Anda di halaman 1dari 854

-,

; l i : 6 l l $ . l l t : i l l r : c l l l . ' ; l l l : i l l t : , d i l F i l l ' . : dl l* .;
rFF F !€j !.;*:;l l"i:i*,! !,i"i,i-;! li.3;+: Li*:;l l**: Li;;J-: |!i*i-! lFri#trtt

I'LAMULMTJIilIAqI'IN

l<irLLL',,L
-,/Jtattt
ot
Penerjemah:
ASEPSAEFULLAHFM
KAMALUDDIM SA'DIYATULHARAMAIN

g
PenerbitBukulslamRahmatan

mmHHmimHElmt
'an
JudulAsli: I'lam al-Muwaqqi'in Rabbal-Alamin
Penulis:IbnuQayyimAlJauziyah
Editor:Muhammad AbdusSalamIbrahirn
Penerbit:Beirur;Daaral-Kutubal-Ilmiyah,14l'7
/1996
(Jilidl-lv)

Edisi Indonesia:

-.- ;i;
i-..; ".'-

x,xrx:x r

I'LAMULMUWAQI'IN
p""J"".

Penerjemah:AsepSaefullahFM
Kamaluddim Sa'diyatulharamain
D€sainCoYer:Singgasana
C€takan:Pertama,November2000
Penerbit:PUSTAKAAZZAM
Telp:(021)9198439
POBOX 7819JATCC 13340JKT

Dilarangmemperbanyak isi bukuini tanpaizintenulis


daripenerbit
All RightsReserved
Hakterjemahandilindungi undang-undang.
DAFTARISI

DAFTAR ISI
KATA PENGANTAR t7

/JJ" J6"n
PRAKA 2l
PENDAPATPARA IMAM SEPUTARALAT DAN SYARATFATWA,
SERTAORANGYANG BOLEH MEMBERIKAN FATWA .................47
RIWAYATDARI ORANG-ORANGTERPERCAYATENTANG
PENOLAKAN RA'YU (PENDAPAT) 6l

QIYAS PARA SAHABAT 67


RA'YU (PENDAPAT)YANG TERPUJI DAN MACAM.
MACAMNYA 77
SURATUMAR BIN KHATTAB DAN PENJELASANNYA..................8I
HAKIM....................................................99
sIFAT DAN PERSYARATAN

Daftar Isi - 7
PERDAMAIANDI ANTARA KAUM MUSLIMIN 101
HAK ALLAH I)AN HAK MANUSIA . 103
SEORANGHAKI1VIDAPATMENANGGUHKANPUTUSAN
HUKUN{SESUAIDENGANKEBUTUI{AN r05
DUSTAADALAH SALAH SATUDOSABESAR 111
MENOLAK KI'SAKSIAN ORANG YANG DIDERA KARENA
MENUDUHWANITA-WANITABAIK BERBUA'I'ZINA ............,.....
I13
PEMUTCARAANSEpUTARQIyAS (ANAT,OGI)...............................
tl7
MACA]VI-N,TACAM
QrYAS .............123
SUN,IBER (PA\"GKAL)KEJAHATANITU ADALAH BID,AH
DAN \IF,\GIKUTI HAWANAFSU 127
PERL}IPA\IAAN-PERUNIPAMAANDI DALAM AL-QUR'AN
D-\\ HIK\t-{HNYA.............. 137
I'E\C.\ RI'H KALIMAT TAUHID.. ls5
DALAT{ HUKUM SYARA'ADA PENYAMAANHUKUN,I
.{\TARA DUA HAL YANG SERUPA l6l
.ILI,AT (AI,ASAN)HUKUN,IYANG TERDAPATDALANl
AL-QI R'AN 165
.ILLAT HUKUM YANG TERDAPATDALAM HADITS..,................
I67
HADITS \IU'ADZ BIN JABAL KETIKA DIUTUS
RASULULLAHSAIVKE YANIAN........ 173
IJTIHAD DAN QIYAS(ANALOGDYANG DILAKUKAN OLEH
PARA SAHABATNABI SAW u5
IJMA'(KESEPAKA'IAN)PARA AHLI F'IKIH DALAM
l\lAsALAH QIIAS...................... 179
BEBERAPAKEKELIRUAN AHLUL ALFADZ (TEKTUALIS)
DAN AHLUL MA'ANI (KONTEKSTUALIS) 185
PERBEDAANANTARA PERUMPAMAANYANGBERASAL
DARI ALLAH DAN RASUL-NyADENGANQIyAS..........................
r93
QIVASTIDAK MENJADI HUJJAH (ARGUMEN)PADA ZAMAN

8 I'lamul\lurvaqi'in
CONTOHPERTI'N'IANGANPARA PENGGUNAQIYAS..............,.
209
CONTOHPENGGABUNGANHAI,-HAL YANGBERBEDA...........2I3
PERHATIANATASSEBAGIANSYARATTANPASYARAT
YANG LAIN 217
KETEIAPAN HUKUNI NABI DAUD DAN NAtsISULAIMAN..,.....223
APAKAH TINDAKAN HUKUT{ YANG DIKENAI{-ANKEPADA
SEORANGPENJAHATHARUSSANIADENGANTINDAKAN
YANG DIA PERBUATKEPADAORAN(} }ANG DIJAHATI? ...,,....225
PERT,T]NYAANALISA YAN(; NII,,NDAI,AN,l
DALAM
N{ENETAPKANKI]KUATANDAI-IL }:ANGDIKEMUKAKAN
231
PERBEDAANPENDAPATSI'PUTARNASH:APAKAH NASH
ITU MENCAKUPHUKUM SEGAI-.\PERISTI\\A 235
FANATISMEMASING.MASINGKELON{POKYANG N{ENG-
KLAIM DIRINYA BERPE(}ANGPADA KEBENARAN...............,..,
24I
ISTISHHABDAN PEN{IrAGrANNYA.............................................
L lstishhabKepadaKernurnian Menurul
Aslinya...............................
245
al-Washf
2. Istishhab untukMenetapkan
SuatuHukum......................216
Hukurnljma' dalamMasalah
3. Istishhab yangMenjadiPerdebatan ..248
DALIL YANG MENUNJUKKANKEHUJAHAN ISTISHHAB.........
2,5I
BANTAHANN{AYORITASULAMA TERHADAPJAWABAN
ORANG-ORANGYANGN'TELARANG ........................ 257
KESALAHANORANG-ORANGYANGRI'RPEGANGTEGUH
261
KEADILAN: ASASSEGALAPER.IANJIAN 273

EJ,,JCJ,,.
IJARAH SESUAIDENGANQIYAS 277
QIYASYANG RUSAKADALAH SUN{BERKEJAHATAN,..............283
I.IARAH WANITA UNTUK MENYUSUI ...... 285
BEBERAPAKERAGUANORANG YANG MENIADAKAN

Daftar Isi - 9
QIYAS.......................... 287
MANDI WAJIB KARENA JANABAH 293
PERBEDAANBAYI LAKI-LAKI DAN BAYI PEREMPUAN.....,.....295
PERBEDAANANTARA SHALAT YANG EMPAT RAKA'AT
DENGANSHALAI' YANG LAINNYA 297
299
PERBEDAANANTARA PENCURIDAN PERAMPOK..................."
CELAAN TERHADAPEMOSI DAN SABARDALAM MENCARI
KEtsENARAN.. 301
P e r t a m aC: e l a a nT e r h a d aE
pmosi . . . . . . . . . ... . . . . . . . 3 0 f
K e d u a :S a b a Dr allm MencarK i ebenaran . . . .. . . . . . . . . . 3 0 2

SETIAP INDIVIDU MEMPUNYAI IBADAH BAGI ALLAH


SESUAITINGKATANNYA... 303

ORANGYANG BERLAKU CULASDAN AKIBATNYA ...................309


PERBUATANHAMBA ALLAH ADA 4 (EMPAT)MACAM' DAN
PERBUATANYANG DITERIMA HANYA SATU 3ll

PAHALA BAGI ORANGYANG TULUS (IKHLAS) ......."..............."


3I5

SEPUTARHARAMNYAMEMBERIKAN FATWADAI,AM
MASALAH AGAMA ALLAH TANPADIDASARIILMU
PENGETAHUANDAN IJMA' MENGENAI HAL TERSEBUT........319
CARA YANG DITEMPUH SALAFUSHSHALIH (ULAMA
KLASIK YANG SALEH) .)LJ

325
MANFA'ATMENGULANG.ULANGPERTANYAAN.........."............
URAIAN SEPUTARTAQLID .....".327

BENCANAYANG DITIMBULKAN AKIBAT KEKELIRUAN


.'JJ
ORANG'ALIM
ANTARA TAQLID DAN ITBA' 339

LARANGAN EMPAT IMAM MADZHAB UNTUK BERTAQLID


KEpADA MEREKA...................... ...............................343

CELAAN TERHADAPORANG.ORANGYANG MELAKUKAN


PERPECAHAN """"""""""""""""35r
ALLAH MENCELA ORANG-ORANGYANG BERPALINGDARI

10 - I'lamul Muwaqi'in
HLKL\I-\YA -15-t

UMAR TIDAK PERNAHBERTAQLIDKEPADAABU BAKAR ....,359


TAAT KEPADAULUL AMRI 363
SIAPAKAHORANG YANG DIIKUTI PARA IMAM?.......................
367
APAKAH PARA SAHABATBERTAQLIDKEPADAUMAR?.......,..
375
PERBEDAANANTARA IMAM MUJAHID DAN PENDUKUNG
TAQLID 385
PERBEDAANYANGBESARANTARA MUQALLID DAN
MA'MUM 389
TAQLID TIDAK DIPERLUKANDALAM SyARI'AT.......................391
MUNCULNYADUA RIWAYATDARI SALAH SEORANGIMAM
SEPERTIDUA PENDAPATDARI DUA ORANGIMAM.,.............,..395
CONTOHDARI N{EREKAYANGMEMtsATALKANSUNNAH
KARENA MUNCULNYAAL-QUR'AN ................................ 403
TIGA POSISISUNNAHTERHADAPAL.QUR'AN 4tl
MACAM-MACAM PENJELASANRASUL..,.,......... 1t9
MACAM-MACAM BENTUKSUNNAHDAN CONTOHMASING.
MASING 431
TRANSFERPERKATAANDAN CARA AL-BUKHARI
MENYUSUNKITAB "SHAHIH''-NYA. 433

PERBUATANDENGAN CARA IJTIHAD 441


PENJELASANMENGENAISHALAT WUSTHA 447
B a c a a nY a n gD i u c a p k a Inm a mK e t i k aB a n g u nD a r i R u k u ' . . . . . . . . . . . . . . . . 4 4 7
PenunjukanDenganJari Bagi OrangyangDuduk Tasyahud...............
448

Daftar Isi - 11
J(ti,r,
/_1,,1,,,

PERUBAI{ANDAN PERBEDAANFATWA BERDASARKAN


'I'ENIPAT,
KONDISI DAN NIAT SERTA
WAKTT].
PERUIJAITAN
SESUATUYANGTER.IADIKE]\{UDIAN........ 459

MENGINGKARI HAL-HAL YANG MUNKAR DAN SYARAT-


SYARATNYA 461
DARI ORANGYANG TELAH
GUGURNYAHAD (HUKT]N,IAN)
BERTASBAT ........465

ZAKAT FITRAH TIDAK PASTIDALAM BEBERAPAMACAM


171

ARAII PERUBAHANFAT\\A N{ENGIKU'TIPERUBAHANSI-


]'U 4SI DAN KONDISI 473
BAGIAN YANG DIJADII'AN PATOKANSYARA'ADALAH NIAT
SEORANGNIUKAI-LAFBT-]KAN ".. 179
BENTUKNYA......,.."................
BANTAHANTERHADAPSUATUI'ERNYATAANBAHWA KE-
TENTUANHUKUM BERLAKU ATAS DASARBENTUK
LA HI R\ YA 483

PENGGUNAANBEBERAPALAFAL UNTUK }\{ENGEIAIIUI


APA YANG ADA DALAl\{ HATI SESEORANG 191

BEtsERAPAPERBLIATAN MUKALLAF' YANG DIAMPUNI DAN


TIDAK DIAZAB OLEH ALLAH 493

ORANG YANG BERPEGANGKEPADASISI


PERUN{PAN,IAAN
LAHIRIYAH 509

ALLAH SWT TIDAK MENURUNKANSUATUKETI]RANGAN


""" 513
UNTUK MEn*YEMIIAHNANIA-NAMAYANGDItsUA'l'-BUAT
KETENTUANHUKUM YANG DIBAWARASUI,ULLAHSAW
MERUPAKANKETENTUANSYARI'ATYANG PALING

12 - I'lamulMuwaqi'in
SE\lPURir-A..... ................................
525
S\ARAT YANG MENDAHUI,UI DAN MENYI.]RTAI....,,..................
535
KETENTUANHUKUM YANG BI'RLAKU BAGI TU.IUAN.
\llr.NJADI HtiKUN.lBAGI PFINYEIIABNYA
.......................................
539
PEMBOLEHANHIYAL IJERI'I'NTANGANDENGANPRINSIP
5,15
KEtsAN}AKAN SIASATI'I'TJBI]RTENTANGANDENGAN
LANDASANPIJAKAN PARA IMAN,INTU.ITAHII) 569
S11PU'IAR K I SA H N..
A It I A Y UI] A S .............. (el

JAWABANA'IASPITNDAIA'tYANC;NIITN(;A]]{KAN:,,SIASAT
IT'UADAI,AH MI'N(;ELAK DALA]\,tBENl'UK PERBTIATAN''
.....587
\IACAM-MACAMSIASAT ....595
SYARIA'I'TIDAK DIBENTUK I}ERDASARKANKEJADIAN
YANGLANGKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6. .0. 1. . . . . .
KEUTAN{AANPARA INIAN'I.I]VIANI
MAZHAts....,..........,...,.............
605
ITUJUKANYANG BERSIIT{BERI)ARI S}'AITANNlANUSIA.........6I3
SIASATUNTUK ]\,IENCAPAIKEI]ENARANDI'NGAN CARA
YANGDIIiOLEHKAN WAI,AUPUN1'IDAK DISYARI'ATKAN.....619

,/4I, J(.,.,,,,"1

DII}OLEHKANNIENGAMBILFAI'WA }'ANG BERSUMBER


DARI (;OLONGANSALAF 627
tsI.]RI]AGAI
A,IACAMPERlANYAAN...,. o55

HENDAKN\A I,{EMI]ERI FATIVAMI'N,IBERIPEN,IBUKAAN


TiNTLIKMASL]KPADA HUKUM, APALAGI .IIKA HUKUM ITU
T-I'RMAST]KKAI'EGORI ASING........,. 663
PASAL:HENI)AKNYAPI]N,ItsERI FATWASELAI,UNIINTA
PETUNJT]KKI'PADA ALI,AII D.{LANI \,II'NCAPAIKE.
tsENARANFA',I'\lhNlA ................671
KE\4AJIBANI]AGI PERAWI(YANG DIRI\,IAYATIiAN

DaftarIsi - 13
HADITS) PEMBERI FATWA. PEMBERI KEPUTUSAN
(HAKIM) DAN PEMBERISAKSI 675
BEBERAPASIKAP YANG HARUSDIMILIKI ORANG YANG
TELAH MENETAPKANDIRINYA UNTUK BERFATWA...,.....,...... 689
N i a td a nK e d u d u k a n n. .y. a ............... .........................
Ilmu, Sikap santun, Tenang dan Tenteram...... .........
690
H a k e k aKte t e n a n g. a
. .n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...............6
. .9. .1. . . . .
K e t e n a n gKahnu s u s . . . . . . . . . . . . . . . . ..............................
PASAL:KETENANGANDALAM MELAKSANAKAN IBADAH....695
Sebab-sebab Ketenangan................ .......................... 695
Tekun M e n g k aijlin u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. 9
. . .6. . . . .
MemilikiKecukupan ..................696
M e n g e t a hSui if aM t anusia...... ..............................
BEBERAPAKALIMAT YANG KUINGAT DARI IMAM AHMAD
TENTANGSIFAT-SIF}TSEORANGPEMBERIFATWA................. 699
OrangLain..............................
DariPendapat
DalilFatwaBersumber
Kepada
BolehBerfatwa TidakDiterima...702
OrangYangKesaksiannya
DensanKehendak
TidakBolehBerfatwa DanSeleraDiri ..................702
EMPATMACAM PEMBERIFATWA..... 705
KEDUDUKANSETIAPMACAM PEMBERIFATWA 709
FATWA SEORANGHAKIM DAN HUKUM DARI FATWAITU .....717
BEBERAPAKEADAAN PEMBERIFATWAYANG SAATITU
TIDAK BOLEH BAGINYAUNTUK BERFATWA 1)a

HUKUM MENGAMBIL UPAHDARI FATWAYANG


DIKELUARKAN 727
APA YANG DILAKUKAN SEORANGPEMBERIFATWAJIKA
IA MENGELUARKAN FATWA PADA SUATU KEJADIAN
KEMUDIAN KEJADIAN ITU TERULANGLAGI 729
SELURUHIMAM BERPENDAPAT DENGANHADITS DAN
JIKA PENDAPATITU BENARMAKA ITULAH
MADZHABNYA 731
APA YANG DILAKUKAN PEMBERIFATWADALAM
MEMBERIKAN JAWABAN TERHADAP PERTANYAANYANG

14 - I'lamul Muwaqi'in
MENGANDUNGBEBERAPAPENGER:I'IAN 747
PEMBERIFATWATIDAK BOLEH MENJADIKAN TUJUAN
ORANGYANG tsERTANYAMENJADI PENGENDALI
FATWANYA 751
APA YANG HARUSDILAKUKAN JIKA DUA ORANG
PEMBAWAFATWA BERSELISIH tJ I

FATWA-FATWA
RASULULLAHSAW.......,. 761
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hA k i d a h . . . . . . . . . . . . . . . . .7. .6. .1. . .
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hT h a h a r a h. . . . . . . . . . . . . . .7. .7. .2.
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hS h a l a t. . . . . . . . . . . . . . . . . . .7. 8
. .0. . .
F a t w a - f h t wR
a a s u l l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hK e m a t i a n. . . . . . . . . . . . . . 7
. .8. .6.
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hZ a k a t. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 8 7
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP u a s a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 9 4
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahHaji . . . . ........E02
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahKeutamaanAlqur'an
d a nD z i k i r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8. l. l. . . . . . . . .
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hJ u a lB e l i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2 1
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahKeutamaan
S e b a g i aA nm a l . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........826
Fatwa-1atwa RasulullahSAW Dllam MasalahHadiahdan Sedekah...827
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS h A W D a l a mM a s a l a hW a r i s a n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2 9
Fatwa-fatwaRasulullahDalamMasalahPemerdekaan
Budak............
832
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP e r k a w i n a n . . . . . . . . . . .8.3. .5. . .
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP e r s u s u a.n. . . . . . . . . . . . . 8
. .4. .5.
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP e r c e r a i a n . . . . . . . . . . . 8
. .4. .7. . . .
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hK h u l u ' . . . . . . . . . . . . . . . . . .8. .5. 1
...
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahDhihardan Li'an ........852
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hM a s a ' I d d a h. . . . . . . . . . . .8. 5. .5
F a t w af a t w aR a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hT e t a p n yN
a asab..........856
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahBerkabungTerhadap
O r a n gM a t i . . . . . . . . . . . . . . . . . . - . . .8. .5. .7. . . . . . .
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahNafkahdan Pakaian
W a n i t ay a n gB e r i d d a h
..................... ........................858
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP e n g a s u h a. .n. . . . . . . . . .E
. .6. .l
F a t w a - f a t wR
a a s u i u l l aS
h A W D a l a mM a s a l a hP e m b u n u h a n . . . . . . . . .8. 6
. .2. . .
Fatwa-faiwaRasulullahSAW DalamMasalahSumpah

Daftar Isi - 15
Pembunuhan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8. 6
. .8
a a s u l u l l aS
F a t w a - f a t wR h A W D a l a n lM a s a i a hH u k u n r a n Z i n a . . - . - - - . 8 6 9
a a s u l u l l aS
F a t w a - f a t wR h A W D a l a mM a s a l a hM a k 4 n a n . .. . . . . . . . .. . . 8 7 4
i t a s u l u l l aS
F a t w a - f a l wR h i n u m a n. . . . . . . . . . 8 7 6
h A W D a l a n rn r a s a l aM
Fatwa-fatwaRasulullahSAW Dallm \4asalahSLrr.l.tprlh dan Nadzlr. . tl78
l a s u t u l l aSh A W D a l a r nM a s a l a hJ i h a d. . . . . . . . . . . . 8 8 f
F a t w a - f a t wR
a a s u l u l l aS
F a t w a - f a t wR h A W D a l l r nM l s a l a hI l e r v l n S c n r b e l i h a n
d a nH e r v a nB u r u a n. . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. .. .. . . . . .. . .88'1
h A W D a l a n lM l s a l a hP e n g o b a t a n . . . . . . . . . 8 8 8
a a s u l u l l aS
F a t w a - f a t wR
Fatwa-fatwaRasulullahSAW l)alarnMasalahFiraslt Baik dan
Fi'asatBuruk ,' . tt92
Fatwa-fatwaRasululiahSAW DalarnMasalahBclbagaiMasalah
v a n gP c r t a r t a . . . . . . . . . . . . . . . . - ... 8 9 3
F a t w af r t w a R l s u l u l l l hS A W D a h m M a s a l a hv l r r g K e d L r .a. . . . . . . . . 9 0 1
Fatwa-fatwrIlasulullahSAW Dalan BerbagaiMasalahvlng
Ketiga................. . . . . .. . . . . . . . . .9
. 05
B e b e r a pDao s ad o s l B e s l r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 9 0 9
l rA W . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1 3
i e p l d aF a t w a - l r i t wRaa s u l u l l aS
K e m b a lK

16 - I'lamulMuwaqi'in
KATA PENGANTAR

A n u g e r a hA l l a h S W T y a n g t e r b c s a rb r l i h a n b a N v a u n t L r kr r e n c u p a i
kebahagiaandunia akhirat adalahilmu yirn-gbcrnranlral dan rrmulshaleh.Kedua
h a 1i n i n r e r u p a k l r rt i t i k b a l r k d a l a m r n e l i h a tk l a s i l i k r s i h a n b r A l l a h n t c n j r r d i
u u t r h u n t d a n n t o l t r u n t ,y a n g m e n c l a p a rt a h r n a l t l a r t v a n - gl t t c r c l a p a tc e l l k a .
Kebaikandan kclrurukandapatdibedakansecatategasdengankctlLlrhal tersebtrl.
I l r n u s a n g l t b e r k a i t a nd e n g l n p e r b u a t a nd a n i l n r u p u l a v a n - rn t c n r b r ' t . i k l i n
syalaatpadl pc'rbualan.dan kctnuliaan ilmu sln.gatbertantunr pltclirobjc'k i)nrLt
t € r s c b u l . s e b a g a i r n r n aj l m u y r n g b e l . r l a n f a a tt c r l c t r t k l t r d l t h t t k u n t h u L u t l l
pcrbLlatan manLlsia.'l'rdak ada-jalaniain unluk n'rcn-qgrprti kcrlLtrclhlvrr iltt kecLttli
d e n g a nc u r a h a nc a h a y al e n t c r aR a s u l u l i a hy a n g k e s L t c i a r t n ys a n g r tt e r p c l i h t f i t .
b e l i a L ra d l l a h o r a n g y a n g . j u . j u r 1 . ' u r t gc l a p a tc l i p c l c a r a .) , r r 1 gt i ( l a k b e l b i c a t a
b e r d a s a r k a nh a r v a n a f s u n y r d a n u c l p a n n v u t i d r k l l r i n a t l a l a h r r u h v t t v a t r g
diturunkankepadanya.llnrLrldulah pcngctahtttnnrertgcnrti lltng lltk betdlsarkan
d a l i l , d e n p c n g e t a h u a tna n p ed a l i l a d l l u h t u k d i r .
" K d a k a n l o l t : ' l r t i l o h j o l a r t ( a g o n t u ) k u , r t k t tt l r t n o r t u t Q t ) t ( 1 t t . \q' ( t t , q
ntcttgikutikunutgujuk (kuuru) k<lttttlaAlluh dcngutt hu.ijult.tuttg rttutrt.tr'lulttt
Su<iAllalt, don ttku tiado tenrrusukorottg-rtrung tnrr''rrik. (Ytlsul. 108).
Mcnyarnpaikanbcritadari Allah SWT siingitttergantunqpadl perSclahuln
t e n t a n g r p a y a n g d i s a n p a i k l n i l a n k c y a } . i n u t ra k l i n k e b t ' t r a r a n) a r l - ! l
disaml.raikarrnva. Oleh kalena itu tidak ada kcnrarnpttarpc'rsoirlxn lllilnra InclalLri
r i w a y a t a t a u f a t $ a k e c u a l io l e h o r r n g y a n g b e r i l r n uc h n b c - r i u t . t tItl.l e r t g e t a l t t t i
u r u s a ny a n g d i s a m p a i k r n n y ad a n i a n r e t l p e t c a y l ik c b c n u r a t t n l ' 4 .
S y a r a tl a i n y a n g h a r r . rdsi p e n u h im u b l l i g h ( d : L l a np e r - l e r l i l np c n y a n r b u n g
lidah Allali dan Rasul Nya dllan menl,rmpaikan pL'rinlrh rnintlun lalungln)
adalabbahwa ia hrrus mernpergunrkancallr yrng blik d:rnbi.iaksrrrt.kchidLtpan
diridhai Allah. adil QLrjur') clalamperkutlrn drn lrcrblnlannyu. lahir nlrLtpttnbatin.
Orrrg ylng nrenjadi r v r k i l r l j r t e n t u m c n c l a p l l k c d u d t r l r r nv l n g t n L r l i ac l a n
delljatnya tidak dira.rLrkln lagi, lalu brgainranakedudukrn otang vang rncnjadi
wlkil Tuhan. pengursa kcrajaan langit dan bunri'l tidak dilagLrkrn lagi hahti'a
'jabatarr"
oran-gylilrg mendudtrki itu u ljib nrcnrpelsirpkrn cliri tlan ntcngctahui
s e c a r ab e n l r c l a n s a d a r a k u n p o s i s i v a n g t l i d u t l u k i n l l t . M l k u s c o l l t n g m u l t i
( p e m b e f il a t w l ) d i t u n t u t u n t u k r r e n g e t a h usi i a p uv a n g i l u r k i l i t l u n m e \ r k i n i
bahwa ia akan diluntut pen anggungijarvlbannya cli hutlrrprtnpengadilan lirhln
kclakdi hali kenrudilrn.
O r a n g l a n g p e r t a m ak a l i d i d l u l a t A l l a h u n t u k m e n j a d i" p c r t y l r t t b u n g
sau'.Beliau nrenyanrprikantunvrny'ahcrclasarkan
litlah-Nya" adalahI\,luhantntad
rvahyu.tseliauadalahsehagaiFlakim Yang1\4ahaBijaksartabcrlirntankepadlny-a:
(Shad, 136).Fatu,a-1at*anyaadalah ./rnlrairi o1'Krrllrr urgkapar senrpurnr clatt
mcncakup selurr.rhscgnren umat. Ia wajib diikuti. clilaksanakandrn tli-iatlikan

Kata Pengantar l7
lbndasi kchidupan setelahalqur'an. Akan tetirpi dalant mcnanggapi persoalan
umilt yrng sangat bcrrgarn. pcrbcdaanpendaprt seringkali tak telelrkal. Jika
h a l ( c r s c b u tp a d a a k h i r n y a t c r j a d i p u l r . , , \ l l r h t e l a h m c n t e r i n t l h k l n h a n r b a -
hambanya agar mengernbalikan urusan tcrscbut kepada-Nya dan Rasul-Nya.
Allah SWT berflrm tn " Kttnudicurjika ktntu bc rluinun puldapet t(11tatlg.tcsuutu,
ntnka kantbulikunluhio kt,ptuluAlluh (Alqrr'un) rlutt |lasul (.yunnqltntu)."(An
Nisa.59).
l l u s t r a s i d i : l t i l s n e n - t g l r n r b a l k a nb c t a p a I r r . r l i a n v ao l a n g o r a n g y a n g
m c n d a p a t" r e k o r n e n d a s i "d a r i T u h a n n y , l u l r t u k n r e n v t n p a i k a n a j a r a n N y a .
Dalarr kontckspcrlLuhasrn buku ini rnelekadiscbulscbag;ri l luntul Muv,tuli'in
'un 'ttlontiin.
rabbul yak:ni orlr)g-orln-s yang nrenyanrpaikansyari'at Allah.
Tuhan seru sekalianalrm. Dllam perkembangaun\.ilkt:nudian rtrelekadisebut
"rriufii" atau "penrberi fatwa". Muiii disini berkedudukanscbagai "pentegang
k c b i j a k a nl a n g r n e r r i l i k i o t o r i t a sn r c n r u l u s k a n h u k u n r s u a t up c r t r l r a " . K a r c n a
'bingkli 'yal-r
itulah nrcfekndilctakkanprda paramulii dapatnrencegahnereka
dali kcputusan yang salal]. Scbab, keputusan nrrrfti bcrlaku bagi sL-ri]l)(rflrn-c
d a n d i n r a n l s i l j a . l n e s k i p u n t c r l a d a n g d a p a t d i l l k s l n a k a n d a n c l a p a tp u l a
ditinggalkrn. Seclanekan keputusanhlkinr hanyabellaku bagi tcrddwa dan hrrus
dilaksanakan.Dcn-grn denikiln baik nrullr nrrupun hakim dihadapkrn paclri
baha,vabcsardan pahalabcsarpulr. Kcdulnl'l llksiina oran-gvlng beldili dengan
kaki kiri di nelaka clln kaki kanan di surga kcurlh mana ia akln bergerak'/
Paraularnatelah nrencurahkansegl)l daya dan upavanvauntuk nrcrna-qari
p a r a m u 1 - t ia g a r t i d l k t e l p e l e s e t k e d a l a r n j u r a n g k e s e s a t a n .D a s l r - d l s a r
p e n g a r l b i l l n l a t w a d i s i n i a n l a r al i i i n : ( l ) n a s h a l q u r ' a n ; ( 2 ) n a s h h a d i t s :( 3 )
Fatwa pam sahabat:(.1)Iratwa sahabatyang pliling lurus dan benarjika tcladi
perbedaan:(5) hadits nursrl dan hasan,.jikapersoalantidak terclapatpadl kc-4
c l a s adr i a t a sd a n ( 6 ) Q i y a s . j i k ai r e n a r - h c n acrl i p c r l u k a n .
D c n i k i a n l b n u Q a v l i m r r e n u l i s p a n j l n g l e t r a ld a l a m b u k u " l ' l a r n ' ' i n i
tentangpenrikirln hukLrmislam yang nrerjadi rvaclinl publik pada masanyadan
mrsa nrasascbclurrtnya. Pcrrjclasarnr,a rrcngungkappro-kontrapcrsoalanscputar
d n s a r - d a s ahr u k u n i s l a m s e p e l t i Q i y a s . I s t i h s l n , Q a u l . s h a h a b i .A ' m a l a h l u l
m a d i n a hd l l . P o l e I t t i kl e r s e b u tn e n j a c l il c b i h n r e n a r i ks e b l b d i l e n l k a p i d e n g a n
contoh-contohnyadalanr berbagaipcrsoahn hukum yang dihadapi masyarakat.
'fetapi
scpcrtj nrasalahrvarisan.thaharah.haji. puas:r.zakrl. sewir menyewa dll.
pcrlLLdisarnprikandisini bahu'aclikarenakitnalasantcknis.contoh kasustersebut
t i d i i k s e l n u a n l a d i s u j i k a nd i s i n i . D a l a n r e d i s i l c r j e r n l h a ni n i h a n y a d i a n r b i l
bcberapacontoh kasusyang di Ilandangdapat ikut mcnjclaskanpokok pelsoalan
yang menjadi pokok penlbahasanyang sedane dibicarakan. Mudlh muclahan
upa)'a tersebut tidak mcrcduksi milkna rtul nlen-guran_gi pcsln yan_qhcndirk
c l i s a n r p u i k apne n u l i s n v a .
T e r a k h i r 't,i r d a d a y a d r n u p a v a k e c u a ) i n r j l i k A l l a h S W T v l n g M a h l
m c r n i l i k i s c g a i ac l l y a d l n M a h a K u a s a r n e r c a l i s a ssi c m u a u p a y a . K e b e n a l a n
m u t h k h a n y a h h r t t i l i k A l h h s e m a t aW. a l l a h u a l - h a di il a a l S i r a t ha l N t u s t a q i e m
na billlahi at-Taufiq rva al Hidal'ah.
C j p u t a t , l 6 A _ s u s t u2s0 0 0
Asep Sacfullah FN{
Kamaluddin Sa'divatulharamain

18 I'lamul Murvaqi'in
T'TiT
i'ti'ii;

RJ"
pn,h,,o

E f{l El kil Ll ltil ttr i.rrtL,rt

-19
PRAKATA

BISMILL4H I RRAHMANI RRAHIM


Segalapuji bagiAllah.Tuhanyangtelahmenciprakan ciptaan-Nya daiam
bentukyangbelmacam-macam danntenenrpatkan padatempatdankedudukan
yangDia kehendaki. Dia telahrnengutus rasul-rasul-Nya kepadasetiapgolongan
manusiasebagaipembawaberitagembiradan pemberiperingatan, kemudian
denganmengutusrasul-rasul-Nya, Dia rnenyentpurnakan nikmat-Nyayang
a g u n g b a g i o r a n g - o r a n gy a n g m e n g i k u t ij a l a n - N y ad a n m e m b a n g u n
a r g u m e n t a s i - N yyaa n g b a l i g h ( s e m p u r n a d) i h a d a p a no r a n g - o r a n gy a n g
lnenyeleweng darijalan-Nya.Dia berfirman:Ini adalahjalan-Ku yang lurus,
maka ikutilahjalan ini dan jangan berpalingdarinya.Mereka adalahrasul-
rasul-Nyayangdatangdenganmembawakabargembiradanperingatan, supaya
tidak adaalasanbagi manusiasetelahdatangnyarasul.
Allah SWT telah menyampaikanseruan-Nyamelalui rasul-rasul,Nya
b a g i s e l u r u hm a n u s i i rs c b a g a ia l a s a nd a n p e t u n j u k y a n g b e n a r ,d a n
mengkhususkan p e t u n j u k - N y ab a g i o r a n g - o r a n gy a n g D i a k e h e n d a k r .
Nikmatnyapetunjukadalahorangyang telahdatangkepadanyakebahagiaan
danmenggapai dengantangankanannya, laluberkata:"Tuhanku,anugerahkan-
lahnikmatMu kepadakukemampuan untukmensyukurinikmar-Muyangtelah
Engkauberikankepadakudan kepadaorangtuaku,dan berikanlahkekuatan
kepadakuuntuk melakukanperbuatanbaik yang Engkauridlai, masukkanlah
aku denganrahmat-Mukc dalanrgolonganhamba-hamba-Mu yang shlleh".
Scbaliknya,bagi orang-orangyang telahdikuasaioleh hawanafsunya,AIlah
tidakakanmemberikanpetunjukkepadarnereka.Demikianlahkeagungan Al-
lah dannikmatNya. Sesungguhnya penrberian Tuhanmutidakakanterhalangi
dankeutamaan-nya tidak pulaakanterputus,ini nrerupakan keadi)an-Nya dan
qadla-Nya,Dia tidak akan ditanyatentangapa yang Dia pclbuatsedangkan
nranusiaakan ditanyadan dimintai pertanggung-jawabannya atasapa yang
mercka perbuat.
Maha SuciTuhanyangtelahmelimpahkannikmat-Nyl kepadahamba-
hamba-Nya, sitatrahmat(pengasih)
menetapkan kepadadiri-Nya.menurunkan

Buku Pertuma... 2l
Kitab-Nyasrbagaipetunjuk.danrahmlt-Nyamengllahkanmurka-N1'a. Maha
B c s a r ' l ' u h r n y a n g l \ ' l a h aM e n g u a s a is e g a l as c s u a t ud c r t g u n r t r b u ltit,alt
(kctuhanan)Nya. keesaiinNye. ilmu-Nyadanhikmah Nya dannrcn.rilikibukti
s e r t as a k s il a n g p a l i n gb e n a ra t a si t u s e m u aJ. i k a t i d a kd c n i i k i a n D. ia tidak
akunrneletrihkltrr bcbcrapa pada
cliantarahanrbahamba-t'r-ya dcrajatkeutanaan
hing-ll I)ia rne-nve rnpumnkrtntibuan karya dari merekadcnganscotanEllaki-
llki. Hrl itu drlakukansupayahanrba-hatnba Nya rrengctrthuibah\\'aDia tclall
rncnulunkan njkqrat-N)'a padatenrpilttclrlpattNya.ntclctakkatt keutanllrnpada
kcdudukrrn-N-"'a, clrir Dia telah rnengkhLtsttskan rahnrat-Nyablgi si:tpltsrjl
lang D i l k e h e n d a k S
i . e s u n g g u h n A
y l l l a h M a h a M e n g e t a h ul ia g i M a h a
Biiuksanl.Keutlrlllan itLradadi tanganAllah 1,angdiberikattnya kcpadaoran-e
y a n gD i a k c h c n d a k d i .r n A l l a h M a h aM en i l i k i k eu t t m a l n y a n gb e s a r .
A k u m e m u j i - N y ad c n g a ns c g a l ap u j i a na t a sn i k I n a tN y a d a nb e r s y u k u t '
kepi(ia Nya atastambehlnkeuliimaln-Nyadankenruliaan-Nya kcpldaku.Aku
rrcnrohonrnrpunankcpada-Nvt dan bcrtaubatdlri segaladosa yang dapat
rncnghilangkan nikmlt Ny:r dan ttrcnurunkiitr siksl-Nya.
'l
Aku bcrsirksi scsungguhnya tidakada uhanselainAllah.tidakadasekutu
bagi-Nya, y a n gtclah m e n c i p t a k a)na n g i td a n b u m i s e r t as c l u r u hi s i n y a .D i a
telah menurunkanagatnadan menetapkankiblat, yang untuk lrernpcrtahan-
kannyatelahdikobarkan j ihad.dandengannya Allah SW'l'telahmemerintahkan
har.nbahamba-Nya.ltu adalahfitrah Allah yang merupakandasarpenciptlrtn
rrlnusia dan kunci ibadahkepada-Nyayang telah diserukankepadaseluruh
umal rranusiamelaluirasul-rasul-\ya,yaitu Islanr.la adalahkunci rlriar ris-
snlanlr (kantpungdamai/ sur-ta),fbndirsikcrvajibandan sunnith,dalt orang
)lng ucilpanterrkhirnya"tidak ldl l'uhanselainAllah", ia akal tnasuksurga.
Aku bersaksiblhwa Muhannrad adalahharnbaAllah. rasul-Nyadan
a i a n t a r ac i p t r a n - N y aa. r g u m e n t a s i - Nby a g ih a m b ah a m b a - N y a ,
p i l i h a n - N yd
dan perrblwa wahyu-\ya, yang telahdiutussebagairahmatdan tcladanbagi
seluluhalamscmesta. petuniuk.ialanbaginanusia,alasandanbuktikebcnatan-
Nya bagiorang-orangyang ingkar.dan kerugianbagi orang-orang yang kafir.
r\llah telahrnengutusnya denganmernbawa petunjuk dan aganla yang benar
sebrguikabargcmbila dan pcringatan,seruankepadaAllah dengln izin-t"..ya
d a n l e n t c I l y a n g t c ! ' a n -bqe n d e l a n g M . e l a l u i b e l i a up u l a A l l a h t e l a h
nr en g a nu g e r a kha n n i k n t a t - N y ak e p a d as e l u r u hp e n g h u n li a n g i t y a n g t i d a k
pcrnahdlpat nercka syukuli,dibentangkan oleh rnalaikatmalaikal-Nyttyan-s
dekat,dikuatkan olch perlolongirn-Nya dan orang-orangyarlgberinran.Allah
t c l a h m e n u r u n k i r nk e p a d a n y aK i t a b - N y a y a n g n y a t a ( A l - Q u r ' a n ) . y a n g
rnembcdakan antarayanghaqdanyln-sbathil,petunjukdarlkcscsatan. ketaatan
d a n k c i n g k a r a nk, e r a - q u adne n k c y a k i n a n K
. e r l . t u d i aAn l l a h m c r n bukakan
hatinya,menghlpuskart dosa-dosanya, dannreninggikan clernjatnya. rnenjadikan
hinaclankcrdil orrng-orang)'angmcngingkariperintahnyl,bersumpah dcn-lan

22 -- I'lamul Murvaqi'in
kchidupannya di dalamKitab-Nva.meng-sandengkan nanrabeliaudenltannama-
N1'a.dln jika nlma Ailah disebutkan. namanvtdisebutkan pr:ladllarn khutbah-
khutbah.tasyahhud (kctika shalat)d.rn adzan,mcwajibkankepadahamba-
h a m b a - N yu a n t u km e n t a l t i n y ar.n c n c i n t u i n ydaa nm e l a k s a n a k ahna k - h a k n y a .
n r c n u n j u k k asne l u m hj a l r n k c s u r g an r c l a l u i n ydaa nr i c l a kl r d a j a l a n l a i nk e c u r l i
melaiui j a l a n n y a .
I l c l i l u l d a l a h l i m b a n g a n1 ' a n gs c a d i lr d i l n y a d a n s e l u r u h
a k h l a kp . e r k a L a adna n p e r b u u t adni u k u ld e n g a na k h l a k n y ap.e l k a t a a n n ldaa n
p e r b u a t a n n y ad,a n j u g a s c b a g a p i c n r b c d av a n g n y l t a . O r a n g - o r a n g; , a n g
r n e n g i k u t i r y ac l a p a d t i b e d l k l n d r r i o r a n go f a n g v a n g s c s a t . , \ l l a hr r a s i h
nremberikan sllau,atdrn salantkcpadanl,ldan kepadakeluarranla. yanil tidak
adaseorlngpundapalnrenolirkl)'lsampaiil rrenl,tinrp:tikan rnisikerasulannyl.
nrenunaikanamilnaln)..a. nrcnrbcrikannlsehat kcpldlr rlanr.rsia dan berjuang
( b c r j i h a dd)i . j a l a n
A l l : i h .D c n g a nk e l a s u l a n n ybau. r r iv a n gg e J a g p u l i t ar n e n j a d i
terangbendcrlng,hatiyangtelcclui-bcrlirrrcnjadibcrsatu.bunripcnuhdcngln
cahayadan keagungrn,clannrlnusia nrasukkc tl:rlarr agarra Allah dcngan
b c r b o n d o n gb o n d o n g .S e t c l a hA l l a h T a a l a m c n l c m p u r n a k l na g a n r ad i
tan_qann)'a dan mcnycmpurnakilnniknrat-Nyabagi hanrba-hlrnba-N1,a, Diu
n e m a n g g i l n y ak e s i s i - N 1 ' 1d. i t e n p a t ) ' a n - st e r p u . j i I. l a s L r l u l i arhe l r h
n r c n i n g g a l k aunn l a t n y ld i j a J a nl , u n gt c r a n gd a nj c l a s .A l l : r h .n u J l r i k a t - N y l .
nabi-nabiN1'a.rasul-rasr"rl-Nya tlanoran-uorangshulchcliantarlhlntbl-hanrba-
N y a m e n y l m p a i k a ns a l a r , , nbt a g i n y ad l n k e l u t L r g l n v as. e b a g a i n r a niaa
mengesakan Allah.mengenal-Nylcllrnmcnvcrl kcpada-Nya. clanserrotasalarr
dilinrpahkankcptrdttny a. Anunub,t'dtr
Persoalanutamayang nrcnjadiajanuperlomblannanusir van-rdapat
membarva k e b a h a g i a adna l a r r kr e h i d r i p a dn L r n i ad l n k e h i d u p a nl k h i l a t t l u n
m e n j a t lpi e t u n i u ku n t u kr n e l a i hk c b l i h l - u i a ai tnu .a d a l a hi l r n uy a n gb e rm a n l r a t
drn amalshalch,yangmanatidakadakcbalragiaan bagiscoran-g hantbakccuali
d e n g a nk e d u r n y a ,d a n t i d a k l d l k c s L - l a n r i L tkaenc u a l id c n - l l n n ) e r ' r ' t e g t n g
k e d u a n y aO . r a n gy a n g r r e n d l p u l k r i rkr c r l L r a n l 'aad r l : r Jot n t r : gy l n g s a n g a t
bemntungdanorangyangtcla)rclijauhkan darikeduanya. rlaka scluruhkcbaikan
akan.jauhdarinva.Kcduanyl adalahsalanauntuk rrcnrbuginlinusia ntcujldi
)ang mendapatrahmatdrn vrrnsmcndryntsiksa.Den-tankccluanl'a puladtprt
dibedakankebaikandan kcjahatan.ketakrilan dan keinekurtn.l,ang dhalirn
d a n y l n g d i d h a l i m i . K a l e n a . i l n r u s c ) a l un t c n g i r i n - l p i c r h L r a t atnl a n
memberikannya syalaatdankcmulilannvarrengikutikcmuliaanob.jeknva. maka
ilmu y,angpalin.rnruliasccaranrutLrkadllahilrnutauhid(kecsaan AJIah),sedang
ilnru ylng paiin,gbcrmanllat adallh ilntu tcntanghuklul-hukunr perbultan
Allah. Tidak adajalan lain untuk rnendaprtkanclanrncraihkcdul clhlvanl,a
s e l a i nm e l a l u ic a h a y a( R a s u l u l l aS h A W ) ) ' a n - sk c s u c i l n n y rl , a n gc i i b u k t i k a n
dengandalil-dalilyangpasti(9.l1/r'l). dan1'an.rtellh didcngun-gkan oleh Kitrb-
kitab langit mcn_ecnai kervajibanmentaatinva dan mengikutinla.ia adalahor-

Buku I'ertama... 23
ang yang paljngiujur dan dapatdipercayayang tidak pernahberkataberda-
sarkanhawa nafsunya,kecualiperkataanitu adalahwahyu yang diturunkan
kepadanya.
Pengctahuln yangdiperolehdariRasulullahSAW terdiriatasduamacam:
P e n g e l l h u a nv r n g d i p e r o l e ht a n p ap e r a n t a r idr a n , v r n g m e l l l u i p c r a n t a r a .
\4cndiUlrtkanpcngctahuansccaralangsungtanpaperaltaradari llasulullah
S A W a d a l a hk e u n t u n s adna nk e l e b i h a n1 , a n g d i m i l i k is a h a b a t - s a h a b e a lti a u .
schirrgga tidakaclaollns lainsesudah generasisahabat vangIebihdekatdengan
beliausclainnreleka.Generasisclan-jutnya adalahorang-ortngylng rnen,eikuti
(lrzDi'ir).jc-jak sahabat yanelurusdanrretodenrereka yangbenar.danscllnjutnya
g e n e r a soi r a n go r a n -)r'rr n gd a t l n gk e m u c l i a(n. n t r t k h t o l t t l ivi na )n ga d ak a l a n y a
c o n d o n gk e k j r j d a nk e k a n a nd. a ny a n gt e r p u t uhs r r b u n g a n n yv a n gk e l n u d i a n
terjcbakdalan kesesatan dan terjerurnusdalurnkchancuran.
l ) c n g a n d e n r i k i a n .g e n e l a s is l h a b a t a d a l a ho r a n g o r a n ! l y a n - g
ncndaputkan p e n g l j a r a nl a n g s u n gd a r i R a s u l u l l a hS A W y a n g m a n as a n a d
r r c r e k ad a r iN u b iS A W d a r iJ i b r i l d a r A i l l a ha d a l a hs a n a dy a n gs h r h i h M
. ereka
m c n y a m p a i k aw n a s i a ld a n a J a r a n n ) 'kac p a c i ap a r at a b i ' j n .d a n p a r a t a b i ' i n
n r c n - q i k ujtej j a k s a h a h a tK. e m u d i a nd i t c r L r s k aknc p a d at a b i ' i t t a b i ' i n y a n g
menenrpuh . j a l a ny a n g l u r u s , d a n m e r e k ad i b a n d i n g k l nd e n g ; i ng e n c r r s i
sebelunrnya adalahscpcrtidiscbutklndalanrf irmanAllah "(taitu) saplolctngurr
besttr dori oreltg-orung ttrduhultr,tlutt .segolottgatt basorpulu lari orang-
nrurtgkcntudiun"(Al-\Vaqi'ah:39-40).SeJanjutnl,a Iahirlahgenerasiimam pada
abadke-.1ynng rnendapatkan kedLtclukan utamasepcrtidisebutkanprda salah
s a t ud i l r id u ar i w r y a ty a n gs h a h i hd a r iA b u S a ' i d .I b n uM a s ' u d .A b u l l u r a i r a h .
A ' i s y a h .d a n I m r r n b i n F l u s h a i nM. e r e k an r e n g i k u .t ji c j a kp e n d l h u l un r c r e k a
d a n t i d a k n e n t l a h u l u k apnc n d a p a t n ysae n d i r i a. k a lp i k i r a n n y as e n d i r rt.a k l i d
dan qiyas, sehinggeAllah rnenjadikanmerekasebagaipcnrbru'akcbcnaran
d a r i g e n e r a s ib e l l k a n g a n .J i k a t e l a h t a r n p a kb u k t i y a n g n y a t a , I r l c r c k a
r n en - e a r r h i l n y a . . j R
i kaas u l u l l arhn e r n e r i n t a h ksaens u a tm
u e r e k am e n g i k u t i n y a
tlantirlaknrempeltanyakan sesuatu yang sudahjelas pctunjuknva. nash-nashnya
rnenjed ijclas di dalanrdadanrerekadanmenjadiJebihbesardalamj iwa nrereka.
Meleka tidlk nrendahulukan pendapatorang lain ataurrenentangnya dengan
p e n d a p a t n vsae n d i l ia t r u q i y a s .
Generasiselanjutnylterpecahpecahnrenjldi beberapagolonganyang
n c r a s l b a n g g ad e n g a na p a y a n g r n e r e k am i l i k i m a s i n - q - m a s i nFga.n a t i s m e
goJon-ran dijadikanaganramereka,rnaterinrenjadiLrrusan mcrckadanseba-cian
y:rnglain rnerasacukup dengantaklid (mengikutiscsuatutanpaalasanyang
.jelas). dannrerekabcrkata:"Kami telahmenenukannenekmoyangkami sepeni
itu dan kanri mengikuti.jcjakmereka".lmam Syafi'i mengatakan: Orang-or-
ang sepakatbahwa rnerekaadalahorang yang membuatsunnahRasulullah
tanpasumberd.aisiapapun. Abu Umardrl ul na lainmengaL*anbahrvailmu adllah

24 - I'lamul Muwaqi'in
suatupengetahuiln dalil (bukti),dan or-
tentangkebenaranyang berdasarkan
ang-orangtidak berbedapendapatbahwa ilrru adalah pengetahuanyang
pengetahuan
diperolehdari suatudalil, sedangkan tanpadalil adalahtaklid.
Kesepakatan ini telah nrcngcluarklngolonganfanatik yang mengikuti
hawanafsudanrnuclallid(.yangbertaklid) butadari kelompokulama.Jatuhnya
merekaadalahkarenakesempumaan yangdicapaiolchgolonganyangmewarisi
paranabi, dan ulamaadalahpeuaris-peuarisparanabi sedangkannabi-nabi
tidakmewariskrndinarataupundirham,akantetapimerekahanyrmewariskan
ilmu. Maka oran,qyan-qrnenganrbililnu lang telahdiwariskanpara nabi, ia
akan mempcrolehkeuntungan1,angbesar.Jika dernikian.bagaimanaorang-
oreng yang bcrijtihadtlln bcrusrhl kerasnenolak ajlran yang dib:rwaoleh
RasulullahSAW den menisbatkannya kepadl olang orangyang bertakliddan
rnenghabiskan umurnyahanvauntuk rnengikutifanatismedanhawanafsudan
tidak mcrasatelah kehilangankcserrpatandapatrnenjadigolonganpewaris
RasulullahSAW'l Dcmi Allah, itu adaiahbencanayangrnelandaseluruhumat
manusiadanmembeJenggu hati.anak-anak menjadidewasadcnganberdasarkan
padahal itu danorangorangdewasamenjaditLra, dankarenanya pulaAl-Qur'an
rnenjadi ditinggalkan.Hal tersebuttelahditentukanolehAllah di dalamKitab-
Nya. dan ketika bencanatelahmelandaseluruhur.natmanusiadan karenanya
kerusakan menjadibesar,dinranasebagian bcsarmanusiatidak mengetahuinya
selainhal itu dan ilmu tidak lagi dinisbatkankecualikepadanya, sehinggaor-
ang yang mencarikebenarandi mata mercka adalahorang yang mendapat
bencanadan yang hanyamengikuti Rasulullahsebagaiorang yang merugi.
M e r e k ar r e l e t a k k a n j e r a t j e r a t p a d aj a ) a n m e r c k ad i h a d a p a no r a n gy a n g
n l c n c n t a n gm e r e k ad a n n r e n u d u h n y a d e n g l n k e b o d o h a n k, e s e s a t a d
nan
k e i n g k l r r n , k e r n u d i a nn c r c k a b e r k a t ak e p a d as a u d a r a - s a u d am r ae r e k a :
"Sungguhkamitakutia akanmenggantiagamakarniatauia akanmenampaklan
kerusakandi nrukaburni".
A d a l a h b e n a r b a h w a o r a n g y a n g r n a s i hn i c m i l i k i h a r g a d i r i d a n
kehornratan hendaknyatidak melirik mcrekadan tidak meridlaiapa-apayang
adapadr mereka.Jikailnrusunnlhnabitelahdisampaikan kepadanya, ia segera
meraihnyadrn tidak merrbelenggudirinyadalamlingkunganmereka,hingga
datanghali dinranascluruhpenghunikuburdibangkitkan.segalasesuatuyang
terdapatdalamdadadikeluarkandan derajatsenua ciptaansamadi hadapan
Allah, semuamanusianrelihatapa1,angtelahdiperbuatnya, orang-orang yang
benardapatdibedakandari orang-orang ylng scsat.dan dikctahuipull orlng-
orang yang menentangKitab Tuhan dan sunnahnabi bahwa merekaadalah
orang-orang yangberdusta.
Dua Kelonrpok Ulama
K e t i k a d a k w a h k e p a d a A l l a h d a n p e n y a m p a i r nd a r i R a s u l - N y a
merupakansyiar bagi golongannvayangberuntungdan pegikut-pengikutnya

Buku Pertana... - 25
darigoJongan ulama,sebagaimana Allah Ta'alaberfinnan"Katakunlnlt:" hilah
.ialan (agantu) ku, aku dan orang-oratlgttutg ntengikutikunengujuk (kanu1
kepadaAllah dengunhujjuh lu g trrate,Mnhu Su<:iAllah, dan uku tiutltt
t(nnft.rukoretlg-orangl uttgtnu.st'rik "." (\'usuf: 108).dandemikial pulahalnya
bahwapenylmpaiandarillasulullahtcrscbutadalahpenyallpilirnkata-katanya
d a n a p l a p a y a n g d i b a w a n y as e r t ap c n y a m p a i apne n g c n i a np e n s c r t j r n n ) r .
m a k ab e r d a s a r k ahna l i t u u l a n r ad i b l g i m e n j a ddi u ag o l o u g a n .
Pertama: PemeliharaHadits
K e l o m p c l ku l a m l l t n g p e r t l I r r t a d r l a hp a r a p c m c l i h a r .haa d i t sv a n g
nrenjagadan rnenrelihara hldits. scrtantenganralkannt'a. parapcnlnrpin _run..t
irerupakanirnanr-inamdanpenrukapenuka Islanr.I'anenerleliharatbndasj-
fbndasi agamadan alaran-:rjlrannva. rnenjagrnyadari pcnveJc'rvengan clln
perubahilnisinyl. sehing_ra orang vtng mendapatkehaikandliri Allah ber.sih
dari kehinaandantidak mengalanriperubahan denganmenyusupnya pcnilapat
individu.danmcrckamcngeluarkan"mataair" yangmcnjadJtcrnplitninLrrrnl'a
hanba-hanrbaAlhh. Mereka ldalth _rolonganyarrgdisebutkln oleh Inanr
Ahnradbin Hanbaldi dalarnkhutbahny:lyang terkcnal dalam pcnolakannya
tcrhadapgolonganZindiq dan Jahmiyah:"Segalapuji bagi AIlah vang telah
menjadjkanpadasetiapz:irranpetvarispervarispararasuldari ahli tlrnu l,ang
nenyeru orangyang scsatke jalan yang lurus.ntengajakbersabaratasdcritl
yan-qmenintpanya. menghidupkan orang-orans )tng n)atidenganKitab Allah,
dan menberikanpenerrnlantlcnutn cahayl Allah kcpadaoran-syang buta.
Ilerapabanyakorangyang telahmcrnerangiiblis dibidupkan.berapabanylk
orangyang sesatmcndapatkilnpctunjuk,alangklh baiknvajejak nrerekadan
allngkahburLrknyajejak orang orangvlng menyimpangdari merek:rlMereka
.ju-la mcnghilangkan pen_vclcu,enean oran-q-oran-lr ),angberlebihtn terhadap
Kitab AIlah danpengrusaklnoriing-orang )'ansscsilt.ta'wil orrnc orangyrng
b o d o hd a h i l ) . y a n g r r c n l i b a r k a nb c n d e r ab i d ' a h d a n m c n l , c b a r k afni t n a h .
Merekaad:rlah golon-ean yangrnenyinpangdari KitabAliah dannrenentan-qnya.
bersepakat untuk meninggalka Kitab Allah. Mereka mcngatakan tentitngAI-
iah drn Kitab-Nya tanpabcrdasarkan ilmLr.berbicaraden-uan ucapan-ucapan
yangtidakjelasmaknanya.clanmcntperdayai oranl orangyangbodohdenean
apa yang merekaumpamakan. Maka.kami berlindungkepadaAllah dari fltnah
dan bencanarkibat oranq-orang yang ntenyesatkan tersebut".
Kedua: Ahli Fikih Islam dan Kedudukan Mereka
Kclompok ulama yang kedua adalahahli fikih Islarn ilan para mulii
(pemberifatwa)yangmanapelkaraan nterekamenjaditentpatkerrbalimanusia
dalanrmcnyelcs:riklnbeberapapersoalan.yang men-gkhususkan mengarnbil
kesimpulansuatuhukunrdanketcntuanyangharusdiikuti,senamenrperhatikan
kctepatandan kebenarankaidah-kaidahhalal dan harant.Kedudukanmcreka

26 I'lamul Muwaoi'in
di bumi bagarkanbintang-bintang di langiL,yang dengankeberadaan mereka
o r a n - s - o r a n1g, a n gb i m b a n gd a l a r nk c g e i a p a rrtn e n d a p a t k apne t u n j u kd a n
kebutuhanmanusiakcpadarnorekalebih hesarcllripadakcbutuhanmanusta
akan rnakananclanntinumrn, ketaatallkeprda rrcreka lebih rvajib daripada
ketaatankepadaibu clanlyah sesuaiclengannlsh (tcks) Kitab Allah: "l/ai
oftutg-orerlgrungb,:r'utrtut, tdalilult,\llttlt lun tu utilultRusu!(Nt o ), rlunulil
anri di tntaru kurnu.Kcnrudittn.jiktt Lotttulrcrluirtutt ltaLklup{ilenlul!: sesuallk,
nukt kernbulikartlalt iu kelttulu,\llttlt (Al Qrrr'an) dart Ruutl(sunnahntv),.jikd
kanu bettar-berutr br:ritttttnkal,atluAlluh dttrthuri kenutdiun.Ytng tlentikiart
iru lebilt utunru(ba.qinu)clttt labih boik okibutnvu."(An-Nisa:59). Menurut
. a s a n A IB a s h r i .
I b n u lA b b a s d : r h nsrl l a hs a t ur i \ \a ) ' r t n l l .J a b i lb i n A b d u l l a hH
A b u l A l i y a h .A t h a ' b i n A b L rI l a b a h .D l a h h a kc. i a nN l u j a h i dd a l a r ns a l a hs a t u
r i u ' a y : r l n y l":U l u l l m l i a d r l l h p a r au l a m a .P e n d a p ai n t i juga dikcmukakan
o l e hl m a r nA h n r a dd a l a ms a l l hs r t ur i \ \ l ) a t n ) ' a A . b u H u l a i l a hd l n I b n uA b b a s
d a l a n r i u , a l a tl a i n .Z a i d b i n A s l a r n .A s S : r t l d i a n M u q a t i ls e r t ar i r v a v a lta i n
dlri Ahmadrnengatakln bahrva"Ulul arrli" adalahparapcnguasa (n1-tortataa).
Ket:ratanKeptrdaPenguasaN'IengikutiKetaatan Kepada Ulanra
P a r a p c n g u a s : rh a n y a d a p a t d i t a a t i a p a b i l a m e r e k a m e n t c r i n t a h
berdaslrkantLrntunan ilnlu (p!-ngetahuan). sehinggaketaatankcpadamereka
mengik[ti ketaatan kepada para ulatna. karena ketaatantcrscbuthanyapada
kebaikandan apa-apavang di"vaiibkanberdasalkanpengetahuan. Demikian
p u l a h a l n y a b a h w a k c t a a t a nk c p l d a u l a n r an l e r t g i k u t ik e t a a t a nk e p a d a
Rasulullah,nrakaketaatankepadaparapenguasamengikutiketaatankepada
para uhrna, danjuga karenategaknyalslam terletakpadadua kelompokini.
yakni parapenguasa dan paraulama.Semuatrtanusiauengikuti mereka,dan
kcbaikanalarnscnlestaterletakpadakebaikankeduakelonrpoktersebut,dan
kerusakannllterlctakpula padakeruslkankcduanya,sepertidikatak:Inoleh
A b d u l l a hb i n A l M u b a r a kd a nl a i n - J a idna r ig o l o n g asna l a f : ' A d a d u a
kelompok
nanusia.\'angapabilakeduanl'abaik, makt ntlnusia akan rneniadi baik, dan
apabilakeduanvarusak,manusiapun akan menjadirusak,keduanyaadalah
p a r a p e n - g u a s(ar a j a ) d a n p a r a u l l r n a " . A b d u l l a h b i n A l - M u b a r a k j u g a
berscnandun-g:

mematikanhati
AkLrmclihatdosa-dosa
d a nk e h a n c u r a n n tycl l a hn t c r v a r i s k akne h i n a a r t
M c r r i n g , l a l k l dn o s aa d a l u lht i d u p n y ah a t i
berpalingdari dosaadalahIebihbaik baginru
(rajl)
Ticlakkahaganrarusakkecualioleh parapenguasa
durtpcnyabarkclturuktutadt ah puru dhli ugann

Buku Pertama... 27
Syarat Memperoleh Pengetahuandari Allah dan Rasul-Nya
Peny:rmpaian segalasesuatuyang berasaldari Allah SWt bergantung
padapengetahuan tentangapayangdisampaikannya danpadakejujurandalam
menyampaikan k e b e n a r a n n y aO. l e h k a r e n ai t u . t i n g k a t p e n l r r r p r i u n
berdasarkan riwayatdan lntwa tidak akanbaik dln benarkecualiberdusalkan
pengetahuan dankejujuran,sehing-ea ia (pcnyampainya) ntcnjadiscorang 'llirn
yangmengetahui persoalan yangdisarlpaikannya danrnengakuikebenalannya.
Syaratlainnyaadalahcaranyayang baik. r'iwayuthidLrpnya tidak tercela,adil
(dan benar)dalam perkataannya dan perbualannya. scna keadaanlahir dan
batinnyaseimbangdantidakbertcntancan. Jika keduduklnpengetahuan orang
y a n g m e n d a p a t k a np e n g e s a h l nd a l i p e n g u a s at i c l a kc l i l a g u k a nI a - e i
keutamaannya, posisinyajuga tidak abstrak.dln itu me|upakankedudukan
y a n g p a l i n g t i n g g i , m a k a b a g a i m a n ak e d u d u k a np e n g e t a h u aonr a n gy t n - q
rnemperolehnya dar-iTuhanYaneMenguasailangitdanbumr'?
Berdasarkan hal tersebut. adalahsuatukeharusan bagiorangyanghendak
m e n e m p a t ip o s i s i i t u u n t u k m e m p e r s i a p k a dn i r i n y a s e c a r am a t a n gd a n
mempersiapkan bekalyangcukup.dania harusrnengetahui keberadaan posisi
yanghendak{liternpatinya. Di dalamhatinyatidak bolehadakeberatanuntuk
mengatakan kebenaran dantidak adapulayangmenghalanginya. karenaAllah
adalahpenoJongnya danpemberinyapetunjuk.Baeainrana derajatposisiyang
d i k e l o l a s e n d i r i o l e h T u h a n Y a n g M a h a M e n g u a s a si c g a l a n y ad. a n D i a
berfirman: "Dan ntereka ntinta.fetwo k<'pctdurnu tenteng purLt \ranito.
KatakanLah:"AIlah membcri.fatv'u kepadamutentatlgrtrcrektl, tltut uput,uttg
dibacakunkt'paduntulalant Al Qur'un (.ittguntenfutw.akun)t(rteng para
v,anitayotin t,angkunw tiduk tnenln rikankeltadunrcreku upa t urt1ltlitetapkan
untuknrcreka,sedortgktuturingirtntengtutiuintcr<:ka dart tctiunll dt1t1k-unuk
\ang rnasilttlipottdanglenah. Dan (Allalt nrenturuh ktntu) sultttn ktntu
nengurus orruk-atuk latinl secera adil. Dun kebajikun apa saja rarry kannt
kerjaktm,nnku sesungguhnyu Allalt adalahMaha Mstgeraluirr1a "." (An-Nisa:
127).Cukuplahkemuliaandan keagunganyang telahditentukansendirioleh
Allah Ta'ala,ketjkaDia berfirrnan:" Merckonentintu.[atwukepadtuttu (tentutg
kalalah). Katukunltrlt: "Allalt ntentberifatvttkt'ltuduntututtung kalalah (\'aitu):
jika seorangtrcninggaLdunia,dan iu tidak ntenryunyui anukdun nrcntputt.t,ti
nrulara per<ntpuun, nnka bagi .soudaral\'urang peteDrytrcrtitu sepcruluatlari
lnrtu )rng ditittggalkutrtlu, dan saudurunt'atang luki-luki nternpu.utkai
(selurult lrurto .sautlarupcrernltuun),jiku ia titlak nrcntputtvuianak; r(tepi.jika
saudaraperentpuartitu dua orattg, ntakal:togikeduunla dua p?fiiga duri harta
liungditingguLkart o!eh';rng nrcrtinggal. Dcttt.jika nereka(dlllirturis itu tcrdiri
duri) suudura-.saudqralqki dur ltercntltuart,nuku bugian seorang suudaru
laki laki sebanyakltagiun tluu orangsutktra lterentpuun.Allult ntenerungkut
(hukuntitti) kepada tu, supe.\'akerllutidaksesat.DtutAllalt Muhu Mtn,qetahui

28 I'lamul Muwaoi'in
segalase,tuatu."(An-Nisa: 176).OIeh klrena itu, seorarrgntufti hendaklah
mengetahulsccaratepatdari manaia mendapatkan fatwanyadan kepadasiapa
ia nrenyandarkannl,a.
dan ia harus meyakini pula bahwa ia akan climintai
pertanggung-Jawabannya dan akandibawake pengadilandi hadapanAllah.
Orang Pertama yang Mendapatkan pengetahuan dari Allah Adalah
RasulullahSAW
Orang1,angpertamakali menempati posisiyangnruliaini adalahtuannya
pararasul,irnarnorang-orang yangbertlk$'r. penutupparanabi.hambaAllah
dan rasul Nya. yang dipcrcayairncnyarnpaikan wahyu Nya, dura_Nyaantara
D i a d a n h a mb a - h a m b aN- y a , R a s u l u l l a hS A W . B e l i a u t c h h r n e n b e r i k a n
tat\\'anvabeldasarkan wahvuyang n),ttadarj Allah dan ia sepet.tidisebutkan
TuhanYangMaha Adil: "Kurukunlult(hui Multunmtutl);',Akutitlak nt,nintu
upah sedikityrn kepodunrueres lak\1dlllu; dun bukctuluhttku tcrnusukor
'(Shad:
ang-oretg \:atlgmengada,aduktut. 86). Fatrva-fatwa RasululiahSAW
adalahhintpunanhukum-hukunrdan berlakusccarauniversalbagi setiupor_
an-sdcngrnberbagairaganrnya. Kcu'ajib:rnnrengikutinya, pelaksanaannya dan
penentuan hukumberdasarkan kcpadanya adalalturutankeduasetelahAl_Kitab
(Al-Qur'an).Tidakadaseorangpundarikaurr Muslintinyangadil terhldapnya
t i d a kn r e n e m u k aj a
n l a n u n t u km e n c a p a i n y da a, n A l l a h t c l a hr n e n t c r i n t a h k a n
k c p a d ah a m b a h a n t b a - N v as u p a y , am e n g e n r b a l i k a sne g a l ap e r r e n r a n s a n
kepadanya,scpertifirman Nya: "Hui orutg-orong \,angberinun, tiatikth Alluh
don ta'atiluh Rusul(N\":r),dan ulil an.tritli urltert kemu. Kemudianjika kanut
bcrloinan pendopatt(ttotlg s('suatu,noka ktn nlikLntah ia kepattaAtLah(At
Qur'an) drut Rttsul(swmahntu),jika kunu benar-bennrberitnttnkepadnAl-
lah dut hctrikamudian.Yungdenikion itu lebih utana (busirnu) don lebih buik
ttkibatnya."(An-Nisa:59).
GolonganSahabatRA
SctelahRasulullahSAW, orang-orangyang member.ikan fatrvaadalah
para-eenerasi awa)lsiam.penyandang keimanan, prajuritAI-eur,an dantentara
A I l a hY a n gM a h aP e r r g r s i hm, e r e k aa d a l a hs a h a b a t - s a h aR b a ts u l u l l a S
h AW
Parasahabatadalahorangylng paling lemburhatinya,palingdalamilntunya,
palingsedikitbebannya, palingbaik penjclasannyl. palingbenarkcimunannya,
p a l i n g u n r u mn a s e h a t n y ad,a n p a l i n g d e k a tp e r a n t a r i l a n n yk ae p a d aA l l l h .
Mereka terdiri atastiga kcJompok.I'ang banyak ntengeluarkan fatwa, yang
sedikitdan pertcngahan.
- Sahabatyang Banyak Fatwanya
Parasahabat RlsulullahSAW yangfatwa-fatwanya dijagadandipelihara
k u r a n gI e b i hs e r a t utsi g ap ul u h ( 1 3 0 )o r a n g b. a i kl a k i - l a km
i a u p u np e re m p u a n .
Di antaramcrekayan{ banyakntengelulrkanfats,a ada tujuh oreng,yriru:
U m a rb i n K h a t h t h a bA.l i b i n A b i T h a l i b ,A b d u l l a hb i n M a s ' L r d, A
. i s v a hU m n r u l

Buku Pertama... 29
M u ' m i n i n . Z a i d b i n T s a b r t .A b d L r l l a hb i n A b b a sd a n A b d u l l a hh i n U m a r
M e n u r u tA b u M u h a r r m r db i n H a z m .f a t w as e t i a po r a n gd a r im e t e k at r r t i n g k i n
hanyadaprt dikutnpulkanclallnt scbuahbuku yang sangatbesar.
D i s e b L r t k abna h r v aA b u b l k a r M u h r m m a db i n M u s a b i n Y a ' k u b b i n
A m j r u l M u m i n i nA l M a ' m u nt c l : t ht n e n g r r r n p u l klar tnw i t - l i t t \ \ 'Aa b d u l l a hb i n
A b b a sR A c l a l a ncrl u ap u l u h( 2 0 )b u k u .A b c l L r l l abhi n M u h a m r n a nd t l a l a hs l l a h
seorang i m a r n( t o k o h )l s l a r nd a l a n b i t i l n g i l n t ud a nh a d i t s .
- Sahabatyang F:rtwanJ'af idak Banlnk dan 'fidak Pula Sedikit
Mcnulut Abu Muhamnrad.paru sahabat)ang tidak banyakdan tidrk
p u J as c d i k i tf l t r v a n y rl d a l l h : A b r rl l a k a rA s h S h i d d i k l.l m r n u S l l a n l h . A t t l s
b i n M a l i k , A b u S a ' i dA l K h u t l r i .A h u H u r a i l a hU . t s r n a nb i n , , \ l f a n A . bdullah
' A s h ,A b d u l l a hb i n Z L r b a i rA. b t rN 4 u s A l r l - A s y ' a l i .S a ' a db i n A h i
binArn: bin
W a q h l s .S a l m a nA l - F a r i s iJ. a b i lh i n A b d L r l l a hd ,l n M t t a d zb i n J a b a lJ. L t t n l a h
ncreka adl ti-sabelrs ( l3) orangdan falrl'amrsitrg tttrtsittgr:Llrinrereka(lapal
clihimpun d l l a m s c b u a hb u k uk c c i l .I ) i r p a p t u l ac i i t a n r b a h k al trl tt d ak e l o r n p o k
i n i b e b e r a po l r a n gs r h l h r t s c l c r t i T h i t l h a hZ. u b l i r . A b c l u r l r t h m abni n ' A u f .
L n r a nb i n I I u s h a i nA . b u B l k r a l r .L l b a d a hb i n S h a m i tc l a nM t r ' a r v i v a lhr i n A t r i
Sufyan.
- Para Sahabatyang Scdikit Fatuany:r
Selebihnya i l a r i p a r a s a h a b ultr n g t i d a k t e r n r a s u kd a l a n tk e l o r n p o k
pertamadan keduaadalahparasahiibrllyangscdikittnengeluark:tn fatwa.l)aIi
rncreka mungkin hanya dilirva-'-atkln sutu atau dua trasalah rttntt lebih sedikit.
yang keseluruhan fanva nereka rrungkin clapatdihimpundalantscbuahbuku
kecil cliscrtaipenjelasan dan pctnbahasan. Melckl vang scdikitfatrvanyadari
para sahabatadalalr: ;\bLrl Yasir. Abu Salarn:rh Al l'lakhzumi. Abu Ubaidah
b i n J a r r a hS, a ' i db i n Z a i c lH . a s a nt l a nH u s e i nb i n A I i , N u ' m a nb i n B a s y i r A , bu
'Athiyah,
Mas'ud,Ubal'binKa'ab.Abu Ayyub,Abu'fhalhlh,AbLrDzar.Ummu
Shafiyah U n r n r uM l u ' m i n i n .H l l s h a h ,U m m uH a b i b a hU, s a n t a b h i nZ l i d . J a ' f a r
'thalib. 'Azib. Abu
bin Abj A l - t s a r r ab i n Q L u a d h abhi n K a ' a b .N r f i ' s a u d a r a
B a k r a hd a r i i h u n y a .M i q d a d b i n A l A s r v a d A . b L rA s - S a n a b i lA. i - J a r L r dA.l -
' A b d i y ,L a i l ab i n t i
Q a ' i l .A h u M a h d z u n r hA. b u S y u r a i hA l - K a ' b i .A b u B r r z a h
A I A s l a m i .A s n r b i n t iA b u B a k a rU . r r r n uS y - a r i kA,i - H a u l ah i n tT u v a i t .A s y a d
. d h D h a h h ab
b i n A l - H a d l i rA k i nQ a i sF . I a h i b i n M a s l a r n l hA. h d u l h hb j n A n i s .
Hudzailirhhin Al-Yanran.Tsurrarnahbin Atsal. Anrnratbin Yasir'.Amltt hin
A s h ,A b u l G h a d i y a h A s S i l m i .U n r r r uA t l - D a r t l aA l K u b l a .A d h - l ) h a h h abki n
Khalifah Al Mazini. Al-H:rkur bin r\m.u Al-Cihifari,Wrbishahbin Ma'bad
'Aul bin Malik. 'Adi bin Hatim.
A l - A s a d i ,A b d u l l a hb i n J a ' 1 a ra l - B a r m a k i ,
A b d u l l a hb i n A u l a . A b t i u l l a hb i n S a l a r nA. m r u b i n A b a s a hA . t t a bb i n A s y . t d .
Utsman b i n A b u l A s h , A b d u l l a hb i n S : r r j a sA. b d u l l a hb i n R a w a h a hA, q i l b i n
A b i T h a l i b ,A i d z b i n A m r u . A b u Q a t a d a hA b d u l l a hb i n M a ' n a r A l - A d a r v i ,

30 - I'lamul i\luvaqi'in
'Ama
b i n S a l ' a hA . b d u l l a hb i n A b u B a k a rA s h S h i d d i qA. b c l u n . a n m saanu d a r a
A b d u i l a hA, t i k a hb i n t iZ a i d b i n A n r r u .A b d u l l a hh i n . A u f A z Z u h r i .S a ' a cbl i n
Mu'adz. Sa ad bin Ubadah.Abu Munib, eais bin Sa acl.Abdurrahmanbin
S a h a l ,S a m r a hb i n J L r n d a bS.a h a lb i n S a a d A s S a . i d i .A m r u b i n M u q a r a n ,
S u w a i d b i n M u q a r a n .M u ' a r . r ' i y a h b i n H a k a m . S a h l a hb i n t i S u h a i l .A b u
H u d z a i l a hb i n U t b a h .S a l a r n a hb i n A l - A k i v l r ' , Z a i c lb i n A r o a r n .J a r i r b i n
; \ b d u l l l h A l - B a j a l i .J a b i rb i n . S a l . r n r aJhu.r r r r r i r a h[ J n r n t u]l\ 4 r r : m i n i nI l.a s a n
b i n T s a b i t ,H a b j b b i n ' A d i . Q u d a r r a hb j n M a d h ' u n ,U r s r n a nb i n M a c l h . u n .
Maimunah U n t n r uN l , l un r i n i nM . a l i kb i nA I I I u u , a i r i t A s .b u U r n a r r a A lrl_Bahili.
Muhamnratibin Nluslliarnah, Khabblbbin,,\l Aratt.Khalidbin Wilicl.Dlamrah
bin Al Faidl.Thariqbin S1,ihrb.Dhahjr bin Rafi . Rati bin Khudai.j..!o,u.tr1alr
N i s a ' r .At ll u m i nF a r h i n r t rbhi n t i R a s u l u l l aS h A \ \ ' .I r l t h i n r a lbr i n t i e a i s .H i s ; , a n t
b i n H a k i mb j l H i s v a r na. l , l h n v a[ 1 a k i r rb. it n H i z a m .S l . u r l h b ibl i n A s - s l m i l r l ) ,
U m r n u S a l a n r a hD. i h yr h b i n K h a l i l i r hA l - K a l b i . T s a b i rb i n
eais bin Asy
S y a r l a s . ' f s u b abnu d a kR a s u l u l l aS h A W .A l N 4 L r s g h i rbai hn S 1 , u ' b a hI 3, a r i d a h
b i n A i K h a s h i bA l - A s l a m i .R u w a i l i ' b i n ' f s r b i r . A b u H a m i d . A b u A s y a d ,
F a d l a l l t hb i n U b a i d . A b u M u h a r r n r a dy a n g d a r i n v ak a n t i m c r i w a y , a r k a n
w q i b n l a r . v i t i r-.a k u m e n . l a t a k a A n :b u M u h a r n n a da d i t l a hM a s ' u db i n A u s
Al Anshari.seorlnl Najjlir.i),lng ikut per-aniiBrdlr . Zainab binti Urrmu
S a l a m a hU. t b a hb i n M a s ' u d ,B j l a l s i r u k a l ga d z a n( a l l V I u ' a d z i nU ) ,r u a h b i n
H a r i t s .S y i y a hb i n R u h r r a u R u h b i n S i y a h .A b L rS a , i dA l M a . l a ,A b b l s b i n
A b d u lM u t h a l i bB . a s v a r . b iAnn h l h . S h u h a i b i n S i n a n U . m n r ur \ i m i i n .U m m u
Y u s u l 'A. l - G h a m i d i y a hM. a ' i z . d a nA b u A b d u l l a h , , \ Il l a s h r i .
Para SahabatAdalah Mufti-nrulti 'I'erkemuka
Kedudukansahabttscbagaipcmukaulrat. intatl rncrekadarrperiltntplll
nrereka,makasahabal.luga nrcrLrpakan pentukapcrnukadalamnrasalahfirt\\,a
dansebagai pcntitnpirrnya puraulaml. MenrrrutLaitsdanMujahidullirnaadalah
para sahabatMuhanrrnldSAW dan Sa'id dali eatadahmenjelaskanfirman
Allah: "1)al orutlg-orungturtg diberi ilnw (Ahli Kitub)barpendaryttbuhwn
y,tth:-u,t,urtgditurunkun ktpulunu duri'fultunnu ittrLtlt
tong benur tlat
rnertttrtjtrki (ttruttttsirt) kclttdu julun Tuhan Ihng Maltu parka.satugi llluhu
Tcrpuji." (Saba:6). bahtvayang dirraksuddenqanr),at ini adelahs:rhablt_
sahabat Rasuiullah SAW.banyakrirvayatyansnlcnceritaken kccludukan sahabat
c l a l a mm a s l l a h l a t w a . d i a n t a r a n y ad i s e b u t k a nb a h w l y a z i c l b i n U r n a i r
m e r i r v a y a t k at nc n l a n gM u ' a d z b i n J a b a lk e t i k an t e n j e l l n ea j a l n v a M
, u.ldz
d i t a n y a :" W r h a i A b u A b t l u r r a h n r a nb,e r i l a hk a n r is e b u a hu , a s i a t l . ' M u , a c l z
berkata:"llmu drn imankeberatlaannya a.lajahorangyangmcncalikeduanya.
i a a k a nn t e n d a p a t k ak n e d u a n v a "l a. m e n g a t a k ahna l i t u t i g ak a l i .k c m u d i a ni a
nrelanjutkan:Car-ilahilrru kcpadaernpatorang: Uwlinar bin Abu Dar.da.
S a l r n aA n l - F a l i s iA
. b d u l l a hb i n M a s ' u dd a nA b d u l l a hb i n S a l a r n "d. a nr i u , a v a t _
r i w a y a tl a i n .

Buku Pertama... 3l
Siapa yang Menyebarkan Agama dan Fikilt
Agama.fikih danilmu telahtcrscbarkepadasc'luruh manusiadarisahabat-
sahabat IbnuMas'ud.sahabat-sahabat Zaidbin Tsabit,sahlbatsahabat Abdullah
bin Umal. dan sahabat-sahabat Abdullahbin Abbas.Secaraumum, ilmu yang
diperolehurnatIslamberasaldari sahabat-sahabat keempatorangini. Penduduk
Madinahmemperolehpengetahuan dari sahabat-sahabat Zaid bin Tsabitdan
A b d u l l a hb i n U m a r . s e d a n g k a np c n d u d u kM a k k a h m c n d a p a t k a n n ydaa r i
sahabatsahabatAbdullahbin Abbas,danpendudukIrtk mcmperolehnya da
sahabrt-sahabat Abdullahbin Mas'ud.
l b n u J a r i rm e n g a t a k abna h w l I b n u U m a r d a n s e k e l o m p ookr { n g y a n g
hidupdi Madinahsesudthnya da|i parasal'tabat IlasulullahSAW telahbcrtllt\\'a
-fsabit
denganmengantbilrnadzhab Zaid hin danapa-apa yangdiarnbildarinya
yang belurnn'rercka temukandari Rlsululllh SAW. lbnu \Vahabmengatakan:
M u s a b i n A l i A l - L a k h m im e n c c r i t a k akne p a d a k u d a r i l y l h n y a b a h * ' aL I n l r
bin Khaththabbelkhutbahdi htdapanltanusiri.scrayabcrkata:"Oran-lyang
ingin bertanyamengenaipersoalan /irrrl'irl1(hukurr rvaris)hendaklahdatang
kepada Z a i db i n T s a b i td. a no r a n gy l n g i n g i nb e l t l n y at e n t a n gl i k i h h c n d a k h h
i a d a t a n gk e p a d a M u ' a d zb i n J l b a l .s c d a n g k aonr a n gy a n gn r e n g i n g i n k ahna t a
agardatangkepadnku".
A ' i s y a h a d a l a hs a l a hs e o r a n gt o k o h w a n i t ay a n g t e r k e m u k l d a l a m
persoalanilmu, fara'idl, hukum-hukumhllal dan hiilam.Srtlahseoriln-llyang
meriwayatkandarinyayang hampir tidak malampauibatasal)ucapannyildan
salahseorang yangmemahaminl'a adalahQasin bin Muharrtnadbin AbLtIlaklr
putrasaLrdara laki-lakinyadln Urwahbin Zubairputrasaudlr-a pererlpurnnya.
Asma.Masruqjuga mengatakan bahwaheberrtpa tokolltua sahabatRasulullah
SAW telahbertanyakepadaA'isyrh tentangl ara idl. LIrsah bin Zubairbcrkata:
Sayatidak menemukanorangyang lcbih plndli dllam masalahperadiJan dan
p e m b i c a r a a nt e n t a n gj a h i l i y a h , s e r t a l i d a k a d a p u J a1 ' a n gl e b i h s e r i n g
m e r i r v a y a t k asny a i r ,l e b i h p a n d a id l l a m r n l s l l a h f a r a ' i d l d a n p e n g o b a t a n
(kedokteran) selainA'isyah.
Sumber Fatwa dari GolonganTabi'in
S u m b e ri a t w a d a r i g o l o n g a nl a b i i n . s r t l a hs a l u n y aa d a l l h S a ' i d b i n
Musayyab.vang nrengambi)riwayat dari Urnar dan nrerrpcl:tjariilrnunya
M e n u r u tI r a k b i n M a l i . s e p e r tdi i c e r i t a k aJna ' f a lb i n R a b i ' a h l. h l i f i k i h y a n g
paling utaml dan orangyang paling ntcngctahuipernlaslilahatr pertrasallhan
RasulullahSAW.Abu Bakar,U InardanU tslnan.sefta vall-lpalingmengetahui
a p ay a n gt e r j a ddi i k l l a n g a nu n l a tl s l a n d a r ig o l o n g l nt a b i ' i na d a l r r S h a ' i dh i n
Musayyab.Sedangkantabi'in yang paling luas wawasannyadalentnrasalal.t
haditsadalahUrwahbin Zubair.dantidakadl lautanyangtidakdapatdiarungi
oleh Ubaidillah.Athpun olang yang palingrnengcrtimasalahiitlih di antall

32 - I'lamul Muwaqi'in
nereka adalahlbnu Syilnb. karenaia mcnghilnpunihnu merekakc dalrrrr
j,rnunya.Az-Zuhri sentlirirrengatakanbahrvaia nencari ihru kcpadatiga or'-
ang:Sa'id bin Musayyab,ia ad.rlahahlj fikih palin-uutarna,kcnrudi:rnUrrvah
b i n Z u b a i r 'i.a l d a l a h l a u t a n) a n g t a k h a b i sd i t i r n b ad. a n U b a i d i l l a hs, e o r a n g
1 ' a n gk a r n ut i d a ka k a nr r c n d a p a t k a n . i a liul m
r u d a r i o r a n gl a i n k c c u a l ik l n . t u
ll]cndrpltkann]'lrclarirl]a.
Scdangkan mcnurutal-A rnasy,ah)iiikih Mrclinahlclacmpiit.yainl:Sn id
b i n M u s a l ' 1 a bt .J r w a i rQ . a b i s h edha nA b d u l M a l i k .A b d u r r a h r n abni n Z a i c b l in
A s l a n rm e n g a l a k u r r : " K e t j k a p a r aA b d u l l a h - l b n u A b b a s .I b n u Z u b r i r . I b r u
'.,\sh-rncningraldunia.l ikih belpindahkcpacla pan rrrllrrlr (keturunan
Arnr bin
'.,\tha
d a r ih a s i lp c r k a u ' i n aann t a r rA r a b n o nA r a b ) .A h l i f i k i h M a d i n n hr d a l L r h
b i r A b i R a b a ha. h l i f i k i h Y a r r a na d a l u hl - h r w u s .r L h lfi i k i i r Y r n r a n l r hi u l l i h h
Y a h ya b i n A h i K r t s i r .a h l it l k i h K u l a ha d l l a t rl b l a h j r nr.i h l if i k i h l l : r s h r aahd r l r h
l : l l s a n .a h l i f i k i h S y a n rl d l l a h M l k i r u l , t l a r tl l t l i l i k i h K h L r a s a n
a d a l a hr \ t l l i
Ai-Khurasani. kccualiMaclinah. .,\llahtellh mcngkhususkan n1ii denganseolang
Q u r a i s y1. ' t i t u b a h r v a
a h l i I i k i h M a d i n a ha d a l a h
S a ' i d b i n M usayvab.
S a ' i d b i n N 4 u s a v v aabd a l a hn r e n a n l uA h u H u r a i m l r .A b u H u r a i n r h
mcnikahkannd yac r r g apnu t l i n v ad. a nj i k aA b u f l u r a i l a hn r c l i h u l n l ' iaa.b c l k a l a :
" A k u m c l n o h o nk e p a d aA l l a h u g u lu k L d r u nd i : rt l i k u n i p u l k l nd i p n s u ls L r l g r r " .
d a n o l c h k a r e n ai t u l l l r S i i ' i d b i r r N ' l r r s r t v v lbbu r t v a kr n c r i i r , a v l l k r n
d r l r iA b l r
lluntiruh.
P a r l a h l i f i k i h d e n n u l i i t c l a ht L - r s c b a
d ri b c r b a g aui , i l l y a h I s l a m .d i
a n t a r a n ydai M a d i n a hM u n a w u ' u n h N . 4 a k k a hB.a s h r r hK , u f l h . S l l n r . N 4 se i r ' ,
Q a i m w a n . , , \ n d l l u( sS p a n v o l )Y. l n r a n .d a nt s a - g h d a d .
D i l n t i i r aa h l i - a h l 1
i - i k i hM a c i i n r hM u n a uu a l a h d a r i k ; L l a n g atnr b i i n
adalah:Ibnul N4usayyab. l,lrrvahbin Zubair',Qasimbin Muhanrrrad.Khari.jalr
b j n Z a i d .A b L rB a k r r b i n A b c l u l r l h m a nb i n H a r i t sb i n H i s y ' a n rS. u l a i m a nb i n
) ' a s a n d. l r U b a i d i l l a hb i n A b d u l l a hb i n U t b a hh i n M a s ' u d .S c c i a n g k rpnr u ' a
p e n r h c l if a t r v rd i s a n a d , j a n l i i r i i n ) l: \ b b a nb i n U t s r n a nS. a l i n r ,N a l i ' . A b u
'Auf
S a l a r n u bh i n r \ b t l u l r a h r n abni n d a nA l i b i n H u s a i nS . c t c l a hn r c r e k aa t l a
pulaAbu llakal birrlvluharrrrnacl bin Amru bin Hlzrn dln anlknya I\{LrJranrrnud
b i n A b d L r l l a hA. b d u l l a hb i n L l n a r b i n U t s n r a nd a n a n a k n l a l \ { u h a n r n a t l ,
A b d u l i a hd l n H L r s l i nd, u r p u t c r aM r r h a n r n r l db i n A l - H a n a f i l ' a hJ.a ' l i r l b i n
M L r h a r n m abdi n A l i . A b d u r r a h r r abni n Q l i s i n b r i n M u h a r l r r l dh i nA h u B l k r r .
M u h a r n m r db i n A l - M u n k a c l i rM , u h a m m a db i n S f i h a b A z - Z u h r i .d a l
l\,luhiinrrnad bin Nuh rrcngunrpulkrnlrt\r'a-fatw anva claliimtiga jilid bcsar
dalurr persoalan-persoalan fikih.
Par.a pembelif ritua Makk:rhldalah:Athli bin Rabahbin Klisan.Mujahid
b i n J r b r r . U b a i d b i n U n . u i r ,A n r r u b i n D i n r r , A b d u l l a hb i n A b i M u l a i k a h .
A b d u r r a h r n abni n S a b i t hd. a nl k r i m a h .S c t c l a hr r e r c k ad i i k u t io l c hA b u Z u b a i r

Iluku Pertama... 33
AI-Makki, Abdullah bin Khalid bin Asid, Abdullah bin Thawus.Kemudian
Abdul Malik bin Abdul Aziz bin Juraij,Sufyanbin Uyainah.Sebagianbesar
fatwa-fatwamerekaadalahdalammasalahmanasik(ibadah)haji. Selanjutnya
Muslim bin KhalidAl-JanjidanSa'idbin SalimAl-Qaddah,sertadiikuti Imarn
Muhammadbin Idris Asy-Syafi'i, Abdullahbin Zubair Al-Hurnaidi,lbrahim
bin Muhamnad Asy-Syafi'i,Musa bin Abi Al-Jaruddan lain-lain.
Adapunbeberapaahli fatwa BashrahadalahAmru bin SalamahAl-Jarmi,
Abu Maryam Al-Hanafi, Ka'ab bin Sud,HasanAl-Bashri, dan ia mengenai
lima ratus orang sahabatsertabeberapaulama telah mengumpulkanfatwa-
fatwanyadalamtujuhjilid bukubesar.Abu Muhammadbin Hazmmengatakan:
Abu Asy-Sya'tsaJabirbin Zaid, Muhammadbin Sirin,Abu QilabahAbdullah
bin Zaid Al-Jarmi,Muslim bin Yasar,Abul Aliyah, Humaidbin Abdurrahman,
Mutharrifbin AbdullahAsy-Syakhir.Zurarahbin Abi Aula, dan Abu Burdah
bin Abi Musa.SetelahmerekaadalahAyyubAs-Sihtiyanj,SulaimanAr-Taimi,
'Auf, Yunusbrn
Abdullahbin Ubaid,Qasirnbin Rabi'ah,Khalidbin Abi Imran,
Asy'atsbin Abdul Malik Al-Hamrani.Qatadah,Hat.shbin Sulaiman,danIyas
bin Mu'awiyahAl-Qadli (seoranghakim).KemudianSawwar-seoranghakim-
. Abu Bakar Al-'Ataki, Utsmanbin SulaimanAl-Battiy, Thalhahbin lyas -
seoranghakim-,Ubaidillahbin HasanAl-'Anbari, Asy'ats brn Jabirbin Zaid,
Abdul Wahhabbin Abdul Majid Ats-Tsaqafi,Sa'id bin Abi Urubah,Hamad
bin Salamah,Hamadbin Zaid, Abdullah bin Dawud Al-Harasyi,Ismail bin
Ulayah,Basyarbin Al-Mufdlal, Mu'adz bin Mu'adz Al-'Anbari, Ma'mar bin
Rasyid,Adl-Dlahhakbin Makhlad,danMuhammadbin AbdullahAl-Anshari.
Di antaraAhli fatwadi Kufah adalah:Alqamahbin QaisAn-Nakh'i,Al-
Aswad bin Yazid An-Nakha'i,pamannyaAlqamah,Amru bin SyurahbilAl-
Hamadani,Masruqbin Al-Ajda' Al-Hamadani,UbaidahAs-Salmani,Syuraih
bin Harits-seoranghakim-,Sulaimanbin Rabi'ahAl-Bahili, Zaid bin Shuhan,
Suwaid brn Ghaflah,Harits bin Qais Al-Juf i, Abdurrahmanbin Yazid An-
Nakha'i, Abdullah bin Utbah bin Mas'ud -seoranghakim-, Khaitsamahbin
Abdurahman, Salamahbin Shuhaib,Maimun Al Audi, Hamambin Harits,
Haritsbin Suwaid,Yazidbin Mu'awiyah An-Nakha'i,Ar-Rabi'binKhaitsam,
Utbah bin Farqad,Shilahbin Ztfar, Syarikbin Hanbal,Abu Wail bin Syaqiq
bin Salamah.dan Ubaid bin Nadllah.Merekaadalahsahabat-sahabat Ali dan
l b n uM a s ' u d .
Pembesar-pembesar tabi'in tersebuttelah memberikanfatwa-t'atwa
rnerekadalampersoalanagamadanorang-orangmemintalatwa kepadamereka,
sedangkanparapembesarsahabattelahmemperbolehkan hal itu kepadamereka.
SebagianbesarmerekabelajarkepadaUmar,AisyahdanAli. Amru bin Maimun
Al-Audi bertemudenganMu'adz bin Jabal,bersahabat dengannya, danbelajar
kepadanya.Mu'adz rnenasehatkan kepadanya pada saatwafatnyasupayaia
menemuiIbnuMas'uddanbelajarilmu kepadanya, laluiapunmelaksanakannya.

34 - I'lamul Muwaqi'in
Dapat ditambahkankepadaahli-ahli latwa Kufah adalahAbu Ubaidahdan
Abdurr:thnran keduanyaputeraIbnu Mas'ud,Abdunahmanbin Abu Laila,dan
ia belajarkepadalebih dari 100 orirng sahabat,Maisarah,Zadan dan Adh-
D h a h h a kK. e r n u d i a lnb r a h i mA n - N a k h a ' iA . m i r A s y - S y a ' b iS, a ' i db i n J u b a i r ,
Q a s i mb i n A b d u r a h m i r n
b i n A b d u l l a hb i n M a s ' u d .A b u B a k a rb i n A b u M u s a .
M u h a r i bb i n D i t s a r H , akanb r i n L l r a i b a hJ,a b a l a h
b i n S u h a i mH . r m a db i n A b u
S u l a i r n a nS,u l a i m a h n i n A l - M u t a m i r 'S. L r l a i m aAnl - A ' n t a s yM
, i s ' a rb i n K i d a n r ,
S u l y a nA t s - T s a u r A i , b u H a n i l a hd . a n H a s a nb i n S h a l i hb i n H a y y .K e m u d i a n
Hat.shbin Ghiyats,Waki' bin AI Jarrah.sahitbat-sthabat Abu Hanifahseperti
Yusuf-seoranghakim-,Zufar bin AL-Hudzail,Hanradbin Abu Hanifah.Hlsan
b i n Z i y a dA J - l - u ' l u ' i s e o r a n h- sa k i m - M. u h a m n t ab d i n H a s a nA. s a db j n A u r r u ,
NLrhbiu Diraj -seorang hakim-.dansahabarsahabat SufyanAls-Tsaurisepclti
A l - A s y j a ' i .A l - M u ' a f i b i n I m r a n .k e d u a n y saa h a b aHt l s a nb i n H a 1 , yA z - Z a u l i ,
Yahyabin Aclanr,dan lain-lain.
Beberapaahli fatwa di Syantadallir .,\bu Idris Al-KhLrlani,Syurahbil
b i n A s - S i m t hA . b d u l l a hb i n A b u Z a k l l i v a A l - K h u z u ' i .Q a b i s h a b
hin Dzu'aib
A l - K h u z a ' i .H i b b a nb i n U m l y y n h .S r . r l a i r n ab ni n H a b i bA l - M u h a r i b i ,H u r i t s
b i n U n r a i rA z , - Z u b a r dKi .h a l i d b i n M a ' d a n .A b d u r n i h n t a b n i n G h a n a r nA L -
A s y ' a r i ,d a n J u b a i rb i n N a l i : S c t c l a hn r e r e k aa d a l l h U r r a r b j n A b d u l A z i z .
Ra.1a bin Haiwah,dan Abdul ,\{alik hin Marrvanju,la dirnasukkankc dalunt
kelornpokahli fatrvasebelumia nrcrnclintah. danHudairbin Karib.Selanjutnva
Y a h y ab r n H a m z a h - s e o r a n g
h a k i r n -A
. b u A m i r A b d u r r a h m abni n A r n l u A l -
A u z a ' i ,l s r n a i lb i n A b u M u h a j i r .S u l a i m a nb i n M u s a A L - t J r r a u ' i ,S a ' i d b i n
A b d u lA z i z .M i k h l a db i n H u s a i nW , a l i db i n M u s l i n . A b b a sb i r )Y a z i ds l h r b a r
A l - A u z ai , S y u ' a i bb i n I s h l k s a h a b aAt b L rH a n i f a hd, a nA b u I s h a kA l F a z t L l i
s a h a b aI tb n u lM u b r r a k .
Dallnr kelorlpok ahii lutrvl l\'lcsirterdxplt Yazidbin Abu Habib.Bakir
b i n A b d u l l a hb i n A l - , \ s y a j id a n A n r r u b i n H a r i t s .l b n u W a h l b r n e n s a t a k a n :
"Serndainya Amru bin Haritshidupb(rlsama kita.kitatidakmenrerlukan seorang
p c m i n r p i ns e l a i nd i a " . K e n r u d i a nA l - L a i l s b i n S a ' d t l a n U b a i d i l l a hb i n A b u
J x ' f a r .S c t e l a hm e r e k aa d a l a hs a h a b a t - s a h a bMaat l i k s c o e r r iA b d u l l a hb i n
Wahab.Utsnranbin Kinlnah. dan Asyhab.kemudiansahablt-sahabat Asy-
S v a l ' i ' is c p c r t A
r l - M u z a u i ,A l - B u u , a i t hdi a n l b n u A b t l u l H a k a m ,l a l u m e r c k a
d i k a l a h k aonl c ht a k l i dk e p a d aM a l i k d a nk e p a d a A s y - S y a l i ' ik, e c u a lsi c b a g i a n
k c c i l d i a n t a r an r c l c k ay a n gn c r r i l i k i k c i s t i m e w a asne p e r tM i u h a n n t : r db i n
A l i b i n Y L r s udf a nA b u J a ' l a rA t h - T h a h a w i .
D i Q a i l a w a n h a n y n t e r c a t a ts e d i k i t ,s e p e r t iS a h n u nb i n S a ' i d . i a
nrenrpunylibanyakfltua-tatu'apilihrn, danSa'idbin MuhammadAl-Haddad.
Di Andalustercatatdi aularanya:Yahya bin Yahya.Abdul Malik bin
H a b i b ,B a q i y b i n M a k h l a d Q, a s i mb i n M u h a r n n r ayda n l m e m i l i k ib e b e r a p a
d o k u n r c n1 ' a n gn r e n g a r t l u n tb e b c r a p af a t w i r s e d e r h a n ad, e m i k i a n. j L r g a

Iluku Pertanra... -35


M a s l a r n a hb i n A b d u l A z i z - s e o r a n gh a k i m - ,d a n M u n d z i r b i n S a ' i d . A b u
Muhanmadbjn Hazrrrmengatakan: Di antaraahli ilnu ylng klmi ketahuidapat
berbedapendapatadalahMas'ud bin SulairranclanYusLrlbin Abdullah bin
Muhammadbin Abdul Barr.
S e d a n g k adni Y l m a n ,t 1 ia n t a r a n vaad a h hM u t h a r r i lb i n M a z i nS h r n ' a .
A b c l u lR t z z a q b i n H a m a l n .H i s y a n b i n Y u s u [ .M u h a m m a db i n ' I s a u r d a n
S a m r r a kb i n A l - F a d l a l .
A h l i l r t u : r d i k o t ac l a m a iB, l g h c l a db. r n l , l k s e k a l i d . a n k c t j k r k o r ai t u
dibansunolch,,\l Mlnshur.oran-s-oranr clarikalanglnahli fikih danahli hadits
bcr.duvrrn-duyun drlang ke kota terscbut.Di antlrratokoh-tokohtcrkcmukt
c l n l u mm a s a l a hl a t u ' l a c l a l a h U b a i dA l - Q a s i n rb i n S r i l l a r ni .e s e p e r tgi u l t u n l l
) , a n gt i n g g iy a n l m e n r i l i k .i j i r v ad u r i s e - gjil n r u .k c n t u l i a l nd a n k c h o r m a t a n .
'fokoh '[]saur
l a i na d a l a h Abu l b r a l r i mb i n K h a l i dA l K a l bj s n h a b lItm a mS y a f i ' i .
'l.saur
Ahu p c l n u hb c r - d a n r p i n l adne n g r nS v a l i ' i d ; r nb c l a j l r d a r - i n 1 ,Ar h
. mld
tcllh mcnrbcsarklnn)'a. iil menlrtakan:"la tcrclapat padl senjataAts-Tsauri'.
Imam Ahmad bin Hanbal
l m a mA h l i S u n n r hs e c a r a n r u t l a ku d a l a hl r n a n A r h n t a db i n H a n b ayl a n g
telahrrcngisibunrideneaniLmu.haditsdansunnah.schintgaimam-inianrhudits
drn sunnahsesudahnya adrlahpcnrikut pengikutnya sanrpaiharikiantat.lnarr
Ahrnad bin Hanbal ltA sangatmernbencimengarilngbuku.tetapiia mcnyukai
p e n - u h i n r p u n( p
aenmbukuan h )a d i t sI.a j u l a n r e m b e n cr ni e n u l ius c a p a n n ydaa. n
A l l a hn r e n g e t a hnuiia td a nn r a k s u d n lv, aa n l b l i k s c h i n g g lae b i hc l a rtii g ap u l u h
( 3 0 ) b u k ut e l a h( b c r j i l i d )t e l a hm c n - r h i m p uunc a p a n n vdl a n f a t w a - f r t ua n y l .
dan Allah SWT telahrnenrbcriklnsebagianbcsardlli karl,anyatcrscbut.dan
h u l a s c d i k i ty a n gt i d r k s x n r p aki e p a d a k i t a .A l - K h r l l a l t n c n g u n t p u l k anna s h -
s
n a s h n y da a l a n r e b u r h k u m p u l a nv a n gb e s ayr a n { r n e n c a k Lhr a p n r p idr u l p u ) u h
iilid bukuataulcbih.clanfatrvalatwtnya scrtapcmbahasannva dalarnberbagai
masalahtelahdiriwayatkandari masake nasa hingga nenjadi panutln dan
tehdanbagiAhliSunnahdllarn berbagairencrasiyan-eberbcda-beda. Orang-
orangyangberbedapendapat denganntadzhabijtihaddanvangmengikutiyang
l a i n l y a d e n g a nc a r a t a k l i d p u n r n c n g a g u n g k anna s hn a s h n y ad a n f a t w a -
latwanya.danmcrekamengelahui haknyasertl rncnsejajarklnnyl dcngannash
nashdanfltrva-fatrva sahabal. Oran-g yangntcngantati tat\\t-fatrvrIrnarnAhntad
danrrenrbandirgkannya denganfilwa ftrtwasahablt,ia akannrenemukan kcsc-
sulian d:rnkcsam:ran di antarakeduanya.drn tcrlihrltkeduanyascakan-akan
menrancalidari satu lentcra yang sarra. Sampai,sarnpai. jika para sahabat
b e r b e d am e n g c n adi u a p c : n d a p l ti,a p u n m c r i u ' a l a t k a nd u l r i r l ' a y a td a l a m
nasalahlersebut, danperhtiannvlterhatlap 1l{ua fatu'asahlbatscpeniperhatian
pengikutpengikutnyalerhadaplutwa-fatwt dln nash-nlshnya,bahkanlebih
dariitu. sehinggaia mendahulukan fatwasahabat dalipadlhatlitsrirrrr.ral (hadits

36 I'lamul Muwaqi'in
y r n g d i r i w l y a t k a ni a n g s u n go l c h t a b i ' i n d a t i n . ' a bS
i A W d e n - g atni d a k
rnencantumkan sababat pudaisnrd/silsilah rarvinla).Hal ini scpcnidiriwayatkan
o l e hl . h u kh i n l b r r r h r rhni n H r n i .
Dasar-dasarI'at$a Imam Ahmad bin Hlrnbal
Falrr'l lhtwaInranrAhnraclbin I.lanbaldi bansundi ataslimr daslrutlnta.
1 ' l i lu :
Perta m: Nash nashatautcksr\l Qur"u danHudits.Jikl ia ntendapatkan
n a s h i,a n r c n r b c l i k l nl l t v a b e l d a s a l k annl s h t e l s e b uttl u ni a s a r r as e k a l ti i d a k
belpalingpadavang lainnl,ayang bertcnt:rn-gan dcnrannyaatall orang )ang
nrenen tan-s n) il. Olch karcna itu ix tidakbcrpalingpailaperbcdlanUrnardalarn
mlsalah ta\anrnrurrbrgi oran-slunl Trilirl scpertihaditsArrmar bin Yrsir,
d c m i k i a nj u g l i a t i d a kb e l p a l i n -pra d ap a n d a n g aAnl i . t J t s n r a nT.h a l h a hA, b u
Ayyub.du Ubav LrinKl'rib tlalarnnrasalahntrndi karenrbcrhubungan badan
y a n g t j d a k s l i r n p a ic . j i r k u l a ski a r c n a k c s a h i h r nh a d i t s A i s y a h b a h r v ai a
n r c l a k u k a n n ycal c r r g aR na s u l u l l a h SAW dankeduanl'a m a n d i ,d l n l a i n l a i n .
l n r a r nA h n r l d t i d a k n r e n g a k h i l k uhnl c l i t ss h a h i hd a r i p e r l r u l t a np. e n d a p a t
( r a y u ) . q i y a s ( a n r l o - u i )t .i d a kj L r g ap e r k a t a a sn e o l a n gs a h l b a l .d a n k c r i d a k
lrhuannyanrcngcnli adan)a)'llng lllcnantangnvit yant discbutbanyakolang
sebagaii.jrra (kesepakalan). vtn-gnlurl nrclekanrcngedepankannya daripada
h a c l i t ys a n gs h a h i hA . h n r n rjlu g u t i c l a kn e n l : a k u io r a n gv r n g m e n g a k uiij r n a '
i n i d l n t i d a kr r e n d a h u l u k a n ndl 'anr i p a d a h a d i t sy r n - lp a s t i .l r r a n S 1 , a f i ' i . j u g t
telahntencantumkan dalamr-isallhnl,a yangbaru bahrvlsanya"sesuatuvangdi
d l l a m n y at i d a kd i k e t a h upi e r b e d a a tni .d a kd i s e b ust c b a g ai ij m a " ' .
N a s h - n a sR h l s u l u l h hS A W b a g iI r n a n tA h n t a dd a ns c l u r u ha h l i h a d i t s
aclalahlcbih nruliatlanutarnadaripadantcncllhulukan ijnra ylng rncngandun-u
kela-gurn di d:rlamnva rnclekrtidilkdiketahuiadlnvasesuatu yangbcrtenttngNn.
Jika hal itu terjadi.nisclva nash-nlrsh itLrtidak berrnantitat. schinggt orang
orlng yangbelumnrengctahui ldanl a scsuatrr r angber)lwnnnndalarnhukunt
suatumasalahccndcrun-u ntengedepankan kctidaktahLlannva ntcngcnliscsu.rtLr
y e n gh e r l a w a n adne n g a nn l s h - n l s ht e r s e b u tI .n i l a hp e n o l a k a n
I m a mA h n t a d
dan Syali'i terhadaporangyang rrenerimuljrnl .
I{edra.'liatwasahablt.ImantAhnt:rdmengatakan: "Jikaia nrcndlpatkan
fatwasahabatdanpadasebagiansahitbatyiing lainjugaditcrrukanfatwayang
tidak bertentangan. ia tidak akanberpalingpudasclainfat\\.'alersebut,dan itu
t i d a kd i n a m a k a inj n r a " ' .I a m c n g g u n a k aunn g k a p a n":A k u t i d a km e n g c t a h u i
scsuatuyangmenolaknya".
Ketiga: Ftttttu sahabatyang lebih clekatdan sclarasdenganAl-Qur'an
dan Sunnah.apabilaterjadipe|bcdaanpcndaPatdi anrararrercka.Ishak bin
Ibrahimbin Hani rnengatakan mcngenaisuaturnasalah: DikatakankepadaAbu

lluku Pertama... - 37
Abdullah: Seseorangdi antarakaumnya bertanyatentangsesuatuyang di
dalamnyaterdapatperbedaan. I:rmenjawab:Bcrikaniahfhtwadenganpendapat
yang scsuaidenganAl-Qur'an dan Sunnah.dan tinggalkanlahpendapatyang
t i d a ks e s r : adie n g a nA 1 - Q u r ' r nd a nS u n n a h .
Keetnpal:Hadits mursaldan haditsdia'if..jika tidak ada sesuatuyang
m e n o l a k n y ad, a n i n i y a n g l e b i h d i k u a t k a nd a n d i u t a m a k a nd a r i p a d aq i 1 , a s
( a n a l o g i )H. a d i t sd l a ' i f d i s i n ia d a l a hd a l a mk o n t e k sp e m b a g i ahna d i r sn t e n j a d i
s h a h i hd a n d l a ' i f . b u k a n s h a h i h .h a s a nd a n d l a ' i l , d a n h a d i r sd l a ' i f y a n g
dipergunakannya adllah hadjts yang tidak bertentangan dengansultu atsar
( r ' i r v l y a t ) p. c r k a t a a ns a h a b a t d. a n t i d a k p u l a i j m a ' , d a n m e n u r u t n y a
rnelaksanakan haditsscpertiini lebihbaikdaripadaqiyas.Tidakadaseor-angpun
di antaraparairnan yang lain kecualidia yang nrenyctujuidasarini dari segi
j u m l a h n y a . k a r e n a t i d a k a d a s e o r a n gp u n d i a n t a r a m c r e k l k e c u a l i i a
mengedepankannya haditsdla'if daripadaqiyas.
K e l i m a : Q i y a s . k e t i k a k e b u t u h a nt e r l t a d a p n y as a n g l t n r e n d e s a k
(dlururah).lika lmam Ahmadtidakmenentukan nash,tidakpLrhfatwasahabar,
atausalalrseorangdari mercka,dln tidakadaatsarntulsalataupundla'if, dalam
s u a t u p e r s o a l a n i,a m e m p e r g u n a k a d n a s a ry a n g k e l i n t a ,y a i t u q i y a s . I a
mempergunakan qiyasapabiladalamkeadaandaruratatauyangpengerrianny0
sebagaimana dimaksudkan qiyasitu, sepertidiceritakan dalanrKitabAl-Khalla1.
Demikianlahkelimadasarutarnabagifatwa-fatwaImam Ahmad.dandi
seputardasar-dasar inilah fatwa-fatwaImamAhmad berputar.Kadang-kadang
ia tidak segerarremberikanfat\\'a,ketika ia mendapatkanpertentangan dalil-
dalilnyaataukarenaadanyaperbedaan pandangan di kalangansaltabal
rnr'ngenlri
hal itu, ataukarenabelummenelusuriatsarataupanditngan seseorang di antara
parasahabatdan labi'in.
lmanrAhmad sangatmembencidanmelarangmcmberikanfatwauntuk
yangtidakditemukanatsarnya
suaturnasalah dariparaulamasalaf,sebagaimana
perkataannyakepadasebagiansahabatnya: "Janganlah kamumengatakan suatu
nrrsalahyang (imarn)".
nranakamu sendiritidak memiliki rujukannya
Kebencian Ulama Terhadap Sikap Tergesa-gesadalam Memberikan Fatwa
Golongansalafdarikalangansahabat dantabi'inmembencisikaptergesa-
gesadalammengeluarkan fatwa.Setiaporangdi antaramerekamenghendaki
cukupsalahseorangdiantaramerekamemberikanfatwa:Jika ia melihatsuatu
persoalanmuncul,ia mulai berijtihaduntuk mengetahuihukumnyadari Al-
Qur'an,Sunnahdan fatwasahabat,kemudiania berfatwa.
Abdullahbin Mubarakmengatakan: Sufyanmenceritakan kepadakami
dari Atha bin As-Sa'ib dari Abdurrahmanbin Abu Laila, ia berkata:"Aku
berkumpulbersamaseratusdua puluh (120) orang sahabatRasulullahSAW,

38 - I'lamul Muwaqi'in
danaku melihatbeliauberbicaradi mesjid,tetapitidakadaseseorang
di antara
merekayang meriwayatkanhaditskecualicukup satuorangsaudaranya yang
meriwayatkannya.dan tidak adapula yang memberikanfatwa kecuali satuor-
ang".
Riwayatini juga dikemukakanolehImam Ahmad darijalur yangsama,
yaitu Jarirdari Atha bin As-Sa'ibdari Abdurrahmanbin Abu Laila.
Malik mengatakandari Yahyabin Sa'id: Ibnu Abbas berkata:"Orang
yangmemberikanfatwakepadaumatmengenaisetiapperkarayangditanyakan
kepadanyaadalahorang gila". Diriwayatkanpula oleh lbnu Mas'ud, Ibnu
Wadlahdari Yusufbin Adi dari Abd bin Humaiddari Al-A'masy dari Syaqiq
dari Abdullah.
Sahnunbin Sa'id mengatakan:Orangyangpalingberanimengeluarkan
fatwa adalahorangyang paling sedikitpengetahuannya, ia menjadiseorang
yang mengetahuisuatupersoalandari satu segi dan ia rnenganggap brhwa
seluruhkebenaranterdapatdi dalamnya.
Aku mengatakan:Noda dalam fatwa dapat terjadi karenasedikitnya
pengetahuandanbanyaknya pengetahuan. Jikapengetahuannya
sedikit,ia akan
memberikan fatwanyadalam satumasalah tanpa pengetahuan,
berdasarkan dan
jika pengetahuannya
terlaluberlebihan,fatwanyamenjaditerlalumelebar
Pengertian Nasikh dan Mansukh
Pengertian nasikhdanmansukhmenurutparaulamasalafpadaumumnya
adalahpembatalan hukumsecaraglobal,dan itu merupakanistilahparaulama
muta'akhirin(belakangan), atau pembatalan "dalalah" (aspekdalil) yang
umum, yang mutlak dan yang nyata.Pembatalan ini dapatberupapengkhususan
atau pemberiansyarattertentuatau mengartikanyang mutlak menjadiyang
terikatdengansuatusyarat,menafsirkannya danmenjelaskannya. Berdasarkan
pengertianini, merekamengartikanpengecualian (istitsna),syaratdan sifat
sebagan i a s k h k a r e n ah a l i t u m e n g a n d u n gp e m b a t a l a ny a n g d h a h i r d a n
penjelasan yangdimaksudkannya. Dengandemikian,naskhdalanrpandangan
mereka a d a l a h p e n j e l a s a nt e n t ang maksud suatu dalil dengantidak
mempergunakan lafadztersebut,akantetapidengan suatuperkarayangdi luar
itu. Orangyangmengamatipendapatmerekaakanmelihathal itu seblgaisesu:rtu
yangtidakterbatas, danhilanglahmacam-macam bentuk(rekaan)yangdituntut
olehdiartikannyapendapatmerekapadaistilahbaruyangmunculbelakangan.
MenurutHisyambin Hasandari Muhammadbin Sinn bahwaHudzaifah
berkata:Orangyangmemberikanfatwaadalahsalahsatudari tiga:Orangyang
mengetahui nasikhdanmansukhAl-Qur'an,Penguasa yangtidak menemukan
j a l a n l a i n , d a n o r a n g b o d o h y a n g m e n g a d a - a d aS. e l a n j u t n y al b n u S i r i n
mengatakan:"Aku bukansalahseorangdari keduayang pertama,dan aku tidak

Buku Pertama... - 39
mengharapkan
rncnjadioran-gbodohyang ntcnglCa-ada".
A t r u U n r a lb i n A b d u l B a r l n r c n g t r a k adni d a l a mb u k u n y a" . l a r n iF ' adll
a l - ' l l m " n e n g a l a k a nK: h a l a f b i nQ l s i n n r e n c c r i t a k ak n c p a d ak a n r i Y
. a h v lb i n
R a b i m c n c e l i t a k a nk c p a d ak a n t i . M u h a r n r n a dt r i n H r r n a c lA l V u s h i s l t i
nlcngrtrkrn kepadakani. Ibrahinrbin \\hqid rncntarakttnkcpadakanri.Al-
M u t h a l i bb i n Z i y a d r r e n g a t l k a nk e p a d ak l r r i . i a b c l k a t a :J a ' f a rb i n H u s a i n .
inramkanri,nrcnccrilakan kepaclaku. ia herkata:r\ku melihatAbu Ilanifllr dllanr
minrpi, ilan aku bcrkatim: Apa I'ang Allah lakukan tcrhadapntu.u'altai,\bu
I l a n i l a hI I a n r c n j a u r b D : i a m e n g a n r p u n i kAuk. u b e n a n v al a g i :c i c n t a ni l r n ul
I a n e n j a r r , a bA: l a n g k a hb e l b a h a l , al ' a t u . af a t w a i r u b a g i p c m i l i k n v a .A k u
b e r l a n y aI:- l L l ud c n g l l rlrp a ' / l a n t c n . j l u , l bI:) e n g l np c r k a t a an t a n u \ i ilr! ' n i i l n - r
a k u v a n gt i d a kd i k c t a h LA r il h h b l h r v ai t u a d a l l hd a l i k u .A b u L l m a rb c r k a t a :
Abu Utsman Al Hacldacl berkata:Seoranchakinr lehih mudlh berbLrat drtsn
danlcbihdekatpaclakcsclantatan clu putlaseoranuahli llkih -nraksLrclnva nrulli-
: karenaahli fikih rnenceluarkan vrng dimaksucikannya padusuatusatt dengrn
keterbatasan perkiitnannl,a. sedangkan h:ikinthamsntenentuknll suitlukepulusrn
densanketetapan r-ang pasti.
U l a n r al l i n b e r p e n d a p abta h u a s e o r a n gr n u f t i l c b i h d e k u t p a d a
kcselamatan dalipadascoranghakim,karenaseorangmufti tidak rncnctapkan
f)tuanya. tetapiia nrenvarnpaikan nvakcpadaorang1'lngmemerlukannya. j ika
i a n r l u , i n d a p a tr n e l ) . t p c r g u n a k a ndnlyna i a d a p a tp u l a n e n i n g g a l k i l n n v a .
Sedangkan hakinr.ia rnenetapkan suatukeputusan. sehinggakeberacltan hakinr
sanadenganmulii daJamhal rrenyampaikan suatuhnkum,tetapihakilnberbeda
dcngan nrulti dalarnhll ketetapanatas keputusannya. Dari plndangan ini,
kcputusunhakirnlebih besarbahal,anya.
Bahaya Keputusan Hakim
Bcrdasarkan h a l d i a t a s .b a g i s e o r a r r gh a k i n t a d a l a hl n c a m a n d a n
peringatan yangtidaksanradenganlncanan dln perinratanb:igiscoranlmufti.
A b u D r u , u d A t h - T h : r 1 ' a l i smi e r i r v a y a l k l nyna d a r i h a d i r s A ' i s v a h k c t i k l
menyebutkan parahlkim, ia berkata: Aku ntendengar Rasulullah SAW bcrsabde:
Pada huri kiunrut,Seorung hukin ukut tlitutttut dertgtutkaudilunlulu tliberikan
kepudanrodcttgctn lterhitrtrtguntcutgkctatupu.,urtglilurupkunrt|u bttlutuiu
tirlttkntntutuskuttsutnu.se kuli utusduu oratt.qtlalun tnu.sulttlt kunnu". D..tl.ul
liaditsdari lbnu Bllidah dari ayahnya.RasululLihSAW bcrsabdl " Purd l:r.tkint
tenliri duri tigtt; Duu t.lincrukudrtn.;utudi .surgu:Stctrtng \'ungtnclrg(tdllui
k e b e t t u r u rttl u t t t t t c t r t u t u s k o n n n
yat a k u i a d i d u l u n t s u r g u , S t , o r u n gI u n g
11?nluluskln.sLrtttu pcrktrQ tunpa btrdusarkanltengetulttnttukan nusuk ke
drtlunrncrnkt, dunsaorartgt uttgrtengetaltuikcltcnarartrlartia btrbud dlnlinl
(titlukntenurtrr.skuntn'u) rttukttictdi dalont trcroktt".
Ancaman dalam Nlemberikan I-atrva

40 - I'lamul Muwaqi'in
S c t l a r r g k aann c a m a nb a g i s e o r a n rm u i t i a d a l a hs e p c r t d i iri*,ll,utkln
d a l a m S u n a nA b i D a r v L r d a n h a d i t sN l u s l i m b i n y a s l r . ,i a h c r k a t a :A k u
menden-gar Abu Hurairahberkata:RasuiullahSAW hersabda.. "Burang .siapa
nrct1Ro/aken .;esutttu doriktrtttng tidek (*u kotukartlrcndttkluhio ntutdirikan
satt!nullolt rli naruku.jalnnrtuttt,drut lturartg.siultttttrtntltcriktul .futte tetrya
(bcrrlu.sarkttn)ilmu, ntnkudosuntrradulultbugi tliu tzng ncn.qt,!rutrkun fatva
itu. dan lrurctn.qsitrpu nrcrtrutjukottkaluulu .suutlorun\'a.\(\uutu lung luin tluri
(b( rtenturllldtr dangur)lcrkara lulg tliketuhui kabcrtortuunu, berarti iu taluh
'.
t u e tgt k hi u t t u itr t t ' u S c l i a pa n c a r n abna g in t u l t i j u g ar l e r u p a k a rarn c a r n abna g i
hakinr.darrseoranghlkirn mcmiliki uncanran yanLkhususbaginyl.Akan tetapi
r n c i r r n r nb a g i s e o r a ! t gn t u l t i l e b i h b e s a lc l a r is i s i l a i n . k a r c n ai a t u a l y a
lncrupakanketenluanyar!t umurltYangbcrkaitanclengan orlng yang rrcluinta
fllrra clanolrng lain. Scdan-qktnkepulLrsan hrkirr hanvapltrsialyang tidak
bcllakubagiorlng yan-gbukantelhukunt(ter.duku l). Dcnglrrdentikian.sertr.ang
mufii nrcrrgcluarka sun l t u k e t c n t u l ny a n g L l r n u l lc l a nb c r s i f a u
l n i v c r . s ai l ,l n
otang1'ungrnclakukan beginimenjadibesini,clln orangylng ntengatakan be-eitu
hukunrnvarnenjadibcgitu.Tetapilidakdenrikiandenganhakim.ia mentutuskan
suatukcputusantertcntuuntuk orangvtng tcrtentu}lula.sehin-gqa keputus:ln
seomn-e hekinrbetsilirtkhususdanharusdilaksanakan. sedangkan fatwitseorang
u l a n r ab e l s i f l tu n i v e r s rdl a nt i d a ku ' r j i b d i l a k s a n a k apna. h a l lk e d u a n y b ae s a r
clanblhaya pun bcsar.
Enlpat Tingkatan Haram
Allah SW'f teJahntengharlntkanmcnseluarkanlatwa dan kcputusan
peradilantanpadasarilnrudanmenjadikanhal ini scbagaipcrkaraharamyang
palingbesar.llrhkan Allah tclahmeletakkann,,,a ptda tinqkatkehararnan yang
tertinggi. Diir berfirnln: "Katakanlult: "lfultunkuluurtu nrcngharantkun
p(rbrutten trurg ktji, buik t'un.gnuntpuk atauputt \ung tarsc )u li, dun
p ( r b u u t ( t r r l o s a , r n c l n r t g g u r l t a k m u n L r s i at u n p a u l t s o n t a n g b e n u r ,
(nrcnglrurunrkon) rltctillcrs(kutukart Alluh dcttguttsesuutula g A ah tidak
trrcnuruttkt.ut ltrrj.jtthuntuk itu tltttt (rttcttgltttruntkut)rtrcngodttadakanterhutlap
r\lltth rtpu lung Iiduk kunu kt'/u|rui"."(Al-A rtl: 33). Berdasarkanayat ini.
Allah tclah nrenjelaskan empattingkat pcrkaravang haranr.yaitu: pertama.
perbuiitan)'angkeji (fauouhi.sy)- ke-dua. berbuatdosadankedhllimal).kcriga.
yanglebihdiharanrkan lagiadalahnrempersckulukan Allah SWT.dankeemplt.
y a n _ cI e b i h h a l r n r d a r i k e t i g : r n 1 a ' ad a l a hr r e n e a t a k a n
t c n t a n gA l l a h t a n p a
pcngctahuan. Tingkatharaml,angkeenlpll ini hersifatumum.yan{ ntencakup
luga men-eatakan tanpapengetahuan tcntangnatna-nama-Nyt, sifat-sifat-Nya,
perburtan-pcrbuatan-Nya. a-uama-Nva dan s),ari'at-Nya.Allah Ta'akt:,,Dun
janganlah konttt rnertgutukutlt(rlrudap .q)(t.\ia g di,scbut.sebutoleh lidtthutu
secaraduste "lni halal dcutini hurant", untukntenqodaotlukttnkebr nngan
tcrhttrlap Allah. Stsungguhntaortlng oretlg\.onglen.quda<ulakttn keboltongan

Buku Pertama..,- 4l
terhudapAllah tiatlalahberutiutrg." (An-Nahl: I l6). Oleh karenairu, Allah
mengeluarkanancanranbagimerekayangmelakukandustaterhadap-Nyadalam
hukum-hukum-Nyadan tindakanmerekayang mengharamkan sesuatuyang
tidak diharamkanAllah. dan sebaliknyamenghalalkansesuatuyang tidak
dihalalkan.Ini merupakanpenjelasandari Allah SWT bahwasanyaseorang
hambatidak boleh ntengatakan ini haramdan itu haramkecualiberdasarkan
pengetahuan bahwaAIlah telahmenghalalkannya dan mengharamkannya.
Sebagianulama salaf mengatakan:Hendaklahseseorangberhati-hati
u n t u k m e n g a t a k a ns e s u a t uh a l a l a t a u h a r a m ,h i n g g a A l l a h m e n g a t a k a n
k e p a d a n y aK: amu berdustaA . k u t i d a k m e n g h a l a l k a ni n i d a n t i d a k
m e n g h a r a m k a int u . I a h e n d a k n y at i d a k m e n g a t a k a ns e s u a t uy a n g t i d a k
diketahuinya dandisebutkan olehwahyusecarajelas mengenai penghalalannya
danpcngharamannya denganhanyaberdasarkan taklid ataupenta'wilan.
Larangan Mengatakan: "Ini adalah Hukum Allah',
N a b i S A W t e l a h m e l a r a n gd i d a l a m h a d i t s n y ay a n g s h a h i hu n t u k
rnengatakan sesuatuseba_sai hukum Allah. Dalamsebuahperistiwaperangketika
menahanmusuhnya,beliaurnclarangajudannya, Baridah,menjatuhkan sangsi
kepadamusuh-musuhnya ketikaia menahannrerekadan itu dianggapsebagai
hukunr Allah, beliau bersabda:"karena kantu tido.kmengetahuiapakah kamu
betnr bahwu itu adalah hukum Allah bagi nterekt atau tidak, akan tetapi
putuskanlah sesuatubugi ntereka sebagai keputusanmu(hukunt kamu) don
suhabat-sahabatm a". Berdasarkan haditsini. bedakanlah antarahukumAllah
dan hukum seorangpenguasavang melakukanr;tihad.RasulullahSAW telah
melaran-g menyebuthukum (keputusan) orangyangberijtihadsebagaihukum
(keputusan) Allah.
Di antaraIarangansahabatdalam masalahini adalahketikaseseorang
berkatadi hadapanArnirul Mu'minin Umar bin KharhthabRA: ,,lni adalah
h u k u r r A I l a h y a n g d i p e r i i h a t k a nk e p a d aA m i r u l M u ' m i n i n U m a r b i n
Khaththab".Urnarberkata:"Janganberkatademtkian,tetapikatakanlah:..lni
a d a l a hp e n d a p aAt m j r u l M u ' m i n i nU m a r b i n K h a r h r h a b " .
Ibnu Wahabberkata;Aku mendengarseorangraja berkata:Tidak ada
seorangpernimpin manusiadan tidak ada pula para pendahulukami dari
golongansalal,danakutidakmenemukan seorangpunyangmenjadipanutanku
yang mengatakantcntangsesuatu:Ini halal dan ini haram,dan merekatidak
mengada-ada hal itu. Akan tetapimerekamengatakan: Kami membenciinidan
kami berpendapat bahwaini adalahbaik: Ini layak dilakukandan kami tidak
berpendapat yangitLrlayak.Atiq bin Ya'kub meriwayatkannya dar.inyadan ia
menambahkan: Merekatidak mengatakan: Ini halaldanini haram,sedangaku
mendengarfirman Alf ahTa'ala:"Kala kanlah: "Terangkanlahkepadakutentang
rezkiyang diturunkanAllcthkepctdarnu, lalu kantujadikan selngiannta hararn

42 - I'lamul Muwaqi'in
rlan (sebagiannya)halal". Katakunluh: "Apakah Allah telah nenberikan izin
kepadantu(tentang ini) atuu kantu nterryudu-odakattsaja terlrudapAlluh?""
(Yunus:59).Dengandemikian,halaladalahsesuatu yangtelahdihalalkanoleh
Allah dan Rasul-Nyadan haramadalahsesuatuyang telahdihararrkanoleh
Allah dan Rasul-Nya.
Kata Makruh Dipergunakan untuk Sesuatuyang Haram
Sebagianbesarpengikut imanr-imamdali generasibelakangantelah
keliru karenapenggunaan kata makruh,yan_edirnaksudkan oleh rmant-rmam
merekauntuksesuatuyangharam,tetapiparapengikutnyatidak menganggap-
nya sebagaiharam.Kemudianmerekamenyederhanakan katamakruhtcrsebut
sehinggadialtikansebagaipembersihan, danscblgianyang lain menyebutkan
makruhsebagaisesuatu yanglebihbaikditinggalkan.
Inibanyaksekalidi dalam
tindakan-tindakanmereka,dan karenanyaterjadilahkekeliruanyang besar
terhadapsyari'ahdan parainram.Sebagaicontoh,lmam Ahmad llengatakan
tentangmengumpulkan duaperempuanyangbersaudara: "Aku membencinya
(menganggapnya makruh),danaku titlakmengatakanbahwaitu haram".Akan
tetapiparapengikutnyamengharamkannya.
Muharrmadbin HasantelahmenyiLtakan bahwasemuahal yangmakruh
adalahharam.Muhammadjuga meriwayatkan dariAbu HanifahdanAbu Yusuf
bahwamakruhlebihdekatpadaharar.n. Ia mengatakan dalamJami' al-Kabir:
Minum dalamwadahdari emasdanpelakbagilaki-lakidanperempuan adalah
makruh.Maksudungkapanini adalahharam.Dernikianpula Abu Yusul'dan
Muhammadmengatakan: Adalah makruh tidur di atasranjangyang terbuat
darisuteradanmempergunakan bantalnla.Ungkapaninijuga bermaknaharam.
Abu Hanifahdan keduaorangtemannyamengatakan: Anak laki-lakimakruh
m e m a k a i s e s u a t uy a n g t e r b u a td a r i c m a s d a n s u t e r a .P a r a s a h a b a t n y a
menegaskan bahwahal itu adalahharam.Merekamengatakan: Pengharaman
t e r s e b u t e l a h d i t e t a p k a nb a g i l a k i - l a k i ,d a n o l e h k a r e n ai t u h a r a mp u l a
memakaikannya, sebagairrana khanier(minumankeras)yangtelahdiharamkan
meminumnya,diharamkanpula menyajikannyasebagaijamuan. Demikian
beberapacontohpenggunaan kata makruhyang bermaknaharam.Beberapa
contohlain, umpamanyaAbu Hanifah mengatakan: Adalah makruhmenjual
tanahMakkah,danmaksudnya adalahharam.Parasahabatnyajuga mengatakan:
Bennain catur adalahmakruh,dan maksudmerekaadalahharam,dan lain-
lain.
Sedangkanmenurutpara pengikutImam Malik. makruh adalahsuatu
tingkatanyang beradadi antaraharam dan mubah (diperbolehkan)akantetapi
merekatidak mengatakannya jc'i; (boleh).Mereka mengatakan:Memakan
daginghewanyangmempunyaikuku tajamdari binatangbuasadalahmakruh
yangtidakdiperbolehkan. Di dalambanyakjawabannya, ImamMalik mengata-

Buku Pertama.,,- 43
kan:Aku mengang-rap nrlkruh hal itu. danitu adalahhar.am. Contolrnyaadalah
b a h w aM a l i k m e n g a n g g t pn ' t a k r u h b c r m t i n c a t u r .d a n i n i n t e n u r ust e b a - c i a n
b c s a rp c n g i k u t n y a d a l a hh a r a m d. a ns e b a c i a yna n gl a i n n y an e n g t r t i k a n n v r
scbagaimakruh),ar-gbcradadi bau'ahhararn.
l\,lcrrgcna p ie r n t a i n a n c a l L [ .I r r i l r ] 1S Y a f i ' i n r e r r g a t l k a nC:a t u r a d a l a h
s e b u l hp c n l a i n a nv a n g n t c n v e r u p lkr ie b a t h i l l n l.k L r t n c m a k r . u h n n y aa k a n
ka
tetxpiaku tidak mcndapatkan pctunjrrk1'angnrengharamkannya. Oleh klrcna
itu. ia rncnrakluhkannya dantiilak mentbcrikankomenllrrdltlan pc'nghlmmln
n y a . B c r c l a s a r k au r n { k a p a n t c r s e b L rtti d a k d i p c r b o l e h k a nn t e n i s b a t k : l n
kcpadanl,rclankeprda ntldzhlrbnl,abahu,antain cltur itu fri'l: at.\Lt tltuL)(tt.
k a r e n ai a t i d a km e n g a t a k adne r n i k i a nd a n t i d a k a d ap u l a y l n g r r e n g i n d i k a
s i k a nh a li t u .Y r n g b c n a ra d r l a l ln e n - s i t t a k aInu:t c l l h r r c n t a k r u h k a n n vt lua.ni a
t i d a kr r e m b e r i k u n k o n e n t a rd a l a r np c n g h a l u n u r n n lJ' ai k. l d c n t i k i a nl.c l a k a h
i n t l i k a s yi a n g r n e n u n j u k k abna h r v am a d z h a bS l ' i l f i t e h h m e r n p c r b o l c h k a n
rnain catur'JContoh lain adalahtentilngsconrn-g laki laki yan-rmcniklhkan
anakperenrpuannva yang lahir klrena zinl. Ia sarrl sekrli tidak rrengatakan
n t u b u ht r t t r L t . j o 'Ii a
; . t. e l a hn r c n v i i t a k abna h u ah u l i t u n r a k l u h S . c s u adi e n s i r n
k e m u l i a a n n vkae. i r n a m l h a n n ydaa nk e d u d u k a n n ly' a u r r !t c l r hd i m u l i a k a o
nl e l r
A)lah,dapatdikatakanbah\l'ritu mendckatipadapengharilrrannYa. Akan tcrapi
ia nrempcrgunakln krta makruhkarenascsuatuyanuharlrnadalahyangdibenci
o l e h A I I a h c l a nR l s u l N y l . D a l a n tb c b c r a p aa ] , t t A l - Q u f ' a n . A l l a h S W T
menyertakiln katlrrnakruhsetelahnten),cbu[kan hal hal yan-uiliharlnrkan-N1,1.
sepertifirman-Nytr " Dan Rul nu tcluhtnenrcrinttfikutsulttltt kunu jurtgurt
n1e n\?n1buh .\claitr,Diasrmpaidenganfinrln N1'a: lutLu sckoli-klijnt gunlah
kanut ntcrtgtttctkun kepudu keduontup(rkatuun "uh" dun jctngunlohkanur
merttbattturk nrcn'kodurt Ltt'ultkunlult kt,ltalu nrcrektp(,rkutuul lung mulia"
(AI-lsra:23). kenrudianl'irntan-Nya:" Dart.jtutgunluhkantunu,nrltunuh unuk-
t m u k n t rkra r e t t at a k u tk e n t i . s k i n u n( A . "l - l s r a :3 l ) . l i r r t r a n - N v a" :
Datt.jrutgonlahkatnunrcndckuti;lira " (Ai-lsra: 32). firrnanNya .juga:
" Dtut.jan gonluhktuttuntenbunuhjivt'uttutgdihurta*au Alluh (ntemaurunnta 1,
rntlainkan(langonsu(tu (olisart)y'art.g betutr." (Al-lsra:33). lalu firmln,Nva:
"Dan jangunlultkunttttnerulakttilnrttt unttkt'atinr,kenr i rltnguut dra .\,ang
Itbih buik (bernuttlttat)sanryniia dtv,usadanpaulilah .jurt.ji:.st'sunggulttna
.jatyi itu pu.stidininto pernnggungatt.junubnta.(Ai-lsra: 3,1),firman Nya:
"Danjnn gunlahkrununtt'ngikutiaptrt ung kuntutidok trtentpnt..'ri
ltatretalurun
Icnlengnle.sesungguhttt'o puulettgrtrun,panalilututl tlqn lwti, s, uttt,ttttuiru
akut dintintupartun.q guttganjottubnt'tt.Durt.jattganluh kanll lttlttlrttt tli ntuku
bumi ini dengorsotnbong,kurcttu.saswtlqgultnya kunu sL,,ii.tli-ktli titluk tluput
nrcnettitLrs l;uni dtutsakali kctlikanu tidttkukan.uunlai .setinggigunung.Stntuu
itu kejalntannvtdnluIdibe cidi .\i.\iRubbntu"I.Al lsra:36 38).Dalatr.t scbuxl)
h a d i t ss h a h i hj u g a d i s e b u t k a n :, S c s r o r g g i r / uAi rl.la h A : : u r t o J u l l u t c l u h

44 I'lamul Muwaqi'in
,t:L,nt[lkruhktut tigu p(rk(rre dtes ku u, n]ct\,(butka kubttrburtrn,g,l:tutttuk
:.t rtitltLt dattntertgltiIangkrut
hurtu".
Oran-l-orang salaf(ulamafcrdahulu) tclahntenrpergunrkan katarnakruh
Jalampcngertiannva vitngdipcrttunakarr tli tlallm finlan Allah clln sabtirRasLrl
\ r , a . A k a n t e l i t p ig c n e r a sbi c l r k n n g a nt c t a hr n c n r b u ui ts t i l a hn t t k r u h u n t u k
..\uatu yan-qbukln harlnt.mcninggalkannva lcbih brrikilar.ipacla mengerjaklill_
: : r . r .K e n t u d j a sne b l t g i arnn c r e k m a e n c r a p k l np c n g { r l l n l t ni s t i l a hD a r ut e r s e b r r t
Jrirrncrcka t c r g c l i n c icr l a l . n n
r r a s a l aiht u .t l a nl e b i ht c r g e l i n c iI ra { i o r u n s' r . . r
rrcngrrtikannrakruhlrlauuntkapan tidak sclat,aknYit.
),lng tcrclalutdalarl
I i t n r a nA I I I h d a ns a b d aR a s u l - N ytal a l a r np e n g e r t i xvnu n t b l r u i t u .s e c l l n g k r n
,ii dal.rnli'ntrn Allah tlunsabtlaRlsur-Nra pcni'.lrrnar'katl "tidlk sclal'akn1a '
tcllrhditu.juklnunlukscsuatrr yangberblha\arneDut.ul svari':r1 nliiLrplrn trrcnunlr
p c ' r l i r n b a n -d sa r nn. i u . rda; r l . r rh u l' a n g r r u s t a h i'la n g t i c l a kr r , ' r k i n t l i i a k , k a n .
r r l e r l i t i r n t a n A i l a h S \ \ r T : ' l ) u r t t i d u k l t ^ . u kl u g i y u , . qM u l t u p e r n t r r t r l t
tntrtgturbil(ntcn putl ui) rriiat.Mlrr anr: ()2): . !)un Ktrntitiduktnettglujarkun
tyuir kelrtdttrtu (Mulrutunutl)durt lttrst,air iru tidttkluh ltl.ttk bugintu.ul-
( ) u r ' u n i t t r t i d u k l u i t t h u r t t t r l u hp t l u . j u r u n
tlttn kitub tun,q netnbcri
ltt'trcrangart'(Yttsin6()): "Dttrt tidukluh f ut ncrt,ku ncntbattu turult ul_
',(A
Q u r ' u ni t u .d a n n : r r r t k u l t ut itdt a kt * u n , t a a r a s v S v u . a r a2: l 1 1 .s e r t ls a b d a
\ a b i S A W : " l J u u i A d u n t a l u h n t c n d u r t u k a n k u . s c d o n g k tht nt t l i t u t i t l u k
stlot'uknut dilctkukon.tlut Bturi Atlcnt jL!,qa td(tlt tltcnghi oku sctlungkttnlutl
itu tidakluhlrunlut b..girtto" dan sabciabcliau: ..S.srrrr.ggr thnto Alluh riduk
t itltrr dan t iduklah lutttkbugi-Nt a unlirl llrlur". ilcrrikianj ugadalan mcmakri
\utela. beliaubcrsabcla: "Tilokloh puntu.sbu,qiontn,q-orone
tun,qbe flukn.ti,.
dlin seterusnva.
Llngkapanvang DipergunakanScorangl\Iulli untuk Ijtihadnya
MaksudnyatrdalahbahrvaAllah SWT telah nren-sharilrrkxn \irplpun
u n l u k m c n g a t a k l ns c s u a t ut e n t a n gd i r i N ! a t a n p ad i c l a s a r i
Pcrrgetahuan
n r e n . { c n ania r n a - n r t r a - N y as.i l a t - s i l u t - N y ap.e r b u a t t n - p c r b u a l r n - N ydaa,n
h u k u n rh u k u r nN 1 a . S e r n c n t a riat u . s c o n n - gn t t r f i im c n b e r i t a h u k atnc n t a n g
A l l e h d a nl g a n l t N y a . J i k ab c r i t av a n gd i s a r n p a i k a n n tvi a d a ks c s r . r di rei n g a n
)tn-s tL'lth disyari'atkanbcrar.tjia teitlt ncn-satlktnnyx tanpl bcrdasarkun
p c n l c t a h u a nA.k a n t c t a p i . j i kiaa b e r i j t i h a d c l a nn r e - n c L r r a hskeagna l au s a h a n y a
. l i d a l a mn t e n - g e t r hkuci b e n a r a lnr l u i l s a l a h .n r a k ai l t i i l a k t c r n l r s u ky a n g
lcrkcniliincaman.ir dintaatkanatrskesalahannyl, dani.jtihadnya rrendlpatkan
pahala.Nanrun.il tidaktliperbolehkiln nrengrtakan sesLurtu yangdiarnbilberda_
s a r k l ni j t i h a d n y sae d a n ci a t i d a kb c r h a s idl a l a mh a l i t u d e n g a nn a s hd a r iA l l a h
d l n R a s u lN y a . s e p e r t im e n - g a t a k aA n l: l a h m e n g h a r a m k adnc m i k i a n .
nreuajibkad n c r n i k i l n .m e m p e r b o l e h k a dne m i k i a n i.n i a d a l a hh u k u mA l l a h .
I b n u W a d l a hm e n g a l a k a n\ ':u s u l ' b i n A d i n t c r r c e r i t a k aUr rb.a i d a hb i n H a r n i d
'Atha'
drri b i n . / r s - S li b r n c n c e r i t a k ai a : r - R a b i 'b i n A t s l a mb e r k a -
n .b e r k r t aA

Buku Pertama... - 45
ta: Hendaknyaseseorang di antarakamujangan mengatakan: Sesungguhnya
Allah nrengharamkan demikianataumelarangnya, sehinggaAllah mengatakan:
Kamutelahberdusta, Aku tidakmengharamkannya danAku tidakmelarangnya,
a t a u m e n g a t a k a n :S e s u n g g u h n y aA l l a h m e n g h a l a l k a nd e m i k i a n a t a u
memerintahkannya, sehinggaAllah mengatakan:Kamu telahberdusta,Aku
tidak nrenghalalkannya dan Aku tidak mernerintahkannya.

46 - I'lamul Muwaqi'in
- ...BruBuadn{ng
,t

',,i(rpNrd)qrbl?J SuErorslnqasrpErpqclpde'strppq(nqu snl?las)


000.00I IBJuq
8ur:oasasc111,, :uleyaq crp u,{eras.pEurqVuBrlJ cpudel e,{ueuaqBue.roaias
ju3u:pueu n{V,j :ElpUaqrpEUnnl-JVurq qollnpqv
urq pDuruEqnr^l
'8.^ ueluaquau qeloq
lpJ {epn rrp elpru.lepu ulrf,nlnqep:a1
PtxBInuDIl?tE{Ip3ue,{ rnqula8uau {nlun E^\le.JuelUaquaur fue( Buero
ticq qrfr11,,:uulxlr:)lrplpqupH urq pnuqy te.{e,r,r u nlps qrlus trrslcc
.(sllpDH,lV)qpuns_sV
u?pue.rnd_lV rnqera8uau
3ur:,{iur:oasas r3r;q rlnn:rc1uclqaloqladrp
leprt nlr n^Jng,, ,u"1"1o1,p
s l r . r u H - l Vl q V q e l o u r ; l r , { e , n r : r pB u c , {1 u , { c , t r rn:l e s q D I E Sr u u 1 B C I
.tcuaqdu33urrp3ue.{rcdepuadntensue{lpsEpreq
'lrquprp snleq 3up,{ {ppuruaqlEdBpBrppfisurqas
Bdu reuaiuaur(tuttt lnHo) uunqula8uad nurlr rlrlrueu
3ur,{ 8uc:o cprdal nlnqep qrqal:a1e,{uegaqsruEqerp rdetat.e,{ulppuaqal
u B l r r s n p i a ql e d r p u a d n l p n s u E { s n t n t r r e uu e p r q r l r u r e u ,ru e q l e u e 8 u a u r
qaloq {eprl erp p{Erx .ur,rqelupp leqeqese.ruduefueJel rp epaq:eq
Bue,{
ledcpuadurp i,avS qpllnlnseucpqestndcp:atu,{uueleprp ouBturpunsnsrp
8ue,{qerrl cde:aqeqtpu nlr iuu:oasasueduprqrp cIrt,, :rlBIInpqvu,(uu:tnd
ur]ltp,{BMIrIpiue,{ le(umr: nles qBlcs rul?lppelu{laq peujqv urclul
.(q€tual)
Jr,eqpiue,{ rrepqrquqsBue,{sllpuq-slrpeq Buulual
r1a:aur uenqclaSuade(uururLu upp .1y\vslqpN qalo D,'i\Eqrp 3utl,{ede Suetuel
e1a:cu ucnqeleSuad e,{uunurur ue.lquqasrp Suero_8ue:o ue3uu1e1 rp tedepued
uuupaqledu,{urpt[:atpuale) .ii\VS rqpNqeuns_qeuns ,qrquqsBue,(peups-peur;s
'uc,Jn0-lVrsuaurp-lsuaurrp
rnqulaiuaur But:,{Fuuo rpcluauu,{uurpBuoropuau
>1n1un 8uu:oasasr8rq ur,:1qr[e,rrq,, :c,{uuepdrlnfueu Buu,{qrleqge,(uu1nd
qalo ue1te,{e,,ru.rrp 3uu,{1e,{e,nr_r ntusqulusLrrEIDp Etsllaq petuqV tu€utI
E^rlBd fBle-lBlv

V1I\IYC N\ilylUgflHtrgl I
Hfl'IOfl ONYA Ct{VuO
YIUflS'V^\JVd IYUVAS NVO IVIV
UVJNdflS IAIYIAIIYUVd TYdYCNgd
'Jika
b c l i a um e n j a w a b":T i d a k ' . d j a b e r t a n v a : h a f e l2 0 0 . 0 0 0( d u ar a t u sl i b u )
hadits'1. beliaLr nrcnjarvrb:"Tidak",dia bertanl'a:"Jika ha{al300.(XX) (tigx ratus
"
r i b L rh) a d i t s ' 1b, e l i a un r c n j a w a b :T i c l a k. d i a b e r t l u r ) a :J i k a . 1 0 0 . 0 ((Xc)r u p a t
r a t u sr i b u ) h a d i t s ' 1b, e l i a ur n c r t j a u a bs a t n b i lb c r i s y a r adt e n g | l nt a n g a l l r l y a :
"Denrikian.cianbciiaurrenggetakkantan!llrlnvr.
Abu Al-Hrrsainberkata:"Aku beltanvakepacla kakckkLr Nluharttrrtad bin
L l b a i d i l l a hA. k u b e r k a l a": B e r n p ab a n - v a kh n d i l sy a n gd i h a f a lI n r a n A h t n a d
: c b a n l ' a(kr 0 0 . ( X )( 0
b i n H a n b a l ' 1. . B e l i a ur n e n . j a w l b" S e n a mr a t u sl i b u ) h a c i i t s .
A b u H l f a s h b e l k a t a :" A b L r I s h l k b c r k a t l k c p u d a k u : K c t i k a a k t t
r.nenghldilinr:rjlisdiskusiAl Manshuruntuk nrcndcngrrkan fatNii tht\r't.aktr
t . r k l s c s e o r l n gb c r k a t ak c p l t l l k u : " K a n u t t t c s t i
m c n c e r i t a k l nh a l t c r s e b r r m
seper-ti dia.apaklh kanruticlakhafalhaditsse-iuntlah terscbLlt. sclllclrtaru kilrrltl
sukl rnenrbelikan llitu,l kcpadaorani:-or angI Aku bcrkillakcpil{lan) r: "Senroga
A l l a hn r e n r b c i k aanr r p u n a ns.c l n d a i n t 'lnk u t i d a kh u l l l s e j u n r l ahha d i t st e - r s c h t r t
cliatas.kerrurlianiiku rnenberikanlirt\rl keplldltoriing-oran-g alengan pL-rtdtpllt
o r a n gy a n gh r l a l s e j u m l a h a c l i ttsc r s c h udt a nb l l r k l n l e b i hb a n v a kc l l r i j n r n J l t h
tcrsebLl1.
Al Qadhi Abu Ya'la belkata:"Kcsinrpullnnyl brthrvast:scortngtidrtk
b i s ad i s c b u ta h l i ( p a k a r )i j t i h a d ,s e a n d a i n vcai i at i d r k h a f a ls c j u m l a hh a d i t s
ylng telahdisebutkan.Hal ini sematarnatl di cillam rangkakchrti hrtian dan
nenlpcrketatketcntuantlembcti lrlrva. Kcnudian ccritl Abi lshak ini cliccri-
t a k a nd a l a n rm a j l i sd i s k u s iA l - M a n s h u rd, i a ( A 1 - Q e d h ib) c r k r t a :" P e r k r L t l a n
Abu lshak tersebutdi ittasbukanberartibahu'adi dllant Itrerlbelikln lllu'4.
d i a i t u s e l a l ub c r l l r q l i d( n r e n g i k u t ia)l a y r r t g d i l r i t u , a k aonl e hI m a r r lA l t r n r l d .
karenadalrm sebagian konrcntiirnya dallnr kitabaf ilul'ulctutl'dilulult,belitnt
telah mcnetapkan Ialangan tncmberikan latrvabari rxrtttgya:rgtidltknrcntpLlnvli
ilrnu.karenuadanyaIarangandalalnfirnrln Allah SWT: "Darr.farr.gr ttrltrhktutttr
nert,qikutiopu |ang kanu titlak nenpurt|ui 1tt'ttgttttltutttt tettttrn.qnvo". (41'
lsra':36).
BolehkahSeseorangN{emberikanl'at$a dcngan Cara Taqlid (N{cngikuti)
PendapatOrang I-ain?
Dapilt sa)'akatrkan bah\\'a:"Dalan perrrasallhln ini teldapat3 (ti,tr)
pcndapat1an-rclikemukakan olch parapen-gikut
lrllam Ahmad.)'aitu:
I'eftamo,Tidak bolch sese(nang rncntbcrikanfitt*l denganclra tac1litl.
kalena dia dianggapbukan orang vang bctilmu. scdangkanberlrttrvatanpa
mempunyaiilmu pengctahuandiang-uapharant.Dltt tidak ada pcrbetlaan
p e n t l a p adti k l l l n g a n o r a n go r a n g b a h $ : l l a . l l i d i t L r d i a n g g a p t i d n k n r c n r p u n r r i
ilmu pengctahuan. sehinggaoran-rr-angbertaqlidtidak bisadikatakansebagri
seseorang ydnglrcupunyai ilntLtpcrtgctrthtran. Pendapat ini ditlasrrkankcpada
perkataanmlyoritas sehabat dan ulatna macizhab S1'al-i'i.

48 - I'lamul Muwaqi'in
- '-BruBuad nlng
6t
-lV ntull I?3?qraq'(stlpeH-tV)quuuns-sv rnqera3uaur
{nlun p,r,rlejuequlad
rc8nqase,{ur.rrp uerlrsrsoduaur 3ue,{Sue.roasas 13uqq1lerq.,:ppqcsleqnprlaq
nlul 'iqbu qelescu ruuloprrlurd 3ue,{3uu.rolnseuuat uelnq ErpEJc}uauas
'sllpeH-lV Lucltp
ludrp.te13uc,{ nlensasuu3uapqe,trufuauErp u€rpnuel
'nlensas3ut1ua1 c,(uulaq 8ue,{3ue:oasas uper,{urtlputesucletul ledcq uulu
8uu,{rdy,, :n11edeqcpcdal n,{uepaqn{V,. :r;tur'lleq pculqV urq qrlpqS
'Br1\trfur?Iuequraru
1nluntl,{ur3cqurlqaloq:adrpleprl Elr?ru'nlr
ryadasluprt u,{urcpueagurl:.rerl uup JpJDq r{€lr?seur
rxclcpE,^lp.Jue{uaqtuau
uup teclepuad uulclnua8uau lntun e,{ur3uqutlqaloq:cdrpeletu'n1r ry:das
qupnsclrqcdy e(ururr:lcpuaun1c1'n:n[uadruieq:eqr:cp nruluaq8uu,{3uu-to
ledcpuadueepaq.rad rnqnlaiuatusnluqclp nl! qelalasucrpnuex'lrpe preJas
tnqasJt IBr{ur':1eun88uaur snJtqBlp puas^'ue,ln}-ly lnqrlaSuauerp rpadas
tnqasratstrpuH-lVrnqeleiueu sn:eqnrpuep'e,{uqlnsuuruunpqr{rsrustrpuq{rtrq
'IAVSqullnlnsBU slrprg rnqula8uaur srueqcrpnlr qtrlatag'e,{uucBunpuel rsrurp
'e,{uqr,{rucpcpl ucp qe.{r1c11 '8.{u-(unrnt qpqas)IrzuBlucp (lrsjEl)Ir,.t\,?l
lp.{n
'c,{u1rqrqr,{sqnruucpt?uclqnu le,{E'e(uqlnsul:urucp qllsnu lefu 1n13ue,{uaru
qrcq 'uc rn|-1y 3ur1ua1 ucnqula3uad rlrlruau 3ur,( Suuoases^ r8cq rlnnca>1
'eute?uqelcstruurtlep p,i
tp.JurllrJequau uelqaloq;adrplupn 8ue:oasag,,
:e,{\qnqnryr1Llobotnttntu-1n ou qtbol-1nq?lr{ qpnqasruelpp qrqlnq)-lV
qalo uc1le.{u,trr:rp3ur,{ le,{t;,rrr.r
nles qEIEsruBIDpu1r1.raqr.grKg rueruJ
!rUE.{SruBrrI lnrnua6 B/rrluJ uB{lJaqtuatr J IEJE,{S
'nPrlaqqclo uslu,rlrTrp
lnqlsrrl
qEJBseul Eueurp 'pllseru qenqasuer33uga1 ypq rp:e8uaprp 8ue,(u,r1u;uurirqas
epudal us{rupuBsrp3uc,{ peuqv ucull ucp Junlrp 8uu.{ qnlnseru(nurr1)
g lu3uq3uau3uc,{ Sueroasas oloJuau uBIDlepn n{V,, :slll{Jaque:^sng urq
uresng-1yeqy rcBuapuaun{V,, :cte1:cqpefcp-uy qellrpqv ulq uesuH-lVrlV
nqy reSuapuaur nIV,, :etclJaqurp e,{elas'e,{u:ztuauol ruepp uclsclafuau
qspJIrHnqv,, :ery>1:aq rqpcf-1y ue1ufua1 erp eserq8uc,{uep':cuaqdtSSucrp
3ur1ud3ur,{ ledepuadlrqureiuauruep 'puqrlfr:aqndutrur ;-uu,{lclurd 3uc,{
Sueroppp{Eprl 'uelqnrnqrpreSucscIl)a{ ue{qaloqledtpNt p,H.o8uay
'ue1qa1oq:adrp
'prlb€uaq
{npn nlI IeqEIeu Drel uESuap urc13uu:oepeda4e,trleguelr:aqureru
u n d e p y ' r : r p u a se F u u r p r i e q u e n [ n 1u e 8 u a pu e l q e l o q : a d r pe { u e q n l r p r l
-buyag u,rtu.yaq3uc,(urcl Suuo uup re8uaprp3uu,{lcdupuadnlunsuul:ustpJeq
e,\\lr4ut:lUequ:rlle,{ur3uq uclqaloq:cdrplcpr;,, :tbcu:eg-1yupudalu,(ulctns
ruelcpElc{req lqpu}-lv rue{ tcqequse:ed uup e,{uurr;1 ?ue,{ucp qcqtqtug
nuql qalo uI?IcInue{Ip tut ledepuad urcl Sucrocpedal r:,trtegue{uaqueur
ruelup(uru13ur:oledupuedqnqrBuau)prlbeilaqqaloq{ep11uenqula8uad nrulr
lD,{undueu3ue,(3uu:oasas rdcla1 urpuase,{ur:rp1n1unue11n[n1rp nl{ e,.$leJ
eltf 'e,(uure1 ?ue,{eutelnledepuadrlnl13uaruuelqeloqledrperpEI?u 'urpuas
e(uutp ue?uep p,{uuellp:'lepe 8uu,{ lcq tuclpp ue4qaloqtadtq 'onpay
Qur'an.sanad-sanad yangshahih,dan pendapatyangterdahulu.
Ali bin Syaqiqberkata:"Dikatakankepadaibnu Al-Mubarak:"Kapan
seseorangdiperbolehkan memberikanfatwa?,beliaumenjawab:"Jikadia sudah
-n
mengetahuit l tsar (Al -Hadits)
dan ar-rc'I'r.
DikatakankepadaYahya bin Aktsam: "Kapan seseorangdiboiehkan
mcmbcrikanfatwa'j",beliau menjawab:"Jika dia sudahmengetahuiar-ra'l
(Al-Hadits).
dan a1-.rl.rar
Menurut pendapatkubahwa:"Yang dimaksuddengannr-rur'vridallm
pernyatiran (analogiyangbenar),
tersebutdi atasadalahal-qiya.sash-shahihaft
'illat (alasan)yang
pengenian,dan benar,dimanadenganhal itu pembuat(
praktisi)hukumdapatrrengaitkannya denganmasalahpenetapan hukum,dln
rnenjadikannya sebagaisesuatuyang dapatmemberikanberpengaruh dalam
penetapan hukurn,baik yang berlakumaupunyangsebaliknya.
Seputar Haramnya Memberikan Fatwa Berdasarkan Ra'yu (Pendapat)
dalam Masalah Agama yang Mencakup PerbedaanNash yang mana Rasio
'Iersebut
Tidak Dapat Menerima Nash
AIlah SWT berfirrran:

Q lo . '
_ai'g -*.),ual f -rdr sJ+ r tur !t -LA

"Maku jika nrerekatidak menja\;ab (tantatryanmu),ketahuilah bahwu


sesunggulnyamereka hanyalalt mengikutihawa nufsumereku(belaka).
Dan siapokah tung lebilt sesatdoripada orang tanq ntengikuti hau:a
nafsunta dengatt tidak nrcndapatpetunjuk dari Alkth sedikitpun.
SesungguhtryaAllah tidok nrcnberi petunjuk kepatlaorang-orong \:at1g
".
:ftalim (Al-Qashash: 50).
Persoalanini dapat dibagr menjadi dua bagian,dan tidak ada yang
ketiganya,yajtu mengikutipetunjukAllah, Rasul-Nya,dan yangdibawaoleir
beliau,rtau mengikutihawanafsu.Perludiketahuibahwasegalasesuatuyang
tidak datangdari Rasulullahberartidatangdari hawanafsu.
Ailah SWT berflrman: " Hai, Duud sesungguhnya Kanri menjadikankantu
khulifult (penguusa)di tnukabumi, nnka berilah kcpulusan(perkura) di tuttara
nunusia dertganadil dart jangankth kuntu ntengikuti hawa naJlu, karena ia
akun meny'asutkankuntu dari jalart Alk r. Sesurtgl1uhttl,a
orang-orattg yattg
sesal dari jqlan Allah ukan ntendapatazab );ang berut, kurena nereka
ntelupakart . (Shad:26).Allah SWT membagicarapenetapan
ltari perltitungort"
hukum di antaramanusiaitu kepadapenetapan yangbenaryaitu berdasarkan

50 - I'lamul Muwaqi'in
Iq - "'urllBuad nlng

D,\uqnUSrotsal,,:epqusleqrqEN,,(DtdDDd)IUDLIXDpDtl pnqatl
l uDlt)ts.,t.)udl
tltDtop)lnl\nLuDpDtl^!unJD,Dt2\Dpo.yrpu,,:,4[vsIqENsllpfqtuplcpJrlE,{ursr
rur leq pueurl]8EqasllE,l?lrpuEplBSuoprpnJJad)cpn tnqaslatqp]ulJadE{Bur
'lnsudqaloc,,h?qrp 8ue,{edeueSuapunBunuapaq3uu,{nlrnsJsull\qulur.reur"rx
,rlr.Etrpqrfu,rn1ln,{uqelurrad
3ue,{e.,r:niuadue4Sucpas ryeru 'Jnsitdrtc Etueur
Intun uplrllrtuuaruaur 8uu,(usnniuadE{au 'nlr pu:ru{ qalo 1nsu5r:pr:clo1
ut1e,nla1 unlriuaur n1re1a:aurepcdaluEtE.elaI puJre){.1nsuynpr:da1 ur]u,ela1
qr,,|\t1qrp
u?urull':i n1re1e:aunpedolunte.etalurlrpeluau uup,fuenqrp(tn,eq]
:otcI) lnqJsJet1r.gtdetal'(usenFuad) r:urr 1r1nrlB,nluaut {nlun uelqetuuautaur
{ppl} qrrllV ueq (strpuH-lv) B,{ucruedLunas Suni(ucp ue,.rn}-1y e,{ur,;peda1
uulSuepprpqelaleuall?I'IEpq neluup,JnO,lVureleptcdep:a1 n1ruelqelur.rachp
3ur,r,seda1.ra1 '1epnu u:ucasu,{unc,clueluqr[e,,n
uleu'nlpnsas uB)lrTrll:^{ltltru
{nton uelquluuauaurntrlnsegelrqcdn unlLJUgun..rnO-;yepr:d.r1 uels^tpuu1:aq
iur,{ uelqulurradrp8ur,{ rde dep?qJal ue8unluauacl rle8as r.rupsrqaq:a1
snrnqnlr Inssdppedal1c,e1e,r,rquq uenqelr:eqruad rc3uqes lnq3s.ral (cfie) ulcl)
qe11y.e,{51
7r,1t8ue1niu-a-urlnBueur 1119 lnsrg r1e,n1ueur uppr{EllVuE,rtuaur
-IntunucltlDlrruarrrruj r.lr?lat .
IiAS qEIIV (6E :,EsrN-uV),.niwoqrlo 1nq t1rqa1
uDp( nutrft)q)DutDl Llrqalnlluorlrtuap3uotr.Lnryna l L:DLI LDpty41yopodatl
uDutrr)qrD )q-rt)utq nutDl Dllt,(n,QtqDuuns)lnsDYuDp (un,r
01V) \DUV
opoclalor yt:luultlDqwDlDlDut'nDn:^as SuDJuat Ddnpuatluuutoltatlnruo1n1tI
uotpnutlX nwD:lD.!oy1tD uutD llltr uop,oi1,,71nsoy
tp (D\^Dt13Lrad) t1olttD,otuDl LlDl
-lV qD!r),nr'tutuu.raq3uo,iiJunLo-,9unto ,/Dll,, :ullulr;,req
l,4trSqulV
'qe
V
urclasurdurrrucd-urdurrurcd rlnlr8uoulqtrletrtp ruu.raq.qellVuBp uclunrnlrp
qulat;uu{ ede urrlas nlensasrlu{r;uau 3ue,{Sueloe,nqr:qqelrnqcla; :u,{51
-r.nlpirulUnJnllp;uu,{cdc rlnlrBuau
{ntun uplqu}uueI.rIau JIAS qeIJy snsnq{
rlrcJJS (t :Jur,V-lV) (D,iuDpDduop) uotohtlatl pquto|luatunuDl qDl ltp2s
loutv D,iN-utLtlas rttdturwad-uttltuttuaduntpBuatu nuul tlolun|unI uopnwun1nl
:-rnpntuopodal uulutuntlp 3uo,t.odn LlDltln: ,, :ucuuglaq J,\\S rlsllv
'(ns;lu B,$cqEpedalurlr{sspuspaq
3ue,()enpal 8ue,{ucsn:n3ue:e1aur uep
'(lc,uE,{seprdal utllsupueJ:aq 8uE,{)Bueuad3uB,(upsnJnur{cueslelau Intun
Jr:IqBlurJaru3rx qDIIV uBnqploSuad re(undutaulIepu 3ue,{Fue.ronsleuc,req
11r.r1rfruau uEp'e,{uw{pullslelau)[nlunuD{qpluuedrp
8ue,{uu:!^nlll lBrxun euas
'ueql]l):>1rp:,-rueq8uu,(uesn:nuu1n,{qe,ratuul]p .tp,uE^sepcdcl lnqasraluesnrn
un)scpueJaur qpJI\/EuEurrp'tB.uB,{s on{rBuau 3uu,{uesn:nupedalr8eq:atntr
(uesnrn)upleosladeleur 'utlrlnuap upSuaq .(gl :qe,(rs1c11y) .,,rnqola1uaur
:1nyt ,3uniSuoto-3untonslbun,tot14nqBuautnttny qnlunEuoIunpny p,untk
qDlunlt DIDLU'tul(DuD3D)uDsntnuDp (uDJnv.rad)JD,t.tt^snnns.|DJDtp opoJaq
ntuo4uoyrpnttutol uDtpnruax,,:e,{51-rqe,11
epedal utrruJr;:Iaq
IIAS rlpllV
'n,{qu,rue8uapueSwtua
eq Suef nsgeuc,treqrlnlriuau
a-Lte,{
u:ec r?pEde{uEp'e,{51-1nsug
epeda{qEIIV qelo uElurunlrp3uu,{n.{qe,n
itu hanla adadalammelaksanakcn
keta'atat1 kebaikan".Nabi SAW bersabda:
" Burang sia;tu di antu'a mereka (PellSuasa) ,-angnemerinlahkan karnuunluk
berbuatma'siut(durhaka)kepadaAlluh, mukapttrirttuhtlt-ailu.jatlgandidengar
dunjctttgtutdira'ati".
Nabi SAW telahmenceritakan orang-orang yanghendakmasukneraka,
dinranaketika penguasamemerintahkanmereka untuk memasuki neraka
tersebut:"Seandainyamerekamemasukinya, makamereka(penguasa) itu tidak
akanbisamengeluarkannya darinerakatcrsebut.padahalmerekamemasukinya
karenamenta'atiperintahpenguasanya, dan merckamengirabahwa hal itu
merupakankewqiban bagi mereka,tetapi merekabcrmalas-malasan dalam
berijtihad,bersegeradalam melaksanakan keta'atankcpadapenguasayang
memerintahkan kepadakema'siatankepadaAllah. dan mengarahkan seluruh
perintahuntukmelaksanakan keta'atankepadasesuatu yangbertolakbelakang
denganpcrintahRasulullahSAW danbcrtolakbelakangdenganajaranagama.
Merekabermalas-malasan dalam melaksanakan ijtihad dan bersegeradalam
melaksanakan perintahyangdapatmenimbulkansiksaandankehancuran bagi
dirinya,tanpamerekl pastikandantetapkanterlebihdahuluapakahperbuatan
yang merckalakukanitu digolongkanscbagaibentukketa'atankepadaAllah
dan Rasul-Nyaatau tidak'1.Betapanrengherankannya prasangkaorangyang
melaksanakan keta'atankepadaselainAllah dalammenjelaskan perbedaannya
denganapayang didatangkanoleh Allah dan Rasul-Nya?. Selanjutnya Allah
SWT memerintahkanuntuk mengembalikanpendapatyang berlainanyang
terjadidi kalangankaum mu'minin kepadaAllah (Al-Qur'an) dan Rasul Nya
(Al-Hadits),jika merekatermasukorang-orangyang beriman.Allah SWT
mengabarkan kepadamerekabahwa hal itu lebih baik bagi mereka,baik di
duniamaupundi akhiratkclak.
Para SahabatTidak Berbeda Pendapatdalam Masalah Sifat
Hal ini mencakupbeberepa pcrmasalahan, di antaranya:
Sesung,luhnya
orang-orang yang bcrimanterkadang berlainanpendapatdalamsebagian hukum.
dimanadenganperbedaan tersebutmerekatidakbolehkeluardaribatasunimrn
Parasahabat terkadang berbcdapendapat dalamberbagaipermasalahan hukum,
padahalmerekaitu adalahpara pemimpin orang-orangyang beriman, dan umat
yang memiliki keimananyangsempuma,tetapimerekatidak pernahberbeda
pendapat dalarnmasalahyangsatuyangberkenaan denganpermasalahan nama,
sifat,dan perbuatanAllah, bahkansemuanya menetapkan sesuai dengan apa
yangtelahditetapkan olehAl-Qur'andanAs-Sunnah (Al-Hadits).
baik generasi
yangpertamamaupungenerasiyangterakhir.Merekatidak menta'wilkannya'
tidakmemalingkannya daritempatyangsemestinya dengancaramemutarba)ik-
kannya,dan lain-lain.
bahwaperbedaan
Kesimpulannya hukumyang
pcndapatdalamsebagian

52 - I'lanrul Muwaqi'in
-'etueuad n{nfl
ts

uerpnua){ 'Ipq qlqel EfuluqrlB uep'r{aratrl rSDqr{ruqqrqol deSSuelpEFN


-lnsedusp qBllv epedelupltcqapredclcraut 3ue,{ueleos:adueltleqruaSuaur
?aqeq cl:u:rx epedal ueltluaquau.I frl S qel1y e,{uule1Suuf lelot:et
puercl lploral esrq e.{uenpaltrep Sutseut-Sutseu eueurlq ueiunqnq:aq
SuqesSuef rslsrnp uelcdn:au nll lcq cuar,:I 'lnqaslatuequleseu;adenpal
rxclspuprlseurJ{rluncaleduel'uertsaualefuepeleptl u€Iq?qJSIp uulnsaurp
3ue,{e,{uepeIepu ulp 'uputrural e,{uepeleprt uelqeqa,{uaur ueqequa3uad
e , { u e p e1 e p 1 1e S S u r q a s' u B u B r x r o I u e p u e r l s a u a l u p p I S u e , { \ { a s u o I
reiuqes rur Qedrpuaduerpoqradue{Jnquluau 3un,{ueqeltsetu:aduelep)
e{N-lnspd uep qclly cprdal rlequrel ueltpefuautqelet IA\S qBIIV
uBuErulay !Jsp lsua,{r{asuoy
(qBuunS-sV)E,{N{nsEUuRp (uE.rno.Iv) qely upeday IlEqurax
rBEBqaS
'luje.$
nurlaqqelatasr,{uqeuuns uepdnptqqIStrtu
epedalllequta>1 ntrIloqEIIIaI ulpuas
epedalrlcqrualueSueppnsleutp
qelepee,{51-1nseg
lnsug urp eprdal rp;qura1
?ue,{ue1?urpegur,lnO-lV cpcdal rluquaq qI}lBpen1 qel1yeprdal ttequarl
ue3ucppns4erurp 3ue,(e,nqeqtuledasqe1e1
?uero-3uerg:e.,{uereluutq
'1nqasra1 ueepaq:ad
urelppucerxclna{ IrlIllrrteturypr1 8uc,{ 3ue.rouprdal ttdepuad ueepaq:ad
uulJnqruruaru 3ue,{ueqnlnsruuodueqrleqruaiuaru Inlun ue{W?tuueruatlt qBI
-1y e,{urepuuas rlp)asre{ns euaru; e,{uunpalcpcdal tnqos-rat ueqeleseu.rad
u e l r l e q r u a 8 u a u{rn t u n u e l q p l u r i a r u a r uu p l r ?I l ? p r l t l ? l l V e l ? t r r ' q e u u n S
-sy uep uu,rn|-1y uepp lndnpralIEpn nlt uuurueq3uc,{?ue:o-3ueroqalo
uelteqap:adrp?uz,{nlensasurnlnq uescla[uad e,{urepucegt.{unqruas:al ?ue.{
ueqcleseuued undneu se1a[;r-ue.,{ ueqelsseurad 'lrsaqSueXuuquluseuuad
IIeq
undneu uuuq:apas?ue,{ ueqcleseut:ad lruq'euu?e ueqeleserurad ue3uap
ueeue{raq3ue,{ueutuaqiue{ 6uero-3uuouen-uulrlIp lpeljal 3ue,{epaq:eq
Suef ledepuadeleias dnluluau 3ue.,{cfu-lr.lefs uudtlSun ue1eun38u:ru
'(6S :ESIN-uV)',,tllnnsasEun1ualpdnpuad
u€lep (Lunun) rlDtDlDutvJ$Jeq
LtDulDl-tdq nwDl D{IL, :J,ry\Sqe1ly ucur-r1uFuLln33unsag :ctunrnluetq
'(slJpBH
ladsy ele8ag urn1n11dnleluary Eauenpay puaJey
{v) q8uuns-sv uBp uB,rno-lv epeday 111eque1l1eqruaBua141 tlBlulJad
'Epr
lcprl nlr lpJp,{sr-'luJ{'Epnlcprl nlr un{nq
e33urq:s'1ere,{s qelescur ue?ueplereucllelraqnlI tunlnq t,tqeq r3e1ue1n3u.lrp
t?plJ (69 :nsrN-uv) .,uDtpntu l uoLl LtDpqo11ynpndal uoullDq roLtaq
-nuaq ntuotlnyt[ '(D{uLlDuuns ) lnsnYttnf (un.rnO 1y)qn11ynpndnlol LlDluDlll
-oqw lulory,, :e,{51-ueu:rg urrlep qullv qelo ucltele,{strp3ue,{eueutte?eqas
' ( s l l p p H - l v ) e , { 5 1 - 1 n s eu5p p ( u p , r n o - l v ) q e 1 1 ye p e d a l r n q a s r o e
l poqraq
3ue,{lrdepuedueTlequaSuaursnrlq e{elahl ueu[ulel ]B{t{uq Iffp lEnlali
e,{uuelquqe,{ueu qcloq{?prl nlr ur?uluaq 3ue,{Suero-3uero ue8ueleltp tpe[:at
Allah mernberitakan orang yang berhukumkepadaselainyang dibawa oleh
RasulullahSAW (AI-Qur'andanAs-Sunnah), berartrdia telahberhukumkepada
hukumThagut.YangdimaksuddenganThagutadalahsegalasesuatu(hukum)
yangdilakukanolehseseorang yangmelampauiketentuan Allah (Tuhan)Yang
ciisembah, dituruti,dandita'ati.DengandemikianmakaThagutitu adalahsetiap
kaum;'angberhukumkepadaselainhukumAllah danRasul-Nya, atauberibadah
kcpada-se lain Allah. ataumerekata'at kepadaselainAllah, atautundukkepada
selain Allah. Para thagut di alam ini berkeinginanmembelokkanperilaku
nianusiat.laliibadahkcpadaAllah kepadamenyembahthagut,dan membelokkan
dari berhukLrrn kepadahukum Allah dan Rasul-NyakepadahukurnThagut,
s e r t am e n r r l i n g k a nk e t a a t a nd a n k e t u n d u k k a nk e p a d aR a s u l u l l a hk e p a d a
keta'atirndan ketundukkankepadaThagut.
Mereka tidak menempuhjalan yang ditempuholeh orang-orangyang
sclamatyrng bahagiadari umatini - yaituparasahabatdantabi'in - danmereka
tid:rknrenenrpuh tujuanyangditujuolehorang-orang yangsclamatdanbahagia,
tetapjjalandantujuanmcrekaitu secarabersamaan bertolakbelakangdengan
jalan dan t{uan yang ditempuholeh orang-orangyang selamatdan bahagia.
KemudianAllah memberitakan tentangsikap merckayang apabiladikatakan
kepadamerekabersegeralah kembali kepadaapa yang telahditurunkanoleh
Allah dan dibawa Rasul-Nya,maka merekamenentangnya,merekatidak
menjawab(mengabulkan)himbauantersebut,merekalebih rela berhukum
dcnganhukumselainyangtelahditurunkanolehAllah dandibawaoleh Rasul-
Nya. Allah mengancammerekadenganbencanayang akan menimpaakal,
agama,pandangan, badan.danhartamereka,disebabkan penentanganmereka
terhadaphukum yang dibawa oleh Rasulullah(Al-Qur'an dan As-Sunnah),
danberhukumdenganhukumselainhukumyangdibawaolehRasulullah, seba-
gaimanaAllah SWT telah mensinyalirdalam firrnan-Nya:"Dan hendaknl,a
karnu ntetnutuskanperkara di antara mereka nrcnurut apa yang dilurunkan
Alkth, dattjan ganlalt kamu nrengikutiha\,a nafsumereka.Dan berhati-hatilah
kantu terltadap mereka, supata mereka tidak ntemalingkan kantu cluri
seLtahaBian apa tang telalt diturunkanAllah kepadanu.Jika merekaherpaling
(dari httkunt yang tehh diturunkan Allah), naka ketahuilah ltuhwu sesung-
gulurya Allah ntenghettdakiukatt mcnintpakanmushibah kepada nereka
disebabkan sebalngian dosa-dosa ntereku. Dan sesunggultnyakebarryakan
nrunusiaadalah orang-orang\ang /aslk". (Al-Maidah:49).
B e r h a t t - h a t i l akha m u k a r e n as e s u n g g u h n ym
a e r e k ai t u b e r m a k s u d
inenginginkankebaikandan penolongan(taufik),yakni denganmengerjakan
sesuatuyangdiridhaiolehkeduakelornpok(kelompokyangber.hukum dengan
hukum Allah dan kelornpokyang berhukumdenganhukumselainhukumAl-
lah)), dan berlindungdi antarakeduanyasebagaimana dia mengerjakannya
dengantujuanmencaritaufikdi antaraapayangdibawaolehRasulullahdengan

54 - I'lamul Muwaqi'in
ss '-BruBuadn{nfl

uE){Efte8ueuuep ueululrad nlcns ueIBtESuounlnq-nlnqJel nruE{ q€lu??ue[,,


:lDdppuadroq€upln sEluo,{uultnqaslel lrru uer a8ued r?ue8uat{
'.,qel
-lv uPuUrJrnlnqBpuaurstelleq nuf,I qelue?uB[,,:pleljeq nullaqp,tEtes.vu
sEqqvnuql uBp uEllu,{e^\rrauEJnv.-lv (sllppH-lv) qpuuns-sv uepiuB,lnb
-lV upSuapuu;uetue eq 3ue,{ntensasuelulcSuaurnurel qe1ue8ue1,, :e1e1:aq,
nerlaqe,{eras'VUseqqv nuql uup ue1lu,{e,truaur quql€ql IqV ulq IIV .q€llv
uuldelelrpqElet3ue{ urdu:ala1upp txn{nq uelresBplaquelsnlndrprluncel
'ntensasup{snlnueu nrup{ qelue8uefuep 'qpJlv p,\^lEJ
rnlnqepueurB,rtBJ
ue)rJequaulqeyueBuul'qe11y quluuadrnlnqepueu(ntensas)ue{qeluuatrtaul
qelueSueI uup'qe1lVuzrururnlnqopuau(uclsnlnuaLU) e1c1:aq nruel qelueSuef
(l :lernlnH-lV) ',,t,tqDt2\uary oqo1,ytBnl tnSuapuayl oqDW LtDllV
lu{e^
otuqnSSunsag4n11ynpndaqt1n1o&rlDuaq uDpD.iN-lns?UuDpxlDllvmlnqDpuaut
ntuo:1qoluo8trot'uowuaq3unt Suoto-3untorn11,,:ucuug.raqJAIS qEIIV
s,{Nlnsey uep qBJIv rnlnqupua;1l uerlra8ua6
'lesesqtrlalleuaq-reuaqnlr erpe{pu 'e,{p-1nsu5
upp qeJlVupdelalelu(urpe qelatasurel ucdntetalq, rueur3ue,{3ue:6 .efg
-lnseduepqpllV uude1ala1 e,{ucpeqeletasurel3ue,{(uedetatal)unlnq qrJnuaur
8ue.,{?uuro ueur:aq 8uu,{Suero lnscrural up)nq E,\\qEque)tctuaqruauJAAS
qellv (98 :qezqv-lv) ',,npf,u Suoi tosas 'JDsas qnlat ntp qnlqn7tlun"^ nqotu
'o,(7,71nsoyuop tlollV tDlDqJnpLtauDdotsSuntocluoq .n:latatuuosntn 3uotual
(uro18uo,l) uotltlrrl olanut tBDqDpouDlD ' uorlptaja:!nryns unldolauatu qolat
n{1i1-ptsoyuop qo17yoltqndn 'uuu.ntu \uD,{ unntltuatad8oq (Dfd) 1DpuuDp
ttttu,nutStroIt:1o1t:1o1 t|nq luod qnptDpltuDe,, :usrulr1req llAS qellv
'e,{uqnuades
lnpunt
ul?p rJlp rlplasraqsnJurlB{aleureSSurqas 'nll
lpq uu8uope,{unqdnlnc qupn
de8SuerpeSnfnrr urelas qellnlnss6qalo s^\pqrp3uu,{uedelalaquup unlnq
uDiuapLunlnqr3q{nlun elorau rlr?qr:eplrduras3ue,{ueiuepueduepuultraqal
Suenqureur sn:eqe1a::lueS3urqes'clcruas qplJnlns[U qalou,tteqrp 3uu,{urnlnq
epzdal unlnq:aq ueBuape,{ueqdnlnJ Iuprt ruru{elau ueueruraX:usaqSuei
ueqeleseu:edundnru rucq;apa:^Bur,{utqrlr:seur:adlreq 'elarau eleloe rp
Ipelal 3uc,(urqcluseru:ad eleies rurlep c,{g,1nsu6qelo c^\cqlp3uu,{unlnq
uDSuop tun{nqraqs-rupq prpulrf rlcnJal Sue.roasas urp ueptunla{ ntruuuetural
e,,irqequrlsela[uaur3ue.,( t.{51-tezque8u:pqr;durns:aq qEllVuprpnrua)
'IUn?t epeduBInq
tnqasralucqrsruradcped{ulallal rur upueulel elpul
'uerlnuepueiuaq 'Qedepuad.l uuiuepueduep'1r1r1od 'qepr>1e
lulrleq ,e.rec
rEas
uelep rlruq 'u,{uuuiuap ue8ucluagaq8ue,{nlensase1e?as ueiuap qellnlnse5 qalo
e,treqrp3ue( edecretuelpueqesruade,{ucpclnlunuau ntr ueueural Ieqeped
'Irtnel ucp uErcrxcp:aduelledepueuresrq3ue,{
lreq 3ur,{ 3ue:olnsuru-ralerp ntr
tgadaserecue3uapz,trqeqe:riueu erq e,{uue8uap ueBuEtueuaq 8ue,{nlense:
suatuperbuatansebelumRasulullahmengatakan
ataumengerjakannya.
Allah SWT berfirman:

J tjra-E l'1'u4t .in r<fr-.i \t*'i'l

{r,.,ro-=j$

" Hai orang-orangtang berinrun,jartganLahkamunrcninggikansuaramu


Lebihdari suara Nabi, dan janganluh kantu berkata kepadanyadengan
suara keras sebaguimanakerasnl'a(suara) sebahagiankamu terhadap
sebaltagiurty'ang lain, supaya tidak hapus (pahala) antalanntu,
sedangkankunrutidak menyadari".(Al-Hujurat:2).
SeandainyatingginyasuaramerekayangmelebihiketinggiansuaraRasul
itu menjadi penyebabterhapusnyapahala amal kebaikan mereka, maka
bagaimanadenganmendahuluinyapandangan(pemikiran),akal, perasaan,
politik, dan pengetahuanmerekaterhadapapayang dibawaoleh Rasulullah
danmelampauiketinggiannya?.Bukankahhal ini lebih utamamenjadipenyebab
terhapusnya pahalaamalkebaikanmereka?.
Hilangnya Ilmu Karena Wafatnya Para Ulama
Allah SWT berfirman:"Sesunggulmlta vangsebenar'benantya orang
ntu'mirt ialah orang-orang yang beriman kepadaAlkth dan Rasul-Nya,dan
apabila merekaberctdabersama-samaRusulullahdalam sesuatuurusanyang
memerlukanpertemuan,nterekatidak meninggalkan(Rasulullah)sebelum
mentinta izin kepadanya.SesungS4uhnya ordng-orung yang meminta izin
kepadamu(Muhantnrarllmerekaitulah orang-orangyang beriman kepatlaAl-
lah dan rasul-Nya, naku apabila merekameminta izin kepadanrukarena ada
suatu keperluan, berilah izitt kepada siapa yang kamu kehendakidi antara
m e r e k a , d a n n e n t o h o n k a n l a ha m p u n a n u n t u k n t e r e k a k e p a d a A l l a h .
Sesungguhnya Allah Maha PengampunLagiMaha Penyalatrg".(An-Nur:62).
J i k a A l l a h m e n j a d i k a nk o n s e k w e n s ki e i m a n a ni t u d e n g a n t i d a k p e r g i
(berpaling)-nya merekakepadasuatujalan tanpamemintaizin terlebihdahulu
kepadaRasulullah,makadipandanglebih utamadari konsekwensikeimanan
itu dengantidak pergi (berpaling)-nyamerekakepadasuatuperkataandan
madzhabilmu yang lainnya,kecualisetelahmemintaizin kepadaRasulullah.
Pemberianizin tersebutdapat diketahui denganmengikuti nerrtniukvang
terdapatpadaapayang dibawaoleh Rasulullah(Al-Qur'an dan As-Sunnah),
dimanadenganmengikutipetunjuknyadapatdipastikanbeliaumengizinkan.
Dalam shahihBukhari dari haditsnyaAbi Aswad dari Urwah bin Az-Zabir,

56 - I'lamul Muwaqi'in
lg - "'EurBuad nlng

uelep up8ueJn8uedu?p utqEqupuad Epu {cprl r,{ulpqrlarun)€ '(rPueq)


rn[nfetzlraqurp rlenJale,{uu.lr?ueu 'qp,{sryepudal
{Eprln{V,, :ete{Jaqnerloq
lnqas:elpq ue{rpqe?uarun1eelrta;,1,,:elelreq qe^un Erucuediue,{ uenuauad
epedruadasn{upudeltnqes:atstrpequeletuaf,uauelp n1e1'uenqetsSuad nulr
qelesetuue?uapu,(uue1te1 epe 3ue{ qeJlnlnse;uelelrJeolpqelat3utl,{sltpuq
nlensSuetuale.{uepedaluuleXueuarur,{urnuauau uup 3ue1cpnlqnrn,{uaru
e r p ' e , { u t n l r r e q u n q D lE q I t P { r l a l e i S u r q a s' : e u a g , , : q e , t e l u a r xq E , { \ l n
euprlrruopepqesreqldVS qellntnscu :cSurpuoruerp B^\qsq u?Ietr:ecueur
erp qe1edy,,:e1e1:aq zrp eXe:as'e(uru,{ec:adurcu {cprl uep laitr{ €spJatu eIp
'qe(sry upedal tnqasral uulutuaJuau n)B DIrte)., :stelreq qe^\ln
IEq
',,uoynsatuaw uop tDSasSuoi Sunto-3unto
lnsDut2i nit DIaDw
oSSurqas 'unnquaBuad nrul! otlttol otvot uo>lttaquatu Suoi tlopoq
lllllLuatu
Suoi(utdutlutadotnd qoppo Suoto-3utuo otDtLUIp oslr'JatSuDi uDp 't l)Jaa
'olbs
n{uDlnn nuasaqSuoptltpo[uawnurlt oqntu'otuop n.ituoto,ttuoSuaprclota1
ry13aq olsnuoultop ntul JnqD)Ltau lDpu t1o11y oiuqnSSu nJaS,,:Bpqesleq qclet
iAVS r{Bllnlnsed s,rqeqq€lcpcue)sslafrpqe1a1 3uu,{ucqclusuu.red teueiuatr41,,
:EtE{reqr{B/y\lIlnlsl rIAVSrlBIInlns8dqolouP{s?13ftp qt1al3uc.{ueqrlcsru:ad
eduaqaq3ue1ua1 efuepudal e.{utgaq uepe,{utnuaueurn{c wtpntrre),, :tr}clreq
(q?.^,un)erp 'l[VS rlEllnlnsud r:ep tuduptp 8ue,{ 1c,{ueqnull e.,\\?qtxauEIp
euarul 'urpnpedal qulueyufuuluup'urpqElrnuale{eu 'rleq qepeqruuluepfueru
r8.rad:uurqurq qellnpqv r,{uqnfiunsase^\qpqn{epcda{ sluaq tcdruesqv1a1
'n{u€ndualadeJEpnES rDqB/d,, :He{raqqcletqe.{sty,,:ctnVaqetp t,{e:as
{Bus
'tqEZ-zV urq qe,tr:llufuslrpequep urrlsnryupp ueq{ng qlqeqsul?l?C
',.uoynsa.iuaw
uDp tDsas Sunn 3uo-ro-'un[o lrrsDrutll ntt D\a1dut 'D{u-(uDqopoq4)
uo.ttytd uoytnsop.taqoiittolrlol LIoIuaqtuarLruDlD Dlalalu'n[uottp oyatatu
'nyatatuutdwrtuaut
n4[ oSSutqas lntun qol)q liuDi 3wlo-Buoto tnlSttoBuau
tro1o Suoto-|uoto DlDlu '(oLuDln) tut1oStro.to-Sttnto stqoLlqolat oltqodn
D37ultlas'owo1no'\tunlbu uoSuapn,tutnqotuautuoyo qopy tdo1t1'n[os 14t3eq
Suoto-3untonpop tJDpnlull tnqD)LotuuDlD)lDpttLlDllV,,:cpqeuJq qelet/(\VS
qellnlnse5,,:Etl{raq Brpe.{u:es'qsy, ulq rurull ulq qcllnpqv r.repe,{uledeq
uep ruel upcdal ueletuaJuau qtrlatqe,rrrll urq ue,{sIH,, :ele{raq , rrlrlrd
., ttDllDS).iudwuoP
Suoto >lnsDutl nll D\a-tdn n3?urt1as 'olataut uDllDsDp)aq
Tnsas |un( Jodopuad
nlaJ)ru ltDrpnruD/ 'o,itrorulo{ottuuaut Struo-3unto uotpntual
oulol uttyu aquatu
'4opoq Suo,t Btrnto-3uoto o.QtDLlostslat Suoi oSStuqas 'tnqD)tal tpDlioru
nuy'nt oriutolon unSuap ountutp 'nno1n ntod oiuntnr tto8uap oiunqosuaut
uDlD tlDllv rdnlal 'oiuttnyuaquaru tlDllv qnlatas nfns nlr8aq nutlt nqD)uaLtt
lDpp J9IS qo11y nituqn38unsrs,, :?pqpsraq IAVS qullnlnseg re8uapuau
'turc1 epedal
nIV,, :El?:!l3q etp e,{e:as'u,{uuelle8uapuatu nle uPlpnuel
(1qep)qeltnq ue:plmua8uau qsy, uIq rErxll uIq qEIlnpqv,, :e1t1:eqetp e,{u:as
mengatakanhadits tersebut.Dalam sebagianhadits Al-Bukhari dikatakan:
"Maka merekantemberikanfatwa berdasarkanpikirannya, sehinggamereka
termasuk orang-orang yang sesat dan menyesatknn".Dia berkata: .,Aisyah
berkata:"Derni Allah, Abdullah sungguhtelahhafal". Na'im bin Hamadberkata:
"lbnu Al-Mubarak telah menceritakankepadakami, Isa bin yunus telah
menceritakan kepadakami dariJarizbin UtsmanAr-Rahabi,Abdunahmanbin
Jabir bin Nafir telah menceritakankepadakami dari bapaknyadari 'Auf bin
Malik Al-Asyja'i, dia berkata:"RasulullahSAW telahbersabda:,,lJmatkuakan
pecah lebih dari 70 (tujuh puluh) golongan, kebanyakannyamenimbulkan
fitnah, rlimtun suatu kaum ntengqiyaskanpermasalahanagama dengan
pendapatnynsendiri,sehinggadengenpendapatnyaitu merek rnenglnramkan
sesuatuyangtelah dihalalkan oleh Allah, dan menghalalkansesuatuyung telah
diharamkan oleh AlLah".
Abu Umar bin Abdul Ban berkata:"Yangdimaksuddenganpernyaraan
tersebutdi atasadalahrnengqiyaskan bukankepadaasal(pokokfnya,sehingga
pendapatnyadalammasalahagamasemata-mata didasarkankepadakebohongan
danprasangka.Apakahkamu tidak melihatyangdisinyalir olehhadits:',Mereka
menglnlalkan yang harum dan mengharatnkantang halal,,. perlu diketahui
bahwasesuatuyang halal itu adalahsesuatuyang dihalalkanoleh Al-eur,an
dan SunnahRasulullahSAW (Al-Hadits),dan sesuatuyang haramitu adalah
sesuatuyangdiharamkanolehAl,Qur'an danSunnahRasulullahSAW.Orang
yangtidak mengertitentanghal tersebut,kemudiandia memberikanpendapat
(fatwa) mengenai masalahyang ditanyakankepadanyapadahaldia tidak
mempunyaipengetahuantentangmasalahtersebut,dan dia mengqiyaskan
permasalahan terscbutberdasarkan pikirannyasendiri kepadasesuatuyang
keluardariAs-Sunnah, makayangdemikianitu dapatdikatakanmengqiyaskan
permasalahan berdasarkan pikir annyasendiri,sehinggadia termasukorangyang
sesatdan menyesatkan. Adapun orang yang mengembalikanfuru' (cabang)
k e p a d aa s a l ( p o k o k ) , n y at i d a k d i k a t a k a nm e n g q i y a s k a np e r m a s a l a h a n
berdasarkan pikirannyasendiri.
Ancaman Terhadap Keputusanyang Didasarkanpada Ra'yu (pendapat)
Sebagiangolongan ilmuwan berkata: "Orang yang mendasarkan
ijtihadnya kepadapendaparyang diyakininya, rerapi serelahitu dia ridak
melandaskan hujjahnyakepadanya,
makahal itu dianggaptidat rercela,tetapi
dianggapberbahaya, baik pandanganitu berasaldari ulamakhalaf atauulama
salaf. Sedangkanorang yang melandaskanhujjahnya kepada pandangan
tersebut, kemudian dia menetapi dan terus-ntenerusberpegangkepada
pandanganyangdidasarkankepadarasiomanusiaitu sendiri,makadia termasuk
orangyangterkenaancaman.Telahdiriwayatkankepadakami dalamMusnad
Abdu bin Humid, Abdurrazzaqtelahmeriwayatkan kepadakami, SufyanAts-
Tsauritelah meriwayatkankepadakami dari Abdul A'la dari Sa'id bin Jabir

58 - I'lamul Muwaqi'in
6S - "'BurBUad
nlna

http://kampungsunnah.wordpress.com

',,DIuau qDlDpDD[utlDqut^l
]odaal rtlolu ,uD,tnA-lV uDSuap D(uuottDl
Dpo IlLo(. LlDlosow uolop D^utodDptrad uDlrDSDptaq DdDpuddiaq SuDr\Ddols
duo-tDg,, :p.pqesteqqplel dWS qDIInlnsr?}J,,:ElElleq erp 8,,(eles,seqqV nuql uep
'-EruEUad n{nfl
19 -

uululnue{rp 3uE,{ledepuaduelSuupes'e,{uupudalqpllV uelnqeluaqlpqEIel


3ue,(urelasurel 8ue,{lcdnpuadrufundruau{BpD nerlaquep (g0l :esrN-uv)
nuopoday uoqn,ftlDtrqDnV rlDlalSuo{ odo uo?uapotsnuotuoloJuo tltpoSuatu
nuotl o{odns 'uotouaq l DMDqwauuo8uapnwopodal qDtlx unpunuau qDpl
raoy o{uqn33unsrs,, :ep.el qBIIV u?ulrg qBtEpBVd retun pns{pntr
',,Bterrras
ueu{r3l uep eBnperdqelefueq elrl r:ep Suetrp 3ue{
uep'u,(uepedale,{uua)1nqetuaquarll qelatqe11ye{uqnSSunsasleueq 8ue.{qe1
'ersnutu
iAVS qellnlnscduep lese;aq8ue,{qe1e,{ueq n1rn,{,u:e,{uqnS3unsas
usrlB{as leq?ld,, :rEqtxrur sElP rp eleu3q vu qeqlql?q) ulq ftuIIl B,{\q?q
qBqr,{Snuql rrpp uE)Elualuau plzB ulq snun :etelroqqeqeL\nuql
n,{,ea dupeqral e,{uueu;a3 Suelual qu[BrDI u;q rerul 1e,{e,r1y
',,qe11yepedal ueundue
uoqourau n{B uep n{uep nlt e{eu qeps elf uep 'qelJv uep leseraqnlr
leq
r:{Bulreuaqe) ['n4edepuad quppe rul :ptopaq uprpnruale.{utedepuad ueSuap
puqulr:aqer nlel 'lnsc5 rlruuns uulep rp elnd lepn uup qellv qell) urel€p
rp e,(uuulnuauaur IBprl Bruup Je{eg nqy uedepeqtp ueleosradnlens lncunru
'Vd r?un epedrrepe,{urnqetallp
lees nlrs upud uep {pprt Surf edu ue8uap
ln{Bl qrqelSuef releg nqv qulalasund8ue:oas epeluprl uep'VN rel?g nqv
upedrrepe,turnqulalrplepu 3ue.{ede ueSuaptnlet qrqal 8ue,{und8uuoasupe
'uurs nuql uep qebprq5nqv ulq pt,PSIlEp
{ep!J,, :Elellaq3r Ptcz ulq pEuBH
uep ue>11e,{emuaru uny, ueltnqa.{ueu rup,rleH-lV rlV urq ut:$H-lV
',,rnqetaIn1e
lupu 3ue,{ntensasueBuapnelenf ,e: uu1:usep:aq
qBIIV qqlx uep eles ]e,(enles Surlual uclelu8uau n1e e1r[ nT8unpurlau
uele Suef eueru1r8ue1uep n18un83ueuaruueqe 8ue,{uu€tu q?uBJ,,:elp{req
'qelrtehtr
vu re)pg nqv :Pleuaq er lqv nuql uBp rqurEf-lv uEp .ueN uep
uelelueruarx q€uresn nqv 'prueH urq pqv IJep uelle{e,r,ruau tuey
n.{,ug dupuq.ragJerleg nqV UBBIaJ

0vavcugd n^,YuNYxvrot{gd
CNVJNSI VAVJUfldIIflI
CNYUO.CNYUO IUVO IVAY./\4.IU
oleh selainbeliauhanyalahdugaandan terkaan.
SufyanAts-Tsauriberkata:Abu IshakAsy-Syaibanimenceritakan dari
Abu Adl-Dluha dari Masruq,ia berkata:Seorangpenulismenuliskanuntuk
Umar bin Kiaththab: "Inilah apa-apayang diberitahukan(ra'yu) Allah dan
pendapat(ra'yu) Umar". Beliauberkara:"Sungguhcelakaengkaudenganapa
yang engkaukatakan,katakanlah:Ini adalahpendapatUmar,jika benaritu
datangdari Allah danjika salahmakaitu datangdari Umar".
Dalamriwayatlain,Ibnu Wahabberkata:lbnu Lahi'ah mernberitahukan
kepadakudari Abdullah bin Abu Ja'far,ia berkata:Umar bin KhathrhabRA
berkata:"Sunnahadalahyangtelahdisunnahkan oleh RasulullahSAW, maka
janganlahkamu menjadikankesalahan ra'yu sebagaisunnahbagi umat".
Celaan Ibnu Mas'ud Terhadap Ra'yu
PerkataanAbdullah bin Mas'ud -Al Bukhari berkata :Junaid bin
Zakariyamenceritakan kepadakarnidariMujalid dari Asy Sya'bidariMasruq
dari Abdullah,ia berkata:Tidak akandatangsuatumasakepadakanrusekalian
kecualimasaitu lebihburukdaripadasebelurnnya, dansesungguhnya akutidak
mengatakanseorangpenguasalebih baik daripadapenguasayang lain, dan
tidak pula suatumasalebih suburdari masayang lain. Akan tetapipara ahli
fikih kamu pergi dan kamu tidak mcnemukanpenerusdi antaranlcrexa.dan
datangsuatukaum yangmengqiyaskan (ntenganalogikan)berbagaipersoalan
denganpendapatmereka.
Ibnu Wahabberkata:SyaqiqmenceritakandariMujalid,ia berkata:Akan
tetapiorang-orang
terbaikdan ularna-ulama
kalianpergi.kernudiatrtcr.jaclilah
suatu masadi mana suatu kaum rnengqiyaskan berbagaipersoalandengan
pendapatmerekasehinggamerusakIslam.
Abu Bakarbin Abu Syaibahberkata:Abu Khalid Al-Ahmar mencerirakan
dari Mujalid dari Asy-Sya'bidari Masyruq,ia berkara:Abdullah bin Mas'ud
mengatakan: Ulama-ulamakaliantelahpergi.kemudianmanusiamenjadikan
pemimpin-pemimpinyang bodoh yang mengqiyaskanberbagaipersoalan
denganpendapatmereka.
Sa'id bin Dawud berkata:Muhammadbin Fadlalmenceritakan kepada
karu dariSalimbin Hat.shahdariMundzirAts-T\auridariAr-Rabi'bin Khatsim.
ia berkata:Abdullahberkata:"Pengetahuan yangtelahAllah berikankepadanru
di dalarnKitab-Nya,makapLrjilahAllah dan pengetahuan yang ridakengklu
perolehnyaserahkanlahkepadaorang yang mengetahuinya. dan .janganlah
engkau mengada-ada; Sesungguhnya Allah Azza wa Jalla telah berfirman
kepadaNabi-Nya: "KatakanLah (hai Muharnrnad):"Aku tidak mentintttttpalt
sedikitpun kepadanu atas da'wuhku; dan bukanlah aku ternasuk orarlR-or-
ang \)angntcngada-adakan (Shad: 86). Ini diriwayatkandari Ar-Rabi' bin
Khatsimdandari Abdullah.

62 - I'lamul Muwaqi'in
g9 - '-BruPued nlng

:ElB{raqs?qqVnuqJ:Pte{ieqBl 'qElEZ?C
-IllBtxasnll lBqBfuqnSSunseS,, nqV
IJEpItxB{EpEdaIuP{elleJuaurItuIBbnC-lVruuV! urquesEH-lV'uclctuaJueu
peKrz urq uEuqExnpqv :BlEIJaqlnJJpqs-qsvrurlsnt{ urq llcrxstjl

..'ellBfB^^ezzv qEIIY u?;uepnua aq


DIeltttl e,{uuBppsBlaq8uE,{pdprnqclaSuaur )pprt ErE{BruIAVS rlpllnlns8u
qPuunsuelPp rp qnd Ippn uep qollv qsll) uelep rp tpdlrplet\Bprl 3u3,{
tcdcpuednl€nsuerlx{nrua8ueu;ur,( 3uElO,,:ctnIJaqEr?,{uese,nqeqseqqy nuql
unp qpqpqn.1 lqy ulq qppqn uep r.cznv-lv ucp nlcprdal unlpluoluau rlefJ
urqre,{spg: rlulraq qpqr?i nuql VU sEqqvurqq?llnpqvuel?lclrad
n,{,ea depeqral ssqqy nuql uBBlaJ
'.tSAUSElE

uer?uqdnsniuauruprdrreplteq qrqalnledasqe,r,tequerBeqdesnSuaue,{EJSru
'(ttld€pued)n,{,e:ue1:csrpraqun3ueqrpeureBtl
u,{urepueaS,,:?le{Jeqtlr .Vd
rtv upp rreqy pqv upp rq.eS-sVleq\l nqV unp,{sr:u_r.y-1y
urp ur{EluoJuaur
ste,{eqg urq qsJeH 'rurcl upudal ut1u1r:a:uau elv.-lV urq pcuueqntrAl
qrrB) nqv :-€lElrrq pn,\\Bqnqv- vd qllBr{Jlqv u!q llv u8r}E).red
n,{.BU dBpBqral !lV ueelaJ
'e,{uue11e33uruaur uelqeloq:adrpund8ue:oas upe
Iupll',\tVS qellnlnsed quuuns ue8uap epaq;ag e,{uue11e33urueu qeloq u,{u
-tlupuaq8uaut leprt 3ue,(rSequepe,(uueleunBradueru ledepe,{urlepuaqBuau
3 u e , { S u u o r ? e q r d c t a t ' u c { e u t ? s l e l r ps n l e q I e p r l u ? p I r q t r r p r pr l s a u
{r?pn?,{uledepuodtr,{\qcqleurn eprdal ur':1nqe1r:aquarrr ueulslll rleItuJ
'..c,{uur1pt3?uruau elndtedepuupe,{ulrqueiueurledcp
u,{uqupuaqiuau3ue,(Suerouep'urIE{nural n1e3ur,{ nr,lledepued qulefueq
n1r1eg e,(uBue;e1aru 1epr1 n1y ie,(u?ue;e1aru n1e qu1a1 qeledy.. :Ele)tequep
?ut:o 8ue:o uedrpeqrp urpiaq VU ulfJv urq uetustn elctr l .ueerx?slaqpteras
rleq uep qelun ue:llnfunuau rlV uerpnua) 'lur ledrua]r:ep qnef 8uu,{Suero
uep e,{uue{npaueu 3uc,{fluu:o ricq nlr uep 'c,{u8uereleru uep e(uuclep rp
ula.rarulerai lrdurasleduau qe1at3ue,{z,(51-qe1r;uelcp rp e,{p-eqrueq,equrq
t3eqqe11yu?{nluolrpqEIel8up,((qEqsq{nl)ueueBur:a1 uep,46VSqEllnlnszd
q e u u n so p u d r ? p u c s r e qn e 1 ? u g : c , { u e p e d ee{ t t l r e q r 1 y . e ( 5 1 - u e 1 r e q a 1
uel:enlaiuau qclet qBlV c,{uqnSSunsas :)ruq qlqol ntr E{Brx rlg{ ?np rur
qellnllBg t8uutepuatu nruel redues rur qprun ue lqleSuarunruel e1r['r[eq
uelnq-ue1nq upedqpluulsupslpluepuBrlBIr[r,:q qelueluu:ndruag:r[eqledues
qerun uelep rp .n11erue1 e,{ucpedaluellnqesrpuup ele{JaqupulsUlBqn-Eqrl
(tebru qenqaseuipu)qpJqntlp unJJyulq uEurslnpuesraqn{e.q"llv r|"Ueq
:cle{raqEr'rrEqnZurq qellrpreqnurp nlepedal ueql?lrJeJuau pEql,urq e,{qe.tr
:-clu{raq {?qsl urq pPururBqntrAl- vx urJJV, urq ustxslll ueBls{r3d
n{.E{ depEqJaJ uBrustfl uEBlaJ
mataKitab Allah dan sunnahRasulullahSAW. Orangyangberkatasetelahitu
denganpendapatnya, aku tidak tahu apakahia menemukanhal itu di dalam
kebaikan-kebaikannya ataudi dalamkeburukan-keburukannya".
Abd bin Humaidberkata:Husainbin Ali Al-Ja'fi menceritakrnkepada
kami dari Zaidahdari Laits dari Bakr dari Sa'id bin Jabirdari Ibnu Abbas,ia
b e r k a t a :" O r a n g y a n g m e n g a t a k a ns e s u a t ut e n t a n gA l - Q u r ' a n d e n g a n
pendapatnya maka.hendaklahia persiapkantcmpatnyadi dalamneraka".
Sahabatdan Ulama Lain yang Mencela Ra'yu
Selainpara sahabatdi atasyang telah menunjukkankeburukanra'yu
( p e n d a p a td) i d a l a m m a s a l a h - m a s a l ak he a g a m a a nt ,e r u t a m am e n l ' a n g k u t
ketentuanhukum, ada beberapasahabatdan ulama lain yang juga menccla
ra'yu. Di antaranyaadalah:Sahal bin Hunalf, Zaid bin Tsabit,Mu'adz bin
Jabal,Abu Musa Al-Asy'ali. dan Mu'awiyah bin Abu Sufyan.
Ta'wil Riwayat Sahabatdalam Mempergunakan Ra'yu
Ahlur Ra'yi (kaum rasionalis)berkata:Parasahabatdan Tabi'in scrta
imam-imam sesudahmereka-mcskipun merekatelah mencelara'yu dan
memperingatkannya, melarangmemberikanfatwa dan memutuskanperkara
berdasarkanra'yu, sertamengeluarkannya dari kumpulanilmu- sesungguhnya
banyak pula f'atwa dan keputusan yang diriwayatkandari merekadengan
mempergunakan ra'yu, menunjukkannyaserta berargumendengannya.Di
antaranyasepertiperkataanAbdullah bin Mas'ud di dalam"Mufarvwadlah":
Aku mengatakantentanghal itu berdasarkanpendapatku.PcrkataanUmar
kepadasekretarisnya: Katakanlah,ini pendapatUmar bin Khattab.Perkataan
Utsmanbin Affan tentangmasalahmemisahkanut'nrahdan haji: ltu hanyalah
pendapatkuyangakukemukakan. Kernudianperkataan Ali lnengenaiIbu anak-
anak:Pendapatku sejalandenganpendapatUmar supayamerekatidak dijual.
Di dalamsuratUmarbin KhattabkepadaSyuraihdisebutkan: "Jikakamu
menemukan sesuatu di dalam Kitab Allah, maka putuskanlah berdasarkan Kitab
Allah, danjanganberpalingpadayang lainnya.Jika kamu dihadapkanpada
suatuperkarayangtidak terdapatdi dalarnKitab Allah. makapergunakanlah
sunnahRasulullahSAW.Kemudianjika kamumenemukansuatuperkarayang
tidakterdapat di daiamKitabAllah danRasulullah SAW tidakmenyebutkannya.
makaputuskanlah berdasarkan ijma' (kesepakatan) manusiamengenaihal itu
Jikakamumenemukansuatu perkara yang tidak terdapat di dalamKitab Allah'
t i d a k p u l a d i d a l a m s u n n a hR a s u l u l l a hd a n t i d a k a d a s e o r a n g p u ny a n g
mengatakannya sebelumkamu, makajika kamu menghendakiberijtihadlah
d e n g a np e n d a p a t m ul,a k u k a n l a hj,i k a k a m u t i d a k m e n g h e n d a k i n y a ,
tinggalkanlah, danaku berpendapat bahwameninggalkannya adalahlebihbaik
bagikamu".Dikernukakan olehSufyanAts-TsauridariAsy-SyaibanidariAsy-
Sya'bi dari SyuraihbahwaUmar menulissuratitu kepadanya

64 - I'lamul Muwaqi'in
-'errrBuadn{ng
99

nrulcdrpuadutSuapLlulpeqrlfttaq qBllnlnsrdrlIuunS
rurlcp rp srlel urnIaq8uc,{cdr-cdcurp 'A\VSqcllnln:-ruqrrrunsqirlrln)r 'qcllv
qpllX Luelpp rp:-DIaf urnlaqiuri lde,cdy undrc'lcrs Ppudalt,{uiurlua1c{ur:i:aq
quluuiullfurp qrllV ql)lr) rucluprp nurrirq )^llJIrlrpn:-Suri ndc-rduqrltcqrl
: p , { u e p e d en{l p ) J a qn r ' q N J n ) u t r l r p e l e e d 1 q r n . r n , {sgn l n i u a u . m L u np l l t a )
:clp{.rrqer'rq.r,{S-,{syr.n;p:r,i,(c,{5nqy urr,islg nqy'n{lpcd:I uele}uerueut
u r q p r q l u r q q n ) i . r ? A: u n ) r l i ] t u J r ul l r q p q J q l l : u e I u r q p r u u r r q n r y
nur3rq srlaf3uc{ pdc-EduqplllquB ucp nuue{ni.lreur 3ur;( cdrd ndt qe1
-u?{lp3;urlelpm '(ue)nillltru) trqnqn{s qclrpn t,{urnpal ull?tulrrp upp 3up,{
Sutpes-'pll,{u rSnf ur:rq 3uc,{utp c1e,{uqulcpuIUIDq8uc,{qlqes 'ln)nl nlr)
uepl?depuedreq n1y :uplrlrfuru qelur:3uufurp '(n,t.ej)nutudopueduciuep
qrlpeqrl[r.rcq
clct11'qaloqs3ue.roiucro uedn1ala1u1nd npr ){tlprlurp r,(v-1ns116
qf,uunsuirlcp rp cpc {Epn'qellV qrtr) tuulcp rp upe )Bprt 8ut,{ urlros:acl
uellpdepualuer e1r[ urp 'qaleqs3uzjo-3urjoqalo uclsnlndrpqclat ;ue[ pde
qtlur{srundp{eur'c,{N-lnsEd
uer{.usf,praq rpplnd)pprtuppqDIly
qEuunSrrlpll?p
qplrX rut?Jl?p
lp epeInprt 8ur,{ ucir':os.rad
rdtprqiuau cr elrt qclly qptrXuprd
InfnrJur pr qDIlcpueq qt;lusru n)nns rdepr:qiuau nur]I Dlelul rp Suetoasas
e1rIe1euI'l?pr? )r]prl qppns rnulJs rue{ uuuurrpuururznlunsSueppuule leus
nlens :elr{jJq et ucplclurn,iseurut:iuJplndul]l.tJqrl ucq ntunsrpld :lllclJJq
crpn.suw uuql rll?pprzP urq uuurqBrnpqv llEp lrcrxfl rl|p rlrll]rrrv llcp
fsuur.y-1y urp uEIEtuaJUeru qc,{r,\\enlN nqV :up{cteiuaLU plpqll nqV
pn.sRN nuql apolat\l
'plalau (,ptUfr)ucle)pdJsc{uDIIESUpjrq
p,{ur:e{redup{snlnLueur urrpnurc{E{atJututdurpuEdulurtrtarx uupcueln Blud
uclllndtunBuaur pr'8,{N-ln5^xu qnuunsuppqelly qctl) rrulpp rp u1l)tpdllpuaru
'uPr{Iuep rr 'nlrnsJs
I3pI1IIIE{Ue{ luLluB)nr{l]l3ru und,rBlrrlle,{uurlsnlnur:Lu
s^ule luriedaselereu l?{rf'p)e.rauur;urpupclslurruaur)nlun clLrciicrt{nuad
c : r c l u r : 1 1 n d u n 3 u auurr{ u c r ' q p l l n l n \ n Uq r u u n s r r r c l r : p
r p r : ,ur r r el t r : d u p u o r u
InPII EI BIII r'l,,{uuefurp nltiaq ulp ruri:q Lrl:,lsntnurJtr cJ :i?,\u[puda{ ?}r]{rJq
uE{Eunc{ n1[nsur{3unl,{le,iuup;uapLri]IsntnurJur pl
rnl{c lliurll?ltcdrpuJru
c 1 1 1 y ! ' 1 6 y 9 r l r l l n l n s u dq u u u n 5c p r d l n l n . r a u u E ) r u r ' q n l l v q r t r ) l
urulcprp c,(uurlledepuaru 'u,{uuulsnlnurJruultlt?ut 'ri(uldcpcqrp
lnprt rr u1r|
3 u l : , {c d s l c u a 3 u a un , { u u u F r pr p u l l } c d r p u a u rr t u l r f ' l 1 c . u 1L p l t V q n t r )
cprd 1n[n:lu ucln ururllosrrd n1rn.^rdepcqiucurbrpplqg-qsyic-\ug nq\j
p{r[ :r]elreq pr 'uprqrl,\lurq unlurel^{urp ul]blefl urqip,l,r[ rJr]purrlcJuatu:LLl
u p , { s r Hu l q r l s l r ) : . p l p r | I V q u l ) , , u e l e p r p c t u l r a q p r B q i }n q V
upsnlnday IrqlllEiual.{ ruEJRp
rErrit uRp Ju{R{ nqV apotrl\
,9 - "'BruEUad n{ng

: E J e q r u a uu r r r p n u r a l ' q p l l v r , ( B q B Ju E S u J pl E q r l e r u3 r r , { u q n ? S u n s a s
: u r r u , n u 3 u c . r ou c " - n l n d a qq e l u l r l r ] E q l e d , :, , n ; ; u u l t e f e : a p r e , { u n d u t a u . r
rzpnu:U 1tl,{c,rr:rurlcp rur slrpeq r:ep rlsr 3ue1 :uelele8usu n1y
' n l r r a u n n qu r E [ r pr I u c { d c J u cql c l l V
qela18ue,{r{EIUerEuaqaI 'qtllv ruaq elpleu ruclppa1 nurul uulsolqaluaur
l e d e p 3 u e , { n u c { s e l c p { o r a u u e r s { e s a 1d c p e q . r aql c t r l c q - t l e q ' e u e l n
c:ud uede1a1a1 depcqratnuul qclncq-rlllH:uc>lplefuaru Epreq nqv
'qPleJnH
nqv IrEpqEq?durq pllP.lAljep prBZurq lrstl?) u?p lltlrB utq ueur?lns rrep
qeqp.l6nuql qelo u?{tnqasrp'rrsrr1 uep lpselaqrul :€turyeqer'e,{utedepuad
uEIJESeploq nlcnsasueleleSuaurel e,{uese,rqcqqellplnH nqv ue61
'n edepuadqelnprntl :qe,nefueur e1inruledcpueduelednleu
ntr nelerur uE{nlslau AAVSqpllnlnsedl€qrleutntlr?{ quledy :e.,(uue1n1e1rp
Suef urlenq:adnlsnsruua8uaure,{ue1per z(ucse,trqeq leuln nuql uBC
'nutedcpuaduc1:esepraq r,{uueyeleBuau
nuel uep nltedBpuedUEIJ?sEpreq e,{uueqetc3uau nIV :EtEIJaqEI aqEIIV
qzlrx ruBIEprp Esrsral3ue,{ sr:e,truer?eqe8rl ?uc1ua11nlun1aduelntrreuatu
nueq qeledy :etl?Ijequpp lrqesJ urq preT epudal uclurulSuaruBr E,rqpq
'seqqv nuql uep ue>11e,{u,rr:aru
rure) :r?tnlraqrleg Inpqv urq JBun nqV
se,{r} uerleun8radrual,l 8ue,{ lequqeg ede:aqag
',,nltedupuad
qulepe
n11,,:qu,treluauur'u,{uledepuad neleqBIlnlnsEU qalo unlreduresrp qe1a1 Suei
qeluuadueledruaruntr leq qeryrdy:urtJrqSa{ r3:ed8ue.{qelcsr€tr\l reua8uau
e,{uetlpyg rlv B{rtex ..ue?uetr.leuraf-r.rcf ue8uaprueqera8uep ue-refelad
qelllqurV:uelele3uauuep'ue3ur1r:euaf-rreI ue?uapruuqu:a8ue1su,{rbBuaur
pn,sEt{nuql sup,'rr pq uelep uendua:aderepnesue8uepIa{eI ue{seFrb8uarx
lrqpsJ urq pnz ultp qllDr{J IqV urq rlv .,lnqeslal c:e1rad-e;c1.rad(qe1
-uelrSopue) qclue1se,(rb uep 'qotuor-qoluoJucp uEprxpdrun-rad-uesulcdrun:ed
q e l r n q p l a y , , : u p { p l e l r?ps n t { n q V e p c d a l : c r u 1 l p l n s u p l u p r C

J,VSVHVSYUVd SVAIO
Sesungg,uhrttnpada l,ang dantikiun itu benar'benar tardapat tanda-tunda
(kekuasaan Kurni) bagi ordtlg-oratlg tang ntemperhatikatl t(mda-t(mda. (.Al-
Hijr: 75)
Abu Umar Mengatakan:Abdul Waritsbin Sufyan menceritakan. Qasim
b i n A s h b a g hm e n c e r i t a k a nM. u h a m m a db i n A b d u s S a l a m A l - K h a s y a n i
m e n c e r i t a k a n I, b r a h i m b i n A b u l Q i y a d l A l - B a r q i - g u r u y a n g s h a l e h -
menceritakan. Sulairnan bin Bazi' Al-lskandarani menceritakan. Malik bin Anas
menceritakan dari Yahyabin Sa'id Al-Anshari dari Sa'id bin Musayyabdari
Ali, ia berkata:Aku berkata:WahaiRasulullah.suatupersoalandatangkepada
kami dankamitidakmenemukannya di dalamAL Qur'andanengkaupun belum
m e n g e l u a r k a ns u n n a h .B e l i a u b e r s a b d a :" A g n r pctra ulnnn ntembuat
kesepakatan(l:erijma'), at(ruoretlg-orang ahli ibaduh di artara orong'orang
yang beriman,jatlikanlah lnl itu sebagni ntusravt,arnhdi atltoro funtu, dun
.janganLahkanrunem utuskannta benktsurkonra' \'u (p endopel) satu orang ".
Haditsinigharib(aneh)sekalidarihadits Malik. lbrahimal-BarqidanSulaiman
tidak termasukorang-orang yang menrpergunakan haditsini sebagaihuj.jah.
Umar berkatakepadaAli dan Zaid: "Jika bukankarcnapendapatkamu
b e r d u a ,n i s c a y ap e n d a p a t k rd a n p e n d a p a tA b u B a k a r t i d a k a k a n c l a p a t
dipertemukan.
Dari Umar bahwasanya ia bertemudcnganseseorang danberkata:Apa
yangkamuperbuat?Ia berkata:Ali danZaid memutuskan demikian.Iaberkata
l a g i : A k u t e l a h m e m u t u s k a n n y ab e g i n i . O r a n g i t u b e r k a t a :A p a y a n g
menghalangiengkauscmentarapersoalanitu dihadapkankepadamu?Umar
menjawab:Seandainya aku mengcmbalikanmu padaKitab Allah atauSunnah
Rasulullah S A W p a s t i a k u e k a n m e l a k u k a n n y a a, k a n t e t a p i a k u m e n -
gembalikanmupadapendapat,sedangkanpendapatitu sejajarsehinggatidak
merusakpendapatAli danZaid.
Imam Ahmad meriwayatkandari Abdullah bin Mas'ud, bahwaia berkata:
Sesungguhnya Allah telah melihat hati hamba-bamba-Nya lalu Dia melihat
hati MuhammadSAW sebagaihati yangterbaik.makaDia memilihnyauntuk
r i s a l a h - N y a .K e m u d i a n A I l a h m e l i h a t h a t i h a m b a - h a m b a - N y as e t e l a h
Muhammaddan Dia melihat hati sahabat-sahabat beliau sebagaihati yang
terbaik,maka Dia memilih merekasebagaisahabatbeliau.Olch karenajtu,
apapunyang menurutorang-orangyang berimansebagaisesuatuyang baik,
r.nakahal itu pun baik menurutAllah, dan apapunyang menurutorang orang
yang berimansebagaisesuatuyang buruk. nrakahal itu pun buruk menurut
Allah.
Muhammadbin Hasanmengatakan:Seseoransyan-emengetahuiAl
Qur'an,Sunnah,perkataansahabatdanistihsan(pengambilan dalil yanglebih
kuat)dariparaahli fikih, rrakaia mendapat
kelapangan
untuk dengan
berijtihad

68 - I'lamul Murvaqi'in
69 - "'BruBlrad nlnfl

'es{edretunepeal trlelep
LUEI€q8up,{nlsnsas
txnurtUuEpuB{Eurrrpqaloqtllad ueSuJpfues p,{uueqsloqtuf,d rSoleuv.Bruualrp
undntu IDIolrp lpdpp ucn3elol Sunpuu8uau8uu.{n,{.2.1 .urel etel uuiua6J
erucScdupcqr:1ue-re33ur1ad ue>Jednraur uB{nq rur sruaIn,{,er iue]uauaur
cSSurqagc,{uueluuuqSuarunelce,{uueeuniiucduelquluueuetu {eprt E{eJaul
unurN (tc.rn.rpp) pslrdrat rsrpuolruelepe,{uuuiuape,nte,J:aq uepueeunS3ued
uulqaloq:eduauy?lesEtrlclnc:ed uenSnral?unpue;-uau3ue,{n,{,e.rBuelual
'rur srualn,{.e:Sunlnpuau uep ue1:cnla3ueur
iue,{ ela:aur rue:aiueu uep
'e,{uue?uap u,'nleg:aq 3ue-n1aru'1esas 3uc,{n,{.erutra8uau u1a:auBuldute srq
'qelfnqraq uup u,lrtp.Jleq lpueq
Intun 8ue,r. n,{.e: ueluunSSuaure1a:a11
'jelEsuruclnueEurlnl rp
l[ue)rp qe1a1 c.{ue3r1 rirlay .xcnfs131Sunpueiuaru
3 u e . , (u e p ' . r u u a q3 u e , { ' t es e s 3 u e , { r u l u , { ' n , ( . u r r u e o e u u i r l e p y
(tedBpuad) n,{,ey ruutel,q e;r;
'srlerralBlx
qelpsetrttrtulpprlradas^ue3unua:adurp uelrlrurad unlqnlnqruaul n1r 1eq
undtlseru'u,{uuelzprp rs{rpprluoltedep:atleprt u1rf,,n,{.er,,
tnqasrpvsrqruernu
orq ue8urp luqtltp 8uc,{ ntpnsesclc8esleprl cle1l Jn{rpclluol 3ue,{1r1cp
-lrJnprJnpue:eueqalr8as-riasucuecuaduup ulliunua:ad'ue-lr{lrued,ruelnu
upq rnJEJarrr pqrlrp 3ue,{nlensesupede,{ueqrur .n,{,e:,,qelrlsruerleuni8uaru
snsnq{ ereJesqe:y Suero rdetoJ (uelrlrruad) tedcpuadueleupulp elurrl
luBrnurtpq ur8urquryad rnlcleu leqrJeue{rI uep ,(uuleqrlsued) ueiuepuud
rucJJqcleru e?efuetleusleqrlaurelrf'rdrurur tnqasrpeleu Jnpotrrs ntensas
leqtlarue1r1c,{us1atuo1 uciuap uelrensasrp ele{ Bu{cu qptv pspqeq
,,qe,{,nr.,
Isrpel ueJeC r{BpuaqaTp8ue,{nlensasrue ueJuapuc{uun8rpSuuesuerpnrua;4
'rlepuaq8uau rpc.raq3uc,{ .(r.Jcru
.,B,rsq,,ElcI uuiu:p un?ueqasIUI cte)
-l€) teqrlrp 3uc,(ntcnsesnre ruelrp urryunirp 3ur:asqrqelrure1e1e,{u1nlur1as
ue3uequeq:cdr?pedlrlqrlatulgeraq3uc,{, D,ll.. qciv eseqeqef:a1 B1EIuep
.lepqsuul rursr)ntuaqurledn::ru Qcdupuad) Elul rSolorune
,.n,{.r1,, uucag
(lBdBpuad)nf.BU Bu{BtrI
'prqerfnru nredqalo {elotlp lcdtrp{Eprle{upnpel
8ue,{(bequn,{.e.r):euaq 3ue,{lcdupuaduep(lrqeq un,{,t:)qeles8ue,{tedBpuad
nrulue ueepaqrad3unlual uucln;aJ_ rjrpuJslJt rseluaulnSrerlrJlluau upp
reuaqc,{uenuag selerp Qrdrpuad)n.{,r::rsuaStnreuaSuaur teqeqese:ud qalo
uery:1nue4p3ue,{strppq,slrpEq pletuplTsrpueu ueSunuaued epe1up11
'uEIEtEllrp ?,{usnjrqrsiue{ edr Ioq tu?J€pqBIBS uerpntrtal
et undtlsau e,{uue1n1c1aur ledrp cr clrnr'e,{usllrsedel rnudurelau 1epr1n1r
e,(uuultnq:cducp e,{urcdn.ra,{ueru 3uB,{uciutp nlunsasut1se,{rbiuauruepttdep
-uad:aq'peqr1fuaq el ?IIf e(ufurrelrp ?ue,(euas e,{ucpeder{ uelqelur.radlp
? u e , {e n u r a su u p e { u r f e q ' r : { u c s p n d ' e , { u l r l e qesp t d c , ( u u e l d e l a u a u
eyase,{uuelsnlnuraur uppr,(uidepuqrp 8ue,(ueleostadreua?ueru e,{uledepued
Imam Ahmad mengatakan:Sayabertanyakepadaimam Syaf i mengenai
penggunaanra'yu lewat qiyas. Beliau menjawab:Boleh drgunakandalam
keadaanterpaksadan ulama salaf pun menggunakannyasesuai dengan
kebutuhan.Dalam arti merekatidak berlebihanatau menerapkannya dalam
berbagai p e r s o a l a ns e b a g a i m a n ad i l a k u k a n o l e h u l a m a k o n t e m p o r e r
(rnutaakhirin) sehinggamenggeser kedLrdukan nash(Qur'andanHadits).Oleh
karenaitu, qiyasdapatdigunakandalambatas-batas tertentusejauhdibutuhkan
dan tidak berlebihan seperti dilakukan banyakorangdenganmenetapkan for,
mula-formulafatu'a karenatidak dapatmenemukannash.Pandanganini sejalan
denganfirmanAllah yangmembolehkan makananharamdalamketerpaksaan:
"Tetapi barang.siapadalant keadaart/erpaksa rnemakarutyasedang ia tidak
menginginkann."-a da tidakpula nrclantpauibarasmakatidnk ada dosabaginya.
Sesungguhrrya Allah Maha Penganrpurtlagi Maha Penyaysng" (Al-Baqarah:
t73).
Ra'yu Sesatdan Macam-Macamnya
Ada beberapara'yu sesat,antaralain yaitu:
l. Pendapat yangbeftentangan
dengannash.DalamIslamra'yu macamini
dapatdenganmudahdiketahuikerusakandan kesesatannya, Pendapat
ini tidak dapatdigunakanuntuk memberifatwa ataukeputusanhukum.
Mempergunakannya sanradenganmelakukanta'wil sesatdan taklid.
2. Ra'yu tentangmasalahagamadengan dustadankira-kira(dugaan)tanpa
upayapemahaman nashyangtersediadanmenarikkesimpulandarinash
tersebut.Barangsiapamenggunakanra'yu ini untuk menjawabsuatu
persoalanhukum melalui metodeqiyas,maka ia telahjatuh ke dalam
ra'yu sesatyang tercela.
3. Ra'yu yang mengasikan(ta'til) nama,sifat,dan perbuatanAllah yang
disimpulkandariqiyassesatyangdilakukanolehparapelakubid'ah dan
kesesatanseperti kelompok Jahmiyah.Mu'tazilah, dan Qadariyah.
Kelompok-kelompokini menggunakan pikiran dan pendapatnya yang
sesatuntuk menolaknash yan,esahih.Mereka menolakmakna nash.
menta'wilkannyakepadamakna-makna sesatbahkanmendustakannya
Karenaitu, merekamenolakkeyakinanorangmukmin yangakanmelihat
Tuhannyadr akhirat,qadimnyaQur'an,sifat-sifatAllah, dankekuasaan-
Nya. Padahal,apayangmerekatemukanitu tidak lebih dari pemikiran
yangprematur,rendah,dan sesat.Karenamerekamengutamakan ra'yu
di ataswahyudanhawanafsudi atasakal pikiran, sehinggatidak terhitung
kebenaranyang telah dirusaknyadan petunjuk yang disesatkannya.
Kelompok inilah yang digarnbarkanoleh Allah di hari kiamat akan
mengatakan: "Dan merekaberkata:"Sekiranyakami mendengarkan atau
memikirkanperingatanitu niscayatidaklah kami termasukpenghuni

70 - I'lamul Muwaoi'in
- -'Burelrad n{ng
Il

-Ete8ueur,eznV-lV'usuequlad1eqruuppersnueuqepseuSuelueluue(ueud
mueSueru ntrpq quledenqel4epnn{V '( I0l :qeplel/{-IV),,nanl unlqDsnKuea
o{.otsru'ntuopodaT uolSuotattpoyrt 7uD{tDt!1oq(naqDN opodal)umpiuDuau
nwoyt1o1uo8uot,, :usrrrrleq qelolJ1(S qellV uep'e,{uelecuau uepnl! ueleos
-rad-ueleosrad r:uaquau ldvS qBIInlnse;qeqes'e,(u8uerelrp 8ue,{u?leosJad
-uelsosred e:pluurp uerpl epedepeSuuXnlensasSueluatntr pq qeledunqet
',,r,(ueuaq rcua8uaq:qe,re[ueuer ',,o{.uo1taq
{Bprtn{D 1u.{ueq,, qo{uoquop
uotnpuoBuad-uoropuo8uad Suotolatun1y o{uqnt3unsaS,,:A1ySq?llnlnseg
epqesSuetual e,{u4rpqeu:ad1r1e4:qeqfsyuern8uapued umpq :Ete;Feq rutun
nqv '.,eqlqte,rnw-1v,, rrrBIBpzpe;e1ueSuapepaq:aq3ue,{'rur peuesuuSuep
uellnqa(uaulrrqezurqpeuqV qeluEr{r{xeq:sl€ aqJeleg nqy 'e,{uulecuaru
uep nlr lrlns 3ue.{ueposrad-ueleosrad leulu1au l.1VS qellntnsed:ele raq
er'pe.eSurqIqESrmpuqnz-zv rJ?pUBl?tuaJue{x {rtew
'ue)ietueoueurpqel^l
urq ueuqernpqv 'ue{Btuaf,uaur nlqe,(y :e1e>1raqqeuiesl.eq; nuql

wn1aqSuoKnlnnsas3uo1ua1) otuol.taq4n{.uoquopuoropuo7uad-uoropuo7uad
",(lpD!1at
uDttnlasnaDI soto lruaquau qo11yoKuqnSSunsrs,, :epqeslaqe8nf neqag
'up{BpE-eperp 8ue,(ueleosrad-ueluosred rouaquau.r qellnlnseUefuusu.trqeq
IqeS tei(e,ruue)pun88uau e8nf eurelneled :BlBIleqqeuladruv nqv .,lllns
8ue,{uepouad-uepos:ed ue;p,{ueueu3ue:e1aru qu1alr11ySqeltnlnse1E^\r{Eq
rnqela8uauuurlel qerydv,, :slBIJeqel eleur 'e,{uepedalueleosladEdeleqoq
ue4redue,{uetu eleraure,rqeque(;ng nqy urq qe,(r.re,nqiuep rqeqeqs
-qsv stuQurqqzpeqnr:eppe.?SurqqBIInpqvFepl.eznv-lV usp ue{ple8ueul
turlsnhlurqprlDl[-lV 'qB^\?frp
trlns3ue,{ueleos:ad-ueleosled uelep ntl [ns€U
ueSuelel up{ruu8uarrr
r.uznvlV :uplele8uaur qeqre,{5nqv urqqEg nqv
'rpefralrunleq3uu,{run>1nq
qBIEsBrr-qBIBSsru uelepe-epeSuau Suerelatu,,1[VS IqBNe,{uesenqeq
qe.{r,ne.n6i r:ep ue11e.{emr:aur pn{7qnqv eynduerlruaq rpel:a1
unlaq 8ue,(ntenses efue oqnuu{ qelue8uel:rerunnuqlqatoue{elelrp
puerureSrqes e,{u8uu:e1au elelauJnll euaJe) ue,ln} tuepp led?pJat
8ue,{uenluataluelrelBleuruepqeuuns-qeuuns snd?q8uoru tedepeua:e1
e.(eqeqleqte8uestut leqJeIBS €uIBInlrunue;,41'zfurunleqasrputrelqeu:ed
tunleqnetetenql?nqrp3ue,{uuleosrad-ueleos:ad rcuaSueue,(ueselg
'ur,rqetuep'leqeq?s 'rqeprc,{e,.rru
uupuellndurrsrp 8ue,{(uee8np).,uezp,,
uep..uesqosr,, rnleleueueSele.rJeIsurn{nqreuaSuaur n,(.elrule,(
'Bruslnrnqunf uep]reg
JnpqvurqJrxVnqv qeloue nqasrp8us,{n,{,e; S
'[ruBduuep
pBUnuuep slaclal leAuBS tut nX,e.I;eps ?rxBlnlrunuar^I'lElele^seul
'qeuuns qsqnJeu'qe,prque{lnqruruaur 'V
{Bsnrau uup 8ue,(n,{,e5
'b :\fl 3w,{ e1e:au
I I,4l1V
),.e1e,{u-up,{uau
k a n : D a r i U b d a h b i n A b i L u b a b a h : A k u m e n g i n g i n k a nb a h w a k e b e r -
ungtungankudari oranr-orangyang hidup padazamanini adalahbahwaaku
tidak akanbertanyakepadamerekatentangsesuatudan merekatidak berlanya
kepadaku.yang mana merekabanyak bcrttnya tentangberbagaipersoalan
sebagaimana orang-orang kaya blnyak bertan)'atcntangkekayaannya.
Ia juta rnengatakan: Merekajuga beralasandenganrirvavatdari Amir
bin Sa'ad bin Abi Waqasbahu'iisanva ia rrcndengarayahnyantengatakan:
RasultrllahSAW bcrsabda:"OrartgMuslitn,,,angpaling.iuhutadalah orang
tattg bertan|a tetiatlg sesuatut'tutg tidak diharan*ctn utctskcutn Muslintin
'.
kenrudiatt ia nrcnghtLrankartnta kurentrpartan\iaautnle itu Ibnu \!ahanj uga
meriwayatkan, ia berkata:Ibnu Lahi ah menceritakan kepadakudari Al-A'wd
dariAbu llurairahdari RasulullahSAW.beliaubersabda:"'l ittg.qulkaruhaltu-
apa yang telah aku tittggalkun ata.\ ktultu, sebab kalnncuratl ordtlg-orang
sebelwnkanruadakthkurern nterekabun.takbertarla dtut nretwntattgturbi-
nabi rnereka.Jika aku rnalarattgsasuatu,tinggalkanlnlt itt, tlttn jiktt uku
nrsnerintultkan sesuutu,!aksunukanlah sesuaidertgankenunrytLuuutut".Sufyan
bin Uyainahmengatakan dariAmr dariThau'us,ia berkata:U marbin Khatirthab
berkatadi atasmimbar:"Dcrni A1lah.berdosalah orangyangbeflanyatentang
scsuatu yangbelumterjadi.karenasesungguhnya Allah telahmenjelaskanscgala
scsuatuyangterjadi".
Abu Umar mengatakan:Jarir merir.vayatkandari Abdul Hamid dan
Muhamrnadbin Fadlil dari 'Atha bin As-Saibdari Sa'id brn Jubairdari Ibnu
Abbas,ia bcrkata:Aku tidak melihat suatukaum yang Iebih baik daripada
sahabat-sahabatIlasulullahSAW merekatidakbertanyakecualil3 (tigabelas)
persoalanhinggaRasulullahSAW mcninggaldunia,yang semLlanya tcrdapat
di dalamAl-Qur'an: Merekabenanyatentangwanitilyanghaidl,bulln haram.
dananakyatim.Merekatidakbertanl,akecualipersoalan yangbermanfaltbagi
mereka.Abu Umar berkata:Haditsini bukantentangl3 (tigabelas)persoalan.
mclainkan3 (tiga)persoalan.
Menurutsaya,maksudIbnu Abbasdcnganperkataannya: "Merekatidak
bertanyakecualitentang13 (tigablrlas)persoalan"adalahpersoalan-pcrsoalan
yang tclah disampaikanolch Allah di dalam Al-Qur'an yang mulia tentang
r r e r e k a .J i k a t i d a k d e m i k i a n . m a k a p e r s o a l a n - p e r s o a l ayna n g m e r e k a
pertanyakanitu tersebuldan 1,angtelah dijelaskanoleh sunnahRasul-Nya
hanrpn tidak terhitung,akan tetapi mcrcka hanya menanyakanpersoalan-
persoalanyangbemanfaatbagi merekanrengenaiberbagaikejadian,dannrereka
tidakmenanyakan persoalan-persoalan yangtelahditentukan (pasti).yangbelum
terjadidanyan-ssulit.Merekajugatidakdisibukkandenganrnencerai-beraikan
persoalan tersebutsertamengada-adakannya, tetapikeinginanrnerekaterbatas
padapelaksanaan apa-apa yarrgtelahdiperintahkan kepadamereka.Jikaterjadi
suatupersoalan. merekabertanyakepadanyadan beliaumenjau'abpertanyaan

72 - I'lamul Muwaqi'in
e, - "'suslrad n{n{l

u,{uuplunjnuatuu€.Jno-JVplrf .ctxl?.ued :rur lcq iuplual tpdepued?np epu


',,numpedelw{Suplatrp r]u{e
ei(elsru.ur{u ntrpiucpes ntr ue.JnOlv nUr,\\ rp
ur)p,{ueuarunruel B{rIuep,. :uel]nqa,{uaru3up,{qal1y ueru_rr1 reua8ual4l
'elaicru
epedalur:1?ue::1rp e1rIelarau uelqesn{ucruurle fue,{ qr1r,{uutry,{utuadlp
? u n , {r 1 a : e u r u e { t e r i q t r l e t u3 u t , { 1 e qr 1 c u , ( u r i u e t r l u c p u e q l f e , n c l )
.elarau eprdal
JrlIpl q?leseu urelep uclSuupeg Lrelsclcfrpe,{uue1c,(uc1
-radrp?ue,{ tJuaqe{elau 3uc,{ clrf elataur uclqcsn,{uout
1eq uulc ntr l?q
tepeb uupueeldo unlnq-tunlnq qelescturrrclDpeA\rlcqur:ruaiuadBunpuciuour
,,nruoyuolqosn(uawn,(otstu'nunpntlaltrnl7untaltpDy?I.,:qBJJyuruJr1,ru
ueiuepuedue1:usep:ag.tnqaslJlun{nq urcEu cnpe) \-rlpuciuprcl
Ipr{Luclcp
urnun nlelleq rurte,{ce,{u:euaqeg..l:1f,lau rC,,:qt,nefuarunrrlcq ,qullnln:^sd
rcqe,r'n1qe,{eqcleueurC.,:e,(uBueq urnliue ,t uepi. qrllnlni^Bdreqe,tr ,n1qe,{u
qe)EdcrS,, :r{eJezpnH urqqellnpqy uuulel.red luadas .qc,{urpeb urnlnq_un)nq
uep ueleos:adrzBeq:aq 3ue1ua1e1a'laru uec,{uel:ad uciuap uelruurp lur s^lrppH
',,DLurJDJ-t1o)uaw nwnl qoluo8un[ o:1otu.t:tdn1ou).tDl Ltzlt]q ,1uoi ptutlo.t
rDBDqasuDlDosJadtnSoqtaq iluotuat unltotqtuetu o161.oiuuolos.nJ?u tlutrrl
t1r:tltro8uof olntu 'nlons,)s,uD)lt{tDtD4|uauqDlal oilnt ng unp ,otttLn|Buolaut
nwol qnluoSuoI DIolLt 'D(r!LtDtltLt)ta1-LtDtllLtal
'niulldwastadttt,ttuntuoy qoluoBunI l t!D1ntu)tratuqo]at ote
nlntu nnqr [ota1-uoqttoual Ln1nuau)Lu
qDpt rlDItVniutytSSunsag,. :uc1tnqa,{uaru einI urel slrpcH ......]pqef Surled
3ue,(rur1sn1r1 3uu:9,, :uc4nq:r,{ueur 8uc,{qcqet.Bs.J nqv stlpuqcptd leqrlrp
lzdep rurslrpeqsEtEItA\,EI.,,nl?J)ut tcluu-tqouBlotluauawuo1:o,iuoutq 1o.inq
op-taruou Dl4olDpDtttut4 uotl)q)s Euo"ro_Buruo trottDuDqDIqoqas,naD)lsDlD
unslytSSur! n1o3un,iotln-ndo4o1uo11oBBuu ,qt[o,tt ,,,oi,,
rynliout uolo ntr oyotu
uoyolo8trauryD D:lrl,, :epqlslaqnerJagLunqBldenasueleues{elrpqtr)cdu
'r[eq8u€]uJln,{ue1rp quu:ad,11VS rlEllnln:^pd u,{uu.rcluc rq .ue)UteurplDdcp
e)Jrau cleur e.,{uclraq lepq nleietu clr|e ,{uuluu:cq;-ucdqlqas reuaSuau
qelepee,{u8uetucle1a:au uer,{u11:acl etSurqcse,(uuplruclxqiuaurIl_.prtuxp
E,(uuEl]?rquaru nulc 'e,{uut1;rerulruqplJtqpllV eururiue,( ql(r..n(s runqnq
-tun{nq qclcppntr pq uelclciuaur rureln ucr3uqag
1,qr,{r..rc,(s ron{nq_trtnInq
nelr qe,{rreptbutn{nLl-urnlnq reue;uetu qr{paly :tnqasletur1e,{uul.rcdrp
? u u , { u e l c o s . r a d - u p l p o s l eudr e l e p l e c l e p u r dr p J q l e q D [ r e l n s r r d
(20I-I0I :qepruni-iv)., D,iuDpDdDl aiD)jad
'(DIaJaLutqDNopudDl) nu
IDpl| DlaJautuolpnuDl D.lt1r,)s Btro,i1oL1_pq uo1n.i
-uouau nutDlrunpqasDtsnuDtu ttDb'uo1o3as opn t1n1a2 n,in1nB,9un:^ag .utrlttoiu.t4
nt1o1,y 13o1undtuoStta,loqDW qDlty .n pq Iu! EuDruat(nLuD:l)uo1/b,otuaut
t1o11yntuopnda4uolSunLatrp 1o):ll) t),\rtrsutunlun.ulnf luDpJ, n Ln,Jnj_lt)
n|\ott| tp uolDt\uDuzLu nuto)lDlrt LtDpllluDl uolqnsn,iuatunlnsstu ,nuropndaY
uaySuotalrpt4rI Suol pq- lary( alqDN DpDdll) ulrlDiuouaru nutol qolun|uoI
' u D u t u a qS u n i 3 u o - t o - 3 u n t d
r r r H , , : u c r u l r J l a qq e l e tJ A \ S q e l t V E l e r e u r
(menyebutkannya)dengantanpadimulai pertanyaan,kemudiankamu bertanya
tentangpenjelasannyadan ilmunya, ia akanmenerangkandanmenjelaskannya
kepadakamu. Maksud ungkapan"di waktu AI-Qur'an sedangditurunkan"
a d a l a hz a m a n y a n g y a n g b e r h u b u n g a nd e n g a n n y a b
, ukan waktu yang
menyertainya.Hal ini seakan-akanizin bagi mereka untuk bertanya tentang
penjelasanapa-apayang diturunkannyadan pengetahuan tentangnyasetelah
diturunkannya;Di dalamnyajuga terdapatdispensasibagi dugaan yang
mencegalluntukbertanyatentangpersoalan-persoalan tersebutsecaramutlak.
Kedua,bahwaini merupakanbagiandari ancamandanperingatan, ataubahwa
sesuatuyang kamu pertanyakanpada saat wahyu turun, penjelasannyaakan
disampaikankepada kamu dengan sesuatuyang akan menyusahkanmu.
Pengertiannyaadalahbahwa kamu jangan mempertanyakansesuatuyang
penjelasannya akanmenyusahkanmu, dan seandainya hal itu kamu tanyakan
padasaatwahyuturun,ia akandijelaskankepadamu.
Firman Allah: "Allah mema'afkan(kamu) tentanghal-halitu" adalah
tentang penjelasannyayang merupakanberita dan perintah, bahkan Dia
menyampaikan penjelasannya kepadakamusebagairahmatdanpengampunan
sertakasih-sayang-Nya,dansesungguhnya Allah MahaPengampun lagi Maha
Penyantun.Berdasarkanpendapatyang pertama,dikatakan bahwa Allah
mernaafkanataskewajibanyang dibebankankepadamanusiasebagaikelelua-
saanbagi kamu, sedangkanpendapatyang keduamengindikasikanbahwa Al-
lah memaafkanataspenjelasannyasupayapenjelasanitu tidak menyusahkan
kamu.
Sedangkanfirman Allah: " Sesungguhnya telahada segolonganmanusia
sebelumkamu menanyakanhal-haLyang serupa itu (kepada Nabi mereka),
A:emudianmereka tidak percaya kepadanya" menyebutkan macam-macam
persoalantersebut,bukan masalahitu sendiri,ataubahwa suatukaum sebelum
kamutelahmenanyakanpersoalan-persoalan sepertiini, ketikahal itu dijelaskan
l.epadamereka,merekamengingkarinya. OIehkarenaitu, kamuharusberhati-
hatijangansampaimenjadiorang sepertimerekadan menanyakanhal-halyang
rnerekatanyakan.
Ketetapandari ayatini tidakberhentisampaidi sini,akantetapiseorang
h a m b a t i d a k l a y a k m e n g a j u k a np e r t a n y a a ny a n g p e n j e l a s a n n y aa k a n
menyusahkannya,tetapi hendaknyaia memohon ampunan Allab sesuai
kemampuannyadan meraih ampunan-Nya.Dari sini, Umar bin KhaththabRA
berkata:"Wahai penungguair yang mengalir,jangan beritahukankepadakami,
ketika temannya benanya tentang airnya, apakah suci atau tidak, dan tidak
seharusnyabagi seoranghambabertanyakepadaTuhannyatentangkeadaannya
dan siksaannyayang telah ditentukan baginya dan disembunyikannya,sebab
seandainyahal itu diterangkan,mungkin akanmenyusahkannya, danpertanyaan
tentang hal itu semua adalah pertanyaantentang sesuatuyang dibenci oleh

74 - I'lamul Muwaqi'in
sl - "'surEuad n{ng

'?,{ucpe
Jr,elptnqaslalslrpEq-slrpeq sDtrpnl undr{sau
B,{um8uqes uep 'ueBunduel:od rp te,unftules ueurpuadte:efs 'ueq (qnlndas)g 1
r:cpqrqaliue.,{prcqesEuSueluals}rpBq'rueqrrp (qnlndeslgl r:up3ue:n18ue,(
uEunJuedsnse{ruelepueiuet ?uo1odueSue:e1ad ruue?uaur slrpuq'uruep[:ad
ruelepeurnl rlrq:n33ueueBuapnqpn,ueq3uc1ua1 slrpeqelnduer>1ruaq;r,e1p
e,{use1r1en1undtlseurn.,(,e:uep sefrb ppeduEpSuernlrp8ue,{{EqEq-{Eq€qral
u,repal 3ue1ua1 sllpeq ue{nlnqepueu ncrloq c(u1csrtrquerqruap dclrs:oq
urpuasqp.JrueH nqy n{ e.ruep sefrb epedr:ep3r,e1pslrp€quslnlnqepuau
qrqalqcJrueHnqv qeqzcute,nqeqteqedasrlEJruBH nqV ln1r3uede.re4
Jl.elq slrpeH ueeunSSuadualnlnqepuatr^l qBJlu€H nqV
'n,{,erSuequoo{ tcnrIqrqalntr
Jr,?lpstrppqqeqag r,(.e:nlqu epzdal
u,{ueuaq4rpn u?p sllpeqrlqeepedol u,{ucyeqsn,mqerq :qe,,'rufuau n1qe,4y
'e,{uuiau Ip
JI.elp slipeq urelosuBlntuauaruIBprt 8ue,{3ue:oasasreua?uaur
z,{uepedale.{uegaqe,(esuerpnruay n,{ BrBprdLlepJr,plpslpeq epedSueSadlaq
qrqal e,{u5 :ue1e1e3uaru e?nI leqr"uegurq pururlv urq qellnpqy u,{urteq
trr"lep nlansasur1r,{unqua,{uarun1ln,{,e: ue8uape,trleg:aq8ue,(3ue:o errrqeq
ureiuaul nure{ qellept; :ueleteiuaru E,{ES qE,{pre8uapuarue,(eg:uelele8uau
lequpH ulq peuqV utq qellnpqy e,4uesr,nqrq uclelcBu:u pnECnqV nuql
'nF,pruelpunSSuaru ueSuape,n:r3:aq{pprt Efes nlnp e,{ue:11as u,4u1req
qe13ue1y euuat e,{ese,{unsoues 8ue,{ uelnqrue: e,{u1e,{ueqDdelaq€)pru
'ue1nqu.reJqe1 nles ue8uap seleqrpn,( e.t uelrpsep:aq uelrcdues e,{es8ue,(
dellssE,{uIcpuPes 'qellv [ueq u,{usurulassrBueuau
B,\\1€J 1n1unseluedqrqal
8ue.,( 3ue:o epe lepll lEqEpt;d i, srBueuaur leprl €,(eseuprureSBg :ue1e1e3uoru
B r C a s r S u e u o un u t e n q u e u r ? u e f e d e ' q s l l n p q v n q v r e q u A \: e ( u e l r a q
und c(es eSSurqas sr?uuuauc.{uleqrlcruu(eg e,{ursrsIp Inpnp efes ueles
ueldrcn8uau qe1a1a5 e,{uuerlurualuelqeqa,{uaur u?rpnua{ 3ue,{1r1eslees
seuv urq lrteI trBpudal3un[unyaq qcu-radefes :ueyeleSuaru rqeu.e[-1y
'e,{ururle .,{aruleprl rpI-rlelas rurel uepefese;np-pSnpueuqple,{uequrel
Ieprl llp\-rlplas truel :ue1e1e?uatu spuv urq 1r1eytr e,{uese,trqeq urlsst\ urq
lsrJEHulp unuqBSqalo ucltefu,rurq :ue1e;ciuaupe1eq1n11 urq rbeg
'e,{u4t1ouauuple elarau elpu 'u,{uuzSuepued ueSuap
ue3ueluepaqtdelettenl qrqal 3ue,(urDIstrpcqupe e>y1'te1e:e(seuepedal
u€IsDnppqeslpuep lpdepuodepaq-req3ue.{ s{areu ue,'rreleu{ntun uslcuna
EIaJau uBrpntrte) Errruetclaraur ucle'1r.u1pe,{uselrpnlundrlsaru'e1a:aru
ue8uupuedueSuaprcnsas3ue,{slrpeq-slrprq'e,{u1o1o4ueBuetuaUaq 3ue.,{
{eloueur uep c,{uledepucd uciuep rcnscs 3ue,(slrpnq-stlpeq crrrueueulur?Ie
e,{ueqe;1a:ay,1
runlnq Sutluauarucserq:a11geueg 3ur,{ ?uero-3uero1e;rg
run1n118ue1uauatr{{lleued 8ue,{ 8uu:g
'.,rnqera8uaru
qrqalqz11yqn33un5 (e,{uuel3ue:auau{Bprt)rmrp
qe11yeSSurqas'e^uuelSueroueu
Iuun rJuaquaurJIAS qEIIVBuarel :q€llv
Metodemendahulukan haditsdla'ifatasqiyasdanra'yuini adalahmetode
Abu Hanifah dan juga Ahmad ibnu Hambal.Namun perlu diketahuibahwa
haditsdla'if dalamterminologiulamasalafberbedadenganterminologiversi
ulamakontemporer. Yangdisebuthaditsdla'if olehmerekaadalahhaditsyang
oleh ulamasekarang dinilai hasan.

http://kampungsunnah.wordpress.com

76 - I'lamul Muwaqi'in
,l - "'Btueuad nlng

-Ens3s'rp?[qellnlnsPdleqcqfsucrSsqas (r]l pltJrd)lPslv ucp 'qcuuns'ue,Jn0


u?8uapup8uotuau:q?up,{nlcnsasq?lppr? qB.prqtnqasrp3ur,.1:uelzle8uaurprc7
'1,ge,{g tqeg-.ty uelcq qrqpqp\^
lmp le{e,nr: Inob Irqure?ucur1e,{uequepse,{rb
uzeunSSuad uEIIeSSuruauerp uurpnurr) ,,blpptSsV lr{Bg nqv :rdepuad
ue?uapuelSutpueqlpnl! sc,{rbryrf rSeledy rlapu.d qnunquaut uelenqrad
uc8uap eruzs n{lrrnuorx se,{rbuceun33ue6,,:ueletc8uarutrqcsJ ulq prez
'e,{uledrpuad
lrqueSuau ry,{urq nuel pre.le1 q[lpslrx reuciuau ueiuepued
Suelual lrqesl urq prpz uep lrqrusnuey?ue,{qcqzuu qelcp?rul :uz1e1e?uau
8ue,{ . qe.'r,rq11
IE,11pel-ly slerr4 rJ prelcC-lv qpllX,, !p u,{uprpcIlnob
uelup selafqrqal1€drueururlpqpqer^ n,{.u:muaiuautr. ge{g ucBuzpur4
'roBpEq
Btr!
8ue,{urnlnq u:alqord unlqe:auraru ru[lcp ul]sppuslre3rqase1a:aruuclllruad
uepn.,(,e:uclrpefuau sn:uqur1 r,{ursuen{asuo)elr{ sstrlEn{rqrqelauntuel
BIaJarusctrl?n{luq up8asurelep'ntreuarey'Qr,ue,{sprqseberu) urn[n1
1e,ue,{s
-uenln1delSueuarut€dcpe3SunlJsn,(qu,re,{uun:n1qe:efasrnqnla8uaure1a:aru
t3r1qequrettqu1r1epr:da1 r{uue1redue,,{uaru ueplnsed qeuunsu?Irs;pfuaur
E{ararxsuarEI ntr 1e11leru:oq:a13ue,{uclnpnpal uelup e.{uuu>lludurauaru uep
eqaraurepcdal c,{51teuqe:uc{ql'rn3uaruqellv eIBI I e,{uqupnsas rseraue8
qalo r{rlrrurp r{uprt8ue,{ ueeuxtnJl rlrlrueu und u1a:arulnse1 trunuJ6
'ue,rnI undnuru'1r[uI']crnp.JurclBp{rcq qellnlns?dlpqeqcsu:rd r[nuaurqela]
JIAS WIIV :uc{Ete3uaurr.gll,{gurr:uI 'ruolu;.EZ-zVpeurueqnt{urquEsBH-lv
qelo u?{BtErIrp cuctulcSeq:s',,qrt,{rpcpqSeg-1y qelesrd,,qetrl uelEC
'e.,(utlrlrurp3ue,{szlrlrqedequupuuetrrclna{
IrepleqIJIplp.depe,{uqelatasrscrauaBucBuape1a:aruuenqelafuaduepse1llen1
[eepaqrad leqeqese.redqBIcpBurcl lcpu uer{ruapassnrlrqedeqrlrlrurau
'n,{qe,n
3ue,{e>1a:a11 lnseg qslesr.ruen[n1rurequucruuep'lr,{\{l]lrescn3ueur
e,(uun:nlsaso:drnqulaiuaure1era11 'r,{unu1r senl urp 'r,{uqe:1geu-tnduras
'e,{uuerr{rdqru.raf'efurlcq qrsraq 8ue,{ elelaru qBlrpc rur 3ue:g
eure8e
qclcserutrlcl?pqrbr'.;3ur1ed8uclo r:ep n,{ er qelepeerueilad n,{,e1.I
:qelepcr[nfua18ue( Qcdupuadlrdepuad)
nf.ur-n,{,?rEIB]ul?
r(l

VANIAIVJ VIAI.INV J VW NV(I


IfNdUgJ ONVA (JVdVONfld NA.YU
tu yang kontradiktif denganperkataansahabatadalah bid'ah. Penjelasan
mengenaihal ini danpandanganSyafi'i yangmengharamkanpemberianfatwa
yang bertentanganclenganqoul sahabah,akan dijelaskandalam paparan
berikutnya.
- Tidak Ada Orang yang SebandingDengan Sahabat
Maksudpemyataanini adalahdalamnlasalahra'yu. Tidak adagenerasi
pascasahabatyangmempunyaikualitasra'yu sepertiparasahabat. Bagaimana
mungkin kita dapat menyamai sahabat sementara pendapat yang dikemukakan
olehmerekaselalumendapatafirmasidanlegitimasiAl-Qur'an. Misalnyasaat
Umar bin KhattabberpendapatagartawananperangBadardihukum mati' maka
A I - Q u r ' a n p u n m e l e g i t i m a s ki e t e t a p a ni t u . D e m i k i a nj u g a p e n d a p a t n y a
mengenaikcharusan berhijabbagi paraistri Rasul,rnendirikansalatdi maqam
lbrahim.Termasukkecemburuan isteri-isteriRasuldiafirmasiolehAI-Qur'an:
"Jika Nabi mencaraikankanru,boleh jadi'fuhannya akan ntentberiganti
keparlan,tatlengan istri-istri t'ang lebih bttik daripatla kantu vung patuh darL
beriman" (At-Tahrim:5). Kcjadianlain adalahsaatRasulullahtetapmensalati
jenazahAbdullahbin Ubay yangmunafikmakaUmar berkata:Ya Rasulullah,
dia adalahorangmunafik.mengapaandamensalatinya ?. Kemudianturunayat'
" Danjanganlah karnusekali-kuli nrenyenfuahyangkan (jenazah)seoratry1'atrg
telah mati (liantara mereka dan janganlah kamu berdiri mendoakandi
kuburnya" (At-Taubah:lt4).
Peristiwa lain adalah usulan Sa'ad bin Mu'az mengenaiperlakuan
terhadaptawananperangdari Bani Quraizah.Ia mengatakan:Sayamenyarankan
agar para prajurit dibunuh, anak-anaknyaditawan' dan hartanyadijadikan
rampasan.Maka Nabi pun berkata:"Kamu telahmenetapkanhukumanyang
juga tlitetapkanolehAllah SWT". Demikianpula ketikaorang-orangmeribut-
kan keputusanlbnu Mas'ud yang dianggapkontroversialmengenaihak-hak
isteri yang diceraisuaminya.Kata Ibnu Mas'ud: Keputusanitu berdasarkan
pendapatsaya.Sekiranyatepatmakaitu dari Allah danj ika salahmakaitu dari
sayadansetan.Allah danRasul-NyatidakdapatdisalahkanKarenaitu menurut
s a y a i a b e r h a k m e n d a p a tm a h a r n y a ,w a r i s a n ,d a n j u g a i d d a h T i b a - t i b a
sekelompokorangdari Bani Asja berdiri danberkata:Kami bersaksibahwasanya
Rasulullahtelahmenetapkanhal yang samapadasalahseorangwanitl suku
kami yang bernamaBaru' binti Wasyiq sepertiyang telahandatetapkanitu'
Maka Ibnu Mas'ud pun gembiramendengarhal itu.
Oleh karenaitu, sangatjelas bahwapendapatpara sahabatRasulullah
lebihbaik daripadapendapatkita sendiri.Sebabpendapatmcrekamunculdari
hati yangdipenuhikeimanandanpengetahuan yangmcndalamterhadapAllah
dan Rasul-Nya.Hati merekaselaluberinteraksidenganhati Rasul sehingga
merekadapatmentransfer ilmu dan iman darinyatanpaadapenentangandan
keraguansedikit pun.Maka qiyasselaindenganpendapatmerekaadalahqiyas

78 - I'lamul Muwaqi'in
- -'auluuad url.rg
6,

InlBlrBIB,{utpeftJlr€ua8uautEdzpuedqrsrlaslaqleqeqpsBJ"de,rqpq uB)ple^uatu
,4AVSlqeN E,{uu?leueqalu(xe[rp urxBsleqrle{EdesrpqBlet 8ue( n,{,€l
uuercl ueqrtrrep3ue1 gc1ep1ulrpJBIES eueln e:ud qelo eurJalrpBuef nele
teun qalo grledasrp?ut,{ n(,e: qulurrlnfua1r8ntBuu,{ e8pal nf,.E1.C
'1edeqnele e,{uen13ue:o
leue epudal
u,{uegeqg77nele= uE{srJc,reuer unpay 'dnprqqrseu3ue,{enl Suuo undnuru
uuunrnta{DJrlruaur {Bprtuntrteu1e33uruau 3ue,4Sueloqelerqelelel uelul?rp
Buarc{ 'nqr nles 3ue,{efuerepnes^ epedal ufuel:eq ue{sr[n aru Er eurpuad
'un,:n|
1e{ecnp epedrlplEIEIqelpseurueltnqe,{uaruqelal qellv rur ue8uap
ue8unqnqagselelp qe1ep1reua8uau:u1egnqy n,{,e:e.{upsr141 .qseudepeqral
ureJepuau3uz,{ ueureqeuadr:r?pJaqunsJeqrur nf ,e5 .lrlep uplnseplaq
8ue,{n,{.u:'enpa; e,{uurn1 luqrqrs e:educp:r1eg nqv qalo r:upurqrple8ues
rur rueJeu n,{,Dd JrJppSunlnprp nduel n,{,c: ,eueuad .ulereu Bnp ep? nlr
n,{,u.le,trqequulele8uau ue8uapqe,r.reftp ledepselerp uer,{ueuadenpe;
'..EIElJurp ucltedu:trp
pr
UEI? eleu urpuesc,{uledepuaduu8uapue.ln|-lV uelseyalueuedersSue-rug,,
r q B N e p q c s u e 8 u a p . . n , { , e :u e ) J s s u p J e u
q u , : n f u e l s e l a l u a u e , { ? sB . i t f
a,{BSrouaqueu uep BlaJueuue{B {Epo 3ue,(euzurrunq uep ll8up.L,lBIrg
nqy uec1u,{ured llluoquolSuau eueurefieq'u"r{ruep Suetuau eyrl
'uaurunle{upppnl SueroBdun pSSulueur
3ue,{3uu:o qelerqelelu{ u,ttqeqqe,\\cluaurelp eleXutal .ue1asuepe,{esuep nlr
e{eu qEIBse:1rtuep 'qe11yu€p nlr BllutuJruaqe,(esueqe,tref elrp .e,{esn.(,e.r
ueSuape,{uqp,,(pfuaul ue>1e e,{cg :ue4;le8ueurerC .(ueunlnlal uep enl 8ue:o
rlrlluau eduelpt3?uruatu3ue,{Suao) rryI?IDIqelastrrxreueSuaur e,(uelrpquuad
.IEIEg nqV :e1eryeqrq.e,{g-sy e.{uesu,trqequelele8ueu; peruqV ueul
'e,{ure8uqesuep 'qplplt?{qeleseu;,:eleg
trq:el urnleqaspluq nns
8ue,{elrue,r rieq c,{sruep qr:q8uu 1e1es ueeuesleladueqrfe,tra>1 ,uBIpEruEU
esendueqleleqruaru 3ue,{rnsn,{uaru
uep lrueq nqr r8uquqsru 3ue:oepeda:1
ueleu uaquatrr ucp esund elpebiuau ueqrfe,tra1.ure:qr uere>pfuaqeuulas
u)sr-ItuEns^
ue?unqnquD{n)EIatx3ur,{ 8ue..ro rSeqrleq r3ueln8ueuuesruEqe{
3ue1ua1n1a:au n,{,erelnduurlnuaq uesue,r,ruelSequerlsedleptlalrpefta1elrf
qplereJuelep .rlnB,,qeprseuSuelualteqeqesnf ,rlr qeleperur pq qoluoJ
'efg-rlepuaqa4rp3ue,{
u[escdcrsr8equeuuquuad urll:aqruatrr uele qBIIv puaJel.slrpequulselafuau.r
e18ueruepp e,{ulepuaquBIuaq nue{ 8uu,{n,{,e:,nlr BuaJs) .qseu-qseu
qzlepen,{,e: uelep uclefrd uulrpeInu.relsnreq3uetr :uelule8uarurpruqn;41urq
qellnpqy .reBuapuaue,{eg:u121:aq uepqV rur IEr{ru?lpql runlnq qtequnsruelef
qepnuredtuatuuep'n,{uun>1reqa1 uu11nlunuaul .e.{uuunlnt uelseleluaru,qs€u
-qseuuplrrsJtuau Suef tedepuadqelerl[nd:a18ue,(enpaq n,{.EU.Z
'llqleq SuBf
qadar.Kemudianmerckabersepakrtbahwalailltul qadrr terjadipada7 (tujuh)
. a s u l u l l a hb e r s a b d a":S a y r r n e l i h a tb a h w a
h a r i t e r a k h i rb u l a n R a m a d l a nR
pendapatkaliantelahbersepakat pada7 (tujuh)hariyangterakhir".Jadi Rasul
memandang hal itu sebagaikesepakatan seluruhkaurr rrukminin.Karenrumat
te{aga dari kesalahandalarnhal yang telah disepakatibersama,scl.tingga
ketepltandan kebenaran ra'yu harusberdasarkan kesepakatan bcrsarna. Allah
SWT telahmemuji kaummukmininyangselalubcrmusyawarah dalammengatur
urusanmereka.Padamlsa pcncrintlrhannya Urnarbin Khaththabselakukhalitah
s e l a l um e m i n t l s a r a nd i i n b e r m u s y a r v a r adhe n g a ns a h a b a )t a i n n y ad a l a m
menyelesaikan pcrkarayangbelurr aclaketentuannl'a dalamnash.
lmanrBukharinrengatakan bahu'asanya Mus:ryyab bin Rafi ntengatakan:
p
A p a b i l a U m a r b i n K h a t h t h a br n e n d a p a t k a ne r k a r ay a n - qb e l u m a d a
ketentuann)'a dalamKitab dan Sunnah.nrakaia nrengumpulkan parasahabat
untukbermusyawarah danmcncarikeputusan bersama. Jikakeputusrnitu telah
disepakatibersaml.makaitulahyan-edianggapbenar.
4. Ra'yu keempatyangterpu.jiillah ra'yu yangdiberikanselelahterlcbih
dulumencariketentuan-ketentuandahntQur'au.Sunnah. dankeputusan khulafa
unasyidinatausalahseorangdati mcreka.Jikatidakadamakadengan pcndapat
salahseorangsahabat.Kalaupuntitlak didapatkanjuga, maka dengani.itihad
dengantetapmenrperhatikan ketcntuanyang adadalamQur'an, Sunnah,dan
kcsepakatanparasahabat.Inilah ra'yu yangdigunakanoleh parr sahabat.
Ali bin Al-Ja'di mengatakan: Kami diberitahuoleh Syu bahdari Siyar
bahrvasanyaAs Sya'biberkata:[Jmatpernahmembeliseekorkudadariseorang.
Kemudiania menbawlnya tetapikuda itu sakit.Ia rrengcmbalikrnnyirtetrpi
ditolakolehpenjualtersebut.Urrar pun berkata:Jrkabegitucarilahsescorang
yangdapatmenengahi masalahkita.Orangitu mengatakan: Sayain-tinSyuraih
Al-lraqi yangmenengahikita. KerttuditnSl,uraihmemutuskan: Anda (Umar)
telahmcngambilnyadalamkeadaanbaik dan sehat.Maktr andabertanggung
jawab sampaikudr itu dikembalikan. Umar terkejutdengankcputusanSyuraih
y a n g t e g a ss e h i n g g ai a m c n g a n g k a t n y sae b a g a qi a d h i . I a p u n b c r p e s a n :
"Janganlahkamu menanyrkln kctcnturn-ketentuan yang sudahjclas dalam
Kitabullah.Jika tidak karnudaprtkrn maka carilalrdalamSunnah,dan kalau
kamu tidak nrenenrukannva daianrSunnahmakabcriitihadlah".

80 I'lamul Muwaqi'in
| 8 -- "',8ru8uJdnIn{J

{rprt;-ur^ nurppdi\ ( IprhJt) ;uptrP ;-ur:inltnsa:-ulTrcln:aur3uu^nuLlr;u:a


uctnl{if,q;-ur:{qelrsrur rluaiucrLrqrlrul.'rlur:l 'qrlrurrqudrn:rpnutay qrdLtn:
ttrp u{nq-r]r{nqriurpu rlp;uirprltrJJ)1uIllJLLrslrtl uc[lnlnrl uu1.rr-"purq;-u:Lu
u t l l l r , { N I r q u r q r q u r u t l u r s r L l r rl n q n l i a l u . r LrU - ' l r - ' . rn
- '\J\. r - - ) t - - l B q q
t :r1l l \
r,{uqniSunsasc,iuluqrra{uriu:p loliuolrslJq ua-nprp 3uri 8uc.roniltl prL:
ucunlnq rqnllfrprp:u.rrcl iur,i;-ur:o nql (nslccllqsnp ulrs)rso) ul)t.rJqur:rrll
qeurJd;uei f,uuror1r;n:a1urrl iur,( urr;-tqts dr:prqrellrpr qrlrpu rl'lJ.rrLLr
u r r i r q ; r s ' n 1ut I u I I l s n uurn r ) r ^ \ q r q q r l l l r q u ] J ) ( r n l l r s a : ^ Ju) r) l r q l r q i r lr u l l J | f
;-umrr1a;i-rac1 sniauJur-snrJl rlntrl.ralrprdrir| )Il]q qlqJI qlrlupltlt]t rltl.tru.q.tl
cped rlrqLlrJIrlrqes unclrdrqJIo uc)lrlrqrp r&rf Icprt 1r rllp'uc)lr'tltlrlllpr[)
snirq nlr ul.lrueqal uiuqn;;unses cuJ.nr) Lrlrlr.lqJI Dpudn(n?,{ltqu..Lrr
tr;dnpiur:,{(n:rq) ynfunlccirrullcclnpurur nurrl r:lrqrcll'lrqLunnuttl qulat;-uci
uil:-rltnde{ rsl.\J.rau lrdrp nurcl ru1uuqun1dr111 nLull qrlJl;rrB,{nLUursnlndJtl
q : ) 1 or ; - u r 1 r q : 1 1l ] s ] ] . r i t trrl r ] - . 1 - l l r l J \I l L L I r -q- )r - - 1 U r : ; - t l|ll:]1q l - a l J I l pL U n l e q
iiuri pq dr:prq.re1 Lrr)nlrlrp Inlun lrdrt iurlcd iur,i qr;1n1r clrqrg rurucsnlncl:r:1
ulrlLIJqurJtutcdxp nut{ t;yrru 'ndurrur)r:prl lr r:lrf rclll:1, urlr:aqrp trclr:p
r(u1rq clltu riuurlsr:lliirtru rlr:1.rt irru111l,{uurxl\\)iltprru\rl)iuq[rlur1r:duplr
rrclurlsl,{urprdel otlurelqclrrrqrluni lllnqnlunsnulu u,irr}rdtrJlrll cllr )rlln
Srrr:i(1r;r1nlulrsurlu,\\IcpuJLLr ;ur,i ;-ul.rorlte rIrI ul]Ilrlnrqrpirru.i nlunrrs
ur:1urrJlq;uarunur uulueicqrp iur,'i ntnn.-:sullplrqirrlru ;-Lrcr( utifurl.rld
rlrnJe) 'urrurlsnl^l urnr) qJJou|){nlnlrp tl)(hrprrrurp uerlirr:l)a6r:,iur1r1ouaur
n-ur,{({rqrd);-uc:o r;-lt1urlqrli:,trp qcdrunsurp triln;r:l r;rq urlqrll,trp nlr
ul?rtlnqturdnururlrpce{drprq.rJturchr:rqsnlncfurq 1upr1qruJl ;uri iui),rouop
num{crunue{uri]'ur;-uelu {rpll tcuiolljJl rirrr,iirn:.ror;-;urqas'l'rruLur\l'rtnd:u
uep nururtlclrlrurlep rrllnrrudrlrppnl n,{uurrulsyllrclr;durt tlrl ultruacl:1
uclw:rJrquerul,iuruni upc )irp11r.{uqr1;-;un\:g nurrpr:dr1LrrlnlirP ;'ur;i
r.rr1'lrcllnrrrrsqllrrrrrqlclnlnlu:ur;q nnlrrp snrr:qiur;i ullllluelJtlrpollJurucp
clrlol lrJrs.raq qriupr rurIr,'r{unsnlnaleln,iuqniiunsl5 np.rq rllrlll\r.. :tnlri.r(l
rrirqrs r,iurr^r iur,( r.rr.,isy'1yrsntra1 nqV Intun tr.rn\-srluuJurqculrd qltrurlri
urq.IPLU..l :u1r\1r11ra-u3ru Lur\\,\\v I\' nq\/ [ iUll\r:\\qr](l rrI--)rrLlI)rfrlll nqv
r-rB..rsv-lYcslrl,{ oq\r r:pBOJIJr?ruillsJnq

VANINVSV'ISfNEdNVO
SVHJHJ,VHX NIfl UYWN J,YUNS
a d a t l a l i l n y ad a l a m A l - Q u r ' a n d a n A s - S r L n n a(hA I - H a d i t s ) k. c n t L t t l i a n
qivaskanlahpernrirsalahan tcrscbut.dankelalileh perumparritanperumpama-
annya.Sclanjutnya herpeganghh kcpadasesurtu-vangknmuhlratlebihdicintai
( d i r i d l a i )o l c h A I l a h d e n l c b i h n r c n v e t u p a( n i r c n d c k a t ki )e b e n a r a nJ .a u h i l a l t
e r l o s i . k e . j c n u h a nk .e g e l i s a h a nd.a n n c n y a k i t i I r r a l r u s isaa a l b c r s c r ) g k c t a .
Scsungguhnva kcpLrtusan yang bcnar akan rre-ndapat pahrla da;-iAIlrh dan
scJaludikcnang.Baran-usiapa yrng niaml'atulusdalanrkcbenaran, sampaipadrt
c l i r i n l as e n d i r ir.l a k aA l l a h a k a r t r e r n c l i h a lraa h a s i ar a h a s i a n yfa) .a n m e r e k a
y l n g b e r l a k Lcru l a sr n a k aA l l a h a k l n m e m p e r m a l u k l n n vKaa. r c n aA l l a h t i d a k
ncnelirraselainketulusandarihlnblNya.Nllk:rin-tatlahpahallAllah.r'eze
clanraltrttrt-Ny'a. Dentikiandan l1?.i.ia1rarr".
Apl l,lng ditulis Urnaradalahcltilliir)r'lng blik dln cliterinra oleh para
ulama.Di dllarnnyatcrnluirtllndasan-landasanhukunrvang prtLrtdipahami
o rl e hp r r aq a d l i( h r k i r n )d a nr n u l i i .
d a nd i r e n u n g k : u
Pen.ielasan Surat fJmar bin Khattab TentangPeradilan
'Pcrldilan
Pcrnyataan Urnlr: adaliihkcu'njibanyang tetapdan sLrnnal'l
1,ang diikuti secara kontinyu (terus lrenerus) belnraksudmenjelask:rn balrrva
keputusanseurlrtg hakinr dalarn peradilan itu tda dua mac:int. Pcrtanra. yang
bersifrtwilib dan telrp sepertihukum-hukunruniversalyang ditctapkanoleh
Allah dalam kitab-Nya.Kedua. hukun hukun sepeftiyang ditctapkanoleh
Rasulullah.Dua hal ini disebutkanjuga dalam rirvavatAbdullah bin LImar
bahrv:lsanya Nabi SAW belsabdrr: "llnu ilu ada tigr macamdan selainyang
t i g ai t u h a n ) , i l l akhe l e b i h a(nl a t l h i l a h ) . 1 ' a kinLir u t c r h u , : l aap) a ty a n gn r u h k a m
( p a s t i )S. u n n a hd. a nk e u , a j i b a n , v a a '.
n t-lti l D a l a mt i u a y a t l a i nA b u H u r a i r a h
nrerirvayatkan bahu,asanya Nabi pelnahrrasuknrlsjidtlannrclihatsekelompok
orrng duciukrncngitlri seolanglaki laki. KernudianRlsul bertanya:"r\da apa
'Il
ini ?" Merekamcnjau,ab: adalahorang)ang paling mcngctahui(allanah)
nasab-nasab Arab.rnasalah ke Araban.svr'ir.dln persoalan yangdisengketakan
brngsa Arrb''. Lantas Rasulullahbcrsabdr: "Pcttgclaltuuttdalutt perkLtru'
ptrkurt itu tidok utlu gutrtttu dctnkctiduktulruantcrhudapntttjug,a tidttk
bcrbuhul'tt".LanjutRasul:"llmu itu aclatiga maclrr dansclcbihnyahanyalah
kelebihan".
Pemahlman yung Benar adalah Nikmat
n m l r : P a h a r n i l l hp e l k a r aI ' a n g d i a j u k a nk e p a d a m u "
P c r n ) , a t a aU
m e n u n j u k k atnn h u a p e n a h a m l n1 u n - gb c n a rd r n i a t ) ' r n g b a i k n t c r u p l k a n
nikrrat tcrbesrrvang clibcrikanolch AIlah kepaclahanrbaNyl. Bahkantidrk
adakenikniltanyang lebih bcrharga.s!'tchh lslarn.selajnkedur ital tcrsebut.
Kalenakcduanla rneruprkanpilal lslurndartllndasannl'a. Seolanghar.nba vang
memiliki pcmaharnan benarakantcrhincLu- j
dlri alanoran-uorang1'an-e dinrurkai
Allah yangniatnl'atelahrusrkdanjalanoriing-orang sesatyangpenlahamiinn)'a

82 - I'lantul Nluu'aqi'in
t8 "'BruBtlad nlng

qelepPr,{rupueqas^ 8up,{iuun uenlh}r,{qcq Inql?lellptcdBpnlrs ut(l


'crrnireq
)rpll IJEIaS rurci- u,iuur\npnp3t{ cjllru ult)rrlUJlpntl srinl urrpnLurl .ItlrLltlu
nf;lr trrultpursnJn)tpq '1l]I11lr,{sr?ur
urr;unrrJde)isnln;uaur spintJsq3u[.{
cstna-uf,d ;-uu.roes uriurp nLlls e,iuri-ollluy t:,iuu|1ln1a1ueiutlrq;1 qeloltli
lrllltu ur)lllulls)|llrplrprt ulllnuaqtl clrl ,niuryy ur:ruuslrltd LOt?l|p
)rlJI,tJl
ulrluJqJll ultpn\J{ u,\\qBqur)pns)lurrp'.,uleues1t;1ad tduel c)rf utjrucqa)
u l ] ) c . r t J I q u r e ruu n ; - . r a 1
q n p r 1r , , i u q n 3 3 r r n s a :5u. l.d r 1 3 u n u r r p n r u r )

'(eiuucy:uraur)et:lq qclotldurcur
..Iriut,(u.-e1r.ro1o ueT,,uni:cdrueur
I n l u n u r r I C L {u r : 3 u l : c 1 a du l p I l . t c 1 l a dn l u n : - r u u i u r u l u r i L r c , t L L n t y n q
ppcdtl clltrl urr.rJqurad uc3uc.re1:rd utl rsclrlclurriuarrrrurlc,il uc,rrsJeuad nlens
rrtrlcCI (881 ;qulnbtg-ly) ,,urt1o1npotl,ll nlt DtJDtltlDsn1nt),lDtlutru!nult):l
'lttDq uDlD[uDiiuep uDl D.tDjlntp
4nltutStutIuop urDl fiun.i uDtiDqts.Dt.totl
IID:yDLIau nLunltlt)l|nq)stloluD;luDl .lrlar',, :qltilVunu111 rrciu:p ry1rrastur 1g11
'r,{urunynqucsnlnclelulrrp
urp uclulaliursrp fuc,{ u-rn1.rcd qe1.,plr,(upnsltLu
nrueprrlal uu\r\nurJIrp 3ur,{ ndy.. :.reur1-.1 untlr{uracl r,{u1nluc1r5
'rr:-rl[eLu
1rq-1equclSurlrqSururuclu rlcru rtn)rrp)1]prln1r1cqrlrqrdy.s-etr
rp ciedn r;,(r:dnqalo nlnu:drp u,{uucltrurauaur ul)r ltqrqBs clld ut:^n)ndcI
uusnlndal ucp 1r.t.ru,{s utliunua:aiu ;-rmi l1e::ru ,nlr luJro) qal(l
'3ur1:1aquctilq nfrq
ur{Jqor tcqrleLuuuiuapjusnl ucqnlcsraq)Nprl:)
rnqctriuaru trdBp;-ur,{ Jnsnl rquu u,(rrrs:,1l]:^ IlulLlrr:iuqaq.1.,{5-1nsug ulp
qrllV ullinq rnqelaiulru1n1unl,ruun:1rprp urqrli,n e1_ur;qr li,n:1 ucp sltrlcri
nunqnur:ur 3uc,{3uc.lorpltpc urrlr:lnqesrp;l'ul.iiuElg r;1cqr:tl nlls lcclupu:irr
qclusel rl urp c1lLl;cllnp leclepuaur ur{l rtuaq u{r[,sr]tprp Irq cnp rLulqrurJrL
;n1un u,(uuundurcrua{ urllcurr\-tllru:u iue.{ cdr:r.-qrq:g .1rrq uc;-u..rp ru:
lrq rnpal uulrsult,\oiJ,l 11e11'u.(g ursntn lu:\\JIuuluclucsrp iur:i rtr:1r: r.i1
-qrtr) [mirp qpllVrLrlllnq trln)nqru1l],i.sur1tt.rurtllD iLrr,iurqrlc.\:\,
1rdrp.rr1
u l q t l l , t a l d r p c q l a l u e u l q l r u r d i l t l r r v . l t s u l t l r p . l u u a ql r u f , q t i ; - u r L 1 ; :
riurunpp rp;'unprn:11r1 3ul,i 1r;ayq luIJ)irq ucp:-llrlu:uch:pur1ta1 ururcqr:1u..*
'DtuDl.t)dtur
ln1tJoqJrqtnp rrrjtlqruJuredurl.ntuJq n-uti nrnlnq ursnlnd:1;11
lr,r]lf l,r--)qtoeur Inluil tUrlrq nlt]llrljnur iuuoas ra-uqurlSunruqr;JIrprI
uptlll?qelxad ureJaI^l en(I uEesBn;uad

r;,(urlir:a.'r
urp nsjuu r.\\r_'qucqltuau'uPil,\{lllJl rlrqulRuau'ulll|sJsJ) Urp ut_"lru.:)a:ti
'uelnrnqel uBp u|{r|qJ) uullepeqtxJ[r
Inlun r,{N rqulprl rlllq ruxll]p rlf:.\,.
iur,:,{e{cqe: qclppeJruaq iuc,i ulLucqruradBWI^{.trlr\ riir.:
utllrt,;Juedrp
uorJotuctrl usllrlrrruasiut,{ c:e1:oclen11l,{uurrurqeruod-utuatlurp r.i_:,:,
sn.tn18ue.{altsnulu lpeluaurele:Jnr ucllurJp uc;'ulq .;irrudruritr.Lu_- ;.
m c n d o r o n gp e l a k s a n i L akne b e n a r a nS . c b a bt i c l a ki r d ag u n a n y ab e r b i c a r a
kebcnarantanpakita nrampunrelaksanakannya. Ini adaiahdoronganuntuk
mcngctahuikebenaran dankekuutanpcllksenaannya. Allah SW1'tclahmemuji
orangyangmenrilikikekuatan danpengctahuan dalarrrrenglmalkanagamanva:
k o n t i : I b r t L h i n r I. s h a q . d u n Y a ' k u b . o n g
" D t n i n g c t t l a l tl r u m b u - h o n t b u
ntntpuntui lterbtrulrut-perbtrutan bt'.surduu ilntu-ilnurlo?,q/i'r,qgl" (Shad:45).
Kcvajiban SeorangIIakim
Kcnudian pernyataan Umar: Dln.jadilahpanutanba-qirnanusiadalanl
kcdudukanmu p ,e n a m p i l a n m dua . nk e p u t u s u n r nsuc b i n u g a o r a n gy a n gm u l i a
tidak r-akustcrhadlpanial'arrudrn olang yang lcrrlh ticlakberputushalap:rn
d a l i k e l d i l a n r n u. J i k a s e o r a n gh L r k i nbr c r l a k ua d i l t c r h a d a po r a n g y a n g
b c r s e n g k em t aa k ai l u n e n u n j u k k a n
k e a d i l a n n ydrl l a n rp e r n e l i n t a h aAnp. a b i l a
sckalisa.jaia menunjukkansikaphornratkcpuchsllah seoran-u 1'angbertikai.
makaitu nrenandakan aniayadan kedzalirnannva. Slya telahmenrbaca dalanr
scjarahkunobahwaseoninghakinryanglclil da haniIsrail sebelurn nreninggal
bcrwasiatagarkuburnvadibongkarset!'lahbcbcrapatlhun. Kcmudiandilihat
apakahtubuhnyatelah rusakatau bclulr. ll nrcn-[atakan: Sa,u-.a tidak pernah
sekalipun bcrlakucurrng drlarr mcnutuskanperkarakccuali pcrnahsuatu
Iari clatangdua orang l,ang bersengketa. yang salahsatunyiiadalth sirhabat
. r r ; i a .S e h i n g g as a y a l c b i h b a n y a k m e u r p e r h a t i k a n drn mendengarkan
; n g a d u a n n y l .K e r l u d i a n o r a n - go r a n g n r e l a k s a n l k l nw a s i a t n y ac l a n
r rrbongkarkuburnya.Tcrnylta telinganl'atelahhancurdanjasadnyl tctap
.rLuh.Dari sini dapatdilihat baht'l siklp beratsebcJah kcplda sillahscoritng
y a n g b c r t i k a i n r e n g a n c l u ndgu a b a h a y r . P c r t a m a .k e r a k u s a n n y a bahrva
kekuasaan adalahmiliknya vang nlcrnperkuathati danjirvanya.Ketlua,salah
seorangyrng bcrtikaiakanbcrputushardpanuntuknrendapat keadilansehin-ega
melemahkan hati dan.jirvanya.
PengertianPembuktian
Pcrkatlr.lnUnar: "Pembuktian itu diuajibkan ba_r:i penggugat.dan
sumpahdirv:ijibkanblgi orrng (pihak)lang menolak(pcngakuan)".Yangdi
rnaksuddenglnperrbuktirndi dllam Al-Qur'rrn.Al-Hldits, danpcrkatann para
y
s a h l b l t a d i r l a hs e b u t a n a n _ s
b a - r is e g a l l s c s u r i l uy a n g d r p a t n e n j e l a s k a n
k e b e n l r a nP. c m b u k t i a n m c n u r u t A l - Q u r ' a n .A l H a c l i t sd. a n p e r k a t a r np a r l
sahlblt ini lcbih unrumdibandingkandenganpenbuktian)an-sdikemukakan
olehparaluqaha.Mclcka (luqaha)menukhususkan pcmbLrktian ini kcpadadua
saksiatru satusaksidansumpah.Dalan istildr (pernbuktian) tidakadalarangan
selananruatanfirnranAllah dansabdaRasul-Nyatidakmengandung larangan.
Hal ini dapatmeninrbulkan kesalahan dllam nremabami dan mcncrapkan nash-
nashkcpatlascsuatuyangbukanclinrlksuci olch si pembicara.
lstilah (penruktian)tersebuttelahnrenir.nbulkan
kesalahandi kalangan

84 I'lamul Murvaqi'in
s8 - "'EuIBUadnlnfl

{niunlad uppIUng tr;n;;uJCl (uBn)r;urd) ulrruJqo{ uc)sBiafuatu Is;unJrJq


'c,iuucqlos
lrdup tnqrs.r:tlnfunlad uup ll\nq B{utu uclsed:1:urqcu.radleptl
r,ruucesrrqallnqasral;-ttc.ro rullullp'urqlos lu-'{uruilulupo r,(ur1rda1 iut';i(
u,iu.rrfr;-Lraru rnl e,iuiul4;1:q rp rpr iur.i;'uuo ucp urqros rpu e,{uurBur:l
rp u)p ucqiosrpr c.iur;1uci11 rp nlcl r.rrlirrr,i iur.ro ucrcqurri rmlrp (qnduns
ruryrplur;rurdurl Lrui:srniu.rd nllttt-u11,'tuJs) ipZrr.r.rrrittt 7tt7lr.i7zurl.nsuptrq
i u n s ; - u r 1l l r l r l . r u r; - u r : . ir s l c s ; - u r : l o r su c r \ ^ I U s JuI l q r t r r : 1 n i ' u a utt1 ; a d a g
Illlolrp urp iurlu:trp rrrlirrnur1lpr1iur,i r,Luurlcurclniu:ururp ut?reuaqJl
nJrnsur)s-rlJfuJttrurllrp c,iuLrrrla'ur,ilpldll urlrurls:adrp 8ur,{ n1ucl.tol
r:ru1:eduuiu:rp e,{uurlsnsnql;iuaurciuqrprr.l Epn IEprl eS;-utqcs'nyuo1:a1
errl.rrcl rpudel ;-unlul;-lrq Iulll nll ur--.rrLr.rqJ) r:i-q nqrurq-nqurq ucp
qullV )lrl urln;qriurur ri;'urqls r:iu1r1rpur;l-uapurlsrlafrp csrqr:iuututlrs
Icprl urruJqf,{ n}cus crrr,n) lnfuntad tclnraqundnru tslcs ndnrcquepp
{rrq uniruaqa\ rnrlsrlrlucurlrclrp iul,i rtlnq nrrnsrr,iundLraur nuel qlrydr
qrlrpu A\VS rqrN rpqcs ur;-ueppnslt'uttpiuel ..triniiurd rfuq qrfu,t nlt
ufrtInqru3d..::rru;1 uunlcllrd urp'.,r/)r.1 o.irortlttuttl ilr)r(1y,, :le;n38uad
rprdrl urllnfnlrp ,\\VS IqcN Blqr:^ unllp urrllnqtuad ut:3ucppnslcurtp
3uc1 rs1n.-cnp rprdrl srtrqrJl nlr unt'11nqru:cl uctt:aiuac{ur:llnlunuaru
iur,( q r l r l s r m r y d r p 1lpr1 r l r l a s r u r r s u r . . r n | 1y rurlrp rp ur)qog
' r s ) r se n p
cpudalsul]qtatluprt nlr Lrcrtlnqruad qultsr uu;-u:ppnsll;ultp8uu,{uutrurp'nlt
1 e qi u u u a l r r r l s u l r l u r r u ; - u r u
i r , r n O - l Vt c i r l r , i u l q q t s u t uu e p ' ( g 1 : r q r q J )
,,;n[ulDp iirrD.l,:7at1qDtDlrut)lt)Ptp Dtq):^.t)t;iuo.\ odDt.rDprtlrtiu3uol Ulnq
nl zt,trtt opndt l,'| untnp uor1,tt1qDlDdD ItDg., :J.,\\SqnllV ucrulU'(0t :i rqlej )
',,o,iuopotlu t:t1.t so1;tIhun.tuniittn.t;t1,ty unh'uu.t,ttll1 toduptt,tut o1;t.t,tut oiiSttttlss
qt)ttll tlDnqast):pJ)ruopntlal uaqut,tu!tuox Llny)pDtlDl1,/,,:JA\S qeIIV u[uur-l
'(| :pnH) Lo:)p(tn,.! O-l\;)Drp.itt ftitr.r tqnq to.iuntluatuopLt
,.rt.iuun4n1.
3un.i lttD.to 3t!D.to (tloit!)| t)tunsntt.rt.litlit!n.!o f;t!D.to)ryt)Inrly,, :.1_,115 qe11y
uflrur.l '(lg uf .u\j lV) ,.nlut)4t1.1. l.tDp(uD,.!n(J-ly)on.irt ,'iuD.r rrnr1 sttltttp
(DpDiaq)Dlt)D.iuurr.!5rrrrs,r.9,,;tlDltlDlDtDN..:Jl\SqrllVuuLUIIJ'(t:qru
-lV) .,utrl,u/b'un.ittlnq n1;t.r;tut Dpodal lmtnp qnpnsasuDlutDlltu(DIar)ut
Dpt)d)1) qDtry 1y ur43utt4tt1t 3uo.i tiuo.to-a'rro.to 4n1aqt1n.t;td.r,tt1 t1n11nptt
ilr(/,, :.l.lAs^ qrllV urLUir.l(ft-tf :lqcN-uV) ,,qDtt1-Llt)tt)l uDp (1Jlt1q-u\t|(ll
unlun-rala1-unliunt)t)l ntqt)t)iu)tu:loptItnurryn:1tI'unnt1n1;t3tt;ttl rrt.itrttdtuaur
;ltrD,iSuoto opntlal qnTu.iuDuatl olour :o:1,t-Ltur oltr:ttl,t1niLlnt u,tt7ttttrty ,\'urtr
t1D1,t1 3uo.to-ltro.ro tlDtl.).)llutol rLolp(l)!stllnh'u)ut)lopttnuDXt/pa1,,:In{S
qr llV urur.rq'(gZ plpeH IV) ,.oto.tuiiun,ittlnq-!DlnqL)rtoquauuotiuaptrt;1
u:^t).t-lt1sD1sttlttStr,tttttlDl2t lrupx .\u4t1li;lI1,1s)s,,:J1\AS qITJIV urlttlll.J tlltrlcP
rutunu;-rqls'uprpuJqe\uulsrlell:ur trcir:p3uc,{ntpn\Jsple;es IStq uptnq:s
qriBperttrE]llnrnu:ru ur .rn]-1y ttrcleplr]dqr.rltil-ur,turtllnqutadelel B,\\qrq
p,{uqotuoJnlnsql:Jl]Sunlnq qstu-qsruIturtlButeuulelcp utllqlel]nu l'lull'lln
tcrscbutdipandanglebih kuat dibandingkandenganbukti pcnguasaan. Nabi
S A W t i d a ka k l n m e n g a b l i k a b n u k t id a np e t u n j t r ks c m a c a mi n i . d a n r n e n y i a -
nyiakan kcbcnarandintana setiap orang clapatrnengctahuipenjclasanrlan
alasannva. Tctapiketikahal tcrscbutdisan-cka sebagaisesuatuyangrlersumoer
claripcrkiraen.bcrartilrcrcka(fuqaha)ntengabrikan clra lang clitempuhdlilrr
proseshukunr.Scbl.uian beslrrhakitu tcrabaikan karenapenetapan bukti lncnurut
merekavln-gharusbcrtitikk)lakkcpadapcrkaratcrtcntu.schinl.eaoran-u zhalinr
yang lalim bisaamandari tuntutanhukuntanataspcrbualanzhalinrnya.clapat
berbuatsesuaiclcngankehcndaknva. dan dapatbcl.katlr: " l icJakaoauLraorrng
i . i r r i svra n gm e n y a k s i k apne r b u a t ayna n ga k u l a k u k a n "O . l e hk a r e n ai t u , m a k l
hak-hakAllah danhanrbahambaNya mcnjaditcrabaikan. Seandainl,a dikenali
apx yang dibau'aoleh RasulullahSAW. rnakl akan diperoleltkcrrraslahatan
Vangsempurnayangterhindardari sikapckstrimdanpcmrusuhan.
llatas Kesaksian
AIlah SWT tclahmenycbutkan batasan
kesaksillldalanrAl_eur'andalnrn
ljnlatcrnpat.r\llah u)cnychutkan balaskesaksian pcriruatan
zin:iscbanvakcnrpat
saksi1'an-uterdapat dalanlsuratAn-Nisacilr sur.atAn-Nur.Adapundalair kasus
selainpcrzinahan,naka r\llah rncnyebutkandua orangsaksilelaki dan satu
saksi oranll lelaki tlan dua orlng wanita. sepcrti dalam kasushartl bendli
(pcrdata).DalamkasushutangpiutangAllah berfirrnan:"Dan persaksikonlalt
dengor dtrctorctng saksidari orong-oruttg lelttki di antaranu. Jika titluk atla
tluu ortutgleluki,nraku(bolth) .scorarttlcluki &ut duu orangpr:renpuurtduri
karnurirlhui". (Al-Baqarah:282).
sr'lsr-sn,(sl_r'airg
Hal ini dilakukandaliunkasusnrcnjlgadan mempcrkuathak pcnti)ik
harta,bukandalamkrsushukuntanvangdiputuskan oJehscoranghakim.Kuenr
antaramasalahhartadcngln inasalahhukurrianadallh rnasalah vangberlainan.
Dalam kasusruju' Allah rnemcrintthkanlgar mendatangktndua orangslksi
v a n ga d i l . D a l a mk a s u sp e r s a k s i arnv a s i adt a l a r np c r j a h n a n .A l l l h m e m c r -
intahkanuntukmempcrstksikan kcpadaduaorlng saksi1,engadil dlri kalansan
o r a n gi s l a ma t a ud u a o r a n gv t n g a d i l d a r i k a l a n - e ai n u a r i s l a m ,y . L i t uo r l n g
orlng oranekalir.Dalarr avatAi-Qur'an jclas seklli diun_tkapkln diterintanve
kesaksian oranqolangkafir dalamkasus\\'asiatdalantpela)lnan.apabihtidak
clitemukrndua urans saksidari kllangan oran-lt-orang islanr.Nabi SAW dan
plra slhabatnvatelahmenetapkan hukuntan(u'asiat)dengancaratersebut.dtn
s c t c l a hd i l e t a p k a nt i d a k t u r L l na y a t y a n - an e m b a t a l k a n n l , aH.a l i n i i l a p l t
riinrcngerti, kalenasuratAl Maidahitu merupakan suratAl-Qur'anyanr tcrakhir
d i t u r u n k a n .L ) a i a ms u r a tt e r s e b u t t i d i t k l e f d a p a tk e t e t a p a nh u k u n v a n g
dibatalkan.I)rn yang dinuksud densln llrrnan Allah: ".r.ty'alir lalrrr ", tidak
bcnaldiartikandengan".rc1alrkabilaltnu". klrena AIlah SW1 nrcngarahkan
pembicaraan tcrscbLrt kepadaorang-orangyang bcrintansecarakcscluruhan.
r n c l a i ulii r m a nA l l a h S W T :

86 - I'lamul l\,Iuwaqi'in
L8 "'atllPlri)(l nlntl

uplep u[)pr1s)rrurpntr qrllv qf,loull]{}nqJsrP;-un,i utrnduto:ldilue;olnp uep


rry1-rp18uc.ro:rs utrs)it?\-Jl c,{uqniiunsaq..:lrrrirJq'rIcl r1n1iutr.tounp trcp
rlllrlrJI ?nruallpuf,{r lBpll nll uul\^lIllsJI Nr\\qBq uelnlciuautiul,i;-uuro-dul:6
'r.11:ig urcurl ullp rirlrl\ tucLultlrlo uxllllnurr)rP rrrpal tcchpurd urp qr3
-rurH nqv qJlo LrllltlrttuJIIPcruuylcllrdupu:r.1puuqV urBlxlullp,l3qulni^leq
;-ur,i lr,{r,tu cnp lpldal ur\lrsllptp ;'uei( 1t':drpuadlnp trdup.tcl tut 1rq
mulrl(I r,rIr;[-l{rl tslcs ;-utt-to tnp I]uPllsrul rllt ulltslillsJl{ ncll lLutlelrplldtlp
splerp tnqes.rJl snsrl tulllrp tlrur'n ;-uitlot:ttpurP I)lrl r)llJiuu.tocsurtslcscl
q r : 1 r d y ' . n { i r : u r p ' u t ' ; q u l t u r o i lq s r q s r bu t ; 1 t r 1 u 1 rl tpp r t i t t c , { r : l i : i u a s r p
iluf.rll rnqnunqturdurtcrp:fa1 'tl,iuurlepnq.rad
iuc,{ uuqnunqurdrnrpurlqcll)se\
r,lrpurqiu..ur)nlun turlsr iut'lLeduntrt:rtcttlur--x)r-'[) .tl1t:1iucto ucqnunquad
u l l l , r l ) l ) p t l r s n , r \u l l l r t t i l r l u a dr p u a q r l r c l l q P l P s f ; ttuu l t l l t P( u E ) l l l l r , \ \ f , t u )
cslnl urr,rrqrurd(pitlqrs uqrurq))rpnq uusrqJqLui]d sn.-r1LuclrpLItrrslllsJ{
rruaiu:ur LUulsltrtun uriunlcl rp tedrpuod ttt:cp:qtrci rpr:fta1qe111
'e1tut.n;-utt-ttt

rnp urp r)illlf,liur.to:s uetsltsal ruualtp lcdrp tnqestelleq urrlrq ninql


$ r 1 c tr t u r i i u a d u i : l l n q l i u a r u u l l p ' L I I , \ r u l l s t lut tl l l n q a , { u c t u ' r i u ( ur - 'nul n t e l
iur;,{, Surtoos tnltirraul ' ullttlurl rlllllq rplld uullllslllJl
sclaf 1up11 lcpnq
' u i r L U r u u l r u r q ' J l r l l r . \ \ ' q r q t q ' 1 t ; tl secp,rn; - q l l l t t l J t t lI S ) i l l s t l rsl lt l l q ' l 1 r q l e n f
ruadasepurqrlnq uriuap riuut:ltl1upt; i'ut,{ snst;l-snsu1 rrrSuepl,{rr1cqcin I
ulr{TLUJC rrtturlqr }tdtp uenclurl.rrcl iur.to enp urP ltlltl.l iue.rol:^ults>1lsa1
lu,\\qllq upuJqcljrq snsll{ ullllup f$qrq lrlrdJs qulJl ttltullsnululnc)
'ur:JeueqJ)i un1ln[unulttrrrlp utrlsel:fuau ]rdrp 3ue,{
u n l r m p ' u n . I Jq e d u n s ' u t e s c bq e d u n s ' 1 t 1 o l t p; - u t , (q c d u l n s ' u r . r u l i u t i u a d
' q c d r u n su r p r s ) r s n l r s u u i u a p t u n l i n qu r l r r l o u e dc p l 1 r : p t tu t r . l n f
-lV unrlp1llnqJsrJlerBJutiuap rlen:r1 tunlnq;-ueutqaloqlrPrt Lutlcqe:ud
r,nqrq urltnqriuJtu 1l'|prtulp'ur]rslesa1r:dnr:qryq Wq [;rfuJur ltdep 3ut,{
ntrnsrr^urIlnqJ,(uaLu -l.A\sqrllv rr,iuqt:1:rl.rs tlqrqrs r]rd ut':iucpt,iulcq lSnl
'lnqJs-lal
utlIlLuJC lnqasll qulutladuIUIJ\ letc t.:cputlll ;-uei urtueqeutcd
u r { u : q [ r J L L rW p l l A \ V S r q r : 5 1t ' : l i s e u r l u i - u l ] , iq u l l q r l l q e J r p t l' , ,r r r ir Y
!nluellJl qrlrqDl
t.tDpulDl)\'., ;r:i1 unuut.luriuap pn:-lrurtp 3ul,i rtiiutqrs
cprclalucr.rrrtqutcduulqu.tuSurur:irptt tJltllV1nqJS.r3t qriut::cluciucq
'(901 :qrprf rttttrtiirt SLotiiiuuo onp
uDrttDl.t)q
l^j IV) .,r?illrr,Y
t.ItEtt,:t7t
nDp'nunll nlDurDtp lrylD;itrD.\ onTtq)lo uDllglDStp(tlt! lDtsD'lr)
3'ur:t.to
'1DtsD.tL!)q uDlD DtP llu)Pa5 'uDtlDutDl tdopotlXttaur
LlDplDlu)y DIDTL!
'ttt)ut1.t)q 5'utt.i iitttt.tt.t-'9tttt1o 1oH,.
tttunl 3uo.to;ts ryn1os ttltclndo

f't

rrf l!1
k l s u s h a ( a . h u k a n d a l a n t k a s u sr u j u ' . \ \ r i s i a t .d a n p e r s o a l a nl r n l ldl kaitan
dengan kedulnya.
K e l o m p o k y a n - ql a i n n r , ab c r k a t a k e p a d l n r e t . c k l :" A l l u h S W T t i d t k
m e n l ' e b u t k a ns i t l r tk c i m a n a nd a l a r nk a s u sh a r n b l s a h a ta k c c L t i l ic l a l u r nk l r s L r s
k i f a r e t p c m b u n u h a n .d n n A l l a h t i d u k r n e n v e b u t k a nk e h t l . u s a rnr t c n t b e r i k a n
m e k a n i i nk e p a c l r6 0 ( e n l m p u l u h ) o r a n t n t i s k i n .N l e n r r r Lpr te n d a p l t n r u ": K a n t i
tclah rnenerapkanscsuatu viltlg mutllk kcptrda scsuatu vitn! rnu(la\'),a(ihaik
d a l a n rp e m b u k t i a n m a u p u nd a l a n rr r l s r l a h q i v a s ( a n a l o l i ) . N , l c r . e kbae r k l t u :
''.\llah
SWT tclah berfirnran: "... dott pcrsuk.siktutlolt dtttgtttt rluu rtruttg :uk.si
\ , i t t i e d i l d i d t t t o t ' t tk t u t t u . ( A t h T h r l a q : l ) . D a l a r nl l ) ' t t l t i n A l l a h b c r f i r r n a n :
".\ltku ltetrtluklolt(\\'tl\iat itu)di.suk.sikunolalt tltru oruttg tttttg udil tli uttturu
ktttl,/ uteu dr!( t)rlLngrung barluittttn u.qutnutlen,gurr kaarrr". (Al-l\,1ajdah:106).
B e | h c ' d as e k a l i d e n l l a n : l v l t v a n s b e r k a i l a nd e n g a nr r r a s a l a h u t a n g - p i L r r a n g .
d r n r u a A l l a h S W I ' b c r l ' i r n a n : " l ) a n p a r s a k s i k u t t l dlltt: n g u n d u u o r u n , qs a k : i
irtri onutg-oruttg [(laki di (n/trutltr, .likt tiluk utlu du(t or(!ng luki luki, rnuku
rtto[eh)saorutg lttki-lukitlun durt ontng l)ara tpuLutdLt]-l.ral rl-snisl t.urrgtarlrr
'. (Al
riiluti I l a q a r a h :2 E 2 1 .D a l l r n d u l u v a t \ a g t c r a k h i r ( A r h - T h a l a qd a n
LlanAl Maiciah').-,\llahtiritk rrenl'ebutkln rzjtrldaiti (dul ciranl laki,llkil. rllaka
. \ l l a h t i t l a k n r e n y e b L r t k a nJ: i k a t i d a k a d a r a j u l a i n i( d u a o l a n g l a k i - l a k i ) .n r a k r
\.ItLrorang laki-laki dan dua ofturg pcrc]rpuan.
A p a b i l a d i k a t a k a n :" L a l a d z d a l a n t a ) ' a t t e r s c b u tb e r b e n t u kn t u d z a k a r
n a n g n r e n u n l u k k a n . j c n i sl a k i l a k i ) , n r a k a l a f a d z t c r s c b u t r i t l a k r n c r c a k u p
m u a n n r t s( v a n e m en u n j u k k a n . j c n i sp e r c m p u e n ) .
Dikatakan: "Mcnurut kebiasaanpembau.u sl,ali at (Nabi SAW) bahrva
hukum-irLrkumyan{Itelah discbLrtkandalam bcnluk mudzakar.sehinggaapabila
llfadznya ditrutlakkll dan tidak discrtei denguu pcn),ebutan yan_qberienis
I r c r c r n p u a nb. c r a r t i l a l l d z t e r s e b u tl l c n c a k u p . j c - n i sl a k i - l r i k ic i a np c r c m p u a n .
k a r e n r r n e n u r l l t k c s c p a k a t a n p a r a u l a m e h a h * l a p a b i l a p e t ' t v c b L l t i i li lt u
mcn-ugunakanlafadz mudzaker'.rraka pcrcnrpuansudah telcakup rli dalanln)a.
HaJ ini diang_rapsudah biasa seba.qlintanaclallrrnf imran Allah SWT: ./lta
t)r(ng )eng. tttt'ttinggul itu tirluk ntcntpttttttti urutk tlutt iu tlivori.si olclt ibtt-
b a p u k t t t u ( s a . j u ) .n w k u i l t u n t u t n t n t l d p u t s ( p ( r t i g r . ( A n - N i s l : I I . 1 .A l l l h
bed-irnran:".ltngutlult.lnksi.r'ak.ll i/u trtggun (ntt'ntbcri kctt,rungln) apabilu
'.
r c r c k e d i p u n g g i l ( A l - t s a q a l a h2: 8 2) . F i r r l t n A l l a h S W T . I { r t i o t u t t g - o t u r r g
vtrtg barinrutt,tliuttlibkun tuas kotiu bcrltutrsu". (,.\l Baqarrh: lE3), alln avat
A l - Q u r ' a n h i n n v r y a n - rs e t a r ad c n g a n l r \ a l a Y a tt c r s c b u t .l ) e n g a n d c r n i k i r r r .
rnaka flnnan Allah SWT: " l)utt 1ter.suk.s ikttttlolt ltrt,gun tluu orurtg salsl r.rar,q
'.
ttdil di dtttnru futnrx (Ath-Thalaq: 21. rnenclkup laki-laki dln pcrcIr)puan.
Akrn tctrpi nlenurut s),ariat bahwa kesaksian seoran-gperentpulrr itLr
ciilnggap separ-ohdali kesaksianscorang laki-laki. sehinggakcsaksiln dua oi
ang pcrcmpuan dianggap slma dengan kesaksian scoran-slaki laki. tetapi hal

88 - I'lamul Nlurvaqi'in
68 "'Ptueuad nlng

u e ) l ] l o u e d t r ; n ; i u J d r p | d J I u l ) ) r l r q u . I l p n t l l l r d L u n su l u L L r. q l r c l [ r n s j e q
Irlou:tu (lr;n3.rJl) rI;ue\-.ral lrllal|[l\j:ul])llItiiLlJul Iltluln slttr.l(,.illl^l
'(r:,iurre1n1r1lLu
; - u l . i r r q rr n q t q l l . ( r r u p l c h l r m L r r n \ i nrl nl l l \ l t l n u r f u r
u r r r r s l l l c ) { c r u ' q r ; c l u r r : ^ , r tnqr t l r ) r ] l ) l l t r r l l l l l r t . . ) ). n u n l t q u l a ) r p ; - r r u , iq r . l ]
ulllcin,rtur rpr':l.ta] irrr.i lch urp r irrlr,.nfurrrrnr:1iur l.rrqlq qrlr1r:drLrn.-:.rg..
:lrurn nuqI lpldey l1t1.rrq urrrrst-1 pr;-ni;-rr;tclrs rqtlo rnqt:1l1rp1tpr1 iur:,..
u P l f ; t l J q J { t n q t : t r S u l t t r1 1 1 ; - n i . r t 1 1 I ; 1 r \ . t - ) tg l r t l r d l l r t q i u r l t r p t l t p 1 r r 1 r : y 1
'ullIsIIlsJ\ Llrp llur;-ittlcl nlirqrs nt:1|
urrrlrirr:rl r1.Ilr.i:ri1 rlrcl[rnsr-rc1 rrPltl0ulcl
Ltrqr:c1ttllsrloltt;rtu I\\,'S lquyI irrr:1tccl11 rrr:lqntrlrp li-'aftpntr (qr]rril)nLJ)
u p : - n t n dn l l r , i u r r l ] 1 | 1 0 L r tucrli L r r p | 1 | t r r . r 1 i : d L u n s . r) :ntt]r r n I n l o u a u l I I ; r n ] \ . t : l
t l r c y : c i y r l l c l u l n st d n . t r q t i r : 1 n t r s ; - r r n , iu t - ' pr r l l r : l o u l c l c d n . l a qr . i u n l l ' \ q r : l r \
rur,'urr1t (1nlitn1:,cl) ulrs)lsJI unp Lnl)nlt;-u;rurllrlcp r;r1tr:iiLrrqa:-.r,lurrru1 iuri
urr\)rsll r1.r;rd:r:- trurs nlr l.(rrqrrirrrnsutl)npnpll 11r-'urrlrdru nsttq ln1un
r)iurslJt llrrrur:rru 1rclttpll'tini;rrJ(l lt)rrrrrs)l-'s ul1;-rrlllpulu tcdrp 1t:prt
leini;.uacl iurlo:rs ciurlpulrs t:.lrqrqur:sn1;rfu;rd uc1r.r:cltrctuu;-nI rrurlog
.II'T
I
-Illtl ts)]]:-irrro nlts uurs)rsJ) unirrtlt crrr|s u|ndrtrJ,r:tli-ull-1olllp ultr\-WSaI
u r 1 ; - u r p r g r ; . \ u l n p r l t L r r t ] , i t r J I;r- t r t i i r I r s 1 r ; s : 1t l t . l t . l 1 , ,. , ] l t ) l - t : l D lf ] u D . t ( )
n 1 6 7 , ,: u r r 1 r 1 : r c l{ r r n - u J p n s l u r u r pi u r i n r : 1 y u l y r s l t s . r r d r p ; - u l , (( 1 n f u n 1 a c l l
' . ./ . f ) r ? r h t n t . r on n q 1 . .
IIllrp rnp qrlrpr : u l r : 1 r - ' 1 . r .r trcul; - u a pp n s l l u u p i u t ; , i
r r n d n p y r s l e : ^i u r l o r n i r q r l o r n r l r s l n s . r r d r p ; ' u r ...r.ri r r s ( 1 r 1 n pq)r f l n q r : p r : d a 1
utlllnlttnuaru iuli lt.n,{sr rl;-r:qts ..1iry)'trlt.t,t71 nturynthuns.DtrtDnltu!t):lt!.
1Ds-r,ttltrt,trrr iito.t.r'.)lDl t)ln | 1!)lD\' ;'Ut) !o t)i1l ( tlt)lt!t) jl;uDnrQ),, :A\Vq LlrrJinlnsPtJ
rpqrs I.tt?p pnslttu undlp5r'r1r;1 11p1 ;-ui: ro tn p u u rslrsll rrr:;-u:r1t r-.lrcs trtqJ:-.lJl
u n r s ) r s : r ) r \ \ r l r q r r r j l n d u l r s l p I t d | p u l u L l | . u i t I ] lr u r J p u r i r r r l l . ( r 1 ; - u r s . r r t )
l,{urprdal urtluuf\rp trdllt ttrnlnq lllnl .ur,'ncirrrl.r:rd rslrs irn;.rctlnp urp
I ) l l - r ) l l I s { u s i u e : o : r s u l r { ; - u l t r p r pl i 1 r n . p 1 1 1l-r-\ .qrr,q, I n r l : t J \ r l rn J . r e d
'.,(n1r'UD!.t,)/) rltttlDLlLuttt1n)/t)tlt!t10rlt\'lt)\..t;ttlttt.tttt ,.,'ttt.t.t ryn1 L1o1
t:yns Sttp-rot)tl l4DlltD'lit!t)lt1(71.. :upqrs.rJclllltrlrq rllrl .n1qr:ul1 scclutt.r:nr
qrl:lt rur IuH.. :rrc)ulxi-uaurrrp l-'yr1a1 l1;-rrls.ra1a-rrl.to:rs rprdl) rrllnhlp iur:,i
f;pqcf^.rJq A\vs rqirN r$11rq r;-|1 uu)\|lallQ trlnrlrtilr.r.rcl ultr:-I|sJI t\|IlqlrrJrrr
{llPIl LItp trrr)Irrllntllittl ,'\\\/ ILi|! . r}Dl tlt)l lut).to)r l | |) I \ ,l| )\',)rl t!t)llU)pDUI)l
(
tltl DltuD.l fiurt-ronttlt ////r\)irl,7J tlD:/Ll))lng,. :i\\Vc rqrN lpqr\ qlllrl){r tnqJ\rJl
; n q u r l s l l a l L r - r u r ; - u r ;l,ril r ; pt : r r l r r ur ( J l l l l l l t q r r l : r i1r r r l t L r l d r p. n f n r u l l t 1 l r : ^ n . t
s r l : ^ l ttl t r r l i r p( u l ] n d r t r J . l i l I( l () u u r r r l t s t : 1 l l ) l I l I r r r n L L l nu l l t J s l ) l t l : t l ; - u l . r o - i t r r :
io qJJOsrlnlrp lslrtl ;'Ltri ;-rn-'lnrd;-rrr:1n11 (rn-'tlilllr.-td)rs)ltsultjt sn\l) utrlirp
rrtndutrlrd uilts)rt:-J) rlurtuiLLl Lllr)qiloqur:rLLl i.\\\,'S rqlN) t3.u1is r.ltqrLr:cl
r ' l t q r \ l \ u r ' 1 r : l r\. t l \ r ' l l . ) )11 . r \ t r : t \ r ' \L t r . r ' l l l r : r r r : i 1 1 r : l l r ' , 1r .r rr 1' . i r r . . p r : i r
1r'q
ndttI ttctltruaq ;;-uun]al;urllt rs)l\ult.rl ullrllf,u:rd sn)^uIruitlup r.irrut--lprLlJl
t t n i u e p u l l i u r p u r q r p u r q r p n u r J ) r n r ) l t t q u r J L LqI r q t l r r l l t l e; - u r ; p L r r , ' d.rl {pn . r
snsu) ruirllp ur:nciurt.radLnt.rrplrl:r)l n,iuqnri;iunsaq ltrrrrln qrqal dr;-;-unrp rur
t c r s a n g k lu n t u k b e r s u r ) ) p amhe r u p a k l ns a t up c t u l ) i u k( b u k t i ) ,d l n s u m p a h
penggugatnrcrupakanbukti 1'angkc-dur.Dengandemikitn hukumandapat
diputuskanberdlsarkankeduahukti tcrscbutyititusatuorangkcsaksian(bukti)
rlansurnpah.
Adapunlujuan Nabi SAW rr!-nctrpkiinputusiinItukumandalamkasus
p e r s c l i s i h r(np c r n r u s u h adni)d r s a r - k akne p a c lkac s l k s i a rdt u ao r a n gs a k s li a k i -
laki. kercna penggu-sat tjdak bisa nernutuskanhukunrunhanyaberdasarkan
kepadakcterangannvit sematr.Scdlngkarrltrvan (ntusuh)-nyamengin-eklri
tudLrhann)a, rnakapenggLr.tat harusbcrsumpah. Dcngln dcmikian.makl saiah
sltu kesaksirnnya i l r p i t r n c n c n l a n k
g e s l k s i a nl l u ' a n ( r n u s u h ) - n y a yang
rrengingklri.Kllena pengingkrttrtpenolakan llrvarltl'atlattsttmpah pcnggugat
itu scbugaisatubukti.Nabi SAW ncnctlPkan bukti yang lainnl'aberclaslrkan
hcritatcntangkcrdilanvangtidak bcrtentangan. yaitu bcrupadalil syarayang
tidak bertcntangln.
A d a p u nc l l a c a r a ) ' x l ' l gh a t u s d i t c r n p u hc t l c hs c o r a n gh a k i m d l l a m
m e r n u t u s k ahnu k u m a nl e h i hl u l t sd i b a n d i n g k adnc n g r t lna n g d i t u n j u k k a on l e l l
Allah kepathpclakukcbcnaran untukrncniaglhakrll'rt.I)alan slllh satuhaciits
'tJqbah
shahihdrri Nabi S;\W dijclaskarbahwa bin Al-Haris bcrtrnyakeprda
Nabi SAW.serll'adia berklta:"Aku menikahiscorlngwanita.kemudiandatang
seorang hambasahayayanghitanr.ilia belkatl:"Scsun-u-euhnya dia (pcremPuan)
itu tclahmcnvusrrikrrri. rnlka Nabi SAW rncntcrintahkan untukmenceraikan
percnrpuan tcrsebut.Nabi SAW bersabda:" Pertnrpuanitu atlalahp<ttdustu".
s c l a n j u t n vbae l i a ub e r s r b c l a" :L a l t u s k u t t l t t h v u t r l l t t i t t t t l u r i n D
u 'a. l a mh a c l i t s
ini clijelaskan bahua kcslksianseorangpcrcrnpultnitu daPatditcrima. walaupun
perempuanilLrbcrupaseorln-lhambasahayldanrlc npersaksikannyaseorang
diri. Penerirraanini mcrupakendasiu (llndlsan) dalarnkesaksianpembagi.
penerkaan,pcninrban.r:. drn penakaryang ntcmpersaksiklnperbuatannya
scndiri.
H a l i n i m e r u p a k alna n r l a s l n 1 ' a n rp c r t t i n gI .a n g h a l u sd i k e t a h u d i .i r n a n a
k c b l n y a k a nn t a n u s i u s c f i n , sk a l i m c l a k L t k a r
k te s a l r h a n A
. l l a h SW'I
Jremcrintahkrn untuknrendltangkrnsesuatu vnngdlplt menjagllhak,sehingga
tichk mcnrcrlukansurrpahpelakunvl yliitLrAl Qur'ln dan kesaksiln- agar
kcbenarantidak cliingkaridan dilup:ikan.dan pclakun;'apcriu menycbutkan
orangyangbclLtmdiscbutk:rn blik karenacliingkariatatrkarenadilupakan.Jika
dalarr hal ini lerdlpat suatlrcilril )'an!:dafat rrenunjukkansuatukebenaran'
t i d a kd a p a td i t c r i n ak e c u a ldi c n g a nc a t ay a n gt l i p c r i n t a h k ronl e hA l l a h
A d l p u np e r i n t a h A l l a hS W T y a n gc l i k l i l k a nd c n t a n . j u n r l adha l a mk a s u s
k c s a k s i apne r z i n a h aand a l a Jkr a . r e n eh a lt c r s c b uct l i p e r i n t a h k u a n t t l kd j t t t t u p i .
Oleh karcnaitu. rlakr dalanrkasuspcrzinahanini nishrb (kadlr yang harus
dicapai)-nyasangrtbcrtt. kalenn dalan kasusperzinahanbrrkanhanvahak
y a n g t e r a b a i k a nt .e t a p in e n ) ' a n g k u tm a s a l a hh a c l( b u k u r r a n )d a n s i k s a a n

90 - I'lamul l\tuwaqi'in
16 - "'BruPUrd nlnfl

lpdcp )inpn rjlrlal ;ucio,;uu.lo ituJ.Il-.ylt.iuuiuJuLursntes n-.InlJ[r;rrrlr]s ;ur.i


{rulr )ruu ulr1s)rlr^flsns-l-.) LlIl,'l]lpnlt lltq upult)ltJJlrrqllJ.l qitbnj ul]p ll?qltqr\
f;Jrd rin l urr){ [r rJCl urLrrlrliJd Lrn]lltprp lutsf;,\\snsrl urilJltpir.lPI 3Up.loiultJo
u]lrs)rsrl uu;uJIr ul)I;urpLlrqrp Iurrln qrqil irillplrrdtp rrcndtUaradrsle:^;urjo
Pnp urrslIsJ) urxllrr.rfuitd11\\qrq r;rl ul])n;c]rp )rprl .tnqJslJl trcltuJ]-lI]dLU:l
rulllull r-rrprrJ,ilrittrirptq urndttrJ.rf,dru|rl p lrd[lJl-lrdua] urp r11]lpu?u:d
'ulLlr,\\rIlJd lllsJd utrlltlt rjri)u.1,iuJLLr
;'ut:,i ut;nclurrlerl irrl:o:ls Lrersltsal
L r r c u r u J u . r crll , r J d J : r^r q r s - r J l r r U r s I r s J I U l l p l l l l l l t l n q r c 1 e i1u e p r r e d r p i u t ; , i
urr:-)rsJI nlrr\ nut: it.rl]tas a'rrc,iLtt;rs)lt:^J) nlIDs l]l)|dJ1 utnqulr:lqurrcl t0;-tqas
rur yr;11irlur:llLtcl trn,'1r,'p 1t;rsrr rr slt\lt) LUlllrl)rlraclas uclnl.raclrpnll utl:-)111sJ\
1r)rl:I (.rr.iir)iur.ro) rrrulsllt:n1 uc;-rrcl:1 ricll rs)lt\ iuclo t,'npurliucluputru
Intun urrlqrlur,rJruJur .Lr\\\^ rlullv r)J.r.1[r l]Jtltult rp utlrpacl.rcdltclrp:at
riuurrrur.r:rclpr1rLnJr:pundnll: t u,iuuu;1iul,i r,ll;l)tllprl ultp .llur.rr11p n:drp nyr
utrslcsal rut',rurpludual rch:ttqrq npr r,\\quq lrlndts rllllJl nurrln r,rrd
'r1r?rruaqelnlrns ul1se1:fuaru
lcclrlt iul,{ nllnsrs t:11;'asr;-tr1rn'1nqa:^
qrlcpr nlr
r11nqur:rllnquraclurdurp pnslt:rurp l-rl:,i lua.rrl .1,(uutnlu-urd ulqrsqtel uBp
ucicusqJl Ut:\:-nlafu;tu;'ul,( r11n11 ntlns utr{r:cin-rrur
nlr JIlqurlqcq.rsll]:- i?l1p
urliuip (rlurs) tlldttt:tteru tnqJs.rJturnu|al;-ul.rr:q rpr:ci11utlynfunurur;-uIA
iur.torso:^uelrr:qrp;uli lllr( )nqJs.tltlUrs cplldJ) IltJol jttrtlaq rtr trr-clllr.uit:'
y:chtpull Iuq r)rru r:,(rrur::nfnlrlr;1tcde1ucllnlunu:rur
ut;-u:tp utl ult p:t-r:rtlrp
3 u r , { 1 c J r 5n l f ; n s u r ; u J p l , i u r l r : - l l , i u ; r u r ; - u r ; . r o . r rsllrsq l d l r : u c r u t p . u l n u r l }
iuu.rcq snsr:1urrllrl qotuoJ n1r\-qllills ur;-rn1u:1rac1 llplt;-trtii (:-lrprrH-lV)
r | r u u n s : ^ v q l l o u l l l n f r r n l r p ; ' u r : r . 1 u l r n 1 n l q c q s r u L l B l r p cl c u J q ; u r { r ) | u l
unrlrtuep uniurq 1r,(ur.rupqrrpufi rlrq.J n,iu (uun)n) qrqsru nll)ns^Js ulliurlr
ernurruir;q u)lu 'rnl)nlnllrl)rp tu(lrp )lprt nI lDtl lD rprilrysrtsr nlrclcdy
'.1r
11r1rurduua;-asrirq
uDIrl:- rr iuu,i nlrnsas rnlrclnt-rru nlr ltrqruJ.IllI qltqqsrlsrrru;-urpuu1;-urpur_'t1rlt
rurlil ulrlr-nt1tu:rdLutlrp urlnlnqtprp qrcl:t1 ;-rrr:.rolsas clr,rJqrlrtu .n1rrLritJlI
r I J I O q r p u : i l u i u 1 r :i^l - u r . (i u r . r n ) n ) q r q s r uu l ; - u a p1 t l 1 o 1 r p ; - u uL,rrr n ) n qu r n l n q
uriuap r,{u1rr1tinl-rrur1rLu.t11rprrr;r1lu;-urs iul,i 1r1r:pnlrns lrl;lrJp )rlo1p
ludlp rt rl'iuttl:rs (tiolrur:1 :-r,ir) rnlp ruri;r1|drp;-rrri 'rurturI IlJrsl:q ;ut:.\
ntun:-esun;u.1p llrr i\ Irlrp LUltlltp//711 lD q|lltlsttst 1110uaLLr ;-ul,i ur;'urpue cl
uulldn:.-lu rur Jrll .ulllrpuel
lnllnt:rcl qt:tlLitnsurp rsllls nlls lrlotrp irm,(
qlrdruns'ur.ilI iu riLr.rclrrL:;-Lr.r1t lulotrp ttch;p;-ulpry.r:1nllprl 1il(/rrlr/r.?lr.r u)ll:rr
n l r r u e i l r l q a l O r p l i L r i li r r r l l c l i u r . i r r r : r 1 1 n , q u r)rnc\ll l L U j . r n
t t lDtl lt) ( l D r lqstt:^t
u t t J J u ) ( u u l - ' p l ' f Jllr l i n u J r u n l L I r \ J s u | l d r l J u J u t ) I t t l 1 D t l D t l r l s r t t t r | i u a p
urliurpur;qrp 1cn1qrq:1 qnll riulqruuclrp urnclurr.rcd;'ur.roas nctr r1r:1:1;-un.r,rrs
q i l o u e I L I J q r pi t n : , r l r r q l l p r i r r r : i u r : t \ ) f \ : ) \ i u \ \ r l l r q r n L l l ' l . r ) t lur l j : d
'pruLra p
1lpr1 rn[n[ 3ur,{ 8ur.ro iut,lo
(urr\)l:^a)) rtlrcirJnlltl ut:-.1nqr.ra1 1r:tlrpa-ull'il,iN lqtunqitqrurq )ltL{utrpqcJJy
1 l q u l 3 u a p r J r r I J sr p t q l J U r r l . r r r u r : s t I\ ' i r r r p r r - - L l J l nt 1l : l i ) 1 r rrt\ r L l n l r u r p s t l r s ^
meDyaksikan arlak-anak di tempatbermiiin.nrakaseandainya kesaksiananak-
anakdankesaksian seoran!pcr.nlpuln tidakditcrin.lir. makaadr hak-hakyang
terahuikankarenadikalahkanoleh prlsan-rkadanpenolakkankebcnaranvang
d i u n g k a p k aonl e h a n a ka n a k . K a r c n l p r a s a n g kyaa n gd i h a s i l k a n k e t i k ai t u
lang beldasarkan kepadakesaksian nrerekadipandanulebihkuatdibandingkan
d c n g a np r r s a l - r k ay a n gd i h a s i l k a cnl a r ik c s a k s i adnu ao r a n gl a k i l a k i . H a l i n i
. l c hk a r e n ak a m i
r n e r u p a k asne s u a t)u' a n ! t i d a l d r r p udt i t n l a kd a nd i p u n g k i r iO
tidak bcrprrsengkrbah\\'as1,rri'atlang scurpLlma mcncakupkenraslahatan yang
m a n u s i ac l a l l mk e h i d u p a d n u n i ad a n a k h i r a tr n e n g a b l i k akne b e n r r l ns c p c L t i
ini semcntara petunjukyangnrcnun-jukkan kcbcnarlntcrsebutsrngatjclasdan
kurt.
Abu Daudtcllh nrerjrvlyatkrndalanrkitabsr//lan-n1a dalamkeputusan
bukumylng aclakaitannvadenganduaorangYlhudi yangberbuatzina.Kctika
enlpatorangsrksi clnrikalan-san YrhLrilirnenl,aksikan perbuatan yangdilakukan
. a k a N a b i S A W n r c m e r i n t a h k aang a r
o l e h k e d u ao r a n g I ' a h u c lti c r s c b u t m
kcduan.va dikenai hukunranrajam (dilenrplr den-giln batu).rr'abiSAW telah
melrrutuskan sullu ltrtkutnanvlng tlidasalkankepadakcsaksianseortngamat
( h a r n b as a h a y l p e r e n r p u a n1)' a n gm e m p e l s a k s i k apne r b u a t a n n l ' aH.a l i n i
mencrknp kesaksianscoranghamba salrayalaki-laki. hram Ahm;rd telah
mcnccritakan dari Anasbin Malik mengenaikesepakatan,"-ang dilakukanolch
par:rsahabat bcrkcnaan dengankesaksian seorang hatrbasahavallki-laki, seraya
d i a b e r k a t a ": A k u t i d a k r n e n e n r u k asne o r a n -(gs a h a b a t p u ny)a n g r n c n o l a k
kesaksianscorurghanha sahrl'aluki laki. dan hal ini benaradan1ir".
S e a n d a i n y kl c s a k s i a ns e o r a n gh a m b as a h a y ap e r e n r p u a n
itu drpat
diterimaolch RasulullahSAW dalamkusushukumarl.tentukesaksian seorang
hambasahayahki-laki dipanclanglebih utama untuk diterima. Seandainya
keslksianseorangharnbasahal,ahki-hki dapatditerirnadaJarnhukumAllah
danRasul-Nya1,rrg adakaitannvrclenganmasalahperzinahan. pcmbunuhan.
danhaftx,makakesaksian oran-g nrerdcka dipancleng lcbih utlrnl untr-rk diterina.
sebagaimana hal ini tcrdaplt dalatnfjtnranAllah SWT: " Don parsuksikutLtth
'.
tlcngundut onutg suksi luttg utlil luri golortgunntu (Ath-Thalaq:2). Jika
dir (saksi)itu ternrasukdali goJongan kitr (oranglsllm). makadia dianggap
adil. Nabi SAW telahmenganggiip ofilng oranglslam itu scbagaiorangyang
'
bcrtindakeclil.scbagaimana disebutkan dalam sabdlnlr.: Dihtbankankt:padu
ttlurttirti kearlilurttluri .stgaluutng tterbtdo".
Seolanghambasahayrpelenrpuandian-rgnpsebagliorangyangdapat
bcrtindakadil sebagairnana yangdikemukakandalamsualurirvayatdlri Nabi
SAW dan dalam suatulatrva.Jika dia (saksi)itu terrnasukdari orang-orang
lelakidarikaiangankill (olln-r-oranglslanr).tnakadia termasuk1'angdisinyalir
'Dtn persuksikturlalt
dalamfirnranAIlah SWT: lettgtutdua oran,gsak.si
dari
attura kanu''. (AI-Brqarah: 282).Jikasaksiitu orangIslammakadia termasuk

92 - I'lanrul Muwaqi'in
t6 - "'BruBlrrd nlng

?;nl uerlrturG qrduns-;aq>inlunu,{uupudal urlqrtuu:drp r;)Bru'c,{u-(ue1n;-ni)


urrllnquad tenyadureLuuriur Suei qnunqrpiuri iut:o sr.rr,rrlqt ril;q 1uq
cinl uerlrurq qldurns.raq .ciuueleini
1n1unc.,ruuptdalullqttur-radrpllnu
1en1:adruau uriur urpuup rslr\^nlcst:,ncqur.rur iuri 1ea-nBiiuad 3ucroag
'(Z :rnN-uV) 3un.i3uo
,.uDltlt.t)q
.to Stro-rot-toptnlndutnlt: tl?lo tlllls:lDStl)DlataruunutDlnU(uDDtnylDpd)
tlDllDpu)q tnp'Jo.rnplDt.tDI t!nl qn17yoltodal trnurrtaqnwnl o1t[.t1o11y t.tutoiio
(uDluDlDlrtru!)tlultrl tlD,<;)Jteut n.irtnnptl lpndtl uotltsul s.n1aq qoltutSttnl'
u)p t!t:)t).ttl) rlDl sntD.t)so1l,i) p)1 ttnp huruoas tlott-tlou LlDlD.r)p Dlnru
'nlo:.t).1buD.\qnl qo1 uDpDut:.r,tc1 tiun\itutrttltuat4l.,:fr\\S qrllV uLnuq un.?Jrp
uB)tnqe:^rp rlulal;ue,iutrunlnq n1rt,(puqueLunlnqruualrpclrfu,tr uslsrrsl.t){l?ur
'u,{uqedLons uriu:rp lrlr rAuiLullt\^qcdurnsltlouaur nour )Eprt ua}r-r;rrcloes
ulrqtldr]'nlnql:pqrqJI.rJ]nut'lns rpudrl ur:.r1qtdulns uelqclur.rat-trcu qtllal
.LA\S qellV (P,\\)Bpr3l) lrin;rJl Eprdalqrdun:^raqurlqutuueLUeu ncrlaqc{Eru
'qcdunsrrq
{rlouaLue)erau ulrqudy nlnqrp qrqal.ral tr:ina-iuaru8uu,{;-uu.rir
3ur:o r:prd11Luesxb r{lrdLuns ruclIp rludu]n:-Jaq uclqlllurJaLulur nclleqr,$qeq
IAVS lqrLt r-rep ur1du1:rirp qula] urq quduns urp rs)cs nl[s ur,iuapurunlnq
nlcnsuPIsrllntrrJur qrlol nr:r1aq r:;iuqnil'unsas u.,nqrq16ys rqelqr.rrpulldelelrp
qcle.L,, :lrlr?Iraq runln sllr,roicutucla-ucpcsciutnlla-ucdt.rlldulp qr-irueHnqy
qJIo uulr{nLuaIrp rur tcdupuadetrtuas(N.r{uprrt)lc;n;lc} ricq uclqrl'c,nrp
n l r q e d t r l n sr ' ; , n q ulqr d r p u r d t J q ) r r l r u r c l n u n d [ p v . u i u u n ] l 8 u e , {r u r u r
-tultuI urp'1t1ey1'r.r.;r,r.g'pBntlvrulrlrrlrycdcsur:rqlcetnureqcbn;ercd unp
qrurprhl uurcluruJdastutllln sulr.ro,iuru qalolnurrp rur lrdr:put4 qedLuns]eq
snrrq crp r:1rui 't.'\uu|ls1t:-:1
lcnllldurrru u6-ur iuc,{ tlaliuas-loq iuc{
;-ur:o r';n11tr,lnn-;-uJur iurlrs iuli iuuo nnp rllllult rp (urrsllsal) 1r:niuad
rninqas rn:11l). r.ru.{:-
rp n1r qudLunsrHqcq uclsrlafrp 1l;,l.lt,{:-uul}rC
(qrsrlasrau)luFnt8uatr{ SurteSSrruA;uE
-ro En( prr?luBrp uBIsIEsa) lenEua; reSuqasqBdluns eiuuEIln. tJc,isr(l
'1cqeit;fuaur
lirdr;plcuaq-llu3qnl! IrLleue.m)'urrs)irs^a{ upp(ursrln})uctctpf,
rt:adasrurcln qrqcl;-ur:pundrp nll lrq r)rL|'r;-;u11qrqaIiLlll,{r:r:c enp ueSuep
c;Bfrp tcdop ntl )[q IrLl rlrl tdqel uc11r'rnfnl iur,{ Suuo ur]rs{r'rsel tur\\el
upieuaqalu,{uurllldrur:1rpuliLrap urlruqctat )rprt r,(N-cqurq-cqurq Irq
unpqrliv 1uqu,{rdns}r ul'r.{:^ )ntueq ttrl1lp c,{51cqtui]q-rqtueq rprdel qt11y
u c l u e q r pi r l u , {r u : n d u r c s; - u u i q r l l V l c r u . r uu e p ' l u r c i c . u r l ; - u o l o u e d , t t r u q c :
ulludnrcru ruruAuunura..- (rcir,.rt:rdtp) uclr;urr:^IBllp qrlc,r lrprl u,{uuf,ts)ese{
uitp utriaqrrwru'{rsr-.-J iur:o r:rp ;-rnlr:p;-uu,{clr.r:quniuap rlrlas ep:tqlrg
' c , { u( r r , i r r l : d u r c r u u p l x u r s ) c l J r u
) l n t u n u n l q r f c , n c uu n l q r q , : n l n l t - u e {
;-ucloqalo ur:lndulsrp iuu,{ t?}uJqlnli,uJLu1rprl n1r1c.r.ruis BtrJlll) )llllottl.)
qaloqlrpu urp 'e,{ul?lriaq (ru,(pJledueu) urryues{1?laLU qrfc,nrlcu ,rn[nf3uei
;-uBio)n:^ruualnlr rsll?sclll[ .,.url1iuci utrirqas cllprqtal lla.raru ucrScqas
Ipu dr;Siuerpnlr urllsl irmro iur.r6-1.. :lsutll uf;utclladqelo rrlci(ursrpSuci
hrlnva dcngan seorlng suiirni vang bclsLrrlltahli ltn. cliau'ujib bcrsurrpah untLrk
r n e m p c r k u a {t u d u h a n n l ' lk e p l c l ui s t c r i n v a .K a t e - n l n t e n u t l u hi s t e r . i n v ba c r b u a t
kekejian itu rnenrerlukanpuncak kcslksian dln rnenthadapkandir.inyakcplcla
s i k s a a nd i c i u n i ad a n r k h i r a t .n r a k at u l t l u t a ns u r n p a hc l a r ip i h l k s u r m i d i p a n d a n g
l c b i h k u a t d i b a n c l i n g k a nc i e n - l r Lsnu r n p a hd a r i p i h a \ p c r e n r p u i l nO . lch karenrr
i t u . m a k a s r L r n p a iht L rc l i s t a l i - a t k a nt l a r i p i h l k n l a . . A c i : r n ypl e r n b c l l t r nr r a t i -
m i t t i a nd a l u m s L r r n p : i q h u s u n tr l r r ns u n t p a hJ i l i n n t e t u p a k a np e n d a p l t u l a m a
N { a d i n a h .S c d a n g k a np a r a l i r q a h i rI r r k r i d : i k n r e u r i j i b k a na d r n y a p e r r b e l a a n
mati rnllian dcnsnn inidln itrr. Intanr Altnticl nernbolehkan pcrnbclalinclengan
sumpahqasarnchn sumpah li'rn. IrnanrSvllli nrenrbolcirkanpembelaandenlln
s u n r p a hl i ' r r n t l r n p ar n e l a k u k a ns t r r . n p achl l s i r n t .D a r . ip e n d l p l t t e r s e b u tt i c l a k
a c i av a n g t r c f t c n l i r n g a n d e n ! a n h i l d i l s s h a h i h . 1 ' l i t u s u b d a R a s u l u l l a hS A W :
"St'otttluin.tutnonusiu diajukutt ktn ttt tlukytttttt nterL,ku,kuruttt \Ltett!kaunr
nutnunlti tlurult dutt ltur!(t \uttlt! kttttnt, tttttku.sutnpttltiru tajib Ltttgi tttttg
d i t l u k t t o " . I l r l i n i d i l a k t r k l n a p a b i l r pr i - n t i l u - u rhLat n 1 , n
mcnuljukrn pcmbuklian
b e r d a s e r k l nk c p a d aP c D - t l r k L r a n nsY!i-tt t t i t t ak.l t c n l h u k u m a n i t L rt i d a k h o l e h
tliptrtuskln hln1,a berciasarklnkepada pcnlakuan pcn-g-Lu!atscnlitil.
'l'idak
P:rda l)asarnl:r Hukunr itu Bergantung pada Kestksian Dua C)r-
ang Laki-lNki
Y a n g d i m a k s L t dl d a l a h b a l t r v a N a h i S A W t i d a k r n c n t g a n t u n g k a n
k c p u t u s a nh u k u n r a ni t L Ls c r l a t a - l n a t ak c p a d ak c s l k s i r n d u a o r a n g s a k s i l a k i
l e k i . b a i k d a l a n k a s u sp c n l b u r u h a n .h l r t a b c n c l t .z i n l . m r u p L r nr h l a r n k a s u s
had. Dallnr kasus pelzinrhan Khulafaurrrsviciin dln para sahabarbe-r1.cg.rn-1
k e p a c l ak c h a n r i l l n . d a l a m k l s u s n r i n u n r a n h c r p e g a n - uk c p a d a t r a u i u o n r l
m i n u m a n d l n r r u n l a h .I ) c m i k i l n . j u l a h u l n v l l p a b i l a y l n g d j c u r i i t u b c r l d a d i
t l n g a n p e n c u r i .r n a k r b a r a n - h
r asilcLrriun i r u l a hv r n g c l i . j a c l i k apnl t o k a n ( b u k t i )
yang paling utlrra dibantlinskun dengan bcrltalokan kcptdx bukti-bukti ),ang
a c i ak a i t a n n v a d e n g i l l l p c r b u a t l n z i n a c l a n m i n u l n a n . S e g a l a s c s u a t uy a n - q
m c m u n g k i n k a n c l i k a t a k r r nd a J r i r nr r e n j e l a s k l n b a r a n s y a n g c l i c u r i l e b i l . r
m c n r L r n g k i n k r nu n t u k t l i k u t u k n nc l a l i r nkr c h a r n i l r nd a n b a u m i n r r m u n .b a h k r n
lebih utarra. Karenakcsarnlrln llng tc-rliltttdalalr kchantilantermasukscsLratLl
) a n g d i b e n c i d a n h u b u n g a n ( p e r s c t u b u h a n y) a n g s a m a r .D u l a r n k a s u s b a u
(aronu) tidrk rrrcrnperLihalkln)rang selrmptntiin)'a dallut nrcnjclaskan dzat
yangdicuri.

P a r a k h u l l t f l i u r r l s f i d i n d a n p a r r s i l h a b u lt t A t i d a k b e r p a l i n r k c p l c l l
s e s u a t uv a n g t i c l l k . j c l l t s( s l n a r ) v a n g n t c n i t r r b L t l k aknc s a l a h a ns e o u n g s a k s i
c l a n k e b i n s u n s i r n k. e d u s t a r n .. j a u h l c b i h . j c l a sr l i b a n d i n g k r Ldne n g a n k e t i c l a k
.jelaslnnya. Scandlinl,a hrd itLr tcrlblikan nraka pc-ngabaianilu disebabktn
karena kctidakjclasan vang nrunlkin te|jacli paria kcsaksian dua or.rn-ssaksi
lebih utanra.llakr hal ini rrrurninlLsrlahfiqh. pcnlrrngklpan. clankemaslahttan
manusiad , a n h r r li n i t c r n t a s u kd t l i l ( p c t u n j u k il a n u p a l i n - lb c s a fv a n g b e r . t i t i k

9.1 I'lamul Nluwaqi'in


!6 - "'1l(or?uadnYn{I
'rrulu:Cl
)nlilnl.d r.rnptlnl qrqll iuli lull [ir]li5-iun,i lniuntad
n t r u : ^r r c i - u f PI l r l o l r p P s l qr i u r q . r r r l l l 1 l ] [ u n l a crl; - n l u c r l r t U a q' u r i ] r u J q J I
ntrns up)irt\npuJrurrtiu:1t rnlltl-;-uui ;-ul,rctr.lrp iitqrunslJq ;-ur,{ c1r:rq
4rlrruauriul,i ;-ur:iorlJJLrJur ul-'p'ullrurqJl trnlrlsltputuriue,i 3ul:o elarueut
r J r l l \ i u r . r n O I V u n r l r ? ( I u ) r l o r r J nlrc p l t ' l l . r . r l i s c i u r : L u c l a.sr n f n f3 u c , {
' r , {
;Jur.ror.rlp:aqurnsrlq ;-ur':ilt uapy ulcirt:rulcirrlp rrrurnllrqrias ueltp qtlutnf
n l n n su e i u a p 1 r q c ; - c l u : r t u r p u r u r l i u u r u e l r s l su l c l r p ( u r t ' u n 1 t qq) e l L u n l '
url;uJpn]Bni-Js urp urllsJLIJ{lr,iullpr)rprl r^\lIlq ucqllrscuuedzrseqcy
uedelaua.lueiuap euec IEpr.L uBurIBunruay
'l],itrurtl
8uu[ urp r],\\rrlltururJrlr;-ut.{iur:o ra-ltcl urnutn qrpns iut,{ .ulr,{s unlnq
;r-ueluat ucl:ntlriuaru l-ul,i r11nur iur::oaslr\\lllJulul.tJUatu luIl;desum]rlsltur
LunllIrinf ur;rIrulJCIr,t uurcl Suli ucll uct{urieqrp;-uc,(uriuap r iuur-1rr'1
epc ;uc[ c,{ur.rup :aclurns.rrq irc,i tl]r.reqLrt;'rrJp'(lBlrqs)nlllu,r B,{u{nseur
u l 1 r s 1 r , { u c ui ur l . { r n z p r n L;u' u c r n t su r : z p rl r u l t a u J u) n l u n l u l n d : \ u t ( L l L l \ n u
urnr) a,runurn 1r.1tsraq;-rrr,{ nlrn:-.1s ut?i-uap r,',iuur1rl1 cpr 8ut{ e,iuiurlr;(rp
unplrqrpp 8ur.{ 11u:rqur:iu:p n,nutpldtl ur:1rs1r.'s:adrp uxp uclrs{eslp ;up,(
nlrn\^as uBirrJpui(-ru11n:1 rTI i-ut,il,{upqrlrqtiur:i rrpnsJsn'upluJlltps3u?^uils
ucr:^IrsaIr:r1ui: r.(urp:q pdp r)uN r,(UuL:lrldrulsrP iuei eluaq eLUueualu
ur?pucllcuJquaru nrrl.q urrpnural A\VS qrrllnlnsry r:pcda1tnqcslJt lr?q
urleqriuaur trp ulp r,\utr:r[lrpiu|,i n1|nslsul])rs)p,{ueuurueJ .ullrs{rsel
ur?prllapur ucueclrprdrl lmllltpulsIp iur,{ ntlnsas urlldn:our lf,unnpal
r:l:p Surs^lrrr-iursrul lLrelr{ uersIesJI nele qnpntlo,isuniuep rs.rrry lcltsraq
3ue,{ntnns::^r:r1ur r(ucpaq ppr )rpr} ea-;urr{Js'r,,{ur:cpe,(uuc11n,{e,nr:au
r m p r L u u e u a urrr p u l l r p l t L U e' t)r q r l r p u u l r s \ u \ r p t r d l p i u r ' : i i( u t l c l u A u a l )
r s s l ql e J r s J J q ; - u cn, {y : n s a :;-- u l t u . , tn u : q n t r n , ir u r r u r l r J f , l )l t - . s n t auq, { u ? q
iut.{ utr.taq tur u.ru:nr rnsn.{uaru snsuln-urtrrJt l:,\illf,s[qunq 3umoasurrsllsal
rmr-rJuaulurl{plurr;yuelnqrplcl 1r1rq trqrl:u;ur,i qily 3uc.loas q:1outlnfurp
riulrq iun,Lrrrrsllrse)r:Llr rrJuJurulpuJ\ qruilitlnll11r{a1oullnfurp r,iucq 3ul,i
UnlsllP:^eI lltul.lsuirttl tlup'qIp1?11]0 nqlr tA'uqttcqrtunqured urrstlcse{uLrrUJUJul
r1:ldrs'rpu.r;rq ncrlrq unili:ururrpullrpt:1 iunput;-ucuriul,i c1r:aqcLuuau6ul
nlslasncrJeqrdutal.urr:^1r:^r1 r;-esrrrillupurllrluued undntruuqt,ir.nr::rdu-rs
uruyup urllnlourd 1n11n: lrpr:1 iu npur;-uaruiuu,( l t uaqlr louaurqnutad1r:prt
- l]{Lrc;JBnl.)l r:pr:dr1ulp r:iuupud:1qn.rnJtJlrlilllV urlturlr1f,s3]l rr?pleuqrl
l;-oules - i,,11y 9 rqrp) 1r:.rrr,(sr:,ntqru:clil.\\rllq qull:pllc,iupn.^1c1,1
uellpea}|
SunpueBuatrl3rre.ietr.rrtl lploual\l Iup|J (,{,\vSrqBNi)le.lru,tS E,$Bqurrd
'r.rirJrq.rJq;-ur{ iurro unpr,altullp lprlrJt a'lrr,iurlplrtl.rld11r.rd:rs r,{uqrlet:s
;uE.roii-ur.ro tf;drprrJd ueiuJp 1r)Jlcru 1r;clrprraclc.rqur rprtal;l-ur.i UmpJqlrd
' u l r t l l r l t 1 l . u r , { su r p u r r u r s l l l i qt | u t s nu r r u L n rt q t l s t ? L U au\r ; u e p r B n \ J !
iue.{ lrqcqnsr.rrclrrpn?ns3srI ulp urn-rrniue)'(unurrqcLuadl qbrlepndal1r1ot
A l l e h S W T t i d a k r r c n t et i n t r t l t k l t nu n t u k I n e n o l a kh c r i t l 1 ' a n gb c r s u m b e |
i r L r L r lsi t e t a p k a nd a n c l i i c l a s k l n A P a b i l r l l d r p c t t u i L r k
d a r i o r a n g f a s i k .t r - t n p h
yang rlcnjeJlskan kctrcnlrart berita lt-rsebut.rnlika hctita ittt hartts ditcrinla'
tlan apabila adlt pctrrnjtrk vltng llrcnjclaskalt akan ketlttstaatlllcrlta tcrsehLlt.
n a k a b c r j t a t c r s e b u t h a r t r sc l i t o l a k . S c a n d a i n Y rt i d a k a d a s i t t u p u n y a l ' l ! l
mcnjellskan kcbcnarantlan kctiLLslltlLn bcrila tctscbut.lraka llcl ita tcrsebuthltnts
c l i h e n t i k a nN. a b i S A W t e l r l hr n e n c l i n t ab e r i t as c t i l a n gp c n u n . j u kb r t y a r a nv a n g
nrenyertain)a utttuk nlcnr:njukkrulialan rrcnuju kc \'lldinah kctika beliru h iirah'
k a r c n ap c t u n j u k j n l a ni t t r m e r l t l . l c l . l i h i l t k kl lLl lL u - i u l l lrnl l l n s i l l t t e n l a n l t l t t l y a '
l ) e n g l r nd e n t i k i a nr t l : t k litl l a n g l s l l t n lh a r L rrsl t e n l i k L t tpi e t t r r l j t l N k r r h iS A \ \ '
clalarlrnrencLintasualtl kcb!-narantlllri siapapLrrlkebcnaratlitir dlttangnllt baik
c l i ui o r a n g v a n s t n e l i n d t t n s i t. l r t t s L t hk.c k l t s i h .o r a n g v l n g c l i b e n c i o . rlng beik'
n . n u p u n t l l r i o r l t n g ) a n g b c l t l o s a .t l l l l l n l e n o l l t k k e b a t h i l l t n c i a rtslapltpttn
n .b d u l l a h b i n S h a l i h h e r k a t a : " A l Laits tciah
k c b a r h i l n ni t u ( l i r t r l r t g n ) ' A
merirvl-"'aikankepadrr kanri drtri Srt acl tllri Il'nu Ijlan drri Ibnrr Svihrtb buhu a
c l a l a r n n r r t j l i s n - v sa c t i r t ph a r i jrrang
s e s u n g g u h n l aM L r ' a c l zb i n j r L b a lb e l k l t l i d i
'Allah r a n - ga d i l '
s c k a l i c L a s e l a bn t c n g a l a k l t n : i t t r l c l a l t t n c n u r i t n k l t rhl L r k t r r n
rnakabinaslillth or ang-oritng ln:l
-v- lllcrltgtt kln nr ll Sesun.lgLrhnl a cli helakltlgtlltt
i t u a c l l c o b a a n( l i t r l r r h )d. i r n r r n ac l a l l r ns i t u a s is r - p e r tiit t r h a r l l b a n v r k c l a nA i -
percntiruan'lnak
Qur'anpun riibuka. schinggl orang n.tu'ttritr.orang nrunafik.
anak. orang h i t a n t . d a n o r a n g y i t n g k u l i t n l ' a k e n l c r n h n'lerahlll drPat
nernbacanva. kertrLtclian slJah scorltng di alltarl mcrcka segcrll ll'icl]-glttiikal):
"Aku mcmbaca Al ( ] L r r ' i i n t n l k a l i k L lt i d a k n r c n y a n g k aI r c r c k a r k a n
rncnsikutiku schinggl akLrlnclnhuat strrlttrbicl nh brgi rncre-kakcplcla vang
l r i n n v a ( s e l a i n . , \ l - Q t r r " a nN ) .h k a h e n d l k n t a k l r n u t a k u l d c n g a ns c s l r t t t yl a n g
nreninbulkrn bid alt.kalcnl seltrrLlh b i d l l t i t t r a c l l l a hs e s a t l ) l l n h c n d a k n l - r
kamu tlkut clcnglinpenlclc\r'engart Jrakim- kalcna syrilhan ittLterkadrDgbcrkata
melalui lisan hlkim clcnuarrkalirrat (perkltaan) )lng menvesltkrn ScsunggLrhn
yr orilng munafik tcrkadang nlcngatakan suilltl kebeniirltll. ltllke arlbillall
kebenarirnitu dari silpapun clltlngnyr. kltlenl di ltrts kehcnnlan ilu adacahrl'a
Merekil berkilta: "Bltgaitranl I'atlu dirllltksLrdclt-nganpcnyelc*'englut
"Ylitrr kllirl.llt ipetkatllan)Ylng lnenakutkiln
hakirr itu? Dia (NIuadz)tnen-jn$'rtb:
"''\1.lllini
(ncrrycsrtkan) tnu. drn kltnlu rttcngin.tkarinl'a. serayakamu berkatl:
Maka hcndaknl'a krrru hrti hati dengart pen1'clcrlengannr'a, dan hendaknla
dia tichk mcmalingkannru,chn kctnbrrlilahkcpadakcbcnltran.dltn scstttigguhnl"lt
'.
i l m u c l a nk e i r n a n a ni l u a k a n b e t t a h a ns a n r p r il l r t l i k i a r r l t
Yang dirnaksucl lclltlah bah$'r seorang hlkinr hcndaknl'l berPegang
kcpadaalasan(hujjah) lnng rncngut:rmrklrnsulltr kehenarrn.jikl dia ticilk daplt
mengcnrukakankcbcnallln )'an! sllrlla (setala) \'ang clituntut cllri hrtkim darl
scliaporang !'an:rInembclikan kcpLttusanhukttn di antaradLt:torlng' hencilkrlya
dia mcngetahui pcrtnasalahanYrllg terjlldi. kemudilin henciaknvadil tllerl

96 - I'lamul Nluwaqi'in
'-BrrrBuadntlng
16 -

http://kampungsunnah.wordpress.com

'r?ur?s{n[rg
prlBIl q€llV e,{uqnSSunses
uEp'llpDueplpua;
8ur( 1curr1e1ruSeqes(uu.:n|-1V) ueqnJ 1utur1e1 cu:ndurasqpleJ UEIrpBrx
epedaq rsetuar:o:aqsrueq enpal 3un.( uup (uplntn[a)t)ueruuaqaqrpcdar
IseluelJoreq
sn:eq eueyad 3uu,(e1e6 e.{urlseuas3ue,{uerunlnq ucluec
66 - "'sruBlJJd n{n{

'lcnl qlqal 3ur,{ rtlnq epr


rypr1c1r[ srlaf urp uc{u 8uc,{uprpueqa{upI]r}snp.raq ueldrtalrp n)r urnlnq
ulg cruetnqrqaldrS3urrpcfuurel 3ue,{undntllc,runrrlsnu unp{-un€I rn-Bq
uslc.EJurumlrurapr,{uucn[n1 rua3uaurqrqal?uepuedrpn1rqn,{ruqeIFuelo
undntrlr?^\ 'qr:frurqcl ue:r1eue3uepucduelrpsspr€q3ue,(unlnq upsntnda)J
epcdr:cp uelnlnqpprpr^n.rcq qEuunS-sVuc{l?scpraq3uc,{runlnq uesnlnda;
'(ESop
l[nqreq) uryq:np 3uc,{rclurd Suelo uep uclnlnqcprpqrqalsnruqIrpe
8uu,{rurSuraq 3ue,{Sueroeleur 'ntr r?uarplqaJOc,{ururlerlueepcalue3uap
tensasntr usnu dertesupepca)'[(.rrpeq)epu3ur:,{3uuo-8uero l:up uelpq?lsutrrel
n t r u , { ' u p l p q B I i - r u a 1r i a s e p r d u c u e l a u a de , { u e p cu n l q r f e , r a t up e r u q v
ururul ucltpceynfuupuSurdures rp (eqps^n) ptlqnftc,{uspenlled uelsnJeqAuaul
peuqv ueul lnlriuad r:ep loduolal uerSeqas ucp r,r1e,{gueul 'uplrpual
e,{uepcuclsn:nqSuauqp.lrueHnqv urleq 3ur:oasurp epedepesnreq3ue.i
ntBnse:i^ ue{cdrueulruru?lrpf,a) lrpc3ue,{ununlnq up{snlnuou Inlun rxrIBq
Sueroasuelqrfe,traunlr lpq rualr:) 'rsl]ls rs3un;qelepeur{Eq Sueloes qelo
ueloteduclrprlfrpsn:eq3uc{ lcururu r\^3unJ EuElnercdueleledasallnrnua;4
'esnnfuadrc3t:qas ntp'e,{uurleucr-1e 1auursn:cqa1r3asuep uep'e,,nlr.J uaqurad
rcBeqas erp'ue3ue:c1 uepqeluuadr3asurp 'rslcs3uc:oas^ reSeqas prpuedulauad
r8asl:ep :rsiun;eill rlrlruau un{nq upJr?p rurleqa-ue.roes uelnpnpay
'urlreq ucp 'lepq 'ueJuu-ru1 'qrluuad qrlnpc (uu3ur:qura1:ad r
ueqnqungad1c;rsraq8uc,{ urnlnq url3uepas uurslesa{nlens ueledmaru
8up,{(ucdrlauJd)tDqsttuep (uuerr.raquad)toqqlt u.dnsaq
ueulnullsdunlnq
ue3uappnslcurp 3uc,{ (uriucqual:ad) ueqnqunyadlr,.;rsraq iue,{ upe urp
ueulnu:ad1r4rs:oq;-ue,{rpe nlr un\nH cip-r:qurq-eqrucq[leluu rp un)inu
ucldelauaurq[lal qcliV 'e.{N-)c.ur{suup qrtur:adue8uag rnqelalrplntun
q-equeqepcda{urlrcqrl,radqEIIVqrlat uers)psa{upp rUng
u,{1q-uqLre

IAIIXYH NYJYUYASUSd NYO IVdIS


III - "'EurEUadnrlng

'DtslrpuDDr4-t)d-uDDtDlt )d qr\!UnDIuDfntt st[Du3uD.iDIDL!.taq-olDtl.t)q ruapp


Llolrtptt.t[ oyo7t1..:u[.Jn0-lVlu,{Nuc)iuo[qluaunnrlaql,{u1nful1a)- .rltl{ rfrl
ye,{ucqas e,(uepqtsSuelniu-iunln3ueunrrlJq ',,qn11y totlnln:1a,itaut un|uap
Dtr.to\^nlr DlsnpuDtylt)r^a:l (oso(J),, :r1r_1taq uiuas LltplaqnErlsqlBsalasqppns
B I u a { ' q n q n sl n l e q su t l r e u n u o u/ \ \ V Sq c l l n l n s r ?pd, $ q r qu r { s n l a l r p! p e s v - l v
IleC ulq uLtcq) urp rzprurrrJ.-tV uu1lt,{c,nrlp3Lre,( urxl slrptq u?116l
',,lDltDtll:l.r ,un:lllutSuatu
xl tnns o,iottatltp nlrqodn uop nyns,[unI
Dllqo(lD'ot\-npJaq Dlns'DlD1i)qtltqntln :oit1 opo ntt 1t/itwtur,juDtoDpuDJ.,
:uclsplaftp(,11VSlqrrNeprdal rcdurese,iuur1c,{e,tr r-rod)n;-rcru3uu,{urr1sn14i
uBp IrBqIng qrqnqsslrpcr{ntns qr-.lns lujclt:g ..Dts!)U)d tnJt,qts qo11ytsts
'rtDDlsttPq
lP sllnllp ttDlD DlDut lnnq1)q nlDps Suni titro.to>sas^ uop ,Dlo.tau
Dpnd)I Lttllnlitnuaut jodDp nJttntn40la:l unp,urtn4l[a7 opprl;t1ua11nfunuaur
tDdop nit ttoDJ:'nprlDu).tDl 'D)\'t1P uotDtrqtaduniJuapjnlD| nuny otu:1npuat1
unq :tnfnI Suoi Sunto totinqasqnlly tststp s!flt1p rlDlD Dlout.uDJn[n[Dl
tonqt)q nlnps Btto.iSunto;tsasuop ,o4tnsopodal un1:1ntunuaru pdnp nlt
uDlrDq l unp 'ttn:1roqa1 opndal unllntunuatu totlnp ntt uotnfn[a1ouatnl'tntnI
tDlDUaq lntLln ntuo:113oc1 r7r11r11,, :cpqcslaqqrl?l ,41vSr{cllnJnsud,, :utclloq
erp rpn,suW nuql r:cpue1tc,{c,r,rr:rp 3u[,{ qrLlpqs strppr{nlesqt;Jps ruclB(I
'..r3lnsrunqiueds-rrql
lrrJ ucp l?puplrc8cqastnlrrf 1e31.^ uclrpufueurucp .Eleleu runqiuadseql r.rrr
ur?p ppuel rsSrqasBtsnplp.Jrs ulrlrpefueur qEIJV.lriuunru?ur.roucpjrlp{ Bup:o
epedel Ilcn)a1'lnqaslellr1r5-urSuapc,{g-:1n1q1uLu rte-}r,{uau lcpr) qcllV uep
'IrJcunLrlSucro3ue:ouep:r.1r13ue:o-8uBto
{nlnq }BJrsnlesrlclll5^ re8r?qes nll
ulsnpurlrpe[u:u qela]qrllV up,ln0-lV uetnO,,:rlplrJq,rcseqesopuESqclcs
rp;-Eqas (uBr:,^Icsal rBnl rp) rlsnp dc3Suriucur; ue.{Sur.rg ulnsrrH-lVnqv
qelo d[)8ual pJl?Jas ue-]utuaJrp iue,{ puurqy urpul upp laqunueq Bue,{u?l
-tAn,ruadenprpedrl url.rrseprpiul|,( lrdBpuJdpnpBpxrul .cles-aq
lcq uElECl
Br^Op nelPJIreI rsop \llsltLt-lial qnlrdr :rrrrslr-.r:1lL"nlrp clJnp \nsE{ rxltll?p
lBdnpuad ppcqleq pqebnj elpdunurpN.rcseq usopnlpsrlBIes Inseuuelntr(Btsnp)
nsluduersqe:-:1 B,rquqLuelslteuin ue;uclc) rp uuiucluapadBpB{EplJ

uvsasvsoo
OIYS HYTYS HV,-IYOYYISNO
dengan ikhlas kcputla Alluh, tidok nenpersekutukmt sesuatudengan Dia".
(Al-Hajj: 30-31).Abu Ya'la Al-Maushaijtelalrmcriwayatkandi dalamkitab
musnadnya. serayaberkata:"Muhamrnadbin Bakartelahmenceritakan kepada
kami. Zatir telahmenceritakan kepadaktrni dari Abi Ali. serayadia berkata;
''Ketikaaku scdangberadabclsamaMaharibbin Datstsar.
duaoranglaki-laki
y a n g t e r l i b a tp c r c e k c o k a nd a t l n g k e p a d a n y am
, a k a s a l a hs c o r a n gs a k s i
mempersaksikan salahseorangdari dua laki-laki yans terlibatpercekcokan
tersebul. Kenudiansalahseorangberkata: "Dia sungguhtelahmempersaksikan-
ku dengankeslksian1,angdusta.danseandainya aku mcnanyakankcpadanya,
makadia tidak akan bcrtan-rgun-r jau,ab. Mahalib terdiamsc.jenak sambilduduk,
kemudiandia berkata:"Aku mendengar Abdullahbin Urnarberkata: "Rasulullah
SAW telahbcrsabda." Saorangsuk.sit'angdustatklak akandapatmettggeserkan
'
kakirtla (pada hat'i kiatnar), sehingga Allttlt nrcv ujibkan baginta api rteruka .
Hikmah Menolak KesaksianDusta (Palsu)
Sebabvangdilnggapkuatdalamnrenolakkesaksian, fatwr, danriwayat
adalahkeclustaln.Karcna kcdustaanitu merusakllat kcsaksian,tatwa, dan
perirvayatan itu sendiri.Kcdustalnitu kedudukannya samadengankesaksian
orang buta yang melihatbr:lan.dan laksanakesaksianorang yang tuli yang
tidak nrendengar keputusanyaneditetapkan.Lidah pendustaitu sanradengan
an_qgota tubuh yang tidak berfungsi,bahkanlebih buruk dari itu, sehingga
ang-sotatubuhseseorang yangdianggap palingburLrkadalahlidahyangberdusta.
Oleh karenailu. makl prdl hlri kiarrat Allah SWT akan memberikantanda
hitam padamukaseorangpcndust:r yan,utelahmendustakan Allah dan Rasul-
Nya. Padahari kiarnatkedustaanitu rncrupakantanda hitarn yang san-qat
berpenglruhkepadr rnuka.dan pelakunyaakan memakaicadaryang jelek
(conrpang-camping) yang dapat dilihat oleh orang yang jujur. Kapan saja
pendusta itu menampakkan wajahnya.naka orang-orang yangmelihatnyaakan
meman-egilnya ( d c n g a n p a n g g i l a np e n d u s t a ) .O r a n - ey a n g j u j u r a k a n
mendapatkan kenruliaandan keagungandari Allah. sehinggaapabilaorang-
orangrnelihatnya, rlakamerekaakanmemuliakan danmencintainya. Sedangkan
pendustaakan ditimpa kehinaandan ejekan.schinggaapabilaorang-orang
melihatnya,rraka mcrekalkan menghinadan nrengejeknya.

112 - I'lamul Murvaqi'in


tII "'BulBUadnlng

',,f ' o,: c rqar'1r;'


,i 111 nai; 6-l
:
-<-n-t \-
"'..,:,
..--t
' .v
'

:uEltnqesrpEUprurrdrqas (1r:^c;;-un.ro-;-uc
io) r'l{aieururrsllsal l?ruliaLrJur
n,iutruula:-
8rn:lelaurqr1a1fur;.,{1,4&Sqclly
rrr,'ur-rry
ueiulp ueruniluaq ruruuiucpurdre.{unduaut fuc,{ iuu:o,iue:6
q l n . r in5 t n d r p t r : dq n p : p fn, t r u f , p. n l a l e u tu 1 - - p
tr,{u.,nr-r nlrs qelc:-urrlep'rq.r,{5,isy ucp bn-rsr1,r1 'rrr:^rH;qctrru)[,plqcfn1,ri
r.repuuldelalrp qulJl lul l1].{8,\\rU .)rsr].I nIB dcS3uniuaurqllcl urrurlsnr^l
r u n c l u e l S u n p a s' c , { u u l r s l e : ^ au1t l l r J a q u l a uq t : l J l n ) l l u r c y a sB u e l o a s a 5
:plrI:eq er'qcll?g nqv cprdal r,{uurrslcsal ucluaquau iue,{ iue:oa:^as
Suc1r:p p1113y:ctelraqr?r'ullqsV, urq i^rcOr:ep urlss llBp utlcluaJuarusrca)
'uulctuaJrreuplle,!\ .t,]NqnEaq qslal er
lnqv :ulllrtriuaur IrpLuslrlpl|-lv
untfilsau uulqrloq:edrp)ioprt(Bsoplunqlaq)IrsrUiue.,(iue:oas uBrs1r:se)..
:srqqv nuqJ unp ruus^pinq){-lvpqtv. upp uc>ltwiuau fre-rn1nuql
'{rlrnl uep pruqy,r.r1tf5 qalo
ur{D{nuralrp rurledepuo6
'ctrtualrp
tedup e,{uuers^1nsa{ u,r\qeque_.{cttiucruDnpax .:1E:Ilnpnpuad
euas u,{uleqcqcs-tBquqBs uup qnjtu[H nqv lBdDpoadqBlppErul .Erluelrp
Ipprl drlat r,{uurrs{usJI'rluDJ,lad:n1rr,{'e,{uucrslnsal
uccruuauecl lBqtuplcp
lcdrpuadenpepe'trqnclraqBrclri undrpy n1r1nqueylnqa,{uauqpletrrrpuas
up in}-lV ucp tcqnul uulnlrllau er redrucsurrurlsn!{tunu{ qelo rleqedesrp
lur iu11 u,{uuursle:^elruuatrp ttdrp Icprt el ,nll qDIBSiue,{ e,{uueqnpnl
:-clBur'|ulnInqrqnle[rpr:r uep Rurz lpnqjaq {ll]q alruD,\\,1]lrup,{\
qnpnuout
3uu,{Sueioas:rs !,rqeq qplepl:rlupnslrru;.,pr?q ueurnlnq rqnrefrpqtu.rad
3ur,{ 3uc.rone1y,. :r,{u1c:nsruelcp Vd ulurlu.nhl Inrruv ucetplJed

YNIZ JYNflUgfl
XIYfl VJIT{YA\.YJINVM HNONNSI^I
YNSUYX YUSOIO CI{VA
ONYUO NYISXVSSX XY'IONSNI
t..l:; l\., :r-; : i;, ;i i,,4:.3 :rrf !J;r.l;
''
D a r t o r u t t g o t - e l t g\ a n g n e t t u t l u l tv o t t i t t t - t t a t t i t ut , u t t gb a i k - b u i k
I berbuttt:ittrt) clunne rcka tiduk tnsulatungkunettpat orttng-orung.rrLksi,
rnekddarelaltntercku(tung nrcnLtdttlt itu)dclapctrt ltuluh kttlidcru, tlut
jangartlalrkanurtcrinn kcsuLsiannterckubuat sclantu_lannnya. Dun
nrcrcku i tulult orLtng -oretlg \ uItgy'r.ril" (Atr-Nut.:,1).
Mcrckadianegaptelahntelakuklndosa(lasik).Tetapiorang_orang yang
bcrtrubatdi anlaramerekadjkecualikan.sesuaidenganiirman-Nya:,.keclalr
oreng-oratlg rang lx:rtuul:;atststdoll i/u dart nenrpcrbaiki (tlirint,a), naka
sc.sun,gguln.tu lttgiMaltt pent,ct,-ang.,,
Alluh Mahu Pengurttlttrtt (An_Nur:5).
Akan tetapilaran!anataspenerirraankcsaksiannercka tetapber.lakukiuena
kerrutlakannl,a danadanvaungkapansclantl,lamanla(riDnrlal)'.dalamtirman
A l l a hd i a t a s .
Nlenolak Kcsaksiandengan'fuduhan
Perkalaan U r n a r :" A t a u o f a l ) gy a n g d i d u g a( d i d a k w a )b e r s c k o n g k o l
dengankcr-abatnva". Yangdinraksuddcnganc;/i ;iraliin adalahyangtertuduh
(diduga).Kcstksianitu dapatdirolak den-san ruduhan.Hal ini ntenunjukkan
bahwakesaksian itu tidakdapatditolakkarenafaktorkekerabatan, sebagaimana
tidakditolakkarenafaktorkeluar.qa. tetilpiditolakkarenatuduhannya, daninilah
pendapatyang benarsebaglirnanatelahdilelaskanscbelurnnya. Abu Ubaid
berkata: Hajjaj telahmerj\\'ayrrkandari Ibnu Juraij,serayadia berkata:,,Abu
Bakarbin Abdillahbin Abi Sabaralrrelahmenceritakan kepadakudariAbi Az_
Z i n a dd a r iA b d u l l a hb i n A m i r b r nR a b i ' e hd a r iU m a rl b n uA l - K h a r h a bs,e r a y a
dia berkata:"Diperbolehkan kcsaksianorangtua bari anaknya,dan kesaksian
anakbagiorangtuanya.kcsaksiansaudarlbagisaudaranya. apabilamerekaitu
tcrmasukorang orans vang adil. Ketika Allah berfirman: ,,Dari saksi-sak.ti
t'angkunturidhui", Dia (Allah) tidak men-satakan: ,,Kecuali
orangtua,anak,
dansaudlra".Dalamhal ini tidak acladuaperirvayatan yangberasaldari Umar,
tctlpi dia nlelarangkesaksian tcrslngkacialamklsus kerabatdankeluarganya.
Abu Ubaidbcrkata:"Telahmeriwayatkankepadakuyahyabin Kabir darrIbnu
Luhai'ahdali vazidbin Abi Habibbin Abdil Aziz.dimanarelahrnenulissepucuk
surrt lang mernbolehkan kesaksianseoranganak bagi orang tuanya".Ishak
b i n R l h a w a i h b c r k a t a :" P a r a i r l k j m l s l a m t i d a k p e r n a hm e m u t u s k a nh a l
s c r ) a c a l nt n l , s e s u n g g u h n ] d' ai t e r i r n a n y ap e r k a t a a ns e o r a n gs a k s ik a r e n a
dianggapjujur', scundainva seoran-q tefsangka itu mcn-senlukakan tuduhanyang
bclsilat dugaan,maka kebebasanvang bersifatnrendasardlpat ditetapkan
dimtna tidlk aila lagi bantahanyang bisaditegakkan.
PersaksianOrang yang Ditutupi Keadaannya
PcrkrtaanLImar:"Sesungguhnl,lAllah kthttrnkax,a Th'u1amengeranur

1l;l - I'lamul N{uwaqi'in


9II - "'eurauad nlng

iur,t '..qcdLun5,,
pns).lr;rurp :ueiuap ueruel:aq 3ue,{.reurquE€lEIJad
'ul)Potu(tuEL{l
urnlnq) qbr3rlqr:se1r,ro,{eul uepqeurppl rlqr (eqrbng)utplsl un{nq rlqc Elcd
ucpteqllqnsr.ruclledcpuad1rt;nuaur '1;,(u111nulualu Il{nq tprfuaruunllnqeuaru
3ur,{ ururnururrruo:c r,{uneq ue3uapc,{u1rquSnf uerlluaq 'upllr,tcqa]I
r l l n q l c q r l a l u u c i u r p u e q e u r z r a du r u n l n q u u l u u f , s { p l e u ru c ) l n u a q r C
'urrslcsel urp (1n[un1cd)
lrlnp qclppr r]lnq rqnq uz3uap pnslururp 3uq1
',.qrdurn:^uBp rllnq-rllnq r:,{uepnueSuaprlpnrex.. :lprull uElr]Er!.rad
'ureslrs uc11n[unueu u?pps^op
\ntun 3uepc1:a1 uBrua;uadullllnfunuaur
Intun uflprlsluuirp (urun{nq) pnq eft1 uc8uapiurpcl.ral cf,urtr-'1:pu:Lrr
3uc.rr1rp;-ur{qtllV ucunrlnq ntrc,{'ut;lurureqrp?ur,{ 1eq-1eq uclpnslurx!p
' D l e r a u s r t r u r u n l n q u e 1 : e p u r q S u a uu p c , , : l p r x l - l u e p t e { r a d
',,e,{urluaqueur rtucl uup'1cqc[3ue:o
e,{udcSiuuiuauruB{ c{f,ru'uelrqefal uelludureuau ?ucXcdurs3ue:nque6
'r,{urrlurruarurutlll ucp'1rrq 3uu:oe,{udriSuniuau luel pllrrlr'rurel upcdal
uu{nqer1uelyedLueuaur 8un,{rdurs 3ue:c9,,:r,{uolcprdurclepetc{laq qclal
qEqlqlcq)-lv nuqljcrun e,\\qeqserel rqv LrPpqErqprNrqv rr]p urrcf IV u?p
ue1te,{e,rr,rrurqclJtrurqcrqlurq Ir?rxs1,,1rpe1epr13uu,{ 3uu:o-3uc.ro uerslesal
puelr),1ue^\r?trpq:rloq lrprt Sucroasasruplsl uelsp B^\qEq'qcllv rueq..
:etc{rrqqularVU qBqtqtBq)-lVnuql reu1,, :eleyaqe.{rras'ueuJqoirrpqV rqy
urq q? rqrrdr.rcpslruv ulq {!lchl ucp uc1te,{n,t r.r:LuqEtJlrlV urq {eqsJ
'..1rpt;3ue,{3ue:o 3ue:ouep u?rsr,lesa\
rurr.rauauuery r{unq rur:1 c,{uqnSSunsas cucrp{ 'teqpf3uD,(rsles edrr:qaq
ucrs-)lesred ruarrr{Lri?.r?lrp qeloqIepn 3ue:oasas urolslTuDIECL, :PlPltaqqPJal
qeqtqtrq){-lVnuql .rcurn..:etplreqplp p,{sras'upurqEJrrpqV urqurscd-lV u8p
rpn,setrrl-1y unp leffeg-1yuqn,{c,trr.lad :n 1nIr:rp ue1tz,{B,rlJ:]ru qBlalplqV nqy
ue)qcfl lnqJsrJtqcqzpcurrlnlriuaur ucsn:cqa1epcdalue11nfunuaur 1cpr1rur
rrrull urxrlPlred ,B{alau sulr:u1-'LLrnInq Lrr.,{lr:pu rq;-uaru uPpcrsnulurErsrqej
-erscqcrrnqua;-uaLLr qr:11y r,{uqn33unsaS.. :El?IraqJnur11 u,{u1n fuelag ..e,{uurr1
3uc,{unrirqls dlpuq:11r1:rcururrfcqaslrpedciSuurpntr uc1s1Suero-3ur.r6..
:qulaq rerun puelc) 'rnqct31rp lepri e,{uunepe:aqaq undncp,truulnicrrp :lEr,::
8uc,{ruelsy;-ur::oclcrlasuers)Eser{ B,{uEuualrpucllnfunuaru {nlun }nqas.i::
: e u g u n r l r l : a d u p i u e p ( u e s p l u i a qq) 8 l f n q . r a{qc r l E u r c l nu r r 3 c q a g
urrpnurJl r,(urtnlriucru ctc,{u3utl,{[rq-lt:quup'ersuqc,r ]BJr\jr
n.nrqtclrq)e urn{nq-urnlnq uelSuepag ucrpnual n,{unn)rSuaur r(uerscui:
r r s r q c ru t r p' s c 1 : fl l d r u r u 3 u r , ( 1 u q - 1 ceqp c d1 c 1 o tl r l r u s q r d e r : r ' 1 u r d . i : .
ral 8ur/i) trrsuqr.l-lrsrqui uclmscpreqrur erunp un)nq-unlnq uulrpefu::
{splt L4trS q ? l l V r u a r r ? I ' J , ^ AS q eI I V r p u d a l r { u r r s u q e : u e 1 q n . :i:u : :
rurBl uop'euuet ruE{ ue{E e,{uusers{esa1 ewu 'c,{uurlrDqolepuct-f,p'ji:
snla[?uc,{3ur:o u,\\qBq uc{pns{?turp'.,qedunsueprtlnq-u1nqe.{ucpcurS'-:r:
rJcnf,a{E{alau sr}BuBunlnq uul.rcpurqiu:Lrucp c,{p-equcq-eqtuEq cr\t'J:;
denganperkataantersebutadalahsumpahseorangsuami dalam li 'an (sumpah
laknatyangdikemukakanoleh masing-masing dari suamiisteri),dan sumpah
ahli waris orang yang dibunuh dalam suatu penyelesaiansecaradamai, yang
mendudukikedudukansebagaipenjelasan (bukti).

http://kampungsunnah.wordpress.com

ll6 - I'lamulMuwaqi'in
III - "'EruBUedn{ng

uin{nq epeda{ {Blot {rloiaq 3ue,( 1ue:lednrasrp)ueletuedunrp 8ue.{ urnqnq


rnqela8uau1n1unrs8un;raq3ue.{se,{rbuelcdn:au e,{uenruas nlr ueeuedruruad
-uecuedun:adeue:c;4 e,{uutuedurnes ;ue,( r8rq unlnq rpefuatun1rnlensas
urnlnq e,trqeqe,{p-eqtuuqueltu8urBuaurqBllV pueulp 'r1bnsnifi ueqedntau
nlr c,{uunuag ue8eJ DIeuEJaq8ue,{urqeleseu:edruulepu,(uurldu:auau
eyas 'ueuruudurn:ed edulaqaqlenqtrratuuup,lnpn qulalas(unSueq)EtBfial
upedal lleiu qelatesdnprquuqsefrbiuatuqclyy eureuad8ue,(sc,{rbuep eruepad
8ue,(ueqnqunpadepedal enpal 3ue,(uuqnqunpad se,trbunlrpefueurerg
ruedos'etuerad3ue,{sn,{rburp r,{uue4peluaulqellV urp ,runq uep tlSuel
ueetdrcuad opcdal ef51-qnsnu-qnsnuqelourlSurrp 8ue,{ruuq8ue,{uuutdrcuad
uu1sn,{rb8uaru qul{V'lltllas rues e,(uueqnqtuntepe leprl fueX (snpunl)
3uu1uo:e1 3ur:a1qnlalasrurnqcfu-(.rnqns) dnplqppeda{rlrru 3uc,{Supjo-8ue
-:o ueldnprqSuaur ue1se,(rbfuauqel1y'euegad 3ue.{rSuqSueqecrpetuatu
rnpal 8uu,(uep(.raqtuns) .mseprpefuaureuegad 3ue,{ueqnqunuad ueMeluetu
ue8uap 'euruuad 3ue,{ ueqnqunl.radnpedal unpel 8uc,{ uuqnqunl:ad
ue1sc,{rbBuatu qeltVlcdureteduleqaqu?lnq '(ue.rn0-1y)e,(51-qatr;uelup rp
urel te,{eepedefp-cqureq-equeq epedal ueln[unueru qDIalJ1r\S qellV
sB,{!OSuElual uB.lnQly 1e:e,{s1
'e,{uueqqnlnqureur ese:au leprt 3ue,{
und-(nre1s1 un{nq rlqu)qbol Suurcasspe leptl uep.(qe,u?,{s)uulsl unlnq
Jequns n)esqElesueludn:eur8ue,{'sc,{rbepedel ur1:eseprp8ue,{ledepuadnu{
-eda,(uaue>Jaratu uelqeg e,(uue13ur3uau3ue,{undluquqesSueloasepeIBpn
uup'r:e ,{sy-1yesn61rqy upedal:etul le:nsuclndn:au ruL,:Blclleqelalahl
'qu,r:e,{s
unlnq runlcpse,{rbueqnlelau 3ue,{3uc.lo-3ue:o qaloSueiadrp3ue,{
nles qelts rlBlrul'..ur?lpueqa{
rudn:a,(uatu qtqal ucp qellV qato lvlurJtpqtqel
1eqt1nureq8ur,{ ntenses[pedal qelSue8ad:aqu,{utn[uEleS.e,{uuueruedun:ad
-ueiluudun:ad qplrlpual uEp'tnqeslalueqepsru:ad qe1uu1se,(rb uelpnLue{
'(slrpBH-lV)qeuuns-sVuBpuB,rnO-lyuelnp e,(u[1ep
epelupu 3ue,{nurpedal
(rpef:e1)
iuetep 3ue,(ntensesueledn:aru3ue( nuue3uepuelrc aq 8ue,{qelesuu
reua8ueuqnlruJBqed'qe;rueqed urrpnue),, :€fulnfuclesJuutn ueeloryad

0co'Ivt{v)
SVAIA UVINdgS NVWVJI gNIfl d
yang diunpamai (diserupai).DaJantAl-Qur'an kuranglebih terkandung40
( e m p a tp u l u h )l c b i l r p e r u m p a n t : r ayna n g m e n c a k u pt a s y b i h( p e n y e r u p a a n )
s e s u a t uk e p a d av a n g d i s e r u p a i( d i s e t a r a i ) - n y da a n m e n y a m a k a nh u k u m
keduanya.
F i r m a n A l l a h S W T : " D a n p e r u r p a t n o a n - pnct m p a n l o o ni n i K a m i
buukun untuk ntanusia;dan tiada vangmernahantinlakccuali orattg-orong
y ' o n gb e r i l n t u " . ( A l - A n k a b u t :. 1 3 ) .D e n g a nd e ; n i k i a n .m a k a q i y a s d a l a m
Ilerumpamaan-perumpamaan itu mcrupakankekhususan yangberkaitandengan
akal.Allah telahmenctapkan fitrahdanakal ntanusiauntukmcncarikesamaan
di antaradua hal yangserupadan mengingkari(mcnolak)perbedaan di antara
keduanya,dan rnembedakan di entaradua hal yang herbeda,dan mcnolak
penggabungan di antarl keduanya.
Merekaberkatai"l-ingkuppcngambilan kesimpulan (dalil)itu seluruhnya
merujuk kepadakesamaandi antirredua hal ylng merniliki kesamaan,dan
perbedaandi antaradua hal yrng berbeda.baik pengambilankesimpulanitu
d i a m b i l d a r i s e s u a t uy a n g k h u s u s( d e d u k t i f )k c p a d as e s u a t uy a n g k h u s u s
(deduktil).ataudari sesuatu vangkhusLrs (deduktif)kepadasesuatu yangunlum
(induktif, ataudari sesuatu yangumum (induktif) kepadasesuatuyangkhusus
(deduktif),ataudari sesuatu yangumum(induktil)kepadasesuatuyangumum
(indukti0.Keempathal itu merupakrncontohdalampengambilan kesimpulan.
Pengarrbilan kesirnpulan dariyangkhusus(deduktif)kepadayangkhusus
(deduktifladalahpengambilan kesirnpulan dari sesuatu yangdilazim(diharus)-
kan kepadasesuatuyang lazim (kcharusln).Dengandemikian,maka semua
y a n g d i l a z i n r( d i h a r u s ) - k a n
m e n j a d id a l i l k e p a d ak c h a r u s a n n y aA. p a b i l a
h u b u n g a n( k o r e l a s i i)t u d i a m b i l d a r i k e d u a n y am . a k a m a s i n g - m a s i ndga r i
keduanya itu menjadidalilbagryan_r lainnya,dansekali,eus menjadiyangdidalili
( d i t u nuj k i ) - n y a .D a l a m p e n g a m b i l a nk e s i m p u l a n i n i a d a 3 ( t i g a ) b e n r u k
pengambilan.yaitu: Pertama, pengambilankesimpulandari akibat kepada
sebab.Kedua, peneambilankesimpulan dari sebabkepadaakibat.Ketiga,
pengambilan kesimpulandari salahsatuduaakibatkepadaakibatyanglainnya.
Bentukpen-eambilan kesimpulan vangpertama,sepertipenlambilankesimpulan
dariapi kepadakebakaran. Bentukpen,eambilan kesimpulan yangkedua,seperti
pengambilan kesimpulandarikebakaran kepadaapi.Sedangkan bentukkesim-
pulanvangketiga.sepertjpengambilan kesimpulan darikebakaran kepadaasap.
L i n g k u p s e m u a n y ai t u d i d a s a r k a nk e p a d aa d a n y ah u b u n g a n( k o r e l a s i ) .
Penyamaan di antaraduahal yangmemiliki kesamaan (kesetaraan) merupakan
bentukpengambilankesimpulanuntuk menetapkan salahsatudari dua akibat
kepadaakibatyanglainnya.Sedangkan qiyas(analogi)kontradiktifmerupakan
bentukpengambilankesimpulanuntuk meniadakansalahsatudari dua akibat
kepadapeniadaan akibatyanglainnya,ataumeniadakan yanglazirn(keharusan)
kepada peniadaan yang dilazim (diharus)-kannya. Walaupundiperbolehkan

118 - I'lamul Murvaqi'in


6II "'BtueUadnlna

Lnp tlollV tD.iD-/r).int.rolStrrittatu lollr^ r)1).!)tuDua.tnl ,nla.lalutEDqundnnt


trytpasounSlttqlDpu ntl D:.1).t)ut Doq unp'rtDtDtltlljuad'uo-to|uapuad ulntal
;1tDLlt!t)l) uotn4tTh'uatl'trntolu,tpuatln>1,t_t,ttu opo<la1LtuluaquaLuLlDl)1nunx
u)p lr lDrl tDlt)l tltut!t))ll tl)),1ut):lt!tll.uaut qouJa(lut pq twnl1 Snoi 1ot1
-lDtlulDlDpDpl)w LlDlnl/tlp)1ttnltln|tu,ttu tlopt tuDX n,iu1n33unsas uog,,
:ulrnurJ,rJq qellV u,rLrl nlunltq (9^7,;1:1r:bqy-1y).,n'-opaq3uo.iruno:1opotlal
uosDlDq ut))11.t)qu)ut 1u!t)XtlDluDtf u)e Dl).1)uln3,iu1ljDdulal(sDIaq-:^Dlaq)
tlnntal t3n1tntntltTt:13un.i npu lopt t olt rar.utlnlrpr:Iolout 'o.tuunqnl qoltntad
uniu;tp ttptrts,ts nTnS.ts troy.rntuntlStr,tut 3'un.i'qtpadSuoi qn:o Sunpun|uatu
3w,i trtiitto (nttD,i)o.t)3ts un,3u;tp\un1np o.iotlnso uutntuol Suoi tlozn
rloltrrrlrD:lqDq t'(ut2)rfl/..:uilLu,lrjraq qe11yt,lurnftre1e g .ft7 :y.t:r1y-1y7 .,,nunl
ttofttt1urryuntrtuatu un:1ntitto,tunlrD tlDltul,. :plellaq Elalcu e,{eras.1r3uu1
Ip ur,rp l?r.{IIJtu B-\lJr3ru r)lrlJ) pV. rLrnrlr-'tlurru:ur drrr--( ucnslrsue{t?lr:eJuaul
q p l J l J s 3 u ? l c p S u c i c , { , r q - u e u u rq-e} l c p c t n q a s : a l e , { N - u e u l r 3 u e 8 u e p
u:ulas.:-ur,{l,{uurr:1qc11yulur.rrg cutnduresul){B )epr1und-(rsuluatun3tp)
qulnqurp'urduauacl runlepuesurqc{ npe uplp {Epn eleul .e(ursdn:a,{uau
S u e i t i r q u t n l r r q r p r l i r c u r l e p n n l t n t t n \ J s u n l n q f , A U r f , p u e aes{ e u
'rlrpo Blrf unurn
lr:lrsreqtur,{ niu-(ursrtc) lrJIr. t? elpl ,ueleluacrp;ue,{
ura-uap ue;urtu:li:q iul,( 3uclorprdcl runlnq uederourdrurnu rur1e11
'(tt :reue0JV),,anl LlDp.!d1
q t ) f i I q t ) t t X u ! t ) l D p( ( l t ) : t ) t . t D p )u D : ^ t ) q ) q ) lu n u t u t o I t n . i u t l d n a u r y D l a l
nnul qo:1otht nDtD'LurDl).!)utlJDl 1lnq qtq)l (uDlLr.isnlra runnl nq) nuu![Dl
Stnto-iuo.roryn.ynrly,, :ur1n1tl1c1a:aru8ur,( udt unp lnsu ereduplelsnpuarx
i u e , { l c u n l n u r n l d u r r u : u r ; - u r { u r r s l r s u r l p l u J q r u e t uq e l a t o su u r u l l j l a q
l,{\S qBIIV ruuurcieqeg unun tc.JrslJq8ur,( nlcnsasepedarlrur snsnql
lp.JrsrJq 8ur?i(nlrnsasuulchtruJu ul?p'ittr r1.r:drs1r1epusiuap B,{N-cqucq
-Bqurcqueltniul;uJur qllJt J,41SLlrlly cIJlJu qalo rlrlrurp 3uc,.', tEJtsJr.Jrs
ruJdJslr-+rsrlrJrur:ruulp'ulr r,:tsnpuad r:r:d qrlo qndruatrpqclal 3ue,{uelef
qndurauauSuli 3ur.ro-iue.ro rirq ulurnlnq dnupJucru3uef unrun lelrsjoq
lnqasralurnlnq c,\\qrqurllnlunuJur )nyun'c,4.51 quuuedrp{l?qlnpuaru ucpu^\,1
-lnsuUeird uPll?lsnpueur BuJrIl]iqelJVqaloDslrsrp3ue,{nluapal3ue:o-3uc:o
rLrr.r:1rp 3ue,(uwslrs utdueplr1t:puu)Bun;;uJurup,lnO-ly clctu .qclnlreuere)
'(leqiruB,\)ulnlls i'rrrsl[u-3ursr?Lu rltr]u? rp ue)rtrasrpiue{ Qnlnpur) ujnurn
tr:1rs.raq ;;-ul,inlcns:sr;cq plup rpr:luru csrq)rprl Q1t1npapl snsnql tuJrslaq
iuu,( nlrnsasnluol 'ur\qJloqlaclrprur ucrpcquredqr:lescruundnclel ?ualr)
'(urBjslisJl) url?LrursJrJ rlrlr[r]u iut.{ 1cqenp E.rrlul? rp oeBurpsa{Uf,Juau
urduJprl?nlJ)irurnclruas uelu 1cp11 '(-lrt)npur) urnun 8uu( epcdal fir11npap r
snsnq) ;ur,{ r.rupuulndurrsalurlrqruu;-ucdundepy,, :ulplreq nloren
'urlndttrrsaIuellqurcducdsaso:drueluprp qndua]rp
8ue,{nturd
nlurdlrdr: dnlnucu uupuitlJ-plrtlcqurn,{u:uledepn1rINr{rdclel ,(ueerulesa\,
uPeuc:^JIr)rlrueu duci luq rnp BrElrrBrp (uuqusrur:d)uBupJquadei(uep.
mereka teLehdiliputi oleh siksa I'ang dahulu selalu nterekamentperoLok-
o l o k a t t n t , a " .( A l - A h q a f : 2 6 ) . M a k a p e r h a t i k a n i a hf i r m a n A l l a h : " D a n
.seswtggulmya Kami telah nteneguhkankedudukanmerekadalam hal-lnl tang
Ktni belun pentolt nteneguhkon kedudukanntu".(Al-Ahqaf: 26), bukankah
pengertiannya menunjukkanbahwasesungguhnya hukumanyangmenimpamu
i t u s e p e r t i h u k u m a n y a n g n r c n i m p a m e r e k a .D a n K a r n i ( A l l a h ) t e l a h
menghancurkan mcrckadisebabkan kedurhakaannya kcpadapararasulKami,
dan tidak ditoiakdari mcrekasesuatuyang meneguhkan kcdudukannyayang
merupakan sebab-sebab yangterdapatdalamkehidupan.Demikianjugahalnya
dcngankamu, dirnana akan hukumanitu akan disamakandi antaradua hal
yangmemilikikesamaan (kesetaraan). Hal ini murnikcadilanAllah di hadapan
hamba-hamba Nya.
Karenaitulah,makaAllah SWT berfirman:" Maka apakahmerekatidak
ntengadakanperjalanatt di ntuka bnni salingga nrcrekadapat ruernperlntikan
l;agaimuna kesudohanorang-orang ,-angsebelun ntereka; Allah telah
ntenimpakankebinasaanatas nterekadan orang-orang kafir aktn menenmo
(akibat-akibat)sepefti itu". (Muhammad:l0). Allah memberitakanbahwa
hukum sesuatuitu merupakanhukum bagi yang seunpantanya(menyeru-
parnya.).
Demikianjuga halnyadenganseiuruhtemayangdi dalamnyaterkandung
perintahAllah SWT tentangperjalanan di mukabumi,baikperjalanan itu bersifat
hisi (nyata)denganmenegunakankeduakaki dan perjalananyang dilakukan
oleh binatang,atauperjalananyangbersifatmaknawidengancaraberfikirdan
mengambilpeJajaran. atau lafadzkeduanvabersifatumum yaitu kebenaran,
yang menunjukkankepadapelajarandan perhatianyangmenimpakepadaor-
ang-orangyangdiajakbicaramengenaisesuatuyangmenimpakepadaorang-
orangkafir. AIlah SWT rnernerintahkan orang-orang yangmemiLkipenglihatan
untuk mengambilpelajarandari suatuazabyang menimpaorang-orangyang
mendustakan-Nya. Seandainya hukumanorang-orang yangmemperhatikan itu
tidak samadenganhukumanorang-orangyang diperhatikan,maka pelajaran
itu tidak akantidak adamanfaltnya.Ailah telahmenafikanadanyakesantaan
di antaradua hal yang berbedadalamsegihukumnya.Allah SWT berflrman:
"Maka apakrlt patut Kami nrcnjadiku't orang-orarrg Lslatnitu sanu dengan
orang-orang tang berdosa(orang kafir)?". (Al-Qalam: 35). Allah SWT
memberitakan bahwahukum tersebuttjdak dapatditerima(batal)oleh fitrah
danakal,sehingga tidakpantasmenisbatkannya kepadaAllah SWT.Atlah SWT
berfirman: "Altakalt c,rang-orang \ong mentbLtotkcjahatan ltu n.ten1-a|tgka
bahn,aKani akan ntertiudrkanne reka seperti orattg-oran14 ytng berimart dan
ntengerjakattarnttlsaLel\),aitu sana untera kehidLtpundan kematiartmereka?
Arnatburuklultapa )'arl7mereka,sangkaila ". (Al-Jatsiah:2l ). Firman Allah
S W T : " P a t u t k a h K u m i m e n g a n g g d po r u n g - o r a n g t a n g b e r i n t a n d a n

120 - I'lamul Muwaqi'in


I0I - "'BulBlrad n{ng

anLu n,iulnpMt!3r!tsDru-311tsnlu uDp 'DnpJ)quotl,l qoluo:ltJDrlJdLhttau 3!:'-i


umlnu))l 'LtD.toItz(P1 DpDbl qt)Plo[IdL,q DlJds onpraq LlDtlDl \aP v:.:ix
uDp rytrlt3.t)d.,:qr:-rles-rcq Suepas3uu,{ 3ut.ro enp cpcdal etel:aq,11VS lqr\
'r':{uqo.u';clas rn,{nqruau Suetnrd.raq8ue,{ ul:1qe1ur:auaur uep Enp l;cquaLU
qe,e; iucln urlleduauau eler ur3uap u,{uuultlctuepuaulIAVS tqEN elctu
'lpeH
IqV nuql cpr:day .rr,{eqtpsn.rcq8uz,{ 8uu1nqqeles€urulsll?plptlH lqY
t pdn f u a 1 e 1 t l a ;I,n; V , u t q l e u l n
n u q l u u F u a p1 r 1 u 6 u t q q B , P ) e l e l u nu e q r s r 1 : s . r o
rurlg ?rutue 1p 1pelat iucl uuqtstlasraduu{rrltuepueul qelal r$VS IquN
'(tl
l :csrN-uV) ,,t)Istn?)lltD-tDtttotp untmuopLatlunlopDStDLunotD (tt^ltDqa:l)
{nt.nu lnnqtaq nDp LlDppzt t-ttqutut (Dltttuotu) tlttttt,iuaut tlttoi Stto.to
'r)l au utnl\'tq-uDllstq uDloiuoq
1.0/puD:f srq-uDltstq !I7nD1 l Dpod turyroqal
I{nllV ucc (8ZI :eslN-uV) '..(DlaJalttISpq)
DpDIDp|J,, :rrrrr.IlJreqJl\\S YDq
rytqal lt umnuo)pJad ntp'oiutnuael-.touarlas Sunt utttotuopLad ttm1opoSuatu
'of,urwnns uDp LltltD
o,ittottpal t3or1 nclnSuaut :lDptl hlDut lDptt dnlb' naD
uDlD . tDtrotPl n|tuot Stto-roasDltI uDo,, :uuulllueq
(3u,): al),iuaur) :11,it^ntr
ntnluo qolLtDllDLuDP
L,11Sqellv (6 :l[]nlhl{-lV) ,,o.irtrtttlt;t1 DlDtu Suntad-taq
trtut,ntu3un.ro-|unto ttop mttluoltti onp opo n1t[ unq,, :uetulu:oq J,46S qtrl
-lV r{crJs'qrsllasraq 3un,{ utlJuoloi rnp cltrlut lp uelPulepJcduellnfuceueul
qnlal J,41s qrllv ,.qrqPqstnqas:a1slrpcq tt-'[u30.. :tlellrq lzprlturJ-lv
',, ulltuo.totlt p 3un,i nlnrtsas un1p1ot13uattt unp uo:llDl
-or1tp3ttoI nrrnsas uultuototlSu,tur 3tnlt uothroILadtpntsl 'uo1[tro["taduotlauaut
t^tr-tDtltltr ruDlsl Suo.ttt-Sttoto uoq uoYtuotnLltp3tro,{ tltDnsar^rtDllDlDLlSttzwuDp
'UD1laloEp
unlppqry 3un.i r].nnsasuolumntlSuatu Suoi trntotunptadtTontaT
mt rua1s1SuntoStrott ntnluo tpttonunptad (tn1o1aur n.to1.taduoto:^a1a.{ua41.,
:ppqpr^raq qclet ,'\\vs qBllnlnseur,\\quq ur|{sele[uctu3uo,( IUelsli{-lY Jnv. urq
jeru11n,(uslrpcq r,repe{uuI?l 3ue.{ unp IZprux!J-1v qalo ue){ls,{e.4ulp 8uc,( l vs
rqe5is.lrpr:q cpcdcl uxllessprp tur JEH ,,ur11c1eqrp 3uc,{nlrnsas ucltuc:uqitlau
n B l r l u t l l u e r p q l p i u r , { n t c n s e s u e 1 1 rl 'tzq i u a u r 3 u e , { u c t f u e f : a d r l e n c a l
'unurlsnhl urnel qalo ue1n1e1rplcdep lculr:p unrfucf.rad,,:elnllJq lxufl

NIIAII'ISOHI
HIN\TXYUYJ,NYIO NVIYWYOUSd
dihalalkankepadasahabatr4d".SelanjutnyaNabi SAW bersabda:"Baralg
siapo t'ang berbual aniaya keltoda saudararya baik ntertangkur harto atau
sesuatu,maka hendakttltadio Dlinta dihalalkan pada hari itu juga .sebelum
dateng suatu hrtri, ditturta pada luri in tidak uda dirnr dott dirham. Pada
hari iru,jika dio meniliki arnalsltulch,maka ontolsalelu'ttaitu akandiantbil
dettganparltuatatturialarrya, danjika dia tidak rnetnilikikebaikan,nukn
.se.suai
kejelekansaudaranyaitu akan diberikan kepadan,-a".
Dalam kasusdendadari pembunuhanyang disengaja.keluargaorang
yang dibunuhdiperbolehkanuntuk nrengambilputusanden-9an cara damai
( d i g a n t di e n g a nt e b u s a n )K. e t i k aA b d u l l a hb i n H a r a mA l - A n s h a r io. r a n gr u x
J a b i r .r n e m i n t ak e s a k s i a nd.i m a n ad i a m e m p u n y aui r a n g .m a k aN a b i S A W
memintakepadaorang-orang yangberpiutanguntukmenerimabuahkebunnya
dan memintahalal kepadabapaknya". dengan
Mas'ar telahmeriwayatkandari Azhar
dali Maharib. dia berkata:"Umar telah berkata:"Hindarilah pennusuhan,
hendaknyamerekadapatmenempuh caradamai.karenapenyelesaian
denganhukumanitu dapatmenimbulkanpermusuhandi antarakaum". Umar
j u g a b c r k a t a :" H i n d a r i l a h p e r m u s u h a nm , u d a h - m u d a h a n t e r e k ad a p a t
menempuhdengancara damai. karena hal itu dapat berpengaruhkepada
kejujurandanmengurangipen_ekhianatan". SelanjutnyaUmar berkata:"Hindari-
l a h p e r m u s u h a na p a b i l ad i a n t a r am e r e k a a d a i k a t a n k e l u a r g a ,k a r e n a
penyelesaian denganhukumandapatmewariskankebencian".

http://www.kampungsunnah.wordpress.com

102 - I'lamul Muwaqi'in


'-BrxBuad n{ng
[0I -

Suef cpuaqeuuq uelleleq8uau nule 'JEl€q3ur,( epuaqegeq ueuu:eq8ued


dnlecuau 3ue,{uereuep;adruadas uelleleqrp3ue,(nltnsesucqrue:cqiuau
u e p ' u r l r r p r e q r p S u e f n l e n s a su e > J 1 e 1 e q 8 u 3
aut re ( u e t t u e p : a 4
uelqaloqlq uep {Blol!( 8ue,{ ueleuepra;
'(e,{DruErp) rurlcqzrp3ue.{1odtuo1al
1uq ueseduu:od tpufiel qre:aq'e,{rtue uulrnq:ad uuBuap tepourp3ue.{uetctu
-up:adnlensuu1e6 nlr e,{ue,{etue uelenqradeua:e1(Icpoual) SuElIqIpelueu
'p^ulSuelauau
tnqasrel urruulepJed eualnI {nlun uc{r{EluuaruauqellV B{r?tu
'eXuurel3uu,{ epedal efutuu lenq:aqe.{un1es qeleselri'3ue:ad.raq
lotiurolal
3uvI lodurolal enpeJelupIp rttxl]praq{nlun uelqululreueu IIAS qe11yt3c1
urrieqas ue1le33uruaur uep 'n,,{uuntSe qas lrqrueSuaru Intun uelqeluuaruaru
nerlaqeSSurqcs'1rpe leiues 3ue,{ e:c: ur3uap u,{uueltrurupuau nellaq u"p
'Suuln8uaurSuef BueJoutp qe,e) ue{Iaucpuau
AWS IqDN e,{unlcstlBIns
ryq rSuern8uau eduet ueIUcleftp e,{ulepuaq n1t Suelntd:aq 8ue,{3ue:o enp
crulup rp tpef:et 3ue( ueleurepJad ueurIIelaI uep ueulrleqzel ue8uapqnuad
'uercurepred
3ue,{ uereurep:adntens lrnqtrroru erp tdulal lsnqtuetu tuelsp uel
-rpua1epedal Suciad-raqrypn ersnueu:ueqe.{ucqa;1ueutleqzel Sunpue8uaur
3ue.{ ueretuep:adqolepe 1p? {epn 8uc.{ u?Iutxpprad (6 :tern[ng-1y) ,,7r7.ru
uo7uapoiuonpa:1ototun ry qoluoqtiutDpnpn,, :uctu.lUreqqEllV sur:rule8eqeg
' e ( p - 1 n s e gu e p q p l l v q a l o u e l q e t u r : a d t p3 u u ( u e t e u e p : a dq e l e p e
lrpe
uereuup:a4 ucqueSSuad u?p'ueunlnq ue:nfn33ued 'teuep eleces
8ue,{ 1eq
ueresala,{uad BrurJeueru tudep SueXIeq qBppe etsnueru1uq undepy
'lnqJsraluEreueprad uc;rp
Suolotrp3ue,(Suuo uep uu8uologadueluaquatu 3uc,(3ue:o 4ntnBuau uelo
qellv DI?ru'qellV leq ue8uapu,{uue1te1 epp8ue,{{pq rueleplp ueteuep:ad
usln{epaquaut csen8uadelrqedy tnqas:atpuq uulle8euau e:ec ue8uap
(rl€nJaI) etuualrp ueIE {Dpu uplllt.uapur':8uaq efuue4eqeSuaureleJ ut,:8uap
uclnq 'lnqasrat{eq uu{euesleleu ere: ueSuapqnduetrp sn:eq 'e,{uueqnl
'(ueqllld)
1eq ue8uapEqureqpJclueuerzsalofua4urel-ur€lucp lere;I{ telez
'(uuunlnq) ppqruadasteuep.leq erecue?uap qnduallp PslqItptl ntI qI?llV{8H
'ersnueu uep'qullv :nlru,{'uet8cqnnp ruelepa1 rieq:a1 n1t
leq IBq 1u11

YISNNYIAIXVH NYC HVTIV YVH


diharamkan,atau memperbudakorang yang merdeka,atau memindahkan
penasaban (keturunan)anak-anakdari satutempatke tempatyang lain, atau
memakanriba, menggugurkankewajiban,mengabaikanhad, menzhalimipihak
ketiga,dan lain-lain.makaperdamaianyang demikianitu adalahperdamaian
yangditolak.
Perdamaianyang diperbolehkandi antara dua orang Islam (yang
bersengketa) adalahperdamaianyangberpegangkepadakcridhaanAllah dan
keridhaandarikeduaorangyangsedangberselisih. Perdamaian yangsemacam
ini adalahperdamaianyang palrngadil dan yang paling layak dilaksanakan.
Perdamaian semacamini bertitiktolakkepadailmu pengetahuan dankeadilan.
Sehinggaorang yang berdamaidapatmengetahuisecarajelas permasalahan
yangterjadi,mengetahui kewajibannya, danbertujuanuntukmencarikeadilan.
Derajatperdamaianyangsemacamini lebih tinggi dibandingkandenganderajat
orangyang melakukanpuasayang disertaidenganmelakukanshalatmalam,
sebagaimanaNabi SAW bersabda:"lnginkah aku kabarkan kepadatnu suatu
amal vang lebih tinggi derajanya dari derajat orang |ang lserpuasatang
disertai tlengan melakukanshalat malam", para sahabatmenjawab: ,.Benar,
wahai Rasulallah", beliau bersabda " Mendamaikanorang yang mempu,tyar
pertaLian keluarga, kurena yang merusak hubungan keluarga itu adalalt
kemelut.Aku tidak mengatakanmemotongranrbut, tetapi yang uku maksud
adahhkmelut<tgarna".Dalamhaditslaindijelaskan:',Damaikanlahdiantrtra
manusia, karena Allah aknn mendannikan orang-orang yttng beriman pada
hari kiumat". Allah SWTtelah berfirman: "Sesungguhnyaorctng-orangmu'n n
adalalt bersaudara karena itu danaikanlah antara kedua saudaramu dan
bertakwalahkepadaAllah supayakamu mendapatrahrldl ". (Al-Hujurat: l0).

104 - I'lamul Muwaqi'in


sol - "'BruEued n{ng

uEsntndlrqur€3ueuuDlepuelnItrlrpqelet3ue,(peqrlftp)prx 'tlequtel 8mlruel


pues ;ue.{ sni^pIuerpntua{'uBtUnlnqntpnsurlsntntxatuuEleppeqUftJeq nue{
Elrqrdeu,rqeq ue{pns{rurp rur uDdpISuO ..uElrqtEqa{ urelepSuurulla8laq
snJauau-snrolepedutrpllcq qlqal nlr uplcuaqal EpEdoI ll€quel SuBpes
'undBdDqalo ur{letuqrp
ledlrpIpprt ucp 'urlnlnqcprp snjuqnlr sfuqnSSunses
' P u e i e ) u E r P u a q a {B p B d n r u e r r \ s q L u a u
lEdEp3ue,{ (nl8q) {n[unled
uull€dBpuatxntUtrIBIrqBdn'JlquE nuel qrlat 3ue.r{ uesnlnda{rsr^alaujlpdep
nurD{'lur ueq ucr{dclelnurr{ qDJal3ue,(nuuusnlndal qalo rfueleq:a1esu:au
rle{-rlelosnurEIqDIucSu?[.. :ue1:nqa,{uaur u,{utnlue1ss
:eur1 ucelel:ag
peq;1t1ueqeqn:ad BUaJB) tleqn:ag SuepelJal un{nH uusnlnd
'uelrpuelsesBrqnueutetrl
{epr1deSflutrpn1rur:sntndnlense{uru
'uelrpr?Iepna{ rnsunepeelrqedeuue:r) uulrpeo{Intuaqrv8eqas ueluaqrpcleru
-ul€rxosnlr uesntnder{ uBqnSSueuad eue:e;,1eKuuesnlnd uc4qnSSuuueu n1:ad
urrleq rs eletrl '(ueqaJaJad)utuemnltad delrs uulleqrpaduraru
{ppn lnqas:al
le8n8;uad rlqcde unureg (e{uuerr'r1epuplu)nquau ledep erp redues)
e,{uueqnlnqcl uu8uapuf,Ircnse:^rprdq:1'r:uqc8q reduestnqesJoluuqnSSuBued
lsptcqruetuuduet 'p,{uupstururad rqnuauaru ur{pq rs e,{ulepueq clrru
'rs{?s ut;p rtlnq Suerequcllndurniuaru
Intun nl{e,r ucqnSSueuad aturulaur
erp ery1 e,{u1eque>13uc1rqduau qelat Brp rwlaq'uesnlndel uelllaqu;au
esaS-esa8ralurluq 3ue:oasrulrqede e83urq:s'e,{uleclural rp epe leprl 3uu,(
rllnq uEprs{esr{rlruau 3uepe1:atteinSSuadSueloaseuaJBI'?ulndtuas 8up.{
ueppealue11nlunuatrr ',,u(uuec,nlep
)n]un uelpnsleurp uelulnqueur tedepel
ruduese(uepedaloduretqelr.raq clcrx 'uInq nlun:^nplp'e,{ulcdualtp BpB{eprl
3uc( qeq nlcns ur)8,\\{upuJru8ue,{3up.xrppe ulrt,, :luut(l ucrTle{Jed

t{vHnrnflgx
NV9Ng( IVNSgS WNXNH
NIVSNINd NYXHNOCNIVNS'\I
IVdVO IAIIXVH CNVUOgS
hukumyangpellama.hendaknya tidakmenghalangimu untukmelakukanijtihacl
kembali,karenaUtihaditu terkadangrncngalamiperubahan. sehinggaijtihad
yang pertamahendaknyatidak menjadipenghalanguntuk melakukaniitihad
yangkedua,jika ijtihadyan-ekeduaini dipandangbenar.Karenakebenaran itu
lebih utamauntuk diutamakan,dan kebenaranitu merupakansesuatuyang
harusdidahulukandari suatukebathilan.Waiaupunijtihad yang pertamaitu
lebihdahuludari ijtihadyangkedua,namunijtihadvangkeduayangdianggap
palingbenar.makaijtihadyangkeduainiJahyangharuslebihdidahulukandari
rjtihadyangpertama,karenakebenaran itu merupakan sesuatu yangharuslebih
didahulukandibandingkandenganyang lainnya.Sedangkankepurusanyang
diambil dalam ijtihad yang pertatnatidak batal karenabertentangan dengan
i j t i h a d y a n g k e d u a . t e t a p i m e r u j u k k e p a d a n y ad i p a n d a n gl e b i h u t a m a
dibandingkandenganmeninggalkan hastlrjtihadyangpertama.
Abdur Razzaqberkata:"Telahmenceriakankepadakami Mu'mar dari
Samakbin Al Fadl dari Wahabbin Munabbihdari Hikam bin Mas'ud Ars-
Tsaqafi,serayadia berkata:"tlmar bin Al-KhaththabRA telah memberikan
s u a t u p u t u s a n h u k u m d a l a m k a s u s s e o r a n gw z r n i t ay a n g w a f a t y a n g
meninggalkansuami.ibu, saudaradari bapaknya,dan saudaradari ibunya.
makaUmar menyamakan bagianyangharusditerimaolehsaudara, ibu, bapak,
dansaudaradari ibunyayaitu l/3 (sepertiga). Kemudiansalahseorangberkata
kepadanya: "Engkautidak menyamakan bagiandi antaramerekaantaratahun
ini dengantahun yang lainnya.Umar menjawab:"Hal itu merupakan keputusan
kami padawaktu itu, dan keputusanvangini adalahkeputusankami hari ini".
D a r i d u a k e p u t u s a nt e r s e b u tA m i r u l m u ' m i n i n ( U m a r ) k e m u d i a n
mengambilsesuatuyan-qdipandangbenarolehnya.Sehinggakeputusannya
yangpertamatidak menghalaneinva Lrntukmengambilkeputusan yangkedua,
dankeputusan yangpertamatidakdibataikandengankeputusannya yangkedua.
pemimpinIslamyangdalangsetelahnyatelahmelaksanakan
Par-a (ijtihad) berda-
sarkankepadadua sumbertersebut.
Orang yang Ditolak Kesaksiannva
Perkataan Umar:"KetahuilahbahwakaumMusliminitu, sebagian mereka
adalahadil terhadapsebagianyanglain,kecualiorangyangpemahmemberikan
kesaksiandusta(palsu),atau orangyan,epemahdijatuhi hukumanhad, atau
orang yang diduga bersekongkoldengankerabatnya".karenaketika Allah
menciptakan umatini, makaumatini dijadikansebagaiumatyangpertengahan
agarmerekadapatmenjadisaksibagiseluruhmanusia- yangdimaksuddengan
pertengahan adalah:yan-gadildanbebasbertindak- untukmenunjukkan bahwa
umat Islam itu satusamalainnyadianggapberlakuadil, kecualiorangIslam
yang dilarangmemberikan kesaksian,baik karenadia pernah memberikan
kesaksianpalsu.sehinggasetelahitu kesaksiannya dianggaptidak kuat,atau

106 - I'lamul Muwaci'in


-'eureuad nlng
LOI -

r3Equurs{esa{ueluoquaur {BdEq SueloesDlrqsdeeleu 'p,{uIEdBq{tlrur


de33uerpn1rleue uuBqBuore) ',,nwynrloqy1tw qoppD n nwoloq LtopnuDX,,
:uelselafrpurel3ue,{ slrpcquep,;q ,,LlDllvunqnqwnrqnqumtuDp lDsDJaq naDI
o,iuqnSSunsas uop't1noI uop tttad rlniltiun:^nttnq n{uqnllSunsas,,:{r?uE-Ieue
snsE{ur?lEpEpqESraq qelatr^dvSIqeN,.:clclraq €)'lole4 .,e,{u1eqe:a1 uedepeq
rp elnd qnpngal rpe.req 'e,{u1eue uedcpeqrp qnpnyal 3ue,{cnl 8ur.roe{eur
'qnpntialdeSSucrp cuere{-lelolrpnlr uprs{ESa),,:etulUaq c{elJW .,n{uuericq
r p e l u e u 8 u e , { u e l r s l e s : e d u a u r n 1 r l u d e q i u c . r o c su c l e - u e { e e s e { E r x
'1edeqrrep uer3rqqcppe ntl
IcuV,, :u1c1:oqr,ge,{5ucu.t1 .,u,(uuepuerfleq
uurydn:au:3ur,{nlrnsasuclrsles.raduIatrr €rpruc;aq'e,{u1eue uelrsles;aduraur
>1edeq Sucroasc1rqedy,,:eielleq r,qc,{g ueuil ,,pl,i[Dr.qnlopo n11nunn,iu
-qn83unsag,, :epqesrrqqulelAAVgrqe51,,ncn:un3uapufulrq efnIuerlrueq,,
:etu{raq(qeqzpeulnltiuad e:ud)e1a::1,1,,D.iu!!DlD(uaru unqn'nytyltt,iuaur
3to,l nJDns as unp' o{utrolttSotatu ut4n'nyuoyn3otaw 3uo,inpnsas n33urt1as
'n:1rtopuotSoqntt qotulto.qo,iut1n33rar.ras., :cpqesroqqulet,46VSrqeN utpuas
e,{uurprpedal un11n[n1rp n1rucrslns-a]{ B[csEltlesE{euI'rruualrpnll e,(u1eur
epr:da1ledeq 3uc:oasurrs4':sa1u,{urepueag,, :e1e1:aqr.r1e,{guerul
'lnqaslal
ue8uerelue{reuaquaru3ue{ selaf3uc,( qsuu uelelnuat-uau Irprl u{alau
ldelel 'petuqV trr€tuluep t,gefg qeqzpztuqalo Sueiadrplnqas.ra1 redepua4
'e,{uure18ue,{teqe:a1upedeqleqera{uurSuqas uErslese{uc{qoloqtueupuas
'(1edeq)e.{ulese epEdel(Ipue)SucquJurrs{csa{u€p'({Bue)e,{uSuuqeJ ppBdal
()pdeq)[BsBu?rs{esa1 Suerelatusnsnqle:ecaslodruolaI nlesqeles upununa{
Dpedel SueSadreqE{arat1\tr lcqera{ uc;uap urel 3ue:o e:e1ur unepaq:ad
epe {Epu Eucrurp'r?.{uuurunrunal r3aslr?p ucselplaqE\atery ttqDrlpLlpnruD
ue3uc1e1 ucp u,{uurr1
8uu,{urp ruzc11urqpeuureqnWnqy q:1oucletelrp 3ue,{
eueure8uqas'uersIEse{ ueluequrau {uun Sueleq8uad re?eqase,{udeSSuerp
1epr1uceS:en1a1a{ uep'urel Suelo uulr:aqrp 3ue,{uerslesel ryadas4e11nu
BruJesB,{uleqera{tSeqteqe.raluNlslei^a{ur{qeloqurorrruer?eqas:ledepuad
epaq:eqqeial r,:qebn; ered'lnqeu:l ucqelEscru:ad rde3Sunu:urrueleq
B,{uEEJBnlaX
nBlBlBqBJa) JFeqleqe,ray uBIqBSay
'rndar
deSSuerp 3uc,(redepuad qe1ru1ucqnpnllnlSuesret1ep11 n1ru,{u1equ:al
elrqede
€ulrJelrptedr?prueqlnqasratuplsrysal uep'(e{8uui-rol)qnpnga:3uu,{e,{u1rqera1
rSeqteqe:a1 uursl€sal uz3uap e{u1cqe8n[ uerlruraq e,{uqaloredrp3uu,(
uBlB.BJuEtuel up{sntnuau u?I€ nDlB'e,{uuun1 e3:en1a1 dn13ur1ucpp eperaq
n1le,{eqcsequreqrs rlrqede'r,(uuun1 rprdal e(rqcs equeq 3ue:oasuerslesal
nele '(e,{uuelelap:aurp3ur,{) u,{equsrqurequpedal uenl ?ueroasuerslesal
orod3s'e,{ulpequdur8uquadal Inlun e.{uupll€,EJuptuetr.t uele deSSuerp
€uarel (qnpnuel)el3uesrat3ue,{iue:o nete '8,{uucrs{Esa{ ?uuauau {nlun
?ue:e1auq?lel J,US qellv euarel'peq uuunlnq rqnlclrpqeu:adsrp auars{
anaknva.samasit,adensanmemberiklnkesaksian bagidirinyasendiri.Mereka
berkata:"Abu Ubaidtelahbcrkata:"Jarirtelahmeriwayatkan dari Mu'awiyah
dari Yazid Al-Jazari".Abu Ubaid berkata:"Diperkirakanriwavat itu berasal
dari Yazidbin Sinan".
Az-Zuhribcrkata:"Dari LIm,ahdariAisl,ahdariNabi SAW.seral,abeliau
bersabda:"Tidok boleh ditcrinta ke.saksiortseorrutglelaki pengkhianat,
kesaksianscorang vttnita pengkhiaturt.kesaksianletlg tertuduh di hadapan
kelttargatlon kcrabatrto. clctrtkcsuksionorang t,angdikenui hukuntcan tttk".
Mcrckaberkata:"Karenadi antarakeduanvaitu adaunsurkebencian dlrnunsur
bagian(keturunan).makakcsaksiannva itu tidxk bisa diterima.seba-saimana
tidak dipcrbolchkannya menrberikan zakatkcpadanl,a. sehingeapembunuhan
yang dilakukanoleh anaknya,dapat dianggapnyasebagaifitnah. N,lereka
berkata:"Menurutparailnruwan,tidakbisa tanggungan dendaan utanganaknya
dibebankankcpaclabapaknya.dan bapaknyatidak bisa ditunrutdan ditahan
karenaperbuatananaknya.Mcl1:kaberkata:"A11ahSWT tclahberfirman: "?iual
uda halarryttnbagi orang butu. ridak (pulu) bagi orang pincang, tidak (H a)
bugi dirimu sendiri, nutkun (ltcrsunta-sutttttnrcrcka) di runalt ktmu sendiri
atau di rutn(rltbupak-bapukntu, di runruhibu-ibutu". (An-Nur: 6l ). AIlah
t i d a k m e n ) ' e b u rt u m a h a n a k , a n a kk, a r e n ah a l i t u s u d a hm a s u k d i d a l a r n
penyebutanrumah-rumahmerekasendiri,sehinggadianggapcukup dengan
menyebutkan rumah-rumah mcrckatanpaharusmenyebutkan mntahanak-anak.
Jika tidak. maka rurnahanak-anakitu lebih pantasuntuk disebutkandalam
ayat tersebut.Mereka berkata:"Allah SWT telah berfirman: " Datt nrcreka
ntenjttdikartsebahagianduri lnntbu hantlxt-Nta sebagaibahagiundari-Nta".
(Az-Zukhluf: l-5). yakni seoranganak, maka seoranglnak adalahbagian,
sehinggakesaksianseseorang tidak dapatditerirnadar-ibagiannl,a.
Mereka berkata:"Nabi SAW telah bersabda:" Makanan rang paling
baik dirnakunoLehseseorangadalalt lrusil u.saharna.dan onaknla itu termasuk
yattgdiusahakornya". Sehinggabagairranamungkinseseorlngmemberikan
kesaksianba,riyang diusahakannyl?. Merekabcrkata:"Orang yang ternlduh
di hadapan anaknya,akln dianggapnvacobaanbaginya,scbagaimana Allah
berfirman: "Sesun,qguhnt,a lnrtontu dtttt atnk-anakntu hnty,ultthcobaun
(bagimu)". (At-Taghilbun:l5 ). Schinggaba-eaintana mungkindapurmenerima
k e s a k s i a ns e s e o l a n gy a n g d i a n g g a p n y as e b a g a ci o b a a n ' d
/ a n c o b a a ni t u
menempatitempattuduhan.
Sebagianyanglainnvaberkata:"Allah SWT telahberfirman:" Dan Al-
lah sekali-kali tidak akon nrcntesotkansuatu kaum, sesudahAlhh ntentberi
petttnjttkkepadamcrekahinggu dijclo.skan-Nt'akcpadanereka apa tang lnrus
merekujauhi" . (At-Taubah:I l5). Allah SWT berfirman:" Dan Kani turunkan
kcpadantu Al-Kitab(Al-Qur'an) untukrnettjelaskunsegalasesuotu".(An-Nahl:
89). Allah SWT bcrfirman: " Dan pt t'saksikanlahderrylandua orang saksitang

108 - I'lamul Murvaoi'in


60I - "'euEuad n{nfl

urrs{rsal up{ueqruaLU
qeurada-uc{iuc,ro rlerr:a;4.,:turun ueele{lod
nslBd rs{es
'urr13uruoqalo urrlu?qrp3ul,{ ucrsry.^a1 rfuuclqaloq,radrp
r u c u l r c 3 r q r s( r ? l n u J l r pl n d e p )r , { u u r l q a l o q r u a u3 u r : , {t r d t p u c d r { r l r L u a t u
Jrzpunl,\llnuql unurrN crurJalrptrdcp Inprt r,{u1cuc1n1unyedeq Sur.roas
ucrsrysalurlSulpas rur.rclrptrdcp (c{u4rduqlntun 1cur.'iue:oas-uors{ESaI)
cureuad;-ur;.,{ urrslcsa;4eiulnur lnlun Wdeq;-urroasucrs^{csJ{ ucpc,{uludpq
uersrysal uulqusrur:rur ;:;-uc,i1u,{e..nu ulp 'urqnpntueSuap c,{uuc1ru1
Inlun Irue
pplr )l?pn 8ur,{ sn.^r:1 uirlrp u,{ururuauau3uu,{luin,nu 'e{ut'ue,n:1aur Suef
:rurei 'prrurlv urrul r-rcp laqurns:aqiuni uutc,{u,trrjad
le,(B^,\u rirt ltldlplat rur
qelBsnutrtI?iEC'ppuqVunul qJlo rrcIf,IntuaIrprurtcdcpuadeurralrpledep
'urqnpnl 1n1iuu.,(ueu
Irprl iuu,{ snscl urrlup u,{u1r:ue 1n1unledeq fur:gas
uursluscluup'uiuludr;q1n1unllur SuBloas ucrs)nse{t,nqtq srlaIfur1
'uelPtuloqalu?p
ur?urlntrta){ uf,JUetu 3ur,',{ rslesiur.lr;tsrrerslesalluadas'ueqnpnt 3unpurBuaru
3 u e , {s n s c ; 1u r l c p r l E n t r a I{ p l t n u l t l c f , e s c u r u a t r pl n d c p r , { u u c r s l c s a ; , 1 . ,
: c l r ) r a q u c r i r q a 5 t e . r l q S u c r i s n s p ) r x l l p r pu e r s I B s e Iu p l r r e q u e u l
qaloqprp eleru r,iuurlrpral urllnclrucuarurrp elrqedy ..1c:aqiuu,{ snsel
unlnq 'uciur.r8ur,i i-nsrI urnJnpqJlog.. :r:ru1r.rq qnqisy ..1|lrp nlpFal{Eprl
r,:.{uue ri:tn 1a;o1uriunqnq u1rqcdy..:ltcIJaq urrirqa5 ..e,{uucppneq leqrpat
srutqBrC..:rte1.raq uerieqcg lnqasralp:n{s ur{ntuauau LueppludepLrad uuep
-cq:adrpeliete1a:cure,{ulnfurllag..1r:1,(s nlts uciuap rlen:a1'uelqaloqJadlp
I n P I I l n q e : ^ r e lu c I s l c s J ) . . : I l l E I l a q I I I l L l \ l q e q z p D u Je u t e l n u t r i e q a S
'Irlnt^\iucp ursr|-lV nuqI
lc^n.r\u ulp qr':prtDLqntll urlnp ludtp:ar rur
1rdepua.1 n,{uri-rcn;:1rdurru:tu iul,{ snsel rltnral 'ciuurpnc:^-lnluncl?pncs
Suuroa.^ qalo un{lieqrpiuc,( urrslcsal un{qaloqur.urcrulln sc1uo,{e1a,1
'sPlerp
ucllnqasrpqr1a1Jue,{ iuero-;-ur.urr:npucrqcncaiucd ur?)ilrequeu IEprtelarau
eueurp'urclsIucnurlrr:ud Lrriuapc,{u1uq cinf uurlrr.uaqltsqulelut;p'clepnB\
'1euu'1edequnlrlencc;'u:tu
1upr1r;i(N-lnspduepJIA\^ qrl1y urlSundrpledep
leprl iiuui nlunsasur:lndnlarurur1111r,{un1cs qciesuup Llltrs{t:sa1r,{uurur.rat
rp
lrBpuErs{I]sel
uEIBuelPllp'l')iiur)llixas c,iuuuruelrgurcliue.roe,{ulnseru rp:d:s
D,{uLunlep rp InspurlBqrre{uep')pur '1nduqe,nqrqrill urlnierrp 1cpr1
'(90t :qpprur\
IV) ../rurD.)
uDliuaprnuo8DulrLnol-tlq
Sttot Stto-roDnp nDlD 'tlutDl Diouto lp ltpD ,'iuD.tiiuu] onp qdf) LDllelDstp (nJl
'untptua:1 rlopn4Suaw
lDtsDtr) UDllDpuaq Dlt)u tntsp.lrtaq LIDID Drp tlunpas
ntun:1iiuntoas qnlns r;1tqo<ht'uouu.t;tt1titut.rllntLo-itto.ro rn11,,:ueuJr.Faq 1-\\S
rlellv urc (Z8Z :qBrrbrg-lv) ,.!Dqp!1nurol iiuo.i t:-1os-tsqns unp unndaatad
Stroto onp w)p DlDpl iiuotoa:^ (tppq ) DlDLu 'DlDpl iiuoto nttp DpD lDprl nltt
'ntuolDiuD lp Dlopl Stto.ro-3u|t.rotLDlt tt:lt)s f,'LDJoDnp uoliuap LloluDltslostad
u?ro,, :ueurrJJeq l,,11SqrIIV r; :bn1nq;-qryl .. urpl ptntuo tp ltpn
palsu",menunjukkanbahwaseorangwanitaberhakmenolakkesaksianpalsu.
Dalam Al-Qur'an, AIlah SWT telahmenyertakanucapanyang palsu(dusta)
dengankemusyrikan,sebagaimana Allah SWT berfirman: "Maka jauhiLalt
oLehmuberhala-berhakrtang najis itu dturjauhiLtthperkataan-pcrkataundusta,
rlenganikhlas kepatlaALlah,lidnk nten4tersekutukan sesuatudenganDia'.
(Al-Hajj:30-31).DalamshahihBukharidanMuslim dariNabi SAW dijelaskan:
" Maukah aku kubarkankepadantusebesarbesarnwtdosabesar?", kami (para
sahabat)menjawab:"Benar,ya Rasulallah".beliaubersabda:" Menyekutukan
ALLah,dan ntenriurhakaikeduaorang tun ", kernudianbeliaudiam sejenaksarnbil
duduk,selanjutnyabeliau bersabda:"Ittgatlah,danperkatoartdusta,ingatlah,
dan perkataot dusta", beliau [erus-menerus mengulangisabdanya, sehingga
kami berkata:"Mudah-mudahanbeliau segeraberhenti". Dalam salahsatu
haditsshahihBukharidanMuslim dijelaskandari Anasdari Nabi SAW,seraya
beliau bersabda:" Sebesur-besautyatlo.sabesar uclaltthntetq:ekutukatt
Alla14
nternbunuh, netuiurhakaikeduaorutlg tLra,dan Derkataandusta".

http://www.kampungsunnah.wordpress.com

110 - I'lamul Muwaqi'in


IZI - "'Btueuad n{ng

u e p ' s e , { r bc l a c u e t u3 u e . , ( ; e 1 e e
sueln ucdclSun uplnurel nue{ ue;{e
snscl nlunsepedqaueIppll nlr uuarp)1 qelo qullv rrctenqledqJlo uu{quqasrp
relSuequpcd qn: c,(udr,{ua1 uelSucpcs'crsnuuuruulenq:adqalo u?{qeqesrp
(qrlaqruasrp ;up,{) epnl cpedqnr e,{udr,{ua1 rladcs 'c,{uenpal reuaXuau3ue,{
duueSos ueBuape.{uueleuaurue{qe1oq:adrp rt-asuelcp (qrlaquas3ue,{)npnl
epudaqrc13ur:que1se,{rbiueu3un,(3uc:o-3ueroqelo uE{nIBIrp3ue,{se,{r}
'EuEq
InlueqrJq;ue,{ttLte3Suad eprda-1ueeqpualrgadase,{ureua,{uaur f,ue,{1eq
duuaiasur?uepequ uelr^e,(rbiuaru Suci iuu:o-3uuo qalouc1n1e1rp ?ucf seXrb
q.radas '(:uueq)qtqeqs3uu,{su,{rburiuap ueSuuluogaq Sue,{(ueiu?qurrt)un.rnIn
qcl?pp(ausrSolpred) qcps 3ue,{se,{rbue1;-unpege,(p-qctrIeuesaqqellV qalo
ucr'lunrntrp Supii (up3ucqun) uErnln qelepe(sr8ol)ltruaq3ue.,{se,{r}
'(ausl;oleled) qelB\^,3up,{ sr.,(rbr:pcdc1ucllnfunuaur uep(sr3ol)
reuaq;up,{ se,irbepedaluelyn[unuaru3uc,(ucruaiuadepedal rBeqraltnqes.rar
uelnqascuarel'e,(uue11e33uruaru 4ntun urSuerclnetc c,{uue1n:1e1au lnlun
qeluuadepr:)eprt utrp '(sr,{lb) c,(ur;equeuleoucp uurlndepe {epn u?,1n0
-lV ur?lECelacrarucp rfnd:at'(qclcs)In{tcq3ue,{uup(rpuaq))eq 3uu,{epr:de1
uullnfunuaut 3ue,{uetuaiuad eprdal rinq-ratrur urlnqescucrurp'(r?oleu?)
:-c,{rbultnqes u[8uap epJqjog rsrpuo{ uBp rsrntr:-BJpAa:- txr?lcpnlpnses
nle8asr3cquscru3ur:(uerlndSunpurfuaru3uc{ urlnqasq?nqasnlrEA uulrpeel
epedal uellnfunueu nlr IBLInuarul'IrlAS q[llv qalo ur?{uaqrp8uc,{urlnqas
urSu:rp1nqas.ral sc,{tblnqa,{ueur uruelnqrqel3ur,( nlr Euere{qalO (ueBucqturl)
u€rn{n utlcdnreru ntr rpueq 8ue,{(r8o1uur)s[^r| (ucrurlpqzal)p,{uuE,rEI
rpuluaru3uc,{ ntensasucp'ur?lrpeelrnqelafuaurInlun ]BlB'.urlrpearI qtJcps
tnqasrol rlrllv ucuuu-uBuurl uqcp (uetucquu) ur:/l|1 etB{ uuqraSua4
'(/ :ueulrlpu-rv)
.,(uDltpDl) D)D-!dLt uDfiDJalaru Dte LtDp!r3uol
ttoltSStrruaut LlDptLlDllVrrcr,, :ueu.rUlaqLplty u{ulnfueIeS (uu.rno-lV) rul
qc1r1ru1c,('(; I :ururqlld ly) ,.un,tnfi-1y uo1.to[oiiuaru qn1al3ur4'qunua4
o L t D Wl t t D l ( u D q n J ) , . : u p r l u r J r aJq, ^ \ S q B I I v ( 9 2 : p l p u H - l v ) ' , , L o l r p D a : l
uDlDunrlDpur iD(lDpDr:-nrtDut t).\Ddtls(uDltpoa)/ ) o)n.r?uLtopqDtlX-lV Dlz-t)ut
oluDsla(luDlrltl.ntJtrLtDyqopt uo1:tnp,iu \un,i tqnq ylnq o:nnqtuauruo7uap
trLnXItsot-ltlsDrsntnliuautryo1at ttuoy n.iu11n33unsat,. :uprurrlaqJIAS qellV
'(/ :erniis-,{s-V) (tto}lut1.!tnDlu LtDp uD.rnuaqal (oi\DqLu}ut l
l ,,(uDltpo)l)DJD.tau )
ttn8uapqotryunluntnuatu3uo.itlnytlr/iy,, :ul?uulj;eq .LIAS qpllV lnqesrel qplDl
nluoquroduepe1a.{uedreSuqas r,{uuclrpr[uau urp'e,{p-qutry p]JoseqqpllV
qalouelunrntrpiur,{ (ue8ucquu)ue:n1nueledruau rure,{uenuagi,r,{uuc.lei
uuSucprpaq.raqiue,( nlnnsasrrltul unlnq uerrur,{ucde,{uupe1epr1urp
'r,{uruela,{uauSuef epedal re:cnsrp;-uui uuuinrlnquclr::qu:ur reie qzlrl
uep 1e1eucltr:Suriuaurqn11yrueureicq lpqrlau {cprt nuel qeledy
'(82 :peqs) 3uo,iSunto-BunlouD'uap Dutos
,.iJols,nruJDnqJaq
nnlouaq Stroi Stto.to-Stotto tloSSttoSLtau ILIDX (Dlnd) LlDltntDd t,1tut1q Dlntu tD
LtDlDsnJ l nnqtaq ,'luo,i Sunto-3uolo ttoiiuap otun:' Llaps lowD uolohaliuaw
menganggapnya bukanmerupakanbagiandari agama.Dan dalamkasuslain
akankamutemukanungkapanmerekayangmeng_qunakannya danmengambil
kesimpulandengancaraqiyas.danmembenarkannya.
InsyaAllah hal ini akan
kamijelaskandalampembahasan berikutnya.

http://kampungsunnah.wordpress.com

122 - I'lamul Muwaqi'in


'-BruBuad n{ng
tzl -

'(uclpsnleI) u?ln3upqaIqelepeB,{uuBtUn)nq usp


'uPetsnpa{ qelPpeP.{u-(uelnueuadluatu) ue-.{lndun;uoru 3uE,t(uESe le) tEIll,
'E,{u;ueqeJqpleppntuel ue{8u€pas({olod)
lpse qplepentr (nuEI unleqas
terxn-teun) eleral e,{N-lnsprelpd upp r{Bllv l€,{B-teFB dupuqralr1a:au
uegtsnper{ u€IxueleIIpntl e[uqeqa{uadu,trqeq qe[nqetaluep'u1a:auedurruaru
8ue{ uelnrnqal qcluelrteq:ade{uru'ntrle) rlredaseurus3ue,{lrrun-1eun
lcdup:etn1tnueq urnleqesIUIEF'(Ltl :utrIUlrlv) ,,(lns UsD-t)uDlotsnpualu
3ttn,i Stto-to-\unto tDqllD nuoutnSoq qoluoltlotltad LrDpruolq DInu rp
nunl qoluolo[.taqw! DUaJDX :LlDl]V(LuDlnqutrcl L!)qDuns-q1unstuDl Lunpqas
npUaq rlDpr o,iutlnSSunsa g ,, :J,\[S qcllV uerutr3e,{ue.reluerC {nlq{Eu
deuoias ueetdrcuaduep ucepe.raqar{ tnqasrat1eur1e1epndal 3un1uc3:aq
euetmp 'unyoiot rlrl txurJe{ up)iressplaq uru€s-erll'ts e,{uenpel n1r es1
rqeNuepuepV rqpN(ue€ldrJuad) uctpsreqa) inqr Suuoaseduel3uE,(p,rDH
upepprJqeluel3urSuau uep.qci(r 3urroaseduelu,{ueq3ue,{csI ueepeleqe{
r:e13ur?uauusrq'nqr uBpqe,{erducl 3ue,{urepy rqeNutrep€Jaqal lnleBuaur
3uu,{ 3uc-ro eueurreSeq ntr €ueJ[I qalo qEIIV ueeldrcueducp lupuaqa{
r l n l r 3 u a u rn 1 ru , { u u e e p e : a q a31u e , {' t n q a s : c t1 e u r 1 u 1e p e d a q? u n 1 u e 3 : e q
ynlqleu deua3as^ ueepereqel uap '(otp Lloltpotoyotu 't1n1tpo[)un1oin{ un1
lpuflJl?IueljesepraqetII?s-r?ues qclepEDFucnpaIucEldrJuad(uelnuoladurau)
uerlnles:eduau3ur,{ eueurrp'c,{uuecldrcuad lcq tuelnp urrpy nue,{uaur
ntr esJ?,$qcque{pluequeur(qpllv) elC (69 :ucrul \y) ,,D!pqoltpnfoYotu
'(olsnLtDru Suntoa"^1 ',,Ltorypot,,:o,iunpoday umutypaqqDllv umpnru 'tlDltDt
l
'lJDpLuDpVttololtlt:tuautqD V'anpv (uDDtdr)uad) ruadas7o1opn'qDllvtsls
tp os1,(ttoolrlr:tt;tdllosrur n,iuqttl3!1r.rr.!,, :JIAS qeJlv upuur1rprdas'(1u,{c)
tedualeduaqeq pped ue,:n|-1y urclEprptedpprelrurte11r se,{rbundepy
|BIIL sB,{ro

'uE.rn0-lV
uDlepledepJete,{ucnues se{rbenura5'qequ,{s
lnqas:e1 se,{rbuep'qu1e1up
se,{rb'1e11,
se,trb:ntrt,('uerScq
eirl uplppaI r8eqJal(lrlrp)ur?lndulsa{
uclrqure8ued
sasorduepp reledrp3ue,{se,{rbe,rqcqrnqut:r{rpnllJd

SVAIO I{Y JVI\I-I\IYJ VHI


Di antaranyafirman Allah SWT: " Apakah merekatidak ntemperhatikan
berupa buoaka;a genera,si-generasiyang telah Kanti binasakan sebelum
ntereka,padal'Lal(generasi itu), telah Kanti teguhkankedudukanmereka di
ntukabttmi,l,ailu keteguhanyarrybeluntpernah Kani berikan kepudumu,clan
Karni curahkarthujttn tutg lebut atastnereka,dan Kamijadikan sungai-sungai
tttengalir di bauclr nteraka,kenrudianKunti binasakan nterekakarena dosa
nterekasertdiri, dan Karni ciptakan sesudahmerekagenerasiyang lain',. (Al-
An'am: 6). Allah SWT ntengingatkan akankehancuran generasisebelumkita.
Dan AIlah menjelaskan bahwahal itu menunjukkankepadapengertianqiyas.
yaitu mengqiyaskan d o s a m e r e k a .M e r e k a i t u m e r u p a k a na s a l ( p o k o k ) ,
s e d a n g k a nk i t a m e r u p a k a nc a b a n g n y a D . o s a m e r u p a k a n, i l l a t y a n g
m e n g u m p u l k a n( m e m p e r t e m u k a) ,nd a n y a n g m e n j a d ih u k u m n y aa d a l a h
k e h a n c u r a nH. a l i n i m u r n i m e r u p a k a nq i y a s ( a n a l o g i )' i l l a t . A l l a h S W T
memperkuatnya dengancontohyang pertama,dimanagenerasisebelumkita
itu lebih kuat dari padakira, tetapikekuatandan kekerasanmerekaitu tidak
mampumenolaksiksaanyangmenimpamereka.Dan di antaranyafirman Al-
lah SWT:

"( Keadaankunu hai orung-orang1,atrynunafik dan ntusyrikinadalah)


sepefti keadaan orang-orang tartg sebelumkamu, mereka tebih kuat
dari pada kanw, dan lebih banyak harta bendadan anak-anaknyadari
pnda karnu. Maka mercka telalt rneni'mati bagian mereka,dan kamu
telall meni'n1atibagianmu sebagiaintanaorang-orang sebelummu
nteni'tnati bagianna, datt kuntu ntetnltercakapkan(hal vang bathil)
sebagaimatn rnereka rtternpercakap-kannta.Mereka itu, amalannya
ntenjadisia-siu di dunia dan di aklirat: dan nrerekaitulah orung-orang
yurtgntentgi". (At-Taubah:69).
Di kalanganparaulamatelahterjadiperbedaanpendapatmengenaitempat
(kedudukan) huruf ka/ (pada lafadz kalladziina.)dan lafadz yang berkaitan
dengannya. Sebagian mengatakan:"Kalimattersebutdirafa'kansebag khabar
(keterangan)dari ntttbatada (pokok kalimat) yang dibuang. Yakni: ,,Annm
kalladz.iinamin qablllun " (kamusepertiorang-orangsebelumkamu).Sebagian
mengatakan:"kalirnat tersebutdinashabkandenganf il (kata kerja) yang

124 - I'lamul Muwaqi'in


szl - "'BruBuadn{ng

leJIqIDrp clalaul u?I3PqIlau],ruaulqPlelB{alaw,, :?lelJaqsBqqVnuql


'rlplrslnHtqv rJEpuellp,{p^^lllprurunlrsJuuJd .,,nI3l3rlrcsop-esoc,,
:8,{uu[IJrs;Euatrt
trp '(69 :qrqnEJ-]v)',,ulatautuuSDqunu,nzu tlDlalDlaJaut
D\DtL, :Il S qpllv ueulrJ unSuapueeu:r1:aquusEH-lv rrBp rul?I spBda{
u?Iplriaqueu q?lat Jpu,nhl,, :n1n1.raq c,{u:rs3c1
uelrp buzey:npqy
'e,{uBuuqeJ uBIBdrueu
crc:rqry[nrp3ut,'(3uero-3uc.ro ueqiuppas(lolod) Ieseue{Ddruatu ei(uuJnlaqes
3ue,{3ue:o-3ucr6urnlnq uelednraru3uc,{'(69:qeqnel-1y).,,nls-Drs rynfitaut
o[uLlDlDutontr Dl aW,, :J,^ S r{cllv ueu:r-] r,{ulnluelas .(uEunlnq) uEsBlBq
epcdaqqn,rr8uafuaq Sutf (qn1n)qn:n1a,{uaur 8ue,(1e;rsuep (uesulu)1r11r,
uelrdruau 3up,{'(69 :qeqnpJ-tv) ',,oiltunldDlotadtuau oyanw ruoutn7nqas
(ltt Dq SuDilDLl)unqdnlostadtuatunwn>1uop'o{uttotSoquDut.ruaunutwryaqas
Sunto-3Lro.to nuoturoSoclas ntutrorSotlttou.tuaw qDpt nuDl uDp ,DlaJaw
uDriDq ttoLu,rLtau.r LIDqI ulaiaru blDW,, :uuuJJrJleq JA\S qellv e,{ulnfu8las
'uesr:1cq r i a s t u e l c p u l ? e l p l e s a ey . { u e p nt n t u n u e u u e l e n q : a dy e u r er 8 a s
rxcl?pp{ereu ucclclese{e,\\qcque{lefurBuau qul1ye(ulnfue1a5.(ers:ed)qesrd
-qrsrdrettc3rsraq3Lm,{1e1rs uelreqn8uaruuep'qrun3uadre,{unduraur 3ue,((qnln)
qrun1a,{ueur tr.3rsreq 8ue,{rr.gr.^ ueBuaprunlnq ueltmBuaurqr?llVsleu .nll BUeJp{
qalo Blelau eduruaru8ue,{urcslrs qeqn8uaunducru {tpq n1re,(uenruas
unruru '{r;euntrl 8ue:o-3uuror:ep 1e,{ueqqrqel Blelau Ieue-IBuB uep
cpuaqBucrluep'{geunu 3ut:o-8ucJouBptDnI qrqaln)r(EFuurnJeqes tsulaueS)
E)arou ueopral leqeprd'r1a:aurunlaqas 3ue:o-3uu:ouelenq:adreure,(uaru
ela:eu ruurure8eqase)eleu Blclue rp uEruEJuE ueleue,(uaru qellv uep
'(uees{rs)uxrupJuerias urrlep ulalau runlaqas
3uu.ro-8ue:o ue3uaplquunur
Sucro-3uero unlSunqnq3uaLlq€larJ,^[S ql?llVe,{\qEqe,(uuelndursay
'€IaJaur
ulnleqasiue.ro-3ue:ocduruaru3ue,{uuesllsuueutreBeqas 1e1a>J 8ur,{ ueeslrs
eqa.raur3eqruas 'p{ereurunlaq:s 8ue.ro-?ue:o {nln8uatuqulat(qcllV) DrO
eucurreSeqas elarerulntnfuau uelp qBIIVuup te\alau rxnlaqasSuelo-8uuto
upl;da1uelr[uefuaruqElal(qcllV) erq cueure8eqas lgeunu 3ue:o-3un:orSeq
urrsqrsuelrfuefuauqrlal qBIIV),,uurtplqobututtzpD lqm)zpD,1oq untunbntu
unqDD:pl),uollpln$ Lutttytlt1ob utut 'un:pDllouD.npILunqDuD,nl on,uu44qnb
u l t u D r rt l z p D l l l p . D u o ln u r t l t t { o u n t ul n L l D nD p D . q l 4 , :, r u I B , ( , u R I n l n q e p t p
, ,D I u l u u V , , , : u B I B l t I r C ' l t { a l a r r r u r n l J q e sS u e t o - 3 u u : oq n l n 8 u a u q e l a t
(qEllv) crC eurrlre8eqasclarau es1r,{uaur uuplnlnBuau ue4eqe11y),,nlqnb
utu nunzpDllDuD,DlDruD\urnqDqDzpzpD, D,. runqnuD.al,,:rulp,{ ,Suenqrp
e,(u-(puru:aq3ue,{ zpzgel).,1/iriy,,,:uu{plelrp eXulnfueleg.,,uues1rs rias
eped1e1a1:a1 n1rc,{uqrq,tsel r,{uqn33unsag,, :uE)BltlIrO.e,{uunyaqas rseraua3
uelunq:aducSuapuptryIlaq lnqasralqpllV ucuxU Enpa{tuelepe,(u-(ueetues:ad)
ryrr7.isz;undcpy (nrue1ulnlaqas8ut:o-8ue:o qalo uuletraltp 3ue,( uulunq:ad
uele[:aSuaur nuel) ,,unyrlqubunuDuttzpDll1l,{DIrun4n,rg,, :ru1e,{.Suenqrp
s e l a m am e r e k ab e r a d ad i d u n i a .M u f a s s i ry a n g l a i n n y am e n a f s i r k a n n y a :
"(Mereka)meni'matibagianmerekadi dunia".
Kesimpulannyabahwapengertiank t "al-khallaaq" adalahbagian,
yangmanaia seakanakanapayangdiciptakanbagimanusiaitu telahditentukan
untuknya.Sebagaimana dikatakan:"Bagiannyaadalahapayangtelahmenjadi
bagiannya,dan bagiannyaadahh apayangtelahditetapkanbaginya,sertaba-
giannyaadalahapayangtelahdipisahkanbagin1,a.
Di antaranya,firman Allah SWT: "dun tiudulah baginy'abalugian (yatry
n r e n y e n a n g k a nt l)i o k h i r a t . " ( A l B a q a r a h :2 0 0 ) d a n s a b d aN a b i S A W :
" Se.surtg giuhnyaoreng yang mengettakan perhiasan(mertdapatkeserrungan)
rli dunia adalah orang .\etrglidak nrcntpumai buhagian(y'arryntetryenangkan)
d.iakhirat". Ay;:.tinimengandung apayangdisebutkan olch ulamasalafkarena
Allah SWT telahbcrfilman:"nterekalebih kuat daripadalaziu" (AtTaubah:
69).Dengankekuatanyangmerekamilikilahmerekadapatnrengcrjakan scsuatu
u n t u k d u n i a d a n a k h e r a t ,d e m i k i a n. j u g ah a r t ak e k a y a a nd a n a n a k - a n a k .
Kekuatan,hafia kekayaandan anak-anektersebutmerupakanbagian-bagiln
itu. Maka merekabersenang-senang di dunia merekadengankckuatan,harta
kekayaan dan anak-anak mereka, serta perbuatan-perbuatan yang samadari
b a g i a ni n i y a n g m c r e k ak e r j a k a nd e n g a nk e k u a t a ny a n g m e r e k ar n i l i k i .
Seandainyadcnganitu mercka menghendakiAllah dan kehidupanakhirat,
niscayamerekaakan mendapatkan bahagianmerekadi akhiratkelak, tetapi
kesenangan merekadenganhal itu semuatelahmenyebabkanmerekamengambil
kesempatannya di dunia.Demikianlahkeadaan orang-orang yangberbuathanya
untuk kepentingan dunia, baik perbuatan itu berupa ibadah ataupun yanglainnya.
KemudianAllah SWT menyebutkan keadaansebagian y anglain:"Maka
ntereka telah nrcniknlati bagitut ntereka,dtut kamu tekth niknnti bagionnu
sebagaimanaorang-orangyang sebelummunteniktnatibagiannya" (AtTaubah:
69). ini menunjukkanbahwa keadaanmerekasamadengankeadaanorang-
orangsebelummerekadanmerekamendapatkan apayangorang-orang sebelum
merekamendapatkannya, karena hukum sesuatu yang serupaadalahhukum
bagi yangmenyerupainya.

126 - I'lamul Muwaqi'in


LZI - "'BruBUadn{ng

!uDlD!.,tuDlararuqDlDpoLtoOrDqDsDpraur DlU l tunx rpvr.rad uD\uap:ln[


-unpd uaqwatu 3uo,{uttlwttuatl-rrttltutnatlny Dla-tatu t)-tDtuD rp Lolrpl[ utoy
,D(1,,:e,{uqtrlr)urDIEprp J1AS qpllv qalo ue1:uquc3rpqelel 3uc.{e,\\Iruaq
8ue,{ 3uc:o-8uzrourcpcal qpluDrlruraq .r,{ulelouaurp{alau .uscrunpJl
Jncuntu B)luarlur?p D,{uup{sndEq;uaul elaleu .cleleuruBdepuq rpqn.prq1n:runu
cIllal 'nlnqEpral qa1cq"- 3ue:oSucroIcfaI rtn-]riuau'uBErunpel uptl€ruElndueur
{eprl p l a l e 4 , , : 1 n 1 r : e qr n ? e q c su e l l r q r u e S S u a u p e u q y tutsLUl
'uenqeta3uad ue1rcsrp:aqeduer
uetenq:eductIn{elau 8uc,{lesas3ue,{8ue.ro-3uc:o uziuap ucln:ascint ucp
'(uelcqntaq)
r:fulrleqas8uc,{1eqluqueleftaiuarurdnIrleraru rdc1a1 uB.rBuoqe]l
uele[-t:3uau3ue,{qpllV qalon?{rnrurp3ur;,{iurlo-;-ur;:oueiuepedn:asrur1c11
',,Duef,ueq
euaq:a13ue,{3ue:otnuas rSrq uuecuaqqrlcpe e{uenpal (quu1g.r
EupJueq eue:el 'qopoqrdc1alqnpcquequlns t-ur,tBuc:oueptr.;qe f Buc,{rrpucd
Sucro uz8uapucrle{esnrup{ qelauq-rtuH,,:uulclc8uaruuinl e1ara141
'.,n,{uu,(e
pradruauucle e,{ucrunp eualpl rorunprBlurJuaut
3 u e , {8 u e : o u e p ' c , { u r i e q ( c u [ J u r q ) q p u l l Ju u ) l n q u r u a u u e l p r , { u n s g e u
e/(pq uualel 'nsJput,4 Eq rlnlriueu 8ue,t3ucr6,. :n1ru,{.ursnucruuz8uoloi
e n p u u S u a pu e r l p l l s n u u 1 q e l r t e q - r l l l H :, u
, e l u l c i u a u r. l B I E se t u c l n E i e r u
'nlr cuartrIqelo nsjEUc,rpq
Euo:c{ur?Iqeqasrp Bnpa{ ur)Ei-nJaluul8uepas
'oPreue)-aIEueic{ urlqBqeslp
Brucgadiuc( u3)psnle) .ueledurlrp uccsr s
u?p 'rlnsrurrp E{clou 'te{eq:nprputsqnJ.uc{t}tsnprpr{xlel lnsurcrcd eleut
'qclnllqeqasBnpe)ueSuaquuc:uaq
elcqurp 'qpulg'uqrqetal ulr:;as(1e13urd r
rsqLUn:,^ u?Indnl3ulnqeslalIEqenpe) ns;eue,rrrrq r1n1r3ueu uplqeq"srpEnp?n
'qe.prquulqeqasrp
3ue,{uelesnraluelSuepas r:ureuad 8ue,{ucrysmey .ucr;-cc
nEulruarr nlre^'uuJEUeqe{ utiuap ueSueluayaq 3uu,{uelenq.rad eua.le1neti
'lrql€q8uc,(une,{cJ.roda1 Sueruay uedelco.rad ueplrqreqBue,{uce(ecladal eua.irl
lreq n1rcueSeurlpsnla{ puall) lrqteq3ue,{urldeyer:adueruuuBuapurrirq
nf,tulruatuerpluBuellndurnfuau116Sr{rllV e,rqeqr1rll;pce,{upns1etr1

NS.{VNY.&WHIINXICNSHI
NV(I HV.OIfl HY'IVOY NII
NVIVHVf gY (TYXONVd) Ug fl IAITIS
a y a t - a | a t K a n l l . ' ' ( A s - S a j a d a h2: . 1 ) .D e n g a nk e s a b a r a n l am
h e r e k ad a p a t
meninggalkan hawanal.sudandengankel akinan,mcrekamenolak(menahan)
hawa nafsu,sebagaimana lirnan Alhh T:l'ala. "rutselu nrcnasehatisupata
nrcntoatikebetnrartdattrtasihattttcrtasihuti supttu menatapikesubaratt"(Al-
'Ashr:
3) danfirnran Nya: 'Drll lirgatIuhhlnbu-hatnbaKani: Ibrali t, Isltek
datt Ya'qubt'arryntantltunvai perbuutan1rcrbutturt y,artgbe.sarclanilnu-ilntu
yng tinggi. " (Shad:.15).
Dalam beberaparisalahdisebutkan:'Sesungguhny'a Allali mencintai
pandangrnyangdapalmenahandiri ketika rnunculhawa nafsudan Dia juga
mencintaiakal yangsempurnaketikamcnghadapihawanafsu".
AIlah SWT berfinnan: "Don RabbntuMaha Ka,-a, lagi rntntpurtt,ti
r o h n l a t . J i k ( l D i a n t e n g h e n d a kni i s c a y u D i a n c t t u s n a h k u r tk a n t u d a n
tltetrggultinu dettgdrtsiapa vattg dikehendoki-Nya.setclrth karuu(ntusnuh),
sebagaitlnnaDit telahnrcrtjadikan kuntuduri ketururrunorartg,oranglcritt."
( A l - A n ' a r n : 1 3 3 ) .I n i m c r u p a k a nq i y a s - / a 1 l r(,j e l a s ) ,d i m a n aA l l a h S W T
menyebutkan: "JikaAku menghendaki, niscayaAku akanmernusnahkan kamu
dan menggantimu denganscJainkantu sebagairnana Aku menlusnahkan or-
ang-orangsebelumkamu dan Aku menegantimerckadeneanvang lain". Di
sini disebutkanrukun-rukunqiyas yang empat.yaitu: 'il1al (alasan)hukum,
yang keumumandan kesempumaan kehendak-Nya: Hukum itu sendiri,yaitu
perbuatan-Nya memusnahkan mcrckadanmenggantimerekadenganyanglain;
Pokok (asal).yaitu orang-oran-e sebeluntnva; dan cabangnya, yaitu orang-or-
ang yangdiajakberbicara.
Firman Allah yang lain menyebutkan:"Sesungguluu,aKani tcloh
nrcngutuskepadakanru(hui orang kaJir Makkah) seoruttgRu.sul, ntettjadi
"-ang
.sttksiterhudupntu,sebagainrutnKunti telult nrcngutus(dahulu) seorangRasul
kepudaFir'ttutt. Mako Fir'uun mendurltakaiRasulitu, lalu Kani siksadia
dengonsiknan tang berat." (.Al-M:uzammil: l5 l6). Allah SWT memberitahu-
kan bahwa Dia telah mengutusMuhammadSAW kepadakita sebagaimana
Dia mengutusMusa kepadaFir'aun. TetapiFir'aun kcmLtdianmendustakan
Musa scba-eai utusanAIlah sehinggaAJlah menirnpakansiksaanyang berat
kepadaFir'aun.Makr demikianpLrlahaJnyadenganseseorang di antarakamu
yang mendustakan MuhamrnadSAW. Hal ini banyakterdapatdi dalam Al-
Qur'an.

Qiyas Dalalah
Adapun yang dimaksuddenganqi'as dolalah adalahmengumpulkan
antarasumber(pangkal)dcngancabangnya berdaslrkanpetunjuk'illat (alasan)
dankemestiannya.
Di antaranyafirrnanAllah SWT: " Dan sebu.giandari tandtt-
tonda (kekuasaan)-Nva
bahv'akanu nrclihatbumi itu keringtundus,naka

128 - I'lamul Muwaqi'in


6ZI - "'BruEUadn{ng

lp8uesSuBFupeldlruedInlueq urslep ss€^\ap3ue,{BrsnueuSueroasrpefueur


eSSulqas'ueeurnduras3)i spedal nlnuau qeqn:aqe,(ulntuaqdeqelasluap
deqetosuep'tueru:teeprd rpe[ra13uz,{ueqnqurnuedsaso.rd ueiuap - e,{p-eqrueq
-equreque:lte8ur8ueuy,1g qe11ye,(51-1upuaqa1 ue8uaprpnsesesen eq 8ue
eldrJued8ue E.{uepeue11n[unuau3ue.(epuelueludruaurrur 1e11 'uendura:ad
uep rlel-rlel Suesedasrpefuau qeqn:aq redues urrqe: uElep rp tueu Jre
ueqeqnJeduep ueetdrJuodsaso.rduu>lsulafuaur J,46SqEIIV e,{ulnfuelaS
'(0t-9€ :quuE,{ro-lV)
,,irtDut8uD!(SuDro
uDldnplLlSuau(nlndl osonyaq unt>1tuap (nnqt aq 3un{ qD V) 4D:luryng
'uondtuatad uDp t\Dl-r\DI :Suosndaso,funpnd unp uo:ltpotuatu qo1
-1y n1o1'n,(utro:lotunduaiuatuuop 'nl,uuo>lotdt.tuaLuqD V nlDl 'qDtDp
'(rulrlDJ
lodwnSastpnfuau nlt tuDtuuDlpnuDl utDlDpa1) uoqtqodtuutp
8un{ ttrotu satatasnlnqDp Drp r1nluDlng 1(uoqoun[3un?7uo1t ad
DduDt)DtDSwtBaq uDlJDtqlpLtblDDl Dtqnq 'otrBuawusnuow t1oYody,,

t' li,.:-,{1. (r'.a: r-.r-.t}


.ly',"4 q*r5. e-,f * \{( ne rn-{ fr6 cn. r-f <k
,:,...-;. .i *^ r " l ',:- r - *- .:. -r. 7€
1." '',', .:l' r',' tl.
? 77, , F(t
, ,. J______rf
;-

:L^[S r{cllv ueur:UE,{uu.tetue


rO
'dnprq3ue,{rJepuelJenle{rp
rleu 8un,{ ucp ueu 8ue,(r:ep uel'renla{rpdnprq 8ue,{euuurre8eqes dnprq
wEppal uplpp rurnquep uE{lenlalrp uule e1a:eurru1e,{ '(uel.runla8uaru)
irn"rrylr
ue{le{apuau uzp 'e:e1as3ue,{
-lD zpeJq uu8uapu,{uure13ue,{ r:ep ntps qr?Jtls
nlensasepedal e:clasSuuf nlunsasueSuapueln[unuaurqBIIV'(61 :runU-lV)
''Onqnl uDp)uDqDnpltp uDlDnwol qolnlt
ryadasuoq n,\ultotnrlopnsasttunq
uoYdnpttlSuauuop dnptq |un,{ uop ttmu 3uo,{ uo:ltnnla8uautuop tlotu Sunt
yop dnpg48un,( uo:ltonlatual{l1116r,,
:IldS qellv uurulg u,{ue:r1ue16
.]BIII,
ue11nlunuaru3ue,((lrpp) Intuuad unledn:aurnunq ueldnprq8uauruelSuupas
'J1yLSqpllv un{nq upp ue?sEn{alueeu:nduasalqelepee,{u1ue:,^el?)
tellr,
uelSuepage,{urerela,(uau 8ue^nlensesueiuap nlunsasue1du13un?uaru uep
'uednptqaqeprdal uednplqal(r3o1eue) se,{rbueledn.reurur 1eg qnef qrqal
3ue,{uednprqalturlrlaur{nlun e1e,{uuednprqa>1 uclep B{araurqelo ttqrlrp
ledcp3ue,{nlens:sue8uape,{51-eqrueq-equuq epedal uellnfunuau 1169 qr11y
'(68 :iplrqsqsnC) n1n?as sno osony oqDWDle o{trynt3unsasluour
,,tuDnsas
3uo{.uoldnpt4i}uau lodop ntuat n{uuotldnpt1Suatu8uotrttoqnl otuqnSSunsag
tnqns uop lo.ta8taq ot o'{ocs1u'oiusnJn tp ttn uDluturu rwny oltqndy
baik - bahwaDia (Allah) tidak pantasmeninggalkan,membiarkan,mengabaikan,
dan menelantarkanmanusia,dimana Allah tldak memberikanperintahdan
larangan.Padahal Allah telah membentuknyabeberapatahapanpenyempur-
naan dari mulai air mani sampai menjadi seorangmanusiayang dewasa.
D e m i k i a n j u g a A l l a h t e l a h m e m b e n t u k n y ad a l a m b e b e r a p at a h a p a n
penyempumaannya setahap demisetahap. tingkatandemitingkatansampaidia
dapat berdiam di dalam rumahnya untuk meni'mati berbagai macamkeni'matan,
memandang wajahnya,dan mendengar ucapannya.
Di antaranyafirman Allah SWT: "DrzrrDialah vang ntniupkan angin
sebagaipembawa berita giembirasebelumkeclatanganrahmat-Nta (hujan);
hingga apabila angin itu telah men :awa awan mendung,Karni halau ke suatu
daerah tanS tandus, lalu Kami turunkan hujan di daerah itu, rnaka Karni
keluarktn dengansebabhujan in pelbagainncarn buah-buahan-Sepertiitulah
Kami membangkitkanorang-orang \:dn7 lelah mati, mudah4nudahankamu
mengambil ltelajaran. Dan tanah \'an.qbaik, tanatnan-tanamannyatumbuh
subur denganseizinAllah: dan tanah yang tidak subur,tanaman-tanannnnya
hanyatuntbuhmerana.Demikianlah Kami mengulangitantla-tandakebesaran
(Kami) bagi orang-orangyang berstukur". (Al-A raf: 57-58). Allah SWT
memberitakanbahwa keduanyaitu adalahhidup, dan salah satunyadapat
dijadikanpelajaranbagi yang lainnyayangdiqiyas(analogi)-kan kepadanya.
Selanjutnya Allah menyebutkan qiyasyanglainnya,bahwadi anraratanahitu
ada yang subur,sehinggaapabilaKami turunkanhujandi atasnya,tanahtersebut
akanmenumbuhkan tumbuh-tumbuhan atasizin Tuhannya,danadajugatanah
yang tidak subur (gersang)yang tidak tumbuh tumbuhannyakecualidalam
keadaanmerana,yakni tumbuhannyasedikit,dan tidak memberikanmanfaat.
Tanahyang demikianitu apabilaturun hujandi atasnya,makatanahtersebut
tidak akan menumbuhkantumbuh-lumbuhan sebagaimana yang terjadipada
tanahyang subur Allah SWT menyerupakan wahyu yang turun dari langit
kepadahati. denganhujan yang diturunkan-Nya di atasbumi, karenadengan
wahyudanhujan kehidupandapatterealisir. Allah menyerupakan hati dengan
tanah (burni) dimana hati merupakantempat tumbuhnyaamal perbuatan'
sedangkantanahmerupakantempattumbuhnyatumbuhantumbuhan.Hati yang
tidakmendapatkan manfa'atapa-apadenganturunnyawahyu,dimanawabyu
itu tidak mampu membersihkannya dantidak menumbuhkansuatukepercayaan
di dalamhatinya,maka Iaksanatanah(gersang) yangtidakmendapatmanfa'at
apa-apa denganturunnyahujan,dirnanatanahtersebuttidakdapatmerangsang
tumbuhnyatumbuhan-tumbuhannya kecuali sedikit dan tidak bermanfa'at
Sedangkanhati yang beriman,bersih,dan mengamalkanwahyu yang telah
diturunkan,Iaksanatanah(subur)yang tanaman-tanamannya tumbuhsubur
denganturunnya hujan. Orang yang beriman apabila mendengar Al-Qur'an,
dia akanmerenungkan dan memikirkannyasehinggaAl-Qur'an itu memberi

130 - I'lamul Muwaqi'in


ItI - "'sruEuad n{n{

pnpe{uer{8unqE3?uaul qelateinIqe11y tnqas:a1 uuzldrcuad enpal uep Surseru


-Surseusett qc11yueesenlaqueiuape(uur1rc11equrelepueepaqrad epelepn
'nqr
z(uenpa4e:elueIp e,r\quqrnqttaiuaruuE{ er'laraur ufersru 1eqqeueSuaru
prle:au p.{ulppur?esurxcued 8ue{ uecldrcuadsaso:duelselafuaurue8uep
(ue1r13ueqa1) enpal 8uz,{ ueuldrruade1a:au eprdel uellnfunuaur qe11y
'(79-19 :qe.rbe16-Iy)
,,'(onpI Strot unotdruad 4aun) uo.tDtDpd lrqruoSuaw
nuto\ t1o1odt,\uatu olotu 'otuoJtad Suor(unoldttuad tnqnta7uatu
IDprt
LlDlaitluDl oiutln?un"^asuDe lntlnpl nwnl Inpli 3uo,{ unopoaqwolop
(lDitrplDrp)IDpl tttuol uoyotdttuauruop (DlunptuDlDp)nwol !uadas3uD[ SuDro
-liuoto uoBuapnunl uoryttroSSuatu 'uDlrlDlD\tptodop '!lu!-unlas
Intun lnpu
twoX ut,f nuto\lptotup tl) ut\tna)j uDlnudu)a tppt tutDx niuun:yotdrtttau
SunL qolttuoy nolo 'oiuunyntdttuaur Sunt rlDlnaDx 'uoyto:und nwotl Sunt
qottnu Suuuat nyopodal qoluoySuotatD\DW (JD|SLtDqlaq uDq) uDpDuaquaw
)lDpu nwDl odn8uatuDIDU!'nLuDluoyntdnuatu ryopl rtuox,, :uBrxJUJeq ErC
'se1afqrqal 'sc8atqrqel 'e1e,{uqrqal 8ur:,{uudelSun
JoeluaunS:eqrqal u€p
ueSuapueqselaftp uppIIAS qEIIVr{r1or3uelnrpqe1a1 e8nfruruerya8ua6
ruB{rsI?snru[I urp rnI€ nruul qe1a1 e{uueeues:ad8ue,{n]ensas
url3unruau urlp nup{ uucrurcSeg uelnier nruel rypr1 8un,{eureuad 3ue,{
uesldrcucdq:ad:s qelepen:eq 3ue,{ueeldrcre8eqesusu nue{ qepnsasr3ey
ueldnprqlpnurc1u1u1,1e,{uuerpe[a1 ucp ueury3unurelries url?JcpErxES
lnqesal
'rur:yad SucXnuul uuetdr:uadrgadesqelepenr.ue1epedal
Ipq Bnpal urp
uelrfueftpqe1a1 3uc,{uc1l13ueqa1 uelSuepag1e3?uruauredur"surElu€EpBaI
aI uBEpPaI nlesl.ltp lclnurp nuP{ uer:ldrcuad uuuurrpsasord[uele3uau nurel
uceldr:uade,trqeqn3rr Ewraur{eprl und nurel uep ueleldrcrpnue{ ?,l.tr{Eq
n3e: eserau IcpD nule{ rde1e1 '.rnqn1r.repur:r13ueqa1uzSuapn3e.rese:aur
nueri eIrI :u?{sclaluaur 1169 qel1yrur1e,{e urluq (S :fleH-tV) 'o[utnqotaltp
qo1a1oiunlnqop Suoi trntlnpnsastSol rntptaSuatul9plt Dlp o,indns'unytd
todtttoso{u.rrtttrnttt:t:13
uolirodtp3uo,(rtut14olt4uorp (nUd DpD)uDpuolltDp$tp
3tto,i opn nruDl D.tDlLtDlp uDp 'rtDDsDt\apl opnd tndurns ntuol (tns8uo
'tns7uotaq uD8lep) uDlpnruatlt{oq toSoqasnutDl uDyonpl rtLtDXuDlpnu l
'LtDlttlMytpqDpus3un,i np1o,ntndwos DlDpuaL! nuDX3tto,{odo 'utrLloJutDlDp
l
unqdotatluny unp ntuopoda:1 uDl,^Dla{lutDx JDSo'nutnduras:1npySuDi LtDp
o{uuotpo[a1nutndtuas3uoi 3ut\np lndwnEasltop untpnual'tlntop pdwn8as
t.tDpuDlpnw l 'tuDrusaD|)s lJop tlDtpnua\ 'LlDuDtttDp ntunl uo4tpofitau
rlDldt rtuDx oiutln'Sunsas (qoltn\D4l) D}lDLu:(rnqDl !"!Dp)uDt!:lSuoql
3uo1ua1uon\ntaq rLtDlDp tutDl 'otstruoLu lr2ll,, :L4NSqullv uEurJU
'ueruuaqSuzX3ue:o utp
e,{uuelqeqal qelcpcntr e{eleur ueppealeleu 'n,{qe,truelSurBuau 3ue.{3ue:o
uelSuzpeg'tE,sluzuuaqurp Ireq 8ue,{ueqnqurnl-qnqurnl ureoerure3zq.ra,q
qnqrunteiSurqas'r,iueptxlalqn:rfued uaquau uelun:n1rp8ue,{uefnqeuuurtp
rnqns iuu,r 1rr:qSurf r:aiau qrnqas uclndrq 'c,r.uupr;de1
(qn.rr:,3uad;
urse:1
penciptaanitu di dalamfirman-Nyayanglain: "dan bahwasanlaDialah vang
ntenciplakan berpusang-pasangunlaki-laki dan perentpuan.Dari uir nuni,
apabiLadipancarkan.Dan bahwasanyaDialah tang menetapkankejadianyang
lain (kebangkitan sesudahmrzri)" (An-Najm: 45-47), juga firman-Nya:
"Bukunkahdiadaluludari,setetesnuuti,-angdituntpahkan(kedalarnrahim),
kentudiannnni itu rnenjadiseguntpaltlara14lalu Allah nenciptakuttnya,dan
ntenyentpuntakatutya, laluAllah menjadikundaripodanyctsepasang:laki-Laki
rlan perempuan. Bukankult (Allalt 1'angberbuat) demikian berkuasa (pula)
menghidultkanr,trurgrl?a/il " (Al-Qiyamah: 37 40), danfirrnan-Nyadalamsurat
Yasin: "Dnn dia mernbuatperantpernoatlbagi Katni; dan elia Lupukepada
kejadianttya;ia berkata: "Siapakahyung dapatnrcnghiclupkan tuLungbelulang,
". "
y'anglruncurlelalt Luluh? Katukanloh: lu ukantlihidupkanoLehRubbyung
mettciptakaruLya kaLiyang pertarna.DanDia Mafut Mengctahui/erturtg segula
makhLuk,yaitu Rabbyang ntenjadikanwttukntuapi clari ku,,u tarry hijau, nruka
tiba-tiba kamu nyalakatt (api) dari kay'uitu". Dan Titlukkth Rubb yang
menciptakanlangit dan bunti itu barkuusumenciptakankenbali jasad-jasad
nrerekayattg sudahlnncur itu? Bcnur.Diaberkuusa.DunDiulah Mdru Pancita
lagi Maln Meng,etahui.Sesungguhrtl,u peritah-Nya upabila Dia nrcnglrcnduki
sesuatulnnl,aLuh berkata kepadanra: " Jadilah!" nruka teludilah ia. Muka
Malut Suci (Allah) yang di tangan-Nya kekuasaanatas segala sesuatudan
kepada-Nya-lah kanu dtkentbalikan. " (Yasin:78-83).
Di antaranyaflrman Allah SWT yang lain adalah:"Dia mengeluarkan
yang hidup dari l,ang mati dan rnengeluarkanl,ttng nnti dari yang hidup dan
ntenghidupkantbumi sesudahmatirya.Dan sepeniituLahkamuakandikeluarkan
(dari kubur)". (Ar-Rum: l9). Dan firman Allah SWT: "Maka perfutikanlah
bekas-bekasrahmat Allah, baqai nna AlLahmenghidupkanbumi yang sudah
mati. SesunggultttyaTulnn yang berkuasuseperti demikian benar-benar
(berkuasa)nterryhidupkanorang-orangyeng telah mati. Dan Dia Maha Kuasa
atassegialasesualu". (Ar Rurn:50).
Firman Alf ah SWT yanglain: " Dan kamulihat buni ini kering,kemudiatt
apabila Kami turunkan air diatasntta. hidupkth burni itu dan sulurLalt dan
menuntbuhkanberbagainncam tumbuh-tuntbuhanv-angindah. Yangdenikian
itu, karenasesungguhrrya ALluh,Dialah tang haq dan sesungguhnt,a Dialah
yang manghidupkansegala tang mati dan sesunggultn,-a ALluh Maha Kuasa
atas segala sesuatu.Dan sestutgguhnyahari kianrut itu pastilah datang, tak
ada keruguanpadat4ta: dan bahwasanl'aALlahmembnngkitkansentuaorang
di dalantkubur." (AlHajj:5-7) dan firman-Nya:"Dan sebagiian duri tanda-
tanda (kekuusaan)-Nta baltwa katnu ntelihat bumi itu kerfug tandus, maka
apabila Kanti turunkan air di atasnya,nisca,-aia bergerakdun suburSesung-
guhnya (Rabb) Yarryntenghidupkannratentu dapat menghidupkany,angmati;
sesungguhttya Dia MalLaKuasa atas segalasesuatu."(Fushilat:39)- Allah

132 - I'lamul Muwaqi'in


€cI "'Burelrad nlng

epeda{uD{{nfunuaui3ue,{lrlepepe{eprl urp (ucsele)lellr, ueSuape,{uiuequJ


uBFuap(lelSued)JequnserctuBuE{lndtunSueu{eprl p{alaw (LZ :Jnsn ) '.,r,r?
unpqas D{ttDJDptrDS DlndutDuaLLr aloLu 't.ortuautDl
tlDtLtadLlDptD,iLtVnSSunsas
,-y/f,, :e^uelepnesIeSSullledual Bp€durnunusela8uc;lnuouaruElalau ElIrlal
slelraq e{araurcueurp 'SV Jnsn,t.rquNf,.re pnIs -eJEpnes
iuclual ucryluacuaru
Suuf 1169 rlcllv ulrurrJe,(ue:ulurrC u?pqleqellenqraqSucf 3uc:o-8uero
ue{eluoJueuruplep qsllV qalo u?IeunSrpe,{ueqqeqcfs sEfrbundcpv
qeqE,{ssE,{!o

',,o.iur3uo n3uatu uDlD rtuD qnput3aq


1 X
ownuad uooJdl:tuad tolttutatuLlDpttwDX ountLuoSoqag,,:ueur.rqlaq e,{e-ros
'e;elas3ue,{ntcnsasue3uaperutasSuef nlcnsasuc11n[unuaur r.{BIIV
uerpnue)
'uesr1n1 ledeprale,{uurelep rp iue,( qelseu 3un1n33uauruadeslr?uelSunlnB
rue;q rule ,{ oo1o, 'pd.ua1r{npnpuaul qDDJpllltElJ)l eped ledcpral aue[. tunl
gn:nquu18urpa5urpuasntruesrJnl qepppntrq2l1-y etEtIueiuappnsleurp 3uu,(
uEp'sIInl\^eUaIuereqtxolqlrl[p[ (sE]rJr,l uelequra[-ue]uqtxe1) A1l/is-souefuap
pnslurxlp 3ue1 (y6y :e,(tquy-1y) ,,D,(uunlDuorlDlatu unyn 7uo,i Llolturoy
ol.utlttSSunsas :uoda1tuoy tlsod3uDi r[LtDI ntDnsqDf4l 'oiutBuolnBuatu mtlo
ttuoy tloptlrSaqotunuad uuoitlnuatl DlnuaLu Lplat taoy nuotutoSnqagsnltay
uDrDquafuDJDqaalSunpSSuaurtnSoqast7tro13unpS rutDXi-tDqDpDd(utDA),,
:J,,14Sr{pllV uururrl UEC (6 :1ul) ,,tuotaltp 3un,i unutouq rftq-r[tquop uotlod
-uoqodw7tn uoSuapLtDlqnqut1tLuoynpl o,iuyt,olLrout qoiunq 3uo.itm trBuol
tJopu^lunJu truDxl/rc',, :ueIlnqa,{UJLU I^AS rlxltV unuJrl unrpnua)
'runq uJpJBp uep uprx€uptue1:enlaiu:u urc ruadaslnqnl uelcp uep
rteur qppns3ue,{Sucro-3uuroueltrlSuequrau ue{e JIAS qEIIV B.,'rqlg 'S
'r3r1urlnSerrp 'l
lppn ntr uep'leuer{ usq e,(uiueluq
'nl?nsar^PlnSJssPlr? ql?JIYul?l7sPnlal (uPunulncl) selrlpslJ^run 'f
'qeruqepns3ue,(Suero-iuclo rlcqrual uuldnprq8uaur 'Z
IAAS qclly e,i\qeg
'e,{N-uelenqied
uep e,{51-teu;qe.l'e,{p-qeurlrq'e,{51-nu1r'r,:,{p-dnprq'e,{g-1epuaqa1
' e , { N - u e ? s e n { a I ' e , { 5 1 - u e c u ; n d u a s o { l e l r s u r l q r l u , r , r a uqre l a t
leJrs
n1r1uquep'e1e,{peqEI{ uepreueg uqeprl3ur1 qulzrq 'eldrcuagefuepy 'I

:n1re,{'erc1.rad t;rurlreuaBuaurtlnq
ur?pEpult m8eqas1165 qe11yuulrpefrpqc1a1 e8n[ lnqas:ellpq 'nlr Surdrut!
lq'efuueSuapednias3ue( nlensesue11n[unueur qeloluceurpdunlednlens:s
'ueqrurapurSuaq neruqupns3uu,{3ue.ro-3uc:o (e,{uuerfr{Sueqrp)E,(uuEIJEn'
-elrp ueiuep pdnlas runq tuplep unp uruteuel e,(uueryenle{rpuep 'uf;u;
qupns?ue,{?ut:o-?ue:otluqrual efuueldnprqrpueiuap edn:as(3ur:a1iw..
runq) opul 3uc,{qeuel-qeue1 rlequrale,{uueldnprqrp uullpefuaurqelal f.\\S
adanya'illat tersebut.tetapi n]erekamenghubungkan salahsatunya dengan
yang lainnyatanpaadanyadalil yang mengumpulkan(mempertemukan)-nya,
selainpersamaanitu sendiriyang mengumpulkanantaradia denganYusuf.
Merekaberkata:"lni adalahqiyaskepadasaudaranya, dimanadi antarakeduanya
terdapatpersamaan darisegiperhitungan.
Hal ini dikarenakandia telahmencuri,
dcmikian juga halnva denganyang dilakukanoleh yang saru lagi. Hal ini
merupakansesuatuyangdikumpulkandenganpersamaan yangkosong.Qiyas
(analogi)yangkosongdari 'illat yangmenuntutadanyakesetaraan merupakan
qiyas yangrusak(paralogisrre). Kesetaraandalamsegidekatnyapersaudaraan
bukanlahmerupakan'illat (alasan)yang menuntutadanya kesetaraan dalam
masalahpencurian.Seandainya pencuriantersebutbenaradanya,tetapitidak
adabukti (dalil) yangmenunjukkanadanyakesetaraan dalammasalahpencurian
tersebut,maka bentukpenyamaan(penycrupaan) terseburkosongdari 'illat
(alasan)danbukti (dalil).
Di antaranyafirmanAllah yangmenceritakan orang-orang kafiq seraya
mereka berkata: "Kami tidak melihat kamu, melainkan (sebagai) seorang
mattusia(biasa)sepertikani". (Hud: 27). Merekamenganggap sebagaisatu
bentukketurunanAdam (manusia)semata,dan serupadalam segijenisnya,
makamerekaberdalil denganhal itu untukmenunjukkanbahwahukum salah
satudari dua hal yang serupa,merupakanhukum bagi yang lainnya.Dengan
demikian.seandainya kami ini bukanmerupakanbagiandari pararasuldemikian
juga halnya dengankamu, maka jika kami setaradengankamu dalam segi
persamaan ini, makakamu itu samasepertikami tidak adahal yangistimewa
yang membedakankamu dari kami. Hal ini termasukdalam katagon qiyas
y a n g b a t h i l ( k e l i r u ) . K a r e n ak e n y a t a a n n y a
t e r d a p a t p e n g k h u s u s adna n
pengutamaan, dan menjadikansebagianjenis yang ini (Hud) sebagaipihak
yang mulia sedangyang lainnya(orang-orang)sebagaipihak yang hina,dan
menjadikansebagiannya sebagaipihak yangdipimpin, sedangkansebagianyang
lainnyasebagaipihakyangrnemimpin,sertamenjadikansebagiannya sebagai
pihak yang berkuasa,sedangkansebagianyang lainnya sebagaipihak yang
dikuasai(rakyatjelata). Sehinggaqiyasini dianggapbatal(keliru),sebagaimana
yang diisyaratkanoleh Allah SWT dalam firman-Nya "Apakah nterekayang
membagi-bagiralmnt Tuhanmu?Kami telah nrenettukanantara mereka
penghidupan ntereka dalant kehidupan dunia, dan Kami teLahnteninggikan
sebahugianmerckaatassebagian1,anglainnya beberapaderajat,agar sebagian
merekadapat mentpergurrukutsebagianyang luin. Dan rahmat Tuhannu lebih
baik dari opa vang merekakumpulkan". (Az-Zukhruf: 32).
Pararasulmenjawabpertanyaan-pertanyaan tersebutdenganucapannya:
" Katni tiada lain hanyalah manusia seperti kamu, akan tetapi Allah memberi
karunia kepada siapa yang Dia kehendaki di antara hamba-hamba-Nya".
(lbrahim: l1). Dan Allah SWT menjawabnya dalamfirman-Nya:"Allah lebih

134 - I'lamul Muwaqi'in


-'BruBlrad n{ng
9€I -

lnqasrelueruaSuaduep'ue1ef:aq qelepenlI II€{ IJBpsnsnq{€Jecas pnsleulIp


?ue.{ueu:a8uadeua:e;1 uueun8a{l)lllluau rypn 3ue,(lntuaq ueledn:au
qelefueq nu.re1ue3ucl-ueiuer qalo teqedrp 3ue,{ eleq:aq-e1uq:aqeped
epe3uef,uupeqeto3SuesnLuasru4eS',,2toBuapuautpdop or nlt uo8uapStto{
oButla totundutatunou 'pt14au Ddnp nt n1t uo8uap3uo'tnlourp{unduaut nop
'sDt uo|Ltap SunSauaurwdop ot n1t uo8uap 3uo{ tto8uot
l lniundtuatu noD
'uolottaq wdnp nt n uo7uap3uo( r1n7n[undtuatu oloqtaq-opqtaq qoqntly,,
:ufp-ueru.r11 ue3uapqe11yqalo rcnl:adrprur leg e,{uepeda{qepequaqrlnlun
lnlunuaru3ue,{ueq:a8uad-uerua3uod uep lr,.;ts-tegts t:up ueyefeql (ue.requreS)
'e,{uqe,trelueuue{e
lntuaq qe1e,{ueqntr EIEqraq-eleq;eq uua:e4 {BpIl eI D{eIJ
'ruasrpntr eleqleq-e1eq:eqe.,(urupunaS epp \epu nlI Eleqreq-e1eq:aq epedry,{e1
de3?uurpSuef ucueqnlal uerua3uadIBqBpEduer{nJlEJrs-lEJli^ Ir€p ueJu,{eq1
{ntueq nele ue8ue.(eqrur Dleqlaq-eleqreq e.rqeq uelseleluaur1165 qtrllv
'(t6I:JBr,V-lV) 'ntuuooluttutad
,1ouaqSuoi Suoto-3untoSuowaunwoy o1rt
no4uouaytadwaruDlatalu LlDluDFDtqnpl wt DlDqJaq-ollqJaqLlDltu2t olDn
nwo1 un7uapnSntDdtuas3uD[ (qDrudt8un{) lnrulDLuqolopD aI qDnVunps
ntas nwotl 3uo,(nlo4taq-n1ot1taq o|utlnSSttnsag ,, :IldS qEIIV uEtu:ge.{ue:sluu
rC €Jaruau Inlun nele uelelouad e13ue.rurelep IIenJaI ue,tnd-lv tuclep
uelcun8rp {aprt rur ulpoeulas(ISolEw) se,(rbz,trququ,{uuelndutsey
'eleurasuecdma,{uad urledruaru'e,{uueletueu
>1ntun u,{uuelqaloq:adrp rSesuelep (qrleqtuasrp 3ue,{)e,{urnundn4ncqepns
3ue,{upnl epedal relSuequtlr?oleue8uau 3ue{ 11u,{smuSuero-8uelo)eleletu
qalo ueInIEIrp8ue( se,{rbue?uape,{u1eq e3nI uerltuaq 'uleurasuereque8
1u3rs:aq8ue,{ueedrua,{uad uulcdruatu rlaq lenfepedaqequ ue:1se,{rbiuaur 8ue,{
8ue:o-3uero qolo uulnlplrp 8uc.{ se,{rb uleu 'nlr euerul qalo
1u,{snu
.(9 :unqeqSEI-IV)
',,truo1opodal
lnhtruad ttaquraruuoln 3un{ ntsnumu1oyody,, :o1r4-raq oTanw
n1o1uo,luotatay-uo|uoraol (oMDEuaa) Dpr aw lnso\-Usoy oqataw opndaq
Suotnp t1o1ato{ut1n37unsasDuarnl rlolDpn lt uDqlruap 31r.1,, :1165 qu1ly
ueruJr;qelcpprur Ieq ueiuap ere1a5elruas uercquuS 1u1rs:aq 3ue,{uelndtunl
uep (ueedn:a.{uad) qoqnls sr(t, u€IednJau e.{ueq tut IBH uPlsnueuel
'uutsnueuel
seq{ urf, ueledn:sru qelurlnq nlt unulut ul?pueleu leqeped
r3asr.rup(e:u1as)euresde3?ueSuaru elara!^l (tt-tE :unuIuI,nW-lV)',,t3ntaw
'nuDl
3un{ Suoto-3uott (ryo[uau) lDuaq-tDuaqnuol 'unrytutapolq o{ncslu
utadasSuot otsnuoutttD,Dtuawuo!lnyasnwo>1 o4tI o,iuqnSSunsasuoq'unutw
nwnl gtro,t odo uop urntutuatuuDp 'LtmlDutntuo| 8uo!, odo ttop ttD:lDwDtp
'ntuoy ryadas otsnuoutqolo{unq ulol
lDptl lut (|uDJO),, :Dtunplp uodnptqal
aDpp Dlaraw umlqoxau lwDX llopt SuDl uDp (lop\) tDrtWlDl|Dq Inwauaw
uDlD uololsnpuaw Stto{ uop o{.uunoq otwuo tp typy SuoL otlnutad-o1nwad
qDpplraq uDe,, :uelselefuaru3ue,{ JI S tl€llV ueurrIJue3uepe8nf uer4uaq
'(tZI :ur?,uV-lV)
,,uolnsrunlsoSntuoqtodaauaanQ DuDtulpmtlotaquaw
tidak adapadakaki berhala.Pengertianyangdimaksudsecarakhususdari tangan
adalah memegang dengan keras, dan pengertian itu tidak ada pada tangan
berhala-berhala.Pengenian yang dimaksud secarakhusus dari mata adalah
melihat,danpengertianini tidak adapadamataberhala-berhala. Dan pengenian
yang dimaksudsecarakhususdari telingaadalahmendengar, dan pengertian
ini tidak ada padatelinga berhala-berhala,walaupun semuaanggotabadanitu
secarakeseluruhanterdapatpadaberhala.Semuanyaini merupakanbagian yang
kosongdari sifat dan pengertiannya,sehinggaantaraada dan tidak adanyaitu
samasaja.Hal ini semuaterbantahkandenganadanyaqiyas penyerupaanyang
'illat dan sifat yang berpengaruhyang menuntutadanya
bersrfatkhayalandari
hukum.

http://kampungsunnah.wordpress.com

136 - I'lamul Muwaqi'in


LgI - "'BurBUadn{ng

Inpunuel 8ue,( u1uda1lelSue8uaru ueID {Epn 8ue:o ntr e,(eqecueSuapuep


'2,{eqtlcruulupdnprqe,{ueturreuau Suef Suerouelrpefuetuuep.(eXuqeo) rnu
uep qn: ue8uaplnqesrpe:,^Erqn,{qp,|lEIEu 'nlr puelp{ qalg neq r:eur,{ueuuep
urldnprqiuau lcdep 3ue,{ueleur Sunpue8uaurn1r1r8ue1 r:ep uelun:n1rp3ue,{
n(qe.trueltpeluau qplelJ,\\S qpllV uednplqeluuBuapue1re1:eq Suef ualeru
uelednraur:ruuelSuepas'e,{equcuuSuapue1m1:eq3ue,{ualeurue{edn:ou rdv
'ucdnprqaluep ue3uerauad
ledBpJelntr:re uep rde tupl?peual€I .:re ue3uap
ueeuedumaduep'rde ue8uepueurueduJmad :n1re,('uqa:erun1e1r:aduu8uap
r?nsaslrJ€unru3ue;o-8ueror8eq uruuedun:ed unp lenquraurqe11y
'(67-t1 :qerubeg-lV)',,npnsasDpSas
sDloDsDnXDLIDt[L1o11y o,lutlnSSunsaSDp,tdut LrDtDtltlSuad uop uunBuapuad
uoydni ua1au nrq o,(o.:tstu' rlopuaq3uatu LlDI I V nDlDlr[' u uaLyaq DIaJaa
' oqataw odtutuatudolaBopq uop 'n1ttDur:^qDAr:)qlp uolo[taq otlatatu'o4anw
ttottr(uatungtp1r1 4n7 dnuag oyantu uo@tltlSuadtoqutn(uautut lo1t7ttdutotl
-ttdtung L1[ny3uo( Sunto-7unto undllatu rp]lv uoe'rtDw Ltnlo nlu qDqas
,!pd (D1Dns rDBLtdpuaLu) DLtalul'o.httto[1oun unSuapo,(un7utlatDqtun(uatu
ulanw :1ol1ltlop 4ntn3 'wrpt] dnlafl 1n1tas1p
t13un1uop toqal uotnq (ndutltp
3tn( Sunto-3tto.ro)ytadas nnln '(-touaqqun,i uDlD[2l) r]DqLuDlL\DIDDpDu
LlDHDpurynu 'Dtnq uDp 'tlstq 'tUi Dla.taW lDtltlaLutDdop :loplt 'uodnlaBay
wnf)p DIaJaLauDqDlqlu2LuuDp 'Dlarau (Llnu(ualu Suot) otiotlot un:13unpq
qn11yn,{u8trr7r1a1as t?untauaut n!! !do LlDlaJ)snlnur 'tdo uo1o1o{uatu3uo{
Suoto utadasqolopDD\a.t)Lu unotuodunta4,, :qrgeunu3ue,{3ue:o-8uero1eq
ueSuapwtnIJoq 8ue,{11^ S qeIIy ucrurg rgadas'e,{uurc1 Suef ue8uape.{un1es
qelesueldelSunSuaru uep'e(uurul3ur,(ueiuap ueele,{ualenpr:npnlesqules
u?IlnlepuJurnetp'uer1e,{ua1 ue3uapeyr3o1urllclapuaru uep'e,{uunlnq r8as
ruclupntensasuciuap ntensasuerydn.la,(ueru ntr ur?.ln}-lv uelep tedzp;at
?us,{ueeruedun:adeua:r1 'nur1r:cq3ue,{Suero-3ue:oqalo rnqelalrpledep
e,{uequu.:n(;-1yuelcp rp ledepral3ur,{ uceuredun:ed-ureruedun:a4

VAt{HVHIYIH
NYOT{Y.UNO-TYHIYTVOIO
NVYI,\IYdIAINUEd.NIVVHIVdIAINUgd
dalam kegelapan.Allah SWT memberitakanperilakuorang-orangmunafik
disesuaikan denganbagianyangmerekadapatkandari wahyu,dimanamereka
itu laksanaorang yang menyalakanapi untuk menerangidan mengambil
manfa'atnya.Dikarenakanmerekayang masuk Islam akan mendapatkan
cahaya,manfa'at.keimanan, danbercampur baurdengankaummuslimin.Akan
tetapiketikacahayakeislamanyangadadalamhatinyaitu padam,makaAllah
menghilangkan cahayamereka,dan tidak ada sedikitpunapi yang ada pada
mereka.Sesungguhnya api itu dapatmenerangidan membakar,kemudianAl-
lah menghilangkancahayanyadan menetapkansifat membakamya. Allah
meninggalkan merekadalamkegelapansehinggamerekatidak dapatmelihat.
Hal ini samadengankeadaanorangyangsebelumnya dapatmelihatkemudian
dia buta. Dia mengetahuikemudianmengingkarinya,dan dia masuk islam
kemudianmeninggalkannya, sehinggadia tidak dapatkembalilagi kepadaIs-
lam. OIeh karena itu, maka Allah berfirman: "Maka tidaklah mereka akan
kembaLi(kejaLanyang benar)".
SelanjutnyaAllah menceritakankeadaanmerekayang diumpamakan
denganair. Allah menyerupakan merekadenganorang-orangyang ditimpa
hujanlebat- yaitu hujan yangturun dari langit - yangdisertaidengankegelapan,
guruh,dankilat, Karenakelemahanpenglihatandanakal pikiran mereka,maka
peringatan, janji, ancaman,perintah,larangan,dan teguranAl-Qur'an terasa
sangatkerassekalibagi mereka.laksanasuarapetir. Keadaanmerekaitu laksana
orang yang ditimpa hujan lebatyang disertaidengankegelapan,guruh, dan
kilat. Karenakelemahandanketakutannya makadia menyumbatkan anakjari
tangannya kepada lubangtelinganya,dan memejamkanmatanyakarenatakut
petir itu akan menyambamya.Kami dan orang-orangtelah menyaksikanpara
pelajar yang pengecut (yang berperilaku seperti perempuan)yang bermuka
masamyang sukarnembuatbid'ah. Apabila merekamendengarayatdan hadits
yang menolak bid'ahnya, maka mereka melihatnya dengan cara berpaling
(sinis), seakan-akanmereka itu keledai yang lari kencang,yang lari dari
kandangnya,dan orang yang pengecut(yang berperilakusepertiperempuan),
dimanamerekaberkata:"Tutuplaholehmubabtersebut,danbacakanlaholehmu
sesuatuselainbab tersebut.Kamu akan melihat hati merekaberpaling,dan
mereka merasa terkekang karena akal dan hati mereka merasaberat untuk
mengetahuinama-namadansifat-sifatAllah SWT. Demikianjuga halnyadengan
orang-orangyang musyrik sesuaidengantingkat kemusyrikannya,dimana
apabiladijelaskankepadamerekamasalahtauhiddandibacakankepadamereka
nash-nashyang membatalkankemusyrikannya,makahati merekamerasatakut
dan merasa berat, sehingga seandainyamereka menemukancara untuk
menyumbattelinganya,maka merekaakan melakukannya.Oleh karenaitu,
maka kamu akan menemukanmusuh-musuhpara sahabatRasulullahSAW,
dimanaapabilamerekamendengarnash-nashyang memberikanpujian kepada

138 - I'lamul Muwaqi'in


'-BtuBUadn{n8
6€I -

-srp 'Suenqrpuele uen8ere{uep le,rqe,{seXuleqe8nI uurlrruaq :eseq8ue,{


(Iepop) uuolo) uBp IBEJuEuraq3uu,{ue:unq uelq?srrrrau uep 'ue{"paquarx
' u u l r e n l e 3 u a r xr d e u e r p n u e l ' . r s e qu e p ' u 3 e q u a 1' { e J a d ' s e u a J n q e l a u
e1r1a1 :en1a13uu,{(Icpap)uurotol ntwL '..nttsntn tlrnqwadasD{uqrnq(Dlnd)
opo 'tDlo-tDlD nrsp uosoltltad lDnqruaut1uun dD aDpp rnqal o4anw 3uo{
(tuDSoDDdD rtDpurq,, :uerurr3rrqIlAg qe11ye,{eras'rdeueSuepueeueduruad
ue{EtuaJuourqe1ly u,{utnfucla5uplrqtuqe{ue3uapnles:aqu?p Indunlreq
qeu:adlcpn uplsuaqal uelrpefuaruqel1y e,{u1eqe8nI uerlruraq 1r1e,uad
uziuep :ndtuecraquep lndrunl:aq qeu-radlepn ntr tcqo euare;,Je,{urunurureu
?ue,{8ue:o wppq upp:rsnrp lrdcp 1r1e,(uad lnqas:alleqo ueSueprSSurqas
trrnururp 8ue,{ teqo ucp Inqurl 3ue,{ eu:ndrues3ue{ teelueur ){nseurel rur
'e,{uunurueur3urf Sucroucprqepedalrsleerueluaqueu 3ue,{leqo
IequEp
rgadas 'e,{uue:1r1epua8uau ueplodocuerutedepe3Surqas'uenAera{uep t?,rr{B^s
'qeq ulle8uaru
uadas e,{uurepprp epe3ue,{1eq-pqrqrue8uadu:urueqeereleur
eJrqeduuunqeteiuadnurlr uup lnfunlad ue8uape,(u1eq uBnIuerlruaq
'qrnq-qrnqe,\\equeu uE:{e'qEuelsew rp:rpBuaur3uu,{
rc3ung e,{uue:n1nue8uaprcnsasuulenq:adpruu uep1nlun1adueSuaprsrrpuu4e
undrlug'u,{uue:n>1n lrunuau tnqevatqeqtual-qrqualrp rrleSuau:rcuerpnural
'1rce13ue,{ququol UUESIEI 'e^u-repar'las
rqnuadrpe,{ueqlrduas 3ue,(qeq uep
'1e,{urqSuuX:reue8ueprqnuadrp3ue.{resaqSuef qequol euzslel'1e,(ueq
3ue( nu1ueSuep rqnuadrp3ue,{3uede13ue,{nuq 'qcqulal-q"qual ue8uep0eq
ueledn.ta,{uaruqEllV uec e,{uuerueuel-uurueuel ucSuapnunq ueldnprqSuaut
Intun ue{unrurp ?ue,{ (urfnq):re ueSuap ueleqrlSuad uep 'ue:eSuepued
'quq ueldnprqiuau
Inlun ue{unrntrp3ue.{n,{qe,trueledn:a,{uauqBIIV (rl
:p.pd-rV)',,unnwodwruad-uootuodtuntad pnqruau!qDllv qoluDpllluaelumq
tp dotal ot Dpa 'DlsnuDwopodal tn,otitow uaqutaut8un{ undopD:D[uDSroq
opn t1ry3uo,(rynnsas rnBnqas3ur:t1tq unlD 'nil qtnq undopy 'pqloq 3uo[ touaq
3uD( (tEDq)uootuodutntadlnnqutaLuqDllV qDluDDIluag'nJIsnto tltnq 4tadas
n{uqtnq nlnd npn 'plD-tDlD noto uosnttqad pnquaru Inlun IdD wDlop lnqal
oyataw Suoi (tuDSot)DdDItDp uDe SunquaSuaw8uol qtnq otwDqlualuntl
stlJDDpn 'ol.ttuotnln tntnuan qDquafrpqual tp tto t1o1tt1o3uaut t:1out'1tBuo1
'uurut:aq
lrDp (uD{nll)trD Lt\IutlJnuautqDpl LtD V,, :ueujruoq qe11ye,{eras
'p.e:-.ty
3ue,{3ue:o-3ueroueiuep uetrery:q rdu1o1 lerns uelep tde uep:te
ue8uopueleuredrunrp8ue,{ ueuureduruadenp uulcluacuau JidS qellV
'(u€JeurPse{)uenBeralqnuad
unde4a:auuulenqradletueelzu 'uen?e:e>1
qalo qndtltpn1telarau IleqPIna{
eua.m1 ':re ue8uapueludn:asrp 3ue,( e1a:au rBeq;169 qe11yqalotunqrp3ue,i
ueeuredrun:ad ureleplgeunur 3ue:o-3ue:ouu8uape1a:au ueu:upnes:ad Suelual
eleKuleBuus3ue.{ueeruedrun:aduep 'selal leaws 3u",{ uueruusredueledruau
rur 1eg e,{ur:ulSut8ueuruele slaraur rteq ucp 'E{arau rieq t1e1aste:aq
€seJelru! I?qeleur'ldvS I{Ellnlnsed1?qeqes e.red
?lrd uep urpr.{se::ne;e1nq1
ingkirkan,dan dijauhkandari hati orang yang bcrinan, sebagaitnana
halnya
sungaidanapi yamgmembuang.nenyingkirkan,danmenghanyutkan buih dan
kotoran(dedak),sehinggayangtersisadalamsumuritu hanyaair yangbersih
yang dapatdiminum oleh nanusia, dipakai untuk rnenyiramtanalnan,dan
memberimirum binatangtemak. Demikianjuga halnyayant tersisadalam
hatiorangyangberimanadalahkeirrananyangnturnidanbersihyangrnemberi
nanfa'at kepadapemiliknyadan ntemberirnanfa'atkepadaorangIain.Orang
yangtidakmengcrti(menaharni)keduaperumpamaan tersebut,
tidakakanbisa
memikirkannya, dantidakakanmengctahui apayangdimaksudolehkeduanya,
sehinggadia tidak akanbisamengambilpela.jaran darinya.
D i a n t a r a n y af i r n a n A l l a h S W T : " S e . r r i l g g u h n t ap e r u n ; t a m u a n
kehidupattduniuwi itu, ar)ulalt seperti air (hujon) yang Kani turunkan dari
langit, laltr runbultlult dettgunsulurnta karcnttair itu tenaman-tatlanlatlbumi,
di antararya adu .\'angdimakonntcutusiadun binutang ternak. H ingga apubila
buni ilu t(lah sentpurnakeindahatnyo,clunmenrukui(pula) perhiasann.,,a,
dan pemiLil:-pemiLiknt,a ntcngirtt bahwa nereku pasti nrcnguosainfu,tiha-tiba
datangLahkapatlorq'auz.abKunti di ttaktu noLuntutau siang,lalu Kanijadikan
(turtatnarrtartanntuna) lokrunutatldnt-tetentotlyctttgsudttltdisabit,seukan-
akan belunrpentah tun uh kenruritt Demikionlah Kami merlelaskan tanda-
tandakekuasaan(Kani) keptuluorang-orang ,-ongberfiliir". (Yunus:24). Allah
menyerupakan kehidupandunia yang pcnuh hiasandalam pandan-ean orang
y a n g m e l i h a t n y a .d i r r a n a d e n g a nh i a s a n n y ai t u i a d a p a t m e m i k a t d a n
mempesona orangyangmelihatnya,sehinggamenyebabkannya lebihcondong
dan rnemilih kehidupandunia karenaterpikat denganhiasannya.Sehingga
apabiladia telahmengirasudahmemilikidanmenguasainya, makaia (kehidupiLn
dunia.)akan dirarnpassecaratiba-tiba,sehinggadia tidak memiliki apa-apa,
dan yang ada hanyalahtipu daya antaradia dan kehidupandunia tersebut.
Allah menyerupakan kehidupanduniadengantanah(bumi)yangapabilahujan
lebatditurunkandi atasnyatanam-tanamannya tumbuhsuburdan baik, serta
pemandangannya dapatrrempesona orangyangmelihatnya, sehingglil merlsa
terpikatdenganpemandangannya. Dia rrenyangkabahw:idia tclahmengursui
dan rnemilikinya.kcnrudiln datanglahazabAllah dengantiba-tiba,sehingga
tanaman-tanamiinnya terlihatrusak,scrkan-akantanaman-tanaman itu tidak
ada sebelumnya,sehinggadia merasakecewa.dan tangannyaharnpatidak
mendapatkan apa-apa.Dcrnikianlahkeadaanyang akanrrenimpakehidupan
duniadanorangyangtamak(terpesona) kepadanya. Pcrumparnaan ini termasuk
t a s y b i h( p e r s a m a a nd)a n q i y a s ( a n a l o g i )y a n g s a n g a jte l a s s e k a l i .K e t i k a
kehidupandunia dihadapkankepadabencana(kchancuran)ini. maka surga
selamatdari bencana(kehancuran)ini. sebagaimana Allah SWT berllrman:
" A l l a h r n e n y e r u( n t u t t u s i ak) e D a r u s s t l a r n( s u r g a ) " , ( Y u n u s :2 5 ) . A l l a h
menyebutsurgadalamayatini dengansebutanDarurs.rlan,karenaselamatnya

140 I'lamul Murvaqi'in


'"EurelrJd n{ng
ItI -

ntr (uDqDqwas'LlDLlDqruas 'DirtdDporqat(o.iutnyEuad-nltEuad


) DlaJ)u uDp 1
uotlnqwa,iuaduolStttiuatu uDlD trtt (LroqDqut)s,uDrlDqu)r^ ) Dla-tautlDldx
lDptt llDl-tlnlaS olatatu ri!uq fiunputlaLllpDluaLuut rtDllDqLuas-rlD1D(lrltas
1D3o 'tlDllv urDl)s uDLlDqaas- uDLlDqlu):^ 1tqun\'ttaurqoldt Dl au uDC,,
:uul]nqa,{uatu JiAS qellV ueurrJ Euctuu':31;qas'e,{uiunpurled reSeqas e4e:au
lrqtue8ueruuciuap upr{pluola1rllnJc{ ede-edewc;uuru ur;lledepueur1epr1
pr{eratu uBpqeJlVurelasSunpur1ad-Sunpullad lrquuiuatu EIelau eIrloI qtrtuel
qrqelrpeluatrl Ip{snu ;uero-;ullo c,nqeq utrua;luad }edep:a1 ruruceruzdrun:ad
3 u e 1 c 1 c qr 1 1 q c u i r l i i u r l c d u c p q n d e . t6 u l 1 t d 3 u e , { 3 u e r e s u u l u d n : a u r
lnqasjattrqul-cqBl Sueres eurtrl3up( '(r:,tu;-ue:es) r{uqcunl lenqtuau;ur,{ pqel
-eqeJrucdasqclcpelnqasrelSunpurled-Sunpurlad
lrqruc3uauc)aleu pnslpur
rxclupur?puelptrtaJJ)ruplcpulolcut 'tl1c1,rtr u1a:eur3unpurladmieqese1a:au
rJepqeurelqrqJJ3uu,{3uu.rouryrpe[uarulnqas"ro1 Suero-3uero elnd uclselafrp
rur lpi(pLrtt;lp(Jqetualiup,\ Suuro-iue.roreirqas n]r rpadas8ur:o-3ue:oue1
-"uedrnnSueuqeflV ( I t' :tnqrIuV-ly ) ,,'tnqDJaSuaut Dlatau nolDl oqDfDqol
LloLunJ qD[)l qntual Sutlotl 3uo,i tlottut.to,tutlniSunsasuDe rlDwnJlDnqaaa
3uo,t oqnyotlnl uladas qDppD Lln V utolas iiunptulad-Sunputladltqtun]uaut
,3tto( Sunto Sttoto unntuotltun.t )d ., :[rel 1e,{eepeclqEIIV usru.lrr]
',, (t)t\,ut Dlis uDp uDDpDaI
)
oruosn1tuaSuoloB onpa1t1n1ndy,. :e,{51-ucurrl ur3u:rpn1ruc3uolo3enpe4r.rep
u?llx?sradqclue{SupJrqrp uBrpntrr.{'ueduoloApnp Intun ueeuredrun:ad enp
uDpsp.{rbenp Sunpue8uaurur 1c,{e'ucrlrurapup;ua( E3urlatuerciuapuad
utlp clcru uplrqr[3uadruedes'leAuapuaurledep uup luqrlarutedt;p?,{uqpq
3ue{qnlepcurel3ur,{uriuoloi uDISu?paserens-plens -reflLrapuaru tudepryprt
p,{uucr?iuopuad usp ntunsesleqrlaurlcdep lepq e,{uLrrluqrliu:rd 8ue,{Sueto
uadas uc)orutdrunrpcr eSSulqas'p,{u.rtrSuapuau elnd {Bpu uep uefiueqa{
tEqIIetl]lPdPp{oplt P{ultrq Bucltr8uE^'etnquPpIInl SuEloIUedastut ue?uo1oi
Pnpe{ rJBpnle:!^ qBJesLrelrpzluauqrllv urqlequndncur:rqe1lrpq Etieleur
qupBqrueiuep elaleu uBllcquTr;-;ueuqellv cinl 'u1a:aruueqnJ eppda{
EIerau ut:tpxta{uppqelpqsIrue LrEullrrnJtI ue8uape1o:cruuc{lequDSSuetu
u u p u p u r r e q ? u p , { 3 u r : . r o - 3 u r J ou B { l n q e , { u a u e t i-nl qBIlV u?rpnua;1
'(?tnq) u n p ( r l n l ) r r i u a p u e u
l u q r l a t t l c d e p) e p n t r d B p { e p r t 3 u c , {8 u c : o
-3uero ruades B{areLUueryequrpiiiuaru ucp rrgel 3uc:o-iuc.ro uBIlnqa,{uaru
L \ \ S q E I I V I U I t E i i u u e l ? C ( t Z ; p n H ) . , t , ( n t !u n , ' u t p u o q t x l n p o d u n p )
unto[t1ad lrquoh'uau uu:l qDgDplt o1ntr1io.iulults Ltop L:DD7DDI DtuDs
ttlt tro|ttololi unTtrt qryopv toiiuapu,ttutudop uop to1rpw lo(lDp SLrD!( Suuo
uo8uap tptl uDp Dtru! liuo.to tt.ttd;ts '(uttulntu iiuo,ro-3unto ttnp ttJol Stto-ro
-3w.to)n1rurrBuoloB onpatluniiutptlrrqrrd,,:urrxlr.J.rJq cinf Jlds qBllV
'qellV r?ruru?{uep uplrpealqt1ru1u,{p-llepuaqalrp3uu( 3uu:orlnlunuau
snsnql eJtrJas (qellv) elcl uPp'(e;lns ) ruDlD:\^sntDQ e'4ersnuptxqnjnlasnla,{uaul
rlt?lJVuerpntue) erunpurdnprqal r:duruerul-ue,{lnqeslelB{eladeIELu uBpe;lns
menjadi musuh bagi mereka." (Maryam: 81-82), firman-Nya yang lain:
"Mereka mengrntbil sentbahan-sembahan selainAllah agar merekamertdapat
pertolon7an. Berhala-berhala itu tidak dapat ntenolong mereka; Padahal
berhala-berhalqitu menjadi tentara vang disinpkan untuk menjaga mereka."
(Yasin:74-75),danfirman-Nya: " Dan ktmi tidaklahtnetryaniayamereka,telapi
merekalahyang nenganiat'a diri nterekasendiri, karena tiadakth bennanfaat
sedikitpun kepada nrerekasenbahan-senrbahuny-angrnerekaseru seLait AL-
lah, di waktu azab Rabbmu dotarlg. Dan scntbalwn-sembahartitu tidakLah
tnenambahkepadanereka kecuali kebinascranbelaka." (Ht:d: l0l).
Inilah keempattempatdi dalamAl-Qur'an yang menunjukkanbahwa
orang yang mengambilselainAllah sebagaipelindungdan menjadikannya
penolonguntuk memperkuatnya, menjaganyadan menolongnya.niscayaia
tidakakansampaipadamaksudnya kecualikebalikandari maksudnya tersebut,
yaknikelemahanlah yangia peroleh,Di dalamAl-Qur'an,hal ini banyaksekali,
danini merupakan perumpamaan yangpalingbaik danpalingjelasindikasinya
terhadap penolakandanpembatalan syirik,kerugianorangyangmelakukannya
dan didapatnyasesuatuyang justru sebaliknya.
Di antaranyafirman Allah SWT: "Dan oreng-orongvangkafir arnal-
amal merekaadttLahlaksanafatomorganadi tanah v-angdatar,yang disangka
air oleh orang-orang vang dahaga, tetapi bila didatanpiinyaair itu dia tidak
mendapatinyesesuatuapapun. Dan didapatinl'a (ketetapan)Allah di sisinva,
lalu Allah memberikankepadanyaperhitungan antal-annl dengancukup dan
Allah atlalah sanget('e[)atperhitungan-Ny'a.Atau sepenigelapgulita di lautan
yang dalatn,yang diliputi oleh onfuak,),angdi atasn\)ootnbak(pula), di atasDta
lagi awan; gelap gulita yang tindih-bertindih, apabila dia mengeluarkantan-
gannya, tiadalah dia tlapat melihatnta, (dan) barang siapa yang tiada dibei
cahaya(petunjuk)olehAllah tiadalahdia mempunyaicahayasedikitpun". (An-
Nur: 39-40).
Allah SWT menceritakanduaperumpamaan bagiorang-orangkafit yaitu:
perumpamaan denganfatamorgana,danperumpamaan dengangelapgulita yang
tindih-bertindih. Karena orang-orang yang menolak kebenarandan petunjuk
t e r b a gki e p a d ad u ab r g i a n .y a i t u :
Pertama, orangyangmengirabahwadia itu memiliki sesuatu,kemudian
setelahkenyataannyadibuka, ternyatakenyataanitu bertolakbelakangdengan
perkiraannya. Inilah kenyataanyangmenimpaorangyangbodoh,ahli bid'ah,
dan pengikuthawa nafsu yangmengirabahwamerekaitu mendapatpetunjuk
danmemiliki ilmu pengetahuan. Ketikakenyataanitu dibukadi hadapanmereka,
nampaksekalibagi merekabahwamerekaitu tidak memiliki apa-apa. Akidah
danamal perbuatan mereka fatamorgana
laksana di tanah yang dataryangterlihat
oleh matasepertiair, padahalkenyataannya air itu tidak ada.Demikianjuga

142 - I'lamul Muwaqi'in


gtl - "'eulBuad n{n8

uBtrBlraq8ue,{nl?nsesp:letu 'JBUeqlepn uBp rpnsas{Bprl nlr uEurIE,(aI


ellqedV (lclEqluejaq 3uE,{)ulpuas nlt IIqlEquetnqasup8uapeues 'e,{uepudal
ede-udr 1e,e;ueu rJaquaru up{e :,leprlnll Ilqleq uelenqradeua:e1 ,e,{ulrqteq
uelenqradqalo ndrl.raterp eSSurqas luuIrqleqe:{ue{n)pJaut8ue,{Suuo qelo
rureycrp uele 3ue,{ueepeal qe1ru1 ',,tunuuoqof nyotau wDlDp I uo4tnduta1rp
Dlat aru nlDl 'nLuol LlDlrunulW,,:Dl2taut Dpodayuoyoloytp nlDl ,unutw utSul
ttuDx,, :qDttrDntaur oyatatu'luotlut|ut nun4 3uo{ ndo npl \ouo 1o{undutaw
lDplt uDp uDwat rDtiutlduaw lDpll n, 4n v'nuto\ tuoqog,, :oYatautnpodaY
uDlDlnltp n1n1 'qopy o4nd qrsoltl-1y4oqruaitaw tulDx,, :qD,AD[uawDlaldut
'iqnqtuasnwo:18uoiotly,,:ruo-rso1r13uoLo-SuruoopodnlunlDtDlrpuDtpnw
'uouuntlo[ Dluau ruolDp aq uolLodwaltp Dlarau
npl 'nwnl LlDfunutry,,
:uDlDtDltpnpl'utnutu utSutttuoy ,, :qounluaw oyataw ,iublutSu nunl SuDl
odo np1 ':1ouoroiundwaw yoptt uDp nDwattolundtuatuynplt n qD V.num!
8uoqog,, :uulDjDllp nlDt'llo v Drnd rlDzn qn1tropndal qDpDquaqtruDx,,
:qo,w[ttaa Dl au '/ rlDqtuasntuol Suoi ody,, :rynt1otrStroto-Bttotoopntlay
unlDtDltp uDtpnw l 'DuDSJoutDJD{ Dltoslol uoryoq4tadtp wouuoqof nqntau
uDlpnuaX,,:1ruer1r.tuqepcduee1e,{ua1 ue3uapueyeq:aq3ue,(sltpuqurelep
IAVS rqsNuBplrpnqx-lv pl.us lqv rrepqrqEqssrrpeqnlBsq€lEsrrrpJeo
'eIa:aru uetenq:ad
lzue dupeqlat
ue8unlrq:aduelepeSuauruep sBlsqruatuqDIyy uup 'qe11ydepeqSuautu1a:ou
uerpnural'ede-edeu€{nuauetu {Bprl E{eleure{eu 'nlr uelenq:adleureleqrlaur
rplas urBure1a:au BIrleX euuS:otuele;eues>1u1 n1re,{uuelenq:edleuree4:ul
'qpllV uusqprJa{r:eeuautel3ue.rtuulcp uelnq
uep,q?llnlnse5epedal tu,et
e13ue: urelepuc{nq ntr uslnIEJ Elelaul 8ue,(uulunq:edlerxe u)rla{ ,elaJaut
ue8uape.{upq e8nf ueqruaq'?rrl E{alau 8ue,{edu ueSuapndruel esejaur
erp eSSurqes'ede-edeuelnurauau yepu erp 'e,{u13uelepuaru Erpl?Irle{ uep tre
eucsluln1rruuS:oructeJ lcqrlaurue{c u3eqnp8ue( 3uero,3ue:6.,.o3oqopSuot
Stroto-Stroto t1a1ottn o4Suostp 3untr, :quJJVuurrrlguer"usp,{urs qeluelllcq:a6
'1nlun1adupp ueueurel r:rp Suosorl 8ue,{ e1a'tau't
llsq uep uelenq:ad
pue ue8uaplBnsasrur IcH Epulcprt e,{uuee1e,{ua1 luplep nlr eue8:ouetug
uup'rlc{as eurese,{uede-ede BpBIEpD Suodurolau3uoso1Suef snpuu;3uu,{
qPUPIqPlep?nI uue;l-:ouc1c3 1ed[ralelcu - e,{uure1 lueqnqunl
1n1q1euuep
-qnqunl 'uuuoqodad'urunBueqepe qeuulnllef -:e1ep
lepq 3uu,{snpuel3ue,,{
3uu,(quuuttp curS:oureleg uulrpefuatuqrlat qellV p.4dqeq qpluE{qeqled
'(EZ:uebrnJ-lV)
',,unSuoqtauaqSuni nqap (uDltDBDq)n1tptuo uo:ytpn[twDX npl ,urynpaq
olataw ?uol lotuo n1o3asdopnq laDX Lroe,, :e,{51-ueru:q ruEIEpqellv qelo
:r1e,{ursrp8ue,{uulenq:adlerup qrJrul n1rrgadas{Bprt e^uueele.(ue4leqrped
'e,{uzpudal tp,BJuErrluaqurau up{p
tnqasraturlunq:ad leure e,trqeqe:lSuatu
e,{uun1n1u1au 3ue,{3ue:o eleu 'e,{51-qeluuad unlr3uau lepll ucp qultv
uecrlprJeIr.ruOuJru
EuerEIup{nq uBIn{plrp Suef uelenq:adpuu ue8uape,{ulnq
dengannyamenjadibathil (salah).Demikianjuga halnyadengantujuanamal
perbuatanvang salah- sepertiamal perbuatanbukankarenaAllah atautidak
sesuaidenganperintah-Nya- maka amal perbuatannya nrenjadisalahkarena
salahnyatujuandari amal perbuatantersebut,dan orangyang melakukannya
akanmerasakan kemadharatannya dengansalahnyaamal perbuatanyang dia
lakukan,dan hasil yang diperolehnyabertolakbelakangdenganyang dicita-
citakannya.Amal perbuatandan keyakinannvatidak sampaikepadaAllah,
sehingga ia tidakmemberirnanfa'atapa-apa baginya.bahkania berubahmenjadi
s i k s a a nb a g i n y ad e n g a nt i d a k a d a n y am a n t a ' a ta p a - a p a d, a n h a s i l y a n g
diperolehnya bertolakbelakangdengansesuatuyan--'rucmberimanfa'at.Oleh
karenaitu, maka Allah mensinyalirdalam firman-Nya: "Dan diduputiny'a
(ketttapun)Allalt tli sisirttu,LuluALlahnrcnberikut kepadunyuperlituttgcut
emnl-unal dengurtcttkttpdan Allalt atlulahsangat(epet perhitungan-N):a".
(An-Nur: 39). Hal ini nrerupakan perumpanraan kesesatan yang disangkanya
sebagaipetunjuk.
Kedua,orang-orang yangdiumpamakan dengangelapgulitayan-etindih-
bertindih.Merekaitulahadalahorang-orang yang rnensetahuikebenaran dan
petunjuk,tetapidikalahkanoleh gelapnya kebathilandan kesesatan.Dalam
diri mereka salingtindih-bertindihantarakegelapanwatak,kegehpan.jiwa,
dankegelapan kebodohan.dimanamerekatidakmelakukanamalperbuatannya
berdasarkanilmu pengetahuan yang merekamiliki. sehinggamenyebabkan
merekamenjadibodoh. Ditambahlagi dengankegelapanyang disebabkan
karenamengikutikesesatrndanhawanaf.su.Keadaanmerekaitu bagaikanorang
yangberadadi tengahlautanyangdalamyangtiadabertepiyangdiliputi oleh
ombak,yang diatasnyaombak berlapis-lapis. dan di atasnyalagi awan yang
gelapgulita,sehinggadia beradadalamkegelapanlaut yangdalam,kegelapan
ombak,dan kegelapanawan.Hal ini setaradenganorangyang beradadalam
kegelapanyang tindih-bertindih,dimanaAIlah tidak mengeluarkannya dari
kegelaprntersebutkepadacahayakeimanan.
Keduaperumpamaan tersebut.setaradenganperumpamaan yangdibuat
oleh Allah bagi orang-orangmunafikdan orang-orangyang beriman,yang
diumpamakandenganair dan api. Allah mengumpamakan orang-orangyang
berimandalam keduaperumpamaan tersebutlaksanakehidupandan cahaya
yangterangbenderang.sedangkanorang-orangmunafik laksanakegelapanyang
menutupicahayadankematianyangmenutupikehidupzur. Demikianjugahalnya
denganorang-orangkafir yang diumpamakandalam kedua perumpamaan
tersebutlaksanaair dalamfatamorgrnlylng mc'nipuorangyangmelihatnya,
padahaldalamkenyataannya air tersebuttidak ada,danmerekadiumpamakan
puladengangelapgulitayangtindih-bertindih. Bolehjadi hal ini dimaksudkan
untuk mengumpamakan keadaansetiapkelompok orang-orang kafir, dimana
merekatidak memiliki kehidupan dan penerangan disebabkan penolakan

144 - I'lamul Muwaqi'in


srl - "'BurBlra<Inlnfl

un;uepuejeucdun rp ;up,{ ;ue.ro3ue:onlre,{'rouaqrpSuuf Suero-8ue:o te;rs


cuas'rulii..roruqryuuiuap urlcumdunrp 3uc,{8ut:o-3ueronlrei'leses Bue,,(
:;-ull.ro-3upro tn]rsrup'(1nfun1ad) u,{uqr:uelledepuaur 3ue,{Suuro-8uelo n1re,{
'tlur ru lecle puarudur,i 3ul:o iuc.lo1e3r:- :nlrl,{'sr:ltrp lnqas.lal ue3uo1oB eBr1a1
.
ulp lujfs tr.;rsdnlcruaru lnqesrcttc[c-lr],{V (g!-EE :lnN-uV) ,,souq nduot
o,i1r1 r1n1tu,tL1,t:1tp 3uu.iorlutsnpntl,tl ttl).t t.!)quDruLlDllyuoq 'o1atatuopnda:1
o,il11ntttnto:1UDqtuDtt)utpt11yo.indns unp 'uoynhatl DIaiau qDpt Strot(ndo
Unp yDq qu|,t1'trol (utsLtptqLlDirtap)Dp1)u opotlal uosoloquaqluaw |DUV
n,itthts 1ny unt1tu,4t 3tut.itrnlo/-taBuaru trya.t)N) 'SuosuoBryn[uatuun1ot1t13uad
ro)ptlDll (t1tl!.tDrltp) 3uD,ir.tDrluorrs oporl lnlnt DlaJdW IDIDZltDFD.it,qwaut
(1.!Dp) unp'liuD.lq'qw)sulDlt.{1pu)u (l.tDp)uop't1o11y to,tuSuatuunp 4aq 1onI
Llap (Dlnd))/op!t unl totn]Drtuad tplo LlD.ltolDltp '7uo1ad
lDptl 3ttoi qn1-t1o1
nDln.f uDp ttiDd nDlD,t\DpDd 'D,iutuDlDp lp t).iN-oluDutnqaslp LtDpLtDlounwlp
lntu uDlqntul.t.)(lrp LlDpt h'uo.t pt[sntu-pttsout tp qoUV opodal 4tqsottag
'tltDns)\-DlDi)s tnrlolaiuatryt)tlDN tlDllv uop'Dlt^tutDLu tSoq unonndwruad
l n q u ! ) u !r l D l l V u D p ' r l D p u a q q o t q 3 u r : , (o d o t s o i 1 r 1
- t r n o u r p r l u n - r sttD
'D.\oUn)Dlnd lSutqutqwauqt) V (stdofsdnqaq)o{oqossotorp o,(nt1o3'tdo
L!fiJu)ttplDp!t ttrttlnnlo,tt'tSLtoJar!)tlt.trdtuotl-tttltuotl (o[os) niuloLurtu Suoi
'niu1otru| LlDp(pstp rtyttl (nlDns)s)rnLutl
lttpu tTp rppqas lp lDplt qnEutlJ
3un,iunlto: trotlotl(rtllni) 'oiuqn+taqlDruoq 3uD{uoqo/ unp lo,iuttu uo]uap
uolnpt,iLttp3trn,i'o.rn4tttttltdtlas(n,ioqotaq SuoilSuuutq unlD-utpas ut
DJD:I-DJDI (uDp) DDI unlt)p tp nt Dtpd Losaqottlad opn otrttuolop rp 8uo,i
'srttyualtlnpu iiuo,iSuoqnlqnnqts tt.t,xlastlolnpo 'qn11yoioqnt unoruDdLunlad
'tunq uop tttiuDl(DpDb:l)D.iDqD(u)qutad)qn11y,,:JIAS qellV uEruJrJ uelup
..rr1r,{urs-rp 3uc,i'1rru.rulcdcpuJru;ue,{3ucro-3ueroqalorruelerp3ue,{ueepeal
uuiuaptup\ulaq )irlouaqlnq.sr:l ueiuolo8enpal rurclErp 8upl{uztpua)
'll}ses?uu,{3ur
-jo-trrclo uBcpl:J{qnJnpt; nurnl::d3uu,(urlSurpas'rJUaqtp3ue,{Suelo-5'uel.
utspcel qsllul [,(urnqel3;uaru cler:tu qr?Je]JS l?{uuplSurfuauuep'erulpqrlau:
?{J.rJurqplc}JS uc.rIuJqJIur]petnquqa:aurr3iurqcs'uel?uaqe{uEIIeSSurua',;
uep ulrllqtcqs{cprdal Wqrd.roqurp'lnfunrad ur1ln83uruauruep u€lBsas:r-
qrlrueuriucuasqrt1a1 ?ue(.rgc1n-ucro-3upro qrlsppenpal ;ue{ ueeruedurruaj
u r r l r p l c d r p l a l i u l t , { . r 1 1 c81u c , {S u c l o - 3 u u ou e 1 ? u e p a g - n ler . { u n l n q c p u } :
c . r c dq a l o u r { n l e l r p S u r i ( u e l l n q r a dl r r q d r i i u r f u a u E { a l a u [ ; ; u r r j a j
'r{unlnqrpueclr:ed drpeq.ret
lrrq clSursc.rduupurLlopoqe)l BueJEIu€{ntielrp
nlr urlenqrrd lrurr rdr;a1'uc1rpr1a,{uad uep uunqcleiuadnrulr qelo rJ€sppri
rduct I?mriaq iue,{ -rr1r:1 3uc:o iur::o qDIcpelu]eued 8ue,{ueeuedurua:
turlep trdup.rat Suul JrJc);uero-;rre-rg.rqr13ue:o-8ur:on1u1r:ad uepuuzpe;y
u,tuuteinrcleur:aq uEllnfunuaurr{nlunue{pns{?trtrpeinI rpr:fqJlog
';uuoJscs r1e;r,{ueur )inlunuplpunSlp8ur i i:,::;
tnp ucllldnraLU uetutrdurn.rad
1nqas.ie1 cnpal EIeul'n,{qp^\depeqtare-..';:a:
kegelapanyrng tindih bertindih(berlipatganda).
P c r u n r p a r n l l n \ / r n g p e r t a m ad a r i k e d u a p e r u m p a m a a nt e r s e b u t
nrengumpamakan orang-orangvang melakukanamal perbuatanyang bathil
yang tidrk rnenrberimanfa'atapa-tpa.Sedangkan perumpamaan yangkedua
mengunpamakan r)rang-orang yansmemilikiilmu pengetahuan. tetapiilmunya
tidak bcrmanla'at.dankepercayaannya bathil.Keduanyabenentangan dengan
pctunjukdanagamavangbcnar.OIehkarenaitu, makaAllah ntengumpamakan
keaclaan kclorrpokl.anl kecluadenganombak-ombaklautyanesalinggulung-
rrcng-snlLrng. tlanombak-ombak tersebut tindih-benindih, yangdi atasnya awan
I'rrrg gelap gulita. karcnu ornbrk keraguan, prasangka, dan ilmu pengetahuan
lang bathil 1'an-u salinr bertumpukdi dalamhatinva. Demikianjuga halnya
c l c n g a no n r b a kk c r a g L u i rcrl a np r a s a n g k ay a n s t e r d a p a td i d a l a m h a t i n y a
rne-rupakrn kcgclapanlang salingbertunrpukdcnganarvandosa.hawanafsu,
ckn kcbltlrilan.Maka rcnungkanlahhai orangyang berpikrrtcntangkeadaan
lang diallrni olch kedul kelurnpokterscbut.dan hubungkanantarakeduanya
clcn_uukcduaPcrurnpamaan tersebut. tentukamu akanrnengetahui keagungan
-,\l-Qur'an.dan akanmcyakini bahwaia diturunkanoleh Tuhan Yang Maha
Bijaksanalagi 1\'laha TerpLrji.

Contolr Qi1-asyang Kontradiktif (Berlawanan)


l)i antrrranva tirmanAlleh SWT: "Allah ntenbuatperumpamaan dengan
:utrang huntba sahuvt tong rnenriliki t'ang tiduk dapat bertindak terhadap
.te.\t!Lnulutr clttttstrtrangttutg Kunrl beri re:ki vang buik tlari Kani, lalu dta
nrcnu.fkahktut sebagior rc<ki itu sar:urct.sentbunyidun secaraterang-terangan,
udakult ntertka itu sunn'l St,guktpuji hatta bagi Allah, tetapi keban\akan
ntcreka/idak ntengetahui. Dan Alluh tnentbuat(puLa)peruntpantaatt: dua or-
rut.qleluki rang .saortutgbisu, titlak daput l:terbuetsesuetupundan dia menjadi
l)(bLu1 Ltte.t let1aflggutl,qn|a, kantnu sajudia disuruhoLehpenanggungrryu itu,
tliu titlak dttputnu'tdatartgkutt.suatukebajikanpun.SctrrLukah orang itu dettgan
oraltg \iang nrettt:uruhberbuut keadilutt, dan tliu berada pula di atas jalan
t u n g l u n r s / " . ( A n - N a h l :7 5 7 6 ) . K e d u ap e r u m p a m a ai n i r n e n g a n d u ndgu a
qivas yang kontradiktil.yaitr.rmeniadakanhukum karenatidak adanya'illat
(alasan) dansesuatu yangmervajibkan adanyahukurr itu. Qiyasitu dapatdibagi
n r e n j a ddi u a b a g i a n .I ' a i t u :q i y a s y a n g b e r l a k us e c a r au m u m ( b a k u )y a n g
rncnuntutadanyapenetapan hukunrpadacabanenyadikarenakan adanya'illat
prda cabanglersebut.I)an qiyas (analogi)yang kontradiktif(berbalik),yaitu
cliyas'1':in-r mcniadakan hukumpadacabangnya dikarenakan tidakadanya'illat
hukumpadanya.Pcrunrpamalnyangpertamamerupakanperumpamaan yang
dibuatAllah dalanrmembandin-gkan Dzat-Nyadan berhala-berhala. Dimana
Allah SWTdisebLrtkan sebagaipcmilik segalasesuatu, yangmenafkahkannya

l;16 '- I'lamul I'Iuwaqi'in


Lnl "'BrrrPlradnlng

ureJasqequar^rpiur:{ nlcnsasrirq urp e{5itnz61nuaiuau J1ASqpllv qrlo


trnqrp Suli ureurrdunrad qclept rnpc{ 8ue,{ueeurtdruntedundupy
'p ixlr-.dlpuedurlcluJJuJru t-.tput-.rpnue),urpl
llulpu I{IIIruJurItptl 3ur:,{1pq25.131tp/ic (rUe)nuWruueledn:aurn1rIpqD,\\qeq
r':rr)irp'ue,rn|-JV uljrrs'lluJru rurlxpJrlescrurln uep c,{uun1,3unfuepsuqqv
nuq[ {elo uelulnrue)rp 3ur,(tuclcpuad ldc.reqequr]InuJUau ue-lpnurr;Ip{pur
'nurqeloqclutlrtnq:ad 'n1rcu:tni qJIO nt!
IBrlrtuaiuarusnsnqylnqasral1e,{e
DuJlcyuclnq 'x,{urrtlnlntucl:r]slp.raqucrua;uad uclclueJueu :-cqqv nuqJ
'ucurr:cc1 iuc,{.iuc,ror3rqlnfunlad urp.rrjeI3uc.rorStqurtciur:odueqedn.lau
rur uunurdrun::4 undnlpnsesdrprq,ratlcpuryraqtrdBp lcprl n-u?,{r{rlrurp
3ur,{ cicqcs cqueq Sunroasruad.r^)u,{5^ntU iuc,{:r.pr1iuc.rouEISuepas'{rl,]q
Suei(11z:r:ur:ltrdcpu:ut3uc,{3ur.roruadf,sprqnDuaq tur.{ ururucq3uc,{3ue:o
uclle duauJu rltrlEpr? u,{uunlnq unlnq upptnqes^lal uulupdunled uErurzrlal
f;j?luBrC (gL :lr[?N-uv) ,.untlntnnsa:^ dt)poL!.1at lDpuu]dq ndop loprt Suoi
t:1t1tnttp b'un,in.inLlDS DqulnUSuntoasunSu;tpuoountduutt,t<1 lnn(lruauqD V,,
:ueulllraq qr11y e,{urn[ur:1c5 (;1-gt :1quiq-uy) '.,tnqoD:iu)u
lDplJ nrunl
h'unp,t'"tnLluairratut1n71y o,tutptd'3trnsag tpt11yt3nt1nlnlar^-nln.l.):^ uDlopo|uaLu
tttuol tltyrnitrnI olt)LI (toldrnI lDltp)s)Dsony)q lDptl uDf 'ttunqtntp !t3uo1
uop undttlrp,ts n1;t.r,;tttupntlatl Dl:a.rtvluaquaLtr tDdDp1Dp!t titto,t,ntpnsas
'qDllv ulDlas D:l).t;)tu LlD(L,:u,{51-uuurj11 uuSuapu.,(uucteqsruad
lDqru)t\Ltztu
tllJp qrqrl uIIrscrrP urp'rs^rluaLUnirr uf,)Ica-au3urul?Jl?p lesaqqrqal'eleJrq
'ul1u{snural
lcfcrp a-ucf3uc-roucdepcqrpsniai qrq.l qelo uplqpqesrp8up,{
urprpnqalur3uaplrdurru qrqclcu:ue1'pnsryurrpiucl, uc;uJpcdnlasrulcued
3ue,{lcdepua6.a,lc{nrrqSuci ;urro-;unlo urdepcqrp tnqas.ret IIRt !Icl Suplo
t;nparlcurDs qe{cdv e,{uurpcpr:duresunlcl t,iuupe1llp11 uu3lp{ undntrnsas
drpuqrallcpuruaqtcdrp {rpn ;up{ r{rlrurp iucii eiieqesequrrqiuu:oasuu3uap
ut)truPdunrpirlel iul.ro urllucpaS ueirrual-3Lre:a1r]rf,Js undnEutr,iunqurJ\
r , { u n q u e sp n 3 J s I m q u r l r l ; - u u l o u r p u , { u u t pr p r d a l e , { u u n q q e l l c u a u
crp urrpnuel 'Ll[llV rlilo {rlq ;ux,i r]{zei u3qrp Suci iuuto ueiu.-',r
ur{reqil uBIn)rleur3uc,{ururlnur;-ur.:ourleurxdulniualuqc11y.rr1r18ue:r
uu;-uapupuruaqiur,{ iuuo e.rrlur ucliurpucquf,LuIntun qrlv qalo trnqi:
iuri urrrurdrun:aclullcdn:aur rurwuundurnra.l,,:rlle){jcqsuqqVnuql
'riuurcl 3ur,{ uupprqclhl,,q qeii
uc\clntuJlrp rur lcdrpuJd (nlr elpqlaq-ppqraqueiucp nIv D,rclur-. ctI iu ur:
:rsaq lu;-ur'^iuei ucupaq:adtcdcp,rrlleqcpedn1y urr'r1as n,(uqrc1ua,{uaru uf:
'(qBIIv) n)-r;rq n1n1rsrricqos u,{uuclrpcfuaru csrqc{alelu cucnr|[;-rqc1n';
'undnlunsas drpuq.tatlupurlraqtndrp rlrprt iue,,(rlrlrulrp 3ue,{e{cqesrqui:
3ue:oa:- ue.Suap urlururchunrpnlr clcqraq-clcqraq urlSuepes tuprsurpruf;li.-
nlIE,{\l?pcd llucq E{uepeuuiuep }n:ns 1cp11eS3urqas'8uers n11c.nrp::
undnBu uelelu ntlc,\\ eped lrcq 'uuiur:al-3uelJ)Ele3esundneLuriunqu:-
- r , { u n q u e sc r c f , J s{ r s q ' e { g - 1 n p u a q e 1u t i u a p r u n s a se i N - c q u f , q r p r ; ; .
Nya. Berhala yangdisembah.diumpamakandcnganseoranglelaki yangbrsu
yang tidak bisa belpikil dan tidak bisa berbicara.bahkandia termasukyang
paling bisu hati dan lidahnya.Di sampingtidak nampu berbicara,baik yang
b c r s i f a tn u r a n i m a u p u ny a n g b e r s i f a tI i s a n i ,d i a p u n t i d a k d a p a t b e r b u i i t
sesurtupunsamasckali, dia tidak dapatmendatangkan suatu kebajikanpun,
dan tidak dapatmencnuhi kebutuhannu.SedangkanAllah SWT itu hidup,
berkuasa,dan berbicara.yang memerintahkepadakeaclilan,dan Dia (Allah)
beradadi atas.jalanyang Iurus. Hal ini mcrupakansilat-N1,ayang sangat
sempurnadan tcrpuji.PcrintahN1a yang mcnyuruhberbuatkeadilan- 1'aitu
kebcnaran- mengandung pengefiianbahwaAllah SWT ntengetahuin) r. ) rng
mcngajarkannya, yan-smeridhain)'a,1,angmemerintahkannya kepadapara
h a m b a - N y am , e n c i n t ao
i rang-orang y a n g s e l a l um e l a k u k a n n y ad,a n t i d a k
melnerintahkan kepadasesuatu yangbenentangan dengannya (keadilan), bahkan
Dia (Allah)tcrhindardariperbuatan yangbertcntangan dengankeadilanseperti
perbuatankotor,zhalim(berbuataniaya).hina,danbathil,bahkanpcrintahdan
svari'at Nya itu seluruhnyamerupakankeadilan.Sedangorang-orangyang
selaluberbuatkcadilanmerupakanparakckasih-Nyl.dan merekaitu adalah
orang orangyang tclah mendapatkan cahaya-Nya.PerintahAllah SWTagar
berbuatkcadilln mencakuppcrintlh syara'yang bersilatagamadan perintah
yangteJahditentukanyangbefsifattaanl (hukumalam),dimanakeduanyaitu
m e r u p a k a nk c a d i l a n y a n g t i d a k a d a p e n y i m p a n g a n d a r i s e g i u p u p u n .
sebagairrana disinyalirdalamsebuahhaditsshahih:'' Ia,111alr, .sesunpiSiultnt'a
aku ini adulah lrumbo-Multutra hunba-Mu putru ha )o Mu, ubun uburtku
beracladaLantgenggannntolgdn-Mu, tang lantpaudalarnhukum-Mu,dart
tang atlil dalumketettuan-Mu".Dcngandemikian.makakeputusanAllah itu
adalahperintah-Nyayangbersillt lairni (hukumalam),dimanaperintah-Nya
itu apabilamcnghcndaki sesuatu.Dia (Allah)bertrnnan:" Kunlavkun" (ladll;r}
! makater.jadilah ia). AIlah hanyarremerintahkcpadakebenaran dankeadillrn,
dan qadhadan taqdir-Nya adalahbcnardan adil. u aJaupundalamkenyataan
danhasilnyaterjadipenyimpan_tan dankezhrlirran,karenaqatlha(ketcntuan)
itu bukankcn)'atarn.dan qadarpunbukanukuranyangdihasilkan.
SelanjutnyaAllah SWT memberitakanbahwaDia beradadi atasjalan
yan-elurus. Hal ini setaradenganungkapanRasul-NyaNabi Syu'aib AS:
"Sesunggultntnakn bertattakkal kepadaAllah Tulnnku dan Tuhantu. Tiada
ada suatu bitrutangnlelaleputlmalainkartDiu-lah yang tnsrnegangubun-
ubunnt'a.SasutggulnvttTirhankudi atusjaltut t,turglurus" . (Hud: 56).Dengan
demikian.nrakafirman Allah: "Ticlakada suotubittetungnrclatapltn,ntelainkan
Dia-luh rang ntemagangubutt-ubuttr*a",setaradcnganyang disinyaliroleh
haditsshahihtersebutdi atasyangmenyatakan'. " Ubun-ubunkuberafurdalant
gengganatltutlg{tn-Mrl". Sedangkan firman-Nya:" SeswtgS1trhntu Tuhankudi
uklsjalm latlg 1&rrls", setaradenganyangdisinyalirdalarr haditstcrsebutdi

148 I'lamul Muwaoi'in


6fI "'Blue ad nlng

dri3urrp urlc)nue) rlclcur 8ur,{ urrtla;uJd clcru .snlnl iue,{ uelctrpuclal


qr;1ur:ad qn:nirs r.nrpuBr;pqurlldntaur sn;n1Bur{ urlefr:prdr1 qnyly ur:n[ur:
e.nqetlrlcpucqiuau c{J;aru rlrf .:-nrnlfur,{ utpf eptdrl qryuuacluriuap
uelrpn:1 urlriruad rpcdal qclur:rd u:clue uelqtrsrutJurrlxlat JA\S qrllV
'lnq3:^ial u|tjrIlJd tped:1 ue11n[unueu ;u?.{Irlpprpr {cp11ucp.clSuestla.r u
8un( r;.radcs ull)nq E,(uuunle;-urclt1r,'Lu,pnslrur r{alau ;-ue,{euputrr;rqrs
lnqJslal tr,{r uEruJiu3d r,nqtq rlrpuaqiuJru cle'lerx r:1r1 .,,lr-lr7 3lu,r
uopf npndal nutul Suruoputurunp unltnho:tiu,ttutDlun1J oiuqn]]Bun:-ag,,
qplnpo or:)prr){,rJdrp tnq:slJt leurr1c1dt13ue1rrecag .3uenqrpiuc,{ 1eurr1c1
fpf, srlrl rp tnqa\^rc]qrllv usnurJumlc(I,, :lcdspuedraq urcl ut3uo103
'c,\uuBlEtJ
-elal ucSuaprunsas iul:o sclequraru
1r:qul'3uu,{ 3ur1 urp.e,{uuclrcqalueiuop
rcnscslrcq 3ut{ 3urro sellqurau3ut,{rrq ryrraqrse,rcfuauteuaq-:ruaqBur,1
qcllv suarc{ npcqraqaur,{ e,{uur:dc13un .(tl :{eg
r,{uEr.l .,,rsotniuaw
1y)
.touaqlou)q nuuDtlnJ ,,ftillntttll j-.)S.,,
:qcJJVuculll ruclcp lcdcp:o1iuc,{
ueeurndun:educiuap utclaslnqoslatlr,{v,, :pdcpuofuaquu3uoloBntrs
'lrernI nuql
qeJounltn,{l],lr.trp3ur:,{uerrs;euldc,{u1eq e?nfuurl[uac uBlcu3qal(selerp
D P E j e q ) q c l 8 p t , . s t L u l l b ' u D . l L U ) l D I t n t D t p o | t , t , t L l] r : l u n l n f D . \ u t ! : \ l u t l s a S , , . . L l E l
-lV ur?uurluua-ucp pnslururp3ur:1,.:qrfup rqy utq 1nqn,{g.rn1nl r:epprqefnll
ucp ucltl;fu^\urq u,{1qr:pcda1ucurueq uup llrp qelesreqdr:1rsrlen:a1
c{ereu urp truuauaurut:)u {eprl qpllv u,{eruual8ul,{ undlnlq:1eunlcsepe
1npr1cfiutqas't,{uucteqp[a)uc;-uaprunsasprqrl lunq.raqiur,{ e,{u1n1qryur
slluq[raur ucp 'u,{uuelreqclueiu:p rcnsasrlrcq}rnqltq iuu,{ r{g-qn1q1nur
sclpqruatlt uu\[ 3uc,{'ucluuaqa)uEInfsl]11rp rpeloq nlueqrrl t,{uqnB?unsag,.
:ur':.rrslruaduriuap,,snLn1iiuotuoloIsnD4topntaqnyun4nlu,iuqniiunsag,
: q B I l Y u 8 r x l r , l . ,: u c { l r s J u u a t Uu u q r q l - t v . r r i c I u r q p eu t I I c q n l , \
'(uclrprrJr{ unSuepul]iuclual.raq a-ue,{) suil rp tnqasjJllrq pnuras)ploueruprC
eleut'str.tnJ iun,{ uclr:Isn1e rp n]r qrllv ulltpl:.reqJlnuer3x lnJrp iur,{ uenlht
u r p ' r l n d l a t3 u c , {1 e q r r yc 1 c 3 : sc , { u r i r qe i i i u r q e s ' u r cS
1 u e t ou e l n l u i r p d u c i
ttr{n}qe){ucSuJprfndrpun{e 1}rprlul?p 'un]l 3ue:o uulnrlrlrp 3ur,{ ueleqtfal
r,{ueprdalut;lucqaqrpunlu Ilpu undlrlrprse,{uuclrtlqalriuunlrp uelr 1epr1
'r.'(Lrtrnqr:drp 3ue,{esop
1epr1 ruerul Es{rsrptrl])lu)rprl erplucrurp.uncltqrunq
iucroa.^epedal t,{tlruclllnq:aq )rpr] qrllV t1cry.c.,{p up}gnqjad,uelpnqjad
urrlepundneu'c,{N unrr:rJ-urTrxrrl lxclpp)rrq rrelruaqJlcpxiaqlrirdraq nplas
nll qPIIVE)tur 'u?r{IurJpuc3uc(J uBlrps3{ucp'u0Dul?s)}rfrqal'3uei(n:- qrsuy
'urteqBJsl?ua)j ur{lEsepieqt?nqlaq ul]p.upJrp[a{uE{qpluuatuJtx'uErNuaqs]l
uelelciucru e,{ueqe,{N-tnlunuauiue,{ sn:n13ue( uclel selc rp rpr:r:q c.i1
-ue?pereqe{ uup'ucr[ndlrlruraduepucefutallrltuad qulepl.l.iAqqsllV rrucurp
'u,{N-uprfndurlcdntaru unpa{ 3up,{
urlSuupas,e,{g-urctetal urlrdn.l..'ru
rrucl'tad 3ue1 ,.nW-uDntu)1):ltuDlDpuoltpDaX,, :uclcle,{uau iuci st:.
repar.
Kelompok lain berpendapat: PengertianAllah beradapada.jalanyang
lurusadalahbahwaseluruhmanusiadan segalaurusandikembalikankepada
Allah, sehinggatidak ada satupunyang akan terlewat.Jika pcngL-rriantvlt
vangnrcrckamaksudadalahsepertiitu. makapengertiannya bukansepertiitu.
Kallupun pen-sertiannvasepertiitu. pengcfiianhanyamerupakankelazinran
Allah yang senantiasaberadapada.jalanyanglurus.yaitu (lalan)yang benar.
Kelonpok llin berpendapat bahu,apen-gerlian avattersebut adalahbahrva
se-sala s e s u a t uh c r a d ad i b a u ' a l rk c k u l s a a n .k e p e r k a s a a nk.e r a j a a n ,d a n
g e n g g a m a nA l l a h . P e n g e r t i a nt c r s c b u tr v a l a u p u nd i a n g g a pb e n r r . t e t r p i
pengertian tersebut bukanlaharti a1,at. Syu aib tclahmembedakan antarafirman
'
Allall Titlukudu strottrbituttuugtnelatt4tunntelainkartDialalt yutg ruenrcgartg
ubutt-ubwtnvt(ntettguusoi sepotulut_r'a.1". denganfirrnan-Nya:"Sesrrr.ggrilur_i,n
Tuhunkulrcradudi ata.s .julunrartg lo rr.r", dimanakcduapengcrtiantcrscbut
rrasing-masing berclirisendiri.
telsebutmerupakan
Pendap:rt penilapatyangdikernukakan olehMuiahid,
yaitu pendapatseolangahli tal.sir',dan bahasaArab tidak memantaskannya
kepadapengertianyanglainnyakecualiapabilapengertiannya dipaksakan.
Jarir'
berkatadalamrangkamemujiUmar bin Abdul Aziz:
A p a b i l aj a l a n 1 , a n g d i r n a k s u di t u b e n g k o k ,m a k a A m i r u l m u ' m i n i n
(pemimpinorang-orang)mu'min dengansegeraberpegangpadajalan yang
lurus.
A l l a h S W T b e r f i r m a n : " B a r a n g s i t t p a v a n g d i k e h e n d a k iA l l a h
(kc.se satuutl,u). niscat,adlsesarLartNyu.Dan burang siopa tartg dikehendaki
Allah (untuk dibet'i-Nt'apctunjuk), niscata Diu nrenjadikannyaberuda di utas
jalan t'anglunts". (Al-An'am: 39). ApabilaAllah SWT berkuasamenjadikan
perkataandan perbuatanpararasul-Nyadan parapengikutmerekaberadadi
atasjalanyanglurus.makaf irmln danperbuatan Allahjauh lebrhberhakuntuk
beradapada.jalan yanglurustersebut. Jikajalanpararasuldanparapengikutnya
sesuli dcn-qan perintahAllah. makajalan Allah SWT merupakan.jalan yang
d i t u n t u t o l c h f i r n r a n d a n p c r b u a t a n - N y ay a n g m e n g n n d u n gp L r . ; i r r n ,
kcscmpurnaan. dln kemuliaanNya. HanyakepadaAllah-lah kita rnemohon
pertolongan.
BerkcnlandenganayattersebuttcrdapatfirmanAllah yanglrin nyr vlng
samadenganayatyangpertama.sebagaiperumpamaan yangdibuatoJehAllah
yangmcn-gunpamakan orang-orang yang berimandan orang-orang kal-ir.Hal
r n i t e l a hd i s e b u t k a ns e b e l u m n y aH. a n y ak e p a d aA l l a h - l a hk i t a m e m o h o n
pertolongrn.

150 - I'lamul Murvaui'in


ISI - "'etuPlrad nlng

'ntr pfurcuaqrpSuei{
urlrnq-rJdrirdn-rJ.{ueut ucp le.rctJ{uau3ue,{nlens:s rqnefuaurueuuuslefrqal
u l p ' ) r l u , r ' 1 r 1 c u c l s n . r c q i u a u cr , ( u r l s a u r arsu r 1 e g e , { u u e 1 n 1 e 1 e u
' l J u a q e q a : a u 3 u r 1 e dS u c f n l e n s a s
1 n 1 u ny r f r f r s l r r a u e t l a l J u tl l u r r u r p
uciLr:p rr,,tur:cyueru iur.i nlnnsrsue-jedn:a,{uaru qBJIV relurce1e.teuBue,(
ntrnsasrprclayu111n[unuaur 1n1un rruaq u1a.tau 3ue,{ nlensesuriuap e{a:au
rpcdal 1rlrpurlclnuaiuau qe11ycllur'nlr eualcl qalo e,{urednra,(uaur 3ue,(
uclr;nqrodrrtLrrJrr:)ur rsrq r):lJut cucurreieqeleru .eleleu qelo r:uaqrp8ue,{
nlr:ns.surledn:aLUnlr [Bqc,iun:purag tu.,(errqle eped ueldelSunrp?uu,{
'n,in:,u.'pnrs m1;-uequlluructu lrfrI usr.rauiuc{ elararuureperaqal3ue1ua1
rurlsi;lafuaLu ;-ur,{ uurlueqruadninI uclueqrad uuq e,{uureleprp ledrp:et
iuri uulsrlad uliutp r:1rio1ptrtutrucrensasaluep'lnqaslel(ueeurdrun:ad)
IrslLtll]lurp (uer:urrs,r:d1 qrq,{:-pluedul;un ueqBpula{qplupln[qlad
'u,{usr:r?u-sr:rSuaut ueurBural
1n1un
rpr:d:1 duo.ropueur riuurryurrtu lntun ueur3ureluep,eXuurleurau >1n1un
r.rruucur;-urr1 rpcdal ;-uo.ropu:tru 'lnqesleluclunqjadepedal c,4uucclur:ey
r,(ur.rlpnc:^ re1;-utqun-.putarLr iue,i iurro uc?uepNtuesnlr elp eleru ,lnqastal
Ilq urln{rlau iuruls nsr:arr n1ruc18ur[un38uaur 3ue,{8ue:o elna).sur
\-ullp qrlJl.\ r,(rrujepntsiur3ep ur:leurau 8uc,{SueroucSuapueludn:asrp
l r p r l r r u ' 1 , ( u u r p n n su p { n r n q a l B l n q u e u ? u u u a se s e r a u n 1 r u u 1 3 u 1 [
uniiuau Suni(iur::o rIrtrI uSSurqes 'ueelaqueduep'uee3rluad'uee:eqrleuad
c , r u c p r l n l u n u a r un l r u i t c l e p n u s l a 4u , ( u e : n p n e 3s u l 8 r p s r : r 8 u - rs-rri u a u
w:;-uepr,'urcs n1rn;lcnqradr;;-iurq::^'une:epnes:ad drsuudueiuapue8ueluepaq
ucliu rfun;-iuaur;-uc,iSucroqaloue1n1c1rp 3uc,{ueeurquep'ue3ur[un3 ,ueer:ac
cryur ';-uolou:ru l-uo1o1 ucp'uriunqnq;cq'rqlseiuatu SurJ?i^ ueSuap up{pnln,,rrrp
n 1 t u u u . t u p n l s r aui lx t r l t u n le I r t J ) c , { u r : r pu l a q r u a u n d u t e u { e p r t 3 u e , {
Ir:,lrtr ruuslll urp r?)put'r.rrpues r{uunlntnqJI tl-.r{rlJut estqlEprl srp EUal?{
'r,iuurpr.rrpnlr uncnqladyr;loLraur ndrueLu leprt ntruc13ut[un?3uaur ?ue,(?uuo
tl)rleX 'r'1t)u] qrpnsiuc,i ciucrepnesSurinpsu13u-sr.rrSuaru 8ue,{SueloEue$pl
rrp ulcurriuuunqclc;-u:d:s .run1rp l,iuucpnes utlnlnqe) ue13ur[un33uau
ntr ;-uriuniiu.rd Sueroestluey p,{u-(lelSueq)3ur?ep ueleruaruur3uap
l{ut.rupnrsuu11n..rnqa1 ur13ur(un33ueur uclunqrad uclrSoleuu3ueru euuel ,>1rtlq
;iurlrdiinr.'irpslLurl:^1,{rb \n1uequtp qoluoJuelednrer.u rur1e,(y.(71:1e:nfng
11r) ., l'rir.rri iia.r;r oqnpl tiinl lDqnDJDruLtau)dDqDWqnltv o{tryn73unsag
LlDllVDpt)d)l UDID.\rlDl.t)q uo11 niuopnday 1t[tI oso.tarunaDI qDlntuat
t)I Dt[ ( uDu!lDpns it'rrn.r o.ruu.topnos tituSopunlotuaturttuo:1ntotttn tp Suotoas
LIDID\'llt)ltrlt1ltttol 3uD.iutttSorytcl;ts tiut[un33uaunwn:1ur:tSotloqas tlDluDSuDI
uDp un)l ;'ut)to uDLlDlDsrlr.tDJt.to)u)urnnoq qopoBunI uDp DSopLIolopD
u1tlytiunst.ttl utt4oqaso,ittL1n,'i3unsas'o13uosotd unp uoyotfuoqay qo1t4noi
'ut)tut.!)q I'uD.\:t'tn.to SLut.ro ut11,, :liAS rlullv uBrulgqelepee,{uu:e1ue rq

!l!slutEJ s8,{!Oqoluof
Di antaranyafirman Allah SWT: "Tidakkahkarnuperhatikanbagatmana
Allnlt tclah nternbuetperunq)utlaunkulimut yttngbaik sepertipohonyang baik,
akarntu teguhdun cabatrgnta(nlenjuletrg)ke langit". (Ibrahim:24). Allah
SWT menyerupakan kalimatyangbaikdenganpohonyangbaik.karenakalimat
yang baik itu membuahkanamal saleh.dan pohon yang baik menghasilkan
buah yang bermanfaat.Menurut mayoritasmufassirbahwa yang dimaksud
clengankalirnatyang baik itu adalahkesaksianbahwa tiada TuhanseLainAL-
1rzi,karcnakalinrattersebutmembuahkan amalsalehbaikyangbersifatlahiriyah
m . r u p u ny a n g b e r s i f a tb a t i n i y a h S
. e l u r u ha m a l s a l e hy a n g m e n d a t a n g k a n
kcridhaanAllah mcrupakanbuah dari kalirnattersebut.Dalam tafsirAli bin
Abi ThalhehdariIbnu Abbasdr'1claskan bahwavangdimaksuddengankalimat
y a n g b a i k , y a k n i k a l i m a tk e s a k s i a nb a h w at i a d aT u h a n s e l a i nA l l a h y a n g
diumpamakancicnganpohon yang baik adallh orang yang beriman,dimana
irkarnyayang kokoh itu adllah kalim tittda TulurnselainAllah yeng tertanam
kuat di dalamhati orang yang beriman,dan cabangnyamenjulangke langit
nenurut Ali bin Abi Thalhahadalahamalperbualanorangyangberimanyang
diangkatke langrt.Rabi' bin Anasrnengatakan: "Kaiimat yangbaik itu laksana
kcimanan,naka keimananitu merupakan pohon yangbaik, danakarnyayang
s a n - c akt o k o h i t u a c l a l a hk c i k h l a s a ny a n g t e r k a n d u n gd i d a l a m n y a ,s e r t a
caban-lnya yang rrenjulangke langitadalahtakutkepadaAllah".
Perumpamaan yang ditqukan oleh pendapatini dianggaplebih tepat,
jelas.dan bagus,karenaAllah SWT menyerupakan pohontauhidyang adadi
dalamhatidenganpohonyangbaik yangakamyasangatkokohdancabangnya
menjulangtin_cgike langit yang selalu berbuahsepanjangmusim. Dalam
perumpamaan tersebuttcrdrpatkcsesuaianantarapohontauhidyangtertanam
kokoh di daiamlubuk hati yang paling dalam,dimanacabang-cabangnya itu
berupaamal salch yang diangkat ke langit, dan pohon (tauhid) ini selalu
rrcmbuahkanamal saleh setiapwaktu, sesuaidcngan kekokohannyayang
tertanamdi dalam hati, kecintaanhati kepadanya, keikhlasanyang ada di
dalamnya.rnengetairuihakikatnya,menegakkanhaknya,danselalumenjaganye.
Onng yang menanamhakikat kalimat tcrscbutsecarakokoh di dalam hati
nuraninya.menfilati hatinyadengankalimat tersebut,dan mencaphatinya
denganclp Allah - dimanatidakadacapyanglebih baik dari capAllah - maka
dia akan mengctahuihakikat ketuhanan.dimana hakikat ketuhanan yang
tcnanamdi dalamhatinyahanyamilik Allah,yangdipersaksikan olehlidahnya,
dan dilaksanakan oleh lnggota badannya.Hakikat ketuhanantersebutdapat
rnenolaksegalabcntuk Tuhan selainAllah, sehinggahati dan lidahnyaakan
selalubcpijak kepadaperrolakan(TuhansclainAllah)danpenetapan(ketuhanan
hanyakcpadaAJlah)tersebut. Bagi orangyangmempersaksikan akanke-Esaan
Allah. maka anggotabadannyaakan menempuhjalan yang rnenujukepada
'fuhannya dan
denganpenuhketundukantanpaberpalingdari ke-Esaan-Nya,

152 I'lamul Murvaqi'in


g9I - '-BurBUad nlng

http://kampungsunnah.wordpress.com

'e,{uu?{decnBueuSuef 3ue.ro
rBeqqeps 1eu;uuelqenqruau tedep n11e,rderlasn1rlreq 8uu,{luurrlpl e,rqeq
ue1:uqeSueur uep'lrcq 8ue,{uee1e1:ad-uue1e1:ad 1u13ue3uaru nlr qalBsleue
e,rl.qequel.reqe8uaurJ,46S qelJV e{eu 'ueDlrur3p uu3uaq (6y :rnltcC) ,,r^N
-un!\tDutp qaps 3uo( loao uop ltoq 3uo( uooto:1tad-uootoqtad Trnu qo1oi1r1
-opoday 'n'{lnruuasu! ur/Dlqtu l qDyqopy tSoqoqoa 'uoo4nura1tqnpuatlSuaut
Suot odols 3uotog,, :usuurJraqIiAS qe1ly euetureSeqas '1req 8ue,(uee1u1:ad
-ueclz1:adtel8ue?uau ledep undtur qalesIEtxpuplpnule{ 'qa1eslnuruur8uap
reuesrp8uE,{u?{rcqa{ ueiuap tz:rs Susf uudecn ue{qenqueu 3ue,{ qeltut
lleq ?ue.{teurrle; (qDIIV)ruelpEtsauras uzqnl epedal qalzspue lelSueBuaut
Suef qelrur lreq 3ue,{ terrrrle; Ja s qDllV lerlpeq e1 te>13uetp n11e,n
denas3uu,(qalesJeueue{qenqueu Essrtueues qsprlppedal rrpSuaru3uu,{tleq
Inqnl r:ep rrqEI 3ue,{lnqesrattcurrlel B,rquq rBelueln8errp IuprJ qequaslp
1eq:aq Suef upqnJ WIIV urzlas gueSSuadusqnJ ueruau uule lepn e.{uneq
'-BrrrElad n{nfl
ssl -

elrqedzrlencal dnprq dz1a1uE{EIBpu ntr uoqode,trqeqe,{uerutuerg


'undll4pas({eAsl)detelledep
lepn n1tuoqode3?utqas'trunqueelnrurad
gBp lnqerlat qEIel[.{urPIP-]?Iu3uu,{1n:nq 3ue.{uoqodqelepPnlr IlPquelnp
ureu?uat3u€,{uoqode,trqeqrnqElJIrplrdep cleu'srtr rp tnqesratueustrrlJl
uep e,{ulrpqcs nll ueueure{ unepealrlrqudy lr?ue1ay ?ue;nfrraur e,{u3urq
-e3 uep'qo{ol rueuelrale,{u.rcIe8ue,{'rlequf,lcp lp rreueual ur ueueurre)
uoqod e,trqeqrnqplallp nlled tnqesral dtsut-td-dt.^ul:d ?unynpueu uele
8ue,( uelel uep 3uepss 'qr1ur:cdqedcuaurnlclasuc{D cr c{Erx
lreq 1n[un1ed
'e,(uuelenq:ad
Jrtrreu"p ueq tuelcprruutuet nlr u?sclqlral rlrqrdu uup'z[g
lnsuU uepqellv uepraqruns:aq 3ue,{uuletr:aqrp3ur,(rdz ue3uapmnsasucle
pl eleru'Jeuaqn1rueur;1e{a1 clrqedeuep'qcllv qclo rrelunrntrpqrlat 3ur,i
rcnsqctr{ ulelpplpdepral3ue,{uenqua3uadutliuaprunsosuf,{c eI EIuu !nuaq
n1rnrulrelrqede'uerlrurapue3uaq splErp tnqasralIcq-1cquuBuapuzlln ftrntrp
ruernurleq uelep tnq:sral uoqod.rurye,{uqo1o1uep qnqrunJ reqpr:rp3ur:.i
'4req3ue.{uenlnl't:ns 8ue,{ 'tlndrel3ue,i
1n[un1ad tedepucruuB]IBu€p 1e1q1e
'r[nfua:3ue,{qn.reBuadu,{uepetlradasqalpsIr?ueI]ep{edruepqelepe
1e;rs-te;rs
e,{uqsnquep'uBtenq:ad leue qcppe c{uiucqer'ueselq{ral qulIp€ e,{uiueteq
'ueur{e,{eluep'upnqelaSuad 'nur1rqEIcppur uprxulsra{ucpuBucrura{uepre{e
eleru 'ueledn:esrp3ue,{ue8ueptedn:asrp SueKu.rutuc uEIEnsasa{ rpetial:uiy
'ueurBISre{ uepueueulal uoqodueiuape,{u1eq e3nfuurlrtrraCq€nquep'unep
'Supuur'Sueqec'Sueteq'ru{truep urpreln1ruoqode,rqeqcfuereluetq
: r r n qn n : d u : d
Ip
nrulr uep erszqu:Sunpuel:et sele lnqas:al uenuedurn:adueleq
uoqod ue8uap uBtul:ag 8ue,{ 3ue:6 ueuruedrun:a.1elseqeg uefeqa5
'eseur3ue[uedas qcnq]cqnlnlJs3ue,'{1r3ur1c1 ?uu1nfuau-l
e,{uSuuqec-Surqecuzp'c,{urue:nu nrq urrlppIfi qolol rununuatnnu:r1eeucurtp
'e(uuelrsqesradruau 8uc,{3ue.rounlenq:adleutclel3ue3uaullcdeptut turutlel
e4:ru 'e,{uuepeq uup 'upsrl'rlrq qelouclnupslr?lrp
r':1o33ur 3ue,{(qr11ye,{urq
nlr uuqnl) uedelaueduep (qpllv uIDIesuf,qnI r{clouau)ucllcloued lrltslaq
qreqe,{ute1l1equcp uerl:e3uedtnqclafuau e.lr: ue3uapueruu.:qiuc,{ 8ur:o
qelourlrsles:adrpclrqederurprqnurlcrurltl r?,$qnq qelnper{upns1eytr

OIHNVI IVWITYX HNUY9NISd


disiram air dan diberi pupuk (agar tumbuh).rraka rpabiJapohon itu tidak
disiram,maka pohon itu akan kcring. Dcrnikjanjuga halnyadcnganpohon
keislamanyangtertanamdi dalamhati.apabilapemiliknvaridakdisirtmi seriap
waktudenganilmu vangbermanfaat. amalslleh. dansenantiasa berdzikirdan
berpikir.jika tidak.mtka keislamanitu akrn kering.Dalantkilab Ma.rirarllmarr
A h m a d d a r i h a d i t s n y aA b i H u r a i r a h d . i a b e r k l t a : " R r s u l u l l a hS A W r e l a h
bersabda:"Sesungguhnyct keinnnart t'urrgodctdi dalont httti ilu bisctustutg
seperli usan,qn'-a poknian.ntakop<'rbalruruilah inarntLt". Begitujuga halnya
dengantanamanapabilatidak dirawat(disirarnidan dipupuk).ntitkatitnaman
itu akankcring danrusak.tsertitiktolakdari keteran-ean tersebutdi atas.maka
betapaperlunyamanusiamenunlikan ibadahvang dipcrintahkanolch Allah
sesuaidcnganpergantianu'aktu.Kea-gun-gln kasihsavangdan kcsentpurnaan
n i ' m a t d a n k e b a i k a n - N yyaa n gd i b e r i k a nk c p a c l ha a r n b ah a n r b a - N vdae n g a n
caramcncntukannl'a danmenjadiklnnyascballi pcnl,irantananran tauhidyan-q
telahAllah tananrdi dalamhlti mereka.
Di antaranyitbahwataniimandan pepohonanyang bermanin'attelah
Allah tetapkansu:rtukebiasanblhu'a tanarnanitu akln dicarnpuriolch belukar
d a n r u m p u t l a i n v a n g b u k a n d l r i s c j c n i s n v aa. p a b i l aT u h a n n y an l c r t w a r .
membersihkan, dan mcmbuangbelukardan rLrmputtersebut.maka tananan
danpcpohonan tersebut akantumbuhdengansenpuma.menjuian-e tin-tti.subur.
berbuahlebat,baik,danbersih(schat),clanjika Tuhanrneninggalkannyr (tidak
merawatnva),maka tanamandan pcpohonanitu akan kalah dengansemak
belukardanrerumputan, atauakamyakeropos,clanbuahnyahusukdanseclikit.
Orang yang tidak memiliki pengetahuan tentanghll terscbutdi atas.miikit
keuntunganvang besarakanhilang.dan dia tidak akandapatnterasakannya.
Orangyang berimanscllr.nanya akanmelakukandua usaha.yaitu rrrenyrramr
pohontersebut,dan membcrsihkan rumputdi sekitarnya. Denganriremrnnf
ini, maka pohon akan tumbuhkokoh. dan dcnganrnembcrsihkan rumput di
sekitarnya,makapohonitu akantumbuhsuburdan sen.rpurna.
lnilahsebagianrahasiadanhikmahyangterkandung dalamperurlparnaan
yangagungini, mudah,rnuclahan hal itu mcrupakansctetesair dari lautanyang
dapatmenyiraminkalkita 1,angbeku,hati kita yangpenuhdosa.ilmu kita yang
serbakekurangan, danamalkita 1,angmewajibkankita untukbanyakbertaubat
danberistigtarJikatidakdcmikian,tlaka seandainyahatikita suci.akalpikiran
kitajemih,jiwakitabersih.danamalkita ikhlassemata-ntaramencarikeridhaln
Allah dan Rasul-Nya.tentu kita tkan dapatrrenangkappcngertian.rahasia.
danhikmahdi balik firmanAllah. yangmemplkanilmu-ilrnudanpengetahuan
mahlukyangtelahhiJang.Dcngancaradcmikian.makadapatdikctahuikaclal
keilmuandan pengctlhuanparasahabat.Pcrbedaan antarailmu parasahabat
denganilmu generasiberikutnya.laksanapcrbedaanrncrckadari segi kcuta-
maannya(jauhberbeda).I{anyaAllah YangMaha Mengetahuimenempatkan

156 - I'lamul Muwaqi'in


-'Brueuad nlng
,9I -

qalolenqrp?ue,,( utBruedruruad uerydruaurrurureuredurnlad(ll l-9ll :ueluJ


rly) .,utprrasDl au Llrp o.iotun\uau iiuo.i qnplatatu rdDleJuo:lD,Dp.t)tu
'tJtpual^D.iL!t.np
nKorun8uaut loptl t1o11yo.iulosn.raurrut utiiunnp1 D,iotunSuaur
3tro,(utnol uotLtounlndluttt,ttu3un,i 'ur|ttrp SuD,io,ttotlSunpun|uatu
lDBttDs
3un,( trtStrotroortrntltutt,r
ad ti.t)d)r^rlDlopo'tut t)trrnp untlnpttlal unlnp
olatatu 8l:,tt.inytut.lunotundtutt.t,trl'a,iutunpp lp lDl):l DpJ aLu
tpttto:1t1o1fittt
:DlDtau run\SLtatlrlDlopDo\p.t)ut unq undttltp;ts trl aLtrLtDpUDIIVqD:pn
qolottaurndop 1opll llDl-tlDlp\ 'trya-t)Lu )lotrDt/Dttnundnoutolataur DlJoL!)lu)q
ty[o13uo.i3un"to-Buaton,iutptSStorsaS,, :IA\S rlclJVuuru:ryr:,iur:c]ucrq
'triucl eI
le)i;uurpur)iu {eprt
BUas'Iunq c{nu Ip qolol rxr}uPuall{lrpr}nll B,{uuelBnqlJd ucp ucdcJltultp
'Sueqec:eq EIndlcprt ucp Je)eraq)rprl nlr ciuucrtel:ad uup urtrlqrad leure
suururp'JrJu{8ue:o ueleuedruniuaurSucr(ucclucdunledqunqasq€lxpxntr
{nJnq 3uB( uoqodqcnqesueeurrdurn:a6,, :?}f,{ieqscuy urq .rqDU-lV
(l,US qullV rlrlo nruuatrpIrprt ru{c,{)
runq u{nu rp urp tr3ur1rp qelrs ll?umrlrlruaru Iepll ntr.nlpl 3uc.ro:rury,{
')tBLnl Suoln[uatu3tro,itimtqo:t tltltru)ru
I lnp1t uap Llo:yo:y
Stroi-1t1ptltlnueut
ynprt ntr uoqotloSSlrryas '1165 qellv tplrpt?qaI Irpu uu-.leWprl upp 'eunetrp
uEIe {eprl n1t1u(snru 3ur:o urlrnqred leurceSSurqas 'ur1u,{snuralueiuep
reuasrpSuef uclenqredlpurt trrur.rirrJur ut?Ie{?prl qpllV urp '{nfunlad upp
rEsepr{rlrruaruIcplt ntr lUrI iuc.roqclo Sur3adrp3ue,(ur1r.r,{snrue),. :rull?/i
'-undlpllpas uop dotdt ynptl 'tanq Dlnu rtop
o33trtt1,ts Suo.i
1n3at lnqotal
'rrJ€ISuDJo:ru\rJ( |uD.i uotlodqonqt:^ tyad;s - ueluisnrual - rtt
lnJnq lninq
Suni ntutlul rrooutndttut.ts4
ur.Sutppns{eurp8up ,. :ctrlloq scqqv nuqJ
rrclerJucue) uBpuiltcjlaqel e{uup)uaqrueLU
qDlly uep '{rcq ;uci( ucnte\redurp
{€prt lrrur rlrlmraLo{ppn SuriiJrlr{ Suelo
ur8ucp e,{ulcqESnfuul)rur.1qr,iulnJurur npc {cpn ucp 'rlpnq';ueqrt 'JBII
rlrlrtueutIppu lnqasretuoqod (qoqor)undtrlrpJsriuial unpdltat lrprt tnqesl!l
uoqodei;urqai^ 'runq r)nLU ri|p tnqpJra]iun,{ uoqod rlf;nqtsuoAuJplrlctl
3ue:o rirq ueBucdrunred lrnqurur qplatqBllv.. :clr{leq )eqeqO,qpV
'qoqol nti
uotloduP{qrq'raAurtSuclnluJLu s1r-rnl ;uxtpqraq)rprt r,{usrtl uep,rrprcq1rp::
B,(uqB,\\Dq 're1au iuc.{ ciunq'rurnq Luelrprp
trnl 3LrtrurdlJtiur,{ ll{rt sn.i:'
8 u e , {S u e t e q ' S u r p u r3. ru r . {u n c p ' ( t r q e l )s n t B qi u r : . (q r n q ' r ; - 8 u rJl - u n l n l u i :
? u e . {S u c q e o' q o { o { 3 u p , {r c I } r r ) r l r L U l l u) l p r t ) n q e s r eu] o q o 4 u n d l r l r p : .
{ B f a t u r p d c l r t 1 u p r 1l n q a s r a lu o q o c cl ; i u r r l J S ' r u n q r ) n l u r . r e pl n q e t , : : :
e,{ur?Ic3ue,{{nlnq 8ul.{ uoqoduriurp uniudn:csrp;-ue ,{ -yn.rnq 3uc,irlrur;rr
Suetuel ueeutedurn:ad ntrns uc){lr}utf ucur Jl\S qr I IV riutn fuL"[.rS
rgey Fue:g uPuuledturusd
'snsnq{E.rBJas qrs?{ux{lpdepuau3ue,iSueroucp u,{N-ucrruf;ln:'i
E,(u8uE,tes
Allah bagi orang yang menafkahkanhartanyadi dalam kernaksiatandan
keingkaran.Allah menyerupakan hanayangmerekanaltahkandalammencari
martabat,kesombongan, mencari pujian.dan agardianggapdermarvanbukan
mencarikeridhaanAllah, dan hana yang merekanaflahkan agar berpaling
darijalanAllah danmengikutirasul-Nya,diumpamakan tanamanyang
den_qan
ditanamoleh suatukaum yang rnengharapkan hasilnyayang ditimpl lngrn
yangkencangyangmengandung hawayangsangatdingin yanghembusannya
langsungmenelpatanamandanbuah-buahnya, sehinggatanamantcrscbutrusak
dan porakporanda.
Telahterjadiperbedaan pcndapatdalammenal.sirkankata.rftirrSebagian
menafsirkannya: "Hawayangsangatdingin".Sebagian menafsirkannya: "Api".
dan penafsiranini dikemukakanoleh Ibnu Abbas. Ibnu Al-Anbari berkata:
"Disifatinya api denganhal itu, karena begitu terasapanasketika api itu
menyala".Sebagian menafsirkannya:"Yan-edirraksuddengankata" ush-sltirr"
adalahbunyi yangmenyenaianginketikaberhcmbussangarkencang".Ketiga
pendapatitu salingberkaitan,hinegaia berartihawayang sangatdingin yang
memiliki dayabakar(panas)karenakerin-enya untuktanilman(ladane)seperti
yang terbakaroleh api, dan dalam kejadiantersebutterdengarsuara(bunyi)
yangsangatkeras.
Dalamfirman Allah: "/ang merirttpotonanankauntyctngntenganial,u
diri sertdiri",merupakanperingatanbahwasebabyangmenimpatanamln itu
adalahperbuatananiayamerekasendiri,sehinggaangintersebutmerusakdan
memporakporandakantanamanmereka.Maka perbuatananiayamerekaitu
laksanaanginyang merusakdan menghancurkan amal pcrbuattndan nafkah
yangmerekalakukan.
Rahasiayang Terkandungdalam PerumpamaanTersebut
Mereka berkata:"Allah SWT telahmembuatbeberapaperumpamaan
dan memakainyabaik dalam hal yang berkenaandenganketentuanmaupun
dalamsyara,baiksecarasadarmaupundalamkeadaan lalai.Allah menunjukkan
hamba-hamba-Nya u n t u k mengarnbil p e l a . j a r r nd a r i p e r u m p a m a a n -
perumpamaantersebut,sehingga merekadapat mengambilpelajarandari
sesuatuyangsetarauntukditerapkankepadasesuatuyangmenyetarainya, dan
dapatmengambildalil dari sesuatu yang setarauntukmenunjukkandalil yang
menyetarainya,bahkanhal ini olehahliru'ya (ilmuan)dianggapsebagaibagian
dari kenabian,dan merupakansaiahsatu aspekkewahyuan,karenahal itu
didasarkankepadaanalogidan perumpamaan, dan mengambilpelajarandari
sesuatuyang logis denganmenggunakanpendekatansesuatuyang nyata.
Apakah kamu tidak melihat bahwa pakaiandita'wil laksanakeme.jayang
menunjukkan kepadaagama,dimanapakaianadayangpanjang,pendck.bcrsih,
dan kotor.Dalam segiagama,sebagaimana yangdita'wilkanoleh Nabi SAW

158 - I'lamul Muwaqi'in


59I - ''srusued nlng

'Brsnusu ued8peqrp E,(u)lrlruad


Inusrraduau BlJasrueJnultBq u[p qnl tdunuau uDIe utrle8auBp null
uel8uEpes'ei(uuBpeqrdntnuau ledepuBr?{pd'ElsnuEuuudsprq rp e,{u{rlruad
.Br{uEnpe{
IllueJJadueuj uBp rdntnuauilsdop e,{uBnpeluop SursBu-SurssuJ
'nulr
Fup Jrqul 8uu,{ uelEnlal uBp uup srutr8s ue8uep uB:{lr,,^,Bluau3ue,(
'"Bru8uad nlnfl
J9I --.

unlnq ul]nlr,{u3dr,{uePelDJouJrulrlres Pdnres;-ur:,{1Btlcnp r,rBlueun{nq


ur:lpoqu:rdr{ucpr 1r:lorrrur qr11yniurrdiua,{rrJrLr ;uf,,{rirq unlnq rpc[uetrl ntr
rdnr::^iur,{ n}rnsesLun)nquep 1r,{urr.rrlJ,irrJur 8ur,{ rieq unlnq rppfuaunlr
pilrtf,sitnri nlrnsasun{uq r,'\\qrqr:,{51-cqLLrrq rqucq rieq ullcldrcucru qclcl
J.,4As^ qrllV ueqopoqr)uup u?tcrnqpnuelullp Jnpurqlct'c.'{ur,nrf8uo1ou:ru
u u ) on l r l c qn t u J t ' r r ) : i o p r 1 : r 1 o ; - u r l r 1 r p 3u ur nr ,1(u r 1 rc1p c d a l8 u e; - : d ; : qt r r y s
Suuprsritn,( a'uero:scs c,iurt:putl:s(nurq)qrlpuJ-r qrqcl iur:,i u,(lp ndrt nlens
uriuJll lr,iuuu{irrrqnrlSucur uulu lnqasraliuuo ntr qclelesutrpnruJ) lrruc;[
urllllp urnJur.re)ur)inquruJrrruupr?runp rp uulcsnJalLrlllnquuucu.r pdup ntr
Irq nuail)'sr:e1 iuei ullrrlrrrtl LrrluaquJruqplJl rlltllv rrrrIBqrulIltC
piN-lnsclJ ulp qrlJV iunluau:ur up)qJloqutrrrurp iqrrllV
1n1n;r-ueru qrlrt tlrp Iuunq urr-'JIur.p Suci 1cqur,'1n1u1aur iul,i 3ur:11 uclruc
-.ruqrpiur,( nlrn:^Jsuu\qrloqurerunu'le ur?lLlrtuuadrp qclJl;uri urqrfu,rc1
urlniniiurrrr lrchp Suni(r,irp nilrl ur1tc.r.re,{sueur riN-lnsBU urp qrllV
l,{urrpue:stlu)JsIn1]t:^nur ntrruail)i qJJO llqul:-nur lriup:^nlr lt?r{ ltuJlll{ 't?lllAu
qlqJI qnrl t:,{uuclqaloquraLLi 8ur,i :nsun 1r:r1rpr:d eAuuulrrrtl.n]r{;rrJur rleletJs
uurpnursrl!.lrlJirInrun-uuo r;uq ul:lcqr:ls-rLrrJ) rlr)ir.raqur JLLrulp ue)qntnqrp
lrirrtr\^iiuei( ntrnr^JsrrcrlqaloqtnJrunlr lr rir,is e.trqcqu1;-ut,iu:truBslq crp
trrcurtlirg lr.uc,{s Suqrr:r1 rrpcureLu urp clnlnr 8uc,{ucnqct:riuodrlrirur3ur
n-QBio r)ll:ur ',c.rr,{surrl)nq ruulr?p
Icprl ]nq3\^r31 lnqa:^ral lrq urlqaloquau iur,{
iru.t6 tnqas:atur)rslur)i rrlp.rtrsJqqrqrl ;ue,{ nntl rlctas;-uc,(ullls-n:a:1
u l l q a l o q r u J u rn r l r ' r , { u u r 1 q : r l o q r u Jnulrr q e J J l J :u^r r p n u r e ) r , { u u c l ? p r p
u r ) l r s n , I J l , r n s u n ; u n p u c S ui uerL, {r n l c n r - : ri u
s u : r 1 r t ur r r l ; - u r r r1rer p r 1 r 3 3 u r q c s
'qrsiaqttiues nl! qPIiV (urn\nq) r.rr.{S cpaqi:q;ur,i lnqrnp r.rl'}tuB rp
IA\S tu
Lrrnlnqucr:un,iurcl r:,(ur;pu 1cpr1ucp'rprtpaq;-ui';i1rqunpunlnq urlnpJqureu
'lr,{urrcln.rJ,{uJlrr Suci npnsrs r,mpnlrnsasurnlnq lrqulSucur'N,{urc.rcle,{uau
a - u t l , iL r t l 3Jr rI ) f ;. n ] ] J si u x i n l r n s e s u r l i - u n q n L J i u e L U ' B d nJ ls ; - r r r , {1 r : q
lrlp l;rcluc run{nq ulrcnnrr{ued l,iulrplrdnllrulLu r':,trrrunlnq run)nq ruuurp
'r,{unpcucr>grur:p urqninlaselr.n'tJsn}r .e,n,(srunlnq-un)nq undcpv

VdNUgS ONVA TVH VNO


YUVTNY IAINYfIH NYYWYANgd
VOV .YUVAS IAINYTIHWY'IVO
antaraduahal yangberbcda. karenaakaldanpertimbangan syara'danketentuan
h u k u my a n gt e l a hd i t u r u n k a o
n l e hA l l a h S W T m e n o l a kh a l i t u .
Balasan itu Sesuaidcngan Jenis Amal Perbuatan dan perbuatan yane
Menyerupainya
Balasanitu sesuaidenganjcnis arnalpcrbuatan baikdarisegikcbaikannya
naupun dari segi kejelekannya. Orangyang menutupiaib orangIslam, maka
Allah akan menutupiaibnla, orang yang mengansgapntudahsesuatuyang
sulit.makaAllah akanmemberikankemudahanbaginyadi duniadanakhjrat,
orangyangmcn-rhilangkan kesusahan cluniaoranulang beriman,makaAIlah
akanmcnghilan-skan kesusahannya padaharikiantat.orangyangmengakudan
menangisiperbuatan dosanva,nrakaAIlah akanmenghapus kesalahannya pada
hari kiamat.orangvrng nrcrnbukaaib sauclarlnva, makaAllah akanmembuka
aibnya.orang vang menimbulkankcmudharatan kepadaorang Islam, maka
Allah akanmentberikanmudharatkepadanya, orangyang merindukanAllah,
makaAllah akanmrerindukannya. oranl yangmenghinakan orangmr:slimpada
tcmpaldimanaseharusnya dia mendapatkan penolongannya,makaAllah akan
menrhinakannya padatenpatdimanascharusnya dia ntcndapatkan pertolongan,
orangyangdennarvan.rnakaAllah melapangktnrezkinya,orangyangber-
r r u r a h h a t i . m a k a A l l a h a k a n m c n v a y u n g i n y ao.r r n e - o r e n gy a n g s c J a l u
rrengirsihi.merckaakandikasihi'luhannva.dan Allah hanyaakanmen-gasihi
hamba-hamba Nva yangselalumengasihi, orangyanemendermakan hartanya,
makaAllah akan melapan-9kan rezkinya,orang memperhatikan kepentingan
kaummuslirrin.makaAllah akannremperhatikan-nya, orangyangmenrberikan
pen!:ampunan, makaAllah akanmcngampuninya. orangyangmelampauibatas
ketentuanAllah, nrakaAllah akanmcnrberikansiksaanyangpedih,danorang
1,ang menjauhiAllah.makaAllah akanmenjauhinya.Hal ini merupakan svari'at,
ketentuan, wahyu. pahala.siksaanAIlah. dimanasemuanyabertitiktolak dari
prinsipdasamya, yaitumenghubungkan sesuatu yangsetaradenganyangsetara,
dansesuatu yangsamadenganyangsarna.Allah telahmenyebutkan ,illat,
sifat,
danpengertian yangterungkapdalamhukumyan-el bersifatketentuan, syari,at,
dan balasanuntuk mcnunjukkanadanyaketerkaitandan kesesuaian antrra
hukumdenganhal te|sebutdi atas,dantidak adanyaperbedaan (pertentan-ean)
antarahukumdcnganhal-haltersebutdi atas,kecualiapabilaadasesuatuyang
rncnghalanginya yangmenuntutdanmengharuskan terjadinyaperbedaan antara
akibatdenganhukumnya.
Hal di atasscjalanclenganapayang telahdisinyaliroleh firman AIlah
SWT: "(Ketutuurt) l,tng demikirut itu adalah karcna sesungguhnyamereka
ne ncntangAlluh dartRasul-N .t'n",(Al-Anfal:l3). firnranAllah: ,,yan.q
demikian
ittt tldulah karcrutkttntukafir". (Al Mu min: 12),firman Allah: ',yangdemikian
itu, karena.sesungguhnra kanu nrcttjatlikanalr; avet Allah sebagaiolok-
rtlrtkan" . (Al .latsiyah:3-5).firm an Allah: "Yanpdenikian itu disebabkankarena

162 - I'lamul Muwaqi'in


g9I - -'Bruauadn{ng

'(gZ :tplrqsng)
,,nunl uD\DsDnqrualu Llopl ntl DlSuosord
'nwuoqnl dnpnqta!oy8unsnuny t1o1at 8uo,(nwo4Suosotdtlolopo ntt unqtaap
3uo{ tng,, :qt?llVueuurJuep'(82 :pEruuEqnl,{),,DlarauputD-lDLuD (DloqD(l)
sndmqSuauqo11yn!! qDqas:D{N-uoDqpual(uDlpqruruaw3uo,todo)nuaquatu
DlaDu (DuarDl) uop LloltV U,Dllnaa\ uDllnqwtualu ?uo( ttdo tlttyt?uaut
oyataut o,(uqnSSunsas Dualnl qDlopDntl unDllwap3uotr,, :rqu11y uerulrJ '(92
:peuurpqnhl) ,,unstttt odotaqaqruDpp nuol tl.lnrDruauuDlDlruox,, :(rpnq?A
?ue:o-3ue:o)qellV ue{unrnlrp?ue,{edu cpedal rcueq8ue,{?ue:6 (g7 :1e1
-tLFnl) ,,nuto\uDlDsDutqwaw Lloldnlt o4Suosntd'nauotptl dnpoqtatn73uos
nwul qDpt 3uo( nunq7unsntd qoppo n1tuotqtuap 3uo{.urcr,, :qBIIV uzrulrJ
upp '(82 :pBurruErlnru),.nla.talu pwD-lDutD (DlDttDd)sndoqSuaLuqo V nlr
qDqas:D{N-uDDrlpydl (uDllnqwtuaru 3uo( odo) Duaqutaw Dlalaw (Dua-tnl)
nDpqo V uDnpnluay uollnqwtuatu Suoiintlo ynyt8ttaw olataut oiuqn8Sunsas
DrlatD:q l D l D p Dn t l u D t 4 t L u a p
E u D A , ,: q e l I y u B u j l r J ' ( 9 2 : p e t U u r D q n r \ i )
',tuDsntrlndntaqaq uDlDp nurnl
lqntDuaut uD.1DtLuDX ,, :(tpnqotr Suuo
-31tDro)qD V LtDlunlntp Suot odo opodal nuaq SunKSuoto-3uolo opndal
oto4taqat (yt{ounutSuoto-3unto) nyataw n'{ut1n33unsas oualD! 'nit uot:lraap
3untr,,:qzy1yuErurrJ '(9L :uru,nl l-lv) ',,(uDtD!s.^lDu
l aDpp) Dt.tmlnslaq
nlops nutul oualDl uDptDuaq yoptt unSuaprwnq Dlnw rp Dtr Dlnsr)q nrunl
s9I - "'Btuelad nrlng

:qcbfH-Jv) ,.tDlrl tDSuDS3uoI uons:1tsuoSttapoqataru osytrluaw


Vollv tryD;
'D.ja.{au uDynJ npuaut Dlaratu (Sutsnw-Swsnur) ryD W,, :e,{N_ucrulrl
lnsD.t rD:lDLII
'(691 :ere.n,(g -,{.-y ' ,pttH uDlDJSnpuau Dla.td
) .,D:ld.t)tu uDlnsonq nuDX trlDl t
r7n1g,. :r,(p-ur:uur] rucllp uueutrcicqas .n/ un?uap
1n.rnq te1yr,uel8uppas
'(0ZI :up:rul r1y)
.,nuropod;t1uDtn.tDqpnu l unlSunppuaru yopu un(hDlryas
o1a-tatuo.iop ndu n,\ossttr'DltLlDuaquDp.tDqt)s^JJq nruDl rrl![,,:e,{N-uEruJU
urelnpeuuurreSeqas qulupetplr^s qe,re f unp le:e,(sueBuapl"JIr, qoluoJ
'(L :r,{scH-lV)
,,nulDl DTDJL|D 1p oiDl SuDro
-dLtD.to D.rDtttD 1p.tDpaJaqD.\uDtl upiuoI ntt ot.rotlit,iothtg,,:u,{1q-ueu:rguule p
cucrurc?eqas'rr7 Jnlnq ur8uap ,(ur:lepcruotu) uc{r3cuatu 1n1un ueryunBrp
rur sruaf 1111r.c,{uutnrun epr?d (E9l :psrN uv) ,,n USDJ-USD.IDluernlp
qDptrt^rloltv rlDtrroqutatu06nur)ru ripq untttlD tlro Tnptt n,bdns tn3y,, :eKg
ucruiu rrJclEp reSeqcs'rlr.Jn-rnq
1'rul?r upp lrrDlJrunquBSuaptelJr,undppv
'(uelepiueur nurl r,{urepuucs
lJueq BsclJru),,ttnptnbol uD u JDtloDJDl,,
:e8nf urrl8tu{rp '(uc1u;uSuarulEprt nIIIel st?,e),,nnlnnbot DollD tl,, :qepp\
(uery:r1:adrp de13ua1uccas nlr ucdcl?un) c,{u-:rpbe1,,:uelctc{rp uerpnulJ)
'(991 :ue,uV
lV) ,,nury nnytqas ofos unSuolo| nnp npoday ublunrrury
o{uDq wt qolDl D.1\qDg,,:ttoloto7uaut OlDpt) nruDI .|DBD (ut tto,ttte-1y
LtDIt lrtlt lunx),, :e,{51-ucur:r,J
urelep e ueurlrBcqas rrJn.lnq ueAuJp le I ll,
'v6
:q?prel/\{IV) ,,tunq lp opn Sun,indn uoplt|uo1 tp opo 3uo,i ndo nLlnta\uatu
t1o11y o.QqnSSunssD.ALlDq JrqDlnLuo:l.roilo r4t untqtuap (7tro,l uoyrpo[uaut
qDllv),, JL\S qellv u?ullrJ tullr:p eueure3eqasu/r/ Jn:nq uelcun?3uaul
8 u c ( 1 c 1 1 ru,e l S u e p a g' s c t c r p u e l { l n q a s r q
p e l e }( r g J n J n qu e l l u n 3 S u a u l
8 u e , (1 c 1 1 r ,e) t u u t j a d3 u B , (q o t u o r u n d c p v n t 1 o 11 n , l n u u t { B u n 3 8 u a u
3ucpn1-te1 uep'DlD,Dl'qcppri(srclutucur3uc,{rra,eruuel ,1n1un1rp Buc{ 1e;rs
uu8uaplensa:- iuu( unlnq ueln.rn'qe,{rqeqns z/,e,{u1ele,(s uEAuap ue{lpnsaslp
8ue,{te.te,{sqc,trl;[ '41, r/]lrl 'Jr-)Jrunq '(an ur3uap uDl JnJnquep rn uu8uap
,{ Jnrnq)r,{urnpel ucl;unqc83uau uu;uap 'll, 'urnl 'oqJ n\ uclpuna8uau
3unpeyal n1r uu.:n|-yy Lul;1cprudeplal3ue,{ unlnq (uus€lu)telll

NV.UNO.'IY HIYIVO JYdYOUSI


CNYA WNYNH (NYSYTV) IVTTI,
l0), firman-Nya:"Maka Fir'aun mendurhakaiRasulitu, lalu Kami siksadia
dengansiksaanyang berat". (Al-Muzammil: l6).
'lllat
denganurutanhukum yang disesuaikandengansifatnya,dapat
ditemukanumpamanyadalamfirman Allah SWT: " Dengankitab itulahAllall
ntenunjukiorang-orongyang mengikutikeridhaan-Nya".(Al-Maidah: l6).
flrman-Nya: "Niscaya Allalt akan meninggikanorang-orangyang berirnandi
antaramudan orang-orang tang diberi ilmu pengetahuanbeberapaderajat ".
(Al-Mujadalah:I I), fi rman-Nya:" Sesungguhnya Kani tidakmenyia-nfiakan
pahala orang-orangyang mengadakan perbaikan". (Al-A'raf: 170),finnan-
Nya: " Dan Kami tidak nrenyia-nyiaktnpahala orang-or.angyang barbuatbaik".
(Yusuf: 57), firman-Nya: "Dan bahv'asarutyaAllah tidak meridhai tipu da,-a
oran&-orang,\angberkhiatnt". (Yusuf:52), firman -Nya " Maka tatkalamereka
ntembuatKarni murka, Kami menghukumnrcreka".(Az-Zukhruf: 166),firman-
Nya: "Maka tatkala mereka bersikap sombong terhadap apa tang rnereka
dilarang mengerjaktnnyd,Kami katakankepadanya:"Jadilah kantukera vang
hfua" (Al-A'raf: 166).
Kemudian'illat denganhuruf an yang memakaisyiddah,sebagaimana
dalamfirman-Nya "Sesunggulnyanterekaadalahkaumttangjahat,nrukaKani
tenggelamkanmerekasenuanya". (Al-Anbiya: 77), firman-Nya: " Sesungguh-
nya merekaadalah kaum yangjafut Lagifastk". (Al-Anbiya: 74), dan 'illat
denganla'ala, sebagaimana dalamfirman-Nya: " Mudah-mudahaniu ittgatatau
takut ". (Thaha: 44), firman-Nya: " Murlah-mudahan kamu ntengerti ". (Al-
Baqarah: 73), firman-Nya: "Mudah-mudahan kamu mengambil pelajaran".
(Al-A'raf: 57).
'Illat
denganma/'ul lahu, contohnyaadalahsebagaimanadalam firman-
Nya: "Padahal tidak ada seorangpunmemberikansuatu ni'nat kepadanya
yang harusdibalasry-a,tetapi(dia mentberikanitu semata-mata)karenanrcncan
keridhaanTuhannyaYangMaha Tinggi", (Al-Lail: 19-20),yakni dia tidak akan
melakukanhal itu dengantujuan mendapatkan balasanni'mat dari seorang
manusia,tetapiperbuatannya itu dalamrangkamencarikeridhaanTuhannya
yangMahaTinggi,dan 'illat denganmin ajli, sebagaimana dalamfirman-Nya:
" Oleh karenaitu Kami tetapkan(suatuhukum)bagi Bani /srtzll". (Al-Maidah:
32\.

166 - I'lamul {uwaqi'in


Lgl "'Eurrrurdnlng

ott!.tn:ltlnln(I\i.. :r iull.leq npllJq P,{[Jes'3Lrtla1eul:n1 uetuop.l[.{cqlp 3uE,{


t, rr.q r.trrjr.1rl.rq Iunl uri)'uJ[)ur]uue)r3qiuri 16yg qsllnlnsnd r:pqps
'(
I 6 :qeprut{
Iy) ,,(tllr uDohDptl uolo[ta8 uaLuunp ) nunl LlDluuaqiaqDloru :.iuDlqDquas
ur)p tlDllv JrtiutSu;tur !.tl)pnutDl tltnptlilttatu uop'n1r tpnDaqunp JoruDrpl
(u!nutuDut)uD.tDltrDl tturDlD.!Dtrntp u)t)r!aq l uDpLlotlnsntutad uolprquttuau
I D P t l ) 4 p t l t ^ : l o l u 1 ant11t u o t l l r o . i So . i u t 1 n 3 , 1 u n ", ,' a:gu E r p n f u a d
u€p sBle{
ulrulnuItrr qplEsr]ur uPiuapuPeue)req iur:,{qrl1y ueurrr.J u?p'(zzz :qel?bl?g-lv)
DlLr.l\ tp LlpuD,t\ t.np LrlplrnltlrohrtLrutLuoT rlrpDpuJqnlt qDqasqalo
',,un.!op)l qDlD[rDmt rpnH,, :qnpnlD]Dl 'qplnrySuotuatrutopndal D^uDu)q
".llpn\l
rrlr-lrl1r,,:IA\S qr11yur:u:g urp'(nqrlcqrd r.mp)c,{urqlquep({edeqleqrd uep)
B,{urqrquciuap(ueeuresreq errJesrqe)rurp)uellndun{rp 3ut,{r:1tuem ?ue.roas
rqPlruau Suerclaur{nlun lcllr. uP{}nqa.{uauqElal ,\ws q€llnlnsBu
'.tnul
-LnDtDpnDS.t,)dllDt trDlsnttlruau \IDPJ nruDl n[)u 'ry! pLl umlDhaSualu nwul
osltI o,tuL1n33unsa5,, :u,{rrcpq?s '
uup .,tutlt'tluod yqwoiuaur oiotas ]otuotl ttorq
opotl ur.tltlliiuoqtp utlo ntTto,iur1n33urrs.rg,,:2.{uepqcs'ueqnquasa{ rle{epueu
qopns;-ue,{ lnsrq l?pr euare{ ruf,Ill uzryl::3uau Suepas 3ue,{ 3ue:o r8eq
f,ltdeI dnlnuJur ucp nBrlaquutur:pl uup 'nun3ur1r1a8uauu{ns SueFSueleuIq
'srlcu ;uc,( Surlcurq
{nsrural pr lnseuual {Bprt ur (SurJnt),, :SutJnl qDpsDut
uoSuap unotr;t1taq ,1uo,toiunpcpts ..(lrJe)-JrJeI qBISusJurJucp qelue{pu
'c{ulnpctu
r?lr?r1r Inpu;uJU nuriuerularu n1v,. :DpqD )q nnlpq uDlpnw l
'uDq.tfil SuDtDLllqSut8op p:a:11tta1 SLttsutsuaur Snunput qDpi
AVS lqDN
',,o.tu1npa3ueur1npo3uautuop nutfiuutolaw nyn n.,.rupt83unsa5,, :u,{uepqes
',,un1oqt1fiuad t,1asnop oirrotl tut !u:t LnDtrluuladniuqn,lSunsag,, :p^uepqes
',,t)ns n! ltD Llnp 'eurrnl uese:ad
lloq u Dut-ltlx,, :epqesraqnurlaq e,{e;as
uep I[sB.rJqSuri (uellrnurru) 1uu uu3uap utr?ual]aq ?ue.{ e.{uepqesuulep
rpadas'ciu1c11r, unp ln;rs ur:iuap rensase.'ruunlnlnpaqueu upp'un{nq uEBuap
'unInq tuulup qrueiuedJaq
tlllr. ErElurur?lre\ra1e1cfurpr tnylnfunuaur 1n1un
? u e , ( t c ; r s - 1 u ; r s u c p u n l n q t c 1 p . u u 1 t n q a . , { u a uq c l a t l v S r q p N

SIIOYH I^IV'IYO
IYdV(IUflI Ot\iYA I InYnH IV'ITI'
f u t s a hu k r t n b t r k t r r u t t . qa p u b i l l d i o k e r i n g ? ' , r n e r e k ar n en j a r v a b :, ' y a ,
berkurang''. rnrkabeliaupunrrelarrngnya.darrsabdanya:'Titlokokun scIarnet
rlttogr ottquttdan tiduk t'ttrt.qkatigutl'a,nuka lnl itu nrcnituatnt'usetlih",
dansabdxnva:"r\ptbilo lulut.jatuhka daluntgt:lrt.s.sttlultscoreng kenu, maka
Itcttrlttknw t n t t rt t t c n t , t t g e t , l e n r k a u nkluer.u t o l t u t l o s u l t t hs t t t us u \ . l p n r t r
ku
lertluputpt,tlukit dunputlox4u1t ttttg stttulttgitcnlule/ obutrl\'t.t rLtngdupal
rttetttlrcrsiltkrut peutukit tung lerd{rputpada so\nl \)otjg.ralu, dan sabdanya:
"Sc.r'ror.q,qrrllrra Alluh durtRu.sul-Ntu talultttclarungnuuncnukan duginghinar
(kuntpungl,krtrcrtttiu tcntrusukbirldulil ):u g kotor".
Rasululhh SAW telah bersabda berkenlandengitnpertanvaanyans
h e r k a i t a dn e n g a nr n e n v e n r l h kcmrluana . p a k a hh a l i t u m c m b a t a l k a$n u d h u ,
selal,abcliaubcrsirbdtl"'[idukluhkenutluattitu, nelain bugiandat.itubkltmu",
sabdan)a),angberkenatndenganputri Harnzah: 'sesungguhnva ditt (ltutri
Hurn:ult)itutidakhu!ul(utttuktlittikalti)bugihr,ktrenu diu itu putt'i.suudaraku
',
.rc.ru.ruclrnsabdanyayang bcrkenalndcngan;rasalabzakat:"Sturngguhny-a
i.okat itu tirlak dihalnlkun bu.qi kcluorga Multomnatl, karena tukttl itu
n t a r u p o k t tkto t r t r u n( d u k i )n u t t u s i u " .
RasulullahSAW telabmcndekatkan(rrempcrkenalkan) trukurnkepada
umatnyadcngancaramenycbutkan persamaan chn scbab-sebabnya. sertadibuat
contoh-conkfin) a. UnlarbcrkatakelladaRasulullahSAW: ''Yl Rasulullah,pada
suatuhari aku melakukanperbuatanyanqbesar.aku teiahmclakukanciuman,
paclahal aku scdrngberpuasa. makaRasulullahbersabda kepadanva: "Bugaina-
tu nrcnurutpcn.luputnlusee(1eit1\'akuntulx rkurnurdengartuir. parlahal krunu
sedtut.qberltuosa", ntaka ttku kutukart: "Tidak apa-apt", lalu Rasulullah
belsabda:" bcryttrastluhkarrtr". Seandainyahukum suatupcrumpamtanitu
t i d a k r n c n u n j u k k akne p a d ah u k u n ry a n g d i u m p a r n a k a d na. npcngertian dan
' i l l a t - ' i l l a yt a n !
h e r b e k apsa d l h u k u m - h u k u m i t u t i d : r km e n u l j u k k a nk e p a d a
penolakkandln penetapiin. rraka pcnl,crupaan ini tidak akanbcrrlri 1pr upr.
Rasulullah SAW rncnceritakan 'illtt
tersebutuntukmenunjukkan bah*a hukurn
seslratu y a n g d i u r n p a n t a k aint u i r d a l : r hh u k u m b r g i y a n g d i u n r p l m a i .
S e s u n g g u h n vp a c n i s b t t a nm e n c i L r nvt a n g n r c n j : L dpi e r a n t a r at e l a d i n y a
pcrsetubuhan. sepertimenisbrtkan rnemasukan air ke dalammu)utyangmenjadi
perantara untukmeminulnnva.seba-gilimltna masalahtersebut(nternrsukan air
k c c l l l a mm u l u t ) t i d a k m c n i m b u l k a nm u d h a r a(l m c r n b a t a l k apnu a s a )n, t a k a
dcnrikianjuga halnl'adenqanmasalahyan-ssaru lagi (yakni rncnciumtidak
m e n i m b u l k annr u d h a r i r t / n e n t b a t a lpkuaans a ) .
R a s L r l u l l aS h A W h e r s a b d ak c p a d as e o r a n gl a k i - l a k i y a n g b e r t a n y a
k c p a d a n y e" S : e s u n u - u u h nb1a,paa k k ur n c r n c l u Iks J a mk e t i k au s i a n y a s u d a ht o a ,
sehing-rldia tidak nrampubeper-gian dcnganrrcnaiki binatlng tunggangan,
p a d a h a li b a d i i hh q i t e l a h u , a j i b b a g i n y a .h a r u s k a ha k u m e n u n a i k a nh a j i
u n t u k n y a 'b/ ,c l i : t rbt e r s a b d a':A l u r k u lkt u r u u ' r t t e k t r dl e n gi ) o l i q b e . s o r ? " , d i a

168 I'lamul trluwaqi'in


-'Eluelrad u{ng
69I -

Epcde)SuetepqelolEllue^\3ur:oasc,luqniiunsag,,:uulelciuaul 3uc,{seqqy
nuql uelte{e,,'rurp
Suei slrpuqueqtnqa,{uaur
r:cq1ngurrul D{ulnluelaS-
',,eAuBl-r3q
8ue{ 8ue:o epsdal ucurerlcruaduulr:aquau {ntun ql:llv qalo urlsclalrp
qepnsu,{uenpalrunlnq euculp snlefqrpns3ue,i(:aqurns)psu ueSuaprnqetallp
qepns3ue,{r,(u-(:cqurns)Ipseueledn:a,{uau3uc,{3uD.rO) ,,n!rost^Dtuo+[D,i rl
Dutntlnurynl nql)llnrtt.t.tnq f nb trtrrt.t.tr\fut rn!!l\ t' ttlt!outtl.put ut,llltp ptltunn.\\'
u o r y , , q e q t r r z l r p t n q e s : J ts t l p E qu e l q c u . r f t J ) u J L Lr rrn q . j n gL x B r l I
'nlr uellrrlclrp
Ir-"uf,Inlolrrru Inlun r,iuuf,{qaloqueu
' , , 4 o t a d t , t 1q u D , i( D l t u a d s )L t D ur t l t
{t?pll ,\[VS qEllnlnsru e;?urqas l
uDlDdntarutut lDrl uDqDpnut-qDpnW,, :llpqpsraqnrrleq'.,i,qr::ad:at 3ue,{
(purads)ueunrntel ucledn:arun1r1cqqe-1ede iqBIIUlnsl]U u1,, :e,{ueuequrp
' '..nqelJ{eule,ruaq?ue,{
,,tpnhatosorqn11lDq tDLltldunl)y,,:epq?s:eqncrlaq
nlnq epentr elun nlnq cpedc,(uqni3unse g,. :qe,nefuavr erp 'i qolDl Dt!-tD,rLtaq
Suoi nlnq opo qn1ody,,:epqlslaqncrlaq'..qc,ral,{,. :e,nlfucu \],tp'.,;p.\tmUq
outon ody,,:Epqcs:aqnErleq',,lueq 'cL. :qc,\\EluJuletp',,iDtut1 "(Dla?l^
DltltLuaunruDl r1n.1nrly,, :rpqur--rrq nurlJqn{pu 'n irrlnlouorunIp ucp 'rutltlq
ItlnIJaq3ue,{t1e1-t1n1 leur 3ur:roas up)rnlplarrIqr:1rtnlualsr r,{uqnBiunseS.,
:elp$eq erp p,{elas'ii\VS qullnlnsDdepcdal ?uerup(rrrSundurl?lrod ucp)
qery Sueroasefuqn83unse5,,:rlrqcqsslrpeqntn:^qplBsrrrrpp tudcprele3nf
e.{uelplup rC c.{rruroJr?p rp lellr, uuiuB:uctiodc,{unpccua'lc1r,(uSueqeJ urnlnq
ue8uappse unlnq ueletcqured urldclauaulntre,{'sclaftr;3uts3uc,{(r3o1eue)
se,{tblntuaq lnsrruiel IUIJeH ,,n1ot1nd opo niut,'ior1 nlmu 'unynloqtp3uo,(1ot1
unlnp ntt D{rtDpuzq nTtnqtnlounSSuautntp opqndnD,\'trloLl oBnIuDrItuDe,,
:EpqesJaq nerleq '..rruaq 'trA,,:qr,rxluerunIar:I
.-r2s.?npo o[rrtSoq4n1ndn
'uDluroloqtp lirrDi
1ot1unlop ntt niunpuaq nLtnquo:1nut33uautorp n,irrtopttoas
nwtodnpuadlntnuaur nuDunoSnfl,,:Epqes.raq ncrleq 2,ucsulcqepe e,{ur3cq
qeryde'e,{uns'3cu r,tlBqunlrSuau rurnl n:11uurp 8ur:ioasqrles qBllnlnspU rA..
:ptc1Jsquloraul ',,o,iurlnlapasnpn ir tluo:l Dpu)q Dl.tnqopotl n,irt1nil3un,'a1,,
:cpqtrsrcq IAYS qBllnlnsr?d DurLurp qrqeq\- strprqntesqrlrs ull'lJlrp tl?dep.ta1 eSnf
e,{uertluerq ,,.to,inqtpo.tsSssqntutt lt)q.!aqqtq4 nt! qDll\/ npntlztl3uu1nr1
o1nu 't1o1ynpada:1 nu13trntnt1t1n1tn,wg., :e,{ul:pqes uuiucpn1n,{'eurrpcd3uz,{
uBp lrquerp iue.{ qotuo: npns ucf,ucplrnvedrp rur urryaiuo4 rurlc,{uau
3 u e , { n t e n s a su r 3 u a p u r e l a s8 u c , { n l e n s a su e 1 ; - u n q n q i u a uqr p l l n l n s e 5
'crsnueurpedal 3uclnq:1,{cqurcur ueqrfu,,irel rt.raclas rrlrqr11yr,"pcdc1 Suetnq
:e.{equrau ueqr[u,n:1 nule-tc,iuqrp qrfe,n 1169 qr;11y epedalSuelnquelrpefuaur
u u p ' r u n { n q n l P n sI r P pu n ) j n q n l t n s u r l t e { s p u e L ul A v s q D l l n l n s r u
' o,\ttltliIItl nutD:l
,.
tlny[ot1tag,,:Epq€sraqncrlaq '..reuaq\?I,. :qc,refuau trp ',,1,t^Droqdo]3uo1p tlJt
Suoytl rlolotlo 'DtrulD,iDqtu)LutlulDl uDtpntudlSLtDtttrlto,iundtuaur nlt nurloduq
niutopunas nu4n.tnuautounurnSog,, :Bpqpsleqnctlaq'..icuaq ;r1.. :qr,te[ueru
RasulullahSAW serayaberkata:"Sesungguhnya ibukutelahbemadzarhendak
menunaikanibadahhaji, retapidia meninggalsebelumdia berhaji,apakahaku
harusmenghajikanuntuknya?",beliaubersabda:"Yu,benar makaberhajilah
kamu untuknya,baguinutnu tenurul pendepalnut,seandainyaibuntu ittt
mempunyaihutang, apakall kurnu wa.jibmembuyarhutangnra itu?", dia
menjawab:"Ya, benar",beliaubersabda:" Maka buyarlahhutang kepadaAl-
lah, karena hutang kepadaAllah itu lebih berhak untuk dibayar"
Haditsini diterjemahkan Imam Bukharidalampasal"an-niza'ftl qi."-as,,
(pertentangan dalan analogi),tidak seperriyang dikatakanoleh orang-orang
yanganti danorang-oran-q yangmelampaubatas.Dalammenyikapipersoalan
tersebutdiatasmanusiaterbagikepadaduagolongan(keras)dansatugolongan
yang mengambiljalan tengah.Salahsatudari dua kelompok yang bersikap
kerasmenolak'illat-'illat hukum,pencerlian,dansifarsifatyangberpengaruh
(kepadahukum),dandia membolehkan mendatangkan (hukum)syara'dengan
c a r a m e m i l a h - m i l a ha n t a r ad u a h u k u m y a n g m e m i l i k i k e s a m a a n d , an
menyatukan antaraduahukumyangberbeda, sertadia tidakmenetapkan bahwa
A i l a h S W T t e l a h m e n e t a p k a nk e t e n t u a nh u k u m b e r d a s a r k a n . i l l a td a n
kemaslahatan, dan mengaitkannya dengansifat-sifatyang berpengaruh (pada
hukum), yang menuntutadanyapenolakankepadahukum. Terkadangdia
mewajibkansesuatu danmengharamkan sesuatu yangmenyamainya darisegala
segi, mengharamkan sesuatudan membolehkansesuatuyang menyamainya
darisegalasegi,dia melarangsesuatu bukankarenaadanyaunsuryangmerusak
yang terkandungdi dalamnya,dan memerintahsesuatubukankarenaadanya
unsurkemaslahatan, tetapisemata-mata berdasarkan kehendaknya yangkosong
dari pertimbangan kebijaksanaan dankemaslahatan, dankarenaaturanmereka
yang melampauibatasdan melebarkandalampersoalantersebut,dan mereka
menyatukandi antaradua hal yang telahAllah pisahkandenganpenyatuan
yang sangatrendahyaitu dengancarapersamaan, penolakan,atausifat yang
merekakhayalkansebagaisebuah'illat (alasan)yangmemungkinkanadadan
t i d a k a d a n y a ' i l l a t ,k e m u d i a nm e r e k am e n j a d i k a n n ysae b a g asi e b a by a n g
dihubungkandenganhukum Allah dan Rasul Nya, berdasarkan pradugadan
prasangkamerekasemata.Hal ini merupakansesuatuyang dicelaoleh para
ulamasalaf(terdahulu).
Kesimpulannyabahwadalampenetapanhukumsesungguhnya Nabi SAW
menyebutkan'illat dan sifat yang berpengaruh kepada hukum, baik berupa
penolakanrnaupunkebalikannya,sepertisabdabeliaudalampersoalandarah
istihadhah(penyakit)yang ditanyakankepadanya:"Apakah seorangwrnira
yangsedangistihadhahharusmeninggalkan shalat?,beliaul:ersabd.a:
"Darah
i.stihadahitu adalalt darah pen,-akit bukan daruh haidh", maka beliau
memerintahkan kepadawanitatersebutuntuk mengerjakanshalatwalaupun
darahistihadhahtersebutkeluar.'lllat (alasan)-nyabahwadarahtersebutsebagai

170 - I'lamul Muwaqi'in


- '-EruBUadnlnfl
IiI

uqnqr qPIPsErx rx?lBpe,(uurEIErllcsntcs uetuBluau3duep u?Ppeqrad ?p8{Pprl


B,{uDnpol eretuerp eSSurqas 'crelas3ue,{enpuepuerSeq enpq€lepentr rlel-r{ul
uDpelrup,fA e,trqeqqelselafeleru 'uEr)rtuapueauaq ,.qnyr4ot r.tDp(uDl'Dq)
uDqDlaqnlt r1rua11,,:qc,reluotuncrlcq 'iulplrtquaqe:1nsn1relrue,r Sueroas
qc;iedy,,:e,{ueueq ulles ruull ucrpn:l:e.1',lDu}q'D1,,:qe,nefueur nerleqe4eur
'a(ruBru Jlelenle{ redur:sqnqnlasraq DlpeIqede (spnr?la{)
rdtu[u) u.rUJr]queq
rputtu snJeqelruc,r ?ueroasqe1udy.,:e,{uepedale,{urgeq?ue.{etrup,trSuproes
epedaluelnfnlrp3ue,{16yg qcllnlnscUEpq?sqclepeeinle,{uerctuerq
'.,e,{uure1 3ue,{ucrBeq-uerScq ruadaS,,:ueleleBueru ueBuaprqequrelrp
sn:cqeducl 'nlr ruadasueqe,treIucSuapdnln: dr':33uerp euerL'rp',,nuqnqry uDp
'tltl
untSoqunyodntautuDlLtlDput ulnpu l tlDplrp, ,, :ppqesreq netlaqeferas
'e,{uucnleual qn1ua,{ueureuaBueue{ueusq 3ue.,(3ue.roepedal uclnlnt1p
Suef e,{uepqesueSuepprelassple lp tnqesrallAyS qellnlnsedepqes
'qn13ueuep'uendrueLual r{rllulaur1epr18ue,{
'3uoqruos3ue,{ uraporu Suero-?ueroqalo ueldrcnrp
1,:,{e1e,{ueqntr ruadas
ueele{red BJeJrqrJq tuelepe{uuPqrsrjal ueSuaprensasIBpu eues'uenqnlo;ued
rlrJrurauryeprl 3ue,( 8uc.ror.rep.ren1e1 3ue,{ ueelel:ad rp?eqesde8?ueIp
uEIx uep '(alet-alegaq dcSSucrp cuell) u{uueu:ucrquad uelledueXuaur urulep
de>1ec rypu deSSucrp uBIEnErloqrIELu',,Diuuul illD.(uadqolop'qDtDp!Jtadas
ppqs unllD8lluruauruolqr[n,urp:1op1t o1otu'1t1o,iuad rlDtDprlDlDpDnJlq De,,
:epq?sraqA[vs qellnlnsBu D,{urepueeslcleqs-e,{uuE)lB8?urrrp uelqr[e,r,rau
{ep[] nlr llle.{uad q?ll?pc,\\qeqe,{u[ueqeuraur 13d3p]nqesraluee:ecrquad
ff?uepueru3ue,{3ue:o dertase3?urqas'rnqelalrp qrpns 3ur,{ uee:ecrqurad
1o>1od rpelueur?up,{(raqurns)IBselpe[ueur(1nqas:e1 qe:cp)erpeluru '1r1c,{ued
qercp uulpdnraur euar?{ tnqas,rolqe.repr,{ucpe euerel leleqs ueqrfu,ra>1
n,{uue11e33u11rp qoloq I[prl ur]seleueltnqe,{ueu elrle{ i^AVSqellnlnsud
'e,{urueqelueurueJep rp u?lrlnse{tuepBuau ry:pqerp uepe.,{u1e11r, u€Itnqasrp
eIrtel (raqtuns)lese?uei tnqelaiueutledppreSuapuoul 3ue{ ?ueroeSSurqas
'e,{uucllnqa.{uaulnpcd rrcp qlqel 3uepuedrp nrlsnf e,{uuelqeiSutuaur
lluq
' ( r c q u n s )
uEp l e s e u e l n q a , { u a d e , { u e p ec p r d a l u e l l n f u n u a r u l n l u n
D,{uue{tnqa,{urlu ucSurpdnlnc dciiurrp iue,{ (uesep)1c11r, nlesueleunSSueu
Sucpel.ralerecrqru:d 3ue:o:r5 rsvirbrp iuu,( (.reqruns)IB:^Buelnqa,{uod
epudletapal c,{uueeprraqal 8ue,(tu,1rs ueBuapdnlnr ust:au uEp'snBeq lp8u?s
Suef (te13urs8uc,(uedelSun),rar1sury1i uerydn:eu rurlEH,,:uelclc{ICI
,. lnqaslatslrpsq
ruslBpupr{lnqesrp {Bprtnlr IEquep'rse,{rbrp SueX(.raqurns) IESe€{uue{lnqaslp
u e S u e pn 1 r ( r S o l B u [ )s e , { r be , { u q e . { st r : : r , { 9 , , : u e l e t e l r p e l t q e d y
'(qprequepq?qpeqIlsI
el€luB) upqe:^ruadu?p (qerep elu?s-elues)uenle,{uadepedal dnleruau
qerep
se,{rbu€{cdruerururIr?HqprEqqerepupqnquup'tr1e,{ued
3uef (r3o1eue)
(bermimpi).Hal ini menunjukkankepadapengetahuan yang sudahadadalam
fitrah merekadimanahukumbagi salahsatudari dua bagianyang samadan
setaraitu adalahhukum bagi yang lainnya (menyetarainya).'lllat (alasan)
hukumyang dikemukakan olehRasulullahSAW itu menunjukkanhukumyang
berkaitandenganketentuan atauhukumsyara'atauhukunikeduanya, sehin_qga
hal itu menjadidalil yang nrcnunjukkankepadaadanyapersamaan di antara
duabagiantersebut danmemberikan hukumsalahsatunyakepadayanglainnya.

172 - I'lamul Muwaqi'in


-'PruBuadnrlng
€rI -

:ul?{EtP^uetu qelal sllpErlrlqp ucrBcqes€intueuresilnqaslel strppquE{lE,{e/r\


-uaru 8uB,{dc3?uerpesrq quq,n,{geueutc8cq uul8uepa5 .lnqasral
strpcq
dqn8uarunSuiess:eu {pprl uc..rrnulrc;ed t3Surqas,ueqryrd urp eu;e1niue,{
uqsnur Suuo-3ut'.rolnscuuat n1te,{uleqeqes e:cd rdrlal .rlaolal urrp.uglztsnprp
'ueln8e:rp 3us,{ undfuuloas
JDUa{rp {eprl rur zpenhJleqrqesu.reduep uep
lt8e1 uulnSurp nl.rad 1uprl nlr zppn6 teqeqcsercd uunlnfal upp,ucgrugtnel
'urue8e'nurlr uetnq,{seura;4
c,{ueruculnqasrpundnele,rzpen1,1e,{uueuel
Suu.roos qulc"-qalo ue11e,{e,rr.rrp tuB,{ slrpeque8uapuel8urputrqrp slrpuq
uurnqsetua4rBasuep tBnI r{rqal;uspuedrp,zpen1a1 c,(uueural3ue:oasqelcsr:rp
uuqnq'zpe,n4 u,{uuuural qelun[:s ucp lruril utq slupH-lV ue1]r:,{u,r,turp Buu,{
slrpuqundepy tnqoslats^trpeq utslnq,{scruarl teiurFuau .qEIesnu urrllnquruaut
l e p n d n 3 S u e r pn 1 rq e qu S i u r q a s . z p r , n t r e r 1, { u u e t u aIln s p u l a l n l l p l a l a u
tdelat'1eua1tat uclrro8elclrp3ue,{Sucro-Buu:o lruplaqunslequelnq tnqaslal
slrpequndncle,u'slrpeqqenqasunlcdruaruseltltp lnqes:alue3ue.rala;q
',,ilV5 ttDllnlnsDADtN-uDsnfi
opodal b(nol unluaquaur qolat Buot
qDltv rBDqttnd op3ag,, :Bpqr?s.raq eferas nlepcp lndauaur IAVS qpllnJnspd
e { c t u ' . . q r q a lI s p r l S u B r n {I E p l l ' u r p u " s -n l u e r r l r d 1 u 1 eu e 8 u a pp e q r l f t l a q
uc{e n{V,, :qu,,ire luaru zperry '// VS qnlplnsDA qDuunr-LuDlDpuDlnutalrp
.,,(slrpEH_lv)
IDptt nu lDq ,1{,, :epqBsraqnerlaq ,,\[VSq?llnlnsEuqeuuns
ue{Juscpreqe,{uuelsnlnuraurueIB nIV,, :qe,r.refuaur zpen4 i ( uo,JnO_M)
tlDllv qDt!)twolDp uDlnwalrp lDplt n lDLlr2ll1, :Bpqpsraqnerlaq ..,(ue,:n|
-lV) qellv qutr{ trtelupleduplal 8ue,t ede uu8uapup)sntnuaur
ucrtnn{V,j
:qe,trefuau zpln I iunsnlnd uoltlltauau |uo( (unpostatl npns) nunpoda:l
tto:ldopotltp o:ltI pnqtad nun\ unlD iluni ndy,, :ppq€slaq nerleq .ueue^
aI e,{usnlniuauclrlo{ A\VS rll?llnlnstdB,rqeqzpe.nWutp zpB,nl tequqes
3uu:oasqelesseuy uepleun utq stuuH,lV uep nrypedal ueleluaJueu qEIat
unv, nqv,, :etP{reqqEq.n^s s-llp8H-lvruclepundnuu uu,.rn}-1yuelBp
{rpq
e,{uurnlnqqseuuulnualrp leprt 3uu,{nlr:nses reua3uauurpuase,{uur'..14rd 1u1e
uc8uapprqnftraq{ntun zpE,nll uc{qeluuaueu qulal/dVS rlBllnlnsud

NVI^IYA gX /!\YS HYTTN'INSYU


snrnlo YxIIay
TVgYf NIfl ZOV6NIAISJIOVH
" A p a b i l a k a m u m e l i h a tn a m a S y u b a h d a l a m s a n a ds u a t uh a d i t s ,m a k a
hendaknyakamumenahankeduatanganmuuntukmengambilhaditstersebut".
Abu Ilakar Al Khathib berkata:"DikatakanbahwaUbadahbin Nasiy
yang telahmeriwayatkanhaditstersebutdirirvayatkandari Abdurrahmanhin
Ghanamdari Muadz. Haditsyang diriwayatkanoleh Abu Bakar Al-Khathib
ini sanadnyabersambungdan para perawinyaterkenaltsiqqah(terpercaya),
dimanaparailmuantelahmengutipdanberdalildenganhaditstersebut. Dengan
demikianmakakami menganggap shahihhaditsyangdiriwayatkan olehmereka
(parasahabat Muadz),sebagainrana kani mengrnggapshahihsabdaRasulullah
SAW yang menyatrktlll: "Tidak ada v'asiutbagi uhli tt arls ", sabdabeiiau yang
bcrkenaandenganmasalahair laut, dimana bcliau menyatakan:"(Ittut) itu
',
airnta sucidan bangkain'ahalal sabdabeliauyang menyatakan:"ApabiLa
duu orunpi vttttg sedang ntt:tryadtLktuttra.nxtksijual beli teladi perbetlaan
pendttpatrnertgenuilnrga dan burang ,-ungtelah disepakuti,naka keduanya
hendaknyonrettgadakartperjurtjitut lagi dan ntentbatalkanjual belinya", dan
sabdabeliau yang menyatakan:"Dtttdtt (dilut) itu dibebankan kepada ahli
w a r i s s i p e n t b u t t i r"l , w a l a u p u nk e s h a h i h l nh a d i t s - h a d i t tse r s e b u tt i d a k
ditetapkandari segisanadnya, akantetapiketikayangmenerimaitu sejumlah
orangdari sejumlahorang,maka keshahihannya dianggapcukup tanpaharus
menuntut penetapan keshahihannya berdasarkan sanad.Demikianjuga halnya
dcnganhaditsMuadz,dirranasejulnlahorangmcnggunakannya sebagaihujjah
(dalil), maka dianggapcukup untuk menetapkankeshahihannya tanpaharus
menuntut adanya penetapan berdasalkan sanadnya.
R a s u l u l l a hS A W t e l a h m e m b o l e h k a nb a g i s e o r a n gh a k i m u n t u k
melakukaniltihad denganakal pikirannyasendiri.dan kcsalahannya dalam
berijtihad masih tetap diberikan satu pahala. jika denganrltihadnyaitu dia
bertujuaningin mengetahui dan menemukankebenaran.

174 - I'lamul Muwaqi'in


9rI - "'BruElJadnlng

'(rSolDuc
uE{nIEIarxnserqu€p e,{uuctpaiucdlSasuep rurrqr;ruauBur,(iue-ro_3uero.1
snkl:t1ouruo,out1n7r1n rc3cqas ucluoBetelrpBuui r,;ureuJd BuBJo_Auplo ru8cqas
ucluoBalrlrp r3e1uerSrqes uulSuepas.(lBntsIal LJEf,es rueqerucurBur,{3ur.lo
-?uyto) tttlntlZ ry':n1t1o ueluoiaV:1rp ?uu( eureuadiuc:o,iuclo )nsculol nlr
u1a::ruuerBtqasucr{rLUap ucfuag .tnqas;a1 IAVS rqBNqptuuadL.rr:p 1vn1s1a1
pJpJaslcqrJeue,{u1e1eqs uu1:rqrySuau8ue,{teqrqesplf,d rJEqumleu epetl
e,{uuEIn{cl:rrrpIa;aure33urqa.^,qeqzre-rn(; rurg ueBundruel.recl rp uqrtrcdues
e,{uur1:rqlc8ueru r8cluer3rqas ucl3ucp:S }nqasjatA\yg rqup q4ur.rad lr1cqrp
ueq.ra8ucd pqrlau rurlelBqsuu{urpuJu 3uc{ lcqtrqpsp:r4 .e,{uue1euu.-1z1au
eraSesurtuep ltu€I ntreuale{'lnlBqsuu1:rq1u?uaur ncru{ppn rurB),,:BltsItaq
teququsuer3eqegueueleladumlBplplprlsul?In{f,leu urp peqrl[r:aqe1a:aur
uer8uqespIf,ur 'ar{Er{zrclnO rucg utSundurel:adrp:cqsv lelEqsue{rt{EIauruE{E
u1::au qelede 'qrzqy 3uc:ade,nq.-r:cdueiuap ueuual:aq?ue,{e>1a:aur uesnlnd
cuerure8tqas e,{uiueluau:u {Epu qpllnlnscdultp .utn)nq uesnlndedereqaq
nrslupaAVSqnllnlnseXueruez1e[:i prq r]lr uIlnInlJur qDJ:tlEqf,qcs plud
.qrql?qs
)Ppo drSSuurp
e,{uue. n.;:cula1rdetat'nJleur cleJaslnqas::lstrpuquEItp,{E,rueur qBIalp,{uurpl
3uc,(uepqrqteqy-1y nurlrraq3ur,(3uc:o-?uero qclo ueluJqrpBuE,{uesntnda{
cp?de{ €,{uuelse,{r b8u:u erel uc3uap ueleuaqa{ r:uleJadruaru.c1a:aur
urelas?upio-3uoroepcdal urllp8uued e)tleur ?uE,{.u{ur,rrpuuleqelseual
u e p u e i u r l u e d e l u p e d a l 1 u [ r d : a q n t r u r n e l d e r 1 a g , :, rf nu r a u q e q f e , r
nqsllcrxl?rlt)qlloqJ lqv utq rlv upp qlqcqJ_qtv qBxPr{ UEp
Juqsnl^Iurq
qBqleqJuep rtUc -lv prrTzrJltpBl?tueqqpq,n,{s.,;ulE)l3qesnl^iurq pcsv
'e,{urplel3,{uau
3uc,{eptdal elelas
3ue,{ntensesrrep ue;efuyad lrqrueSuaru elrosr,{uurc1Buu,(uer3eqascpr.;da:1
run{nq u[rSsqasLrel-(r3o1uuc3ueru) se,{rbiuaurlJlaur ucp uc,:n}_1y tt,{e
E,{uunrnlqcluseuurplBppnqrllr.raq qclal ,{NvSqpllnlnspdlBqcqossrud

A{YSISVN JYSYHVS
YUYd HflTO NYXNXY,-IIO CNVA
ficoTvr{v)svxro NvoovHrJfr
Pada waktu Ali RA sedangbcradadj Yamandatangkepadanlratiga
g o l o n g a ny a n g s c d a n gb e r s e t e r u
n r c n g e n asi e o r a n ga n a k l a k i - l a k i ,d i m a n a
m a s i n g - m a s i nggo l o n g a nm c n g k l a i mb a h w aa n l k t e t s e b uat d a l e ha n a k n y a .
KemudianAli rnengundinya di anlararreleka.dan memberikrnanaklersebut
kepadaorangyangmendapatkan undianitu. senarnenlcr-intahkan orangterscbul
untuk memberikandendakcpadakeduaorang laki laki (deri golonganyang
berbeda)sebanyaksepertiga.KemudianAli nrellporkanhal itu kcpadaNabi
S A W , m a k a R a s u l u i h hS A W t e r s e n y u r sne h i n g g ag u s i g i g i n y a k e l i h a t a n ,
mengenaikeputusanyang diambil oleh Ali RA. Sa'aclbin Mu'adz berijtihad
dalamrangkamcnelapkanhukumanketikadia bcradadi perkampungan Bani
Quraizhah, danNabi SAW rrembenarkannva. seraynbeliaubersrhda:"strngguh
ktutu telolt ntentberikun 1tutusutlterclttsarkon lrukumAlluh tung berusuldttri
'.
atas lTtrgit tujuh
Dua sahabattelahbcrltihad ketikakeduanyamengadakan perjalanan,
dirnanaketikaitu waktushalatsudahdatang,namunkeduanya tidaknenemukan
air, kemudiankeduanyashalat(denganbertal,amum).lidak lant.rkemudian
setelahkeduanyaselesairnclakukanshalatkcduanyarncncllrukanair, naka
salahseorangmcngulangishalatnya, sedangkan yangsritulagi tidakmengulan
g i n y a . K e t i k a h r l i t u d i a d u k a nk e p a d aR a s u l u l l a h b, e l i a u m c n t b c n a r k a n
keduanya, serayabeliauberkatakepadaorangyangtidakmengulangi shalatnya:
" Engkau sesuai dengatr As-Sutrr:zl4dctn sltulutnu nrendopatpultultt" ,
sedangkan kepadaorangyangmengulangirrya beliaubersabda:"Bagintt dua
palnla".
Ketika Mujzaz Al-Madlali mengqiyaskan dan menetapkan(iejak)kaki
Zaid dan putranya Usamahdengancara mcngqivaskansebagianjejak kaki
dengansebagian yanglainnya,maka ketikahal itu dilaporkan
kcpadaRasulullah
SAW,beliaumerasagembirasehinggarvajahbcliaukelihatanbcrsinar.karena
ketepatanyang diputuskandcngan cara qiyas tersebutdan sesuaidengan
kebenaran.Padahal(kulit)Zaid itu berrvarna
putih.sedangkanputranyaUsamah
berwamahitam.Ahli pelacakjejak (Mujzaz)ini mcnghubungkancabangdenoan
asalnya,dan dia mengabaikansitat hitam dan putih yang ridak memberikan
pengaruhdalamhukum.
Demikianpulahalnyadenganpenclapat Abu BakarAsh-Shidiqmengenri
al-kalalah(seseorang yan_s
tidakmemilikikeluarga). dimanadia berkata:"Saya
berpendapatmengenaihal itu berdasarkanpandaneanplibacli. rnakajika
pendapatku itu benar.makahal itu berasaldari Allah. clanjika salah.rnakahal
itu berasaldari kesalahankudan bcrasaldari syaithan.Ketika Urnarberbeda
pendapat(denganyang dikemukakanoleh Abu llakar). serayadia berkata:
"Sesungguhnyaaku merasamalu dari Allah untuk menolak scsuatuvang
drkatakanAbu Bakar". Asy-Sya'bi dari Svarih.dia berkata:"Umar berkata
kepadaku:"Putuskanlah olehmuberdasarkan sesuatuyangkamu pahamidari

176 - I'lamul Murvaqi'in


l/I - "'eurBlrrd n{ng

'tje
Ltlal ltl?L
ut;uep nlr turqclJ; rir;- ur{dtltun;ueu Dla.tJuruullurp.llurcsB,,{ueIrioJ,,
:elpljeq crp l'1,{c.rJs .uE3upluptuJl,uuf
ur]tuep ulPrlBla?r8lB uc)s?,{rbfuau
s e q q y n u q l E l r a s . u r B p n susp p I J ) E { q l r l t ] s P LuuI E l c pu c p , ( r s B . r l s r u r r L r p E . )
uxroluf,{iadqpF)sDru rrrcJl?p upI (rioluuesuJtU)sD,{rb8u:tu urElEplrqEs.lurq
prez ulp qnqlir$nqullpurcle)qllELlJrqy urq rlv.{rdBq 3ucroas
luelqrqalaur.y
ueluruelniuaurIEprl nIe upp,urpuJsnluu.rrlruaduBllt?srpleqLlc)rJq nIy..
:qe,nefuaur prp l,UrpuesrpuP ulr.-Illruracl uDlrtlsDprJq nnto (ue,lnal_iV)qDIIV
qctr) u|uloprp uelnurJtl?puururupntuJla{qe)rdy.. :e,{uuyequt,{1n5.lnqasral
upsuo^\cycq rrepu(utsrsasllduq uerilq uep,u,3ruada:- nqr ulr;-uq,rlr:iuatas
tutcnsuctirg.. :BtrrljJq(plsz) lltp ptlplu,ctlta-uuJo UtlpJ{ucp rrurns(upsull^\)
uerilq un1l,{uuucurInlun irqrsl urq preT cpechl n{snlniuau qclel s?qqv
nuqJ,,:qutur.JIIlllrp ruuqBqqsV_lV uuruqrllnpqV upp ulxlrcq up.,(JnS
.urrcuaqa{epudal
ulllnlunuaur qcyly eSouresuep ,rpuclr:d
uurrlrLrrJrl uc)lcsl?prJqtudrpuf,d.leq nlr rut lrq Lucluq,.:rtc)laq erp e,{etas
'..uu)llscll)lrp iun,{ ct-n:q.. qRlESuur umlrp ptqrllr.raqqrlJt pn sxl4lnuql
'lrnlIel3lur ucp.lr':1rd
n.rlclrru.rrlrurad
epedallnfn.rrururJuap 'nruuc,rrlrd
Ip)r ue)rlslp.rJq rurcl qi?lppqrtlueq pInrrl
'In{unlad
trdrpu:rur3uc,irrruurr r:cd qclo lrqurr;rpqe1a1 ;-uc,{uesnlndaluleias
tnqcla8ucur '1n[un1ad
1rpr1nurll elrl ltchpueuriuci uruutrc:cd qrlo Irqtulrp
qulat3uc,{ ucsnlnd:1 up)rrsepraqrlplur_.1\nlnLI rrlr_-LLr .AAVSqrllnlnspg qalo
ut;1sn1ndrp qu1a1 ,3ue,{ rdc rnqela8uau)Dprl nruel r)!f ,,^\VSqEllnln:^ud qelo
ucsnlndrpqrlil 8uc,,{ursnlndal ur{llscplaq qElurl:^ntndr)eur qsllV qllrI
u n l l r p t r r s n t n dr n q u c ; - o a ul u p r t n L U u |I 1 r f . ( u e , . r n f _ 1 yq, )p l l v q n t l )
6Ll "'eruBuadn{ng

tutrlaq)t^
tryatatuuD:ltD.!).)nurDluDtptlturl ,uou112q3un,iLtDndru).t )(l-uondru).t
)(l
tLlD)l1u)ru tnuD.IDltqn(h) 't!Du!t.t)qtiup,i ,itro.to,3un.rorr.r;7,.:r,{p-ur,,uur.1
EBn[ ]nJnr8uc,{iunto rlen:re1'cpuep:e,{rquarusn:lq einl urrplesal eue.rnl
qnunqueru8uc,i3uu.ro'euteln sn1r,ro,{eurtnlnuaul.tur tl,{r:.-r1nsei(rbreitqa5
'( :qnprf
E6 ., tt,tutltrunqrp
r^\tr-lV) iittoi troruntlunliu;tp3'trorlurtas
TnutatSunptutrl
rrnBuaptlr,,:fifiu,tut11o7ot n,itropuapnlurrt 'of.,liiuas. uD;it!)l)n.iutlttuntlut.ttLt
nLuDlD.tDluDq) odnrstiut.rn51.. :ulrulr-J-req ,ruul{r uu{rues)1;ieur
JA\S qcllv
plrl:{ upnrnq3uctrurqqnunqurlu 3ut( ;urjo rScqrpu:rp
Juquepc
'ue3ul11uauat1 rrdrucq
Ir:prt Il,{ulDdrpued iue,{ 3uc,ro-3uc:o
n.rrlurrp;r':crc3ur,i iurro-3uelo rlrnJa) 'slt,{rbuBll.n?:^llp-raqrur r:oia1e1ttrelcp
erl Inscuuatr;nf r,{rqesuqurtquueln (sUuo,{cru).tnLlunftnjnueu .(EZ:cslN
rry) ,,'tutDtrs.t).1
D:l)pJautDtluDtr-t)irut,t'L
tSoquoutnlntlunp trrnrmlnqotndts
Dl)Jaut sDJDnlDut '(Dur':)tbl 3uD,irrolnnqtaduoln[taEuaruoltau urnpnuaY
'ur$Dl uDSuaputp o\ofuatu qD]atDlal)u
oltqntlo unp.,:JA\S qrllv ulnuq
ttc3uep uerlrtua(J'lnqei-Jct
e,{u1uq }E{esuDsc[rbm;r]q.slreq 3ur,{r1r; r1t1e3nf
Insrur.ralrursnsirl rxxllrp (t :.rnN-uV),,(Dt!tzlDnq.!)q)1loq1toq liuoi ntrtn:.x
ultunn qnpnuaut 3tD,i3uD.!o-3uDlo urrc,,,:ueuurIJaqrllpf B^\nzz\r'qnlJV
l y : q r p r n 1 1 ' 1 y. ,) 1 t . ! n t l r .l ,t q
lltt F.\'ttq!l
-o1autuoSuapun1.rD[o tttunl qnTat3rro,(\^Dnq3un]Dutq-SunpnqUap (drtlSunt!p
3un,iuonttr11 &a2,,:1,t51uNrrrju uf;I.rtssEpjaq nrnqiJq :IntunqrtcIrp qclot3ucr
\^Dnq iu[tcurq utnlasSurleurqn:nq:aqrrucBueurqclcperplndasrp3ur,{ se,(rb
llrrtuc rC :ue1ulc3uaul -muri1nqy 'e,{ur.npn1rleq uclctuJJuau quleles
'e,{LruuAuep rsnsas3un,{(tlolrroJ-Llotrrot) Iadrucs-ladues
uelrqutnSuJd uppu:ly:rd ude:aqaq uriuap uteucclurn.rad ur:luclnlcur n1ruuatnl
'se,{rbr.rcl3uriuaur undrdr;rsra'pq uE)urua{ladrp{rprl r{Dhl:uBIrtpqaI
)nlun
qeleppuplltpqolupiuep ulllles3uc,(uup'uglcuaqelqtlcpe u17tcuaqal uc.Suap
uele:-;-rru,in]rnsasr,\\qtq 1e1cd:su1aje1,1:urluleiuau rl .r\elJtu EutpSs
ueqnluseur:ad ruicq.raqrlndrlauriue{ n,{uurn;nq-runlnqutuluprp qlltj rulprp
sc,{rbrrfrq;cq ur{lrun;ii.rJdruJru t,{u.-n:a1as uup iue:e1a"^t1r1 Lrrurezruchuus
l vs rlrllnlnsrd uuurcz qIIIJ
upr,;d IIqr elcd :uclclc;u3lll ruNTIrhl-ly

SVAIO HVTVSVW IAIV'IYOHIXId


ITHY YUVd (NYT\ilXVdgSEX) 6VWfI
'itlrluh
krttntttn?nt utttlttrritnrttttuku.sakuli-ktli t iluk \r .iib utas nren'ku buginu
'
\ 1 u t q k e t l t un l i n t u t t ' t t . \ ' ( ' t i t l ) u t l t d kt t( \t ' t t ( A l - . A h z a b :' 1 9 ) .W : L n i t l t - ratn i t l tA h l i
I ' , i r , r il r' r r r t l , ' r r i k r . t lt'r. t , i r r ' , tkt: r nL i i r r : .
K c n r u c l i r nn r c n g e n a si a k s i s a k s i d l t l u n rh a l u l a n ! p i u l a n r ( t i t l l k s c c l r a
tunrii). Allalr S\Y'l rrcn-iclrtskan . " l)ut ptr.ttk.sikttrtIttltdctt14ott dtru rtntttQ.stkti
cluri onurg-onutg lcloki (di (nltt.onnt)..liktt tttk odtt dtto onrng lt'luki, nnktt
(boIrlt) v'onuLq It'luki tlutt tltrtt ttntttq ltcrcntlttrtrtttlttri .lrt(.tl .lnA.li.ialtqActliti
ritlltui." (Al Brqrrrah: 2ll2) nasLrktlalrtnrpcn-ue nian l-irnranNva: "oltttbiltt kurnu
bannrr'ttrttulu t l i d u k . s t tt t n t l t t t t u i l l t l n r t t t t t N )u i l l u k \ \ t t k l t ! t t t t t g d i / t n l t r k l n "
( A 1 - l 3 l c l a r a hl E : l l h a l - h a ls c p ! - r ' lhi r r t a \ \ i L r i s a n1. i 1 i P r r r l - 1 i 1 i Pbar tna. n g b l r l n - t :
, q / r a l o D( c L r l i l nl a r g t l i k c n r b r i l i k n nd) l n s c l t t r u hh l r t r k c k l t l u t n .

'lirnggapannya
,lanaban Orang r nng l{enolak Qil asdan
- A k u r n c n r l t i r k l n : l ) i d a l l n r s e - b r r g i r ni l a l i p e r n a s a l a h i n i t c r d a p r t
pcftc r'ltln!liur. illn scblgian y ling JltinticliLkadlt perlcnttngannt l tli rlrltrlraulalrit
n c t n a s u k k a np c r t l a s a l a h -
. l a n l o n u r g v a n ! rn r c n o l a ki l i l r r s c e t r c l e r t t t rt g
s l L l a fO
p e r n r a s a l a h a vr ta n g t c l a h t l i s c l t a k l t t ii r r i k c c l a l a n tk c u t t t u t t t a rltl t f t t d z :n t a k l
r n c n u c l r r lha k i ' l e k i b a i k b c r b u l t z i n a d i n t a s L t k k i tknc d e l a r nn l c n u d u hw a r r r ( a
l a n i t a b a i k . d a r t r n c n j a d i k a ns a n i l r t - ua n i t a b a i k s e b a g a is u a t u s i l l i ( b c n t u k )
k c h o r r r a t l n . K c n r u c i i n np e t s o a l l t nt t t c t r t b r t r b
uinatangbttasseluruhnyl
dirlasrrkk:ih kc ci:tlamay'lt: " ltittulurtg-bittttlttrtg ltrus tttrtg 1t'lohkanrua.jttrkari'
clrrnfirnran Nva: "iotlttA lvrbuut (Al-l\'laiclah:-1).rrcskipLtnclliri lairdz "11
lrrl| t c r d i r p r r tp L r l ap c n - t e r t i u n v a n g t c l l h c l i p t ' r s i a p k l r rl t n t u k b e l b u r r : .
s c b a g l i m l n a d i k a t a k l n o l c h M u j e h i d t l r r nr \ l I I a s a n . t l a n i n i t d a l a h r i u ' r y a t
c l a l iI b n u A b b r t s .
AbLr SLrla j m a n . , \ t l - D in t a s l q i n r c n s r t a k i t n: " i t 4r rk u ! l t tb i i r tt " b e r l r r l r
'
"rtttr'ullaniittti' (yang terdiciik/tc-rlalih).clanclikatakrrn"ntttkullubiina lrtltrl.th
'AllrrD' (anjing-anjing)
karcna plcla LlnLlnnvu bcrbulLritLrnren.rgLtnaknn dan
itLr nrcnrungkinkirn nrereka. L)rtlltrt beber-apapcrsoltlan scllcrti Pengharanlan
ba-liarr-bugianclari bltbi kalena tentltsuk dalitm firnran Allah: ".tcrtirt,g,qttllrtln
htrl itu utluluh irafi.r'''.clan nrcteka ttten!cntbrlikatt orang ketigrlnya (r/larrliiJ
p u r i uk r t a r a n g t l i i k u t k l n r t l i i ( i 1 l lbl L l k i r nv a n g c i i i k u t i r t y r si .c h i n g g ah a l i t L rt i c l a k
n r c r n L r n g k i n k annr e r e k at l a l l r r b a n l l k l e n p t t . d a n t n c r c k al c t p a k s a d a n t n l i u
ti(lxk miiu- rnclillilt qiviis. lrtalrntengltakrtnallt-a1tal art-ubelurn tlikatakan oleh
o l a n g I l i r t v a n g t e l a l l t t t c n d a h L r l rrrric t e k l .
l ) r r l a n rp c r s o l ) l n t a l a k l i ! a . A l l a h S W I b e t l i l m a n : " K t n u d i t t n j i k t . t i
.uuni ntentalukrtttt (.scsutlulttuluk tun.q kultru). ntuku P(rcnPuatt itu lidQk
lrulal lctgibugittu hirtggulio ktlin itttgtttt .trrtttttitttttg luin. Kcntudiurt.iiktt
suunti t ttngluirr ittt ntt'ttct'ruikuttr.ru.tttukttt itlukutlu dosa lxt.qikelrttuna ( bekas
.suoni pcrtunu ldtt i.\I(ri) utttrrk ktlitt ktntbuli jiktt kcduttttvu bcrpttulttpat

180 -- I'lamul N'luwaqi'in


Igl ...arPurd nI
B
DI) tt!t)\l ir 4t)lt\(!!)\ :ltll\.t)(l) :ltDq ';uD,i tlDUDt r!Dhti)p qDiutltu ,\Dt.t.1ti
DIDLU :!tD Lp()J)dtu.)tt! )lDl)tt tltt!D:l lDl .Ut) dlu.).t)d !).ilt)ut t)tr) l5 ,\lD:l
I
.Ut) tut) tl lD(luDI t.tpP llt)qLu)l 1,/)UDll)lt)d u!t)lDl nDD ltlr)\.nutDl I|l1[ uDtJ
'tlt)l!l)t1t)tut)1t)t!t
qnUU/ tlLut)1nl1111t)1 1:/t):lDI)ur t)11p):lutrl'u)p rDdtLtDs t!!r:lt)\
ItlD9)(l)uDl)tltut)lt)(t)\l tlt)l (lt): ut)l).ultI l0)bu)l ludtuDs u o);lt!DlttDp nunl Lti
tlt)lLltl\Dqnlt)iu,)lt)11\tlDlt)t.t,)hu,)u!:11)l)U)tl tltuDl Dl1(lDLlD,uDu!t.t)qluD.i3uD.to
h u t ) . t ou ) H . , : l l t ) ) l l t q J , { u J u r u l t r L t L u r i t - ' tp : r l r L i i - - l l r l
J-t\S qrllV uurLi-rrJ
r J . q I | n l L r r n ) n qu c 1 n t lr ; - n l r , i u u r n l n q u c l n t r r l J q
lrIl'
lctlJlltq qltlull)n(llt,iutc:ia)r;rlr:)rLLr.r:,iu1r;r.yutru lqrq lrnlnlil,i.tunrun iul,{ rlaq
I r n l z p c l l r l r u r l l p o ) c u : . i u c u r t , ' . l r sr : , i u l n s u r Ll \r\ q n q u l l ) i r l . t p rlpl l r J u r r : 13 u l
-io Ulll)\\Jsrtl])ll.\\..r.iLl.rLLl irr|.ro:s:rs rnr)lt:lrqrp )uptl n;iulqa\^,c,rre,(Lrcur u.rra:
rrl)lnp rJno luoup-ttl(.ltLrllIJur)i/p.1lr1yulp rl.ril lrnlqrlcsr;ur rrrclcpt,(uqeiarrp
rlul.it;-rrr ( lnqrutl Ltrl;-unur;-rrr:.iurlllsn.rJI u.\\LllqrnqltlJ) rp uLrpulr;rqJS .unt
I
iur.ro rlultlrp qr1r1iur i l-rrr;.rorsf\.nrruitlaLLl nllr: urll iur;.ro un;-uliep iue.rlq
ltnfrrerrr;'ur.roasasirrr:.rl1lrr,\\\rS !qrN l.\\rluq LlulltpltL:,{uure1 qotuo3
| t u r l n t { l q a Ju u l q r q
'qJIoq qrluprr
n l r q n l u q r l . r a c l l si n t . r o l o 1u l 1 ; - t r | 1 r q ; - u a ul lrp p u u l r l r s l e q u r r u
n d u l r r r r q t q J I ; - r r u . in 1 r : n s . r s. l l l l r l r L l r i i ) r n t i u i r ( J r r r j o l o t l u r _ , 1 i u r : l r q i - u t r u
u l l p u r ) q r s . l J q t t r : ) r )r lr t l r n t u r l l l . r s 1 l ] . r , r l i sl e n q r u r d l J t p u l u l p n 5 ^ ] i l t u r
u p l r) l t p l q l a l J s L I l l o qn l l l l t l l ) l r L r r. u . i u s r r r J l .r)lst p l l . l J l n sn t l r s l d u y n r t r n l r q
r p r : c i r . r u p t ( u u u l q r s t t q u r . r l r q r qt rr l; d u l ut r p L r l l l p u n B I ) p . \ \ c q L U J r u r : r r : 1 r l . , , r r i l r J
tlDnqt)r'ttt).11])qt )t!r Dt tlDllDlt!,)tl 'lt.),):1.0)tut)I )l tSi.tstllnpu,t4nutul D.tDttroL1t
l i t t t . r o , t s ,nr 1 r 1 . . : A \ V ql ( l u Nl p r i l s q l l l l l r ) r u ru r l l l o : ^ j J du r p u n l l q o t u o J

1lq|lec1;irIlr,i;-u|to qaqorir:1 Lrlln;-r..rrpIr:Irrt ;-ul].,(urluos^lJd


q r l c l l r r u r L n t pu l l l , u n t l u u p ' L u l l t { r Jr J L L. n r q p n , \r\J q l p u t r u I l t l m u l y l u n i : a d r p
rlJIoq )t)pll lriinl t;.iulnltt1 u;-;-urrq:rs .tnqJs.lJt
lurcl ucp snurc:^r:1e utllt3rrturad
u l l t u e s ) n 1 u n r : ; - n l -r c { t : l r t rl r r : 1 r :. l l t ; s u l l t L r r L tLr l p u r ; 1 c r t rr : l 1 u n : t t q i u - r L u
)n1ult uu)sn\nlllll) Irllrl LulslrplH ..titrlalt//, I nyt.t,tttt.r71p 17111 12.1)qLtDrLt Ltu:l]j
t).\utnt)d rp 1t.r,td uDl \t)1t!,1(\t)l)r') tlt)l)t)\trttltt,tlt unutur.tur iiuo.i lrrn.rg..
:rl,iurlpqr:s uf;1r..lizt)tl]lD tl) Lut))lt;t)(l (lt)':l)DLlDlDpt) t)1tro1,.|uryt,t; Drrrttlttp ntrrn:,
tit)q t!1)lt)tL!)l !,)\lL!Dlt)(l.!,)ut lt)LlDtr).oryt).\t!\.1)l)i' !uD1D1t tunttLutDltLrlLo.,|t,.:
ut)l)')lt).t,idut)l) st)tu) t.u)p lt))t1l.t)tlL!t).i(iut.ud) 1nlttt,t1olnttl t!DjDut ut)!lt):l.t\
n t ! n ) ) lt l t ) l t ! t . ) r U t ) t . . : u l l ) t l t q J , i u J u
r \l\ y S l l I l l n J n \ r r u l l p q l l s u l l i p n L u i r ) {

srlr s,,irbr'irq:rs'r:rur:1.rlcl
iuli ',(urrirr'sr;1tr:cll1
r1'c1ur;r1
,,,,'',rltl::;i]"1"':
'{ulrt nr}Il t/yr\/.)/ /rlrlt/)
, LIllItrrrJ) ltLrJ-rll)qu:-l(i.rrqriucnpJ) ll)r1a) rdr,,let.ltli
l n p c l ; ' r r t , i r ; , i u r L u u l t sl . t r l l ) r ] J l l t ) n t r r J q r u r l u l ) L r r l s n s n q y r p n i u r : q
Iuplt rur IpH
r l . . t . ) r t J I ' l l l \ ' ) r : l n : t l | , 1 1 . ' l J( lJ t t l l t l r : l r rI , i l l p t r . \ r : u tr r r : P . r : i r r r r . ) 1r r. ,r , . i r r . . r 1
r 1 r : q r r rlanll n - rl n 1 t l ' rr u r r : p a d; i u t ; ,li, i u r u r t n sr i u q u l l q : 1 o q : c c l r.pt ; n p t 1; - u r : . .
.t:,iuttttln:- qllo uul lu.tlJrp qi,'lJ1l.tJl\ | r\ t: iu r:pLl--r\ i: lr11:q
tn qr'lJ\ rp lltclqt rur 11i.
lnr).nlsUp.rJ8 t0ca:qtrit:t)utJ ly),, tlt)llVu! lutl utnlrnl uultrrtytlu,ttu DdDp Ltr,..:
tanganmLt dengol tanah itu,Allah titlak hendakntett\ulitktnkdnu. l(lapi Dia
hentlakntemlxrsiltkankarrutdannrcntempunnkannikmat-N\'o l)u,qi1t1!t \uPalLt
kamubersl,ukur."(Al-Maidah:6). Umatmenunjukkanbermacam-macrm nu.lis
kecil sesuaidenganperbedaannya dalam hal batalnya dengan na.lis besar' Ayat
ini tidakmenyebutkan macam-nlacam najiskecilitu kecuali yang discbutkannya
dan mengenai persentuhan sebagaimana pendapat para tnuf)ssir scllin hubungan
badan,sehingga rnimpi disejajarkan dengan Inenycntuh wanitu, tnelekatkan
orang yang tnenemukitnsedikit air denganyang menemttkannyl'dan oran,q
yangtakutakln dirinyaataukeh:rusan apabilaia berwudludenganorangyung
lidak mcndapatkannya; O l e h k a r e n ai t u , o r a n gt e r s e b u b
t o l e hr n e l a k u k a n
tiryammumscr)rentara ia mendaPatkan air. Ayat ini .juga dibcrlakukan untuk
orang sakit atau sejenisnyadalam kontekskcutluman maknrnya yang pada
hakekatnya tidaklrenimbulkankeraguanlpapun bagioriingyangtllcnrpunlai
pemahamantentangAllah dan Rasul-NyamcngenaimaksudkcLtrllumannya
dankaitannyadenganhukur.l'1, sertahubungannya dengankemaslahatan hamblt-
hamba-Nyaadalah lebih rrtarna daripada mcmasukkannya ke dllam konteks
k e u r n u n a nl a l a d z n y ay a n gj a u h k e m u n g k i n a n n yyaa n g b u k a n m e r u p a k a n
k e b e b a s a nr n e m a h a m i n y ay a n g t i d a k m c m u n g k i r i k c u l u n g k i n a nk e d u a
keumumanbaginya.Sebagianorrng berhati-hatidenganhal itu drtnscb:tgiun
lagi berhalihati denganyanglainn)'a,scmentarlsebagianyang lain nrenenml
keduakeumumantersebutdalammasalahini.

Para Sahabat Membuka Pintu Qiyas dan I.ltihad


Parasahabat-semogaAllah meridhaimereka-teiah mengumpamakln
berbagaiperistirva denganhal-halyangserupadengannya, danmcngetrbalikan
sebagiannya padasebagian yanglain dalarnhal hukum-hukumnya. lllu increka
membukakan bagi para ulama pintu ijrihad dan membangun scbuah metocle
sertamembuatkanialan untuk mereka. Apakah seorang yang berakal akan
meragukansabdaNabi SAW yangmcnyebulkrn:"Scorattg; hakImhenthktta
jattgan ntentutttskan perkura dua orang (tang sedury diperkarukctn)'sedang
fu (hakin) dalun keadaunmarah". sebabkenlarahanitu akan mengganggu
hatinyadanperasaannya. rnenghalanginya untuknrendapatkan pemrhaman yanll
a u l a d a r i p e n a l a r a ny a n g d i t u n t u t n y a .s e r t a
. e n g h a l a n g i n yp
s e m p d r n am
menrbutakannya daricaramengetahuinva danmaksudnya. Makajika seseorang
hanyamembatasipengenianini pada"kemarahan"sajiltanpxkeraguanyang
meresahkan. ketakutanyang nrenggelisahkan' kelaparandan kehrusan'hatt
yangbergejolakyangdapatmenghalan,einva dari pemahaman, sungguhorang
tcrsebutsangatsernpilpikirannyadanpemahamannya. Makauntukrnengatahui
hukumterletak pada maksud orans yang mengucapkirnnya' sedattgkan lafadz-
lafadztidakdirnaksudkan padalafirdzitu sajaakan tetapi ia dimaksudkan untuk'
heberapa maknadandenganPerantaraarlnyalah dapatdiketahuinakstld orang

182 - I'lantul Nluwaqi'!n


f8T - "'Bruuuad nlnu

luunu,ntultlLuurnn-tqnx-lv4Dbrppr./5'-L/l.y rsl?lu3Lun8te ci(uleqBInduErlrtuec


' r i u u c l s e l a f u a u rt r r ( I
L ' 8 3 u r qu [ l r l u q a { n t p n ss p l p u ? I d e l a u a u { e p r l e r C I
| \\rll;qucp'c,{N-tBjlsJr-lls uepe.{N-culcu-[ruDu rsuJ^\lasuolr.lnpe,(urnqelalrp
; - u u , (c d e - e d eu B t l l t ? s n p . r auqr ' ; 1 q c q , e , { u z p e ; tur JE I n q u B p r ? , { u p n s { e u ;
r t s e p : - c l r r p u n i u c q t p 3 u c , { l . ^ e t u a u n S :q p n l p p er u [ . u l ? ] u n l n t r pq t s B r x
n,tqt,r ucuntzcpedu1a:au snlr n,{uLrr.rcliur?uad u,{uepeleprl euase^uuud
-pleta)ucfuapE,{uupqsqnrrrel ucpl?lp.cJqeJlVurzrreua3ueurseluauni:uraq
qru.radleqrqrsr.rnd e,(upnslrruunSuapsns^nq1 rp?fuauqcqn;aqruntuntuo,{
e,{ulrqtqcsur;pr(upns^{eu ueSuepuntxn fu?,{ ?u{trrulpcfueruquqn::q n,(ue1e1
cpc snsur{)3uc,{zpe;u1 rlclollp ul{3unu 1cpr13ue,{,qe1esBuc,{uep reuaq
3ue{ Sucro-3ur.ro rSequrnurnnlcpaq 3uc,{ueleosracl ueledn:aurruryup
B,{uzpBJB.J uBAua(
uBIng uBp uedE{8un pnslstr\l uEEua( (qBrqJ,) ueJululad uBllqruB8uad
'udn:as3uu,{
IBq?uolElaurul]tuep
nlensas8uurc1:urncle edn:cs8uc,( 1equtlelnurafuaur ueiuep upllnlunltp
lcdcpcSnl'ur 1cg lBqDIsrru uelSunlepuaur ludupBuc( luq-lEqup:td?laueuuup
ytsn:cu pdnp 8ue,{1nq-1eq qp3aJueuuelc nr t,{uuua:e1uop .D,{N{cJrsJp.lrs
ur:pr,{1i,uurtu-eun':u uceulndurasal.e,(51-ueeu:nduasal uelnlun}uualtl nule
'uruserqal'e(urrya,{uau
3ue,{urupeal .ryriol rselrpurue8uap'uesrlnl.trle,{sr
rrlliuaplreq 'uBIEuEs1nlrp srueqntrpns{rut ,lllcJrucreurle8sqlaqun?uapselel.
€,{upnslcutu)lrl e,{uun1u1c3uaur 3ue,(3ur.topnslnLuur11n[unuauBue,{plep
qnlrppErupp [,(uur3uap1n;3un:^:at 3ue,(n]cnsasrl?BasInlun uplpnslf,utrp
n l l z p n J u [ - z p E Jqe?l q a s' € , ( u p n s \ e u rr l n : { l S u a rqur f e , t q e l c p eB I e u . l r l p p
ntcnsupSuaptnqesialucdn)8unpnslnru rnqutafuauBue,{iuplo uep.unlcu
ucp ueruuqrurad '1e1eur3uapuclrlasrur .uru1iue,{ uu8ue:e1
1eqscleue8ur:e1
r , { u r n q e t e l r pu n l a q a . -r u l u e l e n q : a du ! B u a p , , q e , e, l s l - E l r ? lu r r l u p " q u t a r u
e,{ucqrua:r:1ueqopoqelut?puess;uueqal,uEJctnlqaI epcdleqatral uelu urs
-nueurB{uru'.,qp.. }t)!J.rauupcdal tlclraq IEpu nIV.. :ueleltBuetuur n1e1,1np
uesueiuapc,{ucnpa)In)nueu uepu,{uun1 3uu.roqu[e,r rqcpnlatuFus:oasas
e{rI unun ercras 11r1r;,{ueur Suutnlcu iLre,{urel q:-?u-qsuu leduplal lepu
undrls:ur 'uelenq:cdundneuruun1e1:ad ueiuep lruq cnl Fucro unllrqe,{uau
lrdilp irrc{ lpq rnure:,^ sele ueiur.rcl n;8eqcsc,{upnsluu [ucqcdrp ,,(DrltBuD
-Jo) DltDtlpDl npoda:1
,,t1o,,ut:t:loloiiuau nunl LlDpn\LtD[,,:1ufe ueq
alsnuBIAI(unlBN) qErlrd epBd ;esndra; se,{.r} ue{Bun88uatrt

'uElE{eplaq
3 u r 1 r sc l n d 8 u r p e 1 , 8 u c p e 1u n p . e , { u z p u ; er1: u p q e ; o : a d r pe 8 n i f u e p e q
-Suepulucptenl qrqaJ3uepe1-3uupe1e,ruuuleu r.rup leduprpBue,{ueurequrua6
'u,{Lrpnslcur trutunrunalcpcd 1ela1:a1 eSnl Bunpel-ducprl uep .u,{uzpe1c1
urunrunal cprd lelalratn,(upnslpur 3uepe1-3uepe:1 uep,e,{uuelelufuauiucf
'finggi
Khadijahdenganpengetahuannya tentanghikmahTuhannya\ angMaha
d a n k e s e m p u r n a a nn a m a - n a m a - N y a .s i f a t - s i l a t - N y a d a n r a h m a t - N y a
bahrvasanya Allah tidakakanmenrpermalukan MuhamrnadSAW,karenabeliau
sukr nrcnl,ambung silaturahmi, menolong yang lemah.membantuwakil-wakil
kcbenaran.dan bahu'aorangyang sepertidemikiantidak akandipermalukan
oleh Tuhan Yang Maha Kuasalagi Maha Pengasih.yang mcrupakln scadil-
a d i l n y aH a k i n rd a nT u h a ns e r us c k a l i a na l a m ,d a nt i d a ka k a np u l ad i l i p u t io l e h
s y e t a n .l n i a d x l a h k c t c t a p a nK h a d i j a h s c b e l u mk e n a b i a nd a n k e r a s u l a n
M u h a r n n r a d b, a h k a n p e n u n j u k k a nd a l i l ( b u k t i ) a t a s k c b e n a r a n n y ad a n
ketetapannya dalam kebenaranbagi orang yang keadaannyademikian. Ini
nrcrupakanpengetahuan yang diperolehkandari maksud luhan Yang Malia
T i n g g id a n a p a - a p ay a n gd i p e r b u r t n y da a r i n a n r a - n a m a - N ysai l.a t s i l a t N y a ,
hikmah-Nya,rairmat-Nya,kebaikan-tr-ya dan pahala-Nyabagi orang yang
belbuatbaik, sertaDia ticlakakan rncnghilangkan pahalaorang-orlngyang
bcrbuatbaik. Parasahabatadalahorang orangyang paling mengertimaksud
n a b i n y ad a n p a l i n g m e n g i k u t i n y ad, a n m e r e k as e l a l uc e n d e r u n g ptda dan
berputarsekitarnraksuddan tu-iuannya. dan tidak ada seorangpun di antara
rnerekayang teJahtampak baginyirmaksud RasulullahSAW kcrttucliania
mengartikanselainnYa.
DenganApa Nlaksud Ungkapan Dapat Diketahui?
Pen_retahuan tentangmaksuddari orang yang mengucapkansesuatu
kadang-kadang dapatdipcrolchdari kcunrumanlafadznya.dankadangkadang
juga dari keumumanalaslnnya.Keccnderungan padayangpertarralebih.jelas
blgi orlng-orangy:rng nrcmiliki lafadz-lafadztersebutataskelontpokyang
berpegangplda lafadz,dan yane keduabagi nrcrekaylng memiliki makna-
nakna.per.nahaman danpenalaran ataukclompokyangbcrpcgangpadamaknl.
Keduakelompokini dihadapkanpadapersoallnyang( I ) tcrkadangmereduksi
(nrengurlngi)nraksudorang yang mengatakannya. schinggaparapetrregang
l a f a d z ( t e k t u a l i s )c e n d c r u n gm e n y e m p i t k a n n y a d a r i k e u m u m a n n y a (, 2 )
t c r k a d a n gj u g a r n e n g h a n c u r k a n ( m e r u s a k )l a f a d z - l a f a d zt e r s e b u t ,d a n
rrengartikan Iebih dari apa yang dimaksudkan laladz laladz itu. Scdangkan
parapemegangmakna(kontekstualis) mengemukakan kebalikandariapayang
dilakukanoleh parapemeganglaladz;(3) Terkaoangcenderungrnernperluas
pengertianya dan (4) terkadangmengartikannya terlaluspesifik(parsial)dari
apayang dinraksudkannya. Inilah empatkerusakanyang rnerupakanpangkal
d r l i k c k c l r r r r uknc r l u rk c l o n t p o ki n i .

lS.l - I'lamul Murvaqi'in


...Buelrad n{nfl
98I -

r i e p u ? { r l c q e l e , { u r l s e u e su B r t l a i u a d l q r q a l a u rB u u , {
euleu upsenllad
epud rpc[:a1rur uep,n]r urel Buef rtueni-uprue8uadtrrclcp
{nsvulat 1AVS
r{BIInlnsed qaloluuIBIlpiue,{ uee,tras r1e1_11e1 uelrpefueruucp eueyad iue,{
e,(uruensr8eqn1ruendrue.rad uelprluqlpIeqruplBpuclruelp iue,( .19g7:qu:ubug
-ly) ,, utot 3uo,{ twons uo7uap utrl.o:y
nrp oBBurLloiur|oq go1
lDlDLllnpu
.n1! uDnda ad oT)ut,, :3-l.1.S q€l-IV ullu:rJ ueduapeBn{.uerlruraq .c,{ue1ei
-ele8asueBue8ep:ad urp uqr: n1e1ad e:edueeieru:adqelupen1r'etuXu Bue,{eqr.r
'q?llV rrueC.ueSue8e
p.radr:ep uerirq e,{uuulrprtrpuep ul?sRIlt ntensue8uap
equ ueludn:atu3ue,{(ueqrlrderJerl) utrl€oslad.(793:qu.rebrg_1y)
,,rlDut,-1D,,
< nwol DJoluo tp unyuolo[nurol Btto,itounJuoEuo7np-tatl n |oluun,ntu oltt
t1on-ca1,, :qenbeg,lv lelns cped e,(p_ueur.rr;uup
,,nunnl Droltu lp uDDl)-t l
uoBuapuoqnqolrp Buoi ttoo|nnuad a! oy! ,Llpq Buui ptDr
!tDnJdt uDiruap
uulD{ lDuD ouDLluDlDuzu nruDl L!olun|tn[ ,unuutaqBun{
fiuoto_Euototnp,,
:BIe.BJqellv uutu.rgeped zpp.lelucruaSuedn.radasqelepe
c,{uuelpnsquru rp
3ue,{eder:epqrqal3ue,(uetua8uadupcdzpe;e1uelryuiur,u
u"1iu"peg

ueiue:n?uad
rselrpur
iunpu,,Buau
c^""-""4::11";_i:;,;fJ:il::lj":1:;"J
l-tepucriuqasue1:enla8uaur urb,uape,{u1cqelnd ucrlruaf
..rru,,,q1qo1"pn
uB{I_nq?uotrr 3uc,{durlag,.:Qu.r:e,{glBnqLUed) qttprlf qalo uB{BteIrp
,Dn^iS
?ue,{ qulepe:euaq Buc,( 1de1a1.e,{uuerun*nr1
1*nrroiiep r,{uuriuep
(ue8uunSued;rsqnpe.rBunpueiuaru:aueq1 eureuue3un{pJ
rJepuBI{nqptrtatu
3ue,( uerununu urlSuqas ue1:enyaBuaur BIeu,uB{Inqeueu., Hue,{enuas
Inlun tuntunlBJrJaqrur le,{p tuElep(sEla{ uetunurtu),,lrupq),,zprJp-l .(06
:qDpIeW-JV),, uDduuut-taqal todopLrswntuo:1to]n n uopnqt
ad-ro1orqli
t1o1.tqno{o1o1,t1'uoynis ttolonqtatl
>lnsotutal1!a1 uolonqtad tlolopn ,qDt :)d
Ltoduap qNou tpun8uatu,o1oq-taq (1aun uDqnyaq) ,Vnhaq !ctunql
'uoauaq Buni lwnuuuaur1
D!.uLln38unsal- Bunto Buuo n11,, :ucrurrllaq'
JAAS qDIJV
:euleur eped ?ueiad..raq iuei( e,{uure1 1oduo1a1u"p rp,,.3"1 epej iueSad_raq
8ue,{ lodtuoyeq qalo ue_)n\Elrpiue,{ uen.rrl:1e1cde.raqiq
1n1,r"g

(SITvnI SxflTNox) It\iY.VtrAI


TNTHV NYO (SITYNIXII) ZQYT'IY
TnTHV t{vnul.Igx gx vdYufl fl gfl
penyempltan
maKna.
D e n g a nd e r n i k i a nm e n g e t a h ubi a t a s a nd a r i a p a - a p ay a n g t e l a h
diperintahkanoleh Allah dan RasulullahSAW merupakanasalpengetahuan,
k a i d a h n y ad a n k e r a b a t n y ay a n g d a p a t m e n j a d i r u j u k a n , s e h i n g g at i d a k
mengeluarkan s e s u a t ud a r i m a k n a l a f a d z - l a f a d z n ydaa n t i d a k m a s u k k e
dalamnyaapa-rpayangtidakdimaksudkannya, akantetaprdiberikankepadanya
haknyadan dipahamilahmaksudnya.

Orang yang Menggunakan Qiyas dan Memegang Dhahir (Tekstual)


Ilerlebihan
O r a n g - o r a n gy a n g m e m p c r g u n a k a nr a ' y L r ( p e n d a p a t )d a n q i y a s
menglrtikanmakna-makna nashlebihdariapayangdimaksudkan olehPembuat
Syari'at, sedangkan orang-orang yang berpegang pada lafadz dan dhahir
( m c n g a r t i k a ns e c a r at c k s t u a l )m e n y e d e r h a n a k am
n a k n a - m a k n a n ydaa r i
maksudnya. Merekamengatakan:Jika adadarahterpercikke dalamIaut,maka
berdasarkan qiyasitu adalahn.ijis,sehingga merckamenajiskanair yangbanyak
itu sedangkan percikanitu samasekalitidak berubahsesuatudari air laut tersebut.
Orang-orangyangmempergunakzrn ra'yu dan qiyasmenajiskannya meskipun
air yang banyak itu hanya terkena darah sebesar ujung jarum. Demikian juga
dengansatu bulu babi dan anjing bagi orang yang menganggapbulu kedua
binatangitu najis.Sedangkanbagi orang-orangyang berpegangpada lafadz
dan dhahirnyamenganggap bahwa meskipunseluruhbadananjing dan babi
ataubangkai,air itu tetlp halaldan bcrsihselatnabelumberubah.
D i a n t a r a n y ab a h w a N a b i S A W b e r s a b d a :" J a t t g a n l a l t w t t t t i t t t
nrengenakart niqab (tadar) danjangou pula ntennknisarungtangan", yLkni
ketikaia melakukanihram.RasulullahSAW nrenyarnakan keduatanganwanita
dan wajahnyadalamhal laranganterhadapapa-apayangdiperbuatnya sebatas
anggotatubuh.dan beliau tidak melarangnyamenutupiwajahnyadan tidak
samasekalimemerintahkan untuk membukanya. Isteri-isteriRasulullahSAW
adalahyang paling nengetahuipersoalanini. dan merekamengenakankain
p e n u t u pk e p a l a k e t i k a m e r e k a k e l u a r u n t u k b e p e r g i a n S
. eandainya
diperbolehkanmembukapenutupkepala.pasti merekaakan membukanya.
Waki' meriwayatkandari Syu'bahdari Yazid Ar-Rasyakdari Mu'adzah Al-
'Adawiyah.ia berkata: Aku bertanyakepadaAisyah:Bagaimana pakaianwanita
yangmelakukanihram?Aisyahmenjawab: "Jangan menggunakan niqab(cadar)
dan jangan pula memakaipenutupmulut dan hidung. tetapi pakailahkain
p e n u t u pk e p a l a " .M a k a s e b a g i a nk e l o m p o km e m p e r b o l e h k ahna l i t u d a n
rnclarangmenutupwajahnyasecaraumum.Merekamengatakan: Jika wanita-
wanita itu nengenakankain penutupkepalamaka jangan sampaikainnya
menyentuhmukanya,jika kain itu mcnyentuhmukanya,msaklahihramnya.

186 - I'lamul Murvaqi'in


,8I "'BrrrBlJadn)ing

:qD.ntrrn[-lV),, lDq But).iqutl-qot!:l D:^nqtuali! tlllt,{ top;t1,t>1 utatbs 1Dppn


olulnluLtau! nln!t Dl).tduttntl)tiu l yt.rnn1n.iLropotlal unllnlrdtp 3un.i tittnto
-,'luo.ro tnouptltun r.rd,, :cJr?.p,,1, qnlly uuLrr.tr-l m{cr:aduraur8ue,{Srre:oiuero
rlBnJarI c{ulrq urFrrcpB{ue.\\pqruau prdcpundiue:oasrpc Ieptl uppuu..rnOIv
re,(eciaducul3rrs,{3uc.ro-iunrorlrnJtl c,{utpplultru urp eiuese.rup\ntutuaul
{Bpu nrcieq..rrrynssalra.( u7., r,nqr;q (ff) :unlulI rlyl ,,.tDt!eq SuDiStnto ,juoto
nutDl Dltt oIp 4olo.)oqtllnl'tllt ln.tnDJtlnloJroqDlDu!'(n,01DJ un.tn unlzq)s
uDyrunlDtlrp 3Lto.i ununyoru rtpn uu1n1o,3tr,ttu nLuDlnIt[),, :4DluDln]DX,,
:qeq Bpede,{uqetrluc1r,:prp ue)etpfuarurr rSSurqas'rurlcip r.txpuEq)ng
rutrtulqalo rtuuqrdrpuueulu3eqe:^ 'p,{ursruellcnruiuaurucp f,,(urlt,{e tleduau
8uc,{3ue:o-8uuro qalo rlpnJJIqaloraclrp usIB lrprt ur:.:nf-1y e,{u1eur1ru uep
e,{usrupru p{ucsE,rqeqsnpq leiuBs;r-ue{lnfunlad reiuqe"-e,{uueltedtpuaru
E S n ft r p u v r r n s 3 u e , {; ' u e l o q e l o r l B n J a Iq n } u a s r pl u d u p { r l p r t u u . i n } - l v
s,rrqcqIIeq SuIlrd8ur,l,{ '(
lnlunlad rrilqls rurlr,{n ucylttftrpuaur:puy upp I t Z
:t.m,n,{g-,{sy),, usDtDluDlD)/t)pttt!n(ln1,tL.tut 'n1t
ur;1t un.-tu(;1 1o untnln,wtqruaut
n\ttatu 1n1DeI uDllDPti LtDQ ia;/rl' is-trrrlru.$ qtlt' t!tl.ulr D,\tDltp Llt)rn)lnq
nt1uD,lnA-lDiarg.. :uc1lnqa,{uaur urr:1le,{uuut1nul?uau uelc uinIupuy t{u
-uclrcdue,{ururlnlun ro}oI Suri qn: qn.rr3uquclefepr '(lrrqrf
ltprl tS;uniJs
lclreleut) lJn:-8uci e,t*- qn.rrnlrlcuruclredruesrpiuc,{ qe11yrsr:^unp;uutBp
rul utr,rn}-lv p^\qrq uup i VS plutxcqnhl uetqpua)sule srlai iurlcd Suui(
In[unlJd uB{edn.rJru rurte,ier,\\qr]queltcdupu:uluulc tpuV'(6L-lL :qc.rbcl6
-IY) ,, LtDIlJnsIph'uD,\3ttD.!o-3uDt,) tl11u.)al tt,\ptlul4,t\trJut '(+;nlqDht
lp[)!l
'orprtu
1nqnu1)otuLltptltal3uo,iqolt:1npltl totittosEuu.iuDDJoqqDppD tul
u n , t n Q - 1 yD : r u q t t | ; i u n s ) 5 . , : r r J rLr .pi l1l V u c u u r Ju r ) jl t t ' ) r l . rlJprul y 1 1 r J
e 1 t u l , rtri c q I r l r q q L q Jul r - -rpu n l l r q r q : 1r - - , { u n t unal !t l e q B I B r u
'trfucllrda{clnqurJtr e,rednsur;lqrluuadrpqulrt cr ul;1;-uepas rIBI r{rl tb-eq
n{uFeqnlr I?qD{rI urniqlurIl]uuswlJLrru).lrlr{claieur I]]lnrudnlnuau c)alau
B,{lqDqrrquf uep tlqrsJ_urq prrz .rrpqnzurq qrllnpqv 'srqqv nuql 'utrrustll
nlrt,{ 'lpqrqcs iun:o rurrl r.rrpr.turrr-"1I-'iI r .lJrLtL{UlJtplulqV ureurl
'uprjqeloqrp rwqrosucBuepunrl:slrlrd;1 dnlnucurt.,ic:lsrtt' ,,n,itnyttla1 dnlnuaut
Dt 4nluDliuD[,,:ur].r11 uc)iNurs)r1:ur 3uc{ 11n1,r1e1 iirrr.roiuctuit uclulei-uau
Itpll ,^[\,s rqtN r,iur]PurJ\^iqfull.l uellnqu[Lr3LLr lcprt ul?prnqrlalrp -)npr1
er c,(cdnsr;,{uqrcllrl'urlru:iuiur )11lu11 rr{urprclll ur1t1r:yu r.raru our qtrlatqr;llV
elclrrJures urcjrlrrrPIr'r)iulJul'lndr:p c,rurlnur clnlnrrrur;-upAr;rur,$ lulrureStq
r p t l ' ' u r e r q ru e ) n I B I a u l r d ? p I c p r l t n q a s l a lu l r r r y r d{ p t l e u t e uS r r c i ; - u u . r g
'uuiuel
l u d r l a t 1 n 1 u nu l i u r l i u n r ; s u r p r l n u r ) n l u n r r p c f , ' u c p c qr l n t u nn l i q
rBleuerx iuerelau ntrlaq ntr uuat{ L{JIOurrlqr up)lurslilulrurSurpasdun,t
Sueroqnqnl IuadJse,{urnpa{uelrprllaru ucp n1rueiuir.nlurrlpp (ucSuplucp
qrle,r) ei(ucnpolurtue ut'llpru?,{ueur qrlal .1AvSrqrN qpqas'p{uu?Jqr qtl{rsru
'e,{uue iuut IBdBIatIdnlnuau n}I nrur \\ r-',\umpun)s n rlqro L'lJ.rJrulcdepuad
utrp sir{rb uerpntua) nll lpq Iru:rtuau und lrlrp ntp)^cp1t{cpr} rdg;1at uery
5). Sclanjutnya Andajugaakanmendapatkan pctunjukbahwamakna-nraknanva
tidak akan diperolehdan tidak dapatdipahamikecualiolch jiwa-.jiwayang
suci, dan bahwajiwa-jiwa yang kotor tidak dapat memahaminyadan jauh
darinya.Makaperhatikanlah kedekatan iniantaramaknl-mlknatcrscbutrlcngan
maknadhahirdari ayat ini serta pengambilan kesinrpulanmakna-maknaitu
s e c a r kac s e l u r u h adna l i a y a ti n i d e n g a nc a r ay a n gp a l i n gb a i kd a np a l i n g j e l a s .
Demikiandi antarapemaharnan yilng diisyaratkanoleh AIi RA.

Perkataan Orang-orang yang Mcniadakan Qiyas


Sekarangkitasampaipadapembahasan menganaipasalyangbernranlaat
d a n p o k o k - p o k o ky a n g m e n y e l u r u hd a l a m h a l p e n e t a p a nq i y a s d a n
berargulnentasi dcnganuya, mungkinAnda tidlk nrcntlapatkannvl scllin pltla
bLrkuini, dan tidak pula yang dckat darinya. Bcrsamaan dengan itu. rrari kita
kemukakanbeberapanashdan dalil yang nenunjukkankeburukanqiyas.dan
bahwaia bukanlahbagiandari agarnl,ketidakperluan nva sertacukup dengan
keduarvahyu (firman Allah dan sabdaRasul-Nya).I-lerikutkanri kernukakan
beberapadr antat.lLnya:
Allah SWT berllrnan."Hai orang-oratrytattg l:terintatl. ta'atiloltAllah
dan ta'atilah Rasul(-Nvu),dun ulil untri di onlaru kurttu.Kenudiunjika ktnu
berlainanpentlapa/tettulg se,\u(ttu,nnka kentbttlikanluh iu kepaduAllah (al
Qur'an) dun Rasttl(smnahnyu), .iiku kunu benar-bernr bt'rirnat kepuduAl
(An-Nisa:
lah danhari kernurlial." 59).kaumMusliminsepakatbahrvakembali
kepadaAllah adalahkembali pada Kitab AIlah sedangkankembali kcpada
RasulllahSAW adalahkembalikepadabeliau ketrkabeliau masihhidup dan
kembalipadasunnahbcliausetelahwatatnya.dan qiyas bukanlahhal ini dan
tidak pula sepertiini.
Tidrk dikatakan:Kembalipadaqiyasadalahbagiandarikembalikepada
A l l a h d a n R a s u l - N y ak. a r e n ap e t u n j u kK i t a b A l l a h d a n s u n n a hR a s u lN v a
s e b a g a i m a ntae l a h d i k c m u k a k a nk c p u t u s a n n y k: ra r c n aA l l a h S W T h a n l ' a
mengernbalikan k i t a p a d a K i t a b - N y a d a n s u n n l h R a s u l - N y ad a n t i d a k
mengembalikan krta padaqiyas (analogiatau logika) akal kita dan pendap,rt
kita, bahkirnAllah Ta'alaberfirmankepadaNabi-Nya "dun h<'ndtklahkruttu
mentutuskanparkar(r dientard 1er?kank'nurut apa \'o1g ttiturunkut AIltth"
(Af -Maidah: 49) dan fiman-Nyr: "Sc.ral,g,grrlrawt Kani telah rtvtturunkurt
Kitab kepadrunu dertgantnembawukeltetrtrott,.sultovt ktuttutnettgadiliontaru
ntanusia dengun apa rung telult Allah v,aht'ukan kcpadunu" (An-Nisa: 105)
danDia tidakmengatakan denganpenilapatrnu, danfinnan-Nya:" lltrtntg .siqru
yulg lidak menwtuskottnetrLtrut apu vangditurunkattAllnh, ntukunterckaitu
arlaLahoratry-ortrng lang kafir (14) ... Borangsiapay'artgnteleposkan( hak
qisas) nta, naku nreLepetskart lnk itu 1nen.iadi) peneru.sdosu baginytt.

188 - I'lamul Nluwaqi'in


68I - "'BruBuadnlnfi

unp D,iuLtDlDttDs.,lDl)ut Dt r!Dp lDpD(l)l IDlttDltlr.tJ)s.t!Dp.lDlt!t))l)t,!))/


DloLu 'tDlLnDl.r l)d rut uDp t1:lLlDrutr.t tlDlt)pD tu!;DtD/.t)(1 t)t ut)p .!t)1.!.):l
'nDtDsDtLD
uD;ju)p D_\uul-oLl uD:l\.t)d)l)ut;iuD.\lt!D.tot.!Dp:.lt)pq rpqtu)ut tur,\
tlDl-tIDl buD.to)s tuadas 4u1opo tlt)lly uDlnlD/)s..t.tlaaur hrui iLu.to rnra.to:1
'urttlotln nlonsas
uuSu.tpot11 ttolnlnlts.r,ttlLu,tutuotiuul trn1.tqDllV rlDltlDtlu!)S
'll) :o'\utolDunslt)put
I lLot uDtlD:l)\' utDl Dpt)drl uDltlDlt .t)tutu nlD rtDP
D,\ruID:IDrrDs:lDllut n1n u,iotlns1outt1o1nuttltrlopntlal n:\qDuLt)utrut tlDl)JrlDl
1y n.ittLln'3 un:^ eg :DtDl.t)q t)! n1n7,ptls.otttr4nusut,tuutiib'ut11 s.tpltnn tu!Dfl !p
DtstlLtDtu ttn:lltldtunSuaut nt nlDttl .qD:pL)tp nlDur:)ptDltd tnuatu Db,tiun/,)s.tDlt)
InlilqDpu)Lu)tutDl tnlDl ltlv :t1tD:l.t).1 o.ttp4 .o,iuuntlqolut.r,tutaur llun,i rt:yunnp:t
Dla.tau uD.IrlD{rn.tJlu)ut uDlri iiuu.i nunl qnlndn ,oltruolnut:.:1t1autuindns
lrD.tsl tuo{l opndrl tlo:lqDtut_tatlnut:1 unp uDlDttD\.:lt)l tnul;l nintltts luttttlnl
Dlull uutDpDdDluDlrlDlUt.!)\u)utqt)laJ
4nllv n.i]lflb'iitttts..tl ;ttn:/.tdt!Ds.ltDlDu!
'uoquol .trdurnq nt
ttnp 'o,iutrolnuD)1t11)tu Inlutt ltD.!s.Inng t!oI LlD1rrrr atrlalll
uDp DtuunlDttos:lDl)ru pt o.tntlnt n.iuoluT utq nitytl npt/d):l ( D,nL.l_t
)d )
tDtutlDl tluul uDltlDtuliaur)ut LlDllr.Lh4qqo11yo,iuq nB irlrr.r.S..:rpqrsrJq
A\yS
rqBN B,tlqpqt'lt?,,{sV,lVslr.rnHslrptlq rJr}plzprrrr.rrJrltp pcruqV urr;rl;
1r,_,ic,nr.r
qcyepemltqrdrp qrpnur 3un,{lnrq iurycd iuc{ qoluo: urp ueuruldrurr.tl.l

e,tN-lnsBU utsp rlEllV q;Jo lcnqrg Fuef uRpuradrunlad


.u,{urru
1lp;-uour c,{1r1
-lnseU uup qt;llV rrrdLues edu-uclr uelqu;-u-lur ucducl nulrl nrtu (I :tu.rnfnH
-1y)
,,n,i1r,1nsnyuDp qt)llV l ln\Dpu)ru ntuD.ltloluDBur)[,unut.tac1 h,uD,iiiuD.ro
-3uoto tn11,,:c,{51urur.lrl t';.tas'u,iu1cit,n qrlJle:-
rlits nitrlJq qruns undrl:ruad
urp nerlaq dnplq tees BpEd ?,{oucdulJu:clnlrr:{.r:,{un1cs_n}rstrr.,uctaLrJo
r?po
rdures 1r;pr1ntr ueur e)rur .( 99 :r:-rN-uV) ll/r)tll.ft1,ts.t,t<l n1s.t.tuttiuD.rD.rD1.tal
.,
utDlLipturlDq tltuDl uD:ltpDlrr)uttDpJan otiBttttl trDutt.r,ttl
lDltt (D.ir!tDlDlDq
DPDd) Dl).taut 'nutqqnll rut)p DlDl..t/,. :urLLUrllcqqxlly uup'n,{qe,\\tpr.l)csndjel
u n l l r ) l p r t n t r \ n l u n l J d t i i c : s r u I n l u n t r d r l r l B p l ?n l r s r _ , , i rrbi u r n p u c c s
'f09:uqBS)
,, nlDpDd):l nl_qqny ttn1n.tt1D.tttp lunt ntln unltprlas.tp tlolDpt)tul
nlnut 1n[untal tntlopuaut n1u o1tI uDp : t.t]pu)5. tl,l'l-t tp LtDtD.t Dtlpntu.)I \ t)tD lDs,)!.
n : 1 oD , t u t l n i i i i u n s aDs: l D u t! D t ; , st D
. l DD : . l t [ ,;,t l D ] t t D :jloDX , , u c p , ( l g : l l r q c ) u V . _ l V )
,, unuuaq 3un.i,'iutto-h'tot.to tb'ot1uDtofryatl uop.tt:tsatl iiun,i nturtlo.t tDtlDluat
tt ( uD,JtrA-lD)tuDytp tp o.tutlttBiiuns.)l ny).t)u! DpDd.1 uD;ltt,tDqtp r;t7tilttoTt,ts
(un.-tnA-lD)qulX-7y nwopod,ll rtolunJntDru tuDy oiuunsn,.nr1ut1
UDlal r.t1;tr;tur
tSog dtDltD:1op1ttlolndn lD(1., '(6g :lqcN_uV) n!t)n\.2s. Dlt).-)s.ttD:lsDl,)n!;)ru
,,
l n t u n ( u D , r n l - l D ) Q u r ; 1 1 y t t u t o p r : t l au 1D l u n r r t u t D Xt n e . . . ( U . . [ , . r . V - l V )
..
ttutqqDYtJDpnutDpD(bIrtDltot.ui p lun.t otlu tpt1utt11., :upruirllaq rlc u l, rltrIJv
'(tt :rlBprpt\
Iv) .,:ltsn/ 3uD.i iuoJo_t'ul1.to1lL)lDpD tttr Dl)-t)ut Dlt)Lu .tlDll\;
uDlunJ ltp Suni ptlo lrttnuaur o-roltatl Ltrrl:\.tutltu.)tu )lDptt DdDts.ijuD.tDg ,, uep
(9t-" :qcprnN-lv') (gl-) .,urUD: liuD.tBuD.to_ijtto.ro LlDlDpDtln t)l.,titu DlDul
'qDllv uDlurut4rp
3n),\ DdDttLtnuaruDJDIJ)d tl.lrlls.nlnwaLu
lDptl DuDts..ntn.!Dg
t enlcrthktul kepatln sclain luottttttt itrli siaPa di otllara kcntu :ang reltt
brulttknvtt seperti itrt?. (2) Kemudian Alloh ntenttrinlttltkdn kepadu kttttut
sekttlian untttk slu at, dnn jiku kunu sltr u' jangun nrcnttlch, karenu Alluh
akttn nenenrytclkrtnvujah-Nttt ltuclo xuitLlt ltanltu Nttt pcttlu sant \ll\lQtt^'a
\'(u1g ti(lLtknenolah. (3) I)itt irrl4trntcnteritttttltkunputtstt, dtrtt otQllR \uttg
berpuu.sttutlaluh ,sepcrtiorQng \'ttt1gbtrutla dttlutn sLttrlukclonrytttkdartgtttt
nan tuu tt ltwtgkusttu )'on,qdi lalonttttt tcrdoptt kcsturi dttrt tetrutu orattg
lrcrtn dengtn rt crtgirtlrl. tt'trtpi tungtnttt orltlg \'t11tgbcrputtstt bagi Allult
lel:tih v,drrgi tlori r angintct kcsturi. (4) AIluh rntrnerintultkurt kuttttt supt^'tt
ntengeluarkanshttLktqrt kuranu ttrturg tttttg tttt'ttgt'luurktut shodaquh ttlulalt
gkttl ltutgtutttltt
dot nt'rcku tttt'tt8att
.\ep?rtiorut1g\etlg lttltttt tttt ttlt'lt tttusultttItL
rli punclokntd kanrdiutr ncmtiuktnntrt trntuk dipuku[ lulu ia barkutu: Aku
ttkttttntan tntrtr kapotlarnu tlotgtttt ttltttltttrt st'dikit ntuultrttt fuunak, dutt itr
nentt,rcthktut tliritttu kepudtt ntraktt (51 I)iu ntenrctitttttltkunkcputlo kanttr
sultcl,tr kttrttttntcngingul AlIuh. kar<'nuor]tl'g l:ltg ne rtgin'qut AlIah st'1tcrtI
orang vung diktjtLr oleh nru'suhn.ttt tlertgtutt'r:puthittl4gukt'tikt itt stttttpaiptultt
b(trt?ng .\'ot.qnalindungin|u io selutrttttlut i nrcrcku, dunikitttt ptrltt stontttg
"
hamb,:t.ia tirlak ukttttscltartl d<tri stt'lutt kcLttrtli dcttgtttt rttt'rtgirtgrttAllolt"
'',\ku
Nabi Sr\W juga bersabda: ncncrinlultkat kLltudu ktttttuIitttLtptrkttrtt
lang nlana A!ltth teluh nenc rintoltktttttt u ktpttduku Metulengut, I LItld'tli'
jifuul (berjuttng), hijrdh (pinduh)' dttttjunu'uh (b<'r'sattr), ktrt'tto ttrurtT4tattg
kcluttrdtu.ijrntu'<thttt u ne .skiun sotujcnSkl tuuku itt teIult ntcltpt tkttn iktttutt
-
kettuli Lttkenltuli, dut buruttgsiapo bcrdou dettgun tlrn
Lslurntlrtri lt:l.rcrn.tct
tb'a orong,juhili .tuh, i(t t(ntkI\uk Penghuttint'xt Lttjttlu iiiilarrl" Merr:kaberkala:
Wahai Rasululiah. jika ia shalat drn puasa? Beliau bcrslbd:t: "Jiku ia slrulat
dtttt pLrosa,ntuka hendukltth iu Ltcrdou dt'ttgtut tttt:tttebul AIluh Yattg tclalt
i1len)'ebtrl kttnu szk itttt orottg-onng nur'slitntltut nu'ntitt scbagai ltttrttbtt'
'.
lrumba Allah
N{anfaat Dibuatnya PerumPamaan
Perumpanaln dan contoh yang diburt oleh Allah dan Rasulull:rhSAW
dimaksudkan Lrntukmendckrtkiin pada nraksudnl l. nenrbcrikan pelnlhaman
akan maknanva,nrenyampaikann)'lkc benak pltra pendengar.nlenlnilnlkannya
ke dalam jiwanl'a dengan bentLlkcontoh dan pcrumpanlaan yang dibuatnl'a'
Hal itu terkadan-glebih dckat padapenalarannYa, pernahamannya.Ketepiltltnnya'
dan menghadirkannl'adengan menghadilkan vang serupa dengantlya.karenl
melalttipcrumpanlaan-
. j i w a a k a n b e r a d a p t a s di a n l u n a k d c n g a n s e n p t r r n a
perumpamlan vang serupx, diln akan menghindar dari keasirtgan dln kcscndiriln
sertaketidak ailaan)'an-sserupn Maka clidalam contoh-contohtcrsebtrtterdaPat
u p a y a u n t u k n e n u n d u k k l n j i w a d a n r l c m a h a m k a n n y a .m e n l P e r c e P i t t
penerirnaannyitsertl ketailtann)a terhadapperulnparnaanyang dibuatrlva dari
kebenaran sebagai sesuatuyang tidak diingkar-i oleJl siapa pun dan ia tidak

190 - I'lamul Muwaqi'in


16I - "'euEuad nIn[J

' e Iu
-ur?\qrsraquau
SuBFr?3?qos upprlBpuaqa{rp SueXuElue?uad r8uqutsr}{nqiuad
ue{ednreulnqasletqo}uof,-qoluoJptiurqes ,slEfu uEpspleIqequrpuequele
'qotuoJ-rloluoJ
p,{uueruaBued rp lncunu ulna; .e,{urrelduriuaru
ts,{uuedrpeq
E6I - "'Eluauad nlng

tioq Dpouo:fDllDdoDpl nvtls LtDldDDu)ruqDpt oi11psoy tnp qc111plqrn.


'tttur,nu 3uo.i unndtuatatltiioq (Dful)
lDpti uDp ultLt,nu3uo{.qn1-n1o1
t3:::
nlnd 4o11oprtrr?Cf,,:uuxrrJ.raq BIr.cJ qellV :uuIElESueu e3nIe{erJt{
rur leurnuciuclel lp urnllrq re8eqas elerarusefrb-sslrbur
itn;:o lndepuadledepuad uellppluau up{D lpplt p.{upueles qEIlv uep'..nuryI
(n,{.r:r)trdrpuJd upp nup{ se,{rbepeda1,,:ur:ItnqasrpIepu rur l€^e tIlEIEO
'(g1 :r.rn,(5tsyl qn11yopotlal(t1ota"'-tat 'tlslpsJaqnur]
,, loiuttosryndolour
untlptlontonsas3nt1ua1,,:uBrxrr1raq qBIalJA\S TIBIIV:Bt€{rJqelerel{
'n1r ue11n[unuaur rur lc,{ee,trqequrp (961 :qe:cbeg
1eq
ly) .tt' t l . ! t t l t t qD D t pt l t t l J l , . ) t t , tuqr , 1 n
n s n n J t s q: n t t n t ' t l n t p l p a qn . t r r r o t :
qnlclthtitt olottt '(lnln )q ot n1o11niunlodal tptnn33un3 opo nolo lqns 3uo:,
nutD.tDJuo lp Dpn Dt!t niuuotplar1tua,iodlodtual a1 tDdutDstlDqtoy uutlaqa\
'nunlntlal .lnltl)uaLunurnl tnt9uol LlDp,:eFpl qellV ueurll u€I.lssppraq
r,(ullcda1nrlr c,{uqnqnlr:lrptrdruenrle e,{ulnqruer telaqr8q 3uoloruaru 3uei
?urro srlu qe:upr,{uqtl-e,t3ue1uc1 uelndursalul;lrqureBuad r:elSut8uau tuel
rdqol ueIV c.{uuulpnsleurp3uu,{ede rnqela8ueru rurel u?pe,{p1nse6uep
qcllV qJIo trnqrp qelal 3ue,{rur ueeurcdun:odr:elSur8uaru)Bpn lum{ e{Elu
'e,{urucqeuraur eiurcBuapuadrr(udnsqe11yqelo e{uulnlnq uuqselaftpqulat
iur,{ uclnrualrp3ue,{1o1odnlrns uriuap rnqple{rpqulat 3ue,{1o1od3ue.i
nlsn:^es uc{curdurniuaru iue.{ 3ur:o iuetual qtg :ueleleBuau..qlqBqS-qsV
,ruref,, urelcP rp ulqlng-lv lleusl ulq peuueqnt{ slrpsqtuzrul ut'utcqnruad
u l ? I u e q u a t u ) n l u n t p n q r p 3 u e , { u e e u t e d ln u: c d - u e e u e d r u nlad u?3uap
edn:csqrqaliuc,{ rIel-cIJt qulspBrul aunf,uodSuproes upSu?te.{u8uotodlp leu
-rururselr:quniuapueeruedurniad nutcse,{rbreieqasqnlndosnetpueqrIp (€3u)
g uep 3ur:n1 qeloqInprl ur,re{ srrx u,nqcqrucqcd e111?ue.,{ slatuol urulep
r:,{p-1nsuX uppqcllV qalol?nqrpSuzi ueerurdurnJad pueullp 'uue,{uuuad
{etel
lnrunur'r^c,{rb ueiuape,{uuerpaqrrd urp uuzuedurnrad ueiuapuelm ag

SVAIO NYONISO
VAN.TNSVUNYO HVTTY IUYO
.IYS\TUgfl ONYA NVYWVdIAINUgd
YUYINY NYYOggUgd
nrcrektpililun (vng lain) tettang urusunntereka."Al-Ahzab: 36). Ayat ini
tclahmelarangnlerekauntukmclakukanpilihanatashukum Allah dan Rasul,
N1'ayang tclah menjadiketetapan,bukantentangpendapatorang-orangdan
qiyas merekasertadugaanrnereka.Allah juga telah memerintahkanRasul-
Nya untuk mcn-cikutj\\,ahyuyang djturunkankepadanyasecarakhususdari
sisi Nya. seperrifirurln Nya: "Aku tidaknengikuti kecuelidpalett14telahdivta-
hvtkan kepudtrku " (Al-An'arn: 50) dan firman-Nytr "dan lrcndaklahktmu
n(rtutluskatlperkaro diantaranterekanenurLuapa long diturunkanAllah"
(Al-Maidah: 49) sertafirman Nya yang lain: "Apakah merekanempunyor
,yentbahan-.stmbalrurt selain ALLuh,vangntensyari'atkanwtuk merekaagama
vng tid k diia.ink(rr/1lnlr." (Asy-Syura:2l ). Nash-nash
tersebutmenunjukkan
bahrvasesutuyangbelumdiizinkandanditentukanoleh Allah adalahsyari,at
bathilyangdalangdari selainDia.
Allah SWT berfirman: " Mukajanganlalt kanu mengadakrtn perumpumu-
an-ITerLon[)atldatr bagi Alldt. S<'surtgguhn y-aAllah ntengetahui,sedanRkamu
tidak rnengerahui. " (An-Nahl: 74). Mereka mengatakanbahwa:Orangyang
menlpcrhatikan ayatini denganperhatianyangsesungguhnya, ia akanmelihat
denganjelas babwa ayat tersebutmenerangkan mengenaipembatalanqiyas
danpengharamannya: karenaqiyastersebutseluruhnya merupakan pembuatan
perumpamaan-perumpamaan bagiagama,danmengumpamakan sesuatuyang
tidakdisebutkandalamnashdengansesuatuyangdisebutkanoleh nash.Maka
orangyangmenyerupikansesuatu yangtidakdisebutkan di dalamnashtentang
pengharamannya ataupunpenntahnyadengansesuatuyang diharamkan-Nya
dandiwajibkanNva, makaia telahmembuatpemmpamaan-perumpamaan bagi
Allah. SeandainyaAllah SWT mengetahuibahwa sesuatuyang tidak Dia
s e b u t k a na d a l a hs e p c r t i s e s u a t uy a n g D i a s e b u t k a n ,n i s c a y aD i a a k a n
membcritahukannya kepadakita, danjika dikatakanAllah melalaikannya, itu
sesuatuyang tidak mungkin.dan sesungguhnya Tuhanmubukanlahpelupa,
lalu Dia akan menjelaskankepadakita segalasesuatuyang harusdijauhi,
sebagaimana Dia menyebutkandi dalamfirman-Nya:"Dan Allah sekali-kali
liduk akan ntenyesotkensuatu kaunl, sesudahAllah memberipetunjuk kepada
merekahillgga dijelaskan-Nyakepadumerekaapa tang harus merekajauhi "
( A t - T a u b a hI :l 5 ) .
Ketika hal itu dibebankankepadapendapatdan qiyas kita yang mana
sebagiannya bertentangan dengansebagianyanglain,sebagianmengqiyaskan
sesuaidenganpendapatnya bahwaitu serupadengannya, kemudiankelompok
l a i n p e n e n t a n g n ym
a e n g q i y a s k asne s u a t uy a n g b e r l a w a n a nd e n g a nq i y r s
pertamayangberbedadari berbagaisegi,dandari gambaranyang urnummu-
n c u l l a h s e s u a iy a n g s e r u p a d e n g a n a p a - a p ay a n g d i m u n c u l k a n o l e h
penentangnya ataulebihjclas dari itu. Sesungguhnya mustahiladanya2 (dua)
qiyassecarabersamaan datangdariAllah.dansalahsatudarikeduanyatidaklah

194 I'lamul M:rwaqi'in


s6I "'BruBUadnlng

unllDlDqSuautDlataw D33ulqas,Dlat)tu jDdDpuaduDSuaptolDoyad tDBDqnq


LlllllsD(lh8uaru Suoi( unoq rlDlDpL) DltDLunsngt n{uountuaq nsaq Bulpd
Suoi uo\uoloS unp'uo3uo1o| (1npd 1nht) 0l ltDp rllqal tpnfuautqosadtal
LtDlDnllDutn,, :Epqesl:q1AVSqellnlns€d:etpllaq er '1,e!i,{r"y 1y {lluhtr ulq
.;ny, uep e,{uqr,{eupp lleN urqlrq![ urq ueuqelnpqv ucp ueurstnurqJrJBI
uep uD{rlrieJueu snunAurq cs1:ur.'qcteiu:rulprpqnlAJutq LlEIInpqv
'c,{uuclppqSuaurundnelr
e,{uuelurr'::eqiuaru pq urelepqEIIVqelo(re{uerprp)
urltnqasrprypr13uc,{nlcnsascpl]-cpuSuaur .plet
4n1unuelqaloqrp{[prt e]r{ tr
'e,(ulrqlnepcdclnd uerlruep eleur ,rqa:au qepnsas
rBequepleqequsu:cdr8eq
lrrnun n{EIreqqElEpc'e,{ul€,r€opedEuBrursSeqes .rur
lB,{u,!\ld
.,,(Dt\.uuDlopD
-Dpoiuatu) oitu.tn)-uD)uau nuDl qDfoBuoI uDlDLu,rD1o1 nq oua.tnyoiuurynq
uop nulnl !|Dq ioutqD.rto7nqaspq lDSDqraq(uoqnqanuau loptt) tuDtpDte
uDp 'D,{utDSSuDlaut nuoy qnlunguot o|oa ,pq n7nqtaq Suo.roptuqDlatDte
'oiumndutolatunwny qoyto?ttoIo:1Dw'D^N-uDnMat
I-uDntuaIaIuDlntuauaru
4oP1oSnlDlQ uDp'niutt(lwauadwaa nun! 4oluo]uotolotu'DiN-uDqttDMI
'unqt[ouoyuoqqt[n,\awqDpi qD DiutlnSSuns ag,,:epqesreq
V A1ySqBIInlnse]l
: D t E I r a qp l ' r u u , { s e q y - 1 yq c q c l , t r s Jn q v u c p u r e l 1 r , { e , n uu r e l e q
'urpuasnlr su,{rbuBIEtBquad uuytdn:aurru1
'e,{uuerclerued epBdtaqualeu )uprl rlllnurp qaloq3uu( udu-cdcuep,efuurel
3ue,{ eped laqrxarau {eprl uclunlJuqrp e,{uuemlerued3ue,{ edu-udue,trqeq
uelsela[uaur 'u€r€{euedepcduelrlruradalue1se,{rbiuaur:eu11
16yg rqeNuep
uep'uelrpuada>1sule uereleuad u€Ise,(rb8uatu e,{uertluerp 3ue:oasqeleg
'qEIEsu,{uBnpaluep e,{uurlse,{rb8uaru
e,{unnpeluelSuepes.e,{uucreleruad
uclruu:uqSuaurE{3ull urelppelelatrt epede{ rut rlsnu ue{BllntrraiuaurIAVS
lqep e,{uqn3?unsag ,,dnlnuadre3eqas nunl ualsr-rralsr eprdal u?{rBeq-r??q
nrutl]IB,{Edns nuppeda{ e,{uueluurSuaurn1e rdc1aluep ,rc1cdnurc{ Inlun
ntucpedo{efuueluur3ueu leprl n{V,, :qpucsll epedal uel:aq nErlequep
', ueluunS:adnrue)
Inlun nulrl epedaqc(uuelurr:r?uarun)p p,{uqn33unsoS,,
:reun cppde{ ?le{laq nurlaquep B,{ucnpa{usll?lcqueu AAVSqullnlnssd
urrpntrle) se,{rbueryescp:equuryuereqiuarulcrxll upp uulqJloqlsduau
q e l e t q p u e s n u q u y g e , { u u r e l e t - t r aIrnr ll u n u ( u u e 1 l 1 u r a d a 1e p r d s e , { r b
uel.resep:aqr,{u1e1ouau:utu11u,{u1r1eqagurelSueroepedal u,{uuelreleueut
ul?p'lnnfueu 'ue{t€EJueueu 'lllllu.tlp 3ue,{ 3ue;eq rB{Btuaurpp€d se,{rb
uE)Jesopraq r,{urellBtuarrr qetrIeslluurpnual e,{ucnpelepedel uE{ruuDlrp?uE,{
ucserqradenp JequrelEpse,{lbue1n1e1auqcun:sll uep lcull lDlouaurqulal
ncrleque{qeq'se,{rbepcde,(ulcurnlefe8ueruqeu:ad1epr1,46VSIqEN
E,{uBueJBIatrl nellag ue{qBg .sEf,rO uE{rlElurratuatr{ IeplJ !qBN

'se,{rbuu{letequau
{nlun dnInJ
qepnsBIBSlul qellv ur?pSuetspuut1nqnlr uBp'p,{uulel3uu,{r:ep {leq qlqal
yanghaLal".
lang haramdan mengharamkan
Q a s i m b i n A s h b a g hb e r k a t a :M u h a m m a db i n I s m a r l A t - T i r m i d z i
menceritakan. Na'im bin Hamadmenceritakan, Abdullah menceritakan, lalu
merekamenyebutkan haditsdi atas.Merekasemuaadalahimam-imamyang
/siqat(dapatdipercaya)danparapenghafal.kecualiJarirbin Utsman,ia adalah
salahseorangyang membelotdari Ali, dan bersamaan denganhal itu, Imant
Al-Bukharimengemukakan argumentasinya di dalamkitab"Shahih"-nya. Telah
diriwayatkandarinyabahwaia terlepasdari tuduhantentangpembelorannya
dariAli. Na'im bin Jalil adalahseorangimamyangmulia,dania adalahseorang
penentang kerasJahmiyah. danAl-Bukharijugameriwayatkan darinyadi dalam
" S h a h i h "n y a .

Para Sahabat Juga Melarang Qiyas


Adapun para sahabat-semogaAllah meridlaimereka-,Abu Hurairah
pernahberkatakepadaIbnu Abbas:"Jika sampaisatuhaditskepadamudari
RasulullahSAWjanganlahkamu membuatperumpamaan-perumpamaan bagi
haditsitu".
Dr dalamShahihMuslim dari haditsSamurahbin Jundab,ia berkata:
RasulullahSAW bersabda: "Perkataan yangpalingdisukaiolehAllah Azza wa
Jalla ada empat", kemudiania menyebutkanhadits tersebut.Pada bagian
akhimyadisebutkan"Janganlahkamu memberinamaanakkamu denganYasal
Rabah,Najih dan Aflah, kemudian kamu berkata:Apakah Dia di sana?
Jawabannya: jangansekali-
Tidak,akantetapiitu adalahkeempatkatatersebut,
kali kamu menambahkannya kepadaku",
M e r e k a m e n g a t a k a nS : a m u r a hk e m u d i a nt i d a k m e m p e r b o l e h k a n
m e l a r a n gs e l a i nk e e m p a tk a t a t e r s e b u ts e b a g a iq i y a s t e r h a d a p n y ad, a n
mcnjadikanhal itu sebagaitambahandantidak lebih dari empatdengtnqiyas
dalammemberikannamaSa'ad,Faraj,Khatr, Barkahdan lain-lain.Konteks
ungkapanorangyangmengqiyaskannya adalahbahwanama-nama yangtidak
disebutkandi dalam nashadalahlebih utama;sehinggamenghilangkannya
denganqiyasyang lebih utamaatauyangsamadengannya.
Jika dikatakan:Mungkin sabdabeliauyang berbunyi:"Sesungguhnya
kata-kataitu hanyaempat,makajanganlahkamu menambahkannya" diambil
d a r i s a b d aN a b i S A W s e n d i r i ,a t a u m u n g k i n S a m a r a hm e n g h e n d a k i n y a
berbunyi:"Aku hanyarnenjadikeempatkata-katatersebut,makajanganlah
kamu menambahkannya di dalamriwayatnya".
pertamaadalahjelas rnerupakanpembatalanqiyas,
Dikatakan:Pertanyaan
karenapengertiannyasama, dan bersamaander.-gan itu pula dikhususkan
pelarangankeempatkata-katatersebut.Sedangkan^ertanyaankedua,ungkapan

196 - I'lamul Muwaqi'in


,6I - "'curBuad n{ng

e,{uqn?Sunses uep 'BSEulq?r uep srlqr qelcp? ue{sc,{tb3uaurle{ Etug ed


?ue,{?ue:our?p'uDIBlse{qrlcpe ur se,{r} :ue1e1e8uauuurs urq p?utulpqntr4J
-reBuapuarun)y :ptp{raqer 'n1epeda1uB{BluaJUauunputH rqV urq pn,tre(
'ur?{r?luaf,uau 'nryprda;1uelllluatruatrr
UrpqJ-qlVuErulElngurqe,{qrn ueJtul
rqv ulq ruuV ue{.?tusJueuqe,{c13nuql:unleleiuar-ut^\Bqtrq1-qlv
'e,{uleJouaur
cu:s e,{uuellettlquauz1a:au uepse,{rbuEIn:nqa{
3uu1ua1
uzlleuauau e8nful.rqeleredleqeqese.rede,{u1eq
tueruru8uqag
sE,{:O ue{nrnqay uB{{ErJauaId u!.rqel ErEd

'se,{rbru1e,{'uueuedtunred
ue8uapnrueqqulrlpq-ncqroB :ele{laqlpLull :Ele{laqer 'plqpl'nhlr:r:pu,{uqe,(e
r.rpput)rluaouau stc,{rq3urq rp4.c[ 'up]Ie]r;aJuaur qeqre,{5nqv urq :t;l?g
nqy :uelcteSuauu.lerslyly se,{rbqelepee(upnsleur 'uepueduruad tenquau
?ue:c1aur qclal ruul e,tquq prqefny,q
uep uef rJne :pte{laq qelruzH nqV
'(le33uruaur) clluf p,r EZZVqEIIv
ue3uapnruauaqtsrulrtari ntr Ipq ullnluauau er cde:esrp sele rnqela8uaur
' 1 A V Sq e l l n l n s e 6q e u u n se p u d e l n d
1 e p t 1e t e , { u q n S S u n s aEs{ D r x leprt
uepqclly qclr) rpnd uc1:eseprp rypn 3ue.{e,{urrdupuad uelelnua8uaru8ue,{
3ue:g :seqqynuql ul;ppqeqn-InqV urq Wpqn r:eq :EltrI.raq r(EZnV-lV
'nue1 r?eque{lelEqrpqela13un,{
leq 4u,(ueque4rue:uqBueru
ucp ntu€rl sBtEue{urenqrp qElat 8up?t1eq>p,{uequelleyeq8uauruo{e nuin{
clcur 'su,{rbueiuap nruel eueSeue1;efeBuaur nurel elrf'uer1e1csnruul e,{u
-qn3Sunsag :pn.sBWnuql r:epue>1e1e3uaru qrlEqlntrAl-lV urq zrzV lnpqV
'(srIp?q)
nlBl qelat 3ue,{qeuunsuep (uB,rno-lv) ?rprrqraq?ue,{qetr; up{tesppleq
rJenf,e{e,rteJ ucluequatrl nurpl rltll-rleles qclue?ue1:e1e,fg,fsy nqy
epedal e.,{uueelevadnq?l I€prl n{B uep'nlBI qclat 3ue,{qnuung'pr?Jrqraq
8ue,{qelr; :e8n uep rJrpjetntr nru11:uelete8uaruqeu.rade8nf:eurg
'ure1s1ueyncueqSuaur e1a:erue33urquulcos:adrt;Beqraq ue1"^e,{rbSuau
3ue,{ urnel ntpns lnJunu uerpnulal'Bpp IEpn qspns nupri etrreJn,eupln
uep nurp{ elelueIp {Ipqral 8ue:o-3uu:oEuerurp eseu nlensrdclaluel?'urel
3ue,{esenBued rrep1mq qrqel3ue,{esenSuad Sucroasp8nflrpn uep'ure13ue,{
cspu uep rnqns qrqal 8ue,{eseu ntxnslrprl'ure1 3ue,{?setrrrJepe,{uuelnq
12.{urqqrqel 8ue.{p.^eurntensue:'letc8uaur{epn n{V ufur-rep1n:nq qrqal
3ue,{qnncele,{uqepnsas ?sl?unt?nsepe1upr1:urleleiuau pn,spl4Jnuql
'tnqaslstuEIEos^lad
pnpe{ ElEtuarp uelsndeqfuau
3ut1esuele qepnntt 1eqeSSurqas
:(uEnluauad) ucrBlruad
uepue1e,{e,ruade.teo
ue8uapefuseleu?qequr?lueuperuad Iuas'u,{udupeq'tat
uerelruaduEplp{B,r
-r: uusnsnqlSuad
e,(uepelnlunueru,.leduee^uequr EIB{-Etctle,{uqn3unses..
mataharidzrnbulanitu disembahdikarenakan
qiyas-qiyastersebut.
Ibnu Wahabmengatakan: Muslim bin Ali menceritakan bahwaSyuraih
A l - K i n d i - s e o r a n gh a k i m - m e n g a r a k a nS
: e s u n g g u h n y aq i y a s i t u t e l a h
mendahuluiqiyaskamu sekalian
I b n u A b i H a t i m m e n g a t a k a nM
: uhammadbin Ismail al-Ahmasi
menceritakan, Wahabbin Ismailmenceritakan dari DawudAl-Audi. ia berkata:
Asy-Sya'biberkatakepadaku:Jagalahlima perkarayangmemilikj kejelasan;
Jika kamu ditanya tentang suatu masalahdan kamu menjawabnyamaka
janganlahmasalahkamudiikuti denganpendapatmu, karenaAllah SWT relah
berdrman:"Terangkanlahlbagainnna pendapatmu)tentongorangJ-angmenJa-
dikanhawanafsunl,a.scbagai tuhannya."(AI-Furqan:43), hinggaselesaiayat
yang pertama;Kedua, jika kamu ditanya mengenai suaru masalahmaka
janganlah kamu mengqiyaskansesuatudengan sesuatuyang lain, karena
mungkin kamu akan mengharamkan sesuatuyang halal atau menghalalkan
sesuatuyangharam,dan (ketiga)jika kamu ditanyamenganaisuatumasalah
yang belum kamu ketahui,maka katakanlah:Aku tidak mengetahuinya, dan
aku bersamamu-
Ibnu Wahabmengatakan: Yahyabin Ayyub memberitahukan kepadaku
dariIsabin Abi isadariAsy-Sya'bibahwasanya ia mendengamya mengatakan;
Hindarilahqiyas-qiyasitu. Demi Dia yangmanajiwakuberadadi tangan-Nya,
jrka kamu menentukansesuatuberdasarkan qiyas-qiyastersebutkamu akan
menghalalkan sesuatu
yangharamdanmengharamkan sesuatuyanghalal.Akan
tctapipeliharalahapa-apa yangtelahdisampaikan olehparasahabatRasulullah
SAW.
A t h - T h a w a w im e n g a t a k a nl a g i : Y u s u f b i n Y a z i d A l - Q a r a t h i s i
m e n c e r i t a k a nS, a ' i d b i n M a n s h u r m e n c e r i t a k a nJ,a j i r b i n A b d u l H a m i d
menceritakan dariAl-Mughirahbin Muqsimdan Asy-Sya'bi,ia berkata:Sunnah
itu tidak diciptakanberdasarkan qiyas-qiyas.
Al-Khasyanimengatakan:Muhammadbin Basyarmenceritakan, Yahya
bin Sa'idAl-Qathanmenceritakan,
Shalihbin Muslim mencerirakan,
ia berkata:
Padasuatuhari,Amir Asy-Sya'bimengatakan kepadaku:Sesungguhnya kamu
sekalianbinasapadasaatkamumeninggalkan atsar-atsar
danrnengambilqiyas
qiyas.
Abbasbin Al-FarajAr-Rayasyimengatakan dari AI-Ashma'i,dikatakan
kepadanya:BahwasanyaAl-Khalil bin Ahmad membatalkanQiyas, lalu ia
berkata:Aku mengambilini dari Iyas brn Mu'awiyah.
Abu Zur'ahAbdurahmanbin Arnrumengatakan: Yazidbin Abdi Rabbih
menceritakan. ia berkata:Aku mendengarWaki bin Al-Jarahmengatakankepada
Y a h y a b i n S h a l i h A l - W u h a d h i y :W a h a i A b u Z a k a r i y a ,h i n d a r i l a hr a ' y u

198 - I'lamul Muwaqi'in


661 "ErlrBtrad nlnfl

'rxBLUr
rpScqas (ledlrpuad)n,{ er unlrpefuaurnurel qelue8uel:elepaq
plelleq lul[{'uBnruauadqenqeslrql€ tp
oI t?qeseururc{ qeluag :e.,(ueprdal
{oftqnW-iv nuql.rcSuapuaru n1y :ueleteBuaur uebeg urq peu.rureqnlrl
'sue1 ucSuaprurLlEIrscru plc3rqlaqpr uup'se(rbueleun?:aduteur
8uc{ c,{ulrqeqcs-requqcs r.te1;-urSuaur
lequeH urq peuqv q"llnpqv nqv
.reiuapueun{V :Etll.rJqrzruBhl-lVrcIeg irqV :uelelcBuau leleq)jV
'pc1eq3ue,{nlpnsasupllucluq3uaruucp rue:eq
3ue,{nlrnsasmylulcqduaunurr:1r:33urqnlensasue1se,{rbSuau n1e1as ?ue,{3ue
-.roiuu.rouriurp ueurcyaqnuel qe1uc3ue1 :uelclc8ueurrq,e,{g-,{sy
':rcur1a3:at uclc n{rIt;I tnlpt n1y :rdzSSuuuatu ey nutedepueduu{lusepleq
r u n ? {l n l u n n 1 r 1 r q q e 1 u t 1 s u , { r f: c , { u c p e d a ul u { ? t € { r p n l E - I n q e t I e p n
n1y :qc,rclucurer ucp 'uuleos:adnlensuuaSuaure{upllp BI uelpnua)
'.llcur1a3:a1 u?IDnIr)E{ lrttr,{\eq1 n1y :qu,trefuau
e1 2,cdeua;1 u1 lure1 3uc,{ nlenscsueSu:p nlensesue{sc.{rb8ueu
:e.{uc1rp
'bn.r,{su11
Icprt nriy :plp1;aqer r.repJrqeI upp mlr?l cpedal ue)e]uoJueu
ue,{gn5 'rurrl eprdal uelellracuaurqnqsrqpO:ur1e1e3uaur urel$V-lV
'stl,{rbuel.resepraqueltos:cdnlensSuelueluerlete8uaur
upeduep re{ns n{B qrqal lnfuntad ntens uu?uap€ulprx rftJua4 :ElEIlaq
ur'rq.r,{g ,{sV uep ur{eluaouau qle,{,{cq;-1yes1:uelele8uaru. rler11
se,(rbqelepenlr ucp'ntr uteJes
uep e,{ulrquciu:urSuuro-3ue:o n1c1'-eloreu rBqpuoruqe11ye3ouras- teqequs
e.leduuplr,{e,tru-}uAe
,nrrueprcsle-res1e r1n1r3uaurue; :qe,uefuaru eylnluy
nqV rcqr,\\'rpcfta1n1rp:q eueunSeg :ulluluiuaru c1a:elaqqopoq rpeluaru
rclurd iuc,( 3ur.rourp (rnqctaSusr-Lr):e1urdrpufuau qopoq 3uuf 8uu:oasas
ue1n3c-rrp qcJDpV:rn'lllrtueJueuurq nlcns cped rq,u,{g-,{sy:ueleleSueur
rl 'p!,nS urq prlefn1,r1r.rrp uclclufuau uub:eqe.7-zy urq pn,.req
'efuuu11e?Suruaru
rut;3uap rlunc:1 iueroasesrnqutelrpIppn ?uu,{ueleos:addeqasqu1e1e1a3
:utc{rJq B{aralAI uulrpu::d srlclru qelepc nlr leduet uup 'e,{uttueqeuraur
qcl)Epu Ir 'r,{uuclqnlnqruarupr eucturptedurateped se,{rbuu11e83uruaur
1 e p r 1i u e . , (i u e l o r : , { u q n ; - 8 u n s a: 5
uelelefuau e3nI qe;rurg nqy
'e,{uruleqpulalu 'uelrpe'lad
lepu er BfuqnSSunses srlelaru
urtllcprp se.{rbue11c33urueur lepu 3ur,{3uu:g :uelute8uaru nlqufy:n>ppedel
u r l r l l ; i u a u r q p . J r u p Fn Iq v u r q p B t u E H: u e l e l e 8 u a u rb e z e 6 : n p q y
'11e:cu sc{rb uer3eqesuep
Ir?q qrqalprlseu
rp Surcuey:uelele8uaurqelrueg nqy:rSuepuaruqelatnlr?euerrl (tedepuad)
SebagianQiyas Bertentangan Dengan Sebagianyang Lain
Orang-orang yangmenolakqiyasmengatakan: Jikaqiyassebagaihujjah
(argurnen).maka qiyas-qiyasitu akan saling berlabrakan,dan sebagiannya
dengansebagianyanglain.Kamu akanmelihatsetiaporangyang
bertentanf:an
salingbertcntangan tersebutdi antaramerekayangmenerimaqiyasmenganggap
bahwapcrkataannya adalahqiyas.danpenentangnyaakanmengemukakan qiyas
yang lain dan ia pun beranggapan bahwaitu adalahqiyas.Sedangkanhujjah
Allah dan pcnjclasannyatidak saling bertentangandan tidak pula saling
membantah.
Mereka.jugamengatakan:Jika mempergunakan qiyas dalam agama
diperbolehkanniscayaia akan terpelesctke dalam perselisihanyang telah
diperingatkan olehAllah danRasul-Nya.Bahkanpadaumumnyaperrentangan
yang terja.lidi kalanganumat ini munculdari aspekqiyas ini, karenaketika
munculsatuqiyasdi hadapansetiapmujtahid,ia akandihadapkanpadaqiyas
mujtahidlain yangbelawananhinggaterjadilahpertentangan. Olehkarenaitu,
ini pastimcnunjukkanbahwahal tersebutbukanlahdatangdari Allah dilihat
daritigaaspek:Pertanra,pcrsclisihan (pertentangan) diungkapkan secarajelas
dalanrfirnranAllah SW'l: "Kalaa frlranyoal-Qur'an itu bukandari sisiAllah,
Ientulahrnerekttnrcndapatpertentatryanyangbanyakdi dalamnya."(An-Nisa:
U2).Kedua. sebabpertentangan itu adalahdiserupakannya kcbenarandengan
yang lain dan diperbantahkan, karcnatidak adanyapengetahuan yang dapat
membedakanantarayarg haq (benar) dan yang batil (salah).Ketiga, Allah
telahmencelapertentangan di dalamKitab-Nyadanmelarangperselisihan dan
perbantahan. Allah SWT berfirman: "Dia telch mensyari'atkanbagi kanu
tertutlg ogatna opo lang telalt diu,nsiukan-Nya kepaclaNuh dan apa yang
telahKami v:asiatknnkepadaIbrahim, Musa dan Isataitu: Tegakkanlahagama
danjanganlah kamu berpecahbelalttentangnva. " (Asy-Syura:l3), firman-
Nyajuga: "Danjarryat alt kantumerwerupai rtrang-orang yangbercerai-berai
tlut ber.sclisihsesudohdatang keterattganl,ang jeLas kepada mereka." (Ali
Imran: l0-5).firman Nya: "Sesungguhnt'a orang'oronglatlg memecahbelah
agantatl\:a dan nrereka (terpecah) menjadi beberapa gr.,longan,tidak ada
sedikitpttntanggurtgjtn'abmu terhedepmereka."(Al-An'am: 159),firman-
r\"yajuga: "Dan ta'atlah kepado Allah dan Rasulnya dan janganluh kamu
berburtuh-bantahan, v[tg rnenr:eltabkonkantu menjadt gentar dan hilang
kekutttorrnru"(Al-Anfal: 46), firman-Nya yang lain: "Kemudiun mereka
(pertgikut-pengikutrasul itu)nrcnjadikanagamanrcrekaterpecahbelahmenjadi
beberapapecahan.Tiap-tiap gokntgan merusabangga denganapa yang ada
puda sisimerekt(nusing-nwsing)." (Al-Mu'minun:53),danfirman-Nya:'2arlrl
hari yurg di wuktu itu adu rnuka rang putilt berseri, dan ada pula muka tang
ltitantnturunr."(Ali lrrran: 106).tbnu Abbasmengatakan: "Wajahorang-or-
angyangmemegang sunnahdanselalubersatumenjadiputihLrerseri, sedangkan

200 I'larnul Muwaqi'in


I0z - "'BtuElJed nrlng

tBtxn-l?urnuElnJueqal?,{\qEquBrlnqBluequaul qslal ESnlA\vs IqeN


',,nllcqEq[s-]nqPqDs ununuJl DrJdJslluru n{uBIleula)l
'uu)sntnruau nue{
dcreq:eqnrp uep'ue8ueluauadtouaquaruleiues n1eeua;PI
e,{usn:eqas uucture?uqes qf,luDIsnlnd,,:e,{ututleqe;ud epedal uuluteSueut
- e 3 : n s r p c , { u q n [ e , ru, 'e l l J n s u a r uq e 1 1 ye S o r u a s -t 1 y ' c , { u u t q e l u r : a u t a d
n s B r uB p E d ' r u r n l o l e p r d q n l e l a s u n B u e l u a l . l a q3 u t 1 e s3 u e : o e n p e p c
r8el.trSuapuaut n[ru {?plt nIV ailq?l ue{DultullsnryuInEI uucul8uc,{urt1z1
B,rte; r:rp uerlruap eqrf 'ue8uetuauaq qElal,11S qPIInlnse1teqeqesErBtuP
rp 8ue:o enq :Ble{raqucp ruqulltu sellre1 lteu ete8asne:1aq'uettlud enp
ue8uapsn:rq nuleueteled ues ucleunSSuauq:1oqqelede'?ur:o unpe,{u1e1eqs
qules?rxurzIBppn,seytrnuql ueiuaputfuetuauaqqe,z; utq ,{eq1:eBuapueut
nerlaqelne) e,{uueSuetuauad sera{ qrqel usIE nrxu{ qepnsasSuero-8ue
-ro B{Bur'ueBuetua}:aq 3ur1es uetlelasnuel eltf u1a:u1'urSuuluagaqSuqus
u€rl?IesnurcI qeluuBuel:ueletuiueur yg :eurq u,{uueqnlIJIrpqBIInlnsegqalo
uulredruesrp qelat3ue,{ede-edeuel3uelrqiueu tedeplnqasrelue8ueluayad
qtrlepe,,uB)Estrurqttlau n ueiuetuauad,,uedelSun pns1e11
",{\qEq
uB{Eseulquatr l n1; ue8ue1ua1.re4

'SuepaduelcunS.raduaur e?iutq quqnraqntl ue8uuluauad '-e3:nstp


r,(uqefe.tius{rJnsuauqel1ycSouras-r1y qalo Suciadrpuequtuuaurad ulnay
'uBEsEn{e{ u?pBuequer?equadquleseur ude:aqaq rurlepqe,{styeuas;tsu1utq
'urel-uIeluup
JetruV uup utlplaoledupuarueSnfer uBp {r.lnu q€{Iu qPleseLI.I
r1y e,{uleqq:adas 'ueeutq?ued unp ueqoclec:ad
uelpp uerxstll eutq8uaut
Inqurl qelel rdulat uele qzleseruedu:aqaquelup Buuqrepasue?uetuauad
de:et zped qrseure{aleu 'q?}uuetuatuueulsln ellla) upqootrreouep
ueuurqeduele(upeqnfrurelepuml 3ue,{uerieqasrnle?uau elararu uet8cqasuep
'r1e1estrlrpas3ue,{mlt;osradurelnptlqcqesr:ed ue;-ue1l1 tp 1tca1urSuuluoyad
rpe[:a1':nu11 uuqelut:autad tlped undcpy rrue?r unlnq qe,neqrp qutut:ad
nles uprd de1a1ucp uuiueruauaducp qellv qclo z3ufrpqe1a1 btpptqS-qsy
rplcg nqv ue1?uepcgqcllptly ulq:cutl epedtrtpsera{ qrqal ue8uelualr:q
8ue.,{e1a:aru r?rrtuc rp undiuc:oas ppe {eplt nll qrlstJs ,,qulurJeulatrr
nurel rur qradeserecuu3uepqn1edV,,:ett{raq uep'EuJIIep qlnq tt:adas1esa1
qefe,rlcduret slat rtrlpqcuau tueleprp teqeqesue8uelel ucp 1rca1uuiueluagad
'16y9 qpllnlnscUqalo IJUaqIpleSuesSuef nlensas
leqrlau nprlaqelrf uup
ueledn:au ue8uelueuaducp uuqelullqra(l,,qDlunlsnlnlDlDruuD8uolu4raq
nwnl m1rIuop 'uDtlDl ltotl un>lnlnstadtttaur tndnp Suni uo,lnA-lv qDp)D9,,
:epqes:aquSnfneqaquep',,uo|uoJuauaqund uo4otlrwq oSSutqasunBuoluavaq
Suttns untplas nutoy yo1uo8uoy,,:cpqpsraqrl VS p€turueqnl/\trIqcN
'
,txElnu tx?lIq
rpeluau ueBueluauaquep ueqp]u?q-qtrtueqraq nlzlas 3uu,{3ue:o-3uetoqe[e,n
terdahulusebelumkita adalahkarenapertentangan merekadengannabi-nabi
mereka.Abu Darda,Anas,dan Wa'il bin Al-Asqa' berkata:RasulullahSAW
menemuikami dan padasaatitu kami salingbertentangan mengenaisesuatu
dalamurusanagama,makaRasulullahsangatmarahdan beliautidak pemah
sepertimarahbeliaupadasaatitu. Beliau berkata:Wahai umat Muhammad,
janganlahkamumenyemburkan lidahapi nerakakepadadiri kamusendiri,lalu
beliau bersabda: "Apakah dengan cara seperti ini kamu sekalian akan
memerintah?Bukankahhal itu yang telahaku larang ataskamu?Sesurtgguhnya
orang-orang sebelumkita telah binasa karena hal ini".

Seorang Pembuat Qiyas Tidak Letrih Baik Dari Pembuat Qiyas yang
Lain
Orang-orang yangmenolakqiyasmengatakan: Jikaqiyas-qiyastersebut
salingbententangan di antaraparamujtahid,jika disebutkan:Setiapmujtahid
adalahbenar,makaharuslahsesuatuitu dengankebalikannyasama-sama benar;
danjika dikatakan:Yangbenaradalahsaru,danitu adalahperkataanyangbenar
Akan tetapiseorangpembuatqiyas tidak lebih baik dari pembuatqiyasyang
Iain, apalagiqiyas :7abah (yang serupa),karenacabangitu kadang-kadangdi
dalamnyaterdapatdua bentukyang serupadengansesuatudan kebalikannya,
sehinggamenjadikansalahsatunyasebagaiyang benarbukanlahhal yang lebih
baik dari kebalikannya.
Merekajuga mengatakan: Nabi SAW telahbersabda:"Aku telahdiberi
semuaperkatattn,dan hiknnh-hikntah telah diringkaskan untukku" . Jawarni'
al-Kalint adalah:Lafadz-lafadzyang universaldan umum yang mencakup
bagian-bagiannya. Jika hal itu dibandingkandenganpenjelasannya yanglebih
banyakpenjelasannya,makaia tidak akansamadengankalimat yang universal
tersebutyang merupakanpenjelasanyang sempurnayang menunjukkanpada
lafadzyanglebihpanjangdarinyaataulebihpendekpenjelasannya. Sementara
itu, kalimat yang universaldapatmenghilangkankeraguandan mengangkat
ketidakpastian sertamenjelaskan maksudnya.
Dalam sabdayang lain, beliaumengatakan: "Janganlahkatnumenjual
setiap ukuran dan timbangan dengan;-anpiserupa kecuali ukuran dan
timbanganitu seimbang". Ini lebihjelas, lebih nyata,indikasinyalebihjelas
danlebihmenyeluruhdaripadamenyebutkan 6 (enam)macam,dandengannya
menunjukkanyang tidak terfokus macamnya.Maka, kesempurnaanilmu
RasulullahSAW kesempumaan kecerdasannya, nasehatnya dan kefasihannya
sertapenjelasannya
menolakhal tersebut.
M e r e k a m e n g a t a k a np u l a : H u k u m q i y a s d a p a t s e s u a id e n g a n
kebebasannya yangaslidandapatpulaberbedadengannya; Jikaia sesuai,maka
qiyas itu tidak mendatangkanmanfaat apa-apa,karena tuntutannyatelah

202 - I'lamul Muwaqi'in


80u - "'eurBuadn{ng

an,{,erupps€,{rbrnlEleturnqulo{rptedEpnlr Ieq
euctuteS€q'rpef p,(51-3ue1ue1
16yg qelplnsc6 €tuaqnerr e,(51-urp qe11y
3ue1ua1
rJepelrJoquBIJpsup.laq qencal r(urnqulaiuaru {ntun c:to refundruaurleprl
etr:{'rurpq uelBC €,{uIllcqes3up,{Ieq1n1unqeqasre3eqas e,(uue11e33uruau
uep'p{ereur r8eqc,(p-eluqcduesuleq€ues e,{N-up?qpuo{uep e.4N-Equ€q
-equeq upedale,{N-u€eturre{ rBeqqcqasreSeqas e,{51-urlenq:ad
uelrpefuaur
BrO '(uluaq n€tc qpluuad) uDqDLpltlltz tqo1nrytdntaq 3ue,{e,{g-uerurr;
eues 'eFuue{qr[€/t\euquJotE16lp,trququ,{11-r:rpSueluete.{N,uenqe]e8uaduep
'e.{uueeperaqer{rAeqE,{N-{EpuaqaI 'p,{udEpeqla}p,{N-ueclur:a1SunpueSueu
nlunsasuelqlle,rau 8uu,( qellv un{nH :ue1u1n3uaur e?nf e1a:011
(0gl :ruB,uV-lV).,DlaJawDutDs.taq tlos tpoluaut(olltd) tnl! nuDl
qoluoSuototlow 'uoylsqos.tadwaut o\ataur Dlr[,, :uprxlqleq ele,eI qu1ly 2,u,{p
-lnsud qalo ulnd lepr1 uep zfuueleluaqrp Ieprt Suuf ntensesurtleluequatrr
s r C JB , { q D qq e l l V u e l r s l e s r a d u e u u c { q a l o q r p 3 u e : o a s e se u e u r r e 8 e g
'efg-elrraq qulppe qellv urnlnq cuclel 'ueleq nlr ucp
lelBq nlr e,{\qcq
qelV upp efuuelredue,{uaurry,,e,{uuelurernqAueru upp u,{uuu11eleq8uaru
qelal PtC e,/\\qEq JIAS qullv uep EtuequBlJestplaquBr?q rur unp I?lEqrul,,
uu{?le8ueru8uB,{se,{rblznquad 3ue:oasuedelSunu,{u1cq elnd uurlruaq
'l?un r3eqeXutucgucru nlndepe leprt uup nlpnsas
mua8uaruuunqela3uad qEJuB{nq n1ruueSnpuep 'uee8np-ueeBnp up{mseplaq
u u { n { e l l p e , { u u e q enu? r a d r u a us u , { l bt c n q t u e u 3 u e , { S u e r o - 8 u e r o1 e q r l
ruel 3uu,{lnqasralse.'{rb-se.,(rb uep :esaqurrSeqc5:uelete?uaute1ara11
'ururlu,{1epua1uefuap uulqelellp
ledepIEpn lnqaslal
ueurle,{e1qeqas'rur1e,{rp 1epr1 ufuue:euaqel Suuf nlenses ueSueplelSuurp
tpdepryprl uep rur1e,{rp qelel e,(uuuqseal eua:e1 '?ue.nqrp e,{uueletu8uaur
e l e r u ' u , { u r 1 s uu c 8 u a p e p a q r e qe r n l r g e , { u u c r l s e a lu e i u a p l r s r l ? a l e l
sOz - "'BrxE ad n{ng

B.(uqnr{r8ueu epeIBprtqer{edV'ntr
{ntun lurse,^A qseu-qseu
dep?qretuBqnlnqall
Epedu?pJeseqqrqols?,{rbuele ueqnlnqale{pu 'tnqasral qs?u-qsEu lrDpqnpi
8ue.{rure?:uq:aq8ue.{ueelel:ad uelJeseploquep'e,trrlsr:ad
reBeq:aq uep efes
o6 1 rdnlnuau:led?p:{?putnqesJalqseu-qseu B,trq€g:urlele3uau ?ue,{tesrs
3ue,(se,{rbtenquaduredrSuqrSuledy u,(uledup:a1 lusapuaru3ue,{ueqnlnqJ)i
BUa:ulueJetu-u?ceruraq z,{udzpuqral
uelqn[unuad erzJ-cJEJuEpnBrlaqBpqej
-epqesucpp tudep:e1 lefueq rlszdruruep',,edn:asnelr eXuuuBuap erues3uv.i
cde-edetnqas:alpq rped qe1ue1su,{rb eleu 'nlunsas3uu:u1aun{€ n€lenuiel
epedal nlunsasue{qptuuaurcunIp ?IlL, :e,{uleunepedaqueleleBuaurllsrd
,,11VSIq?N eleu'erueSe uep uer8equcledn:eu n1rsefrb e,{urepuuas e,\\q€q
qelppp IAVS qrllnlnsed unurz eped qrffnq ueledn:aru ucqnq se.{tbe,nqeq
ucleleiueur3ue,{3uero-8ue:oqalouelelnua4p ?ue,{uESEIp ureluarO
'€UIBS

qulcpe3ue:o enruasselr e,(ur1n4?uaruuuqrfe,t'ia1 uep'e)aJau qepnses3ue;o


-8ue:oue3uapp,{uucllelrele{ruedasr{elepelEq€qessrcd ueSuapqseu-qseu
ustrel:olal B,tiqrq'Enpal ladsy qeffnqqclue{nq€r B,rquqrnqela4tpledep
'qseu uuruezuped epu
lepn se,{Ibu,r,rqeque1e1e?uarx nulel ?Itf eles utruez
nt"s {nlun ue{snsnq{rp{eprl nlr uep'e,{uuer8eq qnrnlesrped e,(usetrles:e,r.tun
r 1 : a d a sq e l e p ue , { u u u l e u r
u c p z p e J e ld e p e q : a 1u n l n q u e 8 u n t u e S : e l e 1
sutrlesrolrunuep e,(udepeq.rat unlnq ur?un1uu3ra1a1 uleru'le{e Inseu
.nBrlaqr:ep:e8uepe>1e;eru qeurad
ledep8ue,{qseu-qseuueledruarun1rlpq eIr[
Suef ede eped6yg qpllnlnseduep eXureSuaprp qeu:ed4epn 8ue,{ntensas
ueqse,(rbSueur 8ue.{e1a:au e:e1uerp und 3ue:oasepulepn tcqeqesu:ed e,trqeq
'erurpa4 :e,{uereluerp'1adseenp uzp luqrlrptedeprur qrlfnq uentueua4
'ncrlsqqupnsas
qeffnquuledn:au up{nq und eI p]ipu'ldVS t{cllnlnse5ueruezupcd qulfnq
rpe[uauleprt se,{rbr1r1 u€qnrnlasa{€rpJosulcl qeffnq-qulfnquuuurc?eqas
'e,{uutnlnq
ldVS qsllnlnsedueruezeped qeflnq te3uqasund ct eleu 1tlep
-lrlr?pu?p qu11yueunS:e-ueulnS:et:ep uetSequelednraruse,{rbu1r1

HVTTOTNSYU
NVHIVZ YOVd NflI\INCUY)
HVffNH IOVfNSIAIXYOII SYAIO
danmemperhatikannya senamemeliharanya. danjugawasiatuntukmemelihara
ketentuan-ketentuan yangtelahditurunkanAllah kepadaRasul-Nyadanperintah
s u p a y at i d a k m e l a n g g a r n y aS. e b a g a i m a n da i k e t a h u ib a h w a A l l a h t e l a h
menentukan bagihamba-hamba-Nya ketentuan halaldanharammelaluitiman
Nya danDia mencelaorangyangtidakmengetahuiketentuan-ketentuan yang
telah diturunkanAllah kepadaRasul Nya, dan yang diturunkannyaadalah
flrman-Nya.Ketentuan-ketentuan yang telah diturunkanoleh Allah adalah
berhentipadabatasnamayang dikaitkandengannyahalaldan haram,karena
itulah satu-satunya yang diturunkankepadaRasul-Nyadenganapa-apayang
telah diletakkanbaginyabaik dari segi bahasamaupunsyari'at,yang ridak
termasukke dalamnyasesuatuyang bukan letaknya,dan tidak pula sesuatu
yang merupakanbagiandari letaknyakeluardarinya.Sebagaintana dikctahui
pula bahwabatasangandumtidak tcrmasukke dalamnyabayam,emastidak
termasukkapasdan setcrusnya.Dalant hal ini, orang-oranetidak berbeda
pendapatbahwabatasansesuatuadalahsesuatuyangmencegahyang lainnya
masukke dalamnyadan mencegahkeluarnyasesuatuyangmerupakanbagian
darinya.
Sedangkannama-namayangmerupakanbatasanatauketentauandi dalam
firman Allah dan sabdaRasul-Nyaadatiga macam,yaitu:
Pertama, nama yang mempunyai kctentuandalarn bahasa,seperti
matahari,bulan,daratan,lautan,siangdanmaliun.Maka orangyangmengartikan
n a m a - n a m ai n i b u k a n p a d a s e s u a t uy a n g d i n a m a i n y a( s e b u t a n n y aa) t a u
mengkhususkannya untukbagiannyaataumengeluarkan sebagiannya darinya
makaia telahmelanggarketentuannya.
Kedua, namayangmempunyaiketentuandalamsyari'at,sepertishalat,
p u a s a ,h a j i , z a k a t ,i m a n , i s l a m , t a k w a d a n s e j e n i s n y aH. u k u r n n y ad a l a m
mengartikannyabagi sebutan-sebutannya yang merupakansyari'at adalah
sepertinamayangpertamadalampenerimaannyabagi sebutannyayang berupa
bahasa.
Ketiga, adalahnama yang mempunyaiketentuandalam tradisi yang
belumditentukanolehAllah danRasul-Nyadenganketentuan selaindaritradisi
yang telah diketahui,dan tidak ada pula ketentuandalam bahasa,seperti
perjalanan dansakityangmenjadialasanrukhshah(keringanan ibadah),bodoh
(linglung)dan gila yangmewajibkanuntukdikarantinakan, perselisihan yang
mengharuskan menghadirkan duapenengah, nrrsl,az yangmembolehkan pisah
r a n j a n gd e n g a ni s t e l i d a n m e m u k u l n y a ,k e r i d h a a ny a n g m e m b o l e h k a n
dilakukannya perdagangan, bahayayangdilarangdi kalangankaurnMuslimin,
dan sebagainya. Penerimaanbentuknama ini bagi sebutannyayang berupa
tradisi adalahsepertidua bentuk namayang pertamadalampenerimrlnnya
bagi sebutan-sebutannya.

206 - I'lamul Muwaqi'in


-'€ruBuad n{ng
,02 -

qEIIr,e{rI uElBtpJuEiuapuElq?qureuauB{alJu rdDlel,uBr)ItuapueleluAueu


3ue,{ sSnf epe 'urel 3ue( 1odruo1a4ue18uupa5.qc11r,se,{rburulassefrb
Bpe{epII :up{plp8uaru 1oduro1a1 nlsns rlEqucHueprIrlBW'rJpupHqeqzpeur
1n1l8uad resaquetSeqes tedppuadqe1ru1 -rutueurolre,{undruaru e,{es,e,{u
>1cprt
-ue11u3?uruauundneure,(uerur:auau?pu? 'e,{uleq
Ireq E{Eru reieq;aq urelep
udn:aser e1rIrde1a1urel?ue,{1zq-1eq epede,{uucSuap rensasuuppq ede:aqaq
urelepefuue8uapEpeqleqt;r uep 'uEqulcse{nlens ueledn:au nlr IErlEII?rx
e,{uuu1se,{rb3uaur ntrtetluerpnua{'ure13uu,{pq epedcpaqraqucp leq ntcs
BpedEdn:esErB{r1 e,(uueeplaldcrlesruelepe,{uueBuep edn:aser c1rIe,{uure1
8ur,{ ueSuepnlensasue1?urpuequauqelepese,{rf :uresng-1yurq peul{V
uelep rp ueleleSuaurqEIetprtuqV rueurl 'rur Intueq rcua8uatr1
te.{e,,vru
'uB{qaloqureutsue^qellrquBrpelpur
'eBuepee,{eqeq3ue^ uB{?uzpas
tedue epeuE{r{eloquaru3uz,(ue8uapedn:as
3uu,{ u,(u1eqruadas 'nlr 1o1od enpal ue8uapudn:as 3ue,( pq ry,{ueq qrqal
mdrunluaurted€pnlr B^\rlsuadeSSurqas'1n1uaq rnBeq:aq rlrlrueur n1l1o1od
enpol uup Surseu-Surseu'qa1oquepe,{eqeq'e,r,rqsuad ntunsrdeprq8ueru3uu,{
'quqe,{sse,{rbuep'uEsBIe
1o1odenpepesn:uq ltlBpuBBuap e,{uenpa>1e:u1uerp
uullndunlrp srueqqelelepse,{rf 'uelntuatrpun{nq n}ens,e,(u1o;1od eped,n1r
'qnrnya,{uaur
ln1un 3ue,{(uEsele)qBIlr,ueledn:eur3ue,( qelsnreqqe11r, su,{r}
:ue:pleSuarue1a:aru'su,{rbutl:rerue3q ueluunS:adruauurel lodruoJay
'e,{uuelSunBeBuaut
upeduep eue8e qeleserxue{uteurraduaru rlelapuaru qrqal 8ue,{ n1l rgedas
su,{tb-se,{rb
uep'r}edues uep 1e,{ururruadase,{uue?uep srlzuuzlqrs:aqruaul
qaloq leprt B{?u le^uspterp uelef:eqelnd >pprtIed€{-lEdEIurp uelequaf
un8ucqtpledep 1eprl e,{use1u tp 3ue,{:l1e3uaur3uc(:re qeppe Er pualc{
.lrlu8uaru3uu,{:reue8uep(uplolo)) srfeuuelSuelrq8uauuep ue8ue:r1qelesuru
uulep u,{u8ueluauad e.rd dcpuq::1uaunfutlaq pIaratr{ .urc1-um1
uttp(1r11ruSuns
8ue:aqasrp) urelqe,{c1r,tr
qr..1q
rlqeerudrpadastrscs3uu( sc,(rbuunSSuad eJBd
qeltppB{oral '(uelclouad)p.reqtunpquqe,{s 'qu1e1ep'qc11l, ,se,{rb
se,(rf :n1ru,{
qn:nlasupBuopuarunirtl.taq3ue,{upcelatau e:e1uerp ,1o1odueleos:ed
rxBf,Brrr
uelep efuueselalueduup 1o1od ueqeos:ad trrpJt?p
Blelaur ueepaq:aduup
'e,{uue1eun8:adrueuSuef elaraur e:r1uerp rpeLat
3ue,{uBBuptuapadqelepe
e,{uueqelesal uep se,{rbue{psnlal uelsulaluaur3ue,{r11nqe:llluu rO
B,{uuE{BsmaX rllng qBIEpEsE,{!O llqv ueSuBluaFad

'sn,{rbuclqntnquau 3uc,{qnlcla.raur
'lnqesraluEntuetal-u€ntuata{ eped e,{u1r1ep-plep r.rcpefuleq uB{uoqueu
)ppn uppdnr1nJ3ue,{nur1trlrlruraruleprl 'rur uEnlualel-uenlualel(rs{npeleu)
ueleueq:apa,{uau8uc,.(Sueroe(ueg se,{rbue)qn}nqueu 1epr1e,{udepnqret
ueereqrlaured
uep lnqasrateureu-r?urEu uenluelr{ 3uu1ua1 uenqela?ue4
tersebuttertulisatauadanashnya(ntunshushah).
Parapenggunaqivaskemudianberbedapendapatdalamperkarayang
diqiyaskannya(mahallal-qivas).Sebagianbesarmerekamengatakan bahwa
perkarayangdiqiyaskannya adalahdalamhal nama-nama danhukum-hukum.
Kelompoklainmengatakan: Bukandemikian,nama,nama tidakdapatditetapkan
denganqiyas,akantetapiperkarayangdiqiyaskanadalahhukum-hukum.Kemu-
dianmerekaberbedapendapatpuladalamhal-halibadah,bahasa,balasanatas
suatukesalahan,sebab-sebab dan lain-lain. Sedangkansebagianyang lain
menolakhal itu, kelompoklain mengecualikan balasanatassuatukesalahan
dankafarah(denda),dan kelompoklain lagi mengecualikan hal iru ditambah
denganscbab-sebab.
Mereka masing-masing membagiqiyas tersebutmenjaditiga bagian:
Qiyas yang lebih utama, qiyas yang sederajatdan qiyas yang lebih rendah.
M e r e k ak e m u d i a nm e n d a h u l u k a yna n g u m u m a t a u s e b a l i k n y ad, a n j u g a
mendahulukan berita(riwayat)ahad(perorangan) yangshahih.Sebagian besar
merekamendahulukan riwayattersebut.
Abu Bakar bin Al-Faraj -seoranghakim- dan Abu Bakar Al-Abhari,
keduanyabermadzhabMaliki, mengatakan:Qiyas didahulukanataskhabat
wahid (riwayatperorangan); tidak mungkin bagi merekaatau bagi siapapun
dari paraahli fikih untuk menolakpendapatini, akantetapiitu pastimuncul
karenapertentanganmereka.dan merekaterpaksamendahulukannyadaripada
haditsmursalatauperkataan sahabat.Di antaramerekaadayangmendahulukan
qiyasdan ada juga yang mendahulukan haditsmursaldan perkataansahabat.
Sebagianbesar dari mereka -bahkan secarakeseluruhan-kadang-kadang
mendahulukan qiyas,dan kadang-kadang pula mendahulukan haditsmursal
danperkataan sahabat.Demikianlahpertentangan merekapadatarafpokoknya.
Sedangkanpertentanganmerekapada taraf penjelasanberikut kami
sebutkancontoh yang menunjukkanlatar belakangqiyas mereka dalam
persoalantersebutsebagaiqiyasdantindakanmerekameninggalkanyangserupa
dengannya atauyanglebihkuatdarinya.Ataujuga merekameninggalkan yang
semisaldenganqiyastersebutataulebihkuatdalampersoalan yanglain, yang
samasekalitidak adaperbedaannya di antarakeduapersoalan
tersebut.

208 - I'lamul Muwaqi'in


'-Etualra<{
602 - {ng

e,{uue)e{epreurpSuef lepnq 3uu.ro:sepudr1u1-r1e1


3ue:oasqolo nqpn,{\leq
1n1un ueluun?radrp3uu,{.tle uelsu{rb3uaur eSnl
rlareru urrpnua)
'qn ll-'l)
t l t : Pl l { P t U
'uerolol epede,{use,{rb epcdrrep.teuaq qrqalurBl?ue,{urlsnru ueSuapurlsntu
3uuoas qnqnlnlesse,{rbu,,nqcq leqe;eq3uu,{3ue:oclcrlcsr?cqrBtl urln;t-l.rrp
{cprl BIBI L,Ttlqn| nlDSUtad}s tlnptpo oYatawSuo,ios-r1tso1 uDpnUlJ ruDlop
tttuttpnT4l utttoi uoowndtunt a4,,:ppqf,slaq q?lal16yg rqe51;urr1 3ue,{rurlsnru
epedal turlsnurnles r.rr:lp r,{uueqcpr.rrd:ad ueSuep3uc:o nles cptd urcl 3ur(
qnqnl 4odiue aI nles;ur^ qnqnl e1o33ue nlEnsrJDplnqaslatlrp ueqrpurd:ad
u c 8 u a pc K u c p : q n d e u r r > l r u r a p E { r I u r e l 8 u E , {l e d u a l a { t E d L U anl t e n s
IJrp urp'ulcl ;'uc,{qnqnl r1o33u[i{ QnQnletoSSuenlcnsuulrrnsuau 1edur1
rp ueluunS:adrpqu1a1 3ue,{le sr-'tce,{usc,{rb n1n,{'n1ruep lsueq qrqal8ur;.i
sr.,(rbuellliSuruau clerau uerpnuo) rysnt 3ur1ud8uc,{su,{rbuuledn.reu
r u 1 t r , { e u ru e p q c r p p ' u c - r o t o lu c l q r s r e q u a u I n t u n u c l e u n S : a d r pq c l c r
8ue,{:n: squ ue1sc,{rbip'rf,nr^8ur.{ qnqnl c1o33ueqalo urlcun?-radrpqrla:
8uc,{rrns lp tnqe:^Jel lrv (srfeu)slepeque18uc1rq?ueu ucllp reledlp qe1:t
8uc,{.rruuc1su,{rbiuaue1a:auruep 'qseuurelep8uu:eyrpqeyalselafn1rpq
eucru?ue,{ersnueuueSueluelqrsJaquau qlleqlnt{ rueg uelqaloq:eduaru
q B I e l E I a r e t r \ i n q p n , \ \ r a q1 n 1 u n u e l e u n S : a d r p3 u z , { . r r c r e u a B u a u r u r
lefe,ttu epedur1su,{rbiuau c1a:a1q,,ersnuuur ue?ue1rcltJuaurnure{ rouaquteu
qe1lye,{uqnSSunsas'qrlcqtn1,ltr ruEgrBqnlA,, :ue1tnqa,{uaut 8uc.{uelre,{e,nr.rrp
8uu,{:equql ucrlsu,{rb?uaue8nf su{rb cunSSuadurEI snscl ruBItlC

, I c P l l u l r s l u u Luuu l J u c p : . r : r .
ucp qISJaq3uc,{.ltetpefuaruledtrppuln{ uudepueeueurc3eqrpul uedrpu:
ueiuapuues er uelSuepas'uEsruelu uElIsE.{rbBuaur 1rpr1t1a:aur
'unur11 ri,-
-uu1uun3:adruaru uele qsede1a:au 'qe1us n1rsc,{rbe1rI uep 't,{uuc11c33urue:
u ? I B { E p r } e l a , r a u re , { e c s r u ' l B u a qr u r r ^ c , { r br { r I u, {u uc 1 sc , (rb3 u a;
'ucdcpua:rcqnlnlJsselcn1rpq urlse(rbiu:';
IBprl ulel 3ur,( tcdrpuadrdc1e1
E{arau uppBurn) r[rquesuradrre ncteuzdepuaun3uapnqpn^\utrIqaloqurar:
e{erau c,rqcqqEIcpesu,{rbnunS3uad B:ndueBuetueuad qoluocc:c1uerq

SVAIO YNNOONgd
YUYd NVONVINSJ,Ugd HOINOS
dallm dendanva.danharta\,an-sdikeluarkandllant zakat.Inijuga rner.upakan
qilis yan-ssangatrusak.Dalam kasusini. merckajr-r-ratelah mcninggaikan
q i i a s y a n gl c b i hb e n a rm c n u r u lto s i k ad a nn a l u r -vi .a i t uq i v a sa i r i n i y a n gt c l a h
d i p c r , t u n a k aunn t u ki b a d a hp l c i ap a k a i a ny a n gd i p c rq u n a k a n u n r u ks h a l a tt.l a n
a t a sk e r i k i l v a n g d i p e r g u n l k a n o l c h p a r ap e l e n r p aj ru n r r a hu n t u kk a l i y a n g
p c r t a n l ab a g io r i i n gy a D gd i p e l b o l c h k am n c l c r r p a r k l n n l lk c m b a l iu n t u kk a l i
v a n gk e d u a s, e r t ap a d ab a t uy a n ut l i p e r g u n a k aunn l u kr l e l e n t p a r . j u m r as li )t t u
k . r l it i l r ,J i e u eri t i l uI i d J kl d r rl i . 1 r . r r 1 a .
N'lercka.jugarncn_r-rtliyaskan air ytng tcrkenanajis cluntitlak hertrbah
baik rvarnanya, rastnyamaupunbaunvadcnganair vang lcllh berubahkarenl
,tcrkcnanrji5, baik walnanya,rasan),tmaupunbaunl,l. Ini ntcrupakanqil,as
y a n g s a n s a lt a u h d a r i s y a r i a t t l a n l o g i k l . a t a u r r i u n g k i ni n d e r a .D i c r e k l
rncninggalkan qiyasyang lebih benar,ylitu qiy'asnya padaair.r an-lntcnimp.r
najis:Makacliyasair I'angterkenanljis dcnganair 1'anunrcnirrpanajis.|cnuan
kcsamarnukurannya.hakckatnyadan benttLknva adalahlebrhbenardlripada
q i y a s 1 0 0 ( s e r a t u sl i)t c r a i r v a n g r e r k c n as a t l rh e l a ib u l L ra n j i n gd e n g a nl ( ) 0
(seratus)litcr air yanedicarrpur-klndengln air kcncing1,lng juga
-junrlahnva
1 0 0( s e r a t u sI i)t e rh i n g s am c r u b a h n v a .
Parapenggunaqiyasmcngqil,askan wudhu dartrnandjbeser(farrrrbrl/r)
p a d ai s t i n j a ' d a nm e m b c r s i h k akno r o r i i nd a l a n l t a l k e - s l h a n n y ar J n P ]l l r J t .
Mcrckatidakmcngqiyaskan keduanyapadatayanrmum. sechngkeduanyalebih
serupadengantayarnmuDr daripadadcnganistinja . Mcrekamcngatakan: Jika
seseolang yang.junubtcrjunke dalarnsumur(air) untukmcnganrbilcnber dan
i a t i d a kn i a t m a n d i .m a k ah a d a t s n vtai d a kh i l a n g .s e p e r tvi x n g d i k e m u k a k a n
olehAbu Yusuldanini bertentan-lan dcnlln asalnya(pokoknva].),aitubah\\,1
t c r s e n t u h n ybaa d a ns e o r a n yga n gj u n u bo l c ha i r d a p a tn r e n s u c i k ahna d l t s n y a .
m c s k i p u ni a t i d a kn i a t .M u h a m l r a cl lt c n - g a t a k aH
n l:l i t u ( s c o r l n gj u n u by l n g
rnasukkc tlalamair) dapatmcnsucikan hadatsnyldantidakmerrLsirk air.terscbut.
akln tetapi hal ini berllr.rlnan dcnganpokoknl,a.yaitLrbahu.aair tcrsebut
rnenjadirusakkarenatclahdipcrgunakan untuk nrcnsuciklnhldarsrerseDut.
Dalamhaltayammuntsarnpaipadakeduasiku.ntcrekamengqiyaskannvl
membasuhkeduatangan.Mcreka tidak mengqiyask.rn mengusnpdua sepatu
sampaikeduamatakaki padar.nentbasuh kaki sampaikcduamatakaki telscbu(.
sedangklnkeduanyasana sekalitidakberbeda. Sesungguhnvaahli haditslcbih
baik dalamnempcrgunakancliyasdaripadamerekascbagaimana pula nrercka
(ahli hadit:;)lebihbaik dalarnntemahaminash.
Kasus1'anrntenghcranklnadalahbahu'l merckamentqiy:Lskan orang
lnu nrintlenganorangkafir dalarr pe-ltksantlnqishashatasj i\\'l r:liinhartanyii.
dan merekatidak mcngcliyaskan seclrang hanrbayant rnu'nrindelgan orlng
vang merdekadalampelaksanaan qishashatashartanya.Merekarnenjaclikan

210 - I'lamul Muwaqi'in


l|z "'Pluetrad n{nfl

'rnlrrc\\t':l.rJqr,\uiu1J\r]rl lpld iuc,( url.


1rq enp l.n:tul uu)prLllc,{uaLtt
riln.ressrlrl;-ur:,( prqcrp uilluu urluprqurJul l{rJirlr)ir:rur lrqr:q qr;11rcltur,'l ntt
qoluoa-rloluor rrrq lnqJs.rirt1r1r;ur;iur,i n,i.r.r urp slirb runS;-uatil.tt;clq..'1i'
rur:lrcdunsrpqrlat 3Lrr,{n{.r.t urp sr,irb-sr:,irbrprd lndrp:a1iuc.i ut;iur1u:l r..d
u r l s r l a l u a r u I n l u r l r l r n J i \ u n ) l I u p r l l n q J s - r l tl l o l u o J - t l o l u o Ju , { u u r ) r ) n L L r a ) i r f
pns)r!{ \rtuucl irnr,( ni,c.t tclrtuacl ulp st:,itbrluniiurtl l.nci qalo ullllttutrltp
iuli s n , { rb u l ; - r r r l r r r l r c d r r ; u l i u l r r r L l o l u o f r d r . r J q J q u n l - ' r{r u a O
'r,{51 ulrtlqlaci rpefu:LLr
1l:pryiur,i rrr-'rpoqr:duclrlrrl.rJduJ(rr qrlrur il)Ji.ru.i
u{u1r1cqa.-lA\S qcllV qJIo urIIlrq,rJ(irll t1l1c1iur,( qrurlIL{ urp nltllllstlLll
uu{m[]irtu LlllJt l)a.raLLrulyitn:prg .tclill.:ls
llllJal-ln1Jq;ut:,{Lnt:unsr1wl lttpr:
;-ur,(iur.ro iurro urlrr|r1sr;ru111nlun c,{urtclrttt:lrt.-::-
ru:.ru1ultlatl;-Lrn;-;-trt:trrur
Iurl urulup uurq urp u.ttI rpcd epu iiur,i urr:prqrcd ur)n]lrlJLLI \lrPI.
rr61r;r(uqnliiunsrsJ,'!\S LlullV ur:1;-Lrpa.-'iu.flru.r \^u,ilbut:11r;-;-irturutr;1.r.t:1i
r r L r r su , i u l n p r l r : i r r 1 1r l r f r 1 r : n r : 1 r ' n p r 1; i L t t : 1 i t ' p r t q t ' ] . t rt:tqn i t t . r pt l u l i ' t p I r r f i :
lrirq-racl3uu,i lcpnq rulq r.\\rpq t)e.taLullclcplr:rclut:;-u:rptr;;-ut:1uc1rrq rin i tLrl
rurq.llp(nqr-rJs)01191 rrnpe1iLll].i lcpn q i urPJs tucqi I P (\^nnr.rJs ) (X)I r,{ur;-rr -
c r u t : t . t : ci rlt l , i 1 r p n c 1u n c l t l s ; t t t' tt t t n 1i t t t : i 1 r 1 n q t t n ; l t t r pt t t t t : it l t l r p n q ; - t t l . t o . . s
:rn;r1ctr;-uaur r;-ni t;1rrc11 ntr uundLuaradculq ltqLul;-uaturt ltltJ.lttl IlqLtllrta
1rpr1 r:,iul1.lr11:Lrllrlr:iuertt iuu,{ t:11-trttrlrtlrpurcl uliuap urul.lrl.t:q tut 1t'pi
'urndLuarrdquunqLrrelrrual?-'llluunqrp r)ul I)rl iuuol5 :ut;1r1t;-uaLtt t-'\.-',,rrl\
'orrrlr)a{ prq rLttlupuriur:nlal rpcclr.rrpr1c-rrtLIlnrnuJtu tt)lrlJs qrqJI qrlrt:
qrllv rsr5^rp rlrqr:tl rnp uu;-urp ut;1c1tll\tp ;-ul,{ qrprqt lrtl Lul)lllPLlllLl.rl:--
iut-rocs rr13uu.rnlt\ ul)Il uu)irrs 'urut . nur ;-ur:,i1n1rtqLrre11 ) r,irttttnI ut:tt:rrr.tr,u..:;
c p l d u n p l r s J q q r q a I r , i u r l . r t q L u l l r p r J u I ; l r c ' i q ? l l V q n s n L Uu r ] l t t L t t l ( r ti l . .
tlz "'etuBllad n{ng

upds{8un nredas'urel csEqBquESuepIlueSrpteleqsu€Eleq


.,rlDlloltDLlqns,,
elnd uelqeloqtputp IsredEspqeqrtiadas'qErVEspqequlelesu€8uapuE.lno
-lv l?Jcquau uc{qaloqueu e8n[ p{alau 'rul ruEJBtuas se,(rbue?uao
'J,,11S
r{EIIVqalo uqspeqrp qelele,{u€uaqas8ue,{e,{uure1
8ue.{uea-uap
npnsasutllSunqeS8uaur qslatn{araurrursrC tnqas:atIeq ue8uapueue,^EIreq
3ue,{ rlen:a1 su,{rbuc1n1un1 Bpe leprt uep '(tDsas)1r1eqSuryed8ue,{sr.rrt,
ueledruaruqn333unsru1 efuurel 3ue,{ueBuapnles3uu,(zpe;ElB:elueusrypaqrp
rudupuep e,{upnsleu rueqedrp'u4n13uesraq3ue.{qalo rnqeta{rp3ue.{urel
zpEJelueleunAladueureuerp{qBIrupulu ue1:n3n33ueur plelour 'EFu{rlEqaS
'nlr zpeJelueBuapqrlru p?Ie uelzuzsllulauelaletu uop'eu{Blu eduetElcns
uulednrsure,{ueq3ue,{'e,{uluurnqula{rpr{trprlrle{aseues 3ue,{zpc;c1uea-u:p
r,{uzpe;e1u?{}er[{sualu elaratr: E^\qeq qelepe ua4ueraq8uaur3ue1 qe:y
eseqcqesrqrypu 3ue,{3uu:o-3ue.routlpreqrsg 'r{JnI 'qary uulnq 3ue:o 'qe.ly
8uc:or:upueqeltu.rad leq ruelep..uc-qery-a1,, e,{uurltele,{srp eAnIBpV
'e{unralasuep 'ueposred
1e,{ucqepedunlnq leq uelep u,{uueepe:aqa1
ucryure,{uaurulareur uelSuepasusop urlenq:ad leq uel?p ?IaJau u?Irselt
-r.1se113uaur q€latJ,46Sq?llV qopoq3ue,{uep'rnqulaSueu3ue,{'leBurBuau
8ue,{ '(efeiuas
{r?pll) ueqelrser{?ue,{'eluiuas 3uu( ersnueurueepeleqal
ueleue,{uaruE{arary {Bpn u,{uure1 ?ue,4uelSuepesrqcq uup 3urfuesrleu
dp33u?3ueuulerehl qpllV qelouEleuresrp qe1a13ue,{ senqSuuleurq-3uu leurq
uulepaquaur einfele:aru n,{ulnluulc5 rulSueqrpe[uaurqelelassrleue,{urnpa:1
de38ue?ueru B{eleu usp qellv qelo ue{ppeqrpqula18ue,{e,{uqnqnlue8uap
urcreqSueleurqnlnq uuleure,{uaup{er34 {epu e,{uure13ue,{ uulSuepas
lcru uduetqestpefuaue,{unlesqelusBla:au tnrnuahJrrnurure,{el uepnqpn.n
lcq uelep Iuedas^ q?llV rla1o ue1?unqeirp qe1a1 3uu,{ nlensas ue{epequiatx
Br{araue,{u{rleqaS (slleu) slepeq ueqSuelrq8uaru lepueq p:lrtel lnqasl3l
qnqnl plo88ut? unulas^ qalo qntuasral8ue,{le uulsrfeuaureIeral4Jsrleu3uu.i
qnqnl8lo3?ueueplrns-3ue,{qnqnteloSSue cletur JldS qellV qalou?rypaqIp
qEIolselaISueAnlensesue13unqt33uaru e{araruB,rrlpqnlre( 'sefrbeun3Suad
e . r e dq a l o u p a q . r a 8 r e u e 8 u a uqr o 1 u o 3
q u N , (1 r q - 1 c qu u i u n q e S S u a d

V(IgflUflfl ONYA TYH-'IYH


NYONNSV9ONSd HOINIOJ
'i\llrrh
(Maha Suci Allah) clen ul-Adltinr" (Allah Mahl r\lung). dan
s c n r a c a m n \ ' 1br a j k d a l a n b a h a s a A l l b n t m p u n b l ) t l s u l ) e r s i . S e m u a i n i
l)reluilakan pcndilpat dan c1i1'as yarrg lialak bcnar. I)c'ndlpatvant benar adalah
m e n g i k u l i l a l a d z - l a l a c l zy a n g t c l a h d i t e n t u k a r ld a l a n r b L : r i h l d l h . S c t l r r n g k a n
d a l a r r h l i t r a n s l k s i d a n n r u - a n r l l l l r . ) , a n . cd i i k u t i a c l l l a h n a k s u d n v a , d a n
n r a k s u c i n _a" -daa l a hd e n g l n b a h a s aa p r p u n : k a r c n aA l l a h d a n I l i r s u l N 1 a t i d a k
t D e l s ) , a r i l t k i l n( n l e n c n t u k a n b
) a g i k i t a c l e n i : a nl a f a c l z( b a h a s a l e r t e n t l lv a n g
t i d a k b o l e h . k i t al a n g g a r .
I'cn-tgrma q i l a s . j u t a m c n g t a b u n . l k u ns e s u l l l uv a n - gt e l a hj e l a sd i b c d l k l n
o l e h r \ l l r h c l a l a nhr a l k e s , r j i b a nn r o n b c r i k a nn a l l i a hd u n t c r r p a t r i n l l a l k e p a t l a
i s t c r i ) , a n g d i t a l a k h a ' i n ( c e r a i t i g a . ld a n r n c n y a m a k a n n y isi e p c r t i i s t e | i . d a n
merckr rncnlbe(litkrnscsuutllyiulg tclah disarrakan olclt Allllt dtn Rasul Nya
mcngenai kedudukan scorang isteri )'an-gdicL-raiciantnasih dllalr rnasaidclah
dcng:rnistcri 1,rngditingital nrati sLumirrva.scbtsaintanaAllah S\VT bellirnran:
".langunluh konru kt,luurkattntcrckt du ri nrntult nc rt'kadort.jurtgttttlultntc tt,ku
( t l ii z j r t l l r t) k c ! t u t t - ( A t h T h a l a c l :I ) r l a n p c r i n t a hR a s u l u l l a hS A W b a g i u a n i t a
y a n g d i t i n g g a l r n a t i s u i l m i n ) , as u p a y a t e t r p d i r u m a h n l ' a s r n r l ) t i d a t t n : r
ketentuannya.
C o n t o h c o n t o h l l i n a d a l a h b a h u ' a m c r e k a m e n y a m a k a nh u k u n t l i r
k c n c i n g b a 1 , il a k i - l a k i d a n b a v i p e r e n p u a n v l n g n t a s i h m e n y u s u i .M c n u n r t
mcrcka keduanyaharus dicuci. scdanqkanAllah tclah mcrrbedakan keduanl,a.
S e b a l i k n y a .r r e t e k a n r e n b c d a k a nc l L n h a l y a n { t t e l a l t d i s a m l k a n h u k L r n t n v a
o l eh A l l a h c l a n R l s u l N v a . r , a i t u i u l t a r a u r u t a n a n g g o t a t l l b u h , r - a r l gh i i ru s
dibcrsihkan pada saat beru udhu dengan urutitn rukun-rukun shitlitt. Mcrcka
mer.vl-jibkanL[utan rukun-rukun shalat.scdilr]gkanurutan al)-ggotlltLlbuitdulanl
b e r l ' u d h L rt i d a k r ) r ! - r c k ar v a j i b k a n . s e d a n g k a na n t a r a k e d u a n v a t i d a k a d a
p e r b e d a a n n ysaa m l s c k l l i . b a i k d a l r m n r r k n l n y t n r a u l . r udna l a n tt c k s n 1 , aN. a b i
SA\\r scndiri adalahoranl yang utcnjclaskannvaberdasarklrnperintahdari .,\llah
S W T . b a i k p c r i n t a h r r a u p u n l a r r n - r a n - N y a .d a n b e l i a u p u n l i d a k p c r n a h
s c k r l i p u n b c l r i u d h u k e c u a l i s e s r : l i d c n g t n u r L r t a ny a u g t c l t h c l i t c n t u k t n .
s c b a g a i r n x nb l e l i a u n r e l a k s a n a k t ns l l a l t t s c s u a iu L u t a n n v a( r u k u n r u k u n r - r ))'
sepanjangh idLrpbeliau.
Meleka nrcnggubun-qkan \csuatu vallg telah dipisahkanoleh Allah .lahn)
hal rnen-rhilrngkankotofln densan nrenghilanlkan najis.N,lerekancnl,arnakan
keduanva bahrva kcclulnva menjadi sah tanpt niat. Sebaliknva nrereka
rircmbctlakanartara kcduanl'a dalarl u.udhu dan tavlrnmun scdang kctlul hll
i n i t e l l h d i s a n r a k a no l c h A l l a h . M e r e k a m e n s v a r l t k a nn i a t u n t u k v r n g s a t u
( d a l a n rb e r t a l , a n t t n u md) t n t i c l a kp U l r L n i a t c l a l a n tb c r s u d h u . . , \ l r s r n n r e r e k a
adalah brhu'a air dipandane tciiih bcrsih secara alanti dan dapilt rncnsLlcikan
dcn_{anscntlilinya sehinggatidlk rrcmerlukan niat. Bcrbcda dcngan dcbu. ia
t i d a l :d a p l t m e n s u c i k i l rk e c u a l ic l e n g a nn i a t . S c c i i r ra l a n t i .n t c m a n l p e r b e d a a n

211 I'lamulh{urvaqi'in
glz - '-BtuBuad nlng

'c,{ur1Ic,r\cpcd
uc{lrue:-rlplrp ciusnrlqJs 3ur,{ curnrad 3uc,i ln1rqsr.nrplrrlrllp c1rI rdr-rdr:
les-lutturaq 1r:pr1 r,{uqrpn:^as nl1e,nureurndul:sa1ucp'e,iueuarclSucrnyrq
rpufururnlr ntlc^\ N8iurrlJr-'currlrrd 8ur,{ tcloqs nt{r,\\ qrlurlnq lnqJsr.l
llrlPq:^ nt{il,r rnPsl ruclcPc,(utnlirel.rs rlus?urcr Suni(nl1c,r'qcqJs a,(Jrueq
Iupn) Irsnr urpuo:^ rilr:-r,{rb cf,urrpul:rs cururrcicq'n1e1r,{uurruurqlrpriar
ur:rynfunuaur qlpnsrfesn1r1r:qlryru 'sr1al'iucr( qruun:-uepr,\uuriua,na1a,{u:.r
urclJ)^ ntrns::^r?pr1ept1rursr'{rbrurl:p rp undrls:11 qnqnslrlrll\ nl\jrl,\r-'p.n
ucSuap rpeq.req rr r:ryLu'urry iuri p1r:qsn11e.rn1re,t tlncl uu.tndura.- ;-uc,{nlyr r.
e1 lnseurcurncluras 8ur,i nt1c,nurp nnlJI er 'icqse lelpqsurJup ;-uuprsillr!
rprfuaruu,{rgclcqs cfiurrlcs'crundurrsryprySur:i nl)c,\\ J) lnseur eurndur:-
;-ue,{nlry,tr rlcp .runllr{qrlJ} lr ;qnqnsnluqs ulln{rleur cr lws rprcl r tqr-
qcJcpcrur It;q rnpe) rrua;-ualurlcia[r ulr]prqurJ4 l,'(ur:npa1 ur-'1--lur--iu:t;
sclaf ucp (.rruaq)qrqpqsiur,{ qr:uuns'nlr crltuaut.s qcs uiutrllqs llrrL:
'Irlll|l ntPs^ rPqselelEqsuer{Ercs^lelJu.r qc1al3ue:oasas ur)p'ull?uaqial r]cqelrri:
rlrf uc13urpc.- '1r1cq r'(utu1r:qs r)lcru trrlri nlrr-rlnqnstrlcqs ur)uurslll:r::
q r 1 a 1d u u : o a . ^ ausE p ' 1 q r e t r i r q c t r u r c 1 r 1 : u l > l l l l i u a r u r ) J r e L u r { l u u r .
1n:nuaLu e,{uunlnq uurcsirru,{ Ilrq pnp rrcluc uolcpequeu ollJ.rJtrl\l

alul qelc\^rlrLrrBlrprBuaqchiSurrp iur,i 1nt1a.-.r:r1 :^r,{rbpnpr) pirtur rp ruf !:


3ur,{ sc,{rb 'ucr{rur.p e1r1 urlSunLu1lpr13uu{ ntnnsJ:^ qplcpr qr-"qrs r iirrr.
dr1a1ueiucp urnlnq e,(u3ue1rq urp 'ucrlnuJI n1rc,{'rpc dc111r.'(uqoqas ruu.ri
'ullrpuruttp uriurp iur:1rqtr:dr:p SurI iuu,{ stfuu tp:1rpr; ur;nrru::.
1r:prl )rdttnrl
r':uo.rc1 srfuur,tqcq nln{'ucliur:a1 nyalaulqulatr,{u:r.^rprprd 3ue,{nlrn...-
rrp\s^rlJfuJlu D.{urlluaqas rurulr'lp:qr:.1:r.1r1;un:o uriuep rpaq:aqrurIuqLi:
'srftluer e{rl uu{nry1rpurliunur qllJtJ\ r--.:
Irpr} trlcqs ruarrrl rrcr'{rpurrurp
rpufuaur lr ui.r-urq:suf,)trllrqsrpIntun qplpprlurrlsnu iuuroase{uuelrpuru:::
r : , t q u qu e l e t e i u a u ru c i u a p l n q a \ i a t u r r p a q : a d u c l s l l a l u a r up ) r . r : -
u r r p n u r J ). s r l l ur l t r f u a r n
u t r l u rr ? ) t u r' u r e 13 u r , { : r ru r r l l p a l ) n s r r Lrl i L r p ; - -
l e n l x l u l { r p u c r l r r pr r 1 c 18 u e . r oe l r f u r p ' s r f u ur p r f u a u rr y r p r tn l r i r r ] r \ i :
' u r r 1i u n ( r n n r r - " l Jr :l p
I n \ r u r n , { u r p u r :rtur rn l r : u l r l r l l n : u r pr u r l \ n r :i r . :- }
u 1 r 1: u r l e t e i u a u re ) a r e t y q r l l v q J I o u c l S u n q r i r p q c 1 . ri1u c i c . ( L r .- - - :
I l r qu r ) { r p f , q u r a eu ) e r a L uu t t p n u e l ' u P l l t u e ) P U a I T In t r q n q n lr n f J \ r : . ; :
3uepucuaurrleral^l qnllv qnsnu uelcdnraru;-un,i. rrgrl ducroqnqnrL:.:-:r
qBIIVrlrr$ uelcdnrau iue,{ urulnru Sue.loqnqnl urleurr:,{ucru c1rrr11
-:' :
.rcp:r1:rs e,{ur:quelrdn.rau8ur,,{qc1tu1ciurunl:rqrsIuada:-5-rftru ah-'lJt i':; .: !:
' l n r uu r ; u : p r u u J \ r f i
)rl\1 n I I l l . l l l ^ J lrtu u t - " ; u , rur r
t : l t . 1 n \ r1l \1 .
1 1 ' : '-.:2
uulr'r'ur;.rolo1 ueSuaprpoqjJq'rulJr crrJasirr ur;uap urliuelrqrp rrcir: . -zi
r,ne:apur 3ur,{r:a1lurnlBnses qplur)lnqsllru qrqas:rurrpreler:s eiuur:tr--:.:a
p : d r p> 1 c p 1 r t1 1 J1 1 rn: l l r r r ' . t [ r - ' ut r : ) r J r t ' u , r ul rr ] r lu r - ' l r pr r r - ' 1 ; u " r ' . r- irl
-urliurlrq;-uaurtedeprrc ruuurrp'uc.ro1o1 ucliuclrqiucru Irq urlf;n j.-s u
Jikadikatakan:Akan tetapiia telahmasukke dalamwaktu),angterlarang
untuk melaksanakan shaiat,yaitu waktu terbitnyamatahari,sedangkanpada
saatshalatasharia tidakmasukke dalamwaktuyangterlarangketikamaghrib?
Maka jawabannyaadalah:Ini merupakanperbedaanyan-ttidak benar
(rusak):Waktuitu bukanlahwaktuyangterlaranguntukmenvempumakan shalat
yangseharusnya dilaksanakan
padawaktunya,akantetapiwaktuitu merupakan
waktuyangtelahdiperintahkan untukmenyempurnakan shalatnyasesuaidengan
nash dari Shahib asy-Stara' (PembuatSyari'at) yang menyarakan:"Mal.z
lrcndaklahia men.vernpuntakan ", meskipunsaatitu mempakanwaktu
shctlalrl.ra
yangtel'laranguntuk melaksanakanshalatsunnat.Olehkarenaitujelaslahbahwa
timbangan(miadn)yangbenarselalusejalandengansunnahyangbenar(sftalih)
pula.SemogaAllah memberipetunjukkepadakita.

216 - I'lamul Muwagi'rrr


/IZ - "'etuBUad n{ng

3ue.{crelur uelSulqnq3uaurulor:ru Suepas,8,{uenpelE.loluetre]iepequtaur


qe1a1 1e,ue,{suepsc,(rbeueu ue13unqn3?uau e{alatu rur snsc{ ueluC
'ue{nlelrp qeloq
{uprl ?ue,{uepruens qelorqnuadrpsn:eq3ue,{nlcnsasu:elue
ue{epaquau qplatlB,up,{seueu 3ue,{'1esn.r3urled3ue.,{se,{rbueledn:au
8ue,{ 'e,{usnralesuep e,{u1eue-r1eue re,{erquaruleprl nute u,{ur1ne38uoru
{Eprl urp qe{Jeu uE{r:aquou lepq'1e33ur1tedrualuelr:aqruaur)Epn ruBns
e,{udns1e:e,{s epedc,{uurulup a1 lnstu rralsreuuur3uc.,(le-te,{s qclrfeq-rBnqrp
u,{u1nlue1ag turaceluruau ledepIBprtuelsl rselt;ur'und lrpas uc)]cdEpuaru
unleq ualst Suepasuele33ur1alI Jeqeu qrunlJsuup z,{uualsrsell,uglrr{sl Br
e,{usnreqes 3ue,{eduueleueslularueyese,{uueiuapueiunqnqraqcr uerpnrual
ruens ucBunSSuel rprfu:ur3ue,{cdc rqnuadlalqrla1u,{utDpullJS .ucBunqnqreq
t u n l c q e sn 1 r u e l e S S u r t r a l apI u a r u { r u l e J B } u r r u J r llru d u p r . r a l s r s r ? u q
eleru 'e,{u:eqeru uep urq.rrpntes1e33urya1 e1rI mdrurs,tnqasls}tr::e,{s e,{ucpe
{Bprl BuarErIe,{uenpalu.rBtu? rp nlps rJi?lns r8eq sntnd rpefuau:1rpr1nlr 1eq
eleur'SuepuedrprIBue{cprt uBpf,nl etluE,\\efuuurle,{ua1upudrde1ale,(eqas
uupBpnru'{rluEJqrlsnrtq rJJlsruL}luJrs rrullt:fi{srpE,{urepucas :ueryle8uaru
uSnfela::11irur 1c:u,{s epedreducseuepad 3ut,r.uup 1e33urpa13uu,{ nlensas
eue1416tur 1e:e,{s cpedtcdcp.rat 3uu,{pnsryurcpedredrucsetueped?ue,{tc:r,{s
upudz,{u1n1un pnsleurrpSuuf ede'uerlruap e{rf tqnuadrpqelrlseurn1r1e:cfs
eleur edn:as3uu,{:cqeurs?lcueqeqtrtpln}?lepule luduralrpurlqerasrp1eprl
nclpue{Jnpl8rp(ur,\\B{sEur)lnqpuruBIueqLUeuI ur1lf,le,{slpqelatc1r1:e1r1:aq
eleraru p,rqpq nlla,{ 'Eruun 8ue,{sc,{rbqp{qpq'ru:nu se,{rbur::11e3?uruau
erlaJeur u€p'(Jrqtcq)rsueqlepn 8ue,{tc.rr,(sqplepeur pl?tu.(, qrllu-qrllueur
'e,{uqtrurn;nulr e,{urra?aurr11p
I€pq uep e(ulqelruaru 1epr1e,(udnsn{?le
c,{unuensqelouelrenJaIrp{ppn p.{Ddns uBtIlple,{srp r:a1srSuetoaseyrl
:uelelziuarur,r;e,{5uzp rIrlcW'rIuucH quqzpe;,^q .e,{uurel
3ur,( 1e;u,(s-lt;re,{s ue>{rtcqlcdruau Ipprl [{alaur rdc1a1 lnqasral1e:e,{s1e-re,{s
uerScqas uclrleqradruau3ucperya1 :-e.,(rb runf,Suadnred .tBlc{sre3eqtaqsclu
Suuqutras lepo 3ue{ ucrluqtadepedledep:a1cSnf se,{rbuc3ue1uapa.1

T{IVT
CNVA IVUYAS VdNVJ JYUYAS
NYIOVflgS SVJV NYIIVHUSd
satudcnganyanglainnya.Scmcntarr.Nabi SAW tclahrrcnjadikanperrenuhan
atasseluruhsyaratniklh ylnr rrembuathalalnylwanitabaginyasebrL;1ni scrLr;rLtr
yanglcbih utamadariprda mernenuhiselurulrs1'aratsvaratnvasecaramutlak.
sedangkanmcrcka tidak mcnjadikannvademikian tanpakeseluruhansy'arat
tersebutdan si isteri ntenjadilebih berhakklrenl tidak terpenuhinvasylrat-
syarattersebut.Kcmuclianmcrckarlenjadikanrrcrncnuhisvaratseoranc\\rakif
yang bcrtcntangan denganrnrksud Pr:irrDirat 5r'r.rrinl, sepertimeninggalklrn
nikahatausliuat sl)alatdi tcrnpalyans nranashxlatitu disyaratkandi tenpal
te|sebut.rneskipuntclrpntitu cumasatu-slitur)'ldandi sampintnyaadamcsjid
vanglcbih besardrn.jamaah kaunrMuslimin,scnrcntara itu Pcnbrut Stwri al
tchh menghilangkrnsllrlt ini clalarnhal nadzar1'angnerupakanpendekatan
n r u m id a n k e l a a t a n
k e p a d aA l l a h ,s e h i n r g ab a g i n y at i d a kd i t e n t u k a tne t r p a t
shalatuntuk orangyangbcrnadzaritu kecualitiga n)csjid. Sedangkan seotang
yangbernadzar disyrratkanuntukmenentukan nadzrintl,l.ltrlu PtntbuutSyuri'ttt
membatalkannya k a r c n l k c u t a r n a a ns e s u a t us c l l i n n l ' a r t a u y l n g s i l n r a
dengannl,a. Jadi bagaimanas),rrrl seorangu,akif di rnanayanu lainnyalcbih
utamadaripadanya danIcbihdicintaiolehAllah danliasLrl-N1,a nrenjlclisesuatu
yang lvqrb dipenuhi'?I)enentuan shalatdi tcmpattcrtentuyang ticlakclicintri
olch Pen tutt Srnrr'rz bukanlahpcntlckltln kcpada-N1,a, dan sesuttuyang
bukanpendekatan kepada-Nvatidak rvajibdipenuhidalamnadzar,dan tidak
benarpula disyaratkrnnya di dalamsakaf.

Apakah Svarat Seorang Wakif Mutlak (Wajib) Diperhatikan


(Dilaksanakan)
f)alamkasuslain,jikaditanyakan:Seoran-r rvakil' (pcnrbcriwakal)tidak
rnengelualkan h a r t a n ) ak c c u l l i u n t u k s u a t u m a k s u dt c r t e n t u .s ! ' h i n g s a
dihaluskanmengikutiapavangtelahditcntukannl'ldalanrpcru'akafan itu scsuai
denganrnaksudtadi clanseorangyang bernadzlirbcrntaksudntcrrberikan
s u m b a n g a ns .c d a n -sl u m b a n g l ni [ u s a n t as u j am c s k i p u nt i d a kd i l i g t n e s j i d
yangtchh discbutkan. sehinggapenentuan salahsttunl,amcrupakankelalaian.
T l n g g a p : r na t a s p e r s o a l a ni n i a d a l a h :P e l b e d a a ni n i s e n d i r i t e l a h
menglraruskln rrelupakanapa-apa yangtidakterlrrasuk surnbangan darisyarat-
syaratorangpernberiuakaf. dan mcrrpertimbangkansesuatuyang nremiliki
k e d e k a t l nd i d a l a m n l ' 1 s. c b a bs e o l a n gw a k i f r n c m p u n y r im a k s u du n t u k
mendckatkandiri kepadaAllah sehinggaber-tctqurrublnya si ,'r'lkif dclgan
wakafnyasarnadengania ber-tarlurrubdcngannadzarnva,Karenaseseolang
yang berlkal tidak akan mcnukarkanhartanla kecualidctrganscsuatuI'ang
bermaslahat. baiklan-qsung ataupuntidak:Scseorang di dalanrhidupnyakadang-
kadangnren,ecluarkan hartanyauntuk maksud-rnlksudtertentu.btr.iknubuh
( b o l e h )a t a u p u nt i d a k ,d a n i a . j u g ak a d a n g - k a d a nmgc n g c l u l r k a n n yuan ( u k

218 I'larnulMuwaqi'in
6IZ -- "'r?ruPlradnYng

uBSuapuLuBS qplepclrqpqBscjl]d pn:-)irl/\l.,tDluDb'tlo()ii ].rDp)insl)u!.t)l IDptJ


DrD|Oru 'nltDUt0ls^ t)u)qtLtaut DdDtr. iii1r,1rg.. :Bpqp\-Jfq llulJequpp.n,{ucpuducp
s B q a qq l l J l / \ d vs q P l l n l n s r l l eu p u l ; u c , { u r l r o s j s d r r p l p d n r a u r u r I e H
uEqE{rtUad uultsutrslpletx rjJ;cs iurlnqur3urinl.{;-ulllo e,{edn:- uB)pnslrrurp
nlr LIpp 'qBIIy rplo relutJrpqrqJIullpr?rurlnqrqf,lrllllllpr,qslluau up;uapnlr?i
'8.{uucIIc;trrruour nr$qcqurIselJftp..duelhqurcur.. urposr:rdurlduupes
i, ruDlt^ltuDlnpr{DqlrlD.rq DIDlDp!J.-:nrll:q rpqt:" uliuap ,11yr^rqcg
qalo un{lrtlqrp/uu{]n;nirp qrlJl 3uB,([rr]lsJrrrelr-ip(qrqcrrpcfuau)qtupt)lDt
l r r e , { se , ( u u l l r c ' l a q r pu r p r u r t u - r c , ins , { u u r l l r q c r pr u r r u r r i c q ' u p r l t r u e p
e)rf rJns3ur.roiurlo urp qrlll rlql r,ruplodurolcI \r.{urq qeloulry{lturJIrp
rur leq ucp 'r,{uuurqf,sJ) utiulp:r:1n1 iullit r:plclrrnprutrln qrqJI rr nlrru
qcllv rprda{ :n1n,is:rq tnq:s.ralr,t11 3rn:rou,{urrpuu:g.rllllV ricp lrur{ru
nlrns rrirqcs uupuelqaloq;tdrp3Lrn,{ lnturq urledn.raurn1rul;c,{t1a1lnturq
puarc{ 'Jrucq {rpr} ;ur{ 1r:q-1cq ur1:ninSSuJurqrlrl rurr{ }|qrqrs tcqrllus
resaq uprfeqJs :ulrylllirraur tlDllnqt)turtln.!rrns uto) rnp urcur Sucloas^
' r u r B , r \ n [ - rl B
l r ] , c lJ - l un q v t r u P l n( s r l u o , { u L r.rr)n q u n ll l ] l n u a r u , J I r u r{qU I l r )
3uu,{1e.re,,(s uerydnlJu lllt Irq B)ru tr1e1iul:o-;-uc,rorduel tinl iuc,ro,Suc.rct
1n1une,{urqucltu:e{srpuzgr;1e,ruecl urpp e,iunput:tsc,nqcqurlsrlaliq

i,lrnri
qrqalucp.rcueqqrqalt.'{uuluursluleclrurur 3ur:,{c,{5i lnsl}l ucp qt11ytr.rr,(s
urlleiSuruaurucp JrIe,\\iur:ors telc,isrlnlriulrrr )inlun qruun\^-qpuun:^ unp
uelqrfe,nrpqrlat 3uc{ 1eq-1eq ur11r:iSurrr:ru ntrr,('tc.te{:^ rqnuJurJur ursn.nqe)
nlcnsnr{uepeurlSunrucucurrr:3rq'clll\ 'rsnndur;plxlrqs urplesqruunsnrll'
(qpuuns){rllPri psrnducp lcyrqsnpcciulpluruln qrq:J3ur,i qruunsnr}r qrftl,\\
3ue,{nlensasurllcfiurrr:rLu1n1un1c.rc,is mtltcln.rlruuctlrurap1cqr rrqrq nlLri
'(qc)rueu qnlru urllciiuruarrr ucp;-urfncluaru
Wpn) 1r.m{sulSurp r,{u1rL1
purn:-rul a,..c.,{N ins|u rrt]prlrllV qrlo rrulqlp iuri(,n,{uuniurp ucin:lual:aq
u n p ( q r l J n l n s r d / 1 r . r r r . l{l5n q r u r d ) , ? . r r . i {p n s l r u u c i u c P u ] r Lr \ \ r [ . r r q
8uc{ nlen:^as qpllpc nlr pq r(uqniiun:-as.. :r,{lrrpude)iul}iulu{rp r{lI plnd
turrun;3cquep'..rle-.jJs- pulls r,iurllquclnpr Irprl nrruitlltpull l.{uqn;-3rrn\:S..
: r , { u r p c d : 1 u i l r l u l c : l r pr l r f r u c u r r c i c q ' r p r t q r q r l i l l r r l l d u r l r f u r f u : r - r :
3 u u , {u r ' : 1 r ' : p uLr{1r l r u a u l r u l c l t r c ) l u r u' . . c l l t q x ( ll n l t r r r : l l r d r p u a L LLll r \ :
nrurl'u,{urrc11e33urueu nlucl ulrf uep'tllqtd nlrs ucllrdcpuaLuul?)cnLuf..
r{crx'rur 1u:c,{srqnuauraru eliur:t uelup nlucuBqul,')lrnlJiu:ur nrutl e1rf.
:e,{uepcclal ur:;r;1c1rp elrf'1c1r:;q ;-rn:.{iur:olrs l,rqrq r3r1uclniclrp 1cr:i
'cfuunllulsleleur ua;-asrlscclcr elerrr'.,t,{ucllqlcl,rrseq
qrqJluppnll lrq u.:
qellV qalorrturorpqrqJlut;pirructnqrqalqtltpc 1.,{uurel ;uef u,$quqnulit ri.r r
i?,\\BZZVqcllV BpBdall, p ullltclepuau ucllt lllprt rur ral)cpUtJ..:r:iur|r;; i
ullrtu{rp f,IrI qc11yuptdal c,{uur1t1]{epueu uL)u ntr lcq B.rqcqr.iuur.'r_.1r}-r:
lnJnuJu 3uc,{ nlrnses )nlLrn uiuutl.utnlai;-uaur qclc,iueqDr c{xLu r--i!-r:-
Bua{ qEIat3\- uc)ituepagqr11yr'rpe dl1tiuurp u|lplrpueru lcdrp;uc i l[:.=\
maksudparawakif, yaitu bahwamerekabermaksudmenenangkan diri mereka
sendirisupayateguhmelaksanakan sesuatu untukberibadahdanmeninggalkan
nikahyangmenyibukkanmerekasebagaiupayamendekatkan diri kepadaAl-
Iah denganmeninggalkannya. Maka, RasulullahSAW mengemukakan sabda
d i a t a s .d a n b e l i a u m e m b e r i t a h u k abna h w a o r a n g y a n g t i d a k m e n y u k a i
sunnahnya berartiia bukantermasukdlri golongannya (ummatnya).lni sangat
.jelas.Oleh karenaitu, bagairnanamungkin hal itu diperbolehkandengan
meninggalkan sesuatu yangtelahdisebutkan olehNabi SAW bahwaorangyang
membencinya tidaktermasukgolongannya'1 lni merupakan bagiandaripersoa-
lan yangtidak terkandungdalamsyari'at.
Pendapatyang benaryang tidak bertentangan dengansyari'at adalah
dengan menyatakan bahwa syarat wakif sesuaidenganKitab Allah SWT (Al-
Qur'an)dansesuaidengansyaratyangtelahditentukandi dalamnya,danyang
scsuaidenganKitab Allah dansyaratnya, makaitulahyangbenar.Sebaliknya,
yang bertentangan dengannya, hal itu merupakansyaratyang tidak benardan
ditolak, meskipunada 100 (seratus)syarat.Hal ini tidaklahlebih besardari
penolakankeputusanseoranghakim ketika ia menyalahihukum Allah dan
Rasul-Nya,dan demikianpula denganpenolakanfatwa dari seorangmufti.
AIlah SWT telah menjelaskantentangpenolakanwasiat dari seorangyang
menyimpang dalamwasiatnyadanorangyangberdosadi dalamnya,sedangkan
wasiatitu sendirisebenarnya dapatdilaksanakan dansahuntukseseorang yang
bukan kerabatnya, dan itu lebih luas daripadawakaf.PembuatSyari'attelah
menegaskan penolakansegalaperbuatan yangtidakpernahdiperintahkannya,
sehinggasyaratini tertolak(gugur)dengannashRasulullahSAW,dan karenanya
tidak dipcrbolehkan bagi siapapununtuk menerimanya, menganggapnya dan
membenarkannya.
Kesalahan yangmengherankan dalammasalahwakaf ini adalahbahwa
yang
syarat-syarat dikemukakan olehseorangwakifdianggapsamasepeninash
syari'at.Kami tidak bertanggung jawab atasperkataanini di hadapanAllah,
k a m i m e m o h o na m p u n a na t a s a p a y a n g d i s a m p a i k a no l e h o r a n g y a n g
mengatakannya, dankami selamanyatidak akanmenganggapnashapapunsama
dengannash-nashdari PembuatSyari'at.Jika kita berbaik sangkaterhadap
orangyangmengatakannya, barangkaliperkataannya dapatdiartikanbahwaia
seperti nash-nashPembuat Syari'at dalam hal dalalah-nya (penunjukan
h u k u m n y a ) ,p e n g k h u s u s a a
n t a s k e u m u m a n n y ad e n g a nk e k h u s u s a n n y a ,
mengartikanyang tidak terikat Qnuthlaq)pada yang terlkat (muqayyad),d,an
menggambarkansesuatuyang dapatdipahamidarinyasepertidigambarkannya
konteksnya.Sedangkanmenjadikanucapanwakif itu sepertinash-nashPembuat
Syari' dalam hal kewajibanmengikutinyadan menjadikandosaorang yang
meninggalkansebagiannya, maka hal itu tidak dapatditerimaoleh orang-or-
angyangmengetahui. Jikaketentuanseoranghakimtidaklahsamadengannash

220 - I'lamul Muwaqi'in


Irz - "'BurelJadnlng

'Iniunl}:
utlUequrJui .l_,^{S rlrllV ra-our:rSueil-upluauaq SutlBSuelnq uop.p{uuri
ntt:s3ut:( r.tt:1uu
3uci ut:t-Lrrp ;-unlnpulur3ur1tsurle qn11yunp 3uctlp i:r i
dlrlas qr:qrs:J_,\\SrlullV r.np lusuiaqullnq iur:,{ st;,{rburp n,{ et urlcc -:
-3ul,na1aiurrl ulp Lru;-rrulua;racl
rdrlaqoqrr:ue;-utur
ur:sulalir:durrlrurlq
')nlitnl'rd r13q1112;
q r 1 1 yr : i o u r : r s q e l l n l n : ^ r uL l I u U n \L l | ' p. r r : u a q
i u r , i s r , ( r br r r p l B n l ? \ u i r : :
tr\araurlnqesratulqclnsrur.-lad Lullupc \\rlltqrrrp.l.rJl:-t ucp.lr\r.\\ll.lc,i\-lr.j:..:
r . r r r l erpl a r e u u u ; - u u t u e u aqdr l : ^ c l Jul u r ) r r u i pu x n - u c CuIu I I l t l r q r pu c pt i t i . : : :
trdup qrqal1r1e,trSucroa:^ tr.Ill,{s- ur'rr)lrurpuniuap rT:ur .n,{51-1nse6 urr -:
-lV un{nq rqplp,{uaue e,{uu0nlurtJ{ rulquq .yt,r.ru,{5
lrqudulclotrp trnqu;;
izz "'errBurd n{ng

utr;nro)i Itur;tuJur snrtrqlrdurtrlnLtrJsrrBl]pr,'el ltpBdallrsujrp iuc,{ rjeurrulll


ullllcqruJ;uJtu Inlun nrulLurflnlntJ,iu:rru uiutq ;-uli ltdlpurg,nnpay
'r1r:-rurutiullel rp
uB)tsqapredrp qrsrurunLUnc.nrJa\ntr 1lq rdllr; 'lnqJ:-.r:!t rlnlriuaut
tcclupuJcl
i;-urfnpr urrl-rqasrlrlrt\ quqzpnuucp'r.r1cricqcqzprrirtnlra'rrJducliucpJS
'prturlv Lur.'url qcqzprru ln{r;uJd ur;-ur';p) rp SucqLu:1.raq a-uei tudcpuad
unp 111?p )rdrpuad nlrs qrlrs urlldnlaru rur luclups.r; ultJrueqalrlrlJpuJur
;-ut1rdiuu,( dt:;-;-uutp rur urdrlaltx eumsiur'i rtlru ul;-urp u,iurlutS;-uaru
u B p B I n L L T Jusu c p e a { e p t r d e t {) l t s l t l r p a - u r , { u r u l l t u r l u u ; l l r q t u c i u : u r
) l r t u n u l r u l r u r fu B ) u l q J q u J u r ; - u t , { s y u r r u r r l l t s l q r N q J l o u u l d r } J } l p
; - u r , { L u n y n qu r c h l a l : 1 u u i u a p } r l r d r s i u l i l c d r p u r 4 . B r u B U J ( l
:ntre.{'purrlnr.trd qclo u.Ic)nua)rp 3rre,icpaq:aqiur ( lrcfuputd
(lrduIO)| pprslltp tp tnq.:-Jf,l Lrrn]nquedqalrl rnprl rdtlr {uaruurtlrq
'rlnulls rt,r.rclcs rllqtuay
nyrirrupc1rcdrurs)lsnirf iul,i ucrutull l.:lp ulr;'nle-.iiunlrqiulru sniuq?rp
tnrp'rlntllJ\ rrilrlluar{rprdJl r,tu1cu.r:rt iurlcurq q;1o llsn.rrp iur-.,iucLLrr:uct
rurrprel ur-..1r qt,.r.r
| ;-uni3uu1.rrqsnirq rrp uulrlrrCJ .lnqesltl
Irquraiu:lurlntun
ryu:a1Surlrurqlryrur:rdrpcci::1urlurq:qrp irrc,{ulurLulf qllr:pegy ullLultltls
tr1u51qclo urldrtrrrp;-ur,( urnlnrlul:-ntndaluu)a-utlpJS )r]:^nirfirn{ urtrrtucl
mlru rtuei;uJd rr:icqasiur1.rll1lrlrrrrrcl npr:d.r1|iuiurlcurq m{qrje{uJru
.lnqJstJlue:-nlndrruritulll
1rule; iurlrurq lrlnucd ntrLu16l lrcbp rysn.trp
3ur:,{8unpullrluiad urFuap1erualiunlturq lrirurJdp.ntlururp ,tnqasJOt ljnu,rJl
Sueteurq pnfuaur:1ntunlrlnsur)csplrpnnln'iuctturqltlrLrI:dq.lo r)l lnurp;ur i
(iuln) urrq.rrpr.{ur:prlcpll uuiuuqrurp:rdurSu:p uc1n1r:1rp ntr IuH tnqasl:l
3ucpr11r1rur:drpcdrl ue;qut::"rpnlrl 'If;sni 3ur,{ urrucurl uu;-lrJpr{unlru
rulrls iun,{ Inu:at SuctcutqlrqueSuaLU DrCltlpsniiue,{ ulurlrnl (e;lcq) telru
nundiuatuur;-riJpLunInqur:Idllrrr:LrrSy pnrC rqrN lniiul rtrlurlrp lnqcs.pl
iunprl r,nqrq urlstlafrp lc,{r.ru nlx\ ulluq urnr) nlrns lrLr:a1f,urlcurq
qalo)rsn-rrpiiul( iuupll Lullrp rrt.-rn|-lV Llllluprp uuti\^ulrhp qulelSy
"^nsn1
ururclns rqrN uup)-V plll?qrqcN qJIOlrqrur:rp;-ueirunlnq ucdpteta)

NVhIIV'I|IS IflVN NYO


ONY(I IflVN IAINYNH NVdYIgIgX
dcngannilri yangsamadengantanamanyangdirusak.PendaprLt ini rnerupakan
p e n d a p ayta n gp a l i n gm a s y h u rd a l a mn a d z h l b M a l i k i . S y a f i ' i .d a nH a r n b a l i
l l m a n rA h n a d b i n H a n b a l ) .
Ketiga, Pendapatvang hanl'anrenyetu.jui.jarninanclcngannilai yang
s e n ' rtaa n p ah a r u sb c r t a n g g L rjnagw a b r n c n g c m b u l i k at ann a m a ny a n gc l i r u s l k
kepadakeadaansemula.Pendapat ini sepertiyangdiambilolehNabi DaudAS
dan parl perrgikutnya.
K e c n r p a t , P e n d a p ayt a n g m e n g a t a k a nb a h r v ak e r u s a k u ni t u t i d a k
m e n g h r r u s k alnd e n l a l l m i n a n s c k e t i k aD . a n k e u a j i b a ny a n g d i b e b a n k a n
k c p l r l ap e r n i l i l t e n a k b r r k a nt e r l c t a kp l d i r t a n l n a n v r n g d i r u s a ks. c h i n g g a
d r p a tc l i g a n t in i l : r i n v at l a nt i d a kn e s t i d e n g a nn i l a i y a n gs a m a .P e n d a p ai nt i
r i i u n u ot l c hn r a d z h afbl a n a l i( A b u l l a n i l a h ) .
K ( - t c t x p a nh u k u m 1 ' a n gt e l a h d i a n b i l o l e h N a b i S u l a i m a nA S i n i
d i p a n c h n l_crb i hm e n d e k a t i r r b a n g a n
i k e a d i l a nd) a nq i y a s .R a s u l u l l aS
hAW
pernahnrcnetapklnhukum yang dibcbankankepacla penjagayangbeltugasdi
rvaktusiang.Sehing-ta kahupLrntanamanylng dirusakolehbinatangitu teriadi
padawaktu rnalam,maka tetaphal itu dibebankankepadapernilik binatang
ternlk tersebut. Olehkarenai1u.mrka dianggapsahmenetapkan hukumdengan
m e m b e r i k ajna m i n a nu n t u k m e n g e r n b a l i k at a n n a m a ny a n g d i r u s a kk e p a d a
keadaansemula.Dandianggapsahjugamellndaskanhukumkepadanashyang
tclahdisebutkan scbelurnnya (keputusan Nabi DaudAS). Qiyas yangdianggap
kebenaran dallm menetapkan adanyajamjnan untukmcnggantinya denganJenis
tanamanyangsama.Scrtadianggapsehjugamenetapkan hukum berdasarkan
nashkitab Alhh scpcrtiyan-cditLlniukkan oleh Nabi SulaimanAS. Karenahal
itu dian-egap sah.mlka hal itu dianggapmcndckatikebenaran.

224 - I'lamul Murvaqi'rn


'-PurBlrrd nlnfl
szz -

uB rnO-lV urelBplcdrp:aliuc,{ urlrunlnquncllpy iucpadun;-uap qnunqrpsn:rq


B)eur ';urro qrlo uuln)rlrp n1r uelcqc[a1 clrqr;de rdc1a1
liri(ucq lf,nqladcrp
qplel8uu,{r1r:dasururnlnq rrualrp snjrq rrp c)cul'3uuro nlusr,{urq lnqas:el
ur;1rqrle1 ur1nry1aru 8ur,ir,iunpur:s r)cru 'qnunqrpInlun e,iuue1qrfu,raLu unp
unrlrllruJurnlr q,(ur1n1l)r1.. :ue)sf;lefiplrduraa>1 iuc,l lc,{r.ru unrlnq
',,iurped uuiuap
lr.i;uadrp snlpqrrp u)trLu'{uprl
c1r1 tnnq.rad llrp qclal;-ur.{ ruadJsueypull uniuap lepurlrp snicq rrp elurn
'ur:lrprur:rrr n1rc,{ue1n1 r,{ulrpueeg.. :tcdcpuad:eq r,{ue8qa1 i-ur,{y:{r.nl: rue;rp
ppuqv ucruI iurp;d uuiuap u,(u.raqa1 1:;-iuadrpsl]rcqtnqJsrel;uuo c^\q?q
l?dcpuedrJq (r,{uutrl;uri tr,(c^\uurplrp)pNurqyrulrul ucpqp1rupH nqV uEurl
ur:1iur:pa51r:prtnrlc (urltltruaur;-trlr()urr;1tp;'uu,t llnleltlult urtlPsrulJd ep3
pduct r,{utrnqiedrp;'ul,{ urlepurt rpadaseurcs3uu,(uclcpurt rrr,:1sn.rcq;-uaur
(u,{utp,{c,\\ri nllrsql?F'}s urlnp) peLUqVuprul uep r.rlr;,{gureuy 'Iricl^{ rucul
B ) r r u ' r t B u r c d r u eus r n u r r u t P u r I c L Uu a q u J r r )l r p r t ' n t e qu c i u a pr ( u l l e d a > l
'rrB 'r,iu-n:lcqruaru
ln)n[rf,ur uclcp aI c,(uur]Jrdulalaur ruadasnlr ruJdesuclnq
n1rr,(u1rnq:atfip ;-ue,{unleqr:[a1 p)rI Errrp:- 8uui uclrqr:LlI uriuJp Irpurlrp
)rpu urp lrleur jcrurqll unururJLrr urp qrurz.lJqrlredis qr11yIurl urrytJuJd
ur:irrapuelrc){,rJq ;uc,{ uc\urrrcqrpiup{ uctl]nqrcdIusr,lu al nyruelenqrad r1r1
'iriupnqrrdrp iur:,{ urlrqri:r1 uuiucp crucssnrrq n}r uulcqcbl uf:{n{clJru
3rre,{Srrc.lo rpcclel ulllclurrtrp sn:uq;.ue,irnlirpurt qcludc'BtueUad
:nlrr,i'urriurtracl (r;rt) t' rprr Jnqrsrllurqrlrslrrul?d
ldc1r,(uaurulr1c61uulr?ru]oq.1) rRlp'epuaqrpcqt,nrl-nrnri'lrq (r;u) t ue;urp
;ur,{ (uf,trqoIJI),r,irilrfturlxprlsrqsrbusiuaputlln]).rJq
uutn;).rJq rul IrFl

EIIVHVfIO CNVA
ONYUOVOYdsv rYnflUgd VIO
ONVA N\TXV(NII NVONS( VIAIVS
SNUVH IVHVfNgd ONYUOES
VOVdEX NIVYVNSYI( ONVA
fiINXTIH NVYVONII HV) VdV
dln lrilral (tirrbangankeadilan)cenderung
menerapkan yangpertama
ketetapan
yaitu dihukunrdenganhukumansepcrti yang dia perbuat.Berkenaandengan
hal tersebutdalamhaditstelahdijelaskanbahwaNabi SAW memukulkepala
orang Yahudidengandua batu karenaorang Yahudi tersebuttelah melaku-
kannyakcpadaseorangpembantu.Dan tindakantersebuttidak mematikan,
karenrtidakmenepatiperjanjian,sebabseandainya beliaumenepatiperjanjian.
nlakaorangtersebutharusdipenggallehernya.Dalamsalahsatuhaditsmarfu'
dijelaskan:"Burattgsiapa 1'utgnrernbaka4 rnakakani akan ntembakarnya,
datt l:arattg siapu tang nrcnenggelantkart,nnku kemi akan menenggelam-
kannt'a" Dalamsalahsatuhaditsdijelaskan:"Tidak ada qishushkecualidengan
pedang".
ImamAhmadberkata:"Sanadhaditstersebutdianggapkurangkuat,dan
s a n a dy a n g k u a t a d a l a hs a n a dy a n g b c r s u m b e rd a r i p a r a s a h a b a ty a n g
menjelaskan bahwaRasuluilahSAW telahmemutuskan hukumansesuaidengan
kejahatanyang diperbuat.Al-Qur'an, As-Sunnah,qiyas,dan pendapatpara
sahabrttelahmenyepakatikeputusantersebut.Sebabvang namanyaqishash
itu mcnuntutadanvatindakanyang sama.

Jaminan Dalam Harta Benda yang Dirusak


Masalahyangkedua berkaitandengankerusakan padahartabenda.Jika
kerusakanitu menimpahartabendayang dihormatisepertimenimpahewan
dan hirmbasahaya.maka tidak boleh dilakukantindakanyang samadengan
caramcrusakhartabendanya.Seandainyahal itu tidak berkaitandenganmasalah
yang dihormatisepertipakaianyang disobekdan perkakasyang dipecahkan,
mrka menurutpendapatyangrnasyhurtidak bolehmerusaksepertiyangtelah
dirusakolehpelakukejahatanlersebut,tetapidigantidenganhargaataubarang
yangsama.Sedangkan berdasarkan qiyas,harusdilakukantindakanyangsama
dengan perbuatanyang telah diperbuat olch pelaku kejahatan,sehingga
pakaiannya harusdirobek danperkakasnya harusdipecahkan sepertiyangtelah
dia perbuatkepadaoranglain,jika keduaha a bendatersebutdianggapsama.
Tindakantersebutdianggapadil, dan tidak ada sumberhukum berupanash,
qiyas.dan ijma yang mendukur,gpendapatorangyang melarangmelakukan
tindakanyang samasepertiyang telahdiperbuatoleh pelakunya.Karenahal
i n i b u k a n m e r u p a k a ns e s u a t uk e h o r m a t a n y a n g a d a k a i t a n n y ad e n g a n
p e n e g a k k a nh a k A l l a h . K e h o r m a t a nh a r t a b e n d ai t u t i d a k s a m a d e n g a n
kehormatan jirva dan anggotatubuh.Seandainya Allah membolehkanuntuk
merusakanggotatubuhpelakukejahatansepertiyang telahdia perbuatterhadap
anggotatubuh orang lain. maka sangatdimungkinkanuntuk merusakharta
bcndapelakukejahatansepertiyang telahdia perbuatterhadaphartabenda
oranglain. Hai ini dilakukansemata-mata dalamrangkamengimbangikerusakan

226 - I'lanrul Muwaqi'in


'"8ruBUad nlng
LZZ -

{nlun u"nfnl ue8uepppuepuptunlnqp,{uup{qr[E^\rp ueBuapueg.ueqnsnu:ad


u e l S u e l r q 8 u e t uu e n [ n 1u e ? u a pq s e q s r bu c u r n l n q u e l l e , u e X s u a u J A A S
qtlllV u?{eues{Blrp tntpd uep etuplnqrqalqnet yrqleq3ue,{3ue:oasas epuaq
eyeq qeleseurue?uape,{uuelrelepr 8ue,{uerunlnq uespJeq eleu ,ueIeuEslplrp
sn:pqqprnurad€qu6 3ue1 qellv :1eque8uape{uue1m1epe3ue{ epuaquyrq
qeyeseur ue8uepe,{uuelrelepe?uz,{ueurnlnq ueseluqe,4urcpupes .ul?)eupslpllp
1 n 1 e du r p { r u e l n q r q a l q n e I S u r p u e d r p( e ? e t : c 1 r) r : n q s . e u8 u e , {u r r l s n u r
3ue:o eyeq depeq-ratuereleqruad uzlnqulaur 3ue,( 8ue:o cl,rpqle)pquau
E{€tu 'ur)iqaloqradlpnlr uElguerq{8uadlnsun lcdnp:a1e,{uruulnprp 3uu,{
unxllsnu urnul ledeprp3ue,((8ue:aduusedurer) qeulrueq8BrruqJclcqrxatu
z,(urepuzag 'uerxrleqza{uep uelequfarln1e1addepeq.ralcrues3ue,{uurun{nq
uep ueseleqe,{uepelnfnln,{uau IA\S TIEIIVe,trqequellnfunuau rur laH
'uutut:aq 3ue,{8ue:o-?ue:o ueueuul depeqralu€InIpJ plelau
3ue,{uelepurt
sele uesEIEqre3eqasrpnqe,(Suao-8ueio eur:n1 uoqod Suoloureu lrqcqus
ured uelqaloquratuL16S qpllv ]punsa{ rxppuapuellnqturuaulredep?uu,(
p,{uuEqElES?urad :aqtunsueludntaurlnqas:ellzq puelel ,upuruaq3ue{ 8ue:o
-8ueroq:1o ureuelrp?uef uoqoduep unueuel depuq:a1 eruesSuef uulepurl
u€{n{EJau ?{areure1r['rrge13ue:o-3uelorueuelrp8uE,{uoqodSuoloruaruuep
ueuIeuclreleqLrreu e,{uqaloquelsela[uaurqelet uqebnSe:e6 lenq.radrp3ue,{
ueleqe[a1ue8ueprensaserues3ue,{uelepurtuuln>Je1rp e,{uqeloqurldetaueur
qElal I,{[S qEIIV'sele Ip lnqaslal uP,lno-lV te,{e-le.{tuE{l?sl?plag
'(9ZI :JqPN-uV)
.,nwnpodal
uoyodtutllp Stto( uosnlnq uo?uap qolsoloq n\DtLt'uDsDlDquDlt.tdquaul
ntuny o>1rILtDe,, :qelly uBrulrJ (0t :e:n,{g-Xsy) ' ,,qn11y uo8rrnSSuot
snln oftolnqnd oqDut\tDq pnqraq trop uoy[oouaut 3uo{ odots Suntoq nlnut
'ndntas 3uo{ uwoqotay qoppo uototlofa:ynpns uosD]oqurg,, :JAAS
rlclly
ueruJrd (t6l :qe:ubeg-1y) .,nutdopntltalo{uuo3ttota:^unSuapSunqrutas'otp
qnl8untasnlotu'nwnq Sun"tatuaurtuD{ DdDtsSuDroqn4 qDqa\^Ltalo 1sDVs!!
wmlnq nlDUaq 'tpuuo4tp und Sunt nlnnsasopod ltrQ,, :Ji S qellv upulll:
uuuurcSeqagsBlErp lnqasratlpq-1eq uz18uc1rq?uau {nlun (qseqslbuelnlellf
n1re,{)u,{usc(rb uep eurndrues3us,( te,rje,{s ucnlualal e,{uue{puBsIl':llr
q€ulrq E,,rrqpq qulselal uerlrruap uuSuag ae.{uueqeftp3uu,{ 3uu:o qalt
e1r:aprp8ue{ q:adas e,{uue1n>1e1rp 8ue,{urlrnq:ad seten1e1adEpeda{ll\r!
Es?ru?{uaqtuatuuEp'e,{urlpquelurSurpueur'send ;1upuueesu:ad'uerouaq::r
uzlSurlrq8uau ledcp n1r lesn:rp 8ue,{ppuaqeueq rrep e8leq rlueSiuau;
ue8uap urlSunur eueurreSeqeua:u; 'rleqefrp SueX 8ue:o eppd ruppu:t
uzesaaduelSueJrq8uau ledepurlSuntueues 8ue,{uelupurlue1n1e1rp uea-u:g
'1edurna.-3ue.{ueselequB)rJaqtueruue3rreprlencaqredecrp
trdep uDr{El{ED:
nlr IEqpuprxrp'uepuepueese:aduelSuzlrqBuaur uep ledrurlas3ue{ ueseleg
urluaqrrraul Intun nlr qseqsrbe,(uueluuus{e Jlp qeu:,lrqouelpy uplnTerr
selueduep euuln qrqel Suepuedrprur 1equeq nuqelrp3uE,{Sue.loEpuaqEL:r'.:
r r e m b a l e sk c z h l l i m a nv l n u m e n i m p ah a a o r a n gv a n gd i j a h a L a i .k l n t e t a p i
r p a ) a n g t e l l h c l i s l ' l r i ' a t k a no l e h A l l l h i t u j e u h l e b i h u t a m ad a n d a p a t
mcmberikan k e d a m a i a kn e p a d am a n u s i l .m e n g h i l a n g k arna s ad e n d a md. a n
rncnjagajil'adanlnggotatubuh..likl tidrk. rnlka ctlang1,angrrembunuhatau
m e n g h i l a n - l k aann g g o t ut u b u ho r a n gl a i n r n u n g k i nt i d a k a k a nd i b u n u ha t a u
dipotongang-uota tubuhn),altaLlciiken:ri clenda.sehin-lgakcbi.jlksanlln.klsih
sayang.dan kerraslahatlnakrn nrcnolakdilliksanakannya qishashtersebut.
l)ernikian jug:r haln,vlclul:inrrnasalahharlabcndu.
'Pcrasaurr
Apabilaclikatrrkrn: dcnclarritu clapathilanr dcn-san mcnggrnii
b a l a n gv a n gd i l u s a kc i e n g abna t a n rv l n g s c b a n d i n g .
J l u ' a b a n n l u : S e a u d a i n l ao r a n g\ r n g d i . j a h a ti it L rr e l a n e n e l i n t l h a l
t e f s e h u tr.n a k r k c t c n t u a n n Ysaa p e f t i t u . d c l g i t n c a t t l a nc l i ar c l u r l c n c r i r n l
dendaunscblgaipcnggar)tilnsgotr tubLrhnya. Kctctullln hukurranlersebutdi
ltas serrrturnataberdasarkutlivas.Pcndapat iiridikcrrrukakan olehdua Airmad
1'aitu A h m a t l
b i n H a r n b arl i a n A h n r a d b i n ' l n i n r i v a h
D . a l a r rs a l a h\ . r t Lrri \ \ r \ r t
N ' [ u s ab i n S a i c ] d i k l t a k a n : P e n i l i k h a r t ub c n d al l n u c l i r u s a km . aka
j
d i p c r b o l e h k abnr - r i r r l au n t u kn r c n r i l i h .i k a d i r b c r k c h c r r d ankt e r o b e km . aka
d i a d i p c r h o l c h k uul rn t u km c r o b c kp r k a i a no r a n gl a n g r n c r o b c kp a k l i u n n y l ,
a t a ud i p e l b o i e h k l nb u t i n y a u n t u k n r e n s a r n b si lc s u i i t uy i i n g s e t a r as e b a g a i
Pen!grntrn)'il.

l'indakan Hukum Bagi Pelaku Kejahatan Kehormatan


M r s a l l h l a n g k c t i g a a d a l a hk e j i r h a t a n y a n g a d a k a i t a n n v ac l e n - g t n
kehorniitlln.Jikr perbr-urtan i1u clihamrrkrnbali dirinya scpertimcndustai.
incnuduh. danmemarahikedua(nanctLranvr. rnrkacli:rtidakbolehrnembalasnl.a
den-santindakanvlrn-sslrlrir scperti Yrng dipcrbuatoleh pellku kejahatan
tersebut. Seanclainy'a pelakukejahatan itu nrelrkukltnpcrbuiltanscpcrtilncmrr
a h i .n c n g e j c km . c n c c r n o o h k l rnn. c n t a k i t in. r e l u d r h ia. t a um c n d o ' a k aknc p a d a
k e j c J e k a rnr.r k l d i p e r h o l e h k abna g i n v ru n t r r kn t c r n b a l r s n vcul e n g apne r b u a t a n
] a n - gs e t a r ad e n - u apne r b u a t u)na n g t e h h c l i l u k u k a o n l e h p e l l k u n l , al.l a l i n i
d i l a k u k a ns c m i i t a - n u r tcal i c l a s l r k a n
k c p a d l p e r t i m b a n g a nr a s u k e a d i l a n .
Demiki:injugl hrln_"-a.jika dia mcngusirdanrrenrmparnya. makadipcrbolchkan
baginyauntukmcrnballsrtlasctlradenganperburtanyan-ldilakukanpclakunya.
T i n c l a k a ns e n r r c a r ri n i d i p a n d a n el e b i h r n c n d c k l t ik e p a d ak e t c n t u a nv a n g
d i - q a r i s k aonl e h A l K i t a b ( A l - Q u r ' a n ) .k e a d i l r n .d a n p e n d i l p l tp a m s a h l b a t
d i b a n d i n g k acnl e n g a n h u k u m t r ' r i r . D a l a n h a d i t ss h a h i ht c l a hc l i t u n j u k k a n
ketcnturn )'angtclah disebutkun.schinggl tidrk rda alasanbagi orangyang
r l l c n c r t a n g n yua n t u k r n e n o l a kk e i c n t l l a nl c r s c b u t .D r l i r m s h a h i hB u k h a r i
di.jcleskan: "Sesun-rguhnl,a paraisteriNabi SAW telahnlengutusZainabbinti
J a h s y i nu n t u k n e n l h a c l a pR a s u l u l l a S h A W u n l L r km c m b i c l r a k a nm c n r c n r i

228 - I'larnul 1!luwaqi'i:r


6it "'ctutll.rrd n\ing

'rr|.rrlillid jt{u?q
ludnpuau UnIt ltlp .tnqi]:-.r \^lrpxrl
LLrlrlr[)rrJLLr r].rr.tJ5- LIlr)iLnlUJ.r.)ril itIl),i;-ut:.r1;t:,itt_rr,'u:r1ts ;-uli ullllpt;a1Lrc1r,{unq
-Ltla,{uJLtl l . i t r l n l u n u a u r; t r r : i r r r n . r r r r : | t , t)r)l , r I r l r u J - n l l - . L L ru.tr;sr l n { f l l p
1nlun
nlr trrH '(11 :.lnsn,1),./r).1/.2tilnltrtl o.trtttrtllntltrnu)ur :lDpt/ trop n.iit.rrlt opod
tltt Ln)l)l;!1,11):/ L!t)t11.\u n qtu).iuJttt l)t:tt1 n1l14 ,,u uotlJq)!.t:t.iuo.tnltttos olntl
t - o t ) t ! ) uLt I D L ! . tq) t( l , t l n , l t t t l t t l i t o t s . tnsl t ) l ! t J n . J u ) t u D t D y 1 , , : t ; 1 1 1 : t q r : i t r r : m p n r : s
-c. l[)nlr\ lr)ll]I (lL :lnsn,\) ,, tt r!t).1;UD.t)ttttttDl 5trD.tnrln tntlDta,\tta7y
r)1lt1ht4t)ll\/ ut)l lnt!t1t).11s )J1\) ulut)l ltlll):l :/tt.1nq4rq)l uo7x,, ;(D.lut1}Jt1
u!t)lt)l)tlt) t)tD:/.t.)(l t)!u,. :r;,iur:rr:yrrrlls |.irpnls upldal p)r{lJq rlp llIrtaI.Jnsn
t q t l S ;r l t t l t s ; - u l 1 u r 1u r 1 r 1 r : a r t r i u rq l l l J t . l . , 1 ' 1rS
l u l l V s r l r q i u n l r p { t ? p u r } i e qn ) r
u ; ; u r q i s r : . i i r r q u r L L r r r\uc p r l n ) \ j . . : u u ) | l | ) r p q r q r q s r n p J I r u r l I ] C l. . . I ? ) r ? g
nqV rjlrld qrlirpr n1rr|r,isry |.iuqn;-;-rrnsaq..:urn iu:rs.lellrquf,s epqltslJq A\VS
qrllnlnsud.. :t1u1.rat1 qr,isry u,rutplchl .rr:sl:1n)rltJq uup rqrlrrulur Irprl n)if;
' r p l ] l i a 1n l r l l \ \ I ] s r . r J L I
r ) r l J ) ' l i t p u l . r ( j L L l . inLYU: r : i u r I p u r o r L l l l . l I L ur re ) c { 1 ' : p r l
r\VS rlrllnlnsuu I] \\qlrq tnqltt.ti JLLln)r r;-a-ulrJ.rs l1)rrl|il]rrrJursnleusru snlll
qlrull]7.. :i]]r)rJq qr.isly ait iuqujuLrr.rrunlrl ( r:ruils;-r:l( urlirpurl u1?)n)itl:ru
) n t u n u u ) i L r r z r rlpt ) u L l l ) l ( 1 V . . : , \ \ \ . S r l r : l l t r l l t \ r f { 1 : n t : i u : r u u r - - pl t l l a { u . r u r
; - r r l p l s n 1 rn 1 1 rr:r t : p r : rnl 1 t u l p ' i l t r l r . - t J . rn: r) lu u l l ) u l . ( ) q auI ; ; u l q a s . l l I r L l r . r i j L u r ! L
q r u l u z u t l l P r l t t l J \ . . : r l u ) . r J qn 1 ( ] l n q J \ ^ . r a: -l t r p l t qu u ) l t l l . l J J u r r Lqt u , ( \ l y
ulllPnLLrJ) rpr.rJq I\vs qrllltlltsull ltultLLrrprlilttnu Lu|Ilp n1r;'u lirnSu:iL:
;-ur,(,,11yq rqu\ r,lJls1;-u|rots qr:;r:sn r;t ,11,r'5rqrN r,rJtsr;-rrlloa.-qt'1r.
r u r . ( s q r : 1 r qr rrq: u n : 7 : - n l n ; l r J Lqur ) l J l A \ V qr q u N r . r J t sur J t s l . . : l u r ) r a qq n i s r y 1 x L
\nl\ llllt l.nrrl)ltq qrqlrq\^untlltDlp ultlll lr.riirrI) rur qlsrl clr:1iLre1 ll..trrl5
',,.lrlDg nqV D.\ut.rttttlrlnptpn utt
tpt.isty n.tttLlttl'5'rrirr.a1.,, ;spqs5.1..;
c,ic.rJsl{u^srV uprd;lI Ir-rrJiur/11V\-rqlN nIltl LLnlrprJ}qcurltzl:it-;iurqasqrur.7
u r r l r J ) n lr l i r l u r L i r l r J uurl r I . r l q q l i s r y n 1 1 r u 1ll)tJrl urp tildns rll,isry r:pr.J-:.
) u l l . r L r r , \ \ \ / ( l l r l l n J l r \ l t d u l r p n r l r a X r : , i u r q l . r c t r r l rur rl p u i u r l r n s j l l i u : p u : - _
l l x l r : pI n p n i ) ; ' u r ; p a sn 1 rn 1 1 r t ; - u l , ( r l r : i s r y r : i i u r q t : - t , { u r J l n s u r : 1 s r : r r ; i u . _
q r u r t r z . ( r l u , i s r V ) q u . l r l r l nr q O\ . ' U q l r . I l n dq r l o u n 1 n 1 1 1 rtpu n , i u u t { r l ) U nL r r ; - , - : -
ut',trulrJrJqlllllrl) LmlrfrJtl llrlllnLr.rLLr nrirr-lJlsl,r.ratsr c,iLrtptiiunsag.. :r_'tr,',";:-
c r p r : , i r : . r l .sr | s u I r l l l t t q J J q u l P r ;i L t d r l t r q l - u . I tql l l u r l ? Zr I | u r q r , { s r y u r l r r , . , : i
If; - "'eurcuadnlng

'qellv un{nq rlpnJa{un{nq Epe


{epu u?p
'qrllv uppraquIns.rJq
ur 3ur?p euclcx .p,{N-lnsudu€pqpllv qelo
c,{uqnrnlas
rBqpurp3up,(unt)lnqup;uepurnlnqtequepEtUr?sJaq Inpnp tnqaslalloduolal
cnpa) r,{ulupuJq clsl\ .raqJI)nISuol uc{{npunueuJledEp ?,{urlseuas
3ur,( lcqrqr:suredledepuedur:p'slrpsH,lV'uE lnO-tV ur8uaprseluaulnS.le:aq
Surscur-3ur,,-eru ,Sununi
1odruo1a1 lcqcped )roleq r,nrI ryrlurau lzpU 8ue,{
rlrpu;ru ndurcu rypn 3up,{rfuqu:cdr.rcpe,{ue:cluaruuriuaru Surseu-Surseur
uurLurp'triuas3up,iiue:cd uelcp nqJp uullnqura,{uau?uef 1odtuo1a1 unp
unp Lrnrnluaq.req3urpse,{udunqurolaS8ur,{1nqas.reluelnelpnpqrll€qr-I
1,qe,(un1rurlruJqa) qrlelasuEtt;seseI Bpcurl3unureueutuSeqeleu
':rueq drSSulrpn1r undnrle; un{nq qseu-qseU
1eq uelleseplaqe,(u1u1oueu
utrl ruarpl'rl.rr:tur ueSrraptcdepuedepeqraquu?uaperSuqeqSuqud3ue,{
arsnueuesrlJurrurr;q r,{u3urluauarurJBI3ssclaftp3rres elelau l?qllatuelr{
eryru'rruc8uqclcseruulelepsl,{rbueSuepueSuetuapeq slrpeqelrqedy
tnqas:a1
'Sueroasas prlberurp st,{rb'pdepuadue3uapueSueluopaq qlnsucrulp
deSSuerp
{ppn I as p,{uuBqrqpqsa{ :,^xl3[;ue,{
qrqpqssllpeqnlcs q?lEs un,{rse(rbBred
ur:1tudr:puauretr13ucptr{rJl ntrpueJ[{qa16 e,{uunlaqas 3unSSursrpqu1a1rurpq
cueruru3eqas'rpsty-lV ur3uapqcuung-syEretueuulSueluettadueue1a:au
turutteBeqagsn,{tb unlqr[r,nautnr]snf Bue{ntensasueiuap se,{rbrreprenle{
e:1aratr1sei(rbr.rcppurutnqrqJInElnt?lelas3ucf nlensesuu11e33uruau:uepse,{rb
upcdal r,{ulrdepuedueyrscpuaru c1a;a11uetnelqe8uatlpqnlefBue{JrBsatal?s
ue)qnsrtuaupur?slelntr orsu.lepedel IBIot r{llluoq?ueXsefrb ue3uapqn8al
Sueiad.req iue{ 3ur:o-3ueroerrtu€ rp ueiue1uapa6,, :ete{laqeleJe/{

xodl Io'IEy
VNO NYXYYNHISXI( ONVA
TI'IV( NVIVNYflX NYXdVIfl t{fl I^I
IAiYIYO IAIV'IVONSW
SNVA VSI'IVNV VANNAUSd
Pendapat Alternatif di Antara Pendapat f)ua Kclompok
Orlnl-ollng vangrroderatbcrkata:"Allah SWT telahmenurunkanAl-
Q u r ' a n d a n t i n r b a n g a n( k c a d j l a n ) t. i i m a n ar r a s i n c - r n a s i ndga r i k e d u a n l , a
d i t u r u n k a nd i d a l a n r a n g k l n r c n l a l i np e r s a u d a r a adna n r n e n g h i n d a r i
pcrurusuhan. Sebagair.nana tidak teljadinvapedcnttngan(bcnturan)di dalarr
A l - Q u r ' a ni t u s e n d i r ir.n a k ad a l a n tt i m b a n - s a( kne a d i l a ny)a n gb c n a r p u tni c l a k
a k a nt c r j a d pi c r t c n t a n g aD na . n a n t a r aA l Q u r ' a nd e n e a nt i m b a n g a(nk c a d i l a n )
itu tidak akal tcrjadi pertentlngan.Oleh karenaitu maka kamu tidak boleh
nlempeftentangkiin dllil nashyanl henar(shlhih).cl:rnnrenrpcrtcntangkan qivils
yang shahih.Karenatidak ada pcrtentanglnantaradalil nashyanl jelasdan
s h a h i h . l e n g l nq i 1 ' a sy l r n i rs h a h i h b. a h k a ns c n l u a n ) ,saa l i n gn r c l c n r k a pdi a n
salingmcnyempurnakln. Dinranasebagian membenlrkandanmcmpersaksikan
scbahagian vanelainnl,a.sehing-{a selantanl,a tidakakanadapcrtcntiurgxrl illLurlr
q i l , a sl , a n gs h a h i hd c n g a nn a s hv a n gs h a h i hN . a s hS y a r i ( p c m b u ast y a r a ' )i t u
terbagikcpadl dua nrrc:ir.u.vaitu: bcrita dan per.intah.Antara berita Svitri'
dcnganakal sehaf tidak akar ada pcrtcntangan. dan ia tcrblgi kepadadua
macarn.yaitu:Nash(berita)yansrrrenvcpakatinya dannrenrpcrsaksikan sesuatu
yang dipcrsaksikan akal sehat.blik secaraeiobal maupunsecaradetail.Dan
nash(berital yang bcrdiri sendiri(tndepcnden)yang hanyadapatdijangkau
denganmempcrhatikanuraiannya.rrllaupun uraiannyajtu bersifatglobal.
Demikianjuga halnyadenganperintahAllah SWT dapatdibagi kepadadua
bagian,yaitu: perintahyang dipcrkuatoleh qiyas dln tinrbangan(keadilan).
dan perintahlang bcrdiri sendiriiindependcn)yang ridak bisadipersaksikan.
a k a n t e l a p i l i d a k b e r t e n t a n g a nA. d a n y a b a - q i a nk e t i e a d l l a m n a s h y a n g
bermuatan beritadianggaprnustahilvaituberirayangbcrrentangan dcngrnakal
schat.Demikianjuga dianggapmusrahiladanyaperintahyang bertcntangan
denganqivls dan tirnbangan(keadilan).
Cakupan Perintah Syara' dan Tindakan Orang-Orang l\Iuktrllaf
U r a i a ni n i t i d a kb i s l d i l e p a s k adne n g a nd u ak e t c n t u alna n g s a n _ guartg e n
v r n ! t e l a hd i s c b u t k a d n i a t a s :s a l a hs l l u n \ a a d a l a l pt e r i n g l t t ayna n ub e r s i f a t
perintah.dinranaperingatrnitu berkaitaneratdcngansegalt tindakan{)rang-
orarrgmukallal(dervlsa)baik itu bcrsilatanjuran.larangan.perizilal, rraupun
bcrsilatpergarnpunan. Denrikian.jutahalnl,aciengan peringatanyangbcrsitit
qadari (ketentuan). dinttna secarakeseluruhanmencakul.r ilmu. tulisan.dan
k e t e n t u a nl l.m u . t u l i s a nd. a nk e t e n t u aA nl l a h i t u b e r k a i t a en r a td c n g a ns e g a l a
t i n t l a k a nh a m b a - h a m bNay a y a n gb e r s i f art a k l i f id a nl a i n n 1 , aD. e m i k i a n . j u l a
halnvaden-san perintah.Jarangan. kebolchan(perizinan).dan pengampunan
N y a i t u c r a fk a i t a n n v ad c n g a ns e g a l at i n d a k a ny a n gb e r s i f a t a k l i l i .D e n g a n
demikian.rnakasuatutindakanitu tidakakankeluardarisalahsatuduahukum:
yaitu hukumyanubersifatlarrrrl(sunnatullah) dan hukum yanqbcrsitatsr'rrr'l
-vangberdirncnsipcrintah.

232 I'lamul Muwaqi'in


ftz "'eurBuadnlng

'r1^uutqclDsa{ uBInqEtUaqtUau ue)[ qtlty urp


'E,4uu€rlcpsaI rnqetaBuauuEIe uenqEtaSuad ntup rlrlrueur 3uc,tSurro-Bue
-Jo euerel 'e,(uruertueSSuaur ucp ur':1?ua,tra1c,{ueu qplurlnq.lurs rp Ir,r.l?l
ue8uappnslcurrp3uc1 uc,trnurlrr::l;dqclo rc\^En{rp snsnql u,{ucqlur Ir,rr.El
uenqr?ta8uad (rs.lel) Ir,{ Etrusqerrraruuupurreiu ruaiuaru 3uu,{Suurorpnfueu
.n8e seqqy urq qrllnpqv ucle,opueruW?let,l,1vSIqpN ..A\vS rlrrllnlnsBd
epqes rnqela?uau3ur1ud3ue,{3ue:o qclepere)Bg nqv,, :Ele).req pr,cS nqv
',,(u€,rn}-lV) e,{51-qe1r1 ueiuap uetual:aq 3ue,{cqurcqiur:.roasupedel qe1
-lV qalou?{uoqrp3ue,(uuucqeuadnlBnsrlenf,eX,. jcte{jeq rlV ..nLLrtnlnueut
u E r P u 3 q 3 lI l c l 3 p u a u u E { E s r . r r p u c s n : n d : 1q l L r q u l uu u p ' l n q a s l J t
"'ur{
u e q e l t ; s e u r aqdn S S u n sq n S S u n su c i u c p q e l r u r e q c d
uerpnua;,. :c,{u1uns
ureppup,,{sy 1y esn1,1nqy nprdal cll)laq qelalJl?un un)nq uxpnrulruplep
tp ueueqeued ntcns SV pncq rqcN ul?pSV ucrurclnsrqBN uJqtuetuqplal
'3unpe1snsr{ ue;-uapu[lrf,{leq 8uc,t
L,11SrlBIIv ryuraq runlnq nueqtura[r
rur?lup uf,urrulnsrqu51eprdal urrr$erurlsraluclUaqLUauqrllv eIlta)
.Pttrc:- ;u]l.i \uttlrnllalelul
tltltuau uelu ncdupl €:-llurpeupln-luJclnnluat 'rtucs nlr n)ajaurutur:qeruad
n,(urepur:ge,{51-1nseg uepqcllV uep laqurns;cq3ue,{qsru r[n]qpuau ureltsp
etsnueulucndupuel uitsuleqietel uplclSurlu?xpaqled rnqc1ciua11eqrtr1 iucl
qe1-qr11y e,{ueg u{Lrr3ur1e 1aq:qtlaur ;-ul,i u.rrtsr:aduepqr;p1lprLuPrlt]rrrJru
ur€pp undnprrt'urpuasnlr qscu-qr^Eu nucqpueultrtllEplrnq splBq.ral triurs nlr
ErsnuprrrueuleqeuIad uendurcurcl uua.rc-1 ucly (! :rlcprchl-lV).,.nuriioq
rdul:t1
ntuoiln rpnf n1t Luolt'l tnqpt-! lDlV rlL)laJrol 'nX-JDut,1u nrunpotlal uoltlrrln:t
lrIV qDpt Lrop'nuntwnEnnutlt4tln uD/Dtlrndtuas n1y lol,tt tut t.totlDpL)d,,
:B^N-ucuurJ urelupc,{u:r1c,{ursueur qllo JA\S qBIIVoutlultBpqas'ru:ndtu:s
uep delSuel 3ur1ed3uu,(deSSuerpnlr qcllV rueil rpur ntr Euerpl qalO
'(qJIoq) rundurerp8up,{urp urc;eLI'le 'ura-ur:tl rr^.raq
lf;q I lp.J ;uo,{ Ireq c{N,ln:-n}l
uusrirnlElJnrur{qeluuadrpSuri elnia:-urlstlrluaut qplatl,\\s qrllv
siz - n{ng
"'BurBuad

nlpnsesueiuap ?.{uleq€3nIueqftxec e,{uue{letpqtuaiu {BpUdESSwrpn]r uruIas


iue,( nlrnsasuelSuepas 'se1eq.re1
de33ur:rpn1r1equueurp'nqpn^\uullBluqrxeu
8ue,{uu3uapu,{u1uq e?nf uzrlruraq uutlntu rt.trot1?
de83uerpe1eu ntr urclas
8ue,{ueqiuepag (nq! ryqld lnp) Iqlq uep uerueduendua:ad{Due-{pupuep
'(1edcq
leqrd t.reo)tqtquepuuuede,{uuendrue:acl lcuc nlru,{'ruuqnur duSSurrp
3ue,{uurieq :n1te,{uetieqenp tpe[uautrieqrp erpBuErxrp ']uqlra{ Dpcdrpu[:at
8ue,{eucruruieqesseleqrellllrsreq nlr rlxerl uull rcduesSunsiuupaq3ue,(
rde1a1 'rsnleqrp 'e31lay
Ersnuetljur:lenqred lep11nI e,{uue:n1n eiurupucas
'selPqrale,{uBnttlasnll (P^\llsljod)
Bpueqeueq urlqeq urlcnqradurEJeur-rucJr?ru E,{uqnSSunses 'Rnpa)
'tnqesralupnlss stuafqu,tuqrp
Inspur rursetBqrat 3u€.{
lBprt tp.Jrsreq
uEnlesen-Surqas nles3ue,{urnlnq uu esepraqueldelalrpledepe{ur.rupuerSeq
uerydn:au 8ue,{ueceu elD8esr;Dq unlnq eSSurqage,{uueoeu ries uep
ssll;qiollupreq {?prl r]Auuf,nles '€ruE ad
sElBqrJl\Eprl dur:,{nlr-'nsa:
lr:po upp n]upr tuiues dz33ur:rprur rseluaurnS:e
:p?uorstrr rfas reieq:aqr.rep
nr[u4rq szleqralr{eprttBJrsreq 3uc,{nlensaselu8asdnlccuaurlcdcp selcqral
teJrsreq3u?,{nl€nse:-lrqetsnu eSSurqegsr?leqrat 1epn te;rsraqle>p:e,{seru
'set€qral
eped rpul:at 8ue,{ e,trtlstradue13uepa.^ teJrsraqntr qseu B,trqeq
ledzpuadraq plaral,{ rlrpues ntr qrlcscru ur?rnln nep qrqal {ept] ntr E{areu]
uenqeteiuadur?p'ntrrlruuuruquucdue lBp qseu (qrlurnt)repel 'qsllV ruaC
'qseuepedal u?qnlnqa{rqrqalaruqnef ntr sc(rb upudal u€qnlnqa),,:BlB{raq
e{eraw n.rBqiuP{ emnsuadue;-uapue1te1:aq iue{ urnlnq Sunpueiuau3ue,{
qseue,{u-(qnlndas.radcs) cpu :uclilte3uau rucraqrudrues '(ruuls{e)
11171 IcprJ,,
s?lcqJunl rp delrsreqelareru uerScqage,tutsuadeleias urnlnq dnlecuaru
{Epu nlr qspue,\\qr:qledr':puadraq8ue,{lodu-rc'1e1qelepe etuBUad {odruolay
'1odruola1(e3n)g ureJep
:n1re,{ a1 r;-cq:ateutelne:td'rur qulpspuuJxle(T

VA\IISIUgd
VTV9gS HINXNH dNYY]NSHI
NII HSYN HVXYdV :HSVN
uvJ,ndss rYdv(Nsd NYYogflugd
y a n g m e r u s a k( m e m b a t a l k a np) u a s a .y a n g r n e w a j i b k a nr r a n d i . d a n v a n g
'iddah (masa
mcwajibkan tunggudalam perceraianlitu terbatas,sedangkan
s e s u a t uy a n g d i l a r a n g ,t e r n r a s u ks e s u a t uv a n g d i h a r a m k a nC . ontoh lain
scandainya paratokohmaclzhab itu rnenetapkan kctcntuanuntukrnadzhabnya.
maka merekaakanmembatasinya kepadascgalasesuatuyanl ntencakuphal-
hal yangdihalalkandanyangdiharanrkan menurulmerckadenganpenjelasan
yang terbatas.ScdangkanAllah dan Rasul-Nyavang diutus yang membarva
firman-Nyajauh lebih marrpu untuk rnelakukanhal itu. KarenaNabi SAW
datangdenganmembawakllintat (perintah)yang bersilhtmenyeluruhyan-r
merupakanketcntuandanketetapan vangbersifatmenyeJuruh yangmencakup
j e n i sd a ns a t u a n n y a d .a ny a n gr n c n u n j u k k adne n , r a d n u ad a l i ly a i t ud a l i ly a n g
berupaperin{ahdan laran-san.
Hal ini sebagaimanlyanr-:ditrnyakankepadaNabi SAW dalamkasus
minumansepertininuman kelasclarilrak dan ninuman kerasdarijelai.Nabi
SAW telahmernbawakctcntLran yangmcncakupsentulyaneditanyakan. serayl
beliau bersabda:"Setiap t'cutgnrcnabukkanitu haran". beliau bersabda:
"St:tiapannl parbuetu \:or1gtidak diperintahkartoleh kotti, ntakt arndl per-
buatan tersebutditolak". Nabi SAW bersabda:"Sttiup pittjunun (hutang)
yang bertujuatlntencarikeuntunga lernu)sukrlDa''. Nabi SAW bersabda:
"Setiap s.,-arattnng tidak terdop(ll delun kitab Allah dianggap bnlal". t.vabi
SAW bersabda:"l)iuujibkon bagi setiapmuslint neliutlungi tlarah, harta,
dan kehormatantnuslin Lairut,a".Nabi SAW bersabda:"Setiaporong lebih
berlnk atashartant'adibtutdirtgkandenganunuknvt, ordng tuenre. dan .seluruh
nuurusittlainnyo". Nrbi SAW bersabda:"Setiap,,angdiadu-adukan(dulant
ibadah)itu bid'ah, dun setiopbid'ah itu sesat".Nabi SAW bcrsabdr:"Seriap
kebaikanitu sedakah".Dan Nabi SAW telahrnenyebutscluruhayar-ayarAl
Qur'an di bawahini secaraterpisahpisah,sepertiaytt yangmcnjclaskln:
" Barang siapu trn g nrcngerjakunkeboikatl.\cb(rat d:.errulrytrrt,ni.rrtt a
dia akanntelihat(balasan)-ttrtt.Dan barangsiopo t'nngntengetjakutkcjahatctn
.saberatdzarrahpunnis<utatlia akcutntelihat(balasan)-ntupuLa". (Al Z:.rlzttLrh.
7-8).
P r d a a y a t l a i n d i j e l a s k a np u l a : " 1 1 c 1o r a n g - o r a n gt a t t g b e r i m u n ,
sa.suttgguhnya (ntittuuton)khtunur, berjudi, (lx:rkorltan untuk) btrhula,
mengundinasibdettganpanuh adaluhp(rbuatatl keji \.angtcrnu.\ukperbuatatl
staiktrr. Maku jttultilttlt perbuatun-perlncttunitu agar kunu ntentlapatktut
keberurllLtngan ". (Al-Maidah:90)
Dengandemikian.makasetiapminumanyangmemabukkan itu termasuk
dalam.jeniskhamar(minumankcras),baik berupabcnda bekumaupunberupa
cairandari angguratauyang lainnya.Setiapmemakanrnakanandengancara
yang batliil termasukkepadajcnis perjudian, dan setiap perbuatanyang

236 - I'lanrul Muwaqi'in


'-Euelrad nlng
lgz -

up?dJIuBluBqaqrp Suri(n,{urnsn,{ua[r 3ue,{3uf,]oppedalqeueu up)riaqruett|


u s q r [ e , { \ eul B p ' I R u r t ? p p d e u{ e l p l e d u ? p e . { p r qr i a q u a r uu E q r l i r ^ \ e l ' ( t [ Z
:qprpbeg-lV) ,,uDtYLuap uuqt[Dtallaq undsLtD.t\ tlry)npDlrl ut)e,, :l,^[S r]r V
uprururuclnpaI Inseur:Jl uu(J clrlas Fue,ie1n1ueiulp ',,nirclsnlslb npy,.
:JidS qellv usrurr]r.reprureqe dtp rdclat upsnsnqltuadrpz rypn rurIrq urrlrq
lnqes:e1qsrqsrbutnlnq ueIcucsInJIp)ntun ur1ur1?unuaruiur,{ l1n1 dnr1a.-
uelep qsrqsrbrun)nquclpue:^IBIeuurqr[e,ra1'(gt :qrprcl,{-lV) ,.oiutlsotlstb
opn undolnl irta1,,:1,/AStll?llv upuuu umlpp aI Inseuuel ueq urlrutrrrlp
8ue,{ 1nr-euna1ntr lr?q[{uu 'urnqrla3uad nLulrcpudal up)rss".prpIpprl
3uc,{c.{g-eure3euep'tr!rs 'uelenqradrcua3uaru lleq q?lJVppcde{ ucllre)rp
Suef uuetel:adeleEas eleLu 'ucrlrurap ue3uaqlqe11yuelrnq:adurleluaquraur
'(ur{cperuetu) uclrJBUatrt
nclc ueldetauaur 1n1unuenfngeq?uc,{uetp;r,tuad
nele uulnqe{uadcdn:aq qcl1y upp requnsleq 8ue,{e1r:aqnele 'ucqrfe,ral
uul:n?n33uaur'ql[e,tr'1c1cq'utrre uq n { n q u e d e l a u a du e 8 u a pu e e u a 4 a q
3ue,{ c,{,9-1nsr6ucp qpllV r-rep:aqruns:aq iuc,t c,{uqscucpr lrprt 3uri J,$S
qel1y cpedal uellrelrp iup,{ ueclernr:1eiasul;1ur:rqSuau cl.ras'ucur1c,{a1
uup 'uenfnl 'ucdern urelep-.1rrqc,{uurel8ue,{ue3uap qe11yucleleta,{uau
n E t E ' s n l p ql c f u e s 3 u r ' : ,u{ e l r n q r e dn e l c u e d c : n s n l e q a sn } r u e l r . r , t s n L L r a l
u n d n e l e , nq c 1 1 yu e 1 n t n 1 a , { u e u3 u e . {u e l e n q : e de l r i a s u r q r u c r c q i u a u r
u u p ' u p t e t r t r o r { c lu e p ' u , t r l ' c p u . q B t l f , q q E l r s e u u r e l u p u e q n s n u r r a d
uep u?url?qza{ 'r,{unquaslat 8uE,{ ulp lcdtucu 3ul;,{ rfa{ 8uu,{ t:l€8es
uelurercqducurrlclups'(tt :.lur.V-lv) ,,trrqDJl nurDl Ytplt 3tt0.iodo ryt11y
dnpnqtalnpo-opafiuaut(uoltuotntl2iLtaw )L!Dpnn lnlor qn[[nryrroltountter.u:1opr]
qo11y3un,i nnn:,^as uD.lLlap qD V LtDltunl)slatltu;uu (uo1tuo.rot1;iu)tu ) :tDu)q
Suoi uDSDID DduDlDlsnuDlu 'tsop '1.\tuttlut,)5.t )l
lDr!.tD33un1au utiJDtq.t)luDp
Suoil undnnut lotltuott 3trn.i )t!Dq '!Ql 3un.i unlnnq.r,tdtrnltunl ot13uau
oiuoq n1uoLyt 1.,,:qDlLtDIDtDX., :JrlASqlllV ucrurr.lurrlcp aI InscuraJ
'tcquqrsr:rd qalo runqrtlrp3ur,{ rururrliuqas.rrsniuctuutp'lnlnueul
' r e d u c u e u rq l l r s c r u r r d r u r s ^ ' n l c s r r n
d l l s ^e ( u u l s c l r q u e p u r l r q r l c q s r u : f
qulrrxqelruratrtcduq'(;61 :rp':l':br:g-1y) ai niuuoitrotas ttniu;tp
.,ntutlDpDtl.t
Sunquttas 'ntp L1o13unt;tst:t1nur'rtutnl upp '(0f
3ut.r;t,iuautSuni nthtts Bt.ro./?r8,,
:e:n,{g-,{sy),,ndntts ,3uniuntntln[a1tplnpo uo]nrptf;t1 npn:^ uDsDlt,q tlDe,.
:JIASqDIIvueuurJumlepa1l1ndlnscuuatucrpnua) (rcns)lrcq 3ur,( uruulal
'uernled'uerunuttu'ur:uLIctudrrl:s '1p:qpprrl
J-lV) ,lllnq1!Dq liuo.tmuta'ot1
uD1DlDtp(L.:qDluDlotDx .,iolataur tSoqtrolp1o4rp3ttn.iqo1ody, :nutopod;t1
LrblD[uDuaru Dla.raru,,:IMS qEIIV ucrurr.]LuulppJI InsDurJt ur-"p'(ntcnsJb
uefuep) urlrrrlrp 3ur,{ qeduns derlasqelcpr '(Z :ruuqp.JJV). otnslo[tg
otlnq r8ol rnryolaliuayyotlDry Dle ttop nurtitntputTaJtlolopD tlDllll LtDp
nwtlndrurnsnnp ulp LtDlsDqaqltDLu uDtlDl)snulLDlDpD(blrlulqllbharu qDlatqol
-1y o,iut1n33ttnsal,,
:J,,16S qcllv uruur1rurlep eI Inspural lcleqsuep qcllv
'usrJUJqa)'uBqnsntu]Jd
1e3ur?uauednl u[p ut;llnqtrtruJrxledcpuc;1urc:eqrp
semuaahli warisnyabaik yangdekatatauyangjauh. Dan termasukke dalam
firman Allah SWT: " Dan paru wanitantenrpuntailnk lang seinbangdengotl
kewajibannyamenurutcara t'ung nn'nrf (bailJ". (Al-Baqarah:228), setiap
h a k y a n g m e n . j a d ih a k p a r a r v a n i t a . D a n t i d a k a d a l a r a n g a n u n t u k
mengembalikan hal itu kepadapcn-sctahuanyang berlakudi antaramereka
dengancarayangma'ruf walaupun Al-Qur'an dan As-Sunahtelahmengatur
hal tcrsebutsecaralengkap.
Kelompok Kedua adalahkelompok yang kontra denganpendapat
kelonipok pertama.Kclonrpok ini berpendapat:"Qiyas itu semuanyabatal
(salah),diharamkandalamagama.clan bukanbersumberdari agama.Mereka
m e n g i n g k a r i( m e n o l a k )q i y a s s e c a r at e r a n g - t e r a n g a ns ,e h i n g g am e r e k a
memisahkanduahal yangserupe.Mcrckarncngang,rap bahwaAllah SWT tidak
mcnsyari'atkansesuatusebagirihukum asal (pokok), dan merekamenalikan
'illat dalam penciptaandan perint:rh-Nya.Mcreka membolehkan
adanya
b a h k a nm e w a j i b k a n- m e m i s a h k a na n t a r ad u a h a l y a n g s e r u p a ,d a n
mengumpulkan antaraduahal yangberbcdadalantsegikeputusan dansyari'at.
Merekamcnganggapsetiapyangtclahditcntukanitu sebagaisuatukeadilan.
Merekaberpendapat: "Adanyakezhalirnan padaDz-atAll.rh merupakan sesuatu
yangmustahil.sepertimustahilbersatunya dua hal yang berlawanan.
Walaupunpendapatini dikernukakan oJehparateolog(ahli ilmu kalam)
yang dinisbatkankepadaAs-Sunnah(aliransuni) dalam menetapkantaqdir,
namunmerekamenentang danmengingkaripendapat yangdikemukakanaliran
. e r e k a t e l a h m e n e r a p k a n n l 'daa l a n rm e n e t a p k a nt a q d i r d a n
q a d a r i y a hM
mengaitkankehendakllahi denganikhtiar manusiasepertimengaitkandzat
dansifatmercka.Merekamenerapkannya dalammenentang danmenolakpaham
qadariyah.Tetapi merekamenolakkebenaranyang sudahdiketahuidengan
akal, fithrah, dan syari'at yang telah nrerekacampuradukandengansikap
permusuhanmereka,schinggamerekaitu laksanaorangyang menolakbi'ah
d e n g a nb i d ' a h , d a n m e n g i r n b a n gki e r u s a k a nd e n g a nk e r u s a k a nM. ereka
menempatkan sikappermusuhan merekasebagai pcnyebabmenolakkebenaran.
Mereka mengemas pengingkaran dan penentangan denganberlindungdi balik
akal dan syari'at.
'illat, dan
Kelompok Ketiga, yaitu kelompok ylng menolakhukum,
scbab-sebabnya, namunmerekamcngakuiadanyaqiyas.sepertiAbi Al-Hasan
Al-Asy'an dan para pengikutnyadanpera fuqahayan-qsepahamdengannya.
"Sesungguhnya 'illah sylra' itLrkosongdari ciri dan tanda
Mercka berkata:
yang murni, sepertiyang mereka katakandalammeninggalkan scbab-sebab.
Mercka berkata: "Sesungguhnya do'a itu merupakan tanda murni diperolehnya
sesuatuyangdicari,bukankarenaadanyasebab.Amal shalehdanamalburuk
itu merupakantandayang mumi bukanscbagaisebabdiperolehnyakebaikan
dankeburukan.Demikian.ju-qa se-sala yangmerekatemukanberuprpenciptaan

238 - I'lamul Muwaqi'in


'-BruBuad n{ng
602 -

q ? l a t q ? l J V e u B u r e 8 E q e'sr u n r u np l p 3 e sl n q a s l a tu e r l n d u B p u E E S ? n I a ) l
ue{d€leuou q?lal p,{uln{r8uadeled upp InsEd Elpd IeqEpBd.unutn eJBJes
p,{N-uepsBn{a{ uBpuellndc,{uBpeuB)BurAueLU E{ajeN .E,{N-u?Espn{oI ul?Ip
uBn{B8uadpuoslp BduEluerftld ruDJEut nlBsueldElauaule,{uDquep ,u?rfnd
uE{uaqruau [duel upBssn{o{ rrrsJ?rrrnlDsupldclaueu p,{ueq€{aJaw .w?llv
lEpBJrueptsrpnb ueetundtrrasa{u€{8ul3uau qe,(r:upebue_rr1e ue1?uepag.c,{5J
-leulqpr upp ueeuesrylrqe1te{rluq ucp sedal:a1uep Suoso>1 ?ue,( Etc{ n]ES
un8uape,(uuuldeleuaup{elau tr]?p'qEIIV 3ue,{esqrsel uep ueeuesle[rqa1
uerlSutSuarrr qe,{rrequlue.rrlurlcrxr uep qolot ue4 qe,{r:upeburp qe.{r'lqu1
ue8uolo8 enpal ledrpuad rrsp raqunslaq ?ue,{ ruu8e 1o1od-1o1od ruelep
up{epe-Bperp 8ur,{ urnurneltJas qp,prqIBIouarrJ?Ielen1 .1e11r, uep 8ue.{es
Surseq 'urnlnq uelrJeuaru3ue,( qe,{rruqefqe(r:epebuellE uup 'qefrsnfeu
qu,{uepeb ue:rlE uBIEInuaIrp 8ue,{ ledepuadErurJaueurneur {Bprl sr1a:eJ{
'qe11y3ue,{esqrspl upp (qeqas-qeqas 'urnlnq uel3ur8ueut8uE,{qe,{nuqe1
usrrlp ue{Elnue{rp 3ue,{tedepuadlre18ur8ueuruep,rrpbrl uelclsnpuaru
8ue,{qplrzol,nll ue:qr pdepued uelSurSuaruErO tplapotu3ue{ ledepuad
r:ep 3ua,tra1a,{uaur duSSuurp3ur,{ lnqas:al ue?uo1o3unpel qeJoueIBInualrp
?ue,{ledepuaddepeq:a1uellulouad u,{uepeteqrJeuuB{p Erp?IEur ,qeuuns
rlqs qo{ol u?p nlnqpplal zrueln ledepuaduelSunua:au 8ue,{3ue:6
'(ueppeal)ue8ueqruque8uaplensasqrqal
uepue,rn0-ly qalorleledaslpqu1a1rut lEquuC qerqtUu?p I€Ip qaloErrrrJellp
ledep8ue.{ qsuu-qseu qelo uu11nlun1rp qu1a1Sue, rpadas,e:e,(suep urn{nq
uede1ala1 uulep ledEplet3u?^ ryr(rqDqDSDq ,1t1,olwn1uedelaued.L,16Sq€llV
qelul:aduepuezldrcu;clep r[nfua13ue,{uen[n1'qeqas'unInq uedetatele,{uepe
uelselefueuqelatuqebnl e:nd uep'ureur u:ud.nlnqep:a:euuln e:edpqepeS
'e.,{uure1
3ue,{uruuSu-eure8e uudupeqrpure1s1erue8ee,{u1e,(21 ryadas 1e:epour
8ue,{ qeqzpeuru?p Gu{sla) Eurelnqrqal 8ue,( erec efuupu leprt up{qeqasrp
rur 1eg ueSuefueda1:aq 8ue,{>1tua1odlpeluau uupefuenpal e:e1uerp lr8uas
8ue.{ ue8ueluapadrpef:at 3uupe1:a; se,{rbueryunSSuatu3uepe1:a1unueu
'Lrrpuasurpraq de8?ueSuauSuepe{lal
lnqes:e1lodruo1a1-1oduro1e1 qelo
uple{nua{rp 8ue,{lndepuadurln8e:aurerp 3uepe1:a1urplrsrsrp unueu ,rur
lodurolaqqalo 8uulua1rp uppueIEInua{rp Bue,{ledupuedupedel Sue8afueq
urBurr:lp8uepe1:a1EIalau qaloue)Elnureltp3ue,(ledupuadepeduuncue:e1
uep 'ue{psnral 'uefuutual:ed leqlleur SunSurqESEJsuue{u uglguaqal
uecuau 3ue,{?uB:op{Eu 'nll ruafiI qalg rur>1oduro1a1 qalouelelnualrp 3ue,{
ledepuadurelas'uellruap ledepuad:aq 3ue,(upeleprl eurrln setrro,4e1,r1
-xndlrlrpasqn:e3uad
u,{undruaru 'qeqasueSunqnq
leprl u?p'un{nq u[p !pJ1r, €pB{Bpn ntrE.{uenpel
eretuerp ucp'usurq3ue.{ueeua,{uad re8eqesdeS3uerp n1re,{urega,{uaru?uu,(
eSSurqas 'e,{uurel3ue,{rSeq rpeluau e,{untesqeps
lnlunlad e,trqeqtedepuad:aq
u1arepr,1 e.{uurel?ueK uer8eqa.^ rel:a{uau uer8eqasuuerurpqelurreduep
n e n e t a p k a n n y au n t u k D z a t - N y a . H a n . v aA l l a h p e m i l i k s e g a l ak e r a j a a n
( k e k u a s a a nd)a n p u j i a n ) a n g s e m p u r n : tK. a r e n at i d l k a k a n a d a d z l t d a n
perbuatanyangkeluarr dari kckuasaan. kehendakdankeraiaanAllah Dan bagi
Allah segalahikmah clantujuanakhir yang dicari )'an-sberhekmendlpatkan
segalapu.jian.Kekuasaan,kchendak.dan kelliaan Allah itu berpiiakkcpada
j a l a n y a n g b e n a r .S e h i n - t g ap u . j i a n - N y ai t u b e r i m b a sp a d a k e r a j a a nd a n
keagungan-Nya.
Sebagaimlnatelah disinggungsebelumnyabahwr dalam menyikaPi
masalahasal(pokok)paraulirmaterhagikc dalamti-la kelompok Dcmikiln
juga halnyadalammenyikapimasalahfuru' (cabang) yaitu mrsrlah qiyas-
dimanamerekatcrbagikc dalan ti-rakelornpok,yaitu:kelompok1'angrncnolak
q i y a s s e c a r am u t l a k .d i l n a n ak e l o m p o k i n i m e m p c r d e b a t k l nq i y a s d a n
'illat. dan munasabat. Sedangkan dua kelompoklainnyl
mengingkarihr.rkunr,
sebagaimana telahdisinggungsebelumnvamcnganggap bahrvl nashnashitu
tidak mencakup sagala macanr hukurn yan-u berkaitan dengan pcrbuatanor
a n g - o r a n gm u k a l l a f . s e h i n g g ah u k u m - h u k u m t e r s e b u h
t a r l r sd i t c t a p k a n
b e r d a s a r k aqni y a s .O r a n go r a n g e k s t r i l r d a r i k a l a n g a nm e r e k ab e r k a t a :
"Kebanyakanhukum-hukumitu harusdidlslrkan kepltll qivas". Sedangkan
orang orang moderatdari kllangan nereka bcrkata:"Mcmang kebanyakan
hukum itu ditetapkanberdasarkanqiyas, karcnatidak ada cara lain dalam
penetapan hukumitu sellin berpedolnan kcpadaqiyas
Pendapatyang dianggapplling menclckatikebcnaranathlah pcndapat
yang dikemukakanolch kelompokyang ketiga.dinana merckaberpcndaPrt:
"sesungguhnya nash-nash itu nlencakuphukurn-hukumsetalapcristiwl Al-
lah dan Rasul-Nyanelarangmcnetapkilnhukun bcrdasarklnrasiodan qiyls'
Bahkanseluruhhukumitu suclahdijelaskan.sehingganash-nash itu dianggap
mencukupidan memenuhikcbutuhandalamPenctapan hukum.AdrpLrnqif irs
yang shahihitu merupakan suatu kcbcnaran yang sesuli dengannash Dalam
h a l i n i a d a r l u ad a l i l : ) ' a i t uA l - Q u r ' a n d a n a l m i z a n ( t i mbangan keadilan)'
T e r k a d a n gd i l a l a h n a s hi t u t e r s c m b u n - "a' ti a u s e o r a n ga l i m t i d a k m a m p u
memahaminya. sehinggadia berpalingkepadaqiyas.Qiyas,"-lngsesuaidengan
nash,makaqiyastersebutdiangglpqiyasyangbenar'(shahih), scdangkan qiyes
yangbertentangan dengannash,Inakrq ivr\ terscbutdirnggill q iyas-"-ang rancu
( f a s i d ) .K a r e n ad a l a m m c n e t a p k a nh u k u m s e s u a t ui t u s u d a hm c r u p a k a n
kellziman antareadanl'akesesuaiananlaraqiyas den-eanntrsh.atau terjadi
pertentangan antaranashclcngan qjyas.Akantctapidi hadapan scoran':rtrujtrhid
terkadangkesesuaian dan peflentangan itu terkadang tersembunvi'

240 - I'lamul Muwaqi'in


'*uruPlJad n{ng
Itz -
-8ueroeucurq e,{uzpc;e1 u?rxnunal r;-asrJpptuqlllp Bliq Llsruu?I:uszplaq
uulnlraqlnqa:^:at
tf,JIr.cur?ulp'qscueprdal uplrcscprJqc,{u1e11r, Sue,tse,(rb
rlen:a1eduel(qrqEqs)Jeuaq3ue,{sr:,(rb-1clouaur!uuelrad ueqeJesay

:n1rr;,{'11a:u ; ur l n ) p l r p
iur';iiucqrle:-:r1 (ledtrla)| rpe purlsrle:^ r.rl]l:)srtrletrpl)llq unruc5 (qrqqsltsr)
s c { r b u e p p u n l n q r q a l d e S S u r r pi i - u r i c . l t c u t 3 u a p u r n l n q u r l d e l a u a u
e1a:aurcuerurpciuy:louaur3un{ 1odruo1e1 rpr: ur':psu,{rbull:rscp.rcqu;n1nq
ucdn1e1e1 lrqureiuaru;-uu{ 1odruo1a1 cpee,{uuelndursa{rpr[ {cllnur ulc)es
e.{uyelouaur iuc,i 8ue;o-3un:oueiuap sc(rb r:pnde1qniat Sueiad-raq iur,{ iue:o
-8ur.roc:uur rpnf:at8ur,{ uciuclLraueducqsr:1aluaul trlelcpur']p'qples8up,{
se,trbc{epcqrat ucrylouadr3:s urcl':plruq ?unpucdrp elara;,41 qseuuelrequiuaur
uepprlbrt nrle'se,{rb'lrdcpuadrlradasr{uurcl 8ue,{uen1ua1a1 uulnlnqrpuau
e r l a r e t u€ u x r u r p ' q s u u d e p n q . r ael , { u u n e i e l u a du r p ' u l e l a q r u a d
{l?prt
' u e r l u q : a dr f J s u e l c p
l r u q S u t p u u t l r p[ I c l J W q p q q s r l s ru e l r u n S S u a r u
upp lnqJsralunlnq rlclorrJrul?r{elaru Blpru 'qi-EuurBlppepe Suuf urnlnq
rurrqntrtau)pprtelaraurnf,ur:.rr1ag qstu1r1cqrprpt 8ur,{tcls.rettr.lrsraq 3ucf
urnlnquclrlnpcdruar-u cduelr,iuurldpleuauc){a:attr uetpnurelq:^Err uBptun)nq
nlcnsrtuuqruraru p1a;a6 uerr:[e,te1sqnqrqrq:1aru r,{ucnpal un13ur:qura3uaur
ur:puery;un;-;-uaur r)3reu uBrpnuax qrqqsusrul?pJuntslalr;.rn:rls urutquurad
s-onpeduct-tl )lnlunnpadesuautcla.raurr:Siurqcs 'qrllV qalouElunrnllpqBIat
3ue,iuc,n;u:rq:1urp (uclrpu:ll uriuuqurrtrcir:qcsdnSSuerp iun,{ uqtqelscural
u R p ' u t n { n q ' t r l l r . ( u p r u l e d r u n : a d I) r s l r r r r :rlp r d : 1 3 u u i a d . r a qe , { u r . r r p
urrc11;'uaur sr;{rblrloulur iuc{ 3ue.ro-3uc.r6 Jrttu.tallrntirq:aq urlr:aqrueu
1r,{ulq qrqll uiu.ruurq:siur;,(urll ;-ur:.ir:.ru:r:plrlry;-ul;'rL1-i.rq 1n1Lln tiulou.rur
c1:raLurti;-utq:g .u:urqclr;-l-urrpiur:.i Lru.r qndrururrue.iur-rrp utrllliulu
s r l r - ' r p t n q J S r J tl o d L u o l : 1 r i r 1 e 1 r : l p 1 o d r u o 1 a 1; - u r : - t L iuu r s l 1 , 1

NYUVNgflgX
vovd ot{vcfdufls YANIUI(I
HIIY'IXCNSIAIONIYAXOdHIOTSY
ONISYHI.ONISYWghISIJYNVC
orangyangmenggunakan akal pikirannyatidak akanmeragukanbahwasabda
Ilasulullah SAW ketika Abdullah dikutukdenganmenyebutnya sebagaihimar
"
karenabanyaknrinumninunrankeras. Janganlaltkaruunrcugutukny,a, karena
rlio dicirtai Allah dun Rttsul-Nva ". setaratlcngansabdanya:"JangcurLah kantu
msrgutuks(.titp orungt tutgdicintaiAllahdart Rasul-Nla".Dan sabdabeliau:
" Sesttngguhntu Alloh don Ru,vul-Nvtt rn<:Lurattg
kantuntcnrukan daginghirnar,
kurenoltinrur itu k()tor". Setaradenganslbdabcliau: " Dilarang bagintusagaLa
ttutg kotor". Dalatnilman Aliah SWT: " Kutakurtluh:Tiutlulahaku petoleh
dultutttroht'utang dix'alnttkattktltotluku,se:uatut'angdiltttronrkart bagi or-
kccuali kalau nal<utan itu borrykai,rtlau darall
turg tung lrcnckrknrenrukartrtt'a,
ttury nertgulir utuu <lttgingbubi kuranu sesungguhnr:a sotluatl\'aitu kotor".
(Al-An am: 1.15).Dcngan keterangiLn nttka
tersebut, jelaslah bahwa Allah
rnelrrlng segalartaklnan yangkotor.
SabdaNabi SAW yangberkaitandengankucingmenyebutkan: "Krlcirg
itu bukdtltcnna.suk g
binatungla na.ii.\,ktrcttudiu iltt terma.;uk birrulongtarry
", sctaradengansabdabeliau: "Segalabinatant!t'rtng
biusd nren.qeliLingilrrr
lilingintubukanternusukl:iratang vattgrraji.r". Sescoran-e
biu.stttnerrye tidak
akanmcragukanbahlr'l apabiJaadaorang yang berkata kepada yang lainnya:
"Janganllh kamu menakan sesuatuclari makananini karenamengandung
racun",mcngandun!l pertgenianadanyalaranganuntuktnemakan makanan yang
scjenisdcnganmakitnantcrscbut.Dan ketika dia berkata: "Janganlah kamu
meminumnlinumanini klrena dapatrnemabukkan", berartidilarangbaginya
meminurnse-uala jcnis rninumanI'ang menrabukkan. Denrikianjugahalnya
perklllan yang nrcnyatakan: "Janganlahkarnu nikahi ini karenadia itu
\.\'anita
$anitarpendusta(pendcrsu)" dan contohyang lainnya.
Kesalahankedua,kurangnl'apamaharran merekatentangnash.Banyak
sekali hukunryan-qditunjukkln oleh naslrtanpamerekapahamidilalahnya.
Kcsalahanini disebabkan keterbatasanmerekadalammemahamidilalahyang
tcrsirat,tidak rnemrhamikedalamanmakna.peringatan.isyarat,dan tradisi
rrukhatab.Sehinggamerekatidakakanntentahami firmanAllah SWT " Maka
kepadakeduant'aperkataan "a|1".
.sckali-kalijattgun|ultkanu n1€t1f(ttaker1
(Al-lsra':23).itu rlencakuppemukulan, cacimaki,danhinaanselainperkataan
"ah". Kekurangan pahamanmcrckadidalarnntemahanti al-Qur'anslmirseperti
lemahnyamerckadalammemahamitimbangan(keadilan)-
Kesalahanketiga, nrenggunakan istishhabnclebihi bataskewajaran
bahkanmelcla sampairnengharuskan (mel ajibkan)-nya.Hal ini disebabkan
tidak adany'apengetahuIn merekatentangdalil naqli(yangbersumberdari Al-
Qur'an danAl-Hadits). Tidak pengetahuan
adanya tentangdilalah nashbukan
berartidilalahnashitu tidak ada.
Kesalahankeempat,keyakinanmelekabahwaakad(transaksi),
syarat,

242 - l'lamul Muwaqi'in


'-BruB ad n{ng
E Z-

'qulMnfuntad eppdeluelrpsnpleq 'Ipsul Buepuccirp


lcprl cuoJeI nrrursnuetu
ue1e,{ucqo1 qelo ue{n{rlrp 8uu( pele uup 'tplc,{s,lplr?rr?,lrru
ue1e,{ueqa1
e,nqeqSuepueueu E{alJru 'sele Ip lnqaslaluufuu:eta1uup IEIot {nruag
'e,{uurlletcqurau-t ucleunSSuauelaleul tl{r?tu'll,{uuequsqeal
Intun qEqqsusr
epedalue1:1n[unuaru 8ue,{11epnlensueldelauaulcduplupn e1a;au elrqedy
'0,{uueqesqual epedal uel1n[unuau 8ur,{ lrpp n]rns uEIJcs?plaq ueldelelrp
llencal 1e1eqc,{uenuasntr rul?lsl3uu:o-3ue:oueln\plrp 3ue,(lepuu,nu uep
siz - "'Btuellad n{ng

E,{uue{detauaru ucp qe1?JIp Euruauau?uu,(leqrd rpefuauue,Trnlrp 3uc,{uuepeal


unlSuepas '1r1ep nlcns qtlltltp rButltqiuaru 3uu,{ rpeluaur ueue,trul:aq a-ue,{
leqrd
ur?spro) ull'rlSuu.{tst"-eprd epcraqe,{uttu.r,rc1lp 3ue,{urupeal uelSurpeststs
nlrs epedupl:cq n1tunue,trel:aq 3uB,{uccpoelnrlcru'uutlrutapucBuoq
'uciueluauaq rul
{?pIl deSSutrIP
1cquup'e,(ulnlunuau: 3ut,{ nlensasutnpntuadcpcdal ue11n[unuaur 3ut,{ 1rlep
nlrns(uuldetauaur) urlluiauau 1nlunuPrlpns^Iuurp IPprl luI qBqqsrl)-l utr8ua(l
t,{uueldulauatuucrpnua{'un{nll lPllp qe nluns {ul()ueulInlun uelpns{euIp Iur
quqqsnslr,tuunlaqasueloluduclrprftp3uu,{ullepealueSuapunun,trr:1.raq ;-ue,{
ucuppa{qelepcqcqqsnsruIEIEpueiuciad uelrpefrp3ue,(ueepnaleiiutqa5
'e,{uucldclauaur8ue,{iuero
IuloueuJpnslutuleq Pll{ nll qel{q\rlsruciuJp
rdrlal '1nqas:a1 un{nq u?{tpBIUJu nclc ueldctou:tu pnslcullaq {BpI1etIX
'ucluuqeuadettl smlq tnq3sraltunlnq e:ptu 'ueldeleuau uepuery;petuau8ue,{
Jrlrpnlcnsuplnuauau 1trpul?tII e1t1 c,{uquqn.reu 3uc,{e,{uepu{trpq Pual?I
ur\nq'unlnq ntensuedulauodrieq uulolnd urlcdn:aur 3uu{ cfuunlaqas
uwpeal rpudel ur{illsltptpntl nlunsasutnrlnqc{udrlel PualB) e^uulnlaqas
nr:dasntrnscstunlnq ueldctauaurlntun ur-'npIJ{ur-'qnqn;:d uctnlunllelouau
lnlun ucryunirp selundn{ueq tut sruafqeqqstlsl:r.]i?ueH qsqzPetlJ 1nlr3uad
unrizqesqclo uelelllrp 3ue,{uuuureir:qag uclclulauaut lnlun uclnq'tun{nq
ntDnsIulouaurlnlun ucleunBtptut slueIqcqqsr1s1., :Ple{laqqbU lnqsnuupqbg
r l q eu c r 8 c q a ge u e l n c : e du e t u q : p l : t tl p n f u : u q t s n u r u l s r u a [ q r : q q s n s l
'1
o,ttrtlsy ltttnua4 Inllt.rnLuax npndasl qoLl|stlsl

'ueluqaprad
'e,{uue?paqled
rpcfuauqrsrur3ut'{ qelcscuruelrlp,eurftutnlnq qzqqsllstutrp
'(E{ullstllnlnuoul
srlaIeiSurqas.u:e,{sutnlnq utlldelsuaurInlun luls qBqq\^osl
pun,ntnq qmlqsllstn1rc,{'uctfrq tlin
r:pr:da1qrqqsrtsr)t1o,(t1t1sn
uururnrrra)i
urnlcpaI rSeq:atqeqqsrlslu(urunlaqasrpefral3ue.{UIIEpBJI lnlnuautnlensas
un{nq ut)iepuruautnelr uuldnlauautrlteL 1DqnqDtlr'-11s, c}el uep p,JusI
u?zc,t\ntr qDrlq\tt:-t
ete;q e{uuc1t18un uup uet8cqruadue1lnqc,{uau urle
ruel uu([ qrqqsttslqclcseu uf,Leptcdupu:dspJqlJq qclJ]euinln €lsd

VAI{NVICYflHIAd NVO flYHHSIISI


sebagaidalil yang menunjukankepadayang membatalkannya. Mayoritas
penganut madzhabMaliki, Syafi'i,ImamAhmaddanyangJainnyamemandang
b a h w a i s t i s h h a bj e n i s i n i d i p a n d a n gl e b i h t e p a t b i l a d i g u n a k a nd a l a m
menetapkan hukumsesuatu berdasarkan keadaansebelumnya. Merekaberkata:
"Jjka menurutperkiraanitu lebih besartidak adanyadalil yang menunjukkan
kepadaperubahan,maka hukum sesuatuitu harusditetapkanberdasarkan
keadaansebelumnya.

2. lstishhab al-Washf untuk Menetapkan Suatu H ukunt


Bagiankeduadari istishhabini adalahistishhaba/-x,a.sftl (sifat) yang
digunakanuntuk menetapkan suaruhukum sehinggadapatditetapkanhukum
yang menentangnya. Istishhabjenis ini dapatdijadikansebagaisuatuhujjah
( a r g u r n e n t a s i )S. e p e r t ii s t i s h h a bd a l a m h u k u m b e r s u c i ,h u k u m h a d a t s ,
pernikahan. kepemilikan,danjarninansehinggadapatditetapkanhukumyang
bertentangan denganhukum tersebut.Nabi SAW telahmenunjukkanadanya
keterkaitansuatuhukum denganhukum yang menentangnya sepeni dalanr
sabdanya:" Jika katnumertentukannva (binatang)tenggelam,nrukakanu jangan
nennkannya,karenakantutidak mengetahuiapakahlang ntenatikannfaitu
air atau tontbakntu".Dan sabdabeliau: "Apabila anjing itu ntcntakrnnya
(binatang buruan) itu, maka kanu jangru ntentakannya".Asal hukum par.la
binatangyangdisembelihyangtenggelamitu haramdan meragukan,apakah
adasuatusyaratyangmembolehkan atautidak, makahukum binatangburuan
itu ditetapkanberdasarkan hukum asalnyayaitu haranr.Karenaair itu suci,
m a k a a s a l h u k u m m e n e t a p k a n n ysau c i s e h i n g g at i d a k d a p a td i b a t a l k a n
kesuciannya itu dengankeraguan.Karenaasalhukum orangyang bersuciitu
dinyatakansuci,rnakadia tidakdiperintahkan untukberwudhukembalihanya
karenaadanyakeraguandalam hadats.BahkanNabi SAW telah bersabda:
" Maka dia tidak perlu berpaling (mentbatalkan slnlatrya) sehingga dia
nendengarsuara(bunyi)atau mencinn baunya".Karenaasalhukumsahnya
shalatitu adanyakeyakinan,makaorangyangragudiperintahkanuntukmendiri-
kannyakembaliberdasarkan suatukeyakinandanharusmembuangkeraguan.
tlai ini tidak bertentangan denganyang batalnyapernrkahan yang sah
denganomonganseoranghambasahayahitam yang mengatakanbahwadia
menyusuikeduasuamiisteritersebut(saudara sesusu).
Asal hukumpemikahan
saudarasesusuitu haram,adapundiperbolehkan pernikahantersebutmelihat
kenyataannya bahrvaisterinyaitu oranglain (bukansaudara sesusu).
Terkadang
suatukenyataanitu bertentangan dengankenyataanyang serupaataubahkan
dianggaplebihkuat yaitu suatukesaksian. Jika keduanyasalingbertentangan,
makahukum keduanyadianggapgugur dan ditetapkanhukum asalnyayaitu
haram,sehinggatidakadahukumyangmenentangnya. Inilahhukumyangtelah

246 - I'lamul Muwaqi'in


Itz - "'eulBuad n{ng

nt|r u?p IrlEt f,,{urusruqu?{u IuIIu,(au urc,, :uelslr:{Ip Dllqedv


'r,(u)rprl utp
lelcq ruBlepn;el ssElauelp ntI qcJslasu€Ipnue{
'N,{uue
rlr:^qpelrur)Il,{rp;un,{ nqpn,\\ue;uap lclrqs uc{cultsltrlotulllp B,{ulupuees
ur;ucp oucs rurIcH Lle-]lctEqrueur ledBp;uE,{nlPnsas €pedlpPLalnll uunielal
3uepl1.ra1 u?Cl lnqa:^raluuqelru.rade,{uq?sulrt1cueurlz,(a1nlcns s,{uepe
uz3uapueliuelrqrp lednp ntt ucqclru:ad e.{utilclcH nltnsas uclpltqSuaur
u r l r p r p n S e rc 1 r 1i u n p t l : a l U B C . . u r e r e qn l l { € l E l u € { q n l e l u a u u t l E p
un{nq lcsee,iuqniSurrsag.. :upletellp csrqlspll e33utqa5 Iesalesnll lslstls
qelatesiuelrp .9ucpe1.r:1 ntt uuniual nupuup'rrlpuos uBlcues{eltpsnJlq;uD.{
(ueqrti,nal)uciuniiuq qeleprur tcltqsuceut:^{eled tuzlspun{nq pse susJe)
'e,{u-(nqpn^\) uctcnsel uulnierrp 3ur'( 1u1eqs trneue:^]IPIed uuBuape,{usnsel
Eumslrprl IUr Ieq urq ucnSuay u,{rrcprue8uapc(ueq uelletuqrp tedep
lcprl r,:{uucqnsqcol rur1e,{rp3ue,{uuqeltu:adrualc) Bululnseltro,{eru qalo
uclnlnuralrp 3uc,{tedlpuadqelepcuBlf,ueqa{Ile\apuaurqrqaldeSSuerp 3ue,{
trdepua4 1epunr:lnqc,{,{r.[e.r uelqnleluau
1l1r;t uclc qclude n3e: erp u.{ueq
'lnqasril etpcuete; eirl Ielel qeJtrpB ur}IllsauIp
Ielct uulqnln[uaruutlc ur1e.,{
'c3t1 nulc nlus uclqntcfu:ur
3ur'( 1r1ctr1urpurJtninuau eleu Iulul Ielul
uelr erp qrqcde n8e.rn Sucrorsssc,{urupuea5i,e(uuurcnsaluzle n8e-l
EselJurrlrpErluJLUes tclcqsuPIPulrslelaru 3ue:oasas qaloqquledy uen8t:e1
e,\uepeeuc:e1rfurq r,{uttlcqsuDllslf,qtuetu ;-uereltp tulleXtp ?ue,{uutcnsal
uciuap trluqs ue{nllleul iue,{ iur:o cua-re;4uelnfn: uulrpcl tuel le8ues
3ur,t lrpp Insrulrat f,{aiaurqelo 1r1lpuclrpcfrpdun,{stlpcll :Blc{JaqulereW
'urniual u,{ucpeuua:e1e,{ucqtlcqual nqpn,Neqnpad leprt etp eSSutqas
'ueqrfr:,na>1 urlSucltqiueur 1r:drp(rr(ut1setr?Iulnua)) qo,{tt1solrunntoq
-71 uery ueurlria;1.. :ledupucd.raq c1a:aru iuuluaueu^3u8,(?uelc)
'..uEnnurele^u€pEeuafi{
r.'{urqrlequralnqpn^\leqn1.rad lnpn erpeSSurqas'nqpn^\laq qelsl uBuIIB,{a{
e,{ucpruciuep iunllq nll slepuq ulrIrl ucuquia;,, :ledepuad:aq uet1e1 undncp,tr
'uendcrale{uepcut3uapeiutelrqs 'ueniual
lcleqq?latdei3urrperpeS3utqas
e,(ucpeuniuap r{ulqeqs qts duSSueiuauleptl Iulc)., :tedepuad..raq 1t1e6i
urctul .,urnicrel u,{ur';pe rua:c1 c,{ueq eiuuerrnsal ucp ren1a1 erp deSSueiuau
' u , { u u e 3 u n i d u ertp e l u a u rn 1 t
{ u p r l r r u u ) 1 ,:,l e d c p u a c l : auqe t 1 c 1u n d n e l c , t
111uqs ucdclatalunlnq lPsec.,{uqn3Sunsas EIctu'uBIJnse{uclc ue4dclauau
r l t r L u n { n q l | s c [ n d n ? l c , t \t u a l t ) { n l n q P pq l q e l ] a l n q p n , ! \ l 3 qs n l P qE I p
eiiurqas 'ryprt nclestr:pr'lq erpqelcdr nit-r esc:autctp elrqrrdu lepqs uelnlelaru
)nlun 8uu:oases 8ue,u1:ur IIIPT\tr txllull :qotuoc reieqa5 ueiuquagaq 3utles
driiur':rp3un,( psr runlnq rnp tpeda{ ucqrlu\-lu:ed e,{u1t:uuaur-1ue13ut1es
uDlqnqesrp lur IEH r,{uunlnq urnlnqutt3cqasu.telcp tedepuad epaq:eq?{olau
c f c s r i u e q r u r s r u aqi u q q s r t sure l c p l c L I e p u :rdp : q r a ql e p r l c q c b n ;u : e 4
'sIlAID UeIJBSDplaq

rurnur upp ur?lcuaqa{qenqas utlednlau 8uu,{ 16yg IqPN qalo IIquBIp


n r e n s c n abi o l e h n v ar u j u ' ( k e m b a l i )b e r s a t u m
. akahukum keharamannva
d r p r n L h n gl c h i hk u . r r .
Jawabannya: "Wanitayang dirulu, itu hukanrvanitavangdihararnkan,
d a nd i a t i d a kr n e m i l i k i k a t a nm u h r i m .r n a k aa p a b i l aw a n i t ai t u b e r s o l e kd a n
menampakkar dili kepadanya. kemudianlaki_laki(suantinva) itu nren-elaulinya.
m a k am e n g g a u l i n yi at u t e f m a s u kr u j u ' . m c n u r u tp e n d a p ant t a t o r i t a su l a m a .
H a n y aI n t a mS v a f i ' iv a n - br e r h e dpr e n d r r p rdLi r .r r n : r r r n r r rr r n s d i t a l a k r a j ' i a h
i t u m a s i hb e r s t a t usse b . g ai s t e r d i a r is u a m yi a n gm c n t a l a k n ' a l i k d ai r i h a d
t ari
bcrbagaihukum kccuali khLrsuscialamkasustalak sunpah. Seanclainl,a dia
r n. a k ap c n < J a p : r t r.l.uD: i ay a k i n
d i t e r i r r ap a d a h awl a n i t ai t u a d a l a hn t u h r i n r n y a
akankemuhrirnannva". apakahkamuakanmenganrgapmuhrirnsecaramutlak
padahaldia tidakvakin akankcrnuhrimannva. Seandainl.a dcnganhal iru kamu
mcmutlakkankemuhrirn:rnnya. makl dia tidak mesti nrenjatuhkan taiak tiga.
Karenarnutlaknyakentuhrimanitu dian-l-lap lcbih umumdjbanclin-ckan dcngan
talaksatuatautalaktiga.Dan bukanrnenjadisuatukcharusan adanyapenenpan
I'aneIcbihunruntberartitrlengharuskan adanyapenetapan yangbersifatkhusus.

.1.lsrishhab Hukunt I jrna' dulam Musulah y,nzgll4snittclipanleburun


Basianketisadariistjshhabadalahistishhabhukurnijrra. dalanrnrasalah
vang menjadiperdebatan. Parafuqi,Lha dan ahli ushul fiqh belbedapendapat
dalarnkehujjahanistishhabini?. Ada duapendapat
),angbcrkembang.yarru:
P e r t a m a , p e n d a p a tv a n g m e n g a k u ik e h u . j . j a h a n n ypae. n d a p a ti n i
d i k e m L r k a k ao nl e hA l - M u z a n i .A s h S h a i r a f iI,b n u S y a k i l a I. b n u H a r n i c ld, a n
A b i A b d i l l a hA r - R a z i .
Kedua, pendapatyang tidak ntengakuikehujjrhannva.pendapatini
d i k c m u k a k aonl e hA b i H a m i d ,l b n u A t h - T h a y y i bA t h _ T h a b a rAi .l _ e a d h iA b i
Ya'la.Ibnu 'Aqil. Abi Al-Khatbab.AI-Halrvani. danlbnLrAz Za_sharvani. Alasan
merckaadllah sesungguhnya i.ima'itu bertitiktolak kepadasifatdimanasifal
tcrsebutschclumnyamenjaditcntpatperbcdaan. Sepertiijma. clalam sahnva
shalat(dcnganbcrtayamum)sebelummelihatair ketikashalat.Adapunsetelah
m e l i h a ta i r . m a k at i d a k a d a i j m a ' . D e n c a nd c m i k i a n .m a k ad a l a n rm a s a l a h
terscbutticlaklda istishhab. Karenapencttpanmenurutijrna.itu tidakadadalarn
;nasalah vanediperdebatkan. Sedangkan istishhabitu dalammasalah),angtetap
kemudiandilakukanistishhab untukntenetapkan hukumnya.ataudalamntasalah
yangciinatrkan (diriadakan) kenrudjan Cilekukanistishhabuntukmenafikannya.
Paraularnayanemengemukakan pendapat yangpertamaberkata:Tujuan
akhirdari apavangkantusebutkanbahwatidakadaijma' dalantmasalahyang
d i p e r d e b a t k a na.d a l a hb e n a r .A k a n r e t a p i k a m i t j t j a k m e n i n g g a l k a n
(mengingkari) adanyailma dalammasalah yangdiperdebatkan tersebut. Bahkan

248 - I'lamul Muwaqi'in


-'eurqrad ntlng
6tz --

u?Isntntueu sruequrpe{Er[ 'uBqeqn.isd


[,{uEpetn]unuau 8uJ,{ uelnlunle/iuPpe
{l]pD ue{snlnueu nll qsqqsnslueSuapIIlPpleq3uE.{3tl?loE^uIEpu€3s
'ucqBqnrso
u,{ucpclnlunuau 8uu( plep e,{uep€r'Jrpnrur1e,{rpelrqudu IIenJoI plep
re3eqasueqeun3rp qaloq{eprl nlr qequsnste,r,rqcq e;(uur:lndutsa;1 ueqeqn:ad
e,{uepelnlunuau 3ue,{ 1r1epe,{uepetnqela8uetull?prl 3ue,{ iue:o r8eq
qeqqsrlsruciuap lrpp:aq qaloqIeprl eleu'nlI euer?Iqalg e,(uuelleteqrueur
ledep8uB,{nt€nsesrnqutat-uau qulalesrlen3alqcqqsrtsr ueiuap 1t1ep;aq qaloq
'(ueru:nura{) Suef qeqqsrlst
lepn 8ue,t3ue:g ucseqoqa)1n18ue,{uau
"^tua[
ucp InseurJalrur Irlupe,\\qnqP,{uselat(rUlnLU) s[qaq l€.ll:-raqqEIepDnll lBsE
unlnq eleu n1rSurduesle )nqls nll Blp r?^\qeq rlSuescrde,{uepeunleqas
(spqaq)rujnuJq?lalnlr Il]q uu:jn;{ ueqlfu,'rraI
ul?Il]ucslcleru lntun (ueutulel)
ue8unSSuet Suetuallu.rnu3ueAucepeelSuctuatqrqqsusrqoluocre8cqag
'qeqn.raq3ue,{unlnq ue?uapue1?urpueqrp ctuelnqtqal
SurpuedrpntrdetalSue{unlnq u1r':trr nlI cuar?IqalO r{uutnlaqosuuldetatrp
qu1a1 3un.{unlnq ucSuapurlSutpucqlplnqasratlnq-lrq unlqntnqruauleBues
8uu,{qe1n1r n:eq 3uu,(un{nq Er!trruuEIIItuapuciuaq eutnlad 3uc,{urnlnq
(ucluperueu)uulrguuau3ue,{nlensasepudaluulqnlnqrucurel:asenpa13uc,{
unlnq uullnquruaurledep3ucf nlcnsasepudal utqqnlnqueu ucp eucgad
3uu,{runlnq uelp:cquaur tedrp3ue,{nlensasurlqunqucu untpnual Suetep
?uu,{unlnq undepy eXuueldclauau3ue,(qcqaseprdal uu>lqnlnquaurdztat
'nlnq3ue.{quqasw{qnlnqueu puelr) c,{uunlaqas
{cpn n1tutnlnq uudetalorl
e,{ude1a1 qelepe u,{uurnlnq rdelal 'e,{uuc1t;cuau
rgadaslnqas:a1unlnq ltse
nele uc>ldelauau{nlun ue{qeloqledtpuelqeg runlnq u,{unpeInpll Iuclaq
unlnq ,ru[r u,{uupclepu e3Surqagu,{u1r1eqas ntt 1t1ep uelSucpas'r]tpues nll
quleseuepuddelalnlr lle{?dasrp8uc,{unlnq e,,irqeq tnqela3uaru nue;
'qscuru?leptp Sunpull:at ?ut,{ uet aiucd nirl q\^f,tr trpPdaluTl{.teputrslp
'lnqJsral
n1r ,curfr uu6 un{nq epr:da1 urllnluntrcut Suri 1t1rpucrydn:cul
e,(ueqntr .pru[ (t,(uleqlr{p) runlnq ufuiuulrq uelsn.teqiuaut q.rr:aq qeqa,{rrad
efu3urlrq uep'(r-Ku-I l,Dut) rtr:1p.rpSurf c,{uiunlrq uclsn.n';q3uaut tl.rc:aq
1cq1r n,{uiuelrq rSSulqas'ulpuJs nlr qnln:,^etu tuslnp unlnq ur;deleuad uellp
qeqa,{uadrpefuaruueqnqucp ueldelauaurInlun tcllt. ueledn:aruue]lnqnll
,eufr uluut'unI{Iuap uuiueg ,rurft uulilrsrlplaq3uepe1ra1 n1rc,{uuedctauad
e , t r q e qr n q e t a i u a u B 1 I I u e C J u c l d e t a t t ptcdup n l r u n l n g :trdepuadlaq
ueldetauau 3uu,( 8ue.ro-3uelg 1r1upedunt ucldelaltp ntl unlnq llleJ3q
'uEIleteqrp qslalesueldeleltpnl unlnq e,{utepueag efuuclnfn: ueltprtp 8un,{
lrpp e.{uul:lptrqrp ue8uap 1e1eq rpefuau nlr unlnq eiSutqar^'etuftuefuap
uulleteqrptedepr.{ueqntt .eu[r ue4:tsep:aq ueldrlalrp3ue,{utnlnq ueq '.uul[t
uelr€seprequeydetatrpqulatelrqedede1a1 tpeluau nlr un{nH.. :elPllaq IIEI
lodruolay B,{u-(mIIEl€quatu) ue13ue1rq3uau tedep3ue,{nlensasueldelauau
ledepuSSurqes quqedesrp 8ue.{ueepealqclepue{u:eueqesulpuasnlI qeqqsllsl
tidakadanyahukumyangbaru.Sepertidia memutuskan tetapnyasyariatNabi
Muhammad,syari'atitu tidak dimansukh(diganti).Seandainya dia mengira
tidak adatuntutan yang menuntutadanyaperubahanataumengiratidak ada
dilalahnya,maka dia dapatmemperkirakan tidak adanyaperubahan.Seperti
melihatair ketikasedangmclaksanakan
shalattidakmembatalkan wudhu.Jika
tidak,makadengandibatalkanwudhunyaitu tidak akanmemberikanketenangan
kepadanyadengandihukumitctapberadadalamkondisisuci.Demikianjuga
tidak akanmemberikanketenangan kepada setiaporangyang terlibatdalam
pertentangan men-genaibatal wudhunya dan mewajibkan mandi (wajib/
kernnas) baginya,padahalasalhukum itu dianggaptctapsuci.
Kasuslain adalahsepertipertentangan dalambatalnyawudhu dengan
keluamyanajisdariselaindualubang(duburdankubul).dandengankeluamya
sesuatu yangjarangsekaliterjadidarikedualubangtersebut. Dan pertentangan
dalamhukum menyentuhwanitl baik adanafsuatautidak,memakansesuatu
yangdipanaskan denganapi.nremandikan mayatdanlain sebagainya. Dimana
keyakinanuntukmenggunakan istishhabtidak memungkinkan sehinggaharus
diyakini terlebihdahulubatalnyasesuatuyang rnewajibkanperubahan.Jika
tidak,makadia akanselaluberadadalamkeraguan,walaupuntelahdijelaskan
kepadanya kebenaran tuntutanadanyaperubahan- sepertij ika adaorangfasik
memberitakansesuatuberita- maka dia akan diperintahuntuk menjelaskan
d a n m e y a k i n k a nd, a n d i a t i d a k d i p e r i n t a h k a nu n t u k m e m b e n a r k a n
atau
mendustakannya, walaupunkeduahal tersebutmungkin sajaterjadi.Karena
antaradia yang fasik dengan beritayangdisampaikannya itu tidak bisadija-
dikan patokanuntuk menetapkansuatukeadaan,karenahal itu ekan selalu
menimbulkankeraguan.
Seandainya ada orangyang mempersaksikan sesuatunamundia tidak
mampumenjelaskannya secara gamblang, makaorangtersebutakandiragukan
keberadaannya, dan secaraotomatis orang akan meragukansesuatuyang
dipersaksikannya. Namunapabiladia dapatmenjelaskan kesaksiannya secara
gamblang,makakesaksiannya itu akandianggapsempurna(tidakdiragukan).
Apabilaterdapatduakesaksian yangdianggaptidakjelaskebenarannya, maka
k e s a k s i a ni t u a k a n m e l e m a h k a n
k e r n u r n i a nk e s a k s i a nt e r s e b u t D
. imana
kelemahannya itu jauh lebih beserdari sesuatuyang melemahkankesaksian
orang fasik. Karena dalam kesaksiannyaitu terkadangorang fasjk masih
menunjukkansuatudalil walaupuntidak dlelas dilalahnya.Sehinggakami
berkesimpulan bahwaketetapan itu tidakdidasarkan kepadasuatudalil. Tetapi
adanyayangditunjuki olehnyasangatmemungkinkandalamgambaransemacanr
ini, karcnakebenarannya masihsangatmemungkinkan.

250 - I'lamulMuwaqi'in
I9Z - "'B(ue!td n{ng

leJrsl?,,'rqf,q uellnfunuau 3ue.{1r1ep ntins (uuIdElau;u)uu11eSoueur tedep eIp


ulrqeder1unca1c,{urunlaqas ueldcralrpquler3ue,{runlnq-tunlnq uu{lslequaur
lcdup lepu qeqqsrlsrfuutuauau 8ue,{3uc:o-3ue:6 e,{urunlaqas ueldualtp
qe1:13uc,{ trrn{nl{ urlll?luqureurtedcp 1cpr1n1ruuSurluaua6 e.{uurnlaqas
runlnq ueSuapuBBuuluat:aq 3ue,{n.ruq3ue,{unlnq c,{uepeue3uapleteqqelat
nlr qEqilsltsr utl\rcsup:rqucldeteirp6uu,(unlnq qn33ung,,:ue-1u1u3uaur ?ue{
qDqqsrl:^r Suelueuau;8ucf3ur:o-;ucjo lr?dcpuad utxuatrpBslqIBprl BIeu nlr
eua:u1qalg rpehaln1re,,'rrlsuad unleqcsucldulalrpqr1a13utl,{ urnlnq-runlnq
u8lletcquau IgPII'(r)aprau ;ur,{ 8uejo uEP)tIBuEuf,{,IlqElau3ue,{e,(eqes
equrequDp'rlaqrpiue,( epuaqepedleJcJ P,{uupe'lPlrqr-Il{IleI JIPlcqllaul
ruelrp ueiuelurt:ad c,lqrq qotuoJ reirqes (.cur[r url.rcscp:aq)rl€Iedastp
qrlat ?ue,{ tun{nq ureltp qlqqsrlsl u,(u:nfni utlqcqe,{uaru Ieprl unlnq
uuqcqn:adc,{ucprlnlunueu 3ue,( ueiuctuat:adc,{uupu{uprt undepV
'qcqqsgsrrpcdcl 3ue3od-req qnlnlrsreq {nlun
uudetalalepeIeprt ciu:cuaqas 'uurltuap ueSuaq (rfurls€ uB{lusBpleq sBqaq)
rlDtirlsD ltltDDrDq urn:1nq uequqnrad r,{uupr lnlunuau (rupru rr? ftnla{ ldrunu)
utnlu1tuiurpelny urq (lclcq rpeluaur)e,{uuulur:eqiuaru unlnq ueqeqn;ad
e,{ucpulnlunuau r:1ncrpel'uaur:rueq1c,{uqrqn:aq(saso:d)rsf,{Urtase ueCJ
( r J n sr u n { n q r p r p r f u o u r ) ; u e t n u rrqu l S L r ctqr l n 1 e , { u s r l euun l n q u u q r q n : a d
e,Luepe lnlunuaur;-uc,i uelntuntntcnsruBcqes- rclSuequlnrl {cruu,{ueuunlnq
uelrpuluau qelat ,uc,{g uurutrz3eqa5lnqaslatun{nq ueSuapueue,treyraq
3 u e , {r u n l n q r ; p e d a 1u e l d c t a r r pq e 1 a 18 u u , {u r n l n q d e p c q : a ru r q e q n r a d
e.{uepc lntunuer-u iuui nlrnsasreieq:s n:eqiue.{ 1t1tsut)delaueuqplet(run{nq
tenqurrd).urig r:,nqnq uellnfunuaru3uc,{1r1up nlrnsurldelalrpledepe33urqas
qeqqsrlstuE)n{elrplntun r3urlrqiuaru1epr1e,{uulepcJIulrpleJlsutsqPqruad
c,{uepeucBu:pciuleq einIuer{truaq1tpelat ntt ucqcqn:adurnlaqas ueldelolrp
qelct3uc,(urnlnq depeq;clqtqqsrlr^t ulllnlclatrr luun riueleqBueru IcpIl slltll
rp lnqas:el1:q-1cqurqeqn:aduep urrlur;-:a.1r,{unpt,rtpulul;p leducl'nt1e,tr
ueqeqnred rl.radas 'r1e1culeuadrtrlcdrsrp3uu,(nrnlnq epcducqeqnrad e,{ucpt
lntunu.u 3uTr,(uccpnal mqcqn.rad c,(uepn qnJrpc uctoqaprad peiueur 3ue.{ ,eu[t
un{nq urrlep qEqqsrlsrueqrfnqc1uc-.ilnfunuaur iue,{ ltplp e]clu? ICI

flYHHSIISI NYHVfNHSY
N\NXXOfNNNSIAICNYA TI'IV(
yangbaruitu ditetapkanSyari' sebagaipetunjukyangmenuntutadanyaperu-
bahanpada hukum yang diterapkansebelumnya.Dengandemikian, maka
sebenarnyapertentanganitu terjadipadadalil bukanpadaistishhab.

Asal Hukum Syarat itu Sah Atau Fasid (Tidak Sah)


Sebagaimana telahdisebutkansebelumnyabahwa kesalahankeemplt
yangterladipadakelompokyanl fanatikmenggunakan istishhabadalahadanya
keyakinanmerekayangberlebihan yangmengganggap akad(transaksi), syarat.
danmu'amalatyangdilakukanorang-orang Islamitu semuanyabatal, kecuali
a p a b i l ad i t e t a p k a nr e r l e b i hd a h u l u s u a r ud a l i l y a n g n e n u n j u k k a nk e p a d a
k e a b s a h a n n y aA.p a b i l a m e r e k at i d a k m c n d a p a t k a ns u a r ud a l i l y a n g
menunjukkan kepadakeabsahan suatusyarat.akad(transaksi), ataumuantarar,
mxkadengansertamertamerekamenggunlkanistishhabuntuk menbatalkan-
nya.
Bertitiktolakdariketeransan tc6ebutdi atas,merekamemandang bahwa
k e b r n y a k a nr n u ' a m a l a ts, y a r a t .d a n a k a d ( t r a n s a k s iy) a n g d i l a k u k a no l e h
kebanyakanmanusiaitu dipandangrusak. karenatidak didasarkankepada
petunjukAllah. Mayoritasulantatiqh menentangpendapattersebutdengan
alasanbahwaasalhukumdalamakaddansyaratitu adalahsah,kecualiscsuatu
yang telahdibatalkanataudilarangoleh S.yari'(PembuatSyari'at).Pendapat
. y a n g d i k e m u k a k a no l e h r n a y o r i t a su l a m a f i q b i n i d i a n g g a py a n g p a l i n g
mendekatikebenaran.Karenahukum yang dibatalkankeabsahannya berarti
menunjukkankepadaharantdan dosa. Perlu diketahui bahwa tidak boleh
mengharamkan sesuatukecuali yangte)ahdiharrnkan oleh AIlah dan Rasul-
Nya, dan tidak boleh menghukumidosakecuali yang telahditetapkanolch
Allah danRasul-Nya.Sebagaimana tidakadasesuatuyangdiwajibkankecuali
yang telahdiwajibkanoleh Allah, dan tidak ada larangankecualiyang tclah
dilarangoleh Allah, sertatidak adaagama(yangbenar)kecualiagamayang
telahdisyari'atkanolehAllah. Perludiketahuibahrvaasalhukumdalarnibadah
i t u b a t i l k e c u a l i a p a b r l aa d a d a l i l y a n g m e n u n j u k k a nk e p a d ap c r i n t a h
melaksanakannya. Dan asalhukumdalamakaddanmu'amalatitu adalahsah,
kecualiadadalil yangn:enunjukkanpadabataldan harlnnya.
Perbedaan di anrala keduanyabahwaAllah SWT tidakdiscmbahkecutli
berdasarkansesuatuyang disyari atkanntelaluilisanpararasul Nya. Karena
ibadahitu merupakanhak Allah yangmenjadiker,vajiban hamba-hamba-Nya.
Sedangkan hak Allah itu adalahsesuatuyangdiridhaidan disyari'arkanoleh-
Nya.Adapunakad(transaksi). itu adalahdiampunisrntp:ri
syarat,danrnu'amalat
ada ketetapanhukum yang mengharamkannya. Oleh karenaitu, rnakaAllah
SWT memperingatkan oraDg-orangmusyrikkarenamenentang keduahukun)
asaltersebut- yaitu mengharamkan sesuatuyangtidak dihalalkanoleh Allah,

?52 - I'lamul Nluwaqi'in


fgz - "'Bureuadn{ng
'uPItrlqesIptllllsnN tiIqeqS,,lucll]p r[, qiser{
:PiEIJaquI 'qEJIPzpnHIlllp . .,l,rr
-DtrpFaqm DiD).tadtp opqodn unp ttiut-ro:lSutiitratu ot ttunILacloltqotln 'otsnptaq
Dt D-tDJtq"taq oitttLtp dnb'Suoiiuatuuap nsnntl
DIqDdD (wlD'()'tutlsnut StroLr.t,t'-
'D1ot1snt trndrysaur 'n3u opn n1 b(ounu Sun.rttrtpuol r?trlrJ,. :Epqtlslaq nPllaq
'/\\vs
lquN upp qr?rrDrnHnqv ucp qE,{{esnl\Iulq pl.rs ul?pullTlslrptH
',,lnt1o!nnqtaq m tnySuauaq nTtqotln uop 'n'iurtolilrrtiiuaut nr t [tro[.rx1 tltqndn
'D,{nLDllD|3U1tDunl (1'i]lDSUD.tl.t J,!) pDln.t)q r)llLlt\l!) n:nlt\l t1tD.rD)lq-t)q
DltqDdo(tutDi)'Diuuo11o33ttttr;tttrot rt,9iiurtlbtfountu plis nJot lDdDp.t)]4D121
D.\Uu1p t r7 t.tt7tn1t'ttlPll\ DrD P\t!tJ1rut:'rp
utDrr 1l)1|tt\)q nq)\')t1 l'l!\' ;11,i111
ry orlotsSunLoqunp'hq{nuntutnuaq-touaq Suni Stroto)s LlnlDpoDI o.\ttutDlDp
'nlis
ry npDraq ndotsBuotnq lotluta rpy,, :rpqrsraq iAVS qPllnlnsed :ele){leq
Br'luv, uup q?llnpqv urp bn:sc1,1lltlp qcrntr^\lulq qPIlnpqY r.lep,(seru,y
-[V r.rspu€{tc,{B,tlrtp tuadas 'uEllnqeslp UIII:-nII ,,t{Il-loqS,. ttlEll?pIC
'et1nu 3ue,{ ue
.:nf-1y urepp rp 1c,{utq qrscurIUI
fuadas1e,{e-le{y (8g :lEJuV-lV) .,trr ntt11t,tt1SuoiSuoto-iitrtto to1nltr.'ut1ryttt
t1o11yotnqnSSunsag tn[n[ Suoi o-rot ur.t|uap oyttau opoday N! ut)![w)ha(l
rlDluDlrpqwa\ olotu 'uo3uo1o3tltl)tts IJDp uolourtttl:|\uad (niutPDI.|dl)uDlD
.tttD.tr?Lplntuol n1{ uoq,, :uBujueq clc ucP (91 :uelul IIV) ,,o'ttboltaq tnp
'(uoDltrDP uDlug '(l
Dtiu(tDnqtp3uDI) ttttoI tJodauatui]uni odots o'iutouaqas ),,
-Z :.fDqS-qsV) ,,uo1nhaq nlun! DpDlt Suoi ntlo-odn unlno8uaut ntuol n,ttloq
qo V isls tp uDtJtDqal.osaq DruV'Dnqtatl nunl 1npt1Sttoi ndn uoluniuaut
ttttrol ndo,9uatLt 'uorutaq 3un.i3uo,ro-EurtLtt to11,,'(Lrl :tlr.mbilg-lV) ,,rlirnhaq
ot DllqodD ntt[tro[ ttodauaur 3un,i |uo.rt|uo-to uDP., :uP,u)qJeq r;l-nf qe11y
'tnqasrst '(3
lr?,(e-lP^rueSuapepeuaS :unuIul,nI/{-lv) ,,, tuthroI unp (oiu\t11dlp
Suni) tDuDtuD-tDLtDuto o.tmplauaur3uol Sunto-3unto ur6t,, :u,15I-utttu.ttl uep '( 1
'uoturLaq 3 uot 3w)1o-,tiuDtolD '(re
:qEprctN-JV),, r?li/7obn-pobnqoltqnuad H,,
:prsl-lV) ., D,uiqr"i oI troSunSSunuatlolututtp tlsotl nt t IuoI o,tutlntititntsas:r[troI
'tlclcdasrp qc1a18ue{ (rs)esutll)
qop7nuatl rrzp,, :e,{51-ueur:rjeucutwfeqas
perleur:p lfuefunurasIqnuetrraur)ntun utllqclurr?uau qelal PIr,rI qullV
'qcllV qJlo uD'{urf,rcqrpt;n1:l ittn,{ rlnnJel ntensas

e1e3asur,:lqaloqutau tu1e.,('ut:Iurcieqlp 8ue.'{ntensas ueSuep uBu}r'rtt,;lleq


'ue1n':qrirraru
8ue,{ nlensasucqeloqal uelsela[uaru qt:la] ur qssu-qseuuue:t1
'ttutqe: tcicqas lnqasiel unlnq ul)nqetll.quaul
nrle ednl nuare{ utrInq
uPp q?llv n,(uutelp ueSuap cuaj?) u8{unjsqlp qaloq IEPII nll leq BlIIrtu
'qpllv qalo e,{uunlnq ut{nqelueqlp 'pe1e '1u:e.{s
1epr1iul,{ l?lPulsnu uep
dunag rundruzrpde?3uetp n1 Iuq EIBtu'nlrnses urnlnq;-ul?lual nqulrraquoul
'qe11y qalo ur}lurnl?qIp qnlat ?ur,{ rde n1t ule:eq
{eprl qpllV elrqrdy
8uz{ uep 'qpllV qalo ue{loletlrp qPlol iuc,{ ndt n1r 1e1eq3ur{ luarey pleq
'runduetp deSSuttp nll
uep ueret{ de?8uerp qaloq ltpll e3Sutqas IPt{BIIltu
'nlpnscs p,{uruc.ttqutrp qeloq ueltc8ur:adru:ut qrllv r:'\urnPuPJS
{rplt J1(S
'- qEIIV qelo uB{le,ue,{slp
)8pn 8uu^ nlPnses uBllBsrlplsq ql)psqrreq ucp
"Tidak adasesuatupun yangrnenghalangiku untuk menyaksikan(mengikuti)
perangBadarkecualibahwaakukcluarbersama Abu Hasil,lalukami ditangkap
oleh oran_e-orang kafir Quraisy,merekaberkata:Apakahkamu menginginkan
MuhammadKami mcnjawab:Kami tidak nrenginginkannya, tapi kami ingin
nrenujuke Madinah.Kemudianmcrekamembuatperjanjiandeneankami agar
kami pulangdan tidak berperangbersarnaRasulullah.Lalu kani mendatangi
R a s u l u l l a hS A W d a n n r e n c e r i t a k ahna l i t u k c p a d ab e l i a u ,b e l i a ub e r k a t a :
"Kembalilahkalian,kami aku nremcnuhijanji nter.eka dan kami memohon
pertolongankepacla Allah atasmereka".
Di dalam"Shahih"Bukhariju:ra discburkan.dari haditsAbu Hurairah
dari Nabi SAW beliaubersabda:"Allah Azza rvaJalla berfirman:"Ado titla
oreng \:atlg rtnnu Aku nrcttjudipettentnngnl,opacla hori kianat, ordng \.ot1g
ortrtg yattqnatjuul kebebusan
belanji kepada-Kutopi id tidak nlcnclttttin.r'o.
dan ia nrcnnkanharyan"-a(hctsilnvt),dan orut.q tvng tnetttewuseorurtgpekerja
dan nren4tekerjuktntin\;atet(pi ia tidok ntenberinta (nembatar) ttpalitrya".
Nabi SAW juga pernahmenerintahkankepadaUmar bin Khaththabagar ia
menepatinadzamya yan-etelahia ucapkanpadl zamanjahjliyah untukberi'tikaf
setumaiamdi MasjidilHaram,danini merupakan janji yangdrucapkan sebeium
sl ari':rtitu turun.

SanggahanOrang-Orang yang Nlenolak


Kelompok lain menjawabalasantcrsebutdi atas:ter.kadang dengan
menasakh (mcmbatalkanJ-nya, terkadangmengkhususkannya dalamsebagian
perjanjiandan syarat, telkadangmenceladenganse.suaru ytng memberikan
kemungkinan untukmencelanya. danterkadangmenpertentangkannya dengan
nashyanglainnya.SepertisabdaRasulullah SAW dalanrsalahsatuhaditsshahih:
"Surtgguhntertgherankan orelig-oranglang nletstaratkerlsuotu,\laral|ang
tiduk tertlapatdalant kixtb Allalu Pudahnl tidak oda .satust aratpun yangtidak
terdapat dakun kitab Alkth, nruka :\,urat itu botol \r'aldupLt .\eratltss),arat.
Kitab Allah itu lebilt benardun syaratAlldh in lebih kuar". Dan beliaubersabda:
" BarangsiapayrutgnengerjakansuetuperbuatanJ-angtidak kani perintahkan,
nrtka pcrlnntan itn ditolok". Allah SWT berfirman:

',
-r.r r c';!D ;rlilr '*'^.ta,t i:t ,; ;f i
".4

"llarcurgsiupa .attgtnalanggarlukunt-hukuntAllah merckaitulah or-


ang-oratrg)'ang ;ha1lrn". (Al-Baqarah:229).
Merekaberkata:"Derrganadanyanash-nash ini, makakesalahan
setiap

254 - I'lamul Muwaqi'in


ggz - "'stuBuad n{nfl

'r,\uuI]qP^\Bl LffInueuatuuBIl| )l)pn


ntllr{ n)utu 'r,cIuilm;aulJtu ueiuep nll 8ur;auau oln}uBlr,{ullpaq
{rpt} If;q
{:denucpnd:\ c,(utuoqun\u lul[\ ucc tr\rpJs lttlJp ]I\lpJS Surrn\laq uBIe
nuctrc;f, NIeu ciuucrSrqasiuuieurau nurel u,{urr:putag e{p-ctutic uellei
-3ucuau qelatnur{ rue:aq'qEIlV qzlr>1utulnpledep.ret ryprt iuni( uclr[ur:frpuep
'ulr{pe{rrp'un{}!llr,(srp
iue.{cnuasSuriaruerunurl rltl tleu nltcu::c1qa13
'e.,{ucurr1e1
?ul:,{ucr3rqrpe lepn r1c1cs nunrsuup'ttrltninirp qrl1al3un,{ nlensas
urlqrlc,narunqe'uclqrfe,mrp qelat3ue.{uenscsun:1:nin3iueuncte'urlqaloqtp
3ue,{nlcnsasuclutt:cqiuarunelc'c,{N-lnsrduPpqcllV qclo uclueleqlp qBlJl
3ur.{nlunsasueqaloqa\ucltrirzrrlatu qu1e1 ntrr:iuue1n1u1aru iuc,{ iuero cua:u1
'uclsnlnllp
{req :lo1)r-llcdua t-n:pnltls qelc:^ r:ep sedal It;pI] ntr lt:q rlt?tu
nlr Ilq uDrpnurarj tuBlcpuelqeloqledlpllprl uep utlqtlr,trp pptt 8uc,{
qs^Iru
p?)Enctpte.rr,(s det1ag..:elclraqr)irrJl J uclsn.tnltptr-'Jr-'p qcllV qclr) tuzl[p
'rfuc['pe1e 'uet[ue[:ad
uzlqrloqrp nele uclqelur:adrplcpn iuu.{ te:t,{s ucp
lsz - "'EruEuodn{ng

nrlDllnqryrX,,
..1anltolD. :JA\Sqclly ueLulrJ tueJrpEleualruedei-.qnlly td:tr:r_
qBlupolnqesral,4AVSIqPN stlpcquplcp qpllv qcll{ uBSueppns\ululo
-=-._T..
B,rqequclndurse{nlpnsIuplrp ledrp Erlcryqpuuns_:^V uep riuinqrr:: _>:
ur)r nurr) rdutat'ur,.rnf-1y ppedteclcplatur)nq nlr qus iuc{
tc.u_,.is,tr:r.-:
uelt,{ueqa1uua.rrl.r1sed erecasur,:,.rnf_yyurlnq nlr ,l.1VSIqeN rpql\ LUi,.:
qllVqtllluuiuappnslrurip3ut,{0,,rqeqrnqp}r{rPnl.red.,,,1,rl1yqa11
,r. ..
uDldDDttp)lnpll;iuD.\un(l\D-tD,ir^
tllDsDpDlDplJ,,:,\\vs IqnN ppqusLuf;lrp:__
-lV qetll ue;ueppnslcLrrrp iuc,( rnqrlaiuoLrlqBIJlaslnqeta{lpurlr e,iueqr::
IeH uc8uetu:uad ilpc luprl e,{u;nuoqo.-
ntl ur?)tnqasnLucl iuu,{ q:-[uu.iu::
tnqJslal qsru-qsBUplrlur uualcl ,lfnd:at 3ur:,(dclr:- ucledn:aur qclurr..i:
'upllnqJs nuel
fuef qseu uu3uapqs-uuuuliueluayadruau unctrpy

rI,rqeural
iue.,(
qsnu
ueiuap
1rlep.raq,,*",,n,";ilH;"*JiT:ij,'il..t;.
sn,mqrpr?joqIpprt u,{uptuesrSasr.rrpqseuuclirqas ue3r,eqpalundepy
'p{N_lnscU
ucp qrJIV r.rcpynlunyacl url.rlsr?lj:i
llnnJe) u?{qeloql:drp luprt nlr Icq uDCI.ulrlunurnelcprclel
uullnfunu:ur
3 u r ( n l r n . ' - ars{ u 1 r 1 c qu r r l . l a i u a dB u n p u n 3 u : Lruu i . u n c l r d er i : .
lcg
r.rupncfLrr)rp upn\cptt rlnlasptrrcsntr q\^pu-qsTlu uesnsnql3rrad undnpy
'arDUeq uleJcsr,{uLnlleduauau ndrurru
Irpll rirpuas^ nututl pllttuJuas e{uuelqtqa,{uaurfur:,{ ntlnses uDpqDqq\usr
1 r 1 c qr p ; - u n p u r l l arqs r q n t u ? )c u c u r r e i e g. e , { u u e : n l uucr . , l r l n p a d u aur ue ; - u r L
nurcl r,(ulcpurq c{Errt.n1 puarp) qalo nll
Irrl iuDtual rtseddur,{ )nlunr:d
tudrp:rl Iuprtnlr nuurp urDJup .e,{uiurluauaru
It?rppr; nlrrlaslntun urlrlrtr.\\eu
u r p ' ( l c l D q )r c u a qI l l p r t d c S S u l r pq : , - nr p p d
)rlol {nrtjiq 3ur;{urlenq:rd
u;Surqls^'qr11yturtir uep urrinq uf,Iudnjatuur:Inq iur q:,^ruqsBu
r,\\qBq
urrtja;uadiunpur3rraruiur,{ n.rrlaqf,ue,{ue.rnlurqplepn(un)nq
urlts}cquad)
q 1 t : s t l ui u e t u a l n u u c r n f u l u n d c p y , ,: t r c l c p u a d . r cp qu r r l p : - l ? l r . l o , { e l , ^ \ J

CNI\TUYTEI{I CI{VA ON\NUO


-9t{\ruo NrYgYAtYfdvoYHUgI
VIAIVTN SYTIUOAYIAI T{VHYTNVg
(Allah telah menetapkanhukum itu sebagaiketetapan-Nya ataskanru).Dan
yang dinraksudden-sansabdaNabi SAW: " Kirub Allah telah nrcncrupkun
oishashpadtt gigi vang tanggal", yang dimaksuddengankitab Alhh SWT
d i n r u t l a k k a nk e p a t l af i l m a n - N y ad a n k e p a d ah u k u m - N y ay a n g d i t c t a p k a n
r n e l a l ulii s a nR l s u l - N y a .
P e r l ud i k e t a h ubi a h w as e t i a ps y a r a)ta n g t i d a ka d ad a l a mh u k u mA l l a h .
n r a k as y a r a itt u b c r l c n t u n g adne n g a nh u k u m - N r l .d a nd i a n g g a p s a l a h( b a t i l ) .
A l l a h d a n R l s u l u l l a hS A W t e l a hm e n e t i l p k i i b n l h r v l h a n b a s a h a y ay l n g
dinrerclekrkan i t u m e n . j a dm i i l i k o r a n g 1 ' r n g m en e r d ek a k a n n - " ' am. a k a
seanclainyd ada syaratyang bertentangan denganketetapantcrscbut.berarti
syarattcrscbuldianggapbertcntan-san hukumAllah. Cobatun-jLtkkan akaildan
syarat,"-ang dianggapbltrl h-qi har:rnr yang tidak clitunjukkan ke'haranrannya
olehAllah SW'l?.Olch karenaitu menghalanrkan scsLuitLr yan-g[chh t]ihalalkan
o l c h A l l a h . m e n g g u g u r k aknc u , a j i b a ny a n - et e l a hd i p e l i n t a h k aonl c h A l 1 a h ,
me-niadakrn suatukebolehanyan-stidak dijelaskanhukumnvadln dianrpuni
Allah. bahkanrnengharamkanny'a tlian-egap nelantpauibatas-batas ketentuan
Allah.
A d a p u n a p a , v a n gk a m u c e r i t a k a nt e n t a n gk a n d u n g a ns y a r a ty a n g
mencakupsal:rhsatudariempatfaktoritu katenakanrutelahnrelupaklnbagian
y a n g k e l i n a y a i t u s u n t uk e b e n a r a nt a l - h a k ) ,y a i t u s e s u l t uy a n g t e l a h
diperbolchkan olehAllah bagiorangmukallaf(dewlsa)untukmemba-si hukum
h u k u mN y l s e s u a di e n g a ns e b a b - s e b ayba n g r r e l e k a tp a d ah u k u m - h u k u n l
tersebut.KernuCiandenganserte nlerta rncn-qhubun-qkan sebab-sebab ylng
nrenghalalkan kcpadanya setelatr diharatnkan blginya, atau nrengharamkan
kepadanl'a setelahhal itu dihalalkanbaginya.rtrlu me\\'ajibkann)'a setelahhal
itu tidak diu'a.jibkan, ataunenggugurkankcuajibansetelahhal itu cliuajibkan
k e p a d a n y aP.e r b u a t atne t s e b uct i i r t a s b u k a nr l c r u b a hh u k u n - h u k u nA
t llah.
tetapisemuanya itu ternrasukbagiandari hukum-hukumyangditetapkan-1.*ya.
KarcnahanyaDia (Allah)-lahvang berhaknrenetapkan halal.harlrm.rva.iib,
dan gururnya keu'ajiban. Sedangkan nanusia itu hanya belhak menetapkan
sebab-sebrb vrng menuntutadanyahukurntersebut.Seba-sailrana ntctnbeli
seoranghambasahlyl dan menikahirvanitayan-tdihalalkanbaginyauntuk
rncnggauli.danlnenceraikannya. Sedangpcrbult;rnyangbcrtentangtndcngan
perbuatantcrsebutdiharanrkanbaginla dan rrenggugurkankervajibanvan-t
menjadihak wanita.l)enlikianjtrga halnyadenganmelazirt.tkanakad,janii.
nadzar,dan syarat.Apabilantcnlegangnya rraka hukumakanberubahdengan
akld kepemilikannyadcngansyaratyang menyertainya. Allah SWT berfir-
ntan. Kecuuli dettgtujaktn pemiaguan tutry berlakusuk(.\anru sukudi (ultaru
,(azra " . ( A n - N i s a2: 9 ) .
yangberlakusukasamasukadi
perniagaan
Allah Ta ala nrentbolehkan
antarad.uaoransyangmelakukantransaksi.jull bcli. Maka apabilakcduanya

258 - I'larnul N{uwaqi'in


'-Etuelrad nln[[
6SZ-

'uesuolousduoqouoruEllI rlrTl-qrllv
epndalp{urH rlcllV rlolo3un:e1rp uep ueluc.rErlrp{cpll dB8;urrp n1rtBJB,(s
drrlas qrlly un{nq Sueluauaurucraqntr le:u(s dpnasup\JnBnSSuaur qEIEpE
.r:uJq;uIr,t'qf,lES deSSuerp lnqas:c1 lcdepuad cnpa; e,{N-Jn\-l]U upp qrllV qalo
ue1:ninirp qr IJI.Jt:)8,rrleq iuc,{ 3ur:o nnpte.n,(s-lclB,{s e,$qtlqdc33uc33uaru
urp BIJ,rourrSunqruriuaur sefrb rpcdal qn8Jt Srrp;edJaq 3uc,{ue8uclcl rrep
urei lodLuola; l,{uurllnin3iuaur 1cpr1c,{g-1nsegurp qr?llv tluelas pnlrl
ueliunsiurlaur 3ur,t3ur:o nnpqalol1r:1eda:^rp 3ur:,(urlere,{s:ad ue1:ninSSuaru
q a l o q I c p r r E l I 3 , r a t \ lu l l l u r E r u q r p3 u e , ( u r 1 1 u l c q 3 u a ue , { u q a 1 0 q1 r p r 1
eurrurr?cqa:^ urllcleqrp 3ue,{urlure:eqSuaruqaloq{cprt ueq e,{unnpalrBuq
terp,{:^ rpEfuour ;-ur,lc,{g-1nsuducp rlnllV qelo uclurtrJnqrp lnprl a-uu,{ nlrnsas
ueSuapr;(ur;npe;ucltere,{srp8uc,{ nlensa,,^ unIInlEqurJrxqaloq )rprt ucCI
r,{urnpal riuq ursnrt;qalepltlepu ucp'e,(51lni^ld uepq?llV qelouplsn.tt;qrp
1 c p 1 18 u c , l n l e n s a su n f u a p n l t n s e s u n l n { ? l J u r e , { u e n p a lu c l s n : u q i t r : r u
q e l o q ) B p r J . r ^ N - [ n s E Uu E p q c l l V q e l o u ? I S n r B q r p uep uc1:nin3rp
1rp11 3uc,{ n}rnse!^ upSuap e,{ucnpaq ueqsn:zqfuar.u uep uu1.rnin33uau
qaloqI?pIl uec nll lt?quB]n{uleu ur'1qo10q.radrp,-,{uf,npJl u|p 'qrllv unlnq
utiuap ueiueluapeqItprl ntr lprlE)ieru 'lere,{s ntensduprqlelDIns€ues EIns
I9Z - "'etuBuad n{ng

qalo uuIdEI;unIp 3uc,l.1u1rs1e;lsuBplBIII,Jellt, ueltrqu8uatue>;alaru


13?urqescduur:ldelBunBuatrr tuelep,ut,{5 uudz>18un us)Ileq.Ieduerx
u c p
{sprl tEJrs-leJIs lEllr.-lelll, d e p e q : a te I e l s u u BdEISunSued v
'le.Irc.{sun-)nq-unInq qalo III{c,rrlel
IBllIl ntl uellpeel
urdc3?ueraq
rr,trqnq
esn.r rlerJN se,{tbuep(uEIIpEa{) u[SuequIlueSuep
ue3uctuaaq nlr le.ue,{surnlnq uu1c.,(ueqal E^\qeqelelaur ueutlefa;,1 €
'se(rbucP
uriuelueuaqntl qsBuue1e,{ueqal
orscrrn:.iuap r,tqeq eleleu wdetSuv Z
'e,\\rlsuadrc;rq:aq unlnq uelspla[uoul
u n l s p r l c ) a s s 0 l e q r e ll P S u f \ -n l r q s E Uc ^ \ q E qe l e l a u l u E d B S ? u v I
:nlle,,{'Isls 0?tulJ)I
nlI i:Ia.Iaru ucqtless{ eIEtU 'uclIIuop ueSuaq se,{lbul?3uap
r.nptrqrlrptcdrp
ue8uetuauaq ntrurllr?.ue,(srp3u[,{unlnq-unlnq ue]Ic.{utqa1e,tqeq tut;ie,{au
e1e:aurc8?urqas ntI IequDIlrsIl;uetur1a:a11:nq,{sctulepu 3ue,{qsuuuuSuap
.mq,{scru 3ul,{ Llsculrcluc ul':Iqusruau3ueperya1 urp'qseu uelnlnqupuoul
3uepu1:at'su,{rb uelnlnqupuauclaieu 3uepu1:a1uensuela{u?IInqtrttuaul
n,{u.rrq1e eprd ?ur:,{'se,trbuuiuep qs?uede:aqaqelelun ueliucluagaduaut
p{alJ[r elaraur r:Siurqasntr Irq uull]stll?tuatu Blaiaur uelpnua) lnqaslal
lulll.-lpl[, ef uepeeuarelnlt tunlnq-un{nq uE)lle.u?,{:i-uauJ qclal ,ue.,{5 e,tqeq
rnqcteltpr{uPrl;uc,{ urn-lnqlellI,-lellI, (r1u33ueru) tllngraust-8uaur e1a:a4
'un1nq uuf,u:rp tnqasialtqrs lc1I:^ ue{1rc;uau qclat nlt c,trqnq InqElalIp
,ue,(5
1r:pr13uc{ lr'.JrsJp;rs ue8uap n1r runlnq'urn{nq uullrcSuaruPIaJeu UPC
'tldn:es3uc,(nlensas- up),lsB,{rbiueul ttciuap ledepu:d ueryunlaSueu n1tu1a.ta14tr
'sr,{rbunp orsrr upedal 3uu3ad:eq8un:epuace1a:au n33utqa5 e,{uqnlndas
r a d a s r e d e c u : r ul t ? p l t n l r q s e u - q s c ue , t r q c qu e d e S S u eE p e d I e l e l l c l n l t
BIerau uuqplcsa) unlnq tuPJctxreieq:aqdnlucuautuep dnlnc Suepuedtp
nlr qscu-rlscut,tquq tutlei(au IIPII uup qsru-qseuueltleqradu:u 1npt1
ula.raur'se{rbuup orsc:tped qn3alSutiadraq3ur:,{1odtuo1a1 undupy

SYAIO VOVdgX
Hncgr cNvSsdusfl ONYA
CNVUO.9NYUO NVHVTVSgX
Syari', sebagaimana
telahdijelaskansebelumnya.
5. Adanyakerancuanpadamerekadalammenggunakan
qiyas itu sendiri.
sebagaimana
telahdijelaskansebelumnya.
hal-heltersebutdi atasdalambeberiipapokok
Kami akanmengomentari
bahasanberikutnya,yaitu:
Bahasanpertama, penjclasanseputarcakupannashterhadapberbagai
macamhukum dan dilnggap cukup dengannash-nashtersebuttanpaharus
berpalokankepadarasiodan qiyas.
Bahasankedua, seputargugur dan batalnyahukum yang didasarkan
kepadarasio.ijtihad,dan qiyasdenganadanyanash.
Bahasanketiga, penjelasan bahrvahukum hukum syaraitu semuanya
s e s u a ic l e n g a nq i y a s y a n g s h a h i h( b e n a r ) .D a n t i d a k a d a s a t u k e t e n t u a n
h u k u m p u ny a n g d i b a w ao l e h R a s u l u l l a hS A W y a n g b e r t e n t a n _ qdaenn g a n
timbangan(keadilan)dan qiyasyang shahrh.
Ketigapokokbahasan tersebutmerupakanpokokbahasan terpentingdari
buku ini. Denganketiga pokok bahasantersebutdiharapkanmenjadijelas
ukuran,keagungan. kepentingan.keluasan,keutamaan, dankemuliaansyari'at
Allah dibandingkandenganseluruhsyari'atyangada.SepertihalnyaRasulullah
SAW diutuskepadaseluruhnukallaf, makaajarannyapun belsifatmenyeluruh
dan umum yang mencakupseglla urusanagamabaik yang pokok dan furu'
(cabang-cabang)-mya,yangtersembunyidanyangjelas.Sebagainrana seseolang
tidakdapatkeluardaricakupanajarannya,dcmikianjuga haJnyadenganhukum
yang dibutuhkanoleh ummat ini tidak akan kcluar dari cakupanajarandan
penjelasannya.Dan kami mcngetahuibahwakarri tidak dapatmcngungkap
dan mendckati kebenaran yang sebenarnya.Hal itu semata-mata kami dekati
berdasarkanilmu danpcngetahuan yangkami miliki. Tetapikami mengingatkan
denganperingatan yangdirasakansangatdekatdanmenunjukkan denganisyarat
yangdirasakan dapatmembukapintu-pintusyari'at-Nyadanmenerangkan cara-
caranyayangditempuholeh syari'alNya?

Kesempurnaan dan Kecukupan Nash-nash Dari Qiyas


Dxlampembahasan ini kami akanmemaparkan kcsempurnaan nash-nash
(Al-Qur'an danAl-Hadits)sehinggatidak memerlukanqiyas.Pembahasan ini
bertitik tolak dari pembahasan sebelumnyayang mcnjelaskanbahwadilalalt
nash-nashitu dibagi menjadidua bagian,yaitu dilalah haqiqiyah(petunjuk
),angnyata) dan dilalnh idht(iy,)-ah(petunjuk yang disandarkan).Dilalah
h a q i q i v a h i n i e r a t k a i t a n n y ad e n g a nt u j u a n d a n k e h e n d a km u t a k a l l i m
(pembicara). Dalammembahasdilalahini tidak terjadiperbedaan pendapatdi
kafangan para ulama. Sedangkandilalah itlhafivtah erat kaitannyadengan

262 - I'lamul Muwaqi'in


l9z "'utueuad nllnfJ

Bduruaur;uB( qcqrs-ntu 'lr\eiucd 'ueqrpJse) 'pu?Jueq udnreqcrunprp uelr.raqrp


iurpel.r:1 rur uesrJsqu,rqeq ue{:^plafuJunr?rlequtrpnurJ; erunp rp uclnq
lI'Jrqlc rp upluaqrp uElr r,{ucq tnqasJatul]sl?lr]q n,\\qpq(tZ I :psrN-uy) ..,rill
unpLlo[;t1uu|top unsnloquod t.!)qtpuolo u,il.tsttt'uDJDtlDI luDlD[-()iu)ut
3tto.intlots trlr-rr8r., :JA\S qcllV ur]txtr-lrtucqnufu iur';,{3ue.rolBdBpucd
) B I O U o un t r l J g l r l n r p i u r , { l u i i u c r u l l n q u R r s l r j e r u a dq e l ? p e( q r p n u
iur,( urqeslq),rriai-1o qnstq1.?uc) un;ueppn:-ryLurp 3uu,{e,nqequrlsclafuaru
n r r J 3 qu f r p n u r t > I , . t ) \ : f t ! t Pu D l t ) D t p D l D u ! ' ( l D : i 3 u D tq) D S l r ! - l .Dt D l n B u a u
huni odor: bLruug,.:A\VSrqt|Nnpqesue3uap3ue1e1aq )plollJq'(g :bcbl.,(s^ul
-lV) ,.(LlDptlut liuot uoosluauatl; urrr:-c,{urqrsrq url'rr.rposlu,ttltpuolo otp
LD1DW,. :tlrlly ucrLLnI rlueqruaurSrrc{qr,{sry lcdepued)irlorrJurnurleu
',,o,lLurttuauatu,'iuotr,;s und-qDIIV
lo3uns uDp'qDIlV
unSuapnuatt;tt1:1nrunuouttiutalLatljn9uosotlt z1put'rlDllVt)not.tyl o,iuDpDdl
uDl.tDqDllp unp niutb'ulltpttttu tllt rlDtlowrl nlnlndo uotut.r,ttl3uu,i 3un.to
uDlliLDp)(t).iutnuoLr,ttrt rtutq toul tlDllVunp'qDllVnuraF:ltJuaqt)so.etuDtptur
DllDI Dlnu! 't).\LlDdtultttut tnlD b'uo.iqn:po tittuluatu.tunpodaluoy.tuqrylpuDp
o,iutSrrolopu,tut rtlt uDtlDu2lDltqDd)ouourtp.t{o1 Stot.tonpadal tpotLatrut pg ,,
:qclcp[rpnslrrurpSuui urr.qrqBIJlau npl|dJI ul]Ileqf,;uatunrrlequurpnua)
'urlllctuJ{ Ppuate{lf,ueqqrlrpu pnslp[rrp
l-ue,{emqeq ',,niutnutauatulnpn
r)u)q lDluD! tlr)llv o:lDu! qDllV 1u)lJ)q lr)()tDur 3uD^ otlots.iitto.totl uDp
'n.lutrttLrauaur litrnuasnSuns t1n11y o1t)ut\lDllv nu)Lraq uoutEutayacl3 uoi otlots
3uniag,,:riulpql:^ rultr{ltruJul iur,{ iuuro trdlputd lcloueLunrrlag ,,Dts.nLlDrLl
uD:lt!)ura.r)ut LtopuDSuoqruo:-)y,, : Llulrpepnslrrurp 3uu{ ll,nqcq ularaur
cpudalLro1reqriuJLU nurJJq uerpntUJ)sn;eqiuc,( Iepuesuupuculud rclcruaur
',,
{nstuicl t,xnst[tt1-tDs,tc1;ts trttdtto 1o.r-rn<1o1Dl ttt{tsopno.iuuDtltuopp tp 3un,i
lluo.n'nlitos 1tr:'Du! Lt lD InptJ., :r,:,{rcpqes rLuuqeuauiuu,( iue.rotndlpuad
r { f ; l o t t J unIP I J a gl c l t f u a d r 1 1 1r n p u l S u r p ' . . t p D . t \ s lDt r l t t n V lf i t4l\,.\Llt1
i?r//r2il.y., lI:urlr1) rurrqr]urolu 3uei Lurlng urq rpy lrdrpuad {f,louaruncrlefl
'nAUriurlnpuaLu esrrqiur:o-irnlo lLllrurpnluauJlunrp:tupcdtl rrc11n[unuaur
iue,( qtlr:1rpcpelnpn tnqas:etnrrltq rpqpsrrrirlrprue,nr) 'qn,{irclrrpngunqlt
eped ufrr.l IntrBgriuf,lepuauueIc nr n.\\qpqnrrcqcdrp ;-ul,i ',,nuDstp.fb.trnLlt
LtDlotrnt':lDl)t.u uDp ulD.roHlnttDtl tSuDlDptou!ltDlD tlutDl D,iut1n,\ilunst5,,
: n p r l a qf , p q o sr r u e q l u c l [ 3 u e . { . r l u r 1 L { l l u f ; q u a uq r l r t A W s ^r q u N
' r B u r nu r qq r l l n P q v
r.rcpucp c,{ucnpal r.rcp.rr:lurd qrqagdr;-;-ur;rp:-nqqVurq qcllnpqv uplqeg
'r{ucnpal r.rup:rturd qrqaJch:iSucrp
trqpsf urq pr.Z uttp'pn sur\ nuql 'rtV
':rurn 'brpprqg-qsV rp)ug nqv slrpuque1lr{c,tr.reur 1c,{utqurp:elurdturled
?ue,{leqeqr:s chiSucrpleun urq qpllnpqVurp qclrf;.rnllnqV iunpxliat qoluoJ
rc;EqaS urpuasn1r:riuapurd rs st'llrlrnlurp ulte);url ucfulp rr:nscsureier
B{aurlcqltriucsnrrsruafqrlclrq ,rr3uapued rsqrlo r:irlrurrp 3uu,{zpryrl Sucluel
u c n q l l a i u a du c p ' r t r q u p r f , n s a l{ c t p , t l ' u e . r r 1 r du e n q q a i u a d ' u e u n q r : u a d
mereka,dan padakalimattersebuttidak dibatasidenganhari kiamat.
Nabi SAWjuga menolakpendapatorangyangmemahamifirman Allah
SWT:

' 'r,i "' a i,'


I,r.+-, f------s-l '_r )r r-+1 -)3 )'
l*'
Lil ,^J !r'r[ . ii'
"-t
( r, f V: , U \ , f i

" Onutg<trtutg,-tutgberinutt dutttitlttktttt'ttt:tuttltur


odukuninutt tnt rtkt
dattgunke:.hal.intun (syirik),nterekuituloltorang-orangt'artgnrcndaput
keornanantlan nterckaitu adulahorong-oranglatlg nrcr rtpctlptrunjuk" .
( A l - A n ' a m :8 2 ) .
Bahwayangdimaksudadalahmenzh:Llimi diri denganperbuatandosa.
Kemudianbeliaumenjelaskannya bahu,ayangdin.raksud adalahkcrrusyrikan.
scrayabeliaumenceritakan perkataan Luqmanyangditujukankcpadaputranya:
" Dan (ingatlah) ketik(tLuqnxnl bcrkata kepaclaanuknya,di waktu ia ntentberi
pelojann kepodattra: "Hoi, unokku,.iungtutlahnremperse kutukunAlluh,
sesunggultttta nrcntpersekulnkutt(Allah) itu adalahkez.ltulinnn yrurgbc.sar".
(Luqman:l3). Allah SWT juga tidak mengatakan (lanr l,ulltlintuartfusahunt)
"merekatidakrnenzhalimi diri merekasendiri",akantetapiDia berfiruran:"darr
tidak nencantptrradukanimanmerckadenganke:lrulimun/.rvlrlk)" (Al-An'an:
82), yaitu bahwamencampuradukansesuatudengansesuatuyanglain adalah
menutupinya dann'reliputinya
darisegalasisi,sedangkan keinanantidakditutupi
dan tidak pula diliputi kecualioleh kekafiran,dan oleh karenaitu pula Allah
berfirman: "(Bukan demikian),tang banar,barang.siapaberbuatdosadan ia
teLahdiliputi olelt dosan,-u,merekuitulalt pettghunineraka,merekukekoltli
'
dalanuta. (Al-Baqarah:lll). Dari ayat ini dipahamibahwadosaselamanya
tidak akanmeliputiseorangyangberiman,seblb keimanannyamcncegahhal
itu terjadi.Pemahamandi atasdijelaskanpula dalam konteksfirman Allah
Ta'ala:
' ,'"
i ,L!.
4J Li -J
tr! ' ' P
; " , , /"r
51 l .rb-- >'t&;i u -:ei':;s',
'.
(r, r ,;cl;il JJ t" "'-
f:)
'.
lri
'i,,
r! ltJ
'
G>r
i '-
'r_rJ
4ll
r,

"Buguintana aku takut kepada sentbalnn-sentbahun t'ur.tgkuntu


(denganAllah), padahal kamu tidak takut nrcntper.tekutlt-
per.sekutukan
sembahan1,ungAllah sendiri tidak
kan Allah dettgan sentbaltatr-
tttcnurunkanhujjah kepadamuuntuk ntempcrsekutukan-Nya.Maka
nnnakcrltdiatttara dua golongan itu tang lebih berhak ntendaput

264 - I'lamul Muwaqi'in


ggz "euBlJad nlng

uop IDLTDlD{undruau IDptt Dr uDp 'orunp la3]uruam Euotoas t,qty,,

; lJ'' ' . q-Ij ':f q ' . .'r.*r '.rrl.tLA


. - r r
., j; .
"4

:ucurrrl r?qJA\S qul1y':ledeqas^ erepnpsilcpnps


rcua3ua141 8uu:oas3uc,{ rBeq e,{uuulsnsnqlrprueurrrSnqase{arau uep
ueqrunlasalr3equelsnsnqlrpiur,{ rrrnlnqueledruaLu e{oreu ucqnlnlesoluxp
e{arau r.rtrp3uc:ocsucn1ua1a1 c,\\qcqueltnqasrprursrCJ..rll oBtLratlas ilLrn,i
tuDlDpninlastaqDlatau DIDLL:'Suotoas ttop qlqal ntl qlas D.toptlDS-DJDqIDS
Dyt[ dwa1' :uBullrJreqelc ul?rpnure{',,oJJot!LuDLla.radas ntt ntopnosstua[
onpayuop Strtsotu-Srusotu rtiot1olotLt'(DtDsnqlas) LtDntluratatlntopnnsSuolc.tas
nolD (o[DsnqDs)t:loynlol otopnosiiuDloastD!(unduaurrrlplal,, :uru.rrJ:aqqcla]
J,a,1SqEIIV qeqas'Elr?laqelSursc.rdqBlBpB nlr Ieq E^\qpqe,{uuuqe,ref e1e14J
'qe,{runlelcpal seleupqareladntr (Ipprl BIr[) :cIar3u ruelepa1
lnscursl ednI
>ludeqasuepnestdnlel 'u€r{rtuep uc{ng :uEIutE{rp c{rI n1 eiryadas?ue,{u.relep
nlnlasraq 8uz,{rpufuaruryprl elaraur eleur t1e:aur 1odruo1a1ue 1epal lndeqas
ercpnBs-€JrpnEs uBr{InsEurau ellI e{lf nqlesprBpnES-ElDpnEs qEIepesleraur
'(ZI :psrN-uv) nlnpy)q ola,tauroloru 'Suntoas
,,n1roS4tadasBtroi uu:;1op
ltDp qlqatur nqrasD.tDpns-tuopnosoyt[ tdolal ouotl tuoua.tadas r]11
oJDpnDs
sluaIonpayuop Sutsotu-tiutsoLu tSoqo1our'(olbsttqtt:^1untultua-tad olopnn"^
Suntoas noJo (DIDS nqDs ) DlDlDID]D.tDpnDS 8uutoastn,imdursuttdnlat Tnuo
uoyloSStttuatu loplf LtDpqn.inuo:11o33utuaut 1opt1,!tn{ uortcltua.tad undnotu
,iuotoasas r.yr;, :ulrulrJlaq qr11y rueurreinqas 'uesur,tr
ryofqDl lroq'Uotu
uityades ueltedcpueu uriuap nqrcsu.ltpnes^ uus-nsnLl)a{ ue).{suleluau 11]l:t
ut;,:n|-1y ..surlr Icq urrlBpnln)Jsleq8ue,{1oduo1a1,. 1cq rutlup u,{ueuredul
'se,{rbuclnpaurau :1epr1 n1rltq e;-iurqasqscuqalour{sc1a[rp qclalu,{ureuaqas
rdetalse{tb ueyestp.laqutlselafrp n}r uxqr[rsl]uuJd 'qscu qalo ue1sc1:lrp
qEJa]luqasrJlucqclcsuur:ad cuuur3uu,i.u,{uqrpnsns uDpJulrrseueln uriuclel
rp uutcqap:cdrpefuau3uc{ un1 ucqcleseur.rad uulrrdurusruru{lntlr.rag
'c,{uuereuaqarl uelseya[uau
nBrlaqu?tpnura{'A\vgtqcg lelotrpiur{ tcqrqrsurrd ueureqcuodurp ledrpucd
1e,{urqqrseu ucq (uc1r.r,{snur:1.1 1ur,{sqelcpepnslDurrpSuuf ueurrleqzal
e,trqeqqelsclal uelr{ruap uc3ua6y lnfunlad urp utrlunpal ueltldepuaur
' L r f , r r t r l e q z au lr d u a p e , { u u e u c t u r : r 1
1 e q : a q 3 u r 1 r : d3 u e , ( q r l u p c c r e l c r u
ueI{nps tndutrJUauIPptt uupuetut.raq 3ue,{iue:o c.nqcqn1te,{':uuaq 3ur1ed
uepppu3ut1td3ue,{utnlnq qrlcpc qrllV (uBnturlal)un),inq 'utrrpntrra)
'( :ure,uv-lV),, utquaBuaut ntuul Dlt[' (Dlu adDpru t,top uDLrDruD )I
I8 )
mempunyatsaudaraperempuatlnnka bagi saudanuwayaLtgp( rcntpuetl
itu sepenluudari harta vang ditinegalkatutla, dan saudaranv-a tantg
laki-laki menpusukai (seluntlt harta sawlara perempuan),jika ia titlak
menry)unyeianak; tetapijika.saudara;;erentpuartitu tlutt orang, nnka
bagi keduanyuduupertiga tlari lnrtatung ditintgulkan oleh orang
1.curg
nrcninggal.Danjikct nterckn(ahli v aris itu terdiri cluri) saudara-soudara
Laki-lakidart percnq)uan,makr bahagian .seorangsoudaru luki-laki
seborttukbagiattdua orang saudarapcre q)uan (An-Nisa: 176).
Allah menjelaskan
ketentuanuntuk satuorangsauciarasebapaksepcrti
keseluruhanmereka.danketentuanytng clikhususkan
bagimerekasebagainana
dikhususkannyabagi satuorang.sehinggasaudarayanl lain tjclakbersekutu
denganmereka.Demikianpula ketentuanuntuk saudaraseibu.Ketentuanini
menunjukkanbahwasatukelompokdenganI'ang lainnyaberbeda,sehingga
kelompokyangsatutidakbersekutu dengankelontpokyanglainnya.Kelompok
yang pertamaadalahsaudaraseibu secaraijrna'dan kclompok ylng kedua
adalahsaudarasebapaksecaraijma'pula. DemikranlahAllah menjelaskan
bahwa kctentuanuntuk saudarasebapakberbedadensan ketelltuanuntuk
saudaraseibu.
Perbedaanpemahamandalam menyikapiberbagaipermasalahan dan
mencarilegitimasihukurrnya.telahterjadipula di kalanganulamasalafdan
generasiberikutnya.padahalsemuapermasalahan dan legitimasihukumnya
telahdr;elaskandi dalarr nash.Hanyasajaada perbedaandalammemaharni
dilalahnyasesuaidengantingkatandanilmu pengetahutrn
yangdimiJiki.Dengan
demikiandapatditariksuarukesimpulanbahwasegalapersoeian yangditetapksn
berdasarkanqiyas,sebenarnya sudahdijelaskandi dalamnash,sehinggatidak
memerlukanqiyas,karenascgalapemrasalahan yangterjadi,solusihukuntnya
sudahterdapatdalamnash.

Tidak Ada Hukum Syari'at yang B€rtentangan Dengan eiyas


Perludiketahuibahwadalan syari'atitu tidak adasatuhukumpunyang
b e r t e n t a n g adne n g a nq i v a s .K a l a u p u na d a , m a k a p e t . t e n t a n g ai tnu t e r j a d i
disebabkan olehduafaktor,yaitukarenaqiyasnyavangtasid(rancu)atauhukum
tersebuttidak ditetapkanberdasarkan nashsyara'.
Kami bertanyakepadagurukantinrengenai pendapar sebagianahli f iqih
yang berpendapat: "Hal ini bertenransan denganqiyas". padahalhukum itu
sudahditetapkanberdasarkannash, pendapatpara sahabat,atau pendapat
sebagianahii fiqh, bahkanterkadanghukum tersebutdiretapkanberdasark:in
kesepakatan (rjma'). Scpeni pendapatmerekayang menjelaskan: ,.Kesucian
air yang kemasukannajis, dan mensucikannajis, keharusanwudhu karena
memakandagingunta,batalnyapuasakarenadibekam(diambildarah).barane

26ti - I'lamul Muwaqi'in


-'eurelrcd nlng
l9z -

le.rj€,{sueJr?(l lnqas.lelunlnq ul,llsnsnqlSuJtrl Intun l€,uE,{SuclqlfB^\eu


SueXte;rsnlnse,(uupeueiuapsuI[s lnqesralur;equeBcuutulp'p13ucstp. ue{
ur:rquei ucSuaprpaqieqn qseuuclequtr:3 cmqnqulpl BtuI uESuaC-(nJuel)
prse;dei3uerptnqas:e1 sc,{tbe,trqrqtnqeleiiuautndepelrl tlsede:ecoseleur
'sefrbuefuapwiueluauaq?ucf qscuue{ntueuetu elII tl,{ue:t1agu,{uurpruelep
'stl
4edral qepns 3uu,{sr:,{tbSuetusuaru 8ue,{ iue:o lnserul:t cIp uelquqaslp .,{Ib
urSuapurSuuluapaq n1t1c.trc,{s cpcd1t;drp.ta1 3uc,(nlcnsaslcqrleur3ue,{8uc.lg
'e,{uul:qrqcqsal rnqet:3uau1n1uniuc.todttlas rinq uerlsauel e,{uepe'qlqeqs
se,{rbruupp 1erc,(suery:dnraruuplnq ucq 8tru.lounritqas rSrq sclaf 1cpt1
3ueperyalurp selaf3uepel:atrur urulpuessni(rbrieq uelsnsnqllp 3uc( tr;rs
rdelelucIV c,(uurc1 3ue,{cpcdal ucuurr,{uad t{uEpu qrSeouau3uc,{un1nrl
ue8uapur:^nsnq13u:de,(urpc unlqrfn,raur;-uu,{1ngt"^ ucduap uelsnsnqltp
rlserururrueJEuasSuef sr,{rbcWu 'ei(ure:ela,{uaur 3ue.,{ q uelqcstuau
1eq-1e
8ul:,{ urnlnq edn::q unlnq urrieqas uesnsnqlal e.,'reqLuau lu.ut,{s e{l[
'.c:r:.{sqalo 3ullualrp IIp)es eLuts undrut tunJrur3s 8ut.{ su,{t}
lppr] ,e;e,{s
epcd qnreSuld.raq ?un,{qestuad Bpe {cpn n1rurrequc8 rnp eletutr€urtxl(l
'qnsruedurlreqeiucru3ue,(sB,{tbueiuapc,{u1uq e3nIupI]lltuJClD,ue,(sqelo
3ueluctrplnpn rlr{as Buf;:^rur rl:ade:^ se.{r0 ,n.rnJ nplrdurnlnq e,{uurqdctsttp
'ulSurluauaq
rBurleqiuetulepn eSSurqas iurles rypn 3ue,{(3urqr:c),n-rnlcped
lcdep.rat8ue,{unlnq lrilr, cpedal (yo1od) psc rpcd rpr 8ue,{utnlnq IEIII.
uu1sc,{rb8uaur q:adasrut qrqeqs-se,{IbqotuoJ ,11y9rqup tpcde{ uclllaq qBI
-1y 8uc,{uclrpualIntueq ntc:^qelesur:1r:cln.rcru Iur qrqrqssuKrl (lttltpo.rluol
SopuD) vlo,-lD rr,u, tnqJsrpznpal 3ue,{s€.{rbucp '(stlsltuo.tdtol rliolDLtD)
pflLlt-tlJnsr,ir, lnqasrpEueuod ;uPf se,{lf uu3uu1ua1:eq ?ullPs8uP,{lBq
?np uillqPsruatUu?PtrrxDs- ?ue,{1eql)np (ul?Intrla]iedttlsur) uellndun3uaur
rsSun;.roq rul qrqeqssu,{r} qu.r.re.{s t.urpraqrunsr:q8ur,{sc,{rbqelupenll qtqeqs
iue,{ sr,{rO (nrupr)prspJ3uB{ sc,(rbur'rp(rl?ueq) qlqrqs8ue,{sei(rbdnlcouaut
3ue,( u n u n 1c;tsraq S u c f u c t t : a i u a d S u n p u e i u a u tn 1 t s p r t D n 1 e ; q
runtun SuEf uerua8uad Sunpue8uaN n1; sB'{!OEIE)l

'n1epnda1ni(p-ueurqiruad ucp uesula[uad uBqBpuroIuep'e,{p


-ue:efeueqel:aqa1'eii11-1n[untad rrun:el ul]Iclnquau J,46Sqe11yeSoureS
'Di(uupl?Inuta{rp3uu{ ledepu:dIrep ttl.IlslelPlPf,Jsundnetutclnslel elesos
lreq e,{uuuqr,nef uellnqa,{uJruurry r,{eg 'se{tb ueiuap utiuelualraq 8ue,{
1u.r:e{sue 1cprp undu-rn1nq ntesrpc 1cpt1.,:qt,lltlfuau(rule1n.rni)trq

; q t : l l : \n c t l :l r : u J qn l r | t l qq n l C d r :
nlnqepqrqal.ral 'se,{rbuciuap uirSurluauaq de33ut:tpntt efuenuras
1eqr1tpeduet
eueu;r11lnsn: iue,{ lfequrlsn:euaurulp'ednlruarrl uuleu 3ue,{Suurocsrnd
e,{uqcs'cqrsnlepoulururclirrduruaqurad'unqe1uro:nd'3uepe1uede.reSSued
'1rscqrieq'(c1ou;uclelBJued 'Suelnrd3ut:1nqutqrpuruad'ueqedn?uad'uedttn
tidakadahukumyangbertentangan denganqiyasyangshahih,yangadaadalah
penentanganterhadapqiyasl,angrtsir/(rancu).walaupunsebagian
orangtidak
mengetahuikerancuannya.

Keraguan dan Penolakan Orang yang Mengira Adanya Pertentangan


dalam Qiyas
Orang-orangyang berpendapar: "Mudlnrabah (bagi hasil), nursaquh
(mengairitanah).dan ntuzaru'ctlt(penggarapan ladang)tidak sesuaidengan
qiyas",menyangkabahwaakad ini ternlasukdari.ienisijarab(sewamenyewa),
karenahal itu mcrupakanperbuatan
yangnrengandung unsurpergantian. Dimana
dalamijarah (sewa menyerva/ntcmberiupahatassuatupekerjaan.l
itu disyaratkan
adanyapengetahuan tentangpenggantidanyangdiganti.Ketikamerekamelihat
bahwaperkeljaandan keunlungandalampe{anjianini tidak diketahui,maka
dengansertamertamerekilberkata:"Htl itu bertentangandenganqiyas".lnilah
salahsatukesalahan yangmerekaperbuat.Karenaperjanjianini terrnasukjenis
kerja sama,bukan termasukakad ganti mengganti,walaupundalam akad
tersebutmasukakadyangbemuansii gantimengganti,sehinggascbagian fuqaha
menyangkabahwahal itu termasukakadjual beli yang mempunyuipersyara-
tan khusus.
Untuk menjelaskanpendapatterscbutdi atas,makaperbuatanyangada
kaitannyadenganhartabenda(dimaksudkan untukmenrperoleh harta)rerbagi
kepada3 (tiga)bagian,yaitu:
Pertama,perbuatanitu scbagaiperbuatan
vangdisengaja.1'angmcmiliki
tujuanyangdiketahuidanditentukanhasilyangditerimadariperbuaran
rersebut.
Perbuatansemacamini lazimnyl disebuttdraft (sewamenyewa).
K e d u a , p e r b u a t a ny a n g d i s e n g a j a ,y a n g m e m i l i k i m a k s u d t e t a p i
tersembunyiataumensandungunsurpenipuan.Perbuatan ini termasukji'alaft
(tenderatausayembara). Perbuatan ini merupakanperjanjianyangdibolehkan
tetapidianggaptidak lazim. Apabila ada seseorang yang bcrkata:"Barang
siapayangdapatmen-eembalikan seoranghambasahayayangminggat(melari-
kan diri), maka dia akan diberi upah sebanyak100 dirham". Terkadangdia
dapatmengembalikandanterkadangridak,rerkadengdia mengembalikannya
dari tempatyangjauh dan terkadangdari tempatyang dekat.Oleh karenaitu
maka hal itu tidak termasuksesuatuyang lazirr, akan tetapidiperbolehkan.
A p a b i l a d i a m a m p u m e n g c r j a k a np e r b u a t a nt e r s e b u t ,m a k a d i a b e r h a k
mendapatkan upah,danjika tidak. maka dia tidak berhakmendapatkannya.
Dan boleh memberikanupahdengansebagiandari hasil yan,rdiperolehdari
perbuatantersebut.Sepe i ucapanseorangkomandanperang:"Barangsiapa
yaqg dapatmenunjukkanbentengpertahananmusuh,maka dia akan diberi
sepertigadari hartayang ada di dalamnya",ataudia berkatakepadaseorang

268 - I'lamul Muwaqi'in


69z - "'Btueuad nIn{I

'(rse3l,rr) uzrrriuad rnp ulrrp 8ue,{uuunuet ul:;-ueprultlu]rlrpu,{uqruel.ieiz


u€\llre.{suJurqcuel lrlrruad elrqedy ltry5 rqrN qalo iuc.mlrpur u€llruap
3ue,{uelnnq;adeleru '(3unpc1uedme;-;-uad) qL,,t).tDznut pn5^rIurBIrpundEpV
'eurcse[:a1 uerfuu[.rad uDJBprp unlle3atrp sn.rllq3ue( uclrpcel zse.rur3uap
ue3urluauaqn1rIErlEuarcl'ueynlualrpqcla13ue,{uriunlunal rniuap r,{un1es
qrles uelsnsnqlSuaruunlqeloqredrp{eprt'nlr puerctlqalC) utlir.rrrlLrn;-rr:rrLr
3 u r 1 e s3 u e , { s B s Eu t s I - r e s n p j arqJ n n l J I l n q a : ^ r a tu r ; u n l u n a l r i r q r u l r u
ue)u Irprt qellv B.rqpq rnqclJ\rp nyra4'e;l-nue1 qplp:-Bru uc;-uapu,{uuurc-I
'rueq
te:a r3r! nlrs 3ue,{ uetenq.rad urliuzpas qcln.^euiueiuap e,{uuqrrl
'(prurstlftaI) qDlD.tDlstuu
lnra lnqesietuelenqradeuarcl urelepuc>lr.roEulr:qrp
trdzp tnqas:a1 uplEnqJad uBrlqeq '(rSoloruga) rzp;e1ejeras uriuelueuaqntr lpq
Duerpl 'uplpnqled qalouullrseqrpSupf ntunses^ uESuap (erpqura,{t;s neterepuel)
r1n7r.t/teieqasue1uo3r1e1tp Ieprt tnqesial uotcnq,rcd undede (ue3un1una1)
lrseqqaloradurauuplr?IBprt urp Elrru'edlr-edr 3unlun lcdepuautIuptt uep
uclenq:adntpnsuurIn{Bla[rerp e.{urnpunas nlr cue.rv{qalo lnqesJa](qnlnq)
uelcnq.ratln1r:1ad qclo up{n{Elrp3ue,{uulcnqraduulep pnslrrn ru,{unduau
Brpcuururp'uere,{rq uaqurau urp qednr:aqurouriuc,{ 8ue-rouniuap cpaq.raq
'uctcnqr:durlnleleur iur.,(Suerouelnq (lBporrr) El-rBq ruatr; (1rsuq
{rlruad rs^
:i:eq)qDqDrDllpturt q;ada:^ qelepr:rur srualumlrp J) )nsruiat 3ue,{uelenqla6
'e,{uegeqL{elcpcpnslcrurp8ue,{rdutat ultf:a1ad
{ntun uelpnsleurrp{Eprl
'efe3uasrp qrlupe 'eBg1a1
rypr13uc.,{uelunqrsd sruafuclenq:adundupy
'rurzsl
3uc,{ qedn {nspural :1eprtrde1a1 'uulqaloqrp e(u.^ruafas 3uc,t urp ucr{ruap
3uc,{ucqednSuad trtalsrs 'qnques urliunru 11cpr1:c11op uc3unlrqradlnrnuaur
3uc,{ nlr:n"^as urlqnqua,(uau qc11ySuepu al uuale;q c,{uqa1ouelnluetrp
l e d e p8 u D . {n t e n s a su e > l u d n : a u rp { n q n t r u u q n q u a s a l€ u a r u { ' u p l r n u e q r p
' u c q n q t u a s ae{ u a r r { q e d n c l u r r u a r un l r . r a l l o p 8 u e : o a " -
{ c p r l u r I B qc l ? r r r
r,{urepuragr,(uuur:uq:z{r:qucururlnq r,{uur1n1e1rp iue,( uelrqo8uad ruo.u>l
uDIUeqrp tnqJslal qudg ue rnf -1y tu,tr';1u,{r urnreq ue lzun88uau uc;-uap trrys
8ur-rotlcqoiuetu3ue,(a-ur:oasas uprdal qcdn uer{uJqLuaru qclet AWb^rqcN
leqeqrse:cd uurrumirqag urlrqoiuad qedn cyururaLu 1n1unra11opiueroas
r8equrlqaloq:adrpntl EUJrE{r.lJIO IUI uesnrrquracl urtlpp 'lprr,{)^iaq iiur,{
1eq rr8rqcs efuurlrprfucu 6ur,{ 8uclg pururiv lxcurl r:lp:aqurns:eq8ur,{
1e,{e,nu unp uprdol uu1;escprp 3ue,{pdnpuadunp Bpr rur ttsqturprq .,Irlphtr
uetul uep qp,JruEH nqv uuul q.lo uf;)u{nutalrp3ue{ r1:adas 1r:r{s uriuap
uuldelsltp snrcq nele r,tge,{5 ucrul qelo urlclnua{rp 3uc,{ ruadas.r:r:,{s
tnlnuau uc)qaloq.tadrp ntr pq qcledy :8ue.rad utsr:durr:Bupq ur?ppquerp
8uc,{ qudn urt:aquradq€lcsl:u uriilup lrdrpuad Bpaqraqrueln B.rcd
'..eFuureIEp rp epziue,{ uesrdrurrclr?q rrrp tedua:adas
nnleerull:adasqaloraduraur uple ntrtpl IrIprx lnqa5-.rol 3uclucquelqnfunuaru
nurul BIr[., :1nqcsre1 SualuaqnlnueuruelcIuellnlunuau ledep3uu.{ueue,tret
anak sungai dan lain-lain, maka Nabi SAW rnelarangpenggarapantanah
semacamini.
O l e h k a r e n ai t u . A l - L a i t s b i n S a ' i d d a n y a n g l a i n n y ab e r k a t a :
" S e s u n g g u h n y ap e n - r u p a h a lna n r d i l a r a n g o l e h N a b i S A W i t u a d a l a h
p e n g u p a h adni m a n as e a n d a i n yoar a n gy a n g m e n r p u n y ai il m u p e n g e t a h u a n
melihatnyarnakadi dalarrnyaterjadipcrcampuran antarayanghalaldanyang
halam,sehinggapen-sgarapiln tanahsepertijni dilarang.Laranganinilah yang
dijadikanalasanmenggunakan qiyas. Seanclainva dalamnrudharabah(bagi
hasil) itu ada persyaratan. miika hal itu dilarang,karenaasaskerjasamaitu
harusbertitik tolak kepadr rasa kerdilan di antarakedul belah pihak yang
melakukrnnva. Schingga. apabilasalahseorang di antarakeduanyaitu nrendapat
bagiankeuntungan secarakhusussementara yanglainnyatidak,makaperbuatan
tersebuttidak mcmenuhiasaskeadilan.Selainitu rn:rsing-masing harussama-
samabertanggung -jawabcialammasalahkeuntunglndankerutiannya,dimana
apabilamendapatkan keuntungan. makakeuntunganitu harusdibagibersama,
dan apabilamendapatkan kerugian,rnakakerugianitupun harusditanggung
bersama,karcnl hilangnyatenagaitu semasepertihilangnya harta.Dengan
demikian,makayangbenarldalah bahwl drlam rrrarllrarabali (bagihasil)yang
dapatmengalamikebangkrutan. diwajibkan adanyapemba.eian keuntungan
yang sama. Dimana pcnggarlp (pekerja) diberi upah yang sama menurut
keiazimanbaik setengahnya atauscpc iganya.Adapunapabiladia diberikan
sesuatu yangtelahditentukan yangme'ncakup sesuatu yangmenjaditanggungan
si pemi)ik sepertiupah yane dibcrikan dalun ijaralt (sewanenyerva)dan
ji alah (tendersaycntbara). r.nakatralini dianggapsalah.Scbabkcsalahannya
adalahadanyaprasangkabahwaupahyangharusdiberikanketikamengalami
kebangkrutan samadenganketikakegiatanusahanyaitu bcrjalanlancar.
Di antarahai yang menjelaskankesalahanpendapattersebutadalah
sesungguhnya pekerjaitu telahbekcrjaselamal0 (sepuluh)tahunatau lebih.
Seandainya upahyang setaraitu diberikan,maka hal itu akanberlipatganda
dari modal.Sehin-ega dalamusahayanglancar dia tidakberhakkecualihanya
satubagiandari keuntungan,itupun jika ada keuntungan.Maka bagainrana
mungkindia berhakmemperolchbagiankeuntungan yangberlipatgandapada
saatbangkrutseperti)ang die dapathanpadasalt usahaitu berjalanlancar?.
Demikianjuga halnyadenganorang yang melaran_e muiura'ah (kerja sama
penggarapan ladang)dan na.stulah(kerjasamaparoankebunyang sudahada
t a n a m a n n y a ) m e n y a n g k ab a h u ' ak e d u a n y ai t u t c r m a s u k i j a r a l t y a n g
mengandung unsurspekulatif(untunguntungan),sehinggamerekamelarang
keduanya. Sebagian merekamembenarkan salahsatudarikeduanya, seandainya
hal itu dibutuhkan.Sepertitnasuqohkepadapepohonankarenatidak adanya
k e m u n g k i n a nu n t u k d i s e w a k a n .B e r b e d as e k a l i d e n g a nt a n a h y a n g
memungkinkan untukdisewakan. Danmerekamernbolehkan 'alr
rrazara selama

270 - I'lamul Muwaqi'in


'-BruBlrednlnfl
Irz -

'ryr,1r, pprd rprfial


3ue,{epedrrepQrtelnlads)ur3unlun-Sunlunucp uururlcqz:I r.rrpqnr:fqtqel
uup'ucllpeelrle)epuauqrqalSucpur;drp ruI IEqB{I?uuntltutapulSulq lr]prt
c,{uurc18ur:i Blr}uau:s snsnql lpJls;aq8ue,{uenlhtrr,{unduoururlrruaqrp
Ipplt e,{uunpa{r:up 3ue:oasqeJe\^ eluu 'nlr pua;e{ qalg lnqcsr:1urrin.ral
3unSSuDuau cues-crurs:aqu,{urnpalD{pur 'psrqreqleprt rltqedeuup 'erucs
-rur?\^rJq €rpcasuf8un1un31 upllsdppueru crpcluur r,{uul;ulPuel urnlcpirssqraq
ErpIlrqedn :r.rrqD.DtoiLuruclrq rin.rurp ;unlun rprd .rclnd:aqr';,{uutt';1 3uc,{
uclSuepasuednlncel utplepnlclJsucp r,{uctuelesc,(urnpel uup nlrs rlclcs^
eiSurqr5^e,{uurr1 iue.,{rede:uaLu lrdnprducl tnqc:^,rc1 urnlnl unpr:rp ntrsqc1r.^
recle:rp urqc r{urq rur1rq r3.3urq:s 'yppn iuupn)ral uepltseqrcqerp3ucpt1:at
'ulurpuEtuup uepqr:dnclrql;de
lrquurp3uei rurzrliur,{ lnsnural nlt n,{uucn[n]
'lnqa\-lJlrlPUrlsrlr rp qnqttrnliur,{ unull]uPl ulrpl1r.P,Jul?Lu ltquciuru utnlhl:aq
cma.{uaur 8ur,{ 3uu.roe,iuqnr-iunsagucururci3unpuc;-uauiur,{ up)tnqa:^lp
3ue,{qednuciuap ryar[r rprd tcdcp-rat 3ur{ ( ur:3un1un-Suntun) rsrlnledsuep
ulurlnqzal r.lrp qncf Ut).Dlo:uun,{uqnS3unsas u,nqrq tnqq:Suru uclp urp
rIcLu 'r'rursrlJs r?.lllrcs rlrlaurut3uc,{edcts3ur.tt'lgurqnlnqalrprdal uP{lrtssplp
B t B r u - r : t n u Juarsl q a l o q : a d r p n l r l r H t n q a s r a tL l D , D . n ) ; t luuB
r {lrlcquoul
3ur,t 1r1l:pucdelcl:1 lprdll ur1:rseptp rut e,ruenulagr,{ueir1-redas lrsrq
qaloradrueur ucfLrapundneur1u11nru rru:asltnq tltrblsnlr1uEnlueloll qn:ltiuaut
!-rz- "'Prueuad
n\ng
l ] ) J l c l A I ! 1 D ( i i ? , / r ri1r p
i e, P r : c i J Iu r { s E / i l b r pq c u r l I r i r u a i r r L p n l r q r r i : q
ul:)]f,Jf,isuauiur,{ 3ur-rg BIarJurcuxq uep Irqusrp c{uurde:r83uedn.icrq
pueurp'ulturuI]lrururl uBprrnlnlq-qenqeclnlaq'tnclas.rat qr:acplrsuqenpl:d::
r i u q r u o n ru u i u a p l r q r c q ; l n p n p u a du c l r l a l a d u r a u r q p l a l n p r l a qc u r L u r f
AWS lqeN qalo urlnlplrp iur:i 1r:qeinl ucr{rLui(J rur ruodasur:: ucSu..f
rlD,DlDztltL! uc)lnlrleu A\vs IquN trqEqe:-lrrd quurr lrlurcd llrp lcscr-rq
c,{uqruaqlLrci tlo,tun:nurur;;-uap ur:11-urpurqrp lttrrln qtqalSuupuudrp qrur:t
dcreiiuad upp Insrraqciuqruaqiur,r (3uepe1 ucde:c3iueci.l qD,DJD:nuure
'urllrpra) uf;)lrruplnrp iur,{ r:ua:r-'lrpnf rrcl:nqrrLlurf,t}-'l} .1) \nstruuJl 1uprl
'r,(ulrsequct;-cqes uep pqutrrpr,ruqednr:,uqrqutrlueted ueiuap qo,oto:nur
nop 'rlnlto.tsnut 'rloqolDrypnu! unliurpag rpnf urirnq:td rurlcp J) )nsnural
nlr ultcnqrecleletu 'eiiuolot rlrelsprp ppl ;ur,{ curq r.rrprxaiuacl uelurluftp
i u r , i c q r s n l r s r q u e i u a p q r L u n ru l 1 c , n a , { r i a urrt : a d l s r { u n q r u a s l a8l u c , i
uee,tasuriucp e,rr,{uau r,tas uu8uape,{u1eq cdnf utrlrrueq uurpnfuad uup
cqrJr1su11 3unpucSuauSuri rlaq lcnf epcdal ueluoiatelrp ledepueltnqasrp
qe1c1 l-ur;,{rlaq IEnI urrll urrl urp ucururrfuelrpufrp3ue{ 3ue:cqurlrnfuad
'iurtrulq uruefuclnnfuad'ciu.rrslluarur:rt uliuap iurprl rp qrsBunt)p^\Js
uulenfucd 'ur:3uo.roq c.lr::uca-uap 'c,rulnpurtruedrucleprpc qrscLu ;ur i
lcnfuaru
Sueleurq '(tr,lr1iur.ro '1r:a1-1rcc1 qrsrru
leuc lunfu:ru lrdurot)i-uorollenfuan
Suei(ueqrnq-qcnqlunluau ruacles 'ucndrued rn:^un?unpue8uaur 3ul:{ rlaqpnl
qclppr AWS qnllnlnspllqalo uirlunrrrqrp8ur{ 1eq-1rq cretul rO Ilqtcq ?uti
c;ecuriuap clrequrluureurchiSurrpn1rl(urnpal l.repSursuru-Surspur BueruI
'lnqosreturlrnqradenpal uuluu.r:qSuaurqr1alur,.rn| urrurlrqza{ rnsun
1y
iunpueiueu u{uunlcp rp rrrirp{ urrpnftadiur,n:1aLrunp 'upurrJeqzJ{ rnsun
Sunpur:iuauc,lururleprp uuan)'nqlJ tr?Il?uauriur:r1aur IA\S qnllV
'(ga :plprl
I ly ) ,,uDltptnl tlulDItDelDlatL! lotlopntsnLtrtLtt
D,\LXIn\ (uDltpDDl) o)D.r )u uop qotlX-lV DleJ)ut nutos,taq uDlun.utl tutDx tlDlat
uopou,iu 3tut.it11nq-ulltqD.^oqru)ruuoSu.tp ttuoy Trtsrt.t-ytso.t snJtt,'iu,tLu tpTat
t u u t y n . i u t l nili u n sr s ' , ,: u c u u q l f qJ . 1 1 Sq r L l y r r n \ q c l r { - q r : t rc\ , i u u r l u n . r n l r p
u e p l n s f ; rr : e d r , { u s n l n r pu n p u r n h r l u r l u d n : e u r u r r r l r p r a { r : , { u 1 e i a 1
' u c l r p c 3 \r l l l l p l n l r u r r f u e f : e dn l c i a s . r e s c pl , \ \ q c q r n q r t e ) 1 pn l r e d

NVIfNvfttgd V'M3S SVSV


:NIY'IIOVEY
"Di dalammudharabah
berpendapat: itu harta(modal)-nyaberasaldari salah
seorang.sedangkanpekcrjaan(pengelolaan)-nva
dilakukanoleh orangIain".
Demikianjuga halnyadalam kasusruu:aru'ah (penggarapan lldang)
bahwa benih itu harus berlsal dari pemilik tanah. Ketcntuan ini ditetapkan
bcrdasarkanqiyas - yang dianggapbertentangan denganhadits shahihdan
pendapat parasahabat - dimanaqiyastcrscbutdapatdikatagorikan sebagaiqiyas
yirng rancu (salah). Karena harta (modal) dllam kasus ttutllutrulta.lt ilu ttkttn
d i k e m b a l i k a nk e p a d ap e m i l i k n y a .s e d a n g k a ny a n g d i b a g i d u a i t u h a n y a
keuntungannya saja.Hal ini samadcngankenrbalinva tanahkepacla pemiiiknya
dalarn k a s u s n u a . o r u ' t t l t S
. e d a n g k a nb e n i h t i d a k a k a n k e n l b alikepada
p e r r i l i k n y ab r h k a n i a d i a n g g a ph i l a n g s e p e r t ih i l a n g n y ar l a n f a 'rt tanah.
S e h i n g g am e n g h u b u n g k a n ndyean g a nk e m a n l a ' a t ayna n gh i l a n gd i p a n d a n g
lebih uLamadibandingkandcnganmenghubungkannya denganasal lmodal)
yangtetap.Seandainya seorangpenggarap itu harusmcngcluarkan benih,maka
dia akan kchilangantenagadan bcnihnya,sedangkanpemilik tanahhanya
kehilangan manfa'attanahnya. Padahal manfa'atbenihitu sanlasepertimanfa'at
tanah. Olch karena itu, orang nrenjadikanbenih itu seperti rrodal dalam
nudhurabah, ntaka dia wajib mengembalikan benih yang setarakepada
p e m i l i k n y a ,s e p e r t iy a n g d i a k a t a k a nd a l a m k a s u sm u d h a r a b u h T . eta.pi
seandainya pernilikbenihitu mensyaratkrnuntukmengembalikan benih yang
s e t a r ad e n g a n b e n i h y a n g d i k e ) u a r k a n n y a .m a k a m c r e k a t i d a k a k a n
membolehkannya?.

274 - I'lamul Muwaqi'in


>L,L -

IEtrIIE[r4EEEEtr

'T?r
ue{P

"rfl 3uc,{ q
!dDlel
upeda
rrrEll?
cJul?
1r?.
P,{ucq
eletu'r
I JEp0u
iurpur
q eu n l
;prdaq
r{u1r1
?,{ucqI
Il]]u nll
ic,{lb ni
r D pq r q
rc1du1
3uepe1
',,ulr1
3
lcles ue
,rz - "'Bnpaxn{nfl
'lnqeslelpe{e urBl€puBlpnslErurp
{ppu iuei E,{urln{I8uatu 3ue,{ntensas{nsEural nsnsuelSuepag uensn,{uad
:n13ue,(uau3uu{ ednras3ue,{urel ue8unlunal-ue8unlunal uEp 'u?nsn,{uad
ureprpefuiucurruaruuep r,{cqrnsn,{uour ntru.{'nsnsurclasurEI8ue,{ntrnsas
tlglupcnlr pele rprcl t[d?pral3up,{eua.rel'se,(rb uuiuap rensas8ue,{nlensas
upr:du(uur1:rnlaSuaurrtuey :ueryle8uoruutei 3uu,{lodu:o1a; e,{useleq
rtt,\\elourIepll rruD{cSSurqas'tnqas.ralqsEUe,{uepeuua:r1 qelepr se,{tb
uciuap rcns^as 1eprl3uu,{nlcnsesre?eqes u,(udr33uu3uaunue;,1:ueleleBuau
cuiuued)oduola) lodruola>1 unprpefuauiqecaduapnruel clorary urpuasur
uniunlunsl ue:1nq 'e,{uure1 3ue,(epedtcdeplaterDupru8ue,{ue?un1una1 rlcnral
urcl Icpn lnqJsrotpele uenfnlc,rqeqqrlepDc{al3ru clSuese:duep uBnS?rarl
requns (lpue rnsn,{uaur) rur t,r:,{uaru e,nasue3uapednras3ue,{(u,,rla.{uaru
p,$es)qpruft url)lslnqueu iuef undedr,:uns^nlafuad epe Ieprl ,4trvs IquN
q€uunsur?lcprp undneu ue,:n|-1y uIElEprp Ireq'rde1a1 uely se.{rbuuiuap
rensoslcprl uelcle)rp el e3?urqas'efuuciuap ndn:as8uc,{ uuleos:adeped
lnqasrelunlnq ueSuapueue,trel:aq 3uu,{nlcns:s uelsulafuaurqBIaltnqeslal
qseur:lrqedesc,{rbueiuep rensas{eprt rpeluau r,{uuqnlr uin{nq uelSuupas
' s c , { r bu e i u a p r p n s c s
{ E p r t q e : e f re , r q u q u e l e l e , { u a up l e l e t u ' n l r p u a l s l
qalo IUI qr;l;[r url:1as uelqaloq:adrp3ue,{qe:efrue]Ic{nua{lp {ppn uu,rn}
-lV urcleprp e,l\qcqqelcpeuelur:aqSuau3ue1 '(.L:D(,D) Ercf.u8ue,{ntuaual
8uc;rqsru:fsc1e urlfueftadue4;dn:aurrurqe:u[rlde1a1 'ue3un1una1-ue3unluna1
s c t e u c l s q e l e p c l n q a s r a l q u : e f r e , n q e q' E n p a { u r ] p ' ( r m a X u a u r , t r e s . ;
qu:cfr qelepeurel r]ruc,i epedal leue uulnsn,{uaurE,$qBq'Burspad
'r?ascnp ucp
teqrlrpse,{rbueiuap rpnsaslepu ntr lsq lelelou
lrunuaw (9 :beleqJ-qlV) .,,,{uqndn olaour opodq LlDltoluaq DlDw tltnlwun
nLu-OlDLrD-IouD ) uo:lnsniuatu olataut o1t[ uDrpnluax,,:e,{;1-uuru:que3uap
'ule1?ue:o lnsn,{uau
leue In}un Elrur?,,rr e,tra(uau e,trasuelqaloq:adruaur
qclatup,rnO-lVc{uqnSSunses n,rqcqueryedr:pueur ulcr:u'qe11y qetr; eped
lcqrleu e{alau e{rt?{ urrpnur) pele leesupedupe{pprl (e,{uue?unlunori)
c , { u t e c g u e r tur u a r f , {e p c r y p n 8 u e , { n l p n s a ss e t e r l a q 1 e n I u c l u d n r a u
lnqas.la]qe:elt e,trqrq uelc]e3ueu B{arau 'ue)lnqeslpqtlat cuuurreSeqa5
'sn,{rbuuSuaprpnses
Inprl (qudnr:aqruatuurSuepSueroasas uele[ra1:adruaul
nclt: e,$a.{ueru l l . r a s ) q c : c f r e , t r q e qu e l n l e i u a u S u r r o u e r i e q a g

SYAIO NVCNSO IVNSgS HVAVTI


Tetapikelornpokpenamamenyanggah pendapat ini denganmengemuka-
kan hal serupa,"vaituair sumur dan mata air yang terdapatpadatanahyang
disewa.Merekamengatakan bahwaair itu termasukdalamcakuparldanjuga
yang mengikuti akad tersebut.Jika i.iarah(sewamenyewa)itu terjadi pada
sumbcrair clansumruritu sendiriuntukmenyiramitanamandankebun'nrereka
mengatakan: Maka ijarahitu hanyalahdimaksudkanuntuk mengambilair dari
dalamsumurdanterbataspadamengalirkansumberair di tanahtersebut.)'rng
manahal itu mcrupakanintisaridari kenyataannya danmenjadikanmaksudnya
i e r a n t a r l n l ' as e d a n gp e r a n t a r a n ydai j a d i k a nm a k s u d n y a S
s e b a g ap ; ebab,
sebagaimana telah diketahui bahwa perbuatan perbuatan ini hanyalah perantara
untuk slmpai prtdamaksudyang diinginkandari akad ijarah (transaksisewa
menyewa)tcrsebut.Jikatidak,makapadadasamyahal itu bukanlahtujuannya'
bukanyangdiakadkannya, danbukanpulayangmemilikinilai,sepertimembuka
p i n t ub r g i o r i l n ! y r n i m e n l c u r r t t r n l h .
Kani berbicaratentangdua kelompokyang tidak benar(se\al),yritu:
Kelompokyang menganggap ijarah (sewamenyewa)itu tidak sesuaidengan
qiyas, dan kclompok lain yang mengltakanbahwa ijarah (sewa menyewa)
wanitauntuk rrenyusuibayi dan sejenisnyatidak sesuaidenganqiyas.

Tidak Ada Lafadz Tertentu Dalam Akad


Dcnganmengharap petunjukAllah, selanjutnya kami sampaikanbahwa
di dalamakadtersebuttidak adalafadztertentu (yangterbatas).
Pcrkataankelompokpertamayang menyebutkanbahwa "ijarah (sewa
menyewa)merupakanjual beli atasscsuatuyangtjdakada'danjualbeli sesuatu
yangtidakadaadalah bathil(tidakbenar)",ini merupakandalil yangdibangun
di atasduapernyataanyangdigabungkandalamsatukalimat yang tidak tcrpisah,
dimanakesalahantelahmeliputi kebenaranpada masing-maslng pernyataan
itu.
Pernyataanpertama yangmenyebutkan: "ljarah adalahjualbeli"'jika
yang dimaksudkanadalah.jualbcli yang khususyang akadnyaadalahpada
jenis barangtertentuyang ada di hadapankeduabelah pihak dan bukannya
'letapij
padakeuntungan,makahal itu tidal<benar. ika yallg dimaksrrdkanadalah
jual beli yrng umum yang berlakubaik untuk jenis barangtententumaupun
untukkcuntungan(manfaatnya), makapemyataankedualahyangtidak benar,
karena jual beli sesuatuyang tidak adaterbagimenjadidua bagian,yaitujual
beli jenis baran-gtertentudan jual beli manlaatyang diinginkannya.Orang
yangnenerimabatalnya.jual beli sesuatuyangtidakadamakaia akanmenun-
jukannyapadajualbeli atasjenisbarangtertentuyangnyata-nyata ada Ketika
lafadzjual beli tersebutmencakupini dan itu, parafuqaha (ahli fikih) berbeda
pendapatpadaduascgidalammasalahijarah (sewamemyewa):Apakahakadnya

278 - I'lamul Muwaqi'in


642 - "'8npay nlng

undBdezpp.JrluplpunSredueu Inlun c,{uuBIqBtuueuJtxuep'c,{urnqDta{rp


{ r p r l 8 u e , { p P I P z p e - } Eul u l u u n f r a d u r a r un u a r p l r t r u u , \ \l e p n q S u e r o a s
ucqrlru.redlelouaurldqal uelt ';nqcslJlqp{ru uc)qeloquaurqc1a1e,{511nsug
uBpqPJIV[t,fi:tuucp \D:lutzpe|tl uriuap ucle:r3uau leprl rr uPp'E(uul,'\\[{
sru rnflcqesun{rppfrpn'}r.e,{uup)e)oplaurJrx.. uppqe,(,(UrqS u[1]?{ap,rauaur
c l . . l l l u u p ; u e tI p e p p ; u e { u c . . r n f - 1 y ( u r , r ^ x Is B u | )u r i u a p ( r , { u u e i u e p
orrrrl unlqpr{ruetun[e) DqDlnDplDn,,:unlr}pfrratli et 'qulru rurpp (uelrlrured)
1tlruDJ zpeJP.lueleun8laduraruttl.rrtr,{Stpnqurad r?,lrqtq'purul-rad
'rnqrlalrp
1i:pr1n1rulrtt,{Li:adIupe{ ucp'1eqrdqrlaq cnprl upcserqa{
uep e-n.',{:^ uersrlqs{ ul?Ijt'lsepraq utlntualrp (sc1aflep11uep [ues) ryr.{rriiJ
ucp (sclaf uep 3ue:al snrel) i1r'/rvszpqtrl-zpcJrlc,{urcpueas sn:n1rpcfucur
lldrtp n,(ueqIUr Ir?H lf]lu uep pns{rru-pns{Du eppd uzlnq '.rriuaprp3uc,{
n]f,ns3stped lpnllel c,{uBqn}I ur?rs{rsalsuelc{'urllsIBsIp lEdlp lepll 8uP,{
riunquras.ral 3ur,,{nlpnsas up)ndn:eun1rleruuep'1cruue?ueprJnnJe{ uulntualrp
trdpp )nprt c{uurn{nq x8;urqas'(reupsrle) rtc{) {p.(rur) qeleppp,(uenpa{
urplas :ulc{f;tr:8uau[r,l:pl u.-p tlDlut zpeleyurqeunSSuiruu[ItcJz{suaru
3 u e , (S u e r g u n ' r l - u r etit r p I e l i r q t r u e l r p r , { u u r l d e ] n r p r u a d o s' ( S u c i a l
snnt) sclaf fluu.,(utdrlSun ryadasqclrpr tnqesrrl ueopce\ (url{nfunuad)
tlolopp uviLrapuvlefas3ur,{ (ur::rpursnslBrutes 3up,{B1rlI-u}B{){rr,1pril-y cMr{[q
uclelcSuau eSnfe1 n1ue1.rat (nIeq nlturlcl) 7ary3rrys ue8uape,{uuesnsnqlal
l?qrleu Ippu er upp'ullrtl?IlJdundnuuruqunq:cd r.replrnq e,{upnslerucped
rll])In[unuJul3uB,{nlensas^ uciuep ue{n)llIp nll pcr{E'pnLUqV tuEurllnrnuaW
'ntr
Jr?quf;Ilp.rl,{suaulund3urroas{eprt p?uqv euEI ttqpqrsJcqnqcsu€p
uu{;uepas e,{ulnlr8uad-1n1riuad eues Ilpr}-lv ucp pnxpH nuql tedepuad
rltrlBpBnlr '(uplqe{ruau) [ttlt2D|up.ptlDlut zpe]el ueqeunS:adureru sn:tq
lnqasralqrr'1ru r,?^\qeq ut{ElB,{uau3uu( ledcpuadundupV lnqaslellpdppuad
epcdurelasucllnfunuau 3uc,{epulcprl pcturlVrxpul qsru-qsuuu,{u.rruaqag
:urlueiueur rutl nrnD pruqv qeqzpcr\lepr:dupr':8ue,{tedepuednnp r.rcp
nlesqclesuerydnrcurn1rledepuaduup'qr-+rurHnqv uup{rlEI ruade"- uuruln
(se1r.ro,{eu) rnqunf ledepuadueledn.taur rurlcdrpuag e,{uure1 Suei ur-'pqr--Iru
pnlue ucepaqiodcpe IeprJ )u,{EIqrqal urp crurtn qrqelnlr lrq e)eur 'qeiv
escqequeycunircduaruueiuap r:,{upns-Ieu rnqrlelrp uupuc1n1e1rp lrdrp ntr
pplu c{rI ue){Bucslclrp lcdcpn1r1t:qe,{uurclnep ryn r 'r,trrurod'rslJdBsBqBq
uuleunBrcdueuuriucp uc1n1clrpntl ppln rIrI (sEqeq71clUal {Bpl,)bnlryinur
uleoaseAuuultnqa,{uaur crq rdr1e1uclc 'uuleun3radrpsn.rrq8uc,{ zpc1u1
urlnluauaur 1epr11e.ue,i5tr?nquedPusrcl'pplr pnuas lntun (qnrn1:,{uaur
u c p r u n u n ) l t s : e l r u n i u r . { u r n 1 u a l a 1u r l r d n r a u r l u 1 ; 1 n q r dq e l : q u n p J l
qalor,{upnslcurrnqrte{lp qe1a1 3uc{ cfes"edr zpclr;1ucleunircdrucutuciucp
ur?)n{Blrplrdcp r:,{upr:1:rlrur e,(upnsryurrnqr;e8uaurqulet ntr urrfuufuad
uelll{clatu .3ur:,{iur;.ro cnp e,{urepul.rsrr{qcq qulcpe n,{uueqc,trel
irlaq lenl zpe;e1ueBuapueldernrp
yangdiketahuinya. Dergandemikiandapatdiketahuibahwapenbagianlafadz
nrcnjadi s/rariir rlan kinavah adalah pentbagiansyar'i (yang berdasarkan
syari'at),danjika ia tidak didasarkanpadadalil syar'i. makaia mcnjadibatal.
Jika clemikian,manayangtepatuntuk hal tersebut?
Kedua.keberadaan lafadzitu scbagaisesuatuyangjelas (.iirarlll)atau
yangsamar(tiria,r,a/r)
adalahpersoalan yangberbeda-beda sesuaidengantradisi
nutukallirn(pembicartt)drn nukltathab (yangdiajak bicara).waktudantemPat.
Berapabanyaklafirdzyangslarllr bagisuatukaunttetlpi bukansebagailatadz
y'angsharihbagikaurnyanglain,slarllr padasuatuwaktudandi suatutenpat,
tetapitidak padarvaktudan tenrpatyang lain? Dengandemikian,lafadz itu
tidak selamanyaslml, karenakeberadaan lallidz yang.r'/rarllr
dalamkontcks
pembicaraan pembuatSyari'at tidak mcsti rnenjadis/rarll pula untuk setiap
mutakallim(pernbicara), dan ini .jelas.
Adapunpernyataanyang kedua. 1'akni:"Jual beli sesuatuyang tidak
ada adalahtidak boleh". tanggapanataspersoalanini dapatdilihat dari dua
seg1.
l. Menollk kcshahihanpernyataanini, karcnadi dalatn Kitab Allah.
sunnahRasululllhSAW danjuga di dalampandangan parasahabattidak ada
yang menyatakanbahwa.jualbeli sesuatu yang tidak ada adalahtidak boleh,
tidak dcnganlafadzyangumum dln tidak pula dcnganmaknayangumunt.Di
dalamsunnahRasulullahSAW hanyaterdapatlaranglnjual beli segalasesua-
tu yang padehakekatnyatidak ada,seba-saimana halnyalarangandalamjual
beli segalascsuatuyang ada; jadi, alasanpelaranganitu bukan kerenatidak
ldanyabarangdantidakpLrlakerenaadanya.Akan tetapi.pelarangan itu adalah
tentangjualbeli yang bernuansa tipu daya, yaitu yang tidak ada pcnyerahannya,
baik barangitu ada ataupuntidak ada sepertijual beli budak dan unta yang
c a c a tj i k a h a l i t u a d a , s e b a b y a n g d i u ' a j i b k a nd a l a m j u a l b e l i a d a l a h
diserahkannya sesuatu yangdijualnya.Jikapenjualtidakmampumenyerahkan
barangyangdlualnya. berartiia lelah menipu.Dcmikianpula halnyl dengan
sesuatu)'angtidak ada r.nerupakan tipu daya yang telahdilarangkarenatipu
dayaitu. bukan ketidik-adaannya.
2. Kami mengatakanbahwa syari'at telah memperbolehkan jual beli
sesuatuyangtidak adadalambeberapakasus.Syari'attelahrnempcrbolehkan
jual beJikurma setelahdikctahuikemungkinantumbuhnyadenganbaik dan
juga kacangsctclahmekar.dan scbagaimana diketahuibahrvaaklcl itu hanya
diucapkanuntuksesuatuyangadadanyangtidakadayangbelumtcrjadi.Nabi
SAW memangtelahmelarang jual belikuma jika belumdiketahuikemungkinan
buahnyabaik. dan memperbolehkannya jika kemungkinanbaikannyatclah
diketahur.Telahdiketahuipula bahrvamembelikurma itu sebelumbuahnya
dcngansyaratharusdipotongpadasart itu. tetapi
terlihatbaik diperbolehkan

280 - I'lamul Muweqi'in


'-Pnpay nlnfl
I8Z -

'uclcq€ls€tl]a{
ruap uep (reueq)Irtrq 8uc,{uenlnrur3uapurlnleylp nll lrq urp'u(u8uu:cq
undnuluu,{ue3:eqreue3uau{rpq 'ur{irqltsrp 1n1unue11e:c,{suaru 3uupr1
-8uepe1uep'(pe>pefuurlnlelrp tecs eped Suc.ruq uelqe:a,{ueu)uer{ruep
uulnlplarrr e,{uenpal8uepe18uepc1rdclat'ntr lrq uclnIEIOruleqrd qelaq
enpal elnd lepu ucp'u€r{n{Blrpn}r pp{E qclatasurlqerasrppnlrp uelu SueI
?ue:rq derlase,{ednsuelqrfe,nau{epu 1p,ut:,(S lpnquradnpr lcprl r,{uenp:1
rur slaluol uelep'1eqrd qclaqcnpa{ qalo uelqrfe,nrp3ue,{undnerunyrpcry
3uu1ua1 1e.un,{glenquad qalo uulqrfe,nrpqelariuc,,{r{rrq ipulp ucqr{i,na1
B^\qpqqelepu',,nlr pe{B eiiuuelnlepp 1er:sepzd r,(ufuc.teqLrelqc.re,{uaur
q E I E p Bp c { c u e q r [ e , n a 1 u, ,e l c l r i u e u S u e i l c d e p u a dr c l u i i u u u a l l
(ryrv?7ryr') leueq 3un,{:-r,{rbul;p
AAVS qpllnlnsud qeuuns qalo uellnfunlp qn1a1 iul.:,(rureln.lnqutnI qalouc1e1
-nrualrp3uc( rucdasqcppe rcuaq3ue,{ledepuc4
1epr1undnelcleqrlratqplel
e,{u1rcqueurl?unurel{rpq'e,{uuel.rrqleiuarurrc[s ueBuepuelqaloq:adrp
leprt eSSutqas'n]lpB)I?n,{uue1n1c1tp lcrs eped riu3ur.rtq uelqc:a,{u:ru
qelepept;r{eurqlfc,tra; :uury:lriuau ry r,{u1rr:quuurlSunuraltuqrpal tpts
epede.{ut?eqtur.;ueur rpr rypr1r,{uqn33unsas eleLu'e,{uucqniSueuad uulur
-:eq3uctuEuaslnqcsratueyeueqrfu,tre1 ruieqasnlr uc;-uo]oruad uelrptfuau.r
ucp u,{uuc1:crquraru nelee,{uBuotoueur snlpq1l:r.{suc3uape,{uqepnsas nElc
e,{u1reqteqtl.returnlaqasei(u1r:nfucu uelqaloq.raduraru 3ur,{ 3ue-rg Buu:u1rp
n 1 r [ r ] qe r y u e , { u 1 r u qt e q r l . r ertr d u u s u c 1 3 u n 3 8 u c l rppn s l p r x u r S u a pu 1 r I
€82 -- "'enpax n{ng

-lv lLua],, :u€{tnqe^uauele,sJ qEIIV uDrrlu luedes'Iele) elEleu rp E)Elau


runrlSuad e.rudqolo€,{uueqelEsa{ uepuenJrle{alrnIErpSueXsufrb n1le,{'se,{rb
-se,{rbueSuaprlenJel q"quasrp qeuod lpprl uelnq usp usqeterxupp'srJqr
qutepese.{rbue{eun3:edruerur1u1eu.rcgad 3ue1 :uelup8uetrtErlalaru'nlr Eualsl
qolo Jeluseueln ej€d qalo Elarlp qPlsl AueFlesn: 3ue,{se^tb u?p lBsaqtal
usqelusa{uelednrJruqnSSunsn1rleq eIELu'8,(uu€uurouad ureltp e,(uenpal
uEBruEseI euore{ pnfn,4\€np Er?lueuulcure,{uaue3n[ e,{urlsauaser eryu
'upleosrodnlesuelep e{ucnpa{ ueetueseleualBI
IEqpnpelelueueleruu(uau
8uu,{SuerouelSuupeg qeu{rq ucp t€qpls€rlr'uelrpea{ selee,{uuednlerucp
(qrunla,{uJru 8uE,{€,{ulEJrs) E,{us?lrlcsre^run euale{:leuaqqelaler ',,lursruafutp
uerSeque{edruau3uu,{rurse,{rbueBuapepaqraq8ue,{ntEnsas E,^Aequeu qelot
le,uE,{S,, :uelelr8uaur 3ue,{ ?ue:o c1e61 ieluq:aq ueBuap epaq:ag 1e,{ureqpuar.u
{eprl uep nlr 1eq3uu:e1aur urpugser uelSucpase,{uqequra,{uaru 3ue,{urel3ue
-ro euere{e,{uqezpeBuaur UEIEqellV puurur?8eq uep 's,{u-(wJnsplal)qplesu
uep r,{p-epedal qeprqr ue8uapteru:1ruuzltedepuaut3ue,{ equeq Sueloes
q€lep€er u,tqeq ueepaq:aduzp EIBqraqsplp SV esl se,{rb'r1:q 1enIsutecqr:
se,{rbe,{uuelleleqrp rt:edas'le,ue,(sr:cpuelzluqurad uepuurylouadledepuaur
n1elesSuuf '1esn: 3ue,{ se,{rbueledn:au nlr IEq eleur 'u,{urSuuleq8uaur
8 u e , { n e t e u n { n q u e l n l u n t u u l l e s e p l a q e , { u e n p e l u e u p a q r a de , { u e p e
ueBuapunlnq qBIesetrrtuelep e,{uenpal e:u1ueuerues:ad ue13uepa5
'ueue,rpllaq3ue,{ enp u:u:uerp ueepaqrad
1eq
uepedn:as3ue,{IBqBnpErElu€rp ueeures:ad nlluf 'Qnype:tuo1; sqz,undnru
(srlsrurojdruol)p/nrylse,{rbrueluplreq ':euaq?ue,{se,{rbqe1ru1e,{uueqrun1asa1
uep teqrlrpe1rI e,{uueeurusrad ue8uepepeqlaqlnqaslal ueepeqledrSasuep
leqrlrpe,{uurnlnqu:u1ep lp e,{uenpalueepaq:ad uletu 'e,(uurc1 8ue,{le3rseped
epeqrequeptuJrsntESurelepurel3ue,{nlunsasrednra,,(uau e1rInlBnsasEruEs
3ue,{qeleseur epe>1ept1 1e,t.ru,{s uepp rp {qeqesreuoqIEpn rle{aspu?s nlr Ieq
eleu Epeqraqe,{uurnlnquelSuepase,{uucSueleq uepe,{uue1n1un1 rped eruesn1r
Sueqecuep1o4odeltg lesn.t3ur,{sc,{rbueSuapueue,,,re1:aq n1rurp:euaq3ul,{
ueepaqradepuduu>yrupuesrp n1e1as e,r.uurn:1nq derlaseleur (1o1od)lqseqeluseu
ueBuepueepaqrad rc,(undureur 3ue,{(Sueqco),nrngqeleserue,{urcpuea5

NYIYHYfSY USSHITIS
HY-IVOV YVSNU CNYA SVAIO
lah: Sungguhkita dahulu (di dunia) dalam kesesatanyang n)ata, karena kita
mempersamakan kamu denganRabbsemestaalanr". " (Asy-Syu'ara:97-98).
Allah kemudianmencelaorangyangmempergunakannya denganfirman-Nya:
"natnun orang-orang yang kafir ntempersekutukan(sesuatu)dengrm Rabb
mereka"(Al-An' am: 1),yaitubahwamerekamengqiyaskan-Nya padasesuatu
selainDia dan menyanrakan antaradiri-Nya denganyang lainnyadalam hal
ketuhanan danpenyembahan. Sesungguhnya sumbersetiapbid'ah(sesuatu yang
diada-adakan) dan pemyataanyang salahdi dalam agama-agama para rasul
adalahqiyasyangrusak.
Di antaracontoh mengenaikerusakanyang terjadi akibat qiyas yang
rusakadalah:GolonganJahmiyahmenolaksifat-sifatTuhan,perbuatan-Nya
danke-MahaTinggian-Nyadi atashamba-hamba Nya, persemayaman-Nya di
'arsy-Nya,firman-Nya,dialog-Nyadenganhamba-Nya
dan bahwaDia akan
dilihatpadahari akhirnanti,sungguhpenolakanini pun mcrupakanakibatdari
qiyasyangrusak.Demikianpulapenolakan golonganQadariyahataskekuasaan
dankehendakAIlah,ini pun konsekwensi dariqiyasyangrusak.Segalasesuatu
yang menjadirusakdi alam semestaini tidak lain adalahkarenaqiyas yang
rusaktersebut,dan dosapertamakepadaAllah adalahqiyas yang rusak,dan
itulahyangterjadipadaAdam danketurunannya dari parapenggunaqiyirsini.
Dengandemikian,pangkalkejahatandi duniadandi akhiratadalahqiyasyang
rusak,dan hikmah ini tidak diketahuikecualioleh orangmemperhatikan apa
yangseharusnya dankenyataandanrnemiliki pemaharnan vang memadaidalam
masalahsyari'atdanhukum alam.

284 - I'lamul Muwaqi'in


-'unpax n{ng
982 -

Jetndasqoluor re8cqraq{rleq rp t?d?pJel


8uB,(uurefEIad
lrrunlalasqe11u1
Jurly ue8uap ue8ueluapag 8ue,{ undnlensas Bpy lepl;1e,r.ru,{g uepq rq

' n ;r 1 1 r . 1n 1p r d
tr:dnpr:t
?ue,{ relru undnulelrsr; Inluaq uplep Ireq ,}pf,lul?rxundneleFue:cq sru:f
Pdnraqntl uEIedEJadlreq'drqeles rurapdeqelasprle pnsleru e,{uredr11 n1te,{
'8,{uenpalEretuerp
ted€plal3ue,{uepupsleqlrplll qelppBnlr (c,$e,{uau€,res)
qereiruelqaloqtuau 8ue,{uusulzneleqeqJsuep llceJueuruadasqelepl IEsB
e,{ude1a1urSuapnllc,,rlo{ nltlt.r r:llp quqnlaqe{rla{ rur nluepalSuerr:qsruaf
-sruof lnuns tu[l?p rp:m uepr,(eqrnsn,{uau3ue,{e1lue,\\ nsnslre ruadas,l?se
e,{udetatueSuapnl{e,\\ aI nUe^\ ur?pueqeqn:edruelzBuaru?ue,{e,{uiue.rcq
sruaIe,na,(ueu uBn[8uepe1,?uepu1 'r:rpuasn1rSuereqsruafqeluelnq
]nqas:al
'rf
twJueu pur?rulp ulee3ueu.r nlualual
lrquerp )nlun Suueq sruaf e,ra,{uau
?uepe1-?uepe1 '(e,ta,(uarue,tr,as) qu:c[r uelep c,{u1equlnd uc11rua61
'nsnsnelg'uuqgnq-qenq neye'1e?3ur1 lrdru:1 q:edas llltjucru nlens
qelepeefuletrd-raqleduratr:rp lec;ueruue4pefuau eduuclqaloq:adlprpades
'teegueu:
lrqrue8uauuep l€seueqnuJulqEIEpcur eiulntrd_r:qlnduralqeqes
'Errrps r{BIppD z,{u1efrfuaq ]rdrua]rur urf,Btu Bnpe1Eleut,rur IEque{rpspprag
rnuns trtpleprplE uepue,naqepednsns'uoqodepedzu_rn1ryadas,e,{uleulueur
u n l n q q ? l e p e e , { u r u n l n q e l e r u ' c , { u 1 e s ee , { u d e t a lu c 3 u a p u r r u r e s : a q
tIIIpas Iuep lrltpas rpe[ra13uu,{e1e,{uqe1a1 ?uc,{nlua]u:13ue:eqsruaf-srual
e,trqzque11nlunueulnqasla]Jequrns-laqunsrde1a1 uclc ':ruaq Buc,(se,{rb
undneur,nurlr 'qeuuns 'uc,:n]-1v ruclnp rp e,{ursclrpur?pp {eprl rur rrsECI
'nlueuel 8ue{ SuEjeqsruafuelnq uep qelepe(e,tre,(uaur
e,{u1ee,1ul]ru e,,rras) qe:cfr
prle ueeueslelad ulelepuelreunlrpc,{usn.rcqas 3ue,{e,rqnqn1u,{,(qeps)lesn:
8ue,{ueleos:ad:esep qBlEpErur ledepuadunfuequraurruclep relecle1a:eu;
3ue.{uusepuul'ntr cualu) qalg se,{rbuciuap ueiuetuauaqrnsn,{uour lnlun
e1ruz,r,r quuli qclepee,{51-qetr;urelEprp qcllV q:1ouelqaloqradrpqela13ue,{
I r,r:,{u:ur r-"\\esI qnl[l I n nqnq ue1r1r{uaru cJpJTladtrq:Fxi]fliJd-

INSNANgI^I
XNJNN VIINVA\ HVAVTI
persoalan yangberkaitandenganqiyasdanra'yu,yaitubahwadi dalamsyari'at
tidak ada sesuatupun yang benentangan denganqiyas.dan tidakjuga dalam
pendapatparasahabatyangdi dalamnyatidak diketahuiadanyapertentangan.
Sesungguhnya qiyasyangbenar(s/ralil), adadanticlakadanyaselaluberputar
di sekitarperintah-pcrintah dan Jarangan-larangan Allah. sebagaimana halnya
logika yanglurus(shahih), adadantidak adanyajugaberputardi sekitarperintah
. l e h k a r e n ai t u , A l l a h d a n R a s u l - N y at i d a k p e r n a h
d a n l a r a n g a n - N y aO
menyampaikan hal-halyang bertentangan denganakal dan tidak pernahpula
memerintahkan (mensyari'atkan) scsuatuyangbeftentangan dengantimbangan
dankeadilan.

2il6 - I'lamrrl N{uwaqi'in


-'unpay n{ng
,82 -

'ut?Ioro8?ualupp r?^lBpuas lenla{ Buale{ B,{uuB{qrtp,{\eur rlBprtuEpnlpn,t\laq


uBr{qr[B,{1rp E33urqJnqnpur?pJl]nlaI3up,{ul;uB uElcpoqttlaru ESnfprC,rJnf,rp
Inlun uB:Iqr[e,rIp {Bprl(urBu?)e,{uuE{lBnle3uetu 3ue( qnqn}uErSpq uBISuBpas
urAu€renlal lpprt SurKqnqntuur3cqrcncu:uruelqr[e,traru IrC ,Err?slnq3slel
tpdual enpa{ epcdtnqas:atstruu,,|^ uEepealuclSuepasurel r1c1-r1el ue?uep
tBulqelruau qelalasrlBnf,e{erxruad3ue,{e,4urucns uriuap rlcqual qrrJruaur
1n1une8rl {BIPllp qelel 8ue.'(eltue,,nuulurc:eqiuaurerC urrqElu,.{uduoso:1
t n q e t e 8 u e tIun t u n p n s l l p r uu u S u a p ' 1 p r c ql l r l n t e s u l S u a pd n l n c e l r u e , r
>ppnquelSuepaslplcq IIe{ uSrirurelasrt{cplau plruu,\\r3eqqeppr,uufuap
e8n[ uerlnuaq -r:ruuse,{uurrqu:uerpeel uelSuepas1c1elueiuap e,{urultns
r l e u 1 e ? 3 u r 1 r3pu r , { e l r u e , nr 3 u q ( n i 8 u n u e u r[ s r r u ) q e p p t , u c ] I x p a q u e u
rSnf 1e,r.re,{g tunquad uep 'qelcqs ucp qerual8uu,(lepnq qnpnuaur?ue,{
3ue:ouped1epr1uup{rsEJ?ue.{ulaprauretrtre,r.l Durzlaqqnpnuaur;uL,{iuplo
uelqrfu,raru ':eurp
{nqtrrrJueu 00g (e,{ur3n.r rluef) u(u1c,{rpur:4deleucur uep
'ruurp ,(la:qurpluatu)
0001 qeqsoSSuaunele lodrurrau srducraur Bur,(iue
-ro uprlrrxrp leprl uep uErl.uprirl rndccuaur 3uu,{unrued ue?ue1Buoloruau
'rlrtuEJuep 3ue,{ elrur,n Sueroas
{ucuau lcpnq epedal leqrleu up)qeloquerlt
uup e{aprau e1rur,,'r?ue:oasrr c1rI lrrnuaur IEprl 3uE.(qeu_ra1 3uu( ent
eltue,repedaltrqrleu 3uere1a61 eBefrplnlun rruetnqrqalSunf qeluputelcLls
elaueuas't8lpqs ?lpeb3uaruuelqrfu,riJu Ieprl unpJprrq3ue( ullue,trrieq usund
elpebSueru ulnduelqlfe,tau crq elnuasrgadasqeqruaqIppn detalle,eIBlEnp
ueple,e>1u: e3r13ue,{leleqsleyeqsucp lr.IpsntulSeqte,eqe.r tcdruaBue,{1u1uqs
eped1e,u1uqelurnI r8uunSuarun1e1uuese,{uenpaluel3uepas,r1u1-11e1 r,(eq
Surcualeual:at alrq lrp ul?IlJlaurautdnlnc uep uznduaradr,{eq8ur:ua1tre
Eue{Jat8uu,(uBre{edrrn:uau ue4qr[u.uaur le,r:e,{g]enque6.sr[euueludn:aur
8ue,{rzpuu uep3ur:ua1:ruueSuepepaqleq,lJnsnlr rueru:rc e:eluaruag.esend
uelletequau efe8uesue8uape,{uueltenle3uaue,uqeqntslEruetrllenle{ rua:e{
resaqrpueu ue{qrfe,r,raru qeleltu.r.lz,{g lenqua4 e,nqEqE,{ueuudurll:ppaqlaq
3ue,{1uqenp ue1?unquSSuaur uep edruas8ue,{pq enp Blctucuvlepaqu?iu
qula11e,rre,{s e,rquq nlrc,( '(lcue{Jat):nq(seur ucp unurn crsuqe:rpefueLu
qplel Sup.{upl?osJad nlesucqqe8ualaSuaru sefrb uc;yupcruaur 3ue,,(3urjg

sY^ro t{vxYoYft{gl^ict{v^
ONYUO NrVnOVUg>IYdYUsflfl fl
Dia mewajibkanzakat untuk lima ekor unta dan tidak mewajibkannyabagi
y a n g m e m i l i k i b e r i b u - r i b uk u d a .D i a j u g a m e n b e d t k a nd a g i n gu n t a ,s a p i ,
kambing.kerbaudan lain lain dan hanya mewajibkanr.vudlukarenadaging
untasaja,dan seterusnya.
Itulahbeberapa dari PcmbuatSyari'atyangmcnjadikeraguan
ketentuan
orang-orangyangmeniadakan hukum,keseimbangan danqiyas.Merekamelihat
hukumnya.dan
adanyadua persoalanyangserupatetapidibcdakanketentuirn
sebaliknyadua hal yangberbedamalahketentuanhukunlnyasama.

Bagaimana Qiyas Bisa Sama Dengan Pembedaan Antara Dua


Permasalahan yang Serupa?
Mereka mengatakan: Apabila syari at telahIneubawaketentuanyang
membedakan antaradua pernrasalahan ylng scrupadan mengg:rbungkan dua
permasalahan -
yangberbeda sepertidigabungkannya antara disengaja dan lupa
dalampenanggungan hartakekayaan,dalamntentbunuh binirtangburuan,dan
menyamakan antaraorangyan-uberakal,yanggila, anak anakdanyangbaligll
dalamkewajibanzakat,dan menyamakanantarakucing dan tikus dalam hal
kesuciankeduanya,menyamakananteranlayatdan sembelihanorant mrjusJ
dalamhukumnyayangharam,danantaraair dandebudalamhal kegunaannya
u n t u k b e r s u c i- . m a k a j i k a d e m i k i a n .q i y a s m e n j a d ib a t a l ( g u g u r ) ,d a n
sesungguhnya permulaannya adalahdua kalimat terscbuttadi dan kcduanya
m e r u p a k a na s a l d a r i q i y a s a t h - t h a r d ( k o m p r o m i s t i s )d a n q i y a s a 1 - ' a r t s
(kontradiktif).
TanggapanAtas Keraguan Ini
K i n i t i b a l a hs a a t n y ab a g i p c n o l o n g - p e n o l o nAgl l a h u n t u k m e n j a g a
agama-Nyadan apa-apayang Lelahdibawaoleh Rasul-Nya,dan tiba saatnya
pula bagi merekauntuk tidak menghakimimerekayangkeliru dcngancelaan
orang-orangyang suka mencela.danjangan pula mcnjadi orangyang tidak
teguhpendiriannya danselalumcrasaragupadl satukelompoktertcntu.Akan
tetapiadalahkewajibanbagi nrerekauntuk menolongAllah dan Rasul-Nya
dengansegalakekuatanperkataanylng bcnarilari siapapundatangnya.dan
janganlahmenjadibagiandari golonganyang menerimaperkataangolongan
yang sesatdan menolakperkataanorang-orangyang menentangplnLlrnlln
s e s a td a n t i d a k p u l a m e n c r i m ap e r k a t a a ns e l a i n g o l o n g a n n y as e n d i r i .
Sesungguhnya itu adalahjalan yangditcn.rpuh oleh orang-orangyang fanatik
clanyang gila kehormatan.Demi Allah, orangyang mengikutijalan ini akan
mendapatkan celaanjikamelakukan kesalahan dantidakakanpulamendapa{kan
pujian meskipunmerekabenar.Ini adalah kondisi yangtidak diridlaioleh or-
ang yang menasehatidirinya dan mendapatkan petunjukdari Allah Ta'ala.
SemogaAllah rnemberikan petunjuk-Nyakepadakita.

288 - I'lamul Muwaqi'in


682 "'Dnprx nlnfl

Inlun ci(uuB{uDIFunurJru 8ue,{(uesele)qEllr,uo8ueptnqasjelutleosledInluaq


dcrlas uesnsnqla{ f,uelal ncte'ur:stle uelrprfrp 1n1une,{uurlurl8unutaur
3ur,,(qnrnleiLrauriur,{ eulcru uelrp E,{uupplur?\^al Euele{ qelppuup3qreq
Suei urpostad-uelzos:ad rl.r11uc rp (uenurr,(ucd)ucSunqr3Suad ueliucpa5
'(iuuqc:) nrtp (Iolod) qsleszlx
.nrn3 Inqsn Lurlepc, urpcd ueSutluapad
r,{uepreua:a1neleucrruusleq pluaJsr-.,{uucrpcttl
urrlnprEnsJsJI unepp,)Bprla{
eu::e1 lrcq'r,{uun{nq qBJtrsErx rxclpps^elerp uclllnqasrpql1a16uei(ucleos:ad
-urleos.rad
e:c1uerp urcpeqLuad e,nqcq qe,refuau rprurV-lv ucscHrrqV
'r.rqsEq-lY
uresnHnqY rrrP
urqr,rtl ue:,icdruaur r:Snfrur ueqr,tlp nlr un,,ntr.rcpucfnqe,{uurunluplplalefuour
IBpu utsinq ucluninuJur 3uc.rel-u1rf'urptlq iuu{ uu,nce,{u1cqrutulrefcqc:-
' n 1 r r i r - n p r : du B r c d l : l J u audr e l u p
uellelafuau leprl srlr:o(eur ue8uep
rluue,lrcpaq Sue,{3ue:c[nup,{uu:rqurc8t,{u1n:unu uzp trle)astl{rpas Aun,{
1n1uaqrped tnqasretlcq utrp ur,lrpl uelselaluaurq?lp,{upqnlr uu?uctuaued
ucp'Inqrlalrp qEIJI8ue,{ullpqf,Jcsuualr;-ufuau 1n1unueselcur){r€scplaq
u?)nluJtrpt? rJr,{sun{nq:esaq uer?eqa5:qe,refuaruqrqlEq) nuql .qBllv
1e.ur,(srr:^cqt:SuEluet p)iJleu uenqllaiuadunpurrueqeurad ueiuaprDnsas rur
uulsosradrdri3ueu:ru urepp tedepuadcpaq-taq (1o1od)InqsnrlqBvJUd
BpBIEprt ucp
cpe tpcfuaurc,(urunlnqurnlurta{-uentuata;{ e,{uuefuap3ue,{(euleur euleur)
uelya?uadr;pr:dletal.ratqep(ucq r,{uluetptqulad) wr{psnuaduep(ueeurc.{ued)
ueiuntleSSued urrlcptunynquprpqtucS'eyyq.trcgutlu:cqulnd1epr1n1rurnlnrl
uclqrle,nau {cpu iul,( eu)cu rLrEIEp r:paqreq8ue{ urleos:ad[np eJetuctp
uepuostl r,(upq eucrurriuq:rs'e,(uuru1 3ur,( uery,{uqequeuItlpn E,(uDnpaI
urnlnqr,{uuelcp:rqrp uPplnqaslelrunlnq r,tucpelnlunuaru3ue,{e,{uuerpa3ucd
trlplepc,{utrnpoIuxr?urpsal c,(uepcueiuap rlBnJe{ctUBsunW lt?prluElBoslad
urrrquc; cnp ueiuap r,{ulcq p;nf uur{rnrJc ntr unlnq cprd uerltncaiucd
n,{urpl urlqrftr,tlaur3ur.( 'r,(ucpedtzdrp:al 3ul;{ ru{uur Epf,dllsnJal urcl
3uc,{1n1ucqr:npe,{uunlnq qeJusrru ru€Jf,p lr^\eurlsrqlqellnqasratuEntuata)
Inluaq-InluequEpuEntuetelInlucq ntt;nsqplleprlcyes'e,(urunlnqucnlua:e1
uttlf;pr]/(uuEirrop pdnrasIrprt iuu,{ urel3ur,{ntrnsasupndurI;urpuesrpnlcnsos
urp rntrrpJqleq 3un,{uclzos.rad-ueprosrad r:'re1ue rp uEIcrucSrp q?letlnqasral
un{nq unlnH :ue-y1n8ucu iue:oes^asu€IrlEsrdrp Inlun qssnsuBpPurEs 8up,{
urri(ucy:drpcd un{dcprqlprtspdunlptrrcsrp tnqaslelunlnq-runyq e,(urupurns
u r p ' r , { u u r n l n q r r r e l e pu t r p o q : a d e , { u e p l u c 1 e , { e c s r u a r3uu c , { c , { u 1 c 1 r s
lllrs rLrBIcp E,{uuccpaq:ad uucrrl uellnqasrpqr1a13uc,{ ucqrynseuuad edu:aqaq
unlnq-urnlnq u.l{upaquaruqclariunir 3ur,{qe11yrr. uB{S srunl3up,{( nleu)
rlBltrj unp lcqa\^8ue,{ptlt uniuap n,{uuerensasel 'efuurBrlntllal upp qcJIV
tc Lrx,{supBun?pa{rtua8uaru:^e1ef 1e8urs3ue,{ lrpp1r1epue>Jedruaur ue1e1nua1
Dleretu 8ur,{ uc1r;os: ad-ucl eostad c,nqcq qrlepe se,4rbue{pperueutSuei(
3up:o-3ueroqalo u?IxInura{rp 8ue,{uenSeralrdetaqaqrdeSSueuaytr
drjadikansebagaialasan,sebabtidak adalarangandalampersoalanyangberbeda
dikemukakanalasanyangberbedapula.meskipunhukumnyasama.
Al-Qadli Abu Ya'la memberikanjawaban,serayaberkata:Akal hanya
akanmenolakdigabungkannya suatuhal yang berbedadimanaperbedaan itu
terjadipadasifat-sifatdirinya,sepertihitam danputih,dan akal menolak pula
dibedakannya duahal yangserupayangmanakesamaannya terdapatpadasifat-
sifatdirinya,sepertiduahitam danduaputih,sertascgalasesuatuyangsejalan
denganitu. Sedangkanpermasalahan di luar itu tidak ada halanganuntuk
menlgabungkandua hal yang belbedapada satu hukum. BukankahAnda
melihatbahwahitamdanputihmempunyaisifatyanr samadalamkenyataannya
yangmenghilangkan merah,dan peristiwayangserupadalammasalahwarna.
Sesungguhnya akad-akad(perjanjian)itu pada satu posisi kadang-kadang
menjadibaik jika di dalamnyaada manfaatyang dapatdipetiknyadan tidak
ditemukanbahayanya.dan kadang-kadang juga menjadi buruk apabiladi
dalamnyahanyaada bahayadan tidak ada manlnatyang dapatdiambrlnya,
meskipunakadyang dimaksudkandalamposisi tersebutmeyakinkan.Akad
tersebutjuga kadang-kadang dilakukanpadaduatempatyangsama-sama baik,
yaitu denganketentuanbahwadi dalammasing-masing tempatdari keduanya
terdapatmanfaatdan tidak ada bahayadi dalamnya,jika keduanyaberbeda.
Kenyataanbahwahal itu menguatkanbenamyaqiyas,adalahbahwadua hal
yangserupadalammasalah-masalah akalhanyamewajibkanpersamaan hukum
di antarakeduanya, karenamasing-masing darikeduanyatelahmenyamaiyang
lainnya karenanyahukum itu menjadiu'ajib baginya,baik karenadzat-nya
(dirinya sendiri)sepenidua sifat hitam,ataukerenaadaalasanyangmewajibkan
hal itu, sepertidua wama hitam. Demikianlahpendapatdalamdua persoalan
yang berbeda.Dengan cara ini pula, qiyas berjalan; karena kami hanya
menentukanhukum furu' (cabang)berdasarkan asal(pokok)jika bersamaan
dalam alasanhukumnya,sebagaimana Allah Ta'ala telah menentukansatu
hukum untuk dua persoalanjika keduanya sama-sama beradapadaalasanyang
mewajibkanhukum tersebut.Dengandemikian, jelaslahapayang telahkami
sampaikantadi.
Al-QadliAbdul Wahhabjugamenjawab:Klaim Anda yangmenyatakan
bahwapersoalan-persoalanyanghukumnyaberbedaadalahpersoalan-pe:soalan
yangserupahanyalahtuduhanbelaka.dancontoh-contohnyatidak membuktikan
hal itu. ApakahAnda tidak melihatbahwapuasadan shalattidak berbedahu-
kumnyayang melarangwanita haidl untuk rnelaksanakannya, dan keduanya
berbedadalam hukum mengqadla(mengganti)-nya.Sesuatuyang serupa
menurutakal tidak mengharuskan adanyapersamaandalam hukum-hukum
syari'at.Jugademikiandenganqiyas,bahwaia (qiyas)diperbolehkan dengan
didasarkanpada alasanyang telah ditentukanmenurutnash denganadanya
pengertian(rnakna)yangdisebutkannya.

290 - I'lamul Muwaqi'in


-'Bnpax n{ng
16Z-

'rur qe^\eqrp uemrnBpBd


l8qlllp lDdBpeFucJpluurp uBrStrqes
uussle[urd'eruesE(uunlnq rdetatedn:as3ue,{uuluostaduderaqeqe,{uqtluqas
uep euresefutunlnq rdutatepaqraq8ue,(ueleosradudu;aqaqreualual4l
t6z - "'Bnpay nxng
'{nfunladueluequeui qel
'lV eiolrrJ\^ .r,(uunIIeqJ{ Iuuaiuau qrlqllj ulrp lclll trBIsles^a{ qEldn{nJu[p
'r,iuqrq qolrpr B,iuur]\le;;uruauruEp'r.\rf utrpqnqnl l;]rq lre;uturaq lofu€s
'qnqnlcpuduu1en1a1
irnr,{ntr,'nsrs urrydnr:rutnlt urp 'ur,'iuriJlJI uf,tlrrl-tn;uaur
urlrlrqrLr:r;-u:rur ledlrp urpuq uu;-unqnqqelJlss IpuPule,nqequelscSauau
q u l c i r ; i n f . r J l I o pu . r l d . r n p r t) r p u : q c t P I I q u d r l n q t P q t q a l l a l n l p n , \ \ l a q
stit qnttnl ;r'uli iuuro r:pr:da1unl qctutlJtuJttriAYS IqtN'nll BUaIP{qelO
pnfns::quryurzrrpric)irrlxprlEI qrrlrrlctcltlutp (qc11ydepeqBuau)pn[ns:aq
' t t n s e t c l t l ' ; ' u r q t a l u e w r , { u q n j ' J n p l lS u s l o J s e s
I r ] 1 u 1r1r ) l u r z r pu u ) p r r
rpqr:dy :r1ry:q tlqrqns ;-ueloisqr:1r:srqnd lnqaslJlIsq uulleseplag
'nnruasiuultq ntl 'qIr-liq;uP{
Icq Ipucu tr eltf unp
e,nrl urp r;,ic1r r,{uiuc;n1 'tlcq riuqnrI ul;p tlDqorlDI r'uare1rpefua1 3ue,{edu
rl0lJtr:-rllrl urP tlnqnlI;'rq lul.lUnutraq lcirrts IlsEderPf,es 3uP,{uf,lNqBlseueI
: n 1 r : (u e ; - u c pr r n s a su t : l e l i a qq o c l n u n q I r J s l a sI p u ? t xe , t r q c qt n q t t a f u a u t
urp (,nuiq) trqis iuri (unlru) quilr.lurp sn:n13ue{ (esPl)Iullsur lll,{unduaul
; - u r i ; - u r : o d c r t a sq a l o l n q r l a ) t p i u e , { u e l r o s : a dr r u l e d n l e u I U I ' t u n u n
e.mJJS..nlrJrp unqaquclsrdaleruqrlat nlr un)B ueIPaS...qoqouofzuan>1
rprrrru1rrlr) rlel xtl]),IJq.INZC nqv nllcur:c1 qalg ttcSuut?sE]ctu ucpleSueluss
rpl:lu:urr.iuqlqn.raru lcdcp tlturut urp srtlcut ueP luraq ucese.tad uerytqclaru uBnf
(rircrul,irurnla)i) tltttTouol'atunlas csci qelo rnqelalrpledtp 8ue{ uepos:ad
urlrcln.rlrrrrurlulut t',(urtn1:r1 1rqr1t utiueiatel uzlte:n3uaruledep cSnl'
rpurruulll rpLmru uriuap.nias ucp lrnl rpr:fuauledtp qnqntruelcptp ledrp:a1
iur,i r,(rp rrlLrrJsu'\\qrq'(r,irp) r'\\rl u?p Ilcq'qnqu rSeqtetlurru:aq tziues^
rrmtu;rrl,iu.tt:rr111 qtlalaslpttuttrc,\\tqtqclnd ur:rltuaq iut:rual rte efu-run1a1
n1D:r1rpr:dr..rrp .lllsJqqrqJl n1r qnru;-rr:dunP IulluI:tc efurenlal ue8uap
(sururlrprlLJru)qnrriu:d-rallc;-ut':s ut{[ qnqnl'n]lctlJltr{I{clO qruel SunpuBI
ur,'p;'unqLLrrl rped ;-uncltucual1t:pt1iuu,i utulnulu [1']purueleu usls-csls
q u 1 r 1nl ;r ' ; u r r u e lr t t :u r d r p y u P p e q n l n l 3 :I-. r l l p : r l e i u a3Luue , { ( 7 1: u n u l t u , n W
I V ) . . ( r t r dr i r s )i l l ) 1 r 1 [ sr.,.r u l n q a i L t : trLi ttrt . r l q r - ' l l \n l l x u J l n I q J l ou P p ' q n q n ]
rlnjnl:surp.rcnlJ)ruru rt aln\ qltllplrIullullrnla\ ruJ.lll rputule,{uuclqtle,t'itp
u u s r l V l r r l u l s t L Uu f , p q r u I I q ' l i l u l q r r q r l o r l n d r l r p3 u u , {l P , r l e { : ^I l I ] p
.msaqllli-ur,i u|Illqa{ nlrs qclcsqlllttll ulliltll'iutrual lm uualel urlqrfu,trtp
lrJr u rIlrll(rurLtrJlrnIa)) t/r?grrtlrl rua.ill tpueutcirruc>iqr le,ntptr:u13uo1,1

HVqVNVT VNSUYX gIfYA\ IONVHI


SeandainyaPembuat Syari'atmewajibkan
mandikarenakeluamyaair
kencing,sungguhperintahitu merupakan
kesalahanterbesardan tentuakan
menjadikesulitan
bagiumatnya, yangmanahikmahAllah,rahmat-Nya dan
kebaikan-Nyakepadaciptaan-Nyatelahmencegahhal itu.

294 - I'lamul Muwaqi'in


-'Bnprynlng
s6z-

'c.,(uucepeqred
{Elol uPIlPqtxsBIp
{nlun {rcq dnr'lnceSSurqas uundurarad r.{eq uep rry1-r1tr1 rfcq rcuaSuaur
qnre8ued.req Sucf eu)tu-eu{Etx tlelrul uenduc:adr,{equeqequatal qalo
rc{nlplrp {epu nlI IEt{eueu ?uu,{efuutlSueltq3uautuep e,(u3utoua1
rre nequeSur:aduteru r1n1-qe1 r,(eqsBulld:ucndueladL{equeqequalal
' r 1 e 1 - r t u 1r { e q
u u p r { E I - r { s l t , { e q e , ( u s e u e dq u l e p c e . , { u q e q a , { u e 4
'E
?urrual epeduepn?q qlqel uep rolo{ qrqel uendue:adtfrq Sutoua;
'urndruaradt,{rq Surcualueiucp lpeqreq'e,{uButouel
'EuPul-eu?tu
z u e a l . 3 u e fl c d u e l e n u a s l ) n J u a u q s s n se 8 ? u t q e s
'ledural nles tp qntr[ {epll llel-I)EI r,{eqSutcue;,1 Z
aI 1rJreueu rdelal
'e,{uqnrnlcs lcnJuautIuun uelqrsnfu:ru n1tutlp'uetSuq
derlasrp ?urcua-.{ le euerIJal(e.,{uiuopua3iuaul {nlun) uIsl'1e3?utqas
'l)tEI-llplr,{cqSuopuaS?uau Sutrasurnduo:ad undncrut1e1-t1e1 runzy I
r,{equeiucp uendua:adL{BqPJuluP
spe r1e1-r1u1
:nlre.,{'e3u ueepaq:od '
'e,{uleqelseur
upp qstulrq uenu:nduasaluEplE.llc,{suElrnqellucp
'uelepaqlq 'E
uerBeqre8eqas qslIuIuup'qcuunsuc8uaprensasSuef ntre,{
'llr uEIIIJleulau ueSuapdnlnc e,{uenpe;
Z
'tcnctpsn:eqe,{urnPa;1
I
:eirt tpe[uaurScq:at?ur:{'lut 1eqteua?uauledepuad
Bpeqraqqr{U IIqEPred uculrrlf,txtsutnsuoliuaultunJaqf,tues-eussB^uenpal
eryf 'r1e1-r1e1
l,{eqSurrueleueycl Suei uetclr:dupud:re uelrc:auaul ue3uap
dn4nc uup uendueradr,{eq?ur:u:1 BuJ:pJl}luJJBluctelnd t:noua1,'g

NYNdWflUgd IAYfl
NVO IXYT.IXY'I IAYfl NYVOgflUgd
,62 - "'Bnpax nInfl

uE{B )epr} Br r)eu 'lpruq rurrur! .rn;n3 nlr csrnd ucqrfc,rJrlBIrf unqPles
LrrxlBp uelnqnlrs ulr)ur?lPfrp Suir{qcpl]qrur{rdrueurPsl]ndldPlelucIE snrauau
'cscnducfuep cprq.raq
sniel upq dl;rtasriuue1n..1c1tp lcpn esundr.,irqeqnltr,{
rul llH rieq drrlas lnqasralllr'rs[sllu upcd sn:rurur snral u,{tturryursltltp
t l u : t . t c 1' r , r . u r : n se s r [ r e p e d l n q J s - r l ]I r I r q s u f ; l e r l e
Isr]ua\ qrlicdrr.rat
c i i u r q r s ' r i u l p r r q u r t l - I J c q e p r d t l c n : a 1 t . t r q d c t l a st , ( u u e l r u r s l e l a u r
r r l u r ? r u r pu , ( u u t l l n s e l I r r q - r i I r q u l l l c i l l p u l t t r l n q J s J J lr l l t u u , \ \' l e l e q s
uulrurslt:l:u urpll?Ctnqf,sirl qrpcqr urlrurslllnr e,(ucpr:cla1 urlqrfe,nrp
I'1lprir?Icu 'qpprqlntensuuInIrlrLLt1nILrnutriur-- lrq ur:1ludrpu:LLt lrlttal lpteq
f,lrulr.\1e ^\qnqqrlepee,iurrcstly r,{1 qetut:adunlutle[ueu qtie,tr3uc,{p77n7rtat
iuc{ qc11yuqurcq-rqurquctrqrlsnual seler,{uurcirfuedeyase,{uqcurlrqucp
tr,l,up,{srurulndurscl r:cpurrieclurlndnraLuteleqsclpubiuau r:i(uuelqrlr,nrp
l?pn ucp lpreq 3uc,i cltut,n ticq csrnd rlpebiucul c,{uurlqt(c,ntq
alElEqs EIpBbSuaI^I
qlfu,fi leplJ uep Rsend Elpub8uatr{ qlle,{,\,qpleH ElluBA\ EdBuay

LuDlDru
,.t.!DLI opod.rut.tttnptl:' rlDluD/tttp
'3uots quqtio '3uets
rr1mu oitrLtlt.nqoytpo 1ti.. r^dvStqu5lturuttnieqes
:cpqcs.raq
e,{u.ll1r,ruclcdn:au tnqesiel(quqn-ru lBllrqs)tP,BIr?r e,nqcqn:te,{
t;l'rt trr1eqs
'1fuui ucfrurlrq:aq8ue,itrirqas r,tuurlltr:uistp qrurlrq rlnd uelSurltqSucur
rucraqe,{uoiruadJs ue13uc1tq;-u:rut urp tr,iudrpuqlaturlnpltp urlSunu lcptt
qtlupr c,(ueirl:adcsricquaru urp rir-urrnIIputliunut lepu tc.ult;: efrl iue,{
1c1eqs undcpy urlrnqrrd dnlnuadInicqas-uclteurisrp qr1e18ur( uulrfueial
lcu1rq qr13ut1rq ucpe,{unpouru rur::cqti-ut::n1tp l]'{uqrlrunfultf lc.clcl rnp
3ul,{ teleqsueSuap ppeqlJq Iur urctriua11r,iuiun[ucdlua:u1 tSuetnltp1n]un
uelurlSunuraur 1r,c1e:1r:tluiaiun,{ lelEqsqeqJs:ucrrnses:11c:undueledn;eu
qnlepe riutlnlrp rlrlp;uu,{uep1c.c;t;-r
lfprl lt.Br,l|.r r;-t1iur:,(lr1rqsLtul3uepas
'lrlnsnu ricq 1e.u1l.rtcdrur iut;,i tt:lcqs1l,r1cr qtpunf ciurl-uu:n1tq

VANNIV'I ONVA JY'IYHS


t{VONIflOIV.VYVU IVdHIg ONVA
IVTVHS YUVJNV NVYOgflUgd
menemukancara untuk mengetahuiyang semisaldengannya,dan hilanglah
maslahatpuasaitu baginya.Oleh karenaitu. wanitahaidl diwa;ibkanberpuasa
satubulanpenuhpadamasasucinya;Ini dilakukanuntuk mencapaimaslahat
puasatersebutyang merupakankesempurnaan rahmatAllah kepadahamba-
hamba-Nyadankebaikan-Nyamelaluisyan'at-Nya.Demikian,semogaAllah
memberikanpetunjuk.

Hukum Melihat Wanita Merdeka dan Budak Wanita


Mengenaidiharamkannya melihatkepadawanitatua yangmcrdekadan
burukrupanyaseftadibolehkannya melihatkepadabudakwanitaylng masih
mudadancantik,hal ini merupakankedustaan atassyari'ah,bagaimana Allah
membolehkan yangsatudanmelarangyanglainnya?Sesungguhnya Allah SWT
telahberfirman: " Kataku ah kepadaorang lakiJaki t'angberinan: Hendaklah
merekantenahanpandangannra... " (An-Nur: 30). Ailah dan Rasul-Nyatidak
menyebutkandibolehkannyamelihatkepadabudak wanita yang cantik dan
muda,dan ketika dikhawatirkanmunculnyafitnah (malapetaka) disebabkan
melihatkepadabudak wanita,maka tidak diragukanlagi bahwahukumnya
pasti haram. Munculnya keraguandalam masalahini hanya dikarenakan
PembuatSyari'atmewajibkankepadawanita-wanitamerdekaagarmenutup
wajahmerekadari laki-lakiasing.sedangkan kepadabudak-budak wanitatidak
diwajibkandemikian.Perludiketahuibahwatidakdiwajibkannya budakwanita
menutupwajahnyaadalahterbatasbagiparapembanturumahtangga,sedangkan
kepadabudak-budakwanitayang berjalandi muka umun yang makatradisi
(ada| telah memeliharamerekadan menutupimereka,dalam hal apa Allah
danRasul-Nyamemperbolehkan bagimerekauntukmembukapenutupwajah
merekadi pasar-pasaq dijalan umum,dalamperkumpulan, dandiperbolehkan-
nya bagi kaum laki-laki untuk menikmatipemandangan itu denganmelihat
kepadamerekaIni sungguhmerupakankesalahanyang fatal dalam syari'at.
Kesalahan inijugadiperkuatolehsebagian ahlifikih mengatakan: Seluruhtubuh
wanitaadalahaurat,kecualiwajahnyadankeduatelapaktangannya, sedangkan
auratbudak wanitaadalahbagran yang pada umumnyatidak tampakseperti
perut,punggungdanbetis:Kemudianadaanggapanbahwabagiantubuhyang
padaumunrnyatampak.hukumnyaadalahsepertihukurnwajahlaki-laki.Ini
adalahdalammasalahshalatbukandalammelihatkepadanya,sebabauratitu
a d a 2 ( d u a ) , y a i t u : A u r a t d a l a m k o n t e k s p e n g l i h a t a nd a n a u r a t d a l a m
melaksanakanshalat.Maka bagi wanita merdeka,ia harus shalaf dengan
membukawajahnyadan kedua telapaktangannya,dan ia tidak diwajibkan
demikianketikakeluarke pasaratauke perkumpulanm anusia.WallahuA'lam.

298 - I'lamul Muwaqi'in


-'unpey n{ng
662 -

qnSSunsrur uBntuela) 'rsles Suejo (ledue) t ue8uepsn:eq rdelat 'dnlnc


qelleprl ueeurz:ad1nlun uelSuepasueqnunquad nlens r,(uupe uultllnquaur
1n1undnlnc deSSuerp rsles3ur:o enp?,rqequclnluauaruqulalte,ue[5
sulz {nlun ,lEpll usp uBqnunqurad {nfun !s{Bs SUEJOBnq

'ure1Suercr

41lu lrquruSuaur eua:e1erefuedu?lep aI u"Ilns"ulp uep (1n1ndrp) u:aprp


ueselu rpcluaru dnlnc n1r tdz1a1 uelz 'lodruu:ad epudr:epe.4uur8uel
1n1un 1uq
Suotodrp>ppnrlntunIBqroqqlqoler uep'sc1alqelaleKuuepos:ed eleur 'qeqso8
-3uedundepy lodrue:adq:adase8nIsedure:a;uepurqrpledep1uqo13 e:ecas
rur e,/r\nsued'epuy 3ue.reqe3eluau ednl uep e,{uuclueq:aduaur {epu Bpuv
lens rped epuy ?ue:eqsedue:au prp uerpnure{qeiual epuy lenqtueu uep
epuy ueoeq:aduvlqqe?uaur3uupe1:alut qeqas'4,{ulusruasnelue{uueuSeluad
3ue.rn:1 8ue,{ nlensaslrqurp8uau e(uurnurn eped e8n[ sedure:ad8ue:oa5
'e,{er:adrptedep
Wprl Suef 3uc:o nele leuetqy8uad ueSueperueset tdelal
'r.tnouad ue8uapuru?sIBprl nlr uep'neq-tleqraq Sueroteesepede,{uue1n;p1au
l ue:eq lrlruad tcus epud
u r l S u n t u 1 e p r l s e d u r e : a de S S u r q e s ' q e 8 u a 8
e,{ursle ue>1n>p1au.r sudure:adue13uepa5'ut4;q uedepeqtp e,{uuelepuq snle
uBrs{ese{uelluaquaur nele 'e,{uuep trtp ueltruela,{uau uep e,{udelSuuuau
{ n l u n e l a r e r u r B e q u e > 1 u r 1 3 u n u r aeu? ? u t q a s ' 8 u e ; o - 8 u u : o u u d e p e q
rp ue8ue.ral-3ue:a1 u:ecasc.{uts1eu?Inlelaul loduerad qeqas'sudruerad
uep lodruu.radueSuepepaq:eqrur IEH'nlr uncuad-r:ncuod eua:e1e1e1e[e:au:
'efuurel 3ue,{ue8uapnles3ue,(e:e1ue
eleledeleruueprusaqurleurase,{ue,{equq
un:uaur Suqesuele 3ue:o-3ue:oe,{Ecsru unruad epede4ueleuelrp >icpnueSwl
3uorodunlnq e,(urepueaSnll IJepqrqal uee3eluadue>1n1eyau-r ur13unu,lepn
e,{uepeg4lruad uep 'rlun{ utlrlsJaurauruepuuu8eluadue1:ncueqSueuue8uap
ueln{BIrpueunruadeuarel qulcpee,{uqeqas 'rrepurqrputliunut ;ppn uncuad
€usrc{'le,ue,{sueeu:nduaselurp uerSequuledn:eu einftut uentuatayleptt
qeqsoSSuad urp la:que[ued'1odue:aduulSuepas'ucq:rp (eBtl)g tcdtcueu
3ue,( r:ncuad uu3ue1e,{uSuolodrpuelsnreqSuaur3ue,{ uenluelay

xodnlYusd Nv(I
IUNJNgd YUVINV NVVOflflUfld
mcrupakansuatupuncakhikmahdankemaslahatan. danPembuatSyariattelah
berhati-hatirrenegakkantlishashdan memeliharadarah sebagaimanaDia
berhati-hatimenentukan had(hukuman)zina.Scandainya dalampembunuhan
tidak diterimakesaksirnselaindari .1(empat)orangsaksi,makaakanbanyak
terjadipenumpahan darab.permusuhan danpembunuhan. Sedangkan pelzinlrlrn.
benar benar ketatpenJagaannya scbagainunlAlhh telahmenentukanpenja-
-{aannyasesuaidengansyari'atdan qadarAllah. sehinggatidak akanditerima
kccualidenganadanl'a'1(empat)orangsaksiyangmenggambarkan perbuatan
tersebutdcngangambaransesuaidcntan apavangrnerekasaksikan.Demikian
pula dcnganpengakuan, hal ini belumcukup kccualisetelahmelakukannya 4
(empat)kali sebagaipenjagaanatassesuatuyang telahdrjagaoleh Allah dan
Dia membencipenampakannya, nrernbicaraklnnya,
dan mengancamorang
berimanyang menyebarJuaskannya dengansiksl yang pedih di dunia dan di
akherat.
Dernikianbcberlpahal menyangkutpenjelasan suratUmar RA kepada
Abu Musaal-Asy'ariyangmenyebutkan: "Kernudian qiyaskanlah permasalahan
t e r s e b u t ,d a n k e n a l i l a h p e r um p a m a a n- p e r um p a m a a nny a . S e l a n j u t n y a
berpegangJah kepadasesuatuyangkamu lihat lebihdicintai(diridlai)olehAl-
lah dan lebih menyerupai(mendckati)kebenaran".

300 - I'lamui N{uwaqi'in


IOt - "'Bnpa)In{ng
'.,uElPueq:{uulnuiouaul
'uc,tuueqel eHcquird qalo tiuuleptp uele
uBIe lcprt qesllai;ue,{ iur.ro uttp
'tteqestllSa1 utp tsotuJqrpqnrl, :csen3uad
)Dpn rsorrrJ3ue,{iuuo eua:u1
',
e:ud epldal tcqeseuu[Ilrequaru cinl lrueln urrieqaS lsoue uEEPus{,.
qelnpp rur stlplq pnslcturP iuntr .,(tlury1dttutl)J ttDt)po):lrunlDplDptlq
(uD:lDlap-t2Iu)ut)LD\^Dq)qa?dopt))lDpttuuPlDltrLltopr)-YrrPU,,:cPqf,slJq
qpllnlnspureiu:puau n1y qeisry ur6l :llqusH tcic,tr-l utllcp uu1u1t-';-u:ut
qcllnpqv nqy :.,ruesnt\ 1y pcc7..c,{uqltrl ulrlcp urlllliuaul EI'.,lr1t;sn],1{ [V
pBeZ.,uxp..r.ye,{q-,isy.. r.iuqeitl cnp:1 Lolrlcplt)Irg nqV qJIo uuIEInuls)Ip
r 1 : r d : s l r q u e g 1 e , { r r r r u t u l r p t n q a s r e }l P q i r l t i u l s u a r u q s l J l p c u q Y
'1req 8ue,{utnln1 uep ur:cquei nlens stltc iutr.toasas uciuupuudtdnlnueut
uclr iue,{ rr.rrtucrydn.raut t:Snl tsourE , qtlsttl UllllPPJI Lre|rp (lnqeslJluIIr{cq)
rr clPlueures3urjo enp e'Ic1r: tp ll.tcvad ullsnlntu:ttl lnlun uItleq Sutroas
3ur:c1aur,\\vs IqrN., nll PuJlctlqelo ucp'(scre) uPulnulu)Joueq) E,{ulBtl
rpeclcs1r1cuclqrln;uattt tcdrP urtqu.tcttrstl nrlP lsotuE r:.{urnpalSueleqiuad
r p e f u a r ul c d r p u u r t l t d u e n r r t l a { u i r PI l e q u c n r l r i a l ' l s o t u c E : t l u e u a s
'tnqesret 'cltlut rp ur;1sr1aflpqrlal eueruteBcqcs
ltq cnpcl uriuap c,(urt1
'rxr{cq urplnlu citl c-trlueIp )irrqlet Suui rplfu:tu lcdrp rutleq 3ur:oas
'qrqas lnqesralutrrcuaqa{cptrdc,{uuulql.rriu.ur)nlun uep eu:ndrtles8uu,{
uc-rpuaqJl dtlSutuaut turltp tur)rq 3uc;oasriue,{rq-Sueicqureru tcdrp 3ue.{
ueppco{ nlens Suelual uctcirrt:ad uc{tltquau sclP lp lEulll tlf,Plellcd

lsorug dEpEqraI uPBlaJ :BtuelJad

:urlcosrcdrnp iunpueiuru rut uede13u1

..;-urualrpnlulssul:p qc1ly r.repclcqedlcclcpuau


uB{sreueq3ue,{ucsundal e,{uqn3.3unsa5 utalSuasl:qlcesrtsnueutqt1c,{uaut
'urqrst1a3e1 'urqnual:1 'rsoua qPIIqnEI..:leun uf,f,lll).rodc,{utn(ue1as
uep
tr:ueiu:tu Ltusuqcqruad
reurll tPlus uns^rlaluad sped IlcqLUJ{elll lul)

NYUVNgflgX
IUVJNSHI HIYTVOUVSYS
t\iVO ISOhlg dVOVHUflI NYV'IflJ
Kedua: Sabar Dalam Mencari Kebenaran
MasalahkeduayangterdapatdalamperkataanUmar di atasadalah:Usaha
s u n g g u h - s u n g g uu
h n t u k m e l a k s a n a k a nk e b e n a r a nd a n b e r s a b a ru n t u k
mendapatkannya. Usahaini drlakukandenganmeletakkankeridlaandalam
pelaksanaannya padatempatkemarahandan meletakkankesabaranpadatempat
kegelisahandan kekacauan,seriamenghiasidiri dengankesabarantersebut
danmengharapkan pahalanya padatempatpelaksanaannya. Hal itu adalahobat
(penawar)untukpenyakittersebutyangmerupakantabiatmanusiawiyangalami
dan kelemahannya. Maka orangyang tidak pemah terserangpenyakitini, ia
tidak mempunyai cara untuk menghilangkannya; Ini bersamaandengan
konsekwensiyangtimbul dalamperubahankondisidari yangbaik ke kondisi
yangburukpadapenentangan, sepertimemperlemah jiwa, menghancurkan hati
danmenahanlidah merekauntuk mengemukakanargumenmerekakarenatakut
akibatburuk dari perubahan kondisitersebut,apalagijika perubahantersebut
terjadipadasalahseorangdari keduaorangyangsalingbenentangan itu, maka
itu adalahpenyakityangsulit disembuhkan.

302 - I'lamul Muwaqi'in


fOg- " xnpay nIn{I

'8,{uupIBUes{eleu 'luI qEpEqr-qupeqr


Inlun IEI63J3t{3pIl Ellalautleqei;urqas
uE){le3?uruau B{eJeuuep (pIunpuednplqe{ue11c33uruatu) pnqnzuepusund
'ue.rnf1y rceqularu!IIIzp umlcp PIalau u pedal4eq uc8urpurd
lepqs {ntueq
uu4se:tsn1r?uau urSuap etsnucur rl:saq uur3eqos rz,{ep:aduaur qr1a1 st1q1
'nurepzdal .:uuaq
lreq 3ue( elcqcduer{uaqurauqrl1y eSouras
neqSug:zte1:aqnlI Etrull!\ 'rleqEtBfuas uEIlelesnuel r;€q utrInluauaruIepIl
ErCuep'(qepII)u€st1uepueBueletz[uJs
'EIIU?.ll runul 'nruc1tieq uelntueuaut
qelal qEIIV E,trquq'r{Blrnqela; :cte{req e,{qc1 etrl epcdal ue>lqetur:adrp
qc1a13ue.{ueqrfc,trelnlpns qtrlupr ru1 :t:,{unpedale1t1:aqcltue,tr3uu:oas
'(ueluqe[a1 qeSaruouwp ue{IrqeI uP{lnfueBuatu) -1rt1unut tLlttultu ,nutt nuro
Ind-rr zpe,n11 utq e,{qetr 'Ilsq nlens eped
ueppeqrl3ue1ua1 erearqraq
'qrural 3uc.,(Suero
epedal uelqrfe,trrp1epr13ue,{'e,{uqeprl uupt,{uucSuetucfuap ut:e13unrue1
qeSa:uau uepuelruqa4rua.,(uauqclepe1en13ue,{3uc:o qepeqluep!r1ll13uero
'e,(ueyeqsulc
epedol uelqrlzmrpleprt 3ue{'e{ulelez ur1:unlaiuarurule{
{eq-{eq us{reunuJu qEIBp}? e,{u13ue,{3ur:o qcpcql rgnru 3uetoasepudal
'u,{uuelnureuaur
ueqqrlumrp{epr] ur IErleueu 3ue,{ Intun (sslal ?uenfteq)
peqrl:aquep (u?r[uaqal)e{uuelnruauaruIn]un JeqesJeq Duas'c,{uculllJuJtu
' e ,{uuultruPs{e
1 r q : a q 8 u e , { 8 u e : o e p e d e , ( u u t r : l u s u t q r u acul r a s latu
' u € r e u e q a { u e l : l e B a u a r uq e l e p u c , { u q e p e q l' u l l s q S u e r o a 5 ' c , { u u t r 1
3ue,{seteuelqr[e,r,rrp leprt 3uz.{ntr leq rdepeq8u:tu:uqts.raqqelepelrqc[3ue.to
qzpeqlue1?uupas '(qopoq) pqcf Suef 3ue:osuluutlqt[e,trrpIDpn IUI qlpeqr
uep 'lnqes:el uenqelaSuad e,ttequau uciuap e,{1q-lnsf,d snlnBuauqelelqellV
eueu 8ue,( urnqela8uad uep qeuuns ue1:eqa{uaru qelepe (euuln) uIIIE,Sueloos
qepeqr 'elupaq uKp-squeq-Bquuqsetc ueleruestp qe1a18uc,{ urnun 3ue,{qupeqt
- q l p s q lu r E l J S ' t n q a \ rnJpl r ^ t p uur c t c > l r i uutcl i u : p I t n i J sq B p n qnr l t c , tn p l , r t p u t
dcuasseleryq re,(undureru qullv ucp'elarau uep uelut3urrp8ue,{eseniuad
-,,?ueualrpnlulas uop qe11yunp eleqrd
uep rur\eq c:cd e,{uqepeqrqulruy
ledepuauuule :uuaq3ue,{uusnlndoq u,{uqn33unsa5,, :rctull UBElu{led

YANNVIYXCNII
IvNStrSHV'IIV ICVfl HVOVSI
IYANNdIAISI^INOIAIONI dVII gS
M c n u r u tp i t r ap e w a r i sn a b i .s o l o n g a ni n i t n e r u p a k agno l o n g l nm i i n u s r )JJ n g
plling sedikita,ranranva. seblbalama adalahrrclaksanakan per.intah perintah
A l l a hk a r c n aA l l a h .M a k ao r a n sv a n r n t e n i n i r g a l k a hna k - h a kA l l a hy a n et e l a h
dirvajibkankepadant'radalahomng 1,anilpalint buruk kcaclaannya menurut
A l l a h d a nR l s u l - N y ad i l n l l r l i o l a n g - o r . a nyga n gm e l l k u k a np e r b u a t adno s a .
k l r c n an e n i n g g a l k apne r i n t a h A l l a hl e b i hb e s adr .a r i p a d rl r e l a n g g al a
r rangan-
N1,a,danolang yant mcmpunvaipc'n.crlantan denganajaranvan-tdisarnpaikan
oleh RasulullabSAW dari Allah drn apa apa)'tng dilakukanoich beliauctan
srhabatsahabatn)'a. ia akan nrcnl'lksikanbahrvasebagianbcsarorang yang
ditunjukkankepadamcrckupersoalan persoalan atamaadaJah oranl yanepaling
sedikitpcngctrthuannya tentansagrrnant.a. ScsLrngtu[nva r\llah rdalahternpat
metr-ohonpcrtolongan.

Niat 1'angl ulus (Ikhlas) Karena Allah 'lh'ala


P e r k a t a aU n n t a r :" B a r l n g s i a p aI a n g n i a t n v at u l u sd l l l m k e b e n r r a n ,
saltpli padatlirinyasendiri.naka Allah akanrncnelihlra rahasi:r-rahasianva".
Ini nreruprkln 'snuclrrakanclung-dari unekapln kenabian.dan ini mestilah
kelualdarilentcraorangvangntenlucapLannyl1'anvtelahmendapatken ilham.
Keduakalinut ini melupaklngudanr ilmu. blrun-usiapadapatncn-qeluarkan
darinl,adenranbaik, ia akanrrembcrihannranfaatkepadtoranglain. dan or-
a n g l a i n d a p a tb c n a rb e n a rn r c n g a m b inl a n f a a t n y aA . c l a p u nk a l i r n a L
yang
pertamaadalahsuntbcrkebaikancianasllny,a.scdlngkankllimat yan-uxeuua
atlalahsumbelkcburukandanasallya.Sebeb,apabilaniat seortnghlnlba telah
t u l u s ( i k h l a s )k l r e n a A i l u h f a a l a . d a n t u j u a n n y ak. e i n _ r i n a r r r rsyear r u
perbuatannya hanyauntukAllah S\\'l'. rnakaAlhh akanbcrsamanya. karcna
Allah sclalubelsarna oLlng orang1'angbetlaqrvadanorang-orang yant berbuat
baik.sedanukan panukalketaqruln clankebaikanrdalahniatyangtuluskarcna
Allah di dalam menegakkankebenaran.dtn Allah Maha Kuasaatashal itu.
Jikademikian.silpri 1,anudaplt rrengrllhkan orangyant bcrsantaAllah'l .lika
A l l l h b c r s a n . iha: r m b a - N y ' as.i a p ar , a n ga k a n i a t l k u t i l Jj k a A l l a h t i d a k
bcrsanenll. siapavang akln ia hlrapkrn ? dan kepadasiapaia akanpercayl'l
d a ns i l p a p u l a1 ' a n ea k l n m e n o l o n q nal s c t c l a hi t u ' l
S e o t a l gh a n t b ay r n g n r c l a k u k aknc b a t i l a nr i d a ka k a nd i t o l o n go l c h A l -
lah SWT. danjika aciapeltolonglnuntuknva.rtaka pertolonganitu tidak akan
nler)datangkan manliiatapa-apa baginva,dania scndirimcnjaclihinadantercela.
K e n r u d i a nj i k a s c o r a n gh a r n b an r e l a l s a r a k a ns u a t u k e b e n a t a n d, a n
p e l a k s a n a a n nt ye,ras e b Lt ri dt a kd i n i r t k a nu n t u kA l l l h . t c t a phi a n y ar n c n g h a r a p -
kanpujiln. ucapanterirnaktsih danhldiah darirranusiratauutuknrcntperoleh
tujuanduniawi.)'angnterupakan tUjLrrlln) ir) ln! perllrnl I lng inginc1icapainl,a,
sedangkan rnclaksanakan kebenaran han1,a dijadikansebagaiala((sarana) untuk

304 - I'lamul h'Iurvaqi'in


qOt--- "'Bnpa)Jn{ng

rr riiurq 'riuuE){nlplau eJe;esucgupf,qEIIv0BBtuauqBleler elB,{uat?{rf


'1uc1 iuc.{ ;uDrocstppluaur cr ntrts)ir)aIupp.c,{N-rleeluau {nlun p,{unlucquJu
t r d u p n t r I O q r l r n t r e ) , { u u r I n { e l a u ru e A u e f, e , { N - r ] e c l u a uur r n l a q B r
' [ ,
rIrI a,r{Epr) nulr qrllv I?ppdar{ tpel qBlrl er qE{Edp.nlnq?p qrqauatrnqplaSuau
r r | , i u { c , { p l : : ^u r l x n q l a d n l D n su e { n { p l a r l ll c p u e q i u p l o J s a ss l r l
elelred nlBnc uEIEfiaiuatr{ {BpuaH Buul Buerg rBeg ueqrfu,ray

. . . r 1 \ n u I Lcup n d a lc , { u
uelqcra,{ucur uele qc11yeryru.r:fuepcdalqu1lyurcrynureluef,uapcrsnuuu
tlllpr.lrurudr;rsSuc,nrquep,rrsnuELurrrp e,(urBunpurlauucID qsllV Eluru
'elllf c,\\ rzzv qpllv upclpua{
ueiucp ersnuuurcpedal qeluuredersiuc.mg,,
: n t c l r e qu r ' q r , { s l V u c p p r ? r x r u E ql nul r q u r s p o u € p q e { r p l n t r {
IqV nuql
urp prpz urq peuucqnl^Jurq prbll[ r:eprulul uprdal uelclrraqruaru qeq,n,{g
E,\\qEqrrupl lprday ur1tr,{u,rluJtupn,tlsq :ltlpllJq puuqv uprxl
PAUqn SnU.l
-qnsnurqJlo re:"?nIrpupp;-undalrpundrlsauruc3uologadueltrdupuaur
uzp
tpnl rpNtuaur ul)ll Bre{ELrr'qr11yepudelr,{un1e3as urlqrre,{ueur3ue,{Fue:o
uelSurpas'cde-rdrlrscqueltedepuaruucIE {pprt rpl{aseues qeqly erel.rad
rxelup usprqnuetiueliuelrqiuaur u,'rlqcqqr?leperur ueleos:edrrvp Irqucrp
lBclup Supi uprpftrlrd1r1r1 ntesucp,ei(urlrlrurpBue,(ucBuaprcnsasqcual iue,{
uriuololrcclurp rret?urqel uc{ledtpuau uulc e,{ueqEr uleur,urpuJsBIuulp
cpednpr iuc,i rlcnral u,iuuutrnlal urp e,{cpuep seclal.ral .tl1ncl e,{51-epeda>1
uiulrsuq uolqua,{uaur utp t{5g cpedal le{Ic,\\epaq pduBl ,qrllv ppedal
ur3uolouaduoqouJLuldutt e,{uuu1un1a1 u[p utpuasefurrrpcped]?pur;s.roq
uriuep e,(uur1n1c1eu er rdrtclqr11yynlunltlruueiuapue.leuaqal urlleBouaur
iiuc,i 3uclo ur:iurp r:,{upqclnd Lrcrlturaq c,{uuellcdeprpuElE l?prt r{?llV
uri-Lrololrad rlrur 'rIqr:^.raq IIpr1 rr r{rl uep qBllV ueiuoloUaducllndcpLrau
ucrjeer cllrur irq?sl3q .rLrrJq-leuaq nlr ;uB,rorltf.ueSuolouad ue{tpdepu3ul
uujr c.iururrlJs iuc,,{qc1n1rucjcqrsa{ E{cut.uplcqpsal clrJrutJuru)i"lJur
rdclJt urlr Irrlteqlrnq,rJq8ur( 8uc.ro-3upro qalo runqrpBue,{e:eiau nlens
tiurtprrf,JS up.nuaqcl)jntunrlcnoaluciuoliuad unlr:aquauruuIBIUprlqullV
qlrqa:^ 'riuur)illIu ;-uc,{ue:r:uaqa1(ucpn
lrp u r_.ua:n;1 e1r:u-ElruJ:nI upiuolouad
c ) r l u ' r p l l v u r f u o l o l r a d B p c u ) t f l l ? q t | n q l e q i u e , { B u e : oB u e t oe l n d
uuluq urp c,rbcuaqiutr( ;-ul:o iur:ro ultiuoloi lnscu.ueturlnq e{alau qcqes
'r,{unslcu[^\rq urItE:-upraq
uup rpeqr:dui(uuriuquadal1n1une:u1:adnlens
urlcucsrylcul 8ut,{ iuc.ro,3ur.ro r3cquuldr:rsrprypn qellV ucBuolouad
'rSSurLrJl ?uef 1eur1e1 rnieqasqe11yteullel uc11c?suaur
{nlun Suurdraq uEpe,{N uplBl lp (prq]lleq) Suenf:aqqn88uns,qn8iunsleq
S t r r : ,f{, u t : o - 3 u e t ol p c d a l u e 3 u o 1 o 1 : aude { r J a q u a r uu e l c e , { u u qq u l l y
r,{utln?SunsaSut3uolot:ad?pp url? {Dplt und e,{ur3eqeleu ,8,{uredcJueul
rrengetahui. apakahia mendapatkan pertolongan (narrpu) ntelakukannye xtau
t i d a k ' lJ i k ai a b e l u mm e n d a p a t k aPne r l o l o n g a n . j a n g a ns c g e r an c l l k u k a n nya
s c h i n g g ha l l i t u a k a nm e n g h i n a k adni r i n y a T . e t a p i . . l i kiaa t e l a hm e n d a p a l k a n
p e r t o l o n g r n .h c n d a k l a hi a r n e m p e r h a t i k r nv a n g l a i n . y : t t t u a g a r l a
mendltanginyadari pintun)'ii(jalur yangbcnarl.jika ia rrcndatanginl'a bukan
dari pintunva.ia lkan nenghilangklnnyaltau nercrttchkann) il iltltu lrcrusllk
scsuatudi dalrrrnva.Kctiga hal ini merupakansumberkeballagiaan scorang
hamba.dan itu tnerupakan makna dari ungkapan harntra r\lleh seper ti clisebutkan
clalanrAl-Qur'ln: "Hant'o Engkttulttlttttng k'lnti st,tnbuh dan ltortt.rkcptultt
Engkaulahktuttitttoltottpertolongun.Turtjukilultkuntijttlon -tcrlgltirrts" (r\l-
I;atihrh:5-6). Maka hambaAllah yangpalirlgbelbahagiaaciahhhanrbaI'lng
ahli ibldah.yangmendapat pcrtolongan dartntendapaL hicleyah (pctunjuk)trntLlk
nreraihapa 1'angclicarinla.scdangkanhlrtlba Allah yang paling nlenclcrila
adalahharnbaAllah yangtidakmendap:Ltkan ketigr hal tcrsebut.;'akni ibacirtlt,
pcflolongandanpetunjuk.Di arllaralnereka t'rng a.la hanl'a nrendapltkan dlri
''l!antu llrtgkuuldhtung kantiseu talt", dln dari //art,r'akepaduEngkatrlolt
'
karli ntolutn1:tt'rlolongan , hanl a kesil-si:randan kclcmahan.llti ttlelupakltn
kcrendahan. kehinaandan kesedihln.Sebagianla-tihanyarnetldrpatlandari
"Hunt'tt kepotlu I',ngkttLrlult kttnti ntttlnn perntlongtn', dan clrri "//artra
Engkaulahtung kontisenbalt", kelemahanatau kchampun Kelorr4lokini
mcnrpunyaiwibarva,kckuasaandar]kckuatan,akantctapitidak herpengaruh
a p a , r p a .s e b a l i k n y ln t e r e k am c n d a p a t k l na k i b a ty a n g p a l i n g h r r r u k A d a
"Hartln
sebagianyang lain yang mencnukan ibadlihdan Pertolongandlri
I:ngkauloh .tctngkantisenbah dan hatrru keptulttEtrgkttuluhkrtnti tnrtltort
',
pcrrolongan akantetapinasibnyl dari hidayah(pctun1uk)untuk mcncaPar
tujuannyelcnrahsckali.sellertikeadeanscbagianbesarparalhli ibadahdan
o r a n go r a n g z u h u d ( y a n g t n e n i n g g a l k a knc d u n i l a n )t ' a n g s e c l i k i tp e n g c -
tllluannyatentangPetun-iuk dan agantayang bcnaryang tclah dihatrrtolch
RasulullahSAW dari Allah SWT.
'Barangsiapa niatnyalulus dalarnkebenaran.
PerkatranUntar: -v-.ang
sanrpaipadadirinyasendiri"melupakanisyarat)'angJnenun-iukkan hahwasanva
scseorang tidak cukup menegakkan kebenaran. jika hal ilu hanl';rdilrrkukan
kepada i
o r a u gl a i n .h i n - s g a a . j u g n
a l e n e s a k k r n n t
y c
a r l c b i hd a h u l up a d ec l i l i n y a
scndiri.Sctclahitu. tindakanntaatasorall-slain blru dapattliterirna.Jika ia
t i d a k n e n c - s a k k a nk e b e n l r l n p a d a d i r i n y a s e n d i r i .b a g a i m r n ai a t l l p a t
mencgakklnkebenaran padaoranglain'/
Padr suatuhari Umar bin Khaththabbcrbicarl di atasminlbar dan ia
mengenakan dua pakaian.ia berkata:wahai sekalianmanusia,apakahkamu
semuamendengar. Saltnanbelklta: Kani ticlaknlendengar.Limarbertlnya:
Kenrpa engkautidak mendengar.wahai Abu Abdullahl Salmanmenlarvab:
Engkautelahmembagikan kepadakami.masing-rrasing satuPakaiansedangkan

306 - I'lamul Muwaqi'in


-'Bnpay nlng
,0€ -

-re8uapueuIruru{ ?u?rcIoS
:BtE)Faq und wtxlEs E{trr{ .,lBueq,q?llv e,{,BL, ,qe/$EtueurBtlll-lurq qBllnpqv
dnuJu€ret{Ed rur qBl?de,rur uE{eua{ nI? 8uE,{uelE{Ede,{\qeq.qBllv ruap
qelqedrunsreg:€te laq :eruf) .ururul.nrtrIntruV rpqe,r.Buelepn1y :qe,tr,u[uaru
BJ reun urq qellnpqv l€qeiA :mxfl ulq qzllnpqv epedal etzryaq terul
u1u1r1e,(uqe,tefueruund8ue:oaseperyprt rdela; lqellnpqv lpqelA irlzllnpqv
rcqezrr'Sueual'esa3-esa8rat ueBue[:ple{taq l?un .uere4edunp urpuesne13ua
'-Pnpe)I n{n8
60f -

uerpnua) ,.e,{uurlequj?i?prp ledEprel)ppll Bi'"uBuaqas 3ue,(etsnueuuodBpPq


rp ueusura{ueSuep urp rsDrqSuau q3l?pe e,{ulPISuDd uBp u€Iueunus{ JBsBp
uec :Inpunt {epn rleq ldBlalInpunt uPepealuElup qnqnl lBqIIan,, :qe^\Pfuaul
urel ?u"f uur8eqes,.LnlruB{rJeunulslep?d uBlnpunla{ u€3ueppnsIBulp
8ue,(qerydy,, :e,.{uepaq EIaraN '..uelUeunuraleped uslnpunlal uep qel
-1y upt':da1Sunpurl:aqn1y,, :uelcleSuaurA1yS qellnlns?UleqeqesuerBeqes
'nlr eua:r{ qalo uu{nr{Bler 3ue,{uetenq:adsBlBueseleqte8eqasutsnueut
epedal ue1r,{unquaser 3ue,{u{uelecuelledueuaur qe11yeSSurqas 1165 qu1ly
qalo ue4leduretrpqu1a1 SueKefu1r1eqas ueelefual nlens tdnlnuau qelal et
'e,{u1r1eqeseBnIuerllulaCIenuasntl I{IlltxotuqelolEXuutpe,nqeqe:tBuauret
rua:e1e.{ur:rpuelnletu:edtueuruelu nll leq elorrr lpel ue4nqasrp3ue,{1eq-1eq
uelnurauaurIBpu er eIr[ 1nqes:a1 uru1e,{uall:ep uelnlunl unp ISua.,'rIasuol
reSeqas e.{ur:ucueustueq?r nptu {Bpu nerueSSurqas e,(uepedalu€IeqsIUtp
3ue,{ 'eKureSnqas uepurnqela8uad nrulr'qepeqt 'e,{uetue8etunl'ue,n,{snq1a1
r{rl[uau Er usl€-ueleas ersnuuuruedepeqtp e.{utrtp un4eqq:adruetu 3ue,{
3ue:oasasSueluatrss:lsnll ue8uapueletuedrunrpledep tut uee1e,{uay
'e,(51-ue:n1e
euasupntuata{ululspuep':epebuepelpebuelep
rp e,{p-qerulrq 'r33uu Suef e.(p-tegrs-N;ts '(Dusnq-p ousn-74):1teq?unf e,{p
-r?ru3u-eureul.repuerSeqreSeqesqu11yrSaqqrfe,,ir3ue,{ nlunsasuelednreru
ntr uep'qBIIV uedepeqrp e,{uurlequelnleru:eduau qe1a1 eI qeqes'elsnueu
uedepeqrp e,{uue>lnpuladuaruue>p qe11yemqeqn1re,{(e,{uleqIIB)e,{uu€seleq
uelledepuaruereSesuele 3t'(snlnt Wpn) sBInJn1e1:aq3ue,{Sueroe8nI
'uesnlnle{
uerlruap e{etu'3rsnu3urrleq uelep lp u8B,\3qt,/l\aIuep u?etuIJaI
e,{usrueuredrueqSuef e,{uuesnlntalsetsJidS q?llV uep eleqedueltedepueu
u:a8esuele sn1n1 3ue,(8un:ou,(u1eq eueute8eqe5 etsnueruue.tn1nuepte,ue,{s
uelresppJaquudetetal nlens ueledn:aur LIEUe,/trrIraq ?ue{ eped r.{uuen[n1
u,{uue11r1uqrp ue8uapteqlle eua:u1 'e,{uuenfntue{{Il€qurau uele qsllv -
epaq:eqe{uuuc1e,{ue1 ntr :1qeqrp 3ue,{etsnueu epedal nlensasuelledureuoul
Erqeqas- (snlnl)se1q43un,(3uu.rouup ue{Ileqel qelspuqellV eua:el nlenses
',,e.{uuelnleur:eduaru
u?{lsruau {?prl upp s?lncnlepaq 3ue,{3uu:o eua:e1
ue)p qtrllv eleul sulnt n>p1:aq3un{ clarru ueq,, :r€tull ueElDIJad

VANIVSIXV NYO
SV'INJ NYVTUf,fl CNVA 9NYUO
diketahuilahbahwakeduaucapanitu adalahperkataan
Amirul Mu'minin yang
diambil dari sabdaNabi, dan keduanyamerupakanperkataanyang sangat
bermanfaat.

310 - I'lamul Muwaqi'in


IIg "'r?npax nlng

'ursnJnle{uriuap rslrpuPlrp
leprt rclrla}rcuJqnlr uclcnqredErIrI pruuelrpuE{r
urtrnqrad 'rrufq
Irprt tnqJsrJl B)ru Icprl nlr uelrnqrJdrdptel(qs-clq{r) snJnl
uciu:rpur-yn1r1rp r1r I ucltnq:adn1rn5:qn,rufuaur1 lnqJ:^,rJl rrxdr)iun culnu
;-rrrp:l c,{ul p et uplprlua){.truaqfiutpd iur.r.urp snlntiurlccl;-uc,(urlnnqrad
qrlrpn qcilV qalourrualrpiur.{ irr:rcnq.rad :rtrirrq lpr-.il.ulq illpxg-lv
(Z :Iinl,\ lV) ,,D.\r!lDulD
lrpq L1tqa1 lrtn.rnunl tuoltto tp otlot:'
'nun:'1t[niuaurorq o.iotltts'tlttpttlurtpt]ottttritloltlt.tt!]tu3tta,I(tlDllV
),,

rrn -'f 'd- f r-l:';:{;1 >i f::i ri( ' . . r ' f orf t{i
; t
gr---<
;"
r

:ll,\ N-rrrtllir.l PUILt rltaIqes'u^lr


ur:1n1e1aur iur,t ;tur:ro-iur-ro :lnlniuru ur:pc,(u1n1n;-u:ru BrCJ ur)qBq'qcllV
Llrlo nlnsrp r1cprtnlr urplesultrnq:ad-urtrncl:adurp 'c,{y-r1pu cluruqiueut
IrLlrrn u r l n l p l r p 3 u u { u t p e . { 5 g - u e 1 q e l u t : a d
i u
t p
r , i u r l e n q r a dtctutcuotu
l.iircq 1169 qe1;yul-.1;-ucpag qrllV qalo rrlpulp rlrp n:1ur:rp3uri uuunq.rrd
q r l u p eu u u . l r p i u u i u e l e n q r aqdr q a s ' e , { u n p q s rp:-iurpq nqe t,{g-1nscX
llIuuns urSuJpr.{uunrnn:^asl1 ucp qrllv eui,rl]) uESnlnlelru]{e{ 'c,{uBnPa)
rlrlruaru4rprr3uei qeppc ry1orrp3ue,{ urrrnqrodurlSurpcS IAVSqrllnlnspd
qruuns-urSrrJPrcnsJsurP EJr,rt qrllv lruri?)lsnlnl uu{n{]]lrp;-ur:i( uqenq:ad
qclpplrrtrrr,r3trp ullrnq.ra4lrlotlpu,{uunl rnllncl:ad(eir1)E urp r(IIrJlIp
a-uc,{
urlcnq:ad ntrs '(tedruf,)| epr lnqJsrJl uelr:nq:adut;ilnqod LleilV cu:rxl
snlntuciu:p r.iuueln{uJeruiue,i Surro8ur.{ rp:nre1r,i5-cqurrq-rqurrqLlelo
uc1n1c1rp 3ur,{ uclcnqradrutuaurutuu{r IepIl rlullV u,tqrq nltr . r:,(g rqturrq
LlllPuBsnJnla)ultle:^Ittll.IsueulWpn qellY rue,n)J..:.n.)ul..l m'lBleljJd

NJ,VSVANVH
VTNIUSJIOCNVA NYIYNgUgd
(TVAWOI
NYO.hIVJYtrAI
VOV HVTTV YflI\IYH NYIVNgUgd
makaperbuatanitupuntidakakanditerima,sampaiperbuatanitu menjaditulus
dan benar.Perbuatanyang tulus adalahvang dilakukan karenaAllah dan
perbuatanyang benaradalahyang sesuaidengansunnahRasul-Nya,lalu ia
membrcafirman Allah Ta ala:

e\l:r
""'tri t-"r I P

.'','', \l-
--
Y-t t6.

" BaratrysiapantenglnrapperjwnpaandetryanRabbnyannka hendaklah


ia nrcngerjakananrul yatrg saLehdan janganlah ia mempersekutukan
seoratlgputl dalornberibadatkepadaRabb-nt'a".(AI-Kahli: I l0)
Jikadikatakan:Berdasarkan hal tersebut,
nyatalahbahwaperbuatanyang
dilakukanbukan karenaAllah ditolak dan tidak akan diterima,sedangkan
perbualanyang dilakukanhanya karenaAllah satu-satunya akan diterima.
Dengandemikian,masihtersisabasianperbuatanyang lain, yaitu perbuatan
yangdilakukankarcnaAllah danjugakarenayanglain-Nya,sehingga perbuatan
itu tidak murnikarenaAllah danjuSatidakmurni karenamanusia.Bagaimana
hukumperbuatan semacam ini? Apakahhal itu membatalkan (menggugurkan)
seluruhnya,atauhanyanenggugurkanbagianyang dilakukanbukan karena
Allah sajadan mensahkan bagianyangdilakukankarenaAllah?
Menanggapipermasalahan ini dapatdisebutkan:Di bawahperbuatan
yangpeflamaada3 (tiga)jenisperbuatanlainnya,yaitu:
Pertama. Perbuatanyang doronganpertamanyaadalahketuhlsan,tetapi
kemudiandiikuti (disusupi)denganriya dankeinginanselainAllah di tengah-
tengahpelaksanaannya. Sesuatuyang menyusupiperbuatantersebutpada
dorongan penamanya di dalamnyaterdapat sesuatu yangmemisahkannya karena
adanyakeinginanuntuk selainAllah. sehinggahukum perbuatanitu adalah
hukum memutus(memotong)niat di tengahtengahpelaksanaan ibadahdan
m e r r i s a h k a n n y ay. a k n i p e r n o t o n g a nn i a t y a n g m e n i n g g a l k a ni s t i s h h a b
nuKult'lnya.
Kedua. kcbalikandari perbuatanyangpertama,yaitu bahwaCorongan
pertamadaripcrbuatan tersebut
bukankarenaAllah,kenrudianmunculdi dalam
hati niat karenaAIlah. Mrka dalamperbuatansemacamini, adabagianper-buatan
yarg telahlaluyangtidakakandianggap(diperhitungkan) dandiperhitungkan-
lah perbuatanrryase.jatberubahnyaniat karenaAllah. Kemudian,perludiketahui
bahwaseandainya kasusini terjadipadabagianterakhirdari suatuibadahitu
tidak akan sah kecualijika bagianarvalnyasah,maka ibadahitu pun wajib
diuJangisepertishalat.Tetapi,jika ibadahtersebuttidak demikian,makatidak
puladiwajibkanmcngulanginya dariawal,sepertiorangyangmelakukanihram

312 I'larnul Muwaqi'in


gI€ - -'Bnpax ntln8

( o lI
:gqe)-lV) ',,olu-qqoll Dpod l lDpDquaqwopp und7uDroasuDfllmlasDduaw
D! r1Dluo7uDIuDp LlalosSuoi lotuo uoyofuaBuautDl r.logDpuaqD\Dw
ofuqqoy uoSuapuoodwnQaddotor1SuawodolsBuotog,, :elr,BJ qBIIV urrurrJ
u€p €Dprrr qelruruep ',,unlnfllas ot 7un'( Suoto lnrun qoppD D{.uqnJnps
ntt uolonqtad npru 'nlv urolas uo7uap n:1y uoynnyaiuatu uop uotonqtad
'nn\as unlnvaLuaru
Aons uDfl\opw ndnls7urxoqnpw loptl to8uos?uDf,
nlqas qDppo nIV,, :uouugpaqn11oy Dtr ozzv tlDllv,,:narlaqEpq€sruedesntr l€q
ue1>lnfunuatu qelal A1ySWIInlnseg r{EuunS:tnqes:eluelenqradup)ieues{elou
ueqrfe,tra1SunSSueuauqelel er e{eur e,{uue>puesleleru leprl er uup ntr
ruedes qe1ly qalo uelqeluuadrp 8uu.{ uelunq:ad e{rI tnqosratunn[n1ueSuap
rlencel undqetuuadnlensrpe rypn uep'qequesrOIBqrag 8uetrqe11yneelueru
{nlun uenfnleteur-Pteuj3s qEIEpe nll uBsnlnta)qPqas'8pe lepu tnqas:e1le:e.{s
E)trta{Epe)ieprl rpefuaur ue?uep
1e:e,{s u?trp{req 3u?,{ runlnq uep'n1ruelznq:ed
2.,(uqus 1e:e,{sueledrueruuplnq (u?se1eq) eleqeduelSuepaslnqas:aluelenqrad
e,(uqes1e:efs uelednrau 3ue,{ qe1n1rupsnlnt?{ te{e{eq quqas'r8ueqntp
qr[e,rnlr ucqrfe,,na{ ?{uu]lnqasratu€qrle/rra{ (e^uEussIel:at) e.{u:nBn3uelep
rp teJu.{suerlednJauntr teru EIr[ Erxua]rpuele leprl rur ueJeuas uelenqred
'nlr rt:adespnsleu ue8uep ',,uelng
lp{ez uelueqrrrau n?lp I[pH,, lnqesrp
r,{ur:rp e,(ednssn?r1e1es uep efuueqrle,re1 ue{rcunueu 1n1unrluq qepeqt
ueleueslelau Suef 3ur.roruadasBBnl lnqas:alqrdn eua:el uep qpltV eueJeI
1e1eqs er rdeteluele 'efuqcdn lrqure3uaur lepn undrlsau tnqas:alleleqsu?I
-eueslelau er zlrfuluru 'qudneue:e>1 l€leqsueleups{elaur?ue,{Suuo uadas rut
uetenq.ledBrsnueur:epqrs[{ Erxuatuedecneuasueselequeqde:eqSuau uep
qe11yquluuedueleu€s{?leu {nlun ue4pnsleu-rrp ?ue,{uelenq:adntreX'ersnunur
uep qellV Intun pns{Eruuu8uape.{urelnurp8ue.{uelenq:a6'u311ay
'J3^\Bqtutrp
JnIn,\\
elrtal q?llV euerelqeqn.raq e,(u1eruu€rpnuralqEIIVeua:u1uulnq tetuueiuap
sI[ - "'Pnpa)ln{ng

rUeJJs'tElrq{plp urlrurnduJsrp e,(uniErluduppe.unprp p{uuBlLnqlJd;ntrR.i


'pltqcd (cnp) u?Itedrpuuu uele
Z IrNq 8ue,runlenq::dugln{rlatu 8ue,{?ue
-:o drrlcs c.nqequellnfunuJu qelatur.ln|-ly'urr1 8ue,{ledruatepr4
-Pulnduas
Suui elequduulednrauruElInqBntrros nlr rdctaluBIE.Iruqiun,{ l,iuuudnprqal
uep r,{u1eue-1eur'e,{urlrq'rrrpuasu,{ur:rpcpedal e,{51-uelqe.ra3nuerp Bue.{
ucluulrual udrueqcrunprpurqp-rqJ Bprdalullqcd uuluaqueuruelu tsrCu,!\qeq
uP{nquluaqurulL^{S qrllV 'tur tp,(r re,ic In[rlrl\I (ZZt :lqBN-uv) ,, ryrlrr'
3un,i 3'uo-roiuntt 1rt:^t:tuta1 JDudq-JDu)al JD.uryDrp otp oiu1nifiunsas uoq
'nlunp tp uD:ltDqDloiulpodal uoluaq luDX r!De,,
:c,{g uururr,;uc3uapuelefas
IUI le,{V (tZ :lnqBIuV-lV) ,,'tlspts3uD,i3uo-ro'iiunt]lnsDluiatJDudqtDud(l
'tDJlqlo lp utp o,itrtlniiSunsasuDp otunp lp uDsolD.l
o,iuoTntdttoluaq uuol1
LrDp'DILtLDuntnDlnpod qotty -1y uopunryoual uoltpoIruox uop 'qn:l.nf uDp
lnqsl'tLnqD.r.llr:tpotlay uolqnta)) uDluDX rinQr,,:urqprql rqBNqnsr{ urBlEp
ele.€JqcllY ul?txlt3tgadas'e{u1n1ueq urrl lelrql{r rp u,{ueurr.ratrp 3ue,{cleqed
1n1uaq undrlsotu uulndues 3uc,i clcqed qeluts{nq equuq 3u?loas ueln{elrp
Suei(lreq uutencl-rad sels prunp rp qalo.radrp 3ue,{e1:qe4(ggl ucrurl rlv)
,, ttolo,iop.tsthtrdur 3uD,': tn)5uott)\,i)t tlnlnitnttlutrtl:1t11)u ttttotuttpuodnpt4ay
'Sun uuaq Lptletor qn3,lto:l mlotunit :^unlnp Il uDllnsoultp
LrDpDlDtaulJDp
unltlnohp odotsSutuogl nuolntlod un:1outndnas rJ.tqolofos lrnuotl unq opod
DluqnSSunsas uD(f ttDutrlDlt)r^D.raur uoln n.lt[.r;tqSupidnU-dotJ.,:uprulr.l.roq
urq rucurrcSeqrs'{pJe{ lrlrrl{c rp ?)e.rau r3eq eleqcd unleutndure,{ueu
u r ) p q r T l l y u n r p n u e ) ' E r u n pr p r , t u u r l n q r l r p 3 u e . , l(r e q u p t ? n q l e d
sptc e,{N-equEqEqruEqppnda{ elrqed uelr]aqruaurucle rlstd J,tS q?llv
u?p T,{ufuntur)-8unlu[{ rp ucdurrs:atqDIIv tpulLJl]i efuqn3Bunsag.e,{uenp
-enpa1netec,(uucpuq undnrurr,{uqeq1n1unlrrq 'ut13unru r:rcBcscs ei(uepedaq
r{JZJrrrcrlr,rJqLUJur uBllEqcllv x,rrirq urrpsnJl]t;-ue.^. iueto-3ue:orSeqelrqld
uelSun;riuJLrr IrpusrJ .rlruil 'rur urdel3un ueiucq .c,iu3un1ur:>J Suntuc>l
LrIp B,{N-1r]rtrqpr r,iuullrpleSnuerpurp t,{urprclal c,\N-r)azale,{uuu1r:aqrp
upSuepqpllv rsrsrp eJr?rlrd Epc scll.lll fue,{ iutro-3ue:o t8eq e.hqlq nlrpi
'..1,{N
ll:ruqtruf;p'r)azJ.r'qrrllVrluqedqeltrSurcry14..:rrun ucrtc{lJd

(SVTHXI) SNTNI
ONIVA ONIYUO I3Vfl VTYHVd
yang
disebutkan dalam firman-Nya: "Dan dikatakan kepada orang-oranq
bertaqwa: "Apakah vang telah diturwtkan oleh Rabbmu" Mereka meniawab:
" (Allih telahmenurunkan)kebaikan".Orang-orangyang berbuatbaik di dunia
ini mentlapat(pembalasan)yang baik. Dan sesungguhnyakampung akhirat
adatah blih baik dan itutah sebaik-baiktemPatbag,iorang yang bertaqwa"
(An-Nahl: 30) Padaayat lain, Allah SWT berfirman " Dan orang-oranqyanq
berhijruh karenaAllah sesudahmerekadianiaya,pasti Kami akan memberikan
pahala di
,"^p2, yorg bagus kepada nereka di dunia' Dan sesungguhnya
akhirat adaiahtebthbesar,kalaumerekamengetahui" (An-Nahl: 4l )' danmasih
padasuratini, Allah berhrmarl:

(rv,.pJ'P
"Barangsiapa yang mengerjakanamal salelt, baik laki-laki maupun
p"rr^pion dalam keadaan beriman, maka sesungguhnyaakan Kami
berikan kepadanvakehidupanvang baik dan sesungguhnyaakan Kami
berikan balasan kepada mereka dengan pahala yang lebih baik dari
apa yang telah merekakerjakan" (An-Nahl: 97)'
Allahjuga berhrmandalamsuratini tentangkekasih-Nya,Ibrahim: "Dan
Kami berikin ieparlanya kebttikandi dunia. Dan sesungguhnyatlia di akhirat
benar-benartermasukorang-orangyang saleh" (An-Nahl: 122)
Allah SWT telah mengulang-ulangpengertiantersebutdi dalam surat
yang
An-Nahl ini pada (4) empat ayat, yang tidak terdapatpada surat-surat
lainnya.Suraiini adalahsuratmengenainikmat-nikmatyangmanaAllah SWT
telah menjelaskandi dalamnya pokok-pokok nikmat-Nya dan cabang-
ia akan
cabangnya.Dengandemikian, hamba-hamba-Nyamengetahuibahwa
yangberlipat-
mend;p;tkanpahaladi sisi-Nyadi akhiratkelakdengannikmat
lipat yangmacam-macamnya tidak diketahui,dannikmat-Nyadi dunia hanyalah
Al-
seUu!iannit<rnat-Nyayang sementarabagi mereka Jika merekamentaati
lah. iraka Allah akan menlmbahkan bagi inereka nikmat yang lain dari apa
yang telah merekaperoleh,kemudianDia menyempumakanpahalamerekadi
ukhi.ut utu, p".buatan baik (amal shaleh)yang merekalakukandi dunia Allah
Ta'ala berfirman: "Dan hendaklahkamu memintaampunkepadaRabbmudan
Dia
bertaubatkepada-Nya.(Jika kamu mengerjukanyang demikian)' niscaya
kepada
akanmemberikeniknntanyang baik ( terus-menerus) kepadamusampai
waktu yang telah dttentukandan Dia akan memberi kepada tiap-tiap orang
yang meipunvai keutamaan(batasan)keutamaannyaJika kamu berpaling'
'^oio
(Httd" 3)
,"rirgguhnya aku takut kamu akan ditimpa siksahari kianot'"

316 - I'lamul Muwaqi'in


-'enpay n{ng
LI€ -

'uPI3 slSetxeS
ueqnJ qEIJVr8sq rtnd ele8eS 'e,{uu€8uap uEtrelraq3u?,{qelesDuluep unlnq
qDles€turrrBlepB,{uuBsBIafued usp uB,,{sV-tV psn,^lnqV spsde:lqEltEq) urq
Jsul.n 'uIuIt!,nIAI IluITUVleJnsln{3wf uatu IEq BdBraqaqqeluprlrujac
',,uDlDSSql|e^N-leuqel uep 'rlozar 'r.l3llv El€r{edqElleSur
BI€11,,:uelereSuaru q€ltEqx ulq rPull 'ururu,nlAIlruruv 'nlr Buarel qelo
6Ig -- "'8npax nxnS

usIB;uB,{ Pueul;ue,i Aulrl.. :ql).{rluJul itr{l?g nqv ,\\VS tlrllnlnsBd


c.\\trqrp3ur/i nJEn:^as SuuluJl n)rpudi] qrlue)ll1llJq.. :rlll)l3q n)v'. :tllllll3q
q u i L r v u . ( u J u l u J \ l l l\ru J ( t ll r : \ r : 8r r . l \ l l l r : ' r l I i \ l \ r ' l r l r l r r ' l r : r u t Il l)n i L l v
L t
urp prqrlnr{ ucp urfqsnH lqv lilrP un\llr,irl\\llJtu lnqSI]l\ ulq Irll]l l
'uRllLJeli;uaclnull llplldtll ulllllrsllptP )rlPtl ;uei nlrlnsJstleiusP
'u,(uurdtuturacl upr:da1l'ruurltodrlaut
uBlsntnchp lltlep IBPrI nlr urleqJplsd
. r r , ' i eq r 1 1 y q r 1 t 1 i u l t t t c l L l o p o q i u r : , r , i i u t r r o q n . r niucru eLp utrlpllue)
',,o.tttttttltuttu,ttlupudal ttttl.totlol D:P-I)ut 'ttttlDlDl ttutt l )lDptt ittot tttltt
unp vht|Sunt ol).t)lu tlutPtllurl rtiut-rttp nrpu,tT tlutDl b'trl'l\DdD olbutq)S
'o,ittttolouns nlos ItDlDlstlpu)ttt 'D\t!tttnlt)LltDs t11DSttDl'totDqlu)Itt
ltlllttl t!Dlnq
Sutlos ny tlD!lV (lDll:l D.irtuDlunJ llP uttn!nt olut1nbiiulls)S Dtitn!1nlt)luDs
trtns qollV qDlDl trtt,llttr.tluatt;ttlw;ttLt Dl).t)Iu truDtLttptul uDJDuDs uolDn(Lrxl
ln)lqL)qasp ult nLt unPq)s tunot1rttlLrttuawiiuni uoosottttl,tl tr'iri4ttlI tirlsa5,'
: r p q ? s J a q n p r l J q u r r p r l L t t J ) u c . l n O - l V u t ll l u q : p : a d u r a u t i u l p a s ^ i u u ' i
unlBl nlens rliuapucru qrlJl ,\\vs iqrN.. :rllllliaq t;tp r'(tr]as r'iu)iltrl ulrp
uriuledcq r-rcpqrc,n,i5 ulq,Lt:ttr11 ul:p sltp|ri rtt:1lt'{t: \\ r'lrul LllrIJl tttlttZ-7Y
',,D,iutlDlDlr\Dliu)ttt;ruu\ 3uD-toltiDq D.\uDsoPD'lD)stu ':ln1 iiurt'i
Ddrlul tttvnJ uolutqut,tur luni ptlttts.!!rr'ril57":ur1st:1lirp
1.1D:^L)ptl
uo.tDpuL)s
qprernH nqv qJIo ue{tDic,\\rllp irn:i.n1:nut 5"llPrqnlrs qtlus urlrr(l

upp'tB.r.r'.,{s'}t-}Is'ctur?tl;ullluellnqrla{ ntLlll) lillpll ;-utli lclr,",,t1:I"'pil:1


urulrl:ad dnlcrrretu tnqasiel ueirrlr:lcy (691 :qrllbcg lY) ,,llltlDta:lnutDl
)t u)u! unp 'tlq unp uLlo[ |onr1.t,tt1
:1Dp1liiuli otln qn11ydnpnrl-rtt t!t))lt)lt ttutol
q tniLt)LuD.iuDLltt uD1lD'\r^ :tnlLUlqlJqqBtJlJrlds qrllV
D\urytt;i;11///t.).t,.

NYNHVITCNTd (I
NI{IIHYSVfi
YdNYI YI{YN
HV'I'IV NVCNVUY'I
SIIYVIYYUSI
NYO
.Vtr{fl
lYHIVNICNSI{
INflISUXI NYNHVJICNId
HYI'IY
VdNYJ
NI{'IIruYSYOI( YI{YCYHY'IYSYI{
NYTY0 NWIUflflI,{U{
Y,t\JVd UVlndgS
V'INI'WTYH
menaungiku,danbumi yangmanayangdapataku pijak,jika aku mengatakan
sesuatuyangtidak aku ketahui.
Abu Ayub telahmenwaya&andari Ibnu Abi Mulaikah,serayadia berkata:
"Abu bakarditanyatentangsuatuayat.Kemudianbeliaumenjawab:"Di bumi
yang manaaku akan berprjakdan di langityang manaaku akanbernaung?
sertakemanaaku akanpergi?bagaimanaaku bisa bersikapjika aku berkata
mengenaiKitab Allah dengansesuatuyangtidak Allah kehendaki?
Al-Baihaqi telahmenceritakan dari Muslim Al-Bathin dari Uzrah At-
Tamimi,serayadia berkata:"Ali bin Abi Thalib karramallahu
wajhahberkata
mengenaikeadaandi surga: "Hidangan pertamakali yang dimakan oleh
penghuninya adalahlimpa,beliaumenceritakannya sebanyaktiga kali". Para
sahabatlainnyabertanya:"Wahai Amirul mu'minin. apaitu. Dia menjawab:
"Jika seseorangditanya tentangsesuatuyang tidak diketahuinya".maka
hendaknyadia menjawab:"HanyaAllah-lahYangMahaMengetahui".

Bagi Orang yang Tidak Mengetahui, Selayaknya berkata: "Aku Tidak


Tahu"
DiriwayatkandariAli RA, serayadia berkata:"Ada 5 (lima)arahapabila
seseorangberjalan menuju ke arah kanan, hendaknyadia merubaharah
perjalanannya: Seoranghambatidak boleh takut kecualikepadaTuhannya,
tidak boleh khawatir kecuali akan perbuatandosanya,seseorangyang tidak
memiliki ilmu pengetahuan tidak boleh malu untuk belajar,orangyang tidak
mengetahuijawaban darimasalah yangditanyakankepadanya trdakbolehmalu
untukmengatakan: "HanyaAllah-lahYangMahaMengetahui, danbersabarlah
karenakedudukansabardalamagamabagaikankepalapadatubuh".
Az-Zlhrr dari Khalid bin Aslam saudaraZaid bin Aslam, serayadia
berkata:"Kami pergijalan-jalanbersamaIbnu Umar kemudiankami bertemu
denganorang Arab (badui), serayadia bertanya:"Apakah anda bernama
Abdullahbin Umar?beliaumenjawab:"Ya, benar".Dia berkata:"Aku akan
bertanyadan minta petunjukkepadamu,makaberitakanlah kepadakuapakah
bibi mendapatkan warisan?beliau menjawab:"Aku tidak tahu,dia berkata:
"Apakah anda tidak tahu?.beliau menjawab:"Ya, benar,oleh karenaitu
hendaknyakamu pergi ke uiamaMadinah,dan tanyakanlahkepadamereka.
Ketika orangArab itu hendakpergi dramengulurkantangannya,serayaberkata:
"Sungguhterpujilahkamu berdua.Abu Abdunahmanberkata:"Beliau (Ibnu
Umar) itu ditanyatentangmasalahyang tidak beliau ketahui,maka beliau
menjawab:"Aku tidak tahu".
ibnu Mas'udberkata:"Barangsiapayangmempunyaiilmu pengetahuan,
makahendaknyadia berkatasesuaidenganilmu pengetahuannya,
danbarang

320 - I'lamul Muwaqi'irr


{zt - "'Enpal{ nlnfl

'scqqv nuqJ r.IlrPrur


]r,ir \\r.r
L l r ) r l u a J u . L LuI r l l l . n u q l r . i u t l n U n q L U anr u) 1 rr i r r l \ r r r l l l ) t s u r ; - u r . . n r l I)l r1p r 1
n ) r . . u r ) r l r ; u a r l r r d n l r u r J l .; - r r r : t o ru: -1 t 1 r ; d y .:.l r l r ) l i q u r l l a l . n u q l r r - - r l r r r p u r r u
n ) \ / . . r ' t f \ . r J q ) r l r l \ L L r I l u li r i u J p u e u n ) i \ r . . : r l l l l ) l J q r . r . 1 c , i gi s 1 ,
'rnL1r:1liu:ru nTr qn;iiunq.. :l.lrqr,'qr,iu rngrtal rp 1rll11;-uL:i n1r:ns:rs uclrtriu:rru
;'ur;,i ;-ur;.roiun.ro r;-r,-1nlr url)rJiii\ qltii;un.i.. :ltll)tJq .rrqrI nuql

. . r ' rr ' r r r r ' l . t r r : r ; - r ' r l .. i.\ t l I l ! r l l l t l ) i \ . . U 1 : r : l L ) . t . \ . J .1. :r r. :r 1qr , 1 . r . i 1 - i . y


lnq:s.tJl u1,'lrltll.rJ(l r:prdi]1 ;'unptrrlrtq nlul.rsul\l u)a.rJLuirultLutpirsr.rl.tlru
; - r r u , (r s l - r . r t r : r it): 1 1 . r : r rur r ; - r r l 1u l ; - u r ; 1r q tl l n t t r l s t u r t l : : - l l p t l J q n l r s r l l l r t t r
i:;-;-Lrtqls..rlqt:1ltlpr1.. utltltrl:acluriuJP'uIP luI-iuru:das l,iusrlhLu urrlsr.rc,\\irtt
rutlt:. ;-ur:o t;-t:c1 'qtfu11..:nli))jiJqrrurJltJ nuql rr;-urputLrrr:icS.. :rll):acl lrq
'riurictl
1ruc1r1rqa1 dr:;-iiurrp n1rt:ilf lluf,ie) ..nqlt )lpr1 ltlV.. :Lnttllrlu;u.rLrr
qnlrpu turlr. ;-ut:rors ur-'qt1l.1r1Ppu|l rirtuir rC :lltulrJq )rJIt\I rrrrrrrl

l r l , : t . r l r :l l \ 1 r : ; ' r .r: r r ' : i


rch r.i51 1nstr11 urP tllll\/ srrlr utrltrlriurttt rtp trptclgrp )jrIq rlrqJl cltr;-iuurp
1r{ulrpudJq ) ir l l V t l a l o u r ; l q r l r . n r p; - u r , ( r d r r nr | : 1 ; ) i r r : r rui ri u D l l ; l u r : i r l r | , , q
iul.( iul.rors-rs uldrprrl:ry rlrPr:d-r1 ur::1r,iurtnLLrrl ;-uli qllrslLu iurtual
r n q r l : r ; ' u e u1r r , ( L r r q1 r p r 1 n ) r q c l l V r u r : p ' i r . r 1 y n p n p u r d ' r r q r , U . . : l l u r { l : r q
i - ' r ( | u , i t l t l l l n t l l l l i ; t l J dn L L l l q
! Jlo rrsrn)rp;-ur,i tlrn-rry rtlrusls ur1r1c;-u:tut
I|prl LIrllrpn n1r ;-ur.ro.rsas urP uf;rllnurJtl f;.nlrllr rC:lllltl.taq Lrrrsro-JV
-..rnqrlJtl t:tP
1t:ptl;-ut,i r1I,'nsa:-
Lrl]JutiLri[r r;pr:dur:P r rtl
qrcirlc{riiurrp ulLlopoqJl urrlrp airrro,r\J\ LrrrlrLLr;r\. :r-'l:)lrq Llrrs nuql
'lIqJ\.1J] r{rlrsrLLrur)qttJLLreur
)nlun .nlprtl
iulr:rd tn-)ri;'ur;i llqr;qls r.n:dur;11nd nrn; rrellruil)irnrrlJrl r,icrsru.nrluillpudJrj
utjlliucllI lrlt uuqt;1t:st:Lul:d r,iun:pulas rch-'taJrrlr.rrut llprdJl rnrlu,iurtrpi-uli
LlllnslrLuLUrlllp;uns;-ur1r,'.nrr:'s r tllj Lll.{riJquriruru)lt:- l llqul{rs I nrdl r)itJ.r(Ll
l u l u t u ur p i u l . r o l s ; r s r : , i u q n i i i u n s r r ^: u t u t l , r J qr p r ) \ V - l V u t r q s l t H n q y
rpi iLnr.ro
InsrllrrJt l r p l ' l r u l r i u r p r : d r 1 u u l r ; , { r r r : 1 ;p- u i : , iu r q r l r s r : L u l a dd l u J : r u u l r p
I r s n u r u rr p r : c l a r1 u 1 r 1u r : l r r r q u r r u r; - l l r . iu c l u r i\ r r r . r r , ' 1:1u.l.1 s l 1 t l - r ps l q q V n L r q l
rmp pn.sul,1{ nuqJ t-tlp utltc.ir:.t u rp ;-ur;.iqrqrqs strplq llls qllrs LLrrlual
' ( 9 8 : p l q S ) - . . 1 t 1 ) 1 t ) lt )t tl t) t t i i t t , t tItttt t t t i t t t t . t t t - i u n t o

ltltt)iu.t)t tD/t)Llt)lLtDln(l t!t)p:tt:lt!D\\,op:otnruttnltntl.tluntlltltlt,ts tlt)dnDlutuoul


)lt)l\t tDly.. :(lDt!| DtlDI\ 'tDH ) tlt)lt!D:lDti)u ,, :p.i\- rqru rprdJr{ rl11Il] lilrp ;uu^
l.,11S q u l l \ i u r u r . r r u
. 1
r ; i u r p r r n : ^ J S l n r l u l J n - U J I
l N
r l t : 1 1 ; - u r ; 1 L p : 1 - q r : 1r1' i1L r r : 1 1 . .
: r l l r \ . r J qu r p u i u r j r p u J q i ) I r : u r L r r n q q a d - u andr u l r r c , r u n d u r r r u Irprt ;uri rdnrs
fzt - "'Bnpa! n{ng

'qeJcscurnllns ;uelualE,{uruequnpnurcpedJlSueroases Suenrp rlrqrCy Suuo


-inu:o rprd:r1 ur!\lr.luelu:quaru nulpqrleuln{p'qe.Iqp}J'Ieqc1\,,:(tur)nq)
rqpcbe,{u1nqIrf;qes)nspuuetBrpur:pn4:pcda)lr]lclreq qspl[{X nqV.,:r:tn)peq
erp e{r:as 'nrypl;da1 qcla)qn.rqcd :etrryJq{rlrl{ ueull
ur{l?tua3uaru
ur1a1af:1
3un1c1uuiuep 8ur.tr.;-Lre:o riunluiuaru lnlrt nultl e,{ulepucqurp irnqltle{
rdr: qrlulrlrtnl qrlJnpqV 'nqe16,,:c,iuepedayucry,{urtrp;-ue.{
nurrl ;r-ur:,&
ueqcpscuuadre?eq.req dcpcqratueqc.nefuelucqur.urInlun ry1ouau1e,{ueq
nlr nl?rleqe,rtpq nlcpcdcl plB{JJq)rlrrx unrul :t;}cl:aqqlqelA nuql
' (q8llv
{nlqBur{nlqB[r) r{erau crr]}ulrrp
{nr^ru Pslq e rp uueunScq uB{rlBqrcdursru rrp c,{ulcpuaqrryu|e i51-1nlquuL
uep qellV Erllur rp f,pcrJqnlr urrlr iuu:6.. :lllp{reqrpe{unhl lnuql

" IlDq
Suopuotlrptur strpnqpnunsuDe unlntis uop pt'^o.taq unp LlollV
n1tosaS-osa3.t,tl
\lDPlDsDr)qtllt uDtloLl-11D4)X,, ql]lel,\\Ys qPlinlnscue,'l\q8q
:f,Pqcslaq scuv
ulrp ucurs urq pP.cs ucP qrqEII rqv urq przs^ unp pf es ulq slnr-l IV qalo
ui;1lr{r,rr:rp qr111rur ueSue:alay ue1tu,{s Iicp IBScrJqnlt esai csa3ralucP
qEllv uxp ltrslraqn]r urrlf;q-rteq:x!,:PlP{reqIrlnw uretul.,:l]lcljeq qPqEl^d
nuql urlolola{ unp upqopoqalInsrrrlrct ntr [r^lp-Jucllraquau Llclcp csa3
-esc3.r:1..:etellaqIIIoI\l rucurllra'uopuautnIV,, :81f;)raqq?qelAnuql
'ur) rpqel SunpuuBuaur 3ur,{ qeleseu
In:^nuret1upr1n1rurw,{uq nunl 8ue,{qrlrsl]tu ucp'utrr{rrq3)funpueiucru
nltrunuaul;ur,{ucnsasurwlciuau ut;-utt';,{ucq tut n1er;iuqniiunsast1c1-try1
'rcqc,\\ c,{seyi1.,
:e1e1;eqnilrlcquerpnue) uiutledal uclqzpu?uauaut
lqpllV
lrqurpseuel dnlnr 3ue,{nllr,,rt trrelcpuelnf-urycfraq etp uep '.ren1a1
t3;ad
urfur n1u'qcl1rpqy nqv rIqc1\ :r]]c)raqnerl€g ueqe,refueyuaquou IepIt ueq
-Lrrqrequerp {rlBt\1rxrul uurpnue) qrlesrurnlrns ut)e,{ueucrulntun 1t1ctr1
rucnrlEppde{Suetrpr1c1-r1c1 3ur-rraS:Dlll{.IaqIpqclAJuIq ueuIrlEJnpqV

(ngrvs ONVAvrsvrx vHIV'In)


HI'IVHS HSNdVTYS
HNdNISII(I CNYA YUYf,

l
I
i t u t j d a k a k a n m c n g i k l r l a s k r snc s u a t ul a n g d i t a n y a k a n
mrka keraguanmu
kepadamu''.
lbnu Al-Musavyabketika memberikanlatul hampirtidak pernahlupa
mcngatakan:"Ya. Allahl selarlatkanlah pulaorang-oran-e
aku dan selanratkan
vangntenerimafatu'aku .
IrnamMalik bcrkata:Sal a tidak pernahmembelikanjarvaban(fatwa)
t c r h a c l l pp e l t a n l a a ny a n g c l i a j u k a nk c p a d a k uk e c a l i t e r l e b i hd a h u l ua k u
bel1an)'a kcpldaorangyanglebihpintardariku:"Bagaimana menurutmu tentang
j vabankumengcnaipermasaJahan terscbut'lsching-taaku bertanyalerlcbih
'dahulu
k c p a d aR a b i ' a hd. a na k u b c r t a n y ka c p a d aY a h l ab i n S a ' i d .K e r r u d i a n
kcduanyamemcrintlhkanakuuntukrlcmberikartfatl'l men-uenai permlsllahan
tersebutsesuaidcn-can jarvaban yangaku dellalk:tndari kcduanya.Kerrudian
tlikatakan kepadanya: Wahai.Abu Abdillah.makaseandainl a dia rnelarangmu ?
beliaurncnjau ah: Aku akan bcrhenti.
lbnu AbbasbcrkatakepadaIkrimahhantbasahalayangdimcrdcklkan-
n y a : P c r g i l a hk a m u , b e r i k a n l a hf a t w a k e p a d ao r a n g - o r a n sd. l n a k u a k a n
nenolon-sntu. Apabila ada orang yang menanlakanmasallh yang nrenjadi
pcrhatiannya. nrakaber'latrvalah kamu.danapabilaadaorangyan-{menanlakan
masillah,vangtidakmenjldi pcrhatiannya. makakamu.jangan berlalrr'4.Karcna
d c n g a nc a r a d e m i k i e n .b c r a r i i k a m u t e l a h n e m b u a n g s c p c r t i g ak e s u l i t a n
manusia.

324 - I'lamul Muwaqi'in


szf - "'Bnpaxnlng

'nrl.P qrqJJuu-.lrrsrlrp
tnqJslJlrirqe.\\rlruulilp
[freucq]{ urlr ulliuolotiad n)f;u'lrrcqpnu uerpee{ ursJnpJnf,tlnrll
3ue,{ucqelcsuturad epeeltqrdrntr rurnl qJIO (\rs-apuatu) tnlnUpnru
ucrpro) rurlcp urlrqcloqr:drpc,iurq nrr ullrrrl-llr\rp 3ue.{ucqc,nel
r(uqniiSunsa5qnlc'-3uc,{urqc-tef uellnquruau urlc qe,nrfrpne1l1
qrqrg qr.rufrpn1:rd1r;pulSSulqrs'srtsrln:.r Wprt lnqJs,ralucc,{uured
c,nqr:qr,{urir:q sr:1afrprfriru eiiurq:s riur:niiu;ur nrlr rqequrruJrx
mel ueiuep ulc.iuulradqlqIuJur crp rllqltly uc1r1n:^a1 nurpfuaru
ur:r,{ur:t:aduprlr:-l;Inuio.lurcrrt
urrlcp uiuuuad urlrlnsJ]l iuupul.rcl 't
'rlcquJI
Isllluasuo{raqlcdep nrp ntr qrlalJ\^ll-Surqcs 'r1c1cureuaduclnfrrp
8ur,{ urc{urucd ur:3u:rp
8un;-uiqrsuau iur:pu1:alcAuellp3uci;-uet6; t
'r,iuricq sclrf
qrlfulur 1cqlnq:rs:.rlurr,iuruad riurlnSuauiucfuap cn-iurqJS'utn{nq
qlqn.raurtrdep3un.{ntrnsasurlednl:u r1e13unreqr.{uru:rqiur:i iur.r6 'L
.lnqaslal
urc{urlrad rurnqrutetuuriuap llr,iu urp 5^xlJf
qequru:q c,luqeluse11 I
:e,{uerque
r p ' q a 1 o : r c l rlpu d r p J u u r it c , c J U r r uu d r : a q e qr p r n l r u r l i u u l . r l d ; - u r l n i u
iur1n,lu;ruurSuapl,nqrq rnqrtJ{rpnl.rJd - n,iunpcdoltrurqerur)qunJueu
qr11yeSourrs- qniiy uerclurd:1ul?purqrlelrl tpuul ntrs qrlcs urludn.reu
r u r 1 r g , , r i u q r . n cl u : r u ru e l u ) c p r 1l r ) l l l r u r ' r , { u r i u e1 n a - u a r1ul p r 1 c l r f
ul:p'riuqc,ncltcruucIE nIc l'lIllu 'rlnuas r1:adas ur:e,iucu:rd riurlniuaur ntur
nut) r{rf'r,{uueciucilacl riur1l.. :r,lurucd rs cprdel ntr)raq nlrJequ{cru
'qBpsnurntrns iurlual qniy r:prdr1 riucl-reqiuri ;-uc.rorpe ulrqudy

NYVANVIUgd
ONY'IN.O NV'INONSIAITV.VCNVtr{tr
-'enpa)Jnlng
lzt -

Suoi ntb opodltop lnlwtlad utqwaur (oyt,(u1qtqal 3un'i (DutDBD)nuDlnlun


Diw)qLuauDIDtmdl1o1as (nEnIoinn1l3uaw uDIo nutDl) qo1ody,, :otoltaq (wt
lnsDA) ,,Dld.taur IDtal\lDlbllnltSuad4oppn ruro4n,(u4n33unsas uop DutoSo
npnr' tnuDEL|aLu tunl :lndoqlodoq uodopLraut 1tuo7 niu4n33unsag,, :DtDl1a.l n11
r{D,1Lt:ol)ru 'ua|au uons unptp tud
uaEaurp qn,naur dnptLl3to,i Stut.ro-iltut.to
unlnSuuatlttaqtttatlSuotoasttwn:1utnlat1as snlnSttaru1Dp! rtuDx 'qDlLlDDIturap
r i r o r , , : u p u U r J r eJq, \ \ S q c l l V ( 0 L I : q E r e b P g - l V ) ' , .1, n [ t r n l a dl o t l o p u a t u
'uttthttlonpns n4o1a3uatu Ittklnnlnq
lop!t uDp lttpt1np olataru3uo'iotu:lauatt
'(oEnI rlrtlr9tr,ttu uolo olatatutlolody1 ,,ttutty'3uoiotttTauau(unpnqttd1rtoT'
undnp uuol tlDpt 1uDi o(lo tfiTr|uaut niuotl rutnl duu 'QlopD,, :qn,tofuaut
Dl).!)lu,,'qollv uDluruwtpt1o1at 3ut:totll t1ry1n11.. ;DlJtltu ofPLbl uDlolDIIp
olrqntln uoq,, :ueturl.J:eqJ,,11Sqcllv ruuute8eqag rpaq:aq 3ue.,{ll:ns
urrlepuz.:n) 1y urcyeprureirtal 3ue,{ptlbu clacueu qPlalJ/(\S qPIIV
'e{p-1nscguepqr:llVEpede{uec{sqlnPeIteScqas deSSuetp uepuBtuPJaI
ue{tcdppuaur In}un Ptuelnqtqal rur cir1a1;-ue,{prlbtt Bleru nll uuarul LIaIO
'cnrfu3ue,{qeflnq 3ue,{pr1bc1Suepas '(qullhq)
ledruuuqelatasuc1n1elrp u3r1a1
rslluaurniipucpusnqElo;uad nuIIIqoloSunlnprpedurluE{nlellpstuBuod3ue,{
prlbetqrllupeeumuad3ul,( prlbr:1ueiucp c3r1a1?ue{ ptlbcte:elrc ucepaqred
'lpn{ Suir{ qclo Sunlnprpedurt pIIbEueq'88llay
lrll?purp rsElueunSre
' n{ u u r r l q e : 1
sutrpqrpar{ rnqela{rplcprt iuc,{ 3ue:o(EpedoIpIIbct tlnlrfueur 'enpay
'3ue.{ou
lauau tlnltBuauruEsclluPAuep3uelntfelSuaru
cdurl'qr11y qelo uplunrnlrp qe1a1 3ue.,(rde r:ep 8ur1cd:aq'eulepa.1
:n1n,{ uerSrqrBrl tprfuaurrir:qrptcdeptut prlbellnluag
ue{.rBdluBsrOI'ueJBHEuE,{B,{rlBCtuBJBru-ruBJEtrl

'uc1qrfu,ntp 3up,{ntensasurlnq 3ue{


ntcns:surr:1t';p prlbclul?p'un{rrpqrfe,t 3ue,{ntensasulcpp ptlbel'ull{3.'\\teilp
- c l r p p r 1 b c 1: B { t r I P I 1 b u r p
u r p u c l r c d u e s t p { n } u n u e r r q 8 u r { n l u n " - a r. u
3 u e , (u u l c o s l a du e i u a p t e n s a sI S c q r pledep r prlbetuetSequag
r u

fl.IOVI UVJ,NdgSNVIWN
ktrnu dctpatibapuk bapaknrunrcngtutttttttdl " Martkd ntartjuvtrlt: ",lr'sriiiggrih-
ntu kunti nttngittgktri eglntl \'a11gkanttrtlirttrt.vuntttk nttntuntpui ktutnvu" .
'A7raDi1a
(Az-Zukhruf: 23-2,1).i)an Allah SWI'bcrfirmln: tlikurukort kt,padu
'Mttrilttlt
ntcrt,ko: rrttrtgikutirqn vtnt diturunktn Allo h tlutt rncn,qiktrtiRu.strl".
Mertkd nttt.jowtrb. Cukultlult bttgi kunri upu rattg kunti dttputi buytk bupuk
kuni nettgcrjakannttt . I)an upukult uterekuLtkonntcngiktrtijrrgo tterrcktnr ruttg
nt,rcku \\'al(tupunttcnek tnotang nrcrt:kt itu titlttk ntangetuhui opa-o1xtdurt
(tidt$) ptrlu tncrrtluptupcluttjttkl . (r\l Mlidrh: 10,1).llanrak sckali ayat-allt
A1 Qur" an 1'ungmencela orang vang berpalin-rdari apr -"-ang{iiturunkiln Allah
dan ianatik rlengikuti Jrerbuatannenek rnoyanrnl'a tanpl ditlaslrri rrlasiindan
hu j.jairyang lelrs.
A p a b i l a d i k a t a k e r r :S e s u n g g u h n v aA I l a h h a n v l r ) t c n c c l el r q l i d y a n g
dilakukan orang omng kalir kcpada ncnck novangnva vrn-s tidak rrcngctahui
s e s u a l ua p l p u n i l a n t i d a k r n e n d a p apl e t u n j u k .d a n A l l a h t i c l a kr n c n c c l al a q l i d
yang dilakukan oleh orang-orang lang nren-eikutiplra ullma yang mcndapat
pctunjuk. llahkan Allah mernelintrhku untuk beltanva kcpadr a/i/arl: r1:llr.
a l i n ) i i n i tr n e r e k a i t u t c l m a s u k a h l u l i l r n i ( u l a n r a ) . d a n t a c l l i d s e n r a c a r rr n r
dilegitinrrsi olch Allah dalam flnr-tan-Nva:" Dun Kutti tidak ttrttguttr.s.scbclLrttt
ktunu. kctuuli orung-orung !claki rung Kuni beri v,al:nu kcpuda nrcraka:nukt
btrtutt'o[th keptlu rrrattg .tungntetnltuntui ilrtu pengettltuurt.jiku kutrtutiduk
nrcrtgttQltu i ". (An-Nahl: .13).Inilah pcrirltah yan-gclitLr j ukan kcplch orlng-or-
rng yang tidak mengetahuiasar selalubertan)a kepadaor ang yan-qmcInpunyai
i l r r t t rp c n g e t a h u a n .
J a w a b a n n y a :S e s u n g g u h n l a A l l a h S W T n r c n c c l a o L a n g - o r a n _yga n g
berpaling dari apa yang diturunkan olch Allxir kemudian bertaqli.l (mengikuli)
rpl yiin!: dilakukan oleh nenek movan-!:n)'atanpa cliclasariilrnu pcngctahrran.
T.iqlirl semacaminilah yane diharamkan dan dicell oleh para ulama dan lmam
mujtlhid )'ans enp.it (lmanr Sval-i i. Irnarn Hanafl. lrnarr Malik. tlan Imanr
Ahnrad). Adlpun bcrtaqlid kcpatluorans lang rrlenirerahkanseualaupala untuk
mensikuti apa )'ang diturunkan oleh Allah. dinrna dir tidak mcngctahui
s e b a g l a na p a y a n g d i t u r u n k a no l e h A l l a h . k e m u d i a nd i a b c r t a c l l i dk e p a d ao r -
ug vmg lebih mengctahuinya.maka taqlid scnraclm ini tlipuji dan tidak diccla.
dibcri palul:r dan tidak disikr;a.
Allah SWT bcrfirrn;tn: " Dun jatgunlult kanu nrcngikuti ultu tang kuntu
tidak nrcntlu roi pattgt:tultuatt tctlten!it1\'1. ,Scrirrrggrrhrna pefttlcttgtran,
pr:nglihutur:,tluit ltuli, setnuuttluittt akan dirninttrpt,rtungqu gun.juttubtttu".
(AJ-lsra: 36). Yang dirnaksudldalah tlqlid yang tidak didasarirlnrul.rcngclahuan.
Allah SW.f berlirnan: " Kutakunlult: "Tithunku hutttu ntettglttruntkott
perlnttart :attg keji, buik turtg rtuttpuk utttuputt t,tutq Icrserttburtti, dutt
perbudt do.\e,ntelanggur huk ntdrtu.sitt tunltd ekt.sttnvtn.q benut; (ntcnghur-
ur:tkurt)rttttrpersr'kutrtkrt:t
Allah dtngutt s.suetu .\'utlgA!ltlt lidu.knrcuuurttkut

328 I'lamulNlluwaqi'in
'.'Bnpa)J nlnfl
6Zg

urrltll)lJiuJd ll LrrIr LlJloLnr:-llprp


{rpn 3ux.{ ptlbc} ultllttf;qurrtu Suri Llsiru llrl[]l (19 99 :qezqy-lV)',, /.lrlir{
3ttn,t1totloI tnp tutoll uolv:,t(tr,:ttu ti\?.ratltnlDl 'ttuDl .tD:^)quDd-JD:^)quod
LtoTtuttlttttttt,ttl-uttluttuterlunoltt,:rtutlDl)t tu!D:l o,ru4n,9h'Lttts,ts^ rutD:luDtln.l,
't
,. ;DtDLrlq D:|.).|.)utltDG utsog opntl;4 tDl d ) tDDl uDp rlDlty npodal not
luu).\lDtDltppur) 'okrlnq L1o1iiuo1y,, ;DI.):1J)qDl).!)ut'ult)-t?u wolup utDltloq
- ' l t , l , , , t t l ' p, .l t, t t n t l n l t t D l t r t : l u t ' V ? T t ' d . . : l i rllllJt q
L , l A S q r ' l l Yi L l { u r l J l o ( r r u r ) l
upllprfrp prdr:piue,{ cdo nqpt IUprt mrc{ ?)ilru 'c,(uepetlal rrta:^;-uli ururJl
rpr ryprt clrqxh: r38urq:r5 rSolodr 1u1rs.rrq 8rn,{ ulsr:1cre;-lqraq ul1lu:ur ulp
E,{ulplouau un-\ie erp cucur rue:- upiuap 'r:,iupdtpuld rruiu:rp ue;-ur1ua1:aq
driiurrp 8ul,i ucnlualol ucliur;pag r,{u1r:drpuacluc3uap rensas dr3;'urrp
cunJas lnqa\^rellaquns-riqurn:- Hltp taqurn:-.rcqSuli ulnlu:rlc1 l]ulueueur
B,{ueqrrC c{uteclrpuaduDiqcle,iuaur3ur:r(1r:runerurln uelcT':dosaj upp'uriN
- l n s e d q r u u n s ^' q l ) l l v q r t r ) r : e p i u r l r d : a q e r p u l P ' c { u r n u r : s u r 1 1 e 3 ; - u r u a u r
uup r,(uurrucl u?)ietunlniuaru qrqcl tlrp purtrtrq lllun qnrnlas trcllpuacl
ur?p'[.{N-]nscd rpqss'WrllV uliu:r1 r;pr;clc1qnn-el;ucScdjaq uc{lca-Suruaur
u c p r , { u x r l a s u e r u a l r r i n q r s ; - u l ; . t o a s a .u^u l r p l : f u a u r ; - u t , i ; - u l r o r;-r:q
uBqesel ppf;{r?puu0(] '(91 :qrqnr-LJv) .,uDlD[rq nluD:liluni ntln tnrlo]aiiuaW
nqDl,! ryollV toe tnutuaq littt.i 3]|,|t.to,3un]ounp 1t.i|'',1nsoy,qD V un)le:^
nttas 3un,i uoual tpnfuatultcpun'9tratu 1oplt uDp tlutD:lt).tDtun1ppDUllt)q ,juD,i
Sttruo-3ttp.totttTryatirtatuuotpq qD V Suop)s '(DlDs nlri)q ) tDlJDtqip ublD
ntunl ntLlnq utSuaur nw1qn1orly,, :ucu-rr-J,raq .qe 3ue,{pr1bel
.LAt\^ qr:11y 1e:^
'u,{N-ln5^81
Inseuuel nl! ItLi Ruarc) ur?pqrllV urclcs cprdal tnqaslat qclcsrnr
uelIlfquJiuJur lluun UI{;-ut:tlau I/!\b^ r{ullV'(6E :rslN-uV) ..t,.\uD1.ltlt,
.\/tDqlltel uDp( tluISDq) DutD|i qtq)l tltr uDt:luu,t|t Huo.i tttnpntu;t:ll.tn! unp qDl
-tV npDda:luDrtll.|)Ll .!t)u)q .!Dtraq uU))/o:lt['(D.iutlDuu s) ltsog lnp (uo..rnA
-lV ) qDlV DpDdrl Dt rlDlroltpqtu):l nlotu'ntnns)s h'uDlttallndoptr;tt!unutnltaq
nulnl Dlll uotpnuDx ntLtDlD.!t/tuDtl LnuD ltln unp'(D.iN) I sDArlDlttoDltrDp
tlDllV tlDltiDDt'unu!u)q liu).\ ,iuD.to-iint.toru11.,:urur,rrlaq J.A\s qrlJV

qrll\/ qrJouullnrnlrp lrprl;uu.{ ntlnsJs


nnlriueul ur{ruJrnlrp rplftat ntr urirn:lu:lr:cl r,rqrq rnrlctr;t-u;tnrtrtlr rrp
'qrlJV ut;)unrntrp iuc,i rdr rln1r;-u:xurlrqLlJ) uriuap
r;iurqJS ur]tlulrnlrp
3ur.{ uriuap ueSustu.t.rJqn }r r1n1rrp 3uc,{iur.ro pdrpurcl c.nrlrq ucI{n[unufur
iur;.{ qr';Jr1rp iurlual r,(rrupcdJ\ ur)sf;ltfrp qplJl rrrp'rlullv uu)lrmltltrl
3ur,{ ntrnscs up{cdnraui nlr lrq r,\\rJcq rnqtlaiuaLu 1rpr1 ;-ur:,i (pr1br;traq
8 u r , i 3 u r . : o 1p r l l l b n r u i u r p c . - ' r ' : , { - X - u c l u n r n l rqpr l l l 3 u c , ( c c h r l n l r ; r r c t r
',.(t).\uopodt.!t)p)
{n}un uirll{r}tur.ra[r3urrlrllY 5^nsnqIr.rrJas (g :1rr.y-1y1
untolitl,ttl ltquoitt)tu ntutrl tloltt:ltp)s^ltrutV ?),\v-/ltrrlrt tu tltttttuatl,ttt tltutu atl
tutlttiuau ttutol tptTmtSLntIntp nwuDLlnJ.]-tDpnuopt)tl;t1 unlun-rnttTt 3uo:. ndo
qDlun)ll,, .up,LLrrr.lraq '.,tnIDl):l tluto:,|:lDptt luD,\
IA\S rllr V (Et :-Ip.r.y{V)
odD qDll\/ dDpl)qr)t uDlopD-DpDbtleu! ( uD:luo).n)q,iu )u! ) unp rut lntrtn rptlinl
Apabila dikatakan:Sesunggubny'ayang diceladalamtaqlid itu adalah
orangyang bertaqlidkepadaorangyang menyesa[kan dari jalan yang benar
Scdangkanbenaqlidkepadaorangyangmcnunjukkkan jalan yangbenar.maka
dimanaletakcclaanAllah bagi orangyang nrengikutinya?
Jawabannya: Jau,abanterhadappersoalanini terdapatpadapertanyaan
itu sendiri.Jikaseoranghambayangdiikuti itu tidak mendapatpetunjuk,maka
dja harusmcngikutiapayangtelahditurunkanolch Allah kepadaRasul-Nya.
Jikaorangyangdiikuti itu mengetahui apl yangditurunkanAllah kepadaRasul
Nya. makadia termasukorangyarrgnrcndapat petunjuk,dandia tidaktermasuk
orang yang bcrtaqlid. jika
Tetapi dia tidak ntengetlhuiapa Yangditurunkan
Allah dan Rasul-Nya,ntaka dia termasukorang bodoh dan sesatdengan
nrenetapkan taqlidkepadadirinya.Olehkarenaitu bagaimana bisanlengetahui
bahwataqlidnya itu didasarkankepada petuniuk?.Inilahjawaban dari sctiap
persoalanyang ntunculdliam bab ini. Karenamerekl itu hanvadiharuskan
bertaqlidkepadaahlul ilmi (orangyangrnempunyaipengetahuan), dandalam
bertaqlidnya kcpada rnerekapunharus kepada
didasarkirn petunlul'.

Perbedaan Antara Itba' (N{engikuti) dan Taqlid (Membeo)


Abu Urnarberkatadalamkitab Al-JaIni' " Bub.fa.saduttaqlid wa naliihi:
wal.farqubainuhubainaitba"'. Abu Umarberkata:"Allah SWT telahmencela
taqlid dalam Al Qur'an pada surat yang berbeda.Allah SW'l berfirman:
"Mereka menjadikanoranpy-orang, alinnya dan rahib-rehib nterekttsebagai
tuhanseleinAUah". (At Taubah:3l). Diriwayatkandari Hudaifahdan yang
lainnya: "Mercka tidak menyembahorang alim dan rahib-rahibitu scpcrti
menyembahAllah, tetapiorang alin dan rahib-rahibitu menghalalkandan
mengharamkan sesuatu kepadrparapengikutnya, kemudianketetapan jtu diikuti
oleh para pengikutnya.Adi bin Hatim berkata:"Aku dittang menghadap
RasulullahSAW dan dileherku tergantungkalung salib. Kemudian beliau
bersabda:"VlahaiAdi! lepaskanlahkalungberhalaitu dari leherntu,dan setelah
ttknmelepuskann,-a,beliau nrcnbar:asural bara'ah (At-Taubah)sQtnPaialat
berltrl: "Mereka menjadikanorang-orangalimnya dan rahib-rahibmereka
sebagaituhanselainAllah". (At Tauhch:3I ). Adi berkata:"Aku berkato"Ya,
kami tidak menjadikanmerekasebagaituhan.Beliauntotjawab:
Rastrlallah.t
"Benar. akan tetapi bukankahmereka telah menghalalkansesuatu)'ong
diharankan bagjntu tlan rnengharankan sesuatuvtng dihalulkan baginu?
'ltklah
Aku meniatvab:"Benar. Beliau bersabda: cara untuk man\entbah
tnereka".
Aku berkata:Dalam kitab "Musnad" dan riwavat At-Tirmidzi redaksi
haditstersebutcukuppanjang.
Al-Bukhturi mengomentarifirrnan Allah S'l,lT: " M ereka ntertjadi
kan

330 - I'lamul Muwaqi'in


Igt - "'enpay n{n{

:ucrurrJraqJ,t\s qnllv uxc (29 :Pirquv-lY) ,,iD.iuDpDh)l JDpnqll)q uDllt


nuD:l |uo,i tu! ryt lt)(b Sunlod 3untnd., .t).itluourl ut)p D.iulodnq opadq ololtaq
uttrlolql ultpl (LlDtlDguI),,:p,{Nuruur1 urnlppc):reur BIeJuau urp lefa?uaLU
t^\s qrllv c,{ulnluPles (t9l'991 :1l1r?bca-lv) ,,D:lDraudD l.tDp.|Dt1l I
uDlD .lDplt Dl).t )ru tlDl-llDl)t uDp :t)le.tatu rlnq uolnsas rpnl an n.iunlnncyatl
lDtuD tDptJru Dlod l uDlroqlLtadtuaruqo11y qolu)l)lluDQ ,.lruDl unp Ltlp
sodalnq nl,itaut oututto8oqas 'olattut t.top t.up sotla1.r,ttlttolo nuol ttsntl '(oirtttp
l)tpqaDl uxh)p ttrtr:t1 o.iutopuoag,,:tytltliuatu Suo.iSuoto-|uD.toqolDtD+taq
uocl '1lD)/)sDu:Dssntttrhato:lt-tau p.rDlunuDtiu]qtitl DlDij)! (Dlltd)l)rtpp :Ds)lts
'D.iulltDlt3u)ru3u0,i fiurxo-3tot-to tJDp t.np sntltytq n1t
tDrltlau! olalaru uDp
4n1rgt Suoi Stutto Dltirl (alnf,),. :p,{N-upuurl urrlrp.rrlriursuaur qplat J.IAS
qellv'E{ajaur ueiuap rurrs 3ue,{ Suero uf;p E{aleu thlrs ueiuop ur?rua)lag
' n iuuntl to dutn,itt)tu
,, 4t1iun s intp tlrurl 3up,t ttuoSo t.tDlSutBueu lutn/
D,iurpSSunsaS,,:?tp{raq rupraqe{JreLu rtiurqe:^ 'pl?,{u 3uu,{ Infunled puruJuJur
{ntun EIsleu riuclcqiueu ur elaiou 3uc,{ourlauau rl:)louErIn{|lrp iur{ BdB
rpndal uelecta; (UZ:JnJqInz-zV) .,D,iuuqltDdu!L/.\lt)w IniLot sntntpnuDl 3uD,i
outoSo ttolStrti uaur nunl niutpt3 3 ut1:'a
l,, : qD,^DftDtu olen y1,. ; oiwnunii uatu
nuolntlnqlodoq ttodop tttuol iluo.t otlo npodttnp ynllnlad t,taqwaul
(olo,fu1r1tqa1SuDt (o tD]o) ntLtlnirol t),roqruatu n1o utttltptla:- (D3nl Dl,utl
-n1r3uatu uoln ntuDl ) rlD:lDdV,,:DlDlta(l (nt lnsDll1 otlatatu1o/al ynfaf1n1r8u;td
rlDlopD runl oiuqnSSunsas uDp DutDEDntons lnuob'uatu turol :lntlnqlodnq
4ndnpuatu ttuol o.(utpt33 unsa5,, :nytlttq n1tnaiiau tp qn.xatu dnpttl Suni Sntto
-Stuzto unlutolau 'tta8au nytns tunp:tpuncl tnytiuttatl t.t,;qruadSuotoas nutal
tunlarlassntn|u,tw lDplt ILUDXtlDlLtDDlnuap rne,, :urtugleq Jy' S qcllv
'r,{uu[{unrEqiiueul uBtn{r
-tnIr nlr r,{utnlriuJd crrd uErpnurc{ 'uE)pl[qrp iur:{ nlcnsasuelurel?qiueul
qxlcl rlereu urp ' p , { u u e l l ? l x q 3 uer u u c l n l r - } n 1 r n 1 r c , { u t n l r i u a d l : e d
'1ept
u?rpnual 'ueltue,rrqrp3uu( nton:^Jsrrr:]{lrlpq;uJurqrlJt ul:lrrur rd4a1 1...
:qr,nefurur nurlaqp,{uqnqrua.iuau nlr r:1ar:ruqr;1ndy ( I t :qeqnr1-tv) ,,{r11y
utolasuorlu tninrlds DpJ)ut qltpJ-qrrlD.!uDpn.\ututlD3uD.!o-3uo.to uD)ltpDluaut
t ) l ) . !) W , , : 1 , \ \ S r { r l l y u r u r . r r . 1r r u a i u e u q p . l m z p n H e p r d a l u e 1 t l l c 1 t 6 1 . .
:plplraq prp e,{eras 'un1q1ng-lv lqv IJLp lrqrsl rqv urq qrqcH r.mp Iun?{
rprdal r:,{uenuesurlelIrJruJuI qul.rtsuttt.y ur:pLtt:i 1n9.. :t;n])J:q .tleiA
'rrrqnl rrirqcs c{Lrunltpefuau
'e,{unerlucur
rJclatBlareur Ilrerrq qplntr r,{uttrctr:aru rrt;l ul;-uJp nSSurqas
p{e,rJurutsrpnru.) qrllV up{urD,IIIqrp qrl:r} iur'( nunsls ur:11r1tqiu:ut urp'qr1
lV uc{ulipqrp qe1a1 iur,{ nlnns^:sul)1lxlrqn-uJtr Inlun rAutnlrr-uad npndal
urlqctuuauroru q?lat nlr qrqri qrqrr upp rurlr 3ue.ro rde1a1'e,{ury1oucururle
p)aia[r n]ual'qrqc.r qrqpJ unp rurln;-ue:o qrqurr,iucru )intun;uns;uuI r.trJas-
qqur:rdrp clararu e,{urepuras :ctn{rJq erp c,{.c:aslnqasjal (lt :qpqncl{V)
',,Ll7lly urDl)s urnlnl toiioqas old.t)ut {l1qD.tqtrynJul)p nluLutlD b'uo.to-3uDia
"Datt nrcrr:kaberkalt: "Yo, [Lrhankuni. .se sun,qguhnttt kani tehh n1(nleeti
penrimpitpentinrltindanpentbe,strltt'nbt:strkunti.lalu nu:rckatncntt:.satkon
knni rlari jolan (vtng benar). Ytt, Tulttut ktuni, tinrpukarlalt kt:par1atnereku
a:pb tlud kuli lipot dun kutukluhntcn:katlt'ttgankutukutttcutgbasar". (Al-
A h z a b :6 7 6 8 ) .
Banyak sekali ayat Al-Qur'an yang rnenjclaskantentan-scelaandan
kutukanakankclratankepadanenekmoyangdanparl Pemimpin.Dcnganayat-
ayat tcrsebutpara ulana berhujjahtcnlan-ssalahnll taqlid. tanpadikaitkan
clengankckafiranmcrcka.Karenakesamaanitu tidak hanyaterjadidari segi
kekufura:rsallhsatunyasemgntar.r)Jngl.rinnrrhetintun.Keslmllnitut
antarl dua orang)'ang saling nengikuti tanpt didasarihujjah. Sirm:rscpr'rti
seandainya sescorang utengikuti.kemudilndia rrengingkariny:1. danmcngikuti
vang lainnya. kcmudian nengkhianatinya. dan mengikuti yang hin d:tlamsuittu
nrasalah. kemudiln ntastlahtersebutdianggapsalah.nrakiisetiaporang)'ang
bertaklidtanpaclidls:rrihujjahakandicela.karenamasing-masing laq1idyang
merekalakukantcrscbutsebagian menyerupai sebagian vanglrinnya.rvalaupun
d o s l n v ab e l b e d a - b e dAal.l a h S W T b e r l i r n a n : " D u n A l l u h s e k u l i - k atl i t l a k
ttkttrtrrttnyeso/kan.\ Lttukulu, sesudeh Allah nrttttberipttunjukkapuduntcraka
h i n g g t t d i j e l a s k a n - N t ak c y t a d an t e r t : k at t p u t u u g h a n r . sn t e r e k aj t t u h i .
Sa.;wtgguhntu Alldh MaJruMengetultuisegulasesuatu".(At-Taubah:ll-5).
I ) i k a t l k r n : K a l a us e m u at a q l i dy a n gt c l a hk a m i s c b u t k a n
itu dianggap
batal,rnakasudahmerupakansuatukcmcstianuntukkcmbali kepadasuntber
p o k o k n y ay.a i t uA l Q u r r a nd a nA s - S u n n a hK.a t s j r ' b i n A b d u l l a hb i n U m a rb i n
'Auf dari blpaknl,a clari k:rkeknya.seral,atiia herkata:"Aku mendengar
llasulull:rhSAW bersabda:"Seswtggulurotidak ada ''angaku khav,otirkatt
duri wnalku.sepeniu.qKolku .seluin/igl perkttrz". Meleka bertanya:"Apa itu.
'Aku ntengkhutt'atirku t enr g t ' l i n t ' i r
w r h a i R a s u l r l l r h ' 1B. e l i a um e n j a r v a b :
'.
(keliru)-ntrtorongulirn,ltukuntvortgtidakadil, dattltavo rtttJsu rang dituruti
Berdeslrkanhal tersebut, datangrirvlyat lain ylng bcrsurnbcr dari Nabi SAW.
,scrayabeliaubersirbda:"Aku tirtggalkartkepudakatnusekuliandurLpusaka,
tlinaru kantutidokakansesnrstltntn berpcgnngtagultkepatlukeduonwr:kitab
Athh (Al-Qur'un)durt.sLttutalt Rasul-,\r'a".

332 - I'lanrul Nluwaqi'in


gff "'Pnpay n{n[J

uriuJp ue;rlc,,,\rq)J{ur;uep pns{rrxrp iuu,{ t,nqeq lnqplJ)rp rrlrrd


',.t)I ).t arut( tos
Dltb Ltdut )
lDplnld tuDqaqu!,ttLr 3uo,t Dlt!nl uDp 'rlD,JnA,lV iiuotu,tt 1t_/bunur liuu.to
unqDtuoq'tuL1o liutt.to tntl.ulrl)l :n1n.i n1Dtutt tttluttu.ttu uDlD uDl.tllDlrDlfl
ntln tirrtlotl iiu|t.t o.tDltad Dbu DlrV,.:rp.lUSlJq qBIal ,\\VS qullnlnsr.rd.,
: e l r I r 3 q r r p u , i E . r a'sl p u l n n u q l U U t )p r q r : l n n lt I - -l I c , i r 7 1 q y u r q p r z i r ^
r.lpppB,ts urq pn,s-ul^i nuql ur)ltli(c,\\ulp;-ul|,islrpr:qurrpp urlsnlafrq
',,oiunqDlDqoptSliunluDp'u!tln;ittrtrouottttlaltl ptlnt naol
un|'u,;1t
r.iu1rryira11,, :8.{rrlrdpqr.rrp1nqls.ra1 prlbcturqllrsr:utacluriurp e,tuu,:1n:1 t pr_.
8ur,{ ,nyeur.^lrpllludpl:qequcp ult)lltutJUJulqllat cAuurr;1 iur,r,unp rbtqreg
-lV Ur{3unu rurpJsuepurqrpluclcpueqrlcsalri;'urq:.- ,rpr1br:t c1a:auriuc,{
3uerourp cprd rpx {cpq n}t urrullr{s.lrutl t.nqcqr,(ccl:d l1.t.rlu r.iu rlsaLuts
rucrlnu:rp ueiua6l qe11yulltr.r-ru.r,slp llprt iue,{ ntr:nscs ut 1ln.r.rl,isuaur fl:as
' q t l i V u c { l l r l c q r pq t l t t ; - u r , i n l r u s e s
u r ) u m j e q i u a uu r tlp'qrllV urr{urlrrlip
qe1a18ur;,(nlrnsJ:^urllf;leqiuJru )nlun r1a:aut 3ur:riiucLu ciu:rq1c cpld
3uc,{ueqrlr:.-a1 uc3uapqnu:d curlSl a-rrriauraur u1:r.taru liiurqas t,{utnptl
p.rBlrrp rp ue{epaquIatrlnalurpurIrprl u)alatr1{.ucnlrlala{ iunpuu;-u:tur1cp0 3uc,(
qpJesrur LuNIlpundnuruur1t1 3ul,( qrItsltrururlcpIntq'J,'rlas-al Edurlnlr trrrJe
3ul:.roepedalIrlpunl r{Jlaur rurLur6l'prlbct:rq3ur,( clataLurdurucru ;-ue,{
cueruaquep l{rltdrlrru .rJquln\qnlrurrpaciasdclrs lu:t.rcy .r.,iuul1n1e lcut
3uc,{3un:orlacu:tu upp'piutn't{LuB.n:ql-ueu rrcturse)eJau uetlq?g rurrLlrlq
e-)ntuspterp urrll SuetoSucloqaloelarrp;-ur,iqrlrur rpadasdclrg unqs.lur
f u r : o u c d r : n r l : a c l a su , { u u r ; d c r n u r l t l d u r : u e r u u c p ' u , { u u r l t l r r n r pi l c (
rlrSa:-eutueueluur{qoioqiadrp{l'lpn e)ru .nll cualcl qelo (Lrcquirr:-a) urp
crcqrladrp 3ur(1runqs.r;ru aurto lnslrruil ut?Inqnlr rrp puarxl.n,nJJ);urpill.rJl
n1rurrp iur:g pr1brlnrqrlc uellnqurlrp iun,( urlnsnr:1 urlselcfuau 1n1un
ullt;urio rri?nllla:1aq irntu:t ur1sr1:lirauucp.pr1br1 eiulrtrq uel)urjlusrrrl
u;e1ururrplqtrd iurtuat uclsllalirrru ;-uc,i qruuns urllndurn;-uaruqc1a1
qeuunq\^\/ rculirraurql1113rrc:lSucruiut,i r;ur:1nplEcl:clitI.rJqn)V

WIlV,
cNvuo Nvnuragysx JvflIxv
NYXTNSI{IIIO ONVA VNYJNSg
kekeliruanorangalim.adahhmengikutikekeliruantersebutSeandlinyatidlk
bertaqlid.rnakl i'{abiSAW tidakakanrrerasakhau'ltirtlcngankckeJiruan yang
diperbuxtorangalim, karenl tidak akan berpengaruh kepacia orang latn.
Denganderr.tikian. makaaplbiladia mcngctahui bahrvahal itu merupakan
sebuahkekeliruln.rnlka dia tidakboJehrrcngikutinyl Pcndapat ini didlsarkan
kepadakesepakatan paraulama.Karenaoran-g yangsudahmcngetahuiadanl'l
kekeliruan. kemudian clia nengikutinl'a. bcrarti dia mengikutisuatukesalahan
dengansengaja.Seclangkan bagi orang Iang tidlk ncngetahuin)'adianggap
s e b a g asi c s u a t uv a n g m a s i hd i t o l c l j r .N a m u nd e n i k i a n .r n a k ak e c l u as i k a p
tersebut padairkhirnyaakanmenyebabkan orangyangbenaqlicl bcrsiklptanatik'
'Urnarberkata:','1rlatigu prrkQra vtttg rttcrusuk
Asy-S1'abi berkata:
n t a s a( v a k / u ) , l t t i t u ; " l n t t n t i n t u n tl l t u n t p a n i n p i n ) r ' ( ' 1 l i/gt 1/(r ! ' { t 1 l l ! / / r ,
bantllttut orang nturu{ik terhorlultAl Qur'rutpudulul Al Qur'on itrt s,bu'tlr
kcltenarrur, dan kekeliruutt ortutgolin" . Scbagairnana tclahdi.ielaskan bahwa
Muadz tidak lkan duduk dalarn suatu miljlis ilmu. kccuali kctika cluduk dia
akan menbaca:"Allah telahmenurunkanhukum yang adil. rnaka binasalth
oran-q-orang yangmeraguklnnya"A1-Hadits. DalamhaditstersebLrt dijelaskan
pula: "Hendaknta kutllu takut rtkun p<ttttclttt'engrut (pentirynngtut) ltakin4
karenas,vailrut itu terkttlangl;erkutukesesatort ntlttlui lisun seoraug httkint,
'.
dan orang ntarufikltunterkadungnuttunpaikan kebenuran Aku bcrtanya
kepadl Muadz: "semoga Allah merrberikanrahmatpadanlu.terangkanlah
kepadaku.rpayang dimaksuddenganungkapan"scoranghakim tcrkadang
mcngatakanperkataanyang sesatdan terkadangorangmunafik mcngatlkan
perkataanylng benar'1.Dia berkatakepadeku:"Jauhilahperkalaanseorang
hakimyangmengandung keraguan(kcsamaran), danjanganlah kamuberpaling
darinya. nudah-muclahdia kerrbali keplda kebenaran,dan ambilah suatu
kebenaran apabilakamumendengarn.va. klrenadi ataskebcnaran itu adacahaya'

Ungkapan Ali yang Ditujukan Kepada Kumail bin Ziyad


Ahu Umar berkata:"Ali bjn Abi Thalib karrunutllctltu )rajlr.rl?berkilta
-
kepadaKumail bin Ziyad An Nakhaitentllrgsurgl haditsini ternasukhadits
yangmasyhurmenurutpara ulama,sehinggatidak mcmbutuhkanketeran!lan
tentangsanadnyakarenakenasyhurannl-ritu - : "Ya, Kumaill sesungguhnya
hatiini laksanabcjana,makahati yarrgbaik adrhh hatiyangcenderung kcpada
kebaikan. M a n u s i a i t u t e r b a g i k e d a l a m t i g a b a g i a n : o r a n g a l r m yang
menghambakan djri pada'fuhln. pclajar yan-q menuntutjalan keselanrtan, dan
orang yang hina dina yxng rrerlgikuti seliapljakan. tunduk kcpadascttap
teriakan.ti.hk diteran-gi dengancahayailr.nupengetahuan. dantidakberlindung
keparlasandaranyan-qkuat. Kcmudiiin Ali berkata sambil berisyaratdengan
tangannya kepadadadanva: "Ah, seandainya di sinitidakadailnrupengetahuan,

334 I'iamulN'Iuwaqi'itt
9gt - "'enpax n{ng
pdV,,:e{u}rpudJ{ uli)lpr(ue1rp nltl .sr;ueuaunerlJquope(uslf,daIurllcpuE,iu;.Lu
lrqttltrsSurrBqJeq qt.lqeu,, :rteljlJq Ilp D,(ples.Itupl pppdel uuIE]uaJuaur
qBlrt qpure.tn,urq uE{Jnsc,rq8q urlElrjJJuaurrl v lrpqy utq snun^
'.,E,iuuplIn[unuatu qplelqlliV Euclc) .Inluntadtedtpuaru
ucp'rtrtilqctuaru 3uc,{3up.rorieq prlbq:aq1c1eq deiJur.:rp ucp,prlbr:1 uc?uu:r1
8 u e ; u a tu c l s c l a l u a u n 1 rc , i u c n u r a s , s e lrcp t n q J s : a lu t i u c r e l a y . . : c 1 c 1 . r t q
leulfl nqv ,.uD:liDs ).\tDut uop tDS)s3un.i3up.to-3up.to ln:^Dut.t)j nlt D:l)J.aut
t33utt1as 'uotttlotatiuatl ntult uosoprpotluot o,trJD.f ut4Lt)qwaruuolD DtpL)lDtu
'tanln4 ntonsXL!Dtua1 o,tuo1.t,t11 3Ln-r0-Buo.to DltqDdV.(D.tuoJ tlDlu)qu)u )lt1ltD1)
tlopoq3un,(platatu urtltunuadn.totltolSuniuuatu unlo Euo.ro-Buotttrotpntual
'(wto,x) t\tad uo:1D Dunl
ut z./rrc1r,, :ppqlsleq nrrlaq e,{tlrasl[VS rqnN ucp
-taqunsraq 3uc,(strp.quB{lEst?prf,q ueldelclrpqc1:1:e1B{lJq JeurnnqV
'(uEInlnqe{)upltqBlr{
trrEppu?pEIncl
uns Rp?)cprl ;eqrpcd '.rr1c:1 rpnlucuruulc ?rp l?If;ur,.r4c1ntr rprlbelrpiuc,{
8ue,roelrqzdcuep'uuuruequc{r rrp rucq.ururueq nlr rprlbBtrpSuEf Buelo
c1r| (ur)llrtp.$rq1lp)qpqas'eurc;t-c qelc:^euujl;1cpiuu:ocsaseprdal prJbr:yaq
nucl urEturrp iur:oos:s uc1qa1ocl:cdrp Itprl :ulrljaq pn.scl^lnuql
.dnprqe)rteI
uctenqiedlBrxuuc)nq,uprl
-erua1Surlalirau1r us epld lenqtad
lrLueqalo ue)ntuJtlpuB{Entr nue{ urp
r,,(u1runq uppIrDqslrru'lnqasril uElrnqJJdrnpcl uulnlelaur iuul lnseLu.lJt
nuEI ctlrI eirns runqfuad1ns-uru:t1 n]l trrpcleu 'lletrrcrpn1r;1 .zi:ns runq?uad
q a l o u ! { n { e l r p 8 u r , { u r t r n q . r : du D I n I c l f , r xu r p ' i u r l t d r e q p r p u B r p n u a {
'e1e:aurunqiuad qalo urlnlellp
8uz,{ uclrnqlad ue{nlcletu Errupvl.ro; n1r
3uu.toasas ueq e{DIJUrunqiuad{n:-r'lulalntr urp e{nu ,r}crxt?rprlul .B{Elau
runqfucdueln)Blrp 8ut{ uulenq.rrd ui?)nI[lJLuuup'iurlcdtaq ErpuErpnua{
'e;rns runqiuad qJIo
urln{plrp Suei(urlrnq:ad ueln{clau ;-uuprrya1n1r
iuc.rocs:.^ rualr{'qoIOt ertd ur1:^n11n1Suaur uriuap tn)iutnuBI ciulepu:11
:Etr)Jaqerpu,{rras'llV ucp LrntqIng,IVrqV uepurluuJJuatu]eu1l rqV
qorlotr srBd nIBlrJad !tn{ltual^l 3ue1ua; lequqe5 ErBd uESuBrB.J

'qe11yeut3r
InqcleiuJrun?ut
{Bpn ?ul,{ tuulo Rr(uqopoq qeliurlc niSurqas ,qc11ylurr3r uruirurjp lusrlr"q
c,{upnL[asn1rut])lllclJ{c,lrqcqrnqnte{rp n1:a4u,iult;1r1eq rnqrlrl crprypu fur:,{
nlcnsesueiutp euosad.rcl lrp .qclesntr crp lt,{\qeqrnqctJ8ueru ycpu erp rdrtct
'ueqplpsalntcnsul{rlrfuau
crp elrf qups 8ue,{cueuruepJBuJqiur,{ r:ucur
uelnpaqruauledeplcpn erpeSSurqes ,uxrnupstl usp
Ic,nuqeliurl ueryclnraru
r:,{uneqrp 8ue:rs:eq3ur,( ucnin:ry .qe11yeplcial nlu[r €sel reuasrpDdup]
:euaqnlu8uau nclt: 'r.{N-ltu{lu uep qelrl r:clSuriucLl 1nlun qe11yquftnq
uelv;lafueur'crunpuEf,uarrt )nlun etrte3ruuetesueryuniiueur uu;IrBue.ro uep
'efm:adtp
nrdcp{Bplt fuu,{ ueurcqerued utp ut?lelgqudurlrp usIE n{p Bleru
"Ri1'a vant n)'ata.hii\\'a
,vangmenycbabkanenllkau ncnangis. dia rncnjlrvab:
nafsu yang tersernbunli. dan nanusirt lrng di hadlpan para ulanrant'l bagaikan
anak kccil di hadapanorang tuanv:t: Apa vang cliialangpata ullmanya. nraka
m c r c k a m e n j a u h i n y a . d l n a p a v a n g d i p c r i n t I h k a n n , rI, , I ) l x k l l r r e r c k i l
laksanakan'.
A b c l u l l l h b i n A l M u ' t r i r n i rb e l k a r a :" f i d l k l d r b c d a n y l a n t a r ab i n a t i l n ! :
) a n g t u r u t k e p a d ap c n g u e r r b a l l n t ' ld c l l g a nn r a n u s i rti' n r t gb e r t a q l i t i.
S c l a n j u t n l ' ld i j e J a s k l nd l l : i n t s a l a hs a t uh r d i t s J l r l l i ' b i n \ V a h a b : l ' e l a h
n c r i w a y a t k l n k e p a d a k uS r r ' j db i n A b i A r L r bd l r i I l a k a r . b i n L l r t r a ld a l i l l r r a r
bin Abi Na irnah di.rriN'luslinrbin Ylslr drri Abi Hurairah blhrr a Rasulrtllah
SAW telah bcrsabd,t: Baronq .rittlttttuttK b('tkQludll\ tluttuktt l(nl(ttt,q\ctttultt
ltut,t tialakoku ktltLtkttn,nuktL ltt'ntlukrtttt tliu nrcn1tt r.sictpkon lt'ntptt rltuhtkttt
(tetryal kenbalinta) dari opi ncruku. tlun huruttg sittpttttttrg tncngistttrulkan
sesuatukcpaduseurlurutnu lrttlttt tlitlu.surkunktlnda pettrnjukku,bcrarti ditL
tclah nen gklritututintu, dutt burttrtg sirtl'ttrung ntntlr rikutt tutttu.ltttttttlttttlttL
diLld.strkut k<'pudalrujjah tttttg ktrut,ntttkt tlo.sttrttttbugi ttnutg ttlttg ttt(tltf.tt
v lktu utt'tt" . lladits ini tellh cli-sc-br-rtkan sebelunlttt'rtvlng diri\\'avittkan olcll
A b i D e u d . D a l l n h a d i t st e r s c b r trl r t s r t t t ut l r t l t ll i r n g n l e n u n j t r k k i i h
t ta r a m n l ' a
memberikan latlvl cicngan cara bcrtacllid. karcnl fatrva I'ang clcntikian itu
dianggap latwa l ang tidlk didasarkan kepadl hLrj.ja)r 1'ang kulrl. Karena lltlj.ilh
y a n g d i g u n a k a n u n l u k m c n e t a p k a ns u i t t u h u k u m h t r u s h u j . j a hy a n g k u a t .
s c b a g a i m l n a n r e n u r u t k c s e p a k a t r np i l r a L l l a m a .S e b a g a i l n a n ah r r l i n i t c l a h
d i k e m L r k a k aonl e h A b u U m a r .

'l'aqliddengantluj.ialt
Berhujjah KepadaOrang ]'angN{€mbolehkan
yangB€rsifatTeoritis(Persepsi)
I ' a r a f u q a h a c l a np a r a p a k a r t c l l h b c r h u j j a h k c p l c l a o l a n g v a n g
r n e n r b o l e h k at anq l i cdl c n g l n h L r l j a h1 ' a n gb e r s i f at e o r i t i s : r r l a l i s iAsl.l t n g k r l t
b a i k n y a j i k at c r l e b i hd a h u l uk i t am e l i h apt c r t d a p ay ta n sd i k e r l t u k a k jonl . - -A hl
M a z a n i c, i i r r a n ad i a b e r k a t a :S c r n d a i n vdai l t i u k a np e r t a n l a n kne p a d ao r a n g
yrng menetapkan suatuhukumber,:hsarkan tec1lid. rplrkahklrnu nrcnrpLtnt li
hLrjjr,h (alasan)dalanrmenetapkan sLratu hukunll".
Apabiladia nrcnjarvab: "Yl. bc'nar".tllakalrcllidtcrscbutnre-njadibltal.
karenahujjahitu mergharuskan PenctaPan hukum berdasltrkan bukln
hLri.jrth.
d ! d a ; a r k a ln< c p l d u
taqlid.
A p a b i l ad i a m e n j r i w a b":A k u n t c n g h r r k u r l l ian )t a n p t d i . l r r s a rsru l t t l
huj.!ah.Makapertlnyailnselanjutnl'r:Atasdasalapal:anru men-qalirk andarah.
. a d l l r r rAl l l a h t e l a h
m e m b o l e h k l nf a r i i ( k e l a m i n )d. a r tt n c r u s l kh a r t l b c n d a p
mcngharanrkrrtnya. kecualilprbila adahujjah1'an-lntembolehkannva'/.

336 -- I'lamul NIuuaqi'in


z€r - -'Pnpe)Jn{ng

'e^uspcdel ue{Brs?qErrp
3u?,{
qpflnq u?sEIBueSuap?,{unln8 Bp"d3I pllbeuaq wqaloqal uB{upqeuaduarrj
seralrsJaq8ue,{ 8ue:o qalo uBlelntualrp ?ue,( ledepuedeLuncuer urp
rslrpeJluo{ ueyln[unuaur {nlun B.{wsEJdnlnc rur ueSuu-ra1a1 ue8ueq
'qemeq3ue,{epzdal
sete3ue,{rrsp {rt?qlrq
uele e,(ueruuJas eSSurqag'teqer{Bsq?lelasrse:eue8qelepen1rur,rq4 fue:os
ueCI ur.rq4 epedal pqbet sn:eq e,{utrunuaurtcqeqese,{u1eqe8n[ ueqruraq
',,16VS
IqCN leqeqese:ed ue8uapuelSurpueqrprln{rrp Inlun eupln qrqel
deSSuerp (3ue:n1qrseruu,{umu1r)1loa1uepupnruqrqalBuu.{eueln ue>1rpeluau
qulal Erp rye:aq 'ufuledepuadue8uapspJallsraqerp e41 .,,nunrn8selu p
epe3ue,{8ue:o mup uep nrurunBnruyrmsenBuaru qe1alnruzl eue:u;q nurrun8
rlnlr8uaurue3uapuul8urpupqrpnurJrp r1n:lr8uaueueln qrqal nuel e8nI
n1r8ag nurnrnSepuda4pl1be1 uelpSSurueruuep(nurn:n?e,(urun8)e,(uepedal
prqbeyaqnue>1e,{urlsauras eSSulqas,neduteleseurrp u€nurlr ered nrulr
uep u,4un:n8nulr resenSuauqEIalBrpeueturp.e(uepeuerlrurap e8nf nutrun8
ue[BBuau3ue,t8ue:o qu1uz1ng,,:u,{u1n>1uaq uee,{ueyaderley{ .,,ue11eBBuurp
t n t e d 8 u e , {E u e u u € p I r q u e r p t n l ? d S u e f e u e u l r q u e 8 u a u t e d p p e r p
uSSurqas 'neduel es?turp ue,rnurlr
eJEdmup-nru1rresun8uaru ndurru qelalerp
'epntrr qrserxdeSSuerpundneJe,,'r n1run8 euerey,, :qr,r.,refueu urp e11
'.,ie,{uure1eruesntes
Suetplaqlelogaq u88urqas
'(e.{u1n1uaq rse.leue8) B{aleurue8uepueq8urpueqrp r33u! qrqalu,(unurpeueurp
rundurnruqlqal e,{unrulrwp ent qrqeJdeSSuerp3ue,{ Suero epedo{ ppeda{
prlbeyeque11e3?uruaru sretuaures ,u,{unu1r
114pasuep ?pnu qrqeldu?Buurp
8ue,(Sueroepedal pllbel uelqatoqlp esrqeueurreSug,,:e,(u1n1r:aq uue(ueuad
uec I?tBqu,{uledepuad ruelaq'neu {ppD BrpE:lrI AAVSqellnlnspgleqeqes
tedues quaq:aqueIE ntl I?q BSSurqes r33uu qrqel deSSuerpSuef ?uu:oepeda4
redues srualrunf efurun8 epedal pr1be1 uelpSSuruau redurusu,{un_rn8 epedel
pr1be1 uelpSSuruau srueqBrppleu ,,,JBUeq.e,, :qe,r.relueru erp u111
',,nurepedaqueqersuqerrp
3uu,{ulelasqeffnq
uu;ple8uaur{eprl nulrun8 uuuurcSeqas,nrurun8 ?pedel uelersequrrpBue.{
urc1asqeffnquzletz8uarulepq urpeuerel 'uurelnqrqeldu?8uzrp(runf e,{urun8)
nurun8 uefe8uau 3ue,( Suero epedal prtbet eleru ,nruepudal ur{erseqelrp
Suef r1enca1u,{uqeffnq ueletr8uaru )ieprt?rp ueseIpueSuapu,(uequelqaloqrp
n1r nurn:n? upedal prlbel ey1,, :e,{u1n1ueq ueefueued e1e11.,,n1zpeda1
uelerseqe:rp3ue,4qeffnqueryesep.laq rlpnJo{E,{uuplel€3uauleprl erp uueulp
'rBSaqeursJn-Eureln
4n>1r3uaur nlp BuaJE{'e,{u-qeffnqlnqela8uaru{Eprl nry
undneler'r'tedal ntl nltedppuad e^rqBqnqBl n4y,, :qe,ueluau erp e>|l1
'lnqesJelqcpseur Suetuatqeffnq
ru1e,('(gg :snun1)
,,ilnqDpl nuDy loptl Suot odo tqo11y dopoqtat uoqolo7uawnuDl qnlsotuDd
'tur 3uofla1
Tof[nq to{undtuaw lDplt nwDX,, :ueuuur:eqqe11yeuerure8eqes
Abu umarberkata:"Parailmuwan dan parapakarberkata:"Batasanilmu
itu adalahkejelasandan kepahamanterhadapsesuatuyang diketahui sesuai
dengankenyataannya.Sehinggaapabila seseorangitu dapat menjelaskan
Merekaberkata:"Orang yangbertaqlid
sesuatu,berartidia telahmengetahuinya.
int dianggaptidak memiliki ilmu pengetahuan.
Terhadappernyataan tersebut
mereka menyepakatinya.Berkenaandengan keterangantersebut,maka Al-
Bukhturi berkata:
keutamaanmu
alim itu mengetahui
Orang-orang denganilmu
Sedangkanorang-orangyang bodoh berkataberdasarkantaqlid
Dan semua orang melihat keutamaanmudi antara tudn dengan
pembantu.

j.t8 - i'lamul l\luwaqi'in


-'Bnpay n{ng
6€6 -

ue{e nuuerxet-uerrralu?p nuie{ ue)Suepag e{uue11e3?urueur ueqee,{uenpal


uletu 'n{u€p ueq?1ese1.re3uapuau e,(uenpalelrqedeuelSuepas 'e,{ucu.t
u:uau-t
u e { r , p . { r i ? n p a {p I E u ' n { u r ? p ue:euaqel ntens:e?uapuau e,{uenpa>1
elrqedeeSSurqas 'ryaSuau3ue,{urye3ucrou,{uenpa>1 n1lzrzV InpqVuep{rlEW
ueurJ nluspeq ruuleplnpe.lndunr:aq 3ue,{rpadaseuresrur nlur.rrlrd ruulep
lnpe:ndurer:aq3ue,{edetn{et n{? c?Surqas'q€ulal qepnsn13ue1n1 uep'znt
qepnsrur nlersnz,{uqn33unses,, :etc{raq?rC r?ueq'p ,, :?te{raq€rpinuuuq
rp Irleqrat8uu,{qu1n1r'n{up{Euaual 'reqe16,, :qe,treluauerp6u.,(uqe.uefuau
ne18ua e:1eu 'e,{uet:eqnrluuurat-uttualucp n1e elrqcdr ue4Suepcs
lepu
'e{uqe,refuau ne{3uaeleur'nurepedele.{ueuaqzrzy rxerul
lnpqV uep{rTr?t\i
ulrqedV,,:qc,\\e[uaur etpin1 ede 'n1uB{Bueua{ 'r€qBiA,,:e,{uuyaq erg inLur8eq
IBpq {BpIt 3uu,{ nlensas nlepedal uu11n1uq3uaru ne13ua edeual lslpg €qV
'reqe16,, :e,{ucpeda{ ele{roqs.{eres 'e,{uriuetepuau:uurC nuql rJeqnt€nseped
uerpnLueXe,{uqe,,'refuaur neu {eprl erp e{eur 'e,{uupudale{ueyeq e.,(uueual
-upuat u€pJBurqnuql ulrqedeuelSuepag e,{uqe,nc[uaru erp eleu: 'e{uepedal
e,{uugaqzrzy Inpqv u€p Irl?1 trruerulzlrqedeeuerurq znurnH nuql Bpeda{
npe?ueue1a:au uurpmual'e,{uurc1 8ue,{uepreurq urq urrqerqlurqperuu€qnnl
ue3uaptedzpuadepaqrrq r{Eurlesrqv urq zrzv, lnpqv usp lrluntr ruztul,,
:ctelJeqErps.{eras'pr,eg urqunuqeg3u?lualue{ptuequaurur?pp u?{r?tuetruau
q?let slueH ulq petutuBqnry,,:ercry:q [cm,treq;,1-lV rlpll!pqv nqv
'?uereltpe,{uurnlnq
prrri uelSwpas qaloqe.{urunlnqeur?e uJeqp.DqJI .rqrllru Inseuuet nrus{
uleru 'e,{uledepuad qnlr?uaru1n1unueln[n: uulrpcfip3ue,{1r1cp rnqelaiuaur
1n1unnruepedal uzlqrle,traru3ue,t 3ue:o derles ue6 uelrpueqrp leprl
qEIlv eure8srrtelepprlbe1uelSuepas?4lDrr Inseru:atnulel ulpur'lnqtta{
nurel qrft?,$3ue,{1rlepntunsupl:esepreqn1re{uledepuadpu auou Inlun
nruupeda:q uelqt[t,ueu lpprt erpeuEurp'e.{utudepuad rtnlr nuul 3ue.{Suero
de4ag,,:e1u1:aq ulq qplllpqv nqy urel?ue,{e(uqplrl rur?l€C
fe,tr,treqy
'qulfnque:1.rusep.raq
ueldelalrp3ue,{ntensasqEIEpe.eqtrue3uappnslururp
3ue,{urlSuepag 1e,rre,{s qalo Sucrepplnqasralpr1be1 tnqesretledepuad
:esep uelrpnirp 3ue,{qrffnq Inw?]e?uaueduet tedepuadqnlrSuaurqelepe
,u:e,{slrunueu prqbetuetpe8ue6,, :ete{raqftr^\,req) urq qlllpqy nqv

.VflII NY(I AITOVI YUVJNV


yangaku berikankepadamu.
menerimasemuajawaban
Ibnu Harits berkata:"Demi AIlah, hal ini merupakanagama yang
sempuma,danakalyangsehat,bukansepertiorangyangsedangmengkhayal,
dimana dia hendakmenempatkanpendapatnyayang bersumberdari kabar
burungsamadenganAl-Qur'an.
Abu Umarberkata:"Dikatakankepadaorangyangmenganuttaqlid: "Atas
dasarapakamumengatakan hal itu, padahalkamubertentangan dalamhal itu
denganulamaterdahulu,padahalmerekatidak memerintahkanuntuk bertaqlid?"
Apabiladia menjawab:"Aku bertaqlid,karenakitab Allah (Al-Qur'an) tidak
mengajarkankepadakutentangmenta'wilkannya,dan SunnahRasulullahSAW
tidak mengkhususkannya, sertaorangyang aku ikuti lebih mengetahuitentang
hal itu, makaaku bertaqlidkepadaorangyangdianggaplebih tahudariku".
Dikatakan:"Jika paraulamasemuanya telahsepakatuntukmenetapkan
sesuatu darita'wil (penafsiran)
Al-Kitab (Al-Qur'an)atauhikayatyangberasal
dari sunnahRasulullahSAW atau kesepakatanmerekatentangsesuatu,maka
hal itu merupakansuatukebenaranyang tidak perlu diragukanlagi. Akan tetapi
merekatelah berbedapendapatsatu samalainnya dalam masalahyang kamu
ikuti, apahujjah yang kamu pakai dalam mengikuti sebagiandari merekadan
meninggalkansebagianyanglainnya,padahalmerekaitu semuanyaorangalim?
bahkanbisajadi orangyang kamu bencipendapatnya itu lebih pintar (alim)
dibandingkandengan orang yang kamu ikuti madzhabnya".Apabila dia
menjawab:"Aku mengikutinyakarenaaku tahubahwadia itu benar".
Pertanyaanberikutnya: "Apakah kamu mengetahuihal itu berdasarkan
dalil yang diambil dari kitab AIlah (Al-Qur'an) dan sunnah,atau berdasarkan
ijma'?". Apabila dia menjawab:"Ya, benar", mala taqlid tersebutdianggap
batal.Hal ini didasarkankepadapengakuannya bahwadia melakukanperbuatan
tersebutberdasarkandalil. Apabila dia menjawab:"Aku mengikutinya,karena
dia lebih alim (pintar) dariku". Pertanyaanberikutnya: "Dengan kamu telah
mengikutisetiaporangyang kamu anggaplebih pintar (alim) darimu,maka
kamu menemukanbetapabanyaknyaorangalim yangharuskamuikuti, sehingga
merekatidak terhitungjumlahnya,karenaalasanmumengikutinyadikarenakan
dia dianggaplebih alim darimu".Apabiladia menjawab:"Aku mengikutinya,
karenadia dianggapmanusiayang paling pintar.Maka pertanyaanberikutnya:
"Apakah dia lebih pintar dari parasahabat.Pertanyaantersebutdiajukandengan
tujuansebagai ejekan.Apabiladia menjawab:"Aku mengikutijugasebahagian
sahabat.M:rkapertanya:rn berikutnya:"Apa alasanmumeninggalkansebahagian
para sahabatyang tidak kamu ikuti, karenabarangkalij usterusebahagianpara
sahabatyang tidak kamu ikuti pendapatnyaitu dianggaplebih utama diban-
dingkandenganpendapatsahabatyangkamu ambil dankamu ikuri pendapatnya.
Perludiketahuibahwatidak dibenarkansuatupendapatitu dieunbildenganalasan

340 - I'lamul Muwaqi'in


- -'unpay n{nfl
Itf

nuql D,4ulnfuelaS uErEueqa{ntensuElludruauruplnq nll eISwsEJduep'el€ues


€I3u?sErde,(upqntr J?rlrdelet'lnqua{rp qBpns3ue,{nlEnsesqBluE{nqrurle,{lp
uep uE{sBIeftpl€d€p 8ue,{ nlensesB,/t\rpqle{Bdesqslal pupln El€d
'(69 :qu:ebeg-1y)
', rnqw nluo4lDpu 3uo{ odn qo11ydopoqtat unppSuaw otuotl nwotl tloynoto
!
o{1,1-tfuoftloy8ut8uau unp lDprt tlollv D3?ulqasqD V l.tDpt[uo[ otuuauaut
naDt qolqDpns,, :tlDluDlDtDX,,:uBrxlrJraql,^l[s qEllv UBC (9€ :€.rsllv)
',,D,{uqouoIuogunSSuoltad nluttutpuolo ryr o'(uonwas't10tq uop'uolo4tpuad
'uotoEuapuaC oKutln7Sunsagn{u8uotualuonqolaSuadroKundwaw\Dpu naD!
.3uoKodo 4n>ltBuaunwol qoluo7unIuoq,, :ueutqsaqJ,tS q?llV 'u?,lnbJV
'epedal
uellulouad uzp ueqopoqaluellnfunuau >1n1un dnlnc rur 1eque8uap
pqep?d unurn Breces3uu:o r8equelqeloq.radrpsrleruolopJ"Jes(SupqEJ),runJ
qeleseu uel€p rue:aq '(1o1od) lese ?ue,{ rnqela8uaur{epn 3w,{ 3uero r8eq
ue{qeloqladlpnlI e^\tEJue{uaqruerrre1r1 ;-reuaqdeSSuerp 8ue,{qeprp tedepuad
n:elsnIpeI estq 'nll e{ul?depuodfiue1ua1lp 3ue,{SuerourlSunu upp 'qBIBs
nele:uuaqnlr e,{uue{ele8ueuJ ?oe,{8ue:oqulede ue11n[unueu3ue,{ppp qalo
Sunlnptpeduelueplnqosralledepuadueqesqee{rnqua8uau eduelue4Jnuadel
'p,{uqespqrusq ue{elapraueu 'qerpp ue{rrle?ueru
{eq uer'lSuelrq8ueuuep
'uruela{ uc{qeloquraur
1nlun e,{uure1 3ue,{lefeSuaur8ue,{qe11yerueBe1eue,{s
qeleseu upJEp e.r\leJue{uequraure,{ur?equrlqeloqrp qelede 'tnqas.ratu?l
-enq:adueln>p1au8ue,{3ue:ordete; n}r u?p qrqeluelenqlodue{n{elou ledep
're,{ec:ederp 3ue,{8ue:o eluaq epedal
Ieprl prp puerel 1e1qr1qplcseu urBIBp
prlbs aq sru€qBtnq3ue:o e,trqeqeueln e:ed ,urufrepedel ueryeszprprur 1eg
'rnqelel Brp
{pprl 8ue,{qupseur uelpp urrlu Sueroepedal prlbegaq snJpqerp
p88urqas'p,{uusqopoqa{pua:eqter:e,{sunlnq urelepu,{ur8eqlnled 8uz,{ede
ue1n4elauuepefuepedel uelqrfe,trrp8uu,{nlensesuelnlelaur q€pnserpeuaJ$l
'uBlJE.euIpnlI 8ue,{ede qnlrSuau erp uep
lpq €)eu'2,(uepedalueletr.reqrp
'e,(uuenqeloSued nurlrtn:nuaurrznsasdeSSuerp iue,{ 1e.ue(stunlnq-unlnq
ruzleprutle 3ue:oeptde{ prlbeueq8ue,{3ue:o undepy,, :efulnluaq ueefuegad
e1e61'prlbeuaq 1n1unn18uo:opueur'r{rlnx n{c 8ue,{ nurlr ue8ue:n1ar1
uBpu?sel?qrata),,:qe,r,r.efueu erp ullqBdv (g l :rp.lJJnz-zv)',,1o1oto,fundwatu
3uD( SuDJo-8uDto qofl! bpiaut uop yn[un1aduaqrp ryop1SuoKSunto-Buoto
LlolrutDlaral/{ n{uotnluo tp qtoq ilutpd 3un{ otlo unqt8uautn1o1rur uooloyad
uolto8uapuaw 3uo( Suoto-Sunto (ntlDf,),, :LL\S q€llv ueullg us{lesppraq
Buere{'rln{Ilp snreqnlr e,{uledepuad rl:pleq'ue?uplnel re,{undueru
e,{uuelelu8uaru8ue,{ Suero elrqede euzrurp 'ledepu:d nlens reua8uaru
8ue:oesas ue1ele1tp 3ue,{q:adosue1ng,,:elelloq€rp'Ir1e11uzp rursr} ueq,,
:el€{Jeqelp e,{pras 'Jeute urq Bsl rJEpusletuaf,uorx qplel urzetrl nuql
'lnqeslel
tedepuadu?leuaqol uelqnlunuaru Suef lrpp qeplrp e,{uepeue8uequrpad
upudal uz1:eseprpsn-eqrdelal 'efuuelele8ueur 3uz,{Suerou€Erxetna{Euare{
Mazin membacakanhaditsyangdiriwayatkanIbnu Abbas: " Barang siapayang
mernbeikansuatufatwa,padahaldia buta(tidak mengetahui)masalahtersebut,
maka dosanyabagi orang yang memfarwakannya".Sanadhadits ini adayang
menganggap mauquf(hanyasampaisahabat)dan yang menganggap marfu'
(sampaikepadaRasulullahSAW).Wahabberkatadari Nabi SAW: " Hendakn-
yo kamu takut denganprasangka, karenaprasangka itu ucapanyang paLing
dusta".
Ibnu Mazin berkata:"Tidak ada perbedaandi kalanganulama dari
berbagaibelahanduniamengenai kerusakan taqlid.Kemudiandia membacakan
hadits yang diriwayatkan dari Ibnu Wahab: "Telah menceritakankepadaku
Yunus dari lbnu Syihab. telah menceritakankepadakuAbu Utsman bin
MusannahbahwaRasulullahSAW telahbersabda:"Sesungguhnya ilmu itu
awal multtnya asing, dan ia akan kembaLi dalam keadaan asingseperti keadaan
pada awal mulanla, maka berbahagialah bagi orang-orang yang dianggap
asing". Sedangkandari riwayat Katsir bin Abdullah dari bapaknyadari
kakeknyadrjelaskanbahwaNabi SAW telahbersabda:"Sesungguhnya Islam
itu awal mulanya asing, dan ia akan kembali dalanr keadaanastng seperti
pada awal mulanya,maka berbahagialahorang-orang'-angdianggapasing".
Drkatakankepadabeliau:"Ya, Rasulallah, siapayangdimaksuddenganorang-
o r a n g y a n g d i a n g g a p a s i n g ? ,b e l i a u m e n j a w a b : " O r a n g - o r a n g y a n g
menghidupkansunnahkudan mengajarkannyakepadahamba-hambaAllah".
Olehkarenaitu dikatakanbahwa:"Paraulamaitu termasukorang-orang yang
dianggapasingkarenaterlalubanyaknyaorang-orangbodoh".SelanjutnyaIbnu
Mazin menyebutkanpendapatyang dikemukakanoleh Imam Nlalik dari Zaid
bin Aslam mengenaifirman Allah SWT "Kami tinggalkan siapa yang Kami
':Yang
kehendakibeberapaderajat". (Al-An'am: 83), beliau menjawab:
dimaksudadalahilmu pengetahuan". Ibnu AbbasberkatatentangfirmanAllah
SWT: "Allah akan meninggikanor(lng-orang yang beriman di antara kamu
dan orang-orangyang diberi ilmu pengetahuanbeberapaderajat". (Al-
Mujadalah:1l), draberkata:"Allah akanmengangkatderaiatorang-orangyang
berimanayangdiberi ilmu pengetahuan dibandingkandenganorang-orangyang
tidakdiberi ilmu pengetahuan denganperbandingan beberapa derajat.
Hisyambin Sa'adtelahmeriwayatkandari Zaid bin Aslam berkenaan
denganfirman Allah SWT: "Dan sesungguhnyatelah Kami lebihkansebagian
nabi-nobiitu atas(sebagian ". (Al-Isra:55),dimanadia berkata:
)yang lalnn_ra
"Dilebihkandenganilmu pengetahuan. Jikayangdiikuti itu bukanberasaldari
paraulamayangdisepakati olehparaulama,makahal ini tidak termasukyang
disinyaliroleh nash.

342 I'lamul Murvaqi'in


ctg -- "'enpaxn{nfl

u?p 'un?sJ-slv 'IrlBW IInII?uatuu€3uDIuep nInnllSuotu nurc{ qEIuESwr,,


:etelraqerp uBC nlnqEpqlqelJelISIalesrpe^u