vaxtang zaaliSvili*
1. Sesavali
*
`jeplakis~ eqsperti samarTlebriv sakiTxebSi.
1
oficialuri teqsti ix. Official Journal (O.J.), 1980, No. L266/1.
2
kanoni ZalaSi Sevida 1998 wlis 1 oqtombers.
3
gamyreliZe, saqarTvelos kanoni saerTaSoriso kerZo samarTlis Sesaxeb: safuZvlebi da
mokle mimoxilva, qarTuli samarTlis mimoxilva, 1998, meore da mesame kvartali, 25.
676 qarTuli samarTlis mimoxilva 7/2004-4
statiebi
2. samomxmareblo xelSekruleba
4
Giuliano and Lagarde, Report on Convention on the law applicable to contractual obligations, O.J. No.
C282, 31.10.1980 – me-5 muxlis komentari.
5
konvenciis me-3 muxli aregulirebs zogadad xelSekrulebaSi samarTlis arCevanis
SemTxvevas.
6
Giuliano and Lagarde, Report – me-5 muxlis komentari.
7
igulisxmeba, magaliTad, iseTi normebi, romlebic exeba saqonlis xarisxs, xelSekrulebis
moSlasTan dakavSirebul specialur wesebs da a.S.
8
ix. Kaye, The New Private International Law of Contract on the European Community, 1993, 210.
9
iqve, 213.
10
igi exeba imperatiul normebs zogadad yvela tipis xelSekrulebisaTvis; detalurad ix.
zaaliSvili , `saxelSekrulebo valdebulebebisadmi gamosayenebadi samarTlis Sesaxeb
konvenciis ZiriTadi safuZvlebi~, qarTuli samarTlis mimoxilva, 2001, 96-97.
11
konvenciis me-4 muxli aregulirebs zogadad xelSekrulebaSi samarTlis arCevanis
ararsebobis SemTxvevas.
12
am terminis aseTi konteqstiT gamoyenebaze specialurad gavamaxvilebT yuradRebas
SromiTi xelSekrulebebisadmi miZRvnil TavSi.
13
amaze aqcents akeTebs (detalurad) konvenciis me-5 muxlis me-2 punqti.
14
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, 91.
15
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 327-e muxli.
16
parlamentis uwyebani, 30.04.96.
17
am kanonis pirveli muxlis mixedviT, mocemul sferoSi moqmedia, agreTve, kanoni
`antimonopoliuri saqmianobisa da konkurenciis Sesaxeb~ – parlamentis uwyebani, 17.10.96
da `maT Sesabamisad gamocemuli sxva normatiuli aqtebi~.
18
maSin, rodesac zemoT naxsenebi briuselis 1968 wlis konvencia iseve, rogorc mis safuZvelze
miRebuli sabWos 44/2001 reglamenti (OJ, L 12 16.01.2001) specialur Tavs uTmobs samomxmareblo
xelSekrulebebTan dakavSirebul davebze sasamarTlo qvemdebareobis sakiTxebs da
momxmarebelTa sacxovrebeli adgilis mixedviT aniWebs sasamarTloebs gansakuTrebul
saerTaSoriso kompetencias. Tumca mocemuli aspeqti sakiTxisa erTgvarad scdeba
winamdebare naSromis farglebs da, amdenad, vfiqrob, igi calke kvlevis sagani unda iyos.
19
ganisazRvreba me-6 muxlis me-2 punqtiT.
20
Giuliano and Lagarde, Report – me-6 muxlis komentari.
21
Case No.66/85 Lawrie-Blum v. Land Baden Württenberg, [1987] 3 CMLR 386
22
Case No. 266/85 Shenavai v. Kreischer, [1987] ECR 239.
23
ix. Morse, The EEC Convention on Law Applicable to Contractual Obligations, 2 nd Yearbook of
European Law, 107, 1982, 146-149.
688 qarTuli samarTlis mimoxilva 7/2004-4
statiebi
24
Giuliano and Lagarde, Report - me-6 muxlis komentari.
25
Morse, Contract Conflicts, North ed.1982, 152-153.
690 qarTuli samarTlis mimoxilva 7/2004-4
statiebi
26
Morse, Consumer Contracts, Employment Contracts and Rome Convention, International and
Comperative Law Quarterly, 1992, 41, 1, 17.
27
Case Wilson v. Maynard Shipbuilding Consultants A.B., 1978 QB 665 (CA).
28
Giuliano and Lagarde, Report – me-6 muxlis komentari.
29
ix.: germaniis Sesavali kanoni samoqalaqo kodeqsSi – 30-e muxli; aseve, saerTaSoriso
kerZo samarTlis Sesaxeb Sveicariis federaluri kanonis 121-e muxli (http://www.umbricht.ch/
pdf/SwissPIL.pdf).
