurah, lajeng kulo riyen nate
ten tebu, ten proyek tebu, 8 tahun lajeng anak kulo ponakan dadi lurah kulo leren, nko nek rugi
ndak di pangan lurah he karo bapak e ngoten.. ten pertanian..
F > ngapunten mbah, nek menawi griyo sek wingkeng saget mlebet boten gih, ngukur
ngukur..
Q > oo mboten sah mawon.. wingking pun bodol kok,
w > enten...
Q > gene pak lasikun?
h > nyuwun sewu mbah, rumiyen ingkan dados lurah niku pripun gih?
Q > kulo mengi gih.. niku lurah sanitiko, sariyun, lasimin, mujiono, pariyo.. gih niki enten 6
F > nek kadus niko, nopo pak bayan niko pilihan nopo mbah?
Q > mboten.. mboten enten sek pilihan, gih niku rak sami ponakan kulo rakyat di temoke
ten balai dusun, wis kudu milih iki, ngoten manut, mboten enten pilihan,
h > Nek niko mbah, nek pemilihan lurah niku kadose pripun gih jamane simbah riyen?
Q > niku kudu tuku rakyat, gih nek sek duite akeh etuke biting akeh,
Sasaran objek rumah kali ini adalah rumah tradisional tipe dudur dudur limas.
Setelah kami survey, untuk tipe rumah dudur dudur limas Di Desa Munggang sari ini
hanya ada sedikit. Tipe rumah dudur dudur limas yang kami tuju yaitu berada di RW 2,
Tepatnya di RT 1 Rumah milik Bapak Saryo Pawiro. Bapak Saryo Pawiro adalah salah
satu yang memiliki rumah tipe dudur dudur limas yang statusnya sebagai warga Desa
Munggangsari, beliau berusia sekitar 74 tahun yang mata pencahariannya sebagai
petani Di Munggangsari ini. Rumah ini adalah peninggalan dari bapaknya.
1. HASIL PENGAMATAN
Gbr 1a. Foto tampak depan bangunan Gbr 1c. Foto tampak sisi kiri depan
bangunan
Gbr 1b. Foto tampak sisi kanan belakang Gbr 1d. Foto tampak sisi kiri belakang
bangunan bangunan
Program kerja
xviii
2. HASIL PENGUKURAN
Program kerja
xix
Program kerja
xx
Program kerja
xxi
Program kerja
xxii
Program kerja
xxiii
Program kerja
xxiv
3. HASIL WAWANCARA
REKAMAN
Nara Sumber : Bapak Saryo Pawiro
Objek : Rumah Dudur Dudur Limas
Feri :nak teng riki nak seng ngo ndamel weber nak liyane kayu mundung nopo mawon
pak?
P.Saryo:nggeh sakniki seng penting nak coro riyen kulo matur niku nggeh kayu galeh
nongko niko sakniki rak ra ono seng nganggo kayu sak niki rak nganggo cor
Hari :enggeh nak sak niki, menawi kagem antep’e niku riyen ngagem nopo ngeh pak le
damel niki?
P.Saryo:nopone?
Hari :atep tutup niki gendeng’e?
P.Saryo:gendeng’e gendheng jaman riyen sanes gendheng press gendheng kuno
Wisnu :gendheng kripik niko ngeh pak? Dhedhe?
P.Saryo:lah niko gendheng niku ngedheng niku nopo jeneng’e?
Hari :kripik
P.Saryo:enggeh ha ha ha ha.... ngeh kulo nyeluk’e gendheng kuno
Feri :dadi sanes nopo? alang-alang ngeh pak?
P.Saryo:sanes mengkeh nak duwe rejeki ganti gendhen gedhe mugi-mugi, tinggalane tiang
sepuh kulo mboten tego buboh. Ndadani reng karo usuk niku nak ra nduwe sapi siji
ora isoh mas
Feri :meng reng kaleh usuk tok?
P.Saryo:ngeh nk mboten duwe sapi siji mboten isoh soal’e nopo-nopo larang. Niki le nganu
teng jogja kuliah’e?
