; l i : 6 l l $ . l l t : i l l r : c l l l . ' ; l l l : i l l t : , d i l F i l l ' . : dl l* .;
rFF F !€j !.;*:;l l"i:i*,! !,i"i,i-;! li.3;+: Li*:;l l**: Li;;J-: |!i*i-! lFri#trtt
I'LAMULMTJIilIAqI'IN
l<irLLL',,L
-,/Jtattt
ot
Penerjemah:
ASEPSAEFULLAHFM
KAMALUDDIM SA'DIYATULHARAMAIN
g
PenerbitBukulslamRahmatan
mmHHmimHElmt
'an
JudulAsli: I'lam al-Muwaqqi'in Rabbal-Alamin
Penulis:IbnuQayyimAlJauziyah
Editor:Muhammad AbdusSalamIbrahirn
Penerbit:Beirur;Daaral-Kutubal-Ilmiyah,14l'7
/1996
(Jilidl-lv)
Edisi Indonesia:
-.- ;i;
i-..; ".'-
x,xrx:x r
I'LAMULMUWAQI'IN
p""J"".
Penerjemah:AsepSaefullahFM
Kamaluddim Sa'diyatulharamain
D€sainCoYer:Singgasana
C€takan:Pertama,November2000
Penerbit:PUSTAKAAZZAM
Telp:(021)9198439
POBOX 7819JATCC 13340JKT
DAFTAR ISI
KATA PENGANTAR t7
/JJ" J6"n
PRAKA 2l
PENDAPATPARA IMAM SEPUTARALAT DAN SYARATFATWA,
SERTAORANGYANG BOLEH MEMBERIKAN FATWA .................47
RIWAYATDARI ORANG-ORANGTERPERCAYATENTANG
PENOLAKAN RA'YU (PENDAPAT) 6l
Daftar Isi - 7
PERDAMAIANDI ANTARA KAUM MUSLIMIN 101
HAK ALLAH I)AN HAK MANUSIA . 103
SEORANGHAKI1VIDAPATMENANGGUHKANPUTUSAN
HUKUN{SESUAIDENGANKEBUTUI{AN r05
DUSTAADALAH SALAH SATUDOSABESAR 111
MENOLAK KI'SAKSIAN ORANG YANG DIDERA KARENA
MENUDUHWANITA-WANITABAIK BERBUA'I'ZINA ............,.....
I13
PEMUTCARAANSEpUTARQIyAS (ANAT,OGI)...............................
tl7
MACA]VI-N,TACAM
QrYAS .............123
SUN,IBER (PA\"GKAL)KEJAHATANITU ADALAH BID,AH
DAN \IF,\GIKUTI HAWANAFSU 127
PERL}IPA\IAAN-PERUNIPAMAANDI DALAM AL-QUR'AN
D-\\ HIK\t-{HNYA.............. 137
I'E\C.\ RI'H KALIMAT TAUHID.. ls5
DALAT{ HUKUM SYARA'ADA PENYAMAANHUKUN,I
.{\TARA DUA HAL YANG SERUPA l6l
.ILI,AT (AI,ASAN)HUKUN,IYANG TERDAPATDALANl
AL-QI R'AN 165
.ILLAT HUKUM YANG TERDAPATDALAM HADITS..,................
I67
HADITS \IU'ADZ BIN JABAL KETIKA DIUTUS
RASULULLAHSAIVKE YANIAN........ 173
IJTIHAD DAN QIYAS(ANALOGDYANG DILAKUKAN OLEH
PARA SAHABATNABI SAW u5
IJMA'(KESEPAKA'IAN)PARA AHLI F'IKIH DALAM
l\lAsALAH QIIAS...................... 179
BEBERAPAKEKELIRUAN AHLUL ALFADZ (TEKTUALIS)
DAN AHLUL MA'ANI (KONTEKSTUALIS) 185
PERBEDAANANTARA PERUMPAMAANYANGBERASAL
DARI ALLAH DAN RASUL-NyADENGANQIyAS..........................
r93
QIVASTIDAK MENJADI HUJJAH (ARGUMEN)PADA ZAMAN
8 I'lamul\lurvaqi'in
CONTOHPERTI'N'IANGANPARA PENGGUNAQIYAS..............,.
209
CONTOHPENGGABUNGANHAI,-HAL YANGBERBEDA...........2I3
PERHATIANATASSEBAGIANSYARATTANPASYARAT
YANG LAIN 217
KETEIAPAN HUKUNI NABI DAUD DAN NAtsISULAIMAN..,.....223
APAKAH TINDAKAN HUKUT{ YANG DIKENAI{-ANKEPADA
SEORANGPENJAHATHARUSSANIADENGANTINDAKAN
YANG DIA PERBUATKEPADAORAN(} }ANG DIJAHATI? ...,,....225
PERT,T]NYAANALISA YAN(; NII,,NDAI,AN,l
DALAM
N{ENETAPKANKI]KUATANDAI-IL }:ANGDIKEMUKAKAN
231
PERBEDAANPENDAPATSI'PUTARNASH:APAKAH NASH
ITU MENCAKUPHUKUM SEGAI-.\PERISTI\\A 235
FANATISMEMASING.MASINGKELON{POKYANG N{ENG-
KLAIM DIRINYA BERPE(}ANGPADA KEBENARAN...............,..,
24I
ISTISHHABDAN PEN{IrAGrANNYA.............................................
L lstishhabKepadaKernurnian Menurul
Aslinya...............................
245
al-Washf
2. Istishhab untukMenetapkan
SuatuHukum......................216
Hukurnljma' dalamMasalah
3. Istishhab yangMenjadiPerdebatan ..248
DALIL YANG MENUNJUKKANKEHUJAHAN ISTISHHAB.........
2,5I
BANTAHANN{AYORITASULAMA TERHADAPJAWABAN
ORANG-ORANGYANGN'TELARANG ........................ 257
KESALAHANORANG-ORANGYANGRI'RPEGANGTEGUH
261
KEADILAN: ASASSEGALAPER.IANJIAN 273
EJ,,JCJ,,.
IJARAH SESUAIDENGANQIYAS 277
QIYASYANG RUSAKADALAH SUN{BERKEJAHATAN,..............283
I.IARAH WANITA UNTUK MENYUSUI ...... 285
BEBERAPAKERAGUANORANG YANG MENIADAKAN
Daftar Isi - 9
QIYAS.......................... 287
MANDI WAJIB KARENA JANABAH 293
PERBEDAANBAYI LAKI-LAKI DAN BAYI PEREMPUAN.....,.....295
PERBEDAANANTARA SHALAT YANG EMPAT RAKA'AT
DENGANSHALAI' YANG LAINNYA 297
299
PERBEDAANANTARA PENCURIDAN PERAMPOK..................."
CELAAN TERHADAPEMOSI DAN SABARDALAM MENCARI
KEtsENARAN.. 301
P e r t a m aC: e l a a nT e r h a d aE
pmosi . . . . . . . . . ... . . . . . . . 3 0 f
K e d u a :S a b a Dr allm MencarK i ebenaran . . . .. . . . . . . . . . 3 0 2
SEPUTARHARAMNYAMEMBERIKAN FATWADAI,AM
MASALAH AGAMA ALLAH TANPADIDASARIILMU
PENGETAHUANDAN IJMA' MENGENAI HAL TERSEBUT........319
CARA YANG DITEMPUH SALAFUSHSHALIH (ULAMA
KLASIK YANG SALEH) .)LJ
325
MANFA'ATMENGULANG.ULANGPERTANYAAN.........."............
URAIAN SEPUTARTAQLID .....".327
10 - I'lamul Muwaqi'in
HLKL\I-\YA -15-t
Daftar Isi - 11
J(ti,r,
/_1,,1,,,
12 - I'lamulMuwaqi'in
SE\lPURir-A..... ................................
525
S\ARAT YANG MENDAHUI,UI DAN MENYI.]RTAI....,,..................
535
KETENTUANHUKUM YANG BI'RLAKU BAGI TU.IUAN.
\llr.NJADI HtiKUN.lBAGI PFINYEIIABNYA
.......................................
539
PEMBOLEHANHIYAL IJERI'I'NTANGANDENGANPRINSIP
5,15
KEtsAN}AKAN SIASATI'I'TJBI]RTENTANGANDENGAN
LANDASANPIJAKAN PARA IMAN,INTU.ITAHII) 569
S11PU'IAR K I SA H N..
A It I A Y UI] A S .............. (el
JAWABANA'IASPITNDAIA'tYANC;NIITN(;A]]{KAN:,,SIASAT
IT'UADAI,AH MI'N(;ELAK DALA]\,tBENl'UK PERBTIATAN''
.....587
\IACAM-MACAMSIASAT ....595
SYARIA'I'TIDAK DIBENTUK I}ERDASARKANKEJADIAN
YANGLANGKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6. .0. 1. . . . . .
KEUTAN{AANPARA INIAN'I.I]VIANI
MAZHAts....,..........,...,.............
605
ITUJUKANYANG BERSIIT{BERI)ARI S}'AITANNlANUSIA.........6I3
SIASATUNTUK ]\,IENCAPAIKEI]ENARANDI'NGAN CARA
YANGDIIiOLEHKAN WAI,AUPUN1'IDAK DISYARI'ATKAN.....619
,/4I, J(.,.,,,,"1
DaftarIsi - 13
HADITS) PEMBERI FATWA. PEMBERI KEPUTUSAN
(HAKIM) DAN PEMBERISAKSI 675
BEBERAPASIKAP YANG HARUSDIMILIKI ORANG YANG
TELAH MENETAPKANDIRINYA UNTUK BERFATWA...,.....,...... 689
N i a td a nK e d u d u k a n n. .y. a ............... .........................
Ilmu, Sikap santun, Tenang dan Tenteram...... .........
690
H a k e k aKte t e n a n g. a
. .n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...............6
. .9. .1. . . . .
K e t e n a n gKahnu s u s . . . . . . . . . . . . . . . . ..............................
PASAL:KETENANGANDALAM MELAKSANAKAN IBADAH....695
Sebab-sebab Ketenangan................ .......................... 695
Tekun M e n g k aijlin u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. 9
. . .6. . . . .
MemilikiKecukupan ..................696
M e n g e t a hSui if aM t anusia...... ..............................
BEBERAPAKALIMAT YANG KUINGAT DARI IMAM AHMAD
TENTANGSIFAT-SIF}TSEORANGPEMBERIFATWA................. 699
OrangLain..............................
DariPendapat
DalilFatwaBersumber
Kepada
BolehBerfatwa TidakDiterima...702
OrangYangKesaksiannya
DensanKehendak
TidakBolehBerfatwa DanSeleraDiri ..................702
EMPATMACAM PEMBERIFATWA..... 705
KEDUDUKANSETIAPMACAM PEMBERIFATWA 709
FATWA SEORANGHAKIM DAN HUKUM DARI FATWAITU .....717
BEBERAPAKEADAAN PEMBERIFATWAYANG SAATITU
TIDAK BOLEH BAGINYAUNTUK BERFATWA 1)a
14 - I'lamul Muwaqi'in
MENGANDUNGBEBERAPAPENGER:I'IAN 747
PEMBERIFATWATIDAK BOLEH MENJADIKAN TUJUAN
ORANGYANG tsERTANYAMENJADI PENGENDALI
FATWANYA 751
APA YANG HARUSDILAKUKAN JIKA DUA ORANG
PEMBAWAFATWA BERSELISIH tJ I
FATWA-FATWA
RASULULLAHSAW.......,. 761
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hA k i d a h . . . . . . . . . . . . . . . . .7. .6. .1. . .
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hT h a h a r a h. . . . . . . . . . . . . . .7. .7. .2.
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hS h a l a t. . . . . . . . . . . . . . . . . . .7. 8
. .0. . .
F a t w a - f h t wR
a a s u l l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hK e m a t i a n. . . . . . . . . . . . . . 7
. .8. .6.
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hZ a k a t. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 8 7
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP u a s a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 9 4
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahHaji . . . . ........E02
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahKeutamaanAlqur'an
d a nD z i k i r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8. l. l. . . . . . . . .
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hJ u a lB e l i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2 1
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahKeutamaan
S e b a g i aA nm a l . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........826
Fatwa-1atwa RasulullahSAW Dllam MasalahHadiahdan Sedekah...827
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS h A W D a l a mM a s a l a hW a r i s a n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2 9
Fatwa-fatwaRasulullahDalamMasalahPemerdekaan
Budak............
832
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP e r k a w i n a n . . . . . . . . . . .8.3. .5. . .
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP e r s u s u a.n. . . . . . . . . . . . . 8
. .4. .5.
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP e r c e r a i a n . . . . . . . . . . . 8
. .4. .7. . . .
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hK h u l u ' . . . . . . . . . . . . . . . . . .8. .5. 1
...
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahDhihardan Li'an ........852
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hM a s a ' I d d a h. . . . . . . . . . . .8. 5. .5
F a t w af a t w aR a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hT e t a p n yN
a asab..........856
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahBerkabungTerhadap
O r a n gM a t i . . . . . . . . . . . . . . . . . . - . . .8. .5. .7. . . . . . .
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahNafkahdan Pakaian
W a n i t ay a n gB e r i d d a h
..................... ........................858
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP e n g a s u h a. .n. . . . . . . . . .E
. .6. .l
F a t w a - f a t wR
a a s u i u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP e m b u n u h a n . . . . . . . . .8. 6
. .2. . .
Fatwa-faiwaRasulullahSAW DalamMasalahSumpah
Daftar Isi - 15
Pembunuhan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8. 6
. .8
a a s u l u l l aS
F a t w a - f a t wR h A W D a l a n lM a s a i a hH u k u n r a n Z i n a . . - . - - - . 8 6 9
a a s u l u l l aS
F a t w a - f a t wR h A W D a l a mM a s a l a hM a k 4 n a n . .. . . . . . . . .. . . 8 7 4
i t a s u l u l l aS
F a t w a - f a l wR h i n u m a n. . . . . . . . . . 8 7 6
h A W D a l a n rn r a s a l aM
Fatwa-fatwaRasulullahSAW Dallm \4asalahSLrr.l.tprlh dan Nadzlr. . tl78
l a s u t u l l aSh A W D a l a r nM a s a l a hJ i h a d. . . . . . . . . . . . 8 8 f
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
F a t w a - f a t wR h A W D a l l r nM l s a l a hI l e r v l n S c n r b e l i h a n
d a nH e r v a nB u r u a n. . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. .. .. . . . . .. . .88'1
h A W D a l a n lM l s a l a hP e n g o b a t a n . . . . . . . . . 8 8 8
a a s u l u l l aS
F a t w a - f a t wR
Fatwa-fatwaRasulullahSAW l)alarnMasalahFiraslt Baik dan
Fi'asatBuruk ,' . tt92
Fatwa-fatwaRasululiahSAW DalarnMasalahBclbagaiMasalah
v a n gP c r t a r t a . . . . . . . . . . . . . . . . - ... 8 9 3
F a t w af r t w a R l s u l u l l l hS A W D a h m M a s a l a hv l r r g K e d L r .a. . . . . . . . . 9 0 1
Fatwa-fatwrIlasulullahSAW Dalan BerbagaiMasalahvlng
Ketiga................. . . . . .. . . . . . . . . .9
. 05
B e b e r a pDao s ad o s l B e s l r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 9 0 9
l rA W . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1 3
i e p l d aF a t w a - l r i t wRaa s u l u l l aS
K e m b a lK
16 - I'lamulMuwaqi'in
KATA PENGANTAR
A n u g e r a hA l l a h S W T y a n g t e r b c s a rb r l i h a n b a N v a u n t L r kr r e n c u p a i
kebahagiaandunia akhirat adalahilmu yirn-gbcrnranlral dan rrmulshaleh.Kedua
h a 1i n i n r e r u p a k l r rt i t i k b a l r k d a l a m r n e l i h a tk l a s i l i k r s i h a n b r A l l a h n t c n j r r d i
u u t r h u n t d a n n t o l t r u n t ,y a n g m e n c l a p a rt a h r n a l t l a r t v a n - gl t t c r c l a p a tc e l l k a .
Kebaikandan kclrurukandapatdibedakansecatategasdengankctlLlrhal tersebtrl.
I l r n u s a n g l t b e r k a i t a nd e n g l n p e r b u a t a nd a n i l n r u p u l a v a n - rn t c n r b r ' t . i k l i n
syalaatpadl pc'rbualan.dan kctnuliaan ilmu sln.gatbertantunr pltclirobjc'k i)nrLt
t € r s c b u l . s e b a g a i r n r n aj l m u y r n g b e l . r l a n f a a tt c r l c t r t k l t r d l t h t t k u n t h u L u t l l
pcrbLlatan manLlsia.'l'rdak ada-jalaniain unluk n'rcn-qgrprti kcrlLtrclhlvrr iltt kecLttli
d e n g a nc u r a h a nc a h a y al e n t c r aR a s u l u l i a hy a n g k e s L t c i a r t n ys a n g r tt e r p c l i h t f i t .
b e l i a L ra d l l a h o r a n g y a n g . j u . j u r 1 . ' u r t gc l a p a tc l i p c l c a r a .) , r r 1 gt i ( l a k b e l b i c a t a
b e r d a s a r k a nh a r v a n a f s u n y r d a n u c l p a n n v u t i d r k l l r i n a t l a l a h r r u h v t t v a t r g
diturunkankepadanya.llnrLrldulah pcngctahtttnnrertgcnrti lltng lltk betdlsarkan
d a l i l , d e n p c n g e t a h u a tna n p ed a l i l a d l l u h t u k d i r .
" K d a k a n l o l t : ' l r t i l o h j o l a r t ( a g o n t u ) k u , r t k t tt l r t n o r t u t Q t ) t ( 1 t t . \q' ( t t , q
ntcttgikutikunutgujuk (kuuru) k<lttttlaAlluh dcngutt hu.ijult.tuttg rttutrt.tr'lulttt
Su<iAllalt, don ttku tiado tenrrusukorottg-rtrung tnrr''rrik. (Ytlsul. 108).
Mcnyarnpaikanbcritadari Allah SWT siingitttergantunqpadl perSclahuln
t e n t a n g r p a y a n g d i s a n p a i k l n i l a n k c y a } . i n u t ra k l i n k e b t ' t r a r a n) a r l - ! l
disaml.raikarrnva. Oleh kalena itu tidak ada kcnrarnpttarpc'rsoirlxn lllilnra InclalLri
r i w a y a t a t a u f a t $ a k e c u a l io l e h o r r n g y a n g b e r i l r n uc h n b c - r i u t . t tItl.l e r t g e t a l t t t i
u r u s a ny a n g d i s a m p a i k r n n y ad a n i a n r e t l p e t c a y l ik c b c n u r a t t n l ' 4 .
S y a r a tl a i n y a n g h a r r . rdsi p e n u h im u b l l i g h ( d : L l a np e r - l e r l i l np c n y a n r b u n g
lidah Allali dan Rasul Nya dllan menl,rmpaikan pL'rinlrh rnintlun lalungln)
adalabbahwa ia hrrus mernpergunrkancallr yrng blik d:rnbi.iaksrrrt.kchidLtpan
diridhai Allah. adil QLrjur') clalamperkutlrn drn lrcrblnlannyu. lahir nlrLtpttnbatin.
Orrrg ylng nrenjadi r v r k i l r l j r t e n t u m c n c l a p l l k c d u d t r l r r nv l n g t n L r l i ac l a n
delljatnya tidak dira.rLrkln lagi, lalu brgainranakedudukrn otang vang rncnjadi
wlkil Tuhan. pengursa kcrajaan langit dan bunri'l tidak dilagLrkrn lagi hahti'a
'jabatarr"
oran-gylilrg mendudtrki itu u ljib nrcnrpelsirpkrn cliri tlan ntcngctahui
s e c a r ab e n l r c l a n s a d a r a k u n p o s i s i v a n g t l i d u t l u k i n l l t . M l k u s c o l l t n g m u l t i
( p e m b e f il a t w l ) d i t u n t u t u n t u k r r e n g e t a h usi i a p uv a n g i l u r k i l i t l u n m e \ r k i n i
bahwa ia akan diluntut pen anggungijarvlbannya cli hutlrrprtnpengadilan lirhln
kclakdi hali kenrudilrn.
O r a n g l a n g p e r t a m ak a l i d i d l u l a t A l l a h u n t u k m e n j a d i" p c r t y l r t t b u n g
sau'.Beliau nrenyanrprikantunvrny'ahcrclasarkan
litlah-Nya" adalahI\,luhantntad
rvahyu.tseliauadalahsehagaiFlakim Yang1\4ahaBijaksartabcrlirntankepadlny-a:
(Shad, 136).Fatu,a-1at*anyaadalah ./rnlrairi o1'Krrllrr urgkapar senrpurnr clatt
mcncakup selurr.rhscgnren umat. Ia wajib diikuti. clilaksanakandrn tli-iatlikan
Kata Pengantar l7
lbndasi kchidupan setelahalqur'an. Akan tetirpi dalant mcnanggapi persoalan
umilt yrng sangat bcrrgarn. pcrbcdaanpendaprt seringkali tak telelrkal. Jika
h a l ( c r s c b u tp a d a a k h i r n y a t c r j a d i p u l r . , , \ l l r h t e l a h m c n t e r i n t l h k l n h a n r b a -
hambanya agar mengernbalikan urusan tcrscbut kepada-Nya dan Rasul-Nya.
Allah SWT berflrm tn " Kttnudicurjika ktntu bc rluinun puldapet t(11tatlg.tcsuutu,
ntnka kantbulikunluhio kt,ptuluAlluh (Alqrr'un) rlutt |lasul (.yunnqltntu)."(An
Nisa.59).
l l u s t r a s i d i : l t i l s n e n - t g l r n r b a l k a nb c t a p a I r r . r l i a n v ao l a n g o r a n g y a n g
m c n d a p a t" r e k o r n e n d a s i "d a r i T u h a n n y , l u l r t u k n r e n v t n p a i k a n a j a r a n N y a .
Dalarr kontckspcrlLuhasrn buku ini rnelekadiscbulscbag;ri l luntul Muv,tuli'in
'un 'ttlontiin.
rabbul yak:ni orlr)g-orln-s yang nrenyanrpaikansyari'at Allah.
Tuhan seru sekalianalrm. Dllam perkembangaun\.ilkt:nudian rtrelekadisebut
"rriufii" atau "penrberi fatwa". Muiii disini berkedudukanscbagai "pentegang
k c b i j a k a nl a n g r n e r r i l i k i o t o r i t a sn r c n r u l u s k a n h u k u n r s u a t up c r t r l r a " . K a r c n a
'bingkli 'yal-r
itulah nrcfekndilctakkanprda paramulii dapatnrencegahnereka
dali kcputusan yang salal]. Scbab, keputusan nrrrfti bcrlaku bagi sL-ri]l)(rflrn-c
d a n d i n r a n l s i l j a . l n e s k i p u n t c r l a d a n g d a p a t d i l l k s l n a k a n d a n c l a p a tp u l a
ditinggalkrn. Seclanekan keputusanhlkinr hanyabellaku bagi tcrddwa dan hrrus
dilaksanakan.Dcn-grn denikiln baik nrullr nrrupun hakim dihadapkrn paclri
baha,vabcsardan pahalabcsarpulr. Kcdulnl'l llksiina oran-gvlng beldili dengan
kaki kiri di nelaka clln kaki kanan di surga kcurlh mana ia akln bergerak'/
Paraularnatelah nrencurahkansegl)l daya dan upavanvauntuk nrcrna-qari
p a r a m u 1 - t ia g a r t i d l k t e l p e l e s e t k e d a l a r n j u r a n g k e s e s a t a n .D a s l r - d l s a r
p e n g a r l b i l l n l a t w a d i s i n i a n l a r al i i i n : ( l ) n a s h a l q u r ' a n ; ( 2 ) n a s h h a d i t s :( 3 )
Fatwa pam sahabat:(.1)Iratwa sahabatyang pliling lurus dan benarjika tcladi
perbedaan:(5) hadits nursrl dan hasan,.jikapersoalantidak terclapatpadl kc-4
c l a s adr i a t a sd a n ( 6 ) Q i y a s . j i k ai r e n a r - h c n acrl i p c r l u k a n .
D c n i k i a n l b n u Q a v l i m r r e n u l i s p a n j l n g l e t r a ld a l a m b u k u " l ' l a r n ' ' i n i
tentangpenrikirln hukLrmislam yang nrerjadi rvaclinl publik pada masanyadan
mrsa nrasascbclurrtnya. Pcrrjclasarnr,a rrcngungkappro-kontrapcrsoalanscputar
d n s a r - d a s ahr u k u n i s l a m s e p e l t i Q i y a s . I s t i h s l n , Q a u l . s h a h a b i .A ' m a l a h l u l
m a d i n a hd l l . P o l e I t t i kl e r s e b u tn e n j a c l il c b i h n r e n a r i ks e b l b d i l e n l k a p i d e n g a n
contoh-contohnyadalanr berbagaipcrsoahn hukum yang dihadapi masyarakat.
'fetapi
scpcrtj nrasalahrvarisan.thaharah.haji. puas:r.zakrl. sewir menyewa dll.
pcrlLLdisarnprikandisini bahu'aclikarenakitnalasantcknis.contoh kasustersebut
t i d i i k s e l n u a n l a d i s u j i k a nd i s i n i . D a l a n r e d i s i l c r j e r n l h a ni n i h a n y a d i a n r b i l
bcberapacontoh kasusyang di Ilandangdapat ikut mcnjclaskanpokok pelsoalan
yang menjadi pokok penlbahasanyang sedane dibicarakan. Mudlh muclahan
upa)'a tersebut tidak mcrcduksi milkna rtul nlen-guran_gi pcsln yan_qhcndirk
c l i s a n r p u i k apne n u l i s n v a .
T e r a k h i r 't,i r d a d a y a d r n u p a v a k e c u a ) i n r j l i k A l l a h S W T v l n g M a h l
m c r n i l i k i s c g a i ac l l y a d l n M a h a K u a s a r n e r c a l i s a ssi c m u a u p a y a . K e b e n a l a n
m u t h k h a n y a h h r t t i l i k A l h h s e m a t aW. a l l a h u a l - h a di il a a l S i r a t ha l N t u s t a q i e m
na billlahi at-Taufiq rva al Hidal'ah.
C j p u t a t , l 6 A _ s u s t u2s0 0 0
Asep Sacfullah FN{
Kamaluddin Sa'divatulharamain
18 I'lamul Murvaqi'in
T'TiT
i'ti'ii;
RJ"
pn,h,,o
-19
PRAKATA
Buku Pertuma... 2l
Kitab-Nyasrbagaipetunjuk.danrahmlt-Nyamengllahkanmurka-N1'a. Maha
B c s a r ' l ' u h r n y a n g l \ ' l a h aM e n g u a s a is e g a l as c s u a t ud c r t g u n r t r b u ltit,alt
(kctuhanan)Nya. keesaiinNye. ilmu-Nyadanhikmah Nya dannrcn.rilikibukti
s e r t as a k s il a n g p a l i n gb e n a ra t a si t u s e m u aJ. i k a t i d a kd c n i i k i a n D. ia tidak
akunrneletrihkltrr bcbcrapa pada
cliantarahanrbahamba-t'r-ya dcrajatkeutanaan
hing-ll I)ia rne-nve rnpumnkrtntibuan karya dari merekadcnganscotanEllaki-
llki. Hrl itu drlakukansupayahanrba-hatnba Nya rrengctrthuibah\\'aDia tclall
rncnulunkan njkqrat-N)'a padatenrpilttclrlpattNya.ntclctakkatt keutanllrnpada
kcdudukrrn-N-"'a, clrir Dia telah rnengkhLtsttskan rahnrat-Nyablgi si:tpltsrjl
lang D i l k e h e n d a k S
i . e s u n g g u h n A
y l l l a h M a h a M e n g e t a h ul ia g i M a h a
Biiuksanl.Keutlrlllan itLradadi tanganAllah 1,angdiberikattnya kcpadaoran-e
y a n gD i a k c h c n d a k d i .r n A l l a h M a h aM en i l i k i k eu t t m a l n y a n gb e s a r .
A k u m e m u j i - N y ad c n g a ns c g a l ap u j i a na t a sn i k I n a tN y a d a nb e r s y u k u t '
kepi(ia Nya atastambehlnkeuliimaln-Nyadankenruliaan-Nya kcpldaku.Aku
rrcnrohonrnrpunankcpada-Nvt dan bcrtaubatdlri segaladosa yang dapat
rncnghilangkan nikmlt Ny:r dan ttrcnurunkiitr siksl-Nya.
'l
Aku bcrsirksi scsungguhnya tidakada uhanselainAllah.tidakadasekutu
bagi-Nya, y a n gtclah m e n c i p t a k a)na n g i td a n b u m i s e r t as c l u r u hi s i n y a .D i a
telah menurunkanagatnadan menetapkankiblat, yang untuk lrernpcrtahan-
kannyatelahdikobarkan j ihad.dandengannya Allah SW'l'telahmemerintahkan
har.nbahamba-Nya.ltu adalahfitrah Allah yang merupakandasarpenciptlrtn
rrlnusia dan kunci ibadahkepada-Nyayang telah diserukankepadaseluruh
umal rranusiamelaluirasul-rasul-\ya,yaitu Islanr.la adalahkunci rlriar ris-
snlanlr (kantpungdamai/ sur-ta),fbndirsikcrvajibandan sunnith,dalt orang
)lng ucilpanterrkhirnya"tidak ldl l'uhanselainAllah", ia akal tnasuksurga.
Aku bersaksiblhwa Muhannrad adalahharnbaAllah. rasul-Nyadan
a i a n t a r ac i p t r a n - N y aa. r g u m e n t a s i - Nby a g ih a m b ah a m b a - N y a ,
p i l i h a n - N yd
dan perrblwa wahyu-\ya, yang telahdiutussebagairahmatdan tcladanbagi
seluluhalamscmesta. petuniuk.ialanbaginanusia,alasandanbuktikebcnatan-
Nya bagiorang-orangyang ingkar.dan kerugianbagi orang-orang yang kafir.
r\llah telahrnengutusnya denganmernbawa petunjuk dan aganla yang benar
sebrguikabargcmbila dan pcringatan,seruankepadaAllah dengln izin-t"..ya
d a n l e n t c I l y a n g t c ! ' a n -bqe n d e l a n g M . e l a l u i b e l i a up u l a A l l a h t e l a h
nr en g a nu g e r a kha n n i k n t a t - N y ak e p a d as e l u r u hp e n g h u n li a n g i t y a n g t i d a k
pcrnahdlpat nercka syukuli,dibentangkan oleh rnalaikatmalaikal-Nyttyan-s
dekat,dikuatkan olch perlolongirn-Nya dan orang-orangyarlgberinran.Allah
t c l a h m e n u r u n k i r nk e p a d a n y aK i t a b - N y a y a n g n y a t a ( A l - Q u r ' a n ) . y a n g
rnembcdakan antarayanghaqdanyln-sbathil,petunjukdarlkcscsatan. ketaatan
d a n k c i n g k a r a nk, e r a - q u adne n k c y a k i n a n K
. e r l . t u d i aAn l l a h m c r n bukakan
hatinya,menghlpuskart dosa-dosanya, dannreninggikan clernjatnya. rnenjadikan
hinaclankcrdil orrng-orang)'angmcngingkariperintahnyl,bersumpah dcn-lan
22 -- I'lamul Murvaqi'in
kchidupannya di dalamKitab-Nva.meng-sandengkan nanrabeliaudenltannama-
N1'a.dln jika nlma Ailah disebutkan. namanvtdisebutkan pr:ladllarn khutbah-
khutbah.tasyahhud (kctika shalat)d.rn adzan,mcwajibkankepadahamba-
h a m b a - N yu a n t u km e n t a l t i n y ar.n c n c i n t u i n ydaa nm e l a k s a n a k ahna k - h a k n y a .
n r c n u n j u k k asne l u m hj a l r n k c s u r g an r c l a l u i n ydaa nr i c l a kl r d a j a l a n l a i nk e c u r l i
melaiui j a l a n n y a .
I l c l i l u l d a l a h l i m b a n g a n1 ' a n gs c a d i lr d i l n y a d a n s e l u r u h
a k h l a kp . e r k a L a adna n p e r b u u t adni u k u ld e n g a na k h l a k n y ap.e l k a t a a n n ldaa n
p e r b u a t a n n y ad,a n j u g a s c b a g a p i c n r b c d av a n g n y l t a . O r a n g - o r a n g; , a n g
r n e n g i k u t i r y ac l a p a d t i b e d l k l n d r r i o r a n go f a n g v a n g s c s a t . , \ l l a hr r a s i h
nremberikan sllau,atdrn salantkcpadanl,ldan kepadakeluarranla. yanil tidak
adaseorlngpundapalnrenolirkl)'lsampaiil rrenl,tinrp:tikan rnisikerasulannyl.
nrenunaikanamilnaln)..a. nrcnrbcrikannlsehat kcpldlr rlanr.rsia dan berjuang
( b c r j i h a dd)i . j a l a n
A l l : i h .D c n g a nk e l a s u l a n n ybau. r r iv a n gg e J a g p u l i t ar n e n j a d i
terangbendcrlng,hatiyangtelcclui-bcrlirrrcnjadibcrsatu.bunripcnuhdcngln
cahayadan keagungrn,clannrlnusia nrasukkc tl:rlarr agarra Allah dcngan
b c r b o n d o n gb o n d o n g .S e t c l a hA l l a h T a a l a m c n l c m p u r n a k l na g a n r ad i
tan_qann)'a dan mcnycmpurnakilnniknrat-Nyabagi hanrba-hlrnba-N1,a, Diu
n e m a n g g i l n y ak e s i s i - N 1 ' 1d. i t e n p a t ) ' a n - st e r p u . j i I. l a s L r l u l i arhe l r h
n r c n i n g g a l k aunn l a t n y ld i j a J a nl , u n gt c r a n gd a nj c l a s .A l l : r h .n u J l r i k a t - N y l .
nabi-nabiN1'a.rasul-rasr"rl-Nya tlanoran-uorangshulchcliantarlhlntbl-hanrba-
N y a m e n y l m p a i k a ns a l a r , , nbt a g i n y ad l n k e l u t L r g l n v as. e b a g a i n r a niaa
mengesakan Allah.mengenal-Nylcllrnmcnvcrl kcpada-Nya. clanserrotasalarr
dilinrpahkankcptrdttny a. Anunub,t'dtr
Persoalanutamayang nrcnjadiajanuperlomblannanusir van-rdapat
membarva k e b a h a g i a adna l a r r kr e h i d r i p a dn L r n i ad l n k e h i d u p a nl k h i l a t t l u n
m e n j a t lpi e t u n i u ku n t u kr n e l a i hk c b l i h l - u i a ai tnu .a d a l a hi l r n uy a n gb e rm a n l r a t
drn amalshalch,yangmanatidakadakcbalragiaan bagiscoran-g hantbakccuali
d e n g a nk e d u r n y a ,d a n t i d a k l d l k c s L - l a n r i L tkaenc u a l id c n - l l n n ) e r ' r ' t e g t n g
k e d u a n y aO . r a n gy a n g r r e n d l p u l k r i rkr c r l L r a n l 'aad r l : r Jot n t r : gy l n g s a n g a t
bemntungdanorangyangtcla)rclijauhkan darikeduanya. rlaka scluruhkcbaikan
akan.jauhdarinva.Kcduanyl adalahsalanauntuk rrcnrbuginlinusia ntcujldi
)ang mendapatrahmatdrn vrrnsmcndryntsiksa.Den-tankccluanl'a puladtprt
dibedakankebaikandan kcjahatan.ketakrilan dan keinekurtn.l,ang dhalirn
d a n y l n g d i d h a l i m i . K a l e n a . i l n r u s c ) a l un t c n g i r i n - l p i c r h L r a t atnl a n
memberikannya syalaatdankcmulilannvarrengikutikcmuliaanob.jeknva. maka
ilmu y,angpalin.rnruliasccaranrutLrkadllahilrnutauhid(kecsaan AJIah),sedang
ilnru ylng paiin,gbcrmanllat adallh ilntu tcntanghuklul-hukunr perbultan
Allah. Tidak adajalan lain untuk rnendaprtkanclanrncraihkcdul clhlvanl,a
s e l a i nm e l a l u ic a h a y a( R a s u l u l l aS h A W ) ) ' a n - sk c s u c i l n n y rl , a n gc i i b u k t i k a n
dengandalil-dalilyangpasti(9.l1/r'l). dan1'an.rtellh didcngun-gkan oleh Kitrb-
kitab langit mcn_ecnai kervajibanmentaatinva dan mengikutinla.ia adalahor-
Buku I'ertama... 23
ang yang paljngiujur dan dapatdipercayayang tidak pernahberkataberda-
sarkanhawa nafsunya,kecualiperkataanitu adalahwahyu yang diturunkan
kepadanya.
Pengctahuln yangdiperolehdariRasulullahSAW terdiriatasduamacam:
P e n g e l l h u a nv r n g d i p e r o l e ht a n p ap e r a n t a r idr a n , v r n g m e l l l u i p c r a n t a r a .
\4cndiUlrtkanpcngctahuansccaralangsungtanpaperaltaradari llasulullah
S A W a d a l a hk e u n t u n s adna nk e l e b i h a n1 , a n g d i m i l i k is a h a b a t - s a h a b e a lti a u .
schirrgga tidakaclaollns lainsesudah generasisahabat vangIebihdekatdengan
beliausclainnreleka.Generasisclan-jutnya adalahorang-ortngylng rnen,eikuti
(lrzDi'ir).jc-jak sahabat yanelurusdanrretodenrereka yangbenar.danscllnjutnya
g e n e r a soi r a n go r a n -)r'rr n gd a t l n gk e m u c l i a(n. n t r t k h t o l t t l ivi na )n ga d ak a l a n y a
c o n d o n gk e k j r j d a nk e k a n a nd. a ny a n gt e r p u t uhs r r b u n g a n n yv a n gk e l n u d i a n
terjcbakdalan kesesatan dan terjerurnusdalurnkchancuran.
l ) c n g a n d e n r i k i a n .g e n e l a s is l h a b a t a d a l a ho r a n g o r a n ! l y a n - g
ncndaputkan p e n g l j a r a nl a n g s u n gd a r i R a s u l u l l a hS A W y a n g m a n as a n a d
r r c r e k ad a r iN u b iS A W d a r iJ i b r i l d a r A i l l a ha d a l a hs a n a dy a n gs h r h i h M
. ereka
m c n y a m p a i k aw n a s i a ld a n a J a r a n n ) 'kac p a c i ap a r at a b i ' j n .d a n p a r a t a b i ' i n
n r c n - q i k ujtej j a k s a h a h a tK. e m u d i a nd i t c r L r s k aknc p a d at a b i ' i t t a b i ' i n y a n g
menenrpuh . j a l a ny a n g l u r u s , d a n m e r e k ad i b a n d i n g k l nd e n g ; i ng e n c r r s i
sebelunrnya adalahscpcrtidiscbutklndalanrf irmanAllah "(taitu) saplolctngurr
besttr dori oreltg-orung ttrduhultr,tlutt .segolottgatt basorpulu lari orang-
nrurtgkcntudiun"(Al-\Vaqi'ah:39-40).SeJanjutnl,a Iahirlahgenerasiimam pada
abadke-.1ynng rnendapatkan kedLtclukan utamasepcrtidisebutkanprda salah
s a t ud i l r id u ar i w r y a ty a n gs h a h i hd a r iA b u S a ' i d .I b n uM a s ' u d .A b u l l u r a i r a h .
A ' i s y a h .d a n I m r r n b i n F l u s h a i nM. e r e k an r e n g i k u .t ji c j a kp e n d l h u l un r c r e k a
d a n t i d a k n e n t l a h u l u k apnc n d a p a t n ysae n d i r i a. k a lp i k i r a n n y as e n d i r rt.a k l i d
dan qiyas, sehinggeAllah rnenjadikanmerekasebagaipcnrbru'akcbcnaran
d a r i g e n e r a s ib e l l k a n g a n .J i k a t e l a h t a r n p a kb u k t i y a n g n y a t a , I r l c r c k a
r n en - e a r r h i l n y a . . j R
i kaas u l u l l arhn e r n e r i n t a h ksaens u a tm
u e r e k am e n g i k u t i n y a
tlantirlaknrempeltanyakan sesuatu yang sudahjelas pctunjuknva. nash-nashnya
rnenjed ijclas di dalanrdadanrerekadanmenjadiJebihbesardalamj iwa nrereka.
Meleka tidlk nrendahulukan pendapatorang lain ataurrenentangnya dengan
p e n d a p a t n vsae n d i l ia t r u q i y a s .
Generasiselanjutnylterpecahpecahnrenjldi beberapagolonganyang
n c r a s l b a n g g ad e n g a na p a y a n g r n e r e k am i l i k i m a s i n - q - m a s i nFga.n a t i s m e
goJon-ran dijadikanaganramereka,rnaterinrenjadiLrrusan mcrckadanseba-cian
y:rnglain rnerasacukup dengantaklid (mengikutiscsuatutanpaalasanyang
.jelas). dannrerekabcrkata:"Kami telahmenenukannenekmoyangkami sepeni
itu dan kanri mengikuti.jcjakmereka".lmam Syafi'i mengatakan: Orang-or-
ang sepakatbahwa rnerekaadalahorang yang membuatsunnahRasulullah
tanpasumberd.aisiapapun. Abu Umardrl ul na lainmengaL*anbahrvailmu adllah
24 - I'lamul Muwaqi'in
suatupengetahuiln dalil (bukti),dan or-
tentangkebenaranyang berdasarkan
ang-orangtidak berbedapendapatbahwa ilrru adalah pengetahuanyang
pengetahuan
diperolehdari suatudalil, sedangkan tanpadalil adalahtaklid.
Kesepakatan ini telah nrcngcluarklngolonganfanatik yang mengikuti
hawanafsudanrnuclallid(.yangbertaklid) butadari kelompokulama.Jatuhnya
merekaadalahkarenakesempumaan yangdicapaiolchgolonganyangmewarisi
paranabi, dan ulamaadalahpeuaris-peuarisparanabi sedangkannabi-nabi
tidakmewariskrndinarataupundirham,akantetapimerekahanyrmewariskan
ilmu. Maka oran,qyan-qrnenganrbililnu lang telahdiwariskanpara nabi, ia
akan mempcrolehkeuntungan1,angbesar.Jika dernikian.bagaimanaorang-
oreng yang bcrijtihadtlln bcrusrhl kerasnenolak ajlran yang dib:rwaoleh
RasulullahSAW den menisbatkannya kepadl olang orangyang bertakliddan
rnenghabiskan umurnyahanvauntuk rnengikutifanatismedanhawanafsudan
tidak mcrasatelah kehilangankcserrpatandapatrnenjadigolonganpewaris
RasulullahSAW'l Dcmi Allah, itu adaiahbencanayangrnelandaseluruhumat
manusiadanmembeJenggu hati.anak-anak menjadidewasadcnganberdasarkan
padahal itu danorangorangdewasamenjaditLra, dankarenanya pulaAl-Qur'an
rnenjadi ditinggalkan.Hal tersebuttelahditentukanolehAllah di dalamKitab-
Nya. dan ketika bencanatelahmelandaseluruhur.natmanusiadan karenanya
kerusakan menjadibesar,dinranasebagian bcsarmanusiatidak mengetahuinya
selainhal itu dan ilmu tidak lagi dinisbatkankecualikepadanya, sehinggaor-
ang yang mencarikebenarandi mata mercka adalahorang yang mendapat
bencanadan yang hanyamengikuti Rasulullahsebagaiorang yang merugi.
M e r e k ar r e l e t a k k a n j e r a t j e r a t p a d aj a ) a n m e r c k ad i h a d a p a no r a n gy a n g
n l c n c n t a n gm e r e k ad a n n r e n u d u h n y a d e n g l n k e b o d o h a n k, e s e s a t a d
nan
k e i n g k l r r n , k e r n u d i a nn c r c k a b e r k a t ak e p a d as a u d a r a - s a u d am r ae r e k a :
"Sungguhkamitakutia akanmenggantiagamakarniatauia akanmenampaklan
kerusakandi nrukaburni".
A d a l a h b e n a r b a h w a o r a n g y a n g r n a s i hn i c m i l i k i h a r g a d i r i d a n
kehornratan hendaknyatidak melirik mcrekadan tidak meridlaiapa-apayang
adapadr mereka.Jikailnrusunnlhnabitelahdisampaikan kepadanya, ia segera
meraihnyadrn tidak merrbelenggudirinyadalamlingkunganmereka,hingga
datanghali dinranascluruhpenghunikuburdibangkitkan.segalasesuatuyang
terdapatdalamdadadikeluarkandan derajatsenua ciptaansamadi hadapan
Allah, semuamanusianrelihatapa1,angtelahdiperbuatnya, orang-orang yang
benardapatdibedakandari orang-orang ylng scsat.dan dikctahuipull orlng-
orang yang menentangKitab Tuhan dan sunnahnabi bahwa merekaadalah
orang-orang yangberdusta.
Dua Kelonrpok Ulama
K e t i k a d a k w a h k e p a d a A l l a h d a n p e n y a m p a i r nd a r i R a s u l - N y a
merupakansyiar bagi golongannvayangberuntungdan pegikut-pengikutnya
Buku Pertana... - 25
darigoJongan ulama,sebagaimana Allah Ta'alaberfinnan"Katakunlnlt:" hilah
.ialan (agantu) ku, aku dan orang-oratlgttutg ntengikutikunengujuk (kanu1
kepadaAllah dengunhujjuh lu g trrate,Mnhu Su<:iAllah, dan uku tiutltt
t(nnft.rukoretlg-orangl uttgtnu.st'rik "." (\'usuf: 108).dandemikial pulahalnya
bahwapenylmpaiandarillasulullahtcrscbutadalahpenyallpilirnkata-katanya
d a n a p l a p a y a n g d i b a w a n y as e r t ap c n y a m p a i apne n g c n i a np e n s c r t j r n n ) r .
m a k ab e r d a s a r k ahna l i t u u l a n r ad i b l g i m e n j a ddi u ag o l o u g a n .
Pertama: PemeliharaHadits
K e l o m p c l ku l a m l l t n g p e r t l I r r t a d r l a hp a r a p c m c l i h a r .haa d i t sv a n g
nrenjagadan rnenrelihara hldits. scrtantenganralkannt'a. parapcnlnrpin _run..t
irerupakanirnanr-inamdanpenrukapenuka Islanr.I'anenerleliharatbndasj-
fbndasi agamadan alaran-:rjlrannva. rnenjagrnyadari pcnveJc'rvengan clln
perubahilnisinyl. sehing_ra orang vtng mendapatkehaikandliri Allah ber.sih
dari kehinaandantidak mengalanriperubahan denganmenyusupnya pcnilapat
individu.danmcrckamcngeluarkan"mataair" yangmcnjadJtcrnplitninLrrrnl'a
hanba-hanrbaAlhh. Mereka ldalth _rolonganyarrgdisebutkln oleh Inanr
Ahnradbin Hanbaldi dalarnkhutbahny:lyang terkcnal dalam pcnolakannya
tcrhadapgolonganZindiq dan Jahmiyah:"Segalapuji bagi AIlah vang telah
menjadjkanpadasetiapz:irranpetvarispervarispararasuldari ahli tlrnu l,ang
nenyeru orangyang scsatke jalan yang lurus.ntengajakbersabaratasdcritl
yan-qmenintpanya. menghidupkan orang-orans )tng n)atidenganKitab Allah,
dan menberikanpenerrnlantlcnutn cahayl Allah kcpadaoran-syang buta.
Ilerapabanyakorangyang telahmcrnerangiiblis dibidupkan.berapabanylk
orangyang sesatmcndapatkilnpctunjuk,alangklh baiknvajejak nrerekadan
allngkahburLrknyajejak orang orangvlng menyimpangdari merek:rlMereka
.ju-la mcnghilangkan pen_vclcu,enean oran-q-oran-lr ),angberlebihtn terhadap
Kitab AIlah danpengrusaklnoriing-orang )'ansscsilt.ta'wil orrnc orangyrng
b o d o hd a h i l ) . y a n g r r c n l i b a r k a nb c n d e r ab i d ' a h d a n m c n l , c b a r k afni t n a h .
Merekaad:rlah golon-ean yangrnenyinpangdari KitabAliah dannrenentan-qnya.
bersepakat untuk meninggalka Kitab Allah. Mereka mcngatakan tentitngAI-
iah drn Kitab-Nya tanpabcrdasarkan ilmLr.berbicaraden-uan ucapan-ucapan
yangtidakjelasmaknanya.clanmcntperdayai oranl orangyangbodohdenean
apa yang merekaumpamakan. Maka.kami berlindungkepadaAllah dari fltnah
dan bencanarkibat oranq-orang yang ntenyesatkan tersebut".
Kedua: Ahli Fikih Islam dan Kedudukan Mereka
Kclompok ulama yang kedua adalahahli fikih Islarn ilan para mulii
(pemberifatwa)yangmanapelkaraan nterekamenjaditentpatkerrbalimanusia
dalanrmcnyelcs:riklnbeberapapersoalan.yang men-gkhususkan mengarnbil
kesimpulansuatuhukunrdanketcntuanyangharusdiikuti,senamenrperhatikan
kctepatandan kebenarankaidah-kaidahhalal dan harant.Kedudukanmcreka
26 I'lamul Muwaoi'in
di bumi bagarkanbintang-bintang di langiL,yang dengankeberadaan mereka
o r a n - s - o r a n1g, a n gb i m b a n gd a l a r nk c g e i a p a rrtn e n d a p a t k apne t u n j u kd a n
kebutuhanmanusiakcpadarnorekalebih hesarcllripadakcbutuhanmanusta
akan rnakananclanntinumrn, ketaatallkeprda rrcreka lebih rvajib daripada
ketaatankepadaibu clanlyah sesuaiclengannlsh (tcks) Kitab Allah: "l/ai
oftutg-orerlgrungb,:r'utrtut, tdalilult,\llttlt lun tu utilultRusu!(Nt o ), rlunulil
anri di tntaru kurnu.Kcnrudittn.jiktt Lotttulrcrluirtutt ltaLklup{ilenlul!: sesuallk,
nukt kernbulikartlalt iu kelttulu,\llttlt (Al Qrrr'an) dart Ruutl(sunnahntv),.jikd
kanu bettar-berutr br:ritttttnkal,atluAlluh dttrthuri kenutdiun.Ytng tlentikiart
iru lebilt utunru(ba.qinu)clttt labih boik okibutnvu."(An-Nisa:59). Menurut
. a s a n A IB a s h r i .
I b n u lA b b a s d : r h nsrl l a hs a t ur i \ \a ) ' r t n l l .J a b i lb i n A b d u l l a hH
A b u l A l i y a h .A t h a ' b i n A b L rI l a b a h .D l a h h a kc. i a nN l u j a h i dd a l a r ns a l a hs a t u
r i u ' a y : r l n y l":U l u l l m l i a d r l l h p a r au l a m a .P e n d a p ai n t i juga dikcmukakan
o l e hl m a r nA h n r a dd a l a ms a l l hs r t ur i \ \ l ) a t n ) ' a A . b u H u l a i l a hd l n I b n uA b b a s
d a l a n r i u , a l a tl a i n .Z a i d b i n A s l a r n .A s S : r t l d i a n M u q a t i ls e r t ar i r v a v a lta i n
dlri Ahmadrnengatakln bahrva"Ulul arrli" adalahparapcnguasa (n1-tortataa).
Ket:ratanKeptrdaPenguasaN'IengikutiKetaatan Kepada Ulanra
P a r a p c n g u a s : rh a n y a d a p a t d i t a a t i a p a b i l a m e r e k a m e n t c r i n t a h
berdaslrkantLrntunan ilnlu (p!-ngetahuan). sehinggaketaatankcpadamereka
mengik[ti ketaatan kepada para ulatna. karena ketaatantcrscbuthanyapada
kebaikandan apa-apavang di"vaiibkanberdasalkanpengetahuan. Demikian
p u l a h a l n y a b a h w a k c t a a t a nk c p l d a u l a n r an l e r t g i k u t ik e t a a t a nk e p a d a
Rasulullah,nrakaketaatankepadaparapenguasamengikutiketaatankepada
para uhrna, danjuga karenategaknyalslam terletakpadadua kelompokini.
yakni parapenguasa dan paraulama.Semuatrtanusiauengikuti mereka,dan
kcbaikanalarnscnlestaterletakpadakebaikankeduakelonrpoktersebut,dan
kerusakannllterlctakpula padakeruslkankcduanya,sepertidikatak:Inoleh
A b d u l l a hb i n A l M u b a r a kd a nl a i n - J a idna r ig o l o n g asna l a f : ' A d a d u a
kelompok
nanusia.\'angapabilakeduanl'abaik, makt ntlnusia akan rneniadi baik, dan
apabilakeduanvarusak,manusiapun akan menjadirusak,keduanyaadalah
p a r a p e n - g u a s(ar a j a ) d a n p a r a u l l r n a " . A b d u l l a h b i n A l - M u b a r a k j u g a
berscnandun-g:
mematikanhati
AkLrmclihatdosa-dosa
d a nk e h a n c u r a n n tycl l a hn t c r v a r i s k akne h i n a a r t
M c r r i n g , l a l k l dn o s aa d a l u lht i d u p n y ah a t i
berpalingdari dosaadalahIebihbaik baginru
(rajl)
Ticlakkahaganrarusakkecualioleh parapenguasa
durtpcnyabarkclturuktutadt ah puru dhli ugann
Buku Pertama... 27
Syarat Memperoleh Pengetahuandari Allah dan Rasul-Nya
Peny:rmpaian segalasesuatuyang berasaldari Allah SWt bergantung
padapengetahuan tentangapayangdisampaikannya danpadakejujurandalam
menyampaikan k e b e n a r a n n y aO. l e h k a r e n ai t u . t i n g k a t p e n l r r r p r i u n
berdasarkan riwayatdan lntwa tidak akanbaik dln benarkecualiberdusalkan
pengetahuan dankejujuran,sehing-ea ia (pcnyampainya) ntcnjadiscorang 'llirn
yangmengetahui persoalan yangdisarlpaikannya danrnengakuikebenalannya.
Syaratlainnyaadalahcaranyayang baik. r'iwayuthidLrpnya tidak tercela,adil
(dan benar)dalam perkataannya dan perbualannya. scna keadaanlahir dan
batinnyaseimbangdantidakbertcntancan. Jika keduduklnpengetahuan orang
y a n g m e n d a p a t k a np e n g e s a h l nd a l i p e n g u a s at i c l a kc l i l a g u k a nI a - e i
keutamaannya, posisinyajuga tidak abstrak.dln itu me|upakankedudukan
y a n g p a l i n g t i n g g i , m a k a b a g a i m a n ak e d u d u k a np e n g e t a h u aonr a n gy t n - q
rnemperolehnya dar-iTuhanYaneMenguasailangitdanbumr'?
Berdasarkan hal tersebut. adalahsuatukeharusan bagiorangyanghendak
m e n e m p a t ip o s i s i i t u u n t u k m e m p e r s i a p k a dn i r i n y a s e c a r am a t a n gd a n
mempersiapkan bekalyangcukup.dania harusrnengetahui keberadaan posisi
yanghendak{liternpatinya. Di dalamhatinyatidak bolehadakeberatanuntuk
mengatakan kebenaran dantidak adapulayangmenghalanginya. karenaAllah
adalahpenoJongnya danpemberinyapetunjuk.Baeainrana derajatposisiyang
d i k e l o l a s e n d i r i o l e h T u h a n Y a n g M a h a M e n g u a s a si c g a l a n y ad. a n D i a
berfirman: "Dan ntereka ntinta.fetwo k<'pctdurnu tenteng purLt \ranito.
KatakanLah:"AIlah membcri.fatv'u kepadamutentatlgrtrcrektl, tltut uput,uttg
dibacakunkt'paduntulalant Al Qur'un (.ittguntenfutw.akun)t(rteng para
v,anitayotin t,angkunw tiduk tnenln rikankeltadunrcreku upa t urt1ltlitetapkan
untuknrcreka,sedortgktuturingirtntengtutiuintcr<:ka dart tctiunll dt1t1k-unuk
\ang rnasilttlipottdanglenah. Dan (Allalt nrenturuh ktntu) sultttn ktntu
nengurus orruk-atuk latinl secera adil. Dun kebajikun apa saja rarry kannt
kerjaktm,nnku sesungguhnyu Allalt adalahMaha Mstgeraluirr1a "." (An-Nisa:
127).Cukuplahkemuliaandan keagunganyang telahditentukansendirioleh
Allah Ta'ala,ketjkaDia berfirrnan:" Merckonentintu.[atwukepadtuttu (tentutg
kalalah). Katukunltrlt: "Allalt ntentberifatvttkt'ltuduntututtung kalalah (\'aitu):
jika seorangtrcninggaLdunia,dan iu tidak ntenryunyui anukdun nrcntputt.t,ti
nrulara per<ntpuun, nnka bagi .soudaral\'urang peteDrytrcrtitu sepcruluatlari
lnrtu )rng ditittggalkutrtlu, dan saudurunt'atang luki-luki nternpu.utkai
(selurult lrurto .sautlarupcrernltuun),jiku ia titlak nrcntputtvuianak; r(tepi.jika
saudaraperentpuartitu dua orattg, ntakal:togikeduunla dua p?fiiga duri harta
liungditingguLkart o!eh';rng nrcrtinggal. Dcttt.jika nereka(dlllirturis itu tcrdiri
duri) suudura-.saudqralqki dur ltercntltuart,nuku bugian seorang suudaru
laki laki sebanyakltagiun tluu orangsutktra lterentpuun.Allult ntenerungkut
(hukuntitti) kepada tu, supe.\'akerllutidaksesat.DtutAllalt Muhu Mtn,qetahui
28 I'lamul Muwaoi'in
segalase,tuatu."(An-Nisa: 176).OIeh klrena itu, seorarrgntufti hendaklah
mengetahulsccaratepatdari manaia mendapatkan fatwanyadan kepadasiapa
ia nrenyandarkannl,a.
dan ia harus meyakini pula bahwa ia akan climintai
pertanggung-Jawabannya dan akandibawake pengadilandi hadapanAllah.
Orang Pertama yang Mendapatkan pengetahuan dari Allah Adalah
RasulullahSAW
Orang1,angpertamakali menempati posisiyangnruliaini adalahtuannya
pararasul,irnarnorang-orang yangbertlk$'r. penutupparanabi.hambaAllah
dan rasul Nya. yang dipcrcayairncnyarnpaikan wahyu Nya, dura_Nyaantara
D i a d a n h a mb a - h a m b aN- y a , R a s u l u l l a hS A W . B e l i a u t c h h r n e n b e r i k a n
tat\\'anvabeldasarkan wahvuyang n),ttadarj Allah dan ia sepet.tidisebutkan
TuhanYangMaha Adil: "Kurukunlult(hui Multunmtutl);',Akutitlak nt,nintu
upah sedikityrn kepodunrueres lak\1dlllu; dun bukctuluhttku tcrnusukor
'(Shad:
ang-oretg \:atlgmengada,aduktut. 86). Fatrva-fatwa RasululiahSAW
adalahhintpunanhukum-hukunrdan berlakusccarauniversalbagi setiupor_
an-sdcngrnberbagairaganrnya. Kcu'ajib:rnnrengikutinya, pelaksanaannya dan
penentuan hukumberdasarkan kcpadanya adalalturutankeduasetelahAl_Kitab
(Al-Qur'an).Tidakadaseorangpundarikaurr Muslintinyangadil terhldapnya
t i d a kn r e n e m u k aj a
n l a n u n t u km e n c a p a i n y da a, n A l l a h t c l a hr n e n t c r i n t a h k a n
k c p a d ah a m b a h a n t b a - N v as u p a y , am e n g e n r b a l i k a sne g a l ap e r r e n r a n s a n
kepadanya,scpertifirman Nya: "Hui orutg-orong \,angberinun, tiatikth Alluh
don ta'atiluh Rusul(N\":r),dan ulil an.tritli urltert kemu. Kemudianjika kanut
bcrloinan pendopatt(ttotlg s('suatu,noka ktn nlikLntah ia kepattaAtLah(At
Qur'an) drut Rttsul(swmahntu),jika kunu benar-bennrberitnttnkepadnAl-
lah dut hctrikamudian.Yungdenikion itu lebih utana (busirnu) don lebih buik
ttkibatnya."(An-Nisa:59).
GolonganSahabatRA
SctelahRasulullahSAW, orang-orangyang member.ikan fatrvaadalah
para-eenerasi awa)lsiam.penyandang keimanan, prajuritAI-eur,an dantentara
A I l a hY a n gM a h aP e r r g r s i hm, e r e k aa d a l a hs a h a b a t - s a h aR b a ts u l u l l a S
h AW
Parasahabatadalahorangylng paling lemburhatinya,palingdalamilntunya,
palingsedikitbebannya, palingbaik penjclasannyl. palingbenarkcimunannya,
p a l i n g u n r u mn a s e h a t n y ad,a n p a l i n g d e k a tp e r a n t a r i l a n n yk ae p a d aA l l l h .
Mereka terdiri atastiga kcJompok.I'ang banyak ntengeluarkan fatwa, yang
sedikitdan pertcngahan.
- Sahabatyang Banyak Fatwanya
Parasahabat RlsulullahSAW yangfatwa-fatwanya dijagadandipelihara
k u r a n gI e b i hs e r a t utsi g ap ul u h ( 1 3 0 )o r a n g b. a i kl a k i - l a km
i a u p u np e re m p u a n .
Di antaramcrekayan{ banyakntengelulrkanfats,a ada tujuh oreng,yriru:
U m a rb i n K h a t h t h a bA.l i b i n A b i T h a l i b ,A b d u l l a hb i n M a s ' L r d, A
. i s v a hU m n r u l
Buku Pertama... 29
M u ' m i n i n . Z a i d b i n T s a b r t .A b d L r l l a hb i n A b b a sd a n A b d u l l a hh i n U m a r
M e n u r u tA b u M u h a r r m r db i n H a z m .f a t w as e t i a po r a n gd a r im e t e k at r r t i n g k i n
hanyadaprt dikutnpulkanclallnt scbuahbuku yang sangatbesar.
D i s e b L r t k abna h r v aA b u b l k a r M u h r m m a db i n M u s a b i n Y a ' k u b b i n
A m j r u l M u m i n i nA l M a ' m u nt c l : t ht n e n g r r r n p u l klar tnw i t - l i t t \ \ 'Aa b d u l l a hb i n
A b b a sR A c l a l a ncrl u ap u l u h( 2 0 )b u k u .A b c l L r l l abhi n M u h a m r n a nd t l a l a hs l l a h
seorang i m a r n( t o k o h )l s l a r nd a l a n b i t i l n g i l n t ud a nh a d i t s .
- Sahabatyang F:rtwanJ'af idak Banlnk dan 'fidak Pula Sedikit
Mcnulut Abu Muhamnrad.paru sahabat)ang tidak banyakdan tidrk
p u J as c d i k i tf l t r v a n y rl d a l l h : A b r rl l a k a rA s h S h i d d i k l.l m r n u S l l a n l h . A t t l s
b i n M a l i k , A b u S a ' i dA l K h u t l r i .A h u H u r a i l a hU . t s r n a nb i n , , \ l f a n A . bdullah
' A s h ,A b d u l l a hb i n Z L r b a i rA. b t rN 4 u s A l r l - A s y ' a l i .S a ' a db i n A h i
binArn: bin
W a q h l s .S a l m a nA l - F a r i s iJ. a b i lh i n A b d L r l l a hd ,l n M t t a d zb i n J a b a lJ. L t t n l a h
ncreka adl ti-sabelrs ( l3) orangdan falrl'amrsitrg tttrtsittgr:Llrinrereka(lapal
clihimpun d l l a m s c b u a hb u k uk c c i l .I ) i r p a p t u l ac i i t a n r b a h k al trl tt d ak e l o r n p o k
i n i b e b e r a po l r a n gs r h l h r t s c l c r t i T h i t l h a hZ. u b l i r . A b c l u r l r t h m abni n ' A u f .
L n r a nb i n I I u s h a i nA . b u B l k r a l r .L l b a d a hb i n S h a m i tc l a nM t r ' a r v i v a lhr i n A t r i
Sufyan.
- Para Sahabatyang Scdikit Fatuany:r
Selebihnya i l a r i p a r a s a h a b ultr n g t i d a k t e r n r a s u kd a l a n tk e l o r n p o k
pertamadan keduaadalahparasahiibrllyangscdikittnengeluark:tn fatwa.l)aIi
rncreka mungkin hanya dilirva-'-atkln sutu atau dua trasalah rttntt lebih sedikit.
yang keseluruhan fanva nereka rrungkin clapatdihimpundalantscbuahbuku
kecil cliscrtaipenjelasan dan pctnbahasan. Melckl vang scdikitfatrvanyadari
para sahabatadalalr: ;\bLrl Yasir. Abu Salarn:rh Al l'lakhzumi. Abu Ubaidah
b i n J a r r a hS, a ' i db i n Z a i c lH . a s a nt l a nH u s e i nb i n A I i , N u ' m a nb i n B a s y i r A , bu
'Athiyah,
Mas'ud,Ubal'binKa'ab.Abu Ayyub,Abu'fhalhlh,AbLrDzar.Ummu
Shafiyah U n r n r uM l u ' m i n i n .H l l s h a h ,U m m uH a b i b a hU, s a n t a b h i nZ l i d . J a ' f a r
'thalib. 'Azib. Abu
bin Abj A l - t s a r r ab i n Q L u a d h abhi n K a ' a b .N r f i ' s a u d a r a
B a k r a hd a r i i h u n y a .M i q d a d b i n A l A s r v a d A . b L rA s - S a n a b i lA. i - J a r L r dA.l -
' A b d i y ,L a i l ab i n t i
Q a ' i l .A h u M a h d z u n r hA. b u S y u r a i hA l - K a ' b i .A b u B r r z a h
A I A s l a m i .A s n r b i n t iA b u B a k a rU . r r r n uS y - a r i kA,i - H a u l ah i n tT u v a i t .A s y a d
. d h D h a h h ab
b i n A l - H a d l i rA k i nQ a i sF . I a h i b i n M a s l a r n l hA. h d u l h hb j n A n i s .
Hudzailirhhin Al-Yanran.Tsurrarnahbin Atsal. Anrnratbin Yasir'.Amltt hin
A s h ,A b u l G h a d i y a h A s S i l m i .U n r r r uA t l - D a r t l aA l K u b l a .A d h - l ) h a h h abki n
Khalifah Al Mazini. Al-H:rkur bin r\m.u Al-Cihifari,Wrbishahbin Ma'bad
'Aul bin Malik. 'Adi bin Hatim.
A l - A s a d i ,A b d u l l a hb i n J a ' 1 a ra l - B a r m a k i ,
A b d u l l a hb i n A u l a . A b t i u l l a hb i n S a l a r nA. m r u b i n A b a s a hA . t t a bb i n A s y . t d .
Utsman b i n A b u l A s h , A b d u l l a hb i n S : r r j a sA. b d u l l a hb i n R a w a h a hA, q i l b i n
A b i T h a l i b ,A i d z b i n A m r u . A b u Q a t a d a hA b d u l l a hb i n M a ' n a r A l - A d a r v i ,
30 - I'lamul i\luvaqi'in
'Ama
b i n S a l ' a hA . b d u l l a hb i n A b u B a k a rA s h S h i d d i qA. b c l u n . a n m saanu d a r a
A b d u i l a hA, t i k a hb i n t iZ a i d b i n A n r r u .A b d u l l a hh i n . A u f A z Z u h r i .S a ' a cbl i n
Mu'adz. Sa ad bin Ubadah.Abu Munib, eais bin Sa acl.Abdurrahmanbin
S a h a l ,S a m r a hb i n J L r n d a bS.a h a lb i n S a a d A s S a . i d i .A m r u b i n M u q a r a n ,
S u w a i d b i n M u q a r a n .M u ' a r . r ' i y a h b i n H a k a m . S a h l a hb i n t i S u h a i l .A b u
H u d z a i l a hb i n U t b a h .S a l a r n a hb i n A l - A k i v l r ' , Z a i c lb i n A r o a r n .J a r i r b i n
; \ b d u l l l h A l - B a j a l i .J a b i rb i n . S a l . r n r aJhu.r r r r r i r a h[ J n r n t u]l\ 4 r r : m i n i nI l.a s a n
b i n T s a b i t ,H a b j b b i n ' A d i . Q u d a r r a hb j n M a d h ' u n ,U r s r n a nb i n M a c l h . u n .
Maimunah U n t n r uN l , l un r i n i nM . a l i kb i nA I I I u u , a i r i t A s .b u U r n a r r a A lrl_Bahili.
Muhamnratibin Nluslliarnah, Khabblbbin,,\l Aratt.Khalidbin Wilicl.Dlamrah
bin Al Faidl.Thariqbin S1,ihrb.Dhahjr bin Rafi . Rati bin Khudai.j..!o,u.tr1alr
N i s a ' r .At ll u m i nF a r h i n r t rbhi n t i R a s u l u l l aS h A \ \ ' .I r l t h i n r a lbr i n t i e a i s .H i s ; , a n t
b i n H a k i mb j l H i s v a r na. l , l h n v a[ 1 a k i r rb. it n H i z a m .S l . u r l h b ibl i n A s - s l m i l r l ) ,
U m r n u S a l a n r a hD. i h yr h b i n K h a l i l i r hA l - K a l b i . T s a b i rb i n
eais bin Asy
S y a r l a s . ' f s u b abnu d a kR a s u l u l l aS h A W .A l N 4 L r s g h i rbai hn S 1 , u ' b a hI 3, a r i d a h
b i n A i K h a s h i bA l - A s l a m i .R u w a i l i ' b i n ' f s r b i r . A b u H a m i d . A b u A s y a d ,
F a d l a l l t hb i n U b a i d . A b u M u h a r r n r a dy a n g d a r i n v ak a n t i m c r i w a y , a r k a n
w q i b n l a r . v i t i r-.a k u m e n . l a t a k a A n :b u M u h a r n n a da d i t l a hM a s ' u db i n A u s
Al Anshari.seorlnl Najjlir.i),lng ikut per-aniiBrdlr . Zainab binti Urrmu
S a l a m a hU. t b a hb i n M a s ' u d ,B j l a l s i r u k a l ga d z a n( a l l V I u ' a d z i nU ) ,r u a h b i n
H a r i t s .S y i y a hb i n R u h r r a u R u h b i n S i y a h .A b L rS a , i dA l M a . l a ,A b b l s b i n
A b d u lM u t h a l i bB . a s v a r . b iAnn h l h . S h u h a i b i n S i n a n U . m n r ur \ i m i i n .U m m u
Y u s u l 'A. l - G h a m i d i y a hM. a ' i z . d a nA b u A b d u l l a h , , \ Il l a s h r i .
Para SahabatAdalah Mufti-nrulti 'I'erkemuka
Kedudukansahabttscbagaipcmukaulrat. intatl rncrekadarrperiltntplll
nrereka,makasahabal.luga nrcrLrpakan pentukapcrnukadalamnrasalahfirt\\,a
dansebagai pcntitnpirrnya puraulaml. MenrrrutLaitsdanMujahidullirnaadalah
para sahabatMuhanrrnldSAW dan Sa'id dali eatadahmenjelaskanfirman
Allah: "1)al orutlg-orungturtg diberi ilnw (Ahli Kitub)barpendaryttbuhwn
y,tth:-u,t,urtgditurunkun ktpulunu duri'fultunnu ittrLtlt
tong benur tlat
rnertttrtjtrki (ttruttttsirt) kclttdu julun Tuhan Ihng Maltu parka.satugi llluhu
Tcrpuji." (Saba:6). bahtvayang dirraksuddenqanr),at ini adelahs:rhablt_
sahabat Rasuiullah SAW.banyakrirvayatyansnlcnceritaken kccludukan sahabat
c l a l a mm a s l l a h l a t w a . d i a n t a r a n y ad i s e b u t k a nb a h w l y a z i c l b i n U r n a i r
m e r i r v a y a t k at nc n l a n gM u ' a d z b i n J a b a lk e t i k an t e n j e l l n ea j a l n v a M
, u.ldz
d i t a n y a :" W r h a i A b u A b t l u r r a h n r a nb,e r i l a hk a n r is e b u a hu , a s i a t l . ' M u , a c l z
berkata:"llmu drn imankeberatlaannya a.lajahorangyangmcncalikeduanya.
i a a k a nn t e n d a p a t k ak n e d u a n v a "l a. m e n g a t a k ahna l i t u t i g ak a l i .k c m u d i a ni a
nrelanjutkan:Car-ilahilrru kcpadaernpatorang: Uwlinar bin Abu Dar.da.
S a l r n aA n l - F a l i s iA
. b d u l l a hb i n M a s ' u dd a nA b d u l l a hb i n S a l a r n "d. a nr i u , a v a t _
r i w a y a tl a i n .
Buku Pertama... 3l
Siapa yang Menyebarkan Agama dan Fikilt
Agama.fikih danilmu telahtcrscbarkepadasc'luruh manusiadarisahabat-
sahabat IbnuMas'ud.sahabat-sahabat Zaidbin Tsabit,sahlbatsahabat Abdullah
bin Umal. dan sahabat-sahabat Abdullahbin Abbas.Secaraumum, ilmu yang
diperolehurnatIslamberasaldari sahabat-sahabat keempatorangini. Penduduk
Madinahmemperolehpengetahuan dari sahabat-sahabat Zaid bin Tsabitdan
A b d u l l a hb i n U m a r . s e d a n g k a np c n d u d u kM a k k a h m c n d a p a t k a n n ydaa r i
sahabatsahabatAbdullahbin Abbas,danpendudukIrtk mcmperolehnya da
sahabrt-sahabat Abdullahbin Mas'ud.
l b n u J a r i rm e n g a t a k abna h w l I b n u U m a r d a n s e k e l o m p ookr { n g y a n g
hidupdi Madinahsesudthnya da|i parasal'tabat IlasulullahSAW telahbcrtllt\\'a
-fsabit
denganmengantbilrnadzhab Zaid hin danapa-apa yangdiarnbildarinya
yang belurnn'rercka temukandari Rlsululllh SAW. lbnu \Vahabmengatakan:
M u s a b i n A l i A l - L a k h m im e n c c r i t a k akne p a d a k u d a r i l y l h n y a b a h * ' aL I n l r
bin Khaththabbelkhutbahdi htdapanltanusiri.scrayabcrkata:"Oran-lyang
ingin bertanyamengenaipersoalan /irrrl'irl1(hukurr rvaris)hendaklahdatang
kepada Z a i db i n T s a b i td. a no r a n gy l n g i n g i nb e l t l n y at e n t a n gl i k i h h c n d a k h h
i a d a t a n gk e p a d a M u ' a d zb i n J l b a l .s c d a n g k aonr a n gy a n gn r e n g i n g i n k ahna t a
agardatangkepadnku".
A ' i s y a h a d a l a hs a l a hs e o r a n gt o k o h w a n i t ay a n g t e r k e m u k l d a l a m
persoalanilmu, fara'idl, hukum-hukumhllal dan hiilam.Srtlahseoriln-llyang
meriwayatkandarinyayang hampir tidak malampauibatasal)ucapannyildan
salahseorang yangmemahaminl'a adalahQasin bin Muharrtnadbin AbLtIlaklr
putrasaLrdara laki-lakinyadln Urwahbin Zubairputrasaudlr-a pererlpurnnya.
Asma.Masruqjuga mengatakan bahwaheberrtpa tokolltua sahabatRasulullah
SAW telahbertanyakepadaA'isyrh tentangl ara idl. LIrsah bin Zubairbcrkata:
Sayatidak menemukanorangyang lcbih plndli dllam masalahperadiJan dan
p e m b i c a r a a nt e n t a n gj a h i l i y a h , s e r t a l i d a k a d a p u J a1 ' a n gl e b i h s e r i n g
m e r i r v a y a t k asny a i r ,l e b i h p a n d a id l l a m r n l s l l a h f a r a ' i d l d a n p e n g o b a t a n
(kedokteran) selainA'isyah.
Sumber Fatwa dari GolonganTabi'in
S u m b e ri a t w a d a r i g o l o n g a nl a b i i n . s r t l a hs a l u n y aa d a l l h S a ' i d b i n
Musayyab.vang nrengambi)riwayat dari Urnar dan nrerrpcl:tjariilrnunya
M e n u r u tI r a k b i n M a l i . s e p e r tdi i c e r i t a k aJna ' f a lb i n R a b i ' a h l. h l i f i k i h y a n g
paling utaml dan orangyang paling ntcngctahuipernlaslilahatr pertrasallhan
RasulullahSAW.Abu Bakar,U InardanU tslnan.sefta vall-lpalingmengetahui
a p ay a n gt e r j a ddi i k l l a n g a nu n l a tl s l a n d a r ig o l o n g l nt a b i ' i na d a l r r S h a ' i dh i n
Musayyab.Sedangkantabi'in yang paling luas wawasannyadalentnrasalal.t
haditsadalahUrwahbin Zubair.dantidakadl lautanyangtidakdapatdiarungi
oleh Ubaidillah.Athpun olang yang palingrnengcrtimasalahiitlih di antall
32 - I'lamul Muwaqi'in
nereka adalahlbnu Syilnb. karenaia mcnghilnpunihnu merekakc dalrrrr
j,rnunya.Az-Zuhri sentlirirrengatakanbahrvaia nencari ihru kcpadatiga or'-
ang:Sa'id bin Musayyab,ia ad.rlahahlj fikih palin-uutarna,kcnrudi:rnUrrvah
b i n Z u b a i r 'i.a l d a l a h l a u t a n) a n g t a k h a b i sd i t i r n b ad. a n U b a i d i l l a hs, e o r a n g
1 ' a n gk a r n ut i d a ka k a nr r c n d a p a t k a n . i a liul m
r u d a r i o r a n gl a i n k c c u a l ik l n . t u
ll]cndrpltkann]'lrclarirl]a.
Scdangkan mcnurutal-A rnasy,ah)iiikih Mrclinahlclacmpiit.yainl:Sn id
b i n M u s a l ' 1 a bt .J r w a i rQ . a b i s h edha nA b d u l M a l i k .A b d u r r a h r n abni n Z a i c b l in
A s l a n rm e n g a l a k u r r : " K e t j k a p a r aA b d u l l a h - l b n u A b b a s .I b n u Z u b r i r . I b r u
'.,\sh-rncningraldunia.l ikih belpindahkcpacla pan rrrllrrlr (keturunan
Arnr bin
'.,\tha
d a r ih a s i lp c r k a u ' i n aann t a r rA r a b n o nA r a b ) .A h l i f i k i h M a d i n n hr d a l L r h
b i r A b i R a b a ha. h l i f i k i h Y a r r a na d a l u hl - h r w u s .r L h lfi i k i i r Y r n r a n l r hi u l l i h h
Y a h ya b i n A h i K r t s i r .a h l it l k i h K u l a ha d l l a t rl b l a h j r nr.i h l if i k i h l l : r s h r aahd r l r h
l : l l s a n .a h l i f i k i h S y a n rl d l l a h M l k i r u l , t l a r tl l t l i l i k i h K h L r a s a n
a d a l a hr \ t l l i
Ai-Khurasani. kccualiMaclinah. .,\llahtellh mcngkhususkan n1ii denganseolang
Q u r a i s y1. ' t i t u b a h r v a
a h l i I i k i h M a d i n a ha d a l a h
S a ' i d b i n M usayvab.
S a ' i d b i n N 4 u s a v v aabd a l a hn r e n a n l uA h u H u r a i m l r .A b u H u r a i n r h
mcnikahkannd yac r r g apnu t l i n v ad. a nj i k aA b u f l u r a i l a hn r c l i h u l n l ' iaa.b c l k a l a :
" A k u m c l n o h o nk e p a d aA l l a h u g u lu k L d r u nd i : rt l i k u n i p u l k l nd i p n s u ls L r l g r r " .
d a n o l c h k a r e n ai t u l l l r S i i ' i d b i r r N ' l r r s r t v v lbbu r t v a kr n c r i i r , a v l l k r n
d r l r iA b l r
lluntiruh.
P a r l a h l i f i k i h d e n n u l i i t c l a ht L - r s c b a
d ri b c r b a g aui , i l l y a h I s l a m .d i
a n t a r a n ydai M a d i n a hM u n a w u ' u n h N . 4 a k k a hB.a s h r r hK , u f l h . S l l n r . N 4 se i r ' ,
Q a i m w a n . , , \ n d l l u( sS p a n v o l )Y. l n r a n .d a nt s a - g h d a d .
D i l n t i i r aa h l i - a h l 1
i - i k i hM a c i i n r hM u n a uu a l a h d a r i k ; L l a n g atnr b i i n
adalah:Ibnul N4usayyab. l,lrrvahbin Zubair',Qasimbin Muhanrrrad.Khari.jalr
b j n Z a i d .A b L rB a k r r b i n A b c l u l r l h m a nb i n H a r i t sb i n H i s y ' a n rS. u l a i m a nb i n
) ' a s a n d. l r U b a i d i l l a hb i n A b d u l l a hb i n U t b a hh i n M a s ' u d .S c c i a n g k rpnr u ' a
p e n r h c l if a t r v rd i s a n a d , j a n l i i r i i n ) l: \ b b a nb i n U t s r n a nS. a l i n r ,N a l i ' . A b u
'Auf
S a l a r n u bh i n r \ b t l u l r a h r n abni n d a nA l i b i n H u s a i nS . c t c l a hn r c r e k aa t l a
pulaAbu llakal birrlvluharrrrnacl bin Amru bin Hlzrn dln anlknya I\{LrJranrrnud
b i n A b d L r l l a hA. b d u l l a hb i n L l n a r b i n U t s n r a nd a n a n a k n l a l \ { u h a n r n a t l ,
A b d u l i a hd l n H L r s l i nd, u r p u t c r aM r r h a n r n r l db i n A l - H a n a f i l ' a hJ.a ' l i r l b i n
M L r h a r n m abdi n A l i . A b d u r r a h r r abni n Q l i s i n b r i n M u h a r l r r l dh i nA h u B l k r r .
M u h a r n m r db i n A l - M u n k a c l i rM , u h a m m a db i n S f i h a b A z - Z u h r i .d a l
l\,luhiinrrnad bin Nuh rrcngunrpulkrnlrt\r'a-fatw anva claliimtiga jilid bcsar
dalurr persoalan-persoalan fikih.
Par.a pembelif ritua Makk:rhldalah:Athli bin Rabahbin Klisan.Mujahid
b i n J r b r r . U b a i d b i n U n . u i r ,A n r r u b i n D i n r r , A b d u l l a hb i n A b i M u l a i k a h .
A b d u r r a h r n abni n S a b i t hd. a nl k r i m a h .S c t c l a hr r e r c k ad i i k u t io l c hA b u Z u b a i r
Iluku Pertama... 33
AI-Makki, Abdullah bin Khalid bin Asid, Abdullah bin Thawus.Kemudian
Abdul Malik bin Abdul Aziz bin Juraij,Sufyanbin Uyainah.Sebagianbesar
fatwa-fatwamerekaadalahdalammasalahmanasik(ibadah)haji. Selanjutnya
Muslim bin KhalidAl-JanjidanSa'idbin SalimAl-Qaddah,sertadiikuti Imarn
Muhammadbin Idris Asy-Syafi'i, Abdullahbin Zubair Al-Hurnaidi,lbrahim
bin Muhamnad Asy-Syafi'i,Musa bin Abi Al-Jaruddan lain-lain.
Adapunbeberapaahli fatwa BashrahadalahAmru bin SalamahAl-Jarmi,
Abu Maryam Al-Hanafi, Ka'ab bin Sud,HasanAl-Bashri, dan ia mengenai
lima ratus orang sahabatsertabeberapaulama telah mengumpulkanfatwa-
fatwanyadalamtujuhjilid bukubesar.Abu Muhammadbin Hazmmengatakan:
Abu Asy-Sya'tsaJabirbin Zaid, Muhammadbin Sirin,Abu QilabahAbdullah
bin Zaid Al-Jarmi,Muslim bin Yasar,Abul Aliyah, Humaidbin Abdurrahman,
Mutharrifbin AbdullahAsy-Syakhir.Zurarahbin Abi Aula, dan Abu Burdah
bin Abi Musa.SetelahmerekaadalahAyyubAs-Sihtiyanj,SulaimanAr-Taimi,
'Auf, Yunusbrn
Abdullahbin Ubaid,Qasirnbin Rabi'ah,Khalidbin Abi Imran,
Asy'atsbin Abdul Malik Al-Hamrani.Qatadah,Hat.shbin Sulaiman,danIyas
bin Mu'awiyahAl-Qadli (seoranghakim).KemudianSawwar-seoranghakim-
. Abu Bakar Al-'Ataki, Utsmanbin SulaimanAl-Battiy, Thalhahbin lyas -
seoranghakim-,Ubaidillahbin HasanAl-'Anbari, Asy'ats brn Jabirbin Zaid,
Abdul Wahhabbin Abdul Majid Ats-Tsaqafi,Sa'id bin Abi Urubah,Hamad
bin Salamah,Hamadbin Zaid, Abdullah bin Dawud Al-Harasyi,Ismail bin
Ulayah,Basyarbin Al-Mufdlal, Mu'adz bin Mu'adz Al-'Anbari, Ma'mar bin
Rasyid,Adl-Dlahhakbin Makhlad,danMuhammadbin AbdullahAl-Anshari.
Di antaraAhli fatwadi Kufah adalah:Alqamahbin QaisAn-Nakh'i,Al-
Aswad bin Yazid An-Nakha'i,pamannyaAlqamah,Amru bin SyurahbilAl-
Hamadani,Masruqbin Al-Ajda' Al-Hamadani,UbaidahAs-Salmani,Syuraih
bin Harits-seoranghakim-,Sulaimanbin Rabi'ahAl-Bahili, Zaid bin Shuhan,
Suwaid brn Ghaflah,Harits bin Qais Al-Juf i, Abdurrahmanbin Yazid An-
Nakha'i, Abdullah bin Utbah bin Mas'ud -seoranghakim-, Khaitsamahbin
Abdurahman, Salamahbin Shuhaib,Maimun Al Audi, Hamambin Harits,
Haritsbin Suwaid,Yazidbin Mu'awiyah An-Nakha'i,Ar-Rabi'binKhaitsam,
Utbah bin Farqad,Shilahbin Ztfar, Syarikbin Hanbal,Abu Wail bin Syaqiq
bin Salamah.dan Ubaid bin Nadllah.Merekaadalahsahabat-sahabat Ali dan
l b n uM a s ' u d .
Pembesar-pembesar tabi'in tersebuttelah memberikanfatwa-t'atwa
rnerekadalampersoalanagamadanorang-orangmemintalatwa kepadamereka,
sedangkanparapembesarsahabattelahmemperbolehkan hal itu kepadamereka.
SebagianbesarmerekabelajarkepadaUmar,AisyahdanAli. Amru bin Maimun
Al-Audi bertemudenganMu'adz bin Jabal,bersahabat dengannya, danbelajar
kepadanya.Mu'adz rnenasehatkan kepadanya pada saatwafatnyasupayaia
menemuiIbnuMas'uddanbelajarilmu kepadanya, laluiapunmelaksanakannya.
34 - I'lamul Muwaqi'in
Dapat ditambahkankepadaahli-ahli latwa Kufah adalahAbu Ubaidahdan
Abdurr:thnran keduanyaputeraIbnu Mas'ud,Abdunahmanbin Abu Laila,dan
ia belajarkepadalebih dari 100 orirng sahabat,Maisarah,Zadan dan Adh-
D h a h h a kK. e r n u d i a lnb r a h i mA n - N a k h a ' iA . m i r A s y - S y a ' b iS, a ' i db i n J u b a i r ,
Q a s i mb i n A b d u r a h m i r n
b i n A b d u l l a hb i n M a s ' u d .A b u B a k a rb i n A b u M u s a .
M u h a r i bb i n D i t s a r H , akanb r i n L l r a i b a hJ,a b a l a h
b i n S u h a i mH . r m a db i n A b u
S u l a i r n a nS,u l a i m a h n i n A l - M u t a m i r 'S. L r l a i m aAnl - A ' n t a s yM
, i s ' a rb i n K i d a n r ,
S u l y a nA t s - T s a u r A i , b u H a n i l a hd . a n H a s a nb i n S h a l i hb i n H a y y .K e m u d i a n
Hat.shbin Ghiyats,Waki' bin AI Jarrah.sahitbat-sthabat Abu Hanifahseperti
Yusuf-seoranghakim-,Zufar bin AL-Hudzail,Hanradbin Abu Hanifah.Hlsan
b i n Z i y a dA J - l - u ' l u ' i s e o r a n h- sa k i m - M. u h a m n t ab d i n H a s a nA. s a db j n A u r r u ,
NLrhbiu Diraj -seorang hakim-.dansahabarsahabat SufyanAls-Tsaurisepclti
A l - A s y j a ' i .A l - M u ' a f i b i n I m r a n .k e d u a n y saa h a b aHt l s a nb i n H a 1 , yA z - Z a u l i ,
Yahyabin Aclanr,dan lain-lain.
Beberapaahli fatwa di Syantadallir .,\bu Idris Al-KhLrlani,Syurahbil
b i n A s - S i m t hA . b d u l l a hb i n A b u Z a k l l i v a A l - K h u z u ' i .Q a b i s h a b
hin Dzu'aib
A l - K h u z a ' i .H i b b a nb i n U m l y y n h .S r . r l a i r n ab ni n H a b i bA l - M u h a r i b i ,H u r i t s
b i n U n r a i rA z , - Z u b a r dKi .h a l i d b i n M a ' d a n .A b d u r n i h n t a b n i n G h a n a r nA L -
A s y ' a r i ,d a n J u b a i rb i n N a l i : S c t c l a hn r e r e k aa d a l l h U r r a r b j n A b d u l A z i z .
Ra.1a bin Haiwah,dan Abdul ,\{alik hin Marrvanju,la dirnasukkankc dalunt
kelornpokahli fatrvasebelumia nrcrnclintah. danHudairbin Karib.Selanjutnva
Y a h y ab r n H a m z a h - s e o r a n g
h a k i r n -A
. b u A m i r A b d u r r a h m abni n A r n l u A l -
A u z a ' i ,l s r n a i lb i n A b u M u h a j i r .S u l a i m a nb i n M u s a A L - t J r r a u ' i ,S a ' i d b i n
A b d u lA z i z .M i k h l a db i n H u s a i nW , a l i db i n M u s l i n . A b b a sb i r )Y a z i ds l h r b a r
A l - A u z ai , S y u ' a i bb i n I s h l k s a h a b aAt b L rH a n i f a hd, a nA b u I s h a kA l F a z t L l i
s a h a b aI tb n u lM u b r r a k .
Dallnr kelorlpok ahii lutrvl l\'lcsirterdxplt Yazidbin Abu Habib.Bakir
b i n A b d u l l a hb i n A l - , \ s y a j id a n A n r r u b i n H a r i t s .l b n u W a h l b r n e n s a t a k a n :
"Serndainya Amru bin Haritshidupb(rlsama kita.kitatidakmenrerlukan seorang
p c m i n r p i ns e l a i nd i a " . K e n r u d i a nA l - L a i l s b i n S a ' d t l a n U b a i d i l l a hb i n A b u
J x ' f a r .S c t e l a hm e r e k aa d a l a hs a h a b a t - s a h a bMaat l i k s c o e r r iA b d u l l a hb i n
Wahab.Utsnranbin Kinlnah. dan Asyhab.kemudiansahablt-sahabat Asy-
S v a l ' i ' is c p c r t A
r l - M u z a u i ,A l - B u u , a i t hdi a n l b n u A b t l u l H a k a m ,l a l u m e r c k a
d i k a l a h k aonl c ht a k l i dk e p a d aM a l i k d a nk e p a d a A s y - S y a l i ' ik, e c u a lsi c b a g i a n
k c c i l d i a n t a r an r c l c k ay a n gn c r r i l i k i k c i s t i m e w a asne p e r tM i u h a n n t : r db i n
A l i b i n Y L r s udf a nA b u J a ' l a rA t h - T h a h a w i .
D i Q a i l a w a n h a n y n t e r c a t a ts e d i k i t ,s e p e r t iS a h n u nb i n S a ' i d . i a
nrenrpunylibanyakfltua-tatu'apilihrn, danSa'idbin MuhammadAl-Haddad.
Di Andalustercatatdi aularanya:Yahya bin Yahya.Abdul Malik bin
H a b i b ,B a q i y b i n M a k h l a d Q, a s i mb i n M u h a r n n r ayda n l m e m i l i k ib e b e r a p a
d o k u n r c n1 ' a n gn r e n g a r t l u n tb e b c r a p af a t w i r s e d e r h a n ad, e m i k i a n. j L r g a
36 I'lamul Muwaqi'in
y r n g d i r i w l y a t k a ni a n g s u n go l c h t a b i ' i n d a t i n . ' a bS
i A W d e n - g atni d a k
rnencantumkan sababat pudaisnrd/silsilah rarvinla).Hal ini scpcnidiriwayatkan
o l e hl . h u kh i n l b r r r h r rhni n H r n i .
Dasar-dasarI'at$a Imam Ahmad bin Hlrnbal
Falrr'l lhtwaInranrAhnraclbin I.lanbaldi bansundi ataslimr daslrutlnta.
1 ' l i lu :
Perta m: Nash nashatautcksr\l Qur"u danHudits.Jikl ia ntendapatkan
n a s h i,a n r c n r b c l i k l nl l t v a b e l d a s a l k annl s h t e l s e b uttl u ni a s a r r as e k a l ti i d a k
belpalingpadavang lainnl,ayang bertcnt:rn-gan dcnrannyaatall orang )ang
nrenen tan-s n) il. Olch karcna itu ix tidakbcrpalingpailaperbcdlanUrnardalarn
mlsalah ta\anrnrurrbrgi oran-slunl Trilirl scpertihaditsArrmar bin Yrsir,
d c m i k i a nj u g l i a t i d a kb e l p a l i n -pra d ap a n d a n g aAnl i . t J t s n r a nT.h a l h a hA, b u
Ayyub.du Ubav LrinKl'rib tlalarnnrasalahntrndi karenrbcrhubungan badan
y a n g t j d a k s l i r n p a ic . j i r k u l a ski a r c n a k c s a h i h r nh a d i t s A i s y a h b a h r v ai a
n r c l a k u k a n n ycal c r r g aR na s u l u l l a h SAW dankeduanl'a m a n d i ,d l n l a i n l a i n .
l n r a r nA h n r l d t i d a k n r e n g a k h i l k uhnl c l i t ss h a h i hd a r i p e r l r u l t a np. e n d a p a t
( r a y u ) . q i y a s ( a n r l o - u i )t .i d a kj L r g ap e r k a t a a sn e o l a n gs a h l b a l .d a n k c r i d a k
lrhuannyanrcngcnli adan)a)'llng lllcnantangnvit yant discbutbanyakolang
sebagaii.jrra (kesepakalan). vtn-gnlurl nrclekanrcngedepankannya daripada
h a c l i t ys a n gs h a h i hA . h n r n rjlu g u t i c l a kn e n l : a k u io r a n gv r n g m e n g a k uiij r n a '
i n i d l n t i d a kr r e n d a h u l u k a n ndl 'anr i p a d a h a d i t sy r n - lp a s t i .l r r a n S 1 , a f i ' i . j u g t
telahntencantumkan dalamr-isallhnl,a yangbaru bahrvlsanya"sesuatuvangdi
d l l a m n y at i d a kd i k e t a h upi e r b e d a a tni .d a kd i s e b ust c b a g ai ij m a " ' .
N a s h - n a sR h l s u l u l h hS A W b a g iI r n a n tA h n t a dd a ns c l u r u ha h l i h a d i t s
aclalahlcbih nruliatlanutarnadaripadantcncllhulukan ijnra ylng rncngandun-u
kela-gurn di d:rlamnva rnclekrtidilkdiketahuiadlnvasesuatu yangbcrtenttngNn.
Jika hal itu terjadi.nisclva nash-nlrsh itLrtidak berrnantitat. schinggt orang
orlng yangbelumnrengctahui ldanl a scsuatrr r angber)lwnnnndalarnhukunt
suatumasalahccndcrun-u ntengedepankan kctidaktahLlannva ntcngcnliscsu.rtLr
y e n gh e r l a w a n adne n g a nn l s h - n l s ht e r s e b u tI .n i l a hp e n o l a k a n
I m a mA h n t a d
dan Syali'i terhadaporangyang rrenerimuljrnl .
I{edra.'liatwasahablt.ImantAhnt:rdmengatakan: "Jikaia nrcndlpatkan
fatwasahabatdanpadasebagiansahitbatyiing lainjugaditcrrukanfatwayang
tidak bertentangan. ia tidak akanberpalingpudasclainfat\\.'alersebut,dan itu
t i d a kd i n a m a k a inj n r a " ' .I a m c n g g u n a k aunn g k a p a n":A k u t i d a km e n g c t a h u i
scsuatuyangmenolaknya".
Ketiga: Ftttttu sahabatyang lebih clekatdan sclarasdenganAl-Qur'an
dan Sunnah.apabilaterjadipe|bcdaanpcndaPatdi anrararrercka.Ishak bin
Ibrahimbin Hani rnengatakan mcngenaisuaturnasalah: DikatakankepadaAbu
lluku Pertama... - 37
Abdullah: Seseorangdi antarakaumnya bertanyatentangsesuatuyang di
dalamnyaterdapatperbedaan. I:rmenjawab:Bcrikaniahfhtwadenganpendapat
yang scsuaidenganAl-Qur'an dan Sunnah.dan tinggalkanlahpendapatyang
t i d a ks e s r : adie n g a nA 1 - Q u r ' r nd a nS u n n a h .
Keetnpal:Hadits mursaldan haditsdia'if..jika tidak ada sesuatuyang
m e n o l a k n y ad, a n i n i y a n g l e b i h d i k u a t k a nd a n d i u t a m a k a nd a r i p a d aq i 1 , a s
( a n a l o g i )H. a d i t sd l a ' i f d i s i n ia d a l a hd a l a mk o n t e k sp e m b a g i ahna d i r sn t e n j a d i
s h a h i hd a n d l a ' i f . b u k a n s h a h i h .h a s a nd a n d l a ' i l , d a n h a d i r sd l a ' i f y a n g
dipergunakannya adllah hadjts yang tidak bertentangan dengansultu atsar
( r ' i r v l y a t ) p. c r k a t a a ns a h a b a t d. a n t i d a k p u l a i j m a ' , d a n m e n u r u t n y a
rnelaksanakan haditsscpertiini lebihbaikdaripadaqiyas.Tidakadaseor-angpun
di antaraparairnan yang lain kecualidia yang nrenyctujuidasarini dari segi
j u m l a h n y a . k a r e n a t i d a k a d a s e o r a n gp u n d i a n t a r a m c r e k l k e c u a l i i a
mengedepankannya haditsdla'if daripadaqiyas.
K e l i m a : Q i y a s . k e t i k a k e b u t u h a nt e r l t a d a p n y as a n g l t n r e n d e s a k
(dlururah).lika lmam Ahmadtidakmenentukan nash,tidakpLrhfatwasahabar,
atausalalrseorangdari mercka,dln tidakadaatsarntulsalataupundla'if, dalam
s u a t u p e r s o a l a n i,a m e m p e r g u n a k a d n a s a ry a n g k e l i n t a ,y a i t u q i y a s . I a
mempergunakan qiyasapabiladalamkeadaandaruratatauyangpengerrianny0
sebagaimana dimaksudkan qiyasitu, sepertidiceritakan dalanrKitabAl-Khalla1.
Demikianlahkelimadasarutarnabagifatwa-fatwaImam Ahmad.dandi
seputardasar-dasar inilah fatwa-fatwaImamAhmad berputar.Kadang-kadang
ia tidak segerarremberikanfat\\'a,ketika ia mendapatkanpertentangan dalil-
dalilnyaataukarenaadanyaperbedaan pandangan di kalangansaltabal
rnr'ngenlri
hal itu, ataukarenabelummenelusuriatsarataupanditngan seseorang di antara
parasahabatdan labi'in.
lmanrAhmad sangatmembencidanmelarangmcmberikanfatwauntuk
yangtidakditemukanatsarnya
suaturnasalah dariparaulamasalaf,sebagaimana
perkataannyakepadasebagiansahabatnya: "Janganlah kamumengatakan suatu
nrrsalahyang (imarn)".
nranakamu sendiritidak memiliki rujukannya
Kebencian Ulama Terhadap Sikap Tergesa-gesadalam Memberikan Fatwa
Golongansalafdarikalangansahabat dantabi'inmembencisikaptergesa-
gesadalammengeluarkan fatwa.Setiaporangdi antaramerekamenghendaki
cukupsalahseorangdiantaramerekamemberikanfatwa:Jika ia melihatsuatu
persoalanmuncul,ia mulai berijtihaduntuk mengetahuihukumnyadari Al-
Qur'an,Sunnahdan fatwasahabat,kemudiania berfatwa.
Abdullahbin Mubarakmengatakan: Sufyanmenceritakan kepadakami
dari Atha bin As-Sa'ib dari Abdurrahmanbin Abu Laila, ia berkata:"Aku
berkumpulbersamaseratusdua puluh (120) orang sahabatRasulullahSAW,
38 - I'lamul Muwaqi'in
danaku melihatbeliauberbicaradi mesjid,tetapitidakadaseseorang
di antara
merekayang meriwayatkanhaditskecualicukup satuorangsaudaranya yang
meriwayatkannya.dan tidak adapula yang memberikanfatwa kecuali satuor-
ang".
Riwayatini juga dikemukakanolehImam Ahmad darijalur yangsama,
yaitu Jarirdari Atha bin As-Sa'ibdari Abdurrahmanbin Abu Laila.
Malik mengatakandari Yahyabin Sa'id: Ibnu Abbas berkata:"Orang
yangmemberikanfatwakepadaumatmengenaisetiapperkarayangditanyakan
kepadanyaadalahorang gila". Diriwayatkanpula oleh lbnu Mas'ud, Ibnu
Wadlahdari Yusufbin Adi dari Abd bin Humaiddari Al-A'masy dari Syaqiq
dari Abdullah.
Sahnunbin Sa'id mengatakan:Orangyangpalingberanimengeluarkan
fatwa adalahorangyang paling sedikitpengetahuannya, ia menjadiseorang
yang mengetahuisuatupersoalandari satu segi dan ia rnenganggap brhwa
seluruhkebenaranterdapatdi dalamnya.
Aku mengatakan:Noda dalam fatwa dapat terjadi karenasedikitnya
pengetahuandanbanyaknya pengetahuan. Jikapengetahuannya
sedikit,ia akan
memberikan fatwanyadalam satumasalah tanpa pengetahuan,
berdasarkan dan
jika pengetahuannya
terlaluberlebihan,fatwanyamenjaditerlalumelebar
Pengertian Nasikh dan Mansukh
Pengertian nasikhdanmansukhmenurutparaulamasalafpadaumumnya
adalahpembatalan hukumsecaraglobal,dan itu merupakanistilahparaulama
muta'akhirin(belakangan), atau pembatalan "dalalah" (aspekdalil) yang
umum, yang mutlak dan yang nyata.Pembatalan ini dapatberupapengkhususan
atau pemberiansyarattertentuatau mengartikanyang mutlak menjadiyang
terikatdengansuatusyarat,menafsirkannya danmenjelaskannya. Berdasarkan
pengertianini, merekamengartikanpengecualian (istitsna),syaratdan sifat
sebagan i a s k h k a r e n ah a l i t u m e n g a n d u n gp e m b a t a l a ny a n g d h a h i r d a n
penjelasan yangdimaksudkannya. Dengandemikian,naskhdalanrpandangan
mereka a d a l a h p e n j e l a s a nt e n t ang maksud suatu dalil dengantidak
mempergunakan lafadztersebut,akantetapidengan suatuperkarayangdi luar
itu. Orangyangmengamatipendapatmerekaakanmelihathal itu seblgaisesu:rtu
yangtidakterbatas, danhilanglahmacam-macam bentuk(rekaan)yangdituntut
olehdiartikannyapendapatmerekapadaistilahbaruyangmunculbelakangan.
MenurutHisyambin Hasandari Muhammadbin Sinn bahwaHudzaifah
berkata:Orangyangmemberikanfatwaadalahsalahsatudari tiga:Orangyang
mengetahui nasikhdanmansukhAl-Qur'an,Penguasa yangtidak menemukan
j a l a n l a i n , d a n o r a n g b o d o h y a n g m e n g a d a - a d aS. e l a n j u t n y al b n u S i r i n
mengatakan:"Aku bukansalahseorangdari keduayang pertama,dan aku tidak
Buku Pertama... - 39
mengharapkan
rncnjadioran-gbodohyang ntcnglCa-ada".
A t r u U n r a lb i n A b d u l B a r l n r c n g t r a k adni d a l a mb u k u n y a" . l a r n iF ' adll
a l - ' l l m " n e n g a l a k a nK: h a l a f b i nQ l s i n n r e n c c r i t a k ak n c p a d ak a n r i Y
. a h v lb i n
R a b i m c n c e l i t a k a nk c p a d ak a n t i . M u h a r n r n a dt r i n H r r n a c lA l V u s h i s l t i
nlcngrtrkrn kepadakani. Ibrahinrbin \\hqid rncntarakttnkcpadakanri.Al-
M u t h a l i bb i n Z i y a d r r e n g a t l k a nk e p a d ak l r r i . i a b c l k a t a :J a ' f a rb i n H u s a i n .
inramkanri,nrcnccrilakan kepaclaku. ia herkata:r\ku melihatAbu Ilanifllr dllanr
minrpi, ilan aku bcrkatim: Apa I'ang Allah lakukan tcrhadapntu.u'altai,\bu
I l a n i l a hI I a n r c n j a u r b D : i a m e n g a n r p u n i kAuk. u b e n a n v al a g i :c i c n t a ni l r n ul
I a n e n j a r r , a bA: l a n g k a hb e l b a h a l , al ' a t u . af a t w a i r u b a g i p c m i l i k n v a .A k u
b e r l a n y aI:- l L l ud c n g l l rlrp a ' / l a n t c n . j l u , l bI:) e n g l np c r k a t a an t a n u \ i ilr! ' n i i l n - r
a k u v a n gt i d a kd i k c t a h LA r il h h b l h r v ai t u a d a l l hd a l i k u .A b u L l m a rb c r k a t a :
Abu Utsman Al Hacldacl berkata:Seoranchakinr lehih mudlh berbLrat drtsn
danlcbihdekatpaclakcsclantatan clu putlaseoranuahli llkih -nraksLrclnva nrulli-
: karenaahli fikih rnenceluarkan vrng dimaksucikannya padusuatusatt dengrn
keterbatasan perkiitnannl,a. sedangkan h:ikinthamsntenentuknll suitlukepulusrn
densanketetapan r-ang pasti.
U l a n r al l i n b e r p e n d a p abta h u a s e o r a n gr n u f t i l c b i h d e k u t p a d a
kcselamatan dalipadascoranghakim,karenaseorangmufti tidak rncnctapkan
f)tuanya. tetapiia nrenvarnpaikan nvakcpadaorang1'lngmemerlukannya. j ika
i a n r l u , i n d a p a tr n e l ) . t p c r g u n a k a ndnlyna i a d a p a tp u l a n e n i n g g a l k i l n n v a .
Sedangkan hakinr.ia rnenetapkan suatukeputusan. sehinggakeberacltan hakinr
sanadenganmulii daJamhal rrenyampaikan suatuhnkum,tetapihakilnberbeda
dcngan nrulti dalarnhll ketetapanatas keputusannya. Dari plndangan ini,
kcputusunhakirnlebih besarbahal,anya.
Bahaya Keputusan Hakim
Bcrdasarkan h a l d i a t a s .b a g i s e o r a r r gh a k i n t a d a l a hl n c a m a n d a n
peringatan yangtidaksanradenganlncanan dln perinratanb:igiscoranlmufti.
A b u D r u , u d A t h - T h : r 1 ' a l i smi e r i r v a y a l k l nyna d a r i h a d i r s A ' i s v a h k c t i k l
menyebutkan parahlkim, ia berkata: Aku ntendengar Rasulullah SAW bcrsabde:
Pada huri kiunrut,Seorung hukin ukut tlitutttut dertgtutkaudilunlulu tliberikan
kepudanrodcttgctn lterhitrtrtguntcutgkctatupu.,urtglilurupkunrt|u bttlutuiu
tirlttkntntutuskuttsutnu.se kuli utusduu oratt.qtlalun tnu.sulttlt kunnu". D..tl.ul
liaditsdari lbnu Bllidah dari ayahnya.RasululLihSAW bcrsabdl " Purd l:r.tkint
tenliri duri tigtt; Duu t.lincrukudrtn.;utudi .surgu:Stctrtng \'ungtnclrg(tdllui
k e b e t t u r u rttl u t t t t t c t r t u t u s k o n n n
yat a k u i a d i d u l u n t s u r g u , S t , o r u n gI u n g
11?nluluskln.sLrtttu pcrktrQ tunpa btrdusarkanltengetulttnttukan nusuk ke
drtlunrncrnkt, dunsaorartgt uttgrtengetaltuikcltcnarartrlartia btrbud dlnlinl
(titlukntenurtrr.skuntn'u) rttukttictdi dalont trcroktt".
Ancaman dalam Nlemberikan I-atrva
40 - I'lamul Muwaqi'in
S c t l a r r g k aann c a m a nb a g i s e o r a n rm u i t i a d a l a hs e p c r t d i iri*,ll,utkln
d a l a m S u n a nA b i D a r v L r d a n h a d i t sN l u s l i m b i n y a s l r . ,i a h c r k a t a :A k u
menden-gar Abu Hurairahberkata:RasuiullahSAW hersabda.. "Burang .siapa
nrct1Ro/aken .;esutttu doriktrtttng tidek (*u kotukartlrcndttkluhio ntutdirikan
satt!nullolt rli naruku.jalnnrtuttt,drut lturartg.siultttttrtntltcriktul .futte tetrya
(bcrrlu.sarkttn)ilmu, ntnkudosuntrradulultbugi tliu tzng ncn.qt,!rutrkun fatva
itu. dan lrurctn.qsitrpu nrcrtrutjukottkaluulu .suutlorun\'a.\(\uutu lung luin tluri
(b( rtenturllldtr dangur)lcrkara lulg tliketuhui kabcrtortuunu, berarti iu taluh
'.
t u e tgt k hi u t t u itr t t ' u S c l i a pa n c a r n abna g in t u l t i j u g ar l e r u p a k a rarn c a r n abna g i
hakinr.darrseoranghlkirn mcmiliki uncanran yanLkhususbaginyl.Akan tetapi
r n c i r r n r nb a g i s e o r a ! t gn t u l t i l e b i h b e s a lc l a r is i s i l a i n . k a r c n ai a t u a l y a
lncrupakanketenluanyar!t umurltYangbcrkaitanclengan orlng yang rrcluinta
fllrra clanolrng lain. Scdan-qktnkepulLrsan hrkirr hanvapltrsialyang tidak
bcllakubagiorlng yan-gbukantelhukunt(ter.duku l). Dcnglrrdentikian.sertr.ang
mufii nrcrrgcluarka sun l t u k e t c n t u l ny a n g L l r n u l lc l a nb c r s i f a u
l n i v c r . s ai l ,l n
otang1'ungrnclakukan beginimenjadibesini,clln orangylng ntengatakan be-eitu
hukunrnvarnenjadibcgitu.Tetapilidakdenrikiandenganhakim.ia mentutuskan
suatukcputusantertcntuuntuk orangvtng tcrtentu}lula.sehin-gqa keputus:ln
seomn-e hekinrbetsilirtkhususdanharusdilaksanakan. sedangkan fatwitseorang
u l a n r ab e l s i f l tu n i v e r s rdl a nt i d a ku ' r j i b d i l a k s a n a k apna. h a l lk e d u a n y b ae s a r
clanblhaya pun bcsar.
Enlpat Tingkatan Haram
Allah SW'f teJahntengharlntkanmcnseluarkanlatwa dan kcputusan
peradilantanpadasarilnrudanmenjadikanhal ini scbagaipcrkaraharamyang
palingbesar.llrhkan Allah tclahmeletakkann,,,a ptda tinqkatkehararnan yang
tertinggi. Diir berfirnln: "Katakanlult: "lfultunkuluurtu nrcngharantkun
p(rbrutten trurg ktji, buik t'un.gnuntpuk atauputt \ung tarsc )u li, dun
p ( r b u u t ( t r r l o s a , r n c l n r t g g u r l t a k m u n L r s i at u n p a u l t s o n t a n g b e n u r ,
(nrcnglrurunrkon) rltctillcrs(kutukart Alluh dcttguttsesuutula g A ah tidak
trrcnuruttkt.ut ltrrj.jtthuntuk itu tltttt (rttcttgltttruntkut)rtrcngodttadakanterhutlap
r\lltth rtpu lung Iiduk kunu kt'/u|rui"."(Al-A rtl: 33). Berdasarkanayat ini.
Allah tclah nrenjelaskan empattingkat pcrkaravang haranr.yaitu: pertama.
perbuiitan)'angkeji (fauouhi.sy)- ke-dua. berbuatdosadankedhllimal).kcriga.
yanglebihdiharanrkan lagiadalahnrempersckulukan Allah SWT.dankeemplt.
y a n _ cI e b i h h a l r n r d a r i k e t i g : r n 1 a ' ad a l a hr r e n e a t a k a n
t c n t a n gA l l a h t a n p a
pcngctahuan. Tingkatharaml,angkeenlpll ini hersifatumum.yan{ ntencakup
luga men-eatakan tanpapengetahuan tcntangnatna-nama-Nyt, sifat-sifat-Nya,
perburtan-pcrbuatan-Nya. a-uama-Nva dan s),ari'at-Nya.Allah Ta'akt:,,Dun
janganlah konttt rnertgutukutlt(rlrudap .q)(t.\ia g di,scbut.sebutoleh lidtthutu
secaraduste "lni halal dcutini hurant", untukntenqodaotlukttnkebr nngan
tcrhttrlap Allah. Stsungguhntaortlng oretlg\.onglen.quda<ulakttn keboltongan
Buku Pertama..,- 4l
terhudapAllah tiatlalahberutiutrg." (An-Nahl: I l6). Oleh karenairu, Allah
mengeluarkanancanranbagimerekayangmelakukandustaterhadap-Nyadalam
hukum-hukum-Nyadan tindakanmerekayang mengharamkan sesuatuyang
tidak diharamkanAllah. dan sebaliknyamenghalalkansesuatuyang tidak
dihalalkan.Ini merupakanpenjelasandari Allah SWT bahwasanyaseorang
hambatidak boleh ntengatakan ini haramdan itu haramkecualiberdasarkan
pengetahuan bahwaAIlah telahmenghalalkannya dan mengharamkannya.
Sebagianulama salaf mengatakan:Hendaklahseseorangberhati-hati
u n t u k m e n g a t a k a ns e s u a t uh a l a l a t a u h a r a m ,h i n g g a A l l a h m e n g a t a k a n
k e p a d a n y aK: amu berdustaA . k u t i d a k m e n g h a l a l k a ni n i d a n t i d a k
m e n g h a r a m k a int u . I a h e n d a k n y at i d a k m e n g a t a k a ns e s u a t uy a n g t i d a k
diketahuinya dandisebutkan olehwahyusecarajelas mengenai penghalalannya
danpcngharamannya denganhanyaberdasarkan taklid ataupenta'wilan.
Larangan Mengatakan: "Ini adalah Hukum Allah',
N a b i S A W t e l a h m e l a r a n gd i d a l a m h a d i t s n y ay a n g s h a h i hu n t u k
rnengatakan sesuatuseba_sai hukum Allah. Dalamsebuahperistiwaperangketika
menahanmusuhnya,beliaurnclarangajudannya, Baridah,menjatuhkan sangsi
kepadamusuh-musuhnya ketikaia menahannrerekadan itu dianggapsebagai
hukunr Allah, beliau bersabda:"karena kantu tido.kmengetahuiapakah kamu
betnr bahwu itu adalah hukum Allah bagi nterekt atau tidak, akan tetapi
putuskanlah sesuatubugi ntereka sebagai keputusanmu(hukunt kamu) don
suhabat-sahabatm a". Berdasarkan haditsini. bedakanlah antarahukumAllah
dan hukum seorangpenguasavang melakukanr;tihad.RasulullahSAW telah
melaran-g menyebuthukum (keputusan) orangyangberijtihadsebagaihukum
(keputusan) Allah.
Di antaraIarangansahabatdalam masalahini adalahketikaseseorang
berkatadi hadapanArnirul Mu'minin Umar bin KharhthabRA: ,,lni adalah
h u k u r r A I l a h y a n g d i p e r i i h a t k a nk e p a d aA m i r u l M u ' m i n i n U m a r b i n
Khaththab".Urnarberkata:"Janganberkatademtkian,tetapikatakanlah:..lni
a d a l a hp e n d a p aAt m j r u l M u ' m i n i nU m a r b i n K h a r h r h a b " .
Ibnu Wahabberkata;Aku mendengarseorangraja berkata:Tidak ada
seorangpernimpin manusiadan tidak ada pula para pendahulukami dari
golongansalal,danakutidakmenemukan seorangpunyangmenjadipanutanku
yang mengatakantcntangsesuatu:Ini halal dan ini haram,dan merekatidak
mengada-ada hal itu. Akan tetapimerekamengatakan: Kami membenciinidan
kami berpendapat bahwaini adalahbaik: Ini layak dilakukandan kami tidak
berpendapat yangitLrlayak.Atiq bin Ya'kub meriwayatkannya dar.inyadan ia
menambahkan: Merekatidak mengatakan: Ini halaldanini haram,sedangaku
mendengarfirman Alf ahTa'ala:"Kala kanlah: "Terangkanlahkepadakutentang
rezkiyang diturunkanAllcthkepctdarnu, lalu kantujadikan selngiannta hararn
42 - I'lamul Muwaqi'in
rlan (sebagiannya)halal". Katakunluh: "Apakah Allah telah nenberikan izin
kepadantu(tentang ini) atuu kantu nterryudu-odakattsaja terlrudapAlluh?""
(Yunus:59).Dengandemikian,halaladalahsesuatu yangtelahdihalalkanoleh
Allah dan Rasul-Nyadan haramadalahsesuatuyang telahdihararrkanoleh
Allah dan Rasul-Nya.
Kata Makruh Dipergunakan untuk Sesuatuyang Haram
Sebagianbesarpengikut imanr-imamdali generasibelakangantelah
keliru karenapenggunaan kata makruh,yan_edirnaksudkan oleh rmant-rmam
merekauntuksesuatuyangharam,tetapiparapengikutnyatidak menganggap-
nya sebagaiharam.Kemudianmerekamenyederhanakan katamakruhtcrsebut
sehinggadialtikansebagaipembersihan, danscblgianyang lain menyebutkan
makruhsebagaisesuatu yanglebihbaikditinggalkan.
Inibanyaksekalidi dalam
tindakan-tindakanmereka,dan karenanyaterjadilahkekeliruanyang besar
terhadapsyari'ahdan parainram.Sebagaicontoh,lmam Ahmad llengatakan
tentangmengumpulkan duaperempuanyangbersaudara: "Aku membencinya
(menganggapnya makruh),danaku titlakmengatakanbahwaitu haram".Akan
tetapiparapengikutnyamengharamkannya.
Muharrmadbin HasantelahmenyiLtakan bahwasemuahal yangmakruh
adalahharam.Muhammadjuga meriwayatkan dariAbu HanifahdanAbu Yusuf
bahwamakruhlebihdekatpadaharar.n. Ia mengatakan dalamJami' al-Kabir:
Minum dalamwadahdari emasdanpelakbagilaki-lakidanperempuan adalah
makruh.Maksudungkapanini adalahharam.Dernikianpula Abu Yusul'dan
Muhammadmengatakan: Adalah makruh tidur di atasranjangyang terbuat
darisuteradanmempergunakan bantalnla.Ungkapaninijuga bermaknaharam.
Abu Hanifahdan keduaorangtemannyamengatakan: Anak laki-lakimakruh
m e m a k a i s e s u a t uy a n g t e r b u a td a r i c m a s d a n s u t e r a .P a r a s a h a b a t n y a
menegaskan bahwahal itu adalahharam.Merekamengatakan: Pengharaman
t e r s e b u t e l a h d i t e t a p k a nb a g i l a k i - l a k i ,d a n o l e h k a r e n ai t u h a r a mp u l a
memakaikannya, sebagairrana khanier(minumankeras)yangtelahdiharamkan
meminumnya,diharamkanpula menyajikannyasebagaijamuan. Demikian
beberapacontohpenggunaan kata makruhyang bermaknaharam.Beberapa
contohlain, umpamanyaAbu Hanifah mengatakan: Adalah makruhmenjual
tanahMakkah,danmaksudnya adalahharam.Parasahabatnyajuga mengatakan:
Bennain catur adalahmakruh,dan maksudmerekaadalahharam,dan lain-
lain.
Sedangkanmenurutpara pengikutImam Malik. makruh adalahsuatu
tingkatanyang beradadi antaraharam dan mubah (diperbolehkan)akantetapi
merekatidak mengatakannya jc'i; (boleh).Mereka mengatakan:Memakan
daginghewanyangmempunyaikuku tajamdari binatangbuasadalahmakruh
yangtidakdiperbolehkan. Di dalambanyakjawabannya, ImamMalik mengata-
Buku Pertama.,,- 43
kan:Aku mengang-rap nrlkruh hal itu. danitu adalahhar.am. Contolrnyaadalah
b a h w aM a l i k m e n g a n g g t pn ' t a k r u h b c r m t i n c a t u r .d a n i n i n t e n u r ust e b a - c i a n
b c s a rp c n g i k u t n y a d a l a hh a r a m d. a ns e b a c i a yna n gl a i n n y an e n g t r t i k a n n v r
scbagaimakruh),ar-gbcradadi bau'ahhararn.
l\,lcrrgcna p ie r n t a i n a n c a l L [ .I r r i l r ] 1S Y a f i ' i n r e r r g a t l k a nC:a t u r a d a l a h
s e b u l hp c n l a i n a nv a n g n t c n v e r u p lkr ie b a t h i l l n l.k L r t n c m a k r . u h n n y aa k a n
ka
tetxpiaku tidak mcndapatkan pctunjrrk1'angnrengharamkannya. Oleh klrcna
itu. ia rncnrakluhkannya dantiilak mentbcrikankomenllrrdltlan pc'nghlmmln
n y a . B c r c l a s a r k au r n { k a p a n t c r s e b L rtti d a k d i p c r b o l e h k a nn t e n i s b a t k : l n
kcpadanl,rclankeprda ntldzhlrbnl,abahu,antain cltur itu fri'l: at.\Lt tltuL)(tt.
k a r e n ai a t i d a km e n g a t a k adne r n i k i a nd a n t i d a k a d ap u l a y l n g r r e n g i n d i k a
s i k a nh a li t u .Y r n g b c n a ra d r l a l ln e n - s i t t a k aInu:t c l l h r r c n t a k r u h k a n n vt lua.ni a
t i d a kr r e m b e r i k u n k o n e n t a rd a l a r np c n g h a l u n u r n n lJ' ai k. l d c n t i k i a nl.c l a k a h
i n t l i k a s yi a n g r n e n u n j u k k abna h r v am a d z h a bS l ' i l f i t e h h m e r n p c r b o l c h k a n
rnain catur'JContoh lain adalahtentilngsconrn-g laki laki yan-rmcniklhkan
anakperenrpuannva yang lahir klrena zinl. Ia sarrl sekrli tidak rrengatakan
n t u b u ht r t t r L t . j o 'Ii a
; . t. e l a hn r c n v i i t a k abna h u ah u l i t u n r a k l u h S . c s u adi e n s i r n
k e m u l i a a n n vkae. i r n a m l h a n n ydaa nk e d u d u k a n n ly' a u r r !t c l r hd i m u l i a k a o
nl e l r
A)lah,dapatdikatakanbah\l'ritu mendckatipadapengharilrrannYa. Akan tcrapi
ia nrempcrgunakln krta makruhkarenascsuatuyanuharlrnadalahyangdibenci
o l e h A I I a h c l a nR l s u l N y l . D a l a n tb c b c r a p aa ] , t t A l - Q u f ' a n . A l l a h S W T
menyertakiln katlrrnakruhsetelahnten),cbu[kan hal hal yan-uiliharlnrkan-N1,1.
sepertifirman-Nytr " Dan Rul nu tcluhtnenrcrinttfikutsulttltt kunu jurtgurt
n1e n\?n1buh .\claitr,Diasrmpaidenganfinrln N1'a: lutLu sckoli-klijnt gunlah
kanut ntcrtgtttctkun kepudu keduontup(rkatuun "uh" dun jctngunlohkanur
merttbattturk nrcn'kodurt Ltt'ultkunlult kt,ltalu nrcrektp(,rkutuul lung mulia"
(AI-lsra:23). kenrudianl'irntan-Nya:" Dart.jtutgunluhkantunu,nrltunuh unuk-
t m u k n t rkra r e t t at a k u tk e n t i . s k i n u n( A . "l - l s r a :3 l ) . l i r r t r a n - N v a" :
Datt.jrutgonlahkatnunrcndckuti;lira " (Ai-lsra: 32). firrnanNya .juga:
" Dtut.jan gonluhktuttuntenbunuhjivt'uttutgdihurta*au Alluh (ntemaurunnta 1,
rntlainkan(langonsu(tu (olisart)y'art.g betutr." (Al-lsra:33). lalu firmln,Nva:
"Dan jangunlultkunttttnerulakttilnrttt unttkt'atinr,kenr i rltnguut dra .\,ang
Itbih buik (bernuttlttat)sanryniia dtv,usadanpaulilah .jurt.ji:.st'sunggulttna
.jatyi itu pu.stidininto pernnggungatt.junubnta.(Ai-lsra: 3,1),firman Nya:
"Danjnn gunlahkrununtt'ngikutiaptrt ung kuntutidok trtentpnt..'ri
ltatretalurun
Icnlengnle.sesungguhttt'o puulettgrtrun,panalilututl tlqn lwti, s, uttt,ttttuiru
akut dintintupartun.q guttganjottubnt'tt.Durt.jattganluh kanll lttlttlrttt tli ntuku
bumi ini dengorsotnbong,kurcttu.saswtlqgultnya kunu sL,,ii.tli-ktli titluk tluput
nrcnettitLrs l;uni dtutsakali kctlikanu tidttkukan.uunlai .setinggigunung.Stntuu
itu kejalntannvtdnluIdibe cidi .\i.\iRubbntu"I.Al lsra:36 38).Dalatr.t scbuxl)
h a d i t ss h a h i hj u g a d i s e b u t k a n :, S c s r o r g g i r / uAi rl.la h A : : u r t o J u l l u t c l u h
44 I'lamul Muwaqi'in
,t:L,nt[lkruhktut tigu p(rk(rre dtes ku u, n]ct\,(butka kubttrburtrn,g,l:tutttuk
:.t rtitltLt dattntertgltiIangkrut
hurtu".
Oran-l-orang salaf(ulamafcrdahulu) tclahntenrpergunrkan katarnakruh
Jalampcngertiannva vitngdipcrttunakarr tli tlallm finlan Allah clln sabtirRasLrl
\ r , a . A k a n t e l i t p ig c n e r a sbi c l r k n n g a nt c t a hr n c n r b u ui ts t i l a hn t t k r u h u n t u k
..\uatu yan-qbukln harlnt.mcninggalkannva lcbih brrikilar.ipacla mengerjaklill_
: : r . r .K e n t u d j a sne b l t g i arnn c r e k m a e n c r a p k l np c n g { r l l n l t ni s t i l a hD a r ut e r s e b r r t
Jrirrncrcka t c r g c l i n c icr l a l . n n
r r a s a l aiht u .t l a nl e b i ht c r g e l i n c iI ra { i o r u n s' r . . r
rrcngrrtikannrakruhlrlauuntkapan tidak sclat,aknYit.
),lng tcrclalutdalarl
I i t n r a nA I I I h d a ns a b d aR a s u l - N ytal a l a r np e n g e r t i xvnu n t b l r u i t u .s e c l l n g k r n
,ii dal.rnli'ntrn Allah tlunsabtlaRlsur-Nra pcni'.lrrnar'katl "tidlk sclal'akn1a '
tcllrhditu.juklnunlukscsuatrr yangberblha\arneDut.ul svari':r1 nliiLrplrn trrcnunlr
p c ' r l i r n b a n -d sa r nn. i u . rda; r l . r rh u l' a n g r r u s t a h i'la n g t i c l a kr r , ' r k i n t l i i a k , k a n .
r r l e r l i t i r n t a n A i l a h S \ \ r T : ' l ) u r t t i d u k l t ^ . u kl u g i y u , . qM u l t u p e r n t r r t r l t
tntrtgturbil(ntcn putl ui) rriiat.Mlrr anr: ()2): . !)un Ktrntitiduktnettglujarkun
tyuir kelrtdttrtu (Mulrutunutl)durt lttrst,air iru tidttkluh ltl.ttk bugintu.ul-
( ) u r ' u n i t t r t i d u k l u i t t h u r t t t r l u hp t l u . j u r u n
tlttn kitub tun,q netnbcri
ltt'trcrangart'(Yttsin6()): "Dttrt tidukluh f ut ncrt,ku ncntbattu turult ul_
',(A
Q u r ' u ni t u .d a n n : r r r t k u l t ut itdt a kt * u n , t a a r a s v S v u . a r a2: l 1 1 .s e r t ls a b d a
\ a b i S A W : " l J u u i A d u n t a l u h n t c n d u r t u k a n k u . s c d o n g k tht nt t l i t u t i t l u k
stlot'uknut dilctkukon.tlut Bturi Atlcnt jL!,qa td(tlt tltcnghi oku sctlungkttnlutl
itu tidakluhlrunlut b..girtto" dan sabciabcliau: ..S.srrrr.ggr thnto Alluh riduk
t itltrr dan t iduklah lutttkbugi-Nt a unlirl llrlur". ilcrrikianj ugadalan mcmakri
\utela. beliaubcrsabcla: "Tilokloh puntu.sbu,qiontn,q-orone
tun,qbe flukn.ti,.
dlin seterusnva.
Llngkapanvang DipergunakanScorangl\Iulli untuk Ijtihadnya
MaksudnyatrdalahbahrvaAllah SWT telah nren-sharilrrkxn \irplpun
u n l u k m c n g a t a k l ns c s u a t ut e n t a n gd i r i N ! a t a n p ad i c l a s a r i
Pcrrgetahuan
n r e n . { c n ania r n a - n r t r a - N y as.i l a t - s i l u t - N y ap.e r b u a t t n - p c r b u a l r n - N ydaa,n
h u k u n rh u k u r nN 1 a . S e r n c n t a riat u . s c o n n - gn t t r f i im c n b e r i t a h u k atnc n t a n g
A l l e h d a nl g a n l t N y a . J i k ab c r i t av a n gd i s a r n p a i k a n n tvi a d a ks c s r . r di rei n g a n
)tn-s tL'lth disyari'atkanbcrar.tjia teitlt ncn-satlktnnyx tanpl bcrdasarkun
p c n l c t a h u a nA.k a n t c t a p i . j i kiaa b e r i j t i h a d c l a nn r e - n c L r r a hskeagna l au s a h a n y a
. l i d a l a mn t e n - g e t r hkuci b e n a r a lnr l u i l s a l a h .n r a k ai l t i i l a k t c r n l r s u ky a n g
lcrkcniliincaman.ir dintaatkanatrskesalahannyl, dani.jtihadnya rrendlpatkan
pahala.Nanrun.il tidaktliperbolehkiln nrengrtakan sesLurtu yangdiarnbilberda_
s a r k l ni j t i h a d n y sae d a n ci a t i d a kb c r h a s idl a l a mh a l i t u d e n g a nn a s hd a r iA l l a h
d l n R a s u lN y a . s e p e r t im e n - g a t a k aA n l: l a h m e n g h a r a m k adnc m i k i a n .
nreuajibkad n c r n i k i l n .m e m p e r b o l e h k a dne m i k i a n i.n i a d a l a hh u k u mA l l a h .
I b n u W a d l a hm e n g a l a k a n\ ':u s u l ' b i n A d i n t c r r c e r i t a k aUr rb.a i d a hb i n H a r n i d
'Atha'
drri b i n . / r s - S li b r n c n c e r i t a k ai a : r - R a b i 'b i n A t s l a mb e r k a -
n .b e r k r t aA
Buku Pertama... - 45
ta: Hendaknyaseseorang di antarakamujangan mengatakan: Sesungguhnya
Allah nrengharamkan demikianataumelarangnya, sehinggaAllah mengatakan:
Kamutelahberdusta, Aku tidakmengharamkannya danAku tidakmelarangnya,
a t a u m e n g a t a k a n :S e s u n g g u h n y aA l l a h m e n g h a l a l k a nd e m i k i a n a t a u
memerintahkannya, sehinggaAllah mengatakan:Kamu telahberdusta,Aku
tidak nrenghalalkannya dan Aku tidak mernerintahkannya.
46 - I'lamul Muwaqi'in
- ...BruBuadn{ng
,t
V1I\IYC N\ilylUgflHtrgl I
Hfl'IOfl ONYA Ct{VuO
YIUflS'V^\JVd IYUVAS NVO IVIV
UVJNdflS IAIYIAIIYUVd TYdYCNgd
'Jika
b c l i a um e n j a w a b":T i d a k ' . d j a b e r t a n v a : h a f e l2 0 0 . 0 0 0( d u ar a t u sl i b u )
hadits'1. beliaLr nrcnjarvrb:"Tidak",dia bertanl'a:"Jika ha{al300.(XX) (tigx ratus
"
r i b L rh) a d i t s ' 1b, e l i a un r c n j a w a b :T i c l a k. d i a b e r t l u r ) a :J i k a . 1 0 0 . 0 ((Xc)r u p a t
r a t u sr i b u ) h a d i t s ' 1b, e l i a ur n c r t j a u a bs a t n b i lb c r i s y a r adt e n g | l nt a n g a l l r l y a :
"Denrikian.cianbciiaurrenggetakkantan!llrlnvr.
Abu Al-Hrrsainberkata:"Aku beltanvakepacla kakckkLr Nluharttrrtad bin
L l b a i d i l l a hA. k u b e r k a l a": B e r n p ab a n - v a kh n d i l sy a n gd i h a f a lI n r a n A h t n a d
: c b a n l ' a(kr 0 0 . ( X )( 0
b i n H a n b a l ' 1. . B e l i a ur n e n . j a w l b" S e n a mr a t u sl i b u ) h a c i i t s .
A b u H l f a s h b e l k a t a :" A b L r I s h l k b c r k a t l k c p u d a k u : K c t i k a a k t t
r.nenghldilinr:rjlisdiskusiAl Manshuruntuk nrcndcngrrkan fatNii tht\r't.aktr
t . r k l s c s e o r l n gb c r k a t ak c p l t l l k u : " K a n u t t t c s t i
m c n c e r i t a k l nh a l t c r s e b r r m
seper-ti dia.apaklh kanruticlakhafalhaditsse-iuntlah terscbLlt. sclllclrtaru kilrrltl
sukl rnenrbelikan llitu,l kcpadaorani:-or angI Aku bcrkillakcpil{lan) r: "Senroga
A l l a hn r e n r b c i k aanr r p u n a ns.c l n d a i n t 'lnk u t i d a kh u l l l s e j u n r l ahha d i t st e - r s c h t r t
cliatas.kerrurlianiiku rnenberikanlirt\rl keplldltoriing-oran-g alengan pL-rtdtpllt
o r a n gy a n gh r l a l s e j u m l a h a c l i ttsc r s c h udt a nb l l r k l n l e b i hb a n v a kc l l r i j n r n J l t h
tcrsebLl1.
Al Qadhi Abu Ya'la belkata:"Kcsinrpullnnyl brthrvast:scortngtidrtk
b i s ad i s c b u ta h l i ( p a k a r )i j t i h a d ,s e a n d a i n vcai i at i d r k h a f a ls c j u m l a hh a d i t s
ylng telahdisebutkan.Hal ini sematarnatl di cillam rangkakchrti hrtian dan
nenlpcrketatketcntuantlembcti lrlrva. Kcnudian ccritl Abi lshak ini cliccri-
t a k a nd a l a n rm a j l i sd i s k u s iA l - M a n s h u rd, i a ( A 1 - Q e d h ib) c r k r t a :" P e r k r L t l a n
Abu lshak tersebutdi ittasbukanberartibahu'adi dllant Itrerlbelikln lllu'4.
d i a i t u s e l a l ub c r l l r q l i d( n r e n g i k u t ia)l a y r r t g d i l r i t u , a k aonl e hI m a r r lA l t r n r l d .
karenadalrm sebagian konrcntiirnya dallnr kitabaf ilul'ulctutl'dilulult,belitnt
telah mcnetapkan Ialangan tncmberikan latrvabari rxrtttgya:rgtidltknrcntpLlnvli
ilrnu.karenuadanyaIarangandalalnfirnrln Allah SWT: "Darr.farr.gr ttrltrhktutttr
nert,qikutiopu |ang kanu titlak nenpurt|ui 1tt'ttgttttltutttt tettttrn.qnvo". (41'
lsra':36).
BolehkahSeseorangN{emberikanl'at$a dcngan Cara Taqlid (N{cngikuti)
PendapatOrang I-ain?
Dapilt sa)'akatrkan bah\\'a:"Dalan perrrasallhln ini teldapat3 (ti,tr)
pcndapat1an-rclikemukakan olch parapen-gikut
lrllam Ahmad.)'aitu:
I'eftamo,Tidak bolch sese(nang rncntbcrikanfitt*l denganclra tac1litl.
kalena dia dianggapbukan orang vang bctilmu. scdangkanberlrttrvatanpa
mempunyaiilmu pengctahuandiang-uapharant.Dltt tidak ada pcrbetlaan
p e n t l a p adti k l l l n g a n o r a n go r a n g b a h $ : l l a . l l i d i t L r d i a n g g a p t i d n k n r c n r p u n r r i
ilmu pengctahuan. sehinggaoran-rr-angbertaqlidtidak bisadikatakansebagri
seseorang ydnglrcupunyai ilntLtpcrtgctrthtran. Pendapat ini ditlasrrkankcpada
perkataanmlyoritas sehabat dan ulatna macizhab S1'al-i'i.
48 - I'lamul Muwaqi'in
- '-BruBuad nlng
6t
-lV ntull I?3?qraq'(stlpeH-tV)quuuns-sv rnqera3uaur
{nlun p,r,rlejuequlad
rc8nqase,{ur.rrp uerlrsrsoduaur 3ue,{Sue.roasas 13uqq1lerq.,:ppqcsleqnprlaq
nlul 'iqbu qelescu ruuloprrlurd 3ue,{3uu.rolnseuuat uelnq ErpEJc}uauas
'sllpeH-lV Lucltp
ludrp.te13uc,{ nlensasuu3uapqe,trufuauErp u€rpnuel
'nlensas3ut1ua1 c,(uulaq 8ue,{3ue:oasas uper,{urtlputesucletul ledcq uulu
8uu,{rdy,, :n11edeqcpcdal n,{uepaqn{V,. :r;tur'lleq pculqV urq qrlpqS
'Br1\trfur?Iuequraru
1nluntl,{ur3cqurlqaloq:adrpleprl Elr?ru'nlr
ryadasluprt u,{urcpueagurl:.rerl uup JpJDq r{€lr?seur
rxclcpE,^lp.Jue{uaqtuau
uup teclepuad uulclnua8uau lntun e,{ur3uqutlqaloq:cdrpeletu'n1r ry:das
qupnsclrqcdy e(ururr:lcpuaun1c1'n:n[uadruieq:eqr:cp nruluaq8uu,{3uu-to
ledcpuadueepaq.rad rnqnlaiuatusnluqclp nl! qelalasucrpnuex'lrpe preJas
tnqasJt IBr{ur':1eun88uaur snJtqBlp puas^'ue,ln}-ly lnqrlaSuauerp rpadas
tnqasratstrpuH-lVrnqeleiueu sn:eqnrpuep'e,{uqlnsuuruunpqr{rsrustrpuq{rtrq
'IAVSqullnlnsBU slrprg rnqula8uaur srueqcrpnlr qtrlatag'e,{uucBunpuel rsrurp
'e,{uqr,{rucpcpl ucp qe.{r1c11 '8.{u-(unrnt qpqas)IrzuBlucp (lrsjEl)Ir,.t\,?l
lp.{n
'c,{u1rqrqr,{sqnruucpt?uclqnu le,{E'e(uqlnsul:urucp qllsnu lefu 1n13ue,{uaru
qrcq 'uc rn|-1y 3ur1ua1 ucnqula3uad rlrlruau 3ur,( Suuoases^ r8cq rlnnca>1
'eute?uqelcstruurtlep p,i
tp.JurllrJequau uelqaloq;adrplupn 8ue:oasag,,
:e,{\qnqnryr1Llobotnttntu-1n ou qtbol-1nq?lr{ qpnqasruelpp qrqlnq)-lV
qalo uc1le.{u,trr:rp3ur,{ le,{t;,rrr.r
nles qEIEsruBIDpu1r1.raqr.grKg rueruJ
!rUE.{SruBrrI lnrnua6 B/rrluJ uB{lJaqtuatr J IEJE,{S
'nPrlaqqclo uslu,rlrTrp
lnqlsrrl
qEJBseul Eueurp 'pllseru qenqasuer33uga1 ypq rp:e8uaprp 8ue,(u,r1u;uurirqas
epudal us{rupuBsrp3uc,{ peuqv ucull ucp Junlrp 8uu.{ qnlnseru(nurr1)
g lu3uq3uau3uc,{ Sueroasas oloJuau uBIDlepn n{V,, :slll{Jaque:^sng urq
uresng-1yeqy rcBuapuaun{V,, :cte1:cqpefcp-uy qellrpqv ulq uesuH-lVrlV
nqy reSuapuaur nIV,, :etclJaqurp e,{elas'e,{u:ztuauol ruepp uclsclafuau
qspJIrHnqv,, :ery>1:aq rqpcf-1y ue1ufua1 erp eserq8uc,{uep':cuaqdtSSucrp
3ur1ud3ur,{ ledepuadlrqureiuauruep 'puqrlfr:aqndutrur ;-uu,{lclurd 3uc,{
Sueroppp{Eprl 'uelqnrnqrpreSucscIl)a{ ue{qaloqledtpNt p,H.o8uay
'ue1qa1oq:adrp
'prlb€uaq
{npn nlI IeqEIeu Drel uESuap urc13uu:oepeda4e,trleguelr:aqureru
u n d e p y ' r : r p u a se F u u r p r i e q u e n [ n 1u e 8 u a pu e l q e l o q : a d r pe { u e q n l r p r l
-buyag u,rtu.yaq3uc,(urcl Suuo uup re8uaprp3uu,{lcdupuadnlunsuul:ustpJeq
e,\\lr4ut:lUequ:rlle,{ur3uq uclqaloq:cdrplcpr;,, :tbcu:eg-1yupudalu,(ulctns
ruelcpElc{req lqpu}-lv rue{ tcqequse:ed uup e,{uurr;1 ?ue,{ucp qcqtqtug
nuql qalo uI?IcInue{Ip tut ledepuad urcl Sucrocpedal r:,trtegue{uaqueur
ruelup(uru13ur:oledupuedqnqrBuau)prlbeilaqqaloq{ep11uenqula8uad nrulr
lD,{undueu3ue,(3uu:oasas rdcla1 urpuase,{ur:rp1n1unue11n[n1rp nl{ e,.$leJ
eltf 'e,(uure1 ?ue,{eutelnledepuadrlnl13uaruuelqeloqledrperpEI?u 'urpuas
e(uutp ue?uep p,{uuellp:'lepe 8uu,{ lcq tuclpp ue4qaloqtadtq 'onpay
Qur'an.sanad-sanad yangshahih,dan pendapatyangterdahulu.
Ali bin Syaqiqberkata:"Dikatakankepadaibnu Al-Mubarak:"Kapan
seseorangdiperbolehkan memberikanfatwa?,beliaumenjawab:"Jikadia sudah
-n
mengetahuit l tsar (Al -Hadits)
dan ar-rc'I'r.
DikatakankepadaYahya bin Aktsam: "Kapan seseorangdiboiehkan
mcmbcrikanfatwa'j",beliau menjawab:"Jika dia sudahmengetahuiar-ra'l
(Al-Hadits).
dan a1-.rl.rar
Menurut pendapatkubahwa:"Yang dimaksuddengannr-rur'vridallm
pernyatiran (analogiyangbenar),
tersebutdi atasadalahal-qiya.sash-shahihaft
'illat (alasan)yang
pengenian,dan benar,dimanadenganhal itu pembuat(
praktisi)hukumdapatrrengaitkannya denganmasalahpenetapan hukum,dln
rnenjadikannya sebagaisesuatuyang dapatmemberikanberpengaruh dalam
penetapan hukurn,baik yang berlakumaupunyangsebaliknya.
