4

ETHICS IN THE MARKETPLACE

 PENGENALAN
Sebab-sebab pasaran bebas dijustifikasikan

• agih sumber & edar komoditi dgn cara adil

• maksimumkan utiliti ekonomi ahli-ahli
masyarakat
• hormati kebebasan memilih pembeli & penjual

- Aspek-aspek moral – bergantung kepada

sifat persaingan sistem pasaran
 PENGENALAN
• Jika fima bergabung & guna kuasa yang dikongsi
- tetapkan harga
- keluarkan pesaing melalui amalan tidak adil
- perolehi keuntungan monopoli berasaskan
perbelanjaan pengguna
 pasaran menjadi tidak kompetitif & hasil pasaran
tidak adil
 kemerosotan dalam utiliti sosial
 sekatan terhadap kebebasan individu membuat
pilihan
 PENGENALAN
Persaingan Pasaran (Market Competition)

Persaingan

– pertentangan antara dua @ lebih pihak yang

cuba dapatkan sesuatu

Persaingan Pasaran

– libatkan lebih daripada hanya pertelingkahan

antara dua @ lebih firma
• Tahap/jenis persaingan dalam pasaran &
isu-isu yang ditimbulkan
• Persaingan sempurna (perfect competition)
• Monopoli tulin (pure monopoly)
• Oligopoli (oligopoly)
 PERSAINGAN SEMPURNA
Pasaran (market)

• mana-mana forum di mana manusia hadir secara

bersama untuk tujuan bertukar pemilikan ke atas
barangan @ wang
• kecil & sangat sementara
• agak besar & kekal secara relatif
 PERSAINGAN SEMPURNA
Pasaran bebas persaingan sempurna

• Pasaran di mana pembeli & penjual tidak

mempunyai kuasa yang dapat memberi kesan

yang signifikan ke atas harga barangan yang

ditukarkan
• Dicirikan oleh 7 ciri
• Terdapat ramai pembeli & penjual
• Semua pembeli & penjual bebas masuk @
• Setiap pembeli & penjual mempunyai
pengetahuan yang lengkap & sempurna
tentang apa yang dilakukan oleh setiap
pembeli & penjual lain
• Semua barangan yang dijual dalam pasaran
adalah serupa (tiada siapa peduli daripada
siapa barang dibeli @ dijual)
• Kos & faedah menghasil @ menggunakan
barangan yang ditukarkan ditanggung oleh
mereka yang membeli @ menjual barangan
• Semua pembeli & penjual adalah
pemaksimum utiliti yang rasional (rational
utility maximizers)
• Tiada pihak luar mengawal harga, kuantiti
atau kualiti mana-mana barangan yang
dibeli & dijual di pasaran (pasaran adalah
tidak dikawal)
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Pasaran yang kompetitif (bebas) memerlukan
• sistem harta persendirian yg boleh dikuatkuasakan
(jika tidak pembeli & penjual tidak mempunyai
pemilikan untuk bertukar barangan)
• sistem kontrak
(membolehkan pembeli & penjual memindah
kontrak)
• sistem pengeluaran
(menghasilkan barangan @ servis di mana
pemilikan boleh ditukarkan)
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Dalam pasaran bebas persaingan sempurna
• Harga pembeli bersedia bayar ke atas barangan
naik apabila kekurangan barangan
• Kenaikan harga pengaruhi penjual untuk sediakan
lebih kuantiti barangan
• Lebih barangan ditawarkan menyebabkan harga

jatuh
• Kejatuhan harga menyebabkan penjual
kurangkan kuantiti barangan ditawarkan
 PERSAINGAN SEMPURNA

• Dalam pasaran bebas persaingan

sempurna
• harga & kuantiti barangan sentiasa
bergerak ke arah titik keseimbangan
(equilibrium point)
Titik Keseimbangan

• Titik di mana
• jumlah yang dihasilkan sama dengan
jumlah pembeli bersedia membelinya @
• jumlah barangan pembeli bersedia utk
beli sama dgn jumlah barangan penjual
sedia utk jual
• harga tertinggi pembeli bersedia utk
bayar sama dgn harga terendah penjual
bersedia utk terima
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Pada titik keseimbangan
• setiap penjual mencari pembeli yang
bersedia membeli barangannya
• setiap pembeli mencari penjual yang
bersedia menjual barangannya
- pada harga kedua-dua pihak bersedia
membayar @ menerimanya
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Pasaran bebas sempurna (persaingan
sempurna)
• memuaskan 3 kriteria moral:
• keadilan (justice)
• utiliti (utility)
• hak (rights)
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Pasaran bebas persaingan sempurna
• mencapai keadilan tertentu
• memuaskan utilitarian tertentu
• hormati hak moral tertentu

