MODUL
BUDAYA DAN BAHASA BANJAR
SD KELAS II SEMESTER II
TIM PENULIS
EDITOR
DESAIN COVER
FITRIANI, S. Sos.
BAJUKUNGAN
Macam-Macam Adab
Kandaraan Bakandaraan
Capaian Pembelajaran:
1. Murid kawa maminandui alat transportasi di Kalimantan Selatan.
2. Murid kawa mangisahakan pangalaman naik kandaraan.
3. Murid kawa maulah jajukungan matan kartas.
1. Kandaraan di darat
a. Mutur
b. Sapida mutur
Sumber: www.bhinneka.com/blog/jenis-sepeda
2. Kandaraan di banyu
a. Jukung
Sumber : https://kataomed.com/sungai/pasar-apung-lok-baintan-banjarmasin
Sumber : https://radarbanjarmasin.jawapos.com/
c. Lanting
Sumber : https://pelitasumsel.com/
Lamun kita handak salamat di jalan, kita harus baisi adab wayah
tulak naik kandaraan.
Nang kaya apa adabnya? Kawakah pian mamparagaakan?
Lakasi kita balajaran adab naik kandaraan!
1. Bado’a
2. Naik bagamatan
3. Umpati aturan
Bakisah
Kriteria Skor
Penilaian Sikap
Hasil Observasi:
sapida mutur
mutur
sapida tinjak
lanting
jukung
ampat : empat
banyu : air
baranai : diam tidak bergerak
gamat : pelan
ganal : besar
habang : merah
halus : kecil
handak : ingin, mau
haur : bambu
hirang : hitam
kandaraan : kendaraan
kayuh : dayung
lamun : jika
lawan : dengan
mutur : mobil
nang : yang
pabila : kapan
rancak : sering
sabilah : sebatang
BUAH BUAHAN
Capaian Pembelajaran :
1. Murid kawa maminandui buah-buahan nang ada di Kalimantan
Selatan.
2. Murid kawa maulah gambar cetak matan palapah daun pisang.
2. Kasturi
Buah khas Kalimantan Selatan.
Warna kulitnya hijau kahirangan
babintik-bintik.
Daging buahnya warna jingga.
Rasanya manis. Baunya harum.
Sumber:
http://balittra.litbang.pertanian.go.id/
3. Nyiur
Banyak tumbuh di
Kalimantan Selatan. Buah
nang saraba guna.
Nyiur anum nyaman diulah minuman.
Sumber: Dokumentasi penulis Nyiur nang tuha diparut gasan diambil
santannya.
5. Kastela
Kastela nitu sambatan urang banjar
gasan buah pepaya. Kastela nang
masih anum kawa diulah gangan.
Kastela nang mangkal rancak diulah
6. Kanas
Kanas nitu sambatan urang banjar
gasan buah nanas.
Buah nanas kawa langsung dimakan
kawa jua diulah macam-macam
Sumber:
https://palembang.tribunnews.com/ makanan nang kaya pancok wan acar.
7. Tiwadak
Buah tiwadak mirip lawan buah
nangka. Daging buah tiwadak warna
kuning. Rasanya manis, baunya
harum. Kulit tiwadak kawa diulah
Sumber: https://shopee.co.id/ manday.
Sumber:
atawa cacapan.
https://gayahidup.skor.id/
9. Nangka kulanda
Banyak urang manyambat sirsak.
Nangka kulanda kulitnya warna hijau,
baduri tumpul.
Daging buahnya warna putih,
Sumber: https://tirto.id/
rasanya manis.
10. Langsat
Langsat mirip lawan buah duku.
Bentuknya bulat halus.
Kulit buah langsat warna kuning.
Daging buahnya warna putih.