Seputar Haramnya Memberikan Fatwa Berdasarkan Ra'yu (Pendapat)
dalam Masalah Agama yang Mencakup PerbedaanNash yang mana Rasio
'Iersebut
Tidak Dapat Menerima Nash
AIlah SWT berfirrran:
Q lo . '
_ai'g -*.),ual f -rdr sJ+ r tur !t -LA
50 - I'lamul Muwaqi'in
Iq - "'urllBuad nlng
D,\uqnUSrotsal,,:epqusleqrqEN,,(DtdDDd)IUDLIXDpDtl pnqatl
l uDlt)ts.,t.)udl
tltDtop)lnl\nLuDpDtl^!unJD,Dt2\Dpo.yrpu,,:,4[vsIqENsllpfqtuplcpJrlE,{ursr
rur leq pueurl]8EqasllE,l?lrpuEplBSuoprpnJJad)cpn tnqaslatqp]ulJadE{Bur
'lnsudqaloc,,h?qrp 8ue,{edeueSuapunBunuapaq3uu,{nlrnsJsull\qulur.reur"rx
,rlr.Etrpqrfu,rn1ln,{uqelurrad
3ue,{e.,r:niuadue4Sucpas ryeru 'Jnsitdrtc Etueur
Intun uplrllrtuuaruaur 8uu,(usnniuadE{au 'nlr pu:ru{ qalo 1nsu5r:pr:clo1
ut1e,nla1 unlriuaur n1re1a:aurepcdaluEtE.elaI puJre){.1nsuynpr:da1 ur]u,ela1
qr,,|\t1qrp
u?urull':i n1re1e:aunpedolunte.etalurlrpeluau uup,fuenqrp(tn,eq]
:otcI) lnqJsJet1r.gtdetal'(usenFuad) r:urr 1r1nrlB,nluaut {nlun uelqetuuautaur
{ppl} qrrllV ueq (strpuH-lv) B,{ucruedLunas Suni(ucp ue,.rn}-1y e,{ur,;peda1
uulSuepprpqelaleuall?I'IEpq neluup,JnO,lVureleptcdep:a1 n1ruelqelur.rachp
3ur,r,seda1.ra1 '1epnu u:ucasu,{unc,clueluqr[e,,n
uleu'nlpnsas uB)lrTrll:^{ltltru
{nton uelquluuauaurntrlnsegelrqcdn unlLJUgun..rnO-;yepr:d.r1 uels^tpuu1:aq
iur,{ uelqulurradrp8ur,{ rde dep?qJal ue8unluauacl rle8as r.rupsrqaq:a1
snrnqnlr Inssdppedal1c,e1e,r,rquq uenqelr:eqruad rc3uqes lnq3s.ral (cfie) ulcl)
qe11y.e,{51
7r,1t8ue1niu-a-urlnBueur 1119 lnsrg r1e,n1ueur uppr{EllVuE,rtuaur
-IntunucltlDlrruarrrruj r.lr?lat .
IiAS qEIIV (6E :,EsrN-uV),.niwoqrlo 1nq t1rqa1
uDp( nutrft)q)DutDl Llrqalnlluorlrtuap3uotr.Lnryna l L:DLI LDpty41yopodatl
uDutrr)qrD )q-rt)utq nutDl Dllt,(n,QtqDuuns)lnsDYuDp (un,r
01V) \DUV
opoclalor yt:luultlDqwDlDlDut'nDn:^as SuDJuat Ddnpuatluuutoltatlnruo1n1tI
uotpnutlX nwD:lD.!oy1tD uutD llltr uop,oi1,,71nsoy
tp (D\^Dt13Lrad) t1olttD,otuDl LlDl
-lV qD!r),nr'tutuu.raq3uo,iiJunLo-,9unto ,/Dll,, :ullulr;,req
l,4trSqulV
'qe
V
urclasurdurrrucd-urdurrurcd rlnlr8uoulqtrletrtp ruu.raq.qellVuBp uclunrnlrp
qulat;uu{ ede urrlas nlensasrlu{r;uau 3ue,{Sueloe,nqr:qqelrnqcla; :u,{51
-r.nlpirulUnJnllp;uu,{cdc rlnlrBuau
{ntun uplqu}uueI.rIau JIAS qeIJy snsnq{
rlrcJJS (t :Jur,V-lV) (D,iuDpDduop) uotohtlatl pquto|luatunuDl qDl ltp2s
loutv D,iN-utLtlas rttdturwad-uttltuttuaduntpBuatu nuul tlolun|unI uopnwun1nl
:-rnpntuopodal uulutuntlp 3uo,t.odn LlDltln: ,, :ucuuglaq J,\\S rlsllv
'(ns;lu B,$cqEpedalurlr{sspuspaq
3ue,()enpal 8ue,{ucsn:n3ue:e1aur uep
'(lc,uE,{seprdal utllsupueJ:aq 8uE,{)Bueuad3uB,(upsnJnur{cueslelau Intun
Jr:IqBlurJaru3rx qDIIV uBnqploSuad re(undutaulIepu 3ue,{Fue.ronsleuc,req
11r.r1rfruau uEp'e,{uw{pullslelau)[nlunuD{qpluuedrp
8ue,{uu:!^nlll lBrxun euas
'ueql]l):>1rp:,-rueq8uu,(uesn:nuu1n,{qe,ratuul]p .tp,uE^sepcdcl lnqasraluesnrn
un)scpueJaur qpJI\/EuEurrp'tB.uB,{s on{rBuau 3uu,{uesn:nupedalr8eq:atntr
(uesnrn)upleosladeleur 'utlrlnuap upSuaq .(gl :qe,(rs1c11y) .,,rnqola1uaur
:1nyt ,3uniSuoto-3untonslbun,tot14nqBuautnttny qnlunEuoIunpny p,untk
qDlunlt DIDLU'tul(DuD3D)uDsntnuDp (uDJnv.rad)JD,t.tt^snnns.|DJDtp opoJaq
ntuo4uoyrpnttutol uDtpnruax,,:e,{51-rqe,11
epedal utrruJr;:Iaq
IIAS rlpllV
'n,{qu,rue8uapueSwtua
eq Suef nsgeuc,treqrlnlriuau
a-Lte,{
u:ec r?pEde{uEp'e,{51-1nsug
epeda{qEIIV qelo uElurunlrp3uu,{n.{qe,n
itu hanla adadalammelaksanakcn
keta'atat1 kebaikan".Nabi SAW bersabda:
" Burang sia;tu di antu'a mereka (PellSuasa) ,-angnemerinlahkan karnuunluk
berbuatma'siut(durhaka)kepadaAlluh, mukapttrirttuhtlt-ailu.jatlgandidengar
dunjctttgtutdira'ati".
Nabi SAW telahmenceritakan orang-orang yanghendakmasukneraka,
dinranaketika penguasamemerintahkanmereka untuk memasuki neraka
tersebut:"Seandainyamerekamemasukinya, makamereka(penguasa) itu tidak
akanbisamengeluarkannya darinerakatcrsebut.padahalmerekamemasukinya
karenamenta'atiperintahpenguasanya, dan merckamengirabahwa hal itu
merupakankewqiban bagi mereka,tetapi merekabcrmalas-malasan dalam
berijtihad,bersegeradalam melaksanakan keta'atankcpadapenguasayang
memerintahkan kepadakema'siatankepadaAllah. dan mengarahkan seluruh
perintahuntukmelaksanakan keta'atankepadasesuatu yangbertolakbelakang
denganpcrintahRasulullahSAW danbcrtolakbelakangdenganajaranagama.
Merekabermalas-malasan dalam melaksanakan ijtihad dan bersegeradalam
melaksanakan perintahyangdapatmenimbulkansiksaandankehancuran bagi
dirinya,tanpamerekl pastikandantetapkanterlebihdahuluapakahperbuatan
yang merckalakukanitu digolongkanscbagaibentukketa'atankepadaAllah
dan Rasul-Nyaatau tidak'1.Betapanrengherankannya prasangkaorangyang
melaksanakan keta'atankepadaselainAllah dalammenjelaskan perbedaannya
denganapayang didatangkanoleh Allah dan Rasul-Nya?. Selanjutnya Allah
SWT memerintahkanuntuk mengembalikanpendapatyang berlainanyang
terjadidi kalangankaum mu'minin kepadaAllah (Al-Qur'an) dan Rasul Nya
(Al-Hadits),jika merekatermasukorang-orangyang beriman.Allah SWT
mengabarkan kepadamerekabahwa hal itu lebih baik bagi mereka,baik di
duniamaupundi akhiratkclak.
Para SahabatTidak Berbeda Pendapatdalam Masalah Sifat
Hal ini mencakupbeberepa pcrmasalahan, di antaranya:
Sesung,luhnya
orang-orang yang bcrimanterkadang berlainanpendapatdalamsebagian hukum.
dimanadenganperbedaan tersebutmerekatidakbolehkeluardaribatasunimrn
Parasahabat terkadang berbcdapendapat dalamberbagaipermasalahan hukum,
padahalmerekaitu adalahpara pemimpin orang-orangyang beriman, dan umat
yang memiliki keimananyangsempuma,tetapimerekatidak pernahberbeda
pendapat dalarnmasalahyangsatuyangberkenaan denganpermasalahan nama,
sifat,dan perbuatanAllah, bahkansemuanya menetapkan sesuai dengan apa
yangtelahditetapkan olehAl-Qur'andanAs-Sunnah (Al-Hadits).
baik generasi
yangpertamamaupungenerasiyangterakhir.Merekatidak menta'wilkannya'
tidakmemalingkannya daritempatyangsemestinya dengancaramemutarba)ik-
kannya,dan lain-lain.
bahwaperbedaan
Kesimpulannya hukumyang
pcndapatdalamsebagian
52 - I'lanrul Muwaqi'in
-'etueuad n{nfl
ts
54 - I'lamul Muwaqi'in
ss '-BruBuadn{nfl
{r,.,ro-=j$
56 - I'lamul Muwaqi'in
lg - "'EurBuad nlng
58 - I'lamul Muwaqi'in
6S - "'BurBUad
nlna
http://kampungsunnah.wordpress.com
',,DIuau qDlDpDD[utlDqut^l
]odaal rtlolu ,uD,tnA-lV uDSuap D(uuottDl
Dpo IlLo(. LlDlosow uolop D^utodDptrad uDlrDSDptaq DdDpuddiaq SuDr\Ddols
duo-tDg,, :p.pqesteqqplel dWS qDIInlnsr?}J,,:ElElleq erp 8,,(eles,seqqV nuql uep
'-EruEUad n{nfl
19 -
0vavcugd n^,YuNYxvrot{gd
CNVJNSI VAVJUfldIIflI
CNYUO.CNYUO IUVO IVAY./\4.IU
oleh selainbeliauhanyalahdugaandan terkaan.
SufyanAts-Tsauriberkata:Abu IshakAsy-Syaibanimenceritakan dari
Abu Adl-Dluha dari Masruq,ia berkata:Seorangpenulismenuliskanuntuk
Umar bin Kiaththab: "Inilah apa-apayang diberitahukan(ra'yu) Allah dan
pendapat(ra'yu) Umar". Beliauberkara:"Sungguhcelakaengkaudenganapa
yang engkaukatakan,katakanlah:Ini adalahpendapatUmar,jika benaritu
datangdari Allah danjika salahmakaitu datangdari Umar".
Dalamriwayatlain,Ibnu Wahabberkata:lbnu Lahi'ah mernberitahukan
kepadakudari Abdullah bin Abu Ja'far,ia berkata:Umar bin KhathrhabRA
berkata:"Sunnahadalahyangtelahdisunnahkan oleh RasulullahSAW, maka
janganlahkamu menjadikankesalahan ra'yu sebagaisunnahbagi umat".
Celaan Ibnu Mas'ud Terhadap Ra'yu
PerkataanAbdullah bin Mas'ud -Al Bukhari berkata :Junaid bin
Zakariyamenceritakan kepadakarnidariMujalid dari Asy Sya'bidariMasruq
dari Abdullah,ia berkata:Tidak akandatangsuatumasakepadakanrusekalian
kecualimasaitu lebihburukdaripadasebelurnnya, dansesungguhnya akutidak
mengatakanseorangpenguasalebih baik daripadapenguasayang lain, dan
tidak pula suatumasalebih suburdari masayang lain. Akan tetapipara ahli
fikih kamu pergi dan kamu tidak mcnemukanpenerusdi antaranlcrexa.dan
datangsuatukaum yangmengqiyaskan (ntenganalogikan)berbagaipersoalan
denganpendapatmereka.
Ibnu Wahabberkata:SyaqiqmenceritakandariMujalid,ia berkata:Akan
tetapiorang-orang
terbaikdan ularna-ulama
kalianpergi.kernudiatrtcr.jaclilah
suatu masadi mana suatu kaum rnengqiyaskan berbagaipersoalandengan
pendapatmerekasehinggamerusakIslam.
Abu Bakarbin Abu Syaibahberkata:Abu Khalid Al-Ahmar mencerirakan
dari Mujalid dari Asy-Sya'bidari Masyruq,ia berkara:Abdullah bin Mas'ud
mengatakan: Ulama-ulamakaliantelahpergi.kemudianmanusiamenjadikan
pemimpin-pemimpinyang bodoh yang mengqiyaskanberbagaipersoalan
denganpendapatmereka.
Sa'id bin Dawud berkata:Muhammadbin Fadlalmenceritakan kepada
karu dariSalimbin Hat.shahdariMundzirAts-T\auridariAr-Rabi'bin Khatsim.
ia berkata:Abdullahberkata:"Pengetahuan yangtelahAllah berikankepadanru
di dalarnKitab-Nya,makapLrjilahAllah dan pengetahuan yang ridakengklu
perolehnyaserahkanlahkepadaorang yang mengetahuinya. dan .janganlah
engkau mengada-ada; Sesungguhnya Allah Azza wa Jalla telah berfirman
kepadaNabi-Nya: "KatakanLah (hai Muharnrnad):"Aku tidak mentintttttpalt
sedikitpun kepadanu atas da'wuhku; dan bukanlah aku ternasuk orarlR-or-
ang \)angntcngada-adakan (Shad: 86). Ini diriwayatkandari Ar-Rabi' bin
Khatsimdandari Abdullah.
62 - I'lamul Muwaqi'in
g9 - '-BruPued nlng
:ElB{raqs?qqVnuqJ:Pte{ieqBl 'qElEZ?C
-IllBtxasnll lBqBfuqnSSunseS,, nqV
IJEpItxB{EpEdaIuP{elleJuaurItuIBbnC-lVruuV! urquesEH-lV'uclctuaJueu
peKrz urq uEuqExnpqv :BlEIJaqlnJJpqs-qsvrurlsnt{ urq llcrxstjl
uer?uqdnsniuauruprdrreplteq qrqalnledasqe,r,tequerBeqdesnSuaue,{EJSru
'(ttld€pued)n,{,e:ue1:csrpraqun3ueqrpeureBtl
u,{urepueaS,,:?le{Jeqtlr .Vd
rtv upp rreqy pqv upp rq.eS-sVleq\l nqV unp,{sr:u_r.y-1y
urp ur{EluoJuaur
ste,{eqg urq qsJeH 'rurcl upudal ut1u1r:a:uau elv.-lV urq pcuueqntrAl
qrrB) nqv :-€lElrrq pn,\\Bqnqv- vd qllBr{Jlqv u!q llv u8r}E).red
n,{.BU dBpBqral !lV ueelaJ
'e,{uue11e33uruaur uelqeloq:adrpund8ue:oas upe
Iupll',\tVS qellnlnsed quuuns ue8uap epaq;ag e,{uue11e33urueu qeloq u,{u
-tlupuaq8uaut leprt 3ue,(rSequepe,(uueleunBradueru ledepe,{urlepuaqBuau
3 u e , { S u u o r ? e q r d c t a t ' u c { e u t ? s l e l r ps n l e q I e p r l u ? p I r q t r r p r pr l s a u
{r?pn?,{uledepuodtr,{\qcqleurn eprdal ur':1nqe1r:aquarrr ueulslll rleItuJ
'..c,{uur1pt3?uruau elndtedepuupe,{ulrqueiueurledcp
u,{uqupuaqiuau3ue,(Suerouep'urIE{nural n1e3ur,{ nr,lledepued qulefueq
n1r1eg e,(uBue;e1aru 1epr1 n1y ie,(u?ue;e1aru n1e qu1a1 qeledy.. :Ele)tequep
?ut:o 8ue:o uedrpeqrp urpiaq VU ulfJv urq uetustn elctr l .ueerx?slaqpteras
rleq uep qelun ue:llnfunuau rlV uerpnua) 'lur ledrua]r:ep qnef 8uu,{Suero
uep e,{uue{npaueu 3uc,{fluu:o ricq nlr uep 'c,{u8uereleru uep e(uuclep rp
ula.rarulerai lrdurasleduau qe1at3ue,{z,(51-qe1r;uelcp rp e,{p-eqrueq,equrq
t3eqqe11yu?{nluolrpqEIel8up,((qEqsq{nl)ueueBur:a1 uep,46VSqEllnlnszd
q e u u n so p u d r ? p u c s r e qn e 1 ? u g : c , { u e p e d ee{ t t l r e q r 1 y . e ( 5 1 - u e 1 r e q a 1
uel:enlaiuau qclet qBlV c,{uqnSSunsas :)ruq qlqol ntr E{Brx rlg{ ?np rur
qellnllBg t8uutepuatu nruel redues rur qprun ue lqleSuarunruel e1r['r[eq
uelnq-ue1nq upedqpluulsupslpluepuBrlBIr[r,:q qelueluu:ndruag:r[eqledues
qerun uelep rp .n11erue1 e,{ucpedaluellnqesrpuup ele{JaqupulsUlBqn-Eqrl
(tebru qenqaseuipu)qpJqntlp unJJyulq uEurslnpuesraqn{e.q"llv r|"Ueq
:cle{raqEr'rrEqnZurq qellrpreqnurp nlepedal ueql?lrJeJuau pEql,urq e,{qe.tr
:-clu{raq {?qsl urq pPururBqntrAl- vx urJJV, urq ustxslll ueBls{r3d
n{.E{ depEqJaJ uBrustfl uEBlaJ
mataKitab Allah dan sunnahRasulullahSAW. Orangyangberkatasetelahitu
denganpendapatnya, aku tidak tahu apakahia menemukanhal itu di dalam
kebaikan-kebaikannya ataudi dalamkeburukan-keburukannya".
Abd bin Humaidberkata:Husainbin Ali Al-Ja'fi menceritakrnkepada
kami dari Zaidahdari Laits dari Bakr dari Sa'id bin Jabirdari Ibnu Abbas,ia
b e r k a t a :" O r a n g y a n g m e n g a t a k a ns e s u a t ut e n t a n gA l - Q u r ' a n d e n g a n
pendapatnya maka.hendaklahia persiapkantcmpatnyadi dalamneraka".
Sahabatdan Ulama Lain yang Mencela Ra'yu
Selainpara sahabatdi atasyang telah menunjukkankeburukanra'yu
( p e n d a p a td) i d a l a m m a s a l a h - m a s a l ak he a g a m a a nt ,e r u t a m am e n l ' a n g k u t
ketentuanhukum, ada beberapasahabatdan ulama lain yang juga menccla
ra'yu. Di antaranyaadalah:Sahal bin Hunalf, Zaid bin Tsabit,Mu'adz bin
Jabal,Abu Musa Al-Asy'ali. dan Mu'awiyah bin Abu Sufyan.
Ta'wil Riwayat Sahabatdalam Mempergunakan Ra'yu
Ahlur Ra'yi (kaum rasionalis)berkata:Parasahabatdan Tabi'in scrta
imam-imam sesudahmereka-mcskipun merekatelah mencelara'yu dan
memperingatkannya, melarangmemberikanfatwa dan memutuskanperkara
berdasarkanra'yu, sertamengeluarkannya dari kumpulanilmu- sesungguhnya
banyak pula f'atwa dan keputusan yang diriwayatkandari merekadengan
mempergunakan ra'yu, menunjukkannyaserta berargumendengannya.Di
antaranyasepertiperkataanAbdullah bin Mas'ud di dalam"Mufarvwadlah":
Aku mengatakantentanghal itu berdasarkanpendapatku.PcrkataanUmar
kepadasekretarisnya: Katakanlah,ini pendapatUmar bin Khattab.Perkataan
Utsmanbin Affan tentangmasalahmemisahkanut'nrahdan haji: ltu hanyalah
pendapatkuyangakukemukakan. Kernudianperkataan Ali lnengenaiIbu anak-
anak:Pendapatku sejalandenganpendapatUmar supayamerekatidak dijual.
Di dalamsuratUmarbin KhattabkepadaSyuraihdisebutkan: "Jikakamu
menemukan sesuatu di dalam Kitab Allah, maka putuskanlah berdasarkan Kitab
Allah, danjanganberpalingpadayang lainnya.Jika kamu dihadapkanpada
suatuperkarayangtidak terdapatdi dalarnKitab Allah. makapergunakanlah
sunnahRasulullahSAW.Kemudianjika kamumenemukansuatuperkarayang
tidakterdapat di daiamKitabAllah danRasulullah SAW tidakmenyebutkannya.
makaputuskanlah berdasarkan ijma' (kesepakatan) manusiamengenaihal itu
Jikakamumenemukansuatu perkara yang tidak terdapat di dalamKitab Allah'
t i d a k p u l a d i d a l a m s u n n a hR a s u l u l l a hd a n t i d a k a d a s e o r a n g p u ny a n g
mengatakannya sebelumkamu, makajika kamu menghendakiberijtihadlah
d e n g a np e n d a p a t m ul,a k u k a n l a hj,i k a k a m u t i d a k m e n g h e n d a k i n y a ,
tinggalkanlah, danaku berpendapat bahwameninggalkannya adalahlebihbaik
bagikamu".Dikernukakan olehSufyanAts-TsauridariAsy-SyaibanidariAsy-
Sya'bi dari SyuraihbahwaUmar menulissuratitu kepadanya
64 - I'lamul Muwaqi'in
-'errrBuadn{ng
99
nrulcdrpuadutSuapLlulpeqrlfttaq qBllnlnsrdrlIuunS
rurlcp rp srlel urnIaq8uc,{cdr-cdcurp 'A\VSqcllnln:-ruqrrrunsqirlrln)r 'qcllv
qpllX Luelpp rp:-DIaf urnlaqiuri lde,cdy undrc'lcrs Ppudalt,{uiurlua1c{ur:i:aq
quluuiullfurp qrllV ql)lr) rucluprp nurrirq )^llJIrlrpn:-Suri ndc-rduqrltcqrl
: p , { u e p e d en{l p ) J a qn r ' q N J n ) u t r l r p e l e e d 1 q r n . r n , {sgn l n i u a u . m L u np l l t a )
:clp{.rrqer'rq.r,{S-,{syr.n;p:r,i,(c,{5nqy urr,islg nqy'n{lpcd:I uele}uerueut
u r q p r q l u r q q n ) i . r ? A: u n ) r l i ] t u J r ul l r q p q J q l l : u e I u r q p r u u r r q n r y
nur3rq srlaf3uc{ pdc-EduqplllquB ucp nuue{ni.lreur 3ur;( cdrd ndt qe1
-u?{lp3;urlelpm '(ue)nillltru) trqnqn{s qclrpn t,{urnpal ull?tulrrp upp 3up,{
Sutpes-'pll,{u rSnf ur:rq 3uc,{utp c1e,{uqulcpuIUIDq8uc,{qlqes 'ln)nl nlr)
uepl?depuedreq n1y :uplrlrfuru qelur:3uufurp '(n,t.ej)nutudopueduciuep
qrlpeqrl[r.rcq
clct11'qaloqs3ue.roiucro uedn1ala1u1nd npr ){tlprlurp r,(v-1ns116
qf,uunsuirlcp rp cpc {Epn'qellV qrtr) tuulcp rp upe )Bprt 8ut,{ urlros:acl
uellpdepualuer e1r[ urp 'qaleqs3uzjo-3urjoqalo uclsnlndrpqclat ;ue[ pde
qtlur{srundp{eur'c,{N-lnsEd
uer{.usf,praq rpplnd)pprtuppqDIly
qEuunSrrlpll?p
qplrX rut?Jl?p
lp epeInprt 8ur,{ ucir':os.rad
rdtprqiuau cr elrt qclly qptrXuprd
InfnrJur pr qDIlcpueq qt;lusru n)nns rdepr:qiuau nur]I Dlelul rp Suetoasas
e1rIe1euI'l?pr? )r]prl qppns rnulJs rue{ uuuurrpuururznlunsSueppuule leus
nlens :elr{jJq et ucplclurn,iseurut:iuJplndul]l.tJqrl ucq ntunsrpld :lllclJJq
crpn.suw uuql rll?pprzP urq uuurqBrnpqv llEp lrcrxfl rl|p rlrll]rrrv llcp
fsuur.y-1y urp uEIEtuaJUeru qc,{r,\\enlN nqV :up{cteiuaLU plpqll nqV
pn.sRN nuql apolat\l
'plalau (,ptUfr)ucle)pdJsc{uDIIESUpjrq
p,{ur:e{redup{snlnLueur urrpnurc{E{atJututdurpuEdulurtrtarx uupcueln Blud
uclllndtunBuaur pr'8,{N-ln5^xu qnuunsuppqelly qctl) rrulpp rp u1l)tpdllpuaru
'uPr{Iuep rr 'nlrnsJs
I3pI1IIIE{Ue{ luLluB)nr{l]l3ru und,rBlrrlle,{uurlsnlnur:Lu
s^ule luriedaselereu l?{rf'p)e.rauur;urpupclslurruaur)nlun clLrciicrt{nuad
c : r c l u r : 1 1 n d u n 3 u auurr{ u c r ' q p l l n l n \ n Uq r u u n s r r r c l r : p
r p r : ,ur r r el t r : d u p u o r u
InPII EI BIII r'l,,{uuefurp nltiaq ulp ruri:q Lrl:,lsntnurJtr cJ :i?,\u[puda{ ?}r]{rJq
uE{Eunc{ n1[nsur{3unl,{le,iuup;uapLri]IsntnurJur pl
rnl{c lliurll?ltcdrpuJru
c 1 1 1 y ! ' 1 6 y 9 r l r l l n l n s u dq u u u n 5c p r d l n l n . r a u u E ) r u r ' q n l l v q r t r ) l
urulcprp c,(uurlledepuaru 'u,{uuulsnlnurJruultlt?ut 'ri(uldcpcqrp
lnprt rr u1r|
3 u l : , {c d s l c u a 3 u a un , { u u u F r pr p u l l } c d r p u a u rr t u l r f ' l 1 c . u 1L p l t V q n t r )
cprd 1n[n:lu ucln ururllosrrd n1rn.^rdepcqiucurbrpplqg-qsyic-\ug nq\j
p{r[ :r]elreq pr 'uprqrl,\lurq unlurel^{urp ul]blefl urqip,l,r[ rJr]purrlcJuatu:LLl
u p , { s r Hu l q r l s l r ) : . p l p r | I V q u l ) , , u e l e p r p c t u l r a q p r B q i }n q V
upsnlnday IrqlllEiual.{ ruEJRp
rErrit uRp Ju{R{ nqV apotrl\
,9 - "'BruEUad n{ng
: E J e q r u a uu r r r p n u r a l ' q p l l v r , ( B q B Ju E S u J pl E q r l e r u3 r r , { u q n ? S u n s a s
: u r r u , n u 3 u c . r ou c " - n l n d a qq e l u l r l r ] E q l e d , :, , n ; ; u u l t e f e : a p r e , { u n d u t a u . r
rzpnu:U 1tl,{c,rr:rurlcp rur slrpeq r:ep rlsr 3ue1 :uelele8usu n1y
' n l r r a u n n qu r E [ r pr I u c { d c J u cql c l l V
qela18ue,{r{EIUerEuaqaI 'qtllv ruaq elpleu ruclppa1 nurul uulsolqaluaur
l e d e p 3 u e , { n u c { s e l c p { o r a u u e r s { e s a 1d c p e q . r aql c t r l c q - t l e q ' e u e l n
c:ud uede1a1a1 depcqratnuul qclncq-rlllH:uc>lplefuaru Epreq nqv
'qPleJnH
nqv IrEpqEq?durq pllP.lAljep prBZurq lrstl?) u?p lltlrB utq ueur?lns rrep
qeqp.l6nuql qelo u?{tnqasrp'rrsrr1 uep lpselaqrul :€turyeqer'e,{utedepuad
uEIJESeploq nlcnsasueleleSuaurel e,{uese,rqcqqellplnH nqv ue61
'n edepuadqelnprntl :qe,nefueur e1inruledcpueduelednleu
ntr nelerur uE{nlslau AAVSqpllnlnsedl€qrleutntlr?{ quledy :e.,(uue1n1e1rp
Suef urlenq:adnlsnsruua8uaure,{ue1per z(ucse,trqeq leuln nuql uBC
'nutedcpuaduc1:esepraq r,{uueyeleBuau
nuel uep nltedBpuedUEIJ?sEpreq e,{uueqetc3uau nIV :EtEIJaqEI aqEIIV
qzlrx ruBIEprp Esrsral3ue,{ sr:e,truer?eqe8rl ?uc1ua11nlun1aduelntrreuatu
nueq qeledy :etl?Ijequpp lrqesJ urq preT epudal uclurulSuaruBr E,rqpq
'seqqv nuql uep ue>11e,{u,rr:aru
rure) :r?tnlraqrleg Inpqv urq JBun nqV
se,{r} uerleun8radrual,l 8ue,{ lequqeg ede:aqag
',,nltedupuad
qulepe
n11,,:qu,treluauur'u,{uledepuad neleqBIlnlnsEU qalo unlreduresrp qe1a1 Suei
qeluuadueledruaruntr leq qeryrdy:urtJrqSa{ r3:ed8ue.{qelcsr€tr\l reua8uau
e,{uetlpyg rlv B{rtex ..ue?uetr.leuraf-r.rcf ue8uaprueqera8uep ue-refelad
qelllqurV:uelele3uauuep'ue3ur1r:euaf-rreI ue?uapruuqu:a8ue1su,{rbBuaur
pn,sEt{nuql sup,'rr pq uelep uendua:aderepnesue8uepIa{eI ue{seFrb8uarx
lrqpsJ urq pnz ultp qllDr{J IqV urq rlv .,lnqeslal c:e1rad-e;c1.rad(qe1
-uelrSopue) qclue1se,(rb uep 'qotuor-qoluoJucp uEprxpdrun-rad-uesulcdrun:ed
q e l r n q p l a y , , : u p { p l e l r?ps n t { n q V e p c d a l : c r u 1 l p l n s u p l u p r C
J,VSVHVSYUVd SVAIO
Sesungg,uhrttnpada l,ang dantikiun itu benar'benar tardapat tanda-tunda
(kekuasaan Kurni) bagi ordtlg-oratlg tang ntemperhatikatl t(mda-t(mda. (.Al-
Hijr: 75)
Abu Umar Mengatakan:Abdul Waritsbin Sufyan menceritakan. Qasim
b i n A s h b a g hm e n c e r i t a k a nM. u h a m m a db i n A b d u s S a l a m A l - K h a s y a n i
m e n c e r i t a k a n I, b r a h i m b i n A b u l Q i y a d l A l - B a r q i - g u r u y a n g s h a l e h -
menceritakan. Sulairnan bin Bazi' Al-lskandarani menceritakan. Malik bin Anas
menceritakan dari Yahyabin Sa'id Al-Anshari dari Sa'id bin Musayyabdari
Ali, ia berkata:Aku berkata:WahaiRasulullah.suatupersoalandatangkepada
kami dankamitidakmenemukannya di dalamAL Qur'andanengkaupun belum
m e n g e l u a r k a ns u n n a h .B e l i a u b e r s a b d a :" A g n r pctra ulnnn ntembuat
kesepakatan(l:erijma'), at(ruoretlg-orang ahli ibaduh di artara orong'orang
yang beriman,jatlikanlah lnl itu sebagni ntusravt,arnhdi atltoro funtu, dun
.janganLahkanrunem utuskannta benktsurkonra' \'u (p endopel) satu orang ".
Haditsinigharib(aneh)sekalidarihadits Malik. lbrahimal-BarqidanSulaiman
tidak termasukorang-orang yang menrpergunakan haditsini sebagaihuj.jah.
Umar berkatakepadaAli dan Zaid: "Jika bukankarcnapendapatkamu
b e r d u a ,n i s c a y ap e n d a p a t k rd a n p e n d a p a tA b u B a k a r t i d a k a k a n c l a p a t
dipertemukan.
Dari Umar bahwasanya ia bertemudcnganseseorang danberkata:Apa
yangkamuperbuat?Ia berkata:Ali danZaid memutuskan demikian.Iaberkata
l a g i : A k u t e l a h m e m u t u s k a n n y ab e g i n i . O r a n g i t u b e r k a t a :A p a y a n g
menghalangiengkauscmentarapersoalanitu dihadapkankepadamu?Umar
menjawab:Seandainya aku mengcmbalikanmu padaKitab Allah atauSunnah
Rasulullah S A W p a s t i a k u e k a n m e l a k u k a n n y a a, k a n t e t a p i a k u m e n -
gembalikanmupadapendapat,sedangkanpendapatitu sejajarsehinggatidak
merusakpendapatAli danZaid.
Imam Ahmad meriwayatkandari Abdullah bin Mas'ud, bahwaia berkata:
Sesungguhnya Allah telah melihat hati hamba-bamba-Nya lalu Dia melihat
hati MuhammadSAW sebagaihati yangterbaik.makaDia memilihnyauntuk
r i s a l a h - N y a .K e m u d i a n A I l a h m e l i h a t h a t i h a m b a - h a m b a - N y as e t e l a h
Muhammaddan Dia melihat hati sahabat-sahabat beliau sebagaihati yang
terbaik,maka Dia memilih merekasebagaisahabatbeliau.Olch karenajtu,
apapunyang menurutorang-orangyang berimansebagaisesuatuyang baik,
r.nakahal itu pun baik menurutAllah, dan apapunyang menurutorang orang
yang berimansebagaisesuatuyang buruk. nrakahal itu pun buruk menurut
Allah.
Muhammadbin Hasanmengatakan:Seseoransyan-emengetahuiAl
Qur'an,Sunnah,perkataansahabatdanistihsan(pengambilan dalil yanglebih
kuat)dariparaahli fikih, rrakaia mendapat
kelapangan
untuk dengan
berijtihad
68 - I'lamul Murvaqi'in
69 - "'BruBlrad nlnfl
'es{edretunepeal trlelep
LUEI€q8up,{nlsnsas
txnurtUuEpuB{Eurrrpqaloqtllad ueSuJpfues p,{uueqsloqtuf,d rSoleuv.Bruualrp
undntu IDIolrp lpdpp ucn3elol Sunpuu8uau8uu.{n,{.2.1 .urel etel uuiua6J
erucScdupcqr:1ue-re33ur1ad ue>Jednraur uB{nq rur sruaIn,{,er iue]uauaur
cSSurqagc,{uueluuuqSuarunelce,{uueeuniiucduelquluueuetu {eprt E{eJaul
unurN (tc.rn.rpp) pslrdrat rsrpuolruelepe,{uuuiuape,nte,J:aq uepueeunS3ued
uulqaloq:eduauy?lesEtrlclnc:ed uenSnral?unpue;-uau3ue,{n,{,e.rBuelual
'rur srualn,{.e:Sunlnpuau uep ue1:cnla3ueur
iue,{ ela:aur rue:aiueu uep
'e,{uue?uap u,'nleg:aq 3ue-n1aru'1esas 3uc,{n,{.erutra8uau u1a:auBuldute srq
'qelfnqraq uup u,lrtp.Jleq lpueq
Intun 8ue,r. n,{.e: ueluunSSuaure1a:a11
'jelEsuruclnueEurlnl rp
l[ue)rp qe1a1 c.{ue3r1 rirlay .xcnfs131Sunpueiuaru
3 u e . , (u e p ' . r u u a q3 u e , { ' t es e s 3 u e , { r u l u , { ' n , ( . u r r u e o e u u i r l e p y
(tedBpuad) n,{,ey ruutel,q e;r;
'srlerralBlx
qelpsetrttrtulpprlradas^ue3unua:adurp uelrlrurad unlqnlnqruaul n1r 1eq
undtlseru'u,{uuelzprp rs{rpprluoltedep:atleprt u1rf,,n,{.er,,
tnqasrpvsrqruernu
orq ue8urp luqtltp 8uc,{ ntpnsesclc8esleprl cle1l Jn{rpclluol 3ue,{1r1cp
-lrJnprJnpue:eueqalr8as-riasucuecuaduup ulliunua:ad'ue-lr{lrued,ruelnu
upq rnJEJarrr pqrlrp 3ue,{nlensesupede,{ueqrur .n,{,e:,,qelrlsruerleuni8uaru
snsnq{ ereJesqe:y Suero rdetoJ (uelrlrruad) tedcpuadueleupulp elurrl
luBrnurtpq ur8urquryad rnlcleu leqrJeue{rI uep ,(uuleqrlsued) ueiuepuud
rucJJqcleru e?efuetleusleqrlaurelrf'rdrurur tnqasrpeleu Jnpotrrs ntensas
leqtlarue1r1c,{us1atuo1 uciuap uelrensasrp ele{ Bu{cu qptv pspqeq
,,qe,{,nr.,
Isrpel ueJeC r{BpuaqaTp8ue,{nlensasrue ueJuapuc{uun8rpSuuesuerpnrua;4
'rlepuaq8uau rpc.raq3uc,{ .(r.Jcru
.,B,rsq,,ElcI uuiu:p un?ueqasIUI cte)
-l€) teqrlrp 3uc,(ntcnsesnre ruelrp urryunirp 3ur:asqrqelrure1e1e,{u1nlur1as
ue3uequeq:cdr?pedlrlqrlatulgeraq3uc,{, D,ll.. qciv eseqeqef:a1 B1EIuep
.lepqsuul rursr)ntuaqurledn::ru Qcdupuad) Elul rSolorune
,.n,{.r1,, uucag
(lBdBpuad)nf.BU Bu{BtrI
'prqerfnru nredqalo {elotlp lcdtrp{Eprle{upnpel
8ue,{(bequn,{.e.r):euaq 3ue,{lcdupuaduep(lrqeq un,{,t:)qeles8ue,{tedBpuad
nrulue ueepaqrad3unlual uucln;aJ_ rjrpuJslJt rseluaulnSrerlrJlluau upp
reuaqc,{uenuag selerp Qrdrpuad)n.{,r::rsuaStnreuaSuaur teqeqese:ud qalo
uery:1nue4p3ue,{strppq,slrpEq pletuplTsrpueu ueSunuaued epe1up11
'uEIEtEllrp ?,{usnjrqrsiue{ edr Ioq tu?J€pqBIBS uerpntrtal
et undtlsau e,{uue1n1c1aur ledrp cr clrnr'e,{usllrsedel rnudurelau 1epr1n1r
e,(uuultnq:cducp e,{urcdn.ra,{ueru 3uB,{uciutp nlunsasut1se,{rbiuauruepttdep
-uad:aq'peqr1fuaq el ?IIf e(ufurrelrp ?ue,(euas e,{ucpeder{ uelqelur.radlp
? u e , {e n u r a su u p e { u r f e q ' r : { u c s p n d ' e , { u l r l e qesp t d c , ( u u e l d e l a u a u
eyase,{uuelsnlnuraur uppr,(uidepuqrp 8ue,(ueleostadreua?ueru e,{uledepued
Imam Ahmad mengatakan:Sayabertanyakepadaimam Syaf i mengenai
penggunaanra'yu lewat qiyas. Beliau menjawab:Boleh drgunakandalam
keadaanterpaksadan ulama salaf pun menggunakannyasesuai dengan
kebutuhan.Dalam arti merekatidak berlebihanatau menerapkannya dalam
berbagai p e r s o a l a ns e b a g a i m a n ad i l a k u k a n o l e h u l a m a k o n t e m p o r e r
(rnutaakhirin) sehinggamenggeser kedLrdukan nash(Qur'andanHadits).Oleh
karenaitu, qiyasdapatdigunakandalambatas-batas tertentusejauhdibutuhkan
dan tidak berlebihan seperti dilakukan banyakorangdenganmenetapkan for,
mula-formulafatu'a karenatidak dapatmenemukannash.Pandanganini sejalan
denganfirmanAllah yangmembolehkan makananharamdalamketerpaksaan:
"Tetapi barang.siapadalant keadaart/erpaksa rnemakarutyasedang ia tidak
menginginkann."-a da tidakpula nrclantpauibarasmakatidnk ada dosabaginya.
Sesungguhrrya Allah Maha Penganrpurtlagi Maha Penyaysng" (Al-Baqarah:
t73).
Ra'yu Sesatdan Macam-Macamnya
Ada beberapara'yu sesat,antaralain yaitu:
l. Pendapat yangbeftentangan
dengannash.DalamIslamra'yu macamini
dapatdenganmudahdiketahuikerusakandan kesesatannya, Pendapat
ini tidak dapatdigunakanuntuk memberifatwa ataukeputusanhukum.
Mempergunakannya sanradenganmelakukanta'wil sesatdan taklid.
2. Ra'yu tentangmasalahagamadengan dustadankira-kira(dugaan)tanpa
upayapemahaman nashyangtersediadanmenarikkesimpulandarinash
tersebut.Barangsiapamenggunakanra'yu ini untuk menjawabsuatu
persoalanhukum melalui metodeqiyas,maka ia telahjatuh ke dalam
ra'yu sesatyang tercela.
3. Ra'yu yang mengasikan(ta'til) nama,sifat,dan perbuatanAllah yang
disimpulkandariqiyassesatyangdilakukanolehparapelakubid'ah dan
kesesatanseperti kelompok Jahmiyah.Mu'tazilah, dan Qadariyah.
Kelompok-kelompokini menggunakan pikiran dan pendapatnya yang
sesatuntuk menolaknash yan,esahih.Mereka menolakmakna nash.
menta'wilkannyakepadamakna-makna sesatbahkanmendustakannya
Karenaitu, merekamenolakkeyakinanorangmukmin yangakanmelihat
Tuhannyadr akhirat,qadimnyaQur'an,sifat-sifatAllah, dankekuasaan-
Nya. Padahal,apayangmerekatemukanitu tidak lebih dari pemikiran
yangprematur,rendah,dan sesat.Karenamerekamengutamakan ra'yu
di ataswahyudanhawanafsudi atasakal pikiran, sehinggatidak terhitung
kebenaranyang telah dirusaknyadan petunjuk yang disesatkannya.
Kelompok inilah yang digarnbarkanoleh Allah di hari kiamat akan
mengatakan: "Dan merekaberkata:"Sekiranyakami mendengarkan atau
memikirkanperingatanitu niscayatidaklah kami termasukpenghuni
70 - I'lamul Muwaoi'in
- -'Burelrad n{ng
Il
-Ete8ueur,eznV-lV'usuequlad1eqruuppersnueuqepseuSuelueluue(ueud
mueSueru ntrpq quledenqel4epnn{V '( I0l :qeplel/{-IV),,nanl unlqDsnKuea
o{.otsru'ntuopodaT uolSuotattpoyrt 7uD{tDt!1oq(naqDN opodal)umpiuDuau
nwoyt1o1uo8uot,, :usrrrrleq qelolJ1(S qellV uep'e,{uelecuau uepnl! ueleos
-rad-ueleosrad r:uaquau ldvS qBIInlnse;qeqes'e,(u8uerelrp 8ue,{u?leosJad
-uelsosred e:pluurp uerpl epedepeSuuXnlensasSueluatntr pq qeledunqet
',,r,(ueuaq rcua8uaq:qe,re[ueuer ',,o{.uo1taq
{Bprtn{D 1u.{ueq,, qo{uoquop
uotnpuoBuad-uoropuo8uad Suotolatun1y o{uqnt3unsaS,,:A1ySq?llnlnseg
epqesSuetual e,{u4rpqeu:ad1r1e4:qeqfsyuern8uapued umpq :Ete;Feq rutun
nqv '.,eqlqte,rnw-1v,, rrrBIBpzpe;e1ueSuapepaq:aq3ue,{'rur peuesuuSuep
uellnqa(uaulrrqezurqpeuqV qeluEr{r{xeq:sl€ aqJeleg nqy 'e,{uulecuaru
uep nlr lrlns 3ue.{ueposrad-ueleosrad leulu1au l.1VS qellntnsed:ele raq
er'pe.eSurqIqESrmpuqnz-zv rJ?pUBl?tuaJue{x {rtew
'ue)ietueoueurpqel^l
urq ueuqernpqv 'ue{Btuaf,uaur nlqe,(y :e1e>1raqqeuiesl.eq; nuql
wn1aqSuoKnlnnsas3uo1ua1) otuol.taq4n{.uoquopuoropuo7uad-uoropuo7uad
",(lpD!1at
uDttnlasnaDI soto lruaquau qo11yoKuqnSSunsrs,, :epqeslaqe8nf neqag
'up{BpE-eperp 8ue,(ueleosrad-ueluosred rouaquau.r qellnlnseUefuusu.trqeq
IqeS tei(e,ruue)pun88uau e8nf eurelneled :BlBIleqqeuladruv nqv .,lllns
8ue,{uepouad-uepos:ed ue;p,{ueueu3ue:e1aru qu1alr11ySqeltnlnse1E^\r{Eq
rnqela8uauuurlel qerydv,, :slBIJeqel eleur 'e,{uepedalueleosladEdeleqoq
ue4redue,{uetu eleraure,rqeque(;ng nqy urq qe,(r.re,nqiuep rqeqeqs
-qsv stuQurqqzpeqnr:eppe.?SurqqBIInpqvFepl.eznv-lV usp ue{ple8ueul
turlsnhlurqprlDl[-lV 'qB^\?frp
trlns3ue,{ueleos:ad-ueleosled uelep ntl [ns€U
ueSuelel up{ruu8uarrr
r.uznvlV :uplele8uaur qeqre,{5nqv urqqEg nqv
'rpefralrunleq3uu,{run>1nq
qBIEsBrr-qBIBSsru uelepe-epeSuau Suerelatu,,1[VS IqBNe,{uesenqeq
qe.{r,ne.n6i r:ep ue11e.{emr:aur pn{7qnqv eynduerlruaq rpel:a1
unlaq 8ue,(ntenses efue oqnuu{ qelue8uel:rerunnuqlqatoue{elelrp
puerureSrqes e,{u8uu:e1au elelauJnll euaJe) ue,ln} tuepp led?pJat
8ue,{uenluataluelrelBleuruepqeuuns-qeuuns snd?q8uoru tedepeua:e1
e.(eqeqleqte8uestut leqJeIBS €uIBInlrunue;,41'zfurunleqasrputrelqeu:ed
tunleqnetetenql?nqrp3ue,{uuleosrad-ueleos:ad rcuaSueue,(ueselg
'ur,rqetuep'leqeq?s 'rqeprc,{e,.rru
uupuellndurrsrp 8ue,{(uee8np).,uezp,,
uep..uesqosr,, rnleleueueSele.rJeIsurn{nqreuaSuaur n,(.elrule,(
'Bruslnrnqunf uep]reg
JnpqvurqJrxVnqv qeloue nqasrp8us,{n,{,e; S
'[ruBduuep
pBUnuuep slaclal leAuBS tut nX,e.I;eps ?rxBlnlrunuar^I'lElele^seul
'qeuuns qsqnJeu'qe,prque{lnqruruaur 'V
{Bsnrau uup 8ue,(n,{,e5
'b :\fl 3w,{ e1e:au
I I,4l1V
),.e1e,{u-up,{uau
k a n : D a r i U b d a h b i n A b i L u b a b a h : A k u m e n g i n g i n k a nb a h w a k e b e r -
ungtungankudari oranr-orangyang hidup padazamanini adalahbahwaaku
tidak akanbertanyakepadamerekatentangsesuatudan merekatidak berlanya
kepadaku.yang mana merekabanyak bcrttnya tentangberbagaipersoalan
sebagaimana orang-orang kaya blnyak bertan)'atcntangkekayaannya.
Ia juta rnengatakan: Merekajuga beralasandenganrirvavatdari Amir
bin Sa'ad bin Abi Waqasbahu'iisanva ia rrcndengarayahnyantengatakan:
RasultrllahSAW bcrsabda:"OrartgMuslitn,,,angpaling.iuhutadalah orang
tattg bertan|a tetiatlg sesuatut'tutg tidak diharan*ctn utctskcutn Muslintin
'.
kenrudiatt ia nrcnghtLrankartnta kurentrpartan\iaautnle itu Ibnu \!ahanj uga
meriwayatkan, ia berkata:Ibnu Lahi ah menceritakan kepadakudari Al-A'wd
dariAbu llurairahdari RasulullahSAW.beliaubersabda:"'l ittg.qulkaruhaltu-
apa yang telah aku tittggalkun ata.\ ktultu, sebab kalnncuratl ordtlg-orang
sebelwnkanruadakthkurern nterekabun.takbertarla dtut nretwntattgturbi-
nabi rnereka.Jika aku rnalarattgsasuatu,tinggalkanlnlt itt, tlttn jiktt uku
nrsnerintultkan sesuutu,!aksunukanlah sesuaidertgankenunrytLuuutut".Sufyan
bin Uyainahmengatakan dariAmr dariThau'us,ia berkata:U marbin Khatirthab
berkatadi atasmimbar:"Dcrni A1lah.berdosalah orangyangbeflanyatentang
scsuatu yangbelumterjadi.karenasesungguhnya Allah telahmenjelaskanscgala
scsuatuyangterjadi".
Abu Umar mengatakan:Jarir merir.vayatkandari Abdul Hamid dan
Muhamrnadbin Fadlil dari 'Atha bin As-Saibdari Sa'id brn Jubairdari Ibnu
Abbas,ia bcrkata:Aku tidak melihat suatukaum yang Iebih baik daripada
sahabat-sahabatIlasulullahSAW merekatidakbertanyakecualil3 (tigabelas)
persoalanhinggaRasulullahSAW mcninggaldunia,yang semLlanya tcrdapat
di dalamAl-Qur'an: Merekabenanyatentangwanitilyanghaidl,bulln haram.
dananakyatim.Merekatidakbertanl,akecualipersoalan yangbermanfaltbagi
mereka.Abu Umar berkata:Haditsini bukantentangl3 (tigabelas)persoalan.
mclainkan3 (tiga)persoalan.
Menurutsaya,maksudIbnu Abbasdcnganperkataannya: "Merekatidak
bertanyakecualitentang13 (tigablrlas)persoalan"adalahpersoalan-pcrsoalan
yang tclah disampaikanolch Allah di dalam Al-Qur'an yang mulia tentang
r r e r e k a .J i k a t i d a k d e m i k i a n . m a k a p e r s o a l a n - p e r s o a l ayna n g m e r e k a
pertanyakanitu tersebuldan 1,angtelah dijelaskanoleh sunnahRasul-Nya
hanrpn tidak terhitung,akan tetapi mcrcka hanya menanyakanpersoalan-
persoalanyangbemanfaatbagi merekanrengenaiberbagaikejadian,dannrereka
tidakmenanyakan persoalan-persoalan yangtelahditentukan (pasti).yangbelum
terjadidanyan-ssulit.Merekajugatidakdisibukkandenganrnencerai-beraikan
persoalan tersebutsertamengada-adakannya, tetapikeinginanrnerekaterbatas
padapelaksanaan apa-apa yarrgtelahdiperintahkan kepadamereka.Jikaterjadi
suatupersoalan. merekabertanyakepadanyadan beliaumenjau'abpertanyaan
72 - I'lamul Muwaqi'in
e, - "'suslrad n{n{l
74 - I'lamul Muwaqi'in
sl - "'surEuad n{ng
'?,{ucpe
Jr,elptnqaslalslrpEq-slrpeq sDtrpnl undr{sau
B,{um8uqes uep 'ueBunduel:od rp te,unftules ueurpuadte:efs 'ueq (qnlndas)g 1
r:cpqrqaliue.,{prcqesEuSueluals}rpBq'rueqrrp (qnlndeslgl r:up3ue:n18ue,(
uEunJuedsnse{ruelepueiuet ?uo1odueSue:e1ad ruue?uaur slrpuq'uruep[:ad
ruelepeurnl rlrq:n33ueueBuapnqpn,ueq3uc1ua1 slrpeqelnduer>1ruaq;r,e1p
e,{use1r1en1undtlseurn.,(,e:uep sefrb ppeduEpSuernlrp8ue,{{EqEq-{Eq€qral
u,repal 3ue1ua1 sllpeq ue{nlnqepueu ncrloq c(u1csrtrquerqruap dclrs:oq
urpuasqp.JrueH nqy n{ e.ruep sefrb epedr:ep3r,e1pslrp€quslnlnqepuau
qrqalqcJrueHnqv qeqzcute,nqeqteqedasrlEJruBH nqV ln1r3uede.re4
Jl.elq slrpeH ueeunSSuadualnlnqepuatr^l qBJlu€H nqV
'n,{,erSuequoo{ tcnrIqrqalntr
Jr,?lpstrppqqeqag r,(.e:nlqu epzdal
u,{ueuaq4rpn u?p sllpeqrlqeepedol u,{ucyeqsn,mqerq :qe,,'rufuau n1qe,4y
'e,{uuiau Ip
JI.elp slipeq urelosuBlntuauaruIBprt 8ue,{3ue:oasasreua?uaur
z,{uepedale.{uegaqe,(esuerpnruay n,{ BrBprdLlepJr,plpslpeq epedSueSadlaq
qrqal e,{u5 :ue1e1e3uaru e?nI leqr"uegurq pururlv urq qellnpqy u,{urteq
trr"lep nlansasur1r,{unqua,{uarun1ln,{,e: ue8uape,trleg:aq8ue,(3ue:o errrqeq
ureiuaul nure{ qellept; :ueleteiuaru E,{ES qE,{pre8uapuarue,(eg:uelele8uau
lequpH ulq peuqV utq qellnpqy e,4uesr,nqrq uclelcBu:u pnECnqV nuql
'nF,pruelpunSSuaru ueSuape,n:r3:aq{pprt Efes nlnp e,{ue:11as u,4u1req
qe13ue1y euuat e,{ese,{unsoues 8ue,{ uelnqrue: e,{u1e,{ueqDdelaq€)pru
'ue1nqu.reJqe1 nles ue8uap seleqrpn,( e.t uelrpsep:aq uelrcdues e,{es8ue,(
dellssE,{uIcpuPes 'qellv [ueq u,{usurulassrBueuau
B,\\1€J 1n1unseluedqrqal
8ue.,( 3ue:o epe lepll lEqEpt;d i, srBueuaur leprl €,(eseuprureSBg :ue1e1e3uoru
B r C a s r S u e u o un u t e n q u e u r ? u e f e d e ' q s l l n p q v n q v r e q u A \: e ( u e l r a q
und c(es eSSurqas sr?uuuauc.{uleqrlcruu(eg e,{ursrsIp Inpnp efes ueles
ueldrcn8uau qe1a1a5 e,{uuerlurualuelqeqa,{uaur u?rpnua{ 3ue,{1r1eslees
seuv urq lrteI trBpudal3un[unyaq qcu-radefes :ueyeleSuaru rqeu.e[-1y
'e,{ururle .,{aruleprl rpI-rlelas rurel uepefese;np-pSnpueuqple,{uequrel
Ieprl llp\-rlplas truel :ue1e1e?uatu spuv urq 1r1eytr e,{uese,trqeq urlsst\ urq
lsrJEHulp unuqBSqalo ucltefu,rurq :ue1e;ciuaupe1eq1n11 urq rbeg
'e,{u4t1ouauuple elarau elpu 'u,{uuzSuepued ueSuap
ue3ueluepaqtdelettenl qrqal 3ue,(urDIstrpcqupe e>y1'te1e:e(seuepedal
u€IsDnppqeslpuep lpdepuodepaq-req3ue.{ s{areu ue,'rreleu{ntun uslcuna
EIaJau uBrpntrte) Errruetclaraur ucle'1r.u1pe,{uselrpnlundrlsaru'e1a:aru
ue8uupuedueSuaprcnsas3ue,{slrpeq-slrprq'e,{u1o1o4ueBuetuaUaq 3ue.,{
{eloueur uep c,{uledepucd uciuep rcnscs 3ue,(slrpnq-stlpeq crrrueueulur?Ie
e,{ueqe;1a:ay,1
runlnq Sutluauarucserq:a11geueg 3ur,{ ?uero-3uero1e;rg
run1n118ue1uauatr{{lleued 8ue,{ 8uu:g
'.,rnqera8uaru
qrqalqz11yqn33un5 (e,{uuel3ue:auau{Bprt)rmrp
qe11yeSSurqas'e^uuelSueroueu
Iuun rJuaquaurJIAS qEIIVBuarel :q€llv
Metodemendahulukan haditsdla'ifatasqiyasdanra'yuini adalahmetode
Abu Hanifah dan juga Ahmad ibnu Hambal.Namun perlu diketahuibahwa
haditsdla'if dalamterminologiulamasalafberbedadenganterminologiversi
ulamakontemporer. Yangdisebuthaditsdla'if olehmerekaadalahhaditsyang
oleh ulamasekarang dinilai hasan.
http://kampungsunnah.wordpress.com
76 - I'lamul Muwaqi'in
,l - "'Btueuad nlng
78 - I'lamul Muwaqi'in
- -'auluuad url.rg
6,
InlBlrBIB,{utpeftJlr€ua8uautEdzpuedqrsrlaslaqleqeqpsBJ"de,rqpq uB)ple^uatu
,4AVSlqeN E,{uu?leueqalu(xe[rp urxBsleqrle{EdesrpqBlet 8ue( n,{,€l
uuercl ueqrtrrep3ue1 gc1ep1ulrpJBIES eueln e:ud qelo eurJalrpBuef nele
teun qalo grledasrp?ut,{ n(,e: qulurrlnfua1r8ntBuu,{ e8pal nf,.E1.C
'1edeqnele e,{uen13ue:o
leue epudal
u,{uegeqg77nele= uE{srJc,reuer unpay 'dnprqqrseu3ue,{enl Suuo undnuru
uuunrnta{DJrlruaur {Bprtuntrteu1e33uruau 3ue,4Sueloqelerqelelel uelul?rp
Buarc{ 'nqr nles 3ue,{efuerepnes^ epedal ufuel:eq ue{sr[n aru Er eurpuad
'un,:n|
1e{ecnp epedrlplEIEIqelpseurueltnqe,{uaruqelal qellv rur ue8uap
ue8unqnqagselelp qe1ep1reua8uau:u1egnqy n,{,e:e.{upsr141 .qseudepeqral
ureJepuau3uz,{ ueureqeuadr:r?pJaqunsJeqrur nf ,e5 .lrlep uplnseplaq
8ue,{n,{.u:'enpa; e,{uurn1 luqrqrs e:educp:r1eg nqv qalo r:upurqrple8ues
rur rueJeu n,{,Dd JrJppSunlnprp nduel n,{,c: ,eueuad .ulereu Bnp ep? nlr
n,{,u.le,trqequulele8uau ue8uapqe,r.reftp ledepselerp uer,{ueuadenpe;
'..EIElJurp ucltedu:trp
pr
UEI? eleu urpuesc,{uledepuaduu8uapue.ln|-lV uelseyalueuedersSue-rug,,
r q B N e p q c s u e 8 u a p . . n , { , e :u e ) J s s u p J e u
q u , : n f u e l s e l a l u a u e , { ? sB . i t f
a,{BSrouaqueu uep BlaJueuue{B {Epo 3ue,(euzurrunq uep ll8up.L,lBIrg
nqy uec1u,{ured llluoquolSuau eueurefieq'u"r{ruep Suetuau eyrl
'uaurunle{upppnl SueroBdun pSSulueur
3ue,{3uu:o qelerqelelu{ u,ttqeqqe,\\cluaurelp eleXutal .ue1asuepe,{esuep nlr
e{eu qEIBse:1rtuep 'qe11yu€p nlr BllutuJruaqe,(esueqe,tref elrp .e,{esn.(,e.r
ueSuape,{uqp,,(pfuaul ue>1e e,{cg :ue4;le8ueurerC .(ueunlnlal uep enl 8ue:o
rlrlluau eduelpt3?uruatu3ue,{Suao) rryI?IDIqelastrrxreueSuaur e,(uelrpquuad
.IEIEg nqV :e1eryeqrq.e,{g-sy e.{uesu,trqequelele8ueu; peruqV ueul
'e,{ure8uqesuep 'qplplt?{qeleseu;,:eleg
trq:el urnleqaspluq nns
8ue,{elrue,r rieq c,{sruep qr:q8uu 1e1es ueeuesleladueqrfe,tra>1 ,uBIpEruEU
esendueqleleqruaru 3ue,{rnsn,{uaru
uep lrueq nqr r8uquqsru 3ue:oepeda:1
ueleu uaquatrr ucp esund elpebiuau ueqrfe,tra1.ure:qr uere>pfuaqeuulas
u)sr-ItuEns^
ue?unqnquD{n)EIatx3ur,{ 8ue..ro rSeqrleq r3ueln8ueuuesruEqe{
3ue1ua1n1a:au n,{,erelnduurlnuaq uesue,r,ruelSequerlsedleptlalrpefta1elrf
qplereJuelep .rlnB,,qeprseuSuelualteqeqesnf ,rlr qeleperur pq qoluoJ
'efg-rlepuaqa4rp3ue,{
u[escdcrsr8equeuuquuad urll:aqruatrr uele qBIIv puaJel.slrpequulselafuau.r
e18ueruepp e,{ulepuaquBIuaq nue{ 8uu,{n,{,e:,nlr BuaJs) .qseu-qseu
qzlepen,{,e: uelep uclefrd uulrpeInu.relsnreq3uetr :uelule8uarurpruqn;41urq
qellnpqy .reBuapuaue,{eg:u121:aq uepqV rur IEr{ru?lpql runlnq qtequnsruelef
qepnuredtuatuuep'n,{uun>1reqa1 uu11nlunuaul .e.{uuunlnt uelseleluaru,qs€u
-qseuuplrrsJtuau Suef tedepuadqelerl[nd:a18ue,(enpaq n,{.EU.Z
'llqleq SuBf
qadar.Kemudianmerckabersepakrtbahwalailltul qadrr terjadipada7 (tujuh)
. a s u l u l l a hb e r s a b d a":S a y r r n e l i h a tb a h w a
h a r i t e r a k h i rb u l a n R a m a d l a nR
pendapatkaliantelahbersepakat pada7 (tujuh)hariyangterakhir".Jadi Rasul
memandang hal itu sebagaikesepakatan seluruhkaurr rrukminin.Karenrumat
te{aga dari kesalahandalarnhal yang telah disepakatibersama,scl.tingga
ketepltandan kebenaran ra'yu harusberdasarkan kesepakatan bcrsarna. Allah
SWT telahmemuji kaummukmininyangselalubcrmusyawarah dalammengatur
urusanmereka.Padamlsa pcncrintlrhannya Urnarbin Khaththabselakukhalitah
s e l a l um e m i n t l s a r a nd i i n b e r m u s y a r v a r adhe n g a ns a h a b a )t a i n n y ad a l a m
menyelesaikan pcrkarayangbelurr aclaketentuannl'a dalamnash.
lmanrBukharinrengatakan bahu'asanya Mus:ryyab bin Rafi ntengatakan:
p
A p a b i l a U m a r b i n K h a t h t h a br n e n d a p a t k a ne r k a r ay a n - qb e l u m a d a
ketentuann)'a dalamKitab dan Sunnah.nrakaia nrengumpulkan parasahabat
untukbermusyawarah danmcncarikeputusan bersama. Jikakeputusrnitu telah
disepakatibersaml.makaitulahyan-edianggapbenar.
4. Ra'yu keempatyangterpu.jiillah ra'yu yangdiberikanselelahterlcbih
dulumencariketentuan-ketentuandahntQur'au.Sunnah. dankeputusan khulafa
unasyidinatausalahseorangdati mcreka.Jikatidakadamakadengan pcndapat
salahseorangsahabat.Kalaupuntitlak didapatkanjuga, maka dengani.itihad
dengantetapmenrperhatikan ketcntuanyang adadalamQur'an, Sunnah,dan
kcsepakatanparasahabat.Inilah ra'yu yangdigunakanoleh parr sahabat.
Ali bin Al-Ja'di mengatakan: Kami diberitahuoleh Syu bahdari Siyar
bahrvasanyaAs Sya'biberkata:[Jmatpernahmembeliseekorkudadariseorang.
Kemudiania menbawlnya tetapikuda itu sakit.Ia rrengcmbalikrnnyirtetrpi
ditolakolehpenjualtersebut.Urrar pun berkata:Jrkabegitucarilahsescorang
yangdapatmenengahi masalahkita.Orangitu mengatakan: Sayain-tinSyuraih
Al-lraqi yangmenengahikita. KerttuditnSl,uraihmemutuskan: Anda (Umar)
telahmcngambilnyadalamkeadaanbaik dan sehat.Maktr andabertanggung
jawab sampaikudr itu dikembalikan. Umar terkejutdengankcputusanSyuraih
y a n g t e g a ss e h i n g g ai a m c n g a n g k a t n y sae b a g a qi a d h i . I a p u n b c r p e s a n :
"Janganlahkamu menanyrkln kctcnturn-ketentuan yang sudahjclas dalam
Kitabullah.Jika tidak karnudaprtkrn maka carilalrdalamSunnah,dan kalau
kamu tidak nrenenrukannva daianrSunnahmakabcriitihadlah".
80 I'lamul Muwaqi'in
| 8 -- "',8ru8uJdnIn{J
VANINVSV'ISfNEdNVO
SVHJHJ,VHX NIfl UYWN J,YUNS
a d a t l a l i l n y ad a l a m A l - Q u r ' a n d a n A s - S r L n n a(hA I - H a d i t s ) k. c n t L t t l i a n
qivaskanlahpernrirsalahan tcrscbut.dankelalileh perumparritanperumpama-
annya.Sclanjutnya herpeganghh kcpadasesurtu-vangknmuhlratlebihdicintai
( d i r i d l a i )o l c h A I l a h d e n l c b i h n r c n v e t u p a( n i r c n d c k a t ki )e b e n a r a nJ .a u h i l a l t
e r l o s i . k e . j c n u h a nk .e g e l i s a h a nd.a n n c n y a k i t i I r r a l r u s isaa a l b c r s c r ) g k c t a .
Scsungguhnva kcpLrtusan yang bcnar akan rre-ndapat pahrla da;-iAIlrh dan
scJaludikcnang.Baran-usiapa yrng niaml'atulusdalanrkcbenaran, sampaipadrt
c l i r i n l as e n d i r ir.l a k aA l l a h a k a r t r e r n c l i h a lraa h a s i ar a h a s i a n yfa) .a n m e r e k a
y l n g b e r l a k Lcru l a sr n a k aA l l a h a k l n m e m p e r m a l u k l n n vKaa. r c n aA l l a h t i d a k
ncnelirraselainketulusandarihlnblNya.Nllk:rin-tatlahpahallAllah.r'eze
clanraltrttrt-Ny'a. Dentikiandan l1?.i.ia1rarr".
Apl l,lng ditulis Urnaradalahcltilliir)r'lng blik dln cliterinra oleh para
ulama.Di dllarnnyatcrnluirtllndasan-landasanhukunrvang prtLrtdipahami
o rl e hp r r aq a d l i( h r k i r n )d a nr n u l i i .
d a nd i r e n u n g k : u
Pen.ielasan Surat fJmar bin Khattab TentangPeradilan
'Pcrldilan
Pcrnyataan Urnlr: adaliihkcu'njibanyang tetapdan sLrnnal'l
1,ang diikuti secara kontinyu (terus lrenerus) belnraksudmenjelask:rn balrrva
keputusanseurlrtg hakinr dalarn peradilan itu tda dua mac:int. Pcrtanra. yang
bersifrtwilib dan telrp sepertihukum-hukunruniversalyang ditctapkanoleh
Allah dalam kitab-Nya.Kedua. hukun hukun sepeftiyang ditctapkanoleh
Rasulullah.Dua hal ini disebutkanjuga dalam rirvavatAbdullah bin LImar
bahrv:lsanya Nabi SAW belsabdrr: "llnu ilu ada tigr macamdan selainyang
t i g ai t u h a n ) , i l l akhe l e b i h a(nl a t l h i l a h ) . 1 ' a kinLir u t c r h u , : l aap) a ty a n gn r u h k a m
( p a s t i )S. u n n a hd. a nk e u , a j i b a n , v a a '.
n t-lti l D a l a mt i u a y a t l a i nA b u H u r a i r a h
nrerirvayatkan bahu,asanya Nabi pelnahrrasuknrlsjidtlannrclihatsekelompok
orrng duciukrncngitlri seolanglaki laki. KernudianRlsul bertanya:"r\da apa
'Il
ini ?" Merekamcnjau,ab: adalahorang)ang paling mcngctahui(allanah)
nasab-nasab Arab.rnasalah ke Araban.svr'ir.dln persoalan yangdisengketakan
brngsa Arrb''. Lantas Rasulullahbcrsabdr: "Pcttgclaltuuttdalutt perkLtru'
ptrkurt itu tidok utlu gutrtttu dctnkctiduktulruantcrhudapntttjug,a tidttk
bcrbuhul'tt".LanjutRasul:"llmu itu aclatiga maclrr dansclcbihnyahanyalah
kelebihan".
Pemahlman yung Benar adalah Nikmat
n m l r : P a h a r n i l l hp e l k a r aI ' a n g d i a j u k a nk e p a d a m u "
P c r n ) , a t a aU
m e n u n j u k k atnn h u a p e n a h a m l n1 u n - gb c n a rd r n i a t ) ' r n g b a i k n t c r u p l k a n
nikrrat tcrbesrrvang clibcrikanolch AIlah kepaclahanrbaNyl. Bahkantidrk
adakenikniltanyang lebih bcrharga.s!'tchh lslarn.selajnkedur ital tcrsebut.
Kalenakcduanla rneruprkanpilal lslurndartllndasannl'a. Seolanghar.nba vang
memiliki pcmaharnan benarakantcrhincLu- j
dlri alanoran-uorang1'an-e dinrurkai
Allah yangniatnl'atelahrusrkdanjalanoriing-orang sesatyangpenlahamiinn)'a
82 - I'lantul Nluu'aqi'in
t8 "'BruBtlad nlng
'(eiuucy:uraur)et:lq qclotldurcur
..Iriut,(u.-e1r.ro1o ueT,,uni:cdrueur
I n l u n u r r I C L {u r : 3 u l : c 1 a du l p I l . t c 1 l a dn l u n : - r u u i u r u l u r i L r c , t L L n t y n q
ppcdtl clltrl urr.rJqurad uc3uc.re1:rd utl rsclrlclurriuarrrrurlc,il uc,rrsJeuad nlens
rrtrlcCI (881 ;qulnbtg-ly) ,,urt1o1npotl,ll nlt DtJDtltlDsn1nt),lDtlutru!nult):l
'lttDq uDlD[uDiiuep uDl D.tDjlntp
4nltutStutIuop urDl fiun.i uDtiDqts.Dt.totl
IID:yDLIau nLunltlt)l|nq)stloluD;luDl .lrlar',, :qltilVunu111 rrciu:p ry1rrastur 1g11
'r,{urunynqucsnlnclelulrrp
urp uclulaliursrp fuc,{ u-rn1.rcd qe1.,plr,(upnsltLu
nrueprrlal uu\r\nurJIrp 3ur,{ ndy.. :.reur1-.1 untlr{uracl r,{u1nluc1r5
'rr:-rl[eLu
1rq-1equclSurlrqSururuclu rlcru rtn)rrp)1]prln1r1cqrlrqrdy.s-etr
rp ciedn r;,(r:dnqalo nlnu:drp u,{uucltrurauaur ul)r ltqrqBs clld ut:^n)ndcI
uusnlndal ucp 1r.t.ru,{s utliunua:aiu ;-rmi l1e::ru ,nlr luJro) qal(l
'3ur1:1aquctilq nfrq
ur{Jqor tcqrleLuuuiuapjusnl ucqnlcsraq)Nprl:)
rnqctriuaru trdBp;-ur,{ Jnsnl rquu u,(rrrs:,1l]:^ IlulLlrr:iuqaq.1.,{5-1nsug ulp
qrllV ullinq rnqelaiulru1n1unl,ruun:1rprp urqrli,n e1_ur;qr li,n:1 ucp sltrlcri
nunqnur:ur 3uc,{3uc.lorpltpc urrlr:lnqesrp;l'ul.iiuElg r;1cqr:tl nlls lcclupu:irr
qclusel rl urp c1lLl;cllnp leclepuaur ur{l rtuaq u{r[,sr]tprp Irq cnp rLulqrurJrL
;n1un u,(uuundurcrua{ urllcurr\-tllru:u iue.{ cdr:r.-qrq:g .1rrq uc;-u..rp ru:
lrq rnpal uulrsult,\oiJ,l 11e11'u.(g ursntn lu:\\JIuuluclucsrp iur:i rtr:1r: r.i1
-qrtr) [mirp qpllVrLrlllnq trln)nqru1l],i.sur1tt.rurtllD iLrr,iurqrlc.\:\,
1rdrp.rr1
u l q t l l , t a l d r p c q l a l u e u l q l r u r d i l t l r r v . l t s u l t l r p . l u u a ql r u f , q t i ; - u r L 1 ; :
riurunpp rp;'unprn:11r1 3ul,i 1r;ayq luIJ)irq ucp:-llrlu:uch:pur1ta1 ururcqr:1u..*
'DtuDl.t)dtur
ln1tJoqJrqtnp rrrjtlqruJuredurl.ntuJq n-uti nrnlnq ursnlnd:1;11
lr,r]lf l,r--)qtoeur Inluil tUrlrq nlt]llrljnur iuuoas ra-uqurlSunruqr;JIrprI
uptlll?qelxad ureJaI^l en(I uEesBn;uad
r;,(urlir:a.'r
urp nsjuu r.\\r_'qucqltuau'uPil,\{lllJl rlrqulRuau'ulll|sJsJ) Urp ut_"lru.:)a:ti
'uelnrnqel uBp u|{r|qJ) uullepeqtxJ[r
Inlun r,{N rqulprl rlllq ruxll]p rlf:.\,.
iur,:,{e{cqe: qclppeJruaq iuc,i ulLucqruradBWI^{.trlr\ riir.:
utllrt,;Juedrp
uorJotuctrl usllrlrrruasiut,{ c:e1:oclen11l,{uurrurqeruod-utuatlurp r.i_:,:,
sn.tn18ue.{altsnulu lpeluaurele:Jnr ucllurJp uc;'ulq .;irrudruritr.Lu_- ;.
m c n d o r o n gp e l a k s a n i L akne b e n a r a nS . c b a bt i c l a ki r d ag u n a n y ab e r b i c a r a
kebcnarantanpakita nrampunrelaksanakannya. Ini adaiahdoronganuntuk
mcngctahuikebenaran dankekuutanpcllksenaannya. Allah SW1'tclahmemuji
orangyangmenrilikikekuatan danpengctahuan dalarrrrenglmalkanagamanva:
k o n t i : I b r t L h i n r I. s h a q . d u n Y a ' k u b . o n g
" D t n i n g c t t l a l tl r u m b u - h o n t b u
ntntpuntui lterbtrulrut-perbtrutan bt'.surduu ilntu-ilnurlo?,q/i'r,qgl" (Shad:45).
Kcvajiban SeorangIIakim
Kcnudian pernyataan Umar: Dln.jadilahpanutanba-qirnanusiadalanl
kcdudukanmu p ,e n a m p i l a n m dua . nk e p u t u s u n r nsuc b i n u g a o r a n gy a n gm u l i a
tidak r-akustcrhadlpanial'arrudrn olang yang lcrrlh ticlakberputushalap:rn
d a l i k e l d i l a n r n u. J i k a s e o r a n gh L r k i nbr c r l a k ua d i l t c r h a d a po r a n g y a n g
b c r s e n g k em t aa k ai l u n e n u n j u k k a n
k e a d i l a n n ydrl l a n rp e r n e l i n t a h aAnp. a b i l a
sckalisa.jaia menunjukkansikaphornratkcpuchsllah seoran-u 1'angbertikai.
makaitu nrenandakan aniayadan kedzalirnannva. Slya telahmenrbaca dalanr
scjarahkunobahwaseoninghakinryanglclil da haniIsrail sebelurn nreninggal
bcrwasiatagarkuburnvadibongkarset!'lahbcbcrapatlhun. Kcmudiandilihat
apakahtubuhnyatelah rusakatau bclulr. ll nrcn-[atakan: Sa,u-.a tidak pernah
sekalipun bcrlakucurrng drlarr mcnutuskanperkarakccuali pcrnahsuatu
Iari clatangdua orang l,ang bersengketa. yang salahsatunyiiadalth sirhabat
. r r ; i a .S e h i n g g as a y a l c b i h b a n y a k m e u r p e r h a t i k a n drn mendengarkan
; n g a d u a n n y l .K e r l u d i a n o r a n - go r a n g n r e l a k s a n l k l nw a s i a t n y ac l a n
r rrbongkarkuburnya.Tcrnylta telinganl'atelahhancurdanjasadnyl tctap
.rLuh.Dari sini dapatdilihat baht'l siklp beratsebcJah kcplda sillahscoritng
y a n g b c r t i k a i n r e n g a n c l u ndgu a b a h a y r . P c r t a m a .k e r a k u s a n n y a bahrva
kekuasaan adalahmiliknya vang nlcrnperkuathati danjirvanya.Ketlua,salah
seorangyrng bcrtikaiakanbcrputushardpanuntuknrendapat keadilansehin-ega
melemahkan hati dan.jirvanya.
PengertianPembuktian
Pcrkatlr.lnUnar: "Pembuktian itu diuajibkan ba_r:i penggugat.dan
sumpahdirv:ijibkanblgi orrng (pihak)lang menolak(pcngakuan)".Yangdi
rnaksuddenglnperrbuktirndi dllam Al-Qur'rrn.Al-Hldits, danpcrkatann para
y
s a h l b l t a d i r l a hs e b u t a n a n _ s
b a - r is e g a l l s c s u r i l uy a n g d r p a t n e n j e l a s k a n
k e b e n l r a nP. c m b u k t i a n m c n u r u t A l - Q u r ' a n .A l H a c l i t sd. a n p e r k a t a r np a r l
sahlblt ini lcbih unrumdibandingkandenganpenbuktian)an-sdikemukakan
olehparaluqaha.Mclcka (luqaha)menukhususkan pcmbLrktian ini kcpadadua
saksiatru satusaksidansumpah.Dalan istildr (pernbuktian) tidakadalarangan
selananruatanfirnranAllah dansabdaRasul-Nyatidakmengandung larangan.
Hal ini dapatmeninrbulkan kesalahan dllam nremabami dan mcncrapkan nash-
nashkcpatlascsuatuyangbukanclinrlksuci olch si pembicara.
lstilah (penruktian)tersebuttelahnrenir.nbulkan
kesalahandi kalangan
84 I'lamul Murvaqi'in
s8 - "'EuIBUadnlnfl
86 - I'lamul l\,Iuwaqi'in
L8 "'atllPlri)(l nlntl
f't
rrf l!1
k l s u s h a ( a . h u k a n d a l a n t k a s u sr u j u ' . \ \ r i s i a t .d a n p e r s o a l a nl r n l ldl kaitan
dengan kedulnya.
K e l o m p o k y a n - ql a i n n r , ab c r k a t a k e p a d l n r e t . c k l :" A l l u h S W T t i d t k
m e n l ' e b u t k a ns i t l r tk c i m a n a nd a l a r nk a s u sh a r n b l s a h a ta k c c L t i l ic l a l u r nk l r s L r s
k i f a r e t p c m b u n u h a n .d n n A l l a h t i d u k r n e n v e b u t k a nk e h t l . u s a rnr t c n t b e r i k a n
m e k a n i i nk e p a c l r6 0 ( e n l m p u l u h ) o r a n t n t i s k i n .N l e n r r r Lpr te n d a p l t n r u ": K a n t i
tclah rnenerapkanscsuatu viltlg mutllk kcptrda scsuatu vitn! rnu(la\'),a(ihaik
d a l a n rp e m b u k t i a n m a u p u nd a l a n rr r l s r l a h q i v a s ( a n a l o l i ) . N , l c r . e kbae r k l t u :
''.\llah
SWT tclah berfirnran: "... dott pcrsuk.siktutlolt dtttgtttt rluu rtruttg :uk.si
\ , i t t i e d i l d i d t t t o t ' t tk t u t t u . ( A t h T h r l a q : l ) . D a l a r nl l ) ' t t l t i n A l l a h b c r f i r r n a n :
".\ltku ltetrtluklolt(\\'tl\iat itu)di.suk.sikunolalt tltru oruttg tttttg udil tli uttturu
ktttl,/ uteu dr!( t)rlLngrung barluittttn u.qutnutlen,gurr kaarrr". (Al-l\,1ajdah:106).
B e | h c ' d as e k a l i d e n l l a n : l v l t v a n s b e r k a i l a nd e n g a nr r r a s a l a h u t a n g - p i L r r a n g .
d r n r u a A l l a h S W I ' b c r l ' i r n a n : " l ) a n p a r s a k s i k u t t l dlltt: n g u n d u u o r u n , qs a k : i
irtri onutg-oruttg [(laki di (n/trutltr, .likt tiluk utlu du(t or(!ng luki luki, rnuku
rtto[eh)saorutg lttki-lukitlun durt ontng l)ara tpuLutdLt]-l.ral rl-snisl t.urrgtarlrr
'. (Al
riiluti I l a q a r a h :2 E 2 1 .D a l l r n d u l u v a t \ a g t c r a k h i r ( A r h - T h a l a qd a n
LlanAl Maiciah').-,\llahtiritk rrenl'ebutkln rzjtrldaiti (dul ciranl laki,llkil. rllaka
. \ l l a h t i t l a k n r e n y e b L r t k a nJ: i k a t i d a k a d a r a j u l a i n i( d u a o l a n g l a k i - l a k i ) .n r a k r
\.ItLrorang laki-laki dan dua ofturg pcrc]rpuan.
A p a b i l a d i k a t a k a n :" L a l a d z d a l a n t a ) ' a t t e r s c b u tb e r b e n t u kn t u d z a k a r
n a n g n r e n u n l u k k a n . j c n i sl a k i l a k i ) , n r a k a l a f a d z t c r s c b u t r i t l a k r n c r c a k u p
m u a n n r t s( v a n e m en u n j u k k a n . j c n i sp e r c m p u e n ) .
Dikatakan: "Mcnurut kebiasaanpembau.u sl,ali at (Nabi SAW) bahrva
hukum-irLrkumyan{Itelah discbLrtkandalam bcnluk mudzakar.sehinggaapabila
llfadznya ditrutlakkll dan tidak discrtei denguu pcn),ebutan yan_qberienis
I r c r c r n p u a nb. c r a r t i l a l l d z t e r s e b u tl l c n c a k u p . j c - n i sl a k i - l r i k ic i a np c r c m p u a n .
k a r e n r r n e n u r l l t k c s c p a k a t a n p a r a u l a m e h a h * l a p a b i l a p e t ' t v c b L l t i i li lt u
mcn-ugunakanlafadz mudzaker'.rraka pcrcnrpuansudah telcakup rli dalanln)a.
HaJ ini diang_rapsudah biasa seba.qlintanaclallrrnf imran Allah SWT: ./lta
t)r(ng )eng. tttt'ttinggul itu tirluk ntcntpttttttti urutk tlutt iu tlivori.si olclt ibtt-
b a p u k t t t u ( s a . j u ) .n w k u i l t u n t u t n t n t l d p u t s ( p ( r t i g r . ( A n - N i s l : I I . 1 .A l l l h
bed-irnran:".ltngutlult.lnksi.r'ak.ll i/u trtggun (ntt'ntbcri kctt,rungln) apabilu
'.
r c r c k e d i p u n g g i l ( A l - t s a q a l a h2: 8 2) . F i r r l t n A l l a h S W T . I { r t i o t u t t g - o t u r r g
vtrtg barinrutt,tliuttlibkun tuas kotiu bcrltutrsu". (,.\l Baqarrh: lE3), alln avat
A l - Q u r ' a n h i n n v r y a n - rs e t a r ad c n g a n l r \ a l a Y a tt c r s c b u t .l ) e n g a n d c r n i k i r r r .
rnaka flnnan Allah SWT: " l)utt 1ter.suk.s ikttttlolt ltrt,gun tluu orurtg salsl r.rar,q
'.
ttdil di dtttnru futnrx (Ath-Thalaq: 21. rnenclkup laki-laki dln pcrcIr)puan.
Akrn tctrpi nlenurut s),ariat bahwa kesaksian seoran-gperentpulrr itLr
ciilnggap separ-ohdali kesaksianscorang laki-laki. sehinggakcsaksiln dua oi
ang pcrcmpuan dianggap slma dengan kesaksian scoran-slaki laki. tetapi hal
88 - I'lamul Nlurvaqi'in
68 "'Ptueuad nlng
u e ) l ] l o u e d t r ; n ; i u J d r p | d J I u l ) ) r l r q u . I l p n t l l l r d L u n su l u L L r. q l r c l [ r n s j e q
Irlou:tu (lr;n3.rJl) rI;ue\-.ral lrllal|[l\j:ul])llItiiLlJul Iltluln slttr.l(,.illl^l
'(r:,iurre1n1r1lLu
; - u l . i r r q rr n q t q l l . ( r r u p l c h l r m L r r n \ i nrl nl l l \ l t l n u r f u r
u r r r r s l l l c ) { c r u ' q r ; c l u r r : ^ , r tnqr t l r ) r ] l ) l l t r r l l l l l r t . . ) ). n u n l t q u l a ) r p ; - r r u , iq r . l ]
ulllcin,rtur rpr':l.ta] irrr.i lch urp r irrlr,.nfurrrrnr:1iur l.rrqlq qrlr1r:drLrn.-:.rg..
:lrurn nuqI lpldey l1t1.rrq urrrrst-1 pr;-ni;-rr;tclrs rqtlo rnqt:1l1rp1tpr1 iur:,..
u P l f ; t l J q J { t n q t : t r S u l t t r1 1 1 ; - n i . r t 1 1 I ; 1 r \ . t - ) tg l r t l r d l l r t q i u r l t r p t l t p 1 r r 1 r : y 1
'ullIsIIlsJ\ Llrp llur;-ittlcl nlirqrs nt:1|
urrrlrirr:rl r1.Ilr.i:ri1 rlrcl[rnsr-rc1 rrPltl0ulcl
Ltrqr:c1ttllsrloltt;rtu I\\,'S lquyI irrr:1tccl11 rrr:lqntrlrp li-'aftpntr (qr]rril)nLJ)
u p : - n t n dn l l r , i u r r l ] 1 | 1 0 L r tucrli L r r p | 1 | t r r . r 1 i : d L u n s . r) :ntt]r r n I n l o u a u l I I ; r n ] \ . t : l
t l r c y : c i y r l l c l u l n st d n . t r q t i r : 1 n t r s ; - r r n , iu t - ' pr r l l r : l o u l c l c d n . l a qr . i u n l l ' \ q r : l r \
rur,'urr1t (1nlitn1:,cl) ulrs)lsJI unp Lnl)nlt;-u;rurllrlcp r;r1tr:iiLrrqa:-.r,lurrru1 iuri
urr\)rsll r1.r;rd:r:- trurs nlr l.(rrqrrirrrnsutl)npnpll 11r-'urrlrdru nsttq ln1un
r)iurslJt llrrrur:rru 1rclttpll'tini;rrJ(l lt)rrrrrs)l-'s ul1;-rrlllpulu tcdrp 1t:prt
leini;.uacl iurlo:rs ciurlpulrs t:.lrqrqur:sn1;rfu;rd uc1r.r:cltrctuu;-nI rrurlog
.II'T
I
-Illtl ts)]]:-irrro nlts uurs)rsJ) unirrtlt crrr|s u|ndrtrJ,r:tli-ull-1olllp ultr\-WSaI
u r 1 ; - u r p r g r ; . \ u l n p r l t L r r t ] , i t r J I;r- t r t i i r I r s 1 r ; s : 1t l t . l t . l 1 , ,. , ] l t ) l - t : l D lf ] u D . t ( )
n 1 6 7 , ,: u r r 1 r 1 : r c l{ r r n - u J p n s l u r u r pi u r i n r : 1 y u l y r s l t s . r r d r p ; - u l , (( 1 n f u n 1 a c l l
' . ./ . f ) r ? r h t n t . r on n q 1 . .
IIllrp rnp qrlrpr : u l r : 1 r - ' 1 . r .r trcul; - u a pp n s l l u u p i u t ; , i
r r n d n p y r s l e : ^i u r l o r n i r q r l o r n r l r s l n s . r r d r p ; ' u r ...r.ri r r s ( 1 r 1 n pq)r f l n q r : p r : d a 1
utlllnlttnuaru iuli lt.n,{sr rl;-r:qts ..1iry)'trlt.t,t71 nturynthuns.DtrtDnltu!t):lt!.
1Ds-r,ttltrt,trrr iito.t.r'.)lDl t)ln | 1!)lD\' ;'Ut) !o t)i1l ( tlt)lt!t) jl;uDnrQ),, :A\Vq LlrrJinlnsPtJ
rpqrs I.tt?p pnslttu undlp5r'r1r;1 11p1 ;-ui: ro tn p u u rslrsll rrr:;-u:r1t r-.lrcs trtqJ:-.lJl
u n r s ) r s : r ) r \ \ r l r q r r r j l n d u l r s l p I t d | p u l u L l | . u i t I ] lr u r J p u r i r r r l l . ( r 1 ; - u r s . r r t )
l,{urprdal urtluuf\rp trdllt ttrnlnq lllnl .ur,'ncirrrl.r:rd rslrs irn;.rctlnp urp
I ) l l - r ) l l I s { u s i u e : o : r s u l r { ; - u l t r p r pl i 1 r n . p 1 1 1l-r-\ .qrr,q, I n r l : t J \ r l rn J . r e d
'.,(n1r'UD!.t,)/) rltttlDLlLuttt1n)/t)tlt!t10rlt\'lt)\..t;ttlttt.tttt ,.,'ttt.t.t ryn1 L1o1
t:yns Sttp-rot)tl l4DlltD'lit!t)lt1(71.. :upqrs.rJclllltrlrq rllrl .n1qr:ul1 scclutt.r:nr
qrl:lt rur IuH.. :rrc)ulxi-uaurrrp l-'yr1a1 l1;-rrls.ra1a-rrl.to:rs rprdl) rrllnhlp iur:,i
f;pqcf^.rJq A\vs rqirN r$11rq r;-|1 uu)\|lallQ trlnrlrtilr.r.rcl ultr:-I|sJI t\|IlqlrrJrrr
{llPIl LItp trrr)Irrllntllittl ,'\\\/ ILi|! . r}Dl tlt)l lut).to)r l | |) I \ ,l| )\',)rl t!t)llU)pDUI)l
(
tltl DltuD.l fiurt-ronttlt ////r\)irl,7J tlD:/Ll))lng,. :i\\Vc rqrN lpqr\ qlllrl){r tnqJ\rJl
; n q u r l s l l a l L r - r u r ; - u r ;l,ril r ; pt : r r l r r ur ( J l l l l l l t q r r l : r i1r r r l t L r l d r p. n f n r u l l t 1 l r : ^ n . t
s r l : ^ l ttl t r r l i r p( u l ] n d r t r J . l i l I( l () u u r r r l t s t : 1 l l ) l I l I r r r n L L l nu l l t J s l ) l t l : t l ; - u l . r o - i t r r :
io qJJOsrlnlrp lslrtl ;'Ltri ;-rn-'lnrd;-rrr:1n11 (rn-'tlilllr.-td)rs)ltsultjt sn\l) utrlirp
rrtndutrlrd uilts)rt:-J) rlurtuiLLl Lllr)qiloqur:rLLl i.\\\,'S rqlN) t3.u1is r.ltqrLr:cl
r ' l t q r \ l \ u r ' 1 r : l r\. t l \ r ' l l . ) )11 . r \ t r : t \ r ' \L t r . r ' l l l r : r r r : i 1 1 r : l l r ' , 1r .r rr 1' . i r r . . p r : i r
1r'q
ndttI ttctltruaq ;;-uun]al;urllt rs)l\ult.rl ullrllf,u:rd sn)^uIruitlup r.irrut--lprLlJl
t t n i u e p u l l i u r p u r q r p u r q r p n u r J ) r n r ) l t t q u r J L LqI r q t l r r l l t l e; - u r ; p L r r , ' d.rl {pn . r
snsu) ruirllp ur:nciurt.radLnt.rrplrl:r)l n,iuqnri;iunsaq ltrrrrln qrqal dr;-;-unrp rur
t c r s a n g k lu n t u k b e r s u r ) ) p amhe r u p a k l ns a t up c t u l ) i u k( b u k t i ) ,d l n s u m p a h
penggugatnrcrupakanbukti 1'angkc-dur.Dengandemikitn hukumandapat
diputuskanberdlsarkankeduahukti tcrscbutyititusatuorangkcsaksian(bukti)
rlansurnpah.
Adapunlujuan Nabi SAW rr!-nctrpkiinputusiinItukumandalamkasus
p e r s c l i s i h r(np c r n r u s u h adni)d r s a r - k akne p a c lkac s l k s i a rdt u ao r a n gs a k s li a k i -
laki. kercna penggu-sat tjdak bisa nernutuskanhukunrunhanyaberdasarkan
kepadakcterangannvit sematr.Scdlngkarrltrvan (ntusuh)-nyamengin-eklri
tudLrhann)a, rnakapenggLr.tat harusbcrsumpah. Dcngln dcmikian.makl saiah
sltu kesaksirnnya i l r p i t r n c n c n l a n k
g e s l k s i a nl l u ' a n ( r n u s u h ) - n y a yang
rrengingklri.Kllena pengingkrttrtpenolakan llrvarltl'atlattsttmpah pcnggugat
itu scbugaisatubukti.Nabi SAW ncnctlPkan bukti yang lainnl'aberclaslrkan
hcritatcntangkcrdilanvangtidak bcrtentangan. yaitu bcrupadalil syarayang
tidak bertcntangln.
A d a p u nc l l a c a r a ) ' x l ' l gh a t u s d i t c r n p u hc t l c hs c o r a n gh a k i m d l l a m
m e r n u t u s k ahnu k u m a nl e h i hl u l t sd i b a n d i n g k adnc n g r t lna n g d i t u n j u k k a on l e l l
Allah kepathpclakukcbcnaran untukrncniaglhakrll'rt.I)alan slllh satuhaciits
'tJqbah
shahihdrri Nabi S;\W dijclaskarbahwa bin Al-Haris bcrtrnyakeprda
Nabi SAW.serll'adia berklta:"Aku menikahiscorlngwanita.kemudiandatang
seorang hambasahayayanghitanr.ilia belkatl:"Scsun-u-euhnya dia (pcremPuan)
itu tclahmcnvusrrikrrri. rnlka Nabi SAW rncntcrintahkan untukmenceraikan
percnrpuan tcrsebut.Nabi SAW bersabda:" Pertnrpuanitu atlalahp<ttdustu".
s c l a n j u t n vbae l i a ub e r s r b c l a" :L a l t u s k u t t l t t h v u t r l l t t i t t t t l u r i n D
u 'a. l a mh a c l i t s
ini clijelaskan bahua kcslksianseorangpcrcrnpultnitu daPatditcrima. walaupun
perempuanilLrbcrupaseorln-lhambasahayldanrlc npersaksikannyaseorang
diri. Penerirraanini mcrupakendasiu (llndlsan) dalarnkesaksianpembagi.
penerkaan,pcninrban.r:. drn penakaryang ntcmpersaksiklnperbuatannya
scndiri.
H a l i n i m e r u p a k alna n r l a s l n 1 ' a n rp c r t t i n gI .a n g h a l u sd i k e t a h u d i .i r n a n a
k c b l n y a k a nn t a n u s i u s c f i n , sk a l i m c l a k L t k a r
k te s a l r h a n A
. l l a h SW'I
Jremcrintahkrn untuknrendltangkrnsesuatu vnngdlplt menjagllhak,sehingga
tichk mcnrcrlukansurrpahpelakunvl yliitLrAl Qur'ln dan kesaksiln- agar
kcbenarantidak cliingkaridan dilup:ikan.dan pclakun;'apcriu menycbutkan
orangyangbclLtmdiscbutk:rn blik karenacliingkariatatrkarenadilupakan.Jika
dalarr hal ini lerdlpat suatlrcilril )'an!:dafat rrenunjukkansuatukebenaran'
t i d a kd a p a td i t c r i n ak e c u a ldi c n g a nc a t ay a n gt l i p c r i n t a h k ronl e hA l l a h
A d l p u np e r i n t a h A l l a hS W T y a n gc l i k l i l k a nd c n t a n . j u n r l adha l a mk a s u s
k c s a k s i apne r z i n a h aand a l a Jkr a . r e n eh a lt c r s c b uct l i p e r i n t a h k u a n t t l kd j t t t t u p i .
Oleh karcnaitu. rlakr dalanrkasuspcrzinahanini nishrb (kadlr yang harus
dicapai)-nyasangrtbcrtt. kalenn dalan kasusperzinahanbrrkanhanvahak
y a n g t e r a b a i k a nt .e t a p in e n ) ' a n g k u tm a s a l a hh a c l( b u k u r r a n )d a n s i k s a a n
90 - I'lamul l\tuwaqi'in
16 - "'BruPUrd nlnfl
92 - I'lanrul Muwaqi'in
t6 - "'BruBlrrd nlng
P a r a k h u l l t f l i u r r l s f i d i n d a n p a r r s i l h a b u lt t A t i d a k b e r p a l i n r k c p l c l l
s e s u a t uv a n g t i c l l k . j c l l t s( s l n a r ) v a n g n t c n i t r r b L t l k aknc s a l a h a ns e o u n g s a k s i
c l a n k e b i n s u n s i r n k. e d u s t a r n .. j a u h l c b i h . j c l a sr l i b a n d i n g k r Ldne n g a n k e t i c l a k
.jelaslnnya. Scandlinl,a hrd itLr tcrlblikan nraka pc-ngabaianilu disebabktn
karena kctidakjclasan vang nrunlkin te|jacli paria kcsaksian dua or.rn-ssaksi
lebih utanra.llakr hal ini rrrurninlLsrlahfiqh. pcnlrrngklpan. clankemaslahttan
manusiad , a n h r r li n i t c r n t a s u kd t l i l ( p c t u n j u k il a n u p a l i n - lb c s a fv a n g b e r . t i t i k
96 - I'lamul Nluwaqi'in
'-BrrrBuadntlng
16 -
http://kampungsunnah.wordpress.com
'r?ur?s{n[rg
prlBIl q€llV e,{uqnSSunses
uEp'llpDueplpua;
8ur( 1curr1e1ruSeqes(uu.:n|-1V) ueqnJ 1utur1e1 cu:ndurasqpleJ UEIrpBrx
epedaq rsetuar:o:aqsrueq enpal 3un.( uup (uplntn[a)t)ueruuaqaqrpcdar
IseluelJoreq
sn:eq eueyad 3uu,(e1e6 e.{urlseuas3ue,{uerunlnq ucluec
66 - "'sruBlJJd n{n{
uvsasvsoo
OIYS HYTYS HV,-IYOYYISNO
dengan ikhlas kcputla Alluh, tidok nenpersekutukmt sesuatudengan Dia".
(Al-Hajj: 30-31).Abu Ya'la Al-Maushaijtelalrmcriwayatkandi dalamkitab
musnadnya. serayaberkata:"Muhamrnadbin Bakartelahmenceritakan kepada
kami. Zatir telahmenceritakan kepadaktrni dari Abi Ali. serayadia berkata;
''Ketikaaku scdangberadabclsamaMaharibbin Datstsar.
duaoranglaki-laki
y a n g t e r l i b a tp c r c e k c o k a nd a t l n g k e p a d a n y am
, a k a s a l a hs c o r a n gs a k s i
mempersaksikan salahseorangdari dua laki-laki yans terlibatpercekcokan
tersebul. Kenudiansalahseorangberkata: "Dia sungguhtelahmempersaksikan-
ku dengankeslksian1,angdusta.danseandainya aku mcnanyakankcpadanya,
makadia tidak akan bcrtan-rgun-r jau,ab. Mahalib terdiamsc.jenak sambilduduk,
kemudiandia berkata:"Aku mendengar Abdullahbin Urnarberkata: "Rasulullah
SAW telahbcrsabda." Saorangsuk.sit'angdustatklak akandapatmettggeserkan
'
kakirtla (pada hat'i kiatnar), sehingga Allttlt nrcv ujibkan baginta api rteruka .
Hikmah Menolak KesaksianDusta (Palsu)
Sebabvangdilnggapkuatdalamnrenolakkesaksian, fatwr, danriwayat
adalahkeclustaln.Karcna kcdustaanitu merusakllat kcsaksian,tatwa, dan
perirvayatan itu sendiri.Kcdustalnitu kedudukannya samadengankesaksian
orang buta yang melihatbr:lan.dan laksanakesaksianorang yang tuli yang
tidak nrendengar keputusanyaneditetapkan.Lidah pendustaitu sanradengan
an_qgota tubuh yang tidak berfungsi,bahkanlebih buruk dari itu, sehingga
ang-sotatubuhseseorang yangdianggap palingburLrkadalahlidahyangberdusta.
Oleh karenailu. makl prdl hlri kiarrat Allah SWT akan memberikantanda
hitam padamukaseorangpcndust:r yan,utelahmendustakan Allah dan Rasul-
Nya. Padahari kiarnatkedustaanitu rncrupakantanda hitarn yang san-qat
berpenglruhkepadr rnuka.dan pelakunyaakan memakaicadaryang jelek
(conrpang-camping) yang dapat dilihat oleh orang yang jujur. Kapan saja
pendusta itu menampakkan wajahnya.naka orang-orang yangmelihatnyaakan
meman-egilnya ( d c n g a n p a n g g i l a np e n d u s t a ) .O r a n - ey a n g j u j u r a k a n
mendapatkan kenruliaandan keagungandari Allah. sehinggaapabilaorang-
orangrnelihatnya, rlakamerekaakanmemuliakan danmencintainya. Sedangkan
pendustaakan ditimpa kehinaandan ejekan.schinggaapabilaorang-orang
melihatnya,rraka mcrekalkan menghinadan nrengejeknya.
:uEltnqesrpEUprurrdrqas (1r:^c;;-un.ro-;-uc
io) r'l{aieururrsllsal l?ruliaLrJur
n,iutruula:-
8rn:lelaurqr1a1fur;.,{1,4&Sqclly
rrr,'ur-rry
ueiulp ueruniluaq ruruuiucpurdre.{unduaut fuc,{ iuu:o,iue:6
q l n . r in5 t n d r p t r : dq n p : p fn, t r u f , p. n l a l e u tu 1 - - p
tr,{u.,nr-r nlrs qelc:-urrlep'rq.r,{5,isy ucp bn-rsr1,r1 'rrr:^rH;qctrru)[,plqcfn1,ri
r.repuuldelalrp qulJl lul l1].{8,\\rU .)rsr].I nIB dcS3uniuaurqllcl urrurlsnr^l
r u n c l u e l S u n p a s' c , { u u l r s l e : ^ au1t l l r J a q u l a uq t : l J l n ) l l u r c y a sB u e l o a s a 5
:plrI:eq er'qcll?g nqv cprdal r,{uurrslcsal ucluaquau iue,{ iue:oa:^as
Suc1r:p p1113y:ctelraqr?r'ullqsV, urq i^rcOr:ep urlss llBp utlcluaJuarusrca)
'uulctuaJrreuplle,!\ .t,]NqnEaq qslal er
lnqv :ulllrtriuaur IrpLuslrlpl|-lv
untfilsau uulqrloq:edrp)ioprt(Bsoplunqlaq)IrsrUiue.,(iue:oas uBrs1r:se)..
:srqqv nuqJ unp ruus^pinq){-lvpqtv. upp uc>ltwiuau fre-rn1nuql
'{rlrnl uep pruqy,r.r1tf5 qalo
ur{D{nuralrp rurledepuo6
'ctrtualrp
tedup e,{uuers^1nsa{ u,r\qeque_.{cttiucruDnpax .:1E:Ilnpnpuad
euas u,{uleqcqcs-tBquqBs uup qnjtu[H nqv lBdDpoadqBlppErul .Erluelrp
Ipprl drlat r,{uurrs{usJI'rluDJ,lad:n1rr,{'e,{uucrslnsal
uccruuauecl lBqtuplcp
lcdrpuadenpepe'trqnclraqBrclri undrpy n1r1nqueylnqa,{uauqpletrrrpuas
up in}-lV ucp tcqnul uulnlrllau er redrucsurrurlsn!{tunu{ qelo rleqedesrp
lur iu11 u,{uuursle:^elruuatrp ttdrp Icprt el ,nll qDIBSiue,{ e,{uueqnpnl
:-clBur'|ulnInqrqnle[rpr:r uep Rurz lpnqjaq {ll]q alruD,\\,1]lrup,{\
qnpnuout
3uu,{Sueioas:rs !,rqeq qplepl:rlupnslrru;.,pr?q ueurnlnq rqnrefrpqtu.rad
3ur,{ 3uc.rone1y,. :r,{u1c:nsruelcp Vd ulurlu.nhl Inrruv ucetplJed
YNIZ JYNflUgfl
XIYfl VJIT{YA\.YJINVM HNONNSI^I
YNSUYX YUSOIO CI{VA
ONYUO NYISXVSSX XY'IONSNI
t..l:; l\., :r-; : i;, ;i i,,4:.3 :rrf !J;r.l;
''
D a r t o r u t t g o t - e l t g\ a n g n e t t u t l u l tv o t t i t t t - t t a t t i t ut , u t t gb a i k - b u i k
I berbuttt:ittrt) clunne rcka tiduk tnsulatungkunettpat orttng-orung.rrLksi,
rnekddarelaltntercku(tung nrcnLtdttlt itu)dclapctrt ltuluh kttlidcru, tlut
jangartlalrkanurtcrinn kcsuLsiannterckubuat sclantu_lannnya. Dun
nrcrcku i tulult orLtng -oretlg \ uItgy'r.ril" (Atr-Nut.:,1).
Mcrckadianegaptelahntelakuklndosa(lasik).Tetapiorang_orang yang
bcrtrubatdi anlaramerekadjkecualikan.sesuaidenganiirman-Nya:,.keclalr
oreng-oratlg rang lx:rtuul:;atststdoll i/u dart nenrpcrbaiki (tlirint,a), naka
sc.sun,gguln.tu lttgiMaltt pent,ct,-ang.,,
Alluh Mahu Pengurttlttrtt (An_Nur:5).
Akan tetapilaran!anataspenerirraankcsaksiannercka tetapber.lakukiuena
kerrutlakannl,a danadanvaungkapansclantl,lamanla(riDnrlal)'.dalamtirman
A l l a hd i a t a s .
Nlenolak Kcsaksiandengan'fuduhan
Perkalaan U r n a r :" A t a u o f a l ) gy a n g d i d u g a( d i d a k w a )b e r s c k o n g k o l
dengankcr-abatnva". Yangdinraksuddcnganc;/i ;iraliin adalahyangtertuduh
(diduga).Kcstksianitu dapatdirolak den-san ruduhan.Hal ini ntenunjukkan
bahwakesaksian itu tidakdapatditolakkarenafaktorkekerabatan, sebagaimana
tidakditolakkarenafaktorkeluar.qa. tetilpiditolakkarenatuduhannya, daninilah
pendapatyang benarsebaglirnanatelahdilelaskanscbelurnnya. Abu Ubaid
berkata: Hajjaj telahmerj\\'ayrrkandari Ibnu Juraij,serayadia berkata:,,Abu
Bakarbin Abdillahbin Abi Sabaralrrelahmenceritakan kepadakudariAbi Az_
Z i n a dd a r iA b d u l l a hb i n A m i r b r nR a b i ' e hd a r iU m a rl b n uA l - K h a r h a bs,e r a y a
dia berkata:"Diperbolehkan kcsaksianorangtua bari anaknya,dan kesaksian
anakbagiorangtuanya.kcsaksiansaudarlbagisaudaranya. apabilamerekaitu
tcrmasukorang orans vang adil. Ketika Allah berfirman: ,,Dari saksi-sak.ti
t'angkunturidhui", Dia (Allah) tidak men-satakan: ,,Kecuali
orangtua,anak,
dansaudlra".Dalamhal ini tidak acladuaperirvayatan yangberasaldari Umar,
tctlpi dia nlelarangkesaksian tcrslngkacialamklsus kerabatdankeluarganya.
Abu Ubaidbcrkata:"Telahmeriwayatkankepadakuyahyabin Kabir darrIbnu
Luhai'ahdali vazidbin Abi Habibbin Abdil Aziz.dimanarelahrnenulissepucuk
surrt lang mernbolehkan kesaksianseoranganak bagi orang tuanya".Ishak
b i n R l h a w a i h b c r k a t a :" P a r a i r l k j m l s l a m t i d a k p e r n a hm e m u t u s k a nh a l
s c r ) a c a l nt n l , s e s u n g g u h n ] d' ai t e r i r n a n y ap e r k a t a a ns e o r a n gs a k s ik a r e n a
dianggapjujur', scundainva seoran-q tefsangka itu mcn-senlukakan tuduhanyang
bclsilat dugaan,maka kebebasanvang bersifatnrendasardlpat ditetapkan
dimtna tidlk aila lagi bantahanyang bisaditegakkan.
PersaksianOrang yang Ditutupi Keadaannya
PcrkrtaanLImar:"Sesungguhnl,lAllah kthttrnkax,a Th'u1amengeranur
iur,t '..qcdLun5,,
pns).lr;rurp :ueiuap ueruel:aq 3ue,{.reurquE€lEIJad
'ul)Potu(tuEL{l
urnlnq) qbr3rlqr:se1r,ro,{eul uepqeurppl rlqr (eqrbng)utplsl un{nq rlqc Elcd
ucpteqllqnsr.ruclledcpuad1rt;nuaur '1;,(u111nulualu Il{nq tprfuaruunllnqeuaru
3ur,{ ururnururrruo:c r,{uneq ue3uapc,{u1rquSnf uerlluaq 'upllr,tcqa]I
r l l n q l c q r l a l u u c i u r p u e q e u r z r a du r u n l n q u u l u u f , s { p l e u ru c ) l n u a q r C
'urrslcsel urp (1n[un1cd)
lrlnp qclppr r]lnq rqnq uz3uap pnslururp 3uq1
',.qrdurn:^uBp rllnq-rllnq r:,{uepnueSuaprlpnrex.. :lprull uElr]Er!.rad
'ureslrs uc11n[unueu u?pps^op
\ntun 3uepc1:a1 uBrua;uadullllnfunuaur
Intun uflprlsluuirp (urun{nq) pnq eft1 uc8uapiurpcl.ral cf,urtr-'1:pu:Lrr
3uc.rr1rp;-ur{qtllV ucunrlnq ntrc,{'ut;lurureqrp?ur,{ 1eq-1eq uclpnslurx!p
' D l e r a u s r t r u r u n l n q u e 1 : e p u r q S u a uu p c , , : l p r x l - l u e p t e { r a d
',,e,{urluaqueur rtucl uup'1cqc[3ue:o
e,{udcSiuuiuauruB{ c{f,ru'uelrqefal uelludureuau ?ucXcdurs3ue:nque6
'r,{urrlurruarurutlll ucp'1rrq 3uu:oe,{udriSuniuau luel pllrrlr'rurel upcdal
uu{nqer1uelyedLueuaur 8un,{rdurs 3ue:c9,,:r,{uolcprdurclepetc{laq qclal
qEqlqlcq)-lv nuqljcrun e,\\qeqserel rqv LrPpqErqprNrqv rr]p urrcf IV u?p
ue1te,{e,rr,rrurqclJtrurqcrqlurq Ir?rxs1,,1rpe1epr13uu,{ 3uu:o-3uc.ro uerslesal
puelr),1ue^\r?trpq:rloq lrprt Sucroasasruplsl uelsp B^\qEq'qcllv rueq..
:etc{rrqqularVU qBqtqtBq)-lVnuql reu1,, :eleyaqe.{rras'ueuJqoirrpqV rqy
urq q? rqrrdr.rcpslruv ulq {!lchl ucp uc1te,{n,t r.r:LuqEtJlrlV urq {eqsJ
'..1rpt;3ue,{3ue:o 3ue:ouep u?rsr,lesa\
rurr.rauauuery r{unq rur:1 c,{uqnSSunsas cucrp{ 'teqpf3uD,(rsles edrr:qaq
ucrs-)lesred ruarrr{Lri?.r?lrp qeloqIepn 3ue:oasas urolslTuDIECL, :PlPltaqqPJal
qeqtqtrq){-lVnuql .rcurn..:etplreqplp p,{sras'upurqEJrrpqV urqurscd-lV u8p
rpn,setrrl-1y unp leffeg-1yuqn,{c,trr.lad :n 1nIr:rp ue1tz,{B,rlJ:]ru qBlalplqV nqy
ue)qcfl lnqJsrJtqcqzpcurrlnlriuaur ucsn:cqa1epcdalue11nfunuaur 1cpr1rur
rrrull urxrlPlred ,B{alau sulr:u1-'LLrnInq Lrr.,{lr:pu rq;-uaru uPpcrsnulurErsrqej
-erscqcrrnqua;-uaLLr qr:11y r,{uqn33unsaS.. :El?IraqJnur11 u,{u1n fuelag ..e,{uurr1
3uc,{unrirqls dlpuq:11r1:rcururrfcqaslrpedciSuurpntr uc1s1Suero-3ur.r6..
:qulaq rerun puelc) 'rnqct31rp lepri e,{uunepe:aqaq undncp,truulnicrrp :lEr,::
8uc,{ruelsy;-ur::oclcrlasuers)Eser{ B,{uEuualrpucllnfunuaru {nlun }nqas.i::
: e u g u n r l r l : a d u p i u e p ( u e s p l u i a qq) 8 l f n q . r a{qc r l E u r c l nu r r 3 c q a g
urrpnurJl r,(urtnlriucru ctc,{u3utl,{[rq-lt:quup'ersuqc,r ]BJr\jr
n.nrqtclrq)e urn{nq-urnlnq uelSuepag ucrpnual n,{unn)rSuaur r(uerscui:
r r s r q c ru t r p' s c 1 : fl l d r u r u 3 u r , ( 1 u q - 1 ceqp c d1 c 1 o tl r l r u s q r d e r : r ' 1 u r d . i : .
ral 8ur/i) trrsuqr.l-lrsrqui uclmscpreqrur erunp un)nq-unlnq uulrpefu::
{splt L4trS q ? l l V r u a r r ? I ' J , ^ AS q eI I V r p u d a l r { u r r s u q e : u e 1 q n . :i:u : :
rurBl uop'euuet ruE{ ue{E e,{uusers{esa1 ewu 'c,{uurlrDqolepuct-f,p'ji:
snla[?uc,{3ur:o u,\\qBq uc{pns{?turp'.,qedunsueprtlnq-u1nqe.{ucpcurS'-:r:
rJcnf,a{E{alau sr}BuBunlnq uul.rcpurqiu:Lrucp c,{p-equcq-eqtuEq cr\t'J:;
denganperkataantersebutadalahsumpahseorangsuami dalam li 'an (sumpah
laknatyangdikemukakanoleh masing-masing dari suamiisteri),dan sumpah
ahli waris orang yang dibunuh dalam suatu penyelesaiansecaradamai, yang
mendudukikedudukansebagaipenjelasan (bukti).
http://kampungsunnah.wordpress.com
ll6 - I'lamulMuwaqi'in
III - "'EruBUedn{ng
0co'Ivt{v)
SVAIA UVINdgS NVWVJI gNIfl d
yang diunpamai (diserupai).DaJantAl-Qur'an kuranglebih terkandung40
( e m p a tp u l u h )l c b i l r p e r u m p a n t : r ayna n g m e n c a k u pt a s y b i h( p e n y e r u p a a n )
s e s u a t uk e p a d av a n g d i s e r u p a i( d i s e t a r a i ) - n y da a n m e n y a m a k a nh u k u m
keduanya.
F i r m a n A l l a h S W T : " D a n p e r u r p a t n o a n - pnct m p a n l o o ni n i K a m i
buukun untuk ntanusia;dan tiada vangmernahantinlakccuali orattg-orong
y ' o n gb e r i l n t u " . ( A l - A n k a b u t :. 1 3 ) .D e n g a nd e ; n i k i a n .m a k a q i y a s d a l a m
Ilerumpamaan-perumpamaan itu mcrupakankekhususan yangberkaitandengan
akal.Allah telahmenctapkan fitrahdanakal ntanusiauntukmcncarikesamaan
di antaradua hal yangserupadan mengingkari(mcnolak)perbedaan di antara
keduanya,dan rnembedakan di entaradua hal yang herbeda,dan mcnolak
penggabungan di antarl keduanya.
Merekaberkatai"l-ingkuppcngambilan kesimpulan (dalil)itu seluruhnya
merujuk kepadakesamaandi antirredua hal ylng merniliki kesamaan,dan
perbedaandi antaradua hal yrng berbeda.baik pengambilankesimpulanitu
d i a m b i l d a r i s e s u a t uy a n g k h u s u s( d e d u k t i f )k c p a d as e s u a t uy a n g k h u s u s
(deduktil).ataudari sesuatu vangkhusLrs (deduktif)kepadasesuatu yangunlum
(induktif, ataudari sesuatu yangumum (induktif) kepadasesuatuyangkhusus
(deduktif),ataudari sesuatu yangumum(induktil)kepadasesuatuyangumum
(indukti0.Keempathal itu merupakrncontohdalampengambilan kesimpulan.
Pengarrbilan kesirnpulan dariyangkhusus(deduktif)kepadayangkhusus
(deduktifladalahpengambilan kesirnpulan dari sesuatu yangdilazim(diharus)-
kan kepadasesuatuyang lazim (kcharusln).Dengandemikian,maka semua
y a n g d i l a z i n r( d i h a r u s ) - k a n
m e n j a d id a l i l k e p a d ak c h a r u s a n n y aA. p a b i l a
h u b u n g a n( k o r e l a s i i)t u d i a m b i l d a r i k e d u a n y am . a k a m a s i n g - m a s i ndga r i
keduanya itu menjadidalilbagryan_r lainnya,dansekali,eus menjadiyangdidalili
( d i t u nuj k i ) - n y a .D a l a m p e n g a m b i l a nk e s i m p u l a n i n i a d a 3 ( t i g a ) b e n r u k
pengambilan.yaitu: Pertama, pengambilankesimpulandari akibat kepada
sebab.Kedua, peneambilankesimpulan dari sebabkepadaakibat.Ketiga,
pengambilan kesimpulandari salahsatuduaakibatkepadaakibatyanglainnya.
Bentukpen-eambilan kesimpulan vangpertama,sepertipenlambilankesimpulan
dariapi kepadakebakaran. Bentukpen,eambilan kesimpulan yangkedua,seperti
pengambilan kesimpulandarikebakaran kepadaapi.Sedangkan bentukkesim-
pulanvangketiga.sepertjpengambilan kesimpulan darikebakaran kepadaasap.
L i n g k u p s e m u a n y ai t u d i d a s a r k a nk e p a d aa d a n y ah u b u n g a n( k o r e l a s i ) .
Penyamaan di antaraduahal yangmemiliki kesamaan (kesetaraan) merupakan
bentukpengambilankesimpulanuntuk menetapkan salahsatudari dua akibat
kepadaakibatyanglainnya.Sedangkan qiyas(analogi)kontradiktifmerupakan
bentukpengambilankesimpulanuntuk meniadakansalahsatudari dua akibat
kepadapeniadaan akibatyanglainnya,ataumeniadakan yanglazirn(keharusan)
kepada peniadaan yang dilazim (diharus)-kannya. Walaupundiperbolehkan
NIIAII'ISOHI
HIN\TXYUYJ,NYIO NVIYWYOUSd
dihalalkankepadasahabatr4d".SelanjutnyaNabi SAW bersabda:"Baralg
siapo t'ang berbual aniaya keltoda saudararya baik ntertangkur harto atau
sesuatu,maka hendakttltadio Dlinta dihalalkan pada hari itu juga .sebelum
dateng suatu hrtri, ditturta pada luri in tidak uda dirnr dott dirham. Pada
hari iru,jika dio meniliki arnalsltulch,maka ontolsalelu'ttaitu akandiantbil
dettganparltuatatturialarrya, danjika dia tidak rnetnilikikebaikan,nukn
.se.suai
kejelekansaudaranyaitu akan diberikan kepadan,-a".
Dalam kasusdendadari pembunuhanyang disengaja.keluargaorang
yang dibunuhdiperbolehkanuntuk nrengambilputusanden-9an cara damai
( d i g a n t di e n g a nt e b u s a n )K. e t i k aA b d u l l a hb i n H a r a mA l - A n s h a r io. r a n gr u x
J a b i r .r n e m i n t ak e s a k s i a nd.i m a n ad i a m e m p u n y aui r a n g .m a k aN a b i S A W
memintakepadaorang-orang yangberpiutanguntukmenerimabuahkebunnya
dan memintahalal kepadabapaknya". dengan
Mas'ar telahmeriwayatkandari Azhar
dali Maharib. dia berkata:"Umar telah berkata:"Hindarilah pennusuhan,
hendaknyamerekadapatmenempuh caradamai.karenapenyelesaian
denganhukumanitu dapatmenimbulkanpermusuhandi antarakaum". Umar
j u g a b c r k a t a :" H i n d a r i l a h p e r m u s u h a nm , u d a h - m u d a h a n t e r e k ad a p a t
menempuhdengancara damai. karena hal itu dapat berpengaruhkepada
kejujurandanmengurangipen_ekhianatan". SelanjutnyaUmar berkata:"Hindari-
l a h p e r m u s u h a na p a b i l ad i a n t a r am e r e k a a d a i k a t a n k e l u a r g a ,k a r e n a
penyelesaian denganhukumandapatmewariskankebencian".
http://www.kampungsunnah.wordpress.com
t{vHnrnflgx
NV9Ng( IVNSgS WNXNH
NIVSNINd NYXHNOCNIVNS'\I
IVdVO IAIIXVH CNVUOgS
hukumyangpellama.hendaknya tidakmenghalangimu untukmelakukanijtihacl
kembali,karenaUtihaditu terkadangrncngalamiperubahan. sehinggaijtihad
yang pertamahendaknyatidak menjadipenghalanguntuk melakukaniitihad
yangkedua,jika ijtihadyan-ekeduaini dipandangbenar.Karenakebenaran itu
lebih utamauntuk diutamakan,dan kebenaranitu merupakansesuatuyang
harusdidahulukandari suatukebathilan.Waiaupunijtihad yang pertamaitu
lebihdahuludari ijtihadyangkedua,namunijtihadvangkeduayangdianggap
palingbenar.makaijtihadyangkeduainiJahyangharuslebihdidahulukandari
rjtihadyangpertama,karenakebenaran itu merupakan sesuatu yangharuslebih
didahulukandibandingkandenganyang lainnya.Sedangkankepurusanyang
diambil dalam ijtihad yang pertatnatidak batal karenabertentangan dengan
i j t i h a d y a n g k e d u a . t e t a p i m e r u j u k k e p a d a n y ad i p a n d a n gl e b i h u t a m a
dibandingkandenganmeninggalkan hastlrjtihadyangpertama.
Abdur Razzaqberkata:"Telahmenceriakankepadakami Mu'mar dari
Samakbin Al Fadl dari Wahabbin Munabbihdari Hikam bin Mas'ud Ars-
Tsaqafi,serayadia berkata:"tlmar bin Al-KhaththabRA telah memberikan
s u a t u p u t u s a n h u k u m d a l a m k a s u s s e o r a n gw z r n i t ay a n g w a f a t y a n g
meninggalkansuami.ibu, saudaradari bapaknya,dan saudaradari ibunya.
makaUmar menyamakan bagianyangharusditerimaolehsaudara, ibu, bapak,
dansaudaradari ibunyayaitu l/3 (sepertiga). Kemudiansalahseorangberkata
kepadanya: "Engkautidak menyamakan bagiandi antaramerekaantaratahun
ini dengantahun yang lainnya.Umar menjawab:"Hal itu merupakan keputusan
kami padawaktu itu, dan keputusanvangini adalahkeputusankami hari ini".
D a r i d u a k e p u t u s a nt e r s e b u tA m i r u l m u ' m i n i n ( U m a r ) k e m u d i a n
mengambilsesuatuyan-qdipandangbenarolehnya.Sehinggakeputusannya
yangpertamatidak menghalaneinva Lrntukmengambilkeputusan yangkedua,
dankeputusan yangpertamatidakdibataikandengankeputusannya yangkedua.
pemimpinIslamyangdalangsetelahnyatelahmelaksanakan
Par-a (ijtihad) berda-
sarkankepadadua sumbertersebut.
Orang yang Ditolak Kesaksiannva
Perkataan Umar:"KetahuilahbahwakaumMusliminitu, sebagian mereka
adalahadil terhadapsebagianyanglain,kecualiorangyangpemahmemberikan
kesaksiandusta(palsu),atau orangyan,epemahdijatuhi hukumanhad, atau
orang yang diduga bersekongkoldengankerabatnya".karenaketika Allah
menciptakan umatini, makaumatini dijadikansebagaiumatyangpertengahan
agarmerekadapatmenjadisaksibagiseluruhmanusia- yangdimaksuddengan
pertengahan adalah:yan-gadildanbebasbertindak- untukmenunjukkan bahwa
umat Islam itu satusamalainnyadianggapberlakuadil, kecualiorangIslam
yang dilarangmemberikan kesaksian,baik karenadia pernah memberikan
kesaksianpalsu.sehinggasetelahitu kesaksiannya dianggaptidak kuat,atau
urrs{rsal up{ueqruaLU
qeurada-uc{iuc,ro rlerr:a;4.,:turun ueele{lod
nslBd rs{es
'urr13uruoqalo urrlu?qrp3ul,{ ucrsry.^a1 rfuuclqaloq,radrp
r u c u l r c 3 r q r s( r ? l n u J l r pl n d e p )r , { u u r l q a l o q r u a u3 u r : , {t r d t p u c d r { r l r L u a t u
Jrzpunl,\llnuql unurrN crurJalrptrdcp Inprt r,{u1cuc1n1unyedeq Sur.roas
ucrsrysalurlSulpas rur.rclrptrdcp (c{u4rduqlntun 1cur.'iue:oas-uors{ESaI)
cureuad;-ur;.,{ urrslcsa;4eiulnur lnlun Wdeq;-urroasucrs^{csJ{ ucpc,{uludpq
uersrysal uulqusrur:rur ;:;-uc,i1u,{e..nu ulp 'urqnpntueSuap c,{uuc1ru1
Inlun Irue
pplr )l?pn 8ur,{ sn.^r:1 uirlrp u,{ururuauau3uu,{luin,nu 'e{ut'ue,n:1aur Suef
:rurei 'prrurlv urrul r-rcp laqurns:aqiuni uutc,{u,trrjad
le,(B^,\u rirt ltldlplat rur
qelBsnutrtI?iEC'ppuqVunul qJlo rrcIf,IntuaIrprurtcdcpuadeurralrpledep
'urqnpnl 1n1iuu.,(ueu
Irprl iuu,{ snscl urrlup u,{u1r:ue 1n1unledeq fur:gas
uursluscluup'uiuludr;q1n1unllur SuBloas ucrs)nse{t,nqtq srlaIfur1
'uelPtuloqalu?p
ur?urlntrta){ uf,JUetu 3ur,',{ rslesiur.lr;tsrrerslesalluadas'ueqnpnt 3unpurBuaru
3 u e , {s n s c ; 1u r l c p r l E n t r a I{ p l t n u l t l c f , e s c u r u a t r pl n d c p r , { u u c r s l c s a ; , 1 . ,
: c l r ) r a q u c r i r q a 5 t e . r l q S u c r i s n s p ) r x l l p r pu e r s I B s e Iu p l r r e q u e u l
qaloqprp eleru r,iuurlrpral urllnclrucuarurrp elrqedy ..1c:aqiuu,{ snsel
unlnq 'uciur.r8ur,i i-nsrI urnJnpqJlog.. :r:ru1r.rq qnqisy ..1|lrp nlpFal{Eprl
r,:.{uue ri:tn 1a;o1uriunqnq u1rqcdy..:ltcIJaq urrirqa5 ..e,{uucppneq leqrpat
srutqBrC..:rte1.raq uerieqcg lnqasralp:n{s ur{ntuauau LueppludepLrad uuep
-cq:adrpeliete1a:cure,{ulnfurllag..1r:1,(s nlts uciuap rlen:a1'uelqaloqJadlp
I n P I I l n q e : ^ r e lu c I s l c s J ) . . : I l l E I l a q I I I l L l \ l q e q z p D u Je u t e l n u t r i e q a S
'Irlnt^\iucp ursr|-lV nuqI
lc^n.r\u ulp qr':prtDLqntll urlnp ludtp:ar rur
1rdepua.1 n,{uri-rcn;:1rdurru:tu iul,{ snsel rltnral 'ciuurpnc:^-lnluncl?pncs
Suuroa.^ qalo un{lieqrpiuc,( urrslcsal un{qaloqur.urcrulln sc1uo,{e1a,1
'sPlerp
ucllnqasrpqr1a1Jue,{ iuero-;-ur.urr:npucrqcncaiucd ur?)ilrequeu IEprtelarau
eueurp'urclsIucnurlrr:ud Lrriuapc,{u1uq cinf uurlrr.uaqltsqulelut;p'clepnB\
'1euu'1edequnlrlencc;'u:tu
1upr1r;i(N-lnspduepJIA\^ qrl1y urlSundrpledep
leprl iiuui nlunsasur:lndnlarurur1111r,{un1cs qciesuup Llltrs{t:sa1r,{uurur.rat
rp
lrBpuErs{I]sel
uEIBuelPllp'l')iiur)llixas c,iuuuruelrgurcliue.roe,{ulnseru rp:d:s
D,{uLunlep rp InspurlBqrre{uep')pur '1nduqe,nqrqrill urlnierrp 1cpr1
'(90t :qpprur\
IV) ../rurD.)
uDliuaprnuo8DulrLnol-tlq
Sttot Stto-roDnp nDlD 'tlutDl Diouto lp ltpD ,'iuD.tiiuu] onp qdf) LDllelDstp (nJl
'untptua:1 rlopn4Suaw
lDtsDtr) UDllDpuaq Dlt)u tntsp.lrtaq LIDID Drp tlunpas
ntun:1iiuntoas qnlns r;1tqo<ht'uouu.t;tt1titut.rllntLo-itto.ro rn11,,:ueuJr.Faq 1-\\S
rlellv urc (Z8Z :qBrrbrg-lv) ,.!Dqp!1nurol iiuo.i t:-1os-tsqns unp unndaatad
Stroto onp w)p DlDpl iiuotoa:^ (tppq ) DlDLu 'DlDpl iiuoto nttp DpD lDprl nltt
'ntuolDiuD lp Dlopl Stto.ro-3u|t.rotLDlt tt:lt)s f,'LDJoDnp uoliuap LloluDltslostad
u?ro,, :ueurrJJeq l,,11SqrIIV r; :bn1nq;-qryl .. urpl ptntuo tp ltpn
palsu",menunjukkanbahwaseorangwanitaberhakmenolakkesaksianpalsu.
Dalam Al-Qur'an, AIlah SWT telahmenyertakanucapanyang palsu(dusta)
dengankemusyrikan,sebagaimana Allah SWT berfirman: "Maka jauhiLalt
oLehmuberhala-berhakrtang najis itu dturjauhiLtthperkataan-pcrkataundusta,
rlenganikhlas kepatlaALlah,lidnk nten4tersekutukan sesuatudenganDia'.
(Al-Hajj:30-31).DalamshahihBukharidanMuslim dariNabi SAW dijelaskan:
" Maukah aku kubarkankepadantusebesarbesarnwtdosabesar?", kami (para
sahabat)menjawab:"Benar,ya Rasulallah".beliaubersabda:" Menyekutukan
ALLah,dan ntenriurhakaikeduaorang tun ", kernudianbeliaudiam sejenaksarnbil
duduk,selanjutnyabeliau bersabda:"Ittgatlah,danperkatoartdusta,ingatlah,
dan perkataot dusta", beliau [erus-menerus mengulangisabdanya, sehingga
kami berkata:"Mudah-mudahanbeliau segeraberhenti". Dalam salahsatu
haditsshahihBukharidanMuslim dijelaskandari Anasdari Nabi SAW,seraya
beliau bersabda:" Sebesur-besautyatlo.sabesar uclaltthntetq:ekutukatt
Alla14
nternbunuh, netuiurhakaikeduaorutlg tLra,dan Derkataandusta".
http://www.kampungsunnah.wordpress.com
u e p ' s e , { r bc l a c u e t u3 u e . , ( ; e 1 e e
sueln ucdclSun uplnurel nue{ ue;{e
snscl nlunsepedqaueIppll nlr uuarp)1 qelo qullv rrctenqledqJlo uu{quqasrp
relSuequpcd qn: c,(udr,{ua1 uelSucpcs'crsnuuuruulenq:adqalo u?{qeqesrp
(qrlaqruasrp ;up,{) epnl cpedqnr e,{udr,{ua1 rladcs 'c,{uenpal reuaXuau3ue,{
duueSos ueBuape.{uueleuaurue{qe1oq:adrp rt-asuelcp (qrlaquas3ue,{)npnl
epudaqrc13ur:que1se,{rbiueu3un,(3uc:o-3ueroqelo uE{nIBIrp3ue,{se,{r}
'EuEq
InlueqrJq;ue,{ttLte3Suad eprda-1ueeqpualrgadase,{ureua,{uaur f,ue,{1eq
duuaiasur?uepequ uelr^e,(rbiuaru Suci iuu:o-3uuo qalouc1n1e1rp ?ucf seXrb
q.radas '(:uueq)qtqeqs3uu,{su,{rburiuap ueSuuluogaq Sue,{(ueiu?qurrt)un.rnIn
qcl?pp(ausrSolpred) qcps 3ue,{se,{rbue1;-unpege,(p-qctrIeuesaqqellV qalo
ucr'lunrntrp Supii (up3ucqun) uErnln qelepe(sr8ol)ltruaq3ue.,{se,{r}
'(ausl;oleled) qelB\^,3up,{ sr.,(rbr:pcdc1ucllnfunuaur uep(sr3ol)
reuaq;up,{ se,irbepedaluelyn[unuaru3uc,(ucruaiuadepedal rBeqraltnqes.rar
uelnqascuarel'e,(uue11e33uruaru 4ntun urSuerclnetc c,{uue1n:1e1au lnlun
qeluuadepr:)eprt utrp '(sr,{lb) c,(ur;equeuleoucp uurlndepe {epn u?,1n0
-lV ur?lECelacrarucp rfnd:at'(qclcs)In{tcq3ue,{uup(rpuaq))eq 3uu,{epr:de1
uullnfunuaut 3ue,{uetuaiuad eprdal rinq-ratrur urlnqescucrurp'(r?oleu?)
:-c,{rbultnqes u[8uap epJqjog rsrpuo{ uBp rsrntr:-BJpAa:- txr?lcpnlpnses
nle8asr3cquscru3ur:(uerlndSunpurfuaru3uc{ urlnqasq?nqasnlrEA uulrpeel
epedal uellnfunueu nlr IBLInuarul'IrlAS q[llv qalo ur?{uaqrp8uc,{urlnqas
urSu:rp1nqas.ral sc,{tblnqa,{ueur uruelnqrqel3ur,( nlr Euere{qalO (ueBucqturl)
u€rn{n utlcdnreru ntr rpueq 8ue,{(r8o1uur)s[^r| (ucrurlpqzal)p,{uuE,rEI
rpuluaru3uc,{ ntensasucp'ur?lrpeelrnqelafuaurInlun ]BlB'.urlrpearI qtJcps
tnqasrol rlrllv ucuuu-uBuurl uqcp (uetucquu) ur:/l|1 etB{ uuqraSua4
'(/ :ueulrlpu-rv)
.,(uDltpDl) D)D-!dLt uDfiDJalaru Dte LtDp!r3uol
ttoltSStrruaut LlDptLlDllVrrcr,, :ueu.rUlaqLplty u{ulnfueIeS (uu.rno-lV) rul
qc1r1ru1c,('(; I :ururqlld ly) ,.un,tnfi-1y uo1.to[oiiuaru qn1al3ur4'qunua4
o L t D Wl t t D l ( u D q n J ) , . : u p r l u r J r aJq, ^ \ S q B I I v ( 9 2 : p l p u H - l v ) ' , , L o l r p D a : l
uDlDunrlDpur iD(lDpDr:-nrtDut t).\Ddtls(uDltpoa)/ ) o)n.r?uLtopqDtlX-lV Dlz-t)ut
oluDsla(luDlrltl.ntJtrLtDyqopt uo1:tnp,iu \un,i tqnq ylnq o:nnqtuauruo7uap
trLnXItsot-ltlsDrsntnliuautryo1at ttuoy n.iu11n33unsat,. :uprurrlaqJIAS qellV
'(/ :erniis-,{s-V) (tto}lut1.!tnDlu LtDp uD.rnuaqal (oi\DqLu}ut l
l ,,(uDltpo)l)DJD.tau )
ttn8uapqotryunluntnuatu3uo.itlnytlr/iy,, :ul?uulj;eq .LIAS qpllV lnqesrel qplDl
nluoquroduepe1a.{uedreSuqas r,{uuclrpr[uau urp'e,{p-qutry p]JoseqqpllV
qalouelunrntrpiur,{ (ue8ucquu)ue:n1nueledruau rure,{uenuagi,r,{uuc.lei
uuSucprpaq.raqiue,( nlnnsasrrltul unlnq uerrur,{ucde,{uupe1epr1urp
'r,{uruela,{uauSuef epedal re:cnsrp;-uui uuuinrlnquclr::qu:ur reie qzlrl
uep 1e1eucltr:Suriuaurqn11yrueureicq lpqrlau {cprt nuel qeledy
'(82 :peqs) 3uo,iSunto-BunlouD'uap Dutos
,.iJols,nruJDnqJaq
nnlouaq Stroi Stto.to-Stotto tloSSttoSLtau ILIDX (Dlnd) LlDltntDd t,1tut1q Dlntu tD
LtDlDsnJ l nnqtaq ,'luo,i Sunto-3uolo ttoiiuap otun:' Llaps lowD uolohaliuaw
menganggapnya bukanmerupakanbagiandari agama.Dan dalamkasuslain
akankamutemukanungkapanmerekayangmeng_qunakannya danmengambil
kesimpulandengancaraqiyas.danmembenarkannya.
InsyaAllah hal ini akan
kamijelaskandalampembahasan berikutnya.
http://kampungsunnah.wordpress.com
'uE.rn0-lV
uDlepledepJete,{ucnues se{rbenura5'qequ,{s
lnqas:e1 se,{rbuep'qu1e1up
se,{rb'1e11,
se,trb:ntrt,('uerScq
eirl uplppaI r8eqJal(lrlrp)ur?lndulsa{
uclrqure8ued
sasorduepp reledrp3ue,{se,{rbe,rqcqrnqut:r{rpnllJd
NS.{VNY.&WHIINXICNSHI
NV(I HV.OIfl HY'IVOY NII
NVIVHVf gY (TYXONVd) Ug fl IAITIS
a y a t - a | a t K a n l l . ' ' ( A s - S a j a d a h2: . 1 ) .D e n g a nk e s a b a r a n l am
h e r e k ad a p a t
meninggalkan hawanal.sudandengankel akinan,mcrekamenolak(menahan)
hawa nafsu,sebagaimana lirnan Alhh T:l'ala. "rutselu nrcnasehatisupata
nrcntoatikebetnrartdattrtasihattttcrtasihuti supttu menatapikesubaratt"(Al-
'Ashr:
3) danfirnran Nya: 'Drll lirgatIuhhlnbu-hatnbaKani: Ibrali t, Isltek
datt Ya'qubt'arryntantltunvai perbuutan1rcrbutturt y,artgbe.sarclanilnu-ilntu
yng tinggi. " (Shad:.15).
Dalam beberaparisalahdisebutkan:'Sesungguhny'a Allali mencintai
pandangrnyangdapalmenahandiri ketika rnunculhawa nafsudan Dia juga
mencintaiakal yangsempurnaketikamcnghadapihawanafsu".
AIlah SWT berfinnan: "Don RabbntuMaha Ka,-a, lagi rntntpurtt,ti
r o h n l a t . J i k ( l D i a n t e n g h e n d a kni i s c a y u D i a n c t t u s n a h k u r tk a n t u d a n
tltetrggultinu dettgdrtsiapa vattg dikehendoki-Nya.setclrth karuu(ntusnuh),
sebagaitlnnaDit telahnrcrtjadikan kuntuduri ketururrunorartg,oranglcritt."
( A l - A n ' a r n : 1 3 3 ) .I n i m c r u p a k a nq i y a s - / a 1 l r(,j e l a s ) ,d i m a n aA l l a h S W T
menyebutkan: "JikaAku menghendaki, niscayaAku akanmernusnahkan kamu
dan menggantimu denganscJainkantu sebagairnana Aku menlusnahkan or-
ang-orangsebelumkamu dan Aku menegantimerckadeneanvang lain". Di
sini disebutkanrukun-rukunqiyas yang empat.yaitu: 'il1al (alasan)hukum,
yang keumumandan kesempumaan kehendak-Nya: Hukum itu sendiri,yaitu
perbuatan-Nya memusnahkan mcrckadanmenggantimerekadenganyanglain;
Pokok (asal).yaitu orang-oran-e sebeluntnva; dan cabangnya, yaitu orang-or-
ang yangdiajakberbicara.
Firman Allah yang lain menyebutkan:"Sesungguluu,aKani tcloh
nrcngutuskepadakanru(hui orang kaJir Makkah) seoruttgRu.sul, ntettjadi
"-ang
.sttksiterhudupntu,sebagainrutnKunti telult nrcngutus(dahulu) seorangRasul
kepudaFir'ttutt. Mako Fir'uun mendurltakaiRasulitu, lalu Kani siksadia
dengonsiknan tang berat." (.Al-M:uzammil: l5 l6). Allah SWT memberitahu-
kan bahwa Dia telah mengutusMuhammadSAW kepadakita sebagaimana
Dia mengutusMusa kepadaFir'aun. TetapiFir'aun kcmLtdianmendustakan
Musa scba-eai utusanAIlah sehinggaAJlah menirnpakansiksaanyang berat
kepadaFir'aun.Makr demikianpLrlahaJnyadenganseseorang di antarakamu
yang mendustakan MuhamrnadSAW. Hal ini banyakterdapatdi dalam Al-
Qur'an.
Qiyas Dalalah
Adapun yang dimaksuddenganqi'as dolalah adalahmengumpulkan
antarasumber(pangkal)dcngancabangnya berdaslrkanpetunjuk'illat (alasan)
dankemestiannya.
Di antaranyafirrnanAllah SWT: " Dan sebu.giandari tandtt-
tonda (kekuasaan)-Nva
bahv'akanu nrclihatbumi itu keringtundus,naka
:n1re,{'erc1.rad t;rurlreuaBuaurtlnq
ur?pEpult m8eqas1165 qe11yuulrpefrpqc1a1 e8n[ lnqas:ellpq 'nlr Surdrut!
lq'efuueSuapednias3ue( nlensesue11n[unueur qeloluceurpdunlednlens:s
'ueqrurapurSuaq neruqupns3uu,{3ue.ro-3uc:o (e,{uuerfr{Sueqrp)E,(uuEIJEn'
-elrp ueiuep pdnlas runq tuplep unp uruteuel e,(uueryenle{rpuep 'uf;u;
qupns?ue,{?ut:o-?ue:otluqrual efuueldnprqrpueiuap edn:as(3ur:a1iw..
runq) opul 3uc,{qeuel-qeue1 rlequrale,{uueldnprqrp uullpefuaurqelal f.\\S
adanya'illat tersebut.tetapi n]erekamenghubungkan salahsatunya dengan
yang lainnyatanpaadanyadalil yang mengumpulkan(mempertemukan)-nya,
selainpersamaanitu sendiriyang mengumpulkanantaradia denganYusuf.
Merekaberkata:"lni adalahqiyaskepadasaudaranya, dimanadi antarakeduanya
terdapatpersamaan darisegiperhitungan.
Hal ini dikarenakandia telahmencuri,
dcmikian juga halnva denganyang dilakukanoleh yang saru lagi. Hal ini
merupakansesuatuyangdikumpulkandenganpersamaan yangkosong.Qiyas
(analogi)yangkosongdari 'illat yangmenuntutadanyakesetaraan merupakan
qiyas yangrusak(paralogisrre). Kesetaraandalamsegidekatnyapersaudaraan
bukanlahmerupakan'illat (alasan)yang menuntutadanya kesetaraan dalam
masalahpencurian.Seandainya pencuriantersebutbenaradanya,tetapitidak
adabukti (dalil) yangmenunjukkanadanyakesetaraan dalammasalahpencurian
tersebut,maka bentukpenyamaan(penycrupaan) terseburkosongdari 'illat
(alasan)danbukti (dalil).
Di antaranyafirmanAllah yangmenceritakan orang-orang kafiq seraya
mereka berkata: "Kami tidak melihat kamu, melainkan (sebagai) seorang
mattusia(biasa)sepertikani". (Hud: 27). Merekamenganggap sebagaisatu
bentukketurunanAdam (manusia)semata,dan serupadalam segijenisnya,
makamerekaberdalil denganhal itu untukmenunjukkanbahwahukum salah
satudari dua hal yang serupa,merupakanhukum bagi yang lainnya.Dengan
demikian.seandainya kami ini bukanmerupakanbagiandari pararasuldemikian
juga halnya dengankamu, maka jika kami setaradengankamu dalam segi
persamaan ini, makakamu itu samasepertikami tidak adahal yangistimewa
yang membedakankamu dari kami. Hal ini termasukdalam katagon qiyas
y a n g b a t h i l ( k e l i r u ) . K a r e n ak e n y a t a a n n y a
t e r d a p a t p e n g k h u s u s adna n
pengutamaan, dan menjadikansebagianjenis yang ini (Hud) sebagaipihak
yang mulia sedangyang lainnya(orang-orang)sebagaipihak yang hina,dan
menjadikansebagiannya sebagaipihak yangdipimpin, sedangkansebagianyang
lainnyasebagaipihakyangrnemimpin,sertamenjadikansebagiannya sebagai
pihak yang berkuasa,sedangkansebagianyang lainnya sebagaipihak yang
dikuasai(rakyatjelata). Sehinggaqiyasini dianggapbatal(keliru),sebagaimana
yang diisyaratkanoleh Allah SWT dalam firman-Nya "Apakah nterekayang
membagi-bagiralmnt Tuhanmu?Kami telah nrenettukanantara mereka
penghidupan ntereka dalant kehidupan dunia, dan Kami teLahnteninggikan
sebahugianmerckaatassebagian1,anglainnya beberapaderajat,agar sebagian
merekadapat mentpergurrukutsebagianyang luin. Dan rahmat Tuhannu lebih
baik dari opa vang merekakumpulkan". (Az-Zukhruf: 32).