• Pergerakan ke arah titik keseimbangan – boleh

diterangkan melalui 2 prinsip:
• principle of diminishing marginal utility
• principle of increasing marginal costs
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Apabila pembeli membeli barangan
• setiap tambahan bagi item akan kurangkan
kepuasan berbanding pembelian barangan awal

Pada bahagian permintaan

• lebih barangan pengguna beli
– semakin kurang bersedia untuk bayar
bagi barangan tersebut
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Pada bahagian penawaran
• lebih unit sesuatu barangan pengeluar
keluarkan – lebih tinggi kos purata untuk
hasilkan setiap unit
• pengeluar guna sumber paling
produktif untuk hasilkan beberapa
barangan pada peringkat awal
• pengeluar perlu beralih kpd sumber
kurang produktif – kos pengeluaran
akan meningkat
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Penjual & pembeli bertemu dalam pasaran yang
sama
• kelok penawaran + kelok permintaan bertemu &
bersilang pada titik keseimbangan
• Pasaran bebas persaingan sempurna (PCFM)
memberikan keadilan (justice)
• Titik keseimbangan
• titik di mana kedua-dua pembeli + penjual
memperolehi harga yang lebih adil (just
price) untuk sesuatu produk
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Dalam PBPS (PCFM)
• penjual & pembeli bertukar barangan
dengan cara yang adil

• Dalam kapitalis
• keadilan (justice) wujud – apabila faedah

(benefits) & bebanan (burdens)

masyarakat diagihkan di mana seseorang
memperolehi nilai sumbangan yang
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Kriteria Keadilan Kapitalis
• Faedah + bebanan didistribusikan secara adil
apabila seseorang individu mendapat pulangan
nilai yang disumbangkan kepada syarikat
• Keadilan memperolehi balik apa yg disumbangkan
• Keadilan hanya boleh dicapai melalui PBPS
(PCFM)
• Pada titik keseimbangan
– penjual & pembeli memperolehi nilai-nilai
apa yang disumbangkan
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Pasaran – memaksimumkan utiliti
pembeli & penjual melalui penggunaan & agihan
barangan dengan kecekapan maksimum

• Dalam PBPS, kecekapan diperolehi melalui tiga cara

1. PBPS motivasikan firma untuk
– melabur sumber-sumber dalam industri yang ada
permintaan yang tinggi daripada pengguna
– tinggalkan industri di mana permintaan rendah
 PERSAINGAN SEMPURNA
2. PBPS galakkan firma
– minimumkan sumber-sumber yang mereka beli
untuk hasilkan sesuatu komoditi
– gunakan teknologi paling cekap

3. PBPS agihkan komoditi di kalangan pembeli di

mana pembeli memperolehi komoditi paling memberi

kepuasan yang boleh dibeli

– tertakluk kepada apa yang tersedia ada untuk
mereka + jumlah yang mereka perlu belanjakan
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Pasaran bebas persaingan sempurna (PBPS)
• menentukan keadilan kapitalis +
memaksimumkan utiliti dgn menghormati hak-hak

negatif pembeli + penjual

• PBPS menghormati hak moral individu

i. Pembeli + penjual bebas untuk masuk @
meninggalkan pasaran berdasarkan pilihan mereka
• PBPS mengambil kira tentang hak kebebasan
negatif terhadap peluang-peluang
 PERSAINGAN SEMPURNA
ii. Semua pertukaran adalah secara sukarela
• Peserta pasaran tidak dipaksa untuk membeli @
menjual apa-apa selain daripada apa yang
mereka bebas + mengetahui bersetuju untuk
membeli @ menjual
• Dalam PBPS – semua peserta mempunyai
pengetahuan lengkap tentang apa yang mereka
beli @ jual
• PSPB mempertahankan hak-hak kebebasan
untuk persetujuan (right of freedom of
consent)
 PERSAINGAN SEMPURNA
• Tidak ada penjual @ pembeli tunggal
– boleh mendominasi pasaran
– membolehkan seseorang untuk
memaksa orang lain menerima syarat-
syaratnya
 PERSAINGAN SEMPURNA
• PBPS adalah moral sempurna dalam 3
aspek
i. sediakan keadilan kapitalis
ii. maksimumkan utiliti dalam bentuk
kecekapan pasaran
iii. hormati hak-hak negatif penting
pembeli + penjual
 PERSAINGAN SEMPURNA
• PBPS tidak berikan lain-lain keadilan
• ia memaksimumkan utiliti hanya kepada mereka
yang menyertai pasaran
• ahli masyarakat tetapi tidak terlibat dalam
pasaran akan tertinggal