692 qarTuli samarTlis mimoxilva 7/2004-4
statiebi
zikuri) yofna, romelSic umetesad 6 Tvian vadas moiazreben da piris neba am adgilas
(mudmivad) cxovrebaze, gansxvavebiT terminisagan – `Cveulebrivi sacxovrebeli
[adgili]~, romlis arsebobisTvisac mxolod pirveli komponentia sakmarisi.30
aqedan gamomdinare, magaliTad, Tuki qarTveli damqiravebeli saqmiani mivlinebisas
TurqmeneTSi gaaformebs SromiT xelSekrulebas am ukanasknelSi sacxovrebeli adgilis
mqone pirTan (daqiravebulis nebis ararsebobis SemTxvevaSi airCios saqarTvelo
sacxovrebel adgilad), romelmac SromiTi valdebulebebi saqarTveloSi unda Seasrulos
da xelSekrulebiT sruliad samarTlianad gaiTvaliswinebs qarTul samarTals
maregulireblad, qarTulma sasamarTlom, savaraudod, unda gamoiyenos Turqmenuli
socialuri dacvis imperatiuli normebi (da ugulebelyos qarTuli samarTlis normebi).
Tumca Tuki, magaliTad, aRmoCndeba, rom daqiravebulis iniciativiT xelSekru-
lebis moSlisaTvis aucilebeli Setyobinebis vada ufro xangrZlivia qarTuli
samarTliT, vidre TurqmenuliT, amoqmeddeba kanonis me-6 muxli imperatiuli
normebis Sesaxeb (raRa Tqma unda, Tuki davas ganixilavs qarTuli sasamarTlo).
aRniSnuli gamomdinareobs 1972 wlis saqarTvelos Sromis kanonTa kodeqsis31 1-li
muxlidan, romelic gansazRvravs, rom kodeqsiT mowesrigebulia saqarTveloSi
mcxovrebTa SromiTi urTierTobebi sawarmosTan, dawesebulebasa da organizaciasTan.
Tumca, Tuki vivaraudebT, rom termin `cxovrebaSi~ nagulisxmevia samoqalaqo
kodeqsiT gaTvaliswinebuli `sacxovrebeli adgili~, Sedegad sapirispiros miviRebT,
rac imas niSnavs, rom zemoaRniSnuli kazusi gascdeba Sromis kanonTa kodeqsis
moqmedebis sferos da logikurad aamoqmedebs TurqmeneTis socialuri dacvis
imperatiul normebs, romlebic am qveynis Sromis kanonmdeblobaSia mocemuli.
aqve unda aRvniSnoT sxva tipis imperatiuli normebi, anu isini, romelnic ar
arian regulirebuli Sromis kanonTa kodeqsiT da mocemulia Sromis usafrTxo-
ebasTan dakavSirebul mravalricxovan standartebSi, aqvT imperatiuli normebis
xasiaTi da, bunebrivia, Tavsdebian kanonis me-6 muxliT gaTvaliswinebuli impera-
tiuli normebis cnebaSi. logikurad, sasamarTlo am SemTxvevaSi gamoiyenebs
saqarTveloSi arsebul aseT normebs da ar mimarTavs TurqmeneTis kanonmdeblobas.
bunebrivia, rom es abstraqtuli kazusi erTgvarad utrirebuli variantia,
magram, saqmis aseTi Semadgenlobidan gamomdinare, rodesac xelSekrulebis yvela
ZiriTadi elementi ukavSirdeba erT qveyanas (saqarTvelos) Teoriulad, garkveuli
viTarebisas sasamarTlo iZulebuli xdeba, ixelmZRvanelos 38-e muxlSi mocemuli
debulebebiT, riTac, rbilad rom vTqvaT, nawilobriv mainc ugulebelyofs realobas.
rac Seexeba SromiTi xelSekrulebebis meore umniSvnelovanes aspeqts – samarTlis
arCevanis ararsebobis SemTxvevas, samomxmareblo xelSekrulebebis msgavsad, aqac
raime specialur koliziur regulirebasTan, qarTuli kanonmdeblobis mixedviT, saqme
ar gvaqvs. Sesabamisad, gamoiyeneba kanonis 36-e muxli, romelic migviTiTebs xelSek-
rulebasTan mWidrod dakavSirebul (damaxasiaTebeli Sesrulebis ganmaxorcielebeli
piris Cveulebriv adgilsamyofelze) samarTalze. SromiT xelSekrulebebSi ki aseTad
moiazreba is qveyana, romelSic daqiravebuls (romelic damaxasiaTebel Sesrulebas
uzrunvelyofs) aqvs Cveulebrivi adgilsamyofeli. raRa Tqma unda, aseTi midgoma ar
Seesabameba im specifikas, romelic SromiT xelSekrulebebs axasiaTebs, radgan
30
Wanturia/axvlediani/zoiZe/niniZe/jorbenaZe (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis
komentari, wigni pirveli (samoqalaqo kodeqsis zogadi debulebani), 2002, 83.
31
gamoqveynebulia saqarTvelos ssr-is umaRlesi sabWos uwyebebSi, 1973, 6.
4. daskvna