BAB 6: STATISTIK III

6.1 Selang Kelas

LATIHAN 6.1:
1. Lengkapkan setiap jadual berikut:
Selang kelas

Had Bawah

Had Atas

Sempadan Bawah

Sempadan Atas

2-5

1.5

5.5

Had Bawah

Had Atas

Sempadan Bawah

Sempadan Atas

Had Bawah

Had Atas

Sempadan Bawah

Sempadan Atas

6-9
10-13
14-17
(b)
Selang kelas
11-20
21-30
31-40
41-50
(c)
Selang kelas
2.0-3.9
4.0-5.9
6.0-7.9
8.0-9.9
6.2 Mod dan Min bagi Data Terkumpul
LATIHAN 6.2:
1. Lengkapkan setiap jadual berikut. Seterusnya, cari (i) kelas mod
(a)
Selang kelas

Kekerapan (
f )

1-3

4-6

7-9

10-12

13-15

Jumlah

Titik tengah (
x )

(ii) min

Titik tengah
kekerapan (
fx )

(i) Kelas mod=

(ii) Min =

Jumlah

(b)

Selang kelas

Kekerapan ( f
)

1-4

5-8

9-12

13-16

17-20

Jumlah

Titik tengah (
x )

Titik tengah
kekerapan (
fx )

(i) Kelas mod=

(ii) Min=

Jumlah

2. Bagi setiap jadual kekerapan berikut, carikan (i) kelas mod

(a)
Selang kelas

Kekerapan (f)

1-5

6-10

11-15

16-20

12

21-25

26-30

31-35

(ii) min
(i) Kelas mod=

(ii) Min =

Jumlah

(b)
Selang kelas

Kekerapan (f)

11-20

21-30

31-40

12

41-50

18

51-60

23

61-70

11

71-80

(i) Kelas mod=

(ii) Min =

Jumlah

(c)

Selang kelas

Kekerapan (f)

1-20

21-40

41-60

61-80

13

81-100

(i) Kelas mod=

(ii) Min =

Jumlah

6.3 Melukis Histogram

Kaedah 1 : Paksi-x ditanda sebagai selang kelas.
Contoh
Jadual di sebelah menunjukkan taburan
permainan. Dengan menggunakan skala 2
kepada 2 orang peserta pada paksi-y, bina
kekerapan.

Umur
(Tahun)
1 5
6 10
11 15
16 20
21 25
26 30

Kekerapan
2
8
12
6
10
4

umur bagi 42 orang peserta dalam satu

cm kepada 5 tahun pada paksi-x dan 2 cm
satu histogram berdasarkan jadual

Kaedah 2 : Paksi-x ditanda sebagai titik tengah kelas

Contoh
Jadual di sebelah menunjukkan taburan umur bagi 42 orang peserta
dalam satu permainan. Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5
tahun pada paksi-x dan 2 cm kepada 2 orang peserta pada paksi-y, bina
satu histogram berdasarkan jadual kekerapan.

Umur
(Tahun)
1 5
6 10
11 15
16 20
21 25
26 30

Kekerapan
2
8
12
6
10
4

Kaedah 3 : Paksi x ditanda sebagai sempadan kelas

Contoh
Jadual di sebelah menunjukkan taburan umur bagi 42 orang peserta
dalam satu permainan. Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5
tahun pada paksi-x dan 2 cm kepada 2 orang peserta pada paksi-y, bina
satu histogram berdasarkan jadual kekerapan.

Umur
(Tahun)
1 5
6 10
11 15
16 20
21 25
26 30

Kekerapan
2
8
12
6
10
4

LATIHAN 6.3
1

Jadual berikut menunjukkan markah yang diperolehi 40 orang murid dalam suatu ujian Fizik.

39
57
67
33

65
60
81
55

55
89
70
59

49
54
95
88

55
34
63
32

62
58
72
37

92
42
67
43

81
84
40
51

69
72
38
47

61
69
48
47

a) Berdasarkan data di atas dan dengan menggunakan saiz selang kelas 10, lengkapkan jadual berikut.
4 markah
Markah

Kekerapan

30 - 39

Titik tengah
34.5

40 - 49

b) Berdasarkan jadual di (a),

(i)
nyatakan kelas mod,
(ii)

hitungkan min markah bagi ujian Fizik tersebut.

4 markah

c) Untuk bahagian soalan ini, gunakan kertas graf yang disediakan.

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 10 markah pada paksi mengufuk dan 2 cm kepada 1 orang murid pada
paksi mencancang, lukis histogram bagi data tersebut.

