Anda di halaman 1dari 7

PENGEMBANGAN LIMIT FUNGSI

A. Limit Tak Hingga Fungsi Aljabar


Seperti telah diuraikan di muka bahwa nilai limit berhingga suatu fungsi f(x) untuk x
mendekati a didapat dengan cara mensubstitusikan nilai a ke fungsi f(x). Atau ditulis

f(x) = f(a)

Hal ini berlaku pula untukuntuk limit tak hingga suatu fungsi aljabar f(x), sehingga

f(x) = f(  )

Sebagai contoh (4x2 – 3) = 4(  )2 – 3 = 

(6x2 + 3x) = 6(  )2 + 3(  ) = 

(4x – 2x2) = 4(  ) – 2(  )2

Namun jika f(x) berbentuk fungsi pecahan, maka nilai substitusinya memungkinkan
0 
hasil tak terdefinisi, yakni bentuk atau atau  – 
0 
Dengan kata lain :
g(x) g(x) g( )
untuk f(x) = maka f(x) = = tak terdefinisi
h(x) h(x) h()

Dalam hal ini f(x) dimanipulasi dengan cara :


Jika n adalah derajat tertinggi antara g(x) atau h(x) maka g(x) dan h(x) masing-masing
dibagi dengan xn

Untuk lebih jelasnya ikutilah contoh soal berikut ini :


01. Tentukanlah hasil dari :
6x 3  4x  6 3x 2  6x  1
(a) Limit
x  2
(b) Limit
x  2  5x  6x 2
3
4x  2x  3x
Jawab

Pengembangan Limit Fungsi 1


3
6x  4x  6 6x 3  4x  6 1/x 3
(a). Limit = Limit
x 
x
x 
4x 2  2x 3  3x 4x 2  2x 3  3x 1/x 3
6x 3 4 x 6
 
= Limit x3 x3 x3
x 
4x 2 2x 3 3 x
 
x3 x3 x3
4 6
6  
= Limit x2 x3
x  4 3
 2 
x x2
4 6
6  
=  
4 3
 2 
 
6  0  0
=
0  2  0
6
=
2
= 3

3x 2  6x  1 2
Limit 3x  6x  1 x 1/x 2
(b). Limit = x  2  5x  6x 2
x  2  5x  6x 2
1/x 2
3x 2 6x 1
 
2
= Limit x x2 x2
x 
2 5x 6x 2
 
x2 x2 x2
6 1
3 
x x2
= Limit
x  2  5  6
x2 x
6 1
3  
=  
2 5
  6
 
3 0  0
=
0  0  6
3
=
6
1
= 
2

Pengembangan Limit Fungsi 2


02. Tentukanlah hasil dari :
2x 3  4x 2  3x 5 3x 2  4x  6
(a) Limit
x  (b) Limit
x  3 2
3 2
x  2x  4 4x  2x  3x
Jawab
2x 3  4x 2  3x 5 2x 3  4x 2  3x 5 1/x 5
(a) Limit
x 
= Limit
x  x
3 2
x  2x  4 x 3  2x 2  4 1/x 5
2x 3 4x 2 3x 5
 
= Limit x5 x5 x5
x 
x3 2x 2 4
 
x5 x5 x5
2 4
  3
= Limit x2 x3
x  1 2 4
 
x2 x3 x5
003
=
000
3
=
0
= 
(b) Limit fungsi pecahan ini memiliki variable dengan pangkat tertinggi x3,
sehingga
2 000
Limit 3x  4x  6
0
= = = 0
x  4x 3  2x 2  3x 400 4

Dari contoh di atas, dapat disimpulkan bahwa penyelesaian limit tak hingga fungsi
aljabar pecahan ditentukan oleh koefisien dari variable pangkat tertinggi. Untuk lebih
jelasnya akan diuraikan pada contoh soal berikut ini :

03. Tentukanlah hasil dari :


(2x 2  3)(2x 3  x ) 4x 6  5x 4  x
(a) Limit
x  4 (b) Limit
x  2 2
5 2
x  6x  3x  4 3x (2x  4x)
Jawab
Limit (2x )(2x )  (2x )( x)  (3)(2x )  (3)( x)
2 3 2 3
(2x 2  3)(2x 3  x )
(a) Limit
x  4 = x 
5 2
x  6x  3x  4 x 4  6x 5  3x 2  4
4x 5  2x 3  6x 3  3x
= Limit
x 
x 4  6x 5  3x 2  4
(memiliki variable pangkat tertinggi x5)

Pengembangan Limit Fungsi 3


4000
=
0600
4
=
6
2
=
3

Limit 4x 6  5x 4  x 4x 6  5x 4  x
(b) x  = Limit
x 
3x (2x 2  4x)2 3x [(2x 2 ) 2  2(2x 2 )(4 x)  (4 x) 2 ]

4x 6  5x 4  x
= Limit
x 
3x [(4x 4  16x 3  16 x 2 ]

