BAB 3
MATRIKS
Dari pengetahuan kita tentang matriks, sistem persamaan di atas dapat dituliskan
dalam bentuk matriks.
a 11 a 12 . . a 1n x1 b1
a a . . a
x2 b
21 22 2n = 2
: : : : :
a n1 a n2 a nn xn bn
Yaitu: A . x = b
Jika kedua ruas persamaan matriks tersebut kita kalikan dengan inversi matriks A,
maka kita peroleh:
A-1 . A . x = A-1 . b
I . x = A-1 . b
x = A-1 . b
1
Soal: Pecahkan sistem persamaan berikut
x1 + 2 x 2 + x 3 =4
3 x1 – 4 x 2 – 2 x 3 = 2
5 x1 + 3 x 2 + 5 x 3 = – 1
Penyelesaian:
Tuliskan sistem persamaan ini dalam bentuk matriks, maka kita dapatkan:
1 2 1 x1 4
3
- 4 - 2 x 2 = 2
+ 5 3 5 x 3 - 1
− 14 − 25 29 − 14 − 7 0
C = − 7 0 7 , maka matriks CT = − 25 0 5
0 5 − 10 29 7 − 10
2
2. Menghitung determinan matriks A, yaitu:
1 2 1
A = 3 -4 −2
+5 3 5
|𝐴| = 𝑎11 . 𝐶11 + 𝑎12 . 𝐶12 + 𝑎13 . 𝐶13
A = – 35
x1 −70 2
x = − 1 .[
2 −105] = [ 3 ]
35 140
x 3 −4
x1 = 2 x 2 = 3 dan x 3 = – 4
3
Metode Eliminasi Gauss
a 11 a 12 a 1n x1 b1
a a a
x2 b
21 22 2n = 2
a n1 a n2 a nn xn bn
Yaitu: A . x = b
a 11 a 12 a 1n b1
a a a b 2
A = 21 22 2n
a n1 a n2 a nn bn
3 x1 – 4 x 2 – 2 x 3 = 2
5 x1 + 3 x 2 + 5 x 3 = – 1
4
Persamaan ini dapat dituliskan sebagai:
1 2 1 4
𝐴 = [3 −4 −2] dan matriks 𝑏 = [ 2 ]
5 3 5 −1
1 2 1 4
[3 −4 −2| 2 ]
5 3 5 −1
ELIMINASI 1 :
𝑎
Kurangi baris ke dua dengan 21 x baris pertama pertama.
𝑎11
𝑎21 3
𝑎21 − . 𝑎 = 3 − ( ). 1 = 0
𝑎11 11 1
𝑎21 3
𝑎22 − . 𝑎12 = −4 − . 2 = −4 − 6 = −10
𝑎11 1
𝑎21 3
𝑎23 − . 𝑎13 = −2 − . 1 = −2 − 3 = −5
𝑎11 1
𝑎21 3
𝑏21 − . 𝑏 = 2 − . 4 = 2 − 12 = −10
𝑎11 11 1
1 2 1 4
[0 −10 −5| −10]
5 3 5 −1
ELIMINASI 2 :
𝑎
Kurangi baris ke tiga dengan 𝑎31 x baris pertama pertama.
11
𝑎31 5
𝑎31 − . 𝑎11 = 5 − . 1 = 5 − 5 = 0
𝑎11 1
𝑎31 5
𝑎32 − . 𝑎12 = 3 − . 2 = 3 − 10 = −7
𝑎11 1
5
𝑎31 5
𝑎33 − . 𝑎13 = 5 − . 1 = 5 − 5 = 0
𝑎11 1
𝑎31 5
𝑏31 − . 𝑏11 = −1 − . 4 = −1 − 20 = −21
𝑎11 1
1 2 1 4
[0 −10 −5| −10]
0 −7 0 −21
Pada baris ke 3 terdapat hanya 1variabel bebas yang tersisa yaitu 𝑥2 , sehingga
sudah bisa diselesaikan sebagai berikut :
−21
-7.𝑥2 = −21 → 𝑥2 = =3
−7
6
Latihan Soal :
2 4 6 2 3 5 2 7
1. Jika A = , B=
1 7 0 4 9 1 6 3
Tentukan: a). A + B
b). A – B
2 9
6 4
B = 8 0
0
Jika A =
5 − 3
2. ,
1 − 4 7
Tentukan: a). 3 . A
b). A . B
c). B . A
2 3 5
3. Jika A = 1 7 4
8 0 6
Tentukan: a). AT
b). AT . I
1 4 3
5. Jika A = 6 2 5
1 7 0
Tentukanlah: a). A
b). adj A
7
2 1 4
A = 3 5 1
2 0 6
3 x1 – x 2 – 2 x 3 = 8
4 x1 – 6 x 2 – 4 x 3 = – 2