• PBPS (PCFM)
• beroperasi hanya apabila individu adalah
bebas sepenuhnya, tidak ambil kira
perhubungan kemanusiaan
 PERSAINGAN SEMPURNA

ETIKA & PASARAN PERSAINGAN SEMPURNA

• PBPS – mendorong pembeli + penjual

bergerak ke arah titik keseimbangan -
mencapai 3 nilai moral yang utama

1. Membolehkan pembeli + penjual

bertukar barangan dengan cara
yang adil
2. Memaksimumkan utiliti pembeli +
penjual
– membolehkan agihan,
penggunaan + distribusi barangan
dgn kecekapan yang sempurna
(perfect efficiency)

3. Membolehkan pencapaian
kecekapan dgn cara menghormati
hak-hak pembeli + penjual terhadap
kebebasan persetujuan
 PASARAN MONOPOLI
Monopoli
• Terdapat seorang penjual
• Penjual lain tidak boleh @ sukar memasuki pasaran
Sebab pesaing sukar memasuki pasaran
• Kos memulakan perniagaan besar
• Pengalaman kurang
Contoh-contoh monopoli
– Western Electric, Standard Oil & American Tobacco
 PASARAN MONOPOLI
• Monopoli
• menetapkan output kurang drpd keseimbangan
• meningkatkan permintaan menyebabkan mereka
memperolehi keuntungan berlebihan
• Pasaran monopolistik + harga +
keuntungan yang tinggi
• mencabuli keadilan kapitalis
• mengenakan harga yg tinggi ke atas barangan
daripada sepatutnya
• harga yg pembeli perlu bayar adalah tidak adil
 PASARAN MONOPOLI
• Pasaran monopoli
• sebabkan kemerosotan dalam kecekapan
sistem
• sebabkan kekurangan barangan yang
diperlukan oleh pengguna
• kekurangan menyebabkan harga
menjadi lebih tinggi daripada harga biasa
 PASARAN MONOPOLI
• Pasaran monopoli tidak menggunakan sumber
dengan cekap
• Monopoli tidak galakkan
• penurunan kos
• mencari kaedah pengeluaran yg lebih murah
• Monopoli perkenalkan perbezaan harga
• Sesetengah orang bayar lebih untuk sesuatu item
berbanding orang lain
 PASARAN OLIGOPOLI
• Kebanyakan industri
– tidak berkeadaan monopoli
– didominasi oleh beberapa firma besar

Oligopoli
• Pasaran antara monopoli + pasaran
bebas persaingan sempurna
 PASARAN OLIGOPOLI

• Dalam oligopoli – 2 drpd ciri pasaran

sempurna tidak ada
• Di sebalik ramai penjual, terdapat hanya
beberapa penjual yang penting
• Bersama-sama dengan monopoli, lain-lain
penjual tidak bebas untuk memasuki
pasaran
 PASARAN OLIGOPOLI
• Oligopoli
• terdapat hanya beberapa penjual yang penting
• lain-lain penjual tidak bebas memasuki pasaran
• Pasaran yang didominasi oleh 4 hingga 8 firma
perniagaan – pasaran yg mempunyai penumpuan
yang tinggi (highly concentrated markets)
• Penyebab utama struktur pasaran oligopoli
• penggabungan (merger) @ penyatuan 2 buah
syarikat yg bersaing dalam lini perniagaan yang
sama
 PASARAN OLIGOPOLI
• Pasaran terdiri drpd sebilangan kecil firma besar
• mudah bagi pengurus bersatu
• tetapkan harga
• hadkan output mereka
• Oligopoli gagal menetapkan
• keuntungan yang adil
• hormati kebebasan ekonomi asas
• melindungi utiliti sosial
 PASARAN OLIGOPOLI
• Oligopoli – boleh menetapkan harga yang tinggi
melalui persetujuan yang eksplisit bagi mengekang
persaingan
• Oligopoli yg lebih tinggi penumpuan
• lebih mudah untuk melanggari
• kepentingan masyarakat (interest of
society)
• kebebasan ekonomi (economic
freedom)
• keadilan (justice)
 PASARAN OLIGOPOLI
Amalan-amalan tidak beretika

