Hendar Riyadi
HADHARA ULUM AL-DIN
H AL-NASH HADHARAH
AL-ILM
INTEGRASI-
WORLDVIEW INTERKONEKSI
HADHARAH AL-
FALSAFAH
MANHAJ TARJIH a. Bahwa DASAR muthlaq untuk
berhukum dalam agama Islam
adalah Al-Quran dan Al-Hadits.
b. Bahwa di mana perlu dalam
ق
ِ َ الطْ ال
ِ ْ ى َ لعَ ِ ي م
ِ َ السْ ال
ِ ْ ع ي
ْ ْرِ ش َ ت ال ي ف
ِ ل
ُ ص
ْ َ األ menghadapi soal-soal yang
ِ telah terjadi dan sangat
ف
ُ ث الش َِّر ْي ُ ُه َو ا ْلقُ ْرا َ ُن ا ْلك َِر ْي ُم َوا ْل َح ِد ْي dihajatkan untuk diamalkannya,
mengenai hal-hal yang tak
bersangkutan dengan ibadah
mahdlah padahal untuk alasan
atasnya tiada terdapat nash
sharih di dalah Al-Quran atau
Sunnah Shahihah, maka
dipergunakan alasan dengan
jalan ijtihad dan istinbath
daripada nash-nash yang ada,
melalui persamaan illat;
sebagaimana telah dilakukan
oleh ulama-ulama salaf dan
khalaf.
MKCH
MUHAMMADIYAH DALAM
MENGAMALKAN ISLAM BERDASARKAN:
A. AL-QUR'AN:
Bahwa DASAR KITAB ALLAH YANG DIWAHYUKAN KEPADA
NABI MUHAMMAD SAW.
muthlaq untuk
berhukum dalam B. SUNNAH RASUL:
agama Islam adalah PENJELASAN DAN PELAKSANAAN AJARAN-
AJARAN AL-QURAN YANG DIBERIKAN OLEH
Al-Quran dan Al- NABI MUHAMMAD SAW.
Hadits.
DENGAN MENGGUNAKAN AKAL FIKIRAN
SESUAI DENGAN JIWA AJARAN ISLAM.
ُب ا ْل ُمنَ َّزلَ ِة َواَنَّه
ِ ُ آخ ُر ا ْل ُكت
ِ آن َكالَ ُم هللاِ َو َ َوأ َ َّن ا ْلقُ ْر
غ ْي ُرهُ ِم َن الش ََّرا ِئ ِع َ علَي ِه ْ علَى َمالَ ْم َي
َ شت َ ِم ْل َ شت َ ِم ُل
ْ َي
ضائِ ِل األ َ ْْك َِام
َ َق َوف ِ َ ال ْ
خ َ َو َمك َِار ِم األ
HPT
Bab Iman Kepada
Kitab
DAN BAHWA AL-QURAN ADALAH FIRMAN ALLAH
DAN KITAB TERAKHIR YANG DITURUNKAN, YANG
MEMUAT APA YANG TIDAK TERMUAT PADA
LAINNYA, MENGENAI SYARIAT, BUDI LUHUR DAN
KESEMPURNAAN HUKUM.
IJTIHAD HUKUM adalah mencurahkan segenap
kemampuan berfikir dalam menggali dan merumuskan
hukum syar‘i yang bersifat zhanni dengan menggunakan
metode tertentu yang dilakukan oleh yang berkompeten
baik secara metodologis maupun permasalahan.
POSISI IJTIHAD bukan sebagai sumber hukum melainkan
sebagai metode penetapan hukum, sedangkan FUNGSI
IJTIHAD adalah sebagai metode untuk merumuskan
PENGERTIAN, ketetapan-ketetapan hukum yang belum terumuskan
POSISI, FUNGSI dalam al-Qur’an dan as-Sunnah.
DAN RUANG
LINGKUP IJTIHAD RUANG LINGKUP IJTIHAD MELIPUTI:
1. Masalah-masalah yang terdapat dalam dalil-dalil
zhanni.
2. Masalah-masalah yang secara eksplisit tidak terdapat
dalam al-Qur’an dan as-Sunnah.