Pararasulmenjawabpertanyaan-pertanyaan tersebutdenganucapannya:
" Katni tiada lain hanyalah manusia seperti kamu, akan tetapi Allah memberi
karunia kepada siapa yang Dia kehendaki di antara hamba-hamba-Nya".
(lbrahim: l1). Dan Allah SWT menjawabnya dalamfirman-Nya:"Allah lebih
http://kampungsunnah.wordpress.com
VAt{HVHIYIH
NYOT{Y.UNO-TYHIYTVOIO
NVYI,\IYdIAINUEd.NIVVHIVdIAINUgd
dalam kegelapan.Allah SWT memberitakanperilakuorang-orangmunafik
disesuaikan denganbagianyangmerekadapatkandari wahyu,dimanamereka
itu laksanaorang yang menyalakanapi untuk menerangidan mengambil
manfa'atnya.Dikarenakanmerekayang masuk Islam akan mendapatkan
cahaya,manfa'at.keimanan, danbercampur baurdengankaummuslimin.Akan
tetapiketikacahayakeislamanyangadadalamhatinyaitu padam,makaAllah
menghilangkan cahayamereka,dan tidak ada sedikitpunapi yang ada pada
mereka.Sesungguhnya api itu dapatmenerangidan membakar,kemudianAl-
lah menghilangkancahayanyadan menetapkansifat membakamya. Allah
meninggalkan merekadalamkegelapansehinggamerekatidak dapatmelihat.
Hal ini samadengankeadaanorangyangsebelumnya dapatmelihatkemudian
dia buta. Dia mengetahuikemudianmengingkarinya,dan dia masuk islam
kemudianmeninggalkannya, sehinggadia tidak dapatkembalilagi kepadaIs-
lam. OIeh karena itu, maka Allah berfirman: "Maka tidaklah mereka akan
kembaLi(kejaLanyang benar)".
SelanjutnyaAllah menceritakankeadaanmerekayang diumpamakan
denganair. Allah menyerupakan merekadenganorang-orangyang ditimpa
hujanlebat- yaitu hujan yangturun dari langit - yangdisertaidengankegelapan,
guruh,dankilat, Karenakelemahanpenglihatandanakal pikiran mereka,maka
peringatan, janji, ancaman,perintah,larangan,dan teguranAl-Qur'an terasa
sangatkerassekalibagi mereka.laksanasuarapetir. Keadaanmerekaitu laksana
orang yang ditimpa hujan lebatyang disertaidengankegelapan,guruh, dan
kilat. Karenakelemahandanketakutannya makadia menyumbatkan anakjari
tangannya kepada lubangtelinganya,dan memejamkanmatanyakarenatakut
petir itu akan menyambamya.Kami dan orang-orangtelah menyaksikanpara
pelajar yang pengecut (yang berperilaku seperti perempuan)yang bermuka
masamyang sukarnembuatbid'ah. Apabila merekamendengarayatdan hadits
yang menolak bid'ahnya, maka mereka melihatnya dengan cara berpaling
(sinis), seakan-akanmereka itu keledai yang lari kencang,yang lari dari
kandangnya,dan orang yang pengecut(yang berperilakusepertiperempuan),
dimanamerekaberkata:"Tutuplaholehmubabtersebut,danbacakanlaholehmu
sesuatuselainbab tersebut.Kamu akan melihat hati merekaberpaling,dan
mereka merasa terkekang karena akal dan hati mereka merasaberat untuk
mengetahuinama-namadansifat-sifatAllah SWT. Demikianjuga halnyadengan
orang-orangyang musyrik sesuaidengantingkat kemusyrikannya,dimana
apabiladijelaskankepadamerekamasalahtauhiddandibacakankepadamereka
nash-nashyang membatalkankemusyrikannya,makahati merekamerasatakut
dan merasa berat, sehingga seandainyamereka menemukancara untuk
menyumbattelinganya,maka merekaakan melakukannya.Oleh karenaitu,
maka kamu akan menemukanmusuh-musuhpara sahabatRasulullahSAW,
dimanaapabilamerekamendengarnash-nashyang memberikanpujian kepada
'ntr pfurcuaqrpSuei{
urlrnq-rJdrirdn-rJ.{ueut ucp le.rctJ{uau3ue,{nlens:s rqnefuaurueuuuslefrqal
u l p ' ) r l u , r ' 1 r 1 c u c l s n . r c q i u a u cr , ( u r l s a u r arsu r 1 e g e , { u u e 1 n 1 e 1 e u
' l J u a q e q a : a u 3 u r 1 e dS u c f n l e n s a s
1 n 1 u ny r f r f r s l r r a u e t l a l J u tl l u r r u r p
uciLr:p rr,,tur:cyueru iur.i nlnnsrsue-jedn:a,{uaru qBJIV relurce1e.teuBue,(
ntrnsasrprclayu111n[unuaur 1n1un rruaq u1a.tau 3ue,{ nlensesuriuap e{a:au
rpcdal 1rlrpurlclnuaiuau qe11ycllur'nlr eualcl qalo e,{urednra,(uaur 3ue,(
uclr;nqrodrrtLrrJrr:)ur rsrq r):lJut cucurreieqeleru .eleleu qelo r:uaqrp8ue,{
nlr:ns.surledn:aLUnlr [Bqc,iun:purag tu.,(errqle eped ueldelSunrp?uu,{
'n,in:,u.'pnrs m1;-uequlluructu lrfrI usr.rauiuc{ elararuureperaqal3ue1ua1
rurlsi;lafuaLu ;-ur,{ uurlueqruadninI uclueqrad uuq e,{uureleprp ledrp:et
iuri uulsrlad uliutp r:1rio1ptrtutrucrensasaluep'lnqaslel(ueeurdrun:ad)
IrslLtll]lurp (uer:urrs,r:d1 qrq,{:-pluedul;un ueqBpula{qplupln[qlad
'u,{usr:r?u-sr:rSuaut ueurBural
1n1un
rpr:d:1 duo.ropueur riuurryurrtu lntun ueur3ureluep,eXuurleurau >1n1un
r.rruucur;-urr1 rpcdal ;-uo.ropu:tru 'lnqesleluclunqjadepedal c,4uucclur:ey
r,(ur.rlpnc:^ re1;-utqun-.putarLr iue,i iurro uc?uepNtuesnlr elp eleru ,lnqastal
Ilq urln{rlau iuruls nsr:arr n1ruc18ur[un38uaur 3ue,{8ue:o elna).sur
\-ullp qrlJl.\ r,(rrujepntsiur3ep ur:leurau 8uc,{SueroucSuapueludn:asrp
l r p r l r r u ' 1 , ( u u r p n n su p { n r n q a l B l n q u e u ? u u u a se s e r a u n 1 r u u 1 3 u 1 [
uniiuau Suni(iur::o rIrtrI uSSurqes 'ueelaqueduep'uee3rluad'uee:eqrleuad
c , r u c p r l n l u n u a r un l r u i t c l e p n u s l a 4u , ( u e : n p n e 3s u l 8 r p s r : r 8 u - rs-rri u a u
w:;-uepr,'urcs n1rn;lcnqradr;;-iurq::^'une:epnes:ad drsuudueiuapue8ueluepaq
ucliu rfun;-iuaur;-uc,iSucroqaloue1n1c1rp 3uc,{ueeurquep'ue3ur[un3 ,ueer:ac
cryur ';-uolou:ru l-uo1o1 ucp'uriunqnq;cq'rqlseiuatu SurJ?i^ ueSuap up{pnln,,rrrp
n 1 t u u u . t u p n l s r aui lx t r l t u n le I r t J ) c , { u r : r pu l a q r u a u n d u t e u { e p r t 3 u e , {
Ir:,lrtr ruuslll urp r?)put'r.rrpues r{uunlntnqJI tl-.r{rlJut estqlEprl srp EUal?{
'r,iuurpr.rrpnlr uncnqladyr;loLraur ndrueLu leprt ntruc13ut[un?3uaur ?ue,(?uuo
tl)rleX 'r'1t)u] qrpnsiuc,i ciucrepnesSurinpsu13u-sr.rrSuaru 8ue,{SueloEue$pl
rrp ulcurriuuunqclc;-u:d:s .run1rp l,iuucpnes utlnlnqe) ue13ur[un33uau
ntr ;-uriuniiu.rd Sueroestluey p,{u-(lelSueq)3ur?ep ueleruaruur3uap
l{ut.rupnrsuu11n..rnqa1 ur13ur(un33ueur uclunqrad uclrSoleuu3ueru euuel ,>1rtlq
;iurlrdiinr.'irpslLurl:^1,{rb \n1uequtp qoluoJuelednrer.u rur1e,(y.(71:1e:nfng
11r) ., l'rir.rri iia.r;r oqnpl tiinl lDqnDJDruLtau)dDqDWqnltv o{tryn73unsag
LlDllVDpt)d)l UDID.\rlDl.t)q uo11 niuopnday 1t[tI oso.tarunaDI qDlntuat
t)I Dt[ ( uDu!lDpns it'rrn.r o.ruu.topnos tituSopunlotuaturttuo:1ntotttn tp Suotoas
LIDID\'llt)ltrlt1ltttol 3uD.iutttSorytcl;ts tiut[un33uaunwn:1ur:tSotloqas tlDluDSuDI
uDp un)l ;'ut)to uDLlDlDsrlr.tDJt.to)u)urnnoq qopoBunI uDp DSopLIolopD
u1tlytiunst.ttl utt4oqaso,ittL1n,'i3unsas'o13uosotd unp uoyotfuoqay qo1t4noi
'ut)tut.!)q I'uD.\:t'tn.to SLut.ro ut11,, :liAS rlullv uBrulgqelepee,{uu:e1ue rq
!l!slutEJ s8,{!Oqoluof
Di antaranyafirman Allah SWT: "Tidakkahkarnuperhatikanbagatmana
Allnlt tclah nternbuetperunq)utlaunkulimut yttngbaik sepertipohonyang baik,
akarntu teguhdun cabatrgnta(nlenjuletrg)ke langit". (Ibrahim:24). Allah
SWT menyerupakan kalimatyangbaikdenganpohonyangbaik.karenakalimat
yang baik itu membuahkanamal saleh.dan pohon yang baik menghasilkan
buah yang bermanfaat.Menurut mayoritasmufassirbahwa yang dimaksud
clengankalirnatyang baik itu adalahkesaksianbahwa tiada TuhanseLainAL-
1rzi,karcnakalinrattersebutmembuahkan amalsalehbaikyangbersifatlahiriyah
m . r u p u ny a n g b e r s i f a tb a t i n i y a h S
. e l u r u ha m a l s a l e hy a n g m e n d a t a n g k a n
kcridhaanAllah mcrupakanbuah dari kalirnattersebut.Dalam tafsirAli bin
Abi ThalhehdariIbnu Abbasdr'1claskan bahwavangdimaksuddengankalimat
y a n g b a i k , y a k n i k a l i m a tk e s a k s i a nb a h w at i a d aT u h a n s e l a i nA l l a h y a n g
diumpamakancicnganpohon yang baik adallh orang yang beriman,dimana
irkarnyayang kokoh itu adllah kalim tittda TulurnselainAllah yeng tertanam
kuat di dalamhati orang yang beriman,dan cabangnyamenjulangke langit
nenurut Ali bin Abi Thalhahadalahamalperbualanorangyangberimanyang
diangkatke langrt.Rabi' bin Anasrnengatakan: "Kaiimat yangbaik itu laksana
kcimanan,naka keimananitu merupakan pohon yangbaik, danakarnyayang
s a n - c akt o k o h i t u a c l a l a hk c i k h l a s a ny a n g t e r k a n d u n gd i d a l a m n y a ,s e r t a
caban-lnya yang rrenjulangke langitadalahtakutkepadaAllah".
Perumpamaan yang ditqukan oleh pendapatini dianggaplebih tepat,
jelas.dan bagus,karenaAllah SWT menyerupakan pohontauhidyang adadi
dalamhatidenganpohonyangbaik yangakamyasangatkokohdancabangnya
menjulangtin_cgike langit yang selalu berbuahsepanjangmusim. Dalam
perumpamaan tersebuttcrdrpatkcsesuaianantarapohontauhidyangtertanam
kokoh di daiamlubuk hati yang paling dalam,dimanacabang-cabangnya itu
berupaamal salch yang diangkat ke langit, dan pohon (tauhid) ini selalu
rrcmbuahkanamal saleh setiapwaktu, sesuaidcngan kekokohannyayang
tertanamdi dalam hati, kecintaanhati kepadanya, keikhlasanyang ada di
dalamnya.rnengetairuihakikatnya,menegakkanhaknya,danselalumenjaganye.
Onng yang menanamhakikat kalimat tcrscbutsecarakokoh di dalam hati
nuraninya.menfilati hatinyadengankalimat tersebut,dan mencaphatinya
denganclp Allah - dimanatidakadacapyanglebih baik dari capAllah - maka
dia akan mengctahuihakikat ketuhanan.dimana hakikat ketuhanan yang
tcnanamdi dalamhatinyahanyamilik Allah,yangdipersaksikan olehlidahnya,
dan dilaksanakan oleh lnggota badannya.Hakikat ketuhanantersebutdapat
rnenolaksegalabcntuk Tuhan selainAllah, sehinggahati dan lidahnyaakan
selalubcpijak kepadaperrolakan(TuhansclainAllah)danpenetapan(ketuhanan
hanyakcpadaAJlah)tersebut. Bagi orangyangmempersaksikan akanke-Esaan
Allah. maka anggotabadannyaakan menempuhjalan yang rnenujukepada
'fuhannya dan
denganpenuhketundukantanpaberpalingdari ke-Esaan-Nya,
http://kampungsunnah.wordpress.com
'e,{uu?{decnBueuSuef 3ue.ro
rBeqqeps 1eu;uuelqenqruau tedep n11e,rderlasn1rlreq 8uu,{luurrlpl e,rqeq
ue1:uqeSueur uep'lrcq 8ue,{uee1e1:ad-uue1e1:ad 1u13ue3uaru nlr qalBsleue
e,rl.qequel.reqe8uaurJ,46S qelJV e{eu 'ueDlrur3p uu3uaq (6y :rnltcC) ,,r^N
-un!\tDutp qaps 3uo( loao uop ltoq 3uo( uooto:1tad-uootoqtad Trnu qo1oi1r1
-opoday 'n'{lnruuasu! ur/Dlqtu l qDyqopy tSoqoqoa 'uoo4nura1tqnpuatlSuaut
Suot odols 3uotog,, :usuurJraqIiAS qe1ly euetureSeqas '1req 8ue,(uee1u1:ad
-ueclz1:adtel8ue?uau ledep undtur qalesIEtxpuplpnule{ 'qa1eslnuruur8uap
reuesrp8uE,{u?{rcqa{ ueiuap tz:rs Susf uudecn ue{qenqueu 3ue,{ qeltut
lleq ?ue.{teurrle; (qDIIV)ruelpEtsauras uzqnl epedal qalzspue lelSueBuaut
Suef qelrur lreq 3ue,{ terrrrle; Ja s qDllV lerlpeq e1 te>13uetp n11e,n
denas3uu,(qalesJeueue{qenqueu Essrtueues qsprlppedal rrpSuaru3uu,{tleq
Inqnl r:ep rrqEI 3ue,{lnqesrattcurrlel B,rquq rBelueln8errp IuprJ qequaslp
1eq:aq Suef upqnJ WIIV urzlas gueSSuadusqnJ ueruau uule lepn e.{uneq
'-BrrrElad n{nfl
ssl -
'(gZ :tplrqsng)
,,nunl uD\DsDnqrualu Llopl ntl DlSuosord
'nwuoqnl dnpnqta!oy8unsnuny t1o1at 8uo,(nwo4Suosotdtlolopo ntt unqtaap
3uo{ tng,, :qt?llVueuurJuep'(82 :pEruuEqnl,{),,DlarauputD-lDLuD (DloqD(l)
sndmqSuauqo11yn!! qDqas:D{N-uoDqpual(uDlpqruruaw3uo,todo)nuaquatu
DlaDu (DuarDl) uop LloltV U,Dllnaa\ uDllnqwtualu ?uo( ttdo tlttyt?uaut
oyataut o,(uqnSSunsas Dualnl qDlopDntl unDllwap3uotr,, :rqu11y uerulrJ '(92
:peuurpqnhl) ,,unstttt odotaqaqruDpp nuol tl.lnrDruauuDlDlruox,, :(rpnq?A
?ue:o-3ue:o)qellV ue{unrnlrp?ue,{edu cpedal rcueq8ue,{?ue:6 (g7 :1e1
-tLFnl) ,,nuto\uDlDsDutqwaw Lloldnlt o4Suosntd'nauotptl dnpoqtatn73uos
nwul qDpt 3uo( nunq7unsntd qoppo n1tuotqtuap 3uo{.urcr,, :qBIIV uzrulrJ
upp '(82 :pBurruErlnru),.nla.talu pwD-lDutD (DlDttDd)sndoqSuaLuqo V nlr
qDqas:D{N-uDDrlpydl (uDllnqwtuaru 3uo( odo) Duaqutaw Dlalaw (Dua-tnl)
nDpqo V uDnpnluay uollnqwtuatu Suoiintlo ynyt8ttaw olataut oiuqn8Sunsas
DrlatD:q l D l D p Dn t l u D t 4 t L u a p
E u D A , ,: q e l I y u B u j l r J ' ( 9 2 : p e t U u r D q n r \ i )
',tuDsntrlndntaqaq uDlDp nurnl
lqntDuaut uD.1DtLuDX ,, :(tpnqotr Suuo
-31tDro)qD V LtDlunlntp Suot odo opodal nuaq SunKSuoto-3uolo opndal
oto4taqat (yt{ounutSuoto-3unto) nyataw n'{ut1n33unsas oualD! 'nit uot:lraap
3untr,,:qzy1yuErurrJ '(9L :uru,nl l-lv) ',,(uDtD!s.^lDu
l aDpp) Dt.tmlnslaq
nlops nutul oualDl uDptDuaq yoptt unSuaprwnq Dlnw rp Dtr Dlnsr)q nrunl
s9I - "'Btuelad nrlng
SIIOYH I^IV'IYO
IYdV(IUflI Ot\iYA I InYnH IV'ITI'
f u t s a hu k r t n b t r k t r r u t t . qa p u b i l l d i o k e r i n g ? ' , r n e r e k ar n en j a r v a b :, ' y a ,
berkurang''. rnrkabeliaupunrrelarrngnya.darrsabdanya:'Titlokokun scIarnet
rlttogr ottquttdan tiduk t'ttrt.qkatigutl'a,nuka lnl itu nrcnituatnt'usetlih",
dansabdxnva:"r\ptbilo lulut.jatuhka daluntgt:lrt.s.sttlultscoreng kenu, maka
Itcttrlttknw t n t t rt t t c n t , t t g e t , l e n r k a u nkluer.u t o l t u t l o s u l t t hs t t t us u \ . l p n r t r
ku
lertluputpt,tlukit dunputlox4u1t ttttg stttulttgitcnlule/ obutrl\'t.t rLtngdupal
rttetttlrcrsiltkrut peutukit tung lerd{rputpada so\nl \)otjg.ralu, dan sabdanya:
"Sc.r'ror.q,qrrllrra Alluh durtRu.sul-Ntu talultttclarungnuuncnukan duginghinar
(kuntpungl,krtrcrtttiu tcntrusukbirldulil ):u g kotor".
Rasululhh SAW telah bersabda berkenlandengitnpertanvaanyans
h e r k a i t a dn e n g a nr n e n v e n r l h kcmrluana . p a k a hh a l i t u m c m b a t a l k a$n u d h u ,
selal,abcliaubcrsirbdtl"'[idukluhkenutluattitu, nelain bugiandat.itubkltmu",
sabdan)a),angberkenatndenganputri Harnzah: 'sesungguhnva ditt (ltutri
Hurn:ult)itutidakhu!ul(utttuktlittikalti)bugihr,ktrenu diu itu putt'i.suudaraku
',
.rc.ru.ruclrnsabdanyayang bcrkenalndcngan;rasalabzakat:"Sturngguhny-a
i.okat itu tirlak dihalnlkun bu.qi kcluorga Multomnatl, karena tukttl itu
n t a r u p o k t tkto t r t r u n( d u k i )n u t t u s i u " .
RasulullahSAW telabmcndekatkan(rrempcrkenalkan) trukurnkepada
umatnyadcngancaramenycbutkan persamaan chn scbab-sebabnya. sertadibuat
contoh-conkfin) a. UnlarbcrkatakelladaRasulullahSAW: ''Yl Rasulullah,pada
suatuhari aku melakukanperbuatanyanqbesar.aku teiahmclakukanciuman,
paclahal aku scdrngberpuasa. makaRasulullahbersabda kepadanva: "Bugaina-
tu nrcnurutpcn.luputnlusee(1eit1\'akuntulx rkurnurdengartuir. parlahal krunu
sedtut.qberltuosa", ntaka ttku kutukart: "Tidak apa-apt", lalu Rasulullah
belsabda:" bcryttrastluhkarrtr". Seandainyahukum suatupcrumpamtanitu
t i d a k r n c n u n j u k k akne p a d ah u k u n ry a n g d i u m p a r n a k a d na. npcngertian dan
' i l l a t - ' i l l a yt a n !
h e r b e k apsa d l h u k u m - h u k u m i t u t i d : r km e n u l j u k k a nk e p a d a
penolakkandln penetapiin. rraka pcnl,crupaan ini tidak akanbcrrlri 1pr upr.
Rasulullah SAW rncnceritakan 'illtt
tersebutuntukmenunjukkan bah*a hukurn
seslratu y a n g d i u r n p a n t a k aint u i r d a l : r hh u k u m b r g i y a n g d i u n r p l m a i .
S e s u n g g u h n vp a c n i s b t t a nm e n c i L r nvt a n g n r c n j : L dpi e r a n t a r at e l a d i n y a
pcrsetubuhan. sepertimenisbrtkan rnemasukan air ke dalammu)utyangmenjadi
perantara untukmeminulnnva.seba-gilimltna masalahtersebut(nternrsukan air
k c c l l l a mm u l u t ) t i d a k m c n i m b u l k a nm u d h a r a(l m c r n b a t a l k apnu a s a )n, t a k a
dcnrikianjuga halnl'adenqanmasalahyan-ssaru lagi (yakni rncnciumtidak
m e n i m b u l k annr u d h a r i r t / n e n t b a t a lpkuaans a ) .
R a s L r l u l l aS h A W h e r s a b d ak c p a d as e o r a n gl a k i - l a k i y a n g b e r t a n y a
k c p a d a n y e" S : e s u n u - u u h nb1a,paa k k ur n c r n c l u Iks J a mk e t i k au s i a n y a s u d a ht o a ,
sehing-rldia tidak nrampubeper-gian dcnganrrcnaiki binatlng tunggangan,
p a d a h a li b a d i i hh q i t e l a h u , a j i b b a g i n y a .h a r u s k a ha k u m e n u n a i k a nh a j i
u n t u k n y a 'b/ ,c l i : t rbt e r s a b d a':A l u r k u lkt u r u u ' r t t e k t r dl e n gi ) o l i q b e . s o r ? " , d i a
Epcde)SuetepqelolEllue^\3ur:oasc,luqniiunsag,,:uulelciuaul 3uc,{seqqy
nuql uelte{e,,'rurp
Suei slrpuqueqtnqa,{uaur
r:cq1ngurrul D{ulnluelaS-
',,eAuBl-r3q
8ue{ 8ue:o epsdal ucurerlcruaduulr:aquau {ntun ql:llv qalo urlsclalrp
qepnsu,{uenpalrunlnq euculp snlefqrpns3ue,i(:aqurns)psu ueSuaprnqetallp
qepns3ue,{r,(u-(:cqurns)Ipseueledn:a,{uau3uc,{3uD.rO) ,,n!rost^Dtuo+[D,i rl
Dutntlnurynl nql)llnrtt.t.tnq f nb trtrrt.t.tr\fut rn!!l\ t' ttlt!outtl.put ut,llltp ptltunn.\\'
u o r y , , q e q t r r z l r p t n q e s : J ts t l p E qu e l q c u . r f t J ) u J L Lr rrn q . j n gL x B r l I
'nlr uellrrlclrp
Ir-"uf,Inlolrrru Inlun r,iuuf,{qaloqueu
' , , 4 o t a d t , t 1q u D , i( D l t u a d s )L t D ur t l t
{t?pll ,\[VS qEllnlnsru e;?urqas l
uDlDdntarutut lDrl uDqDpnut-qDpnW,, :llpqpsraqnrrleq'.,i,qr::ad:at 3ue,{
(purads)ueunrntel ucledn:arun1r1cqqe-1ede iqBIIUlnsl]U u1,, :e,{ueuequrp
' '..nqelJ{eule,ruaq?ue,{
,,tpnhatosorqn11lDq tDLltldunl)y,,:epq?s:eqncrlaq
nlnq epentr elun nlnq cpedc,(uqni3unse g,. :qe,nefuavr erp 'i qolDl Dt!-tD,rLtaq
Suoi nlnq opo qn1ody,,:epqlslaqncrlaq'..qc,ral,{,. :e,nlfucu \],tp'.,;p.\tmUq
outon ody,,:Epqcs:aqnErleq',,lueq 'cL. :qc,\\EluJuletp',,iDtut1 "(Dla?l^
DltltLuaunruDl r1n.1nrly,, :rpqur--rrq nurlJqn{pu 'n irrlnlouorunIp ucp 'rutltlq
ItlnIJaq3ue,{t1e1-t1n1 leur 3ur:roas up)rnlplarrIqr:1rtnlualsr r,{uqnBiunseS.,
:elp$eq erp p,{elas'ii\VS qullnlnsDdepcdal ?uerup(rrrSundurl?lrod ucp)
qery Sueroasefuqn83unse5,,:rlrqcqsslrpeqntn:^qplBsrrrrpp tudcprele3nf
e.{uelplup rC c.{rruroJr?p rp lellr, uuiuB:uctiodc,{unpccua'lc1r,(uSueqeJ urnlnq
ue8uappse unlnq ueletcqured urldclauaulntre,{'sclaftr;3uts3uc,{(r3o1eue)
se,{tblntuaq lnsrruiel IUIJeH ,,n1ot1nd opo niut,'ior1 nlmu 'unynloqtp3uo,(1ot1
unlnp ntt D{rtDpuzq nTtnqtnlounSSuautntp opqndnD,\'trloLl oBnIuDrItuDe,,
:EpqesJaq nerleq '..rruaq 'trA,,:qr,rxluerunIar:I
.-r2s.?npo o[rrtSoq4n1ndn
'uDluroloqtp lirrDi
1ot1unlop ntt niunpuaq nLtnquo:1nut33uautorp n,irrtopttoas
nwtodnpuadlntnuaur nuDunoSnfl,,:Epqes.raq ncrleq 2,ucsulcqepe e,{ur3cq
qeryde'e,{uns'3cu r,tlBqunlrSuau rurnl n:11uurp 8ur:ioasqrles qBllnlnspU rA..
:ptc1Jsquloraul ',,o,iurlnlapasnpn ir tluo:l Dpu)q Dl.tnqopotl n,irt1nil3un,'a1,,
:cpqtrsrcq IAYS qBllnlnsr?d DurLurp qrqeq\- strprqntesqrlrs ull'lJlrp tl?dep.ta1 eSnf
e,{uertluerq ,,.to,inqtpo.tsSssqntutt lt)q.!aqqtq4 nt! qDll\/ npntlztl3uu1nr1
o1nu 't1o1ynpada:1 nu13trntnt1t1n1tn,wg., :e,{ul:pqes uuiucpn1n,{'eurrpcd3uz,{
uBp lrquerp iue.{ qotuo: npns ucf,ucplrnvedrp rur urryaiuo4 rurlc,{uau
3 u e , { n t e n s a su r 3 u a p u r e l a s8 u c , { n l e n s a su e 1 ; - u n q n q i u a uqr p l l n l n s e 5
'crsnueurpedal 3uclnq:1,{cqurcur ueqrfu,,irel rt.raclas rrlrqr11yr,"pcdc1 Suetnq
:e.{equrau ueqr[u,n:1 nule-tc,iuqrp qrfe,n 1169 qr;11y epedalSuelnquelrpefuaur
u u p ' r u n { n q n l P n sI r P pu n ) j n q n l t n s u r l t e { s p u e L ul A v s q D l l n l n s r u
' o,\ttltliIItl nutD:l
,.
tlny[ot1tag,,:Epq€sraqncrlaq '..reuaq\?I,. :qc,refuau trp ',,1,t^Droqdo]3uo1p tlJt
Suoytl rlolotlo 'DtrulD,iDqtu)LutlulDl uDtpntudlSLtDtttrlto,iundtuaur nlt nurloduq
niutopunas nu4n.tnuautounurnSog,, :Bpqpsleqnctlaq'..icuaq ;r1.. :qr,te[ueru
RasulullahSAW serayaberkata:"Sesungguhnya ibukutelahbemadzarhendak
menunaikanibadahhaji, retapidia meninggalsebelumdia berhaji,apakahaku
harusmenghajikanuntuknya?",beliaubersabda:"Yu,benar makaberhajilah
kamu untuknya,baguinutnu tenurul pendepalnut,seandainyaibuntu ittt
mempunyaihutang, apakall kurnu wa.jibmembuyarhutangnra itu?", dia
menjawab:"Ya, benar",beliaubersabda:" Maka buyarlahhutang kepadaAl-
lah, karena hutang kepadaAllah itu lebih berhak untuk dibayar"
Haditsini diterjemahkan Imam Bukharidalampasal"an-niza'ftl qi."-as,,
(pertentangan dalan analogi),tidak seperriyang dikatakanoleh orang-orang
yanganti danorang-oran-q yangmelampaubatas.Dalammenyikapipersoalan
tersebutdiatasmanusiaterbagikepadaduagolongan(keras)dansatugolongan
yang mengambiljalan tengah.Salahsatudari dua kelompok yang bersikap
kerasmenolak'illat-'illat hukum,pencerlian,dansifarsifatyangberpengaruh
(kepadahukum),dandia membolehkan mendatangkan (hukum)syara'dengan
c a r a m e m i l a h - m i l a ha n t a r ad u a h u k u m y a n g m e m i l i k i k e s a m a a n d , an
menyatukan antaraduahukumyangberbeda, sertadia tidakmenetapkan bahwa
A i l a h S W T t e l a h m e n e t a p k a nk e t e n t u a nh u k u m b e r d a s a r k a n . i l l a td a n
kemaslahatan, dan mengaitkannya dengansifat-sifatyang berpengaruh (pada
hukum), yang menuntutadanyapenolakankepadahukum. Terkadangdia
mewajibkansesuatu danmengharamkan sesuatu yangmenyamainya darisegala
segi, mengharamkan sesuatudan membolehkansesuatuyang menyamainya
darisegalasegi,dia melarangsesuatu bukankarenaadanyaunsuryangmerusak
yang terkandungdi dalamnya,dan memerintahsesuatubukankarenaadanya
unsurkemaslahatan, tetapisemata-mata berdasarkan kehendaknya yangkosong
dari pertimbangan kebijaksanaan dankemaslahatan, dankarenaaturanmereka
yang melampauibatasdan melebarkandalampersoalantersebut,dan mereka
menyatukandi antaradua hal yang telahAllah pisahkandenganpenyatuan
yang sangatrendahyaitu dengancarapersamaan, penolakan,atausifat yang
merekakhayalkansebagaisebuah'illat (alasan)yangmemungkinkanadadan
t i d a k a d a n y a ' i l l a t ,k e m u d i a nm e r e k am e n j a d i k a n n ysae b a g asi e b a by a n g
dihubungkandenganhukum Allah dan Rasul Nya, berdasarkan pradugadan
prasangkamerekasemata.Hal ini merupakansesuatuyang dicelaoleh para
ulamasalaf(terdahulu).
Kesimpulannyabahwadalampenetapanhukumsesungguhnya Nabi SAW
menyebutkan'illat dan sifat yang berpengaruh kepada hukum, baik berupa
penolakanrnaupunkebalikannya,sepertisabdabeliaudalampersoalandarah
istihadhah(penyakit)yang ditanyakankepadanya:"Apakah seorangwrnira
yangsedangistihadhahharusmeninggalkan shalat?,beliaul:ersabd.a:
"Darah
i.stihadahitu adalalt darah pen,-akit bukan daruh haidh", maka beliau
memerintahkan kepadawanitatersebutuntuk mengerjakanshalatwalaupun
darahistihadhahtersebutkeluar.'lllat (alasan)-nyabahwadarahtersebutsebagai
'(rSolDuc
uE{nIEIarxnserqu€p e,{uuctpaiucdlSasuep rurrqr;ruauBur,(iue-ro_3uero.1
snkl:t1ouruo,out1n7r1n rc3cqas ucluoBetelrpBuui r,;ureuJd BuBJo_Auplo ru8cqas
ucluoBalrlrp r3e1uerSrqes uulSuepas.(lBntsIal LJEf,es rueqerucurBur,{3ur.lo
-?uyto) tttlntlZ ry':n1t1o ueluoiaV:1rp ?uu( eureuadiuc:o,iuclo )nsculol nlr
u1a::ruuerBtqasucr{rLUap ucfuag .tnqas;a1 IAVS rqBNqptuuadL.rr:p 1vn1s1a1
pJpJaslcqrJeue,{u1e1eqs uu1:rqrySuau8ue,{teqrqesplf,d rJEqumleu epetl
e,{uuEIn{cl:rrrpIa;aure33urqa.^,qeqzre-rn(; rurg ueBundruel.recl rp uqrtrcdues
e,{uur1:rqlc8ueru r8cluer3rqas ucl3ucp:S }nqasjatA\yg rqup q4ur.rad lr1cqrp
ueq.ra8ucd pqrlau rurlelBqsuu{urpuJu 3uc{ lcqtrqpsp:r4 .e,{uue1euu.-1z1au
eraSesurtuep ltu€I ntreuale{'lnlBqsuu1:rq1u?uaur ncru{ppn rurB),,:BltsItaq
teququsuer3eqegueueleladumlBplplprlsul?In{f,leu urp peqrl[r:aqe1a:aur
uer8uqespIf,ur 'ar{Er{zrclnO rucg utSundurel:adrp:cqsv lelEqsue{rt{EIauruE{E
u1::au qelede 'qrzqy 3uc:ade,nq.-r:cdueiuap ueuual:aq?ue,{e>1a:aur uesnlnd
cuerure8tqas e,{uiueluau:u {Epu qpllnlnscdultp .utn)nq uesnlndedereqaq
nrslupaAVSqnllnlnseXueruez1e[:i prq r]lr uIlnInlJur qDJ:tlEqf,qcs plud
.qrql?qs
)Ppo drSSuurp
e,{uue. n.;:cula1rdetat'nJleur cleJaslnqas::lstrpuquEItp,{E,rueur qBIalp,{uurpl
3uc,(uepqrqteqy-1y nurlrraq3ur,(3uc:o-?uero qclo ueluJqrpBuE,{uesntnda{
cp?de{ €,{uuelse,{r b8u:u erel uc3uap ueleuaqa{ r:uleJadruaru.c1a:aur
urelas?upio-3uoroepcdal urllp8uued e)tleur ?uE,{.u{ur,rrpuuleqelseual
u e p u e i u r l u e d e l u p e d a l 1 u [ r d : a q n t r u r n e l d e r 1 a g , :, rf nu r a u q e q f e , r
nqsllcrxl?rlt)qlloqJ lqv utq rlv upp qlqcqJ_qtv qBxPr{ UEp
Juqsnl^Iurq
qBqleqJuep rtUc -lv prrTzrJltpBl?tueqqpq,n,{s.,;ulE)l3qesnl^iurq pcsv
'e,{urplel3,{uau
3uc,{eptdal elelas
3ue,{ntensesrrep ue;efuyad lrqrueSuaru elrosr,{uurc1Buu,(uer3eqascpr.;da:1
run{nq u[rSsqasLrel-(r3o1uuc3ueru) se,{rbiuaurlJlaur ucp uc,:n}_1y tt,{e
E,{uunrnlqcluseuurplBppnqrllr.raq qclal ,{NvSqpllnlnspdlBqcqossrud
A{YSISVN JYSYHVS
YUYd HflTO NYXNXY,-IIO CNVA
ficoTvr{v)svxro NvoovHrJfr
Pada waktu Ali RA sedangbcradadj Yamandatangkepadanlratiga
g o l o n g a ny a n g s c d a n gb e r s e t e r u
n r c n g e n asi e o r a n ga n a k l a k i - l a k i ,d i m a n a
m a s i n g - m a s i nggo l o n g a nm c n g k l a i mb a h w aa n l k t e t s e b uat d a l e ha n a k n y a .
KemudianAli rnengundinya di anlararreleka.dan memberikrnanaklersebut
kepadaorangyangmendapatkan undianitu. senarnenlcr-intahkan orangterscbul
untuk memberikandendakcpadakeduaorang laki laki (deri golonganyang
berbeda)sebanyaksepertiga.KemudianAli nrellporkanhal itu kcpadaNabi
S A W , m a k a R a s u l u i h hS A W t e r s e n y u r sne h i n g g ag u s i g i g i n y a k e l i h a t a n ,
mengenaikeputusanyang diambil oleh Ali RA. Sa'aclbin Mu'adz berijtihad
dalamrangkamcnelapkanhukumanketikadia bcradadi perkampungan Bani
Quraizhah, danNabi SAW rrembenarkannva. seraynbeliaubersrhda:"strngguh
ktutu telolt ntentberikun 1tutusutlterclttsarkon lrukumAlluh tung berusuldttri
'.
atas lTtrgit tujuh
Dua sahabattelahbcrltihad ketikakeduanyamengadakan perjalanan,
dirnanaketikaitu waktushalatsudahdatang,namunkeduanya tidaknenemukan
air, kemudiankeduanyashalat(denganbertal,amum).lidak lant.rkemudian
setelahkeduanyaselesairnclakukanshalatkcduanyarncncllrukanair, naka
salahseorangmcngulangishalatnya, sedangkan yangsritulagi tidakmengulan
g i n y a . K e t i k a h r l i t u d i a d u k a nk e p a d aR a s u l u l l a h b, e l i a u m c n t b c n a r k a n
keduanya, serayabeliauberkatakepadaorangyangtidakmengulangi shalatnya:
" Engkau sesuai dengatr As-Sutrr:zl4dctn sltulutnu nrendopatpultultt" ,
sedangkan kepadaorangyangmengulangirrya beliaubersabda:"Bagintt dua
palnla".
Ketika Mujzaz Al-Madlali mengqiyaskan dan menetapkan(iejak)kaki
Zaid dan putranya Usamahdengancara mcngqivaskansebagianjejak kaki
dengansebagian yanglainnya,maka ketikahal itu dilaporkan
kcpadaRasulullah
SAW,beliaumerasagembirasehinggarvajahbcliaukelihatanbcrsinar.karena
ketepatanyang diputuskandcngan cara qiyas tersebutdan sesuaidengan
kebenaran.Padahal(kulit)Zaid itu berrvarna
putih.sedangkanputranyaUsamah
berwamahitam.Ahli pelacakjejak (Mujzaz)ini mcnghubungkancabangdenoan
asalnya,dan dia mengabaikansitat hitam dan putih yang ridak memberikan
pengaruhdalamhukum.
Demikianpulahalnyadenganpenclapat Abu BakarAsh-Shidiqmengenri
al-kalalah(seseorang yan_s
tidakmemilikikeluarga). dimanadia berkata:"Saya
berpendapatmengenaihal itu berdasarkanpandaneanplibacli. rnakajika
pendapatku itu benar.makahal itu berasaldari Allah. clanjika salah.rnakahal
itu berasaldari kesalahankudan bcrasaldari syaithan.Ketika Urnarberbeda
pendapat(denganyang dikemukakanoleh Abu llakar). serayadia berkata:
"Sesungguhnyaaku merasamalu dari Allah untuk menolak scsuatuvang
drkatakanAbu Bakar". Asy-Sya'bi dari Svarih.dia berkata:"Umar berkata
kepadaku:"Putuskanlah olehmuberdasarkan sesuatuyangkamu pahamidari
'tje
Ltlal ltl?L
ut;uep nlr turqclJ; rir;- ur{dtltun;ueu Dla.tJuruullurp.llurcsB,,{ueIrioJ,,
:elpljeq crp l'1,{c.rJs .uE3upluptuJl,uuf
ur]tuep ulPrlBla?r8lB uc)s?,{rbfuau
s e q q y n u q l E l r a s . u r B p n susp p I J ) E { q l r l t ] s P LuuI E l c pu c p , ( r s B . r l s r u r r L r p E . )
uxroluf,{iadqpF)sDru rrrcJl?p upI (rioluuesuJtU)sD,{rb8u:tu urElEplrqEs.lurq
prez ulp qnqlir$nqullpurcle)qllELlJrqy urq rlv.{rdBq 3ucroas
luelqrqalaur.y
ueluruelniuaurIEprl nIe upp,urpuJsnluu.rrlruaduBllt?srpleqLlc)rJq nIy..
:qe,nefuaur prp l,UrpuesrpuP ulr.-Illruracl uDlrtlsDprJq nnto (ue,lnal_iV)qDIIV
qctr) u|uloprp uelnurJtl?puururupntuJla{qe)rdy.. :e,{uuyequt,{1n5.lnqasral
upsuo^\cycq rrepu(utsrsasllduq uerilq uep,u,3ruada:- nqr ulr;-uq,rlr:iuatas
tutcnsuctirg.. :BtrrljJq(plsz) lltp ptlplu,ctlta-uuJo UtlpJ{ucp rrurns(upsull^\)
uerilq un1l,{uuucurInlun irqrsl urq preT cpechl n{snlniuau qclel s?qqv
nuqJ,,:qutur.JIIlllrp ruuqBqqsV_lV uuruqrllnpqV upp ulxlrcq up.,(JnS
.urrcuaqa{epudal
ulllnlunuaur qcyly eSouresuep ,rpuclr:d
uurrlrLrrJrl uc)lcsl?prJqtudrpuf,d.leq nlr rut lrq Lucluq,.:rtc)laq erp e,{etas
'..uu)llscll)lrp iun,{ ct-n:q.. qRlESuur umlrp ptqrllr.raqqrlJt pn sxl4lnuql
'lrnlIel3lur ucp.lr':1rd
n.rlclrru.rrlrurad
epedallnfn.rrururJuap 'nruuc,rrlrd
Ip)r ue)rlslp.rJq rurcl qi?lppqrtlueq pInrrl
'In{unlad
trdrpu:rur3uc,irrruurr r:cd qclo lrqurr;rpqe1a1 ;-uc,{uesnlndaluleias
tnqcla8ucur '1n[un1ad
1rpr1nurll elrl ltchpueuriuci uruutrc:cd qrlo Irqtulrp
qulat3uc,{ ucsnlnd:1 up)rrsepraqrlplur_.1\nlnLI rrlr_-LLr .AAVSqrllnlnspg qalo
ut;1sn1ndrp qu1a1 ,3ue,{ rdc rnqela8uau)Dprl nruel r)!f ,,^\VSqEllnln:^ud qelo
ucsnlndrpqrlil 8uc,,{ursnlndal ur{llscplaq qElurl:^ntndr)eur qsllV qllrI
u n l l r p t r r s n t n dr n q u c ; - o a ul u p r t n L U u |I 1 r f . ( u e , . r n f _ 1 yq, )p l l v q n t l )
6Ll "'eruBuadn{ng
tutrlaq)t^
tryatatuuD:ltD.!).)nurDluDtptlturl ,uou112q3un,iLtDndru).t )(l-uondru).t
)(l
tLlD)l1u)ru tnuD.IDltqn(h) 't!Du!t.t)qtiup,i ,itro.to,3un.rorr.r;7,.:r,{p-ur,,uur.1
EBn[ ]nJnr8uc,{iunto rlen:re1'cpuep:e,{rquarusn:lq einl urrplesal eue.rnl
qnunqueru8uc,i3uu.ro'euteln sn1r,ro,{eurtnlnuaul.tur tl,{r:.-r1nsei(rbreitqa5
'( :qnprf
E6 ., tt,tutltrunqrp
r^\tr-lV) iittoi troruntlunliu;tp3'trorlurtas
TnutatSunptutrl
rrnBuaptlr,,:fifiu,tut11o7ot n,itropuapnlurrt 'of.,liiuas. uD;it!)l)n.iutlttuntlut.ttLt
nLuDlD.tDluDq) odnrstiut.rn51.. :ulrulr-J-req ,ruul{r uu{rues)1;ieur
JA\S qcllv
plrl:{ upnrnq3uctrurqqnunqurlu 3ut( ;urjo rScqrpu:rp
Juquepc
'ue3ul11uauat1 rrdrucq
Ir:prt Il,{ulDdrpued iue,{ 3uc,ro-3uc:o
n.rrlurrp;r':crc3ur,i iurro-3uelo rlrnJa) 'slt,{rbuBll.n?:^llp-raqrur r:oia1e1ttrelcp
erl Inscuuatr;nf r,{rqesuqurtquueln (sUuo,{cru).tnLlunftnjnueu .(EZ:cslN
rry) ,,'tutDtrs.t).1
D:l)pJautDtluDtr-t)irut,t'L
tSoquoutnlntlunp trrnrmlnqotndts
Dl)Jaut sDJDnlDut '(Dur':)tbl 3uD,irrolnnqtaduoln[taEuaruoltau urnpnuaY
'ur$Dl uDSuaputp o\ofuatu qD]atDlal)u
oltqntlo unp.,:JA\S qrllv ulnuq
ttc3uep uerlrtua(J'lnqei-Jct
e,{u1uq }E{esuDsc[rbm;r]q.slreq 3ur,{r1r; r1t1e3nf
Insrur.ralrursnsirl rxxllrp (t :.rnN-uV),,(Dt!tzlDnq.!)q)1loq1toq liuoi ntrtn:.x
ultunn qnpnuaut 3tD,i3uD.!o-3uDlo urrc,,,:ueuurIJaqrllpf B^\nzz\r'qnlJV
l y : q r p r n 1 1 ' 1 y. ,) 1 t . ! n t l r .l ,t q
lltt F.\'ttq!l
-o1autuoSuapun1.rD[o tttunl qnTat3rro,(\^Dnq3un]Dutq-SunpnqUap (drtlSunt!p
3un,iuonttr11 &a2,,:1,t51uNrrrju uf;I.rtssEpjaq nrnqiJq :IntunqrtcIrp qclot3ucr
\^Dnq iu[tcurq utnlasSurleurqn:nq:aqrrucBueurqclcperplndasrp3ur,{ se,(rb
llrrtuc rC :ue1ulc3uaul -muri1nqy 'e,{ur.npn1rleq uclctuJJuau quleles
'e,{LruuAuep rsnsas3un,{(tlolrroJ-Llotrrot) Iadrucs-ladues
uelrqutnSuJd uppu:ly:rd ude:aqaq uriuap uteucclurn.rad ur:luclnlcur n1ruuatnl
'se,{rbr.rcl3uriuaur undrdr;rsra'pq uE)urua{ladrp{rprl r{Dhl:uBIrtpqaI
)nlun
qeleppuplltpqolupiuep ulllles3uc,(uup'uglcuaqelqtlcpe u17tcuaqal uc.Suap
uele:-;-rru,in]rnsasr,\\qtq 1e1cd:su1aje1,1:urluleiuau rl .r\elJtu EutpSs
ueqnluseur:ad ruicq.raqrlndrlauriue{ n,{uurn;nq-runlnqutuluprp qlltj rulprp
sc,{rbrrfrq;cq ur{lrun;ii.rJdruJru t,{u.-n:a1as uup iue:e1a"^t1r1 Lrrurezruchuus
l vs rlrllnlnsrd uuurcz qIIIJ
upr,;d IIqr elcd :uclclc;u3lll ruNTIrhl-ly
'lirnggapannya
,lanaban Orang r nng l{enolak Qil asdan
- A k u r n c n r l t i r k l n : l ) i d a l l n r s e - b r r g i r ni l a l i p e r n a s a l a h i n i t c r d a p r t
pcftc r'ltln!liur. illn scblgian y ling JltinticliLkadlt perlcnttngannt l tli rlrltrlraulalrit
n c t n a s u k k a np c r t l a s a l a h -
. l a n l o n u r g v a n ! rn r c n o l a ki l i l r r s c e t r c l e r t t t rt g
s l L l a fO
p e r n r a s a l a h a vr ta n g t c l a h t l i s c l t a k l t t ii r r i k c c l a l a n tk c u t t t u t t t a rltl t f t t d z :n t a k l
r n c n u c l r r lha k i ' l e k i b a i k b c r b u l t z i n a d i n t a s L t k k i tknc d e l a r nn l c n u d u hw a r r r ( a
l a n i t a b a i k . d a r t r n c n j a d i k a ns a n i l r t - ua n i t a b a i k s e b a g a is u a t u s i l l i ( b c n t u k )
k c h o r r r a t l n . K c n r u c i i n np e t s o a l l t nt t t c t r t b r t r b
uinatangbttasseluruhnyl
dirlasrrkk:ih kc ci:tlamay'lt: " ltittulurtg-bittttlttrtg ltrus tttrtg 1t'lohkanrua.jttrkari'
clrrnfirnran Nva: "iotlttA lvrbuut (Al-l\'laiclah:-1).rrcskipLtnclliri lairdz "11
lrrl| t c r d i r p r r tp L r l ap c n - t e r t i u n v a n g t c l l h c l i p t ' r s i a p k l r rl t n t u k b e l b u r r : .
s c b a g l i m l n a d i k a t a k l n o l c h M u j e h i d t l r r nr \ l I I a s a n . t l a n i n i t d a l a h r i u ' r y a t
c l a l iI b n u A b b r t s .
AbLr SLrla j m a n . , \ t l - D in t a s l q i n r c n s r t a k i t n: " i t 4r rk u ! l t tb i i r tt " b e r l r r l r
'
"rtttr'ullaniittti' (yang terdiciik/tc-rlalih).clanclikatakrrn"ntttkullubiina lrtltrl.th
'AllrrD' (anjing-anjing)
karcna plcla LlnLlnnvu bcrbulLritLrnren.rgLtnaknn dan
itLr nrcnrungkinkirn nrereka. L)rtlltrt beber-apapcrsoltlan scllcrti Pengharanlan
ba-liarr-bugianclari bltbi kalena tentltsuk dalitm firnran Allah: ".tcrtirt,g,qttllrtln
htrl itu utluluh irafi.r'''.clan nrcteka ttten!cntbrlikatt orang ketigrlnya (r/larrliiJ
p u r i uk r t a r a n g t l i i k u t k l n r t l i i ( i 1 l lbl L l k i r nv a n g c i i i k u t i r t y r si .c h i n g g ah a l i t L rt i c l a k
n r c r n L r n g k i n k annr e r e k at l a l l r r b a n l l k l e n p t t . d a n t n c r c k al c t p a k s a d a n t n l i u
ti(lxk miiu- rnclillilt qiviis. lrtalrntengltakrtnallt-a1tal art-ubelurn tlikatakan oleh
o l a n g I l i r t v a n g t e l a l l t t t c n d a h L r l rrrric t e k l .
l ) r r l a n rp c r s o l ) l n t a l a k l i ! a . A l l a h S W I b e t l i l m a n : " K t n u d i t t n j i k t . t i
.uuni ntentalukrtttt (.scsutlulttuluk tun.q kultru). ntuku P(rcnPuatt itu lidQk
lrulal lctgibugittu hirtggulio ktlin itttgtttt .trrtttttitttttg luin. Kcntudiurt.iiktt
suunti t ttngluirr ittt ntt'ttct'ruikuttr.ru.tttukttt itlukutlu dosa lxt.qikelrttuna ( bekas
.suoni pcrtunu ldtt i.\I(ri) utttrrk ktlitt ktntbuli jiktt kcduttttvu bcrpttulttpat
srlr s,,irbr'irq:rs'r:rur:1.rlcl
iuli ',(urrirr'sr;1tr:cll1
r1'c1ur;r1
,,,,'',rltl::;i]"1"':
'{ulrt nr}Il t/yr\/.)/ /rlrlt/)
, LIllItrrrJ) ltLrJ-rll)qu:-l(i.rrqriucnpJ) ll)r1a) rdr,,let.ltli
l n p c l ; ' r r t , i r ; , i u r L u u l t sl . t r l l ) r ] J l l t ) n t r r J q r u r l u l ) L r r l s n s n q y r p n i u r : q
Iuplt rur IpH
r l . . t . ) r t J I ' l l l \ ' ) r : l n : t l | , 1 1 . ' l J( lJ t t l l t l r : l r rI , i l l p t r . \ r : u tr r r : P . r : i r r r r . ) 1r r. ,r , . i r r . . r 1
r 1 r : q r r rlanll n - rl n 1 t l ' rr u r r : p a d; i u t ; ,li, i u r u r t n sr i u q u l l q : 1 o q : c c l r.pt ; n p t 1; - u r : . .
.t:,iuttttln:- qllo uul lu.tlJrp qi,'lJ1l.tJl\ | r\ t: iu r:pLl--r\ i: lr11:q
tn qr'lJ\ rp lltclqt rur 11i.
lnr).nlsUp.rJ8 t0ca:qtrit:t)utJ ly),, tlt)llVu! lutl utnlrnl uultrrtytlu,ttu DdDp Ltr,..:
tanganmLt dengol tanah itu,Allah titlak hendakntett\ulitktnkdnu. l(lapi Dia
hentlakntemlxrsiltkankarrutdannrcntempunnkannikmat-N\'o l)u,qi1t1!t \uPalLt
kamubersl,ukur."(Al-Maidah:6). Umatmenunjukkanbermacam-macrm nu.lis
kecil sesuaidenganperbedaannya dalam hal batalnya dengan na.lis besar' Ayat
ini tidakmenyebutkan macam-nlacam najiskecilitu kecuali yang discbutkannya
dan mengenai persentuhan sebagaimana pendapat para tnuf)ssir scllin hubungan
badan,sehingga rnimpi disejajarkan dengan Inenycntuh wanitu, tnelekatkan
orang yang tnenemukitnsedikit air denganyang menemttkannyl'dan oran,q
yangtakutakln dirinyaataukeh:rusan apabilaia berwudludenganorangyung
lidak mcndapatkannya; O l e h k a r e n ai t u , o r a n gt e r s e b u b
t o l e hr n e l a k u k a n
tiryammumscr)rentara ia mendaPatkan air. Ayat ini .juga dibcrlakukan untuk
orang sakit atau sejenisnyadalam kontekskcutluman maknrnya yang pada
hakekatnya tidaklrenimbulkankeraguanlpapun bagioriingyangtllcnrpunlai
pemahamantentangAllah dan Rasul-NyamcngenaimaksudkcLtrllumannya
dankaitannyadenganhukur.l'1, sertahubungannya dengankemaslahatan hamblt-
hamba-Nyaadalah lebih rrtarna daripada mcmasukkannya ke dllam konteks
k e u r n u n a nl a l a d z n y ay a n gj a u h k e m u n g k i n a n n yyaa n g b u k a n m e r u p a k a n
k e b e b a s a nr n e m a h a m i n y ay a n g t i d a k m c m u n g k i r i k c u l u n g k i n a nk e d u a
keumumanbaginya.Sebagianorrng berhati-hatidenganhal itu drtnscb:tgiun
lagi berhalihati denganyanglainn)'a,scmentarlsebagianyang lain nrenenml
keduakeumumantersebutdalammasalahini.
'uElE{eplaq
3 u r 1 r sc l n d 8 u r p e 1 , 8 u c p e 1u n p . e , { u z p u ; er1: u p q e ; o : a d r pe 8 n i f u e p e q
-Suepulucptenl qrqaJ3uepe1-3uupe1e,ruuuleu r.rup leduprpBue,{ueurequrua6
'u,{Lrpnslcur trutunrunalcpcd 1ela1:a1 eSnl Bunpel-ducprl uep .u,{uzpe1c1
urunrunal cprd lelalratn,(upnslpur 3uepe1-3uepe:1 uep,e,{uuelelufuauiucf
'finggi
Khadijahdenganpengetahuannya tentanghikmahTuhannya\ angMaha
d a n k e s e m p u r n a a nn a m a - n a m a - N y a .s i f a t - s i l a t - N y a d a n r a h m a t - N y a
bahrvasanya Allah tidakakanmenrpermalukan MuhamrnadSAW,karenabeliau
sukr nrcnl,ambung silaturahmi, menolong yang lemah.membantuwakil-wakil
kcbenaran.dan bahu'aorangyang sepertidemikiantidak akandipermalukan
oleh Tuhan Yang Maha Kuasalagi Maha Pengasih.yang mcrupakln scadil-
a d i l n y aH a k i n rd a nT u h a ns e r us c k a l i a na l a m ,d a nt i d a ka k a np u l ad i l i p u t io l e h
s y e t a n .l n i a d x l a h k c t c t a p a nK h a d i j a h s c b e l u mk e n a b i a nd a n k e r a s u l a n
M u h a r n n r a d b, a h k a n p e n u n j u k k a nd a l i l ( b u k t i ) a t a s k c b e n a r a n n y ad a n
ketetapannya dalam kebenaranbagi orang yang keadaannyademikian. Ini
nrcrupakanpengetahuan yang diperolehkandari maksud luhan Yang Malia
T i n g g id a n a p a - a p ay a n gd i p e r b u r t n y da a r i n a n r a - n a m a - N ysai l.a t s i l a t N y a ,
hikmah-Nya,rairmat-Nya,kebaikan-tr-ya dan pahala-Nyabagi orang yang
belbuatbaik, sertaDia ticlakakan rncnghilangkan pahalaorang-orlngyang
bcrbuatbaik. Parasahabatadalahorang orangyang paling mengertimaksud
n a b i n y ad a n p a l i n g m e n g i k u t i n y ad, a n m e r e k as e l a l uc e n d e r u n g ptda dan
berputarsekitarnraksuddan tu-iuannya. dan tidak ada seorangpun di antara
rnerekayang teJahtampak baginyirmaksud RasulullahSAW kcrttucliania
mengartikanselainnYa.
DenganApa Nlaksud Ungkapan Dapat Diketahui?
Pen_retahuan tentangmaksuddari orang yang mengucapkansesuatu
kadang-kadang dapatdipcrolchdari kcunrumanlafadznya.dankadangkadang
juga dari keumumanalaslnnya.Keccnderungan padayangpertarralebih.jelas
blgi orlng-orangy:rng nrcmiliki lafadz-lafadztersebutataskelontpokyang
berpegangplda lafadz,dan yane keduabagi nrcrekaylng memiliki makna-
nakna.per.nahaman danpenalaran ataukclompokyangbcrpcgangpadamaknl.
Keduakelompokini dihadapkanpadapersoallnyang( I ) tcrkadangmereduksi
(nrengurlngi)nraksudorang yang mengatakannya. schinggaparapetrregang
l a f a d z ( t e k t u a l i s )c e n d c r u n gm e n y e m p i t k a n n y a d a r i k e u m u m a n n y a (, 2 )
t c r k a d a n gj u g a r n e n g h a n c u r k a n ( m e r u s a k )l a f a d z - l a f a d zt e r s e b u t ,d a n
rrengartikan Iebih dari apa yang dimaksudkan laladz laladz itu. Scdangkan
parapemegangmakna(kontekstualis) mengemukakan kebalikandariapayang
dilakukanoleh parapemeganglaladz;(3) Terkaoangcenderungrnernperluas
pengertianya dan (4) terkadangmengartikannya terlaluspesifik(parsial)dari
apayang dinraksudkannya. Inilah empatkerusakanyang rnerupakanpangkal
d r l i k c k c l r r r r uknc r l u rk c l o n t p o ki n i .
r i e p u ? { r l c q e l e , { u r l s e u e su B r t l a i u a d l q r q a l a u rB u u , {
euleu upsenllad
epud rpc[:a1rur uep,n]r urel Buef rtueni-uprue8uadtrrclcp
{nsvulat 1AVS
r{BIInlnsed qaloluuIBIlpiue,{ uee,tras r1e1_11e1 uelrpefueruucp eueyad iue,{
e,(uruensr8eqn1ruendrue.rad uelprluqlpIeqruplBpuclruelp iue,( .19g7:qu:ubug
-ly) ,, utot 3uo,{ twons uo7uap utrl.o:y
nrp oBBurLloiur|oq go1
lDlDLllnpu
.n1! uDnda ad oT)ut,, :3-l.1.S q€l-IV ullu:rJ ueduapeBn{.uerlruraq .c,{ue1ei
-ele8asueBue8ep:ad urp uqr: n1e1ad e:edueeieru:adqelupen1r'etuXu Bue,{eqr.r
'q?llV rrueC.ueSue8e
p.radr:ep uerirq e,{uuulrprtrpuep ul?sRIlt ntensue8uap
equ ueludn:atu3ue,{(ueqrlrderJerl) utrl€oslad.(793:qu.rebrg_1y)
,,rlDut,-1D,,
< nwol DJoluo tp unyuolo[nurol Btto,itounJuoEuo7np-tatl n |oluun,ntu oltt
t1on-ca1,, :qenbeg,lv lelns cped e,(p_ueur.rr;uup
,,nunnl Droltu lp uDDl)-t l
uoBuapuoqnqolrp Buoi ttoo|nnuad a! oy! ,Llpq Buui ptDr
!tDnJdt uDiruap
uulD{ lDuD ouDLluDlDuzu nruDl L!olun|tn[ ,unuutaqBun{
fiuoto_Euototnp,,
:BIe.BJqellv uutu.rgeped zpp.lelucruaSuedn.radasqelepe
c,{uuelpnsquru rp
3ue,{eder:epqrqal3ue,(uetua8uadupcdzpe;e1uelryuiur,u
u"1iu"peg
ueiue:n?uad
rselrpur
iunpu,,Buau
c^""-""4::11";_i:;,;fJ:il::lj":1:;"J
l-tepucriuqasue1:enla8uaur urb,uape,{u1cqelnd ucrlruaf
..rru,,,q1qo1"pn
uB{I_nq?uotrr 3uc,{durlag,.:Qu.r:e,{glBnqLUed) qttprlf qalo uB{BteIrp
,Dn^iS
?ue,{ qulepe:euaq Buc,( 1de1a1.e,{uuerun*nr1
1*nrroiiep r,{uuriuep
(ue8uunSued;rsqnpe.rBunpueiuaru:aueq1 eureuue3un{pJ
rJepuBI{nqptrtatu
3ue,( uerununu urlSuqas ue1:enyaBuaur BIeu,uB{Inqeueu., Hue,{enuas
Inlun tuntunlBJrJaqrur le,{p tuElep(sEla{ uetunurtu),,lrupq),,zprJp-l .(06
:qDpIeW-JV),, uDduuut-taqal todopLrswntuo:1to]n n uopnqt
ad-ro1orqli
t1o1.tqno{o1o1,t1'uoynis ttolonqtatl
>lnsotutal1!a1 uolonqtad tlolopn ,qDt :)d
Ltoduap qNou tpun8uatu,o1oq-taq (1aun uDqnyaq) ,Vnhaq !ctunql
'uoauaq Buni lwnuuuaur1
D!.uLln38unsal- Bunto Buuo n11,, :ucrurrllaq'
JAAS qDIJV
:euleur eped ?ueiad..raq iuei( e,{uure1 1oduo1a1u"p rp,,.3"1 epej iueSad_raq
8ue,{ lodtuoyeq qalo ue_)n\Elrpiue,{ uen.rrl:1e1cde.raqiq
1n1,r"g
' e Iu
-ur?\qrsraquau
SuBFr?3?qos upprlBpuaqa{rp SueXuElue?uad r8uqutsr}{nqiuad
ue{ednreulnqasletqo}uof,-qoluoJptiurqes ,slEfu uEpspleIqequrpuequele
'qotuoJ-rloluoJ
p,{uueruaBued rp lncunu ulna; .e,{urrelduriuaru
ts,{uuedrpeq
E6I - "'Eluauad nlng
SVAIO NYONISO
VAN.TNSVUNYO HVTTY IUYO
.IYS\TUgfl ONYA NVYWVdIAINUgd
YUYINY NYYOggUgd
nrcrektpililun (vng lain) tettang urusunntereka."Al-Ahzab: 36). Ayat ini
tclahmelarangnlerekauntukmclakukanpilihanatashukum Allah dan Rasul,
N1'ayang tclah menjadiketetapan,bukantentangpendapatorang-orangdan
qiyas merekasertadugaanrnereka.Allah juga telah memerintahkanRasul-
Nya untuk mcn-cikutj\\,ahyuyang djturunkankepadanyasecarakhususdari
sisi Nya. seperrifirurln Nya: "Aku tidaknengikuti kecuelidpalett14telahdivta-
hvtkan kepudtrku " (Al-An'arn: 50) dan firman-Nytr "dan lrcndaklahktmu
n(rtutluskatlperkaro diantaranterekanenurLuapa long diturunkanAllah"
(Al-Maidah: 49) sertafirman Nya yang lain: "Apakah merekanempunyor
,yentbahan-.stmbalrurt selain ALLuh,vangntensyari'atkanwtuk merekaagama
vng tid k diia.ink(rr/1lnlr." (Asy-Syura:2l ). Nash-nash
tersebutmenunjukkan
bahrvasesutuyangbelumdiizinkandanditentukanoleh Allah adalahsyari,at
bathilyangdalangdari selainDia.
Allah SWT berfirman: " Mukajanganlalt kanu mengadakrtn perumpumu-
an-ITerLon[)atldatr bagi Alldt. S<'surtgguhn y-aAllah ntengetahui,sedanRkamu
tidak rnengerahui. " (An-Nahl: 74). Mereka mengatakanbahwa:Orangyang
menlpcrhatikan ayatini denganperhatianyangsesungguhnya, ia akanmelihat
denganjelas babwa ayat tersebutmenerangkan mengenaipembatalanqiyas
danpengharamannya: karenaqiyastersebutseluruhnya merupakan pembuatan
perumpamaan-perumpamaan bagiagama,danmengumpamakan sesuatuyang
tidakdisebutkandalamnashdengansesuatuyangdisebutkanoleh nash.Maka
orangyangmenyerupikansesuatu yangtidakdisebutkan di dalamnashtentang
pengharamannya ataupunpenntahnyadengansesuatuyang diharamkan-Nya
dandiwajibkanNva, makaia telahmembuatpemmpamaan-perumpamaan bagi
Allah. SeandainyaAllah SWT mengetahuibahwa sesuatuyang tidak Dia
s e b u t k a na d a l a hs e p c r t i s e s u a t uy a n g D i a s e b u t k a n ,n i s c a y aD i a a k a n
membcritahukannya kepadakita, danjika dikatakanAllah melalaikannya, itu
sesuatuyang tidak mungkin.dan sesungguhnya Tuhanmubukanlahpelupa,
lalu Dia akan menjelaskankepadakita segalasesuatuyang harusdijauhi,
sebagaimana Dia menyebutkandi dalamfirman-Nya:"Dan Allah sekali-kali
liduk akan ntenyesotkensuatu kaunl, sesudahAllah memberipetunjuk kepada
merekahillgga dijelaskan-Nyakepadumerekaapa tang harus merekajauhi "
( A t - T a u b a hI :l 5 ) .
Ketika hal itu dibebankankepadapendapatdan qiyas kita yang mana
sebagiannya bertentangan dengansebagianyanglain,sebagianmengqiyaskan
sesuaidenganpendapatnya bahwaitu serupadengannya, kemudiankelompok
l a i n p e n e n t a n g n ym
a e n g q i y a s k asne s u a t uy a n g b e r l a w a n a nd e n g a nq i y r s
pertamayangberbedadari berbagaisegi,dandari gambaranyang urnummu-
n c u l l a h s e s u a iy a n g s e r u p a d e n g a n a p a - a p ay a n g d i m u n c u l k a n o l e h
penentangnya ataulebihjclas dari itu. Sesungguhnya mustahiladanya2 (dua)
qiyassecarabersamaan datangdariAllah.dansalahsatudarikeduanyatidaklah
'se,{rbuu{letequau
{nlun dnInJ
qepnsBIBSlul qellv ur?pSuetspuut1nqnlr uBp'p,{uulel3uu,{r:ep {leq qlqal
yanghaLal".
lang haramdan mengharamkan
Q a s i m b i n A s h b a g hb e r k a t a :M u h a m m a db i n I s m a r l A t - T i r m i d z i
menceritakan. Na'im bin Hamadmenceritakan, Abdullah menceritakan, lalu
merekamenyebutkan haditsdi atas.Merekasemuaadalahimam-imamyang
/siqat(dapatdipercaya)danparapenghafal.kecualiJarirbin Utsman,ia adalah
salahseorangyang membelotdari Ali, dan bersamaan denganhal itu, Imant
Al-Bukharimengemukakan argumentasinya di dalamkitab"Shahih"-nya. Telah
diriwayatkandarinyabahwaia terlepasdari tuduhantentangpembelorannya
dariAli. Na'im bin Jalil adalahseorangimamyangmulia,dania adalahseorang
penentang kerasJahmiyah. danAl-Bukharijugameriwayatkan darinyadi dalam
" S h a h i h "n y a .
'se,{rbru1e,{'uueuedtunred
ue8uapnrueqqulrlpq-ncqroB :ele{laqlpLull :Ele{laqer 'plqpl'nhlr:r:pu,{uqe,(e
r.rpput)rluaouau stc,{rq3urq rp4.c[ 'up]Ie]r;aJuaur qeqre,{5nqv urq :t;l?g
nqy :uelcteSuauu.lerslyly se,{rbqelepee(upnsleur 'uepueduruad tenquau
?ue:c1aur qclal ruul e,tquq prqefny,q
uep uef rJne :pte{laq qelruzH nqV
'(le33uruaur) clluf p,r EZZVqEIIv
ue3uapnruauaqtsrulrtari ntr Ipq ullnluauau er cde:esrp sele rnqela8uaur
' 1 A V Sq e l l n l n s e 6q e u u n se p u d e l n d
1 e p t 1e t e , { u q n S S u n s aEs{ D r x leprt
uepqclly qclr) rpnd uc1:eseprp rypn 3ue.{e,{urrdupuad uelelnua8uaru8ue,{
3ue:g :seqqynuql ul;ppqeqn-InqV urq Wpqn r:eq :EltrI.raq r(EZnV-lV
'nue1 r?eque{lelEqrpqela13un,{
leq 4u,(ueque4rue:uqBueru
ucp ntu€rl sBtEue{urenqrp qElat 8up?t1eq>p,{uequelleyeq8uauruo{e nuin{
clcur 'su,{rbueiuap nruel eueSeue1;efeBuaur nurel elrf'uer1e1csnruul e,{u
-qn3Sunsag :pn.sBWnuql r:epue>1e1e3uaru qrlEqlntrAl-lV urq zrzV lnpqV
'(srIp?q)
nlBl qelat 3ue,{qeuunsuep (uB,rno-lv) ?rprrqraq?ue,{qetr; up{tesppleq
rJenf,e{e,rteJ ucluequatrl nurpl rltll-rleles qclue?ue1:e1e,fg,fsy nqy
epedal e.,{uueelevadnq?l I€prl n{B uep'nlBI qclat 3ue,{qnuung'pr?Jrqraq
8ue,{qelr; :e8n uep rJrpjetntr nru11:uelete8uaruqeu.rade8nf:eurg
'ure1s1ueyncueqSuaur e1a:erue33urquulcos:adrt;Beqraq ue1"^e,{rbSuau
3ue,{ urnel ntpns lnJunu uerpnulal'Bpp IEpn qspns nupri etrreJn,eupln
uep nurp{ elelueIp {Ipqral 8ue:o-3uu:oEuerurp eseu nlensrdclaluel?'urel
3ue,{esenBued rrep1mq qrqel3ue,{esenSuad Sucroasp8nflrpn uep'ure13ue,{
cspu uep rnqns qrqal 8ue,{eseu ntxnslrprl'ure1 3ue,{?setrrrJepe,{uuelnq
12.{urqqrqel 8ue.{p.^eurntensue:'letc8uaur{epn n{V ufur-rep1n:nq qrqal
3ue,{qnncele,{uqepnsas ?sl?unt?nsepe1upr1:urleleiuau pn,spl4Jnuql
'tnqaslstuEIEos^lad
pnpe{ ElEtuarp uelsndeqfuau
3ut1esuele qepnntt 1eqeSSurqas
:(uEnluauad) ucrBlruad
uepue1e,{e,ruade.teo
ue8uapefuseleu?qequr?lueuperuad Iuas'u,{udupeq'tat
uerelruaduEplp{B,r
-r: uusnsnqlSuad
e,(uepelnlunueru,.leduee^uequr EIB{-Etctle,{uqn3unses..
mataharidzrnbulanitu disembahdikarenakan
qiyas-qiyastersebut.
Ibnu Wahabmengatakan: Muslim bin Ali menceritakan bahwaSyuraih
A l - K i n d i - s e o r a n gh a k i m - m e n g a r a k a nS
: e s u n g g u h n y aq i y a s i t u t e l a h
mendahuluiqiyaskamu sekalian
I b n u A b i H a t i m m e n g a t a k a nM
: uhammadbin Ismail al-Ahmasi
menceritakan, Wahabbin Ismailmenceritakan dari DawudAl-Audi. ia berkata:
Asy-Sya'biberkatakepadaku:Jagalahlima perkarayangmemilikj kejelasan;
Jika kamu ditanya tentang suatu masalahdan kamu menjawabnyamaka
janganlahmasalahkamudiikuti denganpendapatmu, karenaAllah SWT relah
berdrman:"Terangkanlahlbagainnna pendapatmu)tentongorangJ-angmenJa-
dikanhawanafsunl,a.scbagai tuhannya."(AI-Furqan:43), hinggaselesaiayat
yang pertama;Kedua, jika kamu ditanya mengenai suaru masalahmaka
janganlah kamu mengqiyaskansesuatudengan sesuatuyang lain, karena
mungkin kamu akan mengharamkan sesuatuyang halal atau menghalalkan
sesuatuyangharam,dan (ketiga)jika kamu ditanyamenganaisuatumasalah
yang belum kamu ketahui,maka katakanlah:Aku tidak mengetahuinya, dan
aku bersamamu-
Ibnu Wahabmengatakan: Yahyabin Ayyub memberitahukan kepadaku
dariIsabin Abi isadariAsy-Sya'bibahwasanya ia mendengamya mengatakan;
Hindarilahqiyas-qiyasitu. Demi Dia yangmanajiwakuberadadi tangan-Nya,
jrka kamu menentukansesuatuberdasarkan qiyas-qiyastersebutkamu akan
menghalalkan sesuatu
yangharamdanmengharamkan sesuatuyanghalal.Akan
tctapipeliharalahapa-apa yangtelahdisampaikan olehparasahabatRasulullah
SAW.
A t h - T h a w a w im e n g a t a k a nl a g i : Y u s u f b i n Y a z i d A l - Q a r a t h i s i
m e n c e r i t a k a nS, a ' i d b i n M a n s h u r m e n c e r i t a k a nJ,a j i r b i n A b d u l H a m i d
menceritakan dariAl-Mughirahbin Muqsimdan Asy-Sya'bi,ia berkata:Sunnah
itu tidak diciptakanberdasarkan qiyas-qiyas.
Al-Khasyanimengatakan:Muhammadbin Basyarmenceritakan, Yahya
bin Sa'idAl-Qathanmenceritakan,
Shalihbin Muslim mencerirakan,
ia berkata:
Padasuatuhari,Amir Asy-Sya'bimengatakan kepadaku:Sesungguhnya kamu
sekalianbinasapadasaatkamumeninggalkan atsar-atsar
danrnengambilqiyas
qiyas.
Abbasbin Al-FarajAr-Rayasyimengatakan dari AI-Ashma'i,dikatakan
kepadanya:BahwasanyaAl-Khalil bin Ahmad membatalkanQiyas, lalu ia
berkata:Aku mengambilini dari Iyas brn Mu'awiyah.
Abu Zur'ahAbdurahmanbin Arnrumengatakan: Yazidbin Abdi Rabbih
menceritakan. ia berkata:Aku mendengarWaki bin Al-Jarahmengatakankepada
Y a h y a b i n S h a l i h A l - W u h a d h i y :W a h a i A b u Z a k a r i y a ,h i n d a r i l a hr a ' y u
'rxBLUr
rpScqas (ledlrpuad)n,{ er unlrpefuaurnurel qelue8uel:elepaq
plelleq lul[{'uBnruauadqenqeslrql€ tp
oI t?qeseururc{ qeluag :e.,(ueprdal
{oftqnW-iv nuql.rcSuapuaru n1y :ueleteBuaur uebeg urq peu.rureqnlrl
'sue1 ucSuaprurLlEIrscru plc3rqlaqpr uup'se(rbueleun?:aduteur
8uc{ c,{ulrqeqcs-requqcs r.te1;-urSuaur
lequeH urq peuqv q"llnpqv nqv
.reiuapueun{V :Etll.rJqrzruBhl-lVrcIeg irqV :uelelcBuau leleq)jV
'pc1eq3ue,{nlpnsasupllucluq3uaruucp rue:eq
3ue,{nlrnsasmylulcqduaunurr:1r:33urqnlensasue1se,{rbSuau n1e1as ?ue,{3ue
-.roiuu.rouriurp ueurcyaqnuel qe1uc3ue1 :uelclc8ueurrq,e,{g-,{sy
':rcur1a3:at uclc n{rIt;I tnlpt n1y :rdzSSuuuatu ey nutedepueduu{lusepleq
r u n ? {l n l u n n 1 r 1 r q q e 1 u t 1 s u , { r f: c , { u c p e d a ul u { ? t € { r p n l E - I n q e t I e p n
n1y :qc,rclucurer ucp 'uuleos:adnlensuuaSuaure{upllp BI uelpnua)
'.llcur1a3:a1 u?IDnIr)E{ lrttr,{\eq1 n1y :qu,trefuau
e1 2,cdeua;1 u1 lure1 3uc,{ nlenscsueSu:p nlensesue{sc.{rb8ueu
:e.{uc1rp
'bn.r,{su11
Icprt nriy :plp1;aqer r.repJrqeI upp mlr?l cpedal ue)e]uoJueu
ue,{gn5 'rurrl eprdal uelellracuaurqnqsrqpO:ur1e1e3uaur urel$V-lV
'stl,{rbuel.resepraqueltos:cdnlensSuelueluerlete8uaur
upeduep re{ns n{B qrqal lnfuntad ntens uu?uap€ulprx rftJua4 :ElEIlaq
ur'rq.r,{g ,{sV uep ur{eluaouau qle,{,{cq;-1yes1:uelele8uaru. rler11
se,(rbqelepenlr ucp'ntr uteJes
uep e,{ulrquciu:urSuuro-3ue:o n1c1'-eloreu rBqpuoruqe11ye3ouras- teqequs
e.leduuplr,{e,tru-}uAe
,nrrueprcsle-res1e r1n1r3uaurue; :qe,uefuaru eylnluy
nqV rcqr,\\'rpcfta1n1rp:q eueunSeg :ulluluiuaru c1a:elaqqopoq rpeluaru
rclurd iuc,( 3ur.rourp (rnqctaSusr-Lr):e1urdrpufuau qopoq 3uuf 8uu:oasas
ue1n3c-rrp qcJDpV:rn'lllrtueJueuurq nlcns cped rq,u,{g-,{sy:ueleleSueur
rl 'p!,nS urq prlefn1,r1r.rrp uclclufuau uub:eqe.7-zy urq pn,.req
'efuuu11e?Suruaru
rut;3uap rlunc:1 iueroasesrnqutelrpIppn ?uu,{ueleos:addeqasqu1e1e1a3
:utc{rJq B{aralAI uulrpu::d srlclru qelepc nlr leduet uup 'e,{uttueqeuraur
qcl)Epu Ir 'r,{uuclqnlnqruarupr eucturptedurateped se,{rbuu11e83uruaur
1 e p r 1i u e . , (i u e l o r : , { u q n ; - 8 u n s a: 5
uelelefuau e3nI qe;rurg nqy
'e,{uruleqpulalu 'uelrpe'lad
lepu er BfuqnSSunses srlelaru
urtllcprp se.{rbue11c33urueur lepu 3ur,{3uu:g :uelute8uaru nlqufy:n>ppedel
u r l r l l ; i u a u r q p . J r u p Fn Iq v u r q p B t u E H: u e l e l e 8 u a u rb e z e 6 : n p q y
'11e:cu sc{rb uer3eqesuep
Ir?q qrqalprlseu
rp Surcuey:uelele8uaurqelrueg nqy:rSuepuaruqelatnlr?euerrl (tedepuad)
SebagianQiyas Bertentangan Dengan Sebagianyang Lain
Orang-orang yangmenolakqiyasmengatakan: Jikaqiyassebagaihujjah
(argurnen).maka qiyas-qiyasitu akan saling berlabrakan,dan sebagiannya
dengansebagianyanglain.Kamu akanmelihatsetiaporangyang
bertentanf:an
salingbertcntangan tersebutdi antaramerekayangmenerimaqiyasmenganggap
bahwapcrkataannya adalahqiyas.danpenentangnyaakanmengemukakan qiyas
yang lain dan ia pun beranggapan bahwaitu adalahqiyas.Sedangkanhujjah
Allah dan pcnjclasannyatidak saling bertentangandan tidak pula saling
membantah.
Mereka.jugamengatakan:Jika mempergunakan qiyas dalam agama
diperbolehkanniscayaia akan terpelesctke dalam perselisihanyang telah
diperingatkan olehAllah danRasul-Nya.Bahkanpadaumumnyaperrentangan
yang terja.lidi kalanganumat ini munculdari aspekqiyas ini, karenaketika
munculsatuqiyasdi hadapansetiapmujtahid,ia akandihadapkanpadaqiyas
mujtahidlain yangbelawananhinggaterjadilahpertentangan. Olehkarenaitu,
ini pastimcnunjukkanbahwahal tersebutbukanlahdatangdari Allah dilihat
daritigaaspek:Pertanra,pcrsclisihan (pertentangan) diungkapkan secarajelas
dalanrfirnranAllah SW'l: "Kalaa frlranyoal-Qur'an itu bukandari sisiAllah,
Ientulahrnerekttnrcndapatpertentatryanyangbanyakdi dalamnya."(An-Nisa:
U2).Kedua. sebabpertentangan itu adalahdiserupakannya kcbenarandengan
yang lain dan diperbantahkan, karcnatidak adanyapengetahuan yang dapat
membedakanantarayarg haq (benar) dan yang batil (salah).Ketiga, Allah
telahmencelapertentangan di dalamKitab-Nyadanmelarangperselisihan dan
perbantahan. Allah SWT berfirman: "Dia telch mensyari'atkanbagi kanu
tertutlg ogatna opo lang telalt diu,nsiukan-Nya kepaclaNuh dan apa yang
telahKami v:asiatknnkepadaIbrahim, Musa dan Isataitu: Tegakkanlahagama
danjanganlah kamu berpecahbelalttentangnva. " (Asy-Syura:l3), firman-
Nyajuga: "Danjarryat alt kantumerwerupai rtrang-orang yangbercerai-berai
tlut ber.sclisihsesudohdatang keterattganl,ang jeLas kepada mereka." (Ali
Imran: l0-5).firman Nya: "Sesungguhnt'a orang'oronglatlg memecahbelah
agantatl\:a dan nrereka (terpecah) menjadi beberapa gr.,longan,tidak ada
sedikitpttntanggurtgjtn'abmu terhedepmereka."(Al-An'am: 159),firman-
r\"yajuga: "Dan ta'atlah kepado Allah dan Rasulnya dan janganluh kamu
berburtuh-bantahan, v[tg rnenr:eltabkonkantu menjadt gentar dan hilang
kekutttorrnru"(Al-Anfal: 46), firman-Nya yang lain: "Kemudiun mereka
(pertgikut-pengikutrasul itu)nrcnjadikanagamanrcrekaterpecahbelahmenjadi
beberapapecahan.Tiap-tiap gokntgan merusabangga denganapa yang ada
puda sisimerekt(nusing-nwsing)." (Al-Mu'minun:53),danfirman-Nya:'2arlrl
hari yurg di wuktu itu adu rnuka rang putilt berseri, dan ada pula muka tang
ltitantnturunr."(Ali lrrran: 106).tbnu Abbasmengatakan: "Wajahorang-or-
angyangmemegang sunnahdanselalubersatumenjadiputihLrerseri, sedangkan
Seorang Pembuat Qiyas Tidak Letrih Baik Dari Pembuat Qiyas yang
Lain
Orang-orang yangmenolakqiyasmengatakan: Jikaqiyas-qiyastersebut
salingbententangan di antaraparamujtahid,jika disebutkan:Setiapmujtahid
adalahbenar,makaharuslahsesuatuitu dengankebalikannyasama-sama benar;
danjika dikatakan:Yangbenaradalahsaru,danitu adalahperkataanyangbenar
Akan tetapiseorangpembuatqiyas tidak lebih baik dari pembuatqiyasyang
Iain, apalagiqiyas :7abah (yang serupa),karenacabangitu kadang-kadangdi
dalamnyaterdapatdua bentukyang serupadengansesuatudan kebalikannya,
sehinggamenjadikansalahsatunyasebagaiyang benarbukanlahhal yang lebih
baik dari kebalikannya.
Merekajuga mengatakan: Nabi SAW telahbersabda:"Aku telahdiberi
semuaperkatattn,dan hiknnh-hikntah telah diringkaskan untukku" . Jawarni'
al-Kalint adalah:Lafadz-lafadzyang universaldan umum yang mencakup
bagian-bagiannya. Jika hal itu dibandingkandenganpenjelasannya yanglebih
banyakpenjelasannya,makaia tidak akansamadengankalimat yang universal
tersebutyang merupakanpenjelasanyang sempurnayang menunjukkanpada
lafadzyanglebihpanjangdarinyaataulebihpendekpenjelasannya. Sementara
itu, kalimat yang universaldapatmenghilangkankeraguandan mengangkat
ketidakpastian sertamenjelaskan maksudnya.
Dalam sabdayang lain, beliaumengatakan: "Janganlahkatnumenjual
setiap ukuran dan timbangan dengan;-anpiserupa kecuali ukuran dan
timbanganitu seimbang". Ini lebihjelas, lebih nyata,indikasinyalebihjelas
danlebihmenyeluruhdaripadamenyebutkan 6 (enam)macam,dandengannya
menunjukkanyang tidak terfokus macamnya.Maka, kesempurnaanilmu
RasulullahSAW kesempumaan kecerdasannya, nasehatnya dan kefasihannya
sertapenjelasannya
menolakhal tersebut.
M e r e k a m e n g a t a k a np u l a : H u k u m q i y a s d a p a t s e s u a id e n g a n
kebebasannya yangaslidandapatpulaberbedadengannya; Jikaia sesuai,maka
qiyas itu tidak mendatangkanmanfaat apa-apa,karena tuntutannyatelah
an,{,erupps€,{rbrnlEleturnqulo{rptedEpnlr Ieq
euctuteS€q'rpef p,(51-3ue1ue1
16yg qelplnsc6 €tuaqnerr e,(51-urp qe11y
3ue1ua1
rJepelrJoquBIJpsup.laq qencal r(urnqulaiuaru {ntun c:to refundruaurleprl
etr:{'rurpq uelBC €,{uIllcqes3up,{Ieq1n1unqeqasre3eqas e,(uue11e33uruau
uep'p{ereur r8eqc,(p-eluqcduesuleq€ues e,{N-up?qpuo{uep e.4N-Equ€q
-equeq upedale,{N-u€eturre{ rBeqqcqasreSeqas e,{51-urlenq:ad
uelrpefuaur
BrO '(uluaq n€tc qpluuad) uDqDLpltlltz tqo1nrytdntaq 3ue,{e,{g-uerurr;
eues 'eFuue{qr[€/t\euquJotE16lp,trququ,{11-r:rpSueluete.{N,uenqe]e8uaduep
'e.{uueeperaqer{rAeqE,{N-{EpuaqaI 'p,{udEpeqla}p,{N-ueclur:a1SunpueSueu
nlunsasuelqlle,rau 8uu,( qellv un{nH :ue1u1n3uaur e?nf e1a:011
(0gl :ruB,uV-lV).,DlaJawDutDs.taq tlos tpoluaut(olltd) tnl! nuDl
qoluoSuototlow 'uoylsqos.tadwaut o\ataur Dlr[,, :uprxlqleq ele,eI qu1ly 2,u,{p
-lnsud qalo ulnd lepr1 uep zfuueleluaqrp Ieprt Suuf ntensesurtleluequatrr
s r C JB , { q D qq e l l V u e l r s l e s r a d u e u u c { q a l o q r p 3 u e : o a s e se u e u r r e 8 e g
'efg-elrraq qulppe qellv urnlnq cuclel 'ueleq nlr ucp
lelBq nlr e,{\qcq
qelV upp efuuelredue,{uaurry,,e,{uuelurernqAueru upp u,{uuu11eleq8uaru
qelal PtC e,/\\qEq JIAS qullv uep EtuequBlJestplaquBr?q rur unp I?lEqrul,,
uu{?le8ueru8uB,{se,{rblznquad 3ue:oasuedelSunu,{u1cq elnd uurlruaq
'l?un r3eqeXutucgucru nlndepe leprt uup nlpnsas
mua8uaruuunqela3uad qEJuB{nq n1ruueSnpuep 'uee8np-ueeBnp up{mseplaq
u u { n { e l l p e , { u u e q enu? r a d r u a us u , { l bt c n q t u e u 3 u e , { S u e r o - 8 u e r o1 e q r l
ruel 3uu,{lnqasralse.'{rb-se.,(rb uep :esaqurrSeqc5:uelete?uaute1ara11
'ururlu,{1epua1uefuap uulqelellp
ledepIEpn lnqaslal
ueurle,{e1qeqas'rur1e,{rp 1epr1 ufuue:euaqel Suuf nlenses ueSueplelSuurp
tpdepryprl uep rur1e,{rp qelel e,(uuuqseal eua:e1 '?ue.nqrp e,{uueletu8uaur
e l e r u ' u , { u r 1 s uu c 8 u a p e p a q r e qe r n l r g e , { u u c r l s e a lu e i u a p l r s r l ? a l e l
sOz - "'BrxE ad n{ng
B.(uqnr{r8ueu epeIBprtqer{edV'ntr
{ntun lurse,^A qseu-qseu
dep?qretuBqnlnqall
Epedu?pJeseqqrqols?,{rbuele ueqnlnqale{pu 'tnqasral qs?u-qsEu lrDpqnpi
8ue.{rure?:uq:aq8ue.{ueelel:ad uelJeseploquep'e,trrlsr:ad
reBeq:aq uep efes
o6 1 rdnlnuau:led?p:{?putnqesJalqseu-qseu B,trq€g:urlele3uau ?ue,{tesrs
3ue,(se,{rbtenquaduredrSuqrSuledy u,(uledup:a1 lusapuaru3ue,{ueqnlnqJ)i
BUa:ulueJetu-u?ceruraq z,{udzpuqral
uelqn[unuad erzJ-cJEJuEpnBrlaqBpqej
-epqesucpp tudep:e1 lefueq rlszdruruep',,edn:asnelr eXuuuBuap erues3uv.i
cde-edetnqas:alpq rped qe1ue1su,{rb eleu 'nlunsas3uu:u1aun{€ n€lenuiel
epedal nlunsasue{qptuuaurcunIp ?IlL, :e,{uleunepedaqueleleBuaurllsrd
,,11VSIq?N eleu'erueSe uep uer8equcledn:eu n1rsefrb e,{urepuuas e,\\q€q
qelppp IAVS qrllnlnsed unurz eped qrffnq ueledn:aru ucqnq se.{tbe,nqeq
ucleleiueur3ue,{3uero-8ue:oqalouelelnua4p ?ue,{uESEIp ureluarO
'€UIBS
HVTTOTNSYU
NVHIVZ YOVd NflI\INCUY)
HVffNH IOVfNSIAIXYOII SYAIO
danmemperhatikannya senamemeliharanya. danjugawasiatuntukmemelihara
ketentuan-ketentuan yangtelahditurunkanAllah kepadaRasul-Nyadanperintah
s u p a y at i d a k m e l a n g g a r n y aS. e b a g a i m a n da i k e t a h u ib a h w a A l l a h t e l a h
menentukan bagihamba-hamba-Nya ketentuan halaldanharammelaluitiman
Nya danDia mencelaorangyangtidakmengetahuiketentuan-ketentuan yang
telah diturunkanAllah kepadaRasul Nya, dan yang diturunkannyaadalah
flrman-Nya.Ketentuan-ketentuan yang telah diturunkanoleh Allah adalah
berhentipadabatasnamayang dikaitkandengannyahalaldan haram,karena
itulah satu-satunya yang diturunkankepadaRasul-Nyadenganapa-apayang
telah diletakkanbaginyabaik dari segi bahasamaupunsyari'at,yang ridak
termasukke dalamnyasesuatuyang bukan letaknya,dan tidak pula sesuatu
yang merupakanbagiandari letaknyakeluardarinya.Sebagaintana dikctahui
pula bahwabatasangandumtidak tcrmasukke dalamnyabayam,emastidak
termasukkapasdan setcrusnya.Dalant hal ini, orang-oranetidak berbeda
pendapatbahwabatasansesuatuadalahsesuatuyangmencegahyang lainnya
masukke dalamnyadan mencegahkeluarnyasesuatuyangmerupakanbagian
darinya.
Sedangkannama-namayangmerupakanbatasanatauketentauandi dalam
firman Allah dan sabdaRasul-Nyaadatiga macam,yaitu:
Pertama, nama yang mempunyai kctentuandalarn bahasa,seperti
matahari,bulan,daratan,lautan,siangdanmaliun.Maka orangyangmengartikan
n a m a - n a m ai n i b u k a n p a d a s e s u a t uy a n g d i n a m a i n y a( s e b u t a n n y aa) t a u
mengkhususkannya untukbagiannyaataumengeluarkan sebagiannya darinya
makaia telahmelanggarketentuannya.
Kedua, namayangmempunyaiketentuandalamsyari'at,sepertishalat,
p u a s a ,h a j i , z a k a t ,i m a n , i s l a m , t a k w a d a n s e j e n i s n y aH. u k u r n n y ad a l a m
mengartikannyabagi sebutan-sebutannya yang merupakansyari'at adalah
sepertinamayangpertamadalampenerimaannyabagi sebutannyayang berupa
bahasa.
Ketiga, adalahnama yang mempunyaiketentuandalam tradisi yang
belumditentukanolehAllah danRasul-Nyadenganketentuan selaindaritradisi
yang telah diketahui,dan tidak ada pula ketentuandalam bahasa,seperti
perjalanan dansakityangmenjadialasanrukhshah(keringanan ibadah),bodoh
(linglung)dan gila yangmewajibkanuntukdikarantinakan, perselisihan yang
mengharuskan menghadirkan duapenengah, nrrsl,az yangmembolehkan pisah
r a n j a n gd e n g a ni s t e l i d a n m e m u k u l n y a ,k e r i d h a a ny a n g m e m b o l e h k a n
dilakukannya perdagangan, bahayayangdilarangdi kalangankaurnMuslimin,
dan sebagainya. Penerimaanbentuknama ini bagi sebutannyayang berupa
tradisi adalahsepertidua bentuk namayang pertamadalampenerimrlnnya
bagi sebutan-sebutannya.
'sn,{rbuclqntnquau 3uc,{qnlcla.raur
'lnqesraluEntuetal-u€ntuata{ eped e,{u1r1ep-plep r.rcpefuleq uB{uoqueu
)ppn uppdnr1nJ3ue,{nur1trlrlruraruleprl 'rur uEnlualel-uenlualel(rs{npeleu)
ueleueq:apa,{uau8uc,.(Sueroe(ueg se,{rbue)qn}nqueu 1epr1e,{udepnqret
ueereqrlaured
uep lnqasrateureu-r?urEu uenluelr{ 3uu1ua1 uenqela?ue4
tersebuttertulisatauadanashnya(ntunshushah).
Parapenggunaqivaskemudianberbedapendapatdalamperkarayang
diqiyaskannya(mahallal-qivas).Sebagianbesarmerekamengatakan bahwa
perkarayangdiqiyaskannya adalahdalamhal nama-nama danhukum-hukum.
Kelompoklainmengatakan: Bukandemikian,nama,nama tidakdapatditetapkan
denganqiyas,akantetapiperkarayangdiqiyaskanadalahhukum-hukum.Kemu-
dianmerekaberbedapendapatpuladalamhal-halibadah,bahasa,balasanatas
suatukesalahan,sebab-sebab dan lain-lain. Sedangkansebagianyang lain
menolakhal itu, kelompoklain mengecualikan balasanatassuatukesalahan
dankafarah(denda),dan kelompoklain lagi mengecualikan hal iru ditambah
denganscbab-sebab.
Mereka masing-masing membagiqiyas tersebutmenjaditiga bagian:
Qiyas yang lebih utama, qiyas yang sederajatdan qiyas yang lebih rendah.
M e r e k ak e m u d i a nm e n d a h u l u k a yna n g u m u m a t a u s e b a l i k n y ad, a n j u g a
mendahulukan berita(riwayat)ahad(perorangan) yangshahih.Sebagian besar
merekamendahulukan riwayattersebut.
Abu Bakar bin Al-Faraj -seoranghakim- dan Abu Bakar Al-Abhari,
keduanyabermadzhabMaliki, mengatakan:Qiyas didahulukanataskhabat
wahid (riwayatperorangan); tidak mungkin bagi merekaatau bagi siapapun
dari paraahli fikih untuk menolakpendapatini, akantetapiitu pastimuncul
karenapertentanganmereka.dan merekaterpaksamendahulukannyadaripada
haditsmursalatauperkataan sahabat.Di antaramerekaadayangmendahulukan
qiyasdan ada juga yang mendahulukan haditsmursaldan perkataansahabat.
Sebagianbesar dari mereka -bahkan secarakeseluruhan-kadang-kadang
mendahulukan qiyas,dan kadang-kadang pula mendahulukan haditsmursal
danperkataan sahabat.Demikianlahpertentangan merekapadatarafpokoknya.
Sedangkanpertentanganmerekapada taraf penjelasanberikut kami
sebutkancontoh yang menunjukkanlatar belakangqiyas mereka dalam
persoalantersebutsebagaiqiyasdantindakanmerekameninggalkanyangserupa
dengannya atauyanglebihkuatdarinya.Ataujuga merekameninggalkan yang
semisaldenganqiyastersebutataulebihkuatdalampersoalan yanglain, yang
samasekalitidak adaperbedaannya di antarakeduapersoalan
tersebut.
, I c P l l u l r s l u u Luuu l J u c p : . r : r .
ucp qISJaq3uc,{.ltetpefuaruledtrppuln{ uudepueeueurc3eqrpul uedrpu:
ueiuapuues er uelSuepas'uEsruelu uElIsE.{rbBuaur 1rpr1t1a:aur
'unur11 ri,-
-uu1uun3:adruaru uele qsede1a:au 'qe1us n1rsc,{rbe1rI uep 't,{uuc11c33urue:
u ? I B { E p r } e l a , r a u re , { e c s r u ' l B u a qr u r r ^ c , { r br { r I u, {u uc 1 sc , (rb3 u a;
'ucdcpua:rcqnlnlJsselcn1rpq urlse(rbiu:';
IBprl ulel 3ur,( tcdrpuadrdc1e1
E{arau uppBurn) r[rquesuradrre ncteuzdepuaun3uapnqpn^\utrIqaloqurar:
e{erau c,rqcqqEIcpesu,{rbnunS3uad B:ndueBuetueuad qoluocc:c1uerq
SVAIO YNNOONgd
YUYd NVONVINSJ,Ugd HOINOS
dallm dendanva.danharta\,an-sdikeluarkandllant zakat.Inijuga rner.upakan
qilis yan-ssangatrusak.Dalam kasusini. merckajr-r-ratelah mcninggaikan
q i i a s y a n gl c b i hb e n a rm c n u r u lto s i k ad a nn a l u r -vi .a i t uq i v a sa i r i n i y a n gt c l a h
d i p c r , t u n a k aunn t u ki b a d a hp l c i ap a k a i a ny a n gd i p c rq u n a k a n u n r u ks h a l a tt.l a n
a t a sk e r i k i l v a n g d i p e r g u n l k a n o l c h p a r ap e l e n r p aj ru n r r a hu n t u kk a l i y a n g
p c r t a n l ab a g io r i i n gy a D gd i p e l b o l c h k am n c l c r r p a r k l n n l lk c m b a l iu n t u kk a l i
v a n gk e d u a s, e r t ap a d ab a t uy a n ut l i p e r g u n a k aunn l u kr l e l e n t p a r . j u m r as li )t t u
k . r l it i l r ,J i e u eri t i l uI i d J kl d r rl i . 1 r . r r 1 a .
N'lercka.jugarncn_r-rtliyaskan air ytng tcrkenanajis cluntitlak hertrbah
baik rvarnanya, rastnyamaupunbaunvadcnganair vang lcllh berubahkarenl
,tcrkcnanrji5, baik walnanya,rasan),tmaupunbaunl,l. Ini ntcrupakanqil,as
y a n g s a n s a lt a u h d a r i s y a r i a t t l a n l o g i k l . a t a u r r i u n g k i ni n d e r a .D i c r e k l
rncninggalkan qiyasyang lebih benar,ylitu qiy'asnya padaair.r an-lntcnimp.r
najis:Makacliyasair I'angterkenanljis dcnganair 1'anunrcnirrpanajis.|cnuan
kcsamarnukurannya.hakckatnyadan benttLknva adalahlebrhbenardlripada
q i y a s 1 0 0 ( s e r a t u sl i)t c r a i r v a n g r e r k c n as a t l rh e l a ib u l L ra n j i n gd e n g a nl ( ) 0
(seratus)litcr air yanedicarrpur-klndengln air kcncing1,lng juga
-junrlahnva
1 0 0( s e r a t u sI i)t e rh i n g s am c r u b a h n v a .
Parapenggunaqiyasmcngqil,askan wudhu dartrnandjbeser(farrrrbrl/r)
p a d ai s t i n j a ' d a nm e m b c r s i h k akno r o r i i nd a l a n l t a l k e - s l h a n n y ar J n P ]l l r J t .
Mcrckatidakmcngqiyaskan keduanyapadatayanrmum. sechngkeduanyalebih
serupadengantayarnmuDr daripadadcnganistinja . Mcrekamcngatakan: Jika
seseolang yang.junubtcrjunke dalarnsumur(air) untukmcnganrbilcnber dan
i a t i d a kn i a t m a n d i .m a k ah a d a t s n vtai d a kh i l a n g .s e p e r tvi x n g d i k e m u k a k a n
olehAbu Yusuldanini bertentan-lan dcnlln asalnya(pokoknva].),aitubah\\,1
t c r s e n t u h n ybaa d a ns e o r a n yga n gj u n u bo l c ha i r d a p a tn r e n s u c i k ahna d l t s n y a .
m c s k i p u ni a t i d a kn i a t .M u h a m l r a cl lt c n - g a t a k aH
n l:l i t u ( s c o r l n gj u n u by l n g
rnasukkc tlalamair) dapatmcnsucikan hadatsnyldantidakmerrLsirk air.terscbut.
akln tetapi hal ini berllr.rlnan dcnganpokoknl,a.yaitLrbahu.aair tcrsebut
rnenjadirusakkarenatclahdipcrgunakan untuk nrcnsuciklnhldarsrerseDut.
Dalamhaltayammuntsarnpaipadakeduasiku.ntcrekamengqiyaskannvl
membasuhkeduatangan.Mcreka tidak mengqiyask.rn mengusnpdua sepatu
sampaikeduamatakaki padar.nentbasuh kaki sampaikcduamatakaki telscbu(.
sedangklnkeduanyasana sekalitidakberbeda. Sesungguhnvaahli haditslcbih
baik dalamnempcrgunakancliyasdaripadamerekascbagaimana pula nrercka
(ahli hadit:;)lebihbaik dalarnntemahaminash.
Kasus1'anrntenghcranklnadalahbahu'l merckamentqiy:Lskan orang
lnu nrintlenganorangkafir dalarr pe-ltksantlnqishashatasj i\\'l r:liinhartanyii.
dan merekatidak mcngcliyaskan seclrang hanrbayant rnu'nrindelgan orlng
vang merdekadalampelaksanaan qishashatashartanya.Merekarnenjaclikan
211 I'lamulh{urvaqi'in
glz - '-BtuBuad nlng
'c,{ur1Ic,r\cpcd
uc{lrue:-rlplrp ciusnrlqJs 3ur,{ curnrad 3uc,i ln1rqsr.nrplrrlrllp c1rI rdr-rdr:
les-lutturaq 1r:pr1 r,{uqrpn:^as nl1e,nureurndul:sa1ucp'e,iueuarclSucrnyrq
rpufururnlr ntlc^\ N8iurrlJr-'currlrrd 8ur,{ tcloqs nt{r,\\ qrlurlnq lnqJsr.l
llrlPq:^ nt{il,r rnPsl ruclcPc,(utnlirel.rs rlus?urcr Suni(nl1c,r'qcqJs a,(Jrueq
Iupn) Irsnr urpuo:^ rilr:-r,{rb cf,urrpul:rs cururrcicq'n1e1r,{uurruurqlrpriar
ur:rynfunuaur qlpnsrfesn1r1r:qlryru 'sr1al'iucr( qruun:-uepr,\uuriua,na1a,{u:.r
urclJ)^ ntrns::^r?pr1ept1rursr'{rbrurl:p rp undrls:11 qnqnslrlrll\ nl\jrl,\r-'p.n
ucSuap rpeq.req rr r:ryLu'urry iuri p1r:qsn11e.rn1re,t tlncl uu.tndura.- ;-uc,{nlyr r.
e1 lnseurcurncluras 8ur,i nt1c,nurp nnlJI er 'icqse lelpqsurJup ;-uuprsillr!
rprfuaruu,{rgclcqs cfiurrlcs'crundurrsryprySur:i nl)c,\\ J) lnseur eurndur:-
;-ue,{nlry,tr rlcp .runllr{qrlJ} lr ;qnqnsnluqs ulln{rleur cr lws rprcl r tqr-
qcJcpcrur It;q rnpe) rrua;-ualurlcia[r ulr]prqurJ4 l,'(ur:npa1 ur-'1--lur--iu:t;
sclaf ucp (.rruaq)qrqpqsiur,{ qr:uuns'nlr crltuaut.s qcs uiutrllqs llrrL:
'Irlll|l ntPs^ rPqselelEqsuer{Ercs^lelJu.r qc1al3ue:oasas ur)p'ull?uaqial r]cqelrri:
rlrf uc13urpc.- '1r1cq r'(utu1r:qs r)lcru trrlri nlrr-rlnqnstrlcqs ur)uurslll:r::
q r 1 a 1d u u : o a . ^ ausE p ' 1 q r e t r i r q c t r u r c 1 r 1 : u l > l l l l i u a r u r ) J r e L u r { l u u r .
1n:nuaLu e,{uunlnq uurcsirru,{ Ilrq pnp rrcluc uolcpequeu ollJ.rJtrl\l
T{IVT
CNVA IVUYAS VdNVJ JYUYAS
NYIOVflgS SVJV NYIIVHUSd
satudcnganyanglainnya.Scmcntarr.Nabi SAW tclahrrcnjadikanperrenuhan
atasseluruhsyaratniklh ylnr rrembuathalalnylwanitabaginyasebrL;1ni scrLr;rLtr
yanglcbih utamadariprda mernenuhiselurulrs1'aratsvaratnvasecaramutlak.
sedangkanmcrcka tidak mcnjadikannvademikian tanpakeseluruhansy'arat
tersebutdan si isteri ntenjadilebih berhakklrenl tidak terpenuhinvasylrat-
syarattersebut.Kcmuclianmcrckarlenjadikanrrcrncnuhisvaratseoranc\\rakif
yang bcrtcntangan denganrnrksud Pr:irrDirat 5r'r.rrinl, sepertimeninggalklrn
nikahatausliuat sl)alatdi tcrnpalyans nranashxlatitu disyaratkandi tenpal
te|sebut.rneskipuntclrpntitu cumasatu-slitur)'ldandi sampintnyaadamcsjid
vanglcbih besardrn.jamaah kaunrMuslimin,scnrcntara itu Pcnbrut Stwri al
tchh menghilangkrnsllrlt ini clalarnhal nadzar1'angnerupakanpendekatan
n r u m id a n k e l a a t a n
k e p a d aA l l a h ,s e h i n r g ab a g i n y at i d a kd i t e n t u k a tne t r p a t
shalatuntuk orangyangbcrnadzaritu kecualitiga n)csjid. Sedangkan seotang
yangbernadzar disyrratkanuntukmenentukan nadzrintl,l.ltrlu PtntbuutSyuri'ttt
membatalkannya k a r c n l k c u t a r n a a ns e s u a t us c l l i n n l ' a r t a u y l n g s i l n r a
dengannl,a. Jadi bagaimanas),rrrl seorangu,akif di rnanayanu lainnyalcbih
utamadaripadanya danIcbihdicintaiolehAllah danliasLrl-N1,a nrenjlclisesuatu
yang lvqrb dipenuhi'?I)enentuan shalatdi tcmpattcrtentuyang ticlakclicintri
olch Pen tutt Srnrr'rz bukanlahpcntlckltln kcpada-N1,a, dan sesuttuyang
bukanpendekatan kepada-Nvatidak rvajibdipenuhidalamnadzar,dan tidak
benarpula disyaratkrnnya di dalamsakaf.
218 I'larnulMuwaqi'in
6IZ -- "'r?ruPlradnYng
i,lrnri
qrqalucp.rcueqqrqalt.'{uuluursluleclrurur 3ur:,{c,{5i lnsl}l ucp qt11ytr.rr,(s
urlleiSuruaurucp JrIe,\\iur:ors telc,isrlnlriulrrr )inlun qruun\^-qpuun:^ unp
uelqrfe,nrpqrlat 3uc{ 1eq-1eq ur11r:iSurrr:ru ntrr,('tc.te{:^ rqnuJurJur ursn.nqe)
nlcnsnr{uepeurlSunrucucurrr:3rq'clll\ 'rsnndur;plxlrqs urplesqruunsnrll'
(qpuuns){rllPri psrnducp lcyrqsnpcciulpluruln qrq:J3ur,i qruunsnr}r qrftl,\\
3ue,{nlensasurllcfiurrr:rLu1n1un1c.rc,is mtltcln.rlruuctlrurap1cqr rrqrq nlLri
'(qc)rueu qnlru urllciiuruarrr ucp;-urfncluaru
Wpn) 1r.m{sulSurp r,{u1rL1
purn:-rul a,..c.,{N ins|u rrt]prlrllV qrlo rrulqlp iuri(,n,{uuniurp ucin:lual:aq
u n p ( q r l J n l n s r d / 1 r . r r r . l{l5n q r u r d ) , ? . r r . i {p n s l r u u c i u c P u ] r Lr \ \ r [ . r r q
8uc{ nlen:^as qpllpc nlr pq r(uqniiun:-as.. :r,{lrrpude)iul}iulu{rp r{lI plnd
turrun;3cquep'..rle-.jJs- pulls r,iurllquclnpr Irprl nrruitlltpull l.{uqn;-3rrn\:S..
: r , { u r p c d : 1 u i l r l u l c : l r pr l r f r u c u r r c i c q ' r p r t q r q r l i l l r r l l d u r l r f u r f u : r - r :
3 u u , {u r ' : 1 r ' : p uLr{1r l r u a u l r u l c l t r c ) l u r u' . . c l l t q x ( ll n l t r r r : l l r d r p u a L LLll r \ :
nrurl'u,{urrc11e33urueu nlucl ulrf uep'tllqtd nlrs ucllrdcpuaLuul?)cnLuf..
r{crx'rur 1u:c,{srqnuauraru eliur:t uelup nlucuBqul,')lrnlJiu:ur nrutl e1rf.
:e,{uepcclal ur:;r;1c1rp elrf'1c1r:;q ;-rn:.{iur:olrs l,rqrq r3r1uclniclrp 1cr:i
'cfuunllulsleleur ua;-asrlscclcr elerrr'.,t,{ucllqlcl,rrseq
qrqJluppnll lrq u.:
qellV qalorrturorpqrqJlut;pirructnqrqalqtltpc 1.,{uurel ;uef u,$quqnulit ri.r r
i?,\\BZZVqcllV BpBdall, p ullltclepuau ucllt lllprt rur ral)cpUtJ..:r:iur|r;; i
ullrtu{rp f,IrI qc11yuptdal c,{uur1t1]{epueu uL)u ntr lcq B.rqcqr.iuur.'r_.1r}-r:
lnJnuJu 3uc,{ nlrnses )nlLrn uiuutl.utnlai;-uaur qclc,iueqDr c{xLu r--i!-r:-
Bua{ qEIat3\- uc)ituepagqr11yr'rpe dl1tiuurp u|lplrpueru lcdrp;uc i l[:.=\
maksudparawakif, yaitu bahwamerekabermaksudmenenangkan diri mereka
sendirisupayateguhmelaksanakan sesuatu untukberibadahdanmeninggalkan
nikahyangmenyibukkanmerekasebagaiupayamendekatkan diri kepadaAl-
Iah denganmeninggalkannya. Maka, RasulullahSAW mengemukakan sabda
d i a t a s .d a n b e l i a u m e m b e r i t a h u k abna h w a o r a n g y a n g t i d a k m e n y u k a i
sunnahnya berartiia bukantermasukdlri golongannya (ummatnya).lni sangat
.jelas.Oleh karenaitu, bagairnanamungkin hal itu diperbolehkandengan
meninggalkan sesuatu yangtelahdisebutkan olehNabi SAW bahwaorangyang
membencinya tidaktermasukgolongannya'1 lni merupakan bagiandaripersoa-
lan yangtidak terkandungdalamsyari'at.
Pendapatyang benaryang tidak bertentangan dengansyari'at adalah
dengan menyatakan bahwa syarat wakif sesuaidenganKitab Allah SWT (Al-
Qur'an)dansesuaidengansyaratyangtelahditentukandi dalamnya,danyang
scsuaidenganKitab Allah dansyaratnya, makaitulahyangbenar.Sebaliknya,
yang bertentangan dengannya, hal itu merupakansyaratyang tidak benardan
ditolak, meskipunada 100 (seratus)syarat.Hal ini tidaklahlebih besardari
penolakankeputusanseoranghakim ketika ia menyalahihukum Allah dan
Rasul-Nya,dan demikianpula denganpenolakanfatwa dari seorangmufti.
AIlah SWT telah menjelaskantentangpenolakanwasiat dari seorangyang
menyimpang dalamwasiatnyadanorangyangberdosadi dalamnya,sedangkan
wasiatitu sendirisebenarnya dapatdilaksanakan dansahuntukseseorang yang
bukan kerabatnya, dan itu lebih luas daripadawakaf.PembuatSyari'attelah
menegaskan penolakansegalaperbuatan yangtidakpernahdiperintahkannya,
sehinggasyaratini tertolak(gugur)dengannashRasulullahSAW,dan karenanya
tidak dipcrbolehkan bagi siapapununtuk menerimanya, menganggapnya dan
membenarkannya.
Kesalahan yangmengherankan dalammasalahwakaf ini adalahbahwa
yang
syarat-syarat dikemukakan olehseorangwakifdianggapsamasepeninash
syari'at.Kami tidak bertanggung jawab atasperkataanini di hadapanAllah,
k a m i m e m o h o na m p u n a na t a s a p a y a n g d i s a m p a i k a no l e h o r a n g y a n g
mengatakannya, dankami selamanyatidak akanmenganggapnashapapunsama
dengannash-nashdari PembuatSyari'at.Jika kita berbaik sangkaterhadap
orangyangmengatakannya, barangkaliperkataannya dapatdiartikanbahwaia
seperti nash-nashPembuat Syari'at dalam hal dalalah-nya (penunjukan
h u k u m n y a ) ,p e n g k h u s u s a a
n t a s k e u m u m a n n y ad e n g a nk e k h u s u s a n n y a ,
mengartikanyang tidak terikat Qnuthlaq)pada yang terlkat (muqayyad),d,an
menggambarkansesuatuyang dapatdipahamidarinyasepertidigambarkannya
konteksnya.Sedangkanmenjadikanucapanwakif itu sepertinash-nashPembuat
Syari' dalam hal kewajibanmengikutinyadan menjadikandosaorang yang
meninggalkansebagiannya, maka hal itu tidak dapatditerimaoleh orang-or-
angyangmengetahui. Jikaketentuanseoranghakimtidaklahsamadengannash
'Iniunl}:
utlUequrJui .l_,^{S rlrllV ra-our:rSueil-upluauaq SutlBSuelnq uop.p{uuri
ntt:s3ut:( r.tt:1uu
3uci ut:t-Lrrp ;-unlnpulur3ur1tsurle qn11yunp 3uctlp i:r i
dlrlas qr:qrs:J_,\\SrlullV r.np lusuiaqullnq iur:,{ st;,{rburp n,{ et urlcc -:
-3ul,na1aiurrl ulp Lru;-rrulua;racl
rdrlaqoqrr:ue;-utur
ur:sulalir:durrlrurlq
')nlitnl'rd r13q1112;
q r 1 1 yr : i o u r : r s q e l l n l n : ^ r uL l I u U n \L l | ' p. r r : u a q
i u r , i s r , ( r br r r p l B n l ? \ u i r : :
tr\araurlnqesratulqclnsrur.-lad Lullupc \\rlltqrrrp.l.rJl:-t ucp.lr\r.\\ll.lc,i\-lr.j:..:
r . r r r l erpl a r e u u u ; - u u t u e u aqdr l : ^ c l Jul u r ) r r u i pu x n - u c CuIu I I l t l r q r pu c pt i t i . : : :
trdup qrqal1r1e,trSucroa:^ tr.Ill,{s- ur'rr)lrurpuniuap rT:ur .n,{51-1nse6 urr -:
-lV un{nq rqplp,{uaue e,{uu0nlurtJ{ rulquq .yt,r.ru,{5
lrqudulclotrp trnqu;;
izz "'errBurd n{ng
EIIVHVfIO CNVA
ONYUOVOYdsv rYnflUgd VIO
ONVA N\TXV(NII NVONS( VIAIVS
SNUVH IVHVfNgd ONYUOES
VOVdEX NIVYVNSYI( ONVA
fiINXTIH NVYVONII HV) VdV
dln lrilral (tirrbangankeadilan)cenderung
menerapkan yangpertama
ketetapan
yaitu dihukunrdenganhukumansepcrti yang dia perbuat.Berkenaandengan
hal tersebutdalamhaditstelahdijelaskanbahwaNabi SAW memukulkepala
orang Yahudidengandua batu karenaorang Yahudi tersebuttelah melaku-
kannyakcpadaseorangpembantu.Dan tindakantersebuttidak mematikan,
karenrtidakmenepatiperjanjian,sebabseandainya beliaumenepatiperjanjian.
nlakaorangtersebutharusdipenggallehernya.Dalamsalahsatuhaditsmarfu'
dijelaskan:"Burattgsiapa 1'utgnrernbaka4 rnakakani akan ntembakarnya,
datt l:arattg siapu tang nrcnenggelantkart,nnku kemi akan menenggelam-
kannt'a" Dalamsalahsatuhaditsdijelaskan:"Tidak ada qishushkecualidengan
pedang".
ImamAhmadberkata:"Sanadhaditstersebutdianggapkurangkuat,dan
s a n a dy a n g k u a t a d a l a hs a n a dy a n g b c r s u m b e rd a r i p a r a s a h a b a ty a n g
menjelaskan bahwaRasuluilahSAW telahmemutuskan hukumansesuaidengan
kejahatanyang diperbuat.Al-Qur'an, As-Sunnah,qiyas,dan pendapatpara
sahabrttelahmenyepakatikeputusantersebut.Sebabvang namanyaqishash
itu mcnuntutadanvatindakanyang sama.
'rr|.rrlillid jt{u?q
ludnpuau UnIt ltlp .tnqi]:-.r \^lrpxrl
LLrlrlr[)rrJLLr r].rr.tJ5- LIlr)iLnlUJ.r.)ril itIl),i;-ut:.r1;t:,itt_rr,'u:r1ts ;-uli ullllpt;a1Lrc1r,{unq
-Ltla,{uJLtl l . i t r l n l u n u a u r; t r r : i r r r n . r r r r : | t , t)r)l , r I r l r u J - n l l - . L L ru.tr;sr l n { f l l p
1nlun
nlr trrH '(11 :.lnsn,1),./r).1/.2tilnltrtl o.trtttrtllntltrnu)ur :lDpt/ trop n.iit.rrlt opod
tltt Ln)l)l;!1,11):/ L!t)t11.\u n qtu).iuJttt l)t:tt1 n1l14 ,,u uotlJq)!.t:t.iuo.tnltttos olntl
t - o t ) t ! ) uLt I D L ! . tq) t( l , t l n , l t t t l t t l i t o t s . tnsl t ) l ! t J n . J u ) t u D t D y 1 , , : t ; 1 1 1 : t q r : i t r r : m p n r : s
-c. l[)nlr\ lr)ll]I (lL :lnsn,\) ,, tt r!t).1;UD.t)ttttttDl 5trD.tnrln tntlDta,\tta7y
r)1lt1ht4t)ll\/ ut)l lnt!t1t).11s )J1\) ulut)l ltlll):l :/tt.1nq4rq)l uo7x,, ;(D.lut1}Jt1
u!t)lt)l)tlt) t)tD:/.t.)(l t)!u,. :r;,iur:rr:yrrrlls |.irpnls upldal p)r{lJq rlp llIrtaI.Jnsn
t q t l S ;r l t t l t s ; - u l 1 u r 1u r 1 r 1 r : a r t r i u rq l l l J t . l . , 1 ' 1rS
l u l l V s r l r q i u n l r p { t ? p u r } i e qn ) r
u ; ; u r q i s r : . i i r r q u r L L r r r\uc p r l n ) \ j . . : u u ) | l | ) r p q r q r q s r n p J I r u r l I ] C l. . . I ? ) r ? g
nqV rjlrld qrlirpr n1rr|r,isry |.iuqn;-;-rrnsaq..:urn iu:rs.lellrquf,s epqltslJq A\VS
qrllnlnsud.. :t1u1.rat1 qr,isry u,rutplchl .rr:sl:1n)rltJq uup rqrlrrulur Irprl n)if;
' r p l ] l i a 1n l r l l \ \ I ] s r . r J L I
r ) r l J ) ' l i t p u l . r ( j L L l . inLYU: r : i u r I p u r o r L l l l . l I L ur re ) c { 1 ' : p r l
r\VS rlrllnlnsuu I] \\qlrq tnqltt.ti JLLln)r r;-a-ulrJ.rs l1)rrl|il]rrrJursnleusru snlll
qlrull]7.. :i]]r)rJq qr.isly ait iuqujuLrr.rrunlrl ( r:ruils;-r:l( urlirpurl u1?)n)itl:ru
) n t u n u u ) i L r r z r rlpt ) u L l l ) l ( 1 V . . : , \ \ \ . S r l r : l l t r l l t \ r f { 1 : n t : i u : r u u r - - pl t l l a { u . r u r
; - r r l p l s n 1 rn 1 1 rr:r t : p r : rnl 1 t u l p ' i l t r l r . - t J . rn: r) lu u l l ) u l . ( ) q auI ; ; u l q a s . l l I r L l r . r i j L u r ! L
q r u l u z u t l l P r l t t l J \ . . : r l u ) . r J qn 1 ( ] l n q J \ ^ . r a: -l t r p l t qu u ) l t l l . l J J u r r Lqt u , ( \ l y
ulllPnLLrJ) rpr.rJq I\vs qrllltlltsull ltultLLrrprlilttnu Lu|Ilp n1r;'u lirnSu:iL:
;-ur,(,,11yq rqu\ r,lJls1;-u|rots qr:;r:sn r;t ,11,r'5rqrN r,rJtsr;-rrlloa.-qt'1r.
r u r . ( s q r : 1 r qr rrq: u n : 7 : - n l n ; l r J Lqur ) l J l A \ V qr q u N r . r J t sur J t s l . . : l u r ) r a qq n i s r y 1 x L
\nl\ llllt l.nrrl)ltq qrqlrq\^untlltDlp ultlll lr.riirrI) rur qlsrl clr:1iLre1 ll..trrl5
',,.lrlDg nqV D.\ut.rttttlrlnptpn utt
tpt.isty n.tttLlttl'5'rrirr.a1.,, ;spqs5.1..;
c,ic.rJsl{u^srV uprd;lI Ir-rrJiur/11V\-rqlN nIltl LLnlrprJ}qcurltzl:it-;iurqasqrur.7
u r r l r J ) n lr l i r l u r L i r l r J uurl r I . r l q q l i s r y n 1 1 r u 1ll)tJrl urp tildns rll,isry r:pr.J-:.
) u l l . r L r r , \ \ \ / ( l l r l l n J l r \ l t d u l r p n r l r a X r : , i u r q l . r c t r r l rur rl p u i u r l r n s j l l i u : p u : - _
l l x l r : pI n p n i ) ; ' u r ; p a sn 1 rn 1 1 r t ; - u l , ( r l r : i s r y r : i i u r q t : - t , { u r J l n s u r : 1 s r : r r ; i u . _
q r u r t r z . ( r l u , i s r V ) q u . l r l r l nr q O\ . ' U q l r . I l n dq r l o u n 1 n 1 1 1 rtpu n , i u u t { r l ) U nL r r ; - , - : -
ut',trulrJrJqlllllrl) LmlrfrJtl llrlllnLr.rLLr nrirr-lJlsl,r.ratsr c,iLrtptiiunsag.. :r_'tr,',";:-
c r p r : , i r : . r l .sr | s u I r l l l t t q J J q u l P r ;i L t d r l t r q l - u . I tql l l u r l ? Zr I | u r q r , { s r y u r l r r , . , : i
If; - "'eurcuadnlng
xodl Io'IEy
VNO NYXYYNHISXI( ONVA
TI'IV( NVIVNYflX NYXdVIfl t{fl I^I
IAiYIYO IAIV'IVONSW
SNVA VSI'IVNV VANNAUSd
Pendapat Alternatif di Antara Pendapat f)ua Kclompok
Orlnl-ollng vangrroderatbcrkata:"Allah SWT telahmenurunkanAl-
Q u r ' a n d a n t i n r b a n g a n( k c a d j l a n ) t. i i m a n ar r a s i n c - r n a s i ndga r i k e d u a n l , a
d i t u r u n k a nd i d a l a n r a n g k l n r c n l a l i np e r s a u d a r a adna n r n e n g h i n d a r i
pcrurusuhan. Sebagair.nana tidak teljadinvapedcnttngan(bcnturan)di dalarr
A l - Q u r ' a ni t u s e n d i r ir.n a k ad a l a n tt i m b a n - s a( kne a d i l a ny)a n gb c n a r p u tni c l a k
a k a nt c r j a d pi c r t c n t a n g aD na . n a n t a r aA l Q u r ' a nd e n e a nt i m b a n g a(nk c a d i l a n )
itu tidak akal tcrjadi pertentlngan.Oleh karenaitu maka kamu tidak boleh
nlempeftentangkiin dllil nashyanl henar(shlhih).cl:rnnrenrpcrtcntangkan qivils
yang shahih.Karenatidak ada pcrtentanglnantaradalil nashyanl jelasdan
s h a h i h . l e n g l nq i 1 ' a sy l r n i rs h a h i h b. a h k a ns c n l u a n ) ,saa l i n gn r c l c n r k a pdi a n
salingmcnyempurnakln. Dinranasebagian membenlrkandanmcmpersaksikan
scbahagian vanelainnl,a.sehing-{a selantanl,a tidakakanadapcrtcntiurgxrl illLurlr
q i l , a sl , a n gs h a h i hd c n g a nn a s hv a n gs h a h i hN . a s hS y a r i ( p c m b u ast y a r a ' )i t u
terbagikcpadl dua nrrc:ir.u.vaitu: bcrita dan per.intah.Antara berita Svitri'
dcnganakal sehaf tidak akar ada pcrtcntangan. dan ia tcrblgi kepadadua
macarn.yaitu:Nash(berita)yansrrrenvcpakatinya dannrenrpcrsaksikan sesuatu
yang dipcrsaksikan akal sehat.blik secaraeiobal maupunsecaradetail.Dan
nash(berital yang bcrdiri sendiri(tndepcnden)yang hanyadapatdijangkau
denganmempcrhatikanuraiannya.rrllaupun uraiannyajtu bersifatglobal.
Demikianjuga halnyadenganperintahAllah SWT dapatdibagi kepadadua
bagian,yaitu: perintahyang dipcrkuatoleh qiyas dln tinrbangan(keadilan).
dan perintahlang bcrdiri sendiriiindependcn)yang ridak bisadipersaksikan.
a k a n t e l a p i l i d a k b e r t e n t a n g a nA. d a n y a b a - q i a nk e t i e a d l l a m n a s h y a n g
bermuatan beritadianggaprnustahilvaituberirayangbcrrentangan dcngrnakal
schat.Demikianjuga dianggapmusrahiladanyaperintahyang bertcntangan
denganqivls dan tirnbangan(keadilan).
Cakupan Perintah Syara' dan Tindakan Orang-Orang l\Iuktrllaf
U r a i a ni n i t i d a kb i s l d i l e p a s k adne n g a nd u ak e t c n t u alna n g s a n _ guartg e n
v r n ! t e l a hd i s c b u t k a d n i a t a s :s a l a hs l l u n \ a a d a l a l pt e r i n g l t t ayna n ub e r s i f a t
perintah.dinranaperingatrnitu berkaitaneratdcngansegalt tindakan{)rang-
orarrgmukallal(dervlsa)baik itu bcrsilatanjuran.larangan.perizilal, rraupun
bcrsilatpergarnpunan. Denrikian.jutahalnl,aciengan peringatanyangbcrsitit
qadari (ketentuan). dinttna secarakeseluruhanmencakul.r ilmu. tulisan.dan
k e t e n t u a nl l.m u . t u l i s a nd. a nk e t e n t u aA nl l a h i t u b e r k a i t a en r a td c n g a ns e g a l a
t i n t l a k a nh a m b a - h a m bNay a y a n gb e r s i f art a k l i f id a nl a i n n 1 , aD. e m i k i a n . j u l a
halnvaden-san perintah.Jarangan. kebolchan(perizinan).dan pengampunan
N y a i t u c r a fk a i t a n n v ad c n g a ns e g a l at i n d a k a ny a n gb e r s i f a t a k l i l i .D e n g a n
demikian.rnakasuatutindakanitu tidakakankeluardarisalahsatuduahukum:
yaitu hukumyanubersifatlarrrrl(sunnatullah) dan hukum yanqbcrsitatsr'rrr'l
-vangberdirncnsipcrintah.
VA\IISIUgd
VTV9gS HINXNH dNYY]NSHI
NII HSYN HVXYdV :HSVN
uvJ,ndss rYdv(Nsd NYYogflugd
y a n g m e r u s a k( m e m b a t a l k a np) u a s a .y a n g r n e w a j i b k a nr r a n d i . d a n v a n g
'iddah (masa
mcwajibkan tunggudalam perceraianlitu terbatas,sedangkan
s e s u a t uy a n g d i l a r a n g ,t e r n r a s u ks e s u a t uv a n g d i h a r a m k a nC . ontoh lain
scandainya paratokohmaclzhab itu rnenetapkan kctcntuanuntukrnadzhabnya.
maka merekaakanmembatasinya kepadascgalasesuatuyanl ntencakuphal-
hal yangdihalalkandanyangdiharanrkan menurulmerckadenganpenjelasan
yang terbatas.ScdangkanAllah dan Rasul-Nyavang diutus yang membarva
firman-Nyajauh lebih marrpu untuk rnelakukanhal itu. KarenaNabi SAW
datangdenganmembawakllintat (perintah)yang bersilhtmenyeluruhyan-r
merupakanketcntuandanketetapan vangbersifatmenyeJuruh yangmencakup
j e n i sd a ns a t u a n n y a d .a ny a n gr n c n u n j u k k adne n , r a d n u ad a l i ly a i t ud a l i ly a n g
berupaperin{ahdan laran-san.
Hal ini sebagaimanlyanr-:ditrnyakankepadaNabi SAW dalamkasus
minumansepertininuman kelasclarilrak dan ninuman kerasdarijelai.Nabi
SAW telahmernbawakctcntLran yangmcncakupsentulyaneditanyakan. serayl
beliau bersabda:"Setiap t'cutgnrcnabukkanitu haran". beliau bersabda:
"St:tiapannl parbuetu \:or1gtidak diperintahkartoleh kotti, ntakt arndl per-
buatan tersebutditolak". Nabi SAW bersabda:"Sttiup pittjunun (hutang)
yang bertujuatlntencarikeuntunga lernu)sukrlDa''. Nabi SAW bersabda:
"Setiap s.,-arattnng tidak terdop(ll delun kitab Allah dianggap bnlal". t.vabi
SAW bersabda:"l)iuujibkon bagi setiapmuslint neliutlungi tlarah, harta,
dan kehormatantnuslin Lairut,a".Nabi SAW bersabda:"Setiaporong lebih
berlnk atashartant'adibtutdirtgkandenganunuknvt, ordng tuenre. dan .seluruh
nuurusittlainnyo". Nrbi SAW bersabda:"Setiap,,angdiadu-adukan(dulant
ibadah)itu bid'ah, dun setiopbid'ah itu sesat".Nabi SAW bcrsabdr:"Seriap
kebaikanitu sedakah".Dan Nabi SAW telahrnenyebutscluruhayar-ayarAl
Qur'an di bawahini secaraterpisahpisah,sepertiaytt yangmcnjclaskln:
" Barang siapu trn g nrcngerjakunkeboikatl.\cb(rat d:.errulrytrrt,ni.rrtt a
dia akanntelihat(balasan)-ttrtt.Dan barangsiopo t'nngntengetjakutkcjahatctn
.saberatdzarrahpunnis<utatlia akcutntelihat(balasan)-ntupuLa". (Al Z:.rlzttLrh.
7-8).
P r d a a y a t l a i n d i j e l a s k a np u l a : " 1 1 c 1o r a n g - o r a n gt a t t g b e r i m u n ,
sa.suttgguhnya (ntittuuton)khtunur, berjudi, (lx:rkorltan untuk) btrhula,
mengundinasibdettganpanuh adaluhp(rbuatatl keji \.angtcrnu.\ukperbuatatl
staiktrr. Maku jttultilttlt perbuatun-perlncttunitu agar kunu ntentlapatktut
keberurllLtngan ". (Al-Maidah:90)
Dengandemikian.makasetiapminumanyangmemabukkan itu termasuk
dalam.jeniskhamar(minumankcras),baik berupabcnda bekumaupunberupa
cairandari angguratauyang lainnya.Setiapmemakanrnakanandengancara
yang batliil termasukkepadajcnis perjudian, dan setiap perbuatanyang
q ? l a t q ? l J V e u B u r e 8 E q e'sr u n r u np l p 3 e sl n q a s l a tu e r l n d u B p u E E S ? n I a ) l
ue{d€leuou q?lal p,{uln{r8uadeled upp InsEd Elpd IeqEpBd.unutn eJBJes
p,{N-uepsBn{a{ uBpuellndc,{uBpeuB)BurAueLU E{ajeN .E,{N-u?Espn{oI ul?Ip
uBn{B8uadpuoslp BduEluerftld ruDJEut nlBsueldElauaule,{uDquep ,u?rfnd
uE{uaqruau [duel upBssn{o{ rrrsJ?rrrnlDsupldclaueu p,{ueq€{aJaw .w?llv
lEpBJrueptsrpnb ueetundtrrasa{u€{8ul3uau qe,(r:upebue_rr1e ue1?uepag.c,{5J
-leulqpr upp ueeuesrylrqe1te{rluq ucp sedal:a1uep Suoso>1 ?ue,( Etc{ n]ES
un8uape,(uuuldeleuaup{elau tr]?p'qEIIV 3ue,{esqrsel uep ueeuesle[rqa1
uerlSutSuarrr qe,{rrequlue.rrlurlcrxr uep qolot ue4 qe,{r:upeburp qe.{r'lqu1
ue8uolo8 enpal ledrpuad rrsp raqunslaq ?ue,{ ruu8e 1o1od-1o1od ruelep
up{epe-Bperp 8ur,{ urnurneltJas qp,prqIBIouarrJ?Ielen1 .1e11r, uep 8ue.{es
Surseq 'urnlnq uelrJeuaru3ue,( qe,{rruqefqe(r:epebuellE uup 'qefrsnfeu
qu,{uepeb ue:rlE uBIEInuaIrp 8ue,{ ledepuadErurJaueurneur {Bprl sr1a:eJ{
'qe11y3ue,{esqrspl upp (qeqas-qeqas 'urnlnq uel3ur8ueut8uE,{qe,{nuqe1
usrrlp ue{Elnue{rp 3ue,{tedepuadlre18ur8ueuruep,rrpbrl uelclsnpuaru
8ue,{qplrzol,nll ue:qr pdepued uelSurSuaruErO tplapotu3ue{ ledepuad
r:ep 3ua,tra1a,{uaur duSSuurp3ur,{ lnqas:al ue?uo1o3unpel qeJoueIBInualrp
?ue,{ledepuaddepeq:a1uellulouad u,{uepeteqrJeuuB{p Erp?IEur ,qeuuns
rlqs qo{ol u?p nlnqpplal zrueln ledepuaduelSunua:au 8ue,{3ue:6
'(ueppeal)ue8ueqruque8uaplensasqrqal
uepue,rn0-ly qalorleledaslpqu1a1rut lEquuC qerqtUu?p I€Ip qaloErrrrJellp
ledep8ue.{ qsuu-qseu qelo uu11nlun1rp qu1a1Sue, rpadas,e:e,(suep urn{nq
uede1ala1 uulep ledEplet3u?^ ryr(rqDqDSDq ,1t1,olwn1uedelaued.L,16Sq€llV
qelul:aduepuezldrcu;clep r[nfua13ue,{uen[n1'qeqas'unInq uedetatele,{uepe
uelselefueuqelatuqebnl e:nd uep'ureur u:ud.nlnqep:a:euuln e:edpqepeS
'e.,{uure1
3ue,{uruuSu-eure8e uudupeqrpure1s1erue8ee,{u1e,(21 ryadas 1e:epour
8ue,{ qeqzpeuru?p Gu{sla) Eurelnqrqal 8ue,( erec efuupu leprt up{qeqasrp
rur 1eg ueSuefueda1:aq 8ue,{>1tua1odlpeluau uupefuenpal e:e1uerp lr8uas
8ue.{ ue8ueluapadrpef:at 3uupe1:a; se,{rbueryunSSuatu3uepe1:a1unueu
'Lrrpuasurpraq de8?ueSuauSuepe{lal
lnqes:e1lodruo1a1-1oduro1e1 qelo
uple{nua{rp 8ue,{lndepuadurln8e:aurerp 3uepe1:a1urplrsrsrp unueu ,rur
lodurolaqqalo 8uulua1rp uppueIEInua{rp Bue,{ledupuedupedel Sue8afueq
urBurr:lp8uepe1:a1EIalau qaloue)Elnureltp3ue,(ledupuadepeduuncue:e1
uep 'ue{psnral 'uefuutual:ed leqlleur SunSurqESEJsuue{u uglguaqal
uecuau 3ue,{?uB:op{Eu 'nll ruafiI qalg rur>1oduro1a1 qalouelelnualrp 3ue,{
ledepuadurelas'uellruap ledepuad:aq 3ue,(upeleprl eurrln setrro,4e1,r1
-xndlrlrpasqn:e3uad
u,{undruaru 'qeqasueSunqnq
leprl u?p'un{nq u[p !pJ1r, €pB{Bpn ntrE.{uenpel
eretuerp ucp'usurq3ue.{ueeua,{uad re8eqesdeS3uerp n1re,{urega,{uaru?uu,(
eSSurqas 'e,{uurel3ue,{rSeq rpeluau e,{untesqeps
lnlunlad e,trqeqtedepuad:aq
u1arepr,1 e.{uurel?ueK uer8eqa.^ rel:a{uau uer8eqasuuerurpqelurreduep
n e n e t a p k a n n y au n t u k D z a t - N y a . H a n . v aA l l a h p e m i l i k s e g a l ak e r a j a a n
( k e k u a s a a nd)a n p u j i a n ) a n g s e m p u r n : tK. a r e n at i d l k a k a n a d a d z l t d a n
perbuatanyangkeluarr dari kckuasaan. kehendakdankeraiaanAllah Dan bagi
Allah segalahikmah clantujuanakhir yang dicari )'an-sberhekmendlpatkan
segalapu.jian.Kekuasaan,kchendak.dan kelliaan Allah itu berpiiakkcpada
j a l a n y a n g b e n a r .S e h i n - t g ap u . j i a n - N y ai t u b e r i m b a sp a d a k e r a j a a nd a n
keagungan-Nya.
Sebagaimlnatelah disinggungsebelumnyabahwr dalam menyikaPi
masalahasal(pokok)paraulirmaterhagikc dalamti-la kelompok Dcmikiln
juga halnyadalammenyikapimasalahfuru' (cabang) yaitu mrsrlah qiyas-
dimanamerekatcrbagikc dalan ti-rakelornpok,yaitu:kelompok1'angrncnolak
q i y a s s e c a r am u t l a k .d i l n a n ak e l o m p o k i n i m e m p c r d e b a t k l nq i y a s d a n
'illat. dan munasabat. Sedangkan dua kelompoklainnyl
mengingkarihr.rkunr,
sebagaimana telahdisinggungsebelumnvamcnganggap bahrvl nashnashitu
tidak mencakup sagala macanr hukurn yan-u berkaitan dengan pcrbuatanor
a n g - o r a n gm u k a l l a f . s e h i n g g ah u k u m - h u k u m t e r s e b u h
t a r l r sd i t c t a p k a n
b e r d a s a r k aqni y a s .O r a n go r a n g e k s t r i l r d a r i k a l a n g a nm e r e k ab e r k a t a :
"Kebanyakanhukum-hukumitu harusdidlslrkan kepltll qivas". Sedangkan
orang orang moderatdari kllangan nereka bcrkata:"Mcmang kebanyakan
hukum itu ditetapkanberdasarkanqiyas, karcnatidak ada cara lain dalam
penetapan hukumitu sellin berpedolnan kcpadaqiyas
Pendapatyang dianggapplling menclckatikebcnaranathlah pcndapat
yang dikemukakanolch kelompokyang ketiga.dinana merckaberpcndaPrt:
"sesungguhnya nash-nash itu nlencakuphukurn-hukumsetalapcristiwl Al-
lah dan Rasul-Nyanelarangmcnetapkilnhukun bcrdasarklnrasiodan qiyls'
Bahkanseluruhhukumitu suclahdijelaskan.sehingganash-nash itu dianggap
mencukupidan memenuhikcbutuhandalamPenctapan hukum.AdrpLrnqif irs
yang shahihitu merupakan suatu kcbcnaran yang sesuli dengannash Dalam
h a l i n i a d a r l u ad a l i l : ) ' a i t uA l - Q u r ' a n d a n a l m i z a n ( t i mbangan keadilan)'
T e r k a d a n gd i l a l a h n a s hi t u t e r s c m b u n - "a' ti a u s e o r a n ga l i m t i d a k m a m p u
memahaminya. sehinggadia berpalingkepadaqiyas.Qiyas,"-lngsesuaidengan
nash,makaqiyastersebutdiangglpqiyasyangbenar'(shahih), scdangkan qiyes
yangbertentangan dengannash,Inakrq ivr\ terscbutdirnggill q iyas-"-ang rancu
( f a s i d ) .K a r e n ad a l a m m c n e t a p k a nh u k u m s e s u a t ui t u s u d a hm c r u p a k a n
kellziman antareadanl'akesesuaiananlaraqiyas den-eanntrsh.atau terjadi
pertentangan antaranashclcngan qjyas.Akantctapidi hadapan scoran':rtrujtrhid
terkadangkesesuaian dan peflentangan itu terkadang tersembunvi'
:n1rr;,{'11a:u ; ur l n ) p l r p
iur';iiucqrle:-:r1 (ledtrla)| rpe purlsrle:^ r.rl]l:)srtrletrpl)llq unruc5 (qrqqsltsr)
s c { r b u e p p u n l n q r q a l d e S S u r r pi i - u r i c . l t c u t 3 u a p u r n l n q u r l d e l a u a u
e1a:aurcuerurpciuy:louaur3un{ 1odruo1e1 rpr: ur':psu,{rbull:rscp.rcqu;n1nq
ucdn1e1e1 lrqureiuaru;-uu{ 1odruo1a1 cpee,{uuelndursa{rpr[ {cllnur ulc)es
e.{uyelouaur iuc,i 8ue;o-3un:oueiuap sc(rb r:pnde1qniat Sueiad-raq iur,{ iue:o
-8ur.roc:uur rpnf:at8ur,{ uciuclLraueducqsr:1aluaul trlelcpur']p'qples8up,{
se,trbc{epcqrat ucrylouadr3:s urcl':plruq ?unpucdrp elara;,41 qseuuelrequiuaur
uepprlbrt nrle'se,{rb'lrdcpuadrlradasr{uurcl 8ue,{uen1ua1a1 uulnlnqrpuau
e r l a r e t u€ u x r u r p ' q s u u d e p n q . r ael , { u u n e i e l u a du r p ' u l e l a q r u a d
{l?prt
' u e r l u q : a dr f J s u e l c p
l r u q S u t p u u t l r p[ I c l J W q p q q s r l s ru e l r u n S S u a r u
upp lnqJsralunlnq rlclorrJrul?r{elaru Blpru 'qi-EuurBlppepe Suuf urnlnq
rurrqntrtau)pprtelaraurnf,ur:.rr1ag qstu1r1cqrprpt 8ur,{tcls.rettr.lrsraq 3ucf
urnlnquclrlnpcdruar-u cduelr,iuurldpleuauc){a:attr uetpnurelq:^Err uBptun)nq
nlcnsrtuuqruraru p1a;a6 uerr:[e,te1sqnqrqrq:1aru r,{ucnpal un13ur:qura3uaur
ur:puery;un;-;-uaur r)3reu uBrpnuax qrqqsusrul?pJuntslalr;.rn:rls urutquurad
s-onpeduct-tl )lnlunnpadesuautcla.raurr:Siurqcs 'qrllV qalouElunrnllpqBIat
3ue,iuc,n;u:rq:1urp (uclrpu:ll uriuuqurrtrcir:qcsdnSSuerp iun,{ uqtqelscural
u R p ' u t n { n q ' t r l l r . ( u p r u l e d r u n : a d I) r s l r r r r :rlp r d : 1 3 u u i a d . r a qe , { u r . r r p
urrc11;'uaur sr;{rblrloulur iuc{ 3ue.ro-3uc.r6 Jrttu.tallrntirq:aq urlr:aqrueu
1r,{ulq qrqll uiu.ruurq:siur;,(urll ;-ur:.ir:.ru:r:plrlry;-ul;'rL1-i.rq 1n1Lln tiulou.rur
c1:raLurti;-utq:g .u:urqclr;-l-urrpiur:.i Lru.r qndrururrue.iur-rrp utrllliulu
s r l r - ' r p t n q J S r J tl o d L u o l : 1 r i r 1 e 1 r : l p 1 o d r u o 1 a 1; - u r : - t L iuu r s l 1 , 1
NYUVNgflgX
vovd ot{vcfdufls YANIUI(I
HIIY'IXCNSIAIONIYAXOdHIOTSY
ONISYHI.ONISYWghISIJYNVC
orangyangmenggunakan akal pikirannyatidak akanmeragukanbahwasabda
Ilasulullah SAW ketika Abdullah dikutukdenganmenyebutnya sebagaihimar
"
karenabanyaknrinumninunrankeras. Janganlaltkaruunrcugutukny,a, karena
rlio dicirtai Allah dun Rttsul-Nva ". setaratlcngansabdanya:"JangcurLah kantu
msrgutuks(.titp orungt tutgdicintaiAllahdart Rasul-Nla".Dan sabdabeliau:
" Sesttngguhntu Alloh don Ru,vul-Nvtt rn<:Lurattg
kantuntcnrukan daginghirnar,
kurenoltinrur itu k()tor". Setaradenganslbdabcliau: " Dilarang bagintusagaLa
ttutg kotor". Dalatnilman Aliah SWT: " Kutakurtluh:Tiutlulahaku petoleh
dultutttroht'utang dix'alnttkattktltotluku,se:uatut'angdiltttronrkart bagi or-
kccuali kalau nal<utan itu borrykai,rtlau darall
turg tung lrcnckrknrenrukartrtt'a,
ttury nertgulir utuu <lttgingbubi kuranu sesungguhnr:a sotluatl\'aitu kotor".