1. Penetapan harga (price fixing)

• Firma bersetuju menetapkan harga tinggi
• pasaran yang matang beri tekanan kepada
pengurus pertengahan untuk galakkan jurujual
mereka terlibat dalam penetapan harga
• Firma beroperasi dalam pasaran oligopoli
• mudah bagi pengurus bertemu secara sulit &
bersetuju menetapkan harga pada tahap tinggi
 PASARAN OLIGOPOLI
2. Manipulasi penawaran
(manipulation of supply)
• Firma dalam industri oligopoli bersetuju
hadkan pengeluaran
• harga akan meningkat ke tahap lebih tinggi
drpd harga dalam persaingan bebas
• Manipulasi penawaran menyebabkan
kekurangan dalam pasaran – menaikkan
harga barangan
 PASARAN OLIGOPOLI
3. Penentuan urus janji eksklusif
(Exclusive dealing arrangements)
• Firma hanya menjual kepada peruncit
produknya dengan syarat peruncit
• tidak akan membeli apa-apa produk
drpd syarikat lain
• tidak akan menjual produk tersebut
di luar kawasan geografi tertentu
 PASARAN OLIGOPOLI
• Penentuan urus janji eksklusif
• cenderung hapuskan persaingan antara peruncit-
peruncit yg menjual produk syarikat yang sama
• berkonflik dengan nilai-nilai persaingan bebas
• memotivasi peruncit-peruncit yang menjual
produk sesebuah syarikat tunggal menjadi lebih
agresif dalam menjual produk syarikat
• boleh meningkatkan persaingan sebenar
antara peruncit-peruncit yang menjual produk
syarikat-syarikat yang berbeza
 PASARAN OLIGOPOLI
4. Penentuan Mengikat (Tying arrangements)
• Firma menjual kepada pembeli produk
tertentu dengan syarat pembeli tersebut
bersetuju untuk membeli produk-produk
tertentu lain daripada firma tersebut
 PASARAN OLIGOPOLI
5. Penentuan pengekalan harga runcit
(Retail price maintenance arrangement)
• Syarikat menjual kpd peruncit atas syarat
peruncit bersetuju menggunakan set harga
peruncitan yg sama bagi barangan keluaran
syarikat
• Syarikat hanya menjual jika peruncit bersetuju
menjual barangan syarikat pada harga yang
telah ditetapkan
• Pengeluar mungkin
• mencetak harga runcit yang dicadangkan
• enggan menjual kepada peruncit yang
menjual barangan dengan harga lebih
rendah
 PASARAN OLIGOPOLI
• Tidak sah
• peruncit terlibat dalam rancangan penentuan
pengekalan harga runcit bagi mematuhi harga
pengeluar
• pengeluar memaksa peruncit untuk terlibat dalam
sesuatu persetujuan tertentu
• Penentuan pengekalan harga
• melembabkan persaingan antara peruncit
• mengelak pengeluar drp tekanan persetujuan
bagi menurunkan harga + potongan kos
 PASARAN OLIGOPOLI
6. Diskriminasi harga (Price discrimination)
• Syarikat mengenakan harga yg berbeza kpd pembeli
yg berbeza untuk barangan @ servis yg sama
• Perbezaan harga dibenarkan apabila
• harga berdasarkan kepada perbezaan volum
• lain-lain perbezaan berkaitan dengan kos
sebenar – pengeluaran (manufacturing),
pembungkusan (packing), pemasaran
(marketing), pengangkutan (trasporting) +
perkhidmatan (servicing) barangan
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
• Tahap penumpuan pasaran yang tinggi
dalam oligopoli
• meletakkan kuasa ekonomi ke dalam
tangan sebilangan kecil firma-firma
• Terdapat penulis menyatakan
• kuasa ekonomi yang dimiliki oleh korporat
oligopoli sebenarnya kecil + tidak cukup
untuk memberi kesan ke atas masyarakat
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
• Penulis-penulis lain menyatakan
• faktor-faktor sosial tertentu menghalang
penggunaan kuasa ekonomi ini
OLIGOPOLI & POLISI AWAM

Apa yang perlu dilakukan oleh

masyarakat apabila berhadapan
dengan penumpuan pasaran yang
tinggi dalam industri-industri
oligopoli?
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
Do-Nothing View