Hari :enggeh kuliah’e teng jogja. Nyuwun sewu sagget nyuwun foto kaleh video ne
mboten nggeh mbah?
P.Saryo:oh monggo-monggo difotoni,niku mangke difotoni tengah niku
Hari :dodopeksine niko di ukir nggeh mbah?
P.Saryo:lha mestine wong riyen niku tumbas
Hari :oh tumbas?
P.Saryo:enggeh niku tumbas eh dilalah kok pas mboten ngarani ngalor ngidul’e
Hari :dadi pas sampun didamel joglone ngeten langsung tumbas mejo kursine?
P.Saryo:enggeh ditawani sedulur njuk kulo tulik’i kaleh bapak kulo, kulo ukur kok pas
Hari :nyuwun sewu mbah niki rencang-rencang kaleh bade ngukur-ngukur griyanipun
P.Saryo:ooh monggo-monggo
Hari :eh niko kok wonten kain?
P.Saryo:endi?
Hari :sek ngen kolom, duwur niko
P.Saryo: niki?
P.Saryo:ngeh
P.Saryo:kaleh adat jowo rak ono opo jeneng’e
Hari :tapi wonten mben kolom niku enten nggeh mbah?
P.Saryo: riyen enten. Ajeng ngo nopo to kok difotoni?
Hari :kagen nge penelitian nikikan ngriyo dhudur mboten enten seng ngelestariaken
P.Saryo:griyo seng larang apik banget niku nk kaleh griyo dhudur niko isek serem niki
Hari :Upak’e niku ngeh ditinggali arto koin niko pak pas ndamel’e?
P.Saryo: ndamel’e ngeh koyo ndamel umpak
Hari :mbok bilih ngawetke kayu niku kayune dipripunke nggeh pak?
P.Saryo: ngeh nalurinipun mileh kayun tuwo le negor mongsone seng apik coro wong
mbiyen, lh niki 55 sepriki pun pinten tahun?
Hari :pun setengah abad
P.Saryo:mbien rak reng’e niku do tempuk ngoten njuk kulo tuku reng kulo ngarani kayu
kalimantan larang wengi payu oleh wulu rembukan ro tukang’e usuk’e gendheng’e
ugo sak empyak kulo diundang,nek sek anyar karo sek amoh nek bapak nyong
milih sek amoh reng’e tapi seng kalah pakune
Hari :amoh niku seng?
P.Saryo:niku seng ajeng kulo genti
Hari :ooh dadi seng bekase seng lawasan nggeh?
Program kerja
xxvi
P.Saryo:hoo seng lawas, njuk dipakuni ,lha nek niki umpane entuk selonjotan nek umpane
oleh gendheng jaman saiki niku 80 taun dereng amoh
Feri :nek meniko pawidhangane ket riyen nggeh?
P.Saryo: pawidhangan ki opo?
Feri :pawidhangan ki sandhing-sanding’e doto peksin niku pak
P.Saryo:seng ijo-ijo niku ?
Feri :enggeh pak
P.Saryo:nggeh ketriyen niku
Feri :ooh ngoten niko
P.Saryo:neng wingenane nduwur niku lowo tok
Hari :niki kayune mundhut saking pundi?
P.Saryo:niki kayune saking pasaran ukir sari
Hari :pas ndamele joglo niko nggeh onten slametan nggeh mbah?
P.Saryo:yo onten dadi...... wonten batur pertama niku slametan ngadek niku ngeh slametan
ngeh munggah blandar,mayung nggeh damel gincas niki rak dadi batur
ngadek,munggah blandar,mayu tapi terus didobel neng nggeh terus
diwucuti,umpamane sakmenten-sakmenten,sisan borongan,sisan seng nggawe
sakniki yo apik lah.soale le ngitung ngeten mas niku wau ngen tengah nggon
tanaman nek tuku pirang duit nggo anyar nek saiki dietung-etung mrikine cor niku
rodo ringan
Feri :nek niki riyen kayune piyambak nopo tumbas?
P.Saryo:nggeh tumbas
Feri :nek niki onten ander’e nopo mboten? Nek niki kalh ngajeng meniko?
P.Saryo:ander niku menopo?