(Al-An am: 1.15).Dcngan keterangiLn nttka
tersebut, jelaslah bahwa Allah
rnelrrlng segalartaklnan yangkotor.
SabdaNabi SAW yangberkaitandengankucingmenyebutkan: "Krlcirg
itu bukdtltcnna.suk g
binatungla na.ii.\,ktrcttudiu iltt terma.;uk birrulongtarry
", sctaradengansabdabeliau: "Segalabinatant!t'rtng
biusd nren.qeliLingilrrr
lilingintubukanternusukl:iratang vattgrraji.r". Sescoran-e
biu.stttnerrye tidak
akanmcragukanbahlr'l apabiJaadaorang yang berkata kepada yang lainnya:
"Janganllh kamu menakan sesuatuclari makananini karenamengandung
racun",mcngandun!l pertgenianadanyalaranganuntuktnemakan makanan yang
scjenisdcnganmakitnantcrscbut.Dan ketika dia berkata: "Janganlah kamu
meminumnlinumanini klrena dapatrnemabukkan", berartidilarangbaginya
meminurnse-uala jcnis rninumanI'ang menrabukkan. Denrikianjugahalnya
perklllan yang nrcnyatakan: "Janganlahkarnu nikahi ini karenadia itu
\.\'anita
$anitarpendusta(pendcrsu)" dan contohyang lainnya.
Kesalahankedua,kurangnl'apamaharran merekatentangnash.Banyak
sekali hukunryan-qditunjukkln oleh naslrtanpamerekapahamidilalahnya.
Kcsalahanini disebabkan keterbatasanmerekadalammemahamidilalahyang
tcrsirat,tidak rnemrhamikedalamanmakna.peringatan.isyarat,dan tradisi
rrukhatab.Sehinggamerekatidakakanntentahami firmanAllah SWT " Maka
kepadakeduant'aperkataan "a|1".
.sckali-kalijattgun|ultkanu n1€t1f(ttaker1
(Al-lsra':23).itu rlencakuppemukulan, cacimaki,danhinaanselainperkataan
"ah". Kekurangan pahamanmcrckadidalarnntemahanti al-Qur'anslmirseperti
lemahnyamerckadalammemahamitimbangan(keadilan)-
Kesalahanketiga, nrenggunakan istishhabnclebihi bataskewajaran
bahkanmelcla sampairnengharuskan (mel ajibkan)-nya.Hal ini disebabkan
tidak adany'apengetahuIn merekatentangdalil naqli(yangbersumberdari Al-
Qur'an danAl-Hadits). Tidak pengetahuan
adanya tentangdilalah nashbukan
berartidilalahnashitu tidak ada.
Kesalahankeempat,keyakinanmelekabahwaakad(transaksi),
syarat,
'ueluqaprad
'e,{uue?paqled
rpcfuauqrsrur3ut'{ qelcscuruelrlp,eurftutnlnq qzqqsllstutrp
'(E{ullstllnlnuoul
srlaIeiSurqas.u:e,{sutnlnq utlldelsuaurInlun luls qBqq\^osl
pun,ntnq qmlqsllstn1rc,{'uctfrq tlin
r:pr:da1qrqqsrtsr)t1o,(t1t1sn
uururnrrra)i
urnlcpaI rSeq:atqeqqsrlslu(urunlaqasrpefral3ue.{UIIEpBJI lnlnuautnlensas
un{nq ut)iepuruautnelr uuldnlauautrlteL 1DqnqDtlr'-11s, c}el uep p,JusI
u?zc,t\ntr qDrlq\tt:-t
ete;q e{uuc1t18un uup uet8cqruadue1lnqc,{uau urle
ruel uu([ qrqqsttslqclcseu uf,Leptcdupu:dspJqlJq qclJ]euinln €lsd
250 - I'lamulMuwaqi'in
I9Z - "'B(ue!td n{ng
flYHHSIISI NYHVfNHSY
N\NXXOfNNNSIAICNYA TI'IV(
yangbaruitu ditetapkanSyari' sebagaipetunjukyangmenuntutadanyaperu-
bahanpada hukum yang diterapkansebelumnya.Dengandemikian, maka
sebenarnyapertentanganitu terjadipadadalil bukanpadaistishhab.
',
-r.r r c';!D ;rlilr '*'^.ta,t i:t ,; ;f i
".4
nrlDllnqryrX,,
..1anltolD. :JA\Sqclly ueLulrJ tueJrpEleualruedei-.qnlly td:tr:r_
qBlupolnqesral,4AVSIqPN stlpcquplcp qpllv qcll{ uBSueppns\ululo
-=-._T..
B,rqequclndurse{nlpnsIuplrp ledrp Erlcryqpuuns_:^V uep riuinqrr:: _>:
ur)r nurr) rdutat'ur,.rnf-1y ppedteclcplatur)nq nlr qus iuc{
tc.u_,.is,tr:r.-:
uelt,{ueqa1uua.rrl.r1sed erecasur,:,.rnf_yyurlnq nlr ,l.1VSIqeN rpql\ LUi,.:
qllVqtllluuiuappnslrurip3ut,{0,,rqeqrnqp}r{rPnl.red.,,,1,rl1yqa11
,r. ..
uDldDDttp)lnpll;iuD.\un(l\D-tD,ir^
tllDsDpDlDplJ,,:,\\vs IqnN ppqusLuf;lrp:__
-lV qetll ue;ueppnslcLrrrp iuc,( rnqrlaiuoLrlqBIJlaslnqeta{lpurlr e,iueqr::
IeH uc8uetu:uad ilpc luprl e,{u;nuoqo.-
ntl ur?)tnqasnLucl iuu,{ q:-[uu.iu::
tnqJslal qsru-qsBUplrlur uualcl ,lfnd:at 3ur:,(dclr:- ucledn:aur qclurr..i:
'upllnqJs nuel
fuef qseu uu3uapqs-uuuuliueluayadruau unctrpy
rI,rqeural
iue.,(
qsnu
ueiuap
1rlep.raq,,*",,n,";ilH;"*JiT:ij,'il..t;.
sn,mqrpr?joqIpprt u,{uptuesrSasr.rrpqseuuclirqas ue3r,eqpalundepy
'p{N_lnscU
ucp qrJIV r.rcpynlunyacl url.rlsr?lj:i
llnnJe) u?{qeloql:drp luprt nlr Icq uDCI.ulrlunurnelcprclel
uullnfunu:ur
3 u r ( n l r n . ' - ars{ u 1 r 1 c qu r r l . l a i u a dB u n p u n 3 u : Lruu i . u n c l r d er i : .
lcg
r.rupncfLrr)rp upn\cptt rlnlasptrrcsntr q\^pu-qsTlu uesnsnql3rrad undnpy
'arDUeq uleJcsr,{uLnlleduauau ndrurru
Irpll rirpuas^ nututl pllttuJuas e{uuelqtqa,{uaurfur:,{ ntlnses uDpqDqq\usr
1 r 1 c qr p ; - u n p u r l l arqs r q n t u ? )c u c u r r e i e g. e , { u u e : n l uucr . , l r l n p a d u aur ue ; - u r L
nurcl r,(ulcpurq c{Errt.n1 puarp) qalo nll
Irrl iuDtual rtseddur,{ )nlunr:d
tudrp:rl Iuprtnlr nuurp urDJup .e,{uiurluauaru
It?rppr; nlrrlaslntun urlrlrtr.\\eu
u r p ' ( l c l D q )r c u a qI l l p r t d c S S u l r pq : , - nr p p d
)rlol {nrtjiq 3ur;{urlenq:rd
u;Surqls^'qr11yturtir uep urrinq uf,Iudnjatuur:Inq iur q:,^ruqsBu
r,\\qBq
urrtja;uadiunpur3rraruiur,{ n.rrlaqf,ue,{ue.rnlurqplepn(un)nq
urlts}cquad)
q 1 t : s t l ui u e t u a l n u u c r n f u l u n d c p y , ,: t r c l c p u a d . r cp qu r r l p : - l ? l r . l o , { e l , ^ \ J
'uesuolousduoqouoruEllI rlrTl-qrllv
epndalp{urH rlcllV rlolo3un:e1rp uep ueluc.rErlrp{cpll dB8;urrp n1rtBJB,(s
drrlas qrlly un{nq Sueluauaurucraqntr le:u(s dpnasup\JnBnSSuaur qEIEpE
.r:uJq;uIr,t'qf,lES deSSuerp lnqas:c1 lcdepuad cnpa; e,{N-Jn\-l]U upp qrllV qalo
ue1:ninirp qr IJI.Jt:)8,rrleq iuc,{ 3ur:o nnpte.n,(s-lclB,{s e,$qtlqdc33uc33uaru
urp BIJ,rourrSunqruriuaur sefrb rpcdal qn8Jt Srrp;edJaq 3uc,{ue8uclcl rrep
urei lodLuola; l,{uurllnin3iuaur 1cpr1c,{g-1nsegurp qr?llv tluelas pnlrl
ueliunsiurlaur 3ur,t3ur:o nnpqalol1r:1eda:^rp 3ur:,(urlere,{s:ad ue1:ninSSuaru
q a l o q I c p r r E l I 3 , r a t \ lu l l l u r E r u q r p3 u e , ( u r 1 1 u l c q 3 u a ue , { u q a 1 0 q1 r p r 1
eurrurr?cqa:^ urllcleqrp 3ue,{urlure:eqSuaruqaloq{cprt ueq e,{unnpalrBuq
terp,{:^ rpEfuour ;-ur,lc,{g-1nsuducp rlnllV qelo uclurtrJnqrp lnprl a-uu,{ nlrnsas
ueSuapr;(ur;npe;ucltere,{srp8uc,{ nlensa,,^ unIInlEqurJrxqaloq )rprt ucCI
r,{urnpal riuq ursnrt;qalepltlepu ucp'e,(51lni^ld uepq?llV qelouplsn.tt;qrp
1 c p 1 18 u c , l n l e n s a su n f u a p n l t n s e s u n l n { ? l J u r e , { u e n p a lu c l s n : u q i t r : r u
q e l o q ) B p r J . r ^ N - [ n s E Uu E p q c l l V q e l o u ? I S n r B q r p uep uc1:nin3rp
1rp11 3uc,{ n}rnse!^ upSuap e,{ucnpaq ueqsn:zqfuar.u uep uu1.rnin33uau
qaloqI?pIl uec nll lt?quB]n{uleu ur'1qo10q.radrp,-,{uf,npJl u|p 'qrllv unlnq
utiuap ueiueluapeqItprl ntr lprlE)ieru 'lere,{s ntensduprqlelDIns€ues EIns
I9Z - "'etuBuad n{ng
SYAIO VOVdgX
Hncgr cNvSsdusfl ONYA
CNVUO.9NYUO NVHVTVSgX
Syari', sebagaimana
telahdijelaskansebelumnya.
5. Adanyakerancuanpadamerekadalammenggunakan
qiyas itu sendiri.
sebagaimana
telahdijelaskansebelumnya.
hal-heltersebutdi atasdalambeberiipapokok
Kami akanmengomentari
bahasanberikutnya,yaitu:
Bahasanpertama, penjclasanseputarcakupannashterhadapberbagai
macamhukum dan dilnggap cukup dengannash-nashtersebuttanpaharus
berpalokankepadarasiodan qiyas.
Bahasankedua, seputargugur dan batalnyahukum yang didasarkan
kepadarasio.ijtihad,dan qiyasdenganadanyanash.
Bahasanketiga, penjelasan bahrvahukum hukum syaraitu semuanya
s e s u a ic l e n g a nq i y a s y a n g s h a h i h( b e n a r ) .D a n t i d a k a d a s a t u k e t e n t u a n
h u k u m p u ny a n g d i b a w ao l e h R a s u l u l l a hS A W y a n g b e r t e n t a n _ qdaenn g a n
timbangan(keadilan)dan qiyasyang shahrh.
Ketigapokokbahasan tersebutmerupakanpokokbahasan terpentingdari
buku ini. Denganketiga pokok bahasantersebutdiharapkanmenjadijelas
ukuran,keagungan. kepentingan.keluasan,keutamaan, dankemuliaansyari'at
Allah dibandingkandenganseluruhsyari'atyangada.SepertihalnyaRasulullah
SAW diutuskepadaseluruhnukallaf, makaajarannyapun belsifatmenyeluruh
dan umum yang mencakupseglla urusanagamabaik yang pokok dan furu'
(cabang-cabang)-mya,yangtersembunyidanyangjelas.Sebagainrana seseolang
tidakdapatkeluardaricakupanajarannya,dcmikianjuga haJnyadenganhukum
yang dibutuhkanoleh ummat ini tidak akan kcluar dari cakupanajarandan
penjelasannya.Dan kami mcngetahuibahwakarri tidak dapatmcngungkap
dan mendckati kebenaran yang sebenarnya.Hal itu semata-mata kami dekati
berdasarkanilmu danpcngetahuan yangkami miliki. Tetapikami mengingatkan
denganperingatan yangdirasakansangatdekatdanmenunjukkan denganisyarat
yangdirasakan dapatmembukapintu-pintusyari'at-Nyadanmenerangkan cara-
caranyayangditempuholeh syari'alNya?
; q t : l l : \n c t l :l r : u J qn l r | t l qq n l C d r :
nlnqepqrqal.ral 'se,{rbuciuap uirSurluauaq de33ut:tpntt efuenuras
1eqr1tpeduet
eueu;r11lnsn: iue,{ lfequrlsn:euaurulp'ednlruarrl uuleu 3ue,{Suurocsrnd
e,{uqcs'cqrsnlepoulururclirrduruaqurad'unqe1uro:nd'3uepe1uede.reSSued
'1rscqrieq'(c1ou;uclelBJued 'Suelnrd3ut:1nqutqrpuruad'ueqedn?uad'uedttn
tidakadahukumyangbertentangan denganqiyasyangshahih,yangadaadalah
penentanganterhadapqiyasl,angrtsir/(rancu).walaupunsebagian
orangtidak
mengetahuikerancuannya.
IEtrIIE[r4EEEEtr
'T?r
ue{P
"rfl 3uc,{ q
!dDlel
upeda
rrrEll?
cJul?
1r?.
P,{ucq
eletu'r
I JEp0u
iurpur
q eu n l
;prdaq
r{u1r1
?,{ucqI
Il]]u nll
ic,{lb ni
r D pq r q
rc1du1
3uepe1
',,ulr1
3
lcles ue
,rz - "'Bnpaxn{nfl
'lnqeslelpe{e urBl€puBlpnslErurp
{ppu iuei E,{urln{I8uatu 3ue,{ntensas{nsEural nsnsuelSuepag uensn,{uad
:n13ue,(uau3uu{ ednras3ue,{urel ue8unlunal-ue8unlunal uEp 'u?nsn,{uad
ureprpefuiucurruaruuep r,{cqrnsn,{uour ntru.{'nsnsurclasurEI8ue,{ntrnsas
tlglupcnlr pele rprcl t[d?pral3up,{eua.rel'se,(rb uuiuap rensas8ue,{nlensas
upr:du(uur1:rnlaSuaurrtuey :ueryle8uoruutei 3uu,{lodu:o1a; e,{useleq
rtt,\\elourIepll rruD{cSSurqas'tnqas.ralqsEUe,{uepeuua:r1 qelepr se,{tb
uciuap rcns^as 1eprl3uu,{nlcnsesre?eqes u,(udr33uu3uaunue;,1:ueleleBuau
cuiuued)oduola) lodruola>1 unprpefuauiqecaduapnruel clorary urpuasur
uniunlunsl ue:1nq 'e,{uure1 3ue,(epedtcdeplaterDupru8ue,{ue?un1una1 rlcnral
urcl Icpn lnqJsrotpele uenfnlc,rqeqqrlepDc{al3ru clSuese:duep uBnS?rarl
requns (lpue rnsn,{uaur) rur t,r:,{uaru e,nasue3uapednras3ue,{(u,,rla.{uaru
p,$es)qpruft url)lslnqueu iuef undedr,:uns^nlafuad epe Ieprl ,4trvs IquN
q€uunsur?lcprp undneu ue,:n|-1y uIElEprp Ireq'rde1a1 uely se.{rbuuiuap
rensoslcprl uelcle)rp el e3?urqas'efuuciuap ndn:as8uc,{ uuleos:adeped
lnqasrelunlnq ueSuapueue,trel:aq 3uu,{nlcns:s uelsulafuaurqBIaltnqeslal
qseur:lrqedesc,{rbueiuep rensas{eprt rpeluau r,{uuqnlr uin{nq uelSuupas
' s c , { r bu e i u a p r p n s c s
{ E p r t q e : e f re , r q u q u e l e l e , { u a up l e l e t u ' n l r p u a l s l
qalo IUI qr;l;[r url:1as uelqaloq:adrp3ue,{qe:efrue]Ic{nua{lp {ppn uu,rn}
-lV urcleprp e,l\qcqqelcpeuelur:aqSuau3ue1 '(.L:D(,D) Ercf.u8ue,{ntuaual
8uc;rqsru:fsc1e urlfueftadue4;dn:aurrurqe:u[rlde1a1 'ue3un1una1-ue3unluna1
s c t e u c l s q e l e p c l n q a s r a l q u : e f r e , n q e q' E n p a { u r ] p ' ( r m a X u a u r , t r e s . ;
qu:cfr qelepeurel r]ruc,i epedal leue uulnsn,{uaurE,$qBq'Burspad
'r?ascnp ucp
teqrlrpse,{rbueiuap rpnsaslepu ntr lsq lelelou
lrunuaw (9 :beleqJ-qlV) .,,,{uqndn olaour opodq LlDltoluaq DlDw tltnlwun
nLu-OlDLrD-IouD ) uo:lnsniuatu olataut o1t[ uDrpnluax,,:e,{;1-uuru:que3uap
'ule1?ue:o lnsn,{uau
leue In}un Elrur?,,rr e,tra(uau e,trasuelqaloq:adruaur
qclatup,rnO-lVc{uqnSSunses n,rqcqueryedr:pueur ulcr:u'qe11y qetr; eped
lcqrleu e{alau e{rt?{ urrpnur) pele leesupedupe{pprl (e,{uue?unlunori)
c , { u t e c g u e r tur u a r f , {e p c r y p n 8 u e , { n l p n s a ss e t e r l a q 1 e n I u c l u d n r a u
lnqas.la]qe:elt e,trqrq uelc]e3ueu B{arau 'ue)lnqeslpqtlat cuuurreSeqa5
'sn,{rbuuSuaprpnses
Inprl (qudnr:aqruatuurSuepSueroasas uele[ra1:adruaul
nclt: e,$a.{ueru l l . r a s ) q c : c f r e , t r q e qu e l n l e i u a u S u r r o u e r i e q a g
'uclcq€ls€tl]a{
ruap uep (reueq)Irtrq 8uc,{uenlnrur3uapurlnleylp nll lrq urp'u(u8uu:cq
undnuluu,{ue3:eqreue3uau{rpq 'ur{irqltsrp 1n1unue11e:c,{suaru 3uupr1
-8uepe1uep'(pe>pefuurlnlelrp tecs eped Suc.ruq uelqe:a,{ueu)uer{ruep
uulnlplarrr e,{uenpal8uepe18uepc1rdclat'ntr lrq uclnIEIOruleqrd qelaq
enpal elnd lepu ucp'u€r{n{Blrpn}r pp{E qclatasurlqerasrppnlrp uelu SueI
?ue:rq derlase,{ednsuelqrfe,nau{epu 1p,ut:,(S lpnquradnpr lcprl r,{uenp:1
rur slaluol uelep'1eqrd qclaqcnpa{ qalo uelqrfe,nrp3ue,{undnerunyrpcry
3uu1ua1 1e.un,{glenquad qalo uulqrfe,nrpqelariuc,,{r{rrq ipulp ucqr{i,na1
B^\qpqqelepu',,nlr pe{B eiiuuelnlepp 1er:sepzd r,(ufuc.teqLrelqc.re,{uaur
q E I E p Bp c { c u e q r [ e , n a 1 u, ,e l c l r i u e u S u e i l c d e p u a dr c l u i i u u u a l l
(ryrv?7ryr') leueq 3un,{:-r,{rbul;p
AAVS qpllnlnsud qeuuns qalo uellnfunlp qn1a1 iul.:,(rureln.lnqutnI qalouc1e1
-nrualrp3uc( rucdasqcppe rcuaq3ue,{ledepuc4
1epr1undnelcleqrlratqplel
e,{u1rcqueurl?unurel{rpq'e,{uuel.rrqleiuarurrc[s ueBuepuelqaloq:adrp
leprt eSSutqas'n]lpB)I?n,{uue1n1c1tp lcrs eped riu3ur.rtq uelqc:a,{u:ru
qelepept;r{eurqlfc,tra; :uury:lriuau ry r,{u1rr:quuurlSunuraltuqrpal tpts
epede.{ut?eqtur.;ueur rpr rypr1r,{uqn33unsas eleLu'e,{uucqniSueuad uulur
-:eq3uctuEuaslnqcsratueyeueqrfu,tre1 ruieqasnlr uc;-uo]oruad uelrptfuau.r
ucp u,{uuc1:crquraru nelee,{uBuotoueur snlpq1l:r.{suc3uape,{uqepnsas nElc
e,{u1reqteqtl.returnlaqasei(u1r:nfucu uelqaloq.raduraru 3ur,{ 3ue-rg Buu:u1rp
n 1 r [ r ] qe r y u e , { u 1 r u qt e q r l . r ertr d u u s u c 1 3 u n 3 8 u c l rppn s l p r x u r S u a pu 1 r I
€82 -- "'enpax n{ng
NYIYHYfSY USSHITIS
HY-IVOV YVSNU CNYA SVAIO
lah: Sungguhkita dahulu (di dunia) dalam kesesatanyang n)ata, karena kita
mempersamakan kamu denganRabbsemestaalanr". " (Asy-Syu'ara:97-98).
Allah kemudianmencelaorangyangmempergunakannya denganfirman-Nya:
"natnun orang-orang yang kafir ntempersekutukan(sesuatu)dengrm Rabb
mereka"(Al-An' am: 1),yaitubahwamerekamengqiyaskan-Nya padasesuatu
selainDia dan menyanrakan antaradiri-Nya denganyang lainnyadalam hal
ketuhanan danpenyembahan. Sesungguhnya sumbersetiapbid'ah(sesuatu yang
diada-adakan) dan pemyataanyang salahdi dalam agama-agama para rasul
adalahqiyasyangrusak.
Di antaracontoh mengenaikerusakanyang terjadi akibat qiyas yang
rusakadalah:GolonganJahmiyahmenolaksifat-sifatTuhan,perbuatan-Nya
danke-MahaTinggian-Nyadi atashamba-hamba Nya, persemayaman-Nya di
'arsy-Nya,firman-Nya,dialog-Nyadenganhamba-Nya
dan bahwaDia akan
dilihatpadahari akhirnanti,sungguhpenolakanini pun mcrupakanakibatdari
qiyasyangrusak.Demikianpulapenolakan golonganQadariyahataskekuasaan
dankehendakAIlah,ini pun konsekwensi dariqiyasyangrusak.Segalasesuatu
yang menjadirusakdi alam semestaini tidak lain adalahkarenaqiyas yang
rusaktersebut,dan dosapertamakepadaAllah adalahqiyas yang rusak,dan
itulahyangterjadipadaAdam danketurunannya dari parapenggunaqiyirsini.
Dengandemikian,pangkalkejahatandi duniadandi akhiratadalahqiyasyang
rusak,dan hikmah ini tidak diketahuikecualioleh orangmemperhatikan apa
yangseharusnya dankenyataandanrnemiliki pemaharnan vang memadaidalam
masalahsyari'atdanhukum alam.
' n ;r 1 1 r . 1n 1p r d
tr:dnpr:t
?ue,{ relru undnulelrsr; Inluaq uplep Ireq ,}pf,lul?rxundneleFue:cq sru:f
Pdnraqntl uEIedEJadlreq'drqeles rurapdeqelasprle pnsleru e,{uredr11 n1te,{
'8,{uenpalEretuerp
ted€plal3ue,{uepupsleqlrplll qelppBnlr (c,$e,{uau€,res)
qereiruelqaloqtuau 8ue,{uusulzneleqeqJsuep llceJueuruadasqelepl IEsB
e,{ude1a1urSuapnllc,,rlo{ nltlt.r r:llp quqnlaqe{rla{ rur nluepalSuerr:qsruaf
-sruof lnuns tu[l?p rp:m uepr,(eqrnsn,{uau3ue,{e1lue,\\ nsnslre ruadas,l?se
e,{udetatueSuapnl{e,\\ aI nUe^\ ur?pueqeqn:edruelzBuaru?ue,{e,{uiue.rcq
sruaIe,na,(ueu uBn[8uepe1,?uepu1 'r:rpuasn1rSuereqsruafqeluelnq
]nqas:al
'rf
twJueu pur?rulp ulee3ueu.r nlualual
lrquerp )nlun Suueq sruaf e,ra,{uau
?uepe1-?uepe1 '(e,ta,(uarue,tr,as) qu:c[r uelep c,{u1equlnd uc11rua61
'nsnsnelg'uuqgnq-qenq neye'1e?3ur1 lrdru:1 q:edas llltjucru nlens
qelepeefuletrd-raqleduratr:rp lec;ueruue4pefuau eduuclqaloq:adlprpades
'teegueu:
lrqrue8uauuep l€seueqnuJulqEIEpcur eiulntrd_r:qlnduralqeqes
'Errrps r{BIppD z,{u1efrfuaq ]rdrua]rur urf,Btu Bnpe1Eleut,rur IEque{rpspprag
rnuns trtpleprplE uepue,naqepednsns'uoqodepedzu_rn1ryadas,e,{uleulueur
u n l n q q ? l e p e e , { u r u n l n q e l e r u ' c , { u 1 e s ee , { u d e t a lu c 3 u a p u r r u r e s : a q
tIIIpas Iuep lrltpas rpe[ra13uu,{e1e,{uqe1a1 ?uc,{nlua]u:13ue:eqsruaf-srual
e,trqzque11nlunueulnqasla]Jequrns-laqunsrde1a1 uclc ':ruaq Buc,(se,{rb
undneur,nurlr 'qeuuns 'uc,:n]-1v ruclnp rp e,{ursclrpur?pp {eprl rur rrsECI
'nlueuel 8ue{ SuEjeqsruafuelnq uep qelepe(e,tre,(uaur
e,{u1ee,1ul]ru e,,rras) qe:cfr
prle ueeueslelad ulelepuelreunlrpc,{usn.rcqas 3ue,{e,rqnqn1u,{,(qeps)lesn:
8ue,{ueleos:ad:esep qBlEpErur ledepuadunfuequraurruclep relecle1a:eu;
3ue.{uusepuul'ntr cualu) qalg se,{rbuciuap ueiuetuauaqrnsn,{uour lnlun
e1ruz,r,r quuli qclepee,{51-qetr;urelEprp qcllV q:1ouelqaloqradrpqela13ue,{
I r,r:,{u:ur r-"\\esI qnl[l I n nqnq ue1r1r{uaru cJpJTladtrq:Fxi]fliJd-
INSNANgI^I
XNJNN VIINVA\ HVAVTI
persoalan yangberkaitandenganqiyasdanra'yu,yaitubahwadi dalamsyari'at
tidak ada sesuatupun yang benentangan denganqiyas.dan tidakjuga dalam
pendapatparasahabatyangdi dalamnyatidak diketahuiadanyapertentangan.
Sesungguhnya qiyasyangbenar(s/ralil), adadanticlakadanyaselaluberputar
di sekitarperintah-pcrintah dan Jarangan-larangan Allah. sebagaimana halnya
logika yanglurus(shahih), adadantidak adanyajugaberputardi sekitarperintah
. l e h k a r e n ai t u , A l l a h d a n R a s u l - N y at i d a k p e r n a h
d a n l a r a n g a n - N y aO
menyampaikan hal-halyang bertentangan denganakal dan tidak pernahpula
memerintahkan (mensyari'atkan) scsuatuyangbeftentangan dengantimbangan
dankeadilan.
sY^ro t{vxYoYft{gl^ict{v^
ONYUO NrVnOVUg>IYdYUsflfl fl
Dia mewajibkanzakat untuk lima ekor unta dan tidak mewajibkannyabagi
y a n g m e m i l i k i b e r i b u - r i b uk u d a .D i a j u g a m e n b e d t k a nd a g i n gu n t a ,s a p i ,
kambing.kerbaudan lain lain dan hanya mewajibkanr.vudlukarenadaging
untasaja,dan seterusnya.
Itulahbeberapa dari PcmbuatSyari'atyangmcnjadikeraguan
ketentuan
orang-orangyangmeniadakan hukum,keseimbangan danqiyas.Merekamelihat
hukumnya.dan
adanyadua persoalanyangserupatetapidibcdakanketentuirn
sebaliknyadua hal yangberbedamalahketentuanhukunlnyasama.
'c.,(uucepeqred
{Elol uPIlPqtxsBIp
{nlun {rcq dnr'lnceSSurqas uundurarad r.{eq uep rry1-r1tr1 rfcq rcuaSuaur
qnre8ued.req Sucf eu)tu-eu{Etx tlelrul uenduc:adr,{equeqequatal qalo
rc{nlplrp {epu nlI IEt{eueu ?uu,{efuutlSueltq3uautuep e,(u3utoua1
rre nequeSur:aduteru r1n1-qe1 r,(eqsBulld:ucndueladL{equeqequalal
' r 1 e 1 - r t u 1r { e q
u u p r { E I - r { s l t , { e q e , ( u s e u e dq u l e p c e . , { u q e q a , { u e 4
'E
?urrual epeduepn?q qlqel uep rolo{ qrqel uendue:adtfrq Sutoua;
'urndruaradt,{rq Surcualueiucp lpeqreq'e,{uButouel
'EuPul-eu?tu
z u e a l . 3 u e fl c d u e l e n u a s l ) n J u a u q s s n se 8 ? u t q e s
'ledural nles tp qntr[ {epll llel-I)EI r,{eqSutcue;,1 Z
aI 1rJreueu rdelal
'e,{uqnrnlcs lcnJuautIuun uelqrsnfu:ru n1tutlp'uetSuq
derlasrp ?urcua-.{ le euerIJal(e.,{uiuopua3iuaul {nlun) uIsl'1e3?utqas
'l)tEI-llplr,{cqSuopuaS?uau Sutrasurnduo:ad undncrut1e1-t1e1 runzy I
r,{equeiucp uendua:adL{BqPJuluP
spe r1e1-r1u1
:nlre.,{'e3u ueepaq:od '
'e,{uleqelseur
upp qstulrq uenu:nduasaluEplE.llc,{suElrnqellucp
'uelepaqlq 'E
uerBeqre8eqas qslIuIuup'qcuunsuc8uaprensasSuef ntre,{
'llr uEIIIJleulau ueSuapdnlnc e,{uenpe;
Z
'tcnctpsn:eqe,{urnPa;1
I
:eirt tpe[uaurScq:at?ur:{'lut 1eqteua?uauledepuad
Bpeqraqqr{U IIqEPred uculrrlf,txtsutnsuoliuaultunJaqf,tues-eussB^uenpal
eryf 'r1e1-r1e1
l,{eqSurrueleueycl Suei uetclr:dupud:re uelrc:auaul ue3uap
dn4nc uup uendueradr,{eq?ur:u:1 BuJ:pJl}luJJBluctelnd t:noua1,'g
NYNdWflUgd IAYfl
NVO IXYT.IXY'I IAYfl NYVOgflUgd
,62 - "'Bnpax nInfl
uE{B )epr} Br r)eu 'lpruq rurrur! .rn;n3 nlr csrnd ucqrfc,rJrlBIrf unqPles
LrrxlBp uelnqnlrs ulr)ur?lPfrp Suir{qcpl]qrur{rdrueurPsl]ndldPlelucIE snrauau
'cscnducfuep cprq.raq
sniel upq dl;rtasriuue1n..1c1tp lcpn esundr.,irqeqnltr,{
rul llH rieq drrlas lnqasralllr'rs[sllu upcd sn:rurur snral u,{tturryursltltp
t l u : t . t c 1' r , r . u r : n se s r [ r e p e d l n q J s - r l ]I r I r q s u f ; l e r l e
Isr]ua\ qrlicdrr.rat
c i i u r q r s ' r i u l p r r q u r t l - I J c q e p r d t l c n : a 1 t . t r q d c t l a st , ( u u e l r u r s l e l a u r
r r l u r ? r u r pu , ( u u t l l n s e l I r r q - r i I r q u l l l c i l l p u l t t r l n q J s J J lr l l t u u , \ \' l e l e q s
uulrurslt:l:u urpll?Ctnqf,sirl qrpcqr urlrurslllnr e,(ucpr:cla1 urlqrfe,nrp
I'1lprir?Icu 'qpprqlntensuuInIrlrLLt1nILrnutriur-- lrq ur:1ludrpu:LLt lrlttal lpteq
f,lrulr.\1e ^\qnqqrlepee,iurrcstly r,{1 qetut:adunlutle[ueu qtie,tr3uc,{p77n7rtat
iuc{ qc11yuqurcq-rqurquctrqrlsnual seler,{uurcirfuedeyase,{uqcurlrqucp
tr,l,up,{srurulndurscl r:cpurrieclurlndnraLuteleqsclpubiuau r:i(uuelqrlr,nrp
l?pn ucp lpreq 3uc,i cltut,n ticq csrnd rlpebiucul c,{uurlqt(c,ntq
alElEqs EIpBbSuaI^I
qlfu,fi leplJ uep Rsend Elpub8uatr{ qlle,{,\,qpleH ElluBA\ EdBuay
LuDlDru
,.t.!DLI opod.rut.tttnptl:' rlDluD/tttp
'3uots quqtio '3uets
rr1mu oitrLtlt.nqoytpo 1ti.. r^dvStqu5lturuttnieqes
:cpqcs.raq
e,{u.ll1r,ruclcdn:au tnqesiel(quqn-ru lBllrqs)tP,BIr?r e,nqcqn:te,{
t;l'rt trr1eqs
'1fuui ucfrurlrq:aq8ue,itrirqas r,tuurlltr:uistp qrurlrq rlnd uelSurltqSucur
rucraqe,{uoiruadJs ue13uc1tq;-u:rut urp tr,iudrpuqlaturlnpltp urlSunu lcptt
qtlupr c,(ueirl:adcsricquaru urp rir-urrnIIputliunut lepu tc.ult;: efrl iue,{
1c1eqs undcpy urlrnqrrd dnlnuadInicqas-uclteurisrp qr1e18ur( uulrfueial
lcu1rq qr13ut1rq ucpe,{unpouru rur::cqti-ut::n1tp l]'{uqrlrunfultf lc.clcl rnp
3ul,{ teleqsueSuap ppeqlJq Iur urctriua11r,iuiun[ucdlua:u1 tSuetnltp1n]un
uelurlSunuraur 1r,c1e:1r:tluiaiun,{ lelEqsqeqJs:ucrrnses:11c:undueledn;eu
qnlepe riutlnlrp rlrlp;uu,{uep1c.c;t;-r
lfprl lt.Br,l|.r r;-t1iur:,(lr1rqsLtul3uepas
'lrlnsnu ricq 1e.u1l.rtcdrur iut;,i tt:lcqs1l,r1cr qtpunf ciurl-uu:n1tq
'ure1Suercr
xodnlYusd Nv(I
IUNJNgd YUVINV NVVOflflUfld
mcrupakansuatupuncakhikmahdankemaslahatan. danPembuatSyariattelah
berhati-hatirrenegakkantlishashdan memeliharadarah sebagaimanaDia
berhati-hatimenentukan had(hukuman)zina.Scandainya dalampembunuhan
tidak diterimakesaksirnselaindari .1(empat)orangsaksi,makaakanbanyak
terjadipenumpahan darab.permusuhan danpembunuhan. Sedangkan pelzinlrlrn.
benar benar ketatpenJagaannya scbagainunlAlhh telahmenentukanpenja-
-{aannyasesuaidengansyari'atdan qadarAllah. sehinggatidak akanditerima
kccualidenganadanl'a'1(empat)orangsaksiyangmenggambarkan perbuatan
tersebutdcngangambaransesuaidcntan apavangrnerekasaksikan.Demikian
pula dcnganpengakuan, hal ini belumcukup kccualisetelahmelakukannya 4
(empat)kali sebagaipenjagaanatassesuatuyang telahdrjagaoleh Allah dan
Dia membencipenampakannya, nrernbicaraklnnya,
dan mengancamorang
berimanyang menyebarJuaskannya dengansiksl yang pedih di dunia dan di
akherat.
Dernikianbcberlpahal menyangkutpenjelasan suratUmar RA kepada
Abu Musaal-Asy'ariyangmenyebutkan: "Kernudian qiyaskanlah permasalahan
t e r s e b u t ,d a n k e n a l i l a h p e r um p a m a a n- p e r um p a m a a nny a . S e l a n j u t n y a
berpegangJah kepadasesuatuyangkamu lihat lebihdicintai(diridlai)olehAl-
lah dan lebih menyerupai(mendckati)kebenaran".
NYUVNgflgX
IUVJNSHI HIYTVOUVSYS
t\iVO ISOhlg dVOVHUflI NYV'IflJ
Kedua: Sabar Dalam Mencari Kebenaran
MasalahkeduayangterdapatdalamperkataanUmar di atasadalah:Usaha
s u n g g u h - s u n g g uu
h n t u k m e l a k s a n a k a nk e b e n a r a nd a n b e r s a b a ru n t u k
mendapatkannya. Usahaini drlakukandenganmeletakkankeridlaandalam
pelaksanaannya padatempatkemarahandan meletakkankesabaranpadatempat
kegelisahandan kekacauan,seriamenghiasidiri dengankesabarantersebut
danmengharapkan pahalanya padatempatpelaksanaannya. Hal itu adalahobat
(penawar)untukpenyakittersebutyangmerupakantabiatmanusiawiyangalami
dan kelemahannya. Maka orangyang tidak pemah terserangpenyakitini, ia
tidak mempunyai cara untuk menghilangkannya; Ini bersamaandengan
konsekwensiyangtimbul dalamperubahankondisidari yangbaik ke kondisi
yangburukpadapenentangan, sepertimemperlemah jiwa, menghancurkan hati
danmenahanlidah merekauntuk mengemukakanargumenmerekakarenatakut
akibatburuk dari perubahan kondisitersebut,apalagijika perubahantersebut
terjadipadasalahseorangdari keduaorangyangsalingbenentangan itu, maka
itu adalahpenyakityangsulit disembuhkan.
YANNVIYXCNII
IvNStrSHV'IIV ICVfl HVOVSI
IYANNdIAISI^INOIAIONI dVII gS
M c n u r u tp i t r ap e w a r i sn a b i .s o l o n g a ni n i t n e r u p a k agno l o n g l nm i i n u s r )JJ n g
plling sedikita,ranranva. seblbalama adalahrrclaksanakan per.intah perintah
A l l a hk a r c n aA l l a h .M a k ao r a n sv a n r n t e n i n i r g a l k a hna k - h a kA l l a hy a n et e l a h
dirvajibkankepadant'radalahomng 1,anilpalint buruk kcaclaannya menurut
A l l a h d a nR l s u l - N y ad i l n l l r l i o l a n g - o r . a nyga n gm e l l k u k a np e r b u a t adno s a .
k l r c n an e n i n g g a l k apne r i n t a h A l l a hl e b i hb e s adr .a r i p a d rl r e l a n g g al a
r rangan-
N1,a,danolang yant mcmpunvaipc'n.crlantan denganajaranvan-tdisarnpaikan
oleh RasulullabSAW dari Allah drn apa apa)'tng dilakukanoich beliauctan
srhabatsahabatn)'a. ia akan nrcnl'lksikanbahrvasebagianbcsarorang yang
ditunjukkankepadamcrckupersoalan persoalan atamaadaJah oranl yanepaling
sedikitpcngctrthuannya tentansagrrnant.a. ScsLrngtu[nva r\llah rdalahternpat
metr-ohonpcrtolongan.
. . . r 1 \ n u I Lcup n d a lc , { u
uelqcra,{ucur uele qc11yeryru.r:fuepcdalqu1lyurcrynureluef,uapcrsnuuu
tlllpr.lrurudr;rsSuc,nrquep,rrsnuELurrrp e,(urBunpurlauucID qsllV Eluru
'elllf c,\\ rzzv qpllv upclpua{
ueiucp ersnuuurcpedal qeluuredersiuc.mg,,
: n t c l r e qu r ' q r , { s l V u c p p r ? r x r u E ql nul r q u r s p o u € p q e { r p l n t r {
IqV nuql
urp prpz urq peuucqnl^Jurq prbll[ r:eprulul uprdal uelclrraqruaru qeq,n,{g
E,\\qEqrrupl lprday ur1tr,{u,rluJtupn,tlsq :ltlpllJq puuqv uprxl
PAUqn SnU.l
-qnsnurqJlo re:"?nIrpupp;-undalrpundrlsauruc3uologadueltrdupuaur
uzp
tpnl rpNtuaur ul)ll Bre{ELrr'qr11yepudelr,{un1e3as urlqrre,{ueur3ue,{Fue:o
uelSurpas'cde-rdrlrscqueltedepuaruucIE {pprt rpl{aseues qeqly erel.rad
rxelup usprqnuetiueliuelrqiuaur u,'rlqcqqr?leperur ueleos:edrrvp Irqucrp
lBclup Supi uprpftrlrd1r1r1 ntesucp,ei(urlrlrurpBue,(ucBuaprcnsasqcual iue,{
uriuololrcclurp rret?urqel uc{ledtpuau uulc e,{ueqEr uleur,urpuJsBIuulp
cpednpr iuc,i rlcnral u,iuuutrnlal urp e,{cpuep seclal.ral .tl1ncl e,{51-epeda>1
uiulrsuq uolqua,{uaur utp t{5g cpedal le{Ic,\\epaq pduBl ,qrllv ppedal
ur3uolouaduoqouJLuldutt e,{uuu1un1a1 u[p utpuasefurrrpcped]?pur;s.roq
uriuep e,(uur1n1c1eu er rdrtclqr11yynlunltlruueiuapue.leuaqal urlleBouaur
iiuc,i 3uclo ur:iurp r:,{upqclnd Lrcrlturaq c,{uuellcdeprpuElE l?prt r{?llV
uri-Lrololrad rlrur 'rIqr:^.raq IIpr1 rr r{rl uep qBllV ueiuoloUaducllndcpLrau
ucrjeer cllrur irq?sl3q .rLrrJq-leuaq nlr ;uB,rorltf.ueSuolouad ue{tpdepu3ul
uujr c.iururrlJs iuc,,{qc1n1rucjcqrsa{ E{cut.uplcqpsal clrJrutJuru)i"lJur
rdclJt urlr Irrlteqlrnq,rJq8ur( 8uc.ro-3upro qalo runqrpBue,{e:eiau nlens
tiurtprrf,JS up.nuaqcl)jntunrlcnoaluciuoliuad unlr:aquauruuIBIUprlqullV
qlrqa:^ 'riuur)illIu ;-uc,{ue:r:uaqa1(ucpn
lrp u r_.ua:n;1 e1r:u-ElruJ:nI upiuolouad
c ) r l u ' r p l l v u r f u o l o l r a d B p c u ) t f l l ? q t | n q l e q i u e , { B u e : oB u e t oe l n d
uuluq urp c,rbcuaqiutr( ;-ul:o iur:ro ultiuoloi lnscu.ueturlnq e{alau qcqes
'r,{unslcu[^\rq urItE:-upraq
uup rpeqr:dui(uuriuquadal1n1une:u1:adnlens
urlcucsrylcul 8ut,{ iuc.ro,3ur.ro r3cquuldr:rsrprypn qellV ucBuolouad
'rSSurLrJl ?uef 1eur1e1 rnieqasqe11yteullel uc11c?suaur
{nlun Suurdraq uEpe,{N uplBl lp (prq]lleq) Suenf:aqqn88uns,qn8iunsleq
S t r r : ,f{, u t : o - 3 u e t ol p c d a l u e 3 u o 1 o 1 : aude { r J a q u a r uu e l c e , { u u qq u l l y
r,{utln?SunsaSut3uolot:ad?pp url? {Dplt und e,{ur3eqeleu ,8,{uredcJueul
rrengetahui. apakahia mendapatkan pertolongan (narrpu) ntelakukannye xtau
t i d a k ' lJ i k ai a b e l u mm e n d a p a t k aPne r l o l o n g a n . j a n g a ns c g e r an c l l k u k a n nya
s c h i n g g ha l l i t u a k a nm e n g h i n a k adni r i n y a T . e t a p i . . l i kiaa t e l a hm e n d a p a l k a n
p e r t o l o n g r n .h c n d a k l a hi a r n e m p e r h a t i k r nv a n g l a i n . y : t t t u a g a r l a
mendltanginyadari pintun)'ii(jalur yangbcnarl.jika ia rrcndatanginl'a bukan
dari pintunva.ia lkan nenghilangklnnyaltau nercrttchkann) il iltltu lrcrusllk
scsuatudi dalrrrnva.Kctiga hal ini merupakansumberkeballagiaan scorang
hamba.dan itu tnerupakan makna dari ungkapan harntra r\lleh seper ti clisebutkan
clalanrAl-Qur'ln: "Hant'o Engkttulttlttttng k'lnti st,tnbuh dan ltortt.rkcptultt
Engkaulahktuttitttoltottpertolongun.Turtjukilultkuntijttlon -tcrlgltirrts" (r\l-
I;atihrh:5-6). Maka hambaAllah yangpalirlgbelbahagiaaciahhhanrbaI'lng
ahli ibldah.yangmendapat pcrtolongan dartntendapaL hicleyah (pctunjuk)trntLlk
nreraihapa 1'angclicarinla.scdangkanhlrtlba Allah yang paling nlenclcrila
adalahharnbaAllah yangtidakmendap:Ltkan ketigr hal tcrsebut.;'akni ibacirtlt,
pcflolongandanpetunjuk.Di arllaralnereka t'rng a.la hanl'a nrendapltkan dlri
''l!antu llrtgkuuldhtung kantiseu talt", dln dari //art,r'akepaduEngkatrlolt
'
karli ntolutn1:tt'rlolongan , hanl a kesil-si:randan kclcmahan.llti ttlelupakltn
kcrendahan. kehinaandan kesedihln.Sebagianla-tihanyarnetldrpatlandari
"Hunt'tt kepotlu I',ngkttLrlult kttnti ntttlnn perntlongtn', dan clrri "//artra
Engkaulahtung kontisenbalt", kelemahanatau kchampun Kelorr4lokini
mcnrpunyaiwibarva,kckuasaandar]kckuatan,akantctapitidak herpengaruh
a p a , r p a .s e b a l i k n y ln t e r e k am c n d a p a t k l na k i b a ty a n g p a l i n g h r r r u k A d a
"Hartln
sebagianyang lain yang mencnukan ibadlihdan Pertolongandlri
I:ngkauloh .tctngkantisenbah dan hatrru keptulttEtrgkttuluhkrtnti tnrtltort
',
pcrrolongan akantetapinasibnyl dari hidayah(pctun1uk)untuk mcncaPar
tujuannyelcnrahsckali.sellertikeadeanscbagianbesarparalhli ibadahdan
o r a n go r a n g z u h u d ( y a n g t n e n i n g g a l k a knc d u n i l a n )t ' a n g s e c l i k i tp e n g c -
tllluannyatentangPetun-iuk dan agantayang bcnaryang tclah dihatrrtolch
RasulullahSAW dari Allah SWT.
'Barangsiapa niatnyalulus dalarnkebenaran.
PerkatranUntar: -v-.ang
sanrpaipadadirinyasendiri"melupakanisyarat)'angJnenun-iukkan hahwasanva
scseorang tidak cukup menegakkan kebenaran. jika hal ilu hanl';rdilrrkukan
kepada i
o r a u gl a i n .h i n - s g a a . j u g n
a l e n e s a k k r n n t
y c
a r l c b i hd a h u l up a d ec l i l i n y a
scndiri.Sctclahitu. tindakanntaatasorall-slain blru dapattliterirna.Jika ia
t i d a k n e n c - s a k k a nk e b e n l r l n p a d a d i r i n y a s e n d i r i .b a g a i m r n ai a t l l p a t
mencgakklnkebenaran padaoranglain'/
Padr suatuhari Umar bin Khaththabbcrbicarl di atasminlbar dan ia
mengenakan dua pakaian.ia berkata:wahai sekalianmanusia,apakahkamu
semuamendengar. Saltnanbelklta: Kani ticlaknlendengar.Limarbertlnya:
Kenrpa engkautidak mendengar.wahai Abu Abdullahl Salmanmenlarvab:
Engkautelahmembagikan kepadakami.masing-rrasing satuPakaiansedangkan
-re8uapueuIruru{ ?u?rcIoS
:BtE)Faq und wtxlEs E{trr{ .,lBueq,q?llv e,{,BL, ,qe/$EtueurBtlll-lurq qBllnpqv
dnuJu€ret{Ed rur qBl?de,rur uE{eua{ nI? 8uE,{uelE{Ede,{\qeq.qBllv ruap
qelqedrunsreg:€te laq :eruf) .ururul.nrtrIntruV rpqe,r.Buelepn1y :qe,tr,u[uaru
BJ reun urq qellnpqv l€qeiA :mxfl ulq qzllnpqv epedal etzryaq terul
u1u1r1e,(uqe,tefueruund8ue:oaseperyprt rdela; lqellnpqv lpqelA irlzllnpqv
rcqezrr'Sueual'esa3-esa8rat ueBue[:ple{taq l?un .uere4edunp urpuesne13ua
'-Pnpe)I n{n8
60f -
VANIVSIXV NYO
SV'INJ NYVTUf,fl CNVA 9NYUO
diketahuilahbahwakeduaucapanitu adalahperkataan
Amirul Mu'minin yang
diambil dari sabdaNabi, dan keduanyamerupakanperkataanyang sangat
bermanfaat.
'ursnJnle{uriuap rslrpuPlrp
leprt rclrla}rcuJqnlr uclcnqredErIrI pruuelrpuE{r
urtrnqrad 'rrufq
Irprt tnqJsrJl B)ru Icprl nlr uelrnqrJdrdptel(qs-clq{r) snJnl
uciu:rpur-yn1r1rp r1r I ucltnq:adn1rn5:qn,rufuaur1 lnqJ:^,rJl rrxdr)iun culnu
;-rrrp:l c,{ul p et uplprlua){.truaqfiutpd iur.r.urp snlntiurlccl;-uc,(urlnnqrad
qrlrpn qcilV qalourrualrpiur.{ irr:rcnq.rad :rtrirrq lpr-.il.ulq illpxg-lv
(Z :Iinl,\ lV) ,,D.\r!lDulD
lrpq L1tqa1 lrtn.rnunl tuoltto tp otlot:'
'nun:'1t[niuaurorq o.iotltts'tlttpttlurtpt]ottttritloltlt.tt!]tu3tta,I(tlDllV
),,
rrn -'f 'd- f r-l:';:{;1 >i f::i ri( ' . . r ' f orf t{i
; t
gr---<
;"
r
NJ,VSVANVH
VTNIUSJIOCNVA NYIYNgUgd
(TVAWOI
NYO.hIVJYtrAI
VOV HVTTV YflI\IYH NYIVNgUgd
makaperbuatanitupuntidakakanditerima,sampaiperbuatanitu menjaditulus
dan benar.Perbuatanyang tulus adalahvang dilakukan karenaAllah dan
perbuatanyang benaradalahyang sesuaidengansunnahRasul-Nya,lalu ia
membrcafirman Allah Ta ala:
e\l:r
""'tri t-"r I P
.'','', \l-
--
Y-t t6.
( o lI
:gqe)-lV) ',,olu-qqoll Dpod l lDpDquaqwopp und7uDroasuDfllmlasDduaw
D! r1Dluo7uDIuDp LlalosSuoi lotuo uoyofuaBuautDl r.logDpuaqD\Dw
ofuqqoy uoSuapuoodwnQaddotor1SuawodolsBuotog,, :elr,BJ qBIIV urrurrJ
u€p €Dprrr qelruruep ',,unlnfllas ot 7un'( Suoto lnrun qoppD D{.uqnJnps
ntt uolonqtad npru 'nlv urolas uo7uap n:1y uoynnyaiuatu uop uotonqtad
'nn\as unlnvaLuaru
Aons uDfl\opw ndnls7urxoqnpw loptl to8uos?uDf,
nlqas qDppo nIV,, :uouugpaqn11oy Dtr ozzv tlDllv,,:narlaqEpq€sruedesntr l€q
ue1>lnfunuatu qelal A1ySWIInlnseg r{EuunS:tnqes:eluelenqradup)ieues{elou
ueqrfe,tra1SunSSueuauqelel er e{eur e,{uue>puesleleru leprl er uup ntr
ruedes qe1ly qalo uelqeluuadrp 8uu.{ uelunq:ad e{rI tnqosratunn[n1ueSuap
rlencel undqetuuadnlensrpe rypn uep'qequesrOIBqrag 8uetrqe11yneelueru
{nlun uenfnleteur-Pteuj3s qEIEpe nll uBsnlnta)qPqas'8pe lepu tnqas:e1le:e.{s
E)trta{Epe)ieprl rpefuaur ue?uep
1e:e,{s u?trp{req 3u?,{ runlnq uep'n1ruelznq:ed
2.,(uqus 1e:e,{sueledrueruuplnq (u?se1eq) eleqeduelSuepaslnqas:aluelenqrad
e,(uqes1e:efs uelednrau 3ue,{ qe1n1rupsnlnt?{ te{e{eq quqas'r8ueqntp
qr[e,rnlr ucqrfe,,na{ ?{uu]lnqasratu€qrle/rra{ (e^uEussIel:at) e.{u:nBn3uelep
rp teJu.{suerlednJauntr teru EIr[ Erxua]rpuele leprl rur ueJeuas uelenqred
'nlr rt:adespnsleu ue8uep ',,uelng
lp{ez uelueqrrrau n?lp I[pH,, lnqesrp
r,{ur:rp e,(ednssn?r1e1es uep efuueqrle,re1 ue{rcunueu 1n1unrluq qepeqt
ueleueslelau Suef 3ur.roruadasBBnl lnqas:alqrdn eua:el uep qpltV eueJeI
1e1eqs er rdeteluele 'efuqcdn lrqure3uaur lepn undrlsau tnqas:alleleqsu?I
-eueslelau er zlrfuluru 'qudneue:e>1 l€leqsueleups{elaur?ue,{Suuo uadas rut
uetenq.ledBrsnueur:epqrs[{ Erxuatuedecneuasueselequeqde:eqSuau uep
qe11yquluuedueleu€s{?leu {nlun ue4pnsleu-rrp ?ue,{uelenq:adntreX'ersnunur
uep qellV Intun pns{Eruuu8uape.{urelnurp8ue.{uelenq:a6'u311ay
'J3^\Bqtutrp
JnIn,\\
elrtal q?llV euerelqeqn.raq e,(u1eruu€rpnuralqEIIVeua:u1uulnq tetuueiuap
sI[ - "'Pnpa)ln{ng
(SVTHXI) SNTNI
ONIVA ONIYUO I3Vfl VTYHVd
yang
disebutkan dalam firman-Nya: "Dan dikatakan kepada orang-oranq
bertaqwa: "Apakah vang telah diturwtkan oleh Rabbmu" Mereka meniawab:
" (Allih telahmenurunkan)kebaikan".Orang-orangyang berbuatbaik di dunia
ini mentlapat(pembalasan)yang baik. Dan sesungguhnyakampung akhirat
adatah blih baik dan itutah sebaik-baiktemPatbag,iorang yang bertaqwa"
(An-Nahl: 30) Padaayat lain, Allah SWT berfirman " Dan orang-oranqyanq
berhijruh karenaAllah sesudahmerekadianiaya,pasti Kami akan memberikan
pahala di
,"^p2, yorg bagus kepada nereka di dunia' Dan sesungguhnya
akhirat adaiahtebthbesar,kalaumerekamengetahui" (An-Nahl: 4l )' danmasih
padasuratini, Allah berhrmarl:
(rv,.pJ'P
"Barangsiapa yang mengerjakanamal salelt, baik laki-laki maupun
p"rr^pion dalam keadaan beriman, maka sesungguhnyaakan Kami
berikan kepadanvakehidupanvang baik dan sesungguhnyaakan Kami
berikan balasan kepada mereka dengan pahala yang lebih baik dari
apa yang telah merekakerjakan" (An-Nahl: 97)'
Allahjuga berhrmandalamsuratini tentangkekasih-Nya,Ibrahim: "Dan
Kami berikin ieparlanya kebttikandi dunia. Dan sesungguhnyatlia di akhirat
benar-benartermasukorang-orangyang saleh" (An-Nahl: 122)
Allah SWT telah mengulang-ulangpengertiantersebutdi dalam surat
yang
An-Nahl ini pada (4) empat ayat, yang tidak terdapatpada surat-surat
lainnya.Suraiini adalahsuratmengenainikmat-nikmatyangmanaAllah SWT
telah menjelaskandi dalamnya pokok-pokok nikmat-Nya dan cabang-
ia akan
cabangnya.Dengandemikian, hamba-hamba-Nyamengetahuibahwa
yangberlipat-
mend;p;tkanpahaladi sisi-Nyadi akhiratkelakdengannikmat
lipat yangmacam-macamnya tidak diketahui,dannikmat-Nyadi dunia hanyalah
Al-
seUu!iannit<rnat-Nyayang sementarabagi mereka Jika merekamentaati
lah. iraka Allah akan menlmbahkan bagi inereka nikmat yang lain dari apa
yang telah merekaperoleh,kemudianDia menyempumakanpahalamerekadi
ukhi.ut utu, p".buatan baik (amal shaleh)yang merekalakukandi dunia Allah
Ta'ala berfirman: "Dan hendaklahkamu memintaampunkepadaRabbmudan
Dia
bertaubatkepada-Nya.(Jika kamu mengerjukanyang demikian)' niscaya
kepada
akanmemberikeniknntanyang baik ( terus-menerus) kepadamusampai
waktu yang telah dttentukandan Dia akan memberi kepada tiap-tiap orang
yang meipunvai keutamaan(batasan)keutamaannyaJika kamu berpaling'
'^oio
(Httd" 3)
,"rirgguhnya aku takut kamu akan ditimpa siksahari kianot'"
'uPI3 slSetxeS
ueqnJ qEIJVr8sq rtnd ele8eS 'e,{uu€8uap uEtrelraq3u?,{qelesDuluep unlnq
qDles€turrrBlepB,{uuBsBIafued usp uB,,{sV-tV psn,^lnqV spsde:lqEltEq) urq
Jsul.n 'uIuIt!,nIAI IluITUVleJnsln{3wf uatu IEq BdBraqaqqeluprlrujac
',,uDlDSSql|e^N-leuqel uep 'rlozar 'r.l3llv El€r{edqElleSur
BI€11,,:uelereSuaru q€ltEqx ulq rPull 'ururu,nlAIlruruv 'nlr Buarel qelo
6Ig -- "'8npax nxnS
NYNHVITCNTd (I
NI{IIHYSVfi
YdNYI YI{YN
HV'I'IV NVCNVUY'I
SIIYVIYYUSI
NYO
.Vtr{fl
lYHIVNICNSI{
INflISUXI NYNHVJICNId
HYI'IY
VdNYJ
NI{'IIruYSYOI( YI{YCYHY'IYSYI{
NYTY0 NWIUflflI,{U{
Y,t\JVd UVlndgS
V'INI'WTYH
menaungiku,danbumi yangmanayangdapataku pijak,jika aku mengatakan
sesuatuyangtidak aku ketahui.
Abu Ayub telahmenwaya&andari Ibnu Abi Mulaikah,serayadia berkata:
"Abu bakarditanyatentangsuatuayat.Kemudianbeliaumenjawab:"Di bumi
yang manaaku akan berprjakdan di langityang manaaku akanbernaung?
sertakemanaaku akanpergi?bagaimanaaku bisa bersikapjika aku berkata
mengenaiKitab Allah dengansesuatuyangtidak Allah kehendaki?
Al-Baihaqi telahmenceritakan dari Muslim Al-Bathin dari Uzrah At-
Tamimi,serayadia berkata:"Ali bin Abi Thalib karramallahu
wajhahberkata
mengenaikeadaandi surga: "Hidangan pertamakali yang dimakan oleh
penghuninya adalahlimpa,beliaumenceritakannya sebanyaktiga kali". Para
sahabatlainnyabertanya:"Wahai Amirul mu'minin. apaitu. Dia menjawab:
"Jika seseorangditanya tentangsesuatuyang tidak diketahuinya".maka
hendaknyadia menjawab:"HanyaAllah-lahYangMahaMengetahui".
" IlDq
Suopuotlrptur strpnqpnunsuDe unlntis uop pt'^o.taq unp LlollV
n1tosaS-osa3.t,tl
\lDPlDsDr)qtllt uDtloLl-11D4)X,, ql]lel,\\Ys qPlinlnscue,'l\q8q
:f,Pqcslaq scuv
ulrp ucurs urq pP.cs ucP qrqEII rqv urq przs^ unp pf es ulq slnr-l IV qalo
ui;1lr{r,rr:rp qr111rur ueSue:alay ue1tu,{s Iicp IBScrJqnlt esai csa3ralucP
qEllv uxp ltrslraqn]r urrlf;q-rteq:x!,:PlP{reqIrlnw uretul.,:l]lcljeq qPqEl^d
nuql urlolola{ unp upqopoqalInsrrrlrct ntr [r^lp-Jucllraquau Llclcp csa3
-esc3.r:1..:etellaqIIIoI\l rucurllra'uopuautnIV,, :81f;)raqq?qelAnuql
'ur) rpqel SunpuuBuaur 3ur,{ qeleseu
In:^nuret1upr1n1rurw,{uq nunl 8ue,{qrlrsl]tu ucp'utrr{rrq3)funpueiucru
nltrunuaul;ur,{ucnsasurwlciuau ut;-utt';,{ucq tut n1er;iuqniiunsast1c1-try1
'rcqc,\\ c,{seyi1.,
:e1e1;eqnilrlcquerpnue) uiutledal uclqzpu?uauaut
lqpllV
lrqurpseuel dnlnr 3ue,{nllr,,rt trrelcpuelnf-urycfraq etp uep '.ren1a1
t3;ad
urfur n1u'qcl1rpqy nqv rIqc1\ :r]]c)raqnerl€g ueqe,refueyuaquou IepIt ueq
-Lrrqrequerp {rlBt\1rxrul uurpnue) qrlesrurnlrns ut)e,{ueucrulntun 1t1ctr1
rucnrlEppde{Suetrpr1c1-r1c1 3ur-rraS:Dlll{.IaqIpqclAJuIq ueuIrlEJnpqV
l
I
i t u t j d a k a k a n m c n g i k l r l a s k r snc s u a t ul a n g d i t a n y a k a n
mrka keraguanmu
kepadamu''.
lbnu Al-Musavyabketika memberikanlatul hampirtidak pernahlupa
mcngatakan:"Ya. Allahl selarlatkanlah pulaorang-oran-e
aku dan selanratkan
vangntenerimafatu'aku .
IrnamMalik bcrkata:Sal a tidak pernahmembelikanjarvaban(fatwa)
t c r h a c l l pp e l t a n l a a ny a n g c l i a j u k a nk c p a d a k uk e c a l i t e r l e b i hd a h u l ua k u
bel1an)'a kcpldaorangyanglebihpintardariku:"Bagaimana menurutmu tentang
j vabankumengcnaipermasaJahan terscbut'lsching-taaku bertanyalerlcbih
'dahulu
k c p a d aR a b i ' a hd. a na k u b c r t a n y ka c p a d aY a h l ab i n S a ' i d .K e r r u d i a n
kcduanyamemcrintlhkanakuuntukrlcmberikartfatl'l men-uenai permlsllahan
tersebutsesuaidcn-can jarvaban yangaku dellalk:tndari kcduanya.Kerrudian
tlikatakan kepadanya: Wahai.Abu Abdillah.makaseandainl a dia rnelarangmu ?
beliaurncnjau ah: Aku akan bcrhenti.
lbnu AbbasbcrkatakepadaIkrimahhantbasahalayangdimcrdcklkan-
n y a : P c r g i l a hk a m u , b e r i k a n l a hf a t w a k e p a d ao r a n g - o r a n sd. l n a k u a k a n
nenolon-sntu. Apabila ada orang yang menanlakanmasallh yang nrenjadi
pcrhatiannya. nrakaber'latrvalah kamu.danapabilaadaorangyan-{menanlakan
masillah,vangtidakmenjldi pcrhatiannya. makakamu.jangan berlalrr'4.Karcna
d c n g a nc a r a d e m i k i e n .b c r a r i i k a m u t e l a h n e m b u a n g s c p c r t i g ak e s u l i t a n
manusia.
'nrl.P qrqJJuu-.lrrsrlrp
tnqJslJlrirqe.\\rlruulilp
[freucq]{ urlr ulliuolotiad n)f;u'lrrcqpnu uerpee{ ursJnpJnf,tlnrll
3ue,{ucqelcsuturad epeeltqrdrntr rurnl qJIO (\rs-apuatu) tnlnUpnru
ucrpro) rurlcp urlrqcloqr:drpc,iurq nrr ullrrrl-llr\rp 3ue.{ucqc,nel
r(uqniiSunsa5qnlc'-3uc,{urqc-tef uellnquruau urlc qe,nrfrpne1l1
qrqrg qr.rufrpn1:rd1r;pulSSulqrs'srtsrln:.r Wprt lnqJs,ralucc,{uured
c,nqr:qr,{urir:q sr:1afrprfriru eiiurq:s riur:niiu;ur nrlr rqequrruJrx
mel ueiuep ulc.iuulradqlqIuJur crp rllqltly uc1r1n:^a1 nurpfuaru
ur:r,{ur:t:aduprlr:-l;Inuio.lurcrrt
urrlcp uiuuuad urlrlnsJ]l iuupul.rcl 't
'rlcquJI
Isllluasuo{raqlcdep nrp ntr qrlalJ\^ll-Surqcs 'r1c1cureuaduclnfrrp
8ur,{ urc{urucd ur:3u:rp
8un;-uiqrsuau iur:pu1:alcAuellp3uci;-uet6; t
'r,iuricq sclrf
qrlfulur 1cqlnq:rs:.rlurr,iuruad riurlnSuauiucfuap cn-iurqJS'utn{nq
qlqn.raurtrdep3un.{ntrnsasurlednl:u r1e13unreqr.{uru:rqiur:i iur.r6 'L
.lnqaslal
urc{urlrad rurnqrutetuuriuap llr,iu urp 5^xlJf
qequru:q c,luqeluse11 I
:e,{uerque
r p ' q a 1 o : r c l rlpu d r p J u u r it c , c J U r r uu d r : a q e qr p r n l r u r l i u u l . r l d ; - u r l n i u
iur1n,lu;ruurSuapl,nqrq rnqrtJ{rpnl.rJd - n,iunpcdoltrurqerur)qunJueu
qr11yeSourrs- qniiy uerclurd:1ul?purqrlelrl tpuul ntrs qrlcs urludn.reu
r u r 1 r g , , r i u q r . n cl u : r u ru e l u ) c p r 1l r ) l l l r u r ' r , { u r i u e1 n a - u a r1ul p r 1 c l r f
ul:p'riuqc,ncltcruucIE nIc l'lIllu 'rlnuas r1:adas ur:e,iucu:rd riurlniuaur ntur
nut) r{rf'r,{uueciucilacl riur1l.. :r,lurucd rs cprdel ntr)raq nlrJequ{cru
'qBpsnurntrns iurlual qniy r:prdr1 riucl-reqiuri ;-uc.rorpe ulrqudy
NYVANVIUgd
ONY'IN.O NV'INONSIAITV.VCNVtr{tr
-'enpa)Jnlng
lzt -
fl.IOVI UVJ,NdgSNVIWN
ktrnu dctpatibapuk bapaknrunrcngtutttttttdl " Martkd ntartjuvtrlt: ",lr'sriiiggrih-
ntu kunti nttngittgktri eglntl \'a11gkanttrtlirttrt.vuntttk nttntuntpui ktutnvu" .
'A7raDi1a
(Az-Zukhruf: 23-2,1).i)an Allah SWI'bcrfirmln: tlikurukort kt,padu
'Mttrilttlt
ntcrt,ko: rrttrtgikutirqn vtnt diturunktn Allo h tlutt rncn,qiktrtiRu.strl".
Mertkd nttt.jowtrb. Cukultlult bttgi kunri upu rattg kunti dttputi buytk bupuk
kuni nettgcrjakannttt . I)an upukult uterekuLtkonntcngiktrtijrrgo tterrcktnr ruttg
nt,rcku \\'al(tupunttcnek tnotang nrcrt:kt itu titlttk ntangetuhui opa-o1xtdurt
(tidt$) ptrlu tncrrtluptupcluttjttkl . (r\l Mlidrh: 10,1).llanrak sckali ayat-allt
A1 Qur" an 1'ungmencela orang vang berpalin-rdari apr -"-ang{iiturunkiln Allah
dan ianatik rlengikuti Jrerbuatannenek rnoyanrnl'a tanpl ditlaslrri rrlasiindan
hu j.jairyang lelrs.
A p a b i l a d i k a t a k e r r :S e s u n g g u h n v aA I l a h h a n v l r ) t c n c c l el r q l i d y a n g
dilakukan orang omng kalir kcpada ncnck novangnva vrn-s tidak rrcngctahui
s e s u a l ua p l p u n i l a n t i d a k r n e n d a p apl e t u n j u k .d a n A l l a h t i c l a kr n c n c c l al a q l i d
yang dilakukan oleh orang-orang lang nren-eikutiplra ullma yang mcndapat
pctunjuk. llahkan Allah mernelintrhku untuk beltanva kcpadr a/i/arl: r1:llr.
a l i n ) i i n i tr n e r e k a i t u t c l m a s u k a h l u l i l r n i ( u l a n r a ) . d a n t a c l l i d s e n r a c a r rr n r
dilegitinrrsi olch Allah dalam flnr-tan-Nva:" Dun Kutti tidak ttrttguttr.s.scbclLrttt
ktunu. kctuuli orung-orung !claki rung Kuni beri v,al:nu kcpuda nrcraka:nukt
btrtutt'o[th keptlu rrrattg .tungntetnltuntui ilrtu pengettltuurt.jiku kutrtutiduk
nrcrtgttQltu i ". (An-Nahl: .13).Inilah pcrirltah yan-gclitLr j ukan kcplch orlng-or-
rng yang tidak mengetahuiasar selalubertan)a kepadaor ang yan-qmcInpunyai
i l r r t t rp c n g e t a h u a n .
J a w a b a n n y a :S e s u n g g u h n l a A l l a h S W T n r c n c c l a o L a n g - o r a n _yga n g
berpaling dari apa yang diturunkan olch Allxir kemudian bertaqli.l (mengikuli)
rpl yiin!: dilakukan oleh nenek movan-!:n)'atanpa cliclasariilrnu pcngctahrran.
T.iqlirl semacaminilah yane diharamkan dan dicell oleh para ulama dan lmam
mujtlhid )'ans enp.it (lmanr Sval-i i. Irnarn Hanafl. lrnarr Malik. tlan Imanr
Ahnrad). Adlpun bcrtaqlid kcpatluorans lang rrlenirerahkanseualaupala untuk
mensikuti apa )'ang diturunkan oleh Allah. dinrna dir tidak mcngctahui
s e b a g l a na p a y a n g d i t u r u n k a no l e h A l l a h . k e m u d i a nd i a b c r t a c l l i dk e p a d ao r -
ug vmg lebih mengctahuinya.maka taqlid scnraclm ini tlipuji dan tidak diccla.
dibcri palul:r dan tidak disikr;a.
Allah SWT bcrfirrn;tn: " Dun jatgunlult kanu nrcngikuti ultu tang kuntu
tidak nrcntlu roi pattgt:tultuatt tctlten!it1\'1. ,Scrirrrggrrhrna pefttlcttgtran,
pr:nglihutur:,tluit ltuli, setnuuttluittt akan dirninttrpt,rtungqu gun.juttubtttu".
(AJ-lsra: 36). Yang dirnaksudldalah tlqlid yang tidak didasarirlnrul.rcngclahuan.
Allah SW.f berlirnan: " Kutakunlult: "Tithunku hutttu ntettglttruntkott
perlnttart :attg keji, buik turtg rtuttpuk utttuputt t,tutq Icrserttburtti, dutt
perbudt do.\e,ntelanggur huk ntdrtu.sitt tunltd ekt.sttnvtn.q benut; (ntcnghur-
ur:tkurt)rttttrpersr'kutrtkrt:t
Allah dtngutt s.suetu .\'utlgA!ltlt lidu.knrcuuurttkut
328 I'lamulNlluwaqi'in
'.'Bnpa)J nlnfl
6Zg
WIlV,
cNvuo Nvnuragysx JvflIxv
NYXTNSI{IIIO ONVA VNYJNSg
kekeliruanorangalim.adahhmengikutikekeliruantersebutSeandlinyatidlk
bertaqlid.rnakl i'{abiSAW tidakakanrrerasakhau'ltirtlcngankckeJiruan yang
diperbuxtorangalim, karenl tidak akan berpengaruh kepacia orang latn.
Denganderr.tikian. makaaplbiladia mcngctahui bahrvahal itu merupakan
sebuahkekeliruln.rnlka dia tidakboJehrrcngikutinyl Pcndapat ini didlsarkan
kepadakesepakatan paraulama.Karenaoran-g yangsudahmcngetahuiadanl'l
kekeliruan. kemudian clia nengikutinl'a. bcrarti dia mengikutisuatukesalahan
dengansengaja.Seclangkan bagi orang Iang tidlk ncngetahuin)'adianggap
s e b a g asi c s u a t uv a n g m a s i hd i t o l c l j r .N a m u nd e n i k i a n .r n a k ak e c l u as i k a p
tersebut padairkhirnyaakanmenyebabkan orangyangbenaqlicl bcrsiklptanatik'
'Urnarberkata:','1rlatigu prrkQra vtttg rttcrusuk
Asy-S1'abi berkata:
n t a s a( v a k / u ) , l t t i t u ; " l n t t n t i n t u n tl l t u n t p a n i n p i n ) r ' ( ' 1 l i/gt 1/(r ! ' { t 1 l l ! / / r ,
bantllttut orang nturu{ik terhorlultAl Qur'rutpudulul Al Qur'on itrt s,bu'tlr
kcltenarrur, dan kekeliruutt ortutgolin" . Scbagairnana tclahdi.ielaskan bahwa
Muadz tidak lkan duduk dalarn suatu miljlis ilmu. kccuali kctika cluduk dia
akan menbaca:"Allah telahmenurunkanhukum yang adil. rnaka binasalth
oran-q-orang yangmeraguklnnya"A1-Hadits. DalamhaditstersebLrt dijelaskan
pula: "Hendaknta kutllu takut rtkun p<ttttclttt'engrut (pentirynngtut) ltakin4
karenas,vailrut itu terkttlangl;erkutukesesatort ntlttlui lisun seoraug httkint,
'.
dan orang ntarufikltunterkadungnuttunpaikan kebenuran Aku bcrtanya
kepadl Muadz: "semoga Allah merrberikanrahmatpadanlu.terangkanlah
kepadaku.rpayang dimaksuddenganungkapan"scoranghakim tcrkadang
mcngatakanperkataanyang sesatdan terkadangorangmunafik mcngatlkan
perkataanylng benar'1.Dia berkatakepadeku:"Jauhilahperkalaanseorang
hakimyangmengandung keraguan(kcsamaran), danjanganlah kamuberpaling
darinya. nudah-muclahdia kerrbali keplda kebenaran,dan ambilah suatu
kebenaran apabilakamumendengarn.va. klrenadi ataskebcnaran itu adacahaya'
334 I'iamulN'Iuwaqi'itt
9gt - "'enpax n{ng
pdV,,:e{u}rpudJ{ uli)lpr(ue1rp nltl .sr;ueuaunerlJquope(uslf,daIurllcpuE,iu;.Lu
lrqttltrsSurrBqJeq qt.lqeu,, :rteljlJq Ilp D,(ples.Itupl pppdel uuIE]uaJuaur
qBlrt qpure.tn,urq uE{Jnsc,rq8q urlElrjJJuaurrl v lrpqy utq snun^
'.,E,iuuplIn[unuatu qplelqlliV Euclc) .Inluntadtedtpuaru
ucp'rtrtilqctuaru 3uc,{3up.rorieq prlbq:aq1c1eq deiJur.:rp ucp,prlbr:1 uc?uu:r1
8 u e ; u a tu c l s c l a l u a u n 1 rc , i u c n u r a s , s e lrcp t n q J s : a lu t i u c r e l a y . . : c 1 c 1 . r t q
leulfl nqv ,.uD:liDs ).\tDut uop tDS)s3un.i3up.to-3up.to ln:^Dut.t)j nlt D:l)J.aut
t33utt1as 'uotttlotatiuatl ntult uosoprpotluot o,trJD.f ut4Lt)qwaruuolD DtpL)lDtu
'tanln4 ntonsXL!Dtua1 o,tuo1.t,t11 3Ln-r0-Buo.to DltqDdV.(D.tuoJ tlDlu)qu)u )lt1ltD1)
tlopoq3un,(platatu urtltunuadn.totltolSuniuuatu unlo Euo.ro-Buotttrotpntual
'(wto,x) t\tad uo:1D Dunl
ut z./rrc1r,, :ppqlsleq nrrlaq e,{tlrasl[VS rqnN ucp
-taqunsraq 3uc,(strp.quB{lEst?prf,q ueldelclrpqc1:1:e1B{lJq JeurnnqV
'(uEInlnqe{)upltqBlr{
trrEppu?pEIncl
uns Rp?)cprl ;eqrpcd '.rr1c:1 rpnlucuruulc ?rp l?If;ur,.r4c1ntr rprlbelrpiuc,{
8ue,roelrqzdcuep'uuuruequc{r rrp rucq.ururueq nlr rprlbBtrpSuEf Buelo
c1r| (ur)llrtp.$rq1lp)qpqas'eurc;t-c qelc:^euujl;1cpiuu:ocsaseprdal prJbr:yaq
nucl urEturrp iur:oos:s uc1qa1ocl:cdrp Itprl :ulrljaq pn.scl^lnuql
.dnprqe)rteI
uctenqiedlBrxuuc)nq,uprl
-erua1Surlalirau1r us epld lenqtad
lrLueqalo ue)ntuJtlpuB{Entr nue{ urp
r,,(u1runq uppIrDqslrru'lnqasril uElrnqJJdrnpcl uulnlelaur iuul lnseLu.lJt
nuEI ctlrI eirns runqfuad1ns-uru:t1 n]l trrpcleu 'lletrrcrpn1r;1 .zi:ns runq?uad
q a l o u ! { n { e l r p 8 u r , { u r t r n q . r : du D I n I c l f , r xu r p ' i u r l t d r e q p r p u B r p n u a {
'e1e:aurunqiuad qalo urlnlellp
8uz,{ uclrnqlad ue{nlcletu Errupvl.ro; n1r
3uu.toasas ueq e{DIJUrunqiuad{n:-r'lulalntr urp e{nu ,r}crxt?rprlul .B{Elau
runqfucdueln)Blrp 8ut{ uulenq.rrd ui?)nI[lJLuuup'iurlcdtaq ErpuErpnua{
'e;rns runqiuad qJIo
urln{plrp Suei(urlrnq:ad ueln{clau ;-uuprrya1n1r
iuc.rocs:.^ rualr{'qoIOt ertd ur1:^n11n1Suaur uriuap tn)iutnuBI ciulepu:11
:Etr)Jaqerpu,{rras'llV ucp LrntqIng,IVrqV uepurluuJJuatu]eu1l rqV
qorlotr srBd nIBlrJad !tn{ltual^l 3ue1ua; lequqe5 ErBd uESuBrB.J
'qe11yeut3r
InqcleiuJrun?ut
{Bpn ?ul,{ tuulo Rr(uqopoq qeliurlc niSurqas ,qc11ylurr3r uruirurjp lusrlr"q
c,{upnL[asn1rut])lllclJ{c,lrqcqrnqnte{rp n1:a4u,iult;1r1eq rnqrlrl crprypu fur:,{
nlcnsesueiutp euosad.rcl lrp .qclesntr crp lt,{\qeqrnqctJ8ueru ycpu erp rdrtct
'ueqplpsalntcnsul{rlrfuau
crp elrf qups 8ue,{cueuruepJBuJqiur,{ r:ucur
uelnpaqruauledeplcpn erpeSSurqes ,uxrnupstl usp
Ic,nuqeliurl ueryclnraru
r:,{uneqrp 8ue:rs:eq3ur,( ucnin:ry .qe11yeplcial nlu[r €sel reuasrpDdup]
:euaqnlu8uau nclt: 'r.{N-ltu{lu uep qelrl r:clSuriucLl 1nlun qe11yquftnq
uelv;lafueur'crunpuEf,uarrt )nlun etrte3ruuetesueryuniiueur uu;IrBue.ro uep
'efm:adtp
nrdcp{Bplt fuu,{ ueurcqerued utp ut?lelgqudurlrp usIE n{p Bleru
"Ri1'a vant n)'ata.hii\\'a
,vangmenycbabkanenllkau ncnangis. dia rncnjlrvab:
nafsu yang tersernbunli. dan nanusirt lrng di hadlpan para ulanrant'l bagaikan
anak kccil di hadapanorang tuanv:t: Apa vang cliialangpata ullmanya. nraka
m c r c k a m e n j a u h i n y a . d l n a p a v a n g d i p c r i n t I h k a n n , rI, , I ) l x k l l r r e r c k i l
laksanakan'.
A b c l u l l l h b i n A l M u ' t r i r n i rb e l k a r a :" f i d l k l d r b c d a n y l a n t a r ab i n a t i l n ! :
) a n g t u r u t k e p a d ap c n g u e r r b a l l n t ' ld c l l g a nn r a n u s i rti' n r t gb e r t a q l i t i.
S c l a n j u t n l ' ld i j e J a s k l nd l l : i n t s a l a hs a t uh r d i t s J l r l l i ' b i n \ V a h a b : l ' e l a h
n c r i w a y a t k l n k e p a d a k uS r r ' j db i n A b i A r L r bd l r i I l a k a r . b i n L l r t r a ld a l i l l r r a r
bin Abi Na irnah di.rriN'luslinrbin Ylslr drri Abi Hurairah blhrr a Rasulrtllah
SAW telah bcrsabd,t: Baronq .rittlttttuttK b('tkQludll\ tluttuktt l(nl(ttt,q\ctttultt
ltut,t tialakoku ktltLtkttn,nuktL ltt'ntlukrtttt tliu nrcn1tt r.sictpkon lt'ntptt rltuhtkttt
(tetryal kenbalinta) dari opi ncruku. tlun huruttg sittpttttttrg tncngistttrulkan
sesuatukcpaduseurlurutnu lrttlttt tlitlu.surkunktlnda pettrnjukku,bcrarti ditL
tclah nen gklritututintu, dutt burttrtg sirtl'ttrung ntntlr rikutt tutttu.ltttttttlttttlttL
diLld.strkut k<'pudalrujjah tttttg ktrut,ntttkt tlo.sttrttttbugi ttnutg ttlttg ttt(tltf.tt
v lktu utt'tt" . lladits ini tellh cli-sc-br-rtkan sebelunlttt'rtvlng diri\\'avittkan olcll
A b i D e u d . D a l l n h a d i t st e r s c b r trl r t s r t t t ut l r t l t ll i r n g n l e n u n j t r k k i i h
t ta r a m n l ' a
memberikan latlvl cicngan cara bcrtacllid. karcnl fatrva I'ang clcntikian itu
dianggap latwa l ang tidlk didasarkan kepadl hLrj.ja)r 1'ang kulrl. Karena lltlj.ilh
y a n g d i g u n a k a n u n l u k m c n e t a p k a ns u i t t u h u k u m h t r u s h u j . j a hy a n g k u a t .
s c b a g a i m l n a n r e n u r u t k c s e p a k a t r np i l r a L l l a m a .S e b a g a i l n a n ah r r l i n i t c l a h
d i k e m L r k a k aonl e h A b u U m a r .
'l'aqliddengantluj.ialt
Berhujjah KepadaOrang ]'angN{€mbolehkan
yangB€rsifatTeoritis(Persepsi)
I ' a r a f u q a h a c l a np a r a p a k a r t c l l h b c r h u j j a h k c p l c l a o l a n g v a n g
r n e n r b o l e h k at anq l i cdl c n g l n h L r l j a h1 ' a n gb e r s i f at e o r i t i s : r r l a l i s iAsl.l t n g k r l t
b a i k n y a j i k at c r l e b i hd a h u l uk i t am e l i h apt c r t d a p ay ta n sd i k e r l t u k a k jonl . - -A hl
M a z a n i c, i i r r a n ad i a b e r k a t a :S c r n d a i n vdai l t i u k a np e r t a n l a n kne p a d ao r a n g
yrng menetapkan suatuhukumber,:hsarkan tec1lid. rplrkahklrnu nrcnrpLtnt li
hLrjjr,h (alasan)dalanrmenetapkan sLratu hukunll".
Apabiladia nrcnjarvab: "Yl. bc'nar".tllakalrcllidtcrscbutnre-njadibltal.
karenahujjahitu mergharuskan PenctaPan hukum berdasltrkan bukln
hLri.jrth.
d ! d a ; a r k a ln< c p l d u
taqlid.
A p a b i l ad i a m e n j r i w a b":A k u n t c n g h r r k u r l l ian )t a n p t d i . l r r s a rsru l t t l
huj.!ah.Makapertlnyailnselanjutnl'r:Atasdasalapal:anru men-qalirk andarah.
. a d l l r r rAl l l a h t e l a h
m e m b o l e h k l nf a r i i ( k e l a m i n )d. a r tt n c r u s l kh a r t l b c n d a p
mcngharanrkrrtnya. kecualilprbila adahujjah1'an-lntembolehkannva'/.
'e^uspcdel ue{Brs?qErrp
3u?,{
qpflnq u?sEIBueSuap?,{unln8 Bp"d3I pllbeuaq wqaloqal uB{upqeuaduarrj
seralrsJaq8ue,{ 8ue:o qalo uBlelntualrp ?ue,( ledepuedeLuncuer urp
rslrpeJluo{ ueyln[unuaur {nlun B.{wsEJdnlnc rur ueSuu-ra1a1 ue8ueq
'qemeq3ue,{epzdal
sete3ue,{rrsp {rt?qlrq
uele e,(ueruuJas eSSurqag'teqer{Bsq?lelasrse:eue8qelepen1rur,rq4 fue:os
ueCI ur.rq4 epedal pqbet sn:eq e,{utrunuaurtcqeqese,{u1eqe8n[ ueqruraq
',,16VS
IqCN leqeqese:ed ue8uapuelSurpueqrprln{rrp Inlun eupln qrqel
deSSuerp (3ue:n1qrseruu,{umu1r)1loa1uepupnruqrqalBuu.{eueln ue>1rpeluau
qulal Erp rye:aq 'ufuledepuadue8uapspJallsraqerp e41 .,,nunrn8selu p
epe3ue,{8ue:o mup uep nrurunBnruyrmsenBuaru qe1alnruzl eue:u;q nurrun8
rlnlr8uaurue3uapuul8urpupqrpnurJrp r1n:lr8uaueueln qrqal nuel e8nI
n1r8ag nurnrnSepuda4pl1be1 uelpSSurueruuep(nurn:n?e,(urun8)e,(uepedal
prqbeyaqnue>1e,{urlsauras eSSulqas,neduteleseurrp u€nurlr ered nrulr
uep u,4un:n8nulr resenSuauqEIalBrpeueturp.e(uepeuerlrurap e8nf nutrun8
ue[BBuau3ue,t8ue:o qu1uz1ng,,:u,{u1n>1uaq uee,{ueyaderley{ .,,ue11eBBuurp
t n t e d 8 u e , {E u e u u € p I r q u e r p t n l ? d S u e f e u e u l r q u e 8 u a u t e d p p e r p
uSSurqas 'neduel es?turp ue,rnurlr
eJEdmup-nru1rresun8uaru ndurru qelalerp
'epntrr qrserxdeSSuerpundneJe,,'r n1run8 euerey,, :qr,r.,refueu urp e11
'.,ie,{uure1eruesntes
Suetplaqlelogaq u88urqas
'(e.{u1n1uaq rse.leue8) B{aleurue8uepueq8urpueqrp r33u! qrqalu,(unurpeueurp
rundurnruqlqal e,{unrulrwp ent qrqeJdeSSuerp3ue,{ Suero epedo{ ppeda{
prlbeyeque11e3?uruaru sretuaures ,u,{unu1r
114pasuep ?pnu qrqeldu?Buurp
8ue,(Sueroepedal pllbel uelqatoqlp esrqeueurreSug,,:e,(u1n1r:aq uue(ueuad
uec I?tBqu,{uledepuad ruelaq'neu {ppD BrpE:lrI AAVSqellnlnspgleqeqes
tedues quaq:aqueIE ntl I?q BSSurqes r33uu qrqel deSSuerpSuef ?uu:oepeda4
redues srualrunf efurun8 epedal pr1be1 uelpSSuruau redurusu,{un_rn8 epedel
pr1be1 uelpSSuruau srueqBrppleu ,,,JBUeq.e,, :qe,r.relueru erp u111
',,nurepedaqueqersuqerrp
3uu,{ulelasqeffnq
uu;ple8uaur{eprl nulrun8 uuuurcSeqas,nrurun8 ?pedel uelersequrrpBue.{
urc1asqeffnquzletz8uarulepq urpeuerel 'uurelnqrqeldu?8uzrp(runf e,{urun8)
nurun8 uefe8uau 3ue,( Suero epedal prtbet eleru ,nruepudal ur{erseqelrp
Suef r1enca1u,{uqeffnq ueletr8uaru )ieprt?rp ueseIpueSuapu,(uequelqaloqrp
n1r nurn:n? upedal prlbel ey1,, :e,{u1n1ueq ueefueued e1e11.,,n1zpeda1
uelerseqe:rp3ue,4qeffnqueryesep.laq rlpnJo{E,{uuplel€3uauleprl erp uueulp
'rBSaqeursJn-Eureln
4n>1r3uaur nlp BuaJE{'e,{u-qeffnqlnqela8uaru{Eprl nry
undneler'r'tedal ntl nltedppuad e^rqBqnqBl n4y,, :qe,ueluau erp e>|l1
'lnqesJelqcpseur Suetuatqeffnq
ru1e,('(gg :snun1)
,,ilnqDpl nuDy loptl Suot odo tqo11y dopoqtat uoqolo7uawnuDl qnlsotuDd
'tur 3uofla1
Tof[nq to{undtuaw lDplt nwDX,, :ueuuur:eqqe11yeuerure8eqes
Abu umarberkata:"Parailmuwan dan parapakarberkata:"Batasanilmu
itu adalahkejelasandan kepahamanterhadapsesuatuyang diketahui sesuai
dengankenyataannya.Sehinggaapabila seseorangitu dapat menjelaskan
Merekaberkata:"Orang yangbertaqlid
sesuatu,berartidia telahmengetahuinya.
int dianggaptidak memiliki ilmu pengetahuan.
Terhadappernyataan tersebut
mereka menyepakatinya.Berkenaandengan keterangantersebut,maka Al-
Bukhturi berkata:
keutamaanmu
alim itu mengetahui
Orang-orang denganilmu
Sedangkanorang-orangyang bodoh berkataberdasarkantaqlid
Dan semua orang melihat keutamaanmudi antara tudn dengan
pembantu.
Y>IflUtrHIVOYdtrY
OITOYIUflfl XNJNN gYHZ(VIAI
IAIVHIIJVdIAISNVCNYuY,-I
Al-Auza'i, dan ambillahdari sumberyang merekaambil. Dia berkata:,,Di
antaratandakekurangfakihan seseorangadalahmengikuti orang-orangdalam
masalahagama.
Basyar bin Walid berkata:"Abu Yusuf berkata:,,Tidakdihalalkan bagi
seseoranguntuk mengatakanmasalahkami sehinggadia harus mengetahui
alasandari manakami mengambilnya".
Imam Malik menjelaskanbahwa orang yang meninggalkanpendapat
Umar bin Khatab karena mengikuti pendapatlbrahim Al-Khana'i harus
bertaubat,bagaimanadenganorangyangmeninggalkanfirman Allah dan sabda
Rasul-Nyauntuk mengikutipendapatorangyang dianggaplebih rendahdari
Ibrahim atau orang sepertinya?.
Ja'far Al-Faryabi berkara:"Telah mencerirakankepadakuAhmad bin
IbrahimAd-Dauraqi,telahmencerirakan kepadakuAl-Haitsumbin Jamil,seraya
dia berkata: "Aku bertanyakepada Malik bin Anas: "Wahai, Aba Abdillah,
sesungguhnyadi kalangankami itu ada suatu kaum yang mengarangkitab-
kitab,dimanasalahseorangdi antaramerekaberkatatelahmenceritakankepada
kami si anu dari si anu dari Umar bin Al-Khatab begini dan begitu, sedangkan
si anu dari ibrahim begini, dan dia mengambil pendapatyang dikemukakan
oleh Ibrahim, dandia mengambilpendapatIbrahim. Imam Malik berkata:,,Hal
ini hanyasuaturiwayat sebagaimana merekamenganggapbenarpendapatyang
dikemukakanoleh Ibrahim. Imam Malik berkata: "Kalau bepitu. maka
merekapunharusbertaubat.
'eurcs8uc,{apolauruep uen[n1
epedepuaq lupu (urdurruad)ueurr ueplnlrBuad e:e1ururlqeq 'ute8e.req 3uu,{
uenlnr 'rpaq-epaq:eq8ue,{ epolau 'lodruo1a1 ryfueq epedal r3eq:a1pr1bel
8un;lnpuad e:ede,{ulrpqaSeuss Suef rsetuar:o uepapolatuqelouelnlesradrp
uuptB{rrpurrtetoS?ueSurscru-Surseru euBurrp prlos3uc,{urn qenqaseues{el
r{elepc€{aroW urel3uc,{r:epe.,(uuelnlnqupuaur'sclaflrdureu e:lnal tnqas:al
u€rzu3qalqnlrBuaru'2,{uuelpnfn,treu Inlun sprsnluu lzBurs uep ue-leueqo{
rJucuau trrpl?p ng[qruaur nqcq nped ntr?sreq 'prlos 3ue,{ 1odruo1a1qenq:g
'a11as>p,{uequellnqruruau uep ueqecad:ade,{urpu[::1uelqeqa,{uau
leprt
n1rueqrsqas:ad unupu 'qrsrlasraq undrlsau rur enpe{ 3ue,{uu3uo1o3 eueurp
'{€ftq eredueSuepuelzIrpaqraqSuef '8,{uo3uoI-oJuo{ uepprlbutSunlnpuad
qelBpBer{araw (ZE :urnu-rv) ,,o1atawuo8uoloSnpod npo StnL odo uo8uap
o33uoq osotaurun7uolo?dotttlnu 'uo8uolo8 odotaqaqtpo[uaw oyataruuop
' oqatawnwniio qolaq qntautaur3uo{ Suoto-3uolo nlro;,, :e,{51-ueur:r; uelep
urtura)ratrur IeH el{es {?,{ueqrunlBpa1 rBzq:alrlaraur e3?urqasetu€3pureIBp
ueqerod:ad ucln{eleu 3ue,{Suero-?upro ElaruaurqellV e,{uqnSSunsag
NVHVJgdufld
NVYNYV.ISW ONYA CNYUO
.3N\IUO dVOVHUtrI NVV'ISJ
Rasul itu) menjadikan agarna mereka terpecah belah menjadi beberapa
pecahan, tiap-tiap golongan merasa bangga denganapa yang ada pada sisi
mereka"(Al-Ml' minun: 5l-53). Dalam ayat ini Allah memerintahkan para
Rasul-Nya untuk memerintahkankepadagmat merekaagar makan dari yang
baik-baik, melakukanamalan shalehdan menyembahkepadanyasaja,hanya
tunduk kepadanya,tidak melakukan perpecahan.Sungguh para rasul telah
melakukansemuaitu, melakukanperintahAllah dengansempurna, menerima
demi menuntutrahmarNya, sampai lahir mi*hluk-matrhluk yang yangmelaku-
kan perpecahandan masing-masingbangga dengan apa yang dimiliki oleh
kelompoknya.Orang yang menelaahayat ini, dan mencermatirealitasdalam
kehidupan sehari-hari,keadaanyang sesungguhnyaakan jelas baginya, dan
tahupersis,golonganmanasajayangtelahterjerumusdalamkesesetan ini.
Allah SWT berhrm an:"Dan hendaklehada diantara kamu segolongan
orang-orangyang menyerukepadakebaiikan,menyerukapadayang makruh
dan mencegahdari yangmungkar,merekaitulah oranS-orangyanSberuntung"
(Ali Imran:104). Keberuntungandikhususkankepadamereka bukan kepada
selain mereka. Yang dimaksud dengan orang-orangyang mengajak kepada
kebaikan adalahmereka yang menyeru untuk berpegangteguh kepadakita-
bullah dan sunnahRasul-Nya,bukanorangyang mendakwakanpendapatsi ini
dan si itu.
352 - I'lantulMuwaqi'in
tst "'Bnpe>Inlng
'cfu.rrpolrs8ue,{undneu ntr
1eq
uclnp ui;qrqa1:aq;'ur{ lrnq 'rureualr.r)urrJrpIns^puer pyru ,c{uurtlascpudel
n,{N-rqrNq.rlo uulrpqcsrpqclcl 8url.,{nrtr urp qcllv qelo ue{uninlrpqelal
trrc,{rdc rprdJl nre,{uauiuri;'rn:.ro r.up;-ur1rd.r-rq3up,{Suclopnuas
( I 9 rrsrN-uV)..t1u!Dl ( rtDpprDtr!) o.(unn/
tnttlas ttotiuap(nrsnunutl tEunpttlltt,tur lliuntu tlun.to-,'it.tt.ttt nn13ua
7ot1t1;ntt
'tlDlun.ot/
rr,fir.r'iuJ,r.tr)dutrytlLlLlDIl tlDll\/tlDl)t fiuoi unt1nt1,unt17LlDpD(lDl
(Inpunt) qDlr.tDut :o1,u,nuoplLl,tl uDlDroltl ulttytdy..:ucLUlrIJq.l_A\SqrllV
'pllbu ur{iun;x;ulu iuc,( iur;.ro-iun:oadnotordqplrul p,{N uprnir urelas
rlnlr;rrJur n1r1irrrlrci-raq rllrrru r:,{p-1nsr:1l qruun:-uup n,{N,ueurJtlupiuap
urnlnqucldelauaru 1n1unryl p r:lrqrdu ;uu,{ ;ur''.ro
iur,roc1a:u:urqt1ly
YANI.HINYNH
IUVO ONI,-IYdUgflONVA
ONYUO.ONYUO V'IS]NSI\I HYTTY
pa yrng benardalamiJtihadnya d.llamarti scsuaidenganapayangditurunkan
olehAIlah rnakabaginyaduapahala.dansekiranyaia salahmakabaginyasatu
pahalartas ijtihadnyabukankarenakesalahannya". Katakankepadamereka,
jikadenikianyrng wajibadalaliupayauntukmencarikebenaran, danmencurah-
kan scga)a k e n r a m p u a n
u n t u k m e n d a p a t k a k
n e b e n a r a n
i t u , k a r e n aA I l a h
rnewajibkan hamba-Nyauntukbertakwascoptimalmungkin.Benaqwakepada-
Nya adalahnrelakukanapavangIa perintahkan danmenjauhisegalaapayang
dilaran-unya. o l e h s e b r b i l u s e o r a n gh a m b a m e s t i m e n g e n a la p a y a n g
diperintahkan A l ) a h k e p a d a n y aa g a r p e r i n t a ht e r s e b u td a p a td i t u n a i k a n ,
nrengenal apa1"angdilarangnyaagardapatmenjauhinyadanbahkantermasuk
dalarnhal ini rrengetahuipersoallnyangbersithtmubah.
'elsnpuad3ue:oase,{uure1 SueAe:etuaueslnse:3ue:oesqBIepBe{eleur
e;eluerp 3ue:oasqeleseqrf rlcnca4IAAS qBIIVqalo rpqpurpuepuzltuue,{srp
Irr{EtsntrrruJ urul 3ue,{8ue:oasludepuadenuresue11z33uruaru
ucp 3uz:oasas
bukantaqlid.Akan tetapiapabilaia mcnjarvab:"Saytrmengetahuinya dengan
bertaqlidkepadanva. ia menfatwakan pendapatitu. ntengamalkan danmenga-
j a r k a n n y a .u m a t m e n y a n 1 u n - s n d y a .n t i d a k r . v a j am l e l a k u k a nk e s a l a h a n " .
krtlkan kcpadanya:Apakah ia terpclihlraclarikesalahanatau mungkin saja
b e r b u akt c s n l l h a n l J. i k a i a r n e n q a t a k at cn r p e l i h a rdi la l i k c s a l l h a ns. u n g g u h
kcljru.ilkantctapisekilanyarreneakuikenunekinunnylberbuatsalah.katakan
kcpadanva: Apa vangmcmbuatnturnerasa amansekiranyapendapat yangkarnu
ikuti ternyata sillah.sedangyan!llainbenar'lSeandainva ia mcnjawab:Kalaupun
s a l a h j a l e t a p r n c n c i a p a t k apna h a l a .k a r a k a np l d a n y a : B e n a r s c k a l i i a
n l e n d i l p a t k apna h a i ak a r e n ai . j t i h a dy a n g i a l a k u k a n .s e d l n g k a r n ut i d a k
m e n d a p a t k apna h a l ai t u k a r e n ak a n r ut i d a k m e l : r k u k a snc s u a t uy a n g h a r u s
d i b a l a sd e n g a np a h a l an r c l r i n k l n k a n r ut c l a h l a l a i d a l a n tm e l a k u k a ns u a t u
kervajiban.nrakl dali jtu karnubcrclosa. Apabila ia berkatl lati: Bagaimana
m u n g k i nA l l a hm e m b e rpi r h a l ad a nn r e n t u jsi c b u a hl a t r v ad a nm e n c e l a orang-
orangyangmerrjntadanmcncrimalatrva.Apakahhal ini masukakal?Katakan
keptda nereka: Orang yang ntcmintafatwa dan tidak berusaharrengetahui
yeng hlq p:rdehalia nempunyli potensiuntuk itu pantasdiccll dan diancam
dcnganhukumln.Akantetapiapabilail nrenlerahkan segaladavadanupayanya
dantidakrrcnguranci perintah Allah scrtabertaqwakepadanya sebatas potensi
yangia miliki rrakaia r.vajar mcndapatpahala.C)rang-orane yangfanntikyang
mcnjrdikanpendapiitorang\ ang drikLrtinya sebagaistandaruntuk memban
dingkanKitabullahdansunnahRasul-Nya..likl sekiranya KirabullahdanSunnah
sesuaidenganpcndrpatlang diikuti ia tcrima clansckirlnya tidak ia tolak,
merekr lebih dekat dari celaandan siksa dariplda pu.jtandan pahaia.Jika
sekiranvamerekaberkrtl, dan derrikianlahadanya:Klmi tidak tahu persis
tpakahpendapat tersebut bcnarrtau tidak.yangrreneelahui dcn-ran pastiadalah
pcnutumya, kamihanyamenukiidln meneikutipcndapat-pendapatn),1. Kalakan
padanyr:r\pakahandasjapberlanggung jawab ketikaAllah bcrtanvatentang
apa)jangtclahandaputuskandantanvakandi antarallamba-hambanya, Demi
Allah, scsun-tgulrnya pariLhakjIrldln multi akandimintailtertanggunjawaban
d i r n i i n xi a t i c l a ks c l a n r a tk c c u a l i r r e l e k a v a n g n t e n e e t a h uki c b e n a r a n
rrrcrrlutuskan hukumdanlatwabcrtlasarkan kebenarankebenaran itu. Jikt tidak
dcrrikian,ia akanmengetlhuibahwl padadasrirnyaia tidak punvaapa apa.
35fi I'lamulNluwaoi'in
,sf - "'Lnpay nInfl
n l c p r d i l q r ) l u r ) . r le[ q r q p q sn u ] n l n u a t u 8 u n , {s t r p c q q c n q e sl c . i u p l a t
u l r q p d er y r u r ) r u c p s ^ l r p rrqi u c l u enl q r l q r q c le p u l , q n l l n p q Vn q v l n q c d d , ,
:lrqurtl ulq prLu\, rprdel r.rir;iq-ise urdr-'ll;uncururciuqas 'uurr:s3uu,{1cq
ur{ntlclJurninl-prqr;1lir1tr LLmLLTI-Luuurl r,(uln1r,raq Ia,\JIrpud rqr,5 nlcluad
rurpurulrYs.l lrqUrd uultr;ch;pr:lrlaLl i-ul,i tcqt:qrsrrnd epBda]E(uruaq
r s l r t u e u l s ; - u r i u r . r q r l o . r c d u ; rn ifu q r r u n Ur pq n l l n l n \ c gn 1 l 1q n l l ' u r 1 fueluel
qr,ir-ly rprdJ) lliusnsnrll urulLu,nLlr l0lltlltLrrLun rpcilal ciurllcq clalaur,urpl
iuu,( tcqrrJu:,^ c,iullq ulrlrur16l uruliun,r lpudll c,iuet.rcq r{epuur urjlnlulrp
i u c , { r 1 . r : rusu ) l u r l r , s rlp' u u i n c t r u l l p q l l l l n i l l s u gq e l o u r l u t [ { r p d u c , {r d t
;-ur1ua1 lrqrqrs rpcdel r,iurlrrq Liuurrzll \^nqqVurq qullnpqv.f,,{uuelelelrp
3Ltr,irth 11l;'rs r1n1r;-urur rrcpurur.rJlrJrrr ulruu tunlltpntuauil Suuo-3utlo
nplchl prybc1.r.rc1 lnprt iur;,( 1r:lrq 3ur.ro ;'rn:.ro urp ureLrrru.rrtllc11lrd uepcltlr:^
qrlrrrl r:.iurlrqoutur 1n1unursllceiuncl r;-t11r':prlSuc,roe:-as pIltLUrrduresqulal
n1rlrq r:,{ur.rryrscrsnurrurpr:clryurlrlchur:-rp1nluntunfl qr'l11n1nsr6 epudal
ur{n,{qo.\\rpiul,( srirrrl ulp rrx..nro-J\iuliunput'1 uup pns)eu rurLiqouiJLu
qrqil rlrp nqnll;-uaurqtq:1iul.ro rpr;cll1n,iuctt:tq8ut:oascsriuq ucqrfc.r.al
urllnlirnurur riry u:1oduro.1tlq iur,{ iLruo rptdal r:,(uuc1l(uxuauI Inlun leq
nlesrnqnlJ;rrJLu lrpit irn.{ 3ur.ro-iuc.ro ul)qurrrJJuralrl.zriurlnlriuau lntun
q r l l V q r l o u r l q n u u a d r pi u l , ( , ./ i . / y ] t- ' D ,q. r l r u r, ( t . ! : q r z q v l V ) , . u l U D n E u ] L u
ollDturltll tn.ltutl t/qDuttlt)ll\rD.irlrlnlSuns as(tqnu4otrttns ) qD\DIlq uDl qollV
1o.tn-1n.io t.to\tnLut!t/tutlJ lp ut1:lttrqtp3trn.tntlp 4tltn]ur uoq..:rpl[y uEurjrC
'r,(ulr-'ioriuJrtr
Inlun rqr\ r.rlsrl.tl\^r ul\qrlurJ]1rJu qtJIV ilurul rp srpr;Hupll
u r . : n f 1 y u c l l n f u n u e u u t l r z - z r ; - u r p : r s ' r - r z1cr zn l q t ln p l d a l c { u p t - r J{qn t u n
un)qrlurrJllrJurrll-.JJV n,(uursB,\\qcq qrlf;pBut:lr)nru){ upupSoli rrrsrlV
.,uulqclur.rrcl tr qlur:d llprr rllIJs crurs3uu,,{qcllnlnsrg epedal
qrtur:aclnirns urlqeqsru:rurrllr.rJqurlnq rur |:q qu ;dy ier(urpudal 1e1ep
qrqal Iairl nqlrl t|qal ;-uc,(iurjo r1r]trnrrlJq uelrsT,:,{uaur rrdruas?uu,{urel
8ul:o lcclupurcluu11li;-ururur1n1unqntn,luaLu urp nfns8ue:oa:^as lcdcpuad
u r : 1 1 c i 3 r r r u : u) rn t u n n u u B ) q u ul r .Jr r u J a lA \ V S q u l J n l n s r dp u l t r r r ( l
' r q E Nq r L r u nrs1 n 1 r ; - u arruum l r u l
l r q l u I l l ] c I r r u l rI r n l q eq J l ou B I n I U I r p
q r l a t l - u n ( q t r q u r l s r p p d t { ; n i n r : L u r : l - r r s' n p n s : r .i-u r : i u a 1r 1 - r e i u r r1ur p 1 1
l,(ucrrlrs rlrz-zr nlql cprdal eiurl.rrq rnrprLrir)luup n?pupdqrqrl 3un,i3ue
:o lrclepurdIlnIl;uoLu lnltrn I(rr) rpr:d11ur.'lqrluuaurJur A\vS qellnlnspu
l r r J . r r l lr l r r ) { r r l r e1pr ; c l l p u t d r erqL u r l l , { r r q n ; - i - u n sr us I^p , ( . p i r l t l J l l e u j e l l p
r;(u1nlirt1:r5rrr rstsodnlt.tsqllt'tsscll rp lpr.laq rlscdurrluy .1,{uurluuiuaur
tll,"tuJd lcpr) et 1rq rprd llnllnlnsrd rprdrl urrtr,.Ijedqtnqasucljcpun,{uau
qninelequlfnrlrr3rqrs ntr1a1ur1;-unur;-uui iur-io trdepuodullrpcfuau uer1e1
qllrdy c;-i;:r1 1rlurra11r rprd un1nt1 rurtlttd 3ut,{-JrlnulJlllt tlltprJBpnlpsqxFs
npedept:urr1111r:dcpua.1 qrllnlnscU ultp nlr Irq e^\qequlllrlp;uaur quu.rad
.qtlllnlnsedqelo
Irpo rl rucru rp rtnlr LrcrlB)3ur:i ;-ul,rourlllsnpueu ur)qf,q
uc)cpqrslp qrLt.rad 1rp11e,{urruaqas 3u1;,{nlrn:^:siuntuat epe-epe3uaut ucp
Demikianlah, tidak diketemukansebuahbukti seorangorang pandar(ahlu al-
ilmi) bertanya, menyandarkanpendapatkepada seorangulama semata,
menentang pendapatyang1ain.
Sesungguhnya RasulullahSAW hanya memberikanpetunjuk kepada
orang-orangyang memberikanfatwa seperti orang-orangyang khawatir
mempertanyakan hukum dan sunnahnya. ia berkata:"Merakamembunuhnya
dan merekadibunuh oleh Allah". Lalu Rasulullahmemanggilmerekalalu
b e r t a n y am e n g a p am e r e k a m e n e t a p k a nf a t w a t a n p a d i l a n d a s i d e n g a n
pengetahuan yang memadai.Dalam hal ini terdapatkeharamanberfatwadengan
berdasarkan taqlid.Hal ini bukanbagiandarikesepakatan manusiabahwayang
tidak diserukanoleh Rasulullahadalahharam.Itu adalahbagia dari hujjah
tentangkeharamansesuatu. Maka apayangdijadikanhujjah(alasan)bagi or-
ang yang bertaqlid,bahkansebagaihulah yangpaling kuat bagi mereka,semoga
Allah memberikanpetunjuk.Demikranjuga pertanyaanAbi Asif yangberzinah
dengan seorangwanita bayaran (pelacur) kepada orang-orangbijak. Ketika
merekamemberitakankepadanyasebuahhaditsRasulullahtentangperzinahan
y a n g d i l a k u k a n o l e h s e o r a n gp e r a w a n ,i a m e n g a k u ih a l i t u d a n t i d a k
memungkjrinya.Abu al-Asif tidak pernahmenanyakanpendapatmerekadan
DendaDat madzhabmereka.
360 I'laniulNlurvaqi'in
-'Bnpax nlng
I9g -
' ur x J - u r nuJr p n t r u n 8 u r p
n[nlaswptt rcul uelSuepas 'r,(uuescqaqaluelteqrWSuauuendurarad llpnq
3uc:oaslunfuaurc,nqcqtedepuad.raq pn sBWnuql :nlelau clctrrr rp u?{qelruau
urp rundure?uaur :eu1 uclSuepas'e,{utrucl-curclaslenq ur,nu1qcurzcd
uelucreqSuaurpn.sBl,\nuql :{xpn.r?unelrluaurts'e.,{u1cue ue:rqelaleuate1
uEISeq.qrp 0crux)lepnq ueiurlul ucp nql Sueroase,nqcq ttrdcpuedlaq pn.seltr
nuql ;urclrllPluE'tlPlcseru
uP\^rltIIrPtndcs1p1pe!retu1a:au uclcledas4';pqe1
Drctuarues1r1r1od ueteqrl urlcp Jr?tunr:np ueqe,\\pqrrSeqase,{uselrsedel
rueFppn.sel\ nuql Sueroas qalour:1n1c1rp:e[c,nn]rurp 'qclcsru tedua:elndas
1p lpef:rt u,(ucqnrr rnu11 trdrpucclrpedal prybel:aqpn sst^{nuql undnelel
rrpC rxrleSuerotnp uelrlcdrsal lursleJ clalou urc:ueledepuaduepuesa)
'1e,{ucqqrqaln;tsnI Elararupr?tur rp upr 3ur,{
1r:dr:puad urepaq.rad lcqeped
mu11 ledepurdt1n{tiuaruesrrlurur:^pn.sBWnuqJf;,tlqllqcl!{JOqr?Ielaw
rEruil BpBday pllbrruag qEurad {eprJ pn!seN nuql
' i r u rs t r p P q
ueJepe:rqurai prlbeuaq8uc,ro-8uelo tpnquerulcdr,:p3uc,{trdy'uc{tnqasrp
qel:1nueurreirqas lcpucd 3ue,{
ucdrliun ur,riuapuelprdurrsrp tedepe,{uzpz1e1
-zpeJcltcqllcu tedepurr1c1rur slrpcrlrucls6l lrrqral 3ur.{ qr1n1r'tr:r,{srcq
urreucp.lrclwp 8ue:adSucluetup)nll ne{n-uJ?ue,{edy ueletcl c,(esuriur
e,{u:nuaqasiue.( tpdr:puccl
qrnqcs ul1.rn;'uapuauqclat e,{cs:elellraqe,{e:as
urpreqqelpll) urq leuIn np1 rur rfucfueiuep uelsrsuo{ucrlpi c,{\qequlnq
ang-orang yangmenjadikan hal ini sebagaihujjahkebolehan taqlid.menjadikan
seorangtokoh dalam urusanagama.Apakah"sunnah"yang telahditetapkan
oleh Muaz bin Jabaldapatmenjadisunnahtanpalegalitasdan akreditasidari
Nabi? Sebagaimana Azan menjadi sunnahkarenaadanyapenetapanyang
dilakukanoleh Nabi, bukan semata-mata karenahasil mimpi oleh seorang
sahabat. Sekiranya pendukung taqlid bertanya"apaarti haditsitu"?Jawabannya
adalahhaditsitu menunjukkanbahwaMuadz bin Jabalmelakukansesuatuyang
dijadikanolehAllah sunnah,dengankatalain,hal itu menjadisunnahbagikita
ketikanabimemerintahkan untuk mengikutinya,bukanatasperbuatan Muadz
bin jabal semata.SungguhbenarbcritatentangMuadzketikaia berkata:"Apa
yang kalian lakukan atas tiga hal; harta yang memutuskanleher kalian;
kekhilafanseorangalim; dan bantahanorang munafik terhadapAl-Qur'an;
Adapunorangrorang alim meskipunia mendapathidayah,janganlahbenaqlid
kepadanyadalamurusanagama,Apabilaia melakukansebuahkesalzLhan (fitnah)
janganlahputusharapandarinya,sebabsesungguhnya orang mukmin sering
melakukankesalahanlalu bertaubat.KemudianAl-Qur'an adalahpenerang
laksanamercusuaryangmenerangijalanyangtidak tersembunyibagi seseorang.
Apa yang kaliantahu darinyajanganlahbertanyakepadaseseorang akanhal
itu, danapa yangkalianbelumfahamikembalikanlah kepadaahlinya.Adapun
tentangdunia,makabarangsiapa yangdianugerahi olehAllah perasaan cukup
ke dalam hatinyaia sungguhberuntung.dan jika tidak sungguhhartayang
berlimpahruah tidak adaarti baginya.Muadz bin Jabaltelah berbicaradengan
jelas dan gamblang,memerintahkanmengikutiapa yang terteradalam Al-
Qur'an. Dan tidak perdulidengansiapayang benentangan dengannya, men-
ganjurkanuntuk mengambilsikap diam dalam persoalan yang samar-samar.
Semuaini bertolakbelakangdenganmetodeyangditempuholehorang-orang
yangbertaqlid.SemogaAllah memberikanpetunjuknya.
, i. i, ',:'".-
rjF-:ll_q aiJL -' j--,t i-)
'rut leueqiur'l,{uct-uo1oi
epcdrl nlq ur:llnsruoru qc11ytSourJsqeuunsurp uR,rn}-lV le.{e}B{culiuep
uu?urpucqlad teieqor^qrqznurnlls u[Irppfuau {cpr] cuas r,{u1n;u6quuuns
[]rp qtllv qe111 eprdr.rcpulln;-ue:ors uee1c1:ad undnr;ur,su,{rbrdn.reqllrq
ledepuad qtnqas ue)nlnqBpuJru Ippri 3ur,{urlrpuarurp uB,lrnulrqcJepe reueq
up?uepB{Jaru rtnlriuaru3u?,{;ur.ro-3uu6 c1a.tauurleIuriuap ueur,trltaq
Itr8upsrur 1rq 1r:qrpr;d 'rlnIr BlerJur3ue,{qo1o1Sue.roas
lcdepuadrlnlriuaru
lu,{ulnfucIJs- Inlun qs[u rylouauriut,{ 3ue:o-3uetotiuq undue ul]{uoLlor-l.tJtu
u c p q c l l V r : e p u c S u n p u r l r acdl u r u a r uB l e l a u u p { q e g . n r r n s a sc l e b - a s
rnqelciu:u Suui(iu?lo uulnq ntrrlcreLuuua:r1'e,{uuptdll prlbepaq3urtelaur
upp 'e)ierau apoteu urp ullrl r1n1r;-uluqllcpn ctlJleu rlnlriulLu ucSuap
pnsryrurp;-ur1prlbplreqSutr{;urlo ;-uetolechpuadlelouaurln1unlunl pdurs
8ur:dppp nrlsnfrur ltq ln\iwr(uJ[r iur:,( 1r,{y rnpal iuui srura.rd r:,iuqr;:_.
qcr{8uelcupp ruulrad srure:d,n:uaq qn;;unS cla.raurcprdal prlbrllcq qrlrs
u1e.lcurrlnlriuau uup'?lelatu rlnlriueu 3uc,{3ur.ro-iul.urutp.ri:iqsuf, u.:
uurlcqnu up;ucJc) urp (Burcuodrsu:auli urLurysnur) utjlD.l,yD]n DunbtrlDs
-sp iunlur,{uaur L4(S qtllv c,{uur:^c,tqcqursBll.raqEin[ elaret\]
ur!rqP,JBJEd3pr?day ueSunfueS
u€IlnqasrpIcpu
undnctcue.rnO-lV u!lTlp upltnqasrpnu uulqqur.radrp 3ue,{lrcq'uapuadapur
lnJrsreqlnscU Bpcdal ultuctol lequpedt.uuo yy cpecleluBlBElaIueiuap eruer^
'-Bnpay nlng
,99 -
'pr1bz1
ueyuereq8uaunreJaqp{tlau 11n1r?uaru'e,{uenpal
uelnra(uaru3uu,{SueroBnure:^ uep pur:auaruuep 'qeuunsu?p up,JnOlV
gnlr?uau e,{ur:rpuos ue8uapelaraurrlnlriueru ri(uqnSSunsas,u8llay
'Irt?prE8?qas uelrpeIurr1e1seluedlepn 3ue,{srpeqqenqes
ucrls{ €uErxrp'u€Sueral-?ueret p.rsJas
lrqrue?uaru lnqasletsrpeque6unpuel
qrlel
rqels,{uaru uprlp) rlv uep u?rxsll^lleurn 'lelpg nqy epedal prlbuuaq
epedrrepeuntn qrqaluer1e1 rieq lcqucHurqppuqV uep1r1ey1 'r,gu,{g'qujrueg
nqy eped:1prlbeuag 'e1a:aruzpeduepq?puarqrqelqnefe,{uuc1u13uq 8ue,{
8ue:oepedalpqb?uequerlel urBIrsrsrp'1n[un1ad uelr:aqrueurludupurruulrp
?ue,{(teqpqes)Suelulqepeda{prlb€l uelpSSuruaur1n1unuelqaloquau wrJp{
euerurc8eg,.:pr1be1lnlr8uade:edepudalueletelrp qellepuaq.enpay
'rqe11r:ep e,{u8ueteprpuaq ',.1n[un1aduoytodopuatu
Tepq
nn13uao{o:t:^tut1n1tno18uar:;[nsodnts opoday 'Suotutq DuDs\Dln\DqDqDS
Irrrd,, :IAVSrqENuup ue1te,{e,tlrrpiue,{ srpcqundcpy,,:rure4epedequlel:eq
Jezzvg-ly,, :elelreq tnuEs-sBqn,{,{y urq pcrurutqnW B,lnqeqE)aloru ppeda)l
Etua3raqqe::cJnl4lurq qelJnpqVnqy e{uuese,nqcq nlupndal up{e1uecueu
prBSurq urqPrql urq pEurx?qnJALJ :Blel'ljeqrBg Inpqv nuql qEual rclrurp
tnqes:otstrpBqpBuus:n1uIvBqa;q rprxn nuqJur]p,r;eg uep,{uezn11u qezueq
rnplaure3n['reu1 uep qe,{,{esn61urq pregucp srpeqe3nIuup':rqe1uep'ue,{gng
uep ,{se11,y-1yuep ue11e,{e,r,rulp
tnqas.la1 'Burqred
srprqe,{uuese,rAqeq
:ulel €retuptur tedupuadseteueqe38ue5 ,,t1o,{oplq
uDltDdDpuaurotlSua oiotstu unyt no:13uaSunt o[o,l odots '3uo1urqnuostlol
npDqDqos-toqoryos,,
:e,,rrqcquelelr,{uatulnqa$al strpeqeueutrp'pr1be1
depeqtat
su1r1e3a1
uulr.raqruaurrur :nq,{scursrpeqe,\\quqludepuad:aqe1aratr1
ituBlu!g
BuEs{B,Jnlt lBqaqBSBrBd e,lrqeg ue{r1e,{ua1\l?uB,{s1lpsHselv uesulafuad
AIAIVHIIVUVd
IINYIIO ONVA CNYUO HYXVdVIS
siapadari kalianyang mcnllikuti sunnahnrakaikutilah sunnahnrerekayang
sudlh rvafal.rnerekaadaiahparasahtbatMLthanrntad. Ini adalahhujjahyang
sangatpentinguntukrncnolakpendepatkali:rnditinlaudari bcberapaaspek.di
antaran)'ili
Pertama, Ibnu Mas'r.rdntelaftingun(ukncngikuti sunnahorangorang
yangmasihhiclupkctikaitu. sementara kalianmengambilsunnahorang-orang
baik yangmasihhidup nttupun yang sudah *'aftt.
Kedua, Ibnu \'1as'udmenentukan untukmengikutisunnahmerekasaja,
bukankcpatla1'ln-slain karenanlcrekaadalahsebaik-baikmakhluk.yangpal-
ing banyakbcrbuatbaik kcplda unratini dan lcbih nrcngetlhuikcadaannya.
merekaitu adalairparasahabltnabi yangdiridhaioleh Allah, - sedangkalian
p e n d u k u n gt r q l i d - t i d a k b c r t a q l i dd a n m c n g a m b i )s u n n a ) cr l a r im e r e k a ,
nrelainkan kepadasi ini dansi itu yangkaptsitasnyajauh lebihrendahdibanding
mereka.
Ketiga, mengambilsLrnnahmerekaartinya mengikuti ntereka.yaitu
h e n d a k l a ho r r n s : - o r a n)g' l n g m e n g i k t t t i n l r an.t e l a k u k a nn p a y a n g m c r e k a
lakukan,rncngamalkan apayangmerekaantalkan.lni mcnunjukkankcsalahan
o r a n gy a n g m e n e r i n t ap e n d a p a st c s c o r a n tga n p ad i l l n d a s i d e n g a nh u j j a h
(alasan).ltulah rnetotlologiparasahlbatNabi.
Keempat, rirvayatdari Ibnu Mas'ud tenlanglaranganuntuk bertaqlid
benar adanya,ketika seseorangbertaqlidtanpamcngctahuipendapatyang
d i i k u t i n l ' ai t u . D c n g a nd e n t i k i a nd. i k e t a h ubi a h w an r e n g i k u tsi u n n a hy a n gt a
maksudkanbukanbagiandari taqlid.
Perkatrankalianbahu'asanya Nabi SAW herslbda:" lkutilth stnnaltktr
dan sunrtrtltkhulofuurro.stidin . ang setlQlttiQ.stt
rttcttdaltatkurtPetunjuk
juga '
sesudahktr".Disrnrpin-e itu beliau bersabda:IkutiLahntereka yang hidup
Abu Rukor duL Unrar". lnilah alasanyang paling kuat bagi
sesutlahku.t,uitu
kamiuntuk mcnyatakan batitlnyataqlidsebagaimana yangk:rlianlakuklnbahwr
sesungguhnya taqlid itu bcrtentangan dengansunnahmereka Suatuhal yang
telahdiketahuidenganpastibahwasannva ketikamerekarnen-setahui sunnah
tidakadaseorangpun yang mengabaikannla dan tctapberpegang pada Pendapat
yangsudahadasebclunrnya.Dan merekatidaknrcnrpcrdebatkannya sanlaserkali,
sedangkan metodologikelonrpoktaqlidbcrbedadcnganitu.
Pembahasan ili menjelaskan: Bahwasanva Illsulullah SAW menyebut-
kan kcwajibanmcngikutisunnahmerekamenyrtudenganpenyebutan tentang
k e w a j i b a nm e n g i k u t is u n n a h n y sa e n d i r j .H a l i n i m c n u n j u k k a na r t i b a h w a
mengikutisunnahparasahabatnya bukanhelartibe aqlidkepadarncrekaAkan
tetapimerupakan bagiandarikctaatanuntukmcngikutiRasulullahsendiriseba-
gaimanaadzandisunatkansetiapmenielangsalatbukantaqlid kepadaorang
y a n g m c m i r np i k a n n y i l .s e p e l t ip c n \ , ' e m p u r n f ,raenk a a ts a l a ts e t e l a hi m a m
lpdepuJd trREpaqJad
{E,{uefl IpEFaJ ue{v B,i{q8guB{Bllroqturl,{ A\vs- qellnlnsBu
EAN
-lnsEu qeuuns uep (uB.Jno{V) qBllnqB}ry uB{nlnqBpuatr\l
ruEtrrJErBd
' u e I n \ D l r p n t u nr e { n s
I lcSucs
3ue,{1eqntrs ueledn:arulepu 3ur1ud tlrqelsnu ueleltl{rp ledep lepq nepl
rur Jerl trrunpn:nluadqnrnyasrp:eqas:a1 Bue,{snspl nl?s Buelua]eueTneied
ueleledasalrnqeta3uaur epedr:epqepniuqlqal qnefleqeqzgler,rbeuep lnszg
qEUuns'uelnO-lv ue8unpuerl rnqeleBuaur eqesn:aqprqetfnruiue-roaselrta;4
'susrTear qrqaluppBurelnqrqaJtnqEqes e:edledepuaduEplnserqEuuns,ue.lnO
-lv ruelup Sunpueq:a1Suef edy .ure1iuz,{ rqEN
llqeq?s ered ledepuad
euasqlernfg upedal:eurn qelo uuD{rp Bue,{le:nsuep IEq?furq zpenJ rJEp
I
raqurns:aq?ue,{srpequzSunpuelueBuapue8uulueuaqrur ruadasepurar,.{
'nlt
lcdepuaduu?uap
e,{uurlsnlnruaru n1n1 lryepcpzdal teqapqrqal8ue,{ledepuaduecuarupequfr:aq
et 'uelqrsllas.radrp tnqeslal snsel eqrqrderdplat upIV.eueln uelerydasal
ue).rpscpreq E,{\tp.JnEtBurnlnq unldn:uaru ur ueIUtBIJru.rBzlqeuunsuep
ue,rnO-lv {urlaru {epu sl'ntl snsp{urlep tedepuadueepaq:adrpef:a1
lepn
e,{uerr1a5i,1epnnclz ledepuaducepaq:adrpe[:atntr snsel unlep qelede nlnqcp
qlqepatlBqrlaupr qDl)ppueq,snse{npl€E,trnsuad ntensepedunldepeq:adrp
ulleq undneletuntu Suproase1rqedy,,:pltrIleqB{alatrtr.e,{uurnlaqas euruln
apotau ueSuapueBue.raqas:aq 3uu,{apotau qnduraueureIaJatrt,(iolodrualuo{)
u r : r q { q l ? e l n u e u e l n r s u e u a 8a I q r l e J e ql a d n l s a1 e 1 8 u o le l r 1 a ; , 1
tun{n}I
uer;delaua;q ruBlEO (Jarodualuoy) ulJrqrl€Blnl I Brxeln apolal l
'prlbeuaquEqeloqa{
ue{upL{epaduleur
8ue,{elararuledepueduEnrrla{eIse1:[:aduaurrur qre:n,{5epuda4uelnfnlrp
3ue,{:eur11te:ng e,{ueloprledepuadrJenJa{nlEnsos€rrlrJaueru
'e.{u{uIlau up{f, IEprt p{a.rahi
p{elaur 'lEqEqgs uues qguuns
IBprl le.trbe ugp ue,ln|-lv
ue8uapue8ueluauaqseleIntr tedepuade,{uuqas ucp ,e,{uueryloprrpBue,{?ue:o
ludepuad setp ue{lcsspleq ue8uap unlnq ueldelaueur elarsur e,{ueserrrqeq
'urpuas p)eraru urp strl? rsIES
rpeluaur3uz,( E{eraur u?p.BIaJeu rBEq
ucpqsllV .e,(usn:a]es
tsrys tpuluaure,{ulelrr?Jau urp ,qellnlnsp1r{uuunsurnlup
e,{uueluaruErrrn,rnO-lVrxe["p lp uB{nuel ut lepn efue:r1asuep,e,{uuelde
-rauarunleJu?,ln}-1y uelep e.{uuenluetalLrutueu
)nlun urpuesefuurp epedal
ereorqJeqSuef 3uu:oesasBpp plalau r8eq u,trnsuadnlens rpeLralefuerrlas
qp{Bdeupc inI Iuqne{epuau nelp,ntrruadas?Ielau qelede :prybnBunlnpued
mempdoritaskan sunnlh daripadaijma' dan menenrpatkan ijma' padaurutan
yangketiga.hnam Syali'i berkata:"Hujjah (dasarhukum)adalahKitabullah.
sunnahRasuldan kesepakatan paraulama.Dan dia berbedapendapatdengan
Malik bin Anas. dirnanadia bcrkata:"llnru nrcmpuul'aibcbcrapatingkatan,
y a i t uP c r t a m a ,K i t a b u l l a h( A l Q u r ' a n )d a ns u n n a hK. e d u a ,i j n a ' p a r au l a m a
t e n t r n gh a l y a n g t i c l a kd i s c b u t k a nd r l a m A I - Q u r ' a n d a n s u n n a h K . etiga,
pcndapat plra sahabat yang tidak disangkal oleh seorang diantara sahabat.
Keempat,pendipatsahabat yan-udipcrsclisihkrn di kaianganmercka.Kelima,
cliyas:lnrarr Syafi imendahulukanKilabullahdansunnahNabrSAW daripada
ijma'. kemudiania menrberitakan bahrvaia hanyaberpalingkepadaijma ketika
r n e n d a p a t kh aan l - h ayl a n gt i d a kd i l t u r d a l a r nk c d u as u n b e rv a n gp e r t a r ndr a n
pe-ndapat scpcrtiinilah l'ang benar.
A h u K h l t i m A r R a z ib e l p c n d a p a"tl:l m u b a g rk i t aa p ay a n gb e r s u m b c r
d a r i A i l a h s c b n g a i n r a nyaa n g t e r t u a n gd : r l a n k i t l b n y a . b c r i t av a n g b e n a r
b c r s u n b e rd a r i l { a s u l u l l a ht a n p aa d a p e l s e l i s i h a nk. e m u d i a nb e l i t . rl r r t g
menuturkantcntanskeselakalanparl sahabat.kalau dalarr perselisihanitu
nrerekatidak rnenemukanjalan keluar.Aplbil:r denganitu persollantetapdan
tidak dipahamirrake beralih kcpadapcrkatlan para trbi'in sekiranyatidak
d i k e t e m u k a nd a l a n p e r k a t a a np a r a t l b i ' i n m i i k a d a r i p a r a l m a m y a n g
m e n d a p a t k a pn e t u n j u km e n g i k u t im e r e k as e p e r t iA y y u b A s - S a k h t a y a n i ,
H a m m a db i n Z a i d .H a m m a db i n S a l a m a hS, u f y a nA t s - T s a u rM i . a l i k .A u z a ' i ,
Al Hlsan bin Shalih, ApabiJa titlak diketemukan dalam pendapat-pendapat
mcreka.beralihkc levelberikutnyasepertiAbdurrahmanbin Mahdi.Abdullah
b i n M u b a r a kA . b d u l l a hb i n l d l i s . Y a h y ab i n A d a m .I b n u U y a i n a hW . aki'bin
Jarrah.danorang-orlng sesudahnya seperti Muhammad bin Idris Asy Syaii'i,
Y a z i db i n I l a r u n ,H u n a i d i .A h m a cbl i n H a n b a ll,s h a kb i n I b r a h i mA l - H a n t h a l i ,
danAbi Ubrid Al-Qasimbin Salanr.Inilah melodeparailmuwandln pemuka
agamaIrrenctrlpatkan pendrpatnereka scbagaialtcrnatilketikapcnyelesaian
masalahtidakdiketemukiindalamAl-Qur'an.SunnahRrsulnya,danpendapat
sahabatsepcrtikebolehanbertayamumkctika air tidak ada.scmentara ulanta
rnutaakhkhirindan pararruqlllid bagaikanmerrbolehkantayamumpadahal
air yangadadihadapanmerekajauhlebih nemudahkanuntuk bcnvudhu.
Kcmudianpadalaseberikutnyarnunculaliranbaruyangberseberangan
den-ean paraulamadan kaum cerdik.Merekabcrpendlpatsckiranyaseorxng
hakin dan mufti mcndapatkan sebuahkasus,ia tidlk bolehmencarihal itu di
d a l a n A l - Q L r r ' adna nS u n n a hR r s u l N y a s c r t ap c n d a p asta h a b aat .k a nt e t a p i a
mestimelihrtnyakepadapendapatseseorang yangdiikutinya,yakni pendupat
y a n gd i j a d i k a n n ysac b a g api a r a m e t eart a sA l Q u r ' a nd a n S u n n a hA. p a y a n g
sesuaiclen-uan pendapatnya.il menjadikannyasebagaidasarhukum. dan
sckiranya tidak. ia menolaknya. Sekiranyaia dimintaipendapat danditanyakan
kepadanya tentangtokoh-tokoh darikalanganfuqahayangterpakupadascorang
'l]ulEiIl
dcptlq.talprlbr:liunlnpu:cl qJlo u1r)n)irlrlliurr,{ :i:srq ucqrlr:^al qr';lrururc
'InsnUqnuun(uepun,:n|
1y rpcd unlilscprplr).r;llr tudepu:dundr1sru,c,r51
Insrd ulel){li)i lnqrlJ;uirruqrq:1iuei lldrpuaclunlrSuaur1n1unrtnlr r:riuri
(rturln) ;ucio lu(hrpurcl ul1lriiutrrrLLtqrlu(l]li--ptl rI r:,luur--:u urlrq qe,rcfuaur rur
t;,{ulrqlqrsrpr:d:1,11yr^rqc{ utnlri-urcl uclrrqra-uaLu 3ur:o-.ulr6; .n1a.raur
uriuap cutls iuc,i rsr;)rJrlc.rls n,iundur:rLu ;-uci lrqeqes ueiurlul r.repurcl
u r B Ir r u pl r q r I u r q z p r ] n l { q r , p ) u r q , ( r q 1 ' p n . s r : 1n1u q l , l c u l l ' l ? I e g n q V
urduliun qr:1npc uriurputqradutlrprfrp ;'uu,illdqruad .rpr:Iq:r1og ...c1a:.rat urp
ur)iqeloqrpIcpn nlr lrH,.:u)l{req Irqurese,{ur1rclc1 ue13ua1a3-iucla8iuaLu
u u l c p r l b r l : c q i u e , { ; - u r . r oi u c . r o 1 , 1 t p r tn c t r u r l q a l o q r p r u r l e q q t l u d y
'rluqrqzprlru uciuap uuiuclu:r1,rcq 3ur;,(r,\\lD-J nplc run:lnq ul)dll1auarucr
uerpnua;1urr1iirc,{ Lucurr lcthpuccllrqLLrr:iu:tru lducl nluaualqcqzpeuLulrlrr
glf - "'PnpJ) nYng
euvwnv(Ivdsv olTovJusfl
TVSYHVS YUYd HVYVdV
niish.danmcrckatidakberfatu'asclainbcrdasarkan nash.danorangyangminta
t
1 : i t w ak e p a d a n v l i d a k mcl)crimil p e n d a p a t
a l i u l a t u , ai t u k e c u a l ia p a y a n g
disarrprikaniLubcrsunrber dlri N.rbiSAW.Oleh kalenl itu ketikaprra sahabat
berfatu,rmclckr berkata:"Nabi SAW telahrncrnerintahkan scpcrtiini, Nabi
'.
S A W r n c l a k u k l ns c p c r t i n i . r t a u N a b i n r e l a r a n hs a l i n i I ) e n r i k r a nbcntuk
fatwanrerekal lng tida| lain rneluirakan hLrjjahbauioran-q lrng rrenrinlafltrva
dan hu.ljahbagi mclcka sendiri.schingtatidak rdil perbcdaanantar:trrercka
kccualiparasrhabatseba-qai pelilDtiira.
A l l a h c l a nR r i s u lN r ' ; rs . r t a s e l u r u ha h l L rill n r i ( p a r au l a n r am
) cngetahui
bahrvlnrcrt-kllidlik mcngctahui aptr-lpakcculli apa1.anlbersuntb!-r drri Rlsul.
S c b a g i a nm c r l g c l a h u li r n g s u n s d e r i N a b t S A W d a n s e b a g i u n) r t n g l a i n
nrengetahuidenganrnelaluipcrantarabahua tidak pernahseorangdiantara
mcrcka)ang mcnganrbilpendlpatsescorang tentarukehalalan. keharainan.dan
k e b o l c h asnc s u a t uN. a b iS A \ \ ' s c n d i l in r e n g i n g k aorlia n g - o r a nvr l n g b e r l a t w a
s e l a i nb e l d a s a r k asnu n n a h n y Jl .u - um l c n g i n g k aor ir a n gy a n gd i s a n p a i k aonl e h
mcrekabcrlrt\\'a tanpapengctahuan lane cukLrptcnnasukfatwa yang tidak
d i . j a m i nk c b c n a r a n n v a . l ' astl l i i tv a l g s a n a .b c l i a un t e n g a n c a m b a h w : rd o s a
yangnrclakukan scsurtuherdasarkrn fat\\'anvtadalahtanggungarvabnva. Fatwa
par.rsrhabatketikaNabi rrasihhidupterbagidua: Parasahabatmernfatwakan
scsuatulalu dilaporkan kepadaNabi SAW.yangkcnrudiandiberikanlegalitas
(kcwenansan).Dalarr hal ini pendapatpara sahabatntcnjadihujjah karena
lcgalJtasdari nabi. bukrn krrena penclapat sahrbatitrl scncliri.karenafatwa
parasahabatitu berupapenl'antpaian dari Nabi SAW. dan dalamhal ini plra
sahabatdiangglpscba-eai pcmlri
'snirle{rs
lrlpp unpunlnq Sunpue?uaun1lefuqc,{e
euxs{plr?{pg nqV uelledueuaur er t,{uesr,nqeq.lreqn7 uedr:1iu1 e,{urunlaqas
epc qtrlal3uc,{Sucroasas 1r';depuad rlnlrSueruepcdrreprSuuuas s{a;aur qrqel
Iqf,N LrsPuB\-clslucd uDpue,rno lV nll Bua.rc{qelo qpllV rprdal r,nbryaq
3ur,{ lrqrqrs r:upuerieq qelppr? urpl urf,lupp.rreqnznuql srpEHupp ue,ln|
-1y rped:1 rupucsraq8ue,{ledepuaciuellciSuruau n1e1selaf3ue,((qetlnq)
uuseluuduutirdrpu:d qenqa.^ erur:auaur 'ure13ue,t
lntun elnduclnq ledcpuad
ucSuape,{uurlSurpuIquJu)iepnur ucp'c,{u:ntnuad ueerlnrrraluellnfunuau
{unn releg nqV ppedale,4uledcpuad ueryepuc,{uaru cr ide1a1uele 'e,{ucpedel
prlbetn:8eqasntr lpq ue{Etuequau r{ppurreqnz nuql urp'qcq:^qrqal Ia{e{
3ue-toes uet3eqSuelualre{ug nqV tpdepuad e,rr,qnquz11nlunuaul 3ur-.icurrr:1rp
lndcpiuc,{ IIIr?p-lllpp ur;lrcdedrpqe1ale,{uqnSSunsag lprlbeyaq {nlun rpsep
uD)rpefrpledep3ue,{rur srpELI ruplcpeuru uerSeqrp'rfas rr3rq::q r:up nef
ur1lpe:{lI trtpuase,{uqr,{tryadasr{udediueSuaruqe11n1nsc6 e,{uqn3Sunsas
- reIEg nqV qclrpc pnslcurrp3ur,( u,iu8Lrr:o qclcrpe>g:rtt',,t1tso1ay to3oqas
lut rLu q Dlnu!tpSLrn.toasa:' ltr1runSusur n,ios oitrnpuoag., :A\VS rlcllnlnsed
qelo ur?{upqpsrp 3ue,{undepy.. :rlrtyJq f,r nlei 'rrepnrs ul;p 1a1:1 3ue:oas
3ut:1ua1 r{uetrp qlurad rrrqnT nuql riuqnSSunsaS..:?le{J:q ucrll?)