• menyatakan bahawa kuasa oligopoli tidak

besar
(i) Walaupun persaingan dalam industri merosot,
ia digantikan dengan persaingan antara
industri dengan produk gantian
- contoh
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
(ii) Kuasa ekonomi korporat besar diseimbangkan +
dikekang oleh “kuasa timbal balas” (countervailling
power) kumpulan-kumpulan korporat lain dalam
masyarakat – Contoh

• Walaupun korporat perniagaan mempunyai syer

yang besar dalam sesuatu pasaran industri, ia
berhadapan dengan pembeli yang sama besar +
sama berkuasa – Contoh
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
(iii) Pandangan ahli-ahli ekonomi
– tidak perlu bimbang dgn kuasa ekonomi
korporat oligopoli besar
• pasaran adalah cekap secara ekonomi
walaupun terdapat beberapa persaing utama
dalam sesuatu pasaran
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
• Walaupun kerajaan patut melarang
penetapan harga + penggabungan (merger)
untuk jadi satu syarikat monopoli tunggal
– kerajaan tidak wajar terlibat untuk hapuskan

oligopoli
• oligopoli sediakan kepada pengguna
produk-produk bebas dipilih untuk dibeli
• penggunaan sumber-sumber ekonomi yang
cekap – menambahbaik kebajikan
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
(iv) Firma yang besar adalah lebih baik dalam
persaingan global
• Syarikat besar memerlukan “economies of scale”
untuk bersaing dengan syarikat-syarikat asing
• Economies of scale – akan mengurangkan kos
pengeluaran barangan – apabila kuantiti besar
barangan dihasilkan dengan menggunakan
sumber-sumber tetap yang sama
– mesin, program pemasaran, kumpulan
pengurus & pekerja yang sama
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
• Syarikat mengeluar dan menjual kuantiti
pengeluaran yang banyak
– boleh agihkan “kos tetap” kepada lebih
banyak unit
– menurunkan kos pengeluaran setiap unit
– boleh jual barangan pada harga rendah
• Dengan membesarkan syarikat – ia berupaya
– mengurangkan harga barangan/produk
– bersaing lebih berkesan dengan syarikat-
syarikat asing
OLIGOPOLI & POLISI AWAM
The Antitrust View

• terdapat pandangan kurang optimis dgn

kuasa yang digunakan oleh korporat-
korporat oligopoli
• menyatakan harga + keuntungan dalam
industri penumpuan yang tinggi adalah
lebih tinggi daripada harga sepatutnya
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
• Pandangan pendokong antitrust
• memecahkan korporat besar kepada
unit-unit lebih kecil – akan cetuskan
tahap persaingan yang tinggi dalam
industri-industri tersebut
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
• Hasilnya
• pengurangan dalam pakatan sulit yang
eksplisit & tacit
• harga rendah kepada pengguna
• inovasi bertambah
• meningkatnya pembangunan teknologi
yang mengurangkan kos
- memberi keuntungan kepada masyarakat
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
Regulation view
• Pandangan menyatakan bahawa korporat oligopoli
tidak perlu dipecahkan
– sebab saiz besar mempunyai kesan faedah
yang mungkin akan hilang jika dipaksa
melaksanakan pemencaran (decentrallize)
• Berpandangan bahawa pengeluaran besar-besaran
(mass production) + distribusi barangan secara
besar-besaran (mass distribution of goods)
– boleh dilakukan oleh firma besar yang
memusatkan aset & personel
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
• Berpandangan penumpuan memberikan firma
besar kuasa ekonomi yg membolehkan mereka
• menetapkan harga
• terlibat dalam bentuk-bentuk gelagat yg
tidak berkaitan dgn kepentingan awam
• Pendokong pandangan Regulation View
• tidak berminat untuk hilang economies of scale
• berminat untuk pastikan pengguna tidak
dibahayakan @ dirugikan oleh firma-firma
besar
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM
• Pendokong Regulation View mencadangkan
– agensi pengawalan undang-undang +
undang-undang dikuatkuasakan bagi
mengawal aktiviti korporat besar
– supaya pengguna tidak dibahayakan
• Cadangan lain
– kerajaan perlu ambil alih operasi firma
kecuali pemilikan awam (public
ownership) dapat menjamin mereka
beroperasi demi kepentingan awam
 OLIGOPOLI & POLISI AWAM

Pandangan mana betul?

• Faedah sosial pasaran bebas tidak ada

jaminan
• Pasaran sendiri tidak boleh dijustifikasikan
secara moral – kecuali firma-firma kekal
bersaing