Feri :dadi sek nyonggo molo meniko nanging dudur niki nopo sek cagak ngeten
P.Saryo:molo ki seng endi?
Hari :molo niku seng nginggil kiambak
P.Saryo:oo seng sanding dudur mujur ngetan, mboten
Feri :dadi mboten enten tengah-tengah’e diengge nyonggo nggeh? Dadi mung dudur
sekawan ngge nyonggo nginggil kiambak ngoten.nek ten riki wonten sek tau
umpak’e niku mendhak wonten mboten?
P.Saryo:nggeh kayae dereng nate
Hari :berarti nggeh sakderenge pun di padetke riyen.seng ngalor niki pun rodo mendak
sek riki namung sekedhik,nyuwun sewu mbah niki kalih ajeng ngukur pawon
P.Saryo:monggo ,karang nggo sinau’e men entuk biji apik
Feri :nek sek niki atap model nopo?
P.Saryo:niku nggeh modele model omah jowo meniko
Feri :berari niku nggeh dangu nggeh?
P.Saryo:enggeh niku gawean taun 65
Hari :niki 65 nk riku 55.nek dudur meniko kalih meniko,ngajeng nembe samping ngoten?
P.Saryo:niki ngajeng njuk ngriku kandang sapi
Hari :nek teng ngriki nek ndamel griyo malah wingking riyen nggeh
P.Saryo:lha enggeh niki jenenge soko.ra ono nek wong gawe ki seko mburi mengarep-
mengarep.yo nk wani yo kono nek coro kulo ra wani
Hari :berarti ten riki cen adate ngoten nggeh
P.Saryo:nek wani yo kono tapi resikone tanggung sendiri.nek wani yo wani nek iseh ragu-
ragu yo ojo wani-wani
Hari :nek lawang meniko nek kalih gebyog niko ket riyen ngoten pak?
P.Saryo:enggeh bareng niku
Hari :taseh asli nggeh pak?
P.Saryo:enggeh niku lemarine yo niku anak kulo ragil rak buju.nek kulo duit sewu
mbangane nggo tuku lemari nggo mbangun iki wae
Feri :nek niko usuke le gantos, carane men awet pripun pak?
P.Saryo:lha niku coro kudu milih kayu seng tuo
Feri :nopo wonten dikum barang?
P.Saryo:woo nggeh mboten onten.ha ora ndue kolam yo,nek coro daerah ngriko ndue
kolam
Feri :berarti nggeh niki bar di tegor dipotong terus dipasang nggeh?
P.Saryo:wa nek riyen nek niki nggeh di tegor benten kalih sakniki.riyen umpamane gawe
blandar nggeh ngukur bongkot-bongkot njuk diparo,njuk mangke separo niki
disipat diwadungi mboten koyo sakniki .niku blandar mawon dipasah kudu sek
alus..
Feri :nggeh kraos sanget nggeh
Program kerja
xxix
P.Saryo:nggeh sakniki wong gawe gedhong kulo ndelok ngen tukang-tukang nek riyen
wong pasang batu kudu ora keno krikik mas,
Feri :krikik?
P.Saryo :krikik niku contone niki niki kan pawon boto,niku kudu tembore radi ngoten
noto,sakniki lak onten ten kelompok,paling nek didol paling nggeh keno ngge
cekelan jane
Feri :oo nggeh berarti mboten roto ngoten nggeh
P.Saryo:nggeh sakniki mboten roto .nggeh apik sakniki malahan.nggeh umpamane le
pasang batu ora roto tegese ora rapet teng srowong niku kan malah apik,lagi damel
blek niku rak jenengane onten copotane mlebet ten mriku
Hari :nek ompakke sedoyo nggeh pasangane boto ngeten niki nggeh,
P.Saryo:haenggeh niku rak wingenane rak ajeng di genti koyo niko
Feri :niko cor nopo?
P.Saryo:nggeh mboten cor mboten
Feri :sami boto niko ditembok ngoten niko?
P.Saryo : di tembok, niko ajeng di cor e rekoso
Feri :kajeng’e ketinggal asline?