'.,po\tftaq t|o7t3tad'ttott adaqunt1n1
1n1trtt
o1tqody,,:IAVSqpllnlnspdepqnstucrurc3rqos peqrLraq e1?ue.rruelepSuuloasas
uet8radal qclcpe(1oduo1a1as) Jrleu Blcr{r,{uqnSSunsas euarel 'r?ueiadrp
1e,{ueq3ue,{urp r?uaq deSSuerp3ur:,{qulrur cnpal 3ue,{trdepue6 rnpeq
3ue,{1oduo1a1qJIo l{eJJru 3ue1e1aq rp un:nl 3uu,{n,{qu,n3ur1ua1 uerrle1ad
unllrJqrp rlequra{qrJela:-euetrad 3ur,{ Iodruota{ urp'eureSe rulclnpuau
lcdr:purrlnur:aq3ur.'{8uc:o 8ur:o.rcir'prqrf.taqSueroede-raqaq ri-r:d 1epr1
ur;uoJo3 den-dr11 r:r:pcdr3ueru qelepc lnqes.rat 1uf,B pnsT?ut'enpay un{nq
r:qrunsrrir:q:speql;J?qf,qIcuuJrrJrulntun qelfnqrc3pqas rurlp.{eue{rpu[uoru
clc:Jru ur)Llcg r.,{uurnurn rprd rrs:-l1nuruep r,qe{g uturl qalo riur:3adrp
1nq:sra1 lrcfupua6nulr lntunuJurIJlrlOI urelepunln:nrp te,{erul JequEIBC
'urrynuuaq3ue.,{Sucroeprdal ueleiur:edr.raqruau
tudrp:cfe erueic rurlepuaur
1nlun iuero udr:aqaq rBrad lrprt utSuoloi drrl-drr1 r:ep edeSuau,ButBlJad
:n1re,('tcdrpuadrnp trdeprrt 'sctc rp lnqeslal 1e,{eeuleu reuaiuay,q
',qVS
IqcN r:cp 3un.^3uc1 ue1
--m8uapuau 3ur.tocpcdal rlrnur unrBr:de1eurelasrlnIrp lcdtues{Eprl
Suci('nur1r un1:lli:rpllurur u1iJ3[r 'rJr]qucIr{:).r:ruclrqudy le13uuaq
3uc,{3uero-3ucro Inlun nulr urcqrlJuaruLurlnur:eq3uc,{3ue:oSurpas
'urr{nuraq 3uc,{3ue.toclaqruaupcqr[:aqp13un:aqiur{ 3ue.ro3ue:6
'nulr nlq? uep prqrfnu e:cd 'qcyur:crrcd'euc1nertldqsJ?pnclerel/{
lc
'rur rnpal eped?untuu3:aqt;ureiuu,{ury3a1 eueurp'crurir
1odruo1a1
rurrlepuaur e1;-ue:utplrp'Enpal uBp'pr:qrl:cq 1nlun urr8.r:da1'euega.1
:uerieqcnp rpefuaur e,{uuelursqelad urp ueqequa,{ued r?uqueu 1,119
Menerima Kesaksian Seorang Saksi Tidak Termasuk Taqlid
Kalian berkata:"Allah SWT memerintahkankepadakita untuk menerima
kesaksianparasaksi,danitu mcnunjukkantaqlidkepadanya. Seandainya dalam
persoalantaqlidtidak terdapatalasanselainini, mlka taqlidtelahbataldengan
sendirinya.Apakahkita menerimakesaksian bukankarenaadanyanashdalam
Kitabullah,sunnahRasul dan ijma' para ulama.Sesungguhnya Allah SwT
telahmenetapkannya sebagaihujjah yangharusadascbagaibahanpertinbangan
bagi hakim untuk menetapkansebuahhukuman,sebagaimana mcmutuskan
hukumanberdasarkan etaspengakuan. Dengandemikian pengakuan seseorang
masukdrlam kategoridasarhukum,danmenerimanya adalahtaqlidkepadanya
sebagaimana istilahyangkaliangunakan.Istilahapapunyangkaliangunakan,
sesungguhnyA a l l a h m e m e r i n t a h k a nk e p a d ak i t a a k a n h a l i t u , d a n
rnenjadikannya sebagaidalil hukum. Menetapkanhukum berdasarkan saksi
danpengakuan adalahpenerapan dariperintahAllah danRasulnya.Seandainya
kita meninggalkantaqlid kepadapara saksi maka hukum tidak akan ada.
RasulullahSAW sendiri mencontohkanuntuk menetapkanvonis dengan
kesaksian danpengakuan. danitu tidak lain merupakan pengejewantahan ayat-
ayatAl-Qur'an. bukan taqlid.Kesimpulannya bahwa kami apabila menerima
kesaksian, kami tidak menerimanyahanyakarenaia adalahketerangan saksi,
akantetapiAlah SWT memerintahkan hal itu. Dan kalian wahai pendukung
taqlid,apabilakalianmenerimapendapatorang-orang yangkalianikuti apakah
kalian rnenerimanya sebagaitaqlid ataukarenaAllah memerintahkan untuk
menerimapendapat itu sekaligus menyuruhuntukmeninggalkan pendapat yang
lain?.
::ffi::..,:;,. I
S a n g g a h aant a su l r s i r n - r r l a sral inl t a s a d a l a hb a h w l s a n y a
k c s c m u ui t u
I
l;lXilliiill;)iiiliili:iiliJi
i:iilil:'$:li;Tiil
kepadapendapat
:l?lillll,XTlijI
nrerekaitu karcnaneleka rlangmcmberilakannya. ulJn trtrni I
k a r c n aA l l a h S W T y a n gm e r n e r i n t a h k aunn t u km e n e r i m ap e r k a t r . r m n clck I
d a n m c n j r d i k a n n ysae b a g adi a l i l d e m i t e r c i p t a n ) kac t c r t i b a nh r i ; " r , S , , ; ;
I
Pemberitaan nereka sanraden-san posisisebuahkcsaksi:.rn dan pengrkurn.Di
I
J,:Tl",j;:"iil*ji
i:i:il, ::#:*i:i.
ilx"l
l?i,,
iTj;:]i1,,
il,:l:i;,T:I
",f#'ffi^-"';'--ffiI
I8!- - "'enpay n{nfl
'{eftq 3up,(?un:o-3ue:odelrs
qplnU E{ultn{rBuatrlpr BIetu laqlpa:1qrqal?ue.{3ue:o-3uero
pdepuoduelep
Ilf,nJeInlr I€quelnuauaurl€prt EIaJauuepJA\S qc11yucp raqurns.raqSuef
98t "'unpa)Inlntl
(II'-rovJ
oNnxnoNgd Nv(I flHVfnHI
WVWI VUVINV NYYOgflUgd
kan keagungan dankemuliaanmereka:"Merekl (parasahabat) lebihdari pada
kita dalanrberbagaiscgi.ilmu pengctahuan, kesungguhan, kewaraan,danhal-
hal lain yang rnenjadikanmerekaistilnerva.Pendapat-pendapat merekalebih
terpujidaripadapendapat-pcndapat kita". Di sarnpingitu iajuga berkata:"Al-
lah SWT menyrnjungmcrekadalamAlqur'an. Taulatdan lnjil".
Hal yangsamajugaditemukandalambeberapa haditsRasulullahSAW
s e p e r t i a n t a r a l a i n : H a d i s - } - a n gb e r s u m b e rd a r i r i r v a y a t I b n u M a s u d
bahrvasannya Nabi SAW bersabda: " Seswrgguhnta selnik-buiknanusiaadalalt
mere ko vtutg hidup 1:tada masuku, k<'ttadion generusi berikutnta".Jugahadits
yrng bersunrber dari Abi SaidbahrvaRasulullahSAW bersabda:"Janganlah
kaliartnt<'ttcclu sahabutku,sekirttnva .settrtutg di antat'ttkaliartntentbelatliakon
enas sebt'sar gutttuLg ulwd niscut'a itu tidak dupat nrcnandingintereka".
I b n u M a s ' u d b e r k a t a :" S e s u n g g u h n yAal l a h m e m a n d a n gh a t i p a r a
hrmbanva.mlka Dia (Allah) mcntlapatkan hati Muhammadyangterbaikdari
sekirn banl'ak hatnba Nya. Kemudian Allah rremandangihati parahambanya
lagi.nrka Ia nrelihathatiplra sahabat)'angtcrbaik,olehsebabitu, Allah SWT
memiljh merckauntuk ncnemaninya.mcnjadikanmerekascbagaipenolong
agamadanparapembantunabi-Nya.makaapayangdiangglpbaik olehorang-
orangberinlanmakabagi Allah baik, dan apayangdalampandangan mereka
jelek makadalarnpandlnganAllah.juga.jclck". Rasulullah SAW memerintahkan
kepadakita untukmengiktltisunnahkhulafaurrasyidin. Abu Saidberkata:"Abu
Bakaradalahorangprling tahutentangRasulullahSAW danRasulullahSAW
mengrkuikualitasilmu yangdimrliki olehIbnu Mas'ud.sertamendoakan Ibnu
Mas'ud agarAlJrh menganugcrahi pemahaman yangdalampersoalanagama
d a nt a ' * i l .
K e t i g a , t i d a k a d a p e r b e d a a np e n d a p a td i l n t a r a k a u r n m u s l i r n i n
bah',vasanya pendapat orang-orang yangkalianikuti bukanhujjah.dunmeyoritrs
ulama,tern'rasuk mereka yang kalianikuti. bahwasanya aqwalsahabltadalah
hujjahyangharusdiikuti.scrtamengharamkan menyimpang dariaqwalmereka
seb:rglirnana ungkapanungkapanmerektrakandijelaskan kemudian.Dan yang
paling tcgasedalahungkaprnlmam Syafi'i. yang akankita jelaskansebagai
bukti bahrvamadzhabnva menempatkan aqwalsahabatsebagaihujjah
388 I'lrrmulNlurvaqi'in
68[ "'Enpal nlng
IAIIII^I.VIAI
NV(I OITTVONHI \TUVJNV
UYSgfl ONYA NVY(IEflUgd
tidak mendirikanshalatdan rnengunjungibait al haramkarenataqlid kepada
i n t a m d a n p e t u n j u kj a l a n n y a .R a s u l u l l a hS A W p e r n a hm e n y e w as c o r a n g
penunjukj alanuntukmenuntunnya dalamperjalananke Madinahketikahijrah
diwajibkan atasnya, dan shalat dibelakang Abdurrahmanbin Auf scbagai
rna'mum.tidakadalaranganseorangalim mcnjadima'mumkepadasesamanya
yangalim bahkanma'mumkepadayangilrnunyalebihrendahatauorangyang
tidak alim samasekali.
Sesungguhnya para ma'mum melakukanhal yang samadenganyang
dilakukanoleh para imarr. dan parajama ah haji nrelakukanhal yang sama
dcnganyang dilakukln oJehpara penunjukjalan (pernbirnbing),sekiranya
rrcreka tidak melakukanhal yang dernikianmaka merekatidak dikatakan
sebagaimuttabi'(pengikut)scbaborang-orangnlen-eikutj inam hendaknyaia
n c l a k u k a n p e r s i sd e n g a na p a y a n g d i l a k u k a ni m a n n y r b c r d a s a r k a n
pengetahuan mcrekatentanghu.j.jah. Adapunjika berpalingdari nrjuanpokok
kepemimpinannya danmenempuh jalansclainja)anrnerekalalurlengaku-ngaku
sebagaipenolongdalarnrangkamenyempurnakan ibadahmerekamaka itu
adalahangrn-angan meleka,dikatakankepadamereka:"bcrikanlahbukti-bukti
kaliansekiranl-ct kaliun benar". (Al-tsaqarah:III).
Para Sahabat Menyampaikan Ketetapan Allah dan Rasul-NJa Kepada
Nlanusia
Kalian mengajukanalasanbahwa "Sesungguhnya para sahabatteiah
mclakukanekspansike bcrbagaidaerah.maka manusiapadasaatitu merasa
asingdcngankedatangan islam.makadari itu parasahabatrnemberikan fatrva
kepadamerekatanpamengatakarl kalian harusmcncarikebenaranfirtrvaini
melaluid.rlildanhujjah".Jawabannya, bahrvanercka ticllk mcmberikanfatwa
denganpendapafpendapat mereka melainkan sekcdarmcttyampaikan apayang
telahdisabdakan dandiamalkanoleh RasulullahSAW yan-edifatrvaklnkepada
merekaadalahhukumdanhujjah.Parasahabatberkatakepacla ncreka: "lniiah
ketetapan Nabi kepadakami. dan demikian ketetapan kami kepada kalian.Apa
y a n g m e r e k a s a m p a i k a nt i d a k b e r b e d ad e n g a nd a l i l d a n h u k u m y a n g
disampaikan oleh Rasulullah.SekiranyrucapanRasulullahSAW padasaatitu
sclainsebagaihu.ljah sekaligus sebagaihukum.demikianjugaAl-Qur'an:maka
korrdisiumar pada masafutuhatticiakjauh belbeda,rrterckasangrtrntusiss
untukmendengarkan danmcngetlhuiapayangdikatakar., .anataudilakukan
oleh Nabi SAW,dan itulahyangdisampaikanoleh saltabatkcpadamereka.
uelcurqfuau 3uu{ iuero qalo Ilsnlat IepIl e{alau EueuIp ueJPUaqaI uElep
us-Ertupues Suci u,{uleutnutp lodurolalase,(uepcutute[uautldvS qellnlnsuU
'r':,{uunlnq-un1nLl uc{f;ucslcleu Suei Suero-8ue:orlf,p eIUnpuel'{unse1
eprclrrqlu.raq3ur:rie,iuucsrlafurd-utlst':1:fuad uEpqellY qrlfnq uelletcquau
' n r u l r u c l l u e . t t : l t r u au
d r ; t ' u e q u r a l r e dr u l l l p t s c r r i l l s t r c l q e q a , ( u a t ut t t t
leH psopqenqJsqcluptu.,{uuulnlnlJtr,t trEplErslrururlunqradqeltpen1teleut
uerlr:1rSrq dntnuate,{untutdiucf pcqrlfr epndal qrleraqe'{ulnfuulaslnlun
prlbetr.lr:pSurcluttiiucuelcur prlbeturiuap eiuuelttueSiuautn1c1 uel1c1t3eq
'uc{Elrl) r8?urtqrqal6ue( telSutt
dntnyatpcqtlfruelrf:rtp nlurcle,{utlprreas
J{ qspueriuri uutelSuu trrp Sundrut,{uau tles qaloq r4ru '.,rde1?ue1eu
S u r l e si u e , { u t u u i r t . r e pu e r S c qe , { u e n p a y , .: u e { c l c l l r pu , { u e : t 1 : 5
'IBJpItsr
u?pprqrtfruelnlnlaru )inlunqrlelaqnp1 e,{ur:up?uedurr'{uau
qaloq {cpll Sutrocs:rseleru ruirie r:lp uzricq qelcpt prlbet e'{utepueas
rurey urrl iuc,{ eiurnin3 rlepueqirreul1etsla'roruol3un'{
c,lrqrqtedrpuaclreq
Ieq cnp ucp ntBsqPIesusJctlaqr{'un':1 3ue,{nlnnsar^P,{uln;nauelleqtllSuau
ntrnsas ut';dclalat qeflnq ullp IIIcp ulr{lrsEpreq uruc8e uuqt[e'tra1trup
uuiuaplt ueqrfc'rr:1trnp
3ur:,(prlblt nua;r:1leleqc,{ut.llpuas
ucricq uelcdn-taru
ucrieq ruydn:aur n1tuelqtstlasladrp 3un,{prlbete.{uu:t1a5ueue'tcllaqiue'{
eueSeucqtfr.maluuiuep lcleq eutc.Sc urllp ueqrft,tel eKuqnSSrrnsa5
'u,{urucleprp
lnsnuIlJl IrlpIl lllureJodruiuap qnuad3ue'{prlbeltut
pllbuteleur'ptTbel
iBrltuplEClrutuie t:ep uutfi;q nlt uup'l?uaqIuI lrq ulslzp
rlenra{ ntr 1equr:llnlirnuau 3ue.{ qelrlsr ucltedepuaur )Ppu uellEI B'{u€lIIes
'uueic qu)ur.red-quuuad seleutcut's1r:1rd uulnq uelpnslsul
rtlnl:tuulr:'pr1bn1
ulr1c1?u1],{tuct-utlieqasc,{utln:ltiu:tu 1n1untrueic uulqt[c'nrp3uc'{ elcs
e,{ur11rut ur:ltroslacl urelcpur':1st1afrp 3ue,{culu.rte8cqas crue?eueqrfe'tra1
'utnlnq uedrtauaduriuap e,{uue)tu1 leraleiucs
qalo uu)lpll;qlprlI tdctatur{c
undrl"^aru'cutcie urelep ur:1nlradrp leprt r.rrlliurrpuep prlbetn'{u
ela:r:al3ue'{
-qnSSunsca,.ul1se1rfrp qclatuunuteilqes r:,{utrclSurFuau 3ue'{Suero-3uero
{nsetrrralutptlltlrp lrdcp 1r:p11nll lrtl'[ln{nq uedr}auaduep euufe rur:1ep
uu{qnlnqrpluiuus pr1bc1 e,{uqni;-uns-r5., :t:nqtq lcdepued-raq ucII[)
IV.IUVAS HIV,-IVO
NYYN,-IUSdI(IXVOIJ OI,-IOYI
dan r)lcn)'itllrllilltcrela stlllllii lrkhil nlrslr. Mcreka ldllah rtr.anv-nr.lnlbijak
) , a n g s c n l n l i r s l k o n s i s t c nd c n g a n i l n t u v a n g c l i t r l u l k a n o l e h A l l l r h r l c l a l u i
R a s u l N 1 a . \ , l e l c k a b e r - j a l r n t llit a s - i a l a l \ a n ! t e l r n s d e n g a nl L r . j u avnu n g j e l a s ,
bcrbccladcng,rnorang ollLngvlnl hatinvitbut;tlang dcl-uansendidnvamengaku
b a h r r n r e l e k ah u k l l t d l l j k t l a n l l l n o l a n l l r i l d a n b i j a k .
'llcllitl
l a n g d i l n g - r u pm e r u p r r k a n b a - t i a nk o v a j i b a r rr l t t u k m c n r i k u l i n v a
a d a i l i h m c n d l h L r l u k a nn a s h d r u i p a d ap , , ' n , : l l p upta l a l o k o h d l n n t c r n u t u s k a n
p c r s i l r l i r nr a n u r l i l r c r t l c b a t k adnc n L a n n r t u j u k k c p a r i l K i t a h u l l t h ( l l t ns r r n n a h
R a s u l N 1 , 1 .. \ d a p u n t i n d e k a nn r c n l a u h in a s h n l r s i rs v a r . i l l tt l l n r n c r a s l c u k u p
dengunpcnciapap t a r a t o k o l l r l l l a n t l r t i t n c ' n d a h u l r r k a pn e n ( i i l p l t t - l l c n d a l l a t
t c r s L ' b u t. l a r i p a d a k i t a b u l l a h t l a n s u n n l h R r s u l L r l l u hs c r . r uu q r v l l s l h r b a t .
m e n g i n g k r r i p e n d a p r t o l u D - g) a n g l n c n j t d i k a n A l - Q u r . a n d a n h u t l i l s s e r t a
r a l $ a l s a l l l i b a st c b r g l i f o k u s t l l n n e l a c l i r n t u k n t e r r g n k u kr .c b c n a a t n pcndapat
ulanrrbetrl densanachnYake'rraj ibru sYirr'ir' 1,1ng1;1glr unjukkau hal itu. dinranl
a g a n r ad i a n - u u a tpi d a k s ! ' l ] ] p u f n ak c c u a l ir t r c n g i n g k ui rd r n r n c r n b a t a l k a n n y a .
PerirravatanBukan Taqlid
Kllian bcrkatl:"Sentunhujjahbelsil'at
atsar.il'.
Kulianmenjadiktrnnya
scba-qaidrsar LlntrrknrenlbatalLln taqlid scnlclttilfri kllian ber.tacllirikcpada
peorbiLuudan l)cri\\'a)'atn\ a. tlln scseorlng t'lIr-q ltliru pasti ilcrlaqlid kepada
p a r a p e r a r v i . h a k i m b c r t u q l i d k e p a c l as a k s i . o r i i n q v a n s b t r t l J t u r u l ( t i d a k
rnen-!:etiihur apa apil tcnlang agantl) bcrtl[lJicl kcpliclliularna c]:r|rsctcrusn\.a".
Jru,lbarrnl'lsLrrlab h c r u l a n gk a i i k a r r i - j e l l i s k a nb a h w a i t p i l l l n ! k a l i a n s c b u t
d c n g e nt a q l i d a d a l l h i t t i b a ' ( r n t - n g i k u r ip) c r i n t : r hA l l r r i td a n R a s u l - N v a .K l l l u
y l n - ud e r n i k i a ni t u c l i s e b utta q l i d n t a k as c r n r r au l a n t av l t r - t h i d u p s e s u d a hr n i i s l r
sahiibrt bahk:ln plrl sahablt scncliri ternlrsuk rnuclllJicl(orlng oftns )ung
b c r t a c l l i d ) .i s t i d l r r l s c p e r t i i n i t i d a k r l u n c L r l k c c u a l i d e r i o r t n g o r a n ! l ) , i r n g
rncncanrpurldukknnant:iraIan-l haq clln r ang b:rtil. Karena kcbodolranorang-
o r a n gv n n i :h e r t r ql i d s c l r i n t u an r c nj l c l i k e nt a c l l i dI ' u r u b c ' n l Lslc b a s t id a l i l u n t u k
n c n r b c r i k a n l L - s i l l i t x ks e p i r d at a q l i d \ , a n g s a l a h .\ l e [ e k a t i d l k p L r n Y lk e r r a n -
p u a n u n t u k n r c r l b c c l l k a nk e d L r l n v as e h i n - s g na r c l l i k u k a ns c b L u ha n a l o g iy a n g
tidlk benlr.
39?, I'lemulIIU*aqi'in
t6t "'Bnpr)I n{ng
'lu{N,lnsr1lrrp Ltrl
Iy
rlulur.rJdul-.jpnfn.\\3uruliur-r ulrlrl) nIJ.rJur qrlur.rld 11r:a1 r-rurc1n1nnptclcl
';-ul1r:rrrt1
lf;u],nlir un)qrluriJtltlu l r f l t ; r p : r ss r p l H r r n p u r . : n f - 1 y i u t l u r l
ltil-lclt: rt11n1 )lfltt ;-ttt:,i irrr;ro cll;-;-ull'trltt ;-rrl.rol:^c:-;-Lrl:r1rtu 'c.\N-rjrp
urnla\ ur)LrlllnuJ(lruaLLr iul.ro:r:-ls ;-rnt.rr:;rurIi51-c1r:tr1 rltltl r1n;-:1;-uciocL:q
llntuu uutljn lirlliucrr| rlnut:clrpiLn:.( qr.n1 trqnqr:s rri-lq.rs A\VS rlrllnlns^ptl
u n : 1 : s i L t r : . r o r s a su t t l r p l l - L r - r r )r nr l L t n i ; l l r r r l r L L l r - - i t r r : n 1 , :n1p r : c l l ) l l r u r u n
rilSrrclll rp urlqrsrl:rs.tltlrp ;'rrr:,i lrq 1rr1ullr1i:qrrr:riuaru ruis rlrrruns urp
u r ; . . r n | 1 y u l ) - r r s u p l J qr u n l n q u t : l r l l l l u r L L rI n l u n u r ) q r l u l j a u r : u r , r , ( ; 1 - q t 1 r 1 1
LUXlrplnqrs.rJtIrll lrl.rrrJtu rrr:1t ;-tn.nJlrr .11gq qrllnJrlsrll ur:p11s qr11y .r:,{51
-lnscU urp qrll\r LlclLrr,rad Lrr:;-u.rp ln:1.rrtiul.i lrurl-e ulsn rn urrprp prlbcl qcppl
q a l o q l r p r t r r r l l l u l t L l J l l rl - u r : . ir , i r r q n ; - ; - u n s J s . u r l lJi l l l u l 1 e qu d e l a q a qr . r l p
urp.rJttlrpl rrlrqr\\lJ r,uprres r.lulllqru:ur tr rpcch,n:pL{u r1lc1rp iuu,l ur;irntiup
iLrr.ull sll rlrn 1 iuutu:t nrp:tr1u1:r1 iiul,i;-ur;,rocs:s1nlunlJdrtn)l;uaur{uelt)es
nrLUpqrqal ur;-rtr;'ry iurlltq rlJqurtul ttrpourol srlllrn{ Inqcla;-LrJLu:Jcprt iur;,{
;-urroJs lrnrLirrra-lqJs'r.rrpuJ\ pltLllllrut1n1r1:rrucpndrJcpllIJp rllqel rundurnur
qrq:1 iucr(;-'.n.ro nplchl prlfrrl:ae1n\lt-il urlr'll.rqJl r--\uL--\r\\rll:q ur-.1nic:rp
sebelumn-rabeherepoorang rasltl". (Ali Inrran: 144),sehinggaia berkata:Demi
Allah.sayalaksanatidakpernahniendengarkan hal ini sebelumnya.Jugr tentang
tambahan maharsebagaimana yangdisebutkan dalamfirmanAllah: "... sedang
kamu telah menberilian kepada.saorang di antara nrerekaharta t'ang banyak,
makajanganlaltmergambilkenltali daripadari,ra " (An-Nisa:20). sehingga
salahseorangdiantaramerekaberkatasetiaporang lebih tahu tentangsurilh
An-NisadaripadaUmar.
Hal sepertiini teljadi atasdiri Umar, seorangyang paling mengetahui
tentangdiri Nabi SAW bahkanurusanagamasecaraunlulrlsetelahAbu Bakar
ash Shiddiq.Ibnu Mas'ud berkata:"Seandainya ilmu Umar ditinbang dengan
i l m u p e n d u d u dk u n i ai n i , n i s c a y a
i l m u U m a rl e b . a l y a n gs a n l aj u g r
i hb e r a t " H
terjaclipadadiri Abu Musaal Asy'ary dimanaia tidakmengetahui bahwaanak
cucupcrempuan d:rrianaklaki-lakimendapatkan sePerenam dari hartJwaris3n
apabilaadascoranganak perempuan. sehingga ia mendapatkan riwavatsahabat
yanglain bahwaRasulullahtelahmenetapkan hal itu. Dernikianhalnyadengan
lbnu Abbasyangketinggalanmengetahuikeharamandaginghirnarkampung
sehinggasahabatmenjelaskan kepadanyabahwahal tersebuttelahditctapkan
oleh RasuluilahSAW padaperangkhaibar.Jumlahkasusyang serupatidak
mungkindisebutkansecarakeseluruhan dalamkesempatan int
HIVHII
ONYUO VNO IuYO JVdVONgd VNO
IIUgdgS HIYHII 3N\ilUOgS HYTVS
IUV(I IVAYA\IU VNO YANTNJNNIAI
lrcrnpeld Lllikanpenditl-.at jrnarn\rin-gsel!'\'!'l(l!'lrrannvabahkrn
lrcnallpatularna
y i i n - ql e b i hk r c d i b c l .D a l a r nh a l i n i . s c t i d l k n r l . d i k c t c r i l u k a n p e r t e n t a n g aini n t r r a
s a t u k c l o r r p o k d e n g r n k c l o m p o k l a n g l a i n . K e m u d i a n c l i k a t a k a nA : pa yang
rncnlebabkan s e h i n g g l b e r t a q l i c k
i c p r d a o l a n r y a n g k a l i a n j k u t i l e b ih utanra
{laripadabc-rlaqli(lkeputlupantrtankelonrpok r,ung llin'l Dcngan kitrb lpl atau
atassunnllr siapl ? Apakuh karenaurrnrrt ini tclah tcrpcclh sehingganrclahirkan
b a n y a kk e l o n r p o kd i r r a n a s c t i u pI ' c l o r n p o kn r c r a s ab l n g g a t l c n g a na p a y a n g
m ! ' r ' c k i Ll n i l i k i I s c i a n l u l n l l t s c D t u ak c l o n r p o k b c l l o r l h a n ] c n l ' c r u k a nu l t t u k
b e r - t a r ; l ikccl p a d ap a n u t a nn l l r l l L nm e n c c r l h l l l t u k m c n g i k u t il a n e l l i n l . S i k a p
s e p r - r l ji l L l l l h l a n g n r c n \ u r r b a n g k a na n d i l b e s a rs c h i n g g al e l a d i p e | p c c a h a n
d a l l t r nr r n r a ti n i . m c r c k a r l c n j l d i k a n r r g a m ai k u t k c P a d aa n r b i s i t l a n t u j u l n
r r c r c k l s c h i n g g at c l a d i k e k r c a L r atnl a n p e r t c n l k a l a n .S e m u r i n i n r e n r b u k t i k r n
h a h i i l t r r c l l i db u k a n b a g i a nd a r i p e l i n t a hA I l a h .
P r d r b r - g i r nu k h i r d a ri b a b r n i p c n u l i sn r c nj c - l l s k u nb l h r l u s c s u n t t u h n y r
p a r a p c n d u k L r n tra q l i d r n c n c t a p k a nh t r k u n rb a i k y a r g b c r k r i t r n d c n - g a nu r u s a n
a g a m e m : i L r p u nI r r g b e r k i r i t a n d e n g r n u r u s a n d u n i a d c n - g a nh u k u m d a n
k e t e t a p r ny a r r gb x t i l . d c n g a n l e t l n g - l e l a n u a nb c r t c n t a n g a nd c n g a n a p l y a n g
c l i b r r v lo l e l iR a s u l u l l a hS A W . K o n s c k qc n s is e m u ai n i a d a l a hm e n j a d i k a nd u n i a
ini sunvi clariolanll-orlng ]iing krvrLltelhadap hujjlh tlan aganraAlllh. Mereka
bcfkrtr: Tir(lil pilihan kepadasc'seorang setelahAbu Hanifah. Abu Yusul. Zalar
b i n H u z a i l . N ' l u h r n r n r r cI il a s a n a s v S v a i b a n id a n I l a s a n b i n Z i v a c l n l l u ' l u i y .
I n i u n - r k a p u rs e b a r i a nb c s a rp c n s i k u t r \ h u I I a n i l a h .S e n c n t a l aA b u B l k l r b i n
'fidak
ll-Ala belkata: l t l a p i l i h a n b a g i s c s e o r a n gl a n g h i d u p p l d a a b a dk c t i g a
h i j l i y a h . L a l L r k c l o n r p o k r . r n - gl u i r b c r k l t r r : T i d a k r t i a h l k n r c r n i ) i h h a g i
s c s c o r i l n gs c l c l l h I r r t e r uS v a i i i . O r a n g - o r i l n g) , a r 1 gb e r t x q l i d b c r b c d a - b e c l a
b c r r i u s r r k a nk r r l a r p c n d r r p ayl a n g c l i u r r b i ld a r i u l a r r a y a n g r n c r c k ai k u t i u n t u k
di.jadikrn daslr dlllil rncrlclrpkrLnhukr-rnrdln latrva. Dllenr hal ini nrcreka
t c r b a g i m c n j a c l il i g l l i r r l r k l l r r )I a l r r i : S c k c l o r n p o kc l i a r r t a l rri u c r c k ab e r t a q i i d
kepadapcnduplt ulanrL1',rngnrcrekirikuti sccaluutuh sepcrtilbnu Suraij, Qallal
d a n A b u l r a n i i c lK : c i o n r p o k I r i n g b c l t a q l i d k e p a d as c b a t i l n p c n c l l p l t u l a r r a
y l n g n e r c k a i k u t i s e p e r t iA b u a l - \ l u a l i r ' : d l n k c l o r n p o kk t t i g l . n r c ' r e k a 1'ang
b c r t a q l i dk e p a d ap c r d a p a t i r l a r t t aI a n g d i p l r t u t i r l l t l c n g a nk l d r r l , e n g l c b i h
l : e c i l c h l i t i u l k c - l o m P o kd i u t : i ss eP c | t i . \ b u I l a n r i d d i u l a i n l r i n . D i s a r n p i n g
itu rrcrckl ju-ra belbcda pcndrpat perihal krpan teftutupn)'apinlu i.itihrd. Di
k a l a n g a nm c r c k l . d u n i a i n i t c l u h s u n l i , : 1 a roi l u n i r - o r i i n gy r n g l o y a l l e r h l d r p
lganran1,a,.ju.tutidlk tc-rsislr la-siorilnt -orang t'lint bcrbiclra bcrdasalkanilnu.
i l a n t i d a k l r a l a lb l g i s c s c o n n gu n t u k n r c l i l i k A l Q u r ' l n r l a ns u n n a hR a s u l - \ y a
dullrn langkl nicnctlllkln hLrkun. nrcrcku tidrk I:r_girrc-nirclikln kcduanvl
schl-giliilaslrrtlalarnrncnellpklrt ltukurn tllin llit*;t d,trtrllcn.c!ra ntikar posisin)'ii
'rn
dcngln pencllpap t u r l i m a n 1 r n - r r n c l c k u i k r r t i .S e r n c h i n v r A l - Q u r scsuri
d e n g a n p e n d l p l t i r n l i r n n y ai a r n c r t c r i n r a n v a
d a n s e k i l l t n y l t r e r l c n t u n g . r inl
: l n ) r I J q I l r ; r r q J \q u i u p l ,r". ( u l i . r I t U r p p r q l l i l
ur)inllJulf,u )illpll tlll.ln0 IY tl\-ru r.\\q1lqul,'ll.lur-lJtlJLu;ur,iIIlrp-ltlc(J
PeqllI uE{nlrrturl{
IBplJ, rru!rnO-lV qse\ Br\qB{I ueltuoraual.\l ;uE.{ IIIup-llleO
lnqJsJJJ ulrlltoslJ{Jrp,uJituel{
B u r E I f l. g u r l l u a d B l r u r d u n p u E . r n o - l \ j q s a \ t B . i u 8 u n l u ( I B B Sp r l b r ' , I
EUJSpEqrrli B.iurnr'tnI)uup !uR.rnO-ly rlsnu-qsBNuaEuapuBituBturllrg
8 u u . t q u 1 1 yu r u e i y r u n l u p r u n l n H u p p n t 1 u 4 u e d n l a u a 4 r i u u r e : n 1 1
ur;'uo1o1,r--rd
uorlorualurl) qrll\'- rplrl:r1 l,irlr11 t:(5-r:Lrlt;-lut:1tc,{g-lnsry qtlly rlrp
Iu:^niJq ulr)nq urlrr.i! u|ll lrsujaqurp ]l1rrr;irrr.rn1r1 L|lrP Urr|]trrJI:!r.lllpl|su]q
c,{uurllrp rp turhrp:.r1 iur:.i ur;qt:1;so1 lltLlrJsrrltp t:runiu) u.r(lutJdurqnJ.qDI
IV uup IlsurJq rrn nlnq ulllllt rp ltalrp.r.t;-ur:( rnlt:uac1a1 tnuroq .utiunfut:-
u r p r l r r dr 1 r ; ; i : rqsu l - r l u l l Vr i l g l 1 , u \ r q l 1 1 yu r ; ; ' L r o 1 o 11.r 1: rrl; r qu r r : 1
l p r : r 1n 1 r
r,{uenulas'r.iutun1rc1:rs clull\ qul!) LLltlspuclnru.trlt 1r':pn;-uer( u)ra-r)J rped
1r1ot111r1rlq;-ui:,{ undnrrLr rlylu IrJl-'pt-utp.lrq(lIl]s,rJt1 ;-uri lrcq r,iu;-rrnlnpuarl
c j l d q r l l n q u r p L r r c l r l n ; ' u c.rllt c l i u n sr r r : 1 . n ; d crcul r r : 1u l l y . u r I n ) n r u f , I
IuIl) qllil prlbn urp sr,(rb-n:lncl::- unlrtrrqrrrld .rtcialriuclurclut:ag
ar^\
- l n s l r d r l r u u n s u r p u i r , i n O - l V r . n r l.)l e q L L rrnl cs l s l t l J ff , u r , { t r c l r p l l i d r l n l r i u a u r
u r l r r r r . r r q ; ; - L r : rnr rl ur l ' l r q r q r s 1 l l c l r : p L t ; r dy yt . ' ' l t n u t p : ^ l r , ( r b . u t u { r . q u u r l l t S
' u l t . l n 0 - l V L l t l pn , i u i r t s r p I l t t l l l i l l p
) r p r t ; - u l , i 1 r : r h p r r l dr l n ) r i 1 J L 1 ) p t u l
urr1l1 ;'uo.ropulLLr;rll,i tldV l.ntr llclr:putd r1n1r;-uru rur lnnrn ullclrfu,ntLrr
up{ql?q rlnlr ulrlr;1 iuui itrr:.rotr:drpLr.rci rlniiu-u:Lu)n1un l1l)jlrrluq;uaLu ultl rsrs
lP urP qruuns nP ull.ino-lv ur;-ulP n;ns:rsqrt1r1ur:p 1],iupnqrlfrur1-n:slrpr:rq
iur.i iur;.ro.rsrs1r:chrpurtlr1n1r;-Lrlruulunljuqa) ulydr:ltucur ulr111 l,(uc,rrr
t;ut;utrl;'r511.unr1 iiut; i nprdrl urlnq llu) r Lrrrl|1 l-ur:,i;-ur.rolr:clrpurd qrlrur:rur
1n1un1r;q ur;y 1udr; l)Lraur Lrlrlu) urnrlur.llp'pn\\iuur ulr1t:1;-ul,i iuc,ro urdnprqal
qrlelas qrlrLLi:ru1n1un;-Lrr.rocs:r' rir:r11rq IP| ]{t:1t11 n.(urr:pucr5 :r1:t.rrLulprclal
ul)irtla-uaLuulll qlldnln:l rlr c1t;11.rs r1.r1gu,rrn:rur;-rur.nli: ull rscsrllnllliulru
i u r , i i - u r - l o ; r sl t : c l r p . t r -rrs1r r l u l u t s p u q p ; - L t n f n q ; ' u r c dl c t t r 3 l , { p l n s t : 1 1
qolo l,!\llrlrp rp:1c1 ;-trr:.iur:cllt:rr1 rltld:1 1l,io1urll uuicu:q:I rprrl ;iLrr;irdr.rq
drl:rl;'ur:{ lodtrrolrl lrlu lslqlltLt:)s rLn lltllLult l.n:lul rJtl;-;-utqas nlr cnuas
t t t q p t , t l t ttt1 r : u . t aI dr p q q r l l \ / I r i l l l t ) u l r l V r l l r l l n l n \ u d q i t u u l t 5L^ l l p q 3 J l n q c l r l
r q n r l u J n r I n i u J q u l r ; u J p r i r p u J ) -n t r r : r u r : ; - .ul : s l p u r p q r f l h q u B l l u t u c l r u J r u
rullqrq ulnqulr;-urd ur;-uap r-rcscprpr:duc1lrur:a-u ur;sn,rnuil)c.mlrqruoul
'srluJ:^
lr;urs;-ur:i urnl,I:1..)i tl.tJs uitln|qJ)l u0p urn.]lla)al lul;u11 1]prd
nlducs qr{Jl pqrlrpur;-ul,( rptcirs qrlrurrycdrsltdrpuod lldltplrrd
l,{uur1r.1lueur
Firman Allah SWT: "l)rln tiddklah P{ttut bagi laki-luki vattg nu'mitt
tlan titlok (pula) bagi perentPnan \)ang mu'nin, apabila Allah tlun Rasul'Nt'a
telah nlenetapkonsuatu ketataPan,ttkan ado bagi nercka pilihan (yang lain)
tentang Ltrusotlnrercka.Dutr barattg siapa nerulurhukai ALlalt dan Rasul-N7"a
naka swrygnhlah dia telah .se.sat, .\esatlutl€irrlata. " (Al-Ahzab: 36).
Firman Allah SWT: "Menetdpkart hukum itu hat4,alah hak Alluh' Dia
menerangkanrang sebenanryadtttt Dia Penbe ri keputttsanvangpaLirtgbrtik".
(Al-An'arn:57)
398 - tr'lamulMuu'aqi'in
'-Enpax nlng
66i -
' t : i l 1q r l t u r r L r
1 n 1 u nr , ( u u r l q l l u r . i a r u a u r
llirllnln\uU ull) 'ir.i u rullts rrultl-'LuJ) qll-.lJs lrrntl
A\VS )rprl uu)irqitlJLrrqr.laitlS
:llllt\,rJql,'rllrl) rlnurllr( ntrrLtrllr;-ultlltrrlur ulltpltrlrJ) r;1:l:orrrnlullli:ode1
t t u ; - t [ t l tr t l r t l r s r l ) V : ] r l r I I J C lq l r , l r u . t n InJq \ ; u r ] l , l l r l i r l J r rl lrr l r f a s i q t ; l t u a L u )
l l ^ u r i r q u l r l l u l u q r q : l 1 r ) - r J q r l l : L r i l x \n q y l r l \ l : . t r q L l r , ' l ) nt\- . i r r q l t p put : - u l . \ J
: r l r ) i J q s r q q V . n r r q l ' r : . i u r . i t :uc u1 l . t l r l l t I J ul r c s r ; p r : cr lr r : l u r l l l l l qr : , i L r r r u t nrsl r : r r r
1P;-;-rrrlrp iirrrr. lrrrrr:qur:ncltLr:ulci n;ur;'ulrtr ;-rli::urri.raq;-ultpasurLUqr.ultpqV.
urq qlltulrs rlq\r UnPsrqq\/. uql rrrl) qr.r t. ll J nqv U.\\qrqtr\it^ uralur,'ullullls
r J r I p r . 1 r Su r q r , t i l I ] . \ r . l u l s) l t - l I | \ t r l u q r . l l l pt t l l l s n t \ . . 1 { I l l r ] l l St l.r. r l r C
l . r r ; F si u r : . i u r ; - u r q u r l u l ; r r a p r l l q 1 l 1 r : q r :i r r r : q
yr.rlcl 1r:nlixr ruit-lll lulrrl Illll rurrll,'tlirrii-ulP Lrllrlrq-ltnlr:lcl n1u quullcl
;-ur,{ r:,iuqn;'l'uns;s'r1r:1r:,rr-'.irq..^ Lultr.{tpunlJs iuqlr\\ :lllu)rJq urp rp.;ltr,(rqs
urnl-\{riuullrpLreLLr rr rrrpnruJ\ .lltLraq)rprt ltutrl-.ur:t iLlt.to:s qnlls r,'1.xcia1
u l r l l \ \ l i r ) r r l l r l . t ; - u r . i r c l r :r ; , i u q n ; - ; - u n : -:.rrlsr r l r r r t P i : d : 1 n t t ) . r a qL r r l rl l l : -
l,(uLLrncn ) ; d u r n l u r L rrr( L r r r 1r ; i r r r r r : i u l pl r i r u n l r t q l u d u l ) l t p t ' l u t u n r u r u r p 1 l 1
r ) l l : r l r r L u J U . l ur i . r r c lr ; t r ; ' ; r sq r l l n p q \ i r l r q u r J l l ) r l : ) ' r n l r s i u l , i u r ; u r q u r r l
u r ; - u r p r l l n r . r ; 1 r . : l d l r i r f r r l i r . u r u i q) l t p r t u i r r l r p l t t ) r J . ) l q J l o r r l l ) r u l p l l l l q
lrprl rPrt urnrlrrr;r.n.1:rlu'l.llq L'nrrrJ\l).)rJrrr.'11V\^|lturrrltqnl^{ llqlqrs I lr:cl
r p r c l a l r u r1 r r 1u r l r : , i r r r ; u l l rrr: rq l u t p l t \ r 1 l)p l t . r J ql ) I r l e ) t l ) r p J s J r q L u t : ; ] L tL. rtlfll r
1r,{rrrq uaqrLrrrLr r.t lDD6 ln|t)g r.ltp ullos i-uo.r7r:s rs ii-ul.rrr1;-ut;-llc1 lrnluaur
;ittt:prs:1t:rtUIIr]!llqrp rlnrioLlqrllufqV lul?snllnq t;.iurrrr\\r:i-riJrrjrrr]rpnLtrJ) nlr
t 1 t : 1 : '1r ; r l t : - u d)rl:r p r t : r t r l i ) q r : 1 r : i L r n q r u r , t t ; d r r . r )r n
r rl r r n t , i u u t s l L n t j t l t . r e J U : L r r
l ) r u r r J ) n L L r ; r' t): . { u l p t : t i u u o s : t l . r l t L l r - - t1' \r r t r t q r l r : L l t l a L Lull l l n L L t J ) l l r u l , \
;-Lrr.tol.-tLtr.ruriLlrLLI ;lllri r)illl.rln:ut;-u:rttrc.iut,'pt;d:; r,iulutq r)flrl ;ur:.toJ\
lu\\Lluql)n.srli\ uql rir| \-ll,il urq i).ll\ rfilt blqsl rqy Lil]o :ut|).rJq lll].t:-l
NV.UNO.,-IY
YAN'INJNNhI VNgU\ilX
HYNNNS NYX'IVIVflWEHI
ONVA \ilYgUgIAI IUVO HOINOJ
d i k e t a h u ip e n t i n g r t r a h l h * u p l r a R l s u J c l a t a n rd c n g a nh u k u n r h u k u m t c r s c i . r u t
dari kcte't:ipan A l l l h i " l n l 1 i n 9 g i a l a s m i i k h l u k - N v u d l n k e d L r t l u k a n - N ydl J
S i n g g a s n n r - t . , ' 1sae s u r i d e n g a n k e n r i r i p a n f - i r m a nA l l a h T t r ' t r I n ." D u t t l i u
ltcrsanu kunu di rttuttu.urju kutttttlrnuht" lll lladid: ,l) dan firman Nva: "1)al
K u t n i l t l t i l t t l t ' k t t tk c l t r t t l t t n r rt rl u r i l u d o t r r u t l t l t c n t u ' ( Q a r l : l6) tlln Iirrnan-
\va: 7ior1aTrcrirf ic u rtttut rttlrctsiurutluru tigtt orutt,q,tttclttittktutDiu-lttlt tattg
k(onJ)tttltlLt.Durt tirttlu (ptrlo) ltctttbicuruurtttrtttrra(.jtrntlttlt)tttttg ktrrurtgduri
i/u ttt(u lcbilt b(n\ttk. ntclrtinktn Dio olu lrcr.sutruttnt,rtku tli nuuutptrnnrcrckt
b L r u d u ( t r l \ l u . j a d i 1 a h 7: ) d a n l a i n s e b a g a i n v ak. c n r u d i a nn r e r e k an r e n c a l i
clrri rlasln hin-tgl ltkhirnl'r l.ncnolakrlash-nasltrnengenai ketinggiln dengan
n r u t a s )l b i h n \ l .
C o n t o hk c t i g l : P c n o l a k a np e n g a n u Q t a d a l i l a h n a s h n a s hv a n g j c l a sd a n
b a k ut e n t l L n kgc k u r s l r r )r \ l l r h i i l l s n r a k h l u k\ v a b a h l a n p av r n g I ) i a k e h e n d a k i
a k r l l c r . j l d i d a n I ' a n g t i d a k D i a k c h e n r l a k ti i t l r r ka k r r nt c rj r r d i .d c n g a nf i l n r a n
N 1 ' l y a n g n r u t a s v r r b i(hk u l a n - l - j e l a s ) . " I ) t nI i r l t t n n t ut i l r r k n t t , n , q t u i r r t st tc t t n u t g
'|fuluuutur
jtru pun (trl Kahli: -19) Darr .ickuli killi tiduklttlt nt<'ttgurtirttthtntbn
' (Fushillt: "Kurttu
httrrtltlNttt) 16) dilrri bulusutt t.fi(ulLtl dla yung t(leh
kunttrkcr.jukttn' ( a l - ' f h u u r . : 16) kcnrucliln mcnlinpulkan dari nash-naslr
s i s t c m l t i s t c | s c b u tp a n d u n r l n l l i n v r n g c l i s r r l k a n n Y a d a r i b a - s i a nY a n - sb r k u
drn d i m a s L r k k l n
d a l a r n b r g i l n )'ang b c l u m p l s t i .
C o n t o h k e c m p a t :P c n o l a k a nk c l o m p o k . l a b r r i y ' a ht e r h a d a pn a s h n a s h
yang sudah baku nrcngcnai pcnctlrpunkeaclaanseorang hanrba y'ang mampu.
dapat rrerrilih dan rlcngc-r-jrkln lpl vurlg diinrinkunnl u dengan finnan-N)'a
y l r n ek u r a n : . j c ) a s":D u n k t t t n rtri d u k u k u n n t u t l u I n t ( n t ' n t p u l t j u l u r t i t u ) , k c t t r o l i
bilu likthcrtdaki Allrlr" (al Insaan: 30) "1)rrr nrtrLkt ritltk ttktut ntutgantltil
p ( l d . i n r u nd u r l p u t l o t t t u k t , t t r u l i( j i k u ) . \ l l o h t t t c n g l t t , t t d u , { i r r l a ' ( l lN l u d r t s i r :
56) dan lirniarr-tr-y,t."Iluruttg.siuptt tdrtg diktltotduki r\llult (kcstsututttrtu),
iri.rcrrrrrr1i.r'r,.irr/Arur-Nlrr. 1)rui bttruugsittlttt tttng dikthcndoki Allah (untuk
libcri'I'ra ptturt.juk). ni.;tttlu Dit ntt'njtttlikunnvt ltcnttlu li utus jttltur t'tmg
f t i l r . s " ( a l A n ' a r n : 3 9 ) d a n Y l r l g s c p c r l i i 1 u .k c n r L r c l i am narckr r)lcnriltlngkan
kenrun-qkiniln-kcrnLrnskiniin lllin t!-rhadlp nrsll-nasl.rtcrscbut ),ang nlcnrbuat
p c n d e n - s arrr c n d a p l t k e s r n b a h r r a r a n g b c r h i c a n Lt i d a k r r c n g i n g i n k a n h a l
lcrscbLltschinggr nterekamengglntinva rlcnlan varg tithk;elas (mutasllbihah)
( l o r r t o hk e l i r n l : P e n o l u k a nk e l o n r p o kK h a s l r i d j d a n M u t r z i l a h n a s h -
n a s h v a n g . j c l a sd l r n b l h u r ' a r q h c r t t r j t r a np c n c l i r p i l nh L r k r r r n
dlllrr rnasalah
pcnrbcrian -sr,ataatbagi p:ua pellku nrak:;iutdan mrsalilh keluarn)l ;rereka
dari ncrrka dcnqlrn firrnln-Nv:r l nnr kLrrlng jclas (nrutrsvabih): "Maku riduk
'
htrgtno lttgi bogi tnarakt stttltt uttltrri rtruttg-ortutgturt,qntcntberikut sttrltt ctt
(al MLrchtsir.1E)cluntirlran-Nr r: "l'tr TtrhunKonti, .sttuttggtrhnvtbanur.siupa
vtng Ertgkttrtrtttt.srrkktttt ke du!unt neruka, n:tlku sirttggulttelult Etrgktlt hiriakut
(Ali 'lmrrn: '1)rlr
lrr" l9l) clan lilnran Nva: lrurortesitilttttung trtcttrltrrlttkui
n r r D , r J d J si u r : . i q s l u q s l u r : p u t ; -t r d r l , r r g s l r p t g - 1 1 u l ? r { ! t u e p, , n y - t l h u a r u
t l y t r q t u L l t;l t r ) . ! t ) ) s n t D \ . ! , ) (ul D l D t l t i l l V ' , u u u ! D l D l t q q D . t l r l D l l tnl p u t n U l V ,
ttnlr lt tni tt.tutttltuutl iittn.to,tri)//g.. :rqlrN lpclls linf ,.n.tLtLlnpn:.;ts ttntlnoru
l!ul)Ll)s ntl tlt).n)ut)\ LlDlly tlnu.r,trlLunltgl qi.tDut tDl!D 5'utyt,tsnl-tror1n1 trtt
t . n t tD
1 p D t tl . t t r t l t t l i t r r / J r ( . :. s l r p r ql r t l I p r p l ? ; - nul r t l 1 1 I r I r p
urp (t! I :urt.rrV-ln)
,.11tut!t)tlttL tttl.\iLtDlPlDl ltD!D (t\,).t) t t).ttt).iU ttl(lD)u)ut )ln ! )Dlzt)ltt DpD(bf
lt)\n)lt)1uut);til)u)l/!):ltlt)lt).\t!t)!l ulll jt/l)tL l tt)L!1 !Dt!D/,r.t)luljuDr., :tfN-trptulU
u | p . , t ) t L t l ) , i i u D l ) l u . ! t Ut u ) j U t \ l t l J u l D l D u tr / 1 r 1 . ^ . . : s 1 r p | tru1c [ ] p r p u l p
( [ i . ] l : u f i r u l . f I \ , ) , . i r . i r r 1] u r D : tl 0 ) ; )t ! | l \ t L t rt l l ) l l \ tt ) \ u t | t . ! f L a r , r q , ,. u D l o l D i i L t t t u
, ' i t t n . il l t t n . t o - i i t t n . t ot r u t 1 n 1 . t , t t.l u ) r ' u ) l ) u ) u ! t l D l ) t t l D l l V r . i l i l r ; ' 5 a 1 r r , ) S . .
: U . i \ - u l r L U . IrItJu p1 1 ; q r : 1 r p r l i r t r 1 - J V ) . . r u 1 / t 1 li/i-t)r/DAt t r ; t tl t u D :t lv D l i l u D j D l .
ttnltthttttttttitrn.i nlttto.ttttnllly.rttl .nt;u,1lu)tu llDl,rttln71yl.irrryrr,t'5'iors.t5.. :1,i5I
-r[rLrr.rrJ ur]p (g J :,Iir.fsl lt.) ,.t1tlt.t)b,)uutDlr)l L!DDlt)tl.utlDluDlnlDl)ut Dl).!)ur
tdDlzl (llDll\; ttt),t)ttt,tttr n.tntlttsl ntt t rth;ttt tl tlp.tt,tttrdultttl llun.i ,9uo.rolittu.to
DlDdaDlttD)ltlDILtt.t;ttl LuntyD,lDur'1.t)i)t! nnDI UDlDsDul(!tu)tu )lt)lu)tl tu0)u t)ltI
ra,,67..:f.{5-ui:rrr.rr1ul]p(ffI:-lup.l.\. lr.\ ,. tl l l .!t1)|t)tltul ;!/rll?t /JiW uDltpDttp
'ti!r ,\'unutriJn1tDLl,D1 t.11pttDllDtltrtt,trttu t1\|!t11tltlJ/)1r).y/iy,.:lriN-ut]Lrr.lt]ullp
( 3 : 1 t t r r : 5[1] ) . , n t p L l t ) i n J a \ t ln y t ( ! D( ! D d ! t ! ; ) t ) t lD ) ( t r lD 1 pr 7 r . r 1 4 i. r y7i r 7 , y , , : r - . , i 1 1
-ulruurl UlrP(;S :ur\rr\)
,,t)1t!t)ltl)u/.t)tn)1Irr ..qr;Ipr:f,, :t.irotpDtl,tl ont1.r;tt1
tlt)ln.\ut)tltut)n\,)\ t:lt)l)t!)tlrt!)utt)tQ t)ltqDdDD.\rr- LID tu t.r.rr1 a.irityrifli rrr{ r.9..:n,i5
UllLUJI-l uIp (!01 :tlnqn1r.l. lr) ,,n ntuuDt)lJ)1.ttl 1nt1t1;ttu ilDIl t,\v l \-DIIttDp
tlDll\! t):lt1hi..:r(1 ur:rrr.r11 urp (6a :uuuqpll,l|) ,,uD:ltrq^):l ulDlDpDtQ tlDlt).rl
r/rr7,.'1.. :rip ur Lurr.lrLlr rrrnril,'q esI {u rn;l uls 1t:1atlI ulrrrt:ir:q ucp qc111r lpr;dl1
r . n r { r 1 q )irI l r s . r r q r i r n i r r r : r : l ] : 1 c du r u l i i ) i . d u r & ] 1 . r l r f dq u l r u n f u r - - . 1 t n q . ( U . r l L l
)iup11;ur,i srlJl iun.i qsrLr llsrrr .lrprrllrat ui)lulorrJ(l :qnl'illall-q(,tnoJ
'r.{uBnLLrl\
)rlouJur ilup tlsrcl urnlrq rpulitJru nlrq qlltns;-uui qtqn.raru
u f r p n u i a ) r i r rr u l c l l s ; - t r r - .L. ri l l t( I c : l r n n i c - l V ) , . l \ l D l t ! , ) t l ) t: )l t ( l l u l . i n d o o i 1 , i
- tn":t,rIUDI;U)l)t).\t!D1tDtl.t1 LrDl ttpt.til lnl ( n):l!t)lt1u! ) unsn 1ttlluD.t0,ts. :. 1nb'tt,tttt
uDlLtlp nt)Jti.ntlt)L Itlt)q tl) ]1nLD n.\tlD.tr trtnuulttl.t,ttl ttn;ritt,t1t t1tn.t11 ntlt ttoiitt;t',t
Dlt)l-t)t.Jj.t)q tlt)ll\r t).\rlDq tttttlDtsttttDutLttD.to.t\tit)tl tlpD :fDf1t 117r17.. :t.i5
- u u L L r i ru. rl p ( f f
l : . l u u j . Y - l v ) , , n v - J t ) r y t l ) uttl l " \ i t r D 1 s n p t 1 l l t ) 1 - ! l D : F \l .l u t L / ) ! . .
: C Y r r s n l , {f ; p | d J I 1 r . { NL I r r L r uLr .i rl l ( i 0 l : L l l l r . L r V lyl ..nt! uDtorltli;uttu l lnl'^
tDLltl)LulDtlt)l) !)!U ,1o)/).)\ 't)lt)tL! uD/t)tltlilt,)tl t1,t1otoln.ttlt lutlup lpptt pt61.,
:(Llrrir.isrlnul srlil n-ur)rnI;-ur;i r:.,r r.1Ulra-utprllllJV r.m1t1r;sr:.raq
1,1tIiLr.r iuc,l
ta-tns ulrPlllLlnrr) r.rrqrI rrllrIr;-u.rcl;-rrt:1ua1
urtulntrr;-u|jri,iuP.ro ull1lqr1;'uecl
ruruJ;u.ur r;;urlrat ;-uu,i 1r:.rr;1 :1 ;dru|s qBplts ll riUuu.ruuJqJ)iuup ullslllJbl
iun,i n1r;ti rlslrLrLlsirLlllu,irruquf loclLLrolrl ulllulouJ(l :nluFa\ qaxlrD
'riurunlrqis rrultnqa\ tultl qlJat
iur,{
N)iarau uri'rrJp llrLrcs;Lrlr,ilrq ur{n)0lJut und t)ielaut ucp'll,iulr;cqJs urp (fl
:.tltrsrNlV ) ,. /r,irr lDlDp tp lrDl'.llDt I trnlt;ts11n.t,tutdt tuDlDp)l D.\utlollnsoueut
IDIIY t).\t).)5utt),\N-1?/)tllu)t,)1-ut)tllu)l l.i)hb'L!t)l)tu ttDltD,i1,,1-1
:D.t uDp llDllv
bahkanmencapailebih dari seribu.semuaini dengankcakuratannyzr mereka
tolak dengan yang belumjelas "
sepeni-. Sat'atiduk sukakepttday,rm
g tertggelant"
( a l - A n ' a m 7: 6 ) .
ContOlf\Cdebpd:Penolakan terhadapnash-nlshbakuyiingsudahjelas,
benardan ban,v-.ak tentang Allah yang mclakukanscgalasesuatuuntuk suetu
kebijakandan tujuan yang terpuji. dimana keberadaannya lebih baik dari
Dan dicantunrkannva 'lam al-ta'lil'(yang menunjukkanadanya
ketiadaanr]ya.
alasan)dalanrsetiaphukun]dan ketetapan-Nya lebih banyakdari yang dapat
d i h i t u n g .H a l i n i m c r c k at o l a k d e n g a nf i r m a n - N y ay a n g k u r a n g . j e l a s" :D l a
tidak ditanta lotong apa y'angdiperbuut Ntu, dan nterekal0h,'-ottgukrm
ditdnyai". (Al-Anbiyaa': 23) kemudiansemuanyarrereka.jadikanhal yang
bclumjelas (mutasyabihah).
NV.UNO.TY
dY(IYHUSJ HYNINNSISISOd YOII
hadits tentang rnengLltamakiinbuclak1tc'rcntpuan
vanu pcrnbebasltnrrrI ntcnju-
di kewaiiban suaminya.jLlsa hadits ntengcnli laranrln puasa clan shulat bagi
oran-qyrng sedang hrid dln hadits ytnil mr-\\'ajibkankatlirat baci r)rjrnr
)xng
melakukanjima' pada siani:hari bulun Rarnadhrn.scrtahadits,haditstuenglclui
m a s a b e r k a b u n gb l g i p e r c n t p u r nl a n g t l i t i n s - g i illt a t i o i c h s u a n t i n t a s e b a g l j
t a r n b r h a ni d c l a hv a n g t e l l h d i t c r l p k a n A l , Q u r ' a r r . r r a k a j i k a k r l i a n k a t l k a n :
hal itu adalahnaslkh terhaclapAl Qur'an paciahalal-c1ur'antidlk tlaprr dihapus
d e n g a nS u n n a h .L a ) u b a g a i m a n ak a l i a n r n e r l ' a j i b k r ns h a l a t\ \ ' i t i r p a d a h : r il t u
h a n y a m e r u p a k a nt a n t b a h a nb l r g i . \ l - Q u r . a n v l l l t - qb c r d i t s a r k l nh a d i t s r . a n g
berbeda-bcda?Dan blglirrana dcn.gantarnbahltr Yang kaliurr buut lcrlta.llp
Al-Qur'an dcngln nenrbolchkan bc-ruuclhutlcnLln lrrak kurnlr I'an! ditlasiirktn
pada hadits vang lerniih l Ju-sabli-[ainrlta dengltn tanbuhan tefhtda]l Kitrlr
A l l a h y a n g k a l i a nb u a td e n g a nn r c n s v i t r i l l k annt a sk a r v i np a l i n i :s e d i k i ts c p u l u h
dirham yang clidasarkln prda haciitsliillg samil schali titlak benal tlan hlnyu
n r c r u p a k a n t a m b l h i l n s c m l r t l rb a l i A l - Q u r ' r r n ) D a n o r a n g o r a l t g t L ' l a n j u r
menerima hadits: " stttrurtp tnuslitttt klttk ukun nrcytt ri.siorung ktlir dun ontng
ktfir tidak ukun nrt't.rtri.sirtrutrgntu.r.lirrr " padah;ilini nteruplkan tantblhan Al-
Qur'an. ju-er menerirnl haclits ntcntenai pt'rnber.irrn,,r.arisal,,vrtri SAW l/(r
(sepercnlrn) untuk antk perentplliln slrnl clcn!ln untuk iinak perentpuandari
saudaraleki laki mcski ini rncrupakanrirlnbrhan dari al)a ]'an-gterdrpat clalanr
A l - Q u r ' a n . S e n u a o r a n g - o r a n rj u g a m e n e r i m l h l d i t s p e n r b c b a s anna r a p i d l n a
k a r e n ah a i d , 1 a n ! m e n r p u k a nt a n t b a l t a na l ) a) ' l n g t e r d a p a td i d a l l n K i t l r b A l -
Iah.juga mcncrima hadits '.ria7rrz r,nngntnbtutult .st,s(ortnQ(lulont l,t,rtu,\ iLt
berhak ntendupatltarta rontPosutln|(l hal ini aclalahtantbahanilari pcrnhagian
harta rampasanpcrlng yan_gter(lal)ltcli dllur Al-Qur-'t1n.Dan serrul Irlcllctima
hukum Nabi SAW yang nterupakun tenrbaltrn atas apt van:. tcrilapat daltm
A l Q u r ' a n b a h u , ah l n l a s c t i a p o r i r l s t l a l a n rg r i r i s i b L rd a n b a p a k s a - j av a n g
menerimal'arisan. semcntaral ane hlnyl dari -rarisibu tichk ntencrirla rr lrirln.
Seorans laki-laki rncrvariskankepadrrsauclaralcllkinva _vanuseavah ibu dan
tidak kepada sauderascavah. Jika diteruskan claftar ini itkiin stn-sirt
l)rnj.rn.J:
s u n n a hR a s u l u l l l h S A W l a h s e h e n a m v u1 , a n gp a l i n u l - l L r n gd a l : r n rd l d a k i t a
d a n p a l i n g b e s l r d a n w a j i b b a g i k i t l u n r u k r i , : l a kt r e n ! i k u t i l r ) a j i k a r n c n j a d i
t a m b a h a nb a g i A l - Q u r ' a n .
'ulr)llrr-.qrp
n s a r LLtr r l rt p r : l , r a u tr l r i u n , i n l l l t \ J s
ruicqls rllyg rqcg urlrluaclrpl-ue,iqllrul uu.rnO,lVqelourpuJ:-rmllnlirntrp
3 u c , {q e u u n sr 1 r : n : a yr n i n i u u ) u A \ V\ ^ q r l l n l n s l ? Hq c u u n g q n l n l a s r l s r d
ue{qeloqradrp uB..rn}1y suteutqr;qrLlrlLII]uuns r:nuras cllpr-'qre1 uulllouad llrl'
? { e l u : c , { u u c pl r l r p a : q
^ r q r l 1 c p r 1r : ; - nrf : r p u a n s l t u r . r n O 1 y r . n ; p1 n , { u l qq r q a l
{Bprl rlsJu uu rn|-ly ullrp rp upu)11.11 iur;,{qr:uun..^ run)nq-un\nrl ur?)rprB
'uBIlnqasItrtc{qcl:1iur,{ t.rrP qr:-r:ru
lrdt1-lt:tlrlraq tn;pul..rnf 11ir;-tlqurrqcqurct
rur ll?qeuarrl rtpr;- iuc,rtrl url-ualt rcpr;;-;-ur;.rllc1 ur':llnfuad;-ull.rtl1oru iuu,{
slrpl]qruruJrrJurr;-n{ 'ur.-rn}-1y rrr0lr)pitpu;'ul,t uclnu]rqrqllmlqrll]pll rur
'triiuurlrdrlJ)usp.,tlint tlt.ttlitnltt:ryu;tt1 rlotrol
1th -. :s1r1tcq urLlr_r:u:ur iul.ro
enurJ:^ Ul]pPnurasrlpuV rdrrr[rrll;ua;-u:tur lnqe,iuaurr,{ur:qr:rlrr:r,ru1 :u|,ln}
lV setuurqrqurt r;ni rul lltrl rlsllur sr1-rcqnd lslur r;,iutqtl uup rrsn ullius
- D p r e q( q ; l l r q p 1 r ) q i n l n q u u n t u J l a n t l: r r l ; - u : r su l r p r l l - s t r p ur qt r u r : a u a rui in l
:ur.rn0-tV rn-rq urLlcqumtrur IllLll.,ls.\tu r:iurp'urnrtp qr-.1)l)t r-a\rLu rurlr:furLrr
sturq D,{urur?ns r;uurluiriurlrp ;-ur:.iur;ndrrrr:rcl ruua;-ulruslrplq llLrrr.rJUaL[
e3nI l?run sr1lo,ir]Luurll ulturJsltl)ul 'ur.in0,lV rurlrp rp Llpu)uprt lI\aLrr
uErle,\ledrluaiuau slrplll-slrplrqrrur-rlu:rut];-nflrun ullll :-llslt)ltltlld
' u i r . i n O - l Vr ; - u 1u1r : q t q L L r il n l l rur
r l s o u q r l n dl n q J s J JDl I r l lt l r n l J q r sr ] ) n ls n t n( u r s l l l c q L r r .qds) l ] q s rul ]r ) n ) | l J L r r
S u e r e l a uiri u r . { s l r p r : qu r l r u e L r a rru: i n l ; - u c , t ol l t L r r J st n t p u l l l u ) u l t , J n O
-1y rieq ucqcqunl qrlrpr rur 11s:ure,{ur1l1rnpJI
Iltlun r.tnruaru rlrl r.rncu:rd
r{B{ dlpuqral rrriuoloruacl;'rntlrrJlslplll lurufuJLLIe;-nf iLrr.rornuros ulp
uBrlc) ur,rnO-lV ricq utqlclurrluelcclnt:rru turIlq r)sJLursnli:y18uc.ro8ut:o
depeqrt lclld urlniunurcdrnuaiueruslrplrlcrur.rluaur cinl 'ul..rnO-ly urlcp
epc iulr,{ Bdputq?qurt un4:clnlcLtr lttr l \\rJual u;ltc,iual urp r.{uur;qlrrrll::r1
ueiuap ,,rr.iu)i2rlt:l Ll)lu untunltp tl)loq lDpu lttliiLto.to..:strpltqruriaualu
( d u a p u l u h ) c a m b u k a n .S c d a n gA b u B a k a r A r - R a z i m e n v a t a k a nb a h w a
tambahan yangdatan-g seteiiihpenetapan hukumnashdanberdirisendiriterpisah
darinya merupakrnnlsakh. sedanejika datangbcrganclengan dengannash
sebelumpenctapanhukum bukln rrempakannasakh.Jika datangnyattnpa
dikctahuise.jarahnya. bila lambahanitu scsuaidenranvangsebelumnyatelah
ditetapkanoleh Nashdln clapatdilihat surnbcrnyadari perbuatankaum salaf
ataudengannrcrnperhatikan baik Nashtersebutnaupun pcrbuatankaum salaf
sekaligusnrakakami nenetapkiinkeduanya.atlu.jika hanvadidasarkanpada
Nash sajamaka kani tctapkrnnashn)a sajadan bila dalarnsurnbcrnyatidak
terdapat petunjukrnengenai salahsatudarikcdulnvamrka sebaiknya ditetapkan
bcrdasarkan keduanl'a sckaligus. Kcduanya bcradap:Lda tarafkhususdanumuln
jika scjarahkcdurnyatidlk dikctlhui dln tidak dikcterntrklnpelunjuktentang
u,:rjibnylmcmutuskanbukuurtlcngansalahsrtu dari keduanl'rnrakakedua
sumbertcrscbuttlipcrgLrnlkan hcrsarnaan. Jika Nash) an-qdatangbcrasaldari
h a l y a n gh a r u st l i k e t a h usi e p e r lki i l l b s u c id a n k h a b a r ' y a n lgc l g k a p s c d a n g
datangnya tambahanberasaldari khlbar-khnbarahud.makatanrbahan tersebut
tidak bolehdisamakandengannashapalagidi.jadikendasarhukunr.Sebagian
sahabatkami berpendapat bah*'a.jikatanrbilhanitu rrengubahhukum yane
ditlrnbahinyadenganperubahanscsuriis)'ariatden-sanketentuanjika tetap
dikerjakansesuaidengankctcntuanscbelurrnyatidak akan diperhitungkan,
bahkanharusdimulai lagi dari au'al.makiihal ini mcrupakannasakh.
Mengenaihal itu. contohnyaadalahtarnbahan saturakartpadaduarakaat
shalatfajar.jikatidak rrcngubahhukumperbuatanyan-editambahinyldcngan
k e t e n t u a nb i l a d i l a k u k a ns e s u a ik e t e n t u a ns e b e l u m n y lh a l t c r s c b u t e t a p
dian-egap (dibenarkan) dantjdaknesti dimulailagidari arval.bukannrerupakan
nasakh.Adanyakervajiblnpeneasingan 1,angnrenl,ertlihukr-rnr cambukjuga
bukan merupakrnnasakh,dcmikian pu)a tanrbairan20 kali clrnbukan lagi
setelah80 canbukan bukan mcruplkan nlslkh. denikian plrla syaratyang
t c r p i s a hd a r i i b a d a h n l as c n t l i r it i d a k d i a n g - u r pn a s a k hs e p e r t ip c w a j i b a n
berwudhusetelahpovajibanshalat.Merekr tidak berselisihmcngcnaiaclanya
kewajibanibadahtambahanatasibadahlain sepertipcrvajibanzakatsetelah
wajibnyashalatbLrkan nerupakannasakh. Ju_qa tidakbcrsclisihbahwapcr.vajibln
adanyashalatkcer)ansetelahshalatlima rvaktubukanlahmerupirkan nasakh.
PembicarlannrcngcnaitiLmbahan vangnerubahntencakupti-!r temprt:
padamakna,narta dan hukurr. Bila terjadipadamaknahal itu bcrartinasakh
( p e n g h a p u s a kn a) r e n am e r u p a k a np e n g h i l a n e a nT.a r n b a h a kna r e n a n y a
m e n g h i l a n - e k aI n
t u k u n m e n j a l a n im a s a i d d l h ) a n g t r - r d a p apt a d a y a n g
ditan.rbahkan (Al Qur'an) dan mcngharuskan aclanylpengulangankcnbali
tanpatambahan. Tambahanjuga menjadikanvangrra.jibsernuanrenjadihanya
scbagian saja.danrrenjadikan orangmendapatkan dosajikatidakrnclakukannya
m e s k is e b c l u m u yhaa l i l u t i d a km e r u p r k a nd o s a .i n i l a hy a n gd i s e b u nt l s l k h
rurlllp ur(] r.i\ olllrilr uitp tu1,..i\q|lrur llr\qrq urtliluBlJuetrl qrlJV rlnp
fl]slljJq ;uu,i ]] iirUltsul.iuJd i{lllI]l| t; ir||Ltlu ilpldJ) r,irrunII]ut)isrp iiuB.i edr
it)irtil tl,i,\ illll) UI\rl.ll.rd-lnr\rl.rlil:Ll trdrrnriuJd rriiIqJs ljrsOd pprd ,\\\,.S
r l r l l n l n s f d L I I l I l l r d L u J u Jrul lr] l l \ i r\ \ q r q u | ) \ | l J I U i r u ' t l p ) l u D t i ! D p u D d
'\lr;rlr).s !lr|lrli ur-'l)u,r.rna Jv drfrLli;rt ut-";-unluauJd
rl.ri,'.lJ(l p;nfrilt iriLlLLrn.Jnli Lnll)| \ rn{ti]]lir\ rIt]la.,itLu]lurl-ttlaqntriJq Lici'lltp uI]p
i n l . . I n 0 - l Y i u l r l u r L { . r ! u I I I i r ) [ . r i ] r a r l r i r rr;ttL r . r U : t Ur r p \ 1 1 ) j r f : r \ u n - u c l u i t r J t x l t l r )
r l 1 : ) ) u r ] ; - u n r u J\rrrl r) r 1 u r I r { l i l r r u t . i a r r f l rI rl r ) I l l - ' ) q r l r . \ \ i r U \ 1 1 s n q )u P p ( r r n u n
;itn:,rtrt;..trtf-11ttttt1nqriurlniiurs.r\ ,iui.ll,u.rqrl rrr:)rl3q'1ylnLlrd ur,-1ldn:aur
r t t l l r : I U t : ) n g, , ' , O i \ ' r , , 1 r ' " r r | | ' . . I r ' L I | | I r : ) 1 1 r r : l . lr:Li U r l r U u J u . l)
I l O l l l l l ) l l l l : i l l l I l l l l , - ) r Pl t t : 1 1; t : i r r i : r ; - r l p I l ] i t \ ; r \ ) i l i r n r r I p r r r . : n f 1 y u r : r i L r : p
rrr;irr?1u:rlrlqIrqJ\.r.rt irrj r:\,.tl1lal ur:tlr,'tiriuJrrr irrr.i ullrlor.rld LrrlqJioqtUaur
l ] t r | t u r c ; r ] qn l P J: r l l ] . . i n Ol v l r f i r l 0 pr P u | ) I t l l r s r p q I l : t i u r . ( r n l r f s u e u | s l l a l l t c l
L I I ? I P d n . l i l lrrt t l ; - u t s n ; L r . ri c: rj^i,{ ] - . qu r l s r : r t l r r i r U . \ \ \ / ( r q t \ t r 1 , ' pl C 1 : . l l s t 1 r 1
j y ) . t ) . \ t ! t ) l t ) l ) l ! i | ) t , , 1 o " ,t i t ) l . i i . t . ) ( l r t . ) !ttI . t l Y I t t l t t i t t 1 ' / 1 | 7 1:.r. i.5 - r r n r r r . r r l
Llltl)pnsIlLLrr.rrprrr \ r i.ri ri.\,.jqr:1ri..rur;itrr.lilt:rd iulltt.:runutn q rq!l ilupi IxLl
I r l t i ; t t J L l tu l t \ l t l a i t i . r Ld i r J ] l p rn t i - ' \i u r ! t . l l l r i l r r r i s i u | | r r l n l l ] s r l n ( l l l J r ur ] i u p q
r u r r c t r J a i u t t t!rI l r i l r i i l u J dn l n s r : ( r i r . r i1 - ( n 1 1 : ; r . q L r 't,r l . l t - - \ \ l ' t { tI ] I ) I I i L I . l f ; I u l
' l l r l u r l sl . r l l l )
i ) i t \ \ r L L tu l l L i r ; u t i u r t n i r r p n ' ) l r u r l u l a ' u : t t t t t c s r l : f u l d t : l l u r :
uUupfq,rJdrplr I1-'p0uu(l r\\ ill\r.i u.n r:i5 r:Ptrl:1 1r'I]1r]1:1rru.td unp qltllV
r)rpuJqJ)rp iuc,i rdr: ulr)\r--lfluJur ,ri 1::lr rrltlnrl ulthl;rurcl rpr:d urlrp-'r1'1adsr,'
rr;rq.rJq urrllrp rlupu.rqJlrf ,*lrrri irrlt- rir{jralrr.rLrr ui-.{rlJl'lrL[nt;-tqcs ;-rl1lp
' r r { r t r l t ) J rt'llr : t t t t r rt lt r ' 1 r r 'I;t l i | | ' | | , ' | . , ' i I. r .
t . l , r , r ' t ) jt I J I ' r . t ' : ' r t r : . : r t r l n i \
r l q L u r t l - r q t t l l llLl pl l l d a ' JI u r t l i ] f r q r q l l I ) P q r ] r n i l r ru\ | ] ) q t l i \ \ J l u l { i l J J \ uj l U t ; r r r i l
; - u u 1 t t : 1t t e s r l a l i t a i lq l l t : p l u r t i u . r sr . i t r r l r r i i r r l . r \ r u , r 1 : ) l t - . t 1u l : p r l c q r l r . l
u l l i l l t q u r : d L I r r h r l J L l Judl r J )q r L l [ l . t ] i l J l l Ll ltl. " , u q t L l tu\ l1l i t t r : . l i t u t r u ; - U r : iL l t - ' u u n .
u n a l n u Llur , ' l r q sl r . l r : J l l in r ] l r 1 l ] , t r r : ql ql i l l r r r rur il l . . {r;r r ; , I . - ) r t;:-uur] l t l p ; - u r . i r l r : u r | t s
ll.llllull |)J.rJrrl r;-rq ri0r:1,'r.1.]irri ]rIr' '. 'I .l1r!|l-lrrJlir lt.lu,.;ls lt)ir.taLuin llttrJLlt
J n t l n l u u l t t u \ . r q ; u t i l d l i L r r l r : L r u n l. r, , l , r ' I r r r t r r r : u r 1 r - . i rr1L r . l r . p ; - r r n i li - r r r
- l ? d ; u l r / i q r r l. \ \ \ r s q r l l i r i r t \ r l l r - ' u . t r . l rr\: i U r : : 1 r : u r l s . 1 l l r1r:nr d Ln u r u rr r : l l u : l r u : r u
' l l u r J t l i L Lul r ) r
) r p r t r L U u )u i r . . j n { )I v u I r { l t q L U rqlr l l l p l lt u t l I H : u l t ] ) r L U eppr q r
slrpr:qrlura'trtttr1n1l:11;-rtr'.u Lilll.l.rdii'ul i llJlrlrlJIJut t.tllpund;-ul.ro.s)rl rJuIJs
rLLll\ ulp ur:. rn1).1y r-ut:lr:lt l,iLtLrl.rt'u:rlu.tdullnur-.ueru r),r.tJLLInlrliq r:r?p
s tr p B rrll ; u - l p r r J l un l r i i q ) n r q r r i l pr l t l i r q s ; - u r il i r | l s L U n r lu p ) r l | c l I i u r s r s I ] l l i - l s
ul;l'uJprrusul)[uJdl.tirl)srdJl ll]l)l] i);iti l \r-i!;.-r\nlu;J\ uit!iuapulLluuLLlnt ;LrrpJS
' l l l l l l V n t r r J n - u J Luul s l r ; r l u : r crl l t l r p l u \ u L l l l l r ) i l r , . l
q n . r n l l su r : p . r i u u t c l c l , r a d
p n s l i l L u D ( l r I l l I s r l . l L l J t u ) n l u l t l r \ i t n ) l t i u r i . r q L L l J l rl l; - n l l t 1 1 l r r l r r r r l S r : q a : -
Ju^\r IUbs rurtlnrl ul1dr1..ru.tur1n1un rst:od ur)r.lrqurJLu_ -l_,\\S qrllV
'r,rrpuJsr,'iuulnll).r.tclur;-uap
I t t t t l r l q B q u r r tu t : l c l p l r e r i ri L ] l r l l - u l r o r { r l l r p l ]( L : t { s u H , l V ) , , t t t l o l D r u t . t t t
DlDurtrtLutlIttl,t1l tDll tu\t.t)(ltl it!D.rrl/r.r..:t1r:1i:pld_rI ul){1lIl;uJLUSuci ucp
keharusanmengikutinyatidak ada perbedaanantaraperkataanyang disam-
paikan-Nyadengancaradibacakanmaupunwahyu langsungyangsetaradengan
perkataan-Nya.
menentang yangsatusamadenganmenentangyanglain.
Pandanganketigc menjelaskanbahwa Allah SWT memerintahkankita
untuk melaksanakan shalat,zakat,pergihaji dan puasaRamadhan,kemudian
datangpenjelasan dari Rasul-NyaSAW tentangukuran-ukurannya, sifat-sifat
maupun syarat-syaratnya; dan umatnya wajib menerimanya karenaitu adalah
uraianrinci atashal-halyangdiperintahkan olehAllah, sebagaimana kita wajib
menerimadasaryang terperincidemikianpula denganperintahAllah untuk
taatkepada-Nyadankepadarasul-Nya.Maka jika rasulmemerintahkan suatu
perintah,hal itu merupakan penjelasan danperincianuntukmentaatiapayang
d i p e r i n t a h k a n - N ydaa n k e h a r u s r nm e n e r i r n a n ysaa m a s e p e r t ik e h a r u s a n
menerimadasaryangterinci,tanpaperbedaan.
.INSYU
NVSVASf Nfl d IAIVJVIAI.hIVJ VHI
bcntuk kedudukan,kesedihan,ketakutandan tekanitnhidup yang berat,dan
menafsirkantambahansebagaipandangan ke arahkeridhaanAllah yangMaha
Pemurah. do'a dalamfirman-Nya:" Dan Tuharunu
Dar Menafsirkan berJinrtutt:
berdo'alah kepuduku.niscatu qkan kuperkenankanbagitnu' (Ghaflr: 60)
sebagaiibadah.Dan menafsirkanplda waktuterbenambintang-bintang dengan
dua rakaatshalatsunnahsebelumfajar. dan setelahselesaishalatmaksudnya
shalalsunnahduarakaatsesudahmaghribdan lain sebagainya.
Ketiga: I'enjelasannya denganprakteklangsung.Seblgaimanabeliau
m e n e r a n g k a nw a k t u - w a k t us h l l a t k e p a d ao r a n g y a n g b e r t a n ) a d c n g a n
mclakukanpraktekshalat.
Keempat: Penjclasantentanghukum-hukumyang ditanyakankeplda
beliauyangbclumterdapat Al Qur'anmenurunkan
dalamAl-Qur'an.kcmuclian
penjclasannl'a. Sepertisaatbeliauditant'atentan-q hLlkunqrdzlf scorangistri
(rnenuduhnya berzina)kemudianAl-Qur'anturunclcngan penjelasan
menlenai
L i ' a n ( s u n p l h ) .d a ns e b a g a i n Y a .
Kelima: Penjelasan d e n g a nw a h y u b i l l b u k a n d e n g a nA l - Q u r ' a n
mengcnaihal-halyang ditanl'akankepadabeliau,sepertisaatbcliauditanyai
mengenaiseoranglelaki yang berihrammemlkai jubah yang telahdilurnuri
rninyakuangi. kemudiandatangwahyu agaria mcnanggllkanjubahnyadan
menbcrsihkansisawewangiantersebut.
Keenam:Penjelasan beliaudengansunnalttentanghukum-hukumtanPa
didahuluioleh pertanyaan, sebagaimanaketikabcliauInengharumkandaging-
dagingkeledai,mut'ah, dan hasil buruanmadinahdan menikahi perelnpuan
besertabibinyadari pihak ibu dan ayahdan sebagainya.
Ketujuh: penjelasankepadaumattentangkebolehansuatuhal dengan
melakukanhal tersebutdantidak melarangmerekl mencontohnya.
Kedelapan: Penjelasantentangbolehnyasesuatudengankeputusan
pclaksanaan
beliaumcngizinkan sendirintaupun
hal itu dengannlenyaksikannya
bahu'arnerekiimelakukannya.
dcnganJ'nengctahui
beliaumengenaipernbolehan
Kesembilan:Penjelasan sesuatudengan
danbila tidak
mendiamkanpengharamannya mengizinkan
baru bicerr.
Kesepuluh: Al-Qur'an menctapkanhukum wajibnva.haramnyaatau
bolehnl,asesuatudimanahukum tersebutmemiliki syarat'syarat. halangan-
halangan.ikatan ikatandan waktu waktu khusussertakeadaan-keadarn dan
sifat-sifattertentu.Maka Allah SWT memberikanalasankepadaRasul-Nya
dalampenjelasannva sebagaimana firman Allah Tti ala:" Dttrtdihalalkanbagi
kamu selaintrng dcmikian" (An Nisa': 2'l) makakehalalanditentul:anoleh
syarat-syarat nikah dan penyingkiranhalangan-halaneannya dan datangnya
waktu serta kelayakan tempat.B ila Sunnah datangdengan penjeJasan mcngenat
auElUlzrrplndrp rpur Suer(our laucu ucp snues Bput? qalo Lrr:1detr1rp iue,{
drsund-drsuud uunleur:d uep e,{g-uerscnlal ueiucp qr:11yuelun.rntrp3uu,{
leq reua?uaLu 161rSqBllnlnsellqpuuns-qruung depurltaluelelouacluucruruieq
ucC a,[peleq,.1/7q )s.{d] IDIqollnlol uDpLtD:lDltl nDJo,tutt;;t nutu>1 tloluo'troI
uo,inAlV lqDqruouaaSuoi uooyrltad uutloto|uatuny-7tsz.rn1i.{,:qu11yuuur_rr1
eueulp pyaSa,,,rlrpy qotly tSoqsndoq,9uad tTtoluatu rut nuaLolouruattpuoBtutI
uDp LlDplDlolDlDut qDllv qotlx utDlDpopn Sunt nrlo otlo unrloqru tpofuatu
r7)/J^tlpDtl rtudDpuaru ntunYo1t[,,:/(\vs qsllnlnsulcpqxs {elal Bur]rurp uec
Lqleseu re;-eqas z(N-lnsel ucpqlrlly lnqasrp3ue,{lqal cuetulp nlp-1.rlspu-rlseu
urn)nq-unInq uElSuclrqiuaru rgaureuas{cpn p.{uqEIrtsr qnllSuaule,(urpedal
u p { u a q r p 3 u e , {e u r e uu u p e p u c u r d r l 3 u n q e l p p er l I B S E ur c S c q a sn t r 1 e q
urlnqc5 ucliuqualradrp qaloq4epll ul?IqcqsrupqtIEprlqleslu rr8eqastnqaslal
upqpqtrtetdcprq.ralepue uctnqes :uelelcSuaruotutlal uniunptn,T
'u[,Jn0,JV r;-equrqcqtucldrlSSurlp
eu:rc1 sllpeq
ue1ye38uqrpuc ulludruoseldcqrs rped nlr Icq u?]it?ll?l tpuu currure3cqag
arlEUunq Sa l o s n d c q r pc s r q { e p r l u c , l n O , t V l e q e p e de , { u r 3 e qq l l s r u
ueludruaurunpqsru rieq ucqequrel lnqasrp8un,{qrlrurq.radcs leq :ucry1ci-uaur
ur?It €ntrrescpue qerydy ucqnunqucd uep uelepnqtad lnsun ueBpBrlJI
uepeueSeuertrtpsalur3ucpucuntnlayuep pnsl?ruuel:eqruuiSrrcurueiuap
ue{qequpueu qruuns Suepesetpuar-ulunlnta{ Jpsepsrte r,{uurlqrle,n:ur
e,{ueque,;n}-1y r,iuqnSSunsas :uusuc^\cueq ruuaa-uaru qlfn,ri1eq1eqrprd
e,{upnsleu 'rfus ueqcquretreSeqas r,{ucq rdcletuu:nf-1y rirq sndcqfuad
uelnq rur IEH ur?sue,,r\ ledepuau lBprt squpq ul]p JrJeI Suelo 'qnLrnqruad
c,trqequesulalurdu13uap3uelupqruunsUcrpnL , tu: satly( l1l - u y ) , , u o n d t u a n d
louo Suoto nnp uor8nqot1 uoiuap otuos DlDl)l IDuD 3uotoas unt1nqoq
;a1L)f nnlDuDpun (1n1rotr:1nsndtntBatlur;td)iiuotualnuuSotluo1tt,.trn.tv,'ut
qollV,. :ueurrJreqqplel qpllV uup 'p,{N uclcf urledn:aur ea-nlrur .ur,rn}
-1y rSrquuqcqruclrcBcqas 16yg rqeNrrepurn)nque{npnpaluttlruae
'p,{uqeunleI
Intucq uuspqaqeluelt-urpq3uauer rlsaur
'qseurieq sndeq8uad uzp ueqeqruelruBlequclnq ur lcq lnqasletJeqenurar^
Jawabannya:Jika yang andamaksudadalahhal yangpertamamaka tidak
salahbahwatambahanyangtidak mengandung hal tersebutbukanmerupakan
penghapus, sedangjikamaksudnya yangkedua,baruhal tersebut benar,namun
itujugatidaksertamertamembatalkan, mengangkat maupunmenyalahihukum
yang ditambahinya.Bahkan tujuannyadenganpenambahansyarat-syarat,
halanganhalangan, ikatan-ikatan danpengkhususan-pengkhususan danhal lain
yang sepertiitu bukan sebagainasakh(penghapusan) yang mengharuskan
pembatalan dan pengangkatan yangpertamasecarakcseluruhan. Bila nasakh
dalam arti umum sebagaimana yang diistilahkankaum salaf sebagainasakh
adalahpenghapusanbagian luarnya denganpengkhususan,ikatan, syarat
maupunpenghalang; makabanyakkaum salafyangmenyatakan hal sepertiini
sebagai nasakh.Bahkanpengecualian pundisebutsebagai nasakh. Jikademikian
arti yang andamaksudmaka namatidak lagi perlu diperdebatkan, meski arti
ini tetaptidak mengizinkanpenolakanterhadapsunnahyang menghapusAl-
Qur'an.Tidakseorangpun yangmenolakmengakuiartiini sebagai penghapusan
Al-Qur'an oleh sunnahbahkansudahdisepakatidiantaraorang-orang, namun
merekaberselisihmengenaikebolehanrnenghapus Al-Qur'an denganSunnah
dengancarakhususyaitumenghapus hukumdasardankeseluruhannya dengan
m e n e t a p k a n n y ap a d a p o s i s i d i m a n a h u k u m s a m a s e k a l b
i elum pernah
disyariatkan. Jika andamenginginkannasakhyanglebih umum daripadadua
bagiantadi -yaitukadangmenghapus hukumsecarakeseluruhan danmengikat
yangbebasdanmengkhususkan yangumum ataukadangdenganmenambahkan
syaratatauhalangan-andascmuatelah memetakanperkataanandamenjadi
dua bagian-sebagaimana dijelaskan-yaitu diterimaatauditolak;masalahnya
bukanpadakalimat,sebutlahtambahanitu dengannamayangandainginkan,
tetapsajapembatalansunnahdengansebutansepeniini tidak adaalasannya.
Pandangunketujuh menjelaskanbahwa tambahantersebut,jika ia
merupakanpenghapustidak boleh adahubungannyadenganyangditambahkan;
karenayangmenghapus(nasikh)tidak memiliki hubungandenganyangdihapus
( m a n s u k h ) s, e d a n ga n d a m e m b o l e h k a na d a n y ah u b u n g a ni t u , d a n a n d a
mengatakan: Ia menjadipenjelasan dan pengkhususan apakahdemikianjuga
hukumnyadenganpengakhiran, danpenjelasan tidakmestimemilikihubungan
dengan yang dijelaskan,bahkan bisa saja diundurkan sampai datangnya
pekerjaan'? Keyakinansamaryangbertentangandengankebenaransepertiyang
andasebutkanmerupakan perusak,nasikh(penghapus)nya boleh,bahkanharus
diletakkandi belakangdantanpapemberitahuan bahwaia akanmenghapusnya,
dantidak adayanglnestidiwaspadaimengenaikeyakinankeharusannashselama
belum ada yang menghapusnya atau menghapuspenampilanluarnya;maka
kervajibannya diyakini juga. Yang dianjurkanadalahadanyadua keyakinan
dalamsatuwaktu;karenaAllah tidakmembebani seseorang kecualiyangsesu:ri
dengankemampuannya.
B l I q : u u s e q 3 q 3 {n l l e { I € u o r s B lu n { n q s n d u q S u e r u l n q a s l a }I E q e u a j e l
u?qPquPtuEqIft?,\\aI ueepErlaI )ntun psrq)[prt EBn['urpuJS B{uurprdn{nJuaur
q e p n se I e u s l P l u e l d n l { n J r pB s r q{ e p r t p ; n f ' e , { u u r p u aus e 8 u a pq r f B , $c r
€ual?I p,{uueqr[e,1(\ad rAnqsndpqiuJdlpEfueucsrq-.jeprl'BJaprlII00] unInLl
depeqral ueSurseSuad unlnq uxqpqulsuad rucdase,{uqoluoJtedtueal3ut,( IrLl
1n1unnelce.{uunlueqr[u,ncd drpeqtetuerperuad n?te'p,{uueqaloqutad undntte
ueqrle,tred dcprrl:aluesndeqfuadndn:eqltdcp :eiulqequulrp3uc,{deprq.rat
u?qequel uesndeqiuade,r,rqeq uelszlafuaant1nlntlnnpa1uo}uoptrn4
u c 1 s n l - r fqr pc 1 . r r
:euE1nqrqalu,{uuelrpeiuaru
euBrxleBeqas uulqeqsndeqiuadurledrueruuelnq
ueqequelelnd uBr{ruep e,{ulnfuulasqepcqrrSeqqlesuu ucledn.rauruulnq
qzpeqruziuu:n3uad€,trqtrquelselafuau\^D!aq
uDIqwasaluo3tropuo,1
'qa1oqe.,{uunlnqe,(urunlaqas
qs:u e,{uueqcqruetu€p qrsrdlal
€IuaI qaloq)ieprlrpc[ueu]E,{uurpurnlnq ur4pelueur uepupuas c,{uurpurnlnq
sndeq8uaur nlnp qrqalqepnsrqequetlp?ue,{1equelsnreqiuarurur 1cqeua.le1
:?,{ulrrpuas
uEBuapurp.raq detatuedeteta{rcp'rlElasptups e{olauruEISEnuraur
'p,{ulnluaq
{ppll IUI urqe,tr€[Idelat uup r]rp t1elupgd uclnq e,iuueel:elad
un{nq eped rpeftetnlr qlesEuE,\\qpquelete,{uaruuriuap rur JEqqE,t\rfuau
plarau IJ"pwl?eqaS ip{e )nspru{sprt 3ue,{Ieqntts 'r(ursues:uc1rniniSuaru
uepIJIpuas€.{uIJIpsndeqiueruer ruelaqefEscrut?s p.'(urqeqruclrp3ue{ epedal
E.{uurpue)BunqeSSuaur ereoueiuap sndcq8uauteryleua.rzl'ury3unurlepq nFnf
Enpol 3u?,{3u€paS un{nq r?asr.rupu,'(urqequelrp?u8.,(rlnlriu:tu ucqBqtuel
€uerzl :unlnq l{rlruau IEpn er rJrpuasulploq EIrl zua-rr1 su1:i cruul:ad
3ue1 qleseutnqasrputr{x{epll cue:e1rpe[:atlrqclsnu]nqeslal[eqEnpeIuEp
'rqEqurelrpiue( uuiuap c,{uuB;-unqcS3uad nEtErqlquP]rp Suei r:rp eiiur:rp
u€rlesrtuad qElefueqrpr[:a18ue,{ ueurl?unural uleut 'uusndeqiuadqelppp
ueqequ€uJdsasordcltf e.nqequrltnqa[ueuJ sDpq lDdD1apt1unSuopun4
'uelnI?lrp ur{8unu p,{uBnpf,{ ue3unqe;-iuad uzp E,{urqsqturtrp 3up,{
u?8uapueSuetueueq 'uulSunqeSrp
{Bprlupqpqupliuepas eslq {eprte(utnpal
uep sndpqrp8up{ u€p sndcqiuau 8uc,i zrelue upiuplueuod3ur1eslcdrp:a1
rlsEd qlesBu ruBlBpB,rqEq uE{lnqaiueu snltqqnlhtal
,uniuopuDd
'Bpxoelel ul'){surlnunu
IPllrl rr [IEur
?ue1rq qepnse,{ursuasa c1rI uepucsndeq3uad ls-uaseqllBpiltnqJslJtlcq Buajll
'u,{urqequrelrp?ue,{depeq:atue.rcpurqSued undnpu upSurl:llrdiunpuriucru
IPpII UDqBqtrI€] B^\q?q Ue{Se[JfuJLu rnlJ{ turrtarl urtJutlPLtod
'eiurqrquutrp 3ur:,ir:qLunssnduqiuau undnetr:
uelrn8nSSuJruuel? 3ue,{nt?nsesrpieqa\^ueqrqurrl urlrpefutut t:pcducp
qEIrJ €uas lrl?p 'le{s euraorptedepqrqelnspd rur 1eg seial uf,pprlo:^'tenl
urlptxesp^ulPnquauuule cSnltz:e,{suepucrBuq-urr;Bq ueiuapueiunqnq:cq
u1rIiuepas'e,{uueprlosal uepuescirlal 'uplpnle{ qpqurruaur
uult qrfc,tr3uu,\
penghapusan itu merupakannasakhmakasemuayangpemahdiwajibkanAl-
lah setelahpengucapan dua kalimat syahadatmerupakanpenghapusan
untuk
semuahal sebelumnya, masalahyang keempattidak dapatdigambarkandan
tidak masukakal sehinggatidak adahukumnya.
PembicaraanMengenaiPerbuatan Penduduk Madinah
Sayakatakan:hal ini adalahdasaryang diperselisihkan oleh jumhur,
mereka berpendapat:Perbuatanpenduduk Madinah sama seperti perbuatan
pendudukkota-kotabesarlainnya,tidal: adaperbedaanantaraperbuatanmereka
denganperbuatan pendudukHijaz. Iraq maupunSyam;siapadi antaramereka
yangmemegangSunnahmerekalahpemilik perbuatanyangmestidiikuti, karena
itu jika paraulamamuslim berselisihjanganmenjadikanperbuatansebagian
mereka sebagaialasanbagi yang lain, sebabalasansesungguhnyamesti
m e n g i k u t iS u n n a hd a n t i d a k m e n i n g g a l k a n n ykaa r e n as e b a g i a nm u s l i m
melakukanhal yang sebaliknyasedangsebagianyang lain melakukannya.
Karena,jika meninggalkanSunnahkarenasebagianumat mengerjakan yang
sebaliknyadiperbolehkanmaka mereka akan meninggalkanSunnahdan
mengikuti yang lainnya;jika yang sebagianmengerjakanyang lain akan
mengerjakan, ataujika tidak,yanglain tidak mengerjakan.
Sunnahadalahukuranuntukperbuatandanbukanperbuatanyangmenjadi
ukuranbuatSunnah.Kita samasekalitidakmenanggung bebanuntukmencegah
salahsatudi antarakota-kotauntuk melakukansuatuperbuatanatauseluruhnya,
dan dinding-dinding,tempat-tempat tinggal,sudut-sudutkota tidak memberi
pengaruhterhadappenguatanpendapat.pendapat ini karenayang sesungguhnya
memberipengaruhadalahpendudukdanpenghuninya. Diketahuibahwapara
sahabatRasulullahSAW menyaksikanturunnyawahyu,mengetahuitentang
ta'wil dan meraih ilmu yang tidak pernahdiraih oleh orang-orangsetelah
rnereka;merekalahpionir dari yang lainnya dalam bidang pengetahuan
sebagaimana merekajugapionir dalamkemuliaandanmasalahagama.Perbua-
tan merekaadalahperbuatanyang tidak diperselisihkan. Sebagianbesardari
merekatelahpindahdari Madinahdan menyebardi kota-kotabesar,bahkan
sebagianbesarcendekiawannya mulai menetapdi Kufah,Bashrahdan Syam.
SepertiAli bin Abi Thalib karramallahu wajhah danAbi Musa dan Abdullah
'Ubadah
bin Mas'ud dan bin al-ShamitdanAbu al-Darda'dan 'Amru ibnu al-
'Ash juga
Mu'awiyahbin Abu SufyansertaMu'adz bin Jabal,besertasekitar
300 (tiga ratus)sahabatlainnyayang telahpindahke Kufah dan Bashrahdan
sebagianlainnyake Syamdan lr{esir.Bagaimanakah statusperbuatanmereka
yang ketika merekamasih menetapdi Madinah paling didengar,sementara
jika selainmerekaadayangmenentangmerekamakaperbuatanmerekayang
menentangtidak didengzf,jikamerekameninggalkanperbatasan Madinahmaka
perbuatanmerekayang tersisadi sanalahyang masih didengar,tidakkah
perbuatanberbedadari merekayang sudahpindahdari Madinahdidengar?!
'cfuuEcpeelqeqntaq
{epr13ue,{uBlnln
uEp nradordusp leduar-lpduJt ;ueluel lcjSucrJ :r8l/a7 Buni
1r4uap1
'A\VSrqBN€sPurqPlatas
nllB,r
uc8uepupiunqnqroq3u?,{u[lEnqJedleJ:^ur]{ :qBlf,p?, np4 ELtu(\audg
'rIl?IrluEsllrlrP
u n l a q u n t r t p ur p c q p p n sp , { u u e s c l c
3 u e { n l e n s a su e l l c i 8 u r u a r u 1 n 1 u n
roJsur?{, :tcduaa)lurp ,e{u:eqe1:uSuepEIelattlnclp UrpuasuclrsliBsP{alau
8uc,{ qe1u"-uru ntensSueluatu?nluclJ1la.Jsuerl:DB.rla{ .uelenq.rad :e;sue.g
:EnpJI 'uBpl8{lad ra.lsur?lJ:EtlrBuel:[r?:)cur0?duJ) | rpBluaruricqrp uerpnrual
8ue,{16y5 rqe5 r.repmlnurrp(r,:r,(s)LUnInqrlbrN :rrrlfi.od Buoilnluag
:nllE.{'urBrEut
(e8u) g gep r:rprat
crupuedusrScg IBIprtsrucpppqrlftucp psuaq 8uc{ :enpr{ BuE,{uBrg8g
'etual undnEtu
(lpdrtn3uad):rJsuu:trrrr utSuaputryeqasrp Bue,{(rqeg qcuuns
reseprrqunlnq) tpnu uep lBsclaq3up,{BpV :BrxB ad Bue,{ue;Beg
;n1rc,{.uer8cq
(enp)7 rpcluaurrieq:a1qcurpel,,q
lnpnpuad .uurfrucp uelcnq:ad :epuplznq selalrpnfucru{elolrp uzp Euualrp
Sucf uetenq.rad
reiu un1 rsr\^upp rur uelcnq:adr?cquau u8n[ ruu;q
.iun{npuaLU qrqel
e,{uEuere{unpltn{ qtqaJqseuuE{nJnqepuaur 3ue,{1r1ep e,rqeqrlenral undlqep
epupuec .tnqasro}uelenq:adrrepdeSSuerp
nlPslnq3.{ua\yIeprl rlEIJst}rrrEs
Ieprt SuEfurp dcSSucrp 3ue.{e:c1ucuc{qrsruaruiuE,{ lrlepBpE:-rueq d,(uue{
-qpsruIeueqBsn:eq cpunelrfSuepas,p,{ue.rBtue rp Iell?ucpqseuurlepequatu
8ue( urcpcqrad,uerpaq:ad urlerue,{uarueqnsn:aq c,{urucruruslenq:eduru8e.r
ur;1cue,{uaut
urBurepueelrf:lur [pqtl8rlrJ?pntssr{EpsuuBuapurue,trzFaq Buc(
upp 'Epaq;aq?uc,{urel c1o1uclcnqradnElBp,{uunleqesuelenq:adnpteqs€u
up;uop urup,$ellaq1epr13ue,{uc}nnqlJd:ureJrurrnp Dpeuelcnqrad
CNISYI^I.ONISVHI
HOJNOS NYO HVNNINS
YNINg g IAIVJ YIAI.IAIVJVI^I
-'Enpaynlng
ect -
'rur
n.radas3ue,{uep qn,{,{Vnqv u€p rstre'I-leprzs1 urq ,eqlv, ycp IrqnZ-lE
ucp'ptez ulq qeuesfl uep quey uup r{Eqbn,urqesnl,^{ ueplrlel,,rrtr
utp'suqqv,
uql l:cp Wqtni ulq qcllnpqv, r:upqeqr,(guql ucp'qprprnH nqv uup qBrulES
nqv u?p pr.ug urq efqetr uep 'qejrernHnqv upp fa,yqe r:ep peupz-lpnqv
uep qe,{sr.y uep u,{uqe,{euep qe,rrn, urq uefslg lrup IIIpntr utp'qurrernH
nqv rrBpqz,{,{esn61-1y ulq pl.pS Fep qeqr,{5uql uep'reurn, uql uep .UpN
Fep Illehi rpedag e,4uurel Eto{-Eto{lnpnpuad slrpeq-sllpsr{ ue?uapInsnsrp
uerpnrxel'rurstrpeq-slrpeq ue8uaprelnurpqeqdeDasE,\qequelnuauau uele
ueqlng-p tunqrp3ue,{qeq-qeqDeuracuau8uu,(ndurg'rrlnur3urpd e1o1-u1o1
lnpnpuadsltpuq-sltpeq ueqedn:aru uep'uBrqeuelstrpeq-urpeqnqr uuledn:au
3ue,(qeutpell sttpeq-strpeq nlle,{ 'se1aIqepns n1ua1 (ucdon?uad)
rl,(uupelcr{]ad
: a g s u e . l 1t e u e S u e t r ^: 0\ t,r{ u r u p o e r u
qoluol-qotuoJ ue{tnqas rure)
VANi,II1IIVHS,, flVIIY
NNSNANSHIIUVHXNg-TV YUVJ
NVO NVVJYXUSd USdSNYUI
p o h o n k u n r a . j u g a t c l h a c l a pp L ' r i l i t g r n g l rvni t n s t r t c r e k l tk e l r t l ay l t n g t c t b l i g i
r n e n - j a d ti i g a r r t a c l r r : p c r t l r g a n g a n h a s i l - l t l s i l b t t t t r i . p c r d a l a n l u n \ i \ l e n l
m a n a j e m e n d : t n p e - r d a g l n g a nd c n g l t n p c t t t b a y l t l r t ttti i I t t u k l : b c l i a u t i d i l k
r r c n g i n g k a r i 5 i l l L ll L l n b c n t L l kp e - r t l l t - t a t t g ai l nL t c l l n I t t c n l h a t l t l l l k a t tI l l c t e k a
r n c l l t k u k a nl i b a \ r n ! s c b c t l i n r tl t - t n a u p u ns e g a l ac l t r ar i L n gl t k l t nt n c n t b l L tat k e
l r c n l l m p l t i k l n k i t l l k c t e n t p a tp c r d u g u n - u al lnt t t g r t t c l t g i t t a lht l c l l
a r i i h i t L ru l u L n
k eh l m r r a n s c p c t t i p en i u r l l l r t s c l ij a t a u n t u k t l e t l c l l r r g i k a u r l r r t r t s l i t nd t n
p c n j u a l a nl l a t p c r n c l a sr r r r t r t lk l r n t i n r : i nt n et l b u a t r n l 1 r u t l l l Ikl c ' ] i i si l t l t Lnl l c n J L I a l
s u t l a r r n l u kd i p a k r i l a k i l a k i v a n g t i t l l L kc l i h o l c h k a nt r r e t l r t k a i n l ad r n h r t l l r t i t r
sellcrti ini y ltng nrerupakankcr.iasalnldalanl Pefbulttlllldosl tllttl pc-r'tllltsuhan.
N Ii s l l l u i n s c p c l t ik c t c n t u u r1t ( - r h l l d l st Pe l t r r L rhha si l k l t l l a t t l t ' r c k tIl l t n gb e r a L l l l l .
n r u l a it l a l i h l n r n g t l a g a n l r n . ) r a s i l . j l h i t l t n( i l t r f a r c c t l l k i l ns c r t al t l i s i lI ) ! ' l l t l l l i l l n
t l i n r a n l rb c l i l i r -nt r e n g h a l n n r k l l ti n c r c k l tt t t c l a k u k i t nk o t L r p s ti l a n l t k s c sk c l t t a h
h a l h l l y a n - ld i h r t t l r m k l t r .
C o n t o hl l i n a d a l a l lk c l r u l L r s l lui l i t \ n l e r c k at e n t l l n ! n r e l a g u k l ns l l t i t s r a i r
y a n g d i b o l c h k a n . p c l i n g a t l n h a r i - h a l r p c n L i n gn r c n u r u t x d l l j a h i l i l ' a h d a n
pcllonrbaanrttluketln-l:klsan.Scllin itu-iugaadl kcPlltuslirrmL-nllcltaiucnertlrn
s c n j a t ad l i l l r n p e l j a l a r t a nd.l r r t n t n g c n a it i n d a l a r :b e rl e b i l t l t td l l l t n p c p c t a n g a t l
d a n p c m a k a i a ns u t f a s a i i l i t r r , : l l n p c n r i l i h u p a l a p c n t h c r l n i d i a l t t i t r aI t r c r c L l
d c n g a np e n yc r r a t a nb u l u a t i t L\Ll r n gl l i n n l i r .. l u g ak c t c t a p a tbt c l i u ub a g i n r c rc k l
rnengenli pemlllial plkaian tiengantticrtirucltLlitrctl:rlkiLiltrotang orattg kltlir..
J u g an r c n - r e n api c n - u c i u a t ai n l a k t c l h l c l l t pp c r r c c - t a k aunl n g d i l h l m d i r r t l t n lrti i
dalamny'.rmunglin terdafrt ltlnlbilr pata pctnitnpitt ntctcka. scdan-gIlasrrlullah
S . , \ W d a n p a r a k h a l i l a h n , r ab c l u r t t p e t n a h n r c n c c l a kc l i n a t t t l t t t p u n d i l h a t t t
s c u m u rh i d u p r n c r c k l Lt.t i L n r u n t p l t1 ' l t n gd i c t ' t a ko l c h o l '
h i i n \i i I l t c n l l t n f l t i l t k l tl n
l L n go l r n g k a l i r ' D. a n k c t e t a p a nh c l i l t uu r t l L t kt t r e t c k rrtt r c r t g c r t lkt ci h l t l i r a nr l l t l l n l
li)rurn :iendr guriru \an!I clipcrholehk,tn.Ittcttgcnai kckcnvlngln sitiil lllilkan
clantidul cli rllsjid chn tcnlul]g brtdxn usuhl. dan mlsih btn) ak ra-9ltnsunnah
l lurg rncn-jldiargunrcnplir.asahitbatdln scluruh iurtat Islilnl. Jxbif bcriirgurllcll
t l c n g a n i t u r n c t t g e n a ki e t c t a l t l n . . \ l l e hp l d e r l t a \ l t L t l u r l l l v itl i l t h l u . k r t t a n v l :
" ktttttist'rltutgtut'r^t'ttdiri ktt ikt ul-Qtrr'ut /rrrut. jiktt ttLlu.\t'.rttttltt \ttttg (lildrdttil
n t u r g c t t u il t t t l t t r s t b u t n t u k u , \ l Q u r ' u n p u s l i s t t t l u lt n c ! t t n t t t g n t u ' i r l i a d a l a h
c ( ) n t o h k e s e n r l L l r n l l n p e l l ! . c t l h u l t n t l l t n p c t t t i i h l t l l t i t l lp a r a s a h l t b l t l d a n
p c n g u i l s r a n m e r c k t l c t h a d u p P c n g c t l l h t l i l l )l c l l l i l l l S t x l i l c a r l I l t - t k u l l ld l L n
pcrsepsinrl.
P c l s o l l a nl c r s c b u tn c n L n l j u k k l n d u r h a l :
Pertanta: lllthri l tiaslr ltukttnt segltlltpcrbutlrn adrrllh kclrolchan.clltn
_ , - a n gu l i n r l r l n l ' u I ' l t n gd i h a t a n t k a n . \ l l l t l tr r r r - - l a luuci a p a nR u s L t l - N y l l .
h
K e d u a : B a h i r a p e n g c t a h u r t nA l l n h f u ' l L l l l en t u r l g a P a \ l r n g I I I ( - r ! ' k a
lakukln pada sltrt penetapanhLtktrntclltnturlrnrlvll u ahr u scrta kelclllan N\':i
mcngenai ni rdalahhukti anrpunln \\'a ttrs hul lcrschtrt.
436 - tr'lamulMuwaqi'in
-'Bnpox nrtnfl
lEt -
'E/iuueln{elatu
{cpll irBrlJqp./$qlqnqetuerJcIeucutjee :up{elElrpeIrI
'c.{uEpaq Bpn{eprt ,uelefta_.i netloq8up,{uE{lEBAuruau qBIppeelr{
ueelnsal uciuap e:etas3ue,{1eqeleru ur:11c?3uq nerlaqBue,{uerylraiuaru elns
e111ullf'qruns Etrlesprrresz,{uiunlnqc,{uur1n1e1au undneteue{lBBBuruau
deS3ue8uaru,41VS Iquu iqeuunsueiuap ppaqreqqrqqrlsr p,rqcq rnqulat{rp
ledeprursuf,(I Jnsn) ucp ebsrtsrtelBqsuep r{slelzJu,reqluelnlzlaur .qerrunf
reduralaur 'qe;r1epzn1,1 rp lr,{ru uerllpucuau uz1le8?uruetu nerlaqnUe,,rr s8nfn
-:edes'undl:cqas edleedupltnqasjalIcrluclpuBsrylausrueueu-srusl lnlun unes
nlelasuep(ur{rpdrue,{Lrau) :alsuerluatx{ppr} rlu)asEuESu?ndtxaJed ueprI[l
-rIBI '?sc,!\ap3ur.to'1rca1 qetue lnqaslelIBq uE{nIBIau eserqBue,{elrq
{EUe
qglep?Sucl[rlfptrueS',,utnLtn., up{E}eiuJnrunu{crx enuas uep sEJeIEJpns
uciuap e,{uuelclc8ueunerJaq,,(1nfuntaduaq nol|ua BttoiBuoto otoltto rp
1nfun1adtuol uoluaq t1o11y o,iloltopDtl uoLull'L)utpry DLuLunqDl]o,,:slElraq upp
'ucq derlasqnqns
telpqsdcrl epedenpal iue,{ ,n1nrupedeluda{le{iucBuau
q e l e l e su e 8 u p l t B r I S u e 8 u a tuuu l l e S S u r L r a uerB n I n e r l a q . ] ? l B q sq n r n l a s
rp net?Jt;qseuppqnqnsqelalesnf,rleqpopu?IUnxuBuaru nleqas Bue,{unuleru
ered dBpeq8ualtl lEleqs qclJtas Bop ucp lclcr{srlnsetua(xIEEStpru uEle-}"lad
u€)lu;SuruJunprlaqelrta{ ruadasqulcpee,{uqo1uo3 .uetalsuu:1uad e,{urpu[:a1
r8eq rsrqujEuepJuorx le,{ucq urIEruJsr.r€{c1r)rpasnele 1u,{uec1 uB{nIEIrp
lnqas:ot1cqeyf eua:e1(ueqepunuad)uu:e;sue:1ued rpet.te1 1epr1 :enpay
'rur ruedes8ue,{
uep,,o{uonpalunp ttq:1ndo4 ry undnotu
ofuDnpa\DlDlnDtp qlqsDllaqlnptt notlaq lirp,, tgleqsBnpel€lup ,BuJ?luau
rcue8uetrtu,(urpq?suep ,,utDl uo1t33uodttndnotuputobr ,uozpDlnlowaw
IoprI,,:NfeJuuqlcpqs lcuaSueunprJaq epqcsuep,,o{uuDpopqsuaw IDplt uDp
o[trtroyrpttotuaw:1Dpu nnlpq,.E^\qequeltnqe,{ueru Bu[,{pnqn Bue]edepeqn,(s
Brpd ipuaiuetu nprlJq €pqpsuueurruieqag.c,{uue1efra8uau{uprl uep n1r
leq uuprurleq uelleSSuruaunerlaqe,!\qeqB{aleu ueselafay:eruulJad
:n1te(,qzuunsr,{u[npa) :rur?Jl?ru xnp €pu,^AVSqcllnlnsed
uelqnSSunrp 3ue,{1eqreua8uauc{arou (uedrln?uad):a;sur:1 Buepag
uB{lESSuJllO 8ue,{ u8lEnqJad raJsuet
'u,{u1r1eqas
uelnq upp ,llqIBreqq?lo}leleqsE,rqEqrnqelo8uaru
lnqesJetpq uuSuapprlserurun p eperaq3ue,{edels:e8e,ruelesueldpJneuel.u
qplelasrr{rzp e-tensuelr3Suruaut{nlun eIa-letuuesntndarl p,{u€J?lue te .nfnl
eqaraure[eBuas3ue,(urel1a3:el,1a3:r]prutuerp Ipfueleq uen,{e::n:,{slenqrueur
Jr?,{uadered ucps?rqa{qplrurlescp se1y e,{ulnfuelas pnslurrrprxueueu uep
re8uapuau8un:apuacuzp qe3n3:atrpe[uaruu,tir['e,{uruelcprp ?unpuel-ra1Buu,{
ue{reqa{ ueSueq'rur uplrpqal ue8uepupBurduupleqJerxesle8u?stpelueu
u€{esnJJ{e{pur 'ts(51-ynseg
uepqe11yrelurclp3ue,{urel-ureIuepuBruzreqeluep
ueerlnue{'peqrf{ntunepuBSBdold uep1ur,{sdupeqraluesla3u?pe,{ulnupAuad
dan bahua tidak ircian)'rtransfertidak nrenghlmskan pcnttansletan )'ang tidak
rda /
P e r t a n y a r ni n i . j a u h s e k l l i c l a r i p c n g c t a h u l n m e n l e n a i p c l u n . j u kd a n
s u n n a h n l ' al.i c l a kd e r r i k i a n .k r r c n a j i k x p c r t a n \a a ni n i b c n a rd l n c l i t e r i n ap a s t i
a k a nd i a n j u r k a nk c p l i t l ak i t a ( r n e n j a d i s t i h b a b )n r e n g L r n r a n d a n g krrzna n u n l u k
s h u l u tt a r a u i h . l ) t n b e l k a t a : L ) a r i n r a n ak a l i a n t a h u h a h r r a h a l t c r . s c h Ltritd a k
d i t r a n s i c r l K c n r u c l i a nr L c l laa g i h u k u m i s t i h h a b1 . a n gl a i n s c p c r t im a n d i s e t i t p
a k a n s h r l a t .k c n r u r l i u nb c r k r t u : t l l r i m a n a k a l i a n t a h u b a h u a h a l t e f s e b u t i . l a k
ditlrrnslcr'K l c-Drr.rdian d a i s t i h b a ba g l t r k i t a s c s u d u ha z a n l r ) L - ] ] L r n g gui nl t u k
shallt clcngan lahirlakLrniulllh tlln rncngcraskansLlltnlnva.I)xn herkrtll: drri
mtnl kllian tlhu bahira Ital tclscbut ticlakrlitrlnslcr'l l-alu istihbab
menganjLrr krn kit:r untuk rncrrlkai pakliln hitarn cluntiLtlungkcprll brgi khatib.
dan kelrrlrnYr bersanrauntic'nglinpcnjltga pintu Yang bcrsLtafttkelits dt iil]ttra
k e - c l utal n g l n r r r l d l n d u a n r u l d z i n r l c ' n i n g g i k a ns u l r l m e r e k l s c n d i t i - s e n d i l i
a l a I b c r s a l l ] i l - s a n lsr e t i i U n a n a A l l a h d a n l a s u l 1 . ' y ac l i s c b u tL. a l u d i k a t a k a n :
clarirnanlkalian tahu bahnl hll tcrscbLttticlak ditranstcr'l Dan hukutn istihhtb
m e n g a n j u r k a nn r e l a k s u a k a ns h a l a tn t a l a r t nr i s h f u S y a b a n r t a u n r a l a n tJ u m r t
p e l t a n l i c l i h u l l n R a l l b . k c t . r t u d i a nb e r k a t a : d a r i r n a n ak a l j a n t a h u b a h u a
p c n e h i d u p a nk e b i r s a u ni n i t i d a k t l i t r l n s f c r " lM a k a t c r b u k l l a hp i n t u b i t i ' a h .c h r t
setirp orang l ang rrengajak kcpada hal bid ah akrn bcrkata: darimana kaliln
r a h ub a h u ' ah a l t e f s c b u t i . i r k d i t n r n s f c r ' l ) a l i h a l i n i b e r a n j a kd i t i n g g i l k r n n y a
pengaDrbilanzrkat savur-rna)ur dan buah rnelon karena nrerekl nlcrllittatnn\a
cli sekitrr Madinull sctial tahun: mrka ticlak diumbil zakatnl-adari treleka dan
n r c r c k aj u g l t i c l a kp e t l u n c n u t r a i k a n n \a .
'fransler r\set
S c d l r g t l a n s f c r ( p c n g u t i l l i l n )k c t c n l u l t n n t c n g c r t a ia s e t / I n a l e l i a ld a n
p e n c n t u a Dl c r n f a t t c r . r p i l ts c b l g a i m a n am e f e k a m e n t r i l n s l e lu k u r a r ts h a - d a n
n r u d d a n p c D c n l u l l nl e t i r k n l i r l ] i r a rd l n t c m p a t b c r d i r i u n t u k s h a l a l .n t a k l l n .
h i j r a h d a n r r r a s j i dQ u b a . l ) r n p c n e n t u a rili l u c l h l h . B n q i d u n r u s h l L l lcai a nl a i n
s c b a g l r i n l aT. r l n s l c r i n i b e l i a l a ns e s u adi c n l l n t ra n sl c r t c i t t p a t - ttet rp a t t n a n l s i k
s e p e r t i S h l l l c l a n N l a r u ' a h .N l i n u d a n t e m p a t t e n p a t . l u r t t r a h ,\ ' l t r z d a l i l l h .
'Aralirh ihran sepeni Dzu al Ilulaifnli dan al Juhlah
dan tcnrplt t.n)pat lnenrLLlai
dln scllin kcduanlr.
'l'erus
TransfcrPekcqiaanIang Berlangsung
S c t l a n gt l . l n s i , - -pr e k e r - j a ayna n g b e i l a n g s L t ntgc r u s s c p e r t it l l l n s t c r
kctcntuan\ukul dan pcftanjandrn adznndi tc'rnpat1'lng tin-r:gidan lcizan
subuhI'angdiltkLrkansebelumlajlr ciartpcJafalan adzandua kali dln iclanat
'133 I'lamul\'Irrwaqi'in
6gt, - "'8npJ) nlntl
; r t , . r l Ur : ) 1 .
t,{l r\\rl-url dnprtl .n:utc1.trq tttr:lt'tt,itrttlrutrtltrttr ll.itltlltl.llttl ndlllrtu llLtlluJq
i r t r : , il ' u l . r o l sr l t l t m C t m l l L r r . r J r ar )n l u t : t t l t r u l c lu l ; - u : p l n q t t r t r s t.pn r t ' qi t r r : i
qruun\^u|P IInIIIP sn-Itqitlt-'.ilnlLnllcl qrlrPlr tut ttt:lllncll:rcl ut:p tlbrrt 1r1rp:.n:clt:1
nsu.ruu:1iue1rql-uartt It:pt1 ullt tt|);-ur iu:;-ttrLtt llPtt iul.i tl1ot1.t:rcltq utxltll;-un
urdr:1;-unurp urqrqJl,r.ialulrhrn utrchrtt tttr;-u:rpqnurtl iLrui trt:tt:nqq:q1nq1
u 1 r \ l l cql r u u n q u l ) p u l l . l n O l t l t l l , i r ' - l r : i rt:t r : r i L t r qPr t l t n q l t r r ' r . 1 . ) ( l t r l r d . l inr l t s
'-Bnpay n{n8
I}t -
-surxlrnlEletUrnqeta;{ip nlt uelsnql3dBlrq,qrfe,\\B,/,uueeuEs{EIad upplnqasJel
rBqsqI uE]l?uaqolsB8auadrpEfuatuntr lsrl E{Erxp,{uuE?uep rersesBIeJaut
uelpnqradelrq:rensas?ue( undneruzpaq:aq3ue,(leplt,uelenq:ad ue8uap
tSuurrplepn qelas eruesnelee,{uue8uapEpeqleqqel?utlnqasreluelenqradnele
'e,{uue8uap rensas 3uu,{qnurpelrllnpnpuaduelenq:eduuBuapr8uurrpDsaur:rur
qeleserue?g uep sudepatlepu e,{uuBEpeaI peqVreqeqrl-:eqeq1 ?uypa5
.uerlruap e,(uenuasuer{qeqnelu
lzdepuad_raq
'rqpq8el4ir.rupruul
teqeqrsresaquEr3eqe5qrurpeyl lnpnpuad .eru[rmue8uaru
luel leqeqeseredsetee,'{utudrpuad Inlun ur1uo1rc8rqesrJplrcqSltsr{BB nqV
qalo ?ue:e4p 3ue,(e,{uqelcseru rueleprzrull, nqv urq ueseH-l?nqv Iqpp}
-1eqeleperur selel:adulaiu3ur1 .e,{uueselSur:uelep rur rgadasueltnqa,{uaur
e8nI qe,se6 nqv 'rur lpq reua8uarup,ES ulq slre1 1ezpedal Irl€tri{ tsrns
ruepp ue4nqa,{uaur qllc,{g-1e'e,turnpatluEpulBlasuepqBg nqv uepIrp.nl4l
-le urq puruqVledepuade,{ue:u;ue rp rul epedue1:eseprp Buel .nx€{ leqrqps
e:ed 1oduro1a1nles r{plesqeqzpuruqElepsrur ,rlbeu uep pseraq Bue,{eleraur
eueurrc?eqos 'ue{ut€Jeqrp e,{uuelqrsrlas:aduraru
.eur[r )pprt rlsau (uarunAJ?)
1r1ep ueledn:aurpBqrlftr.teplese:aq3ue,{u1a:aur.erufre,rqeg:e8rlay
'r.qu,(srueqed qalo
lnue?uaduerSeqes
u?{EtE{rpuErlruop 'B{aJau urBlasprqrlfr uupe1a-raru peqll[r lrszqrBeqleniuad
tpelueu eslqunueu (uarunS]e)lrlEpueledruaruUelnq undne1e.l1 :enpay
'uellepuerp3ue,4u,{uleqeqes
nles qeles ntlu )rln1^l qeqzpeu rcSeqastul qetuequrarur1a:eut ,{r:eqqy
-p rpg nqv q1re,{g-1e uep r[err,..;-1e
nqy rqpebuep rsr1e,{uq1-1e uep q€tuni l
urqrleg nqv rqpebueprzeg 1uqnb,etrnqy uep:1eg nqy tedepuadqeleperu1
'ure13ue,{prqnfr
lrseqrSeqtenSu:drpefuaururlSunu lcpn e8nl'peqntrlrseq
tedepuadntens'rlbeutxnlnq uBpInse.req ?uc,{qeurpell lnpnpuad,eu[r qelepe
(uaurn3ff)Irlepq[qas'uaun?:e ue]tnqrur 1eqe,{u.rescp epeS:BtuBUed
:l3ascBrlepedtr:depued epaqleqtuE{ tEqpqesuled
:r1qraq quqqrTld .tcdepuedueqrsrlasred
Inpqv, Iqpe} ly 3uefeuepueSupluauad
uupeu qelppelBlprlsrueppeqrlfrueleIue3uapuelnlualrpSuef uetenq:a4
OVHIIfI
YUVJ NYONg( NVIVNflUgd
1 e r ' J. i k a d i d a p a td c n g r n c a r a i . j t r h a dm a k a j l n r e n g u a l k l n k h a b r r 1 ' a n gt e - l a h
k a n r is e b L r t k a nse. d a n g j i k lp c r b t u t t u n l c r s c b u tl r c n c n t u n - g n -rrr' a r ik a d i l i h a td u l u :
j i k a p e r b u r t l n ) a n c t c rs e b u tn c n r i l i k i s i t i t t - s i t r ltu n r l c l a l tk l n t j s c b u l k a nn r a k a
b a - s ik a r n i k h a b a l d i t i n g g r r l k i r nd c r r i p e r b u a t l r t .r i i i r n l r r r ap a r . rs a h a b a lk a n t i
t i d a k l c l a p e r s e l i s i i l t nr n c n g e n r i h a l i n i . K e c u a l j b c b c tl L p r dL a t i r r c r c L a y r t n - t
b e r k o m e n t a r :s c s t t n g ! : u h n v ai . j n r a 'd e n g a n c . u t i j t i h a d n c t u p a k a n s e b u l l r
i l r g u n r e nS . e d a n ! b i l a d i M l i c l j r l r ht i d i t kl c r ( i l l ) l r lp c r l ) u i l l l nr u n r c o c o k c l c t r . l a t t
u l i i b n l ' l k h a b a ra l u u , r ' a r r b g c r b c d ad ! ' n g l n n v r . I r a k l k c c c n c i e t u n l l nl e p l t t l l t
k h l b a l n r c n j i r d ik e h u r u s a n :c l a n i a m ' : n j i r d i c l a l i l t u n g g a l \ l n g t i d a k ( l a p r i l
i l i . j a t L r h k a. tnt u ud i t c n t u n g .
inilah Pcrkalaanparl sahlibatklnti rnL-r'iSL-nlti rlasltllt)rirri.ltpriIung tclah
dipaparkankcsintpulannl'aadalahblLhirl pcrbultlitt tttcrekur:art-g se'ialltndcn!:an
h u k u m I a n gb c n r s r ld l l i t r i r n s l e {r n r c l l i ) m c r L r p a k a n d a l i l ( a r u u r n e r t ) . . j i k r n t c t c k r
n r c n l c p e k a thi l l t e - r s c b L r t n r r k a i l c l i c l n h u l u k a n t kl al tl ui l u r . \ l t t t t l\ l t t a v l t t i r r d i r i
du) r.nlrnlpun.l)alanr k!-ad,tanlrgu sel)crtiinilah trlsallh nrunculiliuttlitctapkltn.
c l i k l t a k a n\:' r n g s c s u l id c n r a n a p av l n g k a n t ik l t a k u n u d a l l h b l l r i r l t j i k a t r e r c k a
s a p l k a ta t r s s L [ r l i h b lc n t L l kt r a n s l c li n a q l i ) l l i l L rp c ' r b u u t arna n { I
L r l s e b a g a si L r i l t L
b c r h u b u n g l nn t l k a I r l L s l l l h t c r s e b u tc l a p udt i l ' c t u l r t rtil c r t g l t tItt L L k t t tnt a
t qlil'an-u
l l r u 1 a \ \ ' a l i 1r ' a n gn r c n - t h a s i l k r np c n g e l a h u l n . d i r n n l c n . r L l t L r s k li rt n l i l s i i l td a t l
rlr:nghuuskllt rnc-ninrgalkant/ralrr r,1/trrr1karcnanr a: klrrcrlr \l lrdinahatlltilth
negeri cli rnlrnapara srhlbat ) ang mcngr'tlihui khltbltr ter.scbLtl belkunpLtl clan
s c p a k : i td a l a m n r r s l l a h t r l n s l t r a t l u p c n l c h a r a n n tl t .
D c r n i k i a n l l h c a r a n v u .b i l a k l t t t l n r . l l t t t t l ( r i r l a l ' a t i r r d i ri t l u ) \ ' a n g t t l r t r l l
b c r b e c l ac i c n g u nl ) c r b L r r t a ni t u r r t r k a i l r n c r j u t l i d l l i l / u r . g u n r c nb a r i k h u b r t r
t c r s c b r rrt l l n a l a s l i nr n c n i n g g a l k a n n t l .s c b l r i r i n r l n a - j i k ac i i r i t r l r l a t k e nk c p a d l t
k i t l s r L r t uk f u r b u r , \ l t u l r n e | t e n x is u x l u I r x l- ' - a n g k c t c n u t g l t n n l q l i n r l I l r u l i t \ \ i r r i I
n.lcnurutselLrrulrunltt rnaka Incnin-u-u trlkuttkltuhur Altutl dcnri keterangltnnlttlli
r a r i s c l u ru h t r m : i tr n c n j a d li ' l r j i h . I ) i k a t a k a n :I J i a s a r t vnl t t t s t a h i l
v a n g n u t i t \ \ ' i r t id
(pcn1'lmbuni:)rrelckl rnc-ny'cplkrtis!-sLllrlll secinanaql nraupLtnpc'kcrjaan1'ang
b e r h u b u n g n nc l e n g a nr l a s l l l l i s r r l u l l n hS A W c l l r np l u i t s a h u b u t n v l rk.c t r t t t d i l t n
S u n n a h v a n - gs h l h i h c l a nb a k u r n c n c n t a n g n l a i. n i n r c r L l p l k a nk c b l t i l l t n I r t n g
l n u t . j e l a s : j i k l h l l i n i t e r j a d ip a d ah l l l r n r m c r e k l s c p : t k l t id c n - u l n . j a l ain. j t i h a d
m a k r s e b e n u l l r y lpt c l l t n t n g a nh e l u n r i * ' : k a n d u n r d a i l r t r i . j t i l u t dn t e r e k l t .d i t t t
r r e r e k at i d l k a k a n b c r s i - p l k r tt h l u t n h a l h u k u m n a c l l im a u p L t np c k e r . l l a nI a n g
l c r u s r n c n c r u sl a n g d a l l n . t k o n d i s i l k h i r n y ' u n t e n t e b r b k a n b a t r t l n l a p i l i h a n
bersarna.lltilLllenlang pcll-gtlciipar) silllnl olch seseorallg.i|tau p!-lllbitciillnqtllltlt
scbelurnluku' padl rvaktufajlr. ntllu tentangJlenin!rgalkanIllcngan-stkat trrlgllll
p a d a s a a t r u k u ' d a n b a n g u n d a r i r u k u ' . a l a L l r t r c n i n g g a l k a ns t t . i u i l .a t l t t
m e n i n g g a l k a nn r c n t b a c ad o a i f t i t l h d a n t a r u u d z s e b e l u ma l ' F r t t i h a hd a r tl i t i n
scbagainy'li.
Bagairnanl sikao para penclahulumelekl t ang rlcntr!rster Pengclilhuln
qr:1iurl1rq r u l ( u l l r J u u f d ) l r q \ - l t l lu l r p ( u r l r l p a q t l l i d )z t i t t r r r l u r ) ; t l : l p ' r j r p u r s
c,(uru.rnt ryrlrrLlartt rinl r,iLtnlrs;-rtt,{ uPP IrrPuas.rJl uit-rn,ttltlttuatu ttlt ;-ul'{
n;-;-urq.rs dnt:t riur.i qruuns ut:11ri;-uruJLtt ttltP \\Ys Llrllnln\lltl ttt:;'ullput:;-unq
nqraq a-ur^ tlbuu urnlnq rpt-'lit:rur l.iulrnqLtl:]ttl llllP prqllll ln.lnuJul ll)J.l..)tu
uqenqrad uciucp uuynrualrlcltp uciurf rur lrq ciucur:r-''1tltlp :llAuul.nlu:qJI
unliuerrtrp ullp tltllllN ltttLtljef,lp ; ' u l , i t ; t t e t L t t t l i l q : r lsn l u n l a d u n ; u r r l n p J I
r t r : a ' r r .t .npq ; . . r . rl tl : r l l ' n l r r r 'r : l r ' : r l . rl l)l ' L l | l r J I\ n i n \ r l L i \ rl l l l l ' l l J J l) r : i r t : l u t r t u . l t t . ' u t
; - u r , ( , , 1 1 yq5r l l n l n s t d t l l l u u n st P I i t l l n l r L lI l r - ' \ : \ r r l l l r r L\ t t : Pr ( u r p n t t u l q : n . { l r t t
-:n,(cslc1uz uu11rl-itttu:ruturp Llt:qtlrcl urP ln)n'!\ urP Pnlll ullp ,eqs tcua;l-uaut
p)alJ(l rJ IsuDllquqe:^Ut);unul)rPI1 rur p:g Liur:.n:1asr:;-;-ulq41y5 qe1ln1nst5
p s p u r . l u pi u n s i u n l : a q I u l s n r a u a t u - s l t . r Ju1t l l n q l e d d c p r t p o l u e t r : q c i u a c i
qr:1edy :uelrtr:1rp rltq crn:urttriequ[(l i.tut ulrPeqiJtl ttlttli'uaru r--iu]r:qt:qrs
r:redurp 16y5^IqPN uilp iuns;-utr1tcqrlcur iuei qnqnlJq {tPtl urp,tuurq itttli
melaksanakanshalat fardhu di masjid Nabi SAW dan para sahabatpun
melakukan hal yang sama.Juga pada masa Malik yang melakukan
penyambungantakbiratual-iham denganpembacaanal-fatihahtanpamembaca
doaiftitahdanta'awudz.Jugaperhatikanperbuatan yangdilakukanpadamasa
sahabatseperti'Abdullah bin 'Umar yangmenetapkanpemilihananggotasidang
danpencopotannya denganpembaiatan agarterwujudikatan,danparasahabat
tidak menentangnya. yangjugadilakukanpadamasatabi'in, imam danulama
merekaadalahSa'id bin al-Musayyab.Beliaumelaksanakan hal tersebutdan
memfatwakannyadan tidak ada satupunyang tidak mengakuirrya,namun
kemudiansaatdilakukanpadamasaRabiahdanSulaimanbin Bilal yangterjadi
adalahsebaliknya.
Lihatjuga perbuaranyang terjadipadamasaRasulullahSAW dan para
sahabatsebelumnya,di manamerekamengangkattanganmerekadi dalamshalat
ketikaruku' danbangundari ruku'. Kemudianperbuatan itu rerusberlangsung
p a d a m a s a s a h a b a yt a i t u s e t e l a h n y ah, i n g g a ' A b d u l l a h b i n ' U m a r a k a n
melemparidengankerikiljika dilihatnyaadayangtidak mengangkattangannya,
ini adalahperbuatanyang didasaripenglihatanlangsung.MayoritasTabi'in
j u g a m e l a k u k a nh a l i n i d i M a d i n a hd a n k o t a - k o t al a i n n y a s e b a g a i m a n a
dikisahkanolehal-BukhandanMuhammadbin Nashral-Marwaziydanselain
merekaberdua,namun setelahitu yang terjadi adalahhal yang sebaliknya.
Kemudianperhatikanpula perbuatanyang tampaknyadidasaripenglihatan
langsungmengenaishalatRasulullahSAW untukduaputraBaidlo' yaituSuhail
dan saudaranya di masjiddi manasahabatada bersamabeliau,'Aisyahjuga
shalatuntuk Sa'd bin Abi Waqqashdi masjid,dan shalatuntuk 'Umar bin al-
Khathtabjugadi masjid,Malik menyebutkannya dari Nafi' dari Abdullah.
Asy-Syafi'iberkata:Kami tidakmelihatsatupunsahabat yangmeninggal
dan pengurusan jenazahnya diakhirkan, inilah perbuatanyang disepakati
menurutkalian,hal ini dikatakannya
kepadasebagianpengikutMalik. Hisyam
meriwayatkandari ayahnyabahwaAbu Bakr dishalatkan di masjid,daninilah
perbuatanyangbenar,jika Sunnahditinggalkandemi perbuatanmakaSunnah
RasulullahSAW akanmenganggur (tidakbermanfaat), jejaknyaakanterhapus
danpengaruhnya akanterlupakan.
Betapabanyakperbuatanyangdilaksanakanberbedadengansunnahyang
jelas karenakemajuanzamansampaisaatini, setiapsaatsunnahditinggalkan
dan orang melakukanhal yang berbedadengannyadan pekerjaanini terus
berlangsungsehinggaanda hanya akan menemukansedikit sunnahyang
dikerjakandalambentukyang sempurna.Ambillah contohyang -masyaAl-
lah- tidak terhitungmengenaisunnahyang seluruhnyatelah diabaikandan
dilupakanpelaksaannya;jikaorangyangmengetahuinya mengerjakanhal itu,
maka orang-orangakan berkata:Anda telah meninggalkanSunnah:telah
ditetapkanbahwasetiapperbuatanyang dikerjakanberbedadengansunnah
'qlqeqs3uE,{qpuuns
ueAuepup8uetuauaqIppn rlplas etuBsrlbpuurn{nq u?p I?$Jaq 3up,{uelenqJod
dzrtasSuepeslelolrp uE{Bq€uun:,^
ueBuapueBueluagaq u1rIpuqrl[rurp,pequ[r
uup Ies€Jeq
rde1a1qbuu unlnq rftp pse]cq uelnq rlelaseuus rurqrqeqs8ue,{
LFt "'BnpaqnInS
' ) r . l n r tr r a q u r Jr[ l t r
lqrll\"r]nI lrP
)ulun r L u r l r q r q J Iu i L r u u l ) i n l i r l l r p
u r ; u r ; - r r u ,1i t : q; - u n p u r ; ; ' u Jlu, irr l t r l ; - L l u i
n ) r q u r p s r l a f ; ' t n r i r i u q s r t t t r t : p. \ \ \ i S q r l l l r l n \ r r Ur p ( i l s u n L L l r _' u\ l r 1; ' L r r : . i
uPllcluup rurirttlllrlnlllllrruJd:-rIl )I]l1r.rq ;-ur1r:d l]rr:;';iuq.]slt it tnpJ\ rlrtrlultrlr
r p r . I i r t 1 | r r r ri:upr r s n 1 1 r : $r | l :l r r i ; - r r t r; L
' url . i 1 r ; 1 t :lqusc h t p . Ir(l L
t r q t ; 1 r i rL\l r : il l] u l t' \
1 l ) r ' 1 r r r r l ) : : r r . r r:rt rr r : i t r : l: r t . l l l . l t r l ,r: : i l t 1 1 r l . : ' l .trr\l r . l l \I l t . ) t : ) c i . 1 t r : 1 , . r 1 .
r J r l r P r P n : - ) r r u r Pl l l J u r { su . \ \ r l t r qU l t ) r 1 t l \ u J u tr ; 1 l l q J U r q r q J I ; u | { u r r : 1r l t r r : i
i r p l d r : r : pr u r l r L U r -\' rul l I l r q l J q q l q a l l r n l t r L t t l t . l : l u r : l L L lLl l t p l l t p r i u l r r - - ) r . i
L | r i L U n;lU r . \ l r l l r L l s| . r r t u r q r ; ( r J t r l , r ' l ) r . r r rrl : t r : L r r r r ' q 1r r q ; - r . 1 1 Itlrqs qL'll]lllr
n l r r , \ \ q r q u u l l ) l t ) ; - u J L L r ; L rrla, i- r lq J u uq l q J l ; - L n ; , 1( g i - 1 : q | | ] l ] l n l f l , l i r.), t ) t ) t l 1 \. \ \
l t , l t , ! l t\ t l l ' l t . t t1l 1 l , , / , / / 7 / . .r ' { \ r r r : ' r r r tr rl , : ; r . , . t1r'q , ) . j . \ lt r : ' {t j I l \ r : , : . r L tt. 1q . l
- l V u r C l l i u t l q l r ; u J l i ) P n ( nl l r i r , it r ; u J , i r r J r r sr r u r : d1 r r : su r l u u | \ ) | l l l t l t l l ) U l I r l s
r - ' 1 . ) . .rrqn)l l l r t/ r : p : r rl \l r : 1 , : 1l rtrr:l : r l1 N . l r I: .r r r r 1 r 1 ir.:' r 1 . ' q1 1r111r ' l i r r r r rl:r): ; . :rlrru . r r r r
; - u l , t q t l u p u l p u l I r t l p n p L l u pq . - r u l rl r u m J t ; - l r r , i u l p , . . / r ) t / r l /l r l / ) r 1 r . :. s l l 1 l . t i l
qr'',{sr1:. .yr:qqsnru1n-rru:rrrr ;-rn:1tas ulylrii;iur1r1trur lllq rrrJ.lt) t;rl qrul qrq.rl
; - u f I q a u r i u r l f d ; ; ' u r . i u r r q : r r r r : r l1t r l r p ul u r ( g ! a : q l r n ) l ) l l f lV ) . . . \ \ t l j L t D t t ! ) l )
( u u ! t D l D r yu\ ! n l t ) p ) L l D l l \ .1' t / t L n LI r ,I t t || t t .)| I . . : q l ( l t : , i \ r : 1 1 1i i1L r r - 'qi 1 1 1 y u l 1 1 - 1 1 1
; - t t c , it t t : ; - u r p. l l l q s V1 1 r l I Lql sr l r p r r r l l \ n \ \ t I l u q s l t \ \ q l l ( ln I u l l u u l l s u l J l -q I l l B r l \
;-ur,i qr,'Lruirs uil1.rrsl1raqtrch:pLrrrlur:11r:;-iurrr:tu ult)|ltutl ltlunsllulup\r
VHISNA\
TYTVHS IYIJECNSI^INVSVTEfNgd
merLdengar ararlg Iang nlemujin)-a)saatmengotlgk1tplulggungn\)adari ruku'
dan saat berdiri teBak berkata; rabbana wa Lakaal-hamdu (ya Tuhan kami
bagirnusegalapuji)" .
