9.

0 MELUKIS HISTOGRAM, POLIGON KEKERAPAN DAN OGIF

9.1 Melukis Histogram

Kaedah 1 : Paksi-x ditanda sebagai selang kelas.

Contoh Umur Kekerapan

Jadual di sebelah menunjukkan taburan umur (Tahun
bagi 42 orang peserta dalam satu permainan. )
Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 1– 5 2
tahun pada paksi-x dan 2 cm kepada 2 orang 6 – 10 8
peserta pada paksi-y, bina satu histogram 11 – 15 12
berdasarkan jadual kekerapan. 16 – 20 6
21 – 25 10
26 – 30 4
Kaedah 2 : Paksi-x ditanda sebagai titik tengah kelas

Contoh Umur Kekerapan

Jadual di sebelah menunjukkan taburan umur (Tahun
bagi 42 orang peserta dalam satu permainan. )
Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 1– 5 2
tahun pada paksi-x dan 2 cm kepada 2 orang 6 – 10 8
peserta pada paksi-y, bina satu histogram 11 – 15 12
berdasarkan jadual kekerapan. 16 – 20 6
21 – 25 10
26 – 30 4
Kaedah 3 : Paksi –x ditanda sebagai sempadan kelas

Contoh Umur Kekerapan

Jadual di sebelah menunjukkan taburan umur (Tahun
bagi 42 orang peserta dalam satu permainan. )
Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 1– 5 2
tahun pada paksi-x dan 2 cm kepada 2 orang 6 – 10 8
peserta pada paksi-y, bina satu histogram 11 – 15 12
berdasarkan jadual kekerapan. 16 – 20 6
21 – 25 10
26 – 30 4
LATIHAN

Jadual di sebelah menunjukkan taburan suhu Suhu (°C ) Kekerapan

maksimum pada suatu hari tertentu bagi 40 buah 1– 5 3
bandar. Dengan menggunakan skala 2 cm 6 – 10 8
kepada 50°C pada paksi-x dan 2 cm kepada 2 11– 15 7
buah bandar pada paksi-y, bina satu histogram 16 – 20 11
berdasarkan jadual kekerapan 21 – 25 9
26 – 30 2
9.2 Melukis Poligon Kekerapan

Contoh Berat Kekerapan Titik

Jadual di sebelah menunjukkan (kg) Tengah
taburan kekerapan bagi berat 30 30 – 34 0 32
orang peserta dalam satu 35 – 39 1 37
pertandingan larian. Dengan 40 – 44 4 42
menggunakan skala 2 cm kepada 5 45 – 49 7 47
kg pada paksi-x dan 2 cm kepada 50 – 54 8 52
seorang peserta pada paksi-y, lukis 55 – 59 6 57
satu poligon kekerapan berdasarkan 60 – 64 4 62
jadual kekerapan di sebelah. 65 – 69 0 67
LATIHAN

Jadual di sebelah menunjukkan taburan Markah Kekerapan Titik

kekerapan bagi markah 58 orang calon Tengah
dalam satu peperiksaan. Dengan 0
menggunakan skala 2 cm kepada 10 31 – 40 6
markah pada paksi-x dan 2 cm kepada 2 41 - 50 16
orang calon pada paksi-y, lukis satu 51 - 60 10
poligon kekerapan berdasarkan jadual 61 - 70 12
kekerapan di sebelah. 71 - 80 9
81 - 90 5
0
 9.3 Melukis Ogif dan menyatakan Median, Kuartil Pertama, Kuartil Ketiga dan
Julat antara Kuartil.
Contoh
Jarak(km) Kekerapan Kekerapan longgokan Sempadan atas
10 – 14 0 0 (14 + 15) 2 = 14.5
15 – 19 7 0+7= 7 19.5
20 – 24 10 7 + 10 = 17 24.5
25 – 29 14 17 + 14 = 31 29.5
30 – 34 18 31 + 18 = 49 34.5
35 – 39 16 49 + 16 = 65 39.5
40 – 44 10 65 + 10 = 75 44.5
45 – 49 5 75 + 5 = 80 49.5

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 km pada paksi-x dan 2 cm

kepada 10 unit pada paksi-y, lukis satu ogif bagi data di atas.
Daripada Ogif, nyatakan :
i) Median iii) Kuartil Ketiga
ii) Kuartil Pertama iv) Julat antara Kuartil

i) Median = 32.0 ii) Kuartil Pertama = 25.5

iii) Kuartil Ketiga = 37.75 iv) Julat antara Kuartil = 37.75 – 25.5 = 12.25
LATIHAN

Berat (kg) Kekerapan Kekerapan longgokan Sempadan atas

25 – 29 0 0 (29 + 30) 2 = 29.5
30 – 34 10
35 – 39 13
40 – 44 18
45 – 49 23
50 – 54 14
55 – 59 5
60 – 64 2
Berdasarkan jadual di atas, lukis satu ogif menggunakan skala 2 cm kepada 5 kg pada
paksi-x dan 2 cm kepada 10 unit pada paksi-y.
Daripada Ogif, nyatakan :
i) Median iii) Kuartil Ketiga
ii) Kuartil Pertama iv) Julat antara Kuartil

i) Median = ___________ iii) Kuartil Ketiga = ____________

ii) Kuartil Pertama = ___________ iv) Julat antara Kuartil = ____________
SOALAN BERFORMAT SPM

CONTOH

Jadual menunjukkan taburan kekerapan bagi tinggi 84 orang murid tahun satu di sebuah
sekolah.