Sumber: https://www.unews.id/
Sumber: https://mediatani.co/kiat-sukses-budidaya-pisang-kepok/
1. a. kasturi
b. asam
c. limau
2. a. langsat
b. nyiur
c. pisang
3. a. kanas
b. pisang
c. langsat
4. a. kanas
b. kastela
c. Kasturi
5. a. nyiur
b. tiwadak
c. nangka kulanda
Alat/bahan:
a. Palapah daun pisang
b. Kasumba/ pawarna makanan
c. Kartas
Cara Maulah:
1. Siap akan alat wan bahan.
2. Culupakan palapah ka pawarna.
3. Cetak ka kartas sasuai gambar nang pian kahandaki.
Kamun sudah jadi kaya ini nah cuntuhnya:
ahad : minggu
anum : muda
batanam : menanam
diulah : dibuat
gasan : untuk
handak : mau, ingin
kabun : kebun
katuju : suka, senang
kawa : bisa
lawan : dengan
maitihi : melihat
mangkal : setengah matang
mantah : mentah
masak : matang
masam : asam, kecut
nang : yang
rancak : sering
sabarataan : semuanya
suah : pernah
tuha : tua
wadai : kue
Capaian Pembelajaran :
1. Murid tahu napa haja nang rancak digawi wan kaluarga di rumah.
2. Murid kawa manyambatakan atawa mangisahakan napa haja
nang rancak digawi wan kaluarga di rumah.
3. Murid kawa mengisahakan gawian anggota keluarga di rumah.
Imbah pian itihi kotak di atas, lakasi kita ulah jua jadwal gawian
kaluarga pian di rumah !
m _ ka _ ba _ mb_ i
m _ n _ aj _
mal _ _ at t _
b _ _ as _ k
su _ b _hyan _
KASUKAAN
Capaian Pembelajaran :
Saban kamarian
No Nama Kasukaan
Basapida
Baigal
Manulis
Maunjun
Mambaca
Bakunyung
Bakalayangan
Bamasak
Banyanyi
Bacari : mencari
Bahancap : cepat-cepat
Bajoget : menari
Bakunyung : berenang
Bamasak : memasak
Banyanyi : menyanyi
Basapida : bersepeda
Bubuhannya : mereka
Bulik : pulang
Main Kalayangan : bermain laying-layang
Maunjun : memancing
Sanayan : senin
Tulak : pergi
Aida Afrina. (12 Juli 2020). Jendela IPS: Mengenal Jukung sebagai
Alat Transportasi Sungai Masyarakat Banjar. Blog: Jendela
IPS. https://jendelaips.ulm.ac.id/2020/07/12/jurnalistik-
mengenal-jukung-sebagai-alat-transportasi-sungai-masyarakat-
banjar/
Hapip, Abdul Djebar. 1997. Kamus BANJAR-INDONESIA. Jakarta :
Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen
Pendidikan dan Kebudayaan.
Hartiningtyas Widjati, dkk. 2021. Bahasa Indonesia: Keluargaku Unik
untuk SD Kelas II. Jakarta : Kementrian Pendidikan,
Kebudayaan, Riset, Dan Teknologi Badan Standar, Kurikulum,
Dan Asasmen Pendidikan Pusat Perbukuan.
Hasan, Zainudin. Buah khas Kalimantan. Blog: Hasan Zainudin.
https://hasanzainuddin.wordpress.com/buah-khas-kalsel/
Seman, M.Syamsiar. 2010. KUPU-KUPU SAYANG. Banjarmasin :
Lembaga pendidikan banua.
Riwayat Pekerjaan :
2013 – 2014 : Guru di PAUD Tiara Azzahra
2014- Sekarang : Guru SDN 3 Guntung Payung
Riwayat Pendidikan :
2017 : S1 PGSD Guru Kelas Universitas Ahmad Yani Banjarmasin
Riwayat Pekerjaan :
2010- Sekarang : Guru SDN 3 Sungai Ulin
Riwayat Pendidikan :
2017 : S1 PGSD Guru Kelas Universitas Lambung Mangkurat
2009 : DII PGSD Guru Kelas Universitas Lambung Mangkurat
BIODATA EDITOR
Riwayat Pekerjaan :
2004 : Guru di SMAN Banjarbaru
2006 - 2022 : Guru di SDN 1 Guntung Manggis
2022 - sekarang : Kepala Sekolah di SDN 1 Sungai Besar
Riwayat Pendidikan :
2012 : S2 FKIP PBSID, Banjarmasin
2014 : S1 PGSD Banjarmasin
2004 : S1 FKIP PBSID Banjarmasin