P.Saryo:nggeh
Feri :nek balok teng ngandap meniko jeneng‘e menopo nggeh pak?
P.Saryo:ooh, op kui, kulo radong e kui
Feri :nek ngo mahkota niku wau rak seng niku wau seng teng ngajeng tutup’e junjung’e
ngeh pak?
P.Saryo:seng enggeh
Feri :sak dereng’e seng menopo?
P.Saryo:ketriyen seng
Hari :ooh ketriyen seng, dados ndamel enjang nggeh seng
P.Saryo:enggeh
Feri :wonten seng seng wonten seng gendhen ngoten nggeh?
P.Saryo:enngeh rencanane ajeng kulo gendhen niku
Hari :wo nek meniko santen po nopo nek le nganu teng riki wonten tengah-tengah teng
soko cendhek meniko
P.Saryo:seng pundhi, seng niko?
Feri :ketriyen pun ukir-ukirran meniko?
P.Saryo:ha enggeh kaleh niku
Feri :ooh sae nggeh nak biasane kulo nonton niku seng kotak
P.Saryo:niko lemari niko neng kene terus ditumpa’i niki
Feri :nak pintu kaleh jendhelo niku asli riki nggeh pak
P.Saryo:asli riku kaleh gedhek
Feri :ha niki kayune niku bekas nggeh mbah seng blandar meniko seng wonten
bongkok-bongkok’an meniko?
P.Saryo:wo niku gebyok meniko
Feri :dadi modele le tubas gebyok sak paket nggeh?
P.Saryo:nggeh sak blandar
Feri :nek meniko nopo to pak, niki?
P.Saryo:gombal niku
Feri :namung seko tengah nggeh seng onten umpak’e?
P.Saryo:nun?
Feri :namung seko niki nggeh seng onen umpak’e nak seng soko-soko biasa niku mboten
enten umpak’e?
P.Saryo:nggeh onten neng umpak’e cilik
Program kerja
xxx
Program kerja
xxxi
Ibu Lasinem (....th) adalah ketua RW 1 desa Munggangsari yang bertempat tinggal desa
Munggangsari RW 1 RT 1.
Berikut mengenai hasil wawancara tentang rumah dudur dengan narasumber Bapak
Imam:
Ferry : Terus nek. Nek menika kok lawang e di tutup nopo mbah ? kok lawang e
di tutup ?
Niko enten lawang e madep ngilen niko.
Lasinem : sek ngilen niku ?
Ferry : Nggeh sek ngilen niku.
Lasinem : gandeng sampon amoh lajeng.
Ferry : Kajeng onten ambruk nggeh mbah O…ngoten.
Hari : Sing niki nggih semono ugi nggih mbah?
Lasinem : la niki nggeh, niki nggeh lawang. Tapi niki saking jawi elek saking njobo.
Ferry : nggeh. Nek riyen niku namung dudur tok ngoten nopo wingking e onten
meleh riyen sek griya niku?
Lasinem : riyen , nggih ngoten niki
Program kerja
xxxii
Lasinem : (7:59-8:00)
Ferry : nggeh nggone pak atmo lasikun niko
Lasinem : (8:05-8:06)
Ferry : Nek wingi mboten ketemu tiyang e namung saking njabi difoto
Lasinem : Nek riyen katah niku dudur.
Ferry : Nggeh sakniki pun digantos omah saiki
Lasinem : nek niku riyen-riyen nggeh dudur, tapi sampun digantos
Ferry : Nek sumur niko ket riyen teng ajeng ngoten niku ?
Lasinem : Nggeh.
Ferry : Kan biasane teng wingking
Lasinem : Nggeh, teng njabi tapi.nek niki ki benten (9:08-913)
Ferry : Brarti ket omah riyen sumur teng ajeng nggeh.kan biasane teng mburi
kiwo.
Lasinem : nggeh, teng wingking pawon.
Ferry : nggeh sementara ngoten riyen, kulo sakrencang bade nyuwun pamit
woten lepat sakrencang nyuwun ageng pangapunten.
Lasinem : nggeh sami-sami, nggeh ngaturaken …..
Rangkuman:
Feri : “terus sek dudur nembe ngajenge niki sek kampong niki nggeh?”