وزا أ َ ْو ام َرأَةٌ َخافَتْ ِم ْن بَ ْع ِل َها نُ ُ
ش ً َو ِإ ِن ْ
علَ ْي ِه َما أ َ ْن يُ ْ
ص ِل َحا ضا فَ َال ُجنَا َح َ ِإع َْرا ً
ُ
ُّوأ ْحضُّ َرتُّ َ ْر
ٌ ي َ
خ ُّحُ ْ
ل الص
ُّ و َ ا ح
ً ْ
ل ص
ُ ا م
َ ه
ُ َ بَ ْين
واُّوت َُّت َّقُواُّفَإ َّن ََُّّ
ُّّللا َ ُ ن س حْ ُ ُّ
ت ُّنْ إ ُّو
َ ح
َّ ُّالش سُ ُ ف ْ
ن َ ْ
اْل
يرا ونُّخَبُّ ً QS.لُ َ انُّب َماُّت َ
ْ Al-Nisa`/4:ع َم َكَ 128
ض َل َُّّ
ُّّللاُ ساءُّب َماُّفَ َّ علَىُّالنُّ َ ونُّ َالر َجا ُلُّقَ َّوا ُم َ
ُّوب َُّماُّأَ ْنفَقُواُّم ْنُّأَ ْم َُّواله ْمُّ
َ ض ٍ ع
ْ َ ب ىُّ َ عل
ض ُه ْمُّ َ بَ ْع َ
ظ َّ
ُّّللاُُّ اتُّل ْلغَيْبُّبُّ َماُّ َحف َ ظ ٌ اتُّ َحافُّ َ
اتُّقَانتَ ٌ صال َح ُ فَال َّ
ظو ُه َّنشو َز ُه َّن فَ ِع ُون نُ ُالالتِي ت َ َخافُ َ
َو َّ
ض ِربُو ُ
ه َّن فَإ ْنُّ اج ِع َوا ْ ِ َ
ض م
َ ْ
ل ا ي ف
ِ َّ
ن ُ
ه و ر
ُ ج
ُ ْ
ه َوا
عليًّاُّ
َ ُّان
َ َ
ك َُّ َُّّ
ُّّللانَّ ُّإ ً
يَل ب س
َ ُّ َّ
ن ْه
ي َ ُّ
ل ع
َ واُُّ غ ب
ْ َ ت
QS. ُّ َ
َل َ ف ُّمْ
Al-Nisa`/4:ُ
ك َ ن ع
ْ َ
ط َ
34 أ
يرا َكب ً
Tafsir Al-Quran
Kalam Ilahi/ Respon
Kitab Allah Ilahi تفسير
التارخية
المقاصدية
تفسير بالشاري
(QS. Muhammad-
al-Hujurat/47-49)
مقاصد القرآن عند الطاهر بن عاشور: مقاصد القرآن عند المام الغزالي:
ومنُّبينُّالمعاصرينُّالذينُّاجتهدواُّفيُّاستقراءُّمقاصدُّالقرآنُّالعَلمةُّالطاهرُّبن دعوةُّالعبادُّالىُّالجبارُّاْلعلى
عاشورُّ،وأوصلهاُّإلىُّثمانية:
1-إصَلحُّاالعتقادُّ،وتعليمُّالعقدُّالصحيح. مقاصد القرآن عند الرازي ثالثة ،هي:
ويميلُّالشيخ يوسف القرضاوي إلىُّعدمُّ 2-تهذيبُّاْلخَلق. 1-التوحيد.
حصرُّالمقاصدُّفيُّعددُّمحدودُّ،ويقررُّ 3-التشريع؛ُّوهوُّاْلحكامُّخاصةُّوعامة.
2-اْلحكامُّالشرعية.
كثرتهاُّوتعددهاُّ،يقول» :لقدُّدعاُّالقرآنُّ 4-سياسةُّاْلمة.
