BBR 16203

MEKANIK , SIFAT JIRIM DAN HABA

TAJUK:

PEPEJAL, CECAIR DAN GAS

PENSYARAH: PN. AINI NAZURA BINTI PAIMIN

Disediakan oleh: KUMPULAN 6

MOHD FADLISHAM BIN BACHOK
SARITHA A/P BALASUBRAMANIAM
SITI NORIATI BINTI ITHNIN

CB 120026
CB 120032
CB 120010

Jirim boleh wujud dalam 3 fasa

Pepejal
Cecair
Gas

Apa itu Jirim?

Sifat-sifat Jirim dalam Keadaan Pepejal, Cecair dan Gas

Sifat-sifat

Pepejal

Susunan zarah Zarah-zarah disusun

dengan teratur dan
rapat.

Pergerakan
zarah

Cecair

Gas

Zarah-zarah tidak diatur

dengan teratur.
Terdapat ruang yang
sederhana saisnya di
antara zarah-zarah.

Zarah-zarah berada
jauh antara satu sama
lain dan tidak
tersusun dengan
teratur.

Zarah-zarah bergetar Zarah-zarah bergetar

dalam kedudukan tetap. secara rawak dan
menggelongsor di atas
permukaan zarah lain.

Zarah-zarah bergerak
secara rawak dengan
laju yang amant
tinggi.

Daya tarikan di Sangat kuat

antara zarah

Kuat tetapi lebih lemah Sangat lemah

berbanding dengan
pepejal

Ketermampatan

Sangat susah
dimampatkan kerana
zarah-zarahnya adalah
rapat antara satu sama
lain.

Sangat susah
dimampatkan kerana
zarah-zarahnya adalah
rapat antara satu sama
lain.

Isipadu

Tetap

Tetap

Kandungan
tenaga
Bentuk

Senang dimampatkan
kerana zarahzarahnya adalah jauh
antara satu sama lain.

Mengikut isipadu
bekas
Lowest Energy Content Moderate energy
Highest
content.
energy content
Tetap
Mengikut bentuk bekas Mengisi seluruh
bekas

Jirim dalam tiga keadaan yang berlainan,

banyak memberi manfaat kepada manusia

dalam pelbagai cara.

Sebagai contoh, pepejal yang keras dan kuat,

mempunyai banyak kegunaannya:
Besi (iron) boleh digunakan untuk membuat
badan kenderaan (body of vehicles).
Kayu

digunakan

untuk

membina

(house) dan perabot (furniture).

.

rumah

Pengetahuan

tentang

(properties

gas)

of

sifat-sifat

telah

gas

membolehkan

manusia untuk mengangkut gas-gas penting.

Gas seperti gas petroleum cecair (liquefied
petroleum gas) dimampatkan dan diangkut
dalam bentuk cecair, yang mana ia lebih

menjimatkan.

Manusia
ketumpatan

juga

menggunakan

(concept

manfaat mereka.

of

density)

konsep
untuk

Contoh-contoh aplikasi yang menggunakan konsep ketumpatan:

Pelampung/Boya
Pelampung/boya (buoy) mempunyai silinder yang berisi
dengan udara untuk membolehkan ia terapung di atas air.
Lampu

(mengeluarkan

cahaya)

diletakkan

pada

peranti/peralatan ini, dan ditinggalkan terapung di laut

sebagai rujukan kepada pelayar-pelayar (sailors) untuk ke
lokasi yang lebih selamat.

Kapal dan bot laju

Sebuah kapal yang beratnya beribu-ribu tan boleh terapung
kerana ruang udara di dalam kapal itu membolehkan ianya
terapung. Badan bot laju dibuat daripada kaca gentian
(fiber glass) yang kukuh yang mempunyai ketumpatan yang
lebih rendah daripada keluli (steel).

Hidrometer
Hidrometer

(hydrometer)

merupakan

instrumen

yang

digunakan untuk menentukan ketumpatan cecair, sebagai

contoh,

ketumpatan

asid

dalam

bateri

kereta.

Jika

ketumpatan asid adalah rendah, tiub kaca akan tenggelam

dan menunjukkan bacaan yang tinggi pada skala. Jika
ketumpatan asid adalah tinggi, tiub kaca akan terapung
dan menunjukkan bacaan yang rendah pada skala.

Membina kapal selam

Kapal selam dilengkapi dengan tangki ballast (ballast
tank) bertindak untuk mengawal kedudukan kapal selam.
Untuk menyelam, injap di tangki ballast dibuka bagi
membolehkan air laut masuk ke dalam tangki tersebut.
Untuk menimbulkan kapal selam ke permukaan laut,
udara dari pemampat (compressor) dipam ke dalam
tangki ballast bagi mengeluarkan air laut daripada

tangki.