Pak Atmo : “niki, enggih”
Feri : “nopo dereng dangu sek niki?”
Pak Atmo : “nek niki kaleh wingking riyen niki, nggen meniko”
Feri : “berarti dudur, terus kampong ngajeng niki, terus nembe sing wingking meniko
enggal”
Pak Atmo : “nggih”
Feri : “nek niki njenengan ndamel piyambak nopo warisan seking bapak?”
Pak Atmo : “nek niki ndamel piyambak”
Feri : “nek sek dudur meniko?”
Pak Atmo : “nek niku nggih wis …. Tapi nak dipun kulo renovasi”
Feri : “nek riyen gendeng’e meniko nopo pak?”
Pak Atmo : “gendeng’e mung gendeng biasa niku”
Feri : “riyen sakderengipun gendeng kripik ngoten niku?”
Pak Atmo : “sek niki nopo?”
Feri : “sek ingkang dudur”
Program kerja
xxxvii
Feri : “turno nek onten bangunan teng wingking dudur niku angsal mboten pak?”
Pak Atmo : “mboten hehe”
Feri : “mboten nggih, nek niki kan istilahe mlebete seking samping dadi terpisah nggih
bangunane, dadi nek umpomo onten bangunan teng wingking dudur mboten
angsal”
Pak Atmo : “nggih, mboten”
Feri : “nek pawon niku kedahe teng kiwone dudur nggih?”
Pak Atmo : “nggih, kui nak sek asli jaman riyen, nek koyo sakniki kan pawon teng wingking”
Feri : “kok ngoten niku nek tiang riyen nopo alesane?”
Pak Atmo : “alasane nek coro tiang’e niki ngadeg lah, pamane jejer kan jenengan, kulo, terus
sebelah”
Feri : “niki sumur nopo?”
Pak Atmo : “niku pawon, pawon legen nggih ndamel gulo”
Feri : “ooo nggih njenengan riyen ndamel?”
Pak Atmo : “……. sek nderes”
Feri : “sak niki sampun mboten”
Pak Atmo : “sak niki prei, iki lak jenenge lak mek nggo kandang legen, ndamel gulo lah”
Feri : “citakane nggih batok niko nggih?”
Pak Atmo : “nggih”
Feri : “sek prei pun pirang?”
Pak Atmo : “ameh setahun nggih”
Feri : “nek sumur nggih teng wingking pawon nggih mboten dudur pak?”
Pak Atmo ; “nggih asline nggih koyo niki, niki sumur nggih asline pun awet riyen niku”
Amin : “pun beton nggih niki sokone?”
Pak Atmo : “cor-coran”
Feri : “niki nggeh 2004 nggih?”
Pak Atmo : “nggih, ndamel niko ngajeng dados njuk ndamel niki”
Feri : “nek nggen brunjunge niko nggon mustoko meniko nggih ket riyen seng nopo?”
Pak Atmo : “nggih seng awit riyen”
Feri : “berarti dereng tau gendheng nggih?
Pak Atmo : “nggih”
Feri : “nek wuwunge meniko pak?”
Pak Atmo : “wuwunge gendheng”
Feri : “ket riyen? riyen gendheng?”
Pak Atmo : “nek riyen wuwunge nggih seng, niku nak pun ganti lah”
Feri : “nek pawon niku modele bebas nopo nggih kudu srotong ngoten?”
Program kerja
xli
W: nuwun sewu a
X: ooh nggeh
W: niki kulo kaleh rencang-rencang badhe nerus aken opservasi wau dalu kalehan bapak
lan ibu menawi griyo dudur meniko
X: enggeh
H: enggeh pak badhe nyuwun pirso sejarah’e griyone dhudur panjenenggan niku pripon
nggeh pak?
X: sejarah ipun kulo duwe omah dhudur niku nggeh meng tinggalan sakeng tiyang sepah,
tiyang sepah ngeh kelebat’e tinggalan sakeng simbah, simbaah nggeh tinggalan sakeng
buyut ngoten. Dadi niki nak omah kulo niki pun turun 4. Papat kulo..