'Umar disebutkan
Dalam ShahihMuslim dari Ibnu bahwaNabi SAW:
".jikamengangkatkepuluntadari ruku berkata;sttnti'aLluhu linan hamidahu,
allahwrunarobbanalaka al-hamdumil'a al-sonaawaatiwa ntiL'aal-ardi wa
mil'a na s y-i'tantin syaiinba'du (Allah tnertdengar orang t'angmenrujinva,Ya
AllahyaTulnn Kani baginutsegalapujianseLuus Langitdan bumiclansepenuh
s e g a l nh a l y u t r gE r t g k a uk e h e n d a l : i ) "d, a n h a d i t sd a r i A b u S a ' i d b a h w a
RasulullahSAW bersabda:"Jiko mengangkatkcpaletl)odari n&u berkata:
santi'allahulinnn hanidahu, alktlrununurabbanulaka al-lnnrlu ntil'a aL-
samaawaotiwa ntil'a al-ardi vla mil'a nru syi'tantin staiin ba'du, ahLaal-
tsanaa'iwa al-majdi,ahaqqunru qaalaal-'abdu -tvakullunalaka'abdun- la
maani'alima a'thaita,v,ala mu'tlt4,alima nnna'ta, wa la vattfa'udzaal-jaddi
ninka al-jaddu (ALlahmertdengctroratlg yong nrcntujirts'a,YaAlltth ytt Tuhan
Karni bagimu segalapujian seluas langit dart bunti datt sepenuhsegaLahal
tang Engkaukehendaki,pentilikpujian dan kentuliaan,yangpaLingberhak
atas apa 1'ang diucapkun seorang humba -dan kami sentua atlalah harnba
bagimu- tidak ada 1-ang(lapat mencegahapa yang Engkau berikan, tlan tidak
ada yang tlapat nteml:erikanapa yatlg Engktu talrun, hartya keberuntungan
darirnu yang berpengaruh) ".
Sunnah-sunnahbaku ini ditolakdengansabdabeliauyangmutasyabih:
"Jika imam berkata:sani'allohu liman hanidahu (Allah ntendengarorang
yang nemuji-Nta) merekaherkata: Rabhanawa laka al-hamdu ()'a Allalt
baginu segalapujian)" .
'qnlrrp 'e,{ue.rupn,{zd
1n1unledatqrqal8ue,{qc116yS qpllnlnsBUquuun5unureu
sete rp re:a8ra1upllerqrp uep enp r3cqrpe,(utnqruu:u.{ulmqasuep'Blunp
ueserqrad ue?uapdurruuerlruap 8ue,{uesuluue8uepluI IeqIplouau eloralAl
'Suerleyaqrrrp uedapaI uulrnln rrrtp{ur?rpnualuetBeqeBtl lpeluaure,{uruod
rnparluBprqep'rlJedal rp 3ue,{tnquer urle[uaruruu;1:cte1:aqqe,{tqty,nruug
' uwotlt n3u tpofuaut otimlnd4 tp nqruD.! tSnqutaruruto1,,:e,{uutnd
.,uqLuDJ
uulrpueuratrtlees iueluat urplppnsrleqrpqes euerure8eqas
,,rurolltqDqs-1D,,
'ueurleIe8rl rpefuauruendrua:adtufeu lnqurer utleluaur3ue1ua1 selaf uep
qrqrqs 3ue,{qnuunsdepeq;:1ut{Elouad :qDIEpe qoluof,re8eqasu8n1
uendurarag ;edel trtnqurEU eped uerln{Ellq SueI ueleput;
'teleqsurelep
lnfunuou Ieue?uau
efueq 16yg rqep r-mpIBs€raquepqrqeqs3ur,{'beqs1nuql uw1u1:adueledruau
e,{uruedes'ueqequel qelepeufusrrpeq8un[n uep 1nqfeurslrpeqqplsp? Iut
uuJrllerlDnqv lsrprrl :rtue1upudal elnr'lloqpn \\rc nqv :ErP{Jaq tuqlnbmrq
-1y ',,n,tulo1oqsSuopgttautsntnq olp luD uDns SuttpuoSuatu 1t:tlttlsluDloplp
ntutLof Ltoqynfunuaut pos SuDi otlors 'uoBuol:lndauaq unndutatadntod uop
tltqsotuoydntnBuaaDlDplDJDd,,:,nJlDur ereJasw{te.{c,ttutp qc:te:ng nqy uup
,{,{r:e41-p uu;lnqg rqV upp qsqtn, utq qnb,e1 uep beqsluIq petuueqnl l qalo
ue1le,{e,trr:rpSuef qrqeqsrlcpn 3ue,(slrpeque8uap{elouau €nuas e{ere6
'uESelq{re{ e,{u[rp sEqqVnuql
Wlnq :?le{raqucptnqasrar 1eqrcueduaur
'lnqJsrJl
lPtl ucln{elauI
sahabat-sahabatnya atautamu-tamun)'a yangingin masukataubermalamdan
tinggaldi situsenamemanfeatkan rumahnyameskibelummengikatper-lrn1iln
'urf (tradisi).Mencuci
penyewaansecaralisan didasarkanpadaizin bersifat
baju yangdisewauntukpernakaian danperludicuci,j ika mcwakilkan
sebentar
pembeliansesuatu kepadaorangyangtidakhadirrnaupunyanghadirdantradisi
mcnguasaiharganyauntuk dimiliki. ataujika di tengahpcrjalananmelintasi
sawahmilik oranglain dan keperluanmcndcsaknya untuk menyendiridi situ
jika
makaia bolehmenggunakannya ia tidak menemukantempatlain karena
jalanitu sempitdanduaorangpejalankaki berpapasan di situ.bagairnana hukum
shalatdi situdantayanrmum dengan debunya?Selainitujika sescorang melihat
seekorkambingrnilik oranglain yangsckaratkemudiandisembelihnya demi
menjagahartatersebutuntuknya.hal ini lebihutamadaripadiimembiarkannya
hilang,meskiadafuqlha gariskerasyangmclaranghaltersebut danmengatakan:
ini adalahreaksiberlebihanterhadapmilik oranglain. narnunlaki-laki yang
kurangbaik ini tidak mengetahuibahwareaksiberlcbihanterhadapmilik or
ang lain diharamkanolch Allah karenamen,gandung hal-halyangrnerugikan,
sedangmcninggalkanreaksiberlebihandalamkasusini justru menimbulkan
kerugianitu sendiri.
Kasusyanglainadalah,jikamengupah seoranganakkemudiania terkena
scngatan binatangdi pergelangannya danmerasayakinjikatidakdipotongakan
menyebar ke sekujur tubuhnyadania bisanreninggal, rnakapemotongan tersebut
dibolehkan dan ia tidak nrendapat beban. Jugajika ia melihat air mengalir masuk
ke rumahtetangganya, kemudiania bergegasdan menjeboltembokkemudian
mengeluarkan perabotan danmenjaganylhal tersebutdibolehkan,dania tidak
harusmemberi ganti rugi tclah menjeboltembok.Jugajika seorangmusuh
bermaksudmengambilalihhartatetangganya kemudiania nlernakaisebagian
untukmelindungisisanyahal tersebutdibolehkan.dania tidakperlumengganti
rugi untuk hal yang diselamatkannya. Di antaranyajika seorangmelihatapi
berkobardi rumah tetangganyakemudiania menghancurkan tembok yang
bersebelahrndenganapi agar api tersebuttidak nlenyebarke seluruh sisa
i a n t i r u g i . J u g aj i k a s e o r a n gm e n j u a l
b a n g u n a ni a t i d a k p e r l u r n e m b e r g
kepadanyasegunun-san entahkayu atau batu dan lain sebagainya, ia boleh
memasukkan hewanpeiiharaanataukeluarganyameskiharusmernindahkan
tumpukan tersebut tanpa mentintaizin secaralisan kcpadapemiliknya.Di
antaranya jika seseoranq memetikbuah-buahannya ataumemanenkebunnya
kemudianbuahyangbiasanyatidakdisukainyaditinggalkanbegitusaja,maka
oranglain bolehrnengambilnya tanpamemintaizin darinya.
Di antaranyabila seseorangmenenukannlakananbukan nlilik siapa-
siapamakaia bolehmemotongnya sedikitdan mcuakannya,Jugabila datang
ke rumahseseorang bolehnengetukgerendelpintunya.jika sudahberlebihan
mengetukdan tidak acla.jawaban di dindingnyaataupun
izin, bolch bersandar
'splurp
lnqcsrat!nl;t iur,{ qo{ol-qo{ol uciuep drsur.rd
epaq:aqqnel llpr] elarau 'IlEUcH ullp r)lrlpl\lqtqzcu lnlr8uad c:rd ueiuep
e.,{u1cqelnd ucrlrue(I p,{uSuirlnq :c,(equaur1n1unnduru qelai ntr nluur:1
-ure[urdrp 3ue{ Sueroplrla) rtur];BlururauIntun Inqraqrr B{Eru'e,{rqntunSunn
uelur[unuaur 1n1une.,{uqn-tn,(utru 3ur( 3uelo ut:nqctaiuadas cduele,{ure,{eq
-uaru Br ucrpnuJf iiuqnq reieqosc,{uuelrpnfuauqnlun urrl Suelo
1n1un
nlcnsasuelururaruSurroesase,{eqcszqucq clrl:elr4eq r,rgei5 rueul nlr
e,{urs3uo>J uerualr8equelr.raqrp qclat3uu.{ue8ue1e1 selpr}up3uutuJru Intun
Br rleru 'e,{uepcday uelqrlrasrp n1r
Ieqraq tedrp lepnq.reSentr >ppnqc3:cq
qnrnlesI:^eunlauntrSurtepi-ue,{uerpnurafiJuetup tedeplepn ntr 3ue:oenpal
uep Sueroasqcles leq nlpnsrluarts]l ucp nquese3leq uu?uaplcpnq 3ue:oes
rlaquarulntun rs3uo1:aq 3ue,{3ur-roenpepceqrfc{up;qeinf utrlruaq
'n1r rs 1n:unueyc,{uqlpqelat
1r,{cur
8ue,(edc sclen1tueleSSuruad et:rq scte qunS eturureutllqlaq ?r rryru'1r,{zur
rs uele3Suruad epeq ueriequradr.rnpc,(u1cqqalotadLlauledrp cr e,(uueSuap
c.{ednslr,{sur rs 3ue1nqlc,(ecpuarusuc,r rlqe ucrBeqasBIrf :ElBtIJaqqEJ
-ru?HnqV etu:aptenq.laq 3uc,{SueroqElupcrrrp]lcu ', n13ue1nq qelue1:e,{eq,,
:elplreqIBprtnlr c,{uiuctnqurl.refcqrp3ur,te1r1:cle1taqe,{e:as'n1re,{uuedron
rleqlral IuEUau nr urll i-ur,(uelrduesal ulslepunurcN uriunSSuu ueSuap
eurap lenqreq8ue,{3uz.roag:r,(u1nqa{u:ru pr rrlrJpq[rclcp'n1rr,{uue1n1clrp
qel:1?uc,{rdc srtn uuci cturueur1eq;aqnlr Suttnq :r,{eqruadrsc,{uurse,trqeq
ue1uu,(uaucr uutedurcr-c1 ntrnsIp?d epaqraq3ut,( lcdqrucdrs,(undureuer
'Suelnqraq3ue,{3uc.rourzraseduelurel iuc.roSuetnquet1rcunuetu 3ul,{ 3ueto
ueSuapueeual:aqunurlq selafleiucsucp ntp:^3ue,{ledepuadre,{unduauut
rurleq ueJeq n1re,{uue1nry11p 3uc( uesnqalsrle rSnrrluei rleqtuolrturuatu
pr
Inlun r{eq:aq rryru'(ure1Suerolnlun) tIaus.\\uSurtoassnq:uaur3ueroa.^as
e1rIr,rqcq ueldcloucru-e,{uruqpuauqe11yeioru:s- peurqVu]Drul qeqzpru
ueurr erzd qJIo UcIe{nuelrp Sue,{qotuoo edr:cqcq epp snll?rp lnqaslal
'ppc
1cqseteurselcfuadreieqag {rpn nBlBnlnqrp qrqcllct lnqJsrppr {req
nlEIesqr?Frpu rurusp'u,{uucriialadurp t{urpedal rlequral3uef nlcnsa"^ rgetaq
inJeqedlp8ue,{Sueror3uqcleqedruadasqrlepun1ruerltuep3ue,{:c,{uucphalad
setc ueleqturre3eqasefua1ad8un:oaseprcial rlcqural 8ue,{ntrnsesqclep€
.-i!b-in,, ueiuap pnslerurp3ue,{r,nqnq lnqrtrllp quler cucrurc3eqa5
I l [ : q x . / q v - l v )- . t t , ' l tt11 n >n 1n p
D,iLluDlDqatD,iLtiJaqLudtu
uDlo !utox Dlotu 'rplDqs 'niy
lDuto uDltDlDput uop
LSi -
EEEEtrEME|E
ay;
"rf/
rlr r\
'Yi.S .^r- ,'- Yuf
'j,i- EIF
-r.
';,:-Yi,}r ,.. F{,q':ri"
''-'"
I 9"F
- :;';'r4f19-J-'.'
'
\v,'
f
'-Btpey n{ng
69t -
BSnfupp'Ilsq updnplqel'rlBqcterxladuelgdnlaiuEAnIie,r:u{StnqasralurpI
11nry3uaru er nuelas ucleuaqa{utelepepBlaq1e3a1rrele 3ut:o-3ucroeueulrp
'sn:n1uelef uelednrau ufnl uup '1r1e,{uad elu8asqnquas uzle e.,{uueSuap
ruerulp'eurndtues 3ue{ pqo ueyudnrauruSnf'1nluntad ]edepuauuury qe,{cprq
qaloraduau iue,{ Suero-3ue.ro c,(uueBuap eueurp'e,{tr1-yn[untad ucledruaru
eSnf'1eqr1aur ndmeur uelt rtcq pleu re(undruau 3ue,{ 3ue:o u(uuc3uap
rururrp '2,{51-efcqucuciledn:arue8nf ls,r:e,(s uEO 'rpueq uup eu:ndruas
ue8uapc,{g-lnsed ueruuaqalcpedal eSnl'uep e.,{iq-epedal uu;11nlunuau
3ur( u,{51-quullq'lunq plnrrr rp e{p,8uefrq-8ue.{eq'e,{p-1n1q1eru
enurasz:etuelp c,{N-lEuqpl 'ir,{N Eqtupq-e qrupqereluBrp WJIV ul?[rpea1 qBlppB
1e,ue,{g1r,tr1ut e,{uurelep a{ undrlsau 'le,uc,{s uep ur:rieq qeluelnq
lnseu
ntr uer{ruop 8ue,{eleu 'ueneJE{a{cpcdal qculrq rn.?p ?ues '(uelesnJorI)
tqopostoutepcdal nfnu:ur (ue]eqelseua{) LlDLlolsDut r:cp uep 'e,{u1r1eqes
cpedal nfnuaruleruqprupp 'uclesasal eprdal n[nuauruzlrpeal uep;en1a13ue,(
qrleseruderlasD3?urqas e,{uenuasriuq uuteqelseuraluBp'}ErrrqeJ 'uelrpee{
e,trequraur 1e,rre,{gSuetepuury 8ue,{uednprqaln3nIucp rurerunpuednprqal
r x z I E pe r s n u e u tre t r r nI n l u n u E l r c q a { u e p u e e u c s l e f r q a l - u e e u n s l e f r q a l
quJppp le,up.{ssesEurp rsupuode,{uqnBiunsas 'euare;,1n1r ueldclauauqepn
1:q
(ersnuuuu:cdueteqtrJsprxol ruap ucldrlalrp 8ue.,() r.rrpuas 1c,rre,{s e,{ureuaqes
8ue,{ntensas uuueqaqur:d uepuelrlnse{'BSop u?Ilnquruaurnrlsn[8ue,{ 1z.ue,{s
ueueqeuaddepeq:et:esaqupqplese)rpeLrelr1e1as y:,{ueq '(e,{urnqztaSuaur
I?prl PualPI qalo) e,{ulDBJuBru
rlsIos reseq ?ur,{ lesed qeTeperul
aqurBH eJEd uE8ulluaday ltuaq uerp1e3a1r0fB.IJB,{S
NYIONWflY
IOVfiIflT ONVA NJVOSES
VJUIS IVIN NYC ISIONOX
.IVdHISI'NJYVA\
NVHVflNUfld
NVXUVSYOUflfl Y.&\JVd
NYYOgflUgd NVO NVHVgnUf,d
keledzatansegalaruh. Syariat,hanyadengannya, kehidupan,makanan.obat-
obatan, cahaya, kesembuhan, pemeliharaandan setiap bentuk kebaikan
mempunyaimanfaatdanmempunyaihasil.Segalakekurangan yangadadalam
segalayangmaujudadalahdisebabkan menyia-nyiakannya,danjika sajatidak
karenafungsi-fungsi syari'atitu masihada,makasungguhakanhancurlah dunia
dan dilipatlahalam.
Dengandemikian syari'at merupakanpemeliharabagi manusiadan
penjagabagitegaknyaalamini, dimanadengannya Allah tetapmenahanlangit
dan bumi dari kemusnahannya. Maka jika Allah SWT menghendakiuntuk
menghancurkan duniadan melipatalam ini, niscayaAllah akanmengangkat
yang tersisadari fungsi-fungsisyari'atitu; yang dengansyari'atpula Allah
mengutusRasul-Nya.Ia (syariat)adalahtiang bagi alam ini danjuga kutub
keberuntungan dan kebahagiaan di duniadandi akhirat.
Kami akanmenjelaskansesuatuyang telahkami sampaisecaraglobal
ini dalampasalini dengandayaAllah, taufiq-Nyadanjuga pertolonganNya
dengancontoh-contoh yangshahih.
VANJ,YUVAS.J,YUVAS
NVO UYXNNHI
CNVA'IVH-'IVH IUYYCNICNSIAI
sesuatuyang lebih besarlagi. Berdasarhal ini niaka tidak diperbolehkan
melakukanpengingkaranterhadappara amir dengankekuatan'karenahal
akanmenimbulkansesuatu
tersebutjustru (kemungkaran) yanglebihbesarlagi.
'r?rucln
qrqelqplppeu?lsl uElEqplsuruel tuap e.,(uue1:rqry3uauucp 'un1nq:at
?ue,{3ue:o ueteqpls?rual rtuapuEInr{EIrp 3up,{ucqnSSur?uad uulndn:aulru1
'rnsn,{uaru
1r1usuepur8urp'seued leuseped urp lrureqtees€pede,{uuc{rrq{erp
eueurreieqas'1e.r:e.{sqalo uslnluatrp qclet 8ue{ uuleosradqelrpe ucnfnt
nlunsrueff) ppr{ucryrqlciuapl rrjel rpe[uauruep(pegnu) urelsluep ]Bnle{
uele e,{udepcq:a1 ue:rls,reqlerleuartr{nPlBunullsnruun?{ u?qnlnqal ucp
uer8eqrcSeqas nlr ul,ltqplseuralIreq '1en13ur':,{ rurepqElepentr
ueteqElsetrla{
(upurn{nq)ptq uE1:rq1e?ueu uulepuqlusequer3eqag :ue1ele?uaurn1y
'un:r.;n1,r1
rpcdal
efue,trequreru eSSurqas uuta,{sqalo rSunpurlrprypn errr3e ue1n1e1rp ntr 1equep
'nsn lnqasral3ue:ade33ulq'Sueraducecpzalrueleper Suepasqe1lyuniuerel
reSSueyaru ?uu.{3ue:oasas sslp(uerun{nq)pBquEIeuDS{eleu lepu ururlsntu
une{ Brutut tp undedetsuep ?ueredutpuurxol 'e:etuatueuldurrd8uc:oas
Jp?elpurnepedal ue1rcdue,{uaur e,{eras'reun upp e(uqe(n r.rrptrrrIBHurq
qse,rqy-1yr.rupe,{upzue s uu?uapefu-, uEunS,, rurJEpue1lr,{e,trr:aurrnqsucytr
ulq pl,pS ;rqeqcs cred ,crufr qclcpe ruJ :rsrppebnll-1y peuunqntr^lnqv
trunua6 pn,ruCInqy qaloucltr(u,nr:rq nuurSuel Suolouaurue1e rlsed n1e
',,7untadpns opod uoyouosloltp
loprt uo8uoi3uolod umal7rg,, :ueleleiuaru
AVS qellnlnsuu Je?uapueu qeurod Ieprl n1e e,(urepuca5:ere1:aqr,{u:as
'resuadqenqasunrueur ?ue,,(?ue-rad e:l;cle:e1uerp 8ur:oasase,Lrequaru
1r:nfn.td
qBquv urq r.{seg 'ueludurasalntenscped qnsnurqnratp rp up{nleIrp \eprl
urlsnru3ue:oassete(uBun{nq)peH :Dlellaqe,{Blas'e,{u- .rpqsctqlnhl,,ruelup
rp e,{uuuqtnqa,{ueru rbc:eq;1-1y rursu| nqv qnsnur qereep rp uslpucs{plrp
ledep 1ept1uI (upuin{nq) peq u,{uesu,t'iqtq uellnqa,{uaureueln ue8uelel
r:epe,{uure1 3ue,{ uup r,€znv-lv 'qcf r,ncqegurq Trqsl 'peuqy ureurl
'ur?l-urEIuEprlEJlpzpnH 'rprcq nqV'rtlrun qalo un{n{nuelrp ?ur.,{ruada.-
'E{arouuuqe:eue{eueJelu?pe,{urAunpurlau
Intun uBselcuciuap1r.ri(snu 3uu
-ro-3uc.ro ueiuelc{ r:ep nlr unluad leqeqcstnqtqpsqclo efuuul:rq4rrp nu;e
uelpeunurrpuuSuapJ16S qullv qalo rcuaqrpqrqal3ue,{nlensasepl;dlaquaraur
ue)e up{lrle,{\€qIrpeuercl ue3uuadadrsrpuol uelep niuueeunslelad8ue:elaur
qBIaliAVS qpllnlnseSue13ur,:pas 'e1e,p.IqcllV upnluel:I ntpsqplesue{pdnrau
ruruup'pn^\egnqy qaloueryeduresrp rur1e,{c,trry3ue:aduszu epedunruaur
EUt,{iuPro uciu[l nuolorllJruIUEJ€lauqPlalldYS rq[N:cnpa{ qoluoJ
8uu:ag esetr41
BpBd rJnJuad ue8uul 3uo1ouratr{ UBBUBJB.I
JYflNYJ,Ugfl
HVTSI CNVA SNVUO IUVO
NvrrunxnH)oYHYlt{unonc
meJnperkosii \\ anitaitu. orang)'angberusaha menolongrvanitaitu, danrvanita
'
itu sendiri.Rasulullahbersabda:"sesutgguhrtt'tt kunu telalt dirurtpruti dan
beliaupunberkatakepadalaki-laki yang berusahamenolongpercntpuanltu
denganperkataanyangbaik. N{endadakUmar berkata:Rrilrnlah ot an-svang
m e n g a k u ib e r z i n ai t u . R a s u l u l l a hS A W m c n c e g a h n ) ' as.e r a y ab e r k a t a :
" s e s u n g g u l t r t y -i a
u t e l a l l b er t d u l ) d t k e p a d a A 1 1 a l l. L ) i r i u a y a t k a nd a r i
Muhammadbin Yahyabin Katsir AlHarani: Berceritakepadakami Amr bin
Hamad bin Thalhah,berceritakepadakami Asbath bin Nashr dari Simak.
T i d a k l a hs e s u a tyua n gn u s v k i i d e n g a nm e m u j iA l l a hd i d a l a m n y l .
J i k a d i t a n y a k a nb: a g a i m a n lR a s u l u l l a hS A W r r e m e r i n t a h k aunn t u k
merajan Ielakiyangbelusahamenolongitu denganlanpaadaba) )'inah(bukti)
dan.jugapengakuan'?
172 -- I'lamulMuwaqi'in
'-Birlax n{ng
cl? -
1u,{u8ueluaueuer uelSuepas114VSIqBN
Sueluelue4e,{earruaur 3ue,{ ntunsasrnfnla,{uaurs"qqv, uql euuurrcSequleur
'.1eue m,{undruaur8ue,{ nqr-nqt uepnfuad, mp
.JeurpBnp uu8uapreurp nles
uulenfuad,',qn.tnu qn!!u, qeles?urepedreurn, Sueluaueurseqqv, uql rnqet
-aSuaurqepnsruJB{B/r\q?q'ue{Ble8uau 3ue.{elnd ?pV rpn reurn, uee1u1:ad
uellnqefue{x suqqvr uql uerpnural'mu11,qalo uelte, eirrurprurstrpeqeSouras
:ue{el?8ueur8uE.{epe eueurc3eqag'uuSuuluayadepe qrseruA1yS Iq?N IrBp
sl!p?qB{Eru'rnr{Blal Br runlaq8ue.{ntensasuuSuape.{uqueSSuaru uerpnrua>1
lr1ys IqBN SuuluatnlunsesuB{lefe/(ueu selaf >1epuSuepel.ratsBqqv, uql
?^AgBq ue{Ble8ueur3ue,(epenele 'e.{uepuq-epuetue{{nlunuat.uesrq3ue,{ede
Suulual ue{eteSueur8ue.{epe nple; (nue8rp) snduqrpuerpnu;a1'pnsl?urtp
3ue,( ntensasrnqela3uaruqepns s?qqv, uql r/(qeq qulupureures:atrpeluaur
8ue,{ eleur 'ldVS qul1nlnsed qeluuad qelupe nlr efuqnSSunsasuep ',11yS
qellnlnsedBsururp 1uentesp.(undurarue3q 1e1e1 e.,r,rquq
:s€qqv, uql ueeleIJad
eu>pure,{uppueesnBI?{ plplraq Er?ueurrp 'l,gefg ueurl erec elnd uBrIrtrlaq
'sndeqrpqe1a1u.{uslrpuqeuarel 's?qqv, uq1 ueelelrad ueqle3Suruau3ue,{
Bpeleses3ue,t Suao-3uero pr?tu?rp eJelueua5 'eure8eue.te[euelpurz8uaru
ue8uapu,{51-1nsey uep qellV uBBqprre{uecuaur{nlun leqeqes{efaIun>[t3uau
e{eleur ?uerurp'(rue1s1 eue8e:aq) urdutuad e:ed 3ur1rp uerpnuo)
'e,{uuereuaqalr8el uelnBerrp>ppn qepns
3ue,{1e,ue,{serseq?r-ers?qpr qBIrul e,{1q-qeluuadgnlr8uaur 8ue,{teqeqesuep
qegquqlered rgades 'elaraur rBeqepqed uuluaq qu11yqe1a1 8ue,{Suero-8uero
epedal unu:ac:eqrur rueJ?ruasBrsnueur 'uulqeluuad
e,(rqreqas qe11y8ue.{erec
ue8uapue{nq uete:ec:edueqn4eyeur'epou uepesopue8uape,(uurpRnur11a.{uaur
epedal ueembela>1 ueqleSSuruetrl 'u"qopoqa{ ntensu?In{?lau Ersnupul
21e11y
BIB{lBl elehl 'usrerocrad urrlep u.{uueqnl epedal e>lararuuue,nbelarluep
{qullnlnsedrBqer{Bseredue1n4e1rp 3ue,{ueqepnuralepasueueSuuaqeuuaueur
esrqe83urq'e.{Nle.uB,{s pnqrBuauruep u"Eueqa{ rnqelaSueur zunS111rfuoq
ueqelru-radpnsleur !nqetrSueul3u".{ Suao-3ueroe,{ulepueq'nlr lntufl
berfatwabahwa orang yang meminta perlindungantidak wajib nembayar.
'Abbas,yakni
Kemudianmerekamengambilsuaturiwayat lbn bahwaRasu-
lullah pemahmemerintahkan parasahabatnya untuk mempercepat jalan pada
putaranyangketiga,danberjalandi antaraduarukunKa'bah.Makadibenarkan
'Abbas,dimanaia berkata,bahwaberjalan
olehIbn cepatbukanlahmcrupakan
perbuatanyang disunnahkan. Dan juga merekr rnengambilriu,ayat'Aisyah
dalammasalahlaranganrvanitahaid bertawaf.Sebagaiu.rana dibenarkanoleh
'Aisyah, bahwa seorangwanita haid sedang
tawaf bersamanya,ker.nudian
'Aisyah menyempurnakan sisa tawafnya.Diriwayatkanpula oleh Sa'adbin
' A w a n a i r ,d a r j
M a n s h u r ,d a r i A b u A b i B a s y a r ,d a r i A t h a ' . k e m u d i a n
menyebutkannya, dirnanamerekamengambilrirvayatlbn ,,\bhasdallm masalah
lemparjurnrah,mencukut(tahallul)dan rncmotonghcwan kulban sebagian
atassebagianyang lain tidak berdosa.Sedan-skln Ihn 'Abbas tellh berlatrvr,
bahwabagiyangmelakukanketiganyatersebutharusmenbayardendadengan
memotongkurbanataumembayardengrnuang.N{elekatidak nrenrperhatikan
'Abbas,
kepadaperkataan Ibn lalumengambilrirr'lyatnva.Sedangkan madzhab
'Abbas
Hanafi mengambilhaditsIbn yang rncnyatakan, trahrvasemualenis
perceraian bolehkecualiperceraian mut'ah.Merckabcrkata.hll inijclasdalam
perceraianyangdimakruhkan,dan sudahdibenarkanoleh Ibn 'Abbrs, bahrva
tidakjatuh perceraianyang disebabkankarenabcnci dan terpaksa.Madzhab
'Ali
HanafidanHanbalimengambilhadits RA., danIbn 'Abbas,bahr.va shalat
'AIi
wusthaitu adalahshalatAsar-Padahal dan lbn Abbastclahmcnctrpkarl
shalatwrrsrhaitu adalahshalatShubuh.Iman lang cmpat dan imrnr ylng
'Aisyahylng
lainnyamengambilkhabar mengharamkan sLrsu kuda,sedangkan
'Aisyah membenarkan pcrselisihanitu, Dan bahwasanya boleh menikahior-
angyangdisusuiolehsaudaraperempuannl,a sertatidakbolchrncnikahiorang
yang disusuioleh istri-istri saudaranya. MadzhabHanafi ntengambilsuatu
'Aisyah yang
riwayat dari menerangkan tentangshalatyang dirvajibkandua
'Aisyah
raka'at-duaraka'at.dimana membenarkan shalatsemacamitu pada
waktu bepergian.Sementaramerekatidak mcmbiarkanriwayat'Aisyah itu
karenapemikirannya.MadzhabHanafimengarrbilhadttsJabirdanAbi Musa
yang membenarkan, bahwakeduanyabatalu'udhu'nya(apabilabcrscntuhan
antaralaki-lakidanwanita.Ed.).Disampingitu, banyak orangyangmenglmbil
'Aisyah
hadits dalammasalahboJehnyaseseoran-s nrcnclirikan shllat dcngan
tidakberwudhu'kembalisetelahmemakansesuatuyangdi bakarapi.'Aisyah
membenarkan dengansanadyang lebih baik. Wajib rvudhu'untuk shalatbagi
yang memakansemuayang disentuhapi. Banyak orang mengambilhadits
'Aisyah, lbn 'Abbas dan Abi Hurairahdalam masalah
membasuht.hrnr&il
(sepatuyang menutupimatakaki dan dipakaiuntuk bepergianjauh). dimana
ketiganyamembenarkanlaranganmembasuhkeduak/rcrrfc'irr secarabersamaan.
Sebagianmerekamengambilriwayat scbagiandari ketiganvadan meninggalkan
pendapatsebegaian yang lain. Mcreka mengambilhadits'Umrr scbagaidalil
llrsrlJs.r.-rq
lr-.drprrJc{ r)ns iun{;-urro 1c:tftuo1a1as ur:;-u.rp
ui:rhplq:aq nrtlaq
rl1r1ayur:1dr:.r:lnr:r1aq r;'nl t;urusiur,{ lrrH ,1.,\\S r1n11y r:prdr.1r,illlnuJdJs
utt)tlu.te\nntlJqut::1t,iunqut..rsc1l.r:rLttiur,{ rclr ul1;-uqrcs'r]clJtr urp lprd
lrdruutri-ur:\lrhr ur;;-uap clnlnr lsr:j.llrr,\\Vq qrllnlnsu)l .,t)l).1)utrtnlrtnqtad
l1)1totuolliutltttl.t)dttt.ttu ttn:ln littn.t tlnl1y:t1n1tltt1tt.ttrnp 1tp1:1nuttlp ttp-tptt,tt1;t1
tL/]]/DL!D\DlD uDr'u)l D\|t)tl D.,uttttt;tt 'D.l,t.t,tttrDt.!t)tl trDl qunp tiittnTttttl,ttu
uD/t) tilD t).\1))\ut u1(1,)r.!)llDtu!ltil uDlnniitt,tut D1,t.t,ttut).\t!t).tr..l)\"(tlDllvr Dl,ts
t o ) t l t | . Lt ) l ) t ) t l ) t i t r l l t l l l i r q l l l r t . l
) ] / l t ) l t t D l L h t . t t t l i u , t uDt l a t a t t t t D t l t u n : o t s t t t t D L L t
t ii t t t t.t,tt t t .tt t t \u ttttt tlDID.\uDtl\tilntl) tDlt)t).\tq ;5irls.rq,. :rr,iulpclls rmlln iur Iatrl
nllrlJq lnrlnlrr-.) ..D1,t.t,tttL1 .t,ttl t:t t t r t rniitrttpunl u1olit1,tfu,tulnunt olnd lDpt t
I 0 ) l t ' 1 ) t v t u D u tt t n t l t s t t t u D l , t . i t t , t u lt I u t \ t l u t l ) n f t , t l t t l l t r l t t ! r , i r r r l r r ) ' ) ' r r i l s . r \ ' , .
: l r p q l r s . r J . ir { r r l J t I \ V S r q l l N u r ( I ( 1 . : p n H ) . , ( l n ) l , u D . l i t l L l t ) ! ) b ' t ! } u l
Dpntl jt) t)l tlt)ll\i t.n)l) 1,/)tJ\ti\,)\ tla:t.! ;it!Dp|, iuDltttli tD.tttttdut,tut
t1:l\-',,;lD.rrLlt)(l)t1lut1:lt)l)t)(b)l t!t)lt)I);'tt)t1t 1t)l)t! )DlD rar67,, :titrLLtntl ept-'da:1
r r u l n l h t r p ; ' u x ' i S y r J n N l q r \ - r n c h : 1 i u n u r 1 s r 1 : r l r r l r ua - u l r ,t(r c u r . r r . l r Jl p ql l : l l
J.,!\S q r l l \ ' r u r l u r p n l r J t r r l c p u p u . r a q ; - u l , L
i l t c l t r : ; ' ai 1
i L t l l u : l u r n q r ; l a ;-uaci
l.rirlLlr rJ) rrr:rtrlltriull url:rrrrurlr:a-::rs r-rupqlsrcl.t:r1 irl:.i rrirp llsltrluJ IlIuJq
lrll];-Jssir]u r;-iur1 r;q1tr1r;-cl rnqrrtrn-url,\llr11r:tr1 ;irr11 qr:111,' rprdrl r:1rr:rur
r J r l r p u t l l l ) u ; - t t u . it t t : r t q l l a ; - u aldn t L r r L rl : 1 r ; i . ' u' r : 1 r 1 t : q L L r : i u rl rL Lu rl r p ' u ) J , t J n r
u l ( u t l l r , i r . r q u1l : t c l s t ; : ^ r 1 t - ' u l r ) J r s u pr :, .( ru(ul r l l o t l r r r o l l i L r . - l ul l u l J l u l ) u H - l V
'lnqJs.r
lir,ilrrnlJI\-llIIrru urt)111(| ilf :lnll) ,,tttt1D:a'ttrt.iiittD.tr)-,\'uD.to)lu\Dut.I)J
.o)u,)Ll-.Irtt,)q ntll,)q It)lD:l ')?:.lt) t)\tul)1;;U !,r: ;t).\l )ut t.!tl) DlnLl DpD lL!D\
ntlp tntlpl,tlltt,tttttllq)l tlpllV .,t)1,).!)tLt tltltl.tl tru:lrptl,t:lttttlbttutolttt,tutupYt
lDltt tlt)ll\" tlt\ tlt\,)\'.. :Iu u) lDtltllt!.itlq)lt) t)uttl ht!t)lt!mltp ;'t!Di '\,Ut).to-l,t!t).to
DID(l):lIDlDtDlu,ittt :1Dnlnl 1D1ttttrl,/, .. SV rln! tql'N qr:stl rrr:iU:rpurlIl:1,rcq
i t r . i r t r L r t . t t - ; rtrlql r l i l . 1 , \ \ q t l i r l l \ : r u r L l r r p l i u r l n l . n c [ 1 r : d u p u l du r l ) r l i ] r r u n q
: - y ' u r r n O 1 y r r i : ; - L r anpu r r L u n l r t l i u , r t t r L U l ' )u r l ) I ) - 1 ) rt t r ] ' l r r l t) l r t t rr l l ] l u s l r L r r
;iur1rra1 .rlqll ;-rmlur-'ci llr;rrs rrl'lr nr.)rqurJur llllil lrrulr\.. :lll)lr pll lp il)lrf
benrr bcnal terjlcli. AdapLrnlans tcrktllt adalah ltpa 1'ang pcrnlh didenglr-
o l c h s e s e o n r n gl c n t u n g u c l l ) i i n A I - l ' - a z a l iv l n - q d i t u j u k a n k c p a d aN a t r i S A W :
' ' s e s u n g - u u l r n vi sat c r i k un r e l l h i r k l n s c o n t n ga n a ky a n g h i t a r l u ' l t t n ak u l i t n v a " ,
.ltl6 I'lamulNluwaqi'in
Lqn "'u;rlax n{ng
JrqrJr,'rela:- 8ur:o.r:^as urtrnqi:d unlrrri;uau qrlltirrurlil)V.. :uLlrtBlrp rtllf
iueueurel ueiuapulp ulllcclurluoru 3ur,i usnpuadc,rudt1r;pprdnprquc1,n:rq
nle 3uu.,(8ur:o ulp r,(uucuerur:1r,{e:r:adrp lndep:ru:q :rucq iuei urur.nru
3urroesqulnptqnunqn1r;iuci iur:o ueqcpnu-qrpnuteIpLU.u,{urnqr:la;-urLrr
3ur,;uaur nruel e{r[., :ur)oc]rp lcdrp ...r1.. :qu,\ufrpr)r[ ..(.n.]lrqnn] un;uJi)
elsnpJeq qslalnriBrge:aqqrT:d ut1u,{:-nttlrIrl?ltlprrrr':lTrcirur:1 nTr ;-u1.,{ elrl'
u l - ' p' n l p ' q n l l u t u u J ) r ll), : ( l t : l I r L u u c l t . ri \ n r u . r .ul r : l l r l ,r-{"1u u l r . i u n q r r r .nr1s t .
3uu,{elrf e,nqr';q tnLplaiurrun1rl1 qr1ecly..:pILl;1rprur 1tqu31e1c;-uaru iuti
e1r1 rpel:a1lrqxlsnLr;uB{ ucdtliun rlfllirr - ql]uunS-syundnru uprnO-lV
ruelepBpB3ue,ilrcq e,{uuurpcqlad1u1u:qrtitql:q uriiu:p - rur IrH ...J.,$S
qEJIvUe{Ululeur c.,(urnqrtaiuau ltdep l-uui uncltiuu,tites rprr} Ultq...uullrtu)rp
e3nf'.,1e,{uurucSc uc1r,{unquro,ruaur ;ln:,i iur.rors:rsliulrqnrl nqrTllrrplt ltIV..
:uc{r?lll{rpelrf r.trqnurJq)intunclurLurp\upr} r,(uuntl;-uu,{;ulpas ttlqnr]req
Intun c{arau ucp uelicqc:^clururaruueiu:p dnln:r qclcdn rIPrlt'ur.ln-inlJI
uc3uap(rul;1s1).rluaq 3ut( urueit rlur;;-;-u:ur qrllt 8ut,\ rIJlJLrrLlrlrrl)ir lnqe:^-rtl
SuurosruafSursrur3ursc11',.trqltuueq1n1unr,{urlLrruraru tlllprt nIl rlrur
'r,{unquras-r,{unquas elcJJstnqa:^la1 rLrnt;r )nlJrrrJLurlcqrual ;-uI].toesas tlrl'
u B p ' p , { u l c q nrpr xl u J U e uur u l r l t l l ?u I P t t l. ] l ] q n r u J q I r n l r f u c p ' l t q r r u l r t q1 n 1 u n
e,{ucluruetuuu{Dn{8 B)Dru'rsrtfnl,\ nrlll rpnql1 r:LLrr:;-c nu1nrul.rsl11r:rulic
{nletrlatucr rA\qrquelllduru:ut uiuulrl,ur;qasur utp rrrulslrLulil lnlaLuaru
g u a q r e qS u u i r d r r s 3 u l . r t g . . : i u c . r o l s : su e d r l i u n r l . r l d c sc ; - r r 1
..tul1nq
ucd?totan I l e s u e S u e pu t l u r c l J u t n , i 5 1r : q r u t qr u r n l n q i u a u rq u l l u l ) r lq s l l V
uucrp{'leqnsueqInlun n,{urlururJruur)u nt{llc)ltLlr.rlltl:-nulrccplta)tuelrp
ucllrqrlrp )eprl ul iulpcs urc1s1 lrul;-t lnlaurtru rluaqt:q;-ur:.{ lfes i:dlrs r;t-uq
undlpv ]eqnulJq 1n1untiuelurur:ur ul)lt llupr]n1r:ucpl,{uqnurrqLuJul uu)tl
nyee,{err^ru 'urJsl urppca)iLul?i1lp url.llrlultl)lr ;'rn1t:surllsl uLLrl;-r: 1n1rru:LLr
rlueqlaq3ue,{undtdtrg., :c1r:1::qiuuo:sas lIrtJ) qotuoJrlunqasr.rul)luqrlrp
ll:duprurIEH slrpe]l Iy uepur.rnO-lVrlJIourlpnslr:iLrrpiul,i uriuJp l_.1)Jqrrq
r d r 1 au1c l c B A u u r n; u l e , ru l s t l l u n d n u utre n l i r r r : , rl r l l r pI r l l r pu t : 1 r 1 rnr r t i u : u r
elaraul undnrlt6 rn'lIrlunquJs tlalau ;-rrr:i rdr: uti-u;tp lp:qtaq rlst:d
ue1n1u1rp ledulnr ;-ul{ rcit:r':,nqrqursrll nlnnsullclul;-unirrrLuqrlat ltduteu
3uu,{ue:enqraduciuap llpJqr:q rurn;nq;-u:rrrr iuti rlrl:LLr ll.rrtuur(l
'e,{uepult-epurl lr:uaq rlulq;-unur;ur
ltdurru iur.t ntls lllll)l uri;LlJl)
e,{urunrlnqiuauriucq 16yg rqeNr)ltru ntruur.rll qa111 unrl;-uli \rrlrl lnluJq
urrua8uaddnlc:rueurqrstur r,(utrqll urclll;-un r;pr;d1r:qllaLu clrl rrr:r1rLu:rp
u n t u e u ' ( L r r qr y ; c l ) c i q 1 c 1 c;1- u n s i u r lr d l t a t n l l s l l J l l u u l n q ; ' u c i r r t i r n s a s
ueluriuriuarulnqasrallltI ur{dc:n;-u.tuiul.{ r,uqlq rn:rpa;-uld;-unpLrr-.;'Lr:rrr
(r1e1as eures)ynunq-ytueclelit n iulprs ',.m:rrn{ qc1:1nrue1..t.{uurdcl;-Lrn
u e i u a p c , ( u r : a 1 surl l l r c l a J u e u q c l J t c r n l r l t r s . , r : i r l ) l l r 1 L l l r l u l Jr u . r r r n l
qsletntuu),, :r,{uualsrue{rcraouJru 0Irte) qruelnu slrpuqul)1:iliucpuaur ;-uri
c{arau ledepuediuept< lit:pnb uilul't)inqurnluilJl uriutp lnqas::r1 r:.ruyad
up{sntnruJuunlaq undrqlg ucp'rprftr1utnlaqJru:q-ruuJquu1:r1uo1 er iuu,{
(1'anurlrnpak olehnraLa) saja''.Jikadikatakan:"Apa yan-cnlnrpaktlari kedua
a s p c k( i m a nd l n k u f u r )t e r s c b utte t a p l a h 1 ' a n gd i h u k u r nri d a l a hs a t u c, l a nj i k a
aku menghukurrikeduanyamaka argurncnyang rku sebLrtkan adalahallsan
y a n gm u s t a h itlc r b u k t id, i r n a n tor r a n g - o r a r r) ng u n u f i kc l is a r tR a s u l u l l aS hAW
rnasihhidup tidak menarrpakkanciiri hahua nrelekaadalahpen{lanutagama
Y a h u r : l i a, t a u a g a n r aN a s r a n i ,a t r u a g a n r r N l u j u s i , a k a n t e t r p i r l r e l e k a
r l c n l e m b u n y i k a na g i r n r ay a n g n t e r c k ap c l u k s c h i n g - usac c i r l rl a l r i rr t t c r c k a
nrenrang bcnar-benar tellihrt heriman.Jika orangvan-gmcngutantkrlpendirpat
i n i b c r t c r ) t r n g rdne n g a nA s S u n n a hn. r a k ah e n d a k n viaa d a p a tn r c n g u t a r a k a l
scsuatuvrn-slebih baik vartgdapaldilkui kcbcratlaann)a. niimunoran-q)/iln!l
nlcD-gularitkan pendallaltersebuttctltp bcrtcnlirn-gan dcngan As-Sunnahclan
a r g u m e n n ytai d a kL l l p a td i a k u io l c hv a r r gl a i n .D e n g a nc l e n r i k i asnc l k a n - r k r n
ia rnclihatbahrvaorang-olangYahudichn NasraniadaLrhmcrekavun-qhurya
r n e n d a r a n g ei l e j ar e l c j a .A p a k a hk a r n up c r n a hr r e r n p e r h a t i k -ajni k ar r t c r c k l
ber-acla clalanrsuiitunegaraI'angtidak adabangunlngelejn.rnungkinnrereka
t e t a p c n g e r j a k ai n
m b a d a hd i r u m a h n v sa e h i n g g iab a d a hv a n gn r e r c k al l k u k a n
t c t a pt c r s c n r b u ndy a i nt i c i a kd i k e t a h uoi l e ho l a n gl a i nI D i k a t a k a n":A k u t i d a k
pcrnahnrernbavangkan bl-rairnarltrnurgkinketcntuanhukunrAllah tlltnIlltsttl-
Nyl dalarl klsus orang-orlng vlng Dreliln istcrinla dapiil D)cn-cgugurkan
k e t c n t u ahnu k u r ny a n gc l i d u k u nogl e hb u k t in v a t ad. i r n a n ah u k u mi n i d i a n g g r l ;
lcbih kuatdibandingrvasilah(perantara) ,r"ang digunakan.Jikl bukti-buktil ung
l c b i h k u a td a p a tn l c n g - s u g u r k d aan l i l - c l a l yi ll n g a d l . r r a k ad a l i l y a n gl c n r a h
akrn dapatnlenggugurkan yangdi.jadikan pcrantara. Dcmikianhalnyaketentuan
h u k u n s i n d i r a nu n t u k 4 c r 1 - r z(/n r e n u d u hb e r z i n a j)u g i r d a p a l d i g u - r : u r k a n .
Seba-sia onr u n sa d a y a n gb e r p e n d a p aJt :i k a a d a d u a o r l nvga n gs a l i n gr r r n c ; r e i .
.'Aku
m l k a h e n t l a k n ysaa l a hs c o n r n -dgi a u t r r ak c d u a n t ah c r k a t a : bukanlah
pezina.bcgitujugaibukubukanseorangpezina,nrakasaiititudapatdiputu
H a l i t u c i a p r tt c r j a i l ik a r e n aj i k a d i k a t a k a ns a a ts a i i n gr n e n c a c in. r a k ay l n g
daprt digunakansebagaialasanbahua orangvang mengatakanterscbutpada
h a k e k a t n ybae r t u j u a n r e n u d u ho l a n g l a i n d a n i b u n y ab e l z i n a .J i k l u c a p a n
lelsebut{lilontarkanbukansartpcrtengkaran (salin!:nrencaci.i. nrakl ticlakakan
d a p a td i t e n t u k ahnu k u m n y aJ. i k ad i k a t a k a n :A k u t i d a kh c l m r k s u cni e n u d u h
berzina. makaRasulullahSAW tclahurenggugurkln kctentulnbukumsindiran
d a l a r l lh a d i t sr \ l F a z a r is a r t i s t c r i n y am c l a h i r k a ns c o l a n ga n a kv i r n gh r l a m
kulitnla.Jikaseseorang berkillir: Sesungguhnva [Jrna|binKhattaburcrnislhkan
'Bcliau
k e t e n t u a nh u k u m a ns i n c l i r a rdr a l a n k a s u st e r s e b u l. D i k a t a k a n :
kcnutlianber.nrusyal rr ahdenganparasahabat. clandi antlrl l'ncrcka rdl sahabat
yang berbcdapendapatdenganbeliau.Parasahrbatlrng trcrbcdapcndapat
d e n g a n n y ln c n g u t a r l k r n b c b e r a p ad t l i l s c b a g api e n g u a ta r g u n r e n t r s i n ) u .
Sedangklnun-ukaprnyang dapa(dibatalkandalarr kasus)'arg silrnu.sepelti
'Kamu sekarangadalahrvanitayang
ungkapansescorilng telhadapisterinva:
k u t a l l kt i - q a. U c a p a nt r l a k i t u n r c r u p a k asnu a l up c r b u a t aunu t u kn r c r v u j u t l k l n
u e I E r { p l l v f , F E J s r u' n l r e , { u r r t u o r { o r u j audr l l n q n ; u a u q P J J Vr \ u n r I J S
'qu:eu upppcalureltp ?r )u[s uped.rirluopat?ur,( r,{rre8-rrnlaq etoS3ueurp
'e,{u1cur-1eur 'c,{uurp 3ue-roasas (ueuoqout-rad) r,op qrnqe:^ unlndnleru
lnlun
lnqasral1u,{uruulep uedclSun,. :elp)laq Jclos eurcln iue.roas qc1e5
( I I :SnUnAl,, t)\at2utJ\utn urLllutp
tloltlsnd 'uoqtnqal uolotaSa(uatultuLtn Dl)l)ut upotttrtu.t,tdt sdas
Dr:\^nuDuttBDquolo4n[a>1 \DID])ri2,iuautt1D11yn,,jtntt:1;ts
nDlDl uDe,,
.*r- j\li,
(f.
494 {'lamulNlurvatli'in
S6f "'B;Ila)I nlng
'srlrq-rJ1
lrir\.lJq nrlr ul]tLLlltllt.lrs.tJrl
iult,i ltltnsJ\^Itlt;-.rsdnIllJUJtU
UlrIc u-'ilrtU'1r.(u-lrllUllrliIsr,'l).raq
ur)dr1a1rpn1rIrn]nll lllrnlUJlJ) tltqlldV lt,iu
- l r | u r l l r P l r d r P - r J l; u r , ( u U r u n L l r l J )u i r ; u J | L U n L Urnn : - r . ) \l t U n \ l l L J r q pt l i ' . \ \
d e l c l r r n u r l u u l l l n q J s r l t t l c l J l n - u r i u r ' \ l t \ n q l J ) L L l r ' . ) r -L-rLl L
' , rl r \ r r l l u l r p n l t : -
rlrJrs r-np pqrlrp rlrcllrir; r[]snsIrlj.r.\i i-unllur:;-uIu rrqJs-rJlTpu.lulunilrlsru
'snsnq) r.rrJa:-r:,iusrLlrqLLrJrLr ur)nq (l/jr1/rl)ul}ltttt:drtrrt::d11r;rttl:s LIll)ueqLLIJLLT
ui:nfnlrrq urrruaqll nrtrllrllriuLllJ) r n r , n r J ) t s il\- u r : 1 r q ' L n : l 1 r i : 1u l ; - L r r p
,, /r,75i-7i.r., n11 rtt:1.rrs.1r:uJLrr ;-Ln:.i nLur;1n r.rr;cl ur;y;-ur:1r.rs ../.rr7)'r-1r.r., rlUqurulplt
scqrqlP qrlJl rur Irq lur: ttrrr:;-rt1..r:- qU.rrLL: iurpas;-ur,i dLR:lout:I r;.iUur,'1nIt:1trU
) i r . l 1 u lrtl r . r q ; - u u , i i u n . r o ' l r r c i r r r r i u r . r o ' r 1 r ; ' ; ' r r c . r o r l . r r r l r s ' t , i r r u r : . n : 1 t r : s . r 1
3uu1rr1 itn: i iLtu,to-irrr.rouuJ)luru.rJrlrrrlllP lslr:rlr;:r1ittt:,i ;-ul.ro-;-truitqr:1u11:
I U ru 1 ' ) l r s r l r ' l d i :ul lrasl rl r l r : t 1 r r r ;l ,r cnlr l l r l . ) ) ) n s r l l r . r J l ; - L r r ;: -, u
{ r ; l ou u q r : i u n u l r : i u
r;-csrucllp unclnrrLrr:,(rrzpl.1r:1 ri.rs Lrnllp lrr:11rLrnLurr)-rlJJstnqJs.r.rlrrrcllliun
I L u u q r t l r J t uL l r ] l r I r l r l r l u u q r t | ] \ \ . ] ) u I l I r l \ r ' L r L L | : l r l rr i u t u r \ n L I u l r n ] u J l J I
ullluJqruiur q[]lJ1.t.,,11S qlrll\' ucrs1r;drl111qr;lrsrrrrrni-rr.rprrulr(rJl.lJtl
c , { u u r n l a q l su r s i ; r I r r l r u : rucrl r r l I l )r n r ) r r q J s r pq l l ; r t r :{ u 1 r 1 l PL r r i i : r l r \ L i r l r
'tnqJsrJltun)nLl urll1u.
lJ\ IsllpuulJLU;uri lllllp l]d]r-r.rqrq rrrldrlirrn,irr.rru r|:1,rt
c l t l r ] l nr . r r d L l r d L r n \ - r r q 1 I ] r sr P 0 ( l ( | r P r \ l l r P r t ) r l i l i l l r l . r J d . s r u r n l n q r p) r p r 1
r r r rr r : 1 ri:t;r r ' . i, ' L t r ' r ;, r' . r ' . r Lttr : l r r . r .| |\ rl . : l I l ' l | r ' r l r : l r : 1r.:\;) J [ , r : t l ' \ r : i t t 1 r ' . r t 1 r " 1
n p l l dt ; r r 3 r q u r J at lli l o t i l \ u r i u r [ ) ) i , ' l ) r l r ] . i u . n r u . r L l J \ ; ' Ln rl lru: is r s r r r : 1 d u r n ; - u r u r
t;-;-utt1l:^qt:pt1l]iurtliLrl:r;-.n1r:tr;r-tu1 trrrrh:lrtrrnrlirIur:ql1lsa1ul1;-Ln:11J5
'l],\. t.
P
u u l p l l e q e l I l t p l , ' , { u J r u. r r r r J q. r r L r J qr : , i u n r r qr i ; - u r r 1 : r sr : 1 : r r ; l r trri r r t l n q ; - t r l r r r
rnrlr )ilrpr)qlrllV uIr;ur 'rir1u1 ;-rn,{ l-ur:.ro-;-uu.ro ul;-urJrLrrlutl.r:c1rilcltpy
,6t - "'Ba!tay n{ng
ZAYTYI NIVICVflIAISd
pcrkataar.danorangyangsukaIncrnpermlinkan
orangyangIncmutarbalikkan
kata.
Kzllga:Maknr yangdinanpakkln lclllrh maknadati unskapantcrscbut
y a n g d i d a l a n n y at e r c a k u pk c i n g i r t i t tprc t t t b i c a r tal a n k e i n g i n a no r a n gl a i n
( p e n d c n g a rd)i,m a n i si a t t sl r t m al a i nt i d a ka d a1 ' a n gl c b i hk L r a tS. u l t t rlr r l l d zi t t t
mengandung sebuahmaknayungrrenrangdipL-runtukkln bagi lafaclztcrscbrrt,
dan banyakoran-cyang tnetrakli Ilttkna tersebtll.
'qnunquau 3ur1c:-
lcrureqc,{urnpayllrf ,eNleu {nseu ttdep u.lrlsnuirrucsas
e,{urnp:1undnrlr.,n'!qnunqicl8ue,{futlo tep qnunqurcdiun:oas c'te1ur.n1r
urrJrBIqelO rsopl:q dl;-3unpcrprlcru .unn:nqSuelrurqreuaiuaurr1e,{uta1 uep
'ucresnslruaiu3urIrprl nlDI'l'lsoplrqIBptt 3uc{ Surror{eueLuaru crpclrl
leru-taq
rdu1a1'usoproq dc33ur:rprrp B{uut ,csopl3qIEpn ?ue,{iue:o rruaiuaur
1cp11
r,{uqcucducp'uen.tnq 3uc;eurqqtucutaurlrru-taq3ut:oasast,.{rfucq nlr n,{uleru
?uerp)r?sopiaq dt8;-uerpclp plEru .(ruplsll[LUnriue;aruauriut() rq.rcq.rr1r1
8ue:oasqtlupu n1rqnunqerp 3ut,( 8ue:ocp{u..ra1 uep.rsopr"q{Bprl 3ue,{urrl
s1Sueroqnunqruautrruaq 3ue:oasas c1rIc3nfucr1ruta61 .nyrc,{u1eru
cua:t1
usop:aqdeiSucrputp ullru 'uru.req r,{udtia-uu3uaur urp e:quaurJs,uu)lBIpqrp
8ue.{utuelr:ur uc)Euau erp elrl rdryal.EsoplJqInprt dci8uerp urp rltLu
'1c1cqe,{udt33uc?uauErp
erts}utuas,ur{upleqrp iue,{ ucucleu.ruclr:ularu
3ue:oasas tlrf ueq urlure.reqrp iue,{ uullnqtaclntcnsuDInIelau u,{u}Dtu urp
uun[n1eua.lr1'usopuetcnqradrefeqasuclr:oictr?{lptnqeslalutlBnqladtl)eur
t:09 "'anrlrx nltnfl
NIVJVNflUEd TVIAIV
ruVSITNI NVO HNU IYCVflgS JVIN
tetapharusmelarangnya. Allah telahmengutukorang-orangYahudimenjadi
kerakarenamengahalalkan perbuatan yangdiharamkan Allah (yaitubemelayan
padahan sabtu).Wdaupun perbuatantersebutasalhukumnyadibolehkan,tetapi
merekatetaptidakdapatterhindardari azab-Allah,karenamerekamenjadikan
perbuatantersebuthanyasebagaiperantarauntuk melakukanperbuatanyang
diharamkan-Nya. Demikianjuga orrng-urang1lng mempunyaiperkebunan
dapatmemperolchsiksaan,karenamerekamenahansebahagian buahnyayang
dapat d i . j a d i k a n
s e b a g a p
i c r a n t a r au n t u k m e n o l o n go r a n g - o r a n gm i s k i n .
Demikian juga orang-orangYahudiyang dilaknatkarenamerekamemakan
keuntunganyang dihararnkanAllah, dan merekatetaptidak dapatterhindar
darihukumanmemakanhanariba,walaupunperbuatan tersebut dikemasdalam
bentuk jual beli. Begitu juga Allah telahmelaknatorang-orangYahudiyang
merubahlernakdengancara meleburnyasehinggaberubahmenjadiminyak.
Upaya mereka untuk menghalalkanlemak tersebutdengancara merubah
jenisnya,tidak akanbermanfaatbagi merekadalammerubahkeharamannya.
'(rueJpq8ue.{8uc&q rJeppSlEq
Itquu?uatu €JeJuEAuaplEpJueu
pqure8uaur)rur qrpsetl uelep o{ {nseuuol lepn nlr IBqzleru ,u,{u8urpuequed
rpefuaurr1ue3e3:uq erelueruas'e.{uulu13ur,{ 1ue;ueruledep.ratefuruelr.:p
ry elrqedy e,{uueleruaur le.eju€rxue8urpueqre8cqose3:eq,ruqe1',,ntupnt
c8tnq o1nd uoytuotoq7uaur DlDtu 'wnDI lrJDnsDpoday nlins)s. uujoluaw
uoyutotot1Suaut1n11yoqtt pqopo,l 'o,fuo3toq uDlDLuawunp o(u1onftratu
ntot tto?uap otuunsotsuaw olataut tdo1a1ilDaal uDpaau nlatau opndal
uoytuotoq7uawqopl tlDllv ouDtutp'rpnL1otr Suuo-3uoto jDupput qDpJqo V
n{uqn?Sunsag,,:e,nqequelselofuaru3ue,{e,,(uure1 3ue.{ uup Lur{pH,lV qalo
ue)qrquqsrp3ue,{ pneq nqv qolo u?tllp.{p,trurp8ue,{ seqqy nuql upp slrppq
rrrplsq 'ue{rue:rqrp 8uu,{Sur8epsnse>J cprd ruadasurlnq .ue>Jqaloq..radrp3ue,{
lee;uerulrqueSuaur1n1unuen[n1ueBuape,{ulenfuaru up{qaloqrpEleru'(selal
upunulur) :uruerplsnsel uelpp ruadase,{uurelSuef r8asuulep leprl uep rSas
nlusuepp e,{uluz;ueurlrqueSucruuelqaloqrp3ue.{ntEnsesundepv .(rw^tllar
Jtseqru8eqas)e,{uulr11n1ueqtueJpplpejueru elnd uereq ruelaq nlensas
.BInuesuulnpnpel rtedruauau
tee.3ueru lrque8ueu ueluureqBuaruqellV EIrI
n1rnlensasepedrpef:a1 8ue,{uuquqn:ed ueg .;le: epuaqIntueq tu€lppundneru
tepedepuaqln1uaquslep ntr IDuJaJe1r1e14eq.eleseruesnlr e,(urue;cqun;{nq
e,{u:euaqeg'e,(uuenlntleqrlau zue,rel!ug{n)pJr]{e:aurqelatSuef tesers?ueluat
idVS r{pllnlnse5upsrlrnJeleuElelau leu)pJeu qelal qpllV ueq urel Bue(
epudal uelue:eqrp 8ue,{e,{u:rqrqz rBesr:ep lnqas:a1{eurol qeqnraruup8uep
ess^p{aJaure(cdn:aq EIeJau uErpntuax.uplrueleqrp3ue,{Bue:eqednlaq
3ue,{ e.{u:rqeqzr3as r:ep teegueurllque8uau ups^a{lellzpll lp8s e,fucilcrl
uep tppJur?tx lrquuSuaurelalou ntr qelalas urel 3uu,(sruefrpuluarulnqas:a1
qclo8uau urp e,{u:nqalaun1e1 ,e,{u-rrqrqzuleyupur1e1e,{urp
1eua1 lepr1Bue,{
e.{u1e,eyr.rsuJ e.nc ur8uap e,(ugesersuatu e1a:au npy .ularau epcdol
llqrus3uaur
leual ue)ruereq8uernqellv elne) rpnqu 8ue:o-3ueroe,rqzq pruqv urerul
qelo uellereKsrrp3ue,{uueureSrqasuBlrpee{rsrS,,:r:te{JaqrurE)n;nD
'e,(uuureurlueBrpuep1n1uaqqEqruaqeua:pl qEqruaq
Psrqleprl nlr uln{nq e,{u:euaqa5ue\uBl?qrp 8ue,{nlensesue11u1zq8uaur
>1n1un ereluu:adle8eqasuelrpr[rp 3uc,{uc1n1e1rp 8ur,{ lesrrsdcnase,{u1e1eq
Suetueluelsulafrp ul?IBrur qelcserurueJec,,:u1e1:eq,{qeqleqy-1y
506 I'lamul\'luwaqi'rn
lOs - "'Bsllay n)lnfl
508 -- I'lamulMunaqi'in
60s - "'8bpa)I nYn{
HVAIUIHVT
ISIS VOVdgX ONVCfldUgfl
gd
9NVA ONYUO NVYHIVdIAINU
Ahmacldan Abu Daudl.Di dllam kil1lbt/lr.t/r.r/rr(ltl A/trr.l./terdapatsebuah
sarnpaikepadaRasuJullah
heditslrrulir' (-vangsrtniidnvabersarltbung SAW)
yang menjellskarr "Seb(lRia duri Lttnulkurtkttttuda oru11g\'(ulg tntlttitltttll
khamr,t'rrrt,q tlibari ntnn dutgtttt ttttttttt vtutg buktttt ltatnltl\'Q" Dan dalam
s eb u a h h a d i t sr l n g d i l i r v a l ' a t l l c l . tU b r t l a h i b n S h a m i t hd a r i N a b i S A W :
"sebttgittttdari wru ku ttktuttttltt otulg tuttg nantirtutttkhanrr-r'targrllhcrl
'.
nonttttltttgan ntu atl\'u Di dalarnkitab Strrtarilbnu Maialt tcrdaPatsebuah
haditsirrarlir'yangdiriu'avatkarr dari Abi Unlntrth yang rrenjelaskan:"rlknn
utlu gctlongrrtttluri wnalku tang tirluk rtktut trttntbiurkotl ttlttluttt dQtl \itttlg
ber!alu btgitu sttjtt.sehin,qga nercka ntentitrurnkhlmrlratg rliDcli nrtnn ltukrat
tlurgttn trttttttttLtng sebetturntrt'. Guru kanli lrcr-kltta:"Adli hadits lain yang
m a k n a n l ' as a m ad e n g l r th r d i t s t c r s e b u t l i l t r s . y a i t L th l t d i t sI a r r gd i r i r v a y a t k a n
drri IbnLrAbbas: "|\kun l tu g ludtt rttttttrtsiu\ttLtlutttu.\(,ditttttttttpttda vaktu
itrt lt.erckatu:nglrululkun littt.t l.rrktru tlcttgun littttt pt'rkaru' vtitu: nttreka
ntcnghttltLlkunkhatttr rlctt.grlrl1tut11d .\'u:1,q dibarikut kcpulurtt'r: (huktttt ttturttt
\ang sebot(lrttvu1,nnghululkutt strttltdcttgtur 11 tttll ludidll. tnertghulalkun
dcttgttttttttntu rtikalt
1:tcntutttthtnttlangrutnuntt ittlitttiduti, ntcnglrululkun:itut
tlun men ghalLtlktmrilru tlt'ngtut rtturttt.juulbeli" . Dln hri ini benar-benlr sudlh
t e { a d i , d i m a n n o r l n g r t t e n - u h a l l l k a tl il b a d e n g a n s c b u t a nj u a l b e l i , s e p e r t i
mensiasati(rrlcr!-ka)'asa)riba drrlanr bentuk jual beli. tctapi hakikatnya tetap
riba. PcrlLrdikctahui hah$ a riba itu tliharamkankarenahlkiklt d:in mafsadatn)a
bukan karena bctttuk dlti nanlrtt}a. Nlakl kctahuilah. bahwasanyaorlng yltlg
r n c n s i l s a t ir i b i l t e f s c b u tt e n t u t i d l k a k a n l l l c n ) ' c b t l t n y ad e n g a ns c b u t a nf i b a ,
tetapi dia rkitD mcnYcbuln)ii denganscbutani Llalbeli' padahalsebutanitu tidak
r n c n g e l u a r k a n n l ' ad a l i h a k i k a t I i b a . A d a p u n y a n g d i m a k s L t dd e n g a n
r.ncnghltJalkln t/iartlr tlctlgannatlla (sebultll) lain. scpertiorang yang tnensirtslti
rninurllrn ;'an-untetllbukkan tlcngltll cara nrcnganlbil minumln keras yang
bukan berasaldari pcrasanang-qur.seral'adia berkata: Aku tidak rnenyebutnya
tl(rrr, tctapi aku Inenl cbutnyartrzl.ril:(rlrinuttlrtnkerasyang dibuut dari pcrasirn
k u l m r ) . D c n i k i l n j t r g l h a l n y a d e n g l n s i a s l t ( r e k l y a s a )y a n g d i l a k u k a n o l e l i
segolonganpcnrabukyanl nlcttcltnlpurkhailtrir dcngan minumannya yang lain,
scraya rrlefekil berkltr: "Karni telah mcngeluarkJ.n khunr-tya scperti karni
mcngeluarkan lir yang dicanipur dengan benda yang lain duli jcnis:rir
mutlaknya". l)an sepertisiasatylrl-[ dilakukan scseorangyang nrcrubahkia'trir
menjadi .?qiil (ntinuman k!-ras yang sudah men-tentll)' seraya dia berkata:
"|ni 'uqiitl bukan llarrlr'. Dcn-qanderrikian dapat disirnpLllkanbahwa hukum
pen-ehar'lmanitu rnclekatpada hakiliat dan nlilt.sadatnyab'-rkanpadr nanla dan
bentukn)'ii. Pcrmusuhan.kcbcncian, bcrpaling dari rnengingatAllah' dan tidak
m a u m c n d i r i k a n s h a l a t , t i d a k a k a n h i l a n g c i e n g a nn r c n - t - u a n tni a m a d a n
merubahnya. Hal ini te{adi karena kctidakpahaman dan ketidakmengertiln
tentang Allah dan Rasul Nva'l Adapun siasat(r'ckayasa)1'lng dilakukln untuk
daiam pcmhahasansebelumnya,
hacliahsudahdijelrrr;k:rn
Inensiatisulp mcn;a<Ji
IVNg.JVNBIO
ONYA VHIYN.VHIVNHVfl IAIEANSNI
YNINN NVCNVUSIgX
OJ,YNSNIVXNNUNNSIAI
YVOru JA\S HYT'IV
y i t n g c e r d i k d r n p a n d i t il A p r m i l n l i l r t r n e n y c b u t p l r u h l i l r s a l L l \ ' a n g
kha;-alannyaclilngcap llsrcldan irrlsional dcngan sebutan[calila (kcnviltit:lr])l
S u d r h s e p a n t a s n vn a r e r e k av a n g t e l r h d i s e b u t k a nc l i a t r s m e 0 t b r c af i r r n a nA i
'Ittr
lah SW I: titluk lain hotttttltlt n(rtnu-nanlu vtnq ktttnurlatt btlttk,bupuk
kutttrttttttgtttltt-udrtktutttttt: A[[ttlt titlttk tttcnttntnkun.sttutuk(tL,rLut:<Lulluu]1luk
( n e n v e r nb u l t n v t) l Q S . A n - n a z r r r 2: 3 1 .
PerkataanOrang yangDipaksa
Dapat klrni katakan bahwa: Tcrkadang ortn-g )ang dipaksa itu
menguclpkan pefkiltaanyang menuntut adanvakonsck\\'cnsihLlkunt.dtn lctlpi
d i a t i d a k d i k c n a i h u k u n t a nk a r e n as e b c n a m v ad i a r i d a k m e n l h e l d a k i t u j u a n
dari apa lang dikat:Lktnn),a,tctapi hal itu dia lakukan scnllta rtltr hanYiiLlnluk
n r c n o l a kb l h a v a - v - a nagk a n m e n i m p a d i I i n t , a . ' l c r t o l a k n Y ihi u k u l l t a r )t c r \ c b u t
k a l e n l t i d a k a d a n l , l u n s u r k e s e n - * l j a l nd l n k c i n g i n a n u n t L l kr n L - n g u c a p k a n
pcrkataan terscbut". Dengan dcrnikian. maka ucapln tcrsebut tidiLk rrcnuntut
a d a n y i i h u k u n r a n .k l l e n a h l l i t u C i l a k u k a ns c m a t i t - n l r l au n t u k n r e r r g h i t r d a r i
a k i b l t y a n s l k a n t e t j a d i .S c a n d a i n y a
c l i ad i p : r k s au n t u k m e n b u n u h .n r c n q l r u b i l
balrng. membuut kcrusakln, dln rncmirkankotoran. naka tidtk rtrun-qkindja
b e l k t t a : " S c s L r n g g u l r n y ap e n t b u n u h a n , p e n c u r i a n . n t c r u L r u u tl i c r u s a k l l ,
menrktn koloran itu adalahfirsid dan bathil". Dcmikian .jura halnyajika
scscorangdiprksa mlkan, ninunr atau ntabuk. maka tidak ntunlkin cliatrer.kata:
"Sesung-tuJrnvallcrbuatan itu adalah lasid". Berbeda ilcngan scscorurrl
-varrg
rnelakukan sumpah, nadzaq thalaq, atau ntclakukan akad ylng rnr-nrlrLur)li
konsekrvensith:rkurr, Demikian juga halnva dcngan oriins yrlls nrcnjallnkan
'I
l t : 1 . ) .. r : 1 . \ 1f t : , i 1 t r t: t. 1 t l t , \ r : t { | r : i - r : q . 1 . \
c , i u l q u r , ' 1 n 1 t ; 1 t p ; - u cn, \l l n s : : ^ u r i i u " r p r s l l d l o l r u a r c l u r l n l l g t p ; - u l , i I u r : t r : t s
cllllur unl,'pJqrid Jrqrprd r:--\jrdrp ;rm i ;-ur::o r,'pcde1ucln:1P1laqrp ;-rn:,i n-r:rd-rs
't;s1|dtp ;-ttui ;-uc.ttt tlladas elll
tUn\nq uutluata)j rlnpu:q;-ucLtt lltll l:i;-utt1:r:
rprdal nlr lesl?rsrJq;-tn.to liutnsl,uqrq
urp rru1r:chrntuaLU nrqulJIIp nlrJd
ur)Li r.ItlrIrP
iur,{ nlrns:rsu::1JtrlrqiLr:urur:;-rrrqLrrrurd rrr:;-rrrp urnlnq ur\lr-'trqru.u tir:-rr:^.r:rg
;'ut,( 3ur;.roucyl-urp;rs'r,iur.rrpttt:yturttnl:l,iurLtt u c;'ttlqttttlrcd uliuap utnlnq
ur) lct{rqurJrrrrs)lrd rp iur;,( i uu-tg lllaJIIl rrqJ\.rJl urtrn q tlcl riiutqc.- ur1tttttl:1
unllrqe,(urtu urp LlrJcuiqirrlIiullt:tq;-u:rttttr:nlnlt:rq lrsrts.rrq iuni iurlo qr1,r
ur1nry1rp;-ur.i Ln;llnq.rrcl ur1;-urp:s '.rua1o1tp lrdep 1nqrs.ta1 urlunqradeiiSurqa.^
'c,(uurp lclrrntnttr ttc:11l-rrr;i r:,ir;qlq ulpLrrq;-Lraru lttru-{llttuJs lnqJsJJl
Inlun
uutrnq,rrclurlnlnlarrr e\-Iudrf ;rrr'( ;ur rri r,t11nc1 riunltpal n.n:tunlp urcp:qrrcl
rclrl:l urlc ntrriLrurlr:nq.i:d qllo t1t:pultlaltp iur,( unlnq utllas l,{Lturt:1 ;-ttt:,(
tt:;-t:,.io:-
t: itllrtl u f nll' nrl.l\-r.rl
Llr--tr-'r!l
rJtl lltlallll 'lllI
runlnq cpr:cl:1r.rrtur.l.tl ) llf I
riuurih:rn qalo pnslcttttp l-ur.,{lu lrLLl r)rpLrJq.-ttrLtr 1r:pttttlt t:,ittttr:chrrn tttr;-uap
u e p ' e F u u l 1 n 1 r l r p ; - u l l ,ui t l l n q . r a ctlr q t l r p n s l r L u r p ; - u r . ti u n ) n q t ) r : I L t r t l ; l t t r t r t
I u p r l r ? u c s - u u r r sl , ( u l n p r l t l u r ] t t n pu l ) l r u l l s J ) I ) r l r u I J t u n 1 t p r s l t s : a t 1i u r r , i
3rrc.roue;-urp usllcftp ;-ur:,{iuelo n.tt;}urttndnt:1c.,11 uclcqc(11 trrputtl;-uatu
1n1un r . r r l u r r a c l t c i r q r : ^ u r l n 1 r : 1 r r l ) t U I lr:q r : ; - i t t t t l . r r t : , i t t t t t Pt l c l u t t u a u t
uery;-uri ur,'urrlr,'qzJrlIrl{)uour Lrrnl-nuaqnl l:-)cdrp;-ur,i;-ttr,to uurlrlrad
'.nlnq) uclnqJs ut:;-urpqr:dtunsur.rl;-;-un1:,cl lttql,iLlrtlr LIIrPurrqrl)rLl.trd Ltqnq:s
uu;-uf,p( u rrq lclcqttp irtr,i u,rurtllst LrcaLtlp t:rurl.tltl ttut:nsu.nrlutrI Irt\ I ILtrl:ns
uliunqnq liuurlqaloclrp r;.urlrn:.ntl tt;;-rqrs n,{ut:qur1n1r;1rp;-uli uuqt:1ttt,t:td1
'uttr1
i4ryat lnqa,(ueurtlcq 1t:rtluutuqi:- LII;uJp rqu lnqriu:rru utp tra-;-utq:s
3uu,{ urrua;-uctl tuulrp utn)lnq qtlrpr rlltpuaqJ) ctp ;uxl ucnlhl t: iLttr:tt.rqr.,-
' e r ( u r l B s r : r s u t ut r: t p t ; - ; ' u t q a s t ] , L u u r l 1 r ; 1 l c tql J I o
P n s I t ( t t t P ; ' L r r r iu r n l n q
t l c p u e q ; - u r u r l t p r l n l t r t p t ; i u . t u u : r q : \ l l l l f . l t : \ ' l : \ t l A r : { J l t l llllpl q l l \ n L u n d t ll u s t l t s
kesejahteraan dau kekayaan.Sedanskrnperkataan)ang iidak ncnghcndlki
(nrengandung) rnaknadln hakikatnyakedudukannva sepertiperkalllt) orang
yangsedangmengalamikebingun-tan. kesusahan. dan kcrniskinan.Perkttaan
itu dikurlkandenganmaknanya, danseseorang diperkLrat dcngln ke\.riiLhtcrarn
drn hartanya.L)alamnrasalahini terdapatscbuahhadjtsyln-e dlliu,uvatkurr
Abu Hurairahdari Nabi SAW. serala belilu belsabdl; ,\rh tigu lttrkura.
dittuuntt;tctbi!u dikcrjtkanboikseutru sutt.qgttlt:un.q.qult otuu.surttiillvr,quruu,
n r u k ut l i r n u t t r k usnu l t , t t t i t un: i k u h ,t l t u l u kd, u ni . i r T r r.l H a t l i t s i ndi i r i r r l i l a t k l n
olch parapcngarrn-lt kitab 'as,.vrirarr ". dan IntanrAt-'l'Lrlnrutlzi lncngult-sil.1p
hasanhldits tersebut. Dalambcberapa hadilshasan1,anunursalr anghelsunrbcr
d a r i t r ' a b iS A W . s e r ; r y ab c l i l u b e r s a b d a : l l u n r r tq . isu l t t t t t u t y t n c l u k u k u r t
pcrnikuhtu\ thalak.dun ntenrcrtlek*oulrydtA suutbilltaryuruu.r]tukul)(,tl)ldun
tersebuttliunggultsalr". Umarjbn A1-Khattlbr.a.berkrtl: Adr crnl)ltpcrkitra
y a n g d i n v a t a k a ns a h . l p a b i l a k a u r u r n e n i l a t r k a n n ) a)., l i 1 L t t: l l u l a k .
rnemerdekakan budak, nikah dan nadzar". Ali KurrunullultLrl rrflralrtelah
b e r k a t a":A d a t i g a p e r k a r ay a n gt i d r k b o l e hd i p a k a ib c r g u r a ul.a i t u : t h a l a k .
'.
mernerdekakan bLrdak, dannikah Abu Darda'tel.lhbcrkilta: Ada tigapclkala
vangapabiladilakukandenganbcrgLrrau. u.raka diantgapscllcrribrrsung-luh
s u n g g u hy, a j t u :t h a l a k m . e m c r d e k a k abnu d a k .d a n n i k a h - 'D . ln Iblu l\lls ud
telahberkata:"Nikah itu. baik dilakukansecarasungguhan ilttu bL'fgurau. rneka
'llbar'1'.
hukumnya s a m a " d, a n p e n d a p a t
i n i d i k e n r u k r k aonl e hA b L rH a l . s i n .,\l
522 - I'lamulMu*aqi'in
gz9 - "'Edrlay nlng
'rrrlrcryJq
i u r l u s c . , ( u r n p a lr i i u r q : s t . i u r L r n l l q u r l n t u o L r t l l r i u n , i q r 1 1 1 ru r : 1 3 u c p c s
' q r q e s u r l n t u a L l a t un l l ' ( q n ; - ; - u n :q^n i i u n s r : r r ; r r sr , i u u r l n l r l a r u )
Jf;ll|)nl\
rtAur)lupu:qn-uaulIlprt lnqJSrJt;iur.rounclnnleu l,ip-pqLulq rq1nrq rirq qrllV
rru).luetrpqclJt iuri ucurnlnq ur;iu:p riurunlnq urlrlrrrLnLu rn':11qrllV lyur
'c,{uutl\dcJn;ualu qrJ.t lrp rltqr;dy nc:n;'tcq
ltqulls uglnlrlrp ur).ulu.qrp
IBprl rur ur|Jr?[ras pp)r] urc uu\lr . ull,i:-rlt qllrt iul],i 1rq 1lq t(uLLrr:1nprp
upllnq!rr{uaru:-tr-leq rrp lrllru 'prIr unlnlclJru urllnp qrrlr rsrrprq urlluni;-ueur
tl,{ur;eq un)}rlr^srp a-uu,{ldr,'rs ;-ur.rlg 'c,irrrulllp rp r1:rqlunl rs)lsu],'il
ucllr{xlcru iue,nllp uururrp'prlstur rp ux)in)lllp ul,'\qrunsrp l.,iuur:urrus 1t 1acl
u I r L x n l r r u J , r 0 { q J l O r , i u r l b c u u n l n q r n l u r l u l ) u a u Lr i u u c l p c l : q c 1
I d p l a l ' o , { u u r u li u r : i q r ; p r q r - q c p n q rr c d n . r l i u r u r r , i u r l u r r p r c i n } r q r { r u
l l [ { r e , n q r q u r { l n d u l r s r pt r c h : p ' t n q e s r : tr n i u r : : r ] : r 1 u u p ) l l o l I n r u J g
'utnn.rni rcii-lqasun)nq urqntnqJl
ntrlts-lt (urlllt IuJ.nltl
SV trrrql,rql rqc51 qclo ur-.1chrnrp luqJ\.lJl ulnlllad Lrndul)\t ... ]1ut).utpntrs. t)l
r/ir)rd!", :rPqrslJq nrrlrq cit;t.rs u.(u-ur;-;lLr:lur 1,\\ys lqrr\ rlrru ..ulndrur;ccl
l ' t j u p 1 1 l , ' s: U
. . u l t ; ; u l t d u r ; - t r l p t i r r r . r a l s r l r t l ; i ' t r t - ' t t r . ri i-Lr tt , ( r r r r l n s ; l u u t o . : l s
3ur1ua1urqsr:1el-rp pnllO nqy q.Jo ull) tl,il,n u rp ;-uei .r l-llturslrpclllplnqJSunllup
l n q r s r J l r l r l r s ? r u u l ; L r J p u r l r r J l j - . g r r n n d u r r : r dL n : p l u s r r r : 1 r i ; - u nucrl i u a p
piur.rlsrIr;;unrrrur iur:,{ ;'uu.to.rslrs 'nlr rrrJ.nli
IlllnurJrrr rlllJl V d lltrril l)llru
q:rlg unnun;- u,iu)nlnq )ninqJ\ )nst)ut.lJl llqasrl1 ulclr;..1rlltll'lLu ..i,11))tprl
null n{nqI Iql)itraLu pns)rur.i.rq;-ult qt1lchr..^..:l1r:1.r:'q;-rrr,i;-ur.roasa.- lpr;
rlrqr:dr':rhlat ur:1y ur.rrurq11nluns;-unput;t-uarLr llrutJl l)pqr\.lJqqtuaci 1lpr1
n r r l a q u r p ' n r : n ; - . r : r lrr1q r r r r su , i u u r - - 1 ri:L1lrJ-t-un n t l r q u r . l )' l r L L lp - - )q r l r p u 1 , \ V S
q r l l n l n : ^ c dq a l o u r w u n ; - r P i { I l r , (( l | ( I u ) l p ; ' r q q . q r : 1 1 yl t q L U l - l' trllt l l p | , \ \ q | q
MVs qrrllnlnslrll tlJJo pnslrurp ;-ur:,i Lrndr:py .. r1rl/l' 1r/5 tl lt)llDtltnDltu,)
n,il11lf ,!tori.r1,.:ltpqr\.tJqlu tlJg ..;,qu.lrtru
;-r:t:i r;i.llrl llluaqrrrirrlrulln nlliLn
qll)rdr 'qrlJnlnsrll tt:rqr,11..:qr rrr:lurru1nc1:rsr:rlquy iut].to L ltpnrLrru' ,,.' :lt,tt)l)
)lDpnqlt!D.tot\-tl)qtleu! lt)l)LDtltt!D.rL1n1ndntq,, :qr.ry i1111tlpr:daI ur)inlitrp
iur,{ nr.rni.rlq qnlrl A\Vq lqr! tnqJs.rJtrlulc\^urrr ur;uip LnltLrJ).r.)gqni-;-Llns
qn;-;-unsJJqlr;rrrs nriliq lr)rLu qrll\/ rrrirrlp ruchrplLllrq r1r1a1 ut1;-rn:p:ts
szs - -'P;!tay n)ing
VNUNdWflS
CNITVd ONVA JV.IUVAS
NVNINSJ,SX NYXVdNUflHI
AIVS HYTINTNSYU VA\Vfl(
ONYA HINYNH NYNINSISX
h u k u m n l a 4 a b i l i r a n a k v e n g c l i l a h i l k a ni t u n t i r i p d c n g l n o r l n l v a n g d i l u d u h .
seriryabeliaLlhersribcll: S<'r tlLtit\u tiluk uiu kct,:tttltttndttlrtrttl:itub Allah,
noka bagiku dutt lu qint o utlo \Ltt1t u u rusatt" , tlltrrclallttnhtrl ini. hanla Allrh-
l t h Y a n g l \ ' l a h r M c n c e t a h u i . ) ' a n g c l i n l t k s i r i lo l c h I l a s u l L r l l a hS r \ W c l c n c a n
slbdanya itu atl,tlrrhsclndainy'atitlltk ada kctelaprn Allah bagi kcrlLtrtnla tlengan
c a r a " / i ' r i r r" ( b e r s u n l P a d
h e n - r l r ns L t r t t p l tYhl n g t r c n g a n t l u t t gk u l L t k . r)l l. n i ' . r l \ i t
n r i r i p n v aa n a k v a n g d i l r t h i r k a nc i e n g l r no l t n g r l l t g c l i t L t t l t trhi k l t nm c ' l a h i r k l n
h u k u n v a n g l a i n . s c l l i n h L t k u mI a n i l t e l a h c l i t c t a p k l no l e h \ l l r h S W T . . A k a n
t e t a p i k a r e n al t d l n v a h u k L t n r. \ l l a l t c l c n g l r nc a l a l l ' r a t " . n r a k a h t t k u l n y a n g
ciitctapkanbcrdusarkankerriripan tlttata itnrk lrLng clilahilkrtn tlcngrn orang
)'angdituduh ditn-!lrp butrLl.Scsunlguhnr'r kecittanra tttetttprtkln tlult petunjLtk.
t l i n r l n a s a l a h s a t u n ) ' a d i a n g . r t p l e - b i hk t r a t d r r i v a n s l a i n n y a c l r n u r j i b
r n el a k s l uar k a nn 1 ' l t .D c - n r i k i a n- i L r g aa. l t a t r i l l l c r j l d i l ) c r ' l e r l l i l n ! l nl n t a r l l b u k t i
p c r z i n a h l n d e n g u b u k t i k e n r i r i p l n . l e n t u k i t a l k r n b c r p c g r t n gk c p l d a b l t k t i
p e r z i n a h a nc, l a nk i t a t i d l k r t k r t rbt c t p . t l i n gk c p l c l r ih L r k t ik c r t r i r i p r r nv a n ! t c l i l h
d i t c t l p k a n b ! - r ( | l s k r n r t l s h r l l t oi j n l l t ' . l ) a l a m h l l i n i . r t t l i k l t t t i t n a k t l ls c s t l l l l L l
y a n g m e n b a t a l k a nm l k s L t t l .n i i l t . d a n r / i r l . / / ? { (/ h / ?a l - h r l - " " a n e nrrnvertai)\'ang
tidak ada penentrnlln l .\pltkah iazinr nlcntbatalkalt httkLtnr clenganrTariirrrlt
1,angditentangoleh bukti l ang lcbih krratilarin}il. Scetldaittvl sepelti itu. nlaka
hukuIrritu daplt dibalalkanolch sclurultrTrrlirroh I [)an akan di.ichskln nrL'ni]crlri
d a l i l 1 ' a n - sd i k u t i p t l a r i A l Q u r " a n . A s - S r : n n a h .P e n d a P l tp r t r r ls , r h a b a l t-l a n
pendapat mayoritas ulaml dalarn rllcnfikapi tluritutlt tltrlttuh terscbu( dan
l r r ) F u n c k J l a n ni )l d r l r t t t l t u k t t t t t .
Adapun dlpat ditctapkln htrkttnrnvrlplbill sLl,:illl,:iikctlthuihrthur salrLh
s a t u d a r i k c d u a n v a b c r d u s t a . k r i r e n l th L t k L t r ns ) ' j i t l i t ' p t l na k r n n l e n e t l p k a n
k c t c n t u a nh u k u m v e n g t i d a k n r u n g k i nk c l t r r rd r r r ik e l t : l r f a n h L r k u l nv r n g s u t l t h
cliputuskln. Kelentuan iri bcrllku secltrautlttnr hltgi Pitraterttldtrll.Akan tctltlli
salah srtu diantarl kcduanva mesti bcratla rlalant posisi 1'ungbctlar dan yang
jtu
s a t u l a g i b e r a d l d a l r m p o s i s i I ' a n g s r J a h . ' f e l k a c i a n gh t r k u r r A l l n h
dibcrlakukln kcpadakcdLtltnt':r den-gitnciira Illcnclapkltn kebenliranorang l eng
benar dan membatalkrn kcbatilln orirng vang salah. dln tcrkaciangditetapkltl
d e n g a nc a r l y r n g h i n . a p u b i l l o r l n l I a n g h e n a r i t u t i c l a kI n c r n p u n l ' a b i ukti
) r n : i n cm l e r k ui r l k c h e n l t l r . n r : r .
Adapun hlclits 1'angbelkaitan cicngltnkasusRttkltnlh yiillg lllcllcrralkln
'al'bulltll " (thalak
istrin;-rrdcrtgrn turp:.n tigl) LLinNabi SAW mcnl'urtthnl'a
b c r s u n r p n h .H a l i t u c l i l a k t r k r i no l e h R r l s t t l u l l r h S r \ W s t t p a v : rR u k a n a h
mcnjatuhkan thllilk satu. dan hlrl ini nlr'r'tll)rlkllndlrlil yang pllling kuitt Yring
menunjukkankebenarankaidah tcrscbtrt.Perkara1'nngtlijlttlikan patokantilhrr
akad rdalah ni:it clln ltrjuan pelakLtnl'4.w alaupunhcrtentlngan dcngrn Iahiriyah
lafaclznya.Lrf:tdz ul-lnttah mcngancltrnglengcrtixl'l thalak lang sangitt jclas
sckali dan mcnyebabkln lcrputusn)'a hubungan kekeluarqaan yang cli.lalin
a.uulnrqu.rJl
iur.i rur:rtr iut:,,\ Llntrt.rolt Lnrp lufurtlarl rlrurulrlrrutp uua-uJCIuldr.rrurJtl
p p r d J \ u i r l o l r c l r J qa l u r , iI U I J l r . r u r u r crlp q r l n l u n t J d r p r d c l u n l . r r s r ; 1 . r r p
r , i u r : qS u c i u u ) i l q I l r p i u u . ( 1 t : u r u: r : 1 ] t u ; ' r r . L
l rur ic p r pl r q r \ J J t l n l u n t . d
r-ll]plrrll qlqJt ;ul],i l]lrll,'lr.ll]l.rs ;-ur.Llnfunlacl qirlo a-LIl]tuJtrp lldr;P 1rPr1
;-ur,{lnlunlrcl rca-cqJs lnqJ\ril )uiunlJd (lciiur);-LrJLrr nrllaq urp'urqi:urzracl
r.{urprfrcl uulrtlnquJiu iur:,r lnllnt..rclc,iur;pr urlruur;1rp rrr.r1 1nfun1;d
uulllr)uqurJur l{lrlJtuurlJqrlllrulriuqJq rrr-r. 17ul;-uap;-ur:,r'1nc1r.-la1 lnlunloci
ulrpten\ qrqJidr;iiurrp iiur,i lnluntrclur:iu:rplnqrs.r:llnlillJd urlletrqurJrLr
nrrlaS ulldulr.LrJlj e,(urPcrdnr:q lnlullt.-)dIu\r),i ..lnqJs.rJl lnfunled r.rrplrnl
qrqcllrprt iurpur:drpiur,r.lnfunlrclurruni;-urclur:11u1uqurJur rlulJlA\VS rqrN
rAuqn;n-un5Js llu np LunInqutl:lrq..:urlulr;;-ururl'ur;,ilr:dr;prrccl rrnchpy
l.iuulcirrn ulSuaplprqr:rt1
n1rr,{rrpnslnurut;plcru u.\\rlr)q r,iurpcdJ)irl;)nqilrJ.qulJur qrun)nH cIrlJ}
'lt,\uitpdf;f,n IJtp lcalLLruu ;-ttri nllnsrs u11tt-'..r:p t311 r:iu ut:1snlntuJurleptl A\Vs^
q r l l n l n : - l r lur r C Iq r l l V 1 t : t 1
u r i t t r p n r r l J ql r r l r u r : tql )r : 1 ri 1L r ri u r : s l | t n d JI I{U l u r l
'1nqJ:--r.t
uclrurci.rdLuol;-uerLI wdcp ul,'pnurr.rJlrp lrdlrpr,iuurn)inq rlrprtl Lurllrp
uplplrd rrscp uulrdnlaur rur strprq r)rru 'urrlnuJp Lrrn-uJquIuucrua;uacl
r l e r l e s u J r lq r p l l s ; u r A u i u z p f l q q r : ( r r r q r tl t r : ; - t t l u [ r ; - t t t : ] t t l U J; qu r i
qcuP)ndpn:^{l'luI uelllrlr}ullttlJttl \1?pllA\VStlrllnlnsrl}lrr)uLu'lrllu r'lul0pnsllrtll
uc)nq nlr pclr urrlrp ur:;-urqrurt.rld rpirL;-uci r,(urr:prrr)JS riuluru Llrppnslrrrr
cpcdJ) ;ucFJdJeqr)ueil)In,{uzprlll qr:,irrrqu1 ur;-uapur3ur1ual.rlq unainrlu^\
n l e s ) r l r r q l l p r : c l a 1u l l l n f u n u r r u ; - u u , il , i u u r t h ; l n c u r r i r L r J Lur r ; - u rr i u r q
ncrlaqrue.n) qrue>1rylpcdal tncla'J.rt rpur:l ur:)rlr:LlLu.]iurLu A\VSrlullnlnsl)U
cIBtu'qeIn]rIlsBp slllculrC lsrp{lr)l)I]JJsundnBrrr ra-olorrir}J lr,rl]JJs {rrq)irlrql
zp|lcl r-rcpsulf,fqrq.l llDuDq-lDzPL:.|r1 uurlrc;-urduclrlrt] lliuriolsr PPrdr)
. n [ n :u q e d u r o s crl i u l d l r p r t r u r r : nus r l q r : q : , i u J r u n ] . r J iu r q I I r u l e dr n l e l a L u
denganhukum-Nya yang tclah disl'lLri'ltkln clandisusun-\'\'a vrng dicliisatkan
kepada sebab-scbab.seperti hLtkum I'alg tel:rh ditetapkan bui oratlg pcnulttt'
dengan didatangkannyadua oran-qsaksi. Rasulullrh SA.W dan hlrrhri-hrtttbrt
A l l a h y a n g m u ' r r i n m e y a k i n i b a h r v as i k a p y a n g d i n a m p a k k a no l c h o r l t n g - o r
ang munatlk itu padahakikatnyabenolak belakangantaratLcapalr tncrckaciengrttt
keyakinannya. Hal ini sebagaimanaberlaku dalartt tncttctrpkitn hukunl I'rttt-l
berkaitan dengan dua orang vang rlcllkukltn li rlrt sccarl tclang lcransall.
k e m u d i a n R a s u l u l l a hS A W d a n o r a n g - o r a n gl r t n g h c t i n t a n n t c t t t p c t . h a t i k a n
keadaan si u'anita dan kerliripan antrra unnk r lng dilahilkun rlenuln olarg
y a n g d i t u d u h ( m e l a k u k a np c r z i n a h a n ) .s e b a g a i m a n ab c l i r t t tt e l a h f r c r s a b t l a :
"sesungguht\tt aku tttctttttlu.skutttttu bcttltt.slrkut .tc.!rra?1Il r-al/r( ttku tlcttqur.
maka barang siapu ttutg telah aku putuskort bo irttu .\a.tl1.l1l1 q r(1/1.(lrrrkLtttutl
dengut hak sautlaranwt ntttktt ttku ttkrh ntt'nr.tlrtrtg(tit( .quruttt:t) rrttltrl,tt\,t
satu bagian dnri rrcrakt . Dan Allah SWT tclah ntettrbetilahLtkannrlt vang
m c n u n j u k k a nk e a d a a no r a t t - gv r t n g n r e n l a t n h i l b l g i l r t I a n g t i d a k d i h l l l i L k r t n
b a g i n y a .A d a p u n b e r k e n a a nd e n g a no r a n g l r t n g b c l k r l t a :" \ \ ' r i h r r iR r r s t r l u l l r h .
s e s u n g g u h n y ai s t r i k u t e l a h n t e l a h i r k a ns e o r a n . qa t t l k l a n g b c l k L r l i tl t i t r r n r - .
D a l a m u n g k a p a nt i d a k t c r d a p a ti n d i k a s ir a n g I t t c n L r n j t r k k rttund u h r t rbl e r l r L r a t
zina, baik dalam ungkapanylng -jcIes InatrpLrrtsecara sirtcliran.I c trpi ttrt-ukallan
tersebutmenginfbrmasikan kcnyataln yang acJaclen-uan tuitlllll lrlclrllnta littulL
mengenai statushukunl anak tcrscbut. lpakah ada hubungantlllLlilltltfll \\' lna
k u l i t a n a k y a n g d i l a h i r k a nd e n g a nr r a r n ak u l i t o r l L n gy a r r gr n e n g g r u l ii s t c t i n l ' l t
atau tidak'?Kenrudian tr-abi SAW tttcttrLrerikrnlatlant lt dcrl-lall nlcttciallklttr
hukum yang dianggapJebihmcndckatikepatlakcnl ataltt f itittt kcniit ipan ( antatu
warna kulit anak dcngan \\'arna kulit orltn! \ang nlenrgrLr:li 5tcrin)a).
sebagaimanayang telah dijelaskannva.dcn-lattluj uan supal l dilt I elrrIlcrlL'nlllll
kehadiran anak tersebutdengan lapanl clada.dart tidak tucncritlran;'adcrlgirn
penuh keterpaksaan.Dcngan derrikian. nrnkl drllnr masallh lclscbLttaprtkrh
ada sesuatuyang membatalkan hukumatt tuduhan zinl ynng hrnva didrislrkan
kepadaperkataanseseorlngyang rrenclci nraki orlng lrin. dcnsltr rlc rl:liltakiin:
" A k u i n i b u k a n s e o r a n gp c n z i n a , d a n i b u k u l t u a b t L k a ns e o r l n g p c t r z i t t r L
Perkataantersebuttidak ubahnva scpcrli sebulh sindirrn ylng rncn-r'rkitkln.
dan menyayat hati dibendingkan dengln tuduhrn I'ang disrtntpaikrtnsecatri
las
t e r a n g - t e r a n g a nJ.e l a s n y as i n d i r a n t c r s c b u td j i e l i n g a p c n c l c n g a l c h i h . 1 e
dibandingkandengantuduhan yang disampliklrr sr-carli tetang tctrtnran. :c'iclrL
ungkapan "ini warna dan itu rvlrna". Untar telttll nrcnghukutll orang vllllg
menuduh berbuatzina clengansindiran.dan plra sahabatrICn\ clLrllrI kcpilttlsan
"Scsun!iluhnvii dia telllt
tersebut.Adapun perkataanUnar l,rtngrnc-njelitskan:
b e r m u s y a w a r a hd e n g a n p a r a s a h a b a td l n s c b a g i l n l l l e n c l l t a n g k c i l u t u s a n
tersebut", karena dia menghendaki sestlatu.sebaglirllxna yang diri\\a)atkiln
oleh lmanr Malik dari Abi Ar-Rijal dlri ibunya [Jrnrah binLi '\bdurt ahman
y a n g m e n j e l a s k a nb a h w a a d a d u l o i a n g l a k i - l a k i 1 ' a n gs r l i n g n r c n c r r c ti t r r k i
528 - I'lanruiNluwaqi'in
6ZS - "'BitIlsY nIn{I
turtlJtrJttl )cprl;uri
\t|prt u,iuqn;;unsaS,, :l|drpUJdlsq n'{uI]nPaIurp lcqnc}
llturlrl ur);ullp3s n'iuunPaI lll?plilqnrl e,(urttlIlalIPuEl-lnfunuattl;-uoi(Lruse lB
ur)lnqJ,{urur qrl3l l.LIu(S turltul rurilln rn';urlrl Ill lrdllpuad u?uPaqlJd tpe[]r]
qrl.rl lnqas,lJlunL{rlrsrlulladrnPa-) ldcll iueul uclllcl tllllslltu c; lenlal urlllp
rllr)JrqlrliPrrP undnl]lL:,\\pllllnul itllllo lf;qnsl ritlrLrllallP til'lp ll)iJ'l3u qtllp
B,(rrlllcqrledrJt tnt)qllqJittetur,(uuctunlslJllurl'lll]c,iuJtxuciu Jp ca-;-tlItlJs{Ipulz
,ll.lII lrrinx] ll,iurlttluJllPlrdl)p urllrllllisr;uaul lnqaslel lcdtpuJd qlruuns-sv
rnrp ur,JnO-lv t!|;-uclulttad utp srqJqli)l )llpll cIP tlllliaq uc{)rduul c\Jlaul
;-ur,( nlrrtsrs uniu:rir utriullirri:aq Suli nllnsl.- ul{lcsrPliq rlsnucu cpcde{
runlnq uclcluattrur rclrt:^itttt.ttl11,,:tlrl]llllliuaul;-ue,{ tldcpuad undcpy
'tttc;'tl.tclaut;:aq iur( uculuqlutad utlIllqPIau uP)e
'sillJf
)irpu zpe:lullpcd rplf::1 Buci ucqnqn:aclr{rur 1l];utrsqBpn\ PIuntr]r:LU
rpqucft:r:iiurqas'?u{[ttr r]lcns ulllnitrnuatu lnlun ucllun;-tp tllI zpl''Julnlllns
r.\\qrq rnqclallp lrpid un,rrpurs{nlu3q uEIr"P undnuut .^e1cl'iuc'{uedrl;-un
'lB)lrr.\\'){llpnq ucslqaqtued
ucl-uep lrrq rctlrqz )qcql urp wleql snsrl uellrP
Ilulrttlleilqa"-'(sr:irbl riolcutr tulnul trrtlndcpuad
lrqurnrp;'uu,iutnlnq uu:^nlndJI
urp 'r,rznV-lV ucP qrlttlPtl,\lrllulrln qalo qniat iuu-odrp tut ludepuc4 eutz
urqnpnt ;-ttnpuriucut iuu,i url:tputs urlunlnq uclidtslauaurqlllel zrzY lnpqv
'qlqrl,t5 rqy nuql qllo ein{ ur:1]e,tl.trt.ttp tut uriut:alc; lutz
nuqlrrru.l ut;q
Ln:r-1npn1iunPuuiue[r iue ,{ utl:tputsur]unlnq ue{delaueLU qrlel urlusln ll'\\qcq
ulrl:-rlafu U qn[]l lllttln nqV cutz ulqnpnl iutlput:l'u:ul ;'ul'{ ue:tpulsul'lun{nq
trrlcint:rueruqllat crp r,{uqniiunses lllttlll l.rlp qniy ul?puc,\\loS Ilcp \llrl I
rqv nuql uoP ullrilt?,(e ,\\t.lautqr1a1ftrrnl nql rulz unlnPnl ;'unpur:;-uauriue'(
u).lrpursurumlnq ullcluruaru qr1c1.nut1-1 n.tqt:q r:,{uqtl,ilr:tlp tut1e5rlrlp LIqnZ
r-rrp ul:1w,rc.tucur qule) itttl.lll/{ ut:Ltputsrttr;iu.rpf ull tltqnPIll iunpur;-urut
iuci ur:rpttts ulttrnlnq ut:1cll1ru:ut ruulcp uelnin.r rrieqes ucltptlfrp ledrp
rur.rlrun qilo ptltLtt:t1tiuli urnlnq unsnlndcl t;-:s rch:aqcc1urellq Suctualtp
tlclrd:stp InlLIrllc)ep qlqJl chil-ultp tut uesntndJl ull1l rrutzqnpnuJul
upr:clr'Ir:p
rl:nfnltrq n,iuiruaqas1nqas.tl1 tLJul .tntLlntl)inu lnqeslsl
;-u:l, ' lr,\\Llrql:,iLllLLlrltll:l
uudlln utrlas t;,(unqrut:1tlrdcq rirq 1eir1 ;-uui urnl LturfndLpE t{lsrul rl'\\tlrq
'.trut11qalo
r:iur:prclal ut;lctclrP trIItJ{ tdr1r1 ltqurr;rp;-tttr,iulsnlndal uel-uap
uul-u11u:I,t:qrun:ucd e.rr:tqutadqllo ucll;1uura1rpiur'l ledlpuad rpl]laq 1cpt1
'r1u1(qnlnd uBdPlJP)
lnq;:s;:rtuesnlncl:1u,iultqttttrtPuliu:t61 93 ry'iur;qes e'ru
-InqrlrrJuau rrLurl urrPnur.rl lu.iaP))nqtrluJ ul,'utnlnquriuap liuLunlnql-u;ut
nrliua lr(rcins lucitrpurci:lq lulll) ,.)nq'.rslJlulc{ern utllls rriu)lrdcq ucp
nqr riuq 1tiu1 qrqcl iuu,{ utrtfncitlltt qelurlnB.. :}t:clcprr:d'icqr'iuutll iur'{
:rr'\\quq
lrqrqus rlcd ut1;-utlpc5 . riutrqr ttrp ledrq thLurut lnqisial ;uPlC)..
iue'{ pqeqrs urd uriuap
lrdrpuad.tcq trqequs;iur.to:rs qclcs rryu'c{uuttrl
qul,nr,{snu.tleqqulleq)utqlPtunlnqeslalucluo:^iJdIdull'{ucruutultl6J..tlutz:d
'qrlllv lutec.. :tltuutll Sttt{
rlrur,r Sucloas uulnq nlnqt tt]lPlltllzJaq{llpll n{r
'qrllrlq) urq iuulfl ucqululrauradusnLucprcl
cpucial r:tu rq nl?s qclcs uulltulp
adailnu yangmenjelaskan hal tersebut. karcnaklfir zindik itu sudahdiketahui
bahwakezindikannya itu trdakakanhilangdenganmenyatakan nlcnganut agarna
lslam.dan keislamannyatidak dapatmerubahkezindikannya,karenaadanya
perbedaanyan,cttjam antarake Islarnandengankezindikan.Berbedasekali
dengankafir asli,dimanaapabiladia rnenganutaganraIslanr.makacliadapat
rncrubahkepcrcayaan sebelumnya. Sedangklnkalir zindikakankembalikcpada
k e z i n d i k a n n vwal l a u p u nd i a m e n a n p a k k akne i s J a n r a n n O , " raa. n gk a f i ra s l ii t u
d i c : r crin a k ik l r e n ak e k a il r a n n y ry a n g ( i d r k diiutup-tutud pai nd i s e r n b u n Y i k a n ,
s c h i n g g a p a b i l ad i a m e n g a n uat g a t n al s l a md e n g a np e n u hk e y a k i n a nm , aka
dia akan mencintainya tanpa nerasa takut dibunuh. Sedanckan katlr zindik
j u s t e r us c b a l i k n y ad.i n r a n ad i a s e l a l um c n y e m b u n f i k adna n n l c n u t u ln u t u P i
kekutulannya. sehingga kita tidakdapatmenerkaapayangadadi dalatnhatinya,
jika dia tidakmenyatakannya. dankita hanyadapatnengetahuinyllpabiJadia
rncnyatakannya melaluilisannya.Sedangkan apabrladia berpalingdlri lslant
(kcmballkepadakezindikrnnya).scbcnarnya dia ingin menl'atakannya sccara
terang-terangan, t e t a p i d i a n ) e r a s a
t a k u t d i b u n u h .D a n A l l a h S W T telah
menjelaskan kepadahamba-harnba-Nya bahwaapabilakalil kaiir zindik itLr
meniliki kekuatan.makamerekaakanmenctnpakkankeislantannya, karena
mereka mcnganut agarna lslam den-tan pertimbangan nrenghinclari pcnderitaan
(takutdibunuh).Sehinggadenganmcnyatakanbertaubatdan kami ttteneritttit
taubatnya.maka merekaakanterhindardari pembunuhan. Begitujuga Allah
SWT tclah menjelaskan tcntang sikap orang orang kallr lar Dl (yan-q tnenrertn,ti
umat Islam).dimanaapabilanereka menyatakanbertaubatsebelummereka
rnemilikikekuatandantaubatnyabisaditerirna,nrakamerekamerasaterhindar
darilncamanpembunuhan. sedangkan apabilamerckamernilikikekuatan, nraka
merekaakannrencampakkan taubatyangdilakukannya. Sebenamya peperangan
yang dilakukanoleh kafir zlndrk terhadapIslam meialui lisannyajauh besar
dibandingkan d e n g a np e p e r a n g a yna n g d i l a k u k a np e r a m p o ky a n g h a n y a
menggunakan tangandan senjatanya. Karcnabencanayangditinbulkan oleh
perampok, hanyamenirnpahartadanj iwa.Sedangkan bencana yangditinrbulkan
oleh kallr zindik menimpa hati dan keimanan. Oleh karena itu. alangkah baiknya
untuktidakmenerimataubalnya setelahmerekadikuasai.Berbedasekaliden-giln
k a f i r a s l i . k a r c n am a s a l a h n y a s u d a hd i k e t a h u i d , an dia tidak pernah
mcnyembunyikan kekafirannya. Hendaknya orang-orang rnuslrn ntewaspadai
kafir-kafir zindik, dan hendaknyamen)/atakan pcrmusuhandan peperangan
secaraterbukakepadamereka.karenakafir kalir zinciikitu sangatkonsisten
denganrnisinyayanginginrrenyebarIuaskart kezindikannya. Seantlarnya taubat
merekaitu diterima.berarti kita menberikan keleluasaan kcpadanyauntuk
rDclnegang tcguh kezindikandan kekafirrnnya.'letapiapabilanereka sudah
memiliki kckuatan.rlaka metekasecaratelang teranganakanmencampakkan
keislarnannya dan kemblli kcpadakeyakinansemula.Peilu diketahuibahwa
keishrrannl'adia nyatakandengantujurn mcnsllindariancamanpembunuhan.
IVIUgANgHI
NYO IN'INHVONS'\i CNVA IYUVAS
n r c n g a b r i i k at unj u a ny l n g d i k e - h c n d aoklic h A l l a h ?D a n l i d a k l a hk a i d a hi n i -
yakniblliu'a svlrlt yrns!Jrendahului tidrk bcqlcngaruh kcpldasesuttu- kecuali
lkan mcmbukapelulngdijahnkannyasiasatJ Bahkln ia dapatdiartggap sebagai
sumberdiin pokok sari siasat.dan bagaintana sylriat mcrlbcdakilnantaradut
p c r k a r a1 ' l n g s a m ac i a l l n rs c g a l as c g i n y ah l n y a k a t e n ab e r b e d ad a r i s e g i
ncndahulukrrlalacizdln nrengakhit kann,"- a, paciahal kcciuaakltl tcrscbtrt sarna
d a l i s e g i h a k i k l t , p c n g e r t i i l nd. a n t u j u a n n ) a l B u k a n k a hh a l i n i t e r r n a s r - t k
p c r a n t a r ad a n p e n , v c b aybl n g p l J i l g d e k a t u n t u k n r e n g h i l a n g k adna n
r r r e r r h a t r l k itrunj r r : i n1 ' a n -csl i k e h e n d aokl ie hA l l a hS W T ?D a nb u k a n k akha i d a h
ini terrnrsirkkaitllh ) an-smemuatpelantarayangdlpat nlcnghrntarkan kepada
h a l h e l y a n g d i h e r l m k a n ' lO l c h k a r c n ai t u . m l k a P l l r al l c n g i k u t n ) ' at e l a h
rnenjelaskan tent:lngbataln)'aperantaratersebut.karcnanrerekanlengctahui
blhrvahal itu bertentan-san denlrlntujuanvangclikchcndaki Allah. Allah SWT
rnclarangkcras menrakaipcrantara(fenvebab)yang dlpat rnenghantarkan
k c p a d ah a ) - h a ly a n g d i h a r a n r k a nA. p a b i l a o r a n g ) ' a n - qb c r a k a l m a u
lnenrferhatikan k l i c i a h i i t i . r n a k ai a m e n e m u k l nb a h w a k a i d a h t e r s e b u t
nrenghilangkan suatu)'ar'rg diharamkanitlausesuttuyangdiu'lrjibkandengan
menclatangkan pcngcrtian vang dibutuhkankcdulnya secaranytta. Dcngan
clemikiln.nrakl kehararnann)'a dapatdipcrkuatdari du:r sisi, yaitu: srtu sisi
bahva di dalarnkaidlh tcrsebulterkandungperbuatanyang diharamkandan
mening-rllkan k e r . r ' a j i b l nd.a n p a d as i s i y ' l n g l a i n . b a h r v ak a i d a ht e r s c b u t
menglndungunsurmanipulasitelh:tdaps1-ariat Allah. Padahalclcngansyari'at
t e r s e b uA t l l a h m e n c i n t r id a n n r e n g h c n d a khia n r b a - h a r n bNay a a - q a tri d a k
tcr.jcrumus kcpadahal hll yangdiharamkandandilaran-tN-"-a. Pcrludiketehui
bahrvl antarayang hala]dan ylng haramitu adaperbedaan ylng jelas dalam
sc.uihakikatnyr.dirnanaakal pikiran akandapatmengetahuinl-lsccaralelas
pcrbcdaansrtu samit lainnya.Sedangkatr perbedaandalln scgi bentuknya
clilnggaptjdilk kuat dan tidak bcrpcngaruh. karenapengertiandrn trrjuanitu
dapatdiungkapkanmclalui perkataandtn perbultan.Jika laladz itu bcrbeda
dalanrscgipengungkapan dln penempatannyl baik klrcna diletakkln di awal
l t a L rd i a k h i r .d r n n r a k n ly a n gd i k a n d u n g n l s' aa t u .m a k ah u k u t n n v a dianggap
s l t u . S e d a n g k r sne a n d a i n vl a f a d z n v saa m a t. e t a p n i r e n g a n d u nngt a k n av a n g
berbcda. rnakl hnkumnvaakanberberia (bcrancka ragam).I)ernikian.juga halnl'a
denganamalperbuatan. Orangyang rnerrperhatikan syariatclengan sungguh-
sungguh,makadia akannengetahuikebenaran ini sccarapasti.Adlpun petkara
lirng nrengandun-e tipu nruslihat(siasat)denganmendahulukansvarlt tanpa
a d i l ; . r ysi l) ' a r a ty a n g m c n y e r t a i nay. m a k t g a m b a r a n( b e n t u k )1 1a l a k s a n a
gambaran l,anghalalyangdisv:rriatkan. sedangkan maksuddantujuannya adalah
tujuan y a n g h u r a r n d r n b a t i l . D e n - e a dn e m i k i a n m
, l k l j a n g a n l a ht e rfbkus
rncmperhatikan bentukdan mengabaikan hakikatdan tujuannya,bahkanbila
n c l i h a t b c n t u kd a n m l k n a n y ah a l j n i l e b i h c o n d o n -kt e p a d as e s u a t uy a n g
djharanrl:rn. karcnaadanyakesamlannaksuddanhakikatpatlakeduarya.Jika
'e,{uuE{InIunuJru8uc,{
urJrpee{uB?uBqurrtJed usp'tcqpqcscJBdlBdspuJd'qcuuns-sV'ur.rn0 IV uBp
Irlnurp 8uE,{IIlrp-llpp ucp (qBqa,{uad) urctuEradrdnlnuaturltrprEIrruedueur
u E { s E l a f u a uure { p r u e l e , { u l n l u a q u e s s q p q r u audr p l e C II e t p q d e S S u e l p
e,{uue1ere,{s:ad qrun1as ulrqcdclctrq dcS3uerp n:eqcr rdela1 'c,{un1es qelesqalo
ue{leleqrpntr qeprc{ur)tunul lrpn urq lnlnqtrpuaur 3uc.,(lc.rc,(s uep urnlnl
up{dEISunBuaru uelp X[prl prp p)Err]'(qcqJ,{uJd) rrcluuredrdntnu-dntnuaru
{Bpu 8wF 8ue.rour1?uepag ..qnluiuadueluJquraruucry relra,{uauiur:,(
undnuurrnlnqepuaru 3ue,{qreqntr1erc,{9.. :etc1:aqnrpe.{uas'c,,,uur:n lnt-uunlht
uuldul3uniuaur ueIErrp c)Dur '(q[qe,{uad) EJE]ue]ad rchrlnuclntnuaul iup,i iur
-rO e{uurelBurES nlusuciunqnq:rq ?urlcsrur quprel-qrprc) .urliunsiunlrp
nlr pts{cp{ne{ rpefta18ul;i 1r;.lcris epcdlrdrp.ra1e,{ucq1nqa"-ra1 qnreiuadurp
'qn-reSuad.leq r{uprlnlr rnlnqr}pueur 8ue,{te:efs e.'nqequelseiauerunlnqcprf,t
qeprel IBqBpBdpulr urlrp urldeyiunrp y:pt1r;.{uuenfnl'rnpay r,rrqrlcdrp
)eprte.{uBuBIBqSuad ucpurldrlSunrp )eprl nlr (qeqa,{uad) plttueradroulp,ued
:n1rr,{'qeprulenp r:pcd:1utlrescprp IUI ItH ..- r,{usnralasuep - {JIal Su?i(
leru uep qelDpf,rur 3ue,{urp (qrqo,(uad)e:elurradqnppr}rul,. :ur;ye1e?uaut
ueSuoplolrq uulc r,1[pr] ntr pr{y,, :urluleSuau 3ur:i tudrpuedundepy
'eleruasc,{u:!ntuaq rias ullr--punr--uns:1 r:ua.re1
r--,iur--pr: ut-'1p1eqtp 3ur,{
nlensasepedalueI;unqnqAueuup;uepucl3utpueqtpn.{utr)IIcq ueppns)utr
r8asuulep e,{uenpalprrlur?rp uccr.uesolc,{urpc rua,rel ueluic:cqrp 3ue,{
nlensesue?uepueqBunqnqrp lnlun lplJp qrqJIr,(urulnu urp Intueq leqlleu
699 - "'Edllrx n}lng
VANgYflgANEd
IOVS WNXNH IOVfNUIAI
'NYnfnr IcYfl nxyrugfl
3t{v hrnxrrHNvnJNsrsy
r a k y a td a n b a l a t e n t a r a n y ai t u a d a l a hs e s u a t uy a n g b e r t e n t a n g adne n g a n
k e i n g i n a np e n g u a s at e r s e b u tD . e m i k i a ns e a n c i a i n ysae o r a n gd o k t e r i n g i n
mencegahtimbulnyasuatupenyakit,makadia harusmelarangpasiennyadari
hal-halyangdapatmenimbulkan penyakittersebut. Jikatidak,makapcngobatan
yangtclahdilakukannya. Maka kccudgaanapalagiyan-qpatutditujukankepada
syariatyang scmpumadan beradapada tin-gkathikrnah.kenraslahatan, drn
k e s e m p u r n a asna n g a t i n g g i ?S i a p a p u ny a n g m c n g k a j is u m b c rd a n d a s a r
hukumnya,niscayadia akan mengetahuibahrvaAllah dan Rasul-N1atelah
mengharamkan mcnggunakanpenyebab(perantara)yang membawakepadl
terwujudnyahal-halyang diharamkandan dilarang.Yang dimaksuddcngan
penyebab(pcrantara) dalarnkonteksmasalahyangsedangdibicaraklnadalah
sesuatuyangdapatmewujudkanatautercapainyasuatutujuan.
, a k a m a s a l a ht e r s e b u ta k a n k a m i
U n t u k m c n g h i n d a r ki e k e l i r u a n m
paparkandalampembahasan di bawahini.
D i s a n r p i n gi t u . A l l a h . i u g a m e l a k n a to r a n g y a n - qn r em b c r i k a n s u a p c l a n
cicrnikianpula bagi pcnerima suap:
"Alloh ntcltrkuat panuktttt ribtt', t'crttgntrterirttt pcrjuttjitttt ltiututrg
dt'ngatt ribu', p(tlculut ek/( ktntruk, dutt.trllsirltrl. "
H r c l i t s y a n g c l i k c t a h u is e c a r a u r r u n i n i m c n u n . i u k k a n .b a h u ' a v a n g
climaksutl pcncatatakte dan saksi adalrll yan-srnencataldln rlrenjadislksi
k o n t t r k v a r r g d i r n a n i p u l a s (i u l - n u k l t t t u r l r r l o l l r r )a g a l t i t l a k t c r k c st n : t p , - - r t i
riba . Kritegori I'ang dirraksud oleh hrtditsadalah bukan ribli terang-tcrangan
I ribu' al -n uj uu lrurth ul' - ltttuh i rdt).
A l l a h d a n I { u s L L l - N ytac l r r ht n c l l k n a t s c p u l L r hk a l i r l c r c k x Y a n gt c r l i h a l
d c n g r n k h a m c r ' . y a k n i p e r n c t i k b u a h l r l g g u l L r n t i r kd i - ] a t l i k a nk l i a t t t c r .r i a n
p c r r l l i k k c b u n n y a .D c n r i k i a n p u l a b a g i u a n i t a - * ' l n i t a ) ' a n g n l c ny an rb ul i - s k i l l l
rrmbuln\ r (rrr^ir1rr)clcnganrlmbLlt orang lain untirk luitlan mcrublh ciPlillil)
A l l a h d a n w a n i t a - w a n i t ry a n i rr ) r c m i n t ar a r l b u t n y au n t u k d i s l n l h u n g k l r . J u g a
blgi wanita-\'anitrL()aki laki) 1'angnrenrpunyaihiasan(tandl grtnrbrIdi tclrtPak
tangan-r-llnlllcbih dikcnal tlcngan sebutiilltato) nrclaluijurLLnrdan \\ rrlilir \ rur!
rncrninlxdiganlbar.'r'Dj dal:lnl konleksYangslnla Allrh jugrt ntclaknrt pcttlrtkan
r j b a c l a n v a n g n t c n - u a t r b i lu l t n g t i b a ' . J u - g as u a n t i y a l l ! D r c l l l b l l \ l l r d i t l r
r n e n s o n t r i t ko l a n g l a i n u n t u k n t e n i k a h i b c k a s i s t | i n 1 ' ad c n g l t n i n l b a l a n .d a n
o r a n g y a n l l n i a t t d i k o n l r l k L r n t u ki t u b c r n l s i b s a n l t l c t l g a n m c r c k a r a n - u
disebLltkan c l i d r l a r n h a d i t s I b n N { l s u d . K u t L t k a ni n i d i b c r i k a n k r t t c n ap o i t l
k e s l n r a a np a d an r e r c k a ,v : t i t t tu p a l ' l t t l a n i p u l a t i l( r r t l o r l l i i l ) c l l n t c k a v a s a( r t l -
. p u ya p a r l m a i n i t l i t u d i s c b u tt l c n g l l nr e k a l ' a s ak. a t e n an l c r l l t n r p i l k a n
l a l b l i . s )U
b u k a n n g s e b c n a r n v aL. ) a ns c o t a t t gt r t t i l t r i l / idl i a n g g a pt l l c t n a n i p t t l r ths u
v u i kutll
dentln nrcnrbltl,arseseorangbrrkanu ntuk tnencpatisylrat )'an!ltclilh ditclilpkan
oleh syara . Jugu sc-orangpcnrakrn riba' berandai lndrti dengan s!-!talatipu
du,a se;-tarckayasatelah nrelegalkln liba' dengan illilsiin-al s:ln I'an-edibui,rt-
burt: bahwr sc-benarnl'ail rnclakukantransaksijulil bcli. H al itu bcralti i:Ltt'llh
5,16- I'lamulMu'waqi'in
/ts - "'r?trlry n{ng
, t ) l ) U ) l t ) tl itt) n l l l l t . q r t u t u u l l l l l l p l i ) l \ u n q u t i \ t ; r l ; l l l l i n l l r t , l , . t l t r l l i s u L , & t l i l r r n
lrrr:r1rPr;-nl-'rscrp:qr;ils un11tIn1 r.rl|irllrlLLrr:u1|ltrl nrlr rs)rp:lilrl) |x rJrtlirprt
ittu,i .tnstri lAtrrl.ty lutt.n yl.iulq rl iultlirr.rtr iitu,',i.ltst:cl1nnrr\ t]t)/)nl!)/
. lt)
, / r / r . rn l l l r , . n d t u l r r r ; - u l , it u s r ; d .u. r : 1 r : r u t : u l Lr :r ;ri n li r r r , ' . r g. . i r ; p l 1 r ; p t ; i l r r r : p
lrrrJ
q t q J Jn l l 1 l r .r l r l t r d r c i l , ' prr; ; - U l q c : - . l I p c ) i . l t r q r s r Pr ; ; - n f t l r l i r r I p r : 1 n c l r u r . l r , ' p r :
I u p r l r r rI l t L { 1 ? p rudr : q n r l b l r . n : pl . i u l r : q r 1 : r Li ;u- r r r :l .r is n r r u L u n t l r u : r ur : r r r : i r , r r r r r : l r ; l
trurllr) Unr)lrrutplllqJsrCI..'ult)trr^f.iuaur ;-rn:i u|1|1..D-rr;l.rq ;-uU,i.,t)t)ltr)tlj-lt)
Dri,rrrlt tn';-u;tp1nq:lsrpr:ini r:uli.rourr:1u1 .lrrr:i.roirlrll)
| Itlrs,rJq ;ur,-r ntr;ns;rs
r p f d J I u c l u a q r p t : i n f l t r r t : s ; - u l i t r r : r : r r n . u : r. ,l -l - n lt . n - . 1 t \)) . r l r l ) r . r t1 1 1 \ l t r L q t
3 u r , { ' r i u n q r u : s : a t i u l i r I J . r J r LJr r t o u tu l ; - u c p r p J q . r i ( lr ) a . t a l l r . r r : nu1r ; l ; n q t t c l
1 , ' u : J f ;'I, r l ? l l / z / ) -l D b t 1 . ! D t lnl u u . . ) l l r l ; - u u . , r ; ' u P . u i (t); 1 1 1l.c. l r p r r d l l t l l P u a [ r
t u r L ! t ) l t l t ln 1 u 1 : t l n 1 i ; 1q l ] 1 ; - u r 1l ] 1 rr u J . n t \ r l i l O I I1 t, l,LLrII-l II r r ) i i u r ; . i n 1 r ; n . r :
I I
u r { n r { x l J L ut p r l r p el , r u u t : n l i r r1, ' , i u : r : u r q lr:.\ \ r l r : (.l L r l : l t i r j . r l L r : \ t i u n q L U l . \ u i r u r
Inlun un)qaloqrp iur;,i 1:q,1rq urp ultlrlllJ) ul;-uap rrllll l.lrr r-rcJrrJLLl
uuP tlDllltl lJllP Iliu L{cln1rur1)nq rsclndrururJ[l r)i0r\ r1.rtrLu r;-|r1 1|cir1
3 u r 1 c di u r , ( r s d r . r l s : pq n l r p c b r i r u n u r l c ) r p r - r d . q r l l \ . . t 1 . r 1uor l L r r r . r L : q r P
iuL;.i
r T r T r ruyc 1 n 1 u 1 a u ; - u r ; 1 , io d u r o 1 a 1 r ; ' l q 1 u r ; . r l c 1 u r rr:s; d r . r l s r p
q r l n t y .rrr,,1dr;rnrlt
-)
;-ur,( ucult:1-raduli'ul1l mns:tstilptt ;'ut:,f ttr:1r:n11r:rri Llltp.lltlJ.lJLLl rrIr:,.1rru;u.r1t
I l ] n : - J sl r p l l ; - r r r , ' , ir ) l r : r t r r . r t n l n 1 r ; 1 U r d] i 1 t pt | r l r l r p p t h ; 1 rr u r
1 o c l u r o 1 . Ic1P u r ; 1
-cpurl, rrclrLrrt iLn:i t,lu..tlurqrs qrlltlJ.rJur1r;qr:1trd rp:11yndruJlu lrtrrrl)r\u.rJru
3ue,{ bt.leunururDuI rlllluplr tul l)J.rJl\ t:,(LlrrLl.rnu rlltq ur;uJll nrnsir\ )llprl
nl?I.iJq;ur,i uils 1:chrsr;1l..rs- .rlllrrr n)llJ.r(lrltl) (, rrrl,rtly,7r.,7iyl l,rr1r:11tltulur r:ltd
I J U J q L U J Lt rLt u I r )q l l l V r l l l l u l r ) l u r . ) r j r : i t r r l s r1: n t u . r rrl r . l r t l r . ( l l l l )i l t , , J Jul. l J . r J q r
q l i i ; . t q r l r : . uc l l d n 1 r 1 l r : su p l c l q u l l \ : r u n t 1 l r lq r : q n i i u o ul rt ) l t . ) ) l t l l u l l r l t n l t L r . r r l
Lllllll) ll-'{J.l:LLI Lltll:tlqlaclsitlll u|\r'll'!l rr';-r.q.r' rqi,11L :l) f tr) )nluJ(l LLI]llIp
r.{N-rnl;ut;.ltllrl)irru.i ccll ur:1111r;q;iLrrrrr iLru,i ii-Ll:rLriuu.rii qr;li.u quqniLrlrrr
q l l l . l l l l q c . t q t : q ' u r l i r r l . r : r u l u r q l ' l ) l L { f l l \ ' i \ t ) 1 \ q r ' l t ) r 1 r ' l l t pr C l
.. t).1,).t)ut
t, t)tI
tlt)llV ut)lUn)litltu)/)t):lt)l)tlDlt)1u ut)\l;'t!t),rl)tr)uttrDlDD.ittDtlLI t)l |) \
D.tDlt!t)tl) .t)qu t!Dl t)t!t: t)d .t)q ut).0\uDu!,)'luDt)l)D.t,)qDlD.tLttliltt s t1.,,
: 1 n 1 r . r crqt ; ' l q a s t s l t p a l r l , i u n d r L r ; r ti ;t -r u t ; ,rir n : 1s l t l ) l t LLl n l lt r \ r \ \ 1 . i . ) t r l
c ; - n f s l t r r p f - t r p l l q r , n r t l t l r t ; - r : c 1 : rpsn . s | 1 , \ {u q l . q I s - l t u\ n i r l l r ) J \ . ] l l n t r l
uuqnlnal ur1r,(lquqLuaLLr tur rpaclls runlnrl ur.l:;-iu11.r.1.1r11s 1ppr1r (r.1'Lr;t1:rs
i u e , ( ) i u e l n u r q r l r u . r c c lr r L r n u\ - l I r i r u r z t f q r l L ' l J lr r u ; - u t qur t t r r : s. r , ' i u u r . r r i u r l
l t u r n s q J l o l r l e r r p r J I l l J ) i sl ] i i r ] r i r , ' l 1 l t r;p- L r r : .ri; , ( u U t s tr r l n q l l l l , i l r ; r r rur r , - l t r r l r
TlTTlrylra;t-ur:torst:1ncluerlrLu:q rllq lunl ur:;-rrcp.cqr.rln:1ur: Ll:1r:rur.irr.rrrr
duakalimatsyahbdatitu. Tidak pula in-qinmenrahaminya dan rlgu-raguakan
ltaltersebut. Perbuatannya itu han)'alirh kcdokuntukmenyelamatkan nyawanya.
a-earia tidak ikut terbunuh. atau untuk kcpcntin-san duniawi. Pelaku perbuatan
ini clapatdisetarakan denganseoran-s )'angmernp|aktikkan sistem riba', yang
b e r c e l o t e h :S a y am e n j u a lb a r a n gi n i s e h a r , [ a s e r a t u s .A ' k a n t c t a p i .p a d a
hakikatnya il tidak berrraksud denikian. Ia tidlk bersungguh sungguhdengan
ucapannya itu. karcnabukan itu t.tlaksudnya. dan ilr {idak mcrasa tenangdcngan
hargryan-rditentukann)a tadi.\4elainkanmclaluihargayangsenpatia tentukan
i t u . i a j n g i nm e n e r r p k apnr a k t i kr i h a ' d i r r it r a n s a k sl ei r s c b u t .
Contohlain scorangrrzrhallllvrng berkata:"Sa1'enikahirvanitaini. dan
akumenyutLrjui akadnikahnya."Seclangkan di dalamhatiia tidakberniatbener-
b e n a rm e n g h a y a thi a k i k a tp e l n i k a h a n n y at i,d r k n e n p u n l " r l in r o t i f a s d
i an
kein-rinan kcpadarvrnitaitu a-uar ntcnjldi istrinl'4. Sedangkansi wanita scndiri'
t i d a km e r n i l i kni i a tp u l a .j u g a s a n g\ \ ' l l i n i k i i h .
Ada satupcrtllDyaan pcntin-sberkenaandengancontoh-contoh di atas,
yakni: "Apakah sccarasubstansial atau nrcnurut kcbiasaan yang bcrlaku. kita
mendlpatkanpcrbedaan mcncolokpadaklsus-klsusdi atas?"Lalu bagainlana
kitadapatmencmukan perbedaannya'? Mengaplsatucontohdapatdisebutkrsus
penipuan,sedangkan1,anglain tidak? Kesemuanyl ini dapat ciilihat padl
stateme n-stateme n mereka:"Sayanlenjual","Sal'aingin rnenanamkan nodll
'
hartasayalnelaluisisternrJirricrl/1", dan"Sayanikahi. Perkataan-perkataan di
atastidakadahubungannya den-san tujuan mcrcka untuk benara-benar menikahi,
atau bertu.iuanpadtrpentindahanhak milik sepertimaknn siig/iar.iualbeli.
Ucapaningin menikahi itu ternYrtatidak discrtai nial untuk trelaksanlkan
. k a n t c t a p i .m e n g i n g i n k asne s u a t u
m a k s u dd a n a r t i p e r n i k a h l ni t u s e n d i r i A
vangbenentlngandenglnakadataulransaksi yanghendakclicapai. Ataudcngan
katl lain. bermaksudin-{inmelakukanh:rl-halI'angdi luar dari sylrat-syarat
sahnyahukumakadatautransak:'i. Contohnya.si lrrrlra11rl bukanbcnar-benar
bcrrnaksud in-sinmcnikahisi wanita.melainkanbeltujuanmengenrbalikannya
kepadabekassuaminva.ataupengcmbali:tn barangyang tclah dibeli kcpada
penjualpadakasus transaksi. dengan catatan nrendapatkan hargayang lebih
tinggi dari kescpakatan semula.SehinggldcnganperbuatannYa ini terlihatlah
nraksudmerekascbenarnya, ylng selamaini r.nercka simpan.Meickasebenamya
san)a-sama munrfiq.Bedan,va, penipuyangrnenguclpkan duakalimatsyahadat
di atasadirlahscorangmunafiqdi biclang lqidah.sedlngkancontoh)'angterakhir
adalahorang-orangmunafiq di bidanglirra' (cabangagama).Adapun dalil
vang memperkuatpandan-uan ini adalahdari rirvryat lbn'Abbas. Scseorang
datrngkepaclanya menanyakan:
" Seseorttrtgbertatxa kepadaIbn 'Abba.t;Panttnku tnenceraikortislrinta
dengut tiga tu!uk.A1takah.seseorrut.q nenikahittt'o lebilt dalrulusebelunt
'Abba.snrntiterin,qdkan: Siaptt suja tung nttnqirt dupal
id rujuk? Il:n
-bryryl,ruDpDLlt.tup
DtDrl,)(iqtqtl UDIIVo.iu7niiiiunsa,;
,,r,,, ,';;,'::ry,
A l J a h .D i t e r a n g k a nd i d r l a m n r a . h r h r i r i A l l l h n r c n g u b l l tn r c r r : k ln r c l j l t l i k . : r ' . 1
dln babi. scbagaihukunltn rtlashI rr1( upar I nrelckl I lnt ntcrnirrripLrllsi hLrl'urrr
A l l a h ) , d e n g a nn l c l i i l l g g x rs c s L L a t1u, a n gt e l a h d i l r uu n g o l c h \ r r r .
I I a s a n l i l - B a s l t r in r c n l t l s i r k a na v a t k c ( r 5 ( l l t r i s u r l l a l [ ] u r l l t r r r h dcnglLn:
''Meleka '
r r c n j a l r i k a n p r d a h u r i S l h t u . l a n t u sc i i k c n r h r r l i k i rl r g i | , l r ( r . l . l r .
N l r r n u n .s e l e p a si t u n r c r c k aa n r b i ll u l i . l i r l Lrri i r r l r s l r rkl u r tn t c l c k an t r n u k l r n i k l L n -
i k l n i t u . D a n . . \ l l a h r n c n . j l t c l i k lsr n c t i i l pn r i r k a n l nv l t n g n t c r c k an t a k a n .s t - h u l a i
l l s a s a k i t t a n ! i l n en l b u i t t I l t ! - r c k l tt c r k c n l \ c n l l c l i n r l ) a l r l l r l i l I l r i i l t u s u s
p c n c c n r a i i nc. l e n g a nn r e n l e r e n k a l a c l z l bc l u n i aL e p l d r r r c r e k l r .d l i n i l j l k l t i n t t
r r k : i nd i s c - c e r a k alnu l l l i i t l z i l b - N v rb u g i n r c r c k a .l ) c n r i A l l r r h . i n i t i i l r r kh c r l r r t i
u l u s a nd a g i n g i k a n i t L rl c h i h p c r t i n g h r r g i, \ l l r L hr l r r l i p r d l o r i i n g - o r i L DhS. f i r ) ) a r l
p a d aw a k t u i t u . A k l l ) l c t l r p i d . i d u i x m r r c r r b t l i k l n h r r k r r n r aIn' e p l r c l:lrrl r t u k l L L r r l .
A J l t t hm e t l p u n y a i k e n t a n t p u a nL u l l L r n k r e n \ ! ' g c r i l k l r n . r c l z ai lbl i r \ s L i i r l Lhli r n l s l L
t l a n m e n a n g g u h k u na s z u bN 1 a k c p a d ak a L r n lrl i r r .
'menjala
Ar'1i i k a n p l L d ah r l i S r h t r - r ' i r d i l l u l l : n l c r ! 'nk ea n g L r r r p u l k i rink a n
ikln d i p e r a i r a np a c l ah a r i S a b t u .I a k n i ( l e n g i r nr l r L ' n r h u ab le b c l r p u k o l l r n ti k a r r
) , a n gk e n r u d i a nr n c r c k i lk r r a s i s i n v a p a d a r r ; r l a r r r . l r r nl tl . l ) c l g . r l c l c r n i k i a n .
a r t i n _ " -bau k a n m e r e k as e c a r al l n g s u l g b ! - r l l l l r u n l u k n r c n a n l k a p r k a n p l L r l a
h a r i S a b t u .J i k a n r e r e k ab e r a n in r c l a k u k u nP c ' r ' h u u t lin1 u .1 r n l us l i i r l c l n l l k c l L r a r
clariatulun atunn ii_glnn.Ilas:tn Blshri nrenvatlklLn.brrhua seblrsilr 1,.-l,rnrptrk
'l
t s l n j l s r a i l i t u b u k a n r . t e n g i n - u k ahl iu k u n r h u k u n ri l i d a l a n r u u r r l t l r n u j u r a n
N a b i M u s a . M c l l r i n k a n n r c n l u , i l k r n r l l n r n c n l r n i p u l l L shi r r k r r n r . \ l l l h . I ) r i r . l a
llh irny'artrcrckanlcnsilku hcnitqu r. secllrr-lkan* u.jLrd nreleklLt lLn! irsli lldlllrh
n r c l l u a n h u k u m r \ l l l h . O l e h k a l c n a i t u l a h . A l l u l r r n c n g L r b l rrlrtr r : r c k lrrn c t r . j l r i l i
k e r a .k a l c n as c p i n l l s c i r i - c i r i j x s r r a r i a h \ c l u n r l i p d c n g a nm a n u s i u .S c b l g i a n
r i u l v a t n r e n c e r i t l k a n b. a h u a n t c r c k ac i i s e r L r p a k lrnl e n l a r c i r i - c i l i k c l r r p l d r
seba-qian rnggotil bldan nrcrcka.selting-tltagak bisa clibcclakanciarikclu sccall
d e l i n i t i f d a n c s c n s i n y aM . a k l . h L r k L u r l ibi lar g i r i r c r c k i i \ a n l n r c l a n l g a rp c r i n t a h
perintah a-garla.vakni dcngan berpe-uangharrla kcplLduscbl-! ilr l i!r iLn.ir.r irlrrr
s c c l l r i lx r t i l i c i r l ( n l e l a k s r n x k l nk u l i t l u a | u j l r a n l g l r n l ) l l r r p l n r c r ! i n r l r r h k a |
e s e n s i n y a( h a k i k a ta g a n r a )a. d l l a h a d z l b ( l l r i A l l i L I id L - n g a n r c n g u b r hr n r ' r c k l
r n c r l . r J ki e r . r\ i r - . l n r l ) i l,ki l r t iJ l l ; r r r r i r i lrt r I r n t r . i . , .
I n i a d r l l h d a i i l l l i n v : r n gm e n r p e r k u r td r i l i l d i l t ; r s . \ ' i r k n i . b r r h u r rB ; r n i
I s l l ' i l r r r e r r p l l k t i k k a ns i s t c n rr i h a c l a n n r e n g a n r h i hl u r l l o r i r n r l u i n t l c n g a n
. j a l a ny a n l t i d a k c l i b c n a r k u no l c h h u k u m A l l a h . \ ' l ' - : r e k al e l r h b c r r l o s r l r c s a r .
d i b a n d i n - s k a nd o s a m e n a n g k r r pi k a n d i h a l i t c r l e u 1 u .u n r l ) r n n n \ ' 1 . N i r n r u n .
m e r c k at i d a k r r e n d a p a t k a na d z a bd e n l l n p e r r r h u h r nf i s i k r l l r nb . ' n t u k n r e l c ' k a
scpcrli kelomPok di atas. \an8 telah nrenghalalkans!'su:rlLlIlrn-e sehcnarnl'a
c l i l a r a n go l e h h u k u m A l l a h . A d z a b v a n g l e b i l r b e s a l d i t i r n p r r k a r k e p a d a
7r.ir1pnq.raqnutlr'qrllV LunlnqilrprrF.rtrsrlnclrurur
uplnlrlJur )rpn lr;r c,iuleurn ur11c;- uu:d Lu:rrurcll1 'ntr lu:.rl) qJl11 qlrl
lV r)rura-ir qrqn;uJLLruriulp rsrlndruutuJul iur,{ nclrurd'r:srrllJraru iLnri
iuu.ro:s rn:;-u:rp rpJqrag ullrrqrl rplclal ;iurroaslsr,\\rquralutr;clrp;-Lrri
u r , ' u lIln l u J q r r r y r d n r a urru l ' u r q r l r s r ) u r p r \ o p L n r ) n \ e l J lr pr 1 e ;1- L r : , { ; - u r . r c r
Illsu[r-rcl]TIJiJLU n.\\qcqLnch':i;-rn:raq rrl]pll,{N-rmrrnd[r]r unldrirq;rrJur qrsuru
rlelJru 'ntr r.lrp urrlaq lsopLracl iur,{ rIa.rJur rJrplpldal r;urq;-ulpururaur
u u p ' r s - o pu c { n r { u l J t trl{ l l l J 1r u f , i r I l r \ r i r r J r u r s r , r J u r ) f i f u r l t r q r u r r l l r l r
'usop ur)n)plJur rplel ln)u;uoLnqr5^rur r\i.lJhJ r,nrLl umI rp lrqnu.rJclurl|
ruupur:unclrrrrirr:rd clururlr sulinrl qrllV rrirlu ln)cl qrscruciu.rlulrl:rsrsiilr
llu)u)rl3LUr)J.l:LUlars rP|d LIrllv umrinrlLl.ll();ule lrp rrc\n]cl c)Jjiiu;-uci
rtl;rl:e1:c[]r.\\quqnLIlt rur rnllJI rlodrrrolJ) ur)urr-nrrlrl) iur,{ urrunq uc,tarl
u l r ) I u r J u;ru r { u r p q c l l Vr u n l n qu r n t u e t Jrl n n lr p ; - u | i u l l n f u c ; - u : P U I l l I ; l t t r : . r r
ltirrl IrqLUr;lrJur i;ur,i'.r;c1r: urlcrrr:rualur.{rpnqrA;uurouriucp t,iurtuldrun
'npJq,ragrc{n: urrlrruepls rs(rrpr-'\Jp Lutr:Ln;-ulru Llr--lJr r-'IJl.-rrrn1t:1t.rrcl ur;1r
qeprbr'un)qu[l'l]sopuctcnqradue)nlrlcrx elaleurp,lrqpqrnlf,iuour)cprl ulp
'qr11yrFtur.rcd:c;-iuclrru;-ur:,{ brlrunruLtInnlq|Jrpr rur rurruaci1od[rolay
i c s e q q r q J I ; ' u r , ( r s o p l B n q r a qc { a l a u r u a r c l ' r r u c l r a c il u r r ( l o d L L t o l ; r 1
Allah akandijalankanbagirnerekayangmemilikitujuandln nilit.scbaglimanl
hukun-Nya diterapkandi duniaini bagiperbuatanserlapcrili,rku yirngnampak
di depanmata.Jugapadaharidirnanau,ajahwajahmenjadiputihbersih.karena
h a t ir r e r e k al a n g m e n g i k u tni a s i h aAt l l a h .R a s u ld a nk i t a bs r r c i - N 1 'Y
a .a n gc l i
dalamnyaterdapat kebaikan. kejujuran.dankeikhlasan kcpatlaYangMnlrl Bcsar'
dan Mahr Tinggi. Sertapada hari tcrdepatri.ajah-riajahi,:rnghitlrnrkchnr,
karcnahatinrereka berisisifatpenipu.cnrlng. kcbohrxrgan. nrakrldankclicikan.