الكريمُّإلىُّكثيرُّمنُّالمبادئُّوالمقاصد التيُّ 5-القصصُّوأخبارُّاْلممُّالسالفة؛ُّللتأسيُّبصالحُّأحوالهم. 3-أحوالُّالمعاد
الُّتصلحُّاإلنسانيةُّبغيرهاُّ،ونجتزئُّهناُّ 6-التعليمُّبماُّيناسبُّحالةُّعصرُّالمخاطبين.
سبعةُّمنهاُّمماُّأكدهُّالقرآنُّوكرره 7-المواعظُّواإلنذارُّوالتحذيرُّوالتبشير. مقاصد القرآن عند رشيد رضا:
8-اإلعجازُّبالقرآن؛ُّليكونُّآيةُّدالةُّعلىُّصدقُّالرسول
وعنيُّبهُّأشدُّالعنايةُّ: 1-أركانُّالدينُّالثَلثة :اإليمانُّباهللُّتعالى،
وعقيدةُّالبعثُّوالجزاءُّ،والعملُّالصالح.
1-تصحيحُّالعقائدُّوالتصورات. موقد اختصر عبد الكريم ْامدي 2-النبوةُّوالرسالة.
2-تقريرُّكرامةُّاإلنسانُّوحقوقه. هذه المقاصد وجعلها في سبعة: 3-إكمالُّنفسُّاإلنسانُّمنُّاْلفرادُّ،والجماعاتُّ،
3-عبادةُّهللاُّوتقواه. 1-اإلصَلحُّالعقدي. واْلقوام.
2-اإلصَلحُّالفكري.
4-تزكيةُّالنفسُّالبشرية. 4-اإلصَلحُّاإلنساني :االجتماعيُّ،السياسيُّ،
3-اإلصَلحُّاالجتماعي.
5-تكوينُّاْلسرةُّ،وإنصافُّالمرأة. 4-اإلصَلحُّالتشريعي. الوطني.
6-بناءُّاْلمةُّالشهيدةُّعلىُّالبشرية. 5-اإلصَلحُّالمالي. 5-مزاياُّاإلسَلمُّالعامةُّ،أوُّخصائصُّالشريعة.
7-الدعوةُّإلىُّعالمُّإنسانيُّمتعاون. 6-اإلصَلحُّالسياسي. 6-حكمُّاإلسَلمُّالسياسيُّ،أوُّالنظامُّالسياسي.
7-اإلصَلحُّالحربي 7-حكمُّالمالُّ،أوُّالنظامُّاالقتصادي.
Al-Khayr wa al-
Iman-Tauhid Ma’ruf (Nilai
Tidak syirik,
fahsya, munkar
Maqāshid 1 Maqāshid 4 Keutamaan:
Kejujuran,
‘ishyan, ba’id ila Asas Ketuhanan Asas Buadaya Transfaransi,
Allah dan musyawarah dan
tazkiyah al-nafs perdamaian)
Al-Karāmah al-
Al-’Adalah wa al-
Insāniyyah
(Menjaga Maqāshid 2 Maqāshid 5 Musawah (Non-
Martabat dan zhalim, non-
Asas Kemanusiaan Asas Sipil
Eksistensi diskrimisani)
Manusia)
Melindungi Kaum
Ukhuwah
Dhuafa, Masa
(Ta’āruf-Tarāhum-
Tadhāmun- Maqāshid 3 Maqāshid 6 depan generasi
dan lingkungan
Ta’āwun-Ta’āyus f ī Asas Sosial Asas Perlindungan yang
al-Silmi)
berkelanjutan
الرؤية اللهية والرؤية
الكونية والرؤية الفلسفة
القيام األسس
األصول الكلية
األْكم الفرعية
الحكم
Fikih Ibadah (Thaharah, Shalat,
Zakat, Puasa, Haji), Fikih Difabel,
Fikih Agraria, Fikih Air, Fikih
Traficking, Fikih Perlindungan
Anak, dll.—Fikih Demokrasi,
Fikih Sains, Fikih Ekonomi, Fikih
Kesehatan, Fikih Pendidikan, dsb.
PRINSIP MANHAJI
Khaled Abu El Fadl
2
Mempertimbangkan
keterbukaan teks
dan tidak
menutupnya secara
sewenang-wenang