Nak nggon artine griyo dhudur ki opo yo nek artine ki yo meng dhuwur asline, gedhe
dhuwur,ngoten dudur, gede dwur,
H: enggeh
X: tur nggeh rata-rata kan meng loslosan
W: enggah loslosan
X: dhudur kaleh loslosan artine. Upamane eneg seng yok ditambahi pencesan kam kuwi
namine kampung. Ditambahi sinom nak neng mburi nak neng ngarep kampung
W: dadi nek mburi niku sinom nak teng ngajeng kampung?
X2: satrio mangku putri... ( tabahan dari simbah)
X: priwe wooo..?
X2: satrio mangku putri.. satrio niku dudur e putri niku sek limasan nikii,
Program kerja
xliii
W: meniko nggeh damel joglo niko ngge ngagem naluri nggeh tradisi ngoten niku?
X: lah nggeh nganu teseh ngagem tradisi jawi
W: pun kombinasi
X: enggeh,dimaos sampun teseh jawi tapikan sampun benthen. Lah malah saik niki seng
midel sak niki mah mboten ngagem gebyok pun nganem jendelo ombo. Lah niki tahun
77 kulo genti usuk winggi tahun 92
X: Gih, sentong kalih, tapi niku pintune papat, riyen kan enten sekat sekat e, tapi sakniki
plong plongan,
W: ooo, dadi niku riyen sentong e enten papat gih?
X: gihhh, sakniki di plong, nek niko sek nginggil jenenge “midangan dereng kulo rubah
niko, niki sek kados niikii, (menuju sentong, lokasinya di atas sentong)
niki lak riyen nek enten hajatan pangan panganan disukakke riki, ten nginggil riki,
(sekat bambu di atas slah satu sentong)
W: namine midangan gih pak,
X: gihhh, midangan..
W: niku umpamane gadah hajat kan sekat niki di buka, terus nek riyen kan nek gadah
hajatan disukakke riki, ten nginggil riki,
X: ooo, nek niku pak, kulo nate krungu, nek riyen niku le mungal gadah lemari kusu sek ge
nyimpen kangge nganu maling ngoten, tesih gadah pak,
W: la niku, grobok, namine grobok, amben manten.. la niki niki kan sek separo niki nek
gadah gabah gabah niko di simpen ten riki, terus nek gdah grabak grabak sek rodo nganu kan
disimpen riki, niki ya nek riyen ngandap enten alase, tpi niki pun kuo bongkar,
F > Kulonuwun pak, ngapunten pak, ingkang sepindah kulo lan rencang rencang badhe
silaturahmi wonten riki,
Q > Gihh, alhamdulillah
F > Ingkang kalihipun niki badhe nyuwun ijin, badhe pados informasi griyo dudur ipun
jenengan pak, foto foto lan ukur ukur griyo dudur panjenengan,
Q > Ow gihh, ajeng ngukur?
F > Dados niki pak, niki kulo lan rencang rencang saking Yogya, saking universitas
widyamataram, wonten kkl ten munggangsari meniko, niki badhe analisa griyo dudur
wonten deso niko,
Q > Gih, ten gene pak lurrah nopo sinten?
F > Niki tileme ten gene Pak misro
Q > Ooo.. ten gene Pak misro, Pak Bayan,
Niko putu lurah, pak bayan misro,
F > Pak misro niko gih, oo..
Q > Gih monggo, ajeng sakniki nopo benjang, kajengipun jelas
F > Gih pak, dadose wau niku sampun mriki, wau sampun ngukur ngukur ingkang jobo,
dadose kirang ingkang dalem, wau siang bapak mungkin teseh ten sawah,
Niki Pak sakderenge ajeng tanglet tanglet riyen,
Q > Gih, nopo mas
F > Nek griyo niki sek bangun panjenengan kiyambak nopo..? (langsung di potong)
Q > Niki tinggalan, nek rumiyin niko bapak kulo asli nambangan, niki kulo aturke, lajeng
wonten kerto jayan, wonten kerto jayan mboten kraos, lajeng ceritane gih ngawulo lah, buruh
nuntun sapi ten peken, lajeng biso tuku pomaan ten riki... niko didol, nambangan gih riko didol,
ge tuku kertojayan sek murah, lajeng niki di turunke saget mencarke anak anak sedoyo.