Padahari itulrh mcrekayant memanipuJasi hukurnAllah. r'angrnclasrd irinr.r
dapatrlcnipu Allah. tcrnyatabaru rrenvrdari.bahlvnrnclekallh scbe-nlrrn\ a
v r n g t c r t i p u .M e r e k a y a n g r r e n r l n i p u l a s ih u k u m A l l r h i 1 u a d a l r l r Y l n g
mcmpernrainkan aganramereka.l)an tindaklnnrakarmerekl tidaknrcnrlrLln\ ui
dampakkepadasiapapun,kecualidiri mcr-cke scnclir i. Scdangkan nrelckl lidlk
ncnyaclarinya.
'ueqrqole{r{rirtuaurull?lsJ1?.r]P.{s'rrnl)rLrrJp
un;uJ(] LnrtldLrrJsirl
L]|]'lr)JDllPtuu
uelSup]llpuaru rrpln ?Iuru 'lenl ;-rnr,(urspir r,iLrrpr ruiriprl rs)l1rsun.rlpl'){ll
ur{snlnueu {nlun Sul)P[Ip Ilaq lr]nfn)clJd u.rlrlunrp rltrs qrlr\. n.iurrpurrls .l/.)/)
- r . \ y ' r , rS u n p r f l u e r tIr] \ n q j a l i u n { r u l n s : s n r r r - ar f L l i r l \ r - - rL)ur l r r u r L r:rj r p t t i L t t : . i
trtnlnqlrqrlr.raq3un,ittr1,'nq:lcinlt:nsesr;-trrllq;-u.riut;:'.Vpr,.|[r.It.tt1:(I'lt)l)l)t)\'
rsrurJep'puare) .1rrrr,ir/)nirlIp rp l:.iu1r:11 rrc;-ulIq11 un:1irrr.ro ur:1r|:q.ritr.rttr
? u u , [ ^( t 1 n , t t o ; : 1 t 1 y c 1 l . r r : i u q : r s ; - u r p u r c i r P ) l ] l ) u r s ) r s u u i t u r ) \ n ) n u r J r r r
(
1 n ; u n1 e n 1 3 u l : iu r s r l l r , ( u c p y s r : t tl:p \ t l p r t l L r r : [ : l ]t I I r n ' \ t : t t t t l ; l n : L n i t t r r r l
uelep I p Ins?uri:l Ilrpll'l][u:lrq u l l r u l l ; ' i u r t t t t r t n l 1t;qttl t i t r i l l l l t l iL t ' t t t1 t ' 1 . 1 1
urul:las 'utt,;IuenI,IJd:r1 rtetr tr1eq:^nt1r.t e(ulc1t1tlrlch,s'ts1t:sut:t1 ut:)t]tt.rq;u..tu
u c p u e q e s t d r a du r : l s n r e qi t t r t t t i u r , ( 1 t s : r p t r r t ut r r n l t r r l ; r 1t : p c r l t l t t n t t n S
'e,{uueqqrduelntuculur cr nduns.ill rrrTy LLrrlrprp r:(Lr\nrlur:)f rlirpu.(l rprdll
qlJIJeg ueIUEurlttc{rp 1r:pr1tut t1r:rchsttrnlll.rrd lltlt(ltJtttlnllttt tlrtltttlcl llq
unlmqc8uaru qplal lurj. q cryru r,{urn11r;.;-uru.,rru rir;iu:rp riuullnrcp;-ueur
selu€l B p u r l r l l f u r r
l l le q r n l . r
: d t p ; - u r i ; - u r , r i : ql r q r 1 - t t : t l l J t u I n t L I n
n 1 1 c , tdr n l n o e i u n d l c p r l ' r 1 : , q r r - r rl tsl{ r l ) u l l r . l r l ) n I r s r p r I t 1 r 1 o q ' t : t t : r ti n 1 y: r q t u : ' c l
r i c q u e e s r n l a l r l u B ) i u J q u r f r ur l r l u p r l r r p u i s n t r . i p r 7 . ! / r /u) r n l n l . t ] l t 1 r s . r r t
Lrrnlnq Inpord ucp teqrlrp;-uc( lltqrlst'ttrtit;1rpt: 1rptt rl)rurntr tt.r:rclls uutsaa-
-pse?Jela{ u?IJcrqurJ[r uciulp utcl ;-ur.i rqr:cirr1ut:ncltu:rtlur])n)rlJLLr Ilirq
lenf n1e1adnlps qrll\^ rmlirrqur3Lu runlnq rlrI rul1s1nr:rcl.rs1l r.n'is r1r-'rtr;r1
ErsnuPuller{lJ)-IltuInloq )nles nqr] qrqal ;-ur.i Ir.r.rr,isirPr )|PIl urp tur tl.rrcbs
'nlr
unlnq uEntu al uBP )rnq qrqJI ;-ur.i npP r,l]]p11 q|q.s qr19 1r:clutlrt1t:ptt
u,{urunlaqasiur,i trJpr nnI trrirrr:.n1:r1rnqrlri;-rr;rrrr ]r:clrpl irrlnp:r1r;-;'urqrs
'u,,(u3ue-req rtcurrl-utur ricl r1r:y:surq'rprfl1r1 npn irrnl.rqrsr,iLttnltut:tttl:-1rs
u u S u a pl c q t l r u l n t u n i u l n . r l i u t ; p l t l r r 1 l1r n l n 1 r ; 1 . , ct r{t r p ; ' : 1 t;rrq.ttrlt:itt.rttt
3uc,{ 'eu.rnduiasiur,r ruc1s11l.r:c,{s rrrp ur)rrqrl urp rnlllrpura)il Jl t{lrirurs
rq iue.req lrlru ullp snlllcn) lllttr.rJ.]pir.rfs nlnqrp u]rlrlrur cclLrrl r:lr:sntr;-etl
pnlh,r,r:ateinl cstq t1:q lunf tslrsut:.rl 'snsry t:tlt:.rrq.rquprr(l .rl.)q ltnl tLrt:1lp
r p l e j ? { s n } u s q e l e s t r i r q e s q r ) l l V q : J o u t : 1 r l t : l a 1 tqpr 1 . r t ; - t t I r ,((t ! ] | ) t ) | | . t |t)!tt ) . . )
u u q : a i u a d i u t l r s c i u p n l n , n . r r tr L u a rupr ) I r ) r l r a q r J rt u t u r t h r l a l r v r l l q t t t . r ct lr t r r s
l e n f u a d > 1 n 1 uInt q p i s c u l u r p t l u t u ) r t l I ) i r l r t u r t ur l J r l I u n t I r i u r p r l r . : t t r l l s -l l l t l l d
q r l r u r : r u1 u q u c l d n l a u J u ru i e l r p r l ) . \ \ \ \ r q r : Nu r l t , . r l - - l \r i i t t l n i ; i L t n s a 5
' rlrqrp ;'rrr:,iy:r,ic1o
qrlrurau Intun Irq rr,(undulu iur; { iurro:rsrs r;-ur1rq;iLr,rLLr Ln;-u:rp-tttltn t1:rc1
1 e n Ir u c l r p r p u l n d r u r d r , i r c l n u u r l r l o q l r : p r 1 : rr1r r : 1 i t t rt : r u . r r tstt : 1 r 1 ; i-t t t l r c l; - u r : , (
I U I \ ^ l r P u H. r u rs l r f r ' r l t t r r i L t r | r l l r \ I ; -utl1lltl;-u-.tLr
lrllp ue)iedn,IJlu 1 t 1 r I r r r l) n l L r r
3 u e, { u e n i c l - n 3 r r J { t p l r I U p n r i u t l n i ; ' u n . - r q q t : 1 ; ' u r : 11 l r l t : . t . r q r ue t1: 1 t : l
- u e p L r a qn l t l a s t l e q l u n l t s l l s t t t ; . t tu t : 1 r P t : i u . r t tLt I l i u t t : 1 r f . t t l t t t 1 1u.q l 1 1 . \ \ t l r q
'(rrqrlrs urlunqi-.d)ltqurquS
:ue)ptuJJrc rEull. uql l')urruraq l r 1 t . t .tit i : i u r p
ueeu:1:aq 3ur,{ '.n::-le nlts qlrlusl,(llfpl,'uuJ.llr) IUI slrprtl u:rtttrtt:1s ur-'ittrp tr;lnt
q r s e r u8 u e . {r ' ; q e b nl 1p i ( u c g ( I I . q 1 r n i u t t : 1 t :tpp u t : n t l t u r c i l 7 u . r r ti r1q J l o q ) r r p r l : r )
c l a r l e b i hd c k l l L I r l u kn r c r r h r r \ rrrn r r s l u h sa cl r ' 1nur c n r i l i khi i k r r r h b u g iu m a t
r r a n u s i uS. c g l L lpaL r .ljui r i r \ l l l h . r r t u sk r r u r r ai n i .
L S a b t l uI l l r s L r l L r l l l S r h. A \ \ ' : H c r t i i n h L t l L l r nl r i l l r l a hl l r l l t l b l g i k i r l i a n .
k e c u a l i. , ' l t n gb c l r r n rk l L l l r nb r l r l r .l l l i l r lr l r n L b c l r r n rd i b u r L rL r n t L rkkl r l i a n . '
l . H I t . I h n \ { u j a i rr l i d a l u r r l S t r n r L n . t l a r i Y a h r r r b i n . . \ b u I s h l c l . i r b c r k u t r t
s l t v l tt e l a h b c r l l u r r l rk c l l l r r l l r\ n r r : h i r \ l r r l i k : . \ t l r r r c ' s , . r r n r nd-r! i r i k a n r i v l n l
r n e n r b e l i k a rrtt l o r l l Lkl c 1 l . r r l l e r t l r i r l \ l r . r l i n l a n uu l r n g i t u ] l t n l l s r l i k i n r b n l i k a n
b c s e n a h a d i l r h) ' r r ) ! ( l i 1 ) a r i k i r n k c p l , l r L n l l i . . \ n : r s b c l k l l l r : I i l r s L r l t r l l l ht c l l h
b c l s l r b r l a m c n - ! r ' n l l i l ] l r l i t u : . { p l r b i l l i s L ' \ c o n u r 1 t] l i l r n t a f t i k l i l i l ] l r y ' l n g
r r t c l n b c r i k e nr r t o d a ll L I l r r l l r \ ( ' \ c ( r f i 1 | l ! l.l r n t r Nr l i k c D r b l t l i L l rIrrrt ' r s l ] 1 r l iL u i i l t h .
a t l r uc l i k c ' n r h l l i k r Lbnc l \ l n l l i r i n . L l l r nul n l u k . L n g k L r l u n m.r k l i . i u n g l i n l l l hk l r l i l n
n r e n a i k ni t a un r e n c l i r r a n a r . k e c u i r l ti c l u l r. t l u i , c s . : p i r k u l lunn t u k i t u . l h n \ ' l l i u h
n r c r i ul r r l l k u n n r r rr l a ri h r r r l i t sI s n r i r ' i lb i n . , \ rl l s r ' . t l l t r i [ ] t b u h h i n I I L t m r t i da l -
Dabi.tllri )'ahy'1.
I l r r n r I b n T l L i n r l r i r rl !r u r u L M r i l l r e r k l t l r .b i r h r i i t) ' i r h r l tb i n Y l r z i da l -
l l u n a i n r c - r ' i r r a r r r l k r rl rnr r il i j r L lr a n r j L r r . r l i l ' r L l ' aoi l c h I r n a n r\ l L r s l i r t t . L i t b l h
bin HLurrlrid r n t n r . r n gr l i k c n i r ln . r c r i r r l r a l L i r rht i l . l i l sd l r r i a l I I a n a i . A b r t H l t t i n r
) a n g s c l i r l r r c l s i k u p i l r L li r l t i . j L r s t rnLlrc l l l r r ) r l ( r t l l l i b
i r . u h r r u l - t b l r l tu d l l l r h , l h o l i l t
ul ltutlitt ( n l i : i h L L r p a ld i l c r i r r r ar i u a r ' . r l r t \ l l . l l n l l n . . \ h u l t r l b c ' r ' k r t l lhi .l h u a
' L J t b l h b u k a n l a h | ( r l r \ r i r l r r - g r l l r | l r l r l i l u r l r r r Pr ik\ r\ u i rtl ll l r \ l l . \ t l , r | r t n| c s 1 1 ii 1
l a i r g b e r n i r n r aI s n r . Li l l . i n ' , \ r r l s r ' . i r i t l i l i r g - r l i I r \ i { 1 r r(1d l l ) i r t r l i p e l c r r l l j i l ' l t
r i \ \ ' i l v i t l Di \i h c l l L r a l, : l l l i o r l r t g o r l l r ! S r l r r r r . , \ l l r n t a t l r l ) i ]- l r ) a n rI b l I - l r i n r i v a h
b r ' r k u l u :b a h u a l c r d r r p r rhl u r l i t st l a ri ) r r ,i,d l t i r t , \ b r r I s h l r r l r l - H l r n l t it.l u ti , , \ n u s .
l a n g b c l i r s l Ldll r i l i u r n r r lr u n g r i r r i r / l r(' s l r r r p l rtik c p l r d l N r l t b i S . A \ \ rH . r i r l i t sl a n g
'llriklt
sarna j L r g r d i r i r i a r r r l k u nt r l c h r r l - l l L r k h r rrrlij t l r l u n , J t t r i
\izid hin .,\bu
Y i r h v a a l J l r n u i . d l r r j A n l t s t l a : r ! l n j l l : t r r r , r t n l s r kt nerpprrtit lR u r t s L t l u l l da ihr t t l n l
t r r ' l i l i uh e r s i r l . r l l r : . S i t t p t t t t j t t r t t t t l . t t t L ' t t t l v r i k u n u ) t 1 t I k r ! ) e d t ro n t n g I u i t t ,
j t t t t g r t t t I i tnh t l t t < ' t i D t t tl t r t t l i r t l t t t t r t . l b r l r i r t t i r l r l t b e l k l t t i r : " \ ' 1 1 - l l t l r t lst a \ 4 .
k e r n u n g k i n l nn l n r L i t r r1 c r b r r l i k .) ' l k n i . a n t l i n rl l l n a Y a z i d r \ b L rI s h l q l r l - H a n a i
. . l ; ' r ' Y r z iI,,l i r t \ ' \ r ' \ l r - ' : :r' - H . i
I l ) i c l r l r r nS r a h i l rf l L r L h l l i .d r r r i. \ b L rL ' i r r l i l r rbhi n A b u \ 1 r r s r ri.a b c r k n t t t :
''Kctiku . u h : . L bN a lt L h i
c l a t r r nkge \ l l t l l r ' , l t l r . s a r a b . r t c n l L .l \ l ) d r i l l l L b
l ri n S l t l . L t t t S
i n i b e r k l t ; rk c p a d a t i r l r ": S e r u r l . l r t l t t t rl t s t k l t l u r ! i u i , . u g l , l t i ltr c ' r ' l t t rl l i d i t c l a h
l c n r p l t I l a f i l p c n r l u , l r t k n r ls u k r n r a l l r p r l k l i k k l t nl i b l t r i r t nb c t l l t k u s o t t t l l o t t - g . '
J i k a c n g k l l L lt e l l l ] t n r f t n t r l n t u s t s c ( ) n r n idt e n l a r t I r t c i r b c r i r r r l tr : t t t L l l t tl .n a k l i a
a k l r nr l c l - g c n r b l l i k l L n n r lrrl c n g l n h l r r l i i r hh c l u l ) l ls t ' 1 - t i k tgrllr n t l L t r(nl l n t l n i l l l l u r
s e j e n i sr c ' r . u n r P r r l l\nl a. k l L . j l n l a n l l r h c n r : k r L uL r t r b i l .k a r c n a1 ( - r 1 l l l \ u rki b l t ' .
o l c l rSl t ' i r l .d c n ' : l u rt c c l l t f . sr jl t t g s Lt-r-t a k n l t
I l r r t l i t sr l l g s . i n r lirl i t i \ \ l L ra t l , l L n
554 I'lirnrul\Irrrlaqi'irt
s9s "'P3llr\I nlng
. . l l i t t t t t tl l t : t l r t t . r ; t t . a
t d- t l t : n
u i r ; - r r r pl r , ( u r i . r r r lr l t : 1 ; i r r r r trrrtrll r r : i r r l p r i l l l n l r i I I I I l r ) r l l l ( l r t r . t \ . . : t l l l r ) . r i c l
p n . s r l \ u q l . . (r l l r p r q r r i r l l r r i l r r r r l ri i l l r r r r ' . l r l r ' ( l t u . r ; u r Lr 'ut r t r . . r l ' n r p t e i r r t c l . r s
f d u l l u r ' l : r r r ' . r , . ' . . 'r. ' 1 ' r :r,y1 1 1 ' .r r r u r ' ) 1 . r , , r '. r r r 1 1 . r ' i r : \ : r : i L l r ' 1 1 . ' , 1
n l t ; - u l r . l O. l u t t r - 1l .r r ( lt l r r l l n P q \ / t. : ' u t ' t r I L t . r L t t ; l L t r - t , ' r. r' u' rL' 'pr l L r r ' 1 q t : s t l t p t t i n l
u n r l 1 ] ] . i r ' r . \l\.lI.lr) ( ] P r 1 . \ r l ^ Ju q y t r i r r r r : r I l r Pr r r p q r . i l \ r r r q i r L l i I r r ( r : \ 1 r r r l l r I r
padasuratal-Muddatsir.ayat6.
terd.Lpat
Paramufassirsalafdansesudahnyamengartikannya:'Jrnganlah
nremberi
scsuatupembcrianmelebihiyangdinrinta."Yakni.rncmberikanhadiahdcngan
harapanpenerimahadiahitu akanmembalasdencanjumlah vangIebihbesar."
Oleh krrena itu. bentukakadtidaklahcukup.Kcabsahair hukum suatu
akadadllah:manakala tidakuntuktujuln tujuanvang[.r.rrrrl. atau,lringnremsak.
Meskipunsuatuakaddibcrisuatusyurattcncntu.il akannrenjacli ruslk nrlnakala
tujuannyauntuksesurtuyangtidakbenar.Paclakasustnjuanakaduntukscsuatu
yang tidak baik, pemberitahuan akanbeheraplsYaratnva akannrenjaditanda
ketidak-absahan akad itu secaraterrng terangan.Sehinggadapatdikatakan.
tujuandanmotifnyaadalahunsurpenipuan. rranipulasichn rnakar.Ini mernbuat
akad akan lebih tjdak sah lagi, meskipundiberi beberapaprlsyarat.Bentuk
pemberian bcberapaprasyarat itu sen(lirinenvebabkann)'a tidakdrpaldisahkan
dari segiia menunjukkanaktivitasvangdiharanrkan.
Dalil lain yang rncnunjukkanharanrnla/rlrz1adlllh kcscprkataupara
sahabat RasulullahSAW yangmernutuskan harlmnl'adankctidak-abs:rhannya.
Ijma' merekamcrupakanhujjah yangpasti.Bahkan,ia mcnjldi hujjahpaling
kuatyangdapatdigunakandanpalingditekankanuntukmemutuskan haramnya
l r i y a l . S i a p as i U av a n g m c n c o n t o hp c r i l l k u k c a . t l m a a nm c r c k a ,i a t e l a h
mempertebal ke-lmanannya terhadapaganaAllah.
'Unrar
Dalil yangpcrtama,adalahkctika bin a1-Khaththab berkhutbah
di hadapan rakyatnyadi Mimbar RasuiullahSAW:"Sudahpastipelakutttuhallil
'Iirrar ini
tlanntuhallal!ahu trkaniLkurajam." Keputusan disetu.juioleh para
'Aftan. 'Ali, 'Unar
sahabat lainnya. Utsmanbin lbn Abbas,danIbn berlatu'ai
bahwasanya w a n i t a d j l a r a n gr n e n i k a hd e n s a nn i k a h l a i r i i l . S e p e n i; l n g
dijelaskansebelumnya.para tokoh sahabbat.seperti Ubay bin Ka'ab. Ibn
' A b d u l l a hb i n S a l a m I, b n ' U r n a r d
,
anlbn
'Abbas
t e l a hm e l a r a n a g1-
Mas'ud,
muqtarid(penberi modal pinjaman)unluk menerirrra hadilh. Klrcna nrcreka
berpendapat. penerimaanhadiahitu sudahmenjldi bentukriba'. Sepertiyang
juga telahdijelaskan 'Arsyah. 'Abbas.
di atas;yaitu lbn danAnasmengharamkan
penjualanbarangyangmemiliki caciit.danmerekarncngingatkan secrralegas
'Umrr,
akanperbuatansepertiitu. Utsman. AIi. Juga Ubay bin Kr'ab dan
lain-lainmenyatakan, bahu,aorangsakit 1,:rngtitlak sabarlagi akansakiinl,a
mewariskanhartanyamenjelangkematian.Pendapat ini disetujuiolch scluruh
kaum Muhajirindan AnsharyangpernahnrengikutiperangBadarcianBa1''at
al-Ridr,van. Ditarnbahlagi oleh bebelapasahabatlainnyl.
Kasusdi atastelahdiputuskanolch bebcrapaorirng),angbanyakpada
masayang panjang,sehinggamcnurutkcnyataannya kasusini anratdikcnll
danjelas-jelasierjadi padamereka.Apalagi para mutii yang nrernbicarak:rrr
kasus-kasusitu adalahparasahabat.
yangpendapat merekadapatdipenlnggung
55lt I'iantull\Iux'l<1i'in
6SS "nirti\ nlnll
rLrIt,i uIrLln)ltr{ rs)lIl]\ llr)llr(lrl)uJ|lr ]lrpll .r iill Ii|(l .ri(l urrp rLrrlliq ur;-uJ
' l r r r ) r l r r J \ j u l ] \ l r l l ) u l r i l l J i ) f l l r q t l l r . l J r u J r lu l r ) j l l L I l l i - i l r J l rnr l r ; - u r . 1 o
ln)llLuaLLr
1 - ' r ) l r L L r ' \ u l l \ r b r L l . r ) r i r l ) u l ) r l l r i j - l r L l l r l ; - i l l r . r ( r) l r r r n r l L U a L U lnlun u rur;rrrr\
r r r p r r J \r i u r . l p r i l q I l o . r l l l t q r u i L L l l l l L I n u l l l i r r r : r L r; - r r n r l . rrl l - r aLl r r ) r - ' u l r ; n r r r r r r
l l r t \ j l ( u n r ) r u l r L u t n r ) l r l u r L r; - r r i r , r ; i i l t 1 r . u i r - l , i u r r ( , r r r r r ' ) l r l ) l r l o t l u r
nr11r's,i111.11 I |pr l l r r i r l r ; - t t r , l r r t t : 1r 1 r 1 . . l . 1 r t r r i r r JI r r rt f : ; r ' r 1 r ' r r r r r r : ; - : i : 1 1
r:riu.r1l
: i r r , : l ' r : , 1 .l l' ) t f I ' | , . i - 1 t r . . t r : . \ r ' . . t r : 1 \ l t r \ 1 t , 1 . , , t : r , ' . 1. irr,1r r. lt 1 t : \ | : \ I | | r' , | : r| ) I | '
l r d r l L n r l )l . ( r r ) r l r l l l r l r 1 r 1 or r r l r r : t l - r l r p . r r : ; - lr l r r ; p u l r l ) r \ r 1 . r J L Lrrr r i l u . l l r u \ r - ' \
' l l , l . l l l ( s r l l l o r r l \ J r p i l r r i L r r i l l l ' i l u ) l ) r f ) r L l r u r i r r l r , , r ' l r r L ll r s r l r ; - L r J L l r
'r:,(rr:^ltt:
tplny'r).rt,{rqrulu nelc .u4poltiueu r,{urt'eqqrfe,r luprl uep.ueq
pcruu6uelnqt:rq iucts rpr.,(uu1sr rlnl;-iuaru3m,{ 3ur:o:rsas e?n1 ueqpeureg
urlnq epcdr.{uuu1e lrp.rru rp qllat iuc,{ uunckur'l:d1:pnq sc{Jqu?8ueI;uslos
qr:r a1 l,{uulurela)lrlll uu)lr{JplrJLrr3ul:oasasclrqldr 3ue1ua1 upstrqtqtuad
lcdrp:a1c,{uul;1tprp e1t,{u.r:1n1rqclldu qrtrl nqeluerLraur uep,nccqrp3uu,4
qrlr{ rrl?wucrl;snuJd n{y .. t'ltlurppll-rJqJtl ur uua:e1,rul uet3eq
lf;qrleu ueSa:,-
rlps uc{lp38lrrl:qn,trlireutul ulr){rlrrJplr?nqlaqrr qeqesSuelualuale,{ueuJLu
n-u[,(PpY ur:tdcqnll.- Itc,\\elJu.l tl 'rdr1r1uuly qclcsl]runlens t,(uueflucl
Ip IcsJIc:-tt;dutl:.^ tiirrrq'qcllI [c]If;Jcqueur iiuui ure,{srg uEt{rs)c{ueu
t|rl3t nIv.. :clul,r3q;uni pnruurcqnl,\urq Irtecbn,^{ iiunturl elua::aq peuqy
rueurlreiuapucruquulJdlr rl,\\qtq'ctc{laq urslrrH,llt ulq pctututqntrAl
,,itut tyadasnlnluad
n.iulnq ltptt LlnlSuDlDqDllVt)nS Dtlot{ ':lt:1plt m)lDlLutDL! tttrp.iuttotttluatatl
l D I ) n q s D 1 , , (r!l t ) l D u t )D t q D t . ) t L ! ) t)ul D p t lL T DJ X U D Su D ) l , l u D p a S . p t oD
ql
tutltuo:'tlnoStatltpq)pq 11tltDtl .ltutDLl
lnptl |un.i uundwaLarl lDpnq uDU lDpll
unlon.iutp nt todwnslqDlrutptpleq )lDpultuoq (IDpnq)uDnduaracl,,
:epqEsJ0q
, 1 1 V Sl q n N u n l i u r p r g q r u u n s u r p q e l l n q p l r xu c 3 u o pu u f u e l u a t l a qs e l e
rp rqacler" )irpnclr{rlrueul iur,( ucnt uut?nqjad1,c,{urlaquaur 3uc,{ulel 3uujo
qJlo rinp;rp rr e,{ur:rr1{osJ ullp Sulroesasqalo rlnr:irp qrlat nlr uendualad
Icpnq sNIlq rpst qrloq lnqBpnda,urntiuus qrlo ueln{BIrp tcdrp 8ue,{rdr:
r{Bru 'l[rr?LIuxupoalurnlrpntrulndura.rad lepnq selaqe1c,(utal uep.uelsclafrp
Suci tuaclasniiunl eseuttnlllaur cducl ulturnu'nll urndua:ed {cpnq snleq
upSueputsr rurensueSunqnque)nIBIJrxuellBltrqrpJeBee,{uuD{E{Jplauau]
e r e 8 n f n t r t e u s e p p d u c p ' c , i u r l a q u r a uu e 8 u a pB t r u c , \{\ e p n q r l n e S S u a u t
uriur 8uc,{uunl 8ue:oasrr{rl )epn nctr:irucq Surpaser qelede urlrlseuaru
s-vari'atitu
buhNl /ii|a1 hcrtcntallgan cleng:inclcngln hikrn'th s1'ari'irt' setta
s c n d i ri .
'frr i a l a r n/ i i l a 1 i t u t i d a k a d a l a
2. j u a r ts c b c t t l m l a y - a n gi n l i n c l i c l p a ic 1 d
j L r r a t i r l a k c l i n r a k s u d k a nt l n t L r k p c l l t k s a n a x n s L l a t up l o c l u k h t L k t l m l l n g
.lir.rrpk",,. lug" tl.t.iLtati rtntLtkmc'lakslllltkans) xri'at )'llll-ltcllth clitcl4kln se-sulti
( l c n ! : r i nk t t c n t t l l r nr l t r l g . i t l a s. i t ' 1 a isa u h d l t r i r l l t k s u t lp e l a k u / l r l r r l D a p l i t P L l l a
trlcllkukarl
d i k i r t r r k l n .h r l r t rI t l r a k s t L pd c - J r k uh i l r r l a d r r l r t hp e l a n g g a l r t nI ' r l t t i
: L ' s L l i t l)ur l l l g t l i i l r r a n l L l i d l t l a r t l g a t r t l P e n i l a i a ns c p c r t ii n i a m l t l . i el l s d i l i h l l l
scolltttS r eng nlernpraktikkln
(llrri sLrdLIt Iritttllitll sl at i .tt l ang be-nar'Contilh
ribl tidak lillll l l l l t t l Kl l l a n g a r l l l K i i s
l lc s L l i l t ) ' a l l gt c l a h d i h l t t a t l t k a rtll l t h r \ l l a h
u
S e c l l n g k r i ni L r abl c l i v a n . g , . l i b o l c h k l t t l t i d l r k r n c n j n d is k i i l : l] ) r i o r i l a sp e l l k u / t h r t 1
Llllrikcr q iban
Pualacontoh latn. seoriitrgyang nlelltkukltt lln til tlntuk tcrllindar
It!la1rll.
d a nR a s t r l -
i . S r l l i a t I s l a n i I ' a n l t c l r l t t l i t e r r p k a n o l e h A l l a h ' t ark\ lnl ia h
l)engan clemikiatt'
N1,r. rncrtrP,rkltnsrtltlllllin rtthani sekllligus oblll ke.ii\\'aan
ohlt kt'jir''aln
r".ra,,r,tng1"ng b"rbuat lrilrili tkltn nlengulllll siultlllan rirhani dan
lungsi santilpllll ruhllli svali'at nlen-ildi
itir dari lirrrg:i llsalltl'4.Ill aklill mcngublih
kcpada llngsi sr'-iragli
obrl. cliitt1 tLngscnlula Ilrerljrdi ohrt kejit aan clilctakkan
men jldikatlnl'a
sanir4rtu t tthatti. De nlltn ntcngubah label dln niillrt)'i't aklin
Ini sarna sljlt rlcngan lllcngtlbllh l tlngsl
r l cLr'se|rabcrllkibll bLtntkhagi nranusia.
dihitiangkln kcprtdl
obut r unr tliltc-tlukan.hlu clisljikln rlrcn-iadisantapan dln
latrclnla ketrLrclian
n r e n u r i , , i l ) , , 1 tcalri t l i s r t l k a n . j t t lsae b a g alil c u n v l n g t l i u b n h
r i i h i t l e n - g k tp r la d l ro t l t t l l l a i n s c b a g l i o b l t t l n i n k i r nm c n g a k i h a t k l t rkl e r t r s a k l r l l
s-''ari-at
f a t a lp r i j e 1 i s i k . s . - b a g l l i n I a r t a . j L t g r r d l p r l t t n e r u s l t k s \ r t t iur tnl - s g u h n y l l
S c s
Svali a t b e ritrlgsi
i r L rs c l , a g r io b l t c l . t nn r t t l i s ib r g i . j i u a s e r t ab t d a r t s e - k a l i g u s
n a n l r r t l a L lb c n t t l K
r l e n g u n a c l l t l l v ac s c t l s i I l t n g c l i k l n r l u n g n v a ' b u k a n d l t r i
l l r h cl t t r a .
ribl ' zina'
P e n . i c l i i s a n n rar t L l l a h .b t h r v a A l l a h t e l a h t n e n g a h a L l t n k a n
dilallng ittt'
l r r - : t r l l p l t t s l t l a n al l l l g t n e n g l t l t a r k a t lk e p l t d l p e l b u t t a n I ' a l t - u
ke:tlsakln telalt
Klrrcllit. pcr[]uxtllll-|erDtllltan lcrsebtll nlend:ltilngkln "\llah
K l i te n a '
r rr e n g h l l a l l a r tj u a l l l e l i . n i k a h .b c - s c l l lpl l a s i t r x n aY l l n gt r c t l d i t k u t t g n v a '
k . . c ' , r , , , , n 1 4i t u n l c n g a t t r l u n gn l l t s l a h a t O l e h k a r c r t l ti t u ' t e r d a p a tP c f b e d x a n
()lch/\ll'ih
i r c s l t rl l l t t l ac s c n s l s e g i l i l lr l l t l g d i h l r l l t l l k l n ' d l n l l n g d i l l a ] a l k l r n
akln bcrkatil bahrl a
KrlaLrt itllk riclapclbctlurt ltt irrsiPilantarakcdLtltll'a'tlrlng
Itikalt sana clcngtn pcrzinalLnSedrngkan kita ketlhui
.jualbcli scpcr.ti,ib" . ,t"n
pcthrtiantlali
p c r b c d a l n I i s i k - b u k a t t p r c l - te s e n s i - t i d a k b c g i t u n r e n d r p a t
saling berbcdl
A l l a h d l n I l r t s u lN v l . S e b a b s u d a h r n e n j a d il ' i t l a h n l a n L t s i l
u l l l u k t l i P c r l t a t i k a ldalah tcrletak
n
h e n t u k . K l t t c t l l t .h l i l - \a n g P i l l l l ' l gt l r c n d l t s a t
k a t l b c t r r t r i : i s it r t t l g
pltcllL r t r t l t i l d l l l l t t l j u l n P L ' r k a t a l tsl le r t ap e r b u a t a n K l t l
B e r b c d a d e n g a ns l t u
, D c n r p u n y " ir u r k n a s r t t ul u g a b e r i r n p l i k a s ih u k u m s l t u
ak:ln herlainan ll:rl
k"t" r'"ng n,,,'n,punlai erti lcbih dari srtrr' t.n:lkllhukunlnYr
OIHVJfOHI NVIAII
VUYd NVXVfId NIVSVOT{VT
NVONSONVCNVJNSIUSS
NII JVSVIS NVXYANVflSX
t c l s e b u \t a n g n l c n j e ' l l t s k lht rl L
t tlttrra r rsr i l t s l t,l. l l i l l t ttrttt a s a l alht g i t n l .lt l n g h c r l u j L t i t n
n r c n g i r a p u sv l t n g t l i l r a t a t t r k l t t pr .r L r l r i h aalc l at l r t l i l r l t n g n t c r i i t j i l l k l t n n r l t a
. tlLu
r n c n . t g u g u l k a knc u , i r 1 i b a n p .a d l t l l t It c t d a p u t s c b l t tsrc b l i b t l n g t t t c * i t j i b k a t l n 1 l t .
c l u l i s c g , t i r\re - ! i n v a .d c r l g l i r i)l l t s a r t :
Hal itu Llihararrkun
N l e l i r z i r n k l t nl . c r b t l i t l r i r tl l i t t g t i i l t l r r l r t l r k l t rt l a n n l c n i l l g g l t l k i i t l r l t n L
d i r rr r ij b k l r .
2. ! u d u )i r , L t t lP c n l r L l s u i t n .
\ 1 1 - n s r i n d u tni p
L ) r ' a r - uv l r n g n r e n rb r r j r t k .n r ! ' nu n i i r k i i l r .( l : l n t t t e n q l t j a kt a n t l r l t b l t k l t l l t l r a n g
r l n g d i 1 - r . r n d a nbg. t tk .
+. \ ' l c r r r l r n t l l i r k i L n r rkl rc p l t t l i ts r l t r i t A l l r r l t ) .l t a t l i r h l ls l t t l l h c ts r l t t i : t i r i l t t t
l r . ! l I I i t \ \ l r l e l l r l l r l l r 'r l ll r i l t . l l \ l r 1 l l l ,. .r .
7. l ' c l l t k L u r r l t l n r ' ! n h e r i k x r t I c l t t i l n g k a P i t ( l l tl l l l l \ L l h n l L l s t l l li l g i t l l l a t l l l l t l k
r n c ] l L l L r k t t n! c l i l i u t d l l l r 1 , . : r b r r l L r sk l u t g k l k e I l t ( l i l l L g l t t t l t r l l t l t I ) z a t l l n i :
n c n s r l r ri l l k l n I r r l r ( . \ l ] l r l l) .
E. S c - t . L l aP i k i I i t t l t l u l l t t s a l l al l c l l t k t t t l ri i c ] i g L t t l l l k i t lnl n t L l kl l l ! ' l l e l l t a l l Ss c s t t l i l t l
1 ' r r n gt c l r r h L l i t c t a p k l t no l e h I l r r s L r l t r l l a hS , \ \ \ . n t c l t t l ' l t t r L l k i i n\ l l n g t c l a h
d i u l L j i b L l r n n r r t . r l r t n t t t e n g l t i t l l t l k l r r\ a l l ! d j l l i l r r l t t l k l t l t l \ l l .
9. S c c e l a l a ] r i I i r l r h l r a l t c t s e b L t l I t t c n ( ) l ( J n i Lt c t t l l t s i l t t l r t d l t t : l l c t t l l r t s t l l l ; t n .
Iutnlr eararrr lt sirJltr ltng lrt'rlrt'dlr.[)imlLIt.t siltsllt ]'ilnl slittl sccllfll llth ifi\ iLh
r r e n g q u r l r k n r t c a n L c i i t r e t t r t k l r r t d a n t l i s v l t tlit k l L l t t l a l a t t tt n c n c a l l l l i t t t . i u . i n .
S c c l a r g k l r n l l u r L \ l r 1 u l l t g i n t c r t l g t r n l t k l i r lc a t i l s c t l t l i r j i l l t l l t t t t t l r c t l t l r p i t i
ntun.lkin sillsllt \allg dilenttlkln untuK
t L r j r r a n .S c l t i n i : r : l b l t l t i t t l t l t i t
m e n o l o n g k c r l l l l \ i i l l l l n d u n l ) c n l l t l \ L l h a l lc l l t p l r it l i g t t n a k a n ( ) l c l l P e l l l k L l n ) ' l
)
Yang penrrhlipu dir)'r u tltk tllclltkttkln ktblriklll tlatt ketitk\ itart
3rn,{ 3rn:ro tslnrttrtu ttrp tuttltqz tp ittc,( ;'ttl to r,iuirrolol:al r.nluuad tltufu..'ut
'urtlllttttfp ttttitl:rq utt:lrtcqal l.iupnltl,tr.rll
1r:dr'lpntr llcsrrs) r:.,{t;pncltl r)irtLr
trln:-.tidlLrrttr ir|r,].{ iur:o Srir.to rrr-'p' IIIT]J IUlJlltlz iu|.to cptlclel ntr e,icp ndrt
urlr:drutuarLt qrllV lllsiatll qllo tlntlrlclrp 3ur:{ l]iep ncltl tttl;-tto| tnns;rs t-'{1
-ur)n.lrlrp ntt ricp nclti urlr,iut:t1:r1 t:trtrLtttlt tr.il; lnsr'li trrtp tqnti rtucl rplc{a1
r:,{r:p ndrt lrniprq;:;-Ltr,(;-LIr.ro-;tt1t.lortplcbl (r:irp ndtt).tt;lllttt tIr)nlllllJtll illCJ
rmqrq rrrlrrclniLtaut L,$ s qrllv (09 :lttrr{ II\/) ..,t.!t)ltt)\tt)tt!:lt)p1t D:l)r)tt1
SuDlts '(Dlnd).tt):lDtu uD)lt)uD)t! ).t)tu ltttt)\! t!Dl tlntiL!tl\-tlt1ti31t st!rltDP(D.inl)
dtt) .0)lDu! t!DIDUD)u).t)ur rtntlnlt.r;trr ral(/,. :tlll Ltl-ll].lrq .L.t\ S qrlJV
lnlun c . i 1 1 - t t t : n 1 u r t a 1L t t ' 1 l c i nr r t t r t n q ? s . r r t t l l t t l n q l J c l u n q t t q t t l - - \ l r r ( l r : ; - t l . r t t l
JA\S qlrllV (9/:1nst11),.iatlrl.rltttTyn1n14 ltto,1 tittlrtltu ttrt tttttt q pLlb Lr,td.t;tt1
:iuD.i luDJa rlotl-tlnu sDlD tl M)l):llDluatlnl t u t t t . y i i t t n t ' l l t t t t . t r t1 o [ u t , t p
uD1t,\b'uttuuoy D:\uDlL)pl?1!itDut tlDllV tlt)ttJD/ t)1t).!bttDputl '\t!Dllt! ttt.ttttt)ttl
u,ittt.rrltrtr:ts tunl n tlli rt,tttt fitt"tt,7ttttnLi t1n1tprtt.1..ltt\tt.l ll)t1l.'1t)tLt1t)dt))u)u!)
l n o t . t u l u t u D X I l D l u D t l u t D ( l , , : t : , ( 5 - t t t r t r t : t r1t r u l t r pt t l t : , ( t r t s t l r ; i u t : i r r i r t t t t t r ; i t : q . r s
'c,(urrr;lurztiu:tLI ulp lullllt trLtt ttt(l ll,\\qrq t:trrt:plda1 tti:1.tt:qt:;-u:rui
(qrlly) r r ( [ u r : p ' r ; , t 5 - r q r : 5 1u r ) n ) r | |
; - u t ; , i l t r s u t s t f n t t t : r t t tr p r 1 1 y t : , i u n . t t : P n l . r
Ltl]llcueLU\nlLIn (1r;srts) Ill;-llq.rs
u.rt:1rrt;.rlri ll,iLLllilllllllls;-tlniu) ttlllllll) :rI LIllPlll.lJl
cllrcl urlnsltrrtu i r t t : , t g y l n s n l \ I q l t N t t l t t l t t l t . t : q L L I : L .t 1l , , \ \ S q r l l V
'1nq3\.i41ulllllq.ls ul;ittap t;-.tr1nllstl.tlttr;;-utl.tcl-a-tttl.tcl
nlt DlunlDtlv,,
0tIo1r?lo uD)l.tl1lDlIP
:EpqpsJaq ue8uaptenq.rad
i(\VS lqeN ?tunIPU?",lDuIlaq nLueluelc 3un,{edy,, :c1c1:aq
et(I ',,DitlrlIDLTD rttrt;:q nlrpcdal qcluB)lnIId.,
Dlrlttuaturr-yy,.:qc.nuiu:r-u
'iianggal)
t i n g g l l b c t s l n l a n v l t h l n Y l l s e l l t t l l r ts r l L l l l t h u l l t l l l L k l t l i k a h l e r s c b L l l
s a h . s e l a n l t d i e t i c l a k b c l t L t j t t l i nn l c f u s i l k p c r n i k i i l l l t n n ) ' l l '
urtarl kanti
Scillngkltrl bc'rkenutrl tlcngrn rlllilzhlb Harllblli' scbenat trt'lt
d l l l t t l t b i : l l c l a p l i t t t l l s l t l r t hK l r e n a
d l n n t ! - r c k l lt e t ( l i l l l i l lJ l c l t c l l l i l l l g l l l l\ i t n l t i t j l r n l
kanlt' IllcnqcleK
n)cfckalllh \artg pcrlaltl.lsclltli tlltlont.trkan tutluhltn kepltdlt
r l l l l t i r r lk a t n t ' d l t n
h r r ( l i t \ d i i n p e t t c i r t n g l t kt lr L t l t ik c l l l t t k a l l t t l . l i t L l r kn l c n . j a g ak c h o l
D i b o l t l l k a n b l l ! l i sc\eol'lllr ulltuk
s c n a n t i u s ut t r c t t c c t c i ik a t n i i \ l e r c k r t l l e t k l t l r l :
kctltutiian
r n c n r i s i i n ! l l L ' r a n r k l l Pi ) i l l i l t a l l ! b L l l l l l l l l r c h e l L t r t ll t i c l a k L t k l t t r i t l t l l l i l
( s c l e r s l tIil t c l a k s l n l t k a t l i h l i l l l l ) S t l n g s t l h
clinnrcncarnhilnrli sclclall hcttllllalltil
l r t c h . . s e b c t l l r l n l a l t l l a b t - i i l l l l rl l l l l l t l l l l l sillsill lang itli {ttltlttasllllg l)'ran-gkll)
rtltltissabll (ol -
b i u t a I l g b L r r u l r ns r h c l L u t t i l t r i t n t ) ( l c n ! 1 L l st i l t s l l tr u n g d i l . t k t r l ' l l n
"Sclndaittra
a n g r : t h L t t i iv i l n g t r c r h r t t t ti k l l l l l r l d l h l t t i s l t l ' t u ) ' \ l c t c k l t t r c t k a t a :
\ llll! I)crtillllil
sLttminr a r lrng ke..lLrltntcll!llallllklltt u litlill lcrscltLil kclllldlt sttanli
bltginvl
c l a n c l i l t l i t l l k n l e n l b c t i k l n l l c l s \ i l l a t l l l l . t t l l i k l l l ' t l i t L rt l i p c l b o l c h k i r r r
hal itu
( s r r r n r i y t n g p e r l l l l n l t ) d l t l t i t l ' l i t l t t r - : l s c h L t lt i h a l l r l k a n h l ' g i l l v a k r l t e n l t
ririrk
r i c l l t kt l i s l , a r , r i k acnh l a r t n k a d .I ) r l a n rh r L il n i i t - l l ss c k a l ib u h N un i a t i t u
.'S!
bc|pcngat Ltltkcllitdli lkild. \{cl c'ka bcrkillll: lndrlil'lvrl se\col ang nlcn!ll\\'l lll
httlan kentttdian
r V a n i t l i .c l a n t i i a b c r n i r L ta k l t n t i t l r l a l b c l s l t t l l l l t l rl r s c l l t l l r l ls l l t t l
s e t c l i r hi l u r t r c ' n c re' -a i k l t lt t t l l . t l l l l k l l r t k l t d l c t s c b L r t d i l L n g g l tspa l t K l i t e n r rn i l L tI r t n S
l ) c n t l a p l l ll l l c t e k i l
c l i b a t a s it l l e - h r r l t k t Ldr i r n g g l i l l t r d l t k b c t p c t l g a t L t l l k c p r t ' l l i r t k a d
tc'rsr:lrtttcii ltllts'
cllllirn hab siasltt ini ticlak tclhltlls ltltnvit kepldli pct ttlltsalllhltn
schagllilllanll tclll.)
akan tctapi tt.tc-tlcakttllbctblulli lllxaillll six\at 'llllattt sttnlpah
tlikctahrri. Nlcr.ckl bcrkata: Sclrnrliriltra scscr)filns b c r s u t l l p a h L I r ) t u kt i d a k
l t k r Lt r l l t s t l b c k c l l i n
mcrnbcli pakaian dillill\'ll.kt lllutlilln tlilt nlcn-rctttlllilikitlltlr
bcltLrsli.Nlctcklt
d i i l r r c n s v a r l t k i l n l 1 ! i i r l n c n g { a l l t i l l v l . l t r , r k ad i ' r n g l l l l l t i c l l l k
bllLian tlliri lnasllllh i-r'anlth
rnenibolcltkln p,.:ttgalillltn lrrttla llcncllt scbliilai
(penjualun clcngln sistt-nr kr.ctlit tlcngln lxrllbxhilrl hltfsit) \1llka rll)l lrc(irn)'a
i,rntrra nlcngclllbllikltn barlng kt-lladrl ller).jtlxl 'lcllglln lllcng!clllbalikann'r'a
perritrll dipanclang
kcpadu 1'art-l lainnr l l Ilahkan tne n.ge'tnbalikannr I k'flrdr
pcnvclcsairn
l c b i h [ , c i n r , r n f r r ' attl i t r a r r t l i n g k a nd c n g r t t lk c p l t t l l p c t u b t - l i d i n r a n r t
n1,a lcbih seclikit. clan clrtpatrtlenthilrtngklin lcrulirn dln bcbxn Pcnderrtitxnrl)'a
kctllltcihat atln Ilin-u
Sungguh rttenghcllttlklltt. lllcngapa klliltn mcn-ghlirltllkltn
lcbih beslr'
t.ing"u A"n Ilentbolchkall scstllltll )itng kcrrtlt''lhltratlttlttl'li -jluh
t e r s c b ustl l m r\ r t i l un r e n l u l ti l0 ( s c p u l t r h )
p l i a h : t ls c b e n a r n Yk xe ( l u rpl c r b u r t l l n
c l e n g a nl 5 ( J i n t ah e l a s lc l l n d i u n t u r ak e c l L L a na\ a t l ak c b c b a s a(nl l l l l i t n lyl l l n g
pcrriinra clikenrbalikarr kepacla pcrniliknva. chnl urg kccluaclikcrtbllikerkcpacln
y a n ul l i n n v l il .
571 I'lanrul\Iuwaqi'in
clc .-, "'r,:itrlJy nlntl
'IIqtBq3uc,{tl?sEIS
IlucSSuauI
r{n}unte.u€,(sup)nfuntlp 3uc,{ uelef llclap ErDJasefuucte:n urlrcdeuaru
lt.t:c.{slrunucruundncurIEIelunuaru IIBq uBIql!3^\lp
ucle rurrl e.{u1nluc1:rg
upp 'uPllcunsIp 'uBIqaloqIp 3ue,{ '(qn:1euI) tcuaqlp 8ue.{ 'uPIUIlunruaI
'{ulrr3cla)ur?lepeI
Inspulra]3uc,( uer?eqsclal tpeluarue3?utqasu,{ur:n:r
-rrpr uep lrsurs uet?eqruaduclsulafueruuEIP ltu€I uuq uelureleqrp3rre.{
I8S - "'Eallcy n{nfl
O'NVJVNflUgd XNJNflfl
HIV'IV(I XVTECNISHIHVTVOV
NII IVSVIS,, :NVYYIYCI{SIAI
CNIVA JVdVONgd SVJV NVSYA\Yf
m e n g e l a kd a l a m b e n t u k p c r k a t a a nd i m a n a s e s c o r a n gb e r b t c a r ad e n g a n
mengatakan"boleh" padahalyang dimaksud adalah"benar''. Kesan yang
d i p a h a m io l e h p e n d e n g abr e r b e d ad e n g a ny a n g d i m a k s u do l e h p e n u t u r '
Kesalahpahaman itu terjadi biasanyadiscbabkankarenasebualtkata yang
mempunyaidua arti baik irrti tersebutmerupakanarti hakiki. alti lughawi
(etimologi),arti istilahi(terminologi). ar'i (arti1'angdikenaldalanristilah
arti s-v-
syara'),atau salah satunya merupakan ani lugharvi (etimologi)scdangkan yang
lain merupakanani syar'i cianscterusnyitSehingga kata tcrsebut dipahami
olehpendengardcnganarti yangberbedadenganaPayangclimaksudkan olch
penuturnya. Kesalahpahanran itu terjadi klrcna si pendengar tidak mengetahul
arti selain arti yang dipahaminyaatau karcna pertimbangankonteks yang
melatarbelakangi pemahamannya, sepertikata yang dipahami berdasarkan
qarinah lnlit-ah (situasi) padahal scrlrestinyl dipahamibcrdasarkrn.7'rrirr'ri
malnlliyyah (kondisi),atau pendengarmemahlnrinyasecrrahakiki pldlhal
semestinya dipahamisecra najn:i (kiasan),ataudipahlminyasecaraumunl
padahal yang dimaksudkanarti istilahi(ternlinologi)yangbersifatkhususdan
lain-lain.Semuenya ini apabiladimaksudkan untukmen-shindari kenradharatan
yang akan terjadi,maka hal dapatditolcrir.sepertiucapanNabi lbrahim AS
dansabdaRasulullah SAW sebagaimana telahdisebutkan di atls Conk)h'contoh
ini meskipunmerupakanblgian ciarisiasat akan tetapi pada dasarnyabcrbeda
dengansiasat-siasat yangdihararnkanjikadilihatclaripihakpenuturdanpihak
pendengar. Contoh-contoh yangtelahdiscbutkantli ltas senuanle mengrrah
kepadaupaya menghindarkankemadharatanyang tidak rvajar terjadi' dan
sekiranyahal tersebutmengandungpcnyerrbunyianap yang sepantasnya
dijelaskansepertipersaksian. ikrar. ilnlu. naselllltatau penjelasanatassuatu
akadseperti jual beli, nikah, dan penyewaan'mlka itu ternrasukbagiandari
pcnipuanyrng secaratersuratdihirranlkandlllnl nash Matsna al-Anbary
'Baglimanamaksudhadits
berkata:"Aku bertanyakepadlAhnradbin Hanbal:
yang memuatpengertiantcntangsiasat?Ahntad nlenjawab:"Siasatitu tidak
d i k e t c m u k l nd a l a mj u a l b e l i " . Y a n gd i n a k s u dd e n g a ns i a s a dt i s i n i r t r t i n f i r
seoranglaki-lakiyangmelakukanperdanlaian diantarascsamrny'r'
Guru kami berkata:"Pendapatyang akuratadalahsegalasesuatuyang
menuntutpenjelasan. makamenghindar daripadanyltidakdibolehkan(haiam),
karenahal itu merupakansebuahpenyeleu'cngan dln bentukntatlipulasiDan
termasukke dalamhal ini adalahsumpahatas kebenaran' saksidalatrllrunsuksi,
penjelasan tentangisi perjanjian.1atwa,hudits'kcputusanpengadilan(vonis)
dan lain-lain-Sebaliknyasegalascsuatuyang tidak pantasdiiel'skan mrka
mengelakdarinya dibolehkan'bahkan hukunrnyarva.iibsekilanyakondisi
menuntutnya demikian,sepcrtinrenghindarkan hartadanjiwayanghalusdijaga
dari gangguan danancaman, walaupun antarr danmenycnrbunyi-
Ir-tenjelaskan
kannyadibolehkan,atausekiranyakedua-duanya mcngandung kemas)ahatan'
'rrBSucraded m?[up(upndrl)lpselslnsBuual
n]! uDlIItucp3ue,{1tg -c,(uepndel uqr qnruuelU u,{uqnsnru (qnln))
EfiSurqas
qur.r,(uaru r:1iun,(uaruc,{uqnsnu:e3euenfnl uniuap e,(uqnsnuruedepeqa1
(ursaalrr;rqas)ursrln1c,{uunpclualauurlE rrp nelV n,{uuen[n1 uulcueslclatu
llrlLrn u r l u l u s r ? J J tnu r p t 1 r 1 a 1e , { u i u n : a ( u c r xu l t l n l r p u c l p n r u a y . e d n
-t:dr:ttclul;-uritt;rut)iuprltrp o^\qoqe:riuau u,{uqnsnun3Surqas 'e,{uqnsnut
nlhucru ur':1u[raq nrp rrcp 'c,{rrqnsnu uplrpelJqalrnqclciuau uriur uenfnl
ueiuap qnsnurur-.drpnq rp u,(ul:rpucr.11t:drucuaur iuu,( iur.radtaq3uepas3uu,{
c.rulu:r1 iuuroasqotuocrtSeqagunltnq.rad urp uedBtnelclueucoLUl?sleq t'|ltJas
urln)BlrP nll {r?l33uaur 3ucpe1:atuurqeq'uuetcl:adInluaq rurlDp1rrlaiuaur
u e i u : p e u r n sE , { u l c l r { u qn p c d u u l c n q r a d\ u u a q t u c l p p 1 u 1 a 3 u a 6 1
'uDIusmaIrnsunSunpuc8uatu e1rI rlunJJI utllqaloqrptnqaslalucplasrlrtul
'urc1u1:adueSuapunSueluallaq .uBllqntnquour
lpprl 3uu,{uuelasuelSucpag
t e i u e s 1 1 r 1 a 1r J E n J e ) ' u e { n l n q e {n l e n s d n S 3 u c r pl n q a s r e }u e u l o sl l l r r u
'uen1e1:ad ueBuapueBueluat:eq nlr ueelaselesuede;quc:eueqaluelueleftreu
s6s- '-B;rloxn{ng
KlasifikasiSiasatdan ContohnYa
Apabiladilakukansebuahklasifikasiberdasarkan atas Pengertlan
mak-ahuktirnsiasatterdiriatasl i n a b a g i a n . S e s u n g g u h n y a
etimologis.
' q c u r zB l s I
ueSuapruruouls3ue{ qrllu clrl ucrnbly rupJpprp ul'}Inuralalrpleprl rJBIas
trtups'qllurzuup rn?^\lrJ qulpperursrp qclru uliucp pns)curp 3ue,{ .,nedurel
qc1o13ur,{ es^pur epr:d rlpnJallal nurqe,(rqalo rur,rrBIrprlplJ) 8uc,{ elruc,tr
-e1rue,rrur,nuiuaurnuul qcyuu3uul urq., :ueurrryaqt^\s qnlJV',{r:niis ur':p
qplrtsr 'rsrqxq rias rrr:plrslrrs1nq;rsrp Itrprl rlr[-r{r]1lcur:3ue.roa:- qalolqcurzrp
8uc{ edcrsurp,,nruiunpurl If;ur ut:^rnuL'I rieq ueyurn.n:qrp ur}p,,:upurr.liaq
l,rs qolJv nlr qcscu uup ucri-uqrur Jcqun')lepuwpuaurJ\-racl BItrur 'urrrBq
Suci(un:ndure::adrnlnlarrrldr:r:atlcprl lrsn urqr:dn:cur8ue,{qesrurlrqedu
rdc1a1 urle'u.rc:cq uelr:nq.r:rd-uutcnqroci cucrel rprl)a1leprl n,{ursua,n1a.^uo1
u1n;-a,,^ ur:p urepu:rurrs,rrd uuiunqng r:,{1,1-ur':1rnqa1 rusjEI urPI 1rp118ur,{
e,iueqLucq urrd rpedal uclqcraSnuerp iuc,{ 1r':ru1ru rcirqa:-nlr lrq ur}{dplaueu
urp'qcscur:cpucrf,rqruicq:s urepuaurasrecl uulrpcluaur1,nsqt11y unlrgrufrs
pSucs3uc,{uuepacl:acl lrcft:p:elr,iuc.tcluutp eurrrl c,{uppuJuuJqIuprl trqasral
ucllos:aduelcp urqclruaduriuap unqeurzrad urlrSolruuiuaul nir 1rqiurlual
q u t , { s p , { t b ' . t u t f 'ts l t p e q ' u r : n b l yu r e l c pI r l r p u c l n u r J t J I r pl e p r t u c p
J B r r J?
'lnbnuure,{uucurc.rcqay iurluat 1llcpc{uqn33un"-as 'rlrlcu urp r,je,{sqeqzuru
uelep rg:dasuc.req)jrpn lnqaslall[r{ uc-]uuAuJu8ue{ tedepuadqelnpetc-ln1e
8ue.,{ lcdcpua4 prurqv urerrlluBpqrlrucfl nqy tcdcpuadurlep rpadasqelru
uc3uapuaueuuad 3ur,{uc3unqnqeueurruirqas urqrurz:adcuarulucqnqnycs.rcd
'-EaIraY nlng
I09 -
qBIrpr'rIrrrqBue,{trsersp:rlruclq
uup urp uelsrqaquau Intun tusr?rs
qpdrunq uBIn{BlaN upSurp ,n1nqy e,{uyuleg
YX9NV'I
ot{v^ NVI(VfSX NVyUVSVOUflfl
YNJNSTTIOYVOII JVIUVAS
pelanggaran sumpahdengankhulLr'.kemLrdian omng 1'angdisuntpal)iatasnya
memposisikan diri sebagaimana rvanitavancditalakba'in,kcmudiania menikah
kembali.Ditinjau dari syariatdan ushulplra imam siasarini batil. Dari segi
syarirt,sesungguhnya khulu' sepertiini samasekalitidakditemukandasarnya
d a l a n rA l q u r a n d e m i k i a np u J ad a l a r ns u n n l h r a s u l - N v a .A l l a h s w t t j d a k
m c m b i a r k a ns e o r a n gs u a n r iu n t u k n r e n c c r a i k a ni s t r i n y a s c s u a id c n g a n
k e i n g i n a n n ysl e n d i r i .s e b a g a i m a ndai k e t a h u bi a h w a s a n n yran e s k i p u nt a l a q
adalahpcrsoalanyang lazirr akantetapiltal itu tetapdibencioleh Allah dan
dapatdrlakukankelika scscorlngkharvatirtanpa perceraiania tJdrk dapat
melakukanaturanaturanvan-qtclahditetapkanAllah.Allah srvtmensyariatkan
kepadamerekauntuknrembebaskln tliri darisunrplhdengrnrrembayartebusan
a t a ud e n d a d . e m i k i a n . j u _yeaan gd i a j a l k a no l c h R a s u l l l a hd a l a n rs u n n a h n y a .
Tidak pernahterjadipadamasaRasuluilahsaw dln mrsa sahabat-sahabatnyl
k h u l u ' s e b a g asi i l s a t .b a h k l n s l n r p a ip : r c hr n a s at a b i ' t a b i ' i nd, a n p u l a t i d a k
didapatkln pcndapatsalahseoruingdali irnam rnazhabdan rnenjadikaunya
sebagai.jalanuntuk membebaskan diri dari sunpah padahalmcrekaberada
p a d at i n g k a yt a n gs e m p u r ndaa l a mp e r s o a l t n f i q h i .K h u l u 'd i s y a r i a t k adna l a m
i s l a m u n t u k m e m c n u h ki e b u t u h r nw a n i t ay a n g . i i t a l a kb a ' i n d a l a mr a n g k a
mendapatkan tcbusandari suaminya,dln maksuditu akantercapaimlna kala
seorangistribennaksud untukdiceraikankctikaperkarvinan mcrekamcngalanti
j a l a n b u n t u t a n p as o l u s ik e c u a l ip e r c c r a i a nA. p a b i l ah a l i t u t e r j a d i ,r n l k a
t e r c a p a i l a hm a k s u do r a n g y a n g d i s u m p a h id a n t i d a k a d a p e l a n g g l r a n
pelangglranbagisuami.
Ulama Mutaakhirin Mengada-ada tentang Siasat dan N,Ienisbahkan
Kepada Para Imam Mazhab.
Pendapat yangmengang-nap bahrvakebolehansiasatbcrsuntbcrchri sallh
seorangimam mazhabrnerupakan hal vang mengadl-ad:i.sesungguhnya hal
tersebulberasaldari para ulama Muta'akhirin yang kcntudiandinisbahkan
kepadamereka.Allah su't nrcnjadisaksiatassemuaitu. Barangsilpir ylng
mengetahui biografidanpendapatpendapat Imam Syafi'iy bcrikutkcutamaan
dan peranannl,a dalamIslarnia rkln tahu bahwaia tidak pernahnrenqatakan
apa-apatentangsiasat.dansamasekalitidak adabukti yang mengindikasikan
hal itu, bahkania tidakpernahmengisyaratk:rn kebolehannya kepadanranusia.
Padaunrumnyasiasat-siasat yang discbutkanoleh para ulama muta'akhirin
dandinisbahkan kepadaimam mazhabyangrrerekaikuti. rrerckamcngadopsi
dari orientalis lalu nrcmasukkannyasebagaibagian dari mazhab mereka.
meskipunlmam Svafi'ira memahamitransaksisepertiadanya.la tidakmclihat
kepadatujuandan niat pelakutransaksi.sebagairrana ),angtelahdiceritakan
sebelumnya, ia sangatberhatihati dansangattakutuntukmenfalwakankeplda
kaum muslimin untuk nelakukan siasat,kebohcngan.maklr, dan tipu daya
seftasegalayang tidak disebutkandi dalam Alquran dan sunnah,bahkania
flYHZYHI
HIVIAII.HIVIAII VUVd NIVVWVTNSX
lalu aku berkatakcpadamereka:"Kemarilahkalian.dan hendaklahscscorang
di antarakalian mengeluarkanargumcntasiyang didasarkankepadahadits
RasulullahSAW tentangrukhshah(kenrudahan). sekiranyatidakadaseseorang
yangmenjelaskan tentangpenolakan scscorang clalarn rangkaian sanadnya, ntaka
hal itu dian,egap shahihdln drrpatdijadikansebagaidas:rrarsumen,karenit
merekatidakmeriwayatkanruilrraft kecualisanadnvabcrsambung. Jika tidak
diketenrukanhujjah dari merekakecurli hujjah 1"anghanya bersurnberdari
Abdullahbin Mas ud.nrakatidakadaalasanbagimcrekatentangpcrasananggur
selainalasantersebut.Jadi alasanyang dianegapbenal adalahbahwasannya
a n g g u ri t u t i c l a kd i h a r a m k a ns e l a m ar n a s i hs e g a r( b e l u n td i p c r a sm e n j a d i
m i n u m a n ) .I b n u a l - M u b a l a k b e r k r t a : A k L r b e r k a t ak e p a d r o r a n g v a n g
mcnjadikanhal itu sebagai hujjahda)amr.rrklr.ralr: "Wahaiorangtolol,ketlhLrilah
bahwasekiranyalbnu Abbasberadadi tengahtengahkita danbcfkat.r:"Ytng
d e m i k i a ni t u h a l a lb a g ik a l i a n " .d a na p al a n g d i . j e l a s k aonl c h N a b i S A W C a n
para sahabatnya untuk dihindari.maka sepantasn),a kalian menghindarinva.
Kemudianscsorang berkata: "Wahai Abu Abdurrahman. jika demikianIbrahirn
a n - N a k h a ' di .a nS y a ' b i yd a nl a i n - l a i ns u d a hn ' r e m i n u nmt i n u m a nh a l a n t ?A k L r
berkatakepadanya: "Janganlah urernbiasakan rnenvebut namaseseomng seblgai
c o n t o hk a s u s ,s e b a bb o l e h. j a d i s c s e o r a n g y a n g t e r k c n a ld i d a l a m I s l a m
menghenbuskanpendapatyang menyesttkan,apakrh seseorang dibolchkan
menjadikanpendapatorang scperti itu sebaqaihujjah? Kernuiiiarrrncrcka
menjarvab:"Bukankahmerekamempunyaihak memilih dan beri.jtihadl Aku
menjarvab: "Bagaimanapendapatkaliantentangnrenjualsatudirhamdengan
duadirham?Merekamenjawab:"Hal itu diharamkan.Lalu aku berkatakepada
m e r e k a :" S e s u n g g u h n ydai a n t a l am e r L - ka d a v l n g t n e n g a t a k a n n yhaa l a l .
apakahmerckaakanmati sedangmcrckamasihmenrakanbaranghalam?Lalu
m e r e k r t e r d i a md a n b e r h e n t ib c r l l g u m c n t a s i I. b n r . ra l - M u b a r a kb e r k a t a :
"MLr'tamabin Sulaimanrnenrberit:rkan kcplclakubahrvabapaklumenrergokiku
sedangmelantunkan syairsehinggaia berkata:"Wahaianakku,j anganlah kamu
melantunkan syair.Kenr.tdian akuberkatakcpadanya: "Wahaiayahkuakusering
melihatHasandan lbnu Sirin melantunklnsyair'..{yahkuberkata:"Berhati-
hatilah,jangansampaikamu rncngikutikejahatanyangdilakukanoleh Hasan
dan lbnu Sirin.
Syaikhal Islam berkata:"Apa yang discbutkanoleh Ibnu Al-Mubarak
ini masyhurdi kalanganulama,scsungguhnya tidakseorangpun dariparaimam,
t a u p u ng e n e r a s si e s u d a h n ykae c u a l lp e r n a h
b a i k d a r i k a l a n g a ns a h a b a m
mengalamikemusykilandalamncmahamrsunnahRasulullahSAW.
Aku berkata:"Abu Umar bin Abdul Bar berkataketika mengawali
p e n b i c a r a a n n y tae n t a n s" k h a m a r " d a l a m k i t a b n y a .S y a i k h a l - l s l a m
berkata:"Masalah tersebutrnerupakanbahasanyang s.rngatluas dan tidak
terbatas,oleh karenaitu kemampuanmerekatidak nrungkinmengakomodasi
'eurnoues
u€?uapEfurnqpla8uatu?uu,{3ue:o epudal r,{ue1:eqerp e,{ulnpuaqeleur
'rnqete8uau
ryrptlc41 tnqes.ratu,(epndn-e,{epndn eu:nduaserecasrnqelafuau
ue{c ucsclq{ra{ ur8uap regesrp3uu,{:r1rd:aq ueSupuatalr>1rlruau3ue.{
3uu:g 1169 qpllV urelasu,{ue,{npndry?unlrq3uaulcdep 8ue,{und8ue:oas
Epc{epu ucp'uptrefse,{epndrl qclEpEsptpIp lnqasral?,{ppndrl enuraS
'tnqesrelqellv qB^\IEp
lnqurD.{uarx
uE{Eleprl B)olau nlr qclalasuSSurqas 'E),[araur
ucp snlndlal qeJIV(uenres)
q?,tr{epueleqelsBrxa{rpSpuudpruquuSuap'e,{p-Jnscyuep169 qe11yepedel
lu,€l )lnlunursnueut3uu:e1aur uBp'ersnuutllr{BlaqquJauj3rrr eJ?Jup8uap'ntr
€,{up^epndrt ur?{euesr rlau Inlun ueurleqze{uDp'qu,prq'llqtuqrlquupudal
ueqesunSuaur n1ru,('c,{uselSunured e,{epndrl ue{eun33uauusle prp E{eu
'n1rrgadascfep ndrl ue8u:pcqueq rs
1n[nquratundtuDu]{eprt Esureulurtre,{s
eIrI upeunna{ 1n1uaqcle8asu?{leSSurueur uelp pqueq rs e,{u:rq4:eped
Eleul 'nll €,{uEfcpndn uEIleueSuaurue8uec lral uleqed:aq8uu,(qepcqrleue
ucleumlnBuau qrqalurp resaqeleqndraq8ue,(qcpuqrleuc ueluelufuauruulep
uElB,ula{uc{lDSSuruauBquuq rs uuldr.:uqrprul uceeuer-E,{uB,{?p ndDuESuaC
:esaqelequd:aqSuef qupuqrleureuelednlau ueplnqas:eluelenqJad uEAuap
'r,{uclnqed
uelnqrsrperpe?Surqas trlrpas3un,{qltpnqrleue ue,eluaurnqupqrs
:u8u u,{ulnfnqutautuele uetre,{se\Eur lulqle) rprqu IB{aI 8uz,{uednprqal
uu?uapuelSurpurqrprurcrunpuednprqalnsuu e,(uledac edelaqde?Sue8uaur
Buas'e{uusqnJ ue8uepnurauaquelde:eqSuauruep 'e,{51-unruecue uE8uep
psereur erp eS3urqas 'lrrs,etu
ln{el tenqraq3uef 3ueio-3ueioedturuatuutlc
8uu,{ueuslrsull1rs1e,{uaru uepl?,u}8uB,{Suu:o-3uuro EpEda1uu{ueqrpuclrl
8ue,{rluefuu1rs1u,{uau urp uE{B-u?Izas Eupurrp'lurnl{p rp ueupua>1 SunsBuel
ureras ue1rs1e,{uatu erp u€Ip-uplpas eSSurqas e,(p-equ-req ltr;q ueleqrlSuad
ue{E{nquau qulatqEIIVEuarD{'ntr qradesefep ndn ueSuepe,{ulnlnquau
ndureurlepu esu:eu uelre,{s€Ilt r.{Bllvrun{nq qclueqruatuInlun EuEJes
uEIrpeftpledppntr leq ESSurqas 'qellV epeda{qepequaqueSuapsn{Sunqrp3uE.{
-'B8prx n{ng
fI9 -
'erunprp ucdnprqaluupeule8euednprqal
urelepuBnsJplallunqulau
uenlnuoq8ue,{rfuurel e,{epndrl uep 'c,{ulntuaqr':1u8os uryep:rqrs Bue1n1
e,{npndq 'r{urluuzSuaru uepleqrlaru8ue,{iue:o-3ueto ucleqrlSuadrnqelo8uaru
8ue,{delnsadu:cd qayolenqrp8uc,{e.{epndrl u8nf ledep:a1.sstc rp lnqesrol
Ipq urplaslnqas:a1iuuleurquEsrlnluEIsEnJleqa,,(uau 3ue,{ruz:seue,{epndq
ue:{edrueut qotuoJ-qotuoJ
lnqos.ral 'e,(uurc1
e,{epndrtuep'ersnuuuur8uelerlrp
leuayal le8uesqrpn:,^ 3ue,( leqorle e,{epndq'equrop uu8uapqr1e,,- qequa,{uaur
3ue,{ 8un:o urledn:a,4uau 8ur,{ rlapuad e.rtl d e,{up ndrl .,n:e,{s urnlnq
-un{nq uulneapiuou {nlun uen[nuaq3ue,{ueulqluqa{ueJllEqaloue:{'reqasrp
3ue.{e.{upndq q:adag lede::a1uelu urunpuednprqalurp eure8c:aq uednprqal
txulep uP{BSruaIe,{u1nqutludn:aq uclelrc etr3 Eleleur Suef sdn deleqlcq
?{aJaurtnqasrate.{epndtl uu?uapeueurrq usJEueqa{ ue1:ncueqiuaruuen[n1
ur?uapuulrqteqalEJaquouqrSr?8ue,{8ue.ro-3uero t:ep finlal nlr ersnu?u
pnfn,n:aq?ue{ uetre,{s r:epp:se:aq?ue,4e,(epndrlueqiuep:g.urfue8ue1u1 r_rcp
ue1re,{s
uep lese:aq3uu,{e,{epndq ueledn:aur selerp lnqasrale,{epndr;
'uellp,Lre,{srp
8uE,{uBlntunlrqnu3ureu{nlun uts{cunFrp p,{ueqel uelurejeqrp
3ue,(uenfntrqnuaueu 1n1unurleunSrp )cprt lnqas]Jtlesers,e8rgay
'uEIJeuaqrp 3ur,{ ueleIsrueq
'nlr uepruruen[nlrqnu€LueurLuelepqnductro3ur-.,(
ucleIuuq uelqaloqrpSuef
elpru 'ue\qaloqrp8ul,{ :eueq 8ue,{urnlnl uelep n,{u1eq
sn;l;qunde.,(ulcscrs
eueurre8eqeguueq ueplrqteqde;-duerp
undc,{uue1n1elrp 8urI tesnrseSSurqas
'm{urer?qrputlp de3Sunrp 'lnqas:etleserspnpel rxcleC
e,{uuenfnl
lrqtuq
'r.unpurlrp
gsau 8ue,{c,nrl-qnunquaur ucplodruuau 1n1unurriredaqrgcdague4rrc:rqtp
r:rras
sneurolo c,{uurelur:.recl rluru 'uB{rxBlEr{rp
rpcluaLr3ue,{nrsur\" u,{uuenfnl
suare) u?{urt.llqrp c,{uurn[n1rde1a1 'ueqqaloqrp u(utusurS'enpay
'ur';1urn:eqrp
e,{uuen[n1ucp cf ulesers.EuelJad
:n1re,{'uurSuq
uiq rpefuaur8cqrptedeprur uclrur:cqrp3uc{ lescrS
uB{rxEJBq!o 3uB,{ lBsBrs
u u { S u e l r q S u e u i ? pu e l u d r u e s au{ e l r l ] q E 8 u a uE r p r u e l a q , 8 , { u u e { n { t r l e u l
r{nlun uB{ur{3unu3urlcSunsluqcpedlesprsuc.jnlelou ndupu \epr} 8up,{
?uurg e,{uuelef.raBueru uele {eprl selEtu3ue:ouulSurpas,lBsrlsuulnlrleur
ndu?ru u?{B{Eprl q?ual 3u8.,( 3ue:oeleLu'urr{rtuepLrciuaq 2,.{uue1n1e1aur
Intun u e u r A u r e l e F u B p E { ? p l l r { E I e p rs?B I c u u e a l u a pp n s l B r u r p A u E , {
uulSuepaguclp,p.Jupua{ wlSuelcpuau ledlp 3ut:{ lesnrsucluelefLraur 1n1un
uundrueural e,{uepe {uprt qr?J?pe qerualueBuappn:-yeurrp 3uc1 .uesulutualuep
u?qeu;alelg€p L41S qc11yepedaquc3unpurl:adElururau[strlupuas{n}un
ue1:nluzrp ursnuer-u ue1?ucpagqopoquupqeruel3ur1cd Suuo dri8uerplnqas:a1
lesersue11e33uruaru 8ue,{3ue:oe3?urqaStEsr?ls ucln)?leu e,{u1e1r1uq epud
n1r?ucradcua:e1'3ue.ted uEIr?plesDrsrlcncal eduel .e,{uuu1n1e1aru ndueu
ueplt:a3uaru3ue,{3ue.ro1rp:acde3?ucfuaruuep,u,{uue1n1e1aru ndurur lrprt
8ue,{8ue.:oqeiualdeSSueBuau ruul uelqcg .rursru;flcsursdnlecuou 1nqas.ia1
uuEIoJB,r\{.{Bq rucJaq{epu tss€rsdrpeq.rat eueln c.reducp rtue>1 uee1a3
'prsnuetu qelo llrlrttlrp t{Dp|t8un,{(Surtsur)trsrrs utpreur
re8eqroqueluaqrp n1rSueleurqsruaIenurag3uelcurqdeqasepedaqrur tesers
uu4ueqlr8uaur qelelIAAS qEIIVupq u€lelcpeural{clousuruppu€le.quBtrral
ue;lledepuaru {nlun lesursqpJepetur sruaflesersruelcpe{ tlnserxlaJ
'r:c13urrp
tedeplepn rlpbet uEpnxt?[B1r;rs.rcq3ue,{r,(5,1
-quluuadryadas'e,{p-qeuunsepeduurlue8raduelnurcuetrtueIE
lppn nuJpI rle{
-rlEIasurp 'e,{p-(runlnq)qcuunsepeduuqcqn:adrtedepuaru uplc {pprt nunl
rlul-rJ€Iass{Eru'lpbe1lu3rs:aq 3ue,{e.{N-u€ntualolundepy .e,{uueSurtuauad
urp uu:u13ur?uad u e 8 u e pr e n s a su n q e q n : c du r p u e r l u e S r a dr u r e l e i u a r u
1 e l u u a d 1 e ; l s r a q8 u e , {e , { 5 1 - u e n 1 u a 1ucu1l S u r p o g . : r p c b u e p
8 u e p e 1 r aq
eqpeblntuaq:eqn1rlc,rrr,{s1r,.;rs:aq 8uc,{tl.,(51 urnrualay .e,(y quyuuaduep
te,rrp,{su€Iedruau n1r1eq uelqe g eK51-ue1lr,r.n,{srp 3ue,{edeucp qrqas,qeqas
uup J€nle{ ue{e {pprt'e,{11-ue11r,rrt:,{srp 3uc,(qeqas-qtqesulput'usr)rrxop
ueiuaq lnqasretunlnq ueldutauaur1n1unurry1dr:rp8ue( rdu uep qeqas
-qeqesur{rBsepreq uele['taq ntre,{p-tunlnq-tun)nqttuIqeq,un{nq ueln}uauau
Suuf qeqes-qeqas Surluaueu{epn qu11ye,{p,un1nqcprd ueqeqn:ad rpc uule
'qEllV uprluele 1cpr1uul3ucpas'e.{u
Ippu uup ueuldrcuad dcpeq:a1 uerlucS:ad
-uzllletuuatuarxuepueleldrcueutfue,{ qel-qe11yuep'e,{51-qrluuaduepuurldro
uuledn:arue,(uunpeluuuurq e,{11,uen1uata>1 ueledn:aruuep JIAS qcllv
uelte,rre,{slp ?ue,{lnszu:a1n1rleq eSflurqas 'uen1uala1 3ue,{e,{u1eqr1e
1c;rsraq
ueldelauaru1n1un(ueese:ad)r^\elapurlrfrsraq 8ue,{qcqas-qeqas uclSucq
-u uadusu ue;uap tu.ue,{slnrnuouI(urnfnt) 1eqr1rutldelauau urelepe{51
lnseu uep qellV urn{nq reSeqes tnqasrelqpqas-qBqes uulqeg (ue1r1e,tr:ed)
qBIEIr,,rr '(qe,r\esnete 8uepe1uede:e33uadzruesefra4) qE.E'rezntu.(unqal
ueo:ed)qebeseur'e,l\a,(uatu E,r"s 'rlsq lenf qradas'(pnsleurp Suef uunfnl)
leqrqr redrcuaruurelepe:rtuu:ad rc3eqesueryunSrpInlun .ue,{sup{uJqrp
3ue,{qeqas-qeqas qe1ru1ue1lu,ue,(srp e,{uuenfnt uup(El€:)ueleItunpay
yangdisinyalirdalamsyi'ir:
Sebagaimana
kemaslahatan.
J i k r s e s e o r a ni teu t i d r k h e r s i a s r t .
sungguhkeinginankerasnyatelahterabaikandan
urusannyamenjaditerhalangdandia dianggapsebagai
orangyan,cmati.
Berkenaandenganhal tersebut,maka sebagianulama salaf berkata:
"Urusanitu adadua.yaitu: urusanyang membutuhkan siasat,sehinggaorang
yangmelakukannya mcstimenjalankan siasattersebut,dan urusanyangtidak
membutuhkan siasat,sehinggaorangyangmelakukannya tidakperlukhawatir.
NYYJV.IUVASI( XVOII
NINdOVTYA,\NYXHSTO fl I(I ONIVA
YUVJ NVCNSONYUVNgflflY
IVdVJNSIAI YNINN IVSYIS
satumasa,danorangyangmenyewakanharusmengembalikanbayarantersebut
kepadasi penyewa.Untuk menghindariini, maka si penyewaharusmeminta
jaminan(ketegasan) kepadaorangyangmenyewakan apakahrumahyangakan
disewakanitu miliknyaataumilik oranglain.Jika penyewaan itu kelihatannya
tidak beres,maka orang yang menyewaharussegeramenarikbayaranyang
telahdiserahkannya, atauorang),angmerasakhawatirdapatmenetapkanbahwa
orangyangmenyewakart itu sebenarnya tidakmempunyaihak atasbendayang
d i s e w a k a nt e r s e b u td, a n s e g a l ap e n g a k u a n n y da i a n g g a pb a t a l .A t a u d i a
menyewakannya denganharga 100 (seratus)dinar misalnya,kemudiandia
mengganti setiap dinal dengan sepuluh dirham. Seandainyaorang yang
m e n y e w a k a ni t u m e n u n t u tb a y a r a ns e k a l i g u s ,m a k a s i p e n y e w ad a p a t
membayarnyadenganbeberapadinar sesuaidenganperjanjianyang telah
disepakatidalamakad,scandainyadia tidak merasakhawatir.Akan tetapiapabila
dia merasakhawatirakandikhianatipadaakhir waktu yangtelahditentukan,
hendaknya dia membayarnya dengancaramengangsumya dalamjargka waktu
b e b e r a p at a h u n d a n p e m b a y a r a ns e s i s a n y ay a n g j u m l a h n y al e b i h b e s a r
ditangguhkan sampaipadatahundimanadia merasakhawatirakandikhianati
pada tahun tersebut.Demikian juga jika orang yang menyewakanmerasa
khawatirbahwasi penyewaakanmengkhianatinya danpergrpadaakhirwaktu
yangtelahditentukan,makahendaknyaorangyangmenyewakanmenentukan
bayaranyangjumlahnyalebih besarharusdibayarpada masadimanamasr
tersebutdipandangaman,sedangkanbayaransesisanyadiambil padaakhir masa
penyewaan.
Kedua, Seandainya pemilik rumahmarasakhawatirmenghilangnya or-
ang yang menyewa,sementaradia merasabutuh untuk memakairumahnya,
sehinggakeluarganyatidak akanmenyerahkanrumahtersebutkepadanya.Untuk
menghindari siasattersebut, makahendaknya pemilikrumahtersebutmembuat
akadsewa-menyewa denganisterisi penyewa.Dan suaminyasebagai penjamin
bahwaisterinyaakanmengembalikan rumahtersebutkepadapemiliknyadan
akan mengosongkannya jika sudah habis masanya.Atau si isteri sebagai
penjaminapabilasuaminyasebagai penyewa,sehinggakapansajasalahseorang
di antarakeduanya(suami isteri) menyewanya,maka salahsatunyaharus
menjadipenjamindalampengembalian barangyrrngdisewakepadapemiliknya,
dimanasalahsatunyatidakmungkinmelarangnya. Demikianjugahalnyaapabila
si penyewaitu meninggal,danahli warisnyamembantahakadsewa-menyewa
dan merekamengakubahwarumahtersebutmilik mereka,makajaminandan
tanggunganyang harusdipikul ahli warisnyaadalahmengembalikan rumah
t e r s e b u tk e p a d ao r a n g y a n g m e n y e w a k a n n y aS. e a n d a i n y ao r a n g y a n g
menyewakanrumahitu merasakhawatirbangkrutnyasi penyewasehinggatidak
mungkin membayaruang sewa, maka siasatyang harus dilakukan adalah
mengambiljaminan darinyadenganbayaranselamadia menempatinya. Dan
uep e,{ur.rrp
e,{uurpup{nlulrp 3ue,{uetenq:ad rADqersnueuueseqaqued
:nsun?unpuuSuaur ;ue1e1e?uaru
n1r1u11,, 3ue.{e1a:aru undepy
lcdupuad
'.U:e,{S
isuqeqdeSSutltP
3ue1nqe,(und3ue.{SuerotnqJsraluclpnqraduelnlcyaur ue8uapzSSurqes
'u,tuupedelnlEnsasrleqruatunelelnqasral8ue1nqr:ep e,(ur:rpuelseqaqruaur
nele e,{uuelqelaposueun?t? (unqe{ utp qe,rcs ueqel uedereSSuad urues
efsa4)LloqoLoqpntu ue 1cpe,{urlqe,treurlnlun urc13uc-roeped:1Suetnqnlrltuaur
Suef 3uu:oasas ue{qaloquaurpurcInprpdqe1edy,,:ucletrllrpepqrdy
'quurmrlreqradruaur uupSucleurquElcruuJqruatrr\nlun
uelqntnqrp3uu,{e,{crqqulunlasue?ueplnqes:a1e,,nas Suen:e,{equrau qelalerp
e,rqeq uele,r,rafuaru3ue.{ 3ue:o epudal ur:1rs1us:adrp3uu,{ (e,tras) ue;e,{eq
rzizqasSuntrqrpwp '.uBInqetuaqrp u,{erque:nIn uerpnuay lnqesrel
tnqas:a1
qeun: rlreq:adureu netpup{EruuaqruaruIntun ue{qnlnqrp3ue,{e.{etque8uep
r€nsasqpunr yrpued e,{uepedaluel1nlun1rp3ue,{e,{u8unlrq?uauqEJEpe
e,{uue1n1e1rp sn:nq 3uE,{leseIsE{€W e,,irasue:u,{uqte3uqase.{udeSSue3uaur
{eprt t n q e s l a l q e r u n : 1 r 1 r u r a dp , t r q u ql I l E / r \ E q I e s e : a r uu , t a , { u a du u q
'e,{uueqnlnqalue8uaprensasue^\aqu€Ierx uaqruatunElcqeun.t tlteq-tadruau
'u8.t1ay
1 n 1 u ne m a . { u a du e l u r z t S u e u q e u t n : l t l t u r a d e , { u t e p u e a s
'e,{uepedelur>1ls1es:adtp n1t
tnqastpuelnqdeuasue4:aqrp 3ue,{uere,{eq
ue?un33uetreBnqas
e,{uueurureIuep
sendiri".Pendapat tersebutbersi globalyangmenduga-duga bahwahal itu dapat
membebaskan dirinya.Hal ini sangatmembingungkan, karenasebenarnya dia
itu barubisa terbebasapabilamendapatpersetujuanorangyang mengutangkan'
Dengandemikian,makakekhawatirantersebuttidak beralasan, karenadia itu
baruterbebasapabilamendapatpersetujuan orangyangmenghutangkan?, dan
bagaimanaketentuanitu dapat terjacliseandainyaketentuantersebuttidak
mendapatpersetujuan?. Dan contoh-contohyang setaradenganhal itu lebih
banyak dari contoh yang disebutkanolehmu'/. Seandainyadia mendapat
persetujuanuntuk Inembebaskan dirinya dari hutangtersebut,maka hal itu
d i b o l e h k a nd a n d i a b e r h a ka t a s h a l i t u . S a m ah a l n y as e a n d a i n v a suanrt
menguasakankepadaisterinya untuk menceraidirinya sendiri' maka apa
bedanyaantaraperkataan : "Aku menceraikan dirimujika kamu menghendaki,
denganperkataan: yang ditujukan kepada orang yangrnernpunyai hutang:"Aku
membebaskan hutangdirirnu jika kamu menghendaki. Padahal merekatelah
berkata: "seandainyadiizinkan kepadabudaknya untuk mengkifaratinya
(menebLrsnya) denganhafia,Inakadia nelniliki hllk ataspembebasan itu seceta
benar.Danjika dia mendapat izin untukmemerdekakan dirinya' maka dia berhak
u n t u k m e l a k u k a np e r b u a t a nt e r s e b u t .O l e h k a r e n ai t u , s e a n d a i n y ad i a
memerdekakan dinnya sendiri,makahal itu dianggapsahmenurutsalahsatu
pendapat.Sedangkanpendapatlain tidak nlenganggapsah karenaadanya
p"nghatonglain, dimanasesungguhnya hak wala' (kemerdekaan) itu menjadi
milik orang yang memerdekakannya. Sementara seorang budak itu tidak
termasukahli1w'ala(orangyangberhakmemerdekakan) Memang benar, yang
ditakutkanbahwadia berhakmembcbaskan dirinyadari hutangtersebut tanpa
p e r s e t u j u aonr a n gy a n g m e n g h u t u n g i n l d
u r n t i l n p i ls e i z i n n y ro r a n gy a n g
Lerpiutingkepadanya. Akantetapibal itu dianggapbencntangan dengankaidah
syara'.
Apabila dikatakan:"Hutang tersebuttidak ditentukan,tetapi bersifat
mutlak dan menyeluruhyang ditetapkansebagaitanggunganApabila harta
yangdikeluarkan,dibeli,ataudisedekahkanitu tidakditentukansebagaihutang,
dan orangyangmenghutangkannya tidak menentukannya, maka hal itu tetap
bersifatmutlak.
Dikatakan:"Hal itu secaramutlaktetapsebagaitirnggungan,dan setiap
oran-qyang melakukannya dibenarkan untuk menentukan dan membayarnya'
IIai ini sepenijawabanAllah SWT dalarnkasuspembebasan (n.remerdekakan)
hambasahayayangbersifatmutlakdengankifaratyangtidakditentukanOleh
karenaitu, harnbasahayayang manasajayangditentukanmukallafdianggap
sesuai,karenapembebasan tersebutbersifatmutlak,sedangkanmelaksanakan-
nya merupakansuatukewajiban.Hal ini setaradenganindividu yang mana
,uju yung ditentukan,dan dia dianggapsesuaidengatltanggungan'maka
tentukandanlaksanakanlah suatukewajiban.Hal ini samasepertimenentukan
lr-llE1ll;! i,:4t-r-r
El iE l:EItil
ry'tu"?f
"ry/
I a:t :-:t r-.::: L--:-j -.i
L11 jl':j I !. | I 1! |
":
Jjit .l it
.r:r t...:
- -*{ -+,,..
' .\
,{/Atl$ -
\ rtr l- ru
.
Irt'
!d
I
-'lEdruaax nrlng
,29 -
dYTYS T{VCNOTOO
ruYO UflflHINSUgfl CNIVAV1!l'IVd
TISWYONEIAI NYYHgTOfl IO
u l a m r t e r d a h u l uA . pa lagi untuk tnenguatkaa ntauunluk mengutxlnrkJn
pcndapatulamamutaakhkhirindalipadaulamatnutaqadditrinJikaciitetapkan
untukmengarnbiipendapatulamamutaakhkhirinsertamcmegangk ttaLfrtu u-
fhtrvamercka,scnlentara pendapat parasahabat ditinggalkan, bahkandibolehkan
penyiksaantcrhaclaporane yang nencntangpcndapat ulama mlltaakhkhirin,
naka tidakdiragukanlagi bahwahal sctnacamitu adalahkesesatan. bid'ahdan
bertentangan dengan ilrnu pengetahuan. Bahkan pcrbuatan setnacam itu aclalah
n c l a k u k a nt i p u d a y a t e r h a d a pl s l a m .f i d a k s c d i k i td i a n t a r am e r e k r) r n g
bertcriak,berproplgantlamengatakxndan nrengunlumkan. bahrva rvajib bagi
umatIslamunlukInernegang teguhp(jndapat atautat\\'aorang-"-ang diikuti dln
'Llnrar. 'Utsnran.Ali dan para
tidak boleh nren-gambil pendapat Abubakar.
s a h a b al ta i n n l ' 4l.n i a d a l a hP e n d a p aytl n g s a l a hd' a na g a t n aA l l a h v l n g l a r l i
anutadalrhagltmauntuk melnbantallpendaPat seInaclnllnl.
lEqBqusErBdlBdupua4depeqra; .r(ge,{sruButIuBSuupue.l
orang-orangberilmu masalalu dan masakini. Penunjukanmerekaterhadap
dalil yang lebih kuat bukan berartimerekatidak mengakuidalil yang lebih
lemah,atau tidak menganggapnya sebagaidalil. Mereka hanya mengambil
pendapatyangmenurut mereka lebih kuat.Dalampentikiranbarunyaar-Rabi'
meriwayatkan, babwahnarr Syafi'i telahberpendapal: dimanapendapatpara
sahabatadalahhujjahyangwajib diikuti. Lalu ia berkata:"Sesualuyang baru
'sesuatuyang baru dan
itu adadua macam.diuana satudi antaranyaadalah
bertcntangandenganKitabullah atau Sunnahatau ijmt'atau atsar'Hingga
s e s u a t uy a n g b a r u i n i d i n a m a k a nb i d ' a h y a n g s e s a t A
. r-Rabi' ntengetallui
pcndapatSyafi'i ini ketika di Mesir'.Ia juga mengatakan, bahwa lllenentang
atsaryangtidakadadalarnKitabullah,Sunnah dan ijrna' adalah suatukesesatan."
Al-BaihaqidalamkitabMadl*ctl Sun.c:.tnya berkataldalambabtentang
pendapatpara sahabatjika berbeda,lmam Syafi'i berkata:"Pendapatpara
sahabatjika mercka berbeda,maka pendapatnterekaakan dibawa kepada
Kitabullahdan Sunnahpadaqiyas. Dan jika seotangdi aniarapara sallabat
bcrpendapat suatupendapat yangtidakmendapat dukungan,.iuga tidaknendapat
tantangan darisahabatlainnya,makasayaakanmenjadi pengikut pendapatnya
itu. Jika sayatidak mencmukanpendapatitu padaKitabullah,Sunnah'ijma',
(qiyas),maka
.jugatidak menemukansesuatuyang seartidenganpendapatitu
kami akan mengikuti pendapat para sahabat, atau salah seorang di antara
nrereka."Hal itu krmi lakukanjika kami tidak menemukandalil-dalil yang
mengindikasikan adanyapertentangan terhadapKitabullahdan Sunnah.Dan
jika ada pendapatyang dikuatkandengandalil, maka kami akan mengikuti
pendapatyangdisertaidalil. Sepertitelahdiketahui,bahwapendapatImanl itu
(lmam Malik) harus dipatuhi oleh semuamanusia Dan barangsiapayrng
mengharuskan manusiauntuk mematuhi pendapatnya, maka ia akan lebih
dikenal lagi daripadaorang yang berpendapatatau mengeluarkanfatwa.
Seseorang ataubeberapaorangyang terkadangpendapatnya itu dilaksanakan
ataupundltinggalkan, kebanyakan orang-orang ahli fatwa memberikan fatwa
S
m e r e k ap a d a g o l o n g a nt e r t e n t u ,a t i . l ur n g g o t a p c n g a . j i i l n n y a e m e ntara
nasyarakatluas tidak mengambilfatwa itu, karenaumumnyamerekalebih
menrperhatikan fatwa sangImam. Dan kami telahmenemukan,bahwaseba-
giandari paralmam bertanyalangsungkepadaKitabullahdirnSurnahtentang
suatuhal yangmerekainginkanuntukdiberitahukan kepadaparapengikutnya.
Lalu merekanremberitahukan sesuatu yang bertentangan denganparapemberi
fatwa.makamanusiaawamakanmenerimafatwaInlam. Dan jika paralmam
itu tidak ada,maka parasahabatRasulullahbisa dijadikansebagaisandaran
dalammengambilfatwa-Padahalparapengikutsahabatlebih utamauntuk diikuti
daripadatabi'it tabi'in.
Imam Syaf i RA berkata:"llmu itu memiliki beberapatingkatan.Pertama
adalahal-Kitab dan as-Sunnah.Kedua adalahilma' yang tidak ada dalam
ledepuadq?lepBrul,,:ptelreqer pI?elpJlpr{urelEC.,.ueurstfl,lBdcpuedqnlrSuaur
cuelul Iul rUedes lBdppuadteq n)V.. :plr{lJq Brurpltudrpuod ruplBpuBe ..lEruil,
ledcpuadrln{r8uatuupIE nIV,, :c}ul.rJqur €jr?lladnlsns ueleq uduel
i,1r1ep
3uc,{uclcureln3uaulnlun IIIuplllllurau iuui erel:aduulpi8uruau urliunur
eueulefreqnle.l Irll?ptcdcp::1n1rrlclrsurxuntlupiur:,( se,(rbuclle38uruaur
uu{c [r c,\\qeq'ul{elr:aqueu qclJl lruuI nucurC..:ruluqnqy
tedcpuaduped
Sue8ad;aqr,{es eua:e1,n1rlednpuaduelleifuruaur c,{rs rdelaluely .se,{rb
qelupuqrqeS3ue:oesdepeq:a1 uuqnunquJd,,:eteIJaqereueurrp,qrqcXfuu:oas
dupurllaluuqnunqurad Suctuetc,tun:eqtedepuaci urc1epryada5 .efuurnleqas
r p r 8 u u , {e d e u e i u a p l r n s a s n t r e , ( u u c d u c n[ n f t a s u e { q e g . n 1 re , { u e 1 e > q
-c1€{Ilcqlue{tnqPluau
luprt ur E,!\qpq.qullvnxJp.rslEsjaqrluE{uDC
'luluslel ucduap
rensag.yg 1,4u,{g
uerul ledepuadq€JepeEnuresru1.,.peqr1[r uu{nlelaur rlEnJeIurpl ueyrtepu
'se]crp urllnqasrp
{cprl e,Iprrr Bue,{u:r1;ed epcdr,{urcnle>1 uzlefuelnrual rurel
urnlaq8ue,(qelesetunluns1cdep.ra1 elrf ueq .e,{urtnlriueurupIl, rrlrcl pl{pur
',eurll uep
lrsuquuludn:aru3uu,{,e,{uunlaqasnultl Iu! etl) ucurezrp c,,irleJ
uaquredz:ed ur{nurauau rurel B)lr[ rue4 rieq :rn1a1uulut ruicqas
lrrq:a]
3ue,{e1a:atuledepuadleqrlaruur4e rurcl equurnues 3ue{ lnlrBuadrlllrtuaul
ludepuedSurscru-3ursr,;ur EIrI .Elerau erelue rp 1e,(ueq:atBuu,{ledupuarl
lrque8uau.ruE{B rulr})lBIeuJ,lrlep epe eduel qrsrlasraqr?Iaraurulrf.lrlpp
14pruaru3ue{ ledr;pued qn4iuaru uEIpmrEIeIEtu.qrsrlas:aq e1a:aure1rIueq
'e1a:eruulclas
ludepuadepedlreprc1nsnIE qrqoluxutslll, uppJcrull, lr{pqnqy
tedepuad rleru 'qcuunsucpqpJJnqett)uBpIrJr?p rlrlrurau leprl ledepuadnlens
D{If,, :slElreq(r,rJs,{S) er urul;un,{ u8tcdulaselepude,lrqcq'etu1:aq rbeqreg
-Jn.,ureul nlES Bp qrqole,{uSucluauau 3ue,(epuundnc1e16 .e8rpaqe1a:au
ereluprp 8uc-loes qrles nele'rurc{ lnlnuerutenl Burlrd Buu,{qBlcpeuu1uslll,
uup rlctrtll, !eIDqnqV lcdepuedelru .ue1:eque8r,{esqe1a1 ?ue,{g:adas1r1cp
lcdeplelleprt nlr tudepuadenpal e1rIueq .e,{ueues:aq lenl leureiue,{ nlunse:-
ledepraleual?) ur tedspuedl!queiueur urle c(ns e{eu ,qeuunsuBpqetrylE
redrua,(ueur qrqalnlr ledepuadenp llep nlrs qelusEIrt .uellluqredruaur uele
u,{eseleu: 'ledepuedlaq
lEqEqes Surlo enpu1r1,,:EleIlaqel nJpJ...uEqnrnlasa{
eJeJasleq€qese;ud ledepuad(uelleBFuruaur) .renla{ue{BIl?prlEtr)luep .elll
tedepuadepedr:epuu{etrr?tnBllI qrqeluepurlntrrqrqel.Etrl In}un qrtspue;lJlau
trdupucdtedupua4uerepuedaluup,e:e,u,puqrl[r,uenqrtaBuad nup lEquelpp
etl{ sBlElp entllas(teqeqps tslpd)B{alrW,,:pls{req(r,Uu,{gurerul)ur _z1a:au
uBErlnua{ 3 as ttsqeqesc:ed ueltnqa(uau q€l3les_ r.r3c,{5rueul
1rl[u
euel tedepuad SueluallEnuteru;uB,{qBtl) uelpp 8.4\qeq :plp{laqrbEqrefl_lE .rur
pq u€{tnqe,{uauqe1e1e5 ,,.r,r3e,(5 urerule,{urueqludepuaduJelepsrlnuatrur
ledupuadunrueseueurp,sefrbqeppEEurlay .tpqeq€s ued ueqrsrlas:ed qelepe
luduraa; elndtuqeqesuu3uu1eryp Bueluauaur Bue,{ludepuacl e,{uepurrqBt?Irp
{?po 8ue,(leqeqes8ue:oasledepuedqelcpur8rla;,1.qeuunsugp qpllnq?1)
yangkami dapatidariZaid." Dan tidak adakcraguantentiing"Ilengikuti' atau
bertaqlidclalamucapanSyaf idcngan lnengatakan; bahwapcndapatS1'lii'i
itu tidak bisa dijadikan hujjah berdasarkan tlari lnggapan yang dichpaticlati
istilah ulama mutaakhkhirin,bahwa taqlid diartikandengannlcncrilllrr rrtirLl
mengikutisuatupcndapatorangtanpahujjah." Sebab.ini adalahislileh bitfu
yarrgbelurnadl padaztrmandahulu. Inam S1'afii tclah mengiIt.iI'irrr f.r(lrr
suatukescmpalan.ucapannyauntuk mengikutiatau bertliqlidulusKltttlnruI
dinranaia nrengattkan:
I4/a/rirl, "SayaItrklta, bahrvaini arlalahrrntuknrcngikuti
KlrubaruI litrlrlr1. ylngmana para llnam lslam sclutuhnya tclalt trtcttctitI]
pendapat parasahabat." Nu'aim bin Harrmadberkata:Ibn al-N4ubalrtk berkata;
aku mendengar, bahrvaAbu Hanifahberkata: "Jika sesuatudatangdari Nabi.
naka kami tnenghormatinya sccara keseluruhan. Dan jiLa dltang drilt para
sahabat, makakatni akan nre miiih pendapat di ant.ilil mcrcka. Dan.jikirdrttan-s
claripara tabi'in. rraka kanli rkan met.npcrscntpit untuk tncnerintrtpcndrPat
i a n ail. S y a li ' i
" c b a g i adna r ig o l o n g a rmr u t a a k h k h i r idna li p e n g i k u tH
m e r c k a .S
Maliki. I-{anbali dansebagian bcsar golongan mutakalinlin bcrpendapat. bahrvr
pendapatparasallabatbukanmerupakltrhujiah.Dan scbagianclari pala :ihli
fiqih bcrpendapat. bahwajika pendapatparasahabatitu berlcntangrndcn!:an
tliyas, maka pcndapat itu bisa mcnjadi hujjah. Dan jika tidak beltenttngiln
dcnganqiyas,makatidak rnenjadihujjah.
Merekl berpendapat: "Sebab,jika pendapatsahab:rtilu bertentangan
d e n g a nq i y a s ,m a k a h a l i t u t i d a k l a i n h a n v ab e n t u ks u a t uk e r v a s p a i l a l n .
Karenanya, jika pendapatsahabatbertentangan denganqiyas.rrlka penclapat
itu bisa mcnjadi hujjah." Sementarajika pendapatsahabatittl bertcntangan
'btlkan
denganpendapatsahabatyang lain, maka merekayang ntengatlkan
hujjah"bcrpenclapat; karenaseorangsahabatitu adaiahseorangrnujtahidvang
n u n g k i n m e l a k u k a nk e s a l a h a nm , a k a t j d a k r v : r j i bn l e n g i k u t i n y ad a n
pcndapatnl'a tidakbisa dijadikan hujjah. Sebagaimana pendapatparl n'lujlahiLl
lainnya.Karena.dalil-daltlyangmenunjukkan terhadapbatalnyataqlicl(nen-ti-
kuti pendapatlain tanpahujjah)bcrsifatumum. dan nencakuptaqlid kcpada
parasahabatsertaorang-orangsctelahmercka Kalenl, golongantabi in.iika
merekanengalarnihidup dimasaparasahabat. dimanaprda unluntrtvrtctjrd i
persefisihan di antaramanusia.makabagairnana rnungkinkhabarulvttliid ttis;t
menjadihujjah? Juga dalil dalil telah terfokus untuk rnenrbatasi hujjah pada
Kitabullah.Sunnah,i.jma',qiyasdan istishhaabSencntrra penilapat slllabat
tidak termasukclalanrperkarayang bisa diiadikan hujjah' den dikarenlkan
kedudukanparasahabatyang lebih utanla.lebih beriltnudan lcbih bcrtaqrva'
lctap tidak ctiu'ajibkau n n t u k m e n g i k u t im e : e k a ,s e b l g a i l l r n a n l e n g i k u t i
nrujtahid h i n d a r ip l t a u l a m at l b i ' i n , a p a i a gui l a n l , sl c t c l a hn l c r c k a .
Maka kami katakan:"Pentbahasan ini adaduanracantSattldi antarlnyit
a e n g i k u t is a h a b a t '
a d a l a hd a l i l - d a l i iy a n g m e n u n . i u k k atne n t a n gu ' a . i i b n y m
-S^.t".-lXl t.::..,
\tr, t4. i ( q4\ l: { c: f). 11,.' ..- ; i:l
.),..,".'...{''.,.J.'1 ,\i. 1a-.i fr
r.tr;( c_ r. a'f)J a ;
)r>,
! 11,.r:,l,t:i ;-l i :-r. ;--
: r , \ u n q i r q ; L l l rqAr l J Vr r r u t ,ll r
nlre,'('{llu4 rueu1 qalo qul[nquerlrprlrpSuei 1r1rpqr:111:rl Liur.rllLn:rp n1lrs
q e J e s ' l p q u q e sr e dr l n l r i u e u l 1 n l u n u t l c l r l i , r l L ui u r , i 1 r 1 r pr j r t u l r C
lEqeqBSeJBd 11n113ua1,q
1n1un uulqrfe.trl\J SupJ Me11-lllBO
'1e13ur,(ucutiun,{
t1a;ou dcptq:-r1xgqp.11111-
ru1c,i'cnp:y
merekamendapatkan ridha.walaupunmerekajugamempunyaipotensiuntuk
berbuatburuk:berdasrakan sabdaRasulullahSAW yangberbunyi:"Tidakkah
engkautahu,bahwaAlLahtelahmemberijantinan kepadapara pengikutperang
Barlar" Kemudian beliau bersabda:"ktkukanlah apa yang kulian inginkan,
karenaAlLahtelaltntentberiantpunanuntukkalian." Begitujuga pujian akan
diberikan kepadasiapa yang telah mereka sepakatkan(ijma'). Walaupun
demikian,mengikutipara sahabatbukan merupakansuatukewajiban.Mel-
ainkansuatupetunjukuntuk dibolehkannyamengikutimereka.Dan ayat ini
juga merupakandalil bagi dibolehkannyamelakukantaqlid denganorang
berilrnu.Sedangkanjika dikatakan,bahwaayatini merupakanpetunjukuntuk
mengikutiparasahabat,makatidak adaindikasike arahsanakepadaayatini.
Ada beberapasisi untuk menjawabpendapatdi atas:
SisiPertama.bahwamengikutitidakdiharuskandenganijtihad.Hal ini
berdasarkan padabeberapa segi,diantaranyaadalahmengikuti.Yangdimaksud
di sini adalahmengikutisesuaidenganyangdiperintahkan Allah dalamfirman-
Nya: " lkutilah aku, rtiscal,aAllah mengasihimu"(' AIi 'lmrzn: 3l), " Dail
ikutiLahia, supayakaLianmerdapatpetunjuk" (al-A raf: 158), " Dan mengikuti
jalan ltangbukattjalan orang-orangMukmin" (an-Nisa':I l5), sertaayafayat
lain yangserupa.Perintahmengikutidi sini adalahyangtidakharusberisrid/(.r/
(mencaridalil) terhadapkebenaranpendapat,karcna sudahcukup dengan
melihatorangyangmengatakan.
Kedua: Seandainyayang dimaksudmengikuti di sini adalahdengan
beristidlal atau berijtihad, maka tidak ada perbedaanantara mengikuti para
sahabatyangterdahuludenganmengikutisemuamakhluq.Karena,mengikuti
sesuatuyang wajib dengandalil adalah wajib diikuti oleh setiaporang.Dan
barangsiapa yang berpendapatdengandalil yang sahih, maka wajib untuk
menyetujuinyadenganpendapattersebut.
Ketiga: Mengikuti itu ada dua macam,yaitu yang dibolehkanuntuk
menentang pendapatnyasetelahberistidlal,atautidak dibolehkanmenentang-
nya.Jikatidakbolehditentang,makaberartimengikutidi sini adalahsuatuhal
yangdimintaataudiperintahkan. Danjika dibolehkanuntuk menentang, maka
padahakikatnyamerekatelah menentanghukum-hukumy,angkhusus.Juga
merekatelahmengikutiperkaralaindenganistidlalyangterbaik.Jikademikian,
makaorangyangmengikutipendapatsetelahberistidlalbukanberartimereka
lebihbaikdaripadaorangyangmcnentang terhadapsesuatu pemasalahan
yang
sarnahukumnya.Dan hal ini adalahsuatuhalyangdimintaataudiperintahkan.
Keempat:Padadasarnya menentang suatuhukumyangtelahdifatwakan
tidaklahdinamakanpengikutpemberifatwa; dengandalil, bahwaorangyang
menentangseorangmujtahiddalamsuatumasalahsetelahdilakukanijtihad,
makaia tidak benaruntuk dikatakanorang sebagaimengikutimujtahid.Dan
(\ :{ rr,
ll?sBd
'rur tunleqesurseqcquadur:)rr:\r:prJq .rf,uJq
Icprl qBIcpts
efus,eruftlrsr,:r{ BIB{Iadpppdc1a.lcurrlnlriuaurlpBf nluel,rJlejc1.r:d-crc1-red
epudrpnoal ,eruftuulnlelaruytprl 3uB,{elsnurtuuciuoloi qelcpt.irjqsuVuEp
ut:t[eqn141 usSuolo8u?p nlnq[p.tal;ul:o-8ueto url]ru.Ir)rp nll IeH.ler:^ua.-a
ErelJod-ere{Jad cpcd n1rn,{')itsapuarxleure iuc.,{ urrlsy uueie r:tp ucrieq
qplepr? nlr erplJadB,\\qpq'rnqBlJ)lpqnJat;uc{ e:e1:adepld rlrnJa) .Elrrerl
IlnllSu3trruBlelpIrpesrqll]prl undrurruadasdrll:- x)curtlcs c1a:aur,uru[rr:np
uellrseqrp3ur,{e:ru1;ad epede,{ucqe1a:aur11n1r;'uaru e{urtpuurstlncl nlriag
'Sueluatrp .rydupucd
lntun ur1?unruqrsturrur rurul ledupuadllcur nlrs ue1.rt1
-uolau ruel rlrl ucISuppJSJBuJque{e Er e)ipur.n1r q:^pu SuBluel uteqEd
Ieplt
qrsrlas:aq ruelepSuBuatu Brll{tIe,\\quqrnqclaiuaruqxlal !urc{ 1]Inur'(tBquqps^
?Jed)p{aleu elsluerp Sue.roas qelcslpdepuJduniuap ul3uu1ua1.roq iut,{ qseu
nlensue{tudBpueru Suuoasar-u,{urupuees cinl lellnur uu;-uaplnqeqcsrted
qny8ueu {nlun up{qrftl,\\ourur leAt eleur .ntr 1r;clrpucd Sunluauaur leqcqcs
ue8uoloBulrp nlnqT]prel 3uc.Io-i'ueto r,trqrq nL{ul)upr1Lr ?!as .u,(uiuctuauaur
3ue,{um18ue:o rpe )cpll ugp tednpuadntcn\^ueljrluoleu Sucroasrse1r[
ue{SuepeSnlnqppralu?rullluLlrp spqeqtuct{ qplal;up,{ruedJsI?[pr]sr ulrpppqrlfr
uelnInl3tu ueSuap'n1nnrucqrdqrsrlcstcq p\arau EIr[(tl]qBllus Lrco.)B){erau
rtnlrAuarup,{uplnJeuEtutlicqSuzluaturlsniN;-urloes-l;rq scla{rpc[uaurrurs
IftC nlnqepraliur.ro-3uru;onpp tsnuasit-ur:luauau cr tlrl riclcdy e1:r.reur
e:e1ue tp uet?cqes Suelucucur n:lsnl'cualul' nlnqcpnl iur.to-t-uerorlnlriuaur.
ntl SuuloB,trqequulelc{rp lntun BsrqWprt elcur'nlnqrplJl 8ur:to-3un1o r:ep
ut:r8eqas Sueluauau3ur,{ 3ue.toueln-u?pasnlnqpplot3ut.roiiun:orlnlr3uaur
ntr SupJonrueq 'lrlqtrqusnlpd cluescsqalo.3urlur1rp1rprl n-uci .ledrpucd
nEt€E.lElladntBnsuEIEpnplAtpurri?Jeselerau rln{r;uetuurp (Iodu01a1lcq
B I a J a u € { r [ ) { o d u o l e l B . r Jee s r ] { a i a u r u n l r i u a u r 3 u u , { e d c l s i u e l e q
e 1 e 6 u g > 1 u r 1 3 u n u J a?t{uu E n p a { ' n p r ^ r p u r u n d n e u l o d u t o l a { B l u l e s
Ileq'cleletrl lln)rBuaur3nu,{:r-ur:o-Buc:o epeddnlccueu qEqnr]fJelelns r.lllp
001 tB,{B z3n1 nlnqcp.ral l'uero-iue:o upp npr^rpurdurtasr u 3unpue3uaur
s i k a p y a n g d i r i d h a i A I l a h . J i k a t a q l i d k e p a d am e r e k am e r u p a k a nt a q l i d
pengecualian, trqlid yangdiharankan.makaseseorang tidakakanmengatakan
bahwataqlidkepadaulamaaclalah syaratuntukmendapatkan ridhaAllah. Jadi
di sini dapatdiketahui,bahwamcngikuti merekaadalahdiluar dari masalalt
i n i . S e b a b ,j i k a t a q l i d k c p a d as e s e o r a n gb e r i l m u d i b o i e h k a n 'm a k a
meninggalkannya untukberpendaPat kcpadaorangbcrilmulainnyaataumenuJu
kepadasuatuijtihacllainnyt adalahbolehju,ea.Sesuatuyangdibolehkantidak
akan memiliki kcridirlan, karenaridha Allah merupakanpermohonanyang
palingtinggi dan tidak bisadidapatkankecualidcnganperbuatanyangpaling
rnulia.Dan telahdiketahui,bahwataqlidyangbolehditcntan-s bukanlahsuatu
perbuatanyangpaling ullml. Bahkanijtihadldalah lebih baik Dari sini bisa
diketahui,bah*a nrengikLrti nterekalclalahperbuatanlrlng paling utalna,dan
bahrvlrrengikutirnelekaadllah s)'aratuntuk mendapltkanririhaAllah. Maka
tidakdiragukanlagi.bahrvapcndapat yangmervajibkan untuknrengikutimercka
adalahpendapat yang paling benar cii antara dua Pcndapat.Dllam nrasalah
ijtihadseseorang tidakdiberikesempatrn untukmemilihdi antaraduapendapat.
JugaAllah telahrnemberipujian kepadaorang oraD-q vang nrengikutimereka
denganbaik. Sementara taqlid merupakan tugas orang au'am.Sedangkan bagi
uJamamempunyaidua posisiterhadaPtaqlid. yaitu ada yang dibolehkan dan
adayangdiharamk.rn. Jika ijtihadlcbih baik bagimerekadaripadataqlidtanpa
perselisihan, nraka ijtihad itu wajib bagi mcrekadan cliharamkan taqlid. Dan
jika taqlid lebih baik bagi mercka,makabolehbagi mcrcka untuk melakukan
taqlid.Jadi,jika yangdimaksuddenganmengikutimerckaadalahtacllidyang
bolehditentang. rnakl orang-orang awarr rremiliki kebaikanyanglebihbanyak.
Sementaraulama umat ini men.rilikikebaikanatau nasibyang lebih rendah
dihadapanayat tersebut(at-'faubah:100). Jika nlen-gikutimerekadiartikan
dengantaqlid yan,cboleh ditentang.maka dapat dimaklurni sekali,bahwa
pendapat semacam ini adalahtidakbenar.Sebab,ridhaAllah yangakandidapati
oleh orang-orang yangmengikutimerekamerupakanbukti, bahwamengikuti
merekaadalahperbuatan yangtidaksalah.Karena,jikalnen-eikuti merekaadalah
mcrupakansuatukesalaltan, maka kcsalahan itu akan dimaafkan Danjika or-
ang yang berbuatsalahitu dimaatkan,maka hal ini mcrupakansuatubukti,
bahwaorangitu diridhai.Danjika mengikutimerekaadalahsuatukebenaran,
maka mengikuti rnerekaadalahsuatuPerbuatanyang walib Karena,lawan
dari benaradrlahsalah.dan kesalahantidi:k bolehdiikuti jika telahdiketahui
kesalahannya. Scdangkan jika telahdiketahui.bail\\'asuatuperkaraitu adalah
s a l a h ,m a k a y a n g b c n a r d a h h s e b a l i k n y aD. a n j u - u a . i i k ar i d h a A l l a h a k a n
a
d i d a p a t id e n g a nm e n g i k u t im c r e k a .m l k a t i d a k m e n g i k u t im e r e k r b e r r t t i
meninggalkan ridhaAllah.Sebab,imbalankebaikantidakakandidapatidengan
adanyasesuatu yangmenyebabkan adanyaimbalanitu dengansuiltuyanglain'
yang bertentangan. Karena,sesuatuyang mcnyebabkanhilangnyapengaruh
padaimbalankebaikantidak akandidapatijikadalambahasanini t3rsisasatu
:e{alaulupSuapplBlleq 3ue,{qellV
ueuurJIrlcp ul?IJEsupJaq Inlunled ucl,Jlcdppu3rrBuc,{?uero_Fuz.ro qBI?pEnlr
?)ajetUuep'8tr{ rJepuEJequrul?{dElBq8uatu UBpnpr^rpur
I?prl lnsuuleql:rlEs
de4aseuerurp'qrllv rrep uurlnd ucp urpqpual ledcpuau iue,{ qel1nlnse6
leqeqesurcdurlqri-r3uru qullV rurlp{E ruelpC.( I Z :ur)-t.5),,1ntuaadndnpuati
Sttol, Sunto-7tro.toLlDlopDDl au uDp inunpnlal uo!;DIDqDlulLuarl!t:)pD!l
Suni 3uur.t qnlun:11,,:riLrnqtaqBun,{qc11yuEuurI :qElxpcE-pa{
.r1S-
tBqBqBSerBd tBdupuad 11n1l8uatrAl {nlun uE{dBleuaIN BuB,tMEe{!le(
ntrel.ru ,u',n'prd
3ue,{pnsleruqBIEpe uu{n{claur
lr?.rrq ,",r;;il?ii:j:"j
pp?da{ ,ue1de1a1rp
qcleperlnlriueurut;qrlrma1c,trqeq qr;latpIrf.. :qB,rt;f
,.;nlr qEletesurcJSJ Suclo 3ur:o rlnlrfuaur
ln1un ur11nlunuaru3ue,{lr1epqelnucul BIEur,BIe]eu runJaqar^ Bup.to_;uclouED
'ue^\prd
ltl.lrq rlnlriuaur3ur:,{nlerau nplu'telqrl llnpqrrJcaI tEleqsuEIn)nlaLu
qeu::d 3ue{ c1a::u qclpptlnlr nlnqppla]Fun.rofuc.r6.,:uclclr:rlrpelrf
'rln{rrp .nlr elelctx
)ntun qrtE,r\uup trdDpuad
rpnJaI usrpuaqe{Bpe{epn plput .r.18111y eqpr.rpdr;p.r:1 t)a.rau ludcpuadutelcp
r,\/|qBqup)dBlalrpqElelcIr['n]r 1n1un.(uelenqrad) ntl lUedas{Dpr1led?puad
unp uuurlcfal lErl uulnp ucliucpag.nl uEl?prlJ) unpa{ uep ucnln1ueiuap
rensas uel:teSuaurncleue1le8;-uruau nlre,{,rucJe LU_urJuu:aq iue,{ urlenqrad
urelepSunpuel.ralqpllv cr{pll 'qBqas e{elau uplunqlJdnclB n{nl qB{.3ult
upSuape,'(ulcq urE.I rlullVEIJnu qDJepe eqa:aurledepuacl ur8uapucBuuluauaq
3 u e , (e l e r u ; q B l J Vu q p u q p l e p Ee I : l a u t r d r p u a d r { r [ . q B l l V r u q p u l p
3uc,,( lnseur.rel qelrpueqe:au lzdepuadeuc'rel,;uquatrp qaloq
lepq iueuraur
c1a:etuledepuad,ledtpuad ueliuepag leuaq Icprl qnlBpetur uuq .uBBurqel
ueqtrqrlrSuaur uele ela:au 3ur,;luauau uep.elaraLu iuctuauaurqeloqrypn c;nd
Iu{rlcqSutF n1E1qelSurt nnlr8uaruurrlrp
'nuaJe) nlr ucqrfc,tral Insurulal rursrp rlnlrfuaur qrh.,$
selafr:ucas ullrln8uaur runlaqrrrcs^nqpu uJqruaur
ue8uape1a:au rlnyr3ueur3uc,{ Bur:o tlnurlur r1c11y linl .c;nd qr[r,n iur:{
I?q qell?pc elalaru qnlr3uaur ulnur,qlfir,$rlrlrpu qellV cqpr-rrlnlr3ueurucp
elanur ltn{r8uaurnfurq uciu:p rlcdrprpuplp qlrllVeqpr.r uulBurp:"^_qseu qayo
uEldelalrpqnlalnlr rundruerp iut,{ uBqElnsa{ urp,ucqulcsalnlrc,{qeclasnlcns
efupnln,ruatueiuapqedeplpunlc qrllVJrxrurujetuaurJs .rlcllVJtrEru nDlB.r{EIIV
pqprrepE .qr[e.r
{l?prle)rf'uuare;q BLrc,{ yeqnlcnsqeJppr? qEllVBrlpplnlunuaur
e 8 n I u c q t n t u n t l p3 u D ^r B qn l R n sq e l p p cq p l l y e q p u B u x r u r p . q u l l VE r { p u
uerltudepuauuEI? (1eqeq?s c:ed) claraul rln{r8uau qglpd11:nlrc,{,qplpseur
- r-Ur- e\].ra 'JllL:
\L{rID,i)u! Dpt )tu ilDlDpu tlo]'-tDqos.t)al Dlaiaut ltDp ,nuD,t! tlDlw)ad uDSuap
1n[utltad tJ)qu]tu Suot tutltutut;ttl-ttttlutnuatlnl1 DIaJ)ut n.totttn t7.ttto;1t1lo[
nuDX tD(L, :rsn1,1lnlriurd iutlual qt11y uruur.+ .scpqenpall
FlS
.qrfc,uqclcpe e1a:ou
rlnlriuaur.ntr rlu:ll)l qelO
'Infunlad
lcdcpuaur qElal B{arrul rueleq 3uB,( ,qr';J1ycpud qn;al ;urSadraq
qrllel Insru lPqDqcscred c,nqcq 'uclclE{ rue)'l .ueftuaqal eped
lnfLrnlcd rreqrp
qplal illclrru r?)nur'qellv eur3r epud:1 qn8al 8ue;adlrq 3uef rdursSuertq
'ueliue:curut rur
1u,(y i1g1 :uclurl, rlV,) .,srun1,\rut,i uolofopndal 1nfun1atl
uaqtp qDpt or oiutyrSSunsasDlrut.qDllv (ot"tDED)opndrl Lln,,iat fiuD\a&aq
tiun,i ndotss'uo.tog,, :r,iunq:aq Sue,{ qr11y ucru.rrJ 'SBIaqJs. r.qS
l
'n,(51-epcdal
c1a:eur uBllturf,e) ucdtr{8un
m 3 e q a s p r : q r f u t l r p r { u a u c I J l a u n l c - 1 e , {u r e uc q , r t u a q o s u u i u e p q r l l v
unlef rp ptqrf up)nlel3u {ntun ul{alaruul{qptuuauatr qrllV .ntr ruarel qalO
'qellV qalo Suns8uel qrlrdrp
8ur,{ unqrlrd 8uc.to-iurjo rltlcpr rt{3r31
'(gt :!!'nH-le)
,,r;tsnunu doua|;;s soyt ts1ostpohnu
uorlntl n.iodns uL)e tollD:l 1-rtp:^DlDt:.105^tpDfuau n lnsoy n,itdns ,nrr
1nt,.rnb1y)luDlDp (DUd ltS;q) uop nlu.lop t.tL)pu l:^nW BuDto-Buo.to
roSoqa:^uotlo:y tDutDtr)u! qDtat (rlDltv) Dte rutllDrql ruID.\ 'LlDl14 Dnl
Srru.to ottroin (UDttnll ) untultussal tuonr^ oruD|n tunlDp uotl>l
lau
uDllpDluaut loplt llbl tlDps nte uDp ,LtDtlDlrlrlnuatu qDl)t D!Q .D,iu,tuaq
-tnttaqcs 3uo.i pnrltI uotluap qn11y uoptI tp un1o1 qnlpotlt[taq uuq,,
-
-:14
' "--an-
" I .,:.Ji\ -
-J^.
1 .ri
a\at-ayatKan1i"(as-Sajdah:
24). Dalamayatini dijelaskan.bahwaAllah telah
menjadikanmerekaparapemimpinbagiorang oran-ssetelahmereka.disebabkan
kesabarandan keyakinanmerekayang mampumenghasilkan kepemimpinan
dalarnagama.Karena,seorangda'i tidakakanberhasildalamda'rvahnya.
kccuali
denganyakinkepadaAllah danbersabar dallm menghadapi segalapenderitaan.
Sisi ketigabelas.firman AIlah:
'1 . .t '
ta'\- | L .i' :', -
! u' j)-6 r-J:
-l.l 'J
J._-. !r -!;+ ilL
',1r,
r,r6tsil
" Dart ortmg-ortutg):at1gb(rkote; \'d Rctbbkni. umr.qerttltkur uhkcpudt
kami istri-i.rtri dutt keturununsabagui lttttt,ttton.ghdti (kumi1,dnt
jutlikunlolt kurniInruntbugi orotg-orartg ttutg bartaqva" (al-Furqan:
Imamataupemimpinberartitauladan.
Maka setiaporangyangbertaqwa
w a j i bu n t u kd i t c l a d a n i .
Sjilkeelqfatbela5. ketetapandari Nabi SAW dalam hadits haditssahih.
Di antrranvaaclalahsabdabeliau: ".Scl-'aii-buik poda
Tanun atlulah z.anrun
saat oku ditrtus,kenudian or(ltl9-orotlg seteluhntereka,kemudianorang-or-
" Dalamhaditsini Nabi rnengabarkan,
rutgsetelahrnerekr-r. bahrvasebaik-baik
masaadalahmasabeliauhidup.MerckayanghiduppadazamanNitbimendapat
statussebaik-baikzaman,dikarenakanmerckaadalahparapendahuludalam
hal melakukansegalamacamkebaikan.
S i s i k e l i m a b e l a s .d i r i w a y a t k l n o l e h l m a m M u s l i m d a l a m k i t a b
S h a h i h n y ad a r i h a d i t s A b u M u s a a l - A s y ' a r i . d i n r a n ai a b e r k a t a :" K r m i
melaksanakan shalatMaghribbersamaRasulullahSAW." Setelahselesaikami
berkata: "Mari kita duduk-duduk,hinggakita shalarIsya' bcrsamanya." Maka
kami pun duduk.Lalu beliau datangkepadakami serayabertanya:"Kalian
masjhdi sini?" kami menjawab:"WahaiRasulullah.kami telahmclaksanakan
shalatMa,ghribbersamamu,lalu kami dudukhinggakami melaksanakan shalat
lsya' bersamamu." Beliau berkata:"ltu baik, dan kalian benar."Maka beliau
rnenengadahkan wajahnyake langit,betitu yangbeliaulakukanbeberapa kali.
Lalu beliaubersabda: "Bintang-bintang itu adalahpenjagabagi langit.dimana
apabilabintang-bintang itu hilang.makaakandrtang kepadalangitrpil yrDrl
dijanjikan (atasnya).Dan aku adalahpenjagabagi para sahabatku,dimana
apabilaaku telahtiada,makaakandatangkepadamerekaapayangdrlanjikan
(atasmereka).Dan parasahabatku adalahpcnjagabagiumatku,dimanaapabila
merekatelahtiada,naka akandatangkepadamerekaapayangtelahdijanjikan
(atasmereka)."
Segiistidlalhaclitsini adalah,bahwabeliaumenisbatkan
parasahabatnya
lnl!:l.I \ ,
':
,'1;1-alr.1'q r\4 ;t.ia 1ii1-1 rr."-;l iJ: .; ,-i , -- ,
, . / , .
: : e
'fabi'in
Kedudukan Pendapat Para Serta Penafsiran Mer€ka Terhadap
Alqur'an
: j a n t a r ad a l i l - d a l i ly a n g t e l a h a n d a s e b u t k a na d a
J i k a d i k a t a k a nD
ketetapanjikascorangdi antaraparatabi'in berpendapat tentangsuatupcrkara
k e m u d i a np e n d a p aitt u t i d a k d i t e n t a n go l c h g o l o n g a ns a h a b ajtu g a t i d a k
ditentangoleh sesamagolongantabi'in itu sendirimaka pendapattabi'in itu
bisadijadikanhLtjjah.
Jawab:Orang-orangtabi'in telahmenyeballuaskan yang tidak bisa di
pastikanjumlah bilangannya.dan pada masarnerekaitu telah berkenrbang
berbagaimacam permasalahan, maka hampir bisa dikatakanbahwa tidak
mungkintidak adaorangyang menentangsuatufatwa yangdikeluarkanoleh
seseorang di antaramereka,makagolongansalafberselisihpahamtentrn,uin i.
di antaramerekaadayangberpendapat: Wajibmengikuti pendapattabi'in pada
apayang telahdifatwakanscpanjangfatwa itu tidak ditentangoleh golongan
'lsIssdrlleqJqulrIl)unSSuattl ueSuep
'uelelufuaru
?uetueuaruiue,{ 3uu:oepeducplen1qrqa1tcqeqr:stedrpurd t,'tqtq
'e,(u?uelueu:ru 3 u r , ( r . r e . , { sI r l r p l r p t :I u p I l c ) J l l
nlnqtprat 3ue.to-3uero
'sl,{tb nitl( r,re,(s
qefinq rpufuaursslq ul.IqDltrclr:puoduuarr:1 lr1cpueirrap
'qcffnq uulrpelpestqleptl ut.tqlt
ueiurluepaqqclatiut ut,tqclltdepurdnua:u1
lcdupuadclctu se,{tbuciuap urittr:lttau:q Lrt.rqrl ltdcPuJd f,)r[ :nnpJ) qsnu
uprpnua{ 'leqeqeserrd ledepuadulllpnual
'qtluuns-sl'l ulllPnua{ 'ur;.rnb1y
'ur,rqq pdepuadtlpcdr:npuelnlnqeptp
elarau tfcq lrlepuetn:neleu;
:rlelr?pc
qrqal qs€N uep'se,{rbcpuclucpunlnlnqrPlp qlqrl ur,lqr:ltrdl:puodun{qcq
'su,{rbueSuapueiurluagaq r11! qelfnq qPlepf;ur.rqclc:rd lldcpuad e'uqcg
'lcdlpuad rnp epe und rul
:qelepec.{ue:uluetp nles ltlq uqt?p elcu qetlhq
qclepeur.rqclucd ledepuad t.trqcq'ueleleSrrarrr Suef rieq ?JcluaueS
\llPcq urriuJP
lr-'\lnli^\,l
'qtltnq ucltpeftp
efuuelnpnpaleuts tpcfuautut pns ur,rqrl credlrdnpuaducp
esrqur.rqr:1ered
lcdepuad cleu tut tuadasurBPraI uclPC :qelupu r-'npa1l-Lrc{
'uulll}.Ir{srP
uep'qeltnq uelcdn.rauruc{nq lllpuas n1rledcpuadueliurpas
'qcllnq uclrpeftp
3ue.{qetfnquriuap ue8urtuaueqqclal nlt tudrpuadeua:u1
rp nlcs'se',{tb
Isprl Iuun ctuBln qlqsl ul,lqBl lBdupuJd:qclepec,(uerclul
ueiuapueBucluauaq Juc,{ur.tqu c.rrdledcpuadiuelurt ledcpuadrlnpcpcnryut
qeftnquelnq ur.rqu urrd ledtpuade,tqeqtrdcpurd.raq ;-ue,{tirg :qe,lre1
l,sr,irbueSuaPuciurlueuaq
1l)lI
:url)l]tu)lrP
e4f ur,tqulertd tcdcpuadSueluallrdepuadcueuttt':3cg
se,{1} ue8uaq ue8uquJtrag e{![ uI(!qEI erBd lBdBpuad urn{nH
'cf,um13ucq
lelDqutp rJnsntr lnpJlrV :qr,nufuaunerlagulcru
'1nr1 :re urlcunSSuauruc3rrapn1pn,11 3ue1u:ynurlag upcdal u,{ucpaqqe1a1
leqeqrse:edein['Jepuesaps 4]prt lccstpcd nledas^ utqtunSiuau runlnq Euelual
uu13uc:auauncrlcg einl 'n1r:^ruef Bnpa{uc1}nqai(ueur nprlagctluur'stleqlJt
:1epururydrp lcpu srueq3uc,{uepsf;}Bq:J1 lelud rp sn.rr'lq
3uc,{nlcnsaseuarul
'ru>1udrp ntunsasSunpuu3uauuSnfn1ruuqt,mtfucp rc1edrp qeloqlupn iue,{
3ue1ua1 qe,tre[uaurnerlegn1t1'ruu:q1Suepas 3ut( 3uu:oasqaloueleun?rp sn.req
3ue.,{
cdeSuetualc,{uu1rp qc11n1nsu6 rursrO r)r) ultu r:epqupua:qrqal8ue.{
ucriequpudnlr ntcdasrnpal Suolouraur uriuap uedasiursedasucryuaSuaru er
q[llcpuaq []cru lupursSuesed:sua{nurauatu \tlprt ur eqrIr1encal'nledase3nI
'ucqrosr:?nf 'ufcural rcleuraruqaloq
{eprt uup euulareSnf1epr1 1upr1 IBprI
:qe,^\efueu qpllnlnsDU u{rW auErqJuDInIElau Sucpas8uc,{3uc.roqalo reryd
rp sn:eqSuef ede'Vd.rtrrull, uql :,-tlppq ueylnqa,{uaru er uerpnural'e,{uetrp
3ne,{edeepeduep1e,{uuqqrqalSun,L urqc,trefuuiuapr,{ucuadqe,nefuauiue,{
Suero qrg :lnpnfuaq3ue,tsnsnq{ quq ntcnsrurJpprurqclBseru seqrquatuq€lot
u,(uqrquqg qn1t1tuulxpurrpln[l-leur]ul leqrscuurquau 1n1une,nrIe,{uquual
zuasuenqetaiuadc,{u111rpas r11nqueledn:au rur1cqeleur n1ldelrs curqiueur
8ue,{eders3ue:uq uep 'lpqescu r:equleu c,rrf r,{u1cn1nl:as uenqulaiuad
ueeu:nduasal ucrln{nqurau iuuK ynqnles 'ue1c,{uutrp3ue,{nlcnsasr:ep
tqtq:1eruuee,{uct:adqe,trefuaut{nlun [.,rrlcJrraqruadr;-equelqeloqrC
uEtB.{u8lro
Suea edy BpBd rrEO {e,{ueg qlqa1 u,!{lrrJ lJJqruad uEqB,lref
'rrcp(uq c1c:au
?ue( cdeepuduep1rt'.1ueu:eq qrqel3uc,{leq ue?uapntr uec,{ucyadqe,treluau
netleq tdetct uell qcqas8ur:luetefucueq claraul'rleg qepnql uplnl?la[r
>1ntunu,{uleelueur .rusaq
3ur1cdiue,{ uepelsnuptrrucrpua1 uepuudnprqalrBeq
1ee;ueu.rur13ue1r:puaru f,srq3ue,{ersnusrurieq n11c,nepuelcdnraqucrpefal
qeulrq 3ue1ua1 n1relar:ur uce,{uuuadqc,re[uaunerleqn1e1 'e,{ue,{eqec3uc1rq
e8?urqSuernryaqntr uelnqreursur?rpnruol 'erueurnd uelnqrpc[uarue33ulquequl
-ueqc1.tadert;casselafqequrepaqurleurasn1r1sulaflepn ledurel 3ue,{lrqesuelnq
e,(uledruuuqeqas3uc1ua1 nerlaqupedale,{ueuaqtuqeqrscred '(693 :qe:ebeg
ia telah menutuprapirt pintu scsuatuyang Harlm tlan yang lnetllbukakan
unluknyapintu yang di bolehkan.pcrunrpamaan l,ilamasepertiini bagaikan
s e o r a n gD o k t e r y a n g m e l i n d u n g i t u b u h o r a n g s a k i t d a r i s e s u a t uy a n g
rrembahayakannl,a. laluia nemberilescpyangrnendatangkan manfratbaginya'
seharusnya beginilahsikapscotangDokter ylnt tnenyembuhkan l'ubuh dan
Jiwa. dalam hldits sahih di scbutkan blh*'a Nabi SAW. bcrsabda: tidaklah
Allah mengutusseorangNabi keculli r'\abiitu akannrenr:njuklttUnatr)yapada
kebaikandan mclarangmerekadari sesuatuylng membahaylkanmereka.Ini
adalahsikap part Rasul scrtitl)ilril Peuaris-peu'aristnerckasctelahrnercka.
d a n s a y a r t c l i h a t b l h r r ' a S y a i k h ( - l u r L r )k a m i a r r a t b e r l l a t i h a t i t l a l a r n
m e n - q c l u a l k laant r v af l t u ' a n 1 as e r r l k s i n l alln u n g k i r rI.l a l i n i d a p ; rct i ik e t a h u i
bagi orang yang Jrempcrhatikanlirtrvafatu'anya.Rasulullahtelah rtlc-larang
b i l a l u n t u km c m b e lsi a t uS h a ' K u l t . t l a l l n g b c r k t a l i t a sb l i k d e n g a nd u aS h a '
Kurrnayang berk*'alitasburuk, kemudianBeliau nlenunjukannya padacara
yangdi bolehkanmakaBeliaubcrsabda: Juallahsen.rua denganbeberapa Dirham
clanbelilah denganbeberapaDilharn itu barang lain. maka di sini Beliau
melarangnya untuknelakukanperbuatan Haran danmenunjukannya padajalan
yang di bolehkan.hal ini di lakukanuntuk mengikuticara Allah yallg penull
dengankebijaksanaan danpenuhIlikmah. yaituketikascorangharnhameninta
kcpadanya sesuatu I-aluAllah tidakmentbcrisesuatu itu akantetaPimL-rnberikan
scsuatau i'ang lain lebih bennanlaat basi yang metninta.
JP.r+'
"z -' +E
''Hai istri-isrriNubi,kantusekaliuntidaklahscpcrti ltanit1 \\ 18 kti ,
'r.rc,{sLlscu-qsluurrlrp lndeprJliuc.{
ltutt
ucricq nlrns'qouuns-srunp uu.-t;.tb1y uteltp 1edep.tc1 t1r1asW.{ueqteuc tul
cdn-rls1eq-1cq'nlr 3ur:o Inlun uelnluetqtllV t{rlJl iur:,{r-'iun11l,n eptd c,{51
-rrypurqalrp8ut:,{upsnrnut)trmsr'prlauqe11ye,iuqn3Sunsrs r^\tltlqqcltllqelal
'nqulp uele qc11y
1n1unrdnltrouau3ur,{nlcnsasuxlnueueu ulnl:q rius rch1e1
epedalr.opraqurp lrlr.\\pl.raq tlclel ll,{rq :uc)ueBuau uriuap e,{u1r1:,trll t:np
Irsnq{rlattlau Intun rseS-csa8::l ll|pn 1c1I:,neulq 3ur,{3ut.rouctllLu:pucSuap
';ucroosJS )ntun ur:1dr1c1rp qclat;-ur,{n,{un11e,t cpeduu$rd nlensiut.ttiiuaut
uBIs qrllv urp ersnuoruqalo qrqnirp sstq {cpll 3ur.{ nt1e,t ue1dtl:uau
n 1 r e , ({ g : b e 1 r q 1 - q t v ) n r c n s a :e- l c i a s q r ; 1 e p qe c 1 1 yu t u , r r r n d a u l cq :e.,(51
-ururrl uciuap n1tueeinp sndrqiueu qPIIV eIPu ntt tlns t:aiau IIIIIIUJITI
3ur:.(qc11yr:,rqequnuinpunlynqurruaur Sucpcyeliuri qnllV lrlrru qPI?penlI
rJnsuaAauB,{qequpltnqe{ueulqBIIv Iurtc,{cuclPc (16 :ltuBN-uV)..nlensas
epl?as-qr1 e,{y-uee(undr1 uup t:ns e,{uuttltpufuauqrlat;uP{ (qcqet{)
r u r r . r a S aquq c g q e q u r a l u a u I n t u n u u l r l u t u r r e d r e p. ( u t qn 1 y . . : t , t u n q ; a q
3ue,{qcl1y uuurjr-+ qclrptsc.{uure1 cdnrasIIrH (la :rnqJ-qlv) , n,{uu?{tslrelrP
8ur,{edeuuiuaplelual etsnueudctl dtr1,, :t,{unqr:qiur,r rilq-ueuuq ueSuap
rur upp8npunlSueltqiiuauqcllv slttu e3.rnstunqiutd ueiuap uclnleg:dtp
e u e u r r e 8 e q ars1 u : a u t u n q i u a d c p u d a l n t r 1 e q u e 1 n l r : l r t d u r a u tq ? l l v
?,rqrq ruequecinp 1nqut1niSurq 3ur:1rq qe1a1 n1lut;rinp tiurpel:al 'c1::ctu
r,;1uqud e{ufuc:n1:aqueiuape1a:autlcfe-rap ueluttrnuJttrLrtIrrIupll Iuel uup
'enl Suuo crud u?r{npnpolrpr;d nlr nontr
{rue ur{npnP.) pl3uuiuaur nuel
'e,{uq.ttl iuq (17
uelquqntrenl 3ur:o errd r leqrdriuu:niueul uelu 1ept1run:1
:rnql-qlV) ,.e{3rJtu|ltuc EIEtpd Ilcp und lrlrpas lSun:niuaru eprtl turu; ueq.,
:r(unq.raq 3ur:,(u,{g urut:tyuefruap ueldr:iua1qu11ytut utrr;-npnp1u1a;arun:nr
leue lele.tcp cped unrnl urry n]r uluttleq iuc,i iuc:o-iur-ro e,tqeq Suuoases
uwinp uellnqurueru u t l S u n u t 3 u r : , {
e l a r a t t tu u i u r p l 1 a : a u n J n J { B u u
ueiunqnqSuelualuel8uu:auaurIurtP,iv ( I z :lnql-qlY) ..e1araur lcurnelcqcd
'lt{f,lJuI ur;-uaptlalau ncnl luue
uf,pundtr)rpasr3uerniuauteirlt] tLuB)uup
ue{Sunqnqlue)'ucuf,ural ulllcp l?{el3u tlttltiuaru clarau ncnr leue 8uc{
upp'ucrxuaqSuei iuu.ro-8ur:ttuttq1,.:tiunqrcq iur,r. qn11yutuurJ qPlepeIUI
ue3uapeduas iuu,i urrl 1eg (Zt :quzqv Ir)..Ilrq;uc.i uutlu1:adqelulldurrl
ueq,. :r,{unqraq Suci uip-ueut:t; uciurp qr:turqrptut uecinp nlP['s^l]leltuui
ptu{-cts{raqu,{uuelqaloqrpurxlinp ucllnqrurueruuBIe rtlt drlts eucu 3uc(
'e.ref,rqlaq urtFrpInpunt Inlun PIJlJtu ;-uc,ruletu qnllV !ul 1u,(r-' Lul;1cq
'(Zt :qpzqy-lp),.1toc1Sttniuortto1.t;td tlotmtldntn
unp'ntuuo4 wnlnp ttloiuail oprtSurti?'tto.to qnprnaButaltaqoBiitrt4as
hukum yang ia fatwakanjika hal itu memungkinkan,dan barangsiapayang
m e m p e r h a t i k a nf a t w a - f a t w an a b i y a n g m a n a k a t a - k a t ab e l i u u i t u p u n
s e s u n g g u h n y sau d a h m e n g a n d u n gh u j j a h w a l a u d e m i k i a n b e l i a u t e t a p
menyebutkandasar hukum fatwa itu, maka ia akan mendapatkanbahwa
pendapat Nabi itu mengandung peringatan sertahikmahdarihukumyangtelah
beliau tetapkandan juga mengandungsisi pembuktiansebagaimana beliau
ditanya tentangmenukar kurma basahden-sankurma kering rraka beliau
bersabda:Apakah kurma basahitu akan berkurangjika telah kering'?Para
sahabatmenjawab:Ya, maka nabi melarangperbuatanitu, sudahdimaklumi
bahwabeliautelahmengetahui tentangmenyusutnya buahkuma ketikarnenjadi
kering, akan tetapi bcliau memperingati mereka dengan menyebutkanalasan
'Umar
ataupunsebabpelarangan. Hal serupalainnyaadalahsabdabeliaukepada
yang bertanyakepadabeliau karenabeliau memeluk istrinya pada saat ra
b e r p u a s am , a k a b e l i a u b e r s a b d aT: a h u k a hc n g k a uj i k a b e r k u m u r - k u m u r
k e m u d i a ne n g k a u m e l u d a h ia i r i t u d a r i m L t l u t m u a , p a k a hh a l i t u a k a n
membatalkan puasa?'Umar berkata;Tidak,maka di sini beliaumernberitahu
'Umar bahwapembukaandari sesuatuyang dilarangtidak termasuk
kepada
d a l a m l a r a n g a n k, a r e n ap u n c a kd a r i p e l u k k a na d a l a hp e m b u k a a nu n t u k
melakukan ijma', makasuatupembukaan yangmenujupadasuatuyangdilarang
tidak mesti pembukaan itu dilarang. sebagaimana meletakanair di dalammulut
adalahpembukaan untukmelakukanminumdanpembukaan suatuyangmenuju
harambukanlahsuatuhal yan-ediharamkan.Hal serupalainnyaadalahsabda
Rasulullahyang berbunyi: Seseorangwanita tidak boleh dinikahkanoleh
bibinya.karenajikakalianmelakukanhal yangsemacamitu berartikaliantelah
memutuskantali persaudaraan kalian,dalam hadits ini beliau menyebutkan
suatuhukum kepadamerekasertamemperingatimerekadengansebabatau
landasan hukumtersebut. yaituterputusnya tali persaudaraan. Hal serupalainnya
a d a l a hs a b d aR a s u l u l l a hk e p a d aA b u N u ' m a n b i n B a s y i r y a n g m e m b e r i
kekhususan kepadasebagiananak-anaknya, rnakabeliau bersabda:Apakah
engkausenang jika anak-anakmu bersikapbaik kepadamusecaramerata?la
menjawab:Ya, lalu beliaubersabda: Maka takutlahengkaukepadaAllah dan
bersikapadillahkalian terhadapanak-anakkalian,Dalam hal ini Rasulullah
m e n e t a p k a sn e s u a t ud i s e r t a ia l a s a n n y aH. a l s e r u p al a i n n y aa d a l a hs a b d a
RasulullahkepadaRafi' bin Khadij, ia berkatakepadabeliau:Sesungguhnya
kita akcn menemukanmusuhesokhari dan kita tidak memiliki pisau,apakah
dibolehkanbagikita untukmemyembelihdenganbambu?makabeliaubersab-
da: Sesuatuyang dapat mengalirkandarah sefta disebutnama Allah pada
sembelihanitu maka rnakanlahkecualigigi dan kuku, sayaakan melakukan
kepadamutentanghal ini, yaitu bahwa gigi adalahbagiandaripadatulang,
sedangkan kuku adalahpisausukuHabasyah, di sinibeliaumenyebutkan alasan
pelaranganmenycmbelihdengankeduabendaitu, ka.renasatudi antarakeduanya
adalahberupatulang,adanyalartnganmenyembelih dengantulangkarenapada
tj-::r: b
';*:j-': i i i,>-----ii,- 11: \I_r,1>-
-
,tr.'fll r-,*p -l ,*^ rT f
.,. t; ry;f_::;*i -:-'i-; i:-J-
;.
ueurrg
ue3uap
cBnIn'r?aq
erel:adn1"n,.unlnqu"1t,iq"aur,,,
,n,un,r^*-tlf,'JI
uc)t{BluuaueuqcllV IUIsIC .(ZZZ:qr:cbeg 1u).,qpreq nlIP\\ rp pIuE^\r.rEp Ulp
uulqnefuaurnuel qellupuaqnll qpqasqalo .utrlolol nlpnsqrlepc ntl qplcg
:q?luelnlB) qpruq3ue1ua1 nuepedal e,tuel.raq eIJlalAI.,:qcllv ucur.r4ruadas
'urnlnq dr:r;as
uep ucseleunscJ? us8uapreucsrpiuri urnlnq nlensuc{delauaru
, u c , : n b 1 yu n _ ) n q - u n { n q
J,l6S qEIIVeucutrp ueiuap cinI nlriag
.rul ?runprprpl?
{pprl ncrlaqqclolestqup suc,radn:ed qslo uulsn:a1rp ltpuaq rur r1:adas clelrs
u€tpnrual'LunInqntansuup ucsDIsuE{UaquauInlun Tl,{uleurn uel.rnlueiuaur
de1c1n1runlnq tequns Bnpe{ rdr1a1uirlc .qrffnq uclrdntaut qriprs urplras
qpllnlnspUcpqtrsuepWIJV uErulUundnele,^A tr^\qcgqep;prniiupns1e1,r,1
'n,{uc,, urclcpqc,{rurruluql tuclsl 1nq1r,,(5qalo qncluralrp
lpJ-p^\lcJ 3uc,{
clnd rur uclef uep 'qe11yerur:8ctn.rnuaur qeJeseunlnnsunqresalaiuJrx {nlun
:euaq 3uc,Lclrf, qelruraluueq)eprt uelul ueiuap nuBlrpnrs cut?qusr{Uruaru
nc13uaquludcueSuap p{lttunlr ullucuel
I!spqqciieluJutqelatqe11yclrfnr:1iue
qc{nql;1:qr}ucllrlrucd epedal ueIEIE{lpulcru .ruaJueqBuJIlal nlr ucrucurl
usrpnual nueut?lrp Inlun qeuele,naiuau 3ue,{iut.lo rir';qn11-raqrur sllplq
uusllc'reuoq4tpn ?ut,{ ere: un8u:peiuuupnr:scurq uDlt--utaul nurril erulue
rp 8ue:oasas qeyedeueSuaptlleut .nlr ucurBulllrsuqiun:r1:rtuql:1atqr11yr:1rf
ne13uoqc1nqr,.1 :euucuaq uduryal 3uc,{ueucunlpr^r:q BuEluJt ql?llnlnscU npqps
qrleperururiuap edruas3uc,{ureypg :r;e1?ut:o uelcnqradrcdn:e,(uaur unle
efuuc?uapueqrlaqrua,{uad uep qu,{seqeguuBuoloBe.{uncslr:l qEIcpsntr nlnt{
ur?{pualelrpn1n1ueBuapqrlaqruafuaur ueiuerrladujetuatrre:^ .urrulnr{ iutl,{
ulfesBucqr:eplesv:oq3ue,{srleuundnerucrsnueutsr[eu1;clep:cliuelnt uericq
burukdariperbuatannya"
akibat-vang
binatangsaatihram;supayaia merasakan
(al-Maaidah:95).
662 - l'lanrulMurvrqi'in
f99 - "'tsduaay nIn{I
ONISVruo9gilrx
YNSVHIUSI NJI HINXNH \NYIf
.WNXNH
ICYTVdY YOVd YNSYHI
XNTNTINYVYNfl IAIgdIUggI^IgHI
VA\IV.{ rugg rugHI VANXVONgH
tunduk dan patuh,hal lainnyaadalah:Allah mernperingatikita untuk ridak
mendengarkan umat Yahudidan meniru-nirumereka,karenasesungguhnya
merekaamatmenghendaki agarkita kembalipadakekufuransetelahjelas bagi
kita kebenaran.Hal lainnyaadalah:Allah mengabarkan kepadakita, bahwa
surgatidak bisa didapatidenganberkeyakinanYahudidan tidak pula dengan
berkeyakinanNashrani,melainkandengan berkcyakinanpada Islam dan
melaksanakan ajarannyadenganniat hanyauntuk Allah. Hal lainnyaadalah:
A l l a h m e n g a b a r k a tne n t a n _ksc l u a s a ny a n g m e n y e l u r u hy, a n g m a n aj i k a
s e s e o r a n gm e n g h a d a p k aw n a j a h n y ad a l a m S h o l a tm a k a d i s a n ai a a k a n
menghadappada wajah Allah, Sesungguhnya Allah Maha luas dan Maha
mengetahui,maka dari sini tidak ada dugaanbagi seseorang di antarapara
sahabatbahwamerekapadaKiblat pertamadi Baitul Maqdisselamaitu tidak
menghadap kepadaAllah dantidakpulapadaKibht keduayaituadalahKa'bah,
dugaansemacamitu tidaklahbenar,yang benaradalahkemanasaja mereka
menghadapmaka di sanalahwajah Allah SWT. Hal Iainnyaadalah:bahwa
Allah SWT. MemperingatiNabinyauntuk tidak mengikutikehendakorang-
orangKalir dari golonganAhli Kitab dangolonganlainnya,akantetapiAllah
memerintahkan Nabi Nya itu sertaUmat Nya untukmengikutiapayangtelah
di wahyukankepadanya. Semuahal ini adalahpembukaanpadasuatuperkara
yang dianggapasingdan di dalamnyaterdapattujuan-tujuanMulia. sengaja
hal ini kami sebutkanagarmaksudpemberifatrvahendaknyaia menyebutkan
suatuhukumyangasingdenganpembukaanyangmenyertaihukumitu kepada
orrng yangdi beri fatwaagardapatmenerimanya dengantenangdan sejuk.
'uEtBsssoI t{P3uJl-q33uelrp
Sutse8ue:o tpe[uaruur undnele,r,r 4u,{ueq Suero qe?uc1-qeiuatrp e,{uucr:rpuasel
u e S u a pe r q e l e r S r q u q l e q' u a t s r s u o )u e S u a pn 1 r u c l u f r p u n l c f u a qe . r a i a s
er pltrx srunl 8ue.,(uelef r:aqrper e1rI urp n1r>infuntad ue1]cdepuau1n1un
l:e1e:a8aser eluu 1n[un1ad teqrlau er n1r['e.{uluqeqes eredcuas qtrllnlnspd
qnlrSuadue8uape,{u1equrel 'utslf,sJsa{ urp qp,prquc{nlelatrr 1e,{ueq3ur
-led SueFuuBuolofqelepee,{uteqeqes e.mdel:esqBlrnlnseduc:eler1n1r3uau
lzpp 3ue,(ue?uo1oB e,rrqeq leqrlaurE,{?s'nlt ur?}EseseI qnuad3ue,{ueye[-uuyul
e:e1ue rp srun13ue,{ue1efe1rlrSequey?ue:euauqelalqc11y,urpu.ruepSucrs
ue1rc3eq eluatu uelefueSuap qeyasepeqterueqndu.rat e111 3uc,{ur;ef,trsnLreu
l?run epud uup z,{ur:rp cpud luqaseurraqruau8ue,{Sueronlru{ uElEUaqJI
eped1efe8uaru 3ur,{ 8ue:oqEJEpE n]r upqouea{uep r?u1qaucqrqal3ue,{uup
uep'nlr ueJpuJqalueqrcdute,4uau 3ue,{3ue:oqeluperBulqauc8ue,,{ uep.qaue
?uu.{1eqnlunsesrpeluaruue:euaqa; 'eureln 8ur1edSuef qepeql rpnfuau e,(51
-lnssUuepqellV uelte.r:r,{srp 'lAfurl
lepn 3u€,{nlensas tB{3urluElEISunLUaI
rpefuaurqeqn:eqlruq 8ue,(uptpnqred lzyeqrpeluaruure:eq Suef ,uu:rq
tpe[ueuqeqrueqqBIolIBI€q3uE,{nlensEuprxrOrul ruadasueuez epede1a:au
qn:e8uedSurpeqrp e111 qruu3uadresaqede:aqas ucp qEIrur'clarau n:ni qclo
ue4.reuoqrp Suzf eduqzlupeue:euaqal 'e,{unrn3
1n:nuaur lqeq3ur,(edeqelepe
e1a:arur8eqlrleq3ue,,{'r,{ue1e:aurrun3qalouelqr[e,trrp3ue,{cdc qulupeularau
rSeqqr[e,tr8ue,{'e1a:surrunBue4ucreqrp8ue,{edtl qelepe ue:eq 3ue,{ueSuap
e8nf n1r3oq'elararurun3 qalo u?Ileleqrp8ue,{ede qElBpE B{alau r8eq Jeleq
3ue.{ntens'rurSoq uelelciuau ruel n:nBnEtE'rtueIn.rn3tedepuadqnlrurSaq
:?lelraq u,{uerle{araru 'B[esnlr nlnq ?uu:eiuad s]El-ptp{ nele ledepuad
qrp,{ueq urpl {ppn €Ialaui uprcpueslpeluaru3ue,(Illpq ,46ys qellnlns^ptl
r:ep undnele qelly uup raqunsraq 3ue( qsrp uc11nqa,{uoru {?prt rlt?Ies
eues Suef ueselSuuqpll{-qpllI rucI?pe)'leJoueurclnu:ed seliur: rp qc1c1
8ue{ ede rlnlrBueurueSuapsendcserau qEIat'Eleleu ruruie iucqec-3ueqe:
q€lcseu urBIBpureluaures'eue;e lolod-{o1od qelrsuruurelcp ueurqefal
uelSuelepueuesrq {€prt eKp-nse5ppqesulp qellV ucruir} ll,rqtrqeIelaLU
e,{:e1qelr1-qelqurelepuelnte,{uaue1a:aru'eureSeSueqec-iueqec euaselerau
eure8e{o{od-{olod luq uEIBp Bpqeslag,11VSlqnN nptr urrurrurq qellv
uzllnqafu:ru {ntun uurq)'Jeplnl,^\tr ucBuoloSr?equueurqa;4 ntl?nsqEJppe e\Eu
uerqeuale,{uqecr:upqneIqu1a1 crsnuerluupuelc[::qsn-rel Bsr]ur elua)
'uBHru€lEp€ps 8ue,{pdnuelqnqura,{uaur
ledep3ur{ nlcnsesucqledepuau
ucle €I elettr c.tsl.tadnlensSuclualelararuucqume[-ueqr,nuI ucIrtEq:adtuJLu
?urf edersSur:equ?p 'nll raquns Enpe{ tJBpucltedcp n1a:auriue,( edt
IrEpIIr?IesEtrres 8ua:ueleruqeprtenuas e1eletr4l rur qtadasleq uplnlgleur nlr
qellV uBsntnn?le'ur8aquuprulSaquetulg:cqqellV :qe,nu[uaur z1a:eu cleu:
pJsryaduens Suuluale,(ue1rpe1a:au plrlarl WIInlns?Uleqcqesr:ed uuqrsrlas:ad
uep ue8urcun8'ue:{esnlallecund cpnd rpdecuaur qclet ue)le)lnua)lBIerJru
8ue,{1r1ep-1rtep cgas eue?e uerelBSueluale1a:eruuenqela3ued plpu'qseu
Irg -- "'lPotuaay n{ng
VANVA\,"LV.f
t{YUYNIgggX IYdYJNSHI
HIVTYO HYTTY VOVdEY
)nfNnrsd vJNrNn-rv'rss
YA\J,VCIUgflWEd VANXVONEH
.IYSVd
mengharap kebenaran dari-Nyasertamemohonuntukdrbukakanpintu Khaza-
nahllmu-Nya,dansetiapkali seseorang memohonkepadaAllah makaia akan
mendapatkan peftolongan-Nyadan Allah itu akandatangkepadanya
pertolongan
tanpadiketahuidari manamulainyadan tidak diragukanlagi bahwabarang
siapayang melakukanpengharapan sebenarnyakepadaAllah, maka ia telah
mendapatkanpetunjukAllah. Sebaliknya, barangsiapa yang tidak memliki
kehendakuntuk memohonkepadaAllah, dan jika pengharapan kepadaAllah
ini disertaidayaupayauntukmencarikebenaran, makaberartiia telahberjalan
padajalanyang lurus.itu adalahkeutamaanAllah yangAllah berikankepada
siapayangdikehendaki-Nya dansesung-euhnyaAllah mcmilikikeutamaan yang
amatAgung.
t ,, , <' 't, i,
{rr J q._:^Jr Jtj;2r- );
:-+:F
-is r\
tr11-t1A:;Ar'; ' 4I I I -\ I
JU: ,GL ,!ir .!
ISYVSruggwad
T{Y(I (HIIXYP NVSNINdSX
IUgflHifld'Y^\rvc ruggt{gd
(SIIOYH NIYXJVAVATIUI(I
CNVD I.&WUgdIOVS NIVSIfVA\g>I
ditengah{engahpara hambaAllah, dan pada hari kiamat ia akan menyiksa
parapendustadan orang-orangyang menyembunyikan kebenaranitu dengan
memutarkan wajah mereka kebelakangtubuh sebagaimana merekamemutar
balikkankebenaran,ganjaranyang sepadandengan perbuatan mereka."Dan
tidaklahRabbrrutmenganiayahantba-huntba(Nya)"
sekali-sekali (Fushshilat:
,16).
'ur)rll'1.\\luJrpqqat 3uE,{?dBrJ€puBlBqurruP{lednpuaurInlun
urlu^\tcr rr qDIal 3up,{ €dc Suptual c,r\tr{rJaqruad eprlda1e,{ucpaquele qsed
qNItVuepqcllV erueSeqt;lnpctur rrueBre,{uqnS3unsas eua:v>1 'n,{uueqt[r,no1
uulreunueruBr qEIItpuJq ucp tut e{uruad uclnpnpal r3r1 r:ep nles qelestp
c,(ur.rpuelrsrsoduau \ntun c,n1c;uaqruadSuuoas qrllnpueq eye11
'rurledepuadueBuapqn3a13ue3ad.laq
lntun ue1qa1
-oqrprdq rurtedupued ueBuapqnBsl3ue3afuaq 1n1un e,{ueuad rieq ue4sn:eqtp
'rur ryadas uplup 'e,{ue,{edn e{up qn:n1as ue4:enleSuaru
Itpu eleu leq
e l q [ l a l 3 s ' r c u e q q u l e p eu r l e d e p u a dE , $ q e ql c n l u e S u a pe i n p e r 3 u e , {
ede nule rnqrl:1 ur iue,{ edtz?uetuale,{ueuadueInq?ll;aquau {uun Br\lPJ
uaqu'Iad rBequclurlSunurpeleur 'eBqa1e,{uuuad utdepcqrpue13uepa5
'2,{uucqnluedepeqtp
u e u r l S u : r o e su e { n p n p o l e , { u 1 r 1 nqse 1 8 u c 1 c ' e f u q e q z p e t uu e p n t u a l r a t
',,e,{uqezqpell
ruetul tudepuedqelepcnll tudupuademqequt1e,{er llenJe{
u e p u B I n g r r u r u l t e d e p u a d q D I e p eI u j , , : u c l r l e 3 u a u 3 u c : o e s e sr S u q
qaloqIepn e{pru'u1a:aurcdepuad-ledcpuad uuBuepuuSuetuauaq nlt tedepuad
e;r1uurp ur1e,{ueqar! uDlqpq'nlr up[rJ cred ledepuadlcdupuad rsuaq uteul e:ed
qelrI Enuas{r?pu '2,(utnlrFuadlnlrSuad ercdludepuaduc3uap:ndurr:aq qelal
ruzurl3ue:oasledepuad?urpeyal puerel'tuctul upzdal uulSuoloBtpe,{utst
3ur( nlnq ede:aqaquep mrq pr 3ue,{cdeue1:usep:aq c.{ueqn1tureurlepedal
efuledcpuadun13uo1o33uaru {nrun r^\trl r:aqr-uad ts r?eq qeloq )ppu uep
'e,{ueuadrs rpedal n1rledepuaduel.rcqeqq3uauerr;,(ulepuaqeleu e,{ue1tp 8ue,{
ureul tcdcpuad tnqrls3uau l;r c1r['cnpa1 u{ueuad uedepcqrp uelSuepag
'nlr un\nq ueSuapurlef epas
ucp qpllv ucldcyatrpqclet3ue{ utnlnq uu8uap
rnqulaiuaurcr clrf r.{p-1nsr':g
c,{uqr,refrau r.n1e1 r:eqruade,{ulepueq eueucd sruafc,{ueuad1n1un
'n rucl uoqur:drdrpeqrp
Suef u,{uuuedtcJrsrucf,euuirl qelrur'ntuau31 tuctul qnlriuau 1n1unuenfnl
t{rl[u3rx {Eprlel uep'eqpuqnuaduuSuap nI tedepued unlrSuaurlrdepere33utq
'c,(ulcutllucuep 'e,{ueuteBz'rfunurlr ueiuap tut1c,{et 3ue,{ede suas e,trleJ
uaquradln:nuaur1un1iuc,{ ledupuadtnqulaSuaut pnslctulaqe,{ueuad:e3t1a1
3ur{ uep urcl 3uu,{ucul-urctul qnltSuau educt ntt urcul tlnlt8uau lnlun
e,tr1e;r:aquad qalo l€ualrp qelatSuei qezqpcnlurcutl tedepuadtnqelaSuau
u13urcr enpal 'e,(p-lnscUuepqnllV ueldclalrpqu1o1 Suef urn>1nq tnqelaiuaru
urSuru{ueq :qelepcr,{uu:c1uu 'u,^
rp nlcs le; Etultxadurn[nt riuq uuutlSunrual
e3q epe rluru qelesuulnlrns efuulrp et elrf e,,irte;uequrad3uuoa5
IUBJEtrAI
e31; epy e,n1eg Btuluat\l SuBA SuBrO depuqral BA\tBdlraqrrted de{!S
Hendaklah Pemberi Fatrva Mengeluarkan Fatwa yang Ia yakini Bahwa
Fatwa Itu Benar Walaupun Bertentangan Dengan Madzhabnya
Hendaklahseorangpemberifatwa berhati-hatidengankedudukannya
dan hendaklahia takut kepadaAllah untuk memberifatwa kepadaseorang
penanyadenganfatwadarimadzhadnya yangia ikuti, sementara ia mengetahui
b a h w a m a d z h a dl a i n l e b i h k u a t d a l i l n y a d e n g a nl e b i h b e n a r d a r i p a d a
madzhadnya dalammasalahitu. Hingga dalamhal ini ia menyeftakanunsur
kefanatikan golonganyangdapatmenodaifat* anyadengansuatupengetahuan
yangtelahia yakini bahwakebenaran adalahbertentangan denganfatwayang
i a k e l u a r k a n ,m a k a s a a t i t u i a r e l a h m e n j a d is e o r a n gp e n g k h i a n ayt a n g
rnengkhianati Allah danRasul-Nyadandihadapan penanyaia telahmelakukan
penipuandalamurusanagama.danAllah tidakakanmemberipetunjukkepada
parapenghianat. Allah juga akan men,{haramkan siapasajayang melakukan
penipuanterhadaplslam sertirpara pemeluknya.Agama itu adalahnasihat,
sementara perbuatanmenipuadalahperbuatanyangbertentangan denganagama
sebagaimana pertentangan antaradustadenganjujur, dan kebatilandengan
kebenaran.Tidak sedikit masalahyang tinbul kemudiankita yakini bahwa
masalahitu adalahmasalahyang diperselisihan oleh parapengikutmadzhab,
makadalamhal sepertirni kita tidak drbolehkanuntuk berfatwadengansuatu
yang bertentangan dengankeyakinankita melainkankita ceritakantentang
madzhabyanglebihbenarpendapatnya sertamendukungmadzhabyangpenda-
patnyabenaqlalu kita mengatakan:Ini adalahpendapatyangbenardanpendapat
yanglebih utamauntukkita ambil.
680 - I'tramulN,iuwaqi'in
.-lBdtuaoy n{ng
Igg -
'eKulexrlsqe 3s uDrJuurasenSo?ru
{epll ewurrcSuqes lpprl uEprnqBtaSuau
{upU er elr[ [,rleJ uaquau Suf,roasas rSBq qJIoq {cprJ :uc{EtpSuatx uESuap
r,ge,{S-,{sV nlpElusrdnqrE,{S qelrI ur€lBp'rurr,11nt-lV p?ruLueqnW nqV q)lrcfS
€,{upunuJ qaloSuetuatrp rurledepuadnlBI'n,{ule)ia{Eq € asuf,rJUr.r rrsen?uetu
rypu er undnuln,r,r e,rlts; uelUaquraru 1n1un n,{uqscu-qsc51 rnqela8uau rgas
qerzpe141 uedecnrnqrla3uaru3uc,{3ue:o rieq uelqaloqlp e,trqequellnqa,(uatu
, { z n l e 1 , 11 y I I r ? J J E | - l Vr E I E g n q V q 1 r u , { 5 : e r e p a q n r t u v n q v
'qn:1 er 3ue,{cde ueSuape,r1,-g uerynnla8ueur 1n:1r 1n1unlnqriuad
Suuoasr8eqqaloq{eprt E,{\qeq uur{Eleiuauqeqzpe6l-1yruqeg qetrl lqruad
'lue,{r,trng-:yqrseqpt{-lVnqv rlpeb-lV'r,gp,{Sureurlln{rBuaderedtudepuad
il.uuau:u leprl ,{turleH-lVl1ellnpqv,nqv :et?{reqqcleqSurqruuV nqV
'efuutel-ute1 3ue.{urp r,ge,{gureul'petuqv u?r.ulqalo uelredursrp
'ueqnrnlasal
rurpq seloI uu?uap BlEJas Jpleseueln E]ed,eur[1qeleperur qnlr
er3ue,{?uerotedepuad urelaslrpp rlrlruaru {cprt uepr1n4er 3ue,{cdeur8uap
qu11yuue8e uesn.lnuralzpe,rleJ uaqruerulnlriued r8cq qaloq {pprJ
'ul.rqct urndlnfunlad
leqeqES
uped uep eu:ndurasqrqal ?ue,{1nluntedepe IBpu uzp e,(51-lnsug utrpqellV
ueBue:alelepeduep eu:ndruas qrqel3ue,{ue3ue:ala1 epeluprt efuqnSSunsas
uep 'e,{uurc1 nElE'nlr qalesetur:rp ue3uc:e1nele tu:c,{sSuBtualu€Suelotel
e,{uluejuculepe leprt rfueuad rieq 'ntr qplcseruucp un{nq ueltnqa,{uaru
? I l l e l ' u e q n i n l o s s { o l e J e s u n l n q n l e n s t r r p u e 8u e : e 1u- e 3 u c , t c 1
uep
lere,{s-lercfsut11nqa,{uatu Inlun E.\\tp.J usqua6 t3eq qtfe,r.rypu ucq
'(E :qEprcEW-lv)
..nrutr{ulnloqes
qell;-lV uaqrp3ue,(8ue:o-3ue:oe:elucrp ueteuroqal eBefucu:?ur,{ elrue,r,r.
-elrue,tr(rur,r,re8uau up{leleqrpueq)., :qollV unult.JeinI ueq (gg1 :qr.nbeg
JV),,ulzl 8uu,{ ruens ue8uapur,trel rrp c33urqr,{ur?eqriel l?leq lcpn nll
uendurarad sIelAI., :qellv ueurl.Jueq (tZ :,eslN-uv) .,ull{Iurap3ue{ utelas
nula1rSequr11e1u qrpurq,. :qtrllVu[ruJUeueruruSeqes ue.:nb1yureleptedcprat
'ntruBrJuuue{npouaul
1u,(wq rur uereues uclqrq {epn e1rIt:uuautleptl uep
u?r3uuurlqnlnqueu e1rIe,(uueqemeI rcuuau ncrleg emqequellr:dcpuaru uele
Br E{pru 'l{VS tqc51ueqe,tref-ueqt,truf ue:{rtuq:adureut 3un.,{edetst3rg
'nlr
leq rJuuourqrfe,tre,n1e3 rraqruad eleru {aueu ucp rIJ{cI'uc4tuodel
Suetuate3nf €Iarau {Brru-{pur et..res Icdeq erepncs ncle nql I{Ilrtueul
1e;e,tr 8ur,{e1rIuep'tutBas ueltedcpuautn1teud erepncseleur 'qe.{ellrlrur3tu
te;e,r,r Suef eltf :uelele8uausruBqp{trtu'eud u:rpneslndep:a13ue.,{ uzsue,tr
egeq Suelual e,{ue1rp elrf ueq qnunquad nrtr z(eqes sqrueq nete :r;e1 3ut
-ro uBInq ntr sur,r,rrlqe1e:e,(s ue3uap:ue1e1e3uaru ueSuapuest:e,tr Eulreuetu
bolehbagi orangawamyangmengumpulkan fatwa-fatwaparapemberifatwa
lalu ia mengeluarkanfatwa berdasarkankumpulan fatwa iru, dan jika ia
menguasai hal itu, makabolehbaginyauntukmengeluarkan fatwa.
Abu Amru berkata;barangsiapayang mengatakan: .,Tidak
boleh baginya
untuk berfatwatentanghal itu" maksudnyaadalahfatwa itu tidak disebutkan
dari dalam dirinya sendiri,akan tetapi pendapatnyaitu disandarkankepada
oranglain, ataumenyebutkanfatwa itu berdasarkan dari Imam yang ia ikuti,
dan berdasarkandari keteranganini barangsiapayangkami kategorikandalarn
kategoripemberifatwa di antaraorang-orangpemberifatwa yang mengikuti
Imam atauoranglain maka merekaitu bukanlahpemberifatwa yang hakiki,
akan tetapi mereka menduduki posisi pemberi fatwa. Baei mereka yang
mendudukiposisipemberifatwadanbukanpemberifatwahendaknyamereka
mengatakan misalnya:MadzhabImamSyaf i beginidanbegituatauungkapan-
ungkapansejenisnya,dan barangsiapa yang tidak menyebutkansandaran
Imamnyadanhal itu sudahcukupjelasdalamketerangannya makahai itu tidak
mengapa.
Sayaberpendapat: Apa yang telahdisebutkanoleh Abu Amru adalah
baik, hanya saja ia tidak membolehkanseseorangmengatakan,ini adalah
madzhabSyaf i'jika ia belum mengetahuibahwaSyaf i telahmenetapkan
apa yang telah ia fatwakan,atau kemasyhuranpendapatitu di antarapara
pendukungmadzhabtidak membutuhkannashyangdijadikandalil karenasudah
terkenal,sepertitelahmasyhumyamadzhabSyaf i dalammasalahmemperjelas
bacaanBismillahdalahshalat,masalahQunutdalamshalatSubuh,menetapkan
niat puasawajib pada malamhari dan masalah-masalah lainnya,sedangkan
berpendapatberdasarkanapa yang telah ia dapatkan dalam kitab yang
digolongkan kepadamadzhabnyaberupaperkara-perkaracabangmaka tidak
bolehbaginyauntuk menetapkan bahwapendapatitu adalahmadzhabSyaf i
misalnyahanyaberdasarkan bahwamasalahitu beradadalamkitab-kitabSyafi,i,
sebabdalam kitab-kitab itu tidak sedikir masalahyang sama sekali tidak
ditetapkanoleh imam Syafi'i, juga tidak sedikit dalam kirab,kirabiru dise-
butkanketetapan hukumyangbertentangan denganImamSyafi'i,sebagaimana
tidak sedikit masalahyang terdapardalam kirab-kirabitu berupamasalah-
masalahyangdiperselisihkanolehparapengikutImam Syaf i itu sendiri,hingga
pada suatu masalahsebagiandari merekamengatakanbahwa masalahini
dibolehkanoleh lmam Syaf i, sementarapendapatlain mengatakanbahwa
masaiahini tidak diperbolehkanolehImam Syaf i, hinggakita tidak mengetahui
sebagaimanaseorangpernberi fatwa mengatakan:ini adalahntadzhabImam
Syafi'i, ini madzhabMaliki, ini madzhabAhmad danini adalahmadzhabAbu
Hanifah?sedangkan pendapatAbu Amru mengatakan: "Hendaknyapemberi
fatwa mengatakan, ini adalahmenurutmadzhabImam Syafi'i". Maka demi
Allah, hal itu tidakbisaditerimabegitusajakecualijikaia mengetahuisumber
'uEIIpeAuad qelBSBu!esPnBuatu
teduralnlunslptul{eq epBr{Bpnepedulrp e{eu
8uE,{
{Eprl 8uE,{rur{eq euuloesllBnJaI ledulel nlPnslpturlst{ lp?lueu uu)p
IrIB,r uelledepuotuIBpu e[P]Sueloas €{II :qelepe Iul llq ueSuap udn:a5
'BAUU?qopoq0I eual?{
uuqopoqeluepurnSu:e1uru1ep e{uurp usllJelqtrreuEpBdr:epnelenrult uesnptp
edueluetenqrodntunsue)1nr1eletrr €peduep eurelnqtqal qelepen1rSuelocpedal
lnfn:eu e,trqeqr3u1uu1n3e:rplepn eleru n1teruuSeuenqelaSuad rurutruSuuf
3ue:orlenceqefue,4tluJ stultulpDSIq3uu,{Suuo epeleprt n e,{uqe.r;cplp c1rI
uep'ntrutle 3ue.roe,{uupcueBuape,"rte1 ue1:cnlaBueur lnluu nlr uenqelaiuad
turutu 8ue.{8ue:o rBeqqeloqIEpII uep'euteiz qBleseuuf,lep uenqeleSuad
rururru3ue.{8ue:oepedal e,tle; etutruaure,{ur3eqqaloq 1ept1eltu:cuaq 8uu,{
uepf u,(uuullniunuau ludup3uef,urrleSueroepedal SunsBuelueBunqnq:aq
q n l u n e , ( u e u a du e l u t l S u n u t a u ? I I [ : q c l P p E: e u a q 8 u c , { u e t c u t g
'csrluueiuau-t
repuedlepn rzrelrt qaloq {€pll uep e,r,l1eJ ucltqrue8uad:esep depeq:e1
zsrpue8uaurepuud8ue,{Suuroqelepeer elrf uclqaloqrpteduaal uetpnu:41
'?uereltp 'uB{qaloqlp
prqellnurSueroasep?IEpu lBesue{qoloqrp lepnu IEI]nn
:tedepuad ue{eues{elauncln tlnltSuaur
leduraepe IuI Isq uIelEC;e,{ue,trte;
qaloq qelede e{eu'llllp (uellsn8uaur)qtl:eluau nqel )EpIl uclndutsal
'qeuuns'qelll
lrqureSuaur e:ec tnqela8uaulepu z8nt uep J€ll?se:ed :eslu
Sueluale,{uuunqela8uad rututruSuef Suuo qclepuet e:eluaurasqbtg qe1t1-qetn1
uep qElI{ nete nt€s eJequlauer n1e1ureqrd utiut 3ur:oasase1l;
"np
eqeuuns uEO qetlX Sualual E,{u
-uEnqBlt8uad ur;u1148uetr 3ue.r6 uEO B^{lBd !ln{l3ua6 qalog qoledy
'tut
1e,(ueqasslppt{ lp.JEqAuatu
qelar3ue,{8ue:o ludepuodue8uape,tr1cJ:aq
uDIr??,{eseleu rur:p(ueqes lE}eqiuorrunlaq nIE u111:qe,neluauter eleu
\589 "'tBdlura)I n{ng
'nlr c:c:l:ccl
rur Je)iLnrpnlensJ:- ]]{Uiuern{rJqrrsJqase,\\1111 r::quradr:rlturr1rl.rur;-un:n1a1
qclrydructucqcclnur 3uc:n1Joqrureurle\ Ellue rp nlnsu1rft,t1-'1 ucuniurq
rsrprroduurydn:aulqrlrpr rur E.urlladcurrla; urnqetc;-u:dnrulrLrrllppnxrlaq
ur)npnpa{ eiiutiiutt unp pruqv urPuiJut;un;rJl rlll\rllnqrlrarLr rul
'tlrsnurrut[-lrsrnr1uaiua1,t1:rLurl?) 'Irrq
lrprt irrr,l 1rqrpr;clc,irnlr)ll]lIUrLueLu
u]rIBPr:^nueLtl c{l]ur')Jlrprt
clrl Lrrdn-1n.relrlrllurt^{ :tcdrula;q'r;iuucnquaiuad
rurpp n,{uurdclur:ura1 uepur1del:r1 ur qula1iur.{ edr eprciLurlrpucdelueual
r ) r l r L r i J r nr rr e , r . u r y p u : 1: 1c 3 u a ; ' u n ' I u e 1u n p 3 u e u a 1u n l u n : -d e r , 1 r s ' l l L n l r
r\rlrulJlrrur r,iu1cpua11 :rnp:r1 r{lr1rl rpc Icprl n,iurruduJn rpud ulp r,{rqnr
L l r l r u a Lur rl r l p I e p D r r r : l p L Ul l l u r ) l l r u r J r ul r p r t l r r l r f t r l u r l r l l L u a r su n r c q
cJ :uunrl:J4'tr3rsnrurllrdrp.ta1riurrrp ur--lnl rlr:n:rJ)r:rr1r--1 r.rrtldr:rcl rr;-rqes
riur.rrp ue1dc1:uauirn:.roasa.- rfuq 1c,t:1leprl :r;tulraqf;r r^\qrq ppuqv
t u n u r lu c p r , { u q n t r lu r r l r p u c l t n t l r i u r r uq n q t q l r AL l q r l n l l n p q V n. q V
YA\IYdUEfl
XNINN VANIIUIONYXdYIgNflHI
HV'ISI ONVA ONYUO IXITIHII(
SNUYH ONYA dYXIS YdYugggfl
sedikitorangberfatwayanghanyamengharap ridhaAllah danuntukmendapat
apa yang disisi Allah. Jugaada orangberfatwayang hanyamengharapkeridhaan
manusia hanya untuk mendapatkanapa yang ada pada manusia berupa
kedudukandanjabatan,maka tidak jarang kita menemukandua orang yang
berfatwadalamsuatumasalahdenganfatwayangsama,akantetapikeutamaan
dan pahala yang mereka terima berbeda se.jauhperbedaanternpat terbitnya
mataharidan tempat terbenamnya.Satu di antaramcreka berfatwa untuk
meninggikan kalimatAllah,untukmenaatiRasul-Nyadanuntukmenampakkan
agamaAllah, sementara lainnyaberfatwaagarpendapatnya didengarbanyak
orang,dirinyadihormatiorang,kehormatannya terjaga,l'atwaitu sesuaidengan
kitab dan sunnahatautidak,tidak adamasalahbaginyayangpentingbaginya
berfatwa.
KetetapanAllah terusberjalandan tidak akanadabisamerubahketetapan
Allah, di antaraketetapan Allah yan-etidak bisaberubahitu adalahAllah akan
memberigaun kepadaorang yang ikhlas dengangaun wibawa, cahayadan
kecintaandalarndirinya,hinggamanusiaakanmenerimaorangini denganpenuh
hormatsebesarkeikhlasannya. niatnyadan hubungannyadengantuhannya.
Sementarabagi orang yang riya', maka Allah akan membcrinyapakaian
kehinaandankemurkaanAliah danpakaianburuklainnyayangcocokbaginya,
orangikhlasakanmemiliki wibawadan diseganisementara yang tidak ikhlas
,
e k a nm e m i l i k ik e h i n a l nd a nd i b e n c i r r 0 n s .
'uuqeqn:adrlrlrrrraulurp efuueqrlrd
3uero Bur::or{rlruau
ueurezdBrlasuep 'e,(unlnqepued e:ud ueurezue3uapedn.ras r,{uueu:ezeped
ersnuru uup 'ueuez {EUE-{eu€qEIBpE rur rure{ rdelatucle,eueq:apasiue(
rulu1 uede>13un-uedc1Sunuep 1e13uep8uu,(nxt){ uerr{rued .seteq:ay 3ue,{
rucl uenqela3ueduz?uaprensas e(uuerBeq-uerSeq uup,e,tuuur:uu,eXu1c1a1eq
suqpqur3r.rrue{B rute{ eleru 8ueue1dulrs e,{u8urluadEuals{ uBC
'uIr.ur]lluJtJIucp unSuuuat:1
qelepeuntuesdelrs upp qBnq'ntr uclruqal uelep c,{uueldclueuaur c,{uunlucs
dulrs e:r:luaruas
urlrcqol epedzKuuelqeuaSuau e(unu1r c)Eru .urr{Inrnqe{
rdupeq8uatuur€lep JEq?se8nf ue:eqesal qnuad ue8uap urr.13ue:o eped
qn:e8uaduaqruauruepIrBq l?nqJaq{ntun ueldulueuraurledep l;1rpruer unlues
dulrs ueSuap'{unq upp {leq lsenlrsInqete8uauledeper Suef nulr ue8uap
u?p rsoua qn>lrBuau1n1une,{uqzSaruaut
uep'e^ule,,trqp^s uelenq.lad nlens
orang-orangpendusta apalagiyangberdustakepadaAllah makamereklndalah
golonganyangpalingsedih,palingtakutdanpalingterguncang sa:rtmenghadapi
paraNabi dan Rasultidak memiliki tanda-tanda
stuasisepertiini. seandainya
KebesaranAllah selainketenangan sepertiini maka itu pun telahcukup bagi
mereka.
Ketenangan Khusus
Sedan,ekan yangkhususadalahketenangan yangdimiliki parapen_nikut
Nabi dan Rasul.ketenanganitu akan merekadapati sebesarkeikutsertaan
mereka.yaitu ketenanganIrnan, ketenanganyang menjadikanhati tidak
mengalamikeraguandan kebimbangan. ketenlngansemrcamini akanAllah
turunkandihatiorang-orang Mu'min padasaatnrcrekaanratmcmbutuhkannya
ya!tu pada saat-saat yang amat sulit, Allah berfirnan: "Dia-lah yang telah
menurunkanketenangan ke dalamhati orang-orang mu'min supayakeimanan
m e r e k ab e r t a m b a hd i s a m p i n - ek e i m a n a nm e r e k a( y a n g t e l a h a d a ) . D a n
kepunyaanAllah-lahtentaralangitdanbumi danAllah Maha Mengetahuilagi
Maha Bijaksana."(Al-Fath:4), di sini Allah menyebutkannikmat-Nyayang
diberikankepadamerekaberupapasukantentaradiluardiri merekadanpasukan
tcntarayangberadadalamdiri mereka,yaitu ketenangan yangmneghapuskan
kesedihan danguncangan yangadadalamhatimerekaketikamenghadapi su;rtu
keadaanyang tidak bisa ditolelir lagi sebagaimana ketenangan yang dialami
'Umar bin KhaththabpadaperjanjianHudaibiyah.sebagaimana flrman Allah:
i ,,i ,1.
{;3\':;:-[;q. )l _-_-rl_i* I _F. +11
J-r-, -r-r
''"i
'{r,r,-ji)r.(yr1; -'a''
,+JUi. I i.it dl_\u.l I
,,r'
_ 1,!
'qcllv
rsrsrpr,{ulEftlJpD,{uiuernl:aqeualcl rpcltatntl lPqeinpuau uru.nytr3ueroas
qcluriurI ur1rc,(sutrpue]lrsrq EprRltIe1tru'nlt utlltslqrtsniuautltseq.raq et nltf
'r{uttnutt ul]IlenAueul
q{rllv rslsrpriiuq ur:1cuasuelu n1t3ul.to u[Inpnpal
{ntun uep c(uequrcq tfni-uaLtt 1nlun uqta,{s ttrp 8uc1r-'p n1l ur{rsrq IJnnJa{
cls-nu0u.lIlEtltuDlllpllnjnq lPnqleqIlrlun ucIIsIq cp! Irprl ul'lp IIrq lenqlcq
ut:lcp uculurr,{ua1qulupr uciueuatal IlPp qnng qr{r11rqnfutiuoqruosel
ucp r[a1?uc,{elareruuede:nrdnraq unlte,,{s- Illl]uel uur\\eletu {nlun ulul.nl
3ur:o-8uc:o ucp e(51 ue.^n1n u?)lrn;uetu ulle 3ue.,{ qeJIV lrrllual qulcpr
'qr11y uuiuap unclcpeq:aq uele
ucSucualalucpe,trbr11r:urr1:1 t.iepur:3uuuala1
'rIJI
qr,{rllrqrfur8uoquro:^:{ ll?tuIIe{uc,nelauuelc Suci l,tbe11rurr1e1 ledeprcl
'qc{r11lqrf
r:1e::ru undnrn-ucdrcn epcd uc3uoqutosal ur,t\Blau {nlun qcl
-1y rp':L1errd IrIp txul?purfuuualal uclunlnuau qrJJV trIuttruelenq:aduep
etc{-Ell:{ rdmaq quppe ntr quirllrqef uuBuoqurosaluc{trtrJJt])rp uoq
'(92 :qlIrJ-lV) ttJDtls) s tt oiias tnL1t!,tliutt
.,' l Ty
DrIDWrloltv qDtopoL:D(JDtiLtDlllrutatu filod unp nlt n.tbrtt lttrutpl uoiluap
lDLl.t)(lDlatlru LplDpDuDltn.tbu tnLrtp:l o1anru npodal unlqtlbrr)ul
qn V uop tttw.nur Suotrt-fiut-tttopotlay utp'oi,y lnsoy ttltntlal
tto,3unuatal uDlun.tnu)uLtDV ntnl qnirptyt[ un8uoqtuosl (t1t1Dl)LtD
-3uoqu,\- l ola.taLutll|\ ruDlt)PurrluottDtDtu.!ab13lo)-io-h uD.toDltDx,,
:uPuurll.qqPllv ur qPIJlas
ucq)nu.ta{'n1t ur?ulua;a1 un,rntuulqeqa,{u:luiur:,r uelrlqal e,{rrcpe cdn:eq
elarJu Ileq ur?lupePo3ue,(tlde tnqllaiuau qrlJV :Pnpa) uup uciunu:1a1
uelqnlnquaur3ue{ e1a:aruIllq LUelxp tdc nqrt qe11y:erucua4nltr(
cPrl3ue.,{
Ieqpnp SunpucAuau rur 1e1a1eqcptd tpe['e1c:aut lll?tltxclBPrrepuuqcsllcial
Buasueqlpase{tnqcJueu ucp BtleJaul I1€qtuelep ue3ueualaluEIdcf,uDueru
qcllv ?Itrru e,{p-1nsuyucp qlllV epcdal r1a:aurutrclur]al'uu)reqa{'urull
cdn:aqelaraurtlequrelepcpel-ue,{edetnqrte8uaru qelJlJIAS qlrllV 'nlIe,{uIsl
S69 - "'tBduraax nlng
'r1ndn,{snq1urry: und
u,,(uqnqnl
eloSSuerlsedB{rur 'q[p?quaq urulep.n,("-nq1 c,{urlcqe,{ulrpuees:BpqEsjeq
nEllaqElr:tx '1€lcqsunluP e,{ulo38uaf uc:iureureur 8ur,{ cud 3uu:oasluqllau
l[VS IqeN eIUa{ nlens'Ilcq ue.n,{)-nqIeI ucp qcnq qelcpeqnqnluc,n,{snq1e4
uep 'uu3ucua1a1 uep qonq qrlcpe n.{snql .nrlq uf,p qnqu ulclep uB{nIBIrp
Suef qepeqrr:epuruual qclupuqppeqr.raq urelepni(snqIucpulp ue{{npunuetu
'qe11yepedal qcpequoqurcpp
,n,{snq; Dseluup qplly epedaq1npun1use:
urq:rqelau;ule 3uc,iuc3ueua1c1n1rc,(,qepcqr ur:1cria1utyer3alurleues^1e1au
r u e l e p u e i u c u a l c l q e l l ; p c u r S u c u a l a l t t r u J E r u , t t t u J eeul f , l u e r C
HY(YflI NVXVNYSYVTShI
IAIYTVOt{VOt{VNgIflX
TYSYd
akannrengurrngikatlarinrandalarr dirinya.saatnrenrhadapikctakutandan
kekhlu,ltirandenganscglla macamnyaagarbatinla diberi kL-nrrntapan dan
kelenangan. saatnendapatkankebaha_eiaan agardalamnrenikmatikeblhagian
itu ia tidak melanpaui batasyang mengakibatklnberubahnyrkebahagiaun
nrcnjldi keseclihan danduka.scbabticlaksedikitorangyangdibcii nikrnatoleh
Allah lalu kurcnatidak Lldxkctcnangannaka ia berlcbihandallnr kenikmatan
itu hinggrlupaclirilalukenikmatan itu berubahnre-njrdikcscdihlnclanhcncaru.
nrlka llangkah bcsarnyl kebutuhanmanusiapadakeicnrn!:andi rctiup rrrLt
dan ulangklihhcnnanfaatnya ketenangan b:r-lisctiapnanusia.clanalangkrh
b a i k n y uk c t e n r r n g ai tnu .
Kctcnangan d a l a n rs a a t - s a aste p e r t i n i a d a l a hn c r u p a k l n l a n d a
saranauntuknrendapat
kcberhasilan. yangdiharlpsL-rtrc auntukmcnghindari
kebulukan.
i\{emiliki Kccukupan
S c d a n g k ayna n gd i n r r k s u dd c n g a nu c a p a n":M c m i l i k i k e c u k L r p aj ink a
i i d a kn r r n u s i :ark a nn r e m alna l l k a n n la p a d ah a l ) a n g t i d a kb a i k " k a r e n a j i k ai a
trdaknrcmilikikecukupirn mukl ia akln butuhkcpadamanLrsia danlkan tirnbul
n i a t u n t u km e n g a r r b isl c s u a t u !ang a d a d i t a n g l n r r a n u s i am. a k aa p ay a n gi a
nakan darinranusia makapadahakekatny'a manusiatelahmemakandagingnya
d a nk c h o r n r a t a n n lkaa, r e n as e o r a n g b e r i l n u j i k a i a m e n r b e l i k ahna r t ak e p a d a
n u n u s i am a k ab e r a r ti r t c l l h n r c l a k s a n a krapnr v a n gi a k e t a h udi l r i i l r n u n y a
danjika ia nrcnrbutuhkan hartadari manusianlrka patlahakekatnl'aiJrrunya
i t u t e l a hb i n a s ad a ni a m e l i h a kt e b i n a s a ai tnu .
yangmenetapkan
Orang-orang adaempatmacam:
dirinyauntkberfat"va
Satudi antaramerekl adalahorangyangmemahamiKitabullah,Sunnah
Rasulseftapendapat parasahabat. ia ini adalahseorang mujtahiddalamHukum-
h u k u m y a n g s e s u a di e n g a nd a l i l - d a l i lS y a r ' i y a n g d i s e b u t k ad
n i a t a s .d a n
terkadangrjtihadorangsepertiini diikuti oleh mujtahidhinnya engkauakan
mendapatkan bahwa para imam satu denganllinnya saling mcngikutipada
pendapatscorangimam yangIebihmengetahui darinyapadabeberapa hukun.
ImarnSyafi'idalambebetapa masalahhaji berkata:akuberpendaprt scpertiini
karenaaku mengikutiimam Atha'. fhtwasemacamini di antaramerekadibo-
lehkan,mcrekl itulah yangdirnaksuddalamsabdaNabi SAW: Sesunguhnya
padasetiapseratustahunAIlah akanmengutusseseortngbagi umat ini untuk
rnemperbaharui agamaNya. Merekaitulahtanaman-tanaman Allah yangtetap
Allah tanamkanmereka pada agama-Nya, dan mereka itulah yang dinaksud
dalam ungkapanAli bin Abu Thalib, R.A: Bumi ini tidak akankosongclari
seorangyangtetapmenegakkan AgamaAllah denganhujjahnya.
Macan Kedua:mujtahidyang terikatdengansuatuMadzhabseorang
imam yang ia ikuti, yaitu seorangmujtahid yang mengetahuifatwa fatrva,
p e n d a p a G p e n d a pdaatn d a l i l - d a l i l d a r i i m a m M a d z h a by a n g i a i k u t i , i a
menguasai semuahal itu hinggaia dapatmenetapkan ketetapan barupadasuatu
masalahberdasarkan plda apayang telahia ketahuidari imam Madzhabnya,
juga ia mampumelakukankias padasuatumasalahyang belum dibicerakan
oleh imarnnyatanparnengikutiimam itu baik dalamhukummaupundllilnva.
a k a n t e t a p iw a l a u p u nd e m i k i a ni a t e t a pr r e n e m p u hc a r a i m l m n y a d a l a m
b e r i j t i h a dd a n n r e n g e l u a r k at na t w a l a u p e n d a p aat t a u k c l e n l u a n n y lat u j a
nrasukkandalamMadzhabnya,karenaketetapanataupendapatny:l ittl sesuJl
denganrnaksuddanMadzhabsanginiam.
Orangyang dianggapmasukdalamperingkatseperliini dari golongan
Hanbali adalahAl-Qadli Abu Ya'la danAI-QadliAbu Ali bin Abu Musayang
disebutdalam kitab Syarhullrsyad,dari -eolongan Syafi'i orangyang masuk
pelingkat
dalani ini amatbanyak sekaliantaralain Ibn Suraij,ibn Al-MLtndzir
dan Muharrtmadbin Nasr Al-Mlruzy, dari golonganMaliky antarallin; Ibn
Apakah Boleh Bagi Orang Hidup Bertaqlid Kepada Orang Mati Thnpa
Mengkaji Dalilnya?
Apakahbolehbagi oranghidup untuk bertaqlidkepadapendapatorang
matitanpamengkajidalil pendapatitu?dalamhal ini adaduapendapatmenurut
para pengikut lnram Ahmad dan lmam Syafi'i, pendapatyang melarang
mengatakan: Bolehmerubahpendapathasilijtihadnyaitu jika ia masihhidup,
pendapatyang kedua adalahpendapatyang membolehkan,dan ini adalah
pcndapatyang nengikuti Madzhab(Mukallidin) di seiuruhpenjurudunia,
pendapat-pendapat orangtidaknratidenganmatinyaorangyangmengucapkan
pendrpatitu. sebagaimana berita-beritaatau sabda-sabda
Nabi takkan mati
dcngrn matinyaorang-orang yang meriwayatkanataumemindahkanberitaatau
haditstersebut.
H e n d a k n y aP e m b e r i F a t r v al \ l e r u j u k P a d a K e b i a s a : r nl ) a l a n r
Menentukanl-at\lanva
P e n t b e r il h t w a t i d a k b o l c h n r c n t b e l il l r t u l d c n l l r n r r n t k u p l r n - u t r . : : l . r , p l n
y a n gt i d a kd i k e t a h uoi l e hm l s v a r l k a t u n ) u n t .t c l a P ih c n d a k n a r i : rn r c n r i r e rl il t r i I
dengan menggunlkan ungkapan-unskxpln yalr hiasa ilip.rkui dan tr'lalt
d i k e t a h u io l e h m a s y a r a k aut r n u n tu ' a l a u p u nl r a k c k a ts c b c n a l n v rdr r r l i u n - l k i r p u r r
i l L rb e r t e n t r n g l nc i e n g a na r t i s c b c n a r n l a .. j i k l p c r n h c l i i u t r ra l i r | t k n t c l i i L L r k r r n
h a l i t u n r a k a i a s e s a tt l a n r n e n ) , e s a t k i ] r .r l g k a p u n D i l a r " b l r { i s c k c l o t n p o k
manusiaberadi nanrauntuk bJlan-qan dcllpan tlilar, ciln blui kekrrnpok rnunLrsia
l a i n b e r a r t in a m r u n l u k d u a b c l a sd i r h a n r .s c d l n - ! k a l lk a l l i l ) i r l l l u l t l r r : l t L l l L l r
kebanyakanncgcri bcmrti Nama unluk scsuatuc;tnipurln. LJr:tLrk itLrjikl scorirng
.fluiirlKccmpal.,, 723
priabemiatuntukmemberiMaharberupadirhamemrs kepadaseorangwanita,
makabagihakirnataupemberifatwatidakbolehmengharuskan priaitu menrberi
emasmumi, karenakata"Dirharr" didaerahitu menunjukanarti untuksesuatu
yangdicampur,tapisebaliknyajika disuatutempattelahdikctahuisecaraumurr
bahwa dirham itu berarti sesuatu yang murni maka tidak boleh brgi pria itu
untuk membcrikanemascampuran,begitujuga denganungkapan-ungkapan
dalammasalahWasiat,Nikah. Cerai dan lain-lainnya.begitujuga jika telah
berjalansuatukebiasaan disuatunegeriuntuk mengungkapkan kata"Thalak"
dengankata "Cerai" yang manaungkapan "Cerai" itu tidakdigunakandinegeri
lain kecualidinegeriitu, makajika seorangwanila berkata"CeraikanAku"
lalu suaminyamengatakan"Aku teiah meceraikankamu" maka bagaimana
masyarakat dinegeritersebuttelahadakejelasanbahwaSuami- lstri itu tclah
j i k a s e o r a n gw a n i l a b e r k l t a k e p a d a
b e r c e r adi e n g a ns a h .D a n s e b a l i k n y a
'Arab
suaminyzlyang tidak berbahasa danjuga tidak memahaminyrdengan
ucapan: "Anti Thaliq Tsalatsan" (ceraikanlah aku) sementara suaminyatidak
mengeftimaksuddariungkapan itu, makasuaminyaitu mengucapkan ungkapan
itu kepadaistrinya,makadalamkeadaansepertiini wanitaitu nrutlakbelum
diceraikanmenuruthukum Allah dan Rasul-Nyamaka dalamhal-halsepeni
ini. suatuungkapanakankembaliartinyapadakebiasaan yangberjalandisuatu
tempattanpaharusrnerujukpada arti ungkapanyang sebenarnya dan tidak
diartikan pada kebiasaan nasyarakat lain. Maka untuk itu pula bugi seorang
ataupemberifatwahendaknyaberusahasemaksimalmungkin untuk mengetahui
kebiasaan-kebiasaan suatumasyarakat untukmenjadibahanrujukl<annya dalam
memberikeputusanataumcngeluarkan fatwa.
726 !'ianrulllus'aqi'in
HUKUM MENGAMBIL UPAH DARI
FATWA YANG DIKELUARKAN
N l l s a l a hr r c n t r r r n l . i lu p r L h
i i l i l t rl l t c l i a ha t a ur e z e k i d a r ih l s i l f l i t r v a d. a l a m
h a l i n i a d u t i l a b c n t u k r . L n - lh , : r ' h c r lsl c b u bt l a n h u k u n t n t ' l r .
N l c n l a n r h i l L r p a l r. , i l r i r r ht i r l r r kd i h o l c h k i i n . k l t r c n l f l t u a n r e r u p a k a n
r l c t l r j r rrtl a r r k c r l r r t l u k . rLnr n r L r|\r c r r rl r t l l n i k l n l p a 1 l n - gt l a l i A l l a h d a n R a s r , r l -
N r r i . I n a k at i c l a kh r ) l e hn r , - ' n l n l isLc s L l r t us c b i r g r ipi e l g g l t n t id a l i a p l l a n g t e l a h
t l i s a n r p a i k a ni t u . s . ' l . l : r L i n l L n :i i l ' l i b e r l a t a k c p a d as c s c o r a n ! :s a v l t i d a k a k a n
r r e n - l l r j r r | i r nl uc n l l r n Li . l r n r l r t r u s h i t l i Lal t i l L \r\ L l d h uk e c u ; t l jt l c n g a l u p a h .a l a u
d i t l L n li k l n k c l . r a r l u nu rl c n l r , n -hl r l : r lt l l r nh a r a t nl a l u i a b c | k l t a k c p l d l p e n a n v l :
aktr tltk akan ntcnjrtrrul. 1..'1i11p1 altttklitttttkccuali dcngan 1plh. rllkl hal sepeni
i n i n r L r t l l kr i i h a n r n r k r r r. .l r n I ' r L r i) l n g l c l r r hm c n e r i r n au p a h i t u u l j i b b l g i n y a
n l a n - g c l n b ul ul il r r r I ) . 11hl L r .
Scdln-gkln hrrJirrhn . ak.r rli sini llirus tlilinci vaitu: jika hadiah itu
r l i b c l i k r r nb L r k u nk r i r e n . I' . r l \ \ 1 .\ c P C r t io r i u l g v a n g t c r b i l i s am e n t b e r i k a nf a t u a
l1lrLlsesc()r.rrI\ rtns lirliik nrcn!.liLhrriblrhNl il aclalahsertriini:pcmbcri fatu,:r.
n r u l , l tr i d l k n r c n - s l l l )n. r c n e r i n r . r nl .r t l r L nI c b i h u t r n t a a d a l a hi a m c - n c u k L rdplir i
a l ) i l \ i i l r i t t c l r i hd i h c r i f . r r n! i u r i r r . i n g s c n r l c i u ni 1 u .l k l r r r t e t a p i . j i k ah a d i a h i t u
b c l d r r s r L r k rrrrnl r r ttrl i ' c h . r h l , r r nl r l t \ \i l . d a n j i k a d i s c b l b k l t nk i i r e n at i r t u l n v u r t
h c l l a i n l n d c n , : a nI u t u u L r r ' . r nl "ui n s c r n c n t a l lo l l n g I l i i n t i d a k d i b e r i h a d i a hd a n
i r rs c n d i l i d i b e r i h u d i r r hn r r r k rtri L l r k b o l c h b l L - s i n yut n t r l k r n e n e r i r r ah a d i a hi t u .
s c t l l t t t - t k l t t . j i kt il rtl l r kt l i h c ' d r t k urnu r t u l ar l i ti r r v l t i c r - l l L no r a n el l i n I ' l n g m e n t b c ir
l u l u l Lb l r hL l t r tt u 1 \ l\L\ r r r { c i i k cl L r a l k l Lin1 us n n n c i e n g a nl l t t \ \ ' ao r r n g l l i n , n r a k a
d i r r a k r L r h k l nu n t u k n r e n c l i n l t h l r r l i l r l irt L r .k a r c n l h a d i a h s e l t i i e i i u ti l u
n r c n Y c [ r l ) i ldr c n l l n | c n L L a n l i d l L l iu l l r r . L n l t c l l h d i f l n " a k a n .
S c - d r i r g k l nn r c n - l r r r n h ri lc z c L i d l i l j l l l i t L r l N l r r a jl i k a h e l i t u d i b L r t u h k : r n
u n t r r k n r l r r. r r l k l i I r a l j t r - rr l r b o l e h k . r nd-a n j i k a i l i l i d a k m em b u t u h k l n n l ' a .n t a k a
r L r l r r mh a l i r i u r l l d u a p e n t l a ; l r t k. c d u c l L r k asnc p c r t ii n i s e r r r p ad i u n l a r ad u i t h a l
r i r i t L rs c p e r t ik e - t i L r d u k lsne o r a n gA n r i l Z l t k u t l l t l l u s e p c n i k c c l L r d L r k sacno r i l n g
p i i r g u s u hl u r i r kl r r l i n r . r i l r l j i k a p c n t b c l i t i r t l ' l i n i d i r o l o n g k l r r k e p l d a A r t r i l
Z u k a t . r n u k l t l i k a t u k l n : B l l r k a n n r r n g a r n b i ln r a n l a a ld a t i B a i t L r M l la] :rdalah
b c r s i t a tu n r t r n r l. r r k a r l i b o l c l r k u nb a ! : i n v r u n t t i k n l c n g t n t b i l h a r t a d a r i B a i t u l
Siapa Yang Boleh Berfatwa Dan Siapa Yang Tidak Boleh Berfatwa
Cakupanfatwalebih luasdari padacakupanhukummaupunkesaksian,
makafatwabolehdilakukanhambasahayaetauorangmerdeka,bisadi lakukan
pria atauwanita,dilakukanoleh orangyang dekatatauorangyangjauh atau
orangasing,dilakukanolehyangbisamembacaatauyan-etidakbisamembaca,
olehorangyangcacatmtupunyangsempurna tubuhnyadanolehmusuhmaupun
tcman.sedangkan fatwaseorangfasikjika adaorangselainnyayangberfatwa
makafatwaorangfasik itu tidak diterima,dantidak bolehseseorang
meminta
fatwakepadaorangfasik.ia (Orangtasik)bolehberfatwauntukdirinyasendiri
dantidakwajibbagidirinyauntukmemberifatwakepadeoranglain,sedangkan
dalamhal memintafatwakepadaorangyangtidakdi ketahuikeadaanya maka
dalam hal ini adadua pendapat,pendapatyang benaradalahpendapatyang
membolehkan untuk memintaataudi minta fatwanya.
B e g i t u j u g a d e n g a no r a n g f a s i k k e c u a l ij i k a d i a t e l a hj e l a s - j e l a s
m e n y a t a k a nk e f a s i k a n n y ad a n r n e n g a j a kk c p a d ab i d ' a h ,j i k a d e m i k i a n
keadaannya makahukummemintafatwakepadanya samadenganhukurnuntuk
menjadikannyaImam atau sama denganhukum kesaksiannya, akan tetapi
semuanyaini berbedadenganberbedanyatempat,waktu, kemampuandan
kelemahan, wajib hukumadalahsuatuinti dankenyataan adalahsuatusisiyang
lain, sedangkan seorangahli fiqih adalahorangyangmenyesuaikan antarasisi
kenyataan dengansisikewajibanyangmerupakan hukurndarikcnyataan, maka
kewajibanatauhukum itu harusdilaksanakan semampumungkin,dan tidak
bolehmenancapkan permusuhanantarakewajibandengankenyataan,dansetiap
masamemiliki hukum atauketetapantersendiri,makajika kefasikkantelah
merajaleladan mayoritaspenghunibumi ini adalahorang-orangfasik, lalu
kemudianorangfasik trdakbisadijadikanImamjuga tidakditerimakesaksian
mereka,hukum-hukummereka,fatwa-fatwanterekadan kekuasaan mereka.
makadi atasbumi ini tidakadalagi hukumdengandenrikiansistemkchidupan
manusiaakanmenjadikacaudanmsakrianberakibatkanhak-hakmanusiahilang
ataudirampas, makadengandemikianl,angwajibdilakukanadalahyangterbaik
yaitumenerimakepemimpinan orangfasikdanjugamenelimahukun, kesaksian
danfatv,,a merekadaripadaterjadikcrusakan yanglebihbesar,hal ini dilakukan
sebagai pilihanterakhirsetelah mengerahkan seluruhkcmampuan untukmencari
yanglebihbaikdaripadayangbaik,dandalamkeadaan jni
darurtt yaitukeadaan
berkuasanyakebatilanmaka tidak ada jalan lain kecuali bersabardengan
melakukankemunkaranyangpalingkecil dosanyadan trdakberlebih-lebihan
- ?15
Buku K.eempat...
dalam melakukankemunkarankarenaketernaksaan.
BrrkuKcempat...- 717
membicarakan masalahitu. danjika masalahitu langkaterjadinyadanmungkin
terjadi serrentarapertanyaanitu diungkapkanuntuk menjagadiri agar dia
mengetahuimasalahitu denganpastijika masalahitu terjadi,maka dalam
keadaansepertiini dianjurkanuntuk menjawabnyascbatasyan-eia ketahui,
artinyajika jawabanitu mengandungkebaikanmakamenjawabadalahlebih
utama.
A k u t e l a hn r e n d c n g adr l l i g u l u k a n r i .i a b e r k a t a d : a t a n gk e p a d a k u
hebcnrpuorangahli []it1hclari-uolongan Hanali lalu iir bcrkata:Perkaraapaitu'1
ia men.jarvlb:aku ingin pindah dari Madzhabku.aku bertanyakepadanya:
IJurtlahMadzhabilu dalarntiga bil-cian. ba-eian yangbcnaryaitu bagianyang
nylta benardan scsuaidcngankitab dan sunnahmaka putuskanlahperkara
denganbagianini sertl beriatrvallhdcnganbagianini dengansenanghati dan
lapangdada.bagian1,anglemahdan tcrdapatkcraguandalamkesesu;ti;rnnyl
tcrhadap Al-KitabdanAs-sunnah. makajanganlah rncngambil kcputusan dengan
bagianini dln.janganberlirtu'adengannva dantahanlahdirimu untukmengiku-
t i n y a .d a n s a t ub a g i a nt e r d i r id a r i m a s a l a hm r s a l a hi j t i h a dy a n gn t a n ai l a l i l -
dulil dalarl masalahili bcrsifattarik menarikantarasalu pendapatdengrn
pcndapat lainnya.rnakadalamhal inijika andaberkehenclak bolchandabcrfatrva
r\tsglrrr'*q\'lrl\m (s jr\',r'rsr\l\rdlkbtr\t\ts\rklr'-rkl\s\t\trs*lrsrtrnng--i'\
kann_va. makaorangitu bcrkatakepadaku: SemogaAllah memberimukebrikan.
Kelompoklainnyayangdi dalamnyaterdapatAbu Amru bin Shalchdarr
hadilsyang
llarangsiapanrendapatkan
AbLrAbdullahbin Hamdanbcrpcndapat:
rn:rkarvrlrupundlllm Madzhabitu terdapat
denagnMaclzhabnva.
bertentangan
. f i k a P c n r b c r i l i a t r r a \ l r n e n r u k a n B a h v a P e n d a p : r tN l a d z h a b L a i n L r : b i h
l l e n a r , A p a k a h I ) i l r a r u s k a r rl l a g i n v a [ J n l u k B c r l i r t l a l ) c n g a n h l a d z h a b
Lain Itu?
Bukr.rKcempat...- 735
kejadiansertaapa yang harusia lakukansaatitu. maka bagi pemberifatwa
dengan
tidak bolehbedatwatentangsesu.ltudenganfatwa van-qbertcntangan
kebenaran.
Apa YangDilakukanPemberipa11vn
Jika Ada Dua Pcndapat
Jikaseorangpemberilatrvamencnrukan duapendlplt 1'lngberbcdadan
belumjelasba-tinvlpcndapatyangicbih krratlintarasiltu:Jikaseorrngpetrhcri
fatwamenemukan duapendapat ,'angbelbedadanbelumjelasbtginyaPendapat
nlakaAl-Qadlj Abu Ya'la belklta:
yang
- t l a nlebih y u antarasatuderlganlainnnya.
a " k nkuat
i a b e r ' l a t r v ad c n - c a ns a l a h s a t u f a t \ \ ' a v r n - s c l i a k e h e r r d a k i '
''I
scbagaimana bolch bagin.vauntuk mcllksarakansatutli antiu dttr\pcn'lirplt
itu, adajugayangrrengatakan: Silahkanrlernilih di antaraduapendapat)'ltng
engkaukehendaki,karenl ia berflttrvadcnganllcndapatnYa dan pentlapatnva
i t u a d a l a hm c m b e r i k a n y
h a k p i l i h .a d a . i u g a a n g l r e n g a t a k a nH: e n d a k n y ai a
berfatwadenganpendaplityeng lebih sclarnrlt('l'erhindardari ) di rnti'naduil
pendapatitu.
A k u b e r p e n c l a p aIta: h l l r t r sb c t u s a h as e m a k s i m l l m u n t k i n t t n t u l '
mengetahuiyanglebihkuat,dirntidak bolehbaginll unluk tlcrfat\\'asebclunl
jelas baginyapendapat,vang lcbih kuat.karenasrtu di anttn dua pcnd:tprtt ittt
herfanva lidrk di ketahui
iasti salah,maka tidrk bolch baginyauntuk )'ang
kebenarannya. dan tidak boleh baginla untuk mcnilih antaravang salahdan
yang bcnar.Perkaraini sana dcnganpcrkalavang tlihatlapidenganseorang
tabib(dokter)dalarnnenghadlpipendcritasakitdrn tenlvataildacltrahal dllam
menghadapinya yaitLtyangsalahdanyan-tbenlr tlan ia bclutrrtahurlana yang
benardanmanayangsalah.naka tidakbolehbaginvlmenetaPkan satudr ilntara
keduaperkaraitu dan tidak boleh mcrnilih. juga sebagainlana jika seseorang
beradadi antaradua ialan.sattrdi lntaranyamenujukeselamatan lainnyil dan
menuju kehancuran. dan ia tidak mengetahuikc.jelasan ke dua jalan itu dan
tidak tahumanajalan yangbcnardtn yangsalah.rnakadalamkeadaansepertt
ini tidak bolehbaginyauntuk nremilihataLtmenentukansatucli rntara keclul
itu tanparerlebihdahulumengctahLrij:ilnn ylng benar'dalamrrasrlah-masalah
halal ian harammaka sebaiknyrclan lebih utanrauntuk tetapdi kaji terlebih
dahulu.
'/40 --
I'lamul Muwaqi'in
pahala,dania tidakdiperintahuntukmengulang
shalatitu. sementara
Rasulullah
bersabda:Orangitu ridakmemiliki pahalashalat,dandia dtperintahkan
untuk
mengulangishalatnya.
Atauditanya:Apakahbolehbagiseseorang meninegalkan shalatjama'ah
tanpaadaudzur(alasan)?
)'a. ia mcndapatkan
keringanan.sententtraRasuluilah
bersabda:
Tak adaRuksahdalammeninggalkan shalatjanra'ahtanpaudzur.
Dan masihbanl ak lagi contoh-contohlainnyl. para ulama salafamat
marahterhadaporan.qvan-qmenentang hadistRasulullahdenganpendapat atau
qiyas atau penrikiran\eseorangdan nrerckaakan mengucilkanorang yang
rnelakukanhal serupaitu. nereka tidak mau mendengardan tidak patuhserta
tak adaterdetikdalarr hati merekauntukmenerirnapendapatataufatwayang
bertentangan denganNa.h Rasulullahwalaupunfctwa ataupendapatitu telah
di dilakukanolehfulandanfulan.akantctaDimcrckatetaDmelaksanakan firman
A l l l h y a n gb e r b u nil:
'742 -
l'lamul Muwaqi'in
adayang bersegerauntuk melakukanTa'wil denganhanyamelakukandugaan
dan tak adakepastian,danjika dalam hal ini dibuka pintu untuk membahasdan
mengkaji maka akan melahirkan keraguandalam hati dan kekacauandalam
berfikirdalamhati orang-orang awam.Dan setiapsesuatuyangbelumdisebut
atau belum dikomentarioleh orang-orangsalaf tentangaqidah-aqidah yang
penting,makawajib mengkafirkansetiaporangyang merubaharti yang nampak
tentangperbuatanTuhandengancaramelakukanTa'wil atautanpamemiliki
dalil yang pasti dalam memberi tafsiran.
Abu NasherAhmadbin Muhammadbin Khalidberkata:aku mendengar
ayahkuberkata:Aku berkataAbu Al-Abbas bin Suraj: ApakahTauhid itu?
Maka ia menjawab:Tauhidorang-orang berilmudanseluruhumatIslamadalah:
Aku bersaksitiadaTuhanselainAllah danaku bersaksibahwaNabi Muhammad
itu adalah utusan Allah. sementaraTauhid golongan orang sesatadalah
mendalamidan mengkajitentangzat Tuhan,sesungguhnya Rasulullahdiutus
u n t u km e n g i n g k u pr ie r b u a t asne m r c a mi l u .
Abu Hamadbin Al-Ghazaliberkata:Aku telahmemperhatikan orang-
orangdari golonganMutakallimindan temyatamerekadalamkeadaanyang
tidak samasekaliaku duga,ia berkata:sesungguhnyaj ika seseorang
diuji dengan
melakukansuatuperbuatanyang dilarangselainperbuatankufur lebih baik
dari padaia di uji denganperbuatanyang dilakukanoleh golonganorang-or-
angMutakallimin, ia berkatakepadaHafashAl-Fard: Aku menentangmudalam
segalasesuatu,bahlan padamasalahTidak adaTuhanselainAllah, aku berkata:
tidak adaTuhanselainAllah yang akanbisadilihat diakhiratdan yangberbi-
cara kepadaNabi Musa, sementaraengkau berkata:Tidak ada Tuhan selain
Allah yangtidak bisadilihat dihari akhiratdan tidak bisaberbicara.
Dan berkataAI-Baihaqipadaawal khotbahnya:Segalapuji bagi Allah
yang manaDia sepertiyang Dia sifatkankepadadiri-Nya,dan Dia melebihi
dari apayangdisifatioleh sifat-sifatyangdiberikanoleh seluruhhamba,Nya,
danini adalahmempakanpernyataan yangtegas,bahwaAllah tidak bisadisi-
fat kecualidenganapayangdisifati-NyaYangMahaTinggi,dansesungguhnya
Allah Maha Tinggi dan amatjauh dari sifat-sifatyang disifatioleh golongan
Mutakallimindan lain-lainnyaselainmerekayang mensifatiAllah padaapa
yangbelumAllah sifati padadiri-Nya.
:.,-,,i,,_ ,i,",,,
dL_J_,1-_1ot;"*-1.-\:.4f\ J."i": ,Jr:* Q{rt,+1Ju
(l vr- r :ot). J"f t rl'L-
"
"Ya Rabbku,lapangkunlahuntukkudadaku,dan muduhkanlahuntukku
urusanku,dan lepaskanlahkekakuaniidahku, supayanterekamengerti
per kataanku." (Thaha:25-28).
Sebagiandi antaramerekaberkata:Ya Allah berilahaku Taufiq-Mudan
berilahakupetunjuk-Mudansatukanlah aku antarakebenaran danpahala,dan
lindungilahaku darikesalahan
dandari kelengahan, sebagiandi antaramereka
membacaAl-Fatihah,lalu karnimelaksanakan semuaitu makakami dapatkan
bahwasemuaitu adalahsebabutamauntukmendapatkan kebenaran.
t ) r--4 :.)\t
dtr:;-'"';j')a.-'"'
l ) a l a r n h r l i n i a c l ad u a p e n c l a p a t :S a t u d i a n t a r : r n y aa d l l a h : T i d : t k
diharuskanbaeinl a bernradzhrb.cianini adlllh pendapatyant benar dan tepat.
karena tidak ada keu,ajiban,nrclainl<u sesuatuvtnc tclah drrvajibkan AIlah
dan Rasul-Nvt. Allalr dan Ras'.rl-Nyalidak pcrnah n're$ajibltan kepadascorlng
?5rl l'lamulNturaqi'in
r n a n u s i aL r n t L l h k e l n r a c l z h ap b a r i a M a d z h a b s e s c o r a n -dgc n g a n m e n e i k u t i n y a
d u n t l n p r r r n e n r i kr r li r l a n g l a i n ,b c b e t a p izt a l n a ny a n g l e l a l rl ew a [ I r i t r - zr l n r a n
z a n r a ny a n s l c b i i r d e k u t k c p l d a z a n a n k c m s u l a nt i d a k a d a y a n e n r e l a k u k u n
sikup sepcfti ini. bahkantidak rair bari scorangrw:rnt bcnnadzhrb, (n.angAwarn
t i d i r k r n c r i r i l i k ir r i r r l z h i r bk. a r c n ab c r r n a d z h r i h b a n y l t l i b o l e h k a l L u t l u ko r a n g
)'iln-g D l c r n i l i k i k L ' n n n l l l r [ l l ] u n t u k b c r t l l l i l d a n n t e - n t k l j i s e s u u t u .l n i | l ] t p u
r n e n g e t l h L lni r a d z h a hn r a r l z h ; r b l a i n . a t a u b a g i o r l n g ) , i l j l - ql l i L l l p u n t e r l b l c i i
k i t l b d l r l r r r rh a l h r r le u b a n gs e r t al i i l \ \ , i rl u t r v a I n r i r n tM u d z h a b i t u , s c t l u n l k a n
b a g i o r a n g v a n - gr r e l r ! ' l i l h L r ih a l i t u s a n r as c k a l i .b a h k l r ni a r n c n l a l a k a n :S l r 1 , a
i t | a n g n v a S y a l ii . l l . r , l s r r r a a c l l l a l t l t c n g i k u t H l r n t b lal it u Lul c a p t n l a i n n v a .t n a k a
t i d a k b c r a l t i i a a d r r l l h s e o n t n sp c n g i k u t S y a f i ' i a t a u I l u n b a l i s c t r a t a su c a p i r n .
s c b u g a i n r a n a j i k li ; r n r c ' n - { l r t i l k aSl :a v a t r d l r l l i hs c o l r n g i t h l i l ' i q i h .S a l a u r l a l a h
s e o l a n - ga h l i N l L h r i u .S r L r l . r c l a l a hs c o l l L l - gp c n u l i s . n l r k l h a l i t u t i d a k r k l n
1c'rj rtdi hrrn;'lrd!-n!illr \ck(-Lllr LrcaIrnn-\'it.
Jika scsc'orlngltcn.lltakan ltaltwatlirinr a adalahscorangpenvrkutS1,:rlii
r t a u p c n g i k u li \ l a l i k i a t a ul l a n a l i t r e r a r l i a n l L ' n g a t r k a b nl l r r v ad i l i n y a a d u l a l r
p c n - u i k r rItn r a r ni t L r .r n . ' n . - r r p L r h . j a l lI rnnr a n tl c r s e b u t .u c r p a n i n i a k a n s a h c l a r r
b e n a r j i k l i l i n r e n c n r p u h1 rl a n I l t l r r r i t u d a l a n rh l i l i l m u p e n g c t l i l t L ncnl a nd a l a n r
i l m u h e r i s t i d l a l( n l . n . . r f i d r i l i l ) .s e r l r n - g k aina t i c l a kt a h uj a l a n 1 ' a n gd i t c n r p r r h
L r a r n i t u d l l l r n r h , r l n l ! - n c r r id a l i l a t i i u t i d t k t a l r us a m a s c k i l l i t c n t a n gs e j a r a l l
I n r a r l l a n g d i i k u t i n rr i t u . l r a k u b r g a i m a n an r u n s k i ni a b i s al n c n g i l t a k a n bthwii
d i r i n y aa d a l a hp e n l i k u t I n r a n ri t L rh a n y ab e l d a s a r k n o nn o n s k o s o l ! ) a n s t i d a k
n r e n g a n d u n lr f t i i t u I S c o r a n ga \ \ ' a n l i d a k s a hb a g i n y l u n t u k b e l m a d z b a bd a n
t i d a k w i i i i b b a g i i i v uu n t u k h e r m a d z h u b. .j u g at i c l a kr v a j i bb a l t i s e s r , , r , i n g\ r u p i r
saja untuk bclmadzhab pada lladzhab seseorungdi lntara urtat ini {lcngtn
melaksanakrlrscnua pcpilp;l1 lnlunnl,a ilu clanmeninggalkansentLra pcndapill
l r n r n r l n r a ; nl l i n r : r a .
Ini rrcrrpirkan bid eh buruk larl terjadi clitcngahunrat ini, sLratuh.rl
y r n g b e l u m p c rn a h t l i L r c a p k aonl c - hs c o l l i n qI n r l n t d i a n t a r ap a r l I n r a r n - l n t a n r
Ishm. seJrentanrtllefekaadrhh -solongannranusia1ang palin-qtin-ueidcrljltnya
t l l n p a l i n - en r e n - q e l i l h ur ci n l e n g - A . i l a hd a n l l a s u l N v a u n t u k n c n g h a r u s k a n
n l l s c p c r l i i t L rj i k a h l l i 1 u n e m a n g d i p e r i n t a h k r nd a l l l r
m a n u s i ar . u c ' l a k u k l h
agalnr. tak adN pcrinluh huli nltnrrsiu L:ntuk bcrutatl,-habkcpada nnclzhll.r
s e o r a n gr r l r n l r d l n t l k l d a p c r i n t a h u n t u k b e r n u r d z h l h d e n g u n s l r l t r hs l i t u
r r a d z h l t rI m a n rl a n r e n r f l t .
Dcmi Alllh sungluh sLurtrr
kclnchan I Mrtlzhlb-rnacizhabpanr Rasulirllah
s l r d a hm u l i .b e ! i ( u j u g a d e n - l l n n l u l z h a bm a d z h a b p a l a t a biin d a n p e r t p c n g i k u l
l l b i i n s c r l a s c l r l r l l hu r n i i l l e r t l u h u l u .S e r n u an t a d z h a bt c l a h b i n a s a k c c u a l i
rnadzhaberrpat olanu srja di :lntarascluruh urnlt nttrrusiadlrn di tintlra Irnarn
y i l n g c r n p i l t i t u a d a y a n g r n c r v i r j i b k a nu n t u k n t c n ! i k u t i r n a c l z h a b n - r ,Yar' Jn g
r l i . . v a i i l - . k aAnl l a h c l a nR l s u l N l r L k c p a r l up l r a s a h r l ) l t . t a b i i r l s c r t a p e n l l i k u t
Apa Yang Harus Dikerjakan Jika Teriadi Scsuatu Yang f idlk Ada Di
Dalamnya Pendapat Para Ulama
J i k a t c r j a dsie s u l t uk e ' j a t l i ayna n - de i d a l a n l n \ rl i , i . r f: , , l ipi c r ( l i r t r l. ir ' o r i , r r 1
u l a n at e n t a nkge j a d i a int u .A p a k a hb o l c hr n e l a k u k arn r r r lrr, l , i . rl r u t rI n .r , . ' lrr r [ . u ]
h u k u r rk e j a d i a ni t u a t a ut i d a k ' lI ) a l a mh a l i n i l d l t i r r , I \ ,r I { I u 1 ) u t :
P e r t a m a :B o l e h . f a t r v a - f a t r v ap l l a u l a n r as e r t t . J l t \ \ l l h i r lrrt r e r c k l t
m e m b o l c h k aunn t u kb e r i j t i h a ckl a . r e n ap a d ad a s a r n t 'm e e r e k rd i t a n ,rr t c n l l n g
ke'jadian yln-t scbclLtnnya tidirkpernahtcrjadinrakl lncrekamclakukanijt ih:rr1
u n t u kn r e n e n t u k abnu k L r nkre j a d i a n i t u . N a b iN 4 u h r m m aSdA W b e r s l l r t l l J: j k r r
s c o r a n gh a k i r r m e l a k u k a ni j t i h a t l .l a l u b L - n udr a l t n r i j t i h n d ' r 1 ln r r r k li a k l r r
m c n d r p a t k r nd u a p l h a l a .d l n j i k a s a l a hd a l a n rh c r i . j t i h aidt r r r l u k l i a a k r L l
Incnaial)rtkxn satupiihalu.haditsini adtlahbersiijrturnLrIdillantsr'nturi]]Lrsllah
i j t i h a dd a ns c n u ap e r k a r av r n g b e l r r nlrr d ns a n r :sr c k l l j I c n t r r i r|,r' l r ( l r L | i rl rl r i r l
L r l a n lsre b e l u n r n vt a e .n t a n h
- su k u r rs u a t Lkrc ' j l r i i a ni n. i a d r l r r h' i L l p r rr n l rl i l l r l l n i
o l e hg o l o n g a n s a l a ld a nk h a l a f d. i s l r l p i r r t i l u u l t i i t- i u ! l ir n t n t h L r t L r l t sl "i.kr ar np
s e p e f lijn i k a r c n at e r i a l ub a n l ' a k n ykl re ' j a d i l ilnr n l b l r r r . . j i k rrrr r r l rirr c r h r l i k i i n
t c n t a n gb c b c n l p ak c j a t l i a nr n a k l a n c l ll k a n d r p t t k n l h r r h r r a h r t r r r r tLk c ' j u c l i a n
yan-e t e r j a dti a n p aa d ak e l e t a i l asne c a nltl n g s u r - ut l a l a n N r a : h S r . , r ' ir l l n j u g a
tidakt1ikr,-lahrri pcrdapatparapcncikutn)'a.
Keciua:fidak bolehbaginyanelakukaniitilrrd untuL r,c n.'nlukanhukun'r
R u k u X e e m p a t . . .- 763
untuklelaki yangshalih.Kalianakanbersenang senangdenganmereka
sebagaimanakalian bersenang-senang di dunia, dan mereka akan
bersenang-senang dengankalian, tetapi tidak ada kelahiran". (HR.
Ahmad).
14. Bagaimana WahyuTurwt Kepada Nabi SAW?
Nabi SAW ditanya tentangcara wahyu turun kepadabeliau. Beliau
menjawab: "Kadang-kadangwahyu turun kepadakuseperti bunyi
lonceng.Inilah yangpalingberatbagiku.Lalu Jibril menghilangdariku
danaku sudahfahamapayangdikatakannya kepadaku.Kadang-kadang
malaikatberalih rupa sepertimanusiakepadaku".(HR. Bukhari dan
Muslim).
15. Anak Menyerupai Bapaknr-aotau lbunta:
Nabi SAW ditanyatentanganakyangterkadangmenyerupaibapaknya
dan terkadangmenyerupaiibunya.Beliau menjawab:"Kalau sperma
lelaki mendahuluispermawanita makaanakmenyerupaibapaknya.Dan
kalau spermawanita mendahuluilelaki maka anak menyerupaiibunya
(HR. BukharidanMuslim)
Adapunhaditsyangdiriwayatkanoleh Imam Muslim dalam"Shahih"-
nya yaitu bahwa Nabi berkata:"Apabila spermalelaki mengalahkan
spermawanita maka lahirlahbayi lelaki. Dan apabilaspermawanita
mengalahkan spermalelaki makalahirlahbayi perempuandenganizin
Tuhan", guru kami ragu akan terdaftamya hadits tersebut.la berkata:
"Haditsyangterdaftaradalahriwayatyangpertama.Lelaki rtlu wanlts
bukanlahhal yangbersifatkejiwaan.Hal itu terserahkepadaTuhan.Dia
membuat apa saja yang Dia kehendaki.Karena hal itu diciptakan
bersamaan denganrizqi.ajal,keberuntungan dancelaka".Menurutsaya
kalaumemangriwayatyangkeduaini sahmakatidak adapertentangan
denganriwayatyangpertama.Jadispermayangmendahuluiadalahsebab
keserupaan danmengalahkan spermaoranglain adalahsebablelakiatau
perempuannya anakyang Iahir.Wallahua'lam
16. PendurlukPerkamprnganOrarryMusyrikTbrkenaMusibalt sertoArnk-
anak dan Isti Mereka:
Nabi SAW ditanyatentangpendudukperkampungan orangmusrikyang
terkenamusibah.anak-anak dan istri mereka.sertasemuanyatewas.
Bagaimanakedudukananak-anakmereka?Nabi "Mereka
menjarvab:
termasukmereka".
17. Makna Firman AIIah: "Dan sesungguhnyaMulnnt:nad telalt nrelihat
Jibril dalam rupanyayang asli pada waktu yarry laitt" :
Nabi SAW ditanya tentangfirman Tuhan: "Dan sesungguhnya
N a b i S A W d i t a n l ' at e n t a n ga u ' a l t : t n d l - t a n t l ak i a n a t . B e l i a u n r c n i a ua b :
"Api yrn-r nrcnghalaurttlnusia dari Timur dltn llarat."
F i r r n a nA l l a h :
" Hai rtrurtg ()l eng leng beriruun,jugaloh rlirinu: tialalult (:)reng
.\rtuK
sesat itLt ukrrtt nrt:ttberi tnutlltuntt Leltulunu ttpabila ktnm teltth
tttetulttytttt
ptntttjrtk. Hun.\'Lr
krfule Alltrltkrtnu kaninli,scrrutant,o,rttuka
A s y ' a r i y y u n ,H i m y a r . K i n d a h . M a d z h i j t l e n , \ n r n l t r 'A. d a r t - o r r t n gI r : l l k i
'l:L
b e r t a n y a :" W a h a i n \ a b i , s i a p a k a hA n m a t i t L r ' lB e l i r r i rm e n j r t u ' a b :
termasuk di dalam kelornpok Khals am darl 13rtjillh."
35. Maknafitman Allah: " Bagi ncrcka bcritu gtntltiru di tlulutu kaltitltrprut
durtia dan akhirctt" (Yutus: 61).
Nabi SAW ditanya tentang ntakna lirmatt Alleh: "tsagi nterekn berillt
g e m b i r a d i d l l a n r k e h i d u p a nd u n i a d a n ( c l a l r t r nk e h i d u p l i r ) a
) khcrrrl".
Beliau menjarvab: "Yaitu minrpi btik I'ln-t diperlihat kepacla oranu-or
ang Mukmin didalam tidurnya" (Hadits).
36. Burlak yang Paliry Utanta:
B u k u K e e m p a t . . .- 769
Kalau lelaki bangun dari perempuan,maka perempuanitu menjadi
perawanlagi suci". Perawihaditsini adalahperawisahih.Ibn Hibban.
13. Apakah Ahli SurgaSaLingMenikah?
Dalam Mu jam ath-Thabrani. bahu'aNabi SAV/ ditanya:Apakah ahli
surgasaling menikah'/Beliau menjawab:"Denganalat kelamin yang
tidak akanloyo dan syahwatyangtidak akanputus".
Dalam Mu'jam lersebutjuga disebutkanbahrvaNabi SAW ditanya:
menjawab:"Dengansangattapi
Apakahahli surgaitu bersetubuh?beliau
tidak adasperma".
Dalam mu'jam tersebutjuga disebutkanbahrvaNabi SAW ditanya:
Apakah ahli surgaitu tidur'/ Beliau SAW menjawab:"Tidur adalah
saudarlkematian.ahli surgatidak tidur".
44 Apakahdi SurgaAda Kuda?
Nabi SAW ditanya:Apakahdi surgaadakuda?Beliaumenjawab:"Kalau
klu masuk surgamaka kuda yang terbuatdari yakut dan mempunyal
duasayapakandidatangkan kepadamu. Lalu kamudinaikkanke atasnya,
kemudiankudaitu terbangdenganmudalamsurgake manakamu suka".
45. Apakah di SurgaAda [Jnta?
Nabi SAW ditanya:Apakahdi surgaadaunta?BeliauSAW tidakberkata
sebagaimana kepadaorang yang pertama.tapi beliau SAW bersabda:
"Kalau Tuhan rnemasukkanmuke surga,maka di sana kamu akan
nernpunyaiapayangkamu impikandan menyejukkanmatamu".
46. Al-Hurwt'in:
Dalam Mu'jam Ath-Thabranibahwa Ummu SalamahRA bertanya:
"WahaiNabi, beritahukan kepadakutentangfirmanAllah, yangartinya:
yangbermataieli"(Al-
"Dan (Di dalamsurgaitu) adabidadari-bidadari
Waqi'ah: 22). Beliaunenjawab:"Hur adalahwanita-wanitayangputih,
'iin
dan adalahwanita yang bermatabesar.Rambutbidadarilaksana
sayapburungnadzar".
Sayabcrkata:"WahaiNabi, beritahukankepadakutentangfirman Allah
"Laksana
yangartinya: mutiarayang tersimpanbaik" (Al-Waqi'ah:22).
Beliaumenjawab:"Kejcmihanrrerekabagaikanjernihnyamutiarayang
adadalamkulit kerangyangbelum terscntuhtangan".
Sayaberkata:"WahaiNabi, beritahukan kepadakutentangfirman Allah
(Yang artinya):"Di dalam surga iiu ada yang baik-
bidadari-bidadari
baik Iagicantikcantik"(Ar-Rahman:70).BeliauSAW menjawab:"Baik
budi pekertinyadancantik-cantikrvajahnya".
Sayaberkat.t:"wahaiNal-.i,beritahukankepadakutentangfirman Allah
770 - tr'lamulMurraqi'in
(Yang artinya):Seakan-akan merekaadalahtelur (burungonta) yang
tersimpan denganbaik" (Ash-Shaffat: 491.Beliaubersabda: "Kelemburan
merekalaksanatipisnyakulit yangkau lihat dalamtelurmendekatikulit
keras".
Sayaberkata:"Wihai Nabi, beritahukankepadakutcntangfirman Al-
l a h : " P e n u h c i n t a l a g i s e b a y au m u r n y a " ( A l W a q i ' a h :3 7 ) . B e l i a u
menjawab:"Mereka adalahwanita-wanitayang walat di dunia dalarn
keadaantuarenta.pikun danberuban.Allah menjadikanmcrekasetelah
ketuaanitu _ladisperawan"."Uruban" artinya rindu cinta, "atraban"
artinyalahirnl a bersanaan.
Sayabertanva:"Wahai Rasul,manayang lebih u t a m aw a n i t ad i d u n i a
atau bidadari?"Beliau menjawab:"Wanita-rvanita dunia lebih utama
daripadabidadaribidadaribcrmatajeli, sepcrtikeutamaanblgian luar
daripadabagiandalam".Sayabertanya:"WahaiNabi,deugansebabapa
hal itu terjadi? Beliaumenjawab:"Sebabshalatrrereka.puasl mereka
dan ibadahmereka,Allah menerangiwajahmerekadengancahaya,dan
memakaikan sutrapadatubuh{ubuhrnereka, putih-putihwarnanya. hijau-
h i j a u p a k a i a n n ) ' ak.u n i n g - k u n i n gp e r h i a s a n n y ap,e n d u p a a nm e r e k a
terbuatdarimutiara,sisir-sisirmerekaterbuatdariemas.Merekaberkata:
"Kami kekal. maka kami tidak mati, kami mendapatkcnikmaran,dan
kami tidakmendapat musibahselamanya. Kami menetapdankami tidak
akan berpindahselamanya.Kami puas maka kami tidak akan bcnci
selamanr,a. Beruntunglahlelaki yangmemiliki kami dan menjadimilik
kami".Sayabenanva:"rvahaiNabi,sebagian darikarniadayangmenikah
denganduaatautigaorangsuami,lalu dia wafat,dannrasuksurgadiikuti
suami-suaminl a. Siapavangmenjadisuamlnya?" Beliaumenjawab: "Hai
Ummu Salamah.dia suruhmcmilih, lalu dia akanmemiiih lelaki yang
p a l i n g b a i k b u d i p e k e r t i n y a " .L a l u d i a b c r k a t a ," Y a R a b b k u ,
sesungguhnya 1-ang satuini adalahyangpalingbaik terhadapku di antara
merekadalambudi pekertinyadi dunia.Kawinkanlahaku dengannya".
WahaiUmmu Salamah.Akhlaq yangbaik akanmembawakebaikandi
duniadan akhirat .
47. MaktruJirnwn Allah: "Padahal bumi seluruhnyatlalam genggunnn-
Nltapada lnri kiannt dan kngit digulungdengan tangan kanan-N,,n'
(Az-Zumar:67).
Nabi SAW ditanyatentan_s firmannyaAIlah: "Padahalbumi seluruhnyl
dalam genggaman-N)'a pada hari kiarnatdan langit digulung dengan
tangankanan-Nya".Dimana manusiaketika itu terjadi?Beliau SAW
menjawab:"Di atasjembatanjahannam".
48. Iman:
Nabi SAW ditanya tentangIman. Beliau menjawab:"Apabila kamu
dibahagiakanoleh kebaikannu dan disusahkanolch kejelekanmaka
-
JL" -t :J J-.J r-L-. 4-lr AJJI -L,
1 ,. I J ol ),
Jl
J- t'lt, a-1, .jl -1, aJL! {
J] , ,-.,,.:i
_-,J
j.,.oJ i
a-^rt ar.ll -!,
.,i
al L- .
rJ*.0))
.*;
\ Ji L-ji_.
:-<-i-'"1
- 801
Buku Keempat...
dalampuluhanmanakahia'l" kenrudianRasulullahSAW marahdengan
sangatmarah,dan RasulullahSAW bersabda:"Carilahdi dahm pckan
terakhirJangantanyakepadakutentangsesuatu
yangsesudahnya".(11R.
Ahmad).Dan orangyangbertanyaadalahsahabatAbu Dzar.
Menurut riwayat imam Abu Dawud. sesunger-rhnya RasulullahSAW
ditanyatentangLailatul Qadar RasulullahSAW menjarvab:''Dalant
setiapRamadhan". KemudianRasulullahSAW ditanyakerrbali: 'Malanr
yang ke berapa?"Ditambahiolch orang lang bcrtanya:"Mallm dua
puluhdua?"RasulullahSAW menjarvab: "ya, malamitulah".Kemudian
RasulullahSAW berbaliklagisarrbilbersabda: "Atau malamdepannvl".
Yangdimaksudadalahmalamdua puluh tiga.(HR. Abu Dau ud r.
A b d u l l a h b i n U b abi e r t a n ykac p a d aR a s u l u l l aShA W : ' K a p a n k l hn t l l a m
yangdiberkahiitu kitacari'1"IlasulullahSAW rrenjarvab: "Carilahmllarn
ini". Hari itu adalahmalamtanggaldua puluh tiga.
'Aisyah
Siti bertanyakepadaRasulullahSAW: "Scandainyaaku rcpat
menemukanLailatulQadar,dcnganapaaku bcrdoa'/"RasulullahSAW
bersabda:"bacalah:Ya Allah sesungguhnya engkauMaha Pengampun
y a n g s u k a m e m b e r ia m p u n a n K . a r e n ai t u a m p u n i l a ha k u " . ( H a d i t s
Shahih).
"Tctapiia adalahjihad."
Imam Ahnradnrenambahkan:
2. AmaL'-ang sebandirrydertganhaji bersotna Rn.sululluhSAW:
SeorangperempuanbertanyakepadaRasulullahSAW,ia berkata:"Apa
yang sebandingdenganibadah haji bersamamu?".RasulullahSAW
tsukuKeempat,..- 809
umur tiga tahun".RasulullahSAW bersabda:"Kurban itu sudahcukup
bagimu,tetapitidakcukupbagiorlng yangscsudahmu". (Htt. Ahrnad).
Haditsini merupakanhaditsshohih.yang menjelaskan rcntang:Bahwa
menyembelih hewankurbansebelumshalatIcd, tidakntemenuhisyarat.
baik sesudah
tiball''aktushalatataubclun. Inilahyangnlenjadiketetapan
agamaAllah secara pasti.dantidakbolchbagioranglainuntukmelakukan
penyembelihan sepertiitu.
Dalam kitab shohihbukhari muslim, terdapathadits dari jundub bin
S u f y a na l - B a j l i ,d a r i R a s u l u l l a hS A W : " B a r a n gs i a p am e n v e m b e l i h
sebelumsalat led, maka hendaknyaia menyembelihhewan lain di
tenpatnya,.Dan barangsiapa yang tidak menyembclihsampaikita
melaksanakan shrlat,makamenyembelihlah denganAsma Allah'-
Dan dalamkitab Sohih Bukhari Muslim. Dari haditssahabatAnas ra.
s e s u n g g u h n yR
a a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a": B a r a n g s i a p a I ' a n g
menyembelihsebelunrshalat,makahendaklahia mengulanginya". Dan
pada waktu itu, tidak ada pcrtanyaandari orang-orangyang bersama
denganRasulullahSAW .
25. Hevan 1,angdigigit serigctlct:
Abu Sa'id benanyakcpadaRasulullahSAW,ia berkata:"Aku membeli
seekorkambinggibassebagai
kurban,kemudiania cliseranlolehserigala,
yang dapat mengambil ekornya". RasulullahSAW menjawab:
(HR. Ahmad).
"Berkurbanlahdengannya".
26. Orang tang bermaksudshalat di baitul Maqdi.s:
R a s u l u l l a hS A W p e r n a h m e m b e r i F a t w a k e p a d as e s e o r a n gy a n g
bermaksudmclaksanakan shalatdi baitulMaodis.acarmerekashalatdi
makkah. (HR. Ahmad).
RasulullahSAW peniah ditanyaoleh seseorang yang lain, pada saat
penakJukankota makkah: "Sesungguhnyaaku bernadzar,jika Allah
menaklukankota makkah bagimu, maka aku akan shalat di baitul
Maqdis".RasulullahSAW bersabda:"Shalatlahdi sini".
27. Masjid manakahlang peftann kali di bangun di buni:
RasulullahSAW pernahditanya:"Masjid manakahyang dibangundi
bumi untuk pertamakalinya?"RasulullahSAW menjawab:"Masjidil
H a r a m " . L a l u d i t a n y a k a n :" K c m u d i a n m a n a ? " R a s u l u l l a hS A W
m e n j a w a b : " M a s j i d i l A q s h a " . D i t a n y a k a nl a g i : " B e r a p a a n t a r a
keduanya?"RasulullahSAW menjawab:"Empat puluh tahun". (HR.
BukharidanMuslim).
810 - I'lamulMuwaqi'in
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahKeutamaanAlqur,an
danDzikir
l. Manakah ayat yang paling agung?
R a s u l u l l aS
h A Wd i r a n v a :
"Doa antara adzan dan iqomat tidak ditolak". ktlu para sahabat
bertanya, "Apakah yang kami ucapkan, wahai Nabi?" Beliau SAW
menjawab: " Mintalah keselamatan kepada Tuhan di dalam dunia dan
akhirat". (HR. Tirmidzi).
Beliau SAW juga ditanya: Dengan apa kami mengakhiri doa? Beliau
SAW menjawab;"Denganamin". (HR. Abi Dawud).
10. Kesempurnaannikmat:
Rasulullah SAW ditanya tentang kesempurnaannikmat. Beliau SAW
menjawab:"MendapatSyurgadan selamatdari Neraka".(HR. Ttrmidzi).
Kami meminta kepadaTuhan dalam kesempumaannikmatnya dengan
masuk syurgadan selamatdari api neraka.
il. Tergesa-gesa yang menghalangi terknbulnya doa:
Rasulullah SAW ditanya tentang tergesa-gesayang menghalangi
terkabulnya doa. Beliau SAW menjawab: " Seseorangberkata; Saya
benar-benartelahberdoa,sayabenar-benartelahberdoatetapisayabelum
dikabulkan.Lalu ketikaitu dia putusasadan meninggalkan doa". (HR.
Muslim).
Dalam suatu riwayat, "Seseorangberkata; Saya benar-benartelah
meminta,tapi sayabelum diberi apa-apa".
12. A l -Baqiyatush Shalihah:
t "L:;'o J"ii,,it
" Katakur; ltt Tultutt, sat.amanguniat,adiri suya dengan anial.a yang
banyak.Dart stsrtttgguhrt,-a tidak bisa n<'ngornpunidosa-dosakecuali
Ertgkuu..llaku unrytunilahsata dengattpengampunondari sisi-Mu.
Engkulah Muha Pengontpun lugi Maha Pemurah".(HR. Bukharidan
Musliml.
RasulullahSAW ditanyaoleh seorangBaduwiyangpemahbeliauajari
untuk mencucap:Tilda TuhanselainAllah. Maha Esa,tidak adayang
menyekutui-Nva.Tuhan Maha Besar.Segalapuji yang banyak bagi
Tuhan.MahaSuci Tuhanyangmenguasai alamraya.Tiadadayaupaya
melainkanden-eanpertolonganTuhan yang Maha Agung lagi Maha
TinggidanMaha Bijaksana.Baduwi tersebutbertanya,,,Doaini untuk
Tuhanku.Mana yang untuk saya?"BeliauSAW menjawab:,,Katakan:
Yl Tuhanampunilahsaya.rahmatilahsaya.tunjukkanlahsaya,berilah
sayarizqi clanselamatkanlah sayl. Doa-doaitu mengumpulkandunia
d a na k h c r aut n t u k m u "(. H R . M u s l i n ) .
Tentan-tentan
Surga;
RasulullahSAW ditanyatentangternan-teman syurga. Beliau SAW
menlawab:"Masjid-masjid". Lalu bcliau SAW ditanyarentangayar:
Maha Suci Tuhan.TiadaTuhrn selainAllah. Altah Maha Besar.(HR.
Tirmidzi).
I5. CarttiAl Qur'an:
S e o r a n gl e l a k i b c r k a t ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W , " S a y a t i d a k k u a s a
m c m b l c a A I q u r ' a n s a m as e k a l i .B e r i t a h u k a n k e p a d a k ug a n t i n y a " .
RasulullahSAW bcrsabda:"Katakanlah:Maha SuciTuhan.Segalapuji
tsukuKeempat...- 815
bagi Tuhan.TiadaTuhanselainAllah. TuhanMaha Besar.Tiadadaya
upayakecualidenganpertolonganTuhan".Orangitu berkata:"Dol ini
untuk Tuhan,mana doa yang untuk saya'}".Beliau SAW menjawab:
" K a t a k a n l a h ;Y a T u h a n r a h m a t i l a hs a y a , s e l a m a t k a n l a sh a y a ,
tunjukkanlahsayadanberikanlahsayarizqi". Kemudianorangtersebut
mengepalkan tangannya. KemudianRasulullahSAW bersabda: "Adapun
orang ini, maka tangannyasudahpenuhdengankebaikan". (HR. Abi
Darvud).
RasulullahSAW bertemudenganAbi Hurairahra. ketikaAbi HLrrairalt
sedangmenanamtilnaman.RasulullahSAW bersabda:"Apakah tidak
aku tunjukkankepadamu,tanamanyang lebih baik daripadaini? Maha
Suci Tuhan,Segalapuji bagi Tuhan.Tiada Tuhan selainAllah. Allah
MahaBesar.Sebuahpohondi S1'urga ditanamuntukmusebabmembaca
masing-masing satu'.(HR. Ibnu Majjah).
Rasulullah SAW pemahditanya;Bagaimana seseorang rnelakukanseribu
kebajikansetiaphari? Beliau SAW rnenjarvab: "I)ia bertasbihscratus
kali, ditulisbaginyaseribukebajikanataudihilangkanseribukejelekan''.
16. Keutamaannteninta perlirtdungartkepada Tuhatt:
A d a o r a n g y a n g b e r k a t ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W : S a y a d i s e n g a t
kalajengking.Lalu RasulullahSAW berfatwa.bahwaapabilaorangitu
setiap sore membaca;Saya meminta perlindungandengankalimat-
kalimatTuhanyang Sempurnadari kejahatansesuatuyangdiciptakan
Nya, makasemuaitu tidak berbahaya baginya'.(HR. Muslim).
A d a s e o r a n gl e l a k i y a n g m e m i n t ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W u n t u k
. e l i a u S A W m e n j a w a b :"
m e n g a j a r ic a r a m e m i n t ap e r l i n d u n g a nB
Katakanlah;Ya Tuhan, saya meminta perlindungankepada-Mudari
kejahatantelingaku,kejahatanmataku,kejahatanlidahku, kejahatan
hatikudan kejahatankemaluanku".(HR. An Nasa'i).
17. Cara nrcnrbacasholav,atatas Rasulullah SAW:
RasulullahSAW ditanyatentangcara membacasholawatatasbeliau.
B e l i a u b e r s a b d a ": U c a p k a n l a h ;Y a T u h a n , s h o l a w a t l a ha t a s N a b i
MuhammadSAW dan ataskeluargaMuhammad,sebagaimana Engkau
menyolawatiIbrohimdanataskeluargaIbrohim.Sesungguhnya Engkau
MahaTerpujilagi Maha Agung.Dan berilahberkahatasNabi Muhammad
dan ataskeluargaMuhamntad,sebagaimana Engkaumenrberiberkah
ataslbrohim dan ataskeluargaIbrohim. Sesungguhnya EngkauMaha
Terpujilagi Maha Agung". (HR. Bukharidan Muslim).
18. Amal yang menjadikanmasukSyurgadan ntenjauhkandari Neraka:
Mu'adz bin JabalberkatakepadaRasulullahSAW. "Beritahukanaku
i. 'ii -
" Kalau kantu ingh hatimu lembut, maka berilah nnkan orang-orutg
miskin dan usapLahkepala anak yatim".
Beliau SAW juga ditanya;"Apakah amal yang paling utama?"Beliau
SAW menjawab:"Lamanyaberdiri".Ditanyakan juga; Apakahsedekah
y a n g p a l i n g u t a m a ?B e l i a u S A W m e n j a w a b :" O r a n g m i s k i n y a n g
memaksa".Jugaditanyakan;Apakahhijrahyangpaling utama?Beliau
SAW menjawab:"Orang yang hijrah (meninggalkan) suatuyang telah
diharamkanAllah kepadanya". Beliauditanyalagi: "Jihadnyasiapakah
yang lebih utama?" Beliau SAW menjawab: "Orang yang berperang
denganorang musyrik denganharta dan jiwanya". Ditanyakanlagi;
"Apakah kematianyang paling mulia?" Beliau SAW menjawab:"Or-
ang yang dialirkandarahnyadan dihabiskankekayaannya". (HR. Abu
- I'lamul Muwaqi'in
ekor kuda,dan untabetinadijual denganuntajantan.RasulullahSAW
bersabda:"Tidak apa-apa,
jika itu tunai".(HR. Ahmad).
Ibnu Umar bertanyakepadaRasuluilahSAW,ia berkata:"Aku membeli
emasdenganperak". RasulullahSAW bersabda:"Jika engkaumengambil
jangansampaiengkauterpisahdari temanmu,danantara
salahsatunya,
kamu dandia adakesamaran."
Dalamriwayatlain: "Aku menjualunta,dan aku mengambilemasdari
perak dan perak dari emas, dirham dari dinar dan dinar dari dirham".
Kemudian aku bertanyakepada RasulullahSAW. RasulullahSAW
bersabda:"Jikaengkaumengambilsalahsatunyadanmemberikanyang
lain, makajanganlah engkauberpisahdari temanmu,sementara engkau
dan dia adakesamaan".(HR. Ibnu majjah).Hadistini ditafsirkanoleh
hadistyangdiriwayatkanoleh Abu Daud.
Aku berkata:"Wahai RasulullahSAW,aku membeliseekoruntadi Naqi'
(tempatdekatkota Madinah).Aku menjualdengandinardan mengambil
uangdirham,menjualdengandirhamdan mengambiluangdinar.Aku
mengambilini dari ini, dan memberiini". RasulullahSAW bersabda:
"Tidak apa-apa,jika engkau mengambilnyadenganharga hari itu,
sebelum kalian berpisahdan diantarakalian tidak ada apa-apa".(HR.
Ahmad).
Rasulullah SAW ditanya tentang membeli kurma yang masih basah.
Rasulullah SAW bersabda:"Berkuranglah kurma yang basahketika ia
kering?" Mereka berkata: "Benar". Maka Rasulullah SAW mencegah
pembelianiru. (HR. Ahmad,Syaf i danMalik).
10. Seoranglelaki Memberi uangmuka untuk membelikurma temyatatahun
itu tidak berbuahRasulullah SAW ditanya tentangseoranglelaki yang
memberi uang terlebih dahulu untuk pembelian buah kurma, temyata
tahunitu tidak berbuah.RasulullahSAW bersabda:"Kembalikanuang
itu kepadanya".Kemudian RasulullahSAW bersabdalagi: "Janganlah
memberi uang lebih dulu sebelumrerliharkebaikannya".
Dalamlafal yanglain: Seoranglelaki memberiuanglebih dahuludi kebun
kurma sebelumkurma itu berbuah.Berkatalahpembeli itu: "pohon itu
milikku sampaiia berbuah".Berkata penjualnya:"Aku menjual kurma
itu kepadamuhanyatahun ini". Kemudianpertentanganini disampaikan
kepada Rasulullah SAW. Rasulullah SAW memberi fatwa kepada
penjualnya:"Apakahpembeliitu sudahmengambilsesuatudari pohon
kurmamu?" Dia berkata:"Tidak" Rasulullah SAW bersabda:"Dengan
apaengkaumenghalalkanuangnya?Kembalikanlahuangitu kepadanya".
Kemudian RasulullahSAW bersabda:"Janganlahkalian mernberiuang
lebih dahuluuntuk membelikurma,sampaiterlihatkebaikannya".
*;t ;- ai"
c,rr i "i -r i':
r I i /L-r .sr
.# Jur t J.i-!
'*
,, .',, --{:r'.rr',.
\rr .--lt It
'Aisyah
bertanyakepadaRasulullahSAW tcntangseorangbudakwanira
yang dinikahkanoleh kcluarganya. Apakahia dimintakankerelaannya
atautidak?RasulullahSAW menjawab:"Benar ia dimintaikesediaan-
nya." Aisyahberkata:"Sesangguhnt'a ia seorangpentalu."Rasulullalt
SAWbersabda: " Kalau begitu izitrnyaadalahjika dia tlian saja". (HR.
BukhariMuslim).
Denganfatwa ini kami mengambildalil, bahwaseorangperawanharus
dimintaikesediaannya.
Dari haditsyangshahihdariRasulullahSAW.RasulullahSAW bersabda:
"Seorangjanda lebihberhakatasdirinya dari padawalinya,sedangkan
seorang perawandimintaikesediaannya untukdirinyadanizinnyaadalah
diam". Dalam riwayat lain: "Scorangperawan,bapaknyaharusminta
izinnyadanizinnyaadalahdiam."DalamkitabShahihBukhanMuslim.
d i r i r v a y a t k a nd a r i R a s u l u l l a hS A W : " T i d a k d i n i k a h k a ns e o r a n g
perempuansampai ia memberi izin". mereka berkata:"Bagaimana
izinnya.RasulullahSAW bersabda: "Jika dia diam saja".
Budak perempuanAbu Bakar bertanyakepadaRasulullahSAW, ia
berkata:"Bahwa bapaknyatelah mengawinkannya dan ia merupakan
o r a n g y a n g t e r p a k s a .M a k a R a s u l u l l a hS A W m e m b e b a s k a n n y a .
RasulullahSAW telah menyuruhmemintaizin seorangperawandan
mclarangmengawinkannya tanpaizinnya.DanRasulullah SAW memben
kebebasan bagi merekayangdinikahkantanpadimintaiizin".
B a g a i m a n ab e r p i n d a hd a r i s a b d at e r s e b u ts e c a r ak e s e l u r u h a n
dan
pertentangannya
DengancumamemahamisabdaRasul.Seorangjanda lebih berhakatas
,"#ft t*$
ililyii:"i.,lx?:l_?:iL:TT:"';:"l
bersabda:.,Aku telah mengetahuinya,
rujuklah. noruiuiiufl SeW
membacaayat:,,HaiNabi apabilakamu
menceraikan istri_istrimu,
maka
h e n d a k l a he n g k a u c e r a i k a n m e r e k a p a d a
*uktu _.."ku o"put
(mcnghadapi) iddahnya(yangwajar),,.
850 - I'lanrulNluwaqi'in
bermaksudmenceraikanku dari istrikLr".Maka RasulullahSAW memuji
kepadaAllah dan menyanjungNya, RasulullahSAW bersabda:"Apa
peduliorang-orangyangtelahmengawinkan budakmerckadenganbudak
wanita mereka, kemudianbermaksudmemisahkanmereka.lngatlah,
sesungguhnyaorangyangmemiliki talakadrlahorangmemberimahar".
(HR. Daruquthni).
Rasulullah SAW ditanyatentangseoranglelakiyangmenceraikan
istrinya
sebanyak tigakali secarakumpul.Rasulullab
SAW berdiridenganrnarah.
kemudianRasulullahSAW bersabda:"Apakahkalianmempcrmainkan
Kitabullahsementaraaku masihadadi antarakalian?"Lalu berdirilah
seoranglelaki.yangkemudianberkata:"WahaiRasulullah,apakahaku
harusmcmbunuhnya".(HR. n-asa'i).
'Iddah
Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Masa
S e s e o r a n gy a n g d i t i n g g a l n t a t i d a l a r r k e a c l a a nm c n g a n d u n -dqa n
m el r h i r k r n r r y sa e ( e l . rlhe m r r t i r ni tu :
Sabi'ahAslamil'ahbertanyakcpadaRasulullahSAW,scment|:Iril sullrrlr
meninggaldan ia telahmclahirkananaknyasetclih kctnatian suatninl'aittr. Ia
berkata:Maka RasulullahSAW mcnrberifatrvakepadakuhaht'asesungguhnva
akutelahhalalketikiraku rnelahirkan anakku.dantnenl'urtthku untukntcnikaJl
lagijika waktu itu tclahtiba.
''Bagainlanrl
Menurutriu al'atlmam Bukhari:Sesurtgguhnl a ia tlitanl'a:
RasulullahSAW mer.nberi fatua kcpadanya'1"la tnenjas'lb:"RasulullahSAW
memberifatwakepadlku. jika ilgarlku nlclliklll .
aku tclahnrelahilkart.
Sementara Ummu Kultsunlbinti Uqblh meruprkln i:;tli Zubairbin -\l
'Awwam,ia berkatakcpadanya - semcntara ia scdangmenglndunu:"Pcrhaikilah
aku dengansatukali ttlakan". Mlka Zubair mcnalaknyadtngan lillltk sllttr.
K e m u d i a ni a k e l u a r u n t u k s h a l a tb e r j a r r l ' a h .k c t j k a i l k c n r b a l ii r l t c ' l a l l
melahirkan analnya.MakaZubairbcrkatlkepadlnya: EngknLt nrenipuku. ntakrt
Allah akanmemperdayaimu". KemudianZubairdalan-c kepadaRasulLrllah SAW
'ltlalt
danmenanyakan tentangmasalahittr.Maka RasulullahSAW bclsabdl:
ditetapkanbataswaktunya,pinanglahia untuk dirinru".(HIt. lbnu Mrtjjah)
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y ao l e h F a r i ' a h b i n t i N ' l a l i k .i a b e l k a t a :
"Neraka itu terbagi menjadi tujuh puluh bagian. Yang enam pulult
,sembilan untuk orang yang ntenl'urult nu'mbunuh, dttn orang t-artg
sebagian lagi bagi ora g )-ung ntelakukan penbunuhan ltu". (HR.
Ahmad).
2. Qisash tirut dettda:
Makanan
Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam N{asalah
bav'angnerah?
1. Apakahlnwattg putih itu harant?Dan upa hukunt
Apakahharam?Beljau
RasulullahSAW ditanyatentangbawangputihi
menjawab:"Tidak.tetapiaku membencinYa karenabaunya" (HR Mus-
lim).
"Apakahbawangmerah
Abu AyyubbertanyakepadaRasulullahSAW:
tergangguoleh apa
halal bagi kita?" beliau menjawab:"Yr' tetapiaku
yangtidak mengganggu kalian" (HI{. Ahmad)'
2. Hewandhob:
Apakahharam'lBeliau
RasulullahSAW tlitanyatentanghewandhob:
sehinggaaku
menjarvab:"Tidak, tetapi tidak ada di tanahkaumku'
membencinya". (HR Bukharidan Muslim)
tsukuKeempat.,. 88f
dan nrengikutinyaM . a k a p a r a s a h a b a tb e r t a n y a :" A p a k a h t i d a k
memerangi mereka'/"M:rtria Rasulullah SAW menjawab:"Jangan,selama
merckashalat".(HR. Muslim). Dan ditambahkanoleh Imam Ahmad:
' S c l l t n .rrn , ' r c k l r . l r l llui ttt r rr r r r k l t.t
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahHewanSembelihandan
HervanBuruan
I. Apakahpent'entb<'Lilnrt
dalotnselairttenggorokan
dan tempatkalutlg
hevan?
RasulullahSAW ditanyatentanghal ini. Beliaumenjawab:"Andaikata
kamu menusuknva dipahanya,niscayasudakcukupbagimu".(HR. Abi
Dawud).Ini adalahcararnenyenrbelih
hewanyangjatuhdi sumurBerkata
Yazidbin Harun."darurat".Dan adaberpendapat bahwacaraini adalah
untukhewanyangtidak bisadikuasai.
2. janirt sebeluntdilahirkan asaLinduhtya disenbelih:
Hakrl ntettrakart
RasulullahSAW ditanyatentangjanin yangterdapxtdalamperutonta,
s a p i a t a u k a m h i n g ;A p a k a h d i b u a n ga t a u d i m a k a n ?M a k a b e l i a u
menjawab: "Makanlahkalaukalianmau.Sebabsembelihannya adalah
sembclihaninduknya".(HR. Ahrnad).
-1. Hukurttr,tentetnbeliltdengausenbilu:
Rofi' bin Khodij ra bcrtanyakepadaRasulullahSAW : 'Kami akan
bertemumusuhbesok.Sedangkan klmi tidakmempunyaipisau.Apakah
kamibolehmcnyembelih dcngansembilu'?" Beliaumenjawab:"Apa saja
yangmengalirkan darahdandisebutkannamaAllah ketikamenyembelih-
''.'',
t'rr J q:l LV.. .u *' ._ JL.- 6.;;r_ 1-.
J- "-.*? :e: __:tz. .:i
' ', 'l '", '.,,
*L r_trr -f-\> -, Jt J_! gi ,-
:-L:r ..-_i j_L:r*
Jr, J,
'. .' -
. : L - r " - b -:r , u " q j .". :i , ; :",.
,-- :'rs :_:7 *_ j.
:
r -4 ,tl_ ,;
' '" ' '"-''t"
,' l,_r*. o i ) jg
'asltra rtrcttgadttkart
Utsnrurtbitt Abil sukit tung terdapatdulan tubuhtl)-a
urulaisejukIslant.RasulullahSAWbersabdct:" Letakkonluhta ganmu
di otasarlggololubuh yangsakit dan ucupkandengattnnna'fuhan (tiga
kali ) aku bcrlindutrgdcngattkeagungur Tuhttndan kekua.saan-Nya dari
kejallatml se.tuatu),ongSa\a dapati dan satu tukuti (tujuh kali)". (HR.
Muslirn).
RasulullahSAW ditanva:Siapakahorangvangpalingberatcobaannya?
BeliauSAW menlawab:"ParanabikemudianyangIebihsempurna, Ialu
yanglebihsempurna. SeorangIelakidiLrjimenurutagamanya.Kalaudia
lemahagamanyanrakadiuji menurutderajatnyaitu. Dan kalaudia kuat
a_gamanya,makadia diuji berdasarkanderajatnya tersebut.
Makaseorang
lelakiselaluterujisampaidia berlalandi atasbulni,sedangkan
dia tidak
punyakesalahan". (HR. Ahnad dandishohihkanoleh Tirmidzi).
Ibnu Maljah ra menyebutkanbahwabeliauSAW ditanya;Siapakahor-
angyangpalingberatcobaannya? BeliauSAW menjarvab: "ParaNabi".
'Lalu
Sayabertanya: siapa?"Beliau SAW menjawab:"Orang-orang
sholih.Sesungguhnya salahsatudari merekadiuji dengankemelaratan
sampaidia tidakmendapati sesuatu,
kecualiyangmenempeldi tubuhnya.
dan sesungguhnyasalah satu dari rnerckaitu gembira sebabujirn
896 - I'lamulMuwaqi'in
1 8 . ApakuhIslontitu?
SeorangleJakibertanyakepadaRasulullahSAW: "ApakahtujuanTuhan
m e n g u t u se n g k a u ? "B e l i a u S A W m e n j a w a b :" I s l a m " . l a b e r t a n y a :
"Apakah Islam itu?" Beliau SAW menjawab:"Hatimu pasrahkepatla
Tuhanmenghadapkan dirinru keprdanya.shalatfhrdhu.Membayarkan
'fuhan
zrkat fardhu. dua saudara salingk)long-menolong. ticlakmcne'r irna
taubatdari harnbl ylng r.nusyriksctclahlslam'.
t9. K e h a r a n u n b e r p e r a n gd e n g u n n t u s y r i k| u t t g in t e ug u t t t u n t k u tkt a
rsIanuntl\'0;
Al Aswadbin Sari' berkatakepadaRasulullahSAW: "Blgairnlna kalau
sayabedcmuscorangmusyriklaludil berperang dengansaya,mclnotong
salahsatukeduatangansayakerlludirndia bcrlindungpada sebatang
' S a y a r r a s u k I s l a r n ' .A p a k a h s a y a b o l e h
pohon dan berkata,
nremelanginya setelahdia berkatascpcftiilu'1"Bciiau SAW nrcljau'ab:
r g i : " B u k a n k a hd i a l e l a h
" J a n g l n k a u b u n u h d i a " . S a y a b c r t a n ] ' i li a
memotongsalahsatu kcdua tangansaya?I-alu dia bcrkataderrikilrt
setclahmemotongnya, apakahsayabolehnerneranginya?" BeliaLrSAW
m e n j a w a b":J a n g a nk a u b u n u hd i a ! . S e b a bk a l a uk a u m e n b u n u h n y a .
makadia akanmenempatitempatrrru sebelunkarru membunuhnyldan
kamuakanrncnenpatitempatnyasebelumdil rrcngatakirn kalinlatyang
dia katakan".(HaditsShohih).
20. Tentatrylnk kanu:
'Wahai
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW: llasulullah,
sayabenemudenganseoranglelakitetapiclil tidakmcnyuguhku. Apakah
sayabolehrnembalas?" "Bahkan
BeliauSAW menjarvab: suguhilahdia".
( H R . I b n iH i b b a n ) .
2t. Seseorangbcr,surtruorang latlg dicitttainva;
Abu Dzarra berkatakepadaRasulullahSAW: "Seoranglelakimeneintri
suatu kanu, tetapi tidak kuasaberamalsepertimereka".Nabi SAW
menjawrb:"Hai Abu Dzar,cngkaubersamaorangyang kamu cintai".
Abu Dzar ra berkata:"Saya mcncintaiTuhan dan llasul-Nya".Belilu
SAW bersabda:"Engkau.wahai Abu Dzar bersantaorang yang kamu
cintai".
22. pada hari kiarnat:
Ya Tuhan,ampunilaltkesalahanku
Aisyah ra berlanyakepadaRasulullahSAW tentanglbni Jad'an dan
amalnyadi zamanjahiliyah, yaitu silaturrahim,bertetanggabaik dan
menyuguhtamu,"Apakahbermantaat bagirnu'?" BcliauSAW menjawab:
" T i d a k , k a r e n ad i a t i d a k p e r n a hb e r d o a .Y a T u h a n k u a m p u n i l l l r
kesalahanku padahari kiamat".
' !:;.
:'4 r',3' "'f:'.'t
SeoranglelakibertanyakepadaNabi SAW: " Savatelaltmelakukandostt
besar Apakahsa,,"anutsihbisa bertaubat?" Baliau ntcttjuv'ab: " Apukah
kann nnsih pwrta ibu? " Dia nten.jawab:"Tidak". Beliau benan,,nlagi:
"Apakahkamunnsih putl'a bibi?" Dia menjawah:"Ya". ktlu lteliou
bersabda,"Maka berbuatbaiklah tcrhadupnr,a/ ". (HR.Turmudzidan
dishohrhkan oleh bcliau).
Ralnutt Allah itu luas:
ibnu Abbasberkata:Ada seoranglelakidarisahabat Ansharmasukislam.
lalumunad.Kemudiandia mengirimutusankepadakaumnya:"Tanyalah
kepadaNabi, apakah saya rrasih bisa bertaubat?"Maka datanglah
k a u m n y a k e p a d aN a b i S A W d a n b e r t a n y a :" A p a k a h m a s i h a t l a
kesempatan baginyauntukbenaubat?" Maka turunlahayat:"Ilagatmana
Tuhanakanmenunjukisuatukaumyangkafir sesudah merekaberiman",
sampaiayat. "kecualiorang orang yang bertaubatsesudah(Kafir) itu
d a n m e n g a d a k a np e r b a i k a n .K e r e n a s e s u n g g u h n y a
Tuhan Maha
Pengampunlagi Maha Penyayang".KemudianNabi mengirimutusan
kepadanyadandia masukIslam lagi. (HR. Nasa'i).
-t. Tentang ntemerdekaktut hqmbu:
Nabi SAW ditanyatentangseseorang 1,angmelakukanperbuatan),ang
menyebabkandia masuk neraka.Beliau menjawab:"Merdekakanlah
h a m b aa t a sn a m a n y a ! " .
1. TentangJinnurt Tultatt: "Dart ntengelakan kentungkarandi tempat,
tetnpatp(rt(nuer1":
N a b i S A W d i t a n y a t e n t a n gf i r m a n T u h a n , " B e l i a u m e n g e { a k a n
k c m u n g k a r a nd i t e m p a t - t e m p apt e r t e m u a n m u "B. e l i a u m e n j a w a b ,
"Merekamengusirdanmenghinaorang-orang yanglewatdijalan. Irulah
kemungkaranyangmerekalakukan".(HIt. Ahmad).
5. Apakaltmukminahli berbohong?:
Nabi ditanya:apakahmukmin itu penakut?Beliau mcnjawab:"Ya".
Beliauditanvalagi,"Apakahnukntin itu kikir'l" bcliaumenjauab,"Ya".
',;.i "--*
;l', ,v") ui| 1; ilv e.;!(j'L")\f.i+ !-aJ
)
:otr-
if -
.l i- ''..j\ ta!'
q4-,t' j,{!. y , {,rr
BeberapaDosa-dosa
Besar
Sebagiandosa-dosa besaradalahmeninggalkan shoJat.nencegahzakat.
tidak melaksanakan haji walau kuasa. berbuka kctika bcrpuasa ramadhan tanpa
udzur,meminum arak, mencuri.berzina.liu'at. rnenghukunidenganselain
hukumyan-ebenar.memungutso-sokataskeputusan. bcrbohongkcpadaNabi
SAW.berpendapat tentanghukumtuhantanpailmu baik nrengenaiasma-Nva,
sifat-Nya.Perbuatan-Nya dan Hukurr-Nya,tidak percayaterhadapsifatNya
yang diifatkanNva dan sifatnyayang disilatkanrasul-Nya,mcyakini bahwa
kalam-Nyadan kalrrn rasulNya tidak ntcnirrbulkankeyakinansana sekali.
bahwa lahir kalam Nya dan kalam rasul-Nya adalah batal bahkan kufur.
penyerupaan dan kesesatan. neninggalkanapa yang diterangkan-Nya hanya
karenaucapanlain-Nya.mendahulukan khayalanvangdisebutAql. sir\rt -\Jng
dzalim, aqidahyang batal,pcndapatyang kcliru, pcncmuandan pcrnyatarn
dari syeitanmenurutketerangan dari Nabi SAW, membuatpajak,meneuniryu
rakyat,memilikiscndirihartafa'i, takabbur. ban-sga, sombong(Congkak),Riya',
ingin terkenal,mendahuiukantakutkepadamakhlukdia atastakutkepadaTuhan,
cintamakhlukdiatas(melebihi)cintakepadaTuhan,mengharap kepadanrakhluk
melebihimengharapkepadaTuhan,menginginkankerusakandan keluhuran
di bumi walaupuntidxk nyata,mernakisahabat,menjadi begal,pengakuan
perbuatan jelek terhadapkeluarga,mengadu-domba, tidak menyernpurnakan
bersihnya kencing,lclakimenyerupai wanitadanmenyerupainya wanitakepada
l e l a k i , m e n y a m b u n gr a m b u t r v a n i t a ,m e n g i n g i n k a nh a l t c r s e b u t .i n g i n
menyambungadalahdosa besardan nenyambungadalahjuga dosa besa(
m e m b u a t a h i l a l a t ,d a n i n g i n d i b u a t k a nt a h i h l a t , m e m p e r i n d aghi g i . i r r g i n
memperindah gigi, mencabutibulu,nlencacatkcturunan,anaktidrk rnengakui
bapak,dan bapaktidak mcngakuianakmcnrpcrlihatkan anakdari oranglain
k e p a d as u a m i n y a m , c n j c r i t h i s t c r i s ,m c n a m p a rp i p i , m e n y o b c kp a k a i a n ,
mencukurrambutketikaterkenanlusibah,merobahbatastanah,memutuskan
hubungankeluarga,berkhianatdalam wasiat,menghalangiahli rvarisdari
haknya,memakanbangkai,mamakandagingbabidandarah,menyuruhorang
lain untukmenjadrMuhallil menganggap halalistriyangsudahdi ceraidengan
muhallil,berdayaupayauntukmenggugurkan kewajiban,menghaialkan barang
yang haramyaitu mcnganggaphalal brrang yang haram,dan mcnggugurkan
kewajibanilengansegalaupaya.rnenjualrvanitamerdeka,kaburnyahamba
dari yang punya,rvanitangambek(kurik) dari scdangsuami.mcnyembunyi-
k a n i l r n u k e t i k ad i b u t u h k a nb, e l a j a rs u a t ui l m u u n t u k s u a t uh a r t a ,u n t u k
kesombongan diri, untukmencaripangkat.danmerasaJebihtinggidarimanusia,
m e n i p u ,t i d a k m a u j u j u r k e t i k a b e r d e b a t m . e n y e t u h u hw i a n i t ap a d a
tsukuKeempat...- 909
dubumyadan ketika haid, mengungkit-ungkitsedekahdan amal kebajikan,
b u r u k s a n g k at e r h a d a pT u h a n , m e n d u s t a k a nk e k u a s a a n n y aa t a s a r s y ,
mendustakan keagunganTuhanatashambanya.BahwaNabi SAW mi'raj, bahwa
Nabi Isa asdiangkatke langit,bahwaperkataanyangbaik itu naik kepadanya,
bahwa rahmatnyasetiap malam turun kelangit dunia, lalu dia berfirman'
"siapakahyangmemintaampun?"Maka aku akanmemberiampunkepadanya
m e n d u s t a k a nb a h w a D i a b e r f i r m a n k e p a d aN a b i M u s a a s b a h w a D i a
menampakkan diri kepadaGunungsehinggahancurlahgunungitu. Bahwadia
menjadikanNabi lbrahim sebagaiKhalil, bahwa dia memanggilAdam dan
H a w a , m e m a n g g i lA d a m s e b a g a iN a b i k i t a d i h a r i k i a m a t , b a h w a d i a
menceritakan Adam dengankekuasaannya, bahwaDia akanmenguasailangit
dan bumi di hari kramat.
Termasukdosa besaradalahmendengarkan pembicaraanyang tidak
diperkenankan didengar,menjelek-jelekkan suami,hambamenjelek-jelekkan
Tuhannya,menggambarhewanbaik berdimensisatuataudua, memimpikan
sesuatudalamtidur yang tidak pernahdi lihatnya,mengambil.memberikan,
m e n y a k s i k a nd a n m e n u l i sr i b a , m e m i n u m ,m e m e r a s ,m i n t a d i p e r a s k a n ,
membawa,menjualdanmemakanhargaarak,melaknatorangyangtidakpatut
dilaknati,datangkepadatukangramal,ahli nujum,tukangtenungdan tukang
sihir,membenarkan dan mengamalkan perkataanmereka,sujudkepadaselain
Tuhan,bersumpahdenganselainTuhansebagaimana sabdaNabi SAW: "Barang
siapabersumpah dengan selain Tuhan, maka Dia benar-benar telahkufur.Maka
sembronolah orangyangsembrono, dimana dia berkata, bahwa hal itu makruh'
sedangnabi mengatakanbahrrva hal itu kufur". Maka derajatnyaadalahdikatakan
dosabesar. Dan menjadikan kuburan sebagaimesjid,menjadikannya sebagai
perayaandanberhala,kadang-kadang bersujud kepadanya, shalat menghadap
ke arahnyaataumengelilinginya, meyakinibahwado'a didekatberhalatersebut
lebih utama dari pada berdo'a di tempat-tempatyang diperintahkanuntuk
berdo'a,beribadahdan sujuddi sana.
Termasukdosabesarlagi adalahmemusuhiwali-waliTuhan,mengulur
pakaianyaitu sarung,celana,sorbandan lainnya,congkak ketika berjalan'
menurutihawanafsu,menurutisifatkikir, membanggakan diri, menelantarkan
orang yang wajib dinafkahi(istri) kerabat,budak dan hewan yang dimiliki,
menyembeljhkarenaselainTuhan,mendiamkansaudaranya selantasetahun,
sepertidalam kitab shohihnyaal-Hakim tennasuk hadits yang dirirvayatkan
Abi Khirsy al-HuzalibahwaNabi SAW bersabda: "Barangsiapamendiamkan
s a u d a r a n y as e l a m as e t a h u nm a k a s e a k a na k a n m e m b u n u h n y aA. d a p u n
mendiamkan selamatiga harimakabisatermasukdosabesardanbisatermasuk
dosayangdi bawahnya".wallahua'lam.
Termasukdosabesarlagi adalahmembantumengugurkanhukum Tuhan.
Dalam haditsdisebutkan,"siapa sajayang diusahakanbantuannyatanpasuatu
- 913
BukuKeempat...
kepadaku".(HR. Abi Dawuclden-gan
sanld yangbagus).
M u ' a u i y a h b i n H a i d a h .k a k c k B a h z b i n H a k a r nb e l t t n y a k e p a d a
Rasulullah S,\W:,"Kcmana engkaumcmerintahkan sayauntukbcrtempat
"
t i n g g a l ? "B e l i r u S A W m e n j a w r b : D i sini", s a n b i l n t e n u n j u k k akne
Syam.
.1. Apt*oh guntur itu?
Kaum YahudibertanyakcpadaRasulullahSAW: "Apakahgunturitu?"
tseliauSAW menjar.vab: "Maltikat yang discrahiarvan,dia membawa
a p i y a n g l u a r b i a s a .D i a a k a nm e n g g i r i n ga u a n d c n g a na p i t e r s e b u t
kcrnanrTuhan rnenghcndlki".Mereka bertanyalagi, "Lalu apa ylng
kami dengar'/"Beliau SAW menjau'ab: ".Benturan awansantpaiditnrtrr
'.
dia diperintahkan". Merekaberkata:"benarengkau Kcmudianmercka
bertrnya:"Bcritahukanlah kepadakami apayan-gdiharamkanlsraelatas
'Irqun
dirinyasendiri?"Bcliau SAW nenjawab:"Dia terkcnapenyakit
Nasa.Lalu dia tidaknrendapati sesuatu ylng selaludimakannya, kecuali
dagingdansusuunta.Oleh karena itu dia menghararnkan kcduanva untuk
"
d i r i n y as e n d i r i ' .M e r e k ab e r k a t a : b e n a r
e n g k a u ' .( H R . T i r n t i d z id a n
dianggapsebagaihadisthasrn).
1. Kcra dan Babi: Apakah ternrtsuk ketunotrtn Yuhudil
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y a t e n t a n gk c r a d a n b a b i a p a k l h t e r m a s u k
keturunanYahudi.BcliauSAW mcnjarvab: "Tuhantidaknclaknatkaum
sar.na s e k a l il a l u n e r u b a h r v u . j u d
m e r e k ad a n m c r c k a m e m p u n ; ' l i
kcturunansehinggaDia mcmbinasakan mereka.Tetapiini adalahcipta:rn
yangsudahada.Maka ketikaTuhanrncmastikan merubahwujud orang
Ylhudi. makaDia menjadikan ntcrcka seperti mereka".
5. Orottg-orttngusittg:
RasulullahSAW bersabda:"Di antarakalian ada orang-orangasing"
"Siapakthrlercka'1"Ileliau SAW mcnjawab:"Mereka
Aisyahbertany:r:
jin". (HR. Abi Darvud).
yangdipersekutukan
s)'etanterhadapmanusiadalanrnlasalahanak.
Ini ternrasukpcrsekutuan
Mercka disebutkansebagaioranglsing, karenajauhnyanaslb n)ereka
danterputusnyx mcrekadali nenekmoyangmereka.clintanlpadatubuh
merekalcrdapatotot yanganehataumcrckalahir dari naslb yangjauh.
SeorangleJakibertanyakepadaRasulullahSAW: "Sampaidi Inanasayl
memakaisarung?"Beliau SAW rnembcriisyaratpadatulangbetisdan
bersabda:"Disinilahkamu bcrsarung".Dia bertanyzr: "Kalau sayatidak
mau?"BcliauSAW mcnjau'ab: "Nlaka di sini,di bawahbetistadi.Kalau
kamu tidak mau, maka di sini di ataskeduamata kaki. Apabila kamu
masihtidak rnau.maka Tuhantidak rela kepadaorang yan,ccongkak
tsukuKeempat...- 915
RasulullahSAW ditanyatentanglirman Allah SWT: "Wahai saudara
'Mereka
perempuanHarun" (Maryam: 28). Beliau SAW menjawab:
menamaidengannama nabi merekadan orang-orangsholih di antara
kaum mereka".
t a l a m A t - T i r m i d z i ,b a h r v ab e l i a u d i t a n y at e n t a n gf i r m a n
T e r s e b ud
Allah:
" Dan kani utus dia kepttda seratus ribu orang otau lebih " (Ash-Shaffat:
r47).
"Sepuluhribu''.
Berapakahtambahanitu? BeLauSAW menjarvab:
. Ilai orattg-r.,rungyarryberintar\ jagalalt dirinu;
RasulullahSAW ditanyatentangilrmrn Allah: "Hai orang-orangyang
beriman,jagalah dirimu" (Al-Maidah: 105).Beliau SAW menja*ab:
"Suruhlahkcbajikan,cegahlahkernungkaran. Sehinggakamu melihat
kerakusanyangdipatuhi,hawanafsuyang dituruti,dunir didahulukan,
g e m b a u g g a k apne n d a p a t n ysae n d i r i ,m a k aj a g a l a h
m a s i n g - m a s i nm
dirimu, biarkanlahorang-orangau'am.Sebabdi belakangkamu akan
ada hari-haridi manasabarseperlimemegangbara api, seorangyang
berarnalketikaitu mendapatpahalaliml puluh orangyangberamaldari
kalian".(HR. Abi Dawud).
12. Kapan Kenobian Ditetapkan bagi Engkau, WahttiMuhantmad?
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y a : K a p a n k e t e t a p a nk e n a b i a nd i t u r u n k a n
kepadamu'? Beliau SAW menjlwab: "Ketika Adam beradadi antara
nyawa(ruh) dan tubuh".(Dishohihkanoleh Tirmidzi).
RasulullahSAW ditanya:Bagaimanaawal kenabianmu?Beliau SAW
menjawab:"PanggilanayahkuIbrohim.kabargembiraIsa,mimpi ibuku.
Beliaubermimpibahwaadacahayayang keiuardari beliaudancahaya
Syam" (HR. Ahmad).
itu menerangigedung-gedung
Apa yatrypertamakali engkaulihut dari kenabian?
Abu HurairahI{A bertanyakepadaRasulullahSAW "WahaiRasulullah,
a p a y a n g e n g k a ul i h a t p e r t a m ak : L l id a r i k e n a b i l n ? B e l i a u S A W
menjawab:"Aku beradadi tanrh lapangkctikabcrumurduapuluh lima
tahun lebih beberapabuian. Tiba-tibaaku mendengarucapandi atas
'Apakah
kepalakudansescorang yangbertanyakepadaseseorang lainnya,
dia itu dia?'lalu keduanyamenghadapkepadakudenganwajah yang
belumpemahakumendapatkannya padascscoran-q samasekali,danjiwl
yang belum pemah aku melihatnyapada seseorang samasekali serta