4x 6  5x 4  x
= Limit
x 
12x 5  48x 4  48 x 3
(memiliki variable pangkat tertinggi x6)
400
=
000
4
=
0
= 

04. Tentukanlah hasil dari :


(a) Limit
x  ( 4x  3  2x  5 ) (b) Limit
x  ( 3x  2  3x  4 )
Jawab
4x  3  2x  5
(a) Limit 2x  5 ) = Limit
x  ( 4x  3  x  ( 4x  3  2x  5 ) x
4x  3  2x  5
(4 x  3)  (2 x  5)
= Limit
x 
4x  3  2x  5
2x  8
= Limit
x 
4x  3  2x  5
(memiliki variable pangkat tertinggi x)

20
=
00  00
2
=
0
= 

Pengembangan Limit Fungsi 4


Limit 3x  2  3x  4
x  ( 3x  2  3x  4 ) = x  ( 3x  2  3x  4 ) x
(b) Limit
3x  2  3x  4
(3x  2)  (3x  4)
= Limit
x 
3x  2  3x  4
6
= Limit
x  3x  2  3x  4

(memiliki variable pangkat tertinggi x)


0
=
30  30
0
=
2 3
= 0

Dari soal di atas dapat ditarik kesimpulan bahwa :

(1) Limit
x  ( ax  b  cx  d ) =  jika a > c

(2) Limit ( ax  b  cx  d ) =   jika a < c


x 
(3) Limit
x  ( ax  b  cx  d ) = 0 jika a = c

05. Tentukanlah hasil dari :

(a) Limit 2
x  ( 4x  3x  5  4x 2  7 x  2 )

(b) Limit
x  ( 3x  8x  2 
2
3x 2  2 x  5 )
Jawab

(a) Limit 2
x  ( 4x  3x  5  4x 2  7 x  2 )

4 x 2  3x  5  4x 2  7 x  2
= Limit 2
x  ( 4x  3x  5  4x 2  7 x  2 ) x
4 x 2  3x  5  4x 2  7 x  2
(4 x 2  3x  5)  (4 x 2  7 x  2)
= Limit
x 
4 x 2  3x  5  4 x 2  7 x  2
4 x 2  3x  5  4 x 2  7 x  2
= Limit
x 
4 x 2  3x  5  4 x 2  7 x  2
10 x  7
= Limit
x  4 x 2  3x  5  4x 2  7x  2
(memiliki variable pangkat tertinggi x atau x2 )

Pengembangan Limit Fungsi 5


10  0
=
400  400
10
=
22
5
=
2

(b) Limit
x  ( 3x  8x  2 
2
3x 2  2 x  5 )

( 3x 2  8 x  2  3x 2  2 x  5 )
x  ( 3x  8x  2  3x 2  2 x  5 ) x
2
= Limit
( 3x 2  8 x  2  3x 2  2 x  5 )

(3x 2  8 x  2)  (3x 2  2 x  5)
= Limit
x 
( 3x 2  8 x  2  3x 2  2 x  5 )

3x 2  8 x  2  3x 2  2 x  5
= Limit
x 
( 3x 2  8 x  2  3x 2  2 x  5 )
6x  7
= Limit
x  ( 3x 2  8 x  2  3x 2  2 x  5 )

(memiliki variable pangkat tertinggi x atau x2 )


60
=
3 00  30 0
6 3
= x
2 3 3
= 3

Dari soal di atas dapat ditarik kesimpulan bahwa :

(1) Limit
x  ax  bx  c 
2
dx 2  ex  f =  jika a > d
be
x  ax  bx  c 
(2) Limit dx 2  ex  f
2
= jika a = d
2 a

(3) Limit
x  ax  bx  c 
2
dx 2  ex  f =  jika a < d

06. Tentukanlah hasil dari :


(a) Limit
x  ( (2x  1)(3x  2)  (2x  5)(3x  5) )

(b) Limit 2
x  ( (x  2)(x  1)  2x  3x  4 )
Jawab
(a) Limit
x  ( (2x  1)(3x  2)  (2x  5)(3x  5) )

= Limit
x  ( 6 x  4 x  3x  2 
2
6 x 2  10 x  15x  25 )

Pengembangan Limit Fungsi 6


= Limit
x  ( 6 x  x  2 
2
6 x 2  5x  25 )
1  (5)
=
2 6
6 6
= x
2 6 6
6 6
=
12
6
=
2

(b) Limit 2
x  ( (x  2)(x  1)  2x  3x  4 )
= Limit
x  ( x  x  2 x  2  2 x  3x  4 )
2 2

= 

07. Tentukanlah hasil dari: Limit ( 4x 2  5x  3  (2x  1))


x 
Jawab
Limit ( 4x 2  5x  3  (2x  1))
x 
Limit
= x  ( 4 x 2  5x  3  (2 x  1) 2 )

= Limit
x  ( 4 x  5x  3 
2
4 x 2  2 x  1)
 5  (2)
=
2 4
3
=
2(2)
= –3/4

Pengembangan Limit Fungsi 7

Anda mungkin juga menyukai