W > Dadi niki riyen tumbas posisine pun ngoten niki gih?
Q > Gih, riyen kalih niki tumbas sedoyo, dados sek pendopo ngajeng niki pendopo lurah
Program kerja
xlix
niku dudu kilen, lajeng sek wingking niko tukunipun dudu wetan.
F > Nek meniko le damel, le masang niko wingkeng riyen ngajeng riyen gih pak..?
Q > Wingking riyen, lajeng biso tuku omah riki, la bapak niku yaa saumpami enten griyo
dudur gih ajeng bodo niko kulo purun, la dilalahe dudu kilen niku pendopo lurah didol, la niki
sakane niko boten petel, boten di pasah.
H > Terus niko pas ngusung niku menawi molo ne niko pripun le ngusung niku pak,
Q > napane ?
W > nek niki soko sekawan niki enten sek benten boten pak,
Q > sokone ? gih wonten, tapi niku kulo aturke tiap didandani niku yakin raga
Ning niki seng kidul kilen sek elik dewe, sokone niko,
F > oo, mlumah ngeten dadi empyak mlumah terus duwure alang alang ngoten gih?
Q > anu duwure alang alang, diwelit, riyen niku dadose ulet koyo kados gendeng kok,
awet dadi boten tampu, boten trocoh,
F > nek menawi atape alang alang, terus wuwunge niku ngagem nopo gih?
Q > wuwunge gih alang alang,
w > woo gih ngagem alang alang gih, dados sedoyo alang alang gih? boten bocor gih?
Q > boten borot, menangi kulo, niki reyen ngagem alang alang, empyak ke getekan, ditoto
ngeten, ditaleni ngagem duk, niku riyen
W > nyuwun sewu mbah niki bande nyuwun foto kalih ngukur ngukur griyoniko,
Q > oo gih monggo monggo, dodone peksi niku batik niku, ukir... niki galih sedoyo niki,
galih tewel
H > rumiyen pas pasang niki, ngandape kolom niko diparingi koin niko boten gih mbah?
Q > benggol kecrik riyen, jaman yulianah nopo riyen,
Program kerja
li
H > oo, gihhh.. niki nopo gih mbah, niki ge gedek gih?
Q > nopone?
H > nyuwun sewu mbah.. niku wau ten wetan omah enten cakar pitik ten duwur kusen
niku nopo gih mbah?
Q > nopo sampun pirso?
h > nyuwun sewu mbah niki, rumiyen nopo jenengan nate dados nopo, koyo pak bayan
nopo pripun ngoten?
Q > mboten purun, anak kulo mboten remen, anak kulo pun mboten nganggo ujian ujian
ngoten pun dados lurah tapi mboten gelem, ponakan kulo pun dadi lurah, lajeng kulo riyen nate
ten tebu, ten proyek tebu, 8 tahun lajeng anak kulo ponakan dadi lurah kulo leren, nko nek rugi
ndak di pangan lurah he karo bapak e ngoten.. ten pertanian..
F > ngapunten mbah, nek menawi griyo sek wingkeng saget mlebet boten gih, ngukur
ngukur..
Q > oo mboten sah mawon.. wingking pun bodol kok,
w > enten...
Q > gene pak lasikun?
h > nyuwun sewu mbah, rumiyen ingkan dados lurah niku pripun gih?
Q > kulo mengi gih.. niku lurah sanitiko, sariyun, lasimin, mujiono, pariyo.. gih niki enten 6
F > nek kadus niko, nopo pak bayan niko pilihan nopo mbah?
Q > mboten.. mboten enten sek pilihan, gih niku rak sami ponakan kulo rakyat di temoke
ten balai dusun, wis kudu milih iki, ngoten manut, mboten enten pilihan,
h > Nek niko mbah, nek pemilihan lurah niku kadose pripun gih jamane simbah riyen?
Q > niku kudu tuku rakyat, gih nek sek duite akeh etuke biting akeh,