4 markah

Data dalam rajah di bawah menunjukkan jisim, dalam kg, bagi bagasi sekumpulan atlit. Setiap atlit mempunyai
sebuah bagasi.

32
26
29
24

14
18
25
19

20
26
29
16

13
22
33
23

25
29
25
27

22
27
24
26

10
21
24
16

24
28
21
20

a) Berdasarkan data di atas dan dengan menggunakan saiz selang kelas 3, lengkapan jadual berikut.

4 markah
Jisim (kg)

Kekerapan

Titik tengah

10 - 12
13 - 15

b)

Berdasarkan jadual di (a), hitungkan min anggaran bagi jisim bagasi atlit dan berikan jawapan anda betul kepada
dua tempat perpuluhan.
4 markah

c)

Untuk bahagian soalan ini, gunakan kertas graf yang disediakan.

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 3 kg pada paksi-x dan 2 cm kepada 1 bagasi pada paksi-y, lukiskan satu
histogram bagi data tersebut.

3 markah
d)

Nyatakan satu maklumat yang diperoleh berdasarkan histogram di (c).

2 markah

Rajah berikut menunjukkan skor ujian Biologi bagi 30 orang murid Sains.

35
46
37
54
68

47
39
73
68
84

85
33
42
59
66

34
38
46
57
59

54
58
54
52
54

42
57
52
59
60

(a) Berdasarkan data di atas dan dengan menggunakan saiz selang kelas 10, lengkapkan jadual berikut.
3 markah
Skor

Kekerapan

Titik tengah

30 - 39

(b) Berdasarkan jadual di (a), hitungkan

i) julat,
ii) min anggaran bagi skor ujian Biologi

4 markah

(c) Untuk bahagian soalan ini, gunakan kertas graf yang disediakan.
Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 10 markah pada paksi-x dan 2 cm kepada 2 orang
murid pada paksi-y, lukis satu histogram bagi data tersebut.

3 markah

6.4 Melukis Poligon Kekerapan

Contoh
Jadual di sebelah menunjukkan taburan kekerapan bagi
berat 30 orang peserta dalam satu pertandingan larian.
Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 kg pada paksix dan 2 cm kepada seorang peserta pada paksi-y, lukis satu
poligon kekerapan berdasarkan jadual kekerapan di
sebelah.

Berat
(kg)
30 34
35 39
40 44
45 49
50 54
55 59
60 64
65 69

Kekerapan
0
1
4
7
8
6
4
0

Titik
Tengah
32
37
42
47
52
57
62
67

LATIHAN 6.4:
1

Data dalam Rajah 4 menunjukkan markah yang diperolehi oleh sekumpulan pelajar dalam suatu
Peperiksaan Percubaan.
48
50
46
35

56
48
39
45

42
65
49
54

55
51
41
55

69
62
42
61

58
54
56
57

54
47
60
44

51
46
62
50

Rajah 4
a) Berdasarkan data dalam Rajah 4 dan dengan menggunakan saiz selang kelas 5 markah, lengkapkan Jadual
2 dalam ruang jawapan.
[4 markah]
b) Berdasarkan Jadual 2, hitung min anggaran markah yang diperolehi oleh pelajar.
[3 markah]
c) Untuk ceraian soalan ini, gunakan kertas graf yang disediakan.
Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 markah pada paksi mengufuk dan 2 cm kepada 1 pelajar
pada paksi mencancang, lukis satu poligon kekerapan bagi data itu.
[4 markah]
d) Berdasarkan poligon kekerapan di (c), nyatakan satu maklumat berkaitan markah tersebut.
[1 markah]
Jawapan:
(a)
Markah
30 34
35 39

(b)

Kekerapan

Titik tengah

Jadual 2

a) Rujuk graf.
(d)
10

Markah ujian Bahasa Inggeris bagi 40 orang murid adalah seperti berikut.
38
40
35
56
60

64
51
45
49
50

68
42
43
44
41

53
49
56
55
48

46
59
69
43
44

61
61
55
45
48

51
47
50
56
56

46
41
46
54
40

a) Berdasarkan data di atas dan dengan menggunakan saiz selang kelas 5, lengkapkan jadual
berikut.
3 marks
Markah

Kekerapan

Titik Tengah

30 - 34
35 - 39

b) Berdasarkan jadual di (a), hitungkan min anggaran markah bagi murid.

3 markah

c)

Untuk bahagian soalan ini, gunakan kertas graf yang disediakan.

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 markah pada paksi-x dan 2 cm kepada 2 murid pada paksi-y,
lukiskan satu polygon kekerapan bagi data itu.
[5 markah]

d) Nyatakan satu maklumat yang diperoleh daripada polygon kekerapan itu.

[1 markah]

3
26
50
42
26

37
28
46
31

30
49
26
35

31
42
53
40

29
30
31
44

55
50
40
27

32
28
34
47

46
33
48
33

11

Data dalam rajah di atas menunjukkan tinggi, dalam cm, bagi 32 pohon pokok jagung di suatu kebun.
(a) Berdasarkan data di atas dan dengan menggunakan saiz selang kelas 5, lengkapkan jadual berikut.
4 markah
Tinggi (cm)

Kekerapan

Titik tengah

21 - 25
26 - 30

(b) Berdasarkan jadual di (a), hitungkan min anggaran ketinggian pokok jagung itu.

3 markah
(c) Untuk bahagian soalan ini, gunakan kertas graf yang disediakan.
Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 cm pada paksi-x dan 2 cm kepada 1 pohon jagung pada paksiy, lukiskan poligon kekerapan bagi data itu.
[4 markah]
(d) Nyatakan kelas mod.
[1 markah]

6.5 Melukis Ogif

Contoh
Jarak(km)

Kekerapan

Kekerapan longgokan

Sempadan atas

12

10 14
15 19
20 24
25 29
30 34
35 39
40 44
45 49

0
7
10
14
18
16
10
5

(14 + 15) 2 = 14.5

19.5
24.5
29.5
34.5
39.5
44.5
49.5

0
0+7= 7
7 + 10 = 17
17 + 14 = 31
31 + 18 = 49
49 + 16 = 65
65 + 10 = 75
75 + 5 = 80

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 km pada paksi-x dan 2 cm kepada 10 unit pada
paksi-y, lukis satu ogif bagi data di atas.
Daripada Ogif, nyatakan :
i)
Median
iii)
Kuartil Ketiga
ii)
Kuartil Pertama
iv)
Julat antara Kuartil

i)
iii)

Median
Kuartil Ketiga

=
=

32.0
37.75

ii) Kuartil Pertama

iv) Julat antara Kuartil

=
=

25.5
37.75 25.5 = 12.25

LATIHAN 6.5:
Contoh:
13

Berat (kg)
Kekerapan
Kekerapan longgokan
Sempadan atas
25 29
0
0
30 34
10
35 39
13
40 44
18
45 49
23
50 54
14
55 59
5
60 64
2
Berdasarkan jadual di atas, lukis satu ogif menggunakan skala 2 cm kepada 5 kg pada paksi-x dan
2 cm kepada 10 unit pada paksi-y.
Daripada Ogif, nyatakan :
i)
Median
iii)
Kuartil Ketiga
ii)
Kuartil Pertama
iv)
Julat antara Kuartil

i)

Median

= ___________

iii) Kuartil Ketiga

= ____________
14

ii)

Kuartil Pertama =

___________

iv) Julat antara Kuartil

= ____________

Data berikut menunjukkan umur, dalam tahun, bagi 40 orang pekerja di sebuah kilang.
20
35
33
42
24

52
34
46
36
34

44
45
39
37
44

45
30
47
49
38

26
36
37
42
28

33
29
35
33
42

35
27
54
48
41

40
53
40
54
43

(a) Berdasarkan data di atas dan dengan menggunakan selang kelas 5, lengkapkan jadual berikut.
[4 markah]
Umur(Tahun)
(b)

Sempadan atas

Kekerapan

Kekerapan longgokan
U
nt
u
k

20 - 24
25 - 29
30 - 34
35 - 39
40 - 44
45 - 49
50 - 54

bahagian soalan ini, gunakan kertas graf yang disediakan.

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 tahun pada paksi-x dan 2 cm kepada 5 pekerja pada paksi-y,
lukiskan satu ogif bagi data itu.
[4 markah]
(c) Daripada ogif di (b),hitungkan
(i)
julat antara kuartil.

(ii)

bilangan pekerja yang berumur lebih daripada 42 tahun.

[4 markah]

Jadual berikut menunjukkan taburan kekerapan jisim, dalam kg, bagi 80 orang murid.
Jisim(kg)

Kekerapan

30 34

5
15

35 39

40 44

11

45 49

21

50 54

22

55 59

10

60 64

(a) (i) Nyatakan kelas mod.

(ii) Hitungkan min anggaran jisim murid.

[4 markah]
(b) Berdasarkan data di (a), lengkapkan jadual berikut.
[3 markah]
Sempadan atas
29.5

Kekerapan
longgokan
0

80
(c) Untuk bahagian soalan ini, gunakan kertas graf yang disediakan.
Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 kg pada paksi-x dan 2 cm kepada 10 murid pada paksi-y, lukis
satu ogif bagi data itu.
3 markah
(d) Dari ogif di (c), cari julat antara kuartil.

[2 markah]

LATIHAN SOALAN SPM TAHUN LEPAS

SPM 2003
Data dalam rajah di bawah menunjukkan nilai wang, dalam RM, yang didermakan oleh 40 keluarga untuk
tabung kebajikan anak sekolah mereka.
16

40
17
22

23
33
39

27
45
38

30
31
40

20
29
32

24
30
26

28
33
34

35
21
22

34
37
32

32
26
22

35
38
28

39
19
44

27
28

14
35

(a)Menggunakan data dalam rajah di atas dan dengan menggunakan saiz selang kelas RM 5, lengkapkan
jadual berikut.
Nilai Wang (RM)
11 15
16 20

Kekerapan

Kekerapan longgokan

(b) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada RM5 pada paksi x dan 2 cm kepada 5 keluarga pada paksi y,
binakan satu ogif bagi data itu.
(c) Daripada ogif yang anda bina di (b),
(i) carikan kuartil ketiga,

(ii) Seterusnya, terangkan dengan ringkas maksud kuartil ketiga itu.

SPM 2004
Data dalam rajah di bawah menunjukkan jisim, dalam kg, bagasi bagi satu kumpulan pelancong. Setiap
pelancong membawa satu bagasi.
27
29
27

29
10
18

25
19
22

22
16
33

28
13
19

25
21
20

16
23
14

21
24
24

29
24
26

26
25
27

27
31

(a) Berdasarkan data dalam Rajah di atas dan dengan menggunakan saiz selang kelas 3, lengkapkan
jadual berikut.
Selang Kelas

Kekerapan

Titik Tengah
17

10 12
13 15

(b) Berdasarkan jadual di (a), hitungkan min anggaran jisim bagi bagasi-bagasi itu.

(c) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 3 kg pada paksi x dan 2 cm kepada 1 bagasi pada paksi y,
binakan satu histogram bagi data itu.
(d) Berdasarkan histogram di (c), nyatakan satu maklumat yang diperoleh.

SPM 2005
Data dalam rajah di bawah menunjukkan markah ujian bulanan Bahasa Inggeris bagi 42 orang murid.
51
38
43

25
39
44

46
21
34

33
26
28

42
31
31

25
41
23

47
37
36

34
29
40

35
35
30

38
48
38

32
31
39

20
26
23

45
42
22

37
28
54

(a) Menggunakan data dalam Rajah dan saiz selang kelas 5 markah, lengkapkan jadual berikut.
Markah
20 24
25 29

Titik Tengah
22

Kekerapan

18

(b) Berdasarkan jadual anda di (a),

(i) nyatakan kelas mod,
(ii) Hitungkan min markah ujian bulanan Bahasa Inggeris dan berikan jawapan anda betul kepada 2 tempat
perpuluhan.

(c) Dengan menggunakan skala 2 cm to 5 markah pada paksi mengufuk dan 2 cm kepada 1 orang murid
pada paksi mencancang, lukiskan satu histogram bagi data itu.

SPM 2006
Data dalam rajah menunjukkan derma, dalam RM, yang dikutip oleh 40 orang murid.
49
48
23

22
39
30

27
39
45

34
40
39

26
34
38

30
25
35

24
41
29

34
45
43

37
43
31

40
46
35

38
47
37

33
45
28

3
43

25
40

(a) Berdasarkan data dalam rajah dan menggunakan saiz selang kelas 5, lengkapkan Jadual berikut.
Selang kelas
21 25
26 30

Titik tengah
23

Kekerapan
5

Berdasarkan Jadual di (a), hitungkan min anggaran kutipan derma bagi seorang murid.

19

(c) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada RM 5 pada paksi mengufuk dan 2 cm kepada 1 orang murid
pada paksi mencancang, lukiskan satu poligon kekerapan bagi data itu.
(d) Berdasarkan polygon kekerapan di (c), nyatakan satu maklumat berkaitan dengan kutipan derma
tersebut.

SPM 2007
Jadual menunjukkan taburan kekerapan jisim, dalam kg, bagi sekumpulan 80 murid.
Jisim(kg)
30 34
35 39
40 44
45 49
50 54
55 59
60 64
(a)

(i)
(ii)

Kekerapan
5
8
11
21
22
10
3

Nyatakan kelas mod.

Hitung min anggaran jisim bagi kumpulan murid itu.

(b) Berdasarkan jadual di atas, lengkapkan jadual pada ruang jawapan untuk menunjukkan kekerapan
longgokan jisim itu.
Sempadan Atas (kg)
29.5

Kekerapan Longgokan
0

(c) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 kg pada paksi mengufuk dan 2 cm kepada 10 murid pada
20

paksi mencancang, lukiskan satu ogif bagi data itu.

(c) 25% daripada murid-murid dalam kumpulan tersebut mempunyai jisim kurang daripada p kg. Muridmurid ini akan dibekalkan dengan makanan berkhasiat.
Dengan menggunakan ogif yang telah anda lukis di (c), cari nilai bagi p.
SPM 2008
Data di bawah menunjukkan bayaran, dalam RM, oleh 40 pemandu di sebuah pondok tol.
38
18
47

34
46
22

41
21
38

25
42
33

19
36
30

32
30
23

28
33
37

42
37
48

32
43
39

25
25
34

32
24
41

27
18
27

42
26

23
35

(a) Berdasarkan data itu, lengkapkan jadual berikut.

Selang kelas
15-19

Titik tengah
17

Kekerapan

(b) Berdasarkan jadual di (a), hitung min anggaran bayaran tol bagi seorang pemandu.

(c) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada RM 5 pada paksi mengufuk dan 2 cm kepada 1 pemandu
pada paksi mencancang, lukiskan satu poligon kekerapan bagi data tersebut.
(d) Berdasarkan poligon kekerapan di (c), nyatakan bilangan pemandu yang telah membuat bayaran tol
lebih daripada RM 34.

21

SPM 2010
Jadual menunjukkan taburan kekerapan umur bagi 88 orang pekerja di sebuah kilang.
Umur (Tahun)
26-30
31-35
36-40
41-45
46-50
51-55
56-60

Kekerapan
3
9
27
31
11
5
2

(a) Hitungkan min anggaran umur bagi seorang pekerja itu.

(b) Berdasarkan jadual di atas, lengkapkan jadual berikut dengan menulis nilai-nilai sempadan atas dan
kekerapan longgokan.

(c)

Sempadan Atas
25.5
30.5

Kekerapan Longgokan
0

60.5

88

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 tahun pada paksi mengufuk dan 2 cm kepada 10 pekerja
pada paksi mencancang, lukiskan satu ogif bagi data tersebut.

(d)

Kilang bercadang untuk menganjurkan satu kem motivasi kepada pekerja-pekerja yang berumur lebih
daripada 47 tahun. Menggunakan ogif di (c), cari bilangan pekerja yang akan menghadiri kem
motivasi tersebut.

SPM 2011

22

Rajah di bawah menunjukkan bilangan buku yang dibaca oleh sekumpulan 24 orang murid dalam satu
program membaca pada tahun 2009.
35
41
50
26
22
33
33
40
24
35
30
38
44
34
28
29
(a) Berdasarkan data di rajah atas, lengkapkan jadual berikut.

27
45
39
30

27
23
36
35

Selang kelas

Kekerapan

Titik tengah

22-26

24

27-31

(b) Nyatakan kelas mod.

(c) Hitungkan min anggaran bagi bilangan buku yang dibaca oleh seorang murid.

(d) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 buku pada paksi mengufuk dan 2 cm kepada1 murid pada
paksi mencancang, lukiskan satu histogram bagi data tersebut.
(e) Berdasarkan histogram yang dilukis, nyatakan bilangan murid yang membaca kurang daripada 32
buku dalam program tersebut.

SPM 2013
23

Rajah berikut menunjukkan markah yang diperoleh sekumpulan 30 orang murid dalam suatu
ujian Matematik.
12
46
59

21
33
65

47
40
37

45
42
33

46
24
49

48
35
57

30
58
28

45
28
52

34
67
60

30
31
56

(a) Berdasarkan data pada rajah di atas, lengkapkan jadual berikut.

Markah
09
10 19

Kekerapan
0

Titik tengah
4.5

(b) Berdasarkan jadual di atas, hitung min anggaran markah bagi seorang murid.

(c) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 10 markah pada paksi mengufuk dan 2 cm
kepada 1 orang murid pada paksi mencancang, lukiskan satu poligon kekerapan bagi data
itu.
(d) Markah lulus ujian itu ialah 44. Menggunakan poligon kekerpan di (c), nyatakan bilangan
murid yang lulus dalam ujian itu.

24