PROSES
Peleburan
Pepejal - Cecair
Haba : Diserap
Tenaga Kinetik :Bertambah

Kodensasi
Gas - Cecair
Tenaga : Dibebas
Tenaga Kinetik : Berkurang

Pembekuan
Cecair - Pepejal
Haba : Dibebaskan
Tenaga Kinetik :Berkurang

Pemejalwapan
Pepejal - Gas
Tenaga: Diserap
Tenaga Kinetik : Bertambah

Pendidihan / Penyejatan
Cecair - Gas
Haba : Diserap
Tenaga Kinetik : Bertambah

Pemejalwapan
Gas - Pepejal
Tenaga: Dibebas
Tenaga Kinetik : Berkurang

MISKONSEPSI DALAM MENGKELASKAN BAHAN BERDASARKAN SIFAT

MISKONSEPSI 1
MURID MENGKELASKAN JELI SEBAGAI CECAIR
Miskonsepsi ini berlaku kerana murid menggunakan istilah'cair'; 'macam air',
'berair' dan 'dibuat daripada air' bagi menerangkan konsep cecair. Ada murid

yang mencampuradukkan istilah air dan cecair. Murid beranggap bahawa jeli
ialah cecair kerana jeli diperbuat daripada air. Ada juga murid yang mengkelaskan
jeli sebagai cecair kerana jeli lembut. Mereka berpendapat bahawa hanya bahan
yang keras ialah pepejal.

KAEDAH PENGAJARAN (JELI SEBAGAI CECAIR)

1. Guru menunjukkan jeli.

2. Beberapa orang murid diminta untuk membuka penutup jeli lalu meletakkan jeli
di atas pinggan seperti berikut......

3. Murid memerhatikkan jeli di atas pinggan.

4. Murid dibimbing supaya menyatukkan bentuk jeli tidak berubah walaupun jeli
lembut.

MISKONSEPSI DALAM MENGKELASKAN BAHAN BERDASARKAN SIFAT

MISKONSEPSI 2
MURID MENGKELASKAN PASIR SEBAGAI CECAIR
Konsep pepejal yang difahami oleh kebanyakan murid ialah pepejal ada berat, pepejal
ada isipadu tetap dan pepejal ada bentuk tetap. Miskonsepsi berlaku apabila murid
mengkelaskan pasir sebagai cecair. Murid beranggap bahawa pasir yang dipegang
dalam tangan boleh 'mengalir' seperti cecair dan tidak mempunyai bentuk yang tetap.

KAEDAH PENGAJARAN PASIR SEBAGAI CECAIR

1. Guru menunjukkan seketul batu kepada murid-murid.
2. Murid memegang dan merasa batu.
3. Murid dibimbing menyatakan sifat-sifat batu secara bersoal jawab.
a) Adakah batu itu mempunyai berat?
b) Adakah bentuk batu ini berubah apabila dipegang?
4. Murid mengkelaskan batu sebagai pepejal.
5. Guru menunjukkan pasir.

6. Murid diberi peluang untuk menyentuh dan merasai pasir.

7. Guru memberitahu murid bahawa pasir ialah batu yang sangat kecil.
8. Murid dibimbing supaya menyatakan pasir merupakan pepejal walaupun saiznya
kecil.

MISKONSEPSI DALAM MENGKELASKAN BAHAN BERDASARKAN SIFAT

MISKONSEPSI 3
MURID MENGKELASKAN BELON SEBAGAI GAS

Murid-murid berpandangan bahawa bentuk belon berubah sebelum dan

selepas ditiup. Oleh itu, mereka mengkelaskan belon sebagai gas.
Miskonsepsi juga berlaku mungkin disebabkan eksperimen berkaitan sifat
gas yang dibuat dengan menggunakan belon. Murid membayangkan udara
yang berada dalam belon dan mengkelaskan belon sebagai gas.

KAEDAH PENGAJARAN (BELON DAN GAS)

1. Guru membahagikan belon yang belum ditiup kepada murid-murid.

2. Murid menyentuh dan merasai sifat belon.
3. Murid meniup belon.
4. Guru bertanya belon yang telah ditiup.
5. Guru bertanya sama ada bentuk belon berubah atau tidak.
6. Murid dibimbing menyatakan bahawa rupa bentuk belon berubah kerana
belon yang diperbuat daripada getah itu adalah elastik.
7. Murid diminta melepas udara dalam belon sambil merasai gas yang
terlepas.