Tinggi (cm) Titik Tengah Kekerapan

80 – 84 3
85 – 89 9
90 – 94 23
95 – 99 21
100 – 104 16
105 – 109 7
110 – 114 3
115 – 119 2

(a) (i) Lengkapkan jadual di ruangan jawapan.

(ii) Seterusnya, hitung min tinggi murid-murid itu.

(b) Sempadan
atas (cm) 79.5 119.5

Kekerapan
Longgokan

(i) Dengan menggunakan data dalam jadual (a), lengkapkan jadual di ruang
jawapan.
(ii) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 cm pada paksi-x dan 2 cm
kepada 10
orang murid pada paksi-y, lukis satu ogif bagi data di atas.
Daripada ogif anda, cari
(a) median tinggi murid-murid itu,
(b) kuartil ketiga

Panduan

(a) (i) Cari titik tengah bagi setiap kelas, misalnya, (80 + 84) 2 = 82
(ii) Guna rumus min.

(b) (i) Cari sempadan atas dan kekerapan longgokan bagi setiap kelas.
(ii) Ogif ialah graf kekerapan longgokan melawan sempadan kelas.

(a) Median ialah cerapan ke-42.

(b) Kuartil ketiga ialah cerapan ke-63.
Penyelesaian

(a) (i) Tinggi (cm) Titik Tengah* Kekerapan Kekerapan x Titik

Tengah
80 – 84 82 3 246
85 – 89 87 9 783
90 – 94 92 23 2 116
95 – 99 97 21 2 037
100 – 104 102 16 1 632
105 – 109 107 7 749
110 – 114 112 3 336
115 – 119 117 2 234
Jumlah 8 133

Semua titik tengah betul * 1 markah

(ii) Min tinggi = 8 133 2 markah

84

= 96.82 1 markah

(b) (i)
Sempadan 79.5 84.5 89.5 94.5 99.5 104.5 109.5 114.5 119.5
atas (cm)

*Kekerapan
0 3 12 35 56 72 79 82 84
Longgokan

Semua kekerapan longgokan betul * 2 markah

(ii)

Paksi dilukis betul : 1 markah

Tandaan titik : 2 markah
Lengkung : 1 markah

(a) Median tinggi

= 96 cm : 1 markah

(b) Kuartil ketiga

= 101 cm : 1markah
Kesilapan umum

(i) Nilai kekerapan longgokan salah.

(ii) Selang kelas bagi kekerapan 0 tidak ditambah.

(iii) Guna sempadan bawah/titik tengah pada paksi-x.

(iv) Lengkung tidak licin/tidak sentuh titik.

(v) Median/kuartil dibaca dari paksi-y (kekerapan longgokan).

(vi) Min dihitung dari data mentah.

SOALAN-SOALAN SPM

SPM Ulangan 2004, Kertas 2, No.14

Data dalam Rajah di bawah menunjukkan bilangan pokok durian yang ditanam oleh 44
orang petani.

52 33 48 22 34 42 57 51 51 65 41
66 54 66 53 53 34 46 52 65 75 52
25 68 48 63 62 43 52 56 59 49 58
43 58 36 72 68 54 62 40 73 38 63

(a) (i) Berdasarkan data dalam Rajah di atas dan dengan menggunakan saiz
selang kelas 10, lengkapkan Jadual pada ruang jawapan.
(ii) Seterusnya nyatakan kelas mod.
(6 markah)

(b) Untuk ceraian soalan ini gunakan kertas graf pada halaman di sebelah.

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 10 batang pokok pada paksi – x dan

2 cm kepada 5 orang petani pada paksi – y, lukiskan satu ogif bagi data itu.
(4 markah)

(c) Berdasarkan ogif di (b), Ahmad membuat rumusan bahawa 50% petani menanam
kurang daripada 52 pokok durian.
Tentukan sama ada rumusan itu adalah betul atau tidak dan berikan satu sebab.

(2 markah)

Jawapan:
(a) (i)
Selang Kelas Sempadan Atas Kekerapan Kekerapan
Longgokan
11-20 20.5 0 0
21-30

(ii) __________________________________________________________
(b) Rujuk graf pada halaman di sebelah.
(c) ___________________________________________________________

SPM 2003, Kertas 2, No.14

Data dalam Rajah di bawah menunjukkan nilai wang dalam RM, yang didermakan oleh
40 keluarga untuk tabung kebajikan sekolah anak mereka.

40 24 17 30 22 26 35 19
23 28 33 33 39 34 39 28
27 35 45 21 38 22 27 35
30 34 31 37 40 32 14 28
20 32 29 26 32 22 38 44

(a) Menggunakan data dalam Rajah di atas dan dengan menggunakan saiz selang
kelas RM5, lengkapkan jadual berikut:
(4 markah)
Jawapan:

Selang Kelas Sempadan Atas Kekerapan Kekerapan

Longgokan
11-15
16-20

(b) Untuk ceraian soalan ini, gunakan kertas graf yang disediakan pada halaman
sebelah.

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada RM5 pada paksi – x dan 2 cm kepada

5 keluarga pada paksi – y, binakan satu ogif bagi data itu.
(6 markah)
( c) Daripada ogif yang anda bina di (b),

(i) carikan kuartil ketiga,

(ii) seterusnya, terangkan dengan ringkas maksud kuartil ketiga itu.
(2 markah)

Jawapan:

(i) Kuartil ketiga :_______________________________________________

(ii) ___________________________________________________________

SPM 2004, Kertas 2, No.14

Data dalam Rajah di bawah menunjukkan jisim, dalam kg, bagasi bagi satu kumpulan
pelancong. Setiap pelancong membawa satu bagasi.

27 10 22 28 21 14 29 25
29 18 22 13 20 21 24 27
27 25 16 19 16 24 26 27
29 19 33 25 23 24 26 31

(a) Berdasarkan data dalam Rajah di atas dan dengan menggunakan saiz selang
kelas 3, lengkapkan Jadual pada ruang jawapan.
(4 markah)

(b) Berdasarkan jadual di (a), hitungkan min anggaran jisim bagi bagasi-bagasi itu.
(3 markah)

( c) Untukan ceraian soalan ini gunakan kertas graf di sebelah.

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 3 kg pada paksi - x dan 2 cm kepada
1 bagasi pada paksi – y, lukiskan satu histogram bagi data itu.
(3 markah)

(d) Berdasarkan histogram di (c), nyatakan satu maklumat yang diperoleh.

(2 markah)

Jawapan:

Selang Kelas Sempadan Atas Kekerapan Kekerapan

Longgokan
10-12
13-15

(b) ___________________________________________________________

(c) Rujuk graf di sebelah.

(d) ___________________________________________________________

___________________________________________________________
SPM 2005, Kertas 2, No.14

Data dalam Rajah di bawah menunjukkan markah ujian bulanan Bahasa Inggeris bagi 42
orang murid.

51 20 45 31 26 40 30
25 32 37 41 21 36 38
46 38 28 37 39 23 39
33 35 42 29 38 31 23
42 34 26 35 43 28 22
25 47 31 48 44 34 54

(a) Menggunakan data dalam Rajah di atas dan dengan saiz selang kelas 5 markah,
lengkapkan Jadual pada ruang jawapan.
(4 markah)

Jawapan:
(a)

Markah Titik Tengah Kekerapan

20-24 22
25-29

(b) Berdasarkan jadual anda di (a),

(i) nyatakan kelas mod,
(ii) hitungkan min markah ujian bulanan Bahasa Inggeris dan berikan jawapan
anda betul kepada 2 tempat perpuluhan.
(4 markah)
Jawapan:
( b) (i)
(ii)

(c) Untuk ceraian soalan ini, gunakan kertas graf yang disediakan di sebelah..
Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 markah pada paksi mengufuk dan 2
cm kepada 1 orang murid pada paksi mencancang, lukiskan satu histogram bagi
data itu.
(4 markah)

JAWAPAN
9.1 Histogram 9.3 Ogif

9.2 Poligon Kekerapan SOALAN SPM 2004 ULANGAN

(a) (i)

Selang Sempadan Kekerapan Kekerapan

Kelas Atas Longgokan
11 – 20 20.5 0 0
21 – 30 30.5 2 2
31 – 40 40.5 6 8
41 – 50 50.5 8 16
51 – 60 60.5 15 31
61 – 70 70.5 10 41
71 – 80 80.5 3 44

(ii) 51 – 60_______________________

(b) Rujuk graf pada halaman di sebelah.

(c) Tidak, 50% petani menanam kurang daripada 56

pokok durian. 5
0
Kekera
Kekera

50
2
3
4
5
6
87
2
3
4
5
6
78

45
40
Bilanga
Kekerapan Longgokan

35 Bilanga
30
25
20
15
10
5
0
20.5 30.5 40.5 50.5 60.5 70.5 80.5
Bilangan Pokok Durian
SPM 2003 SPM 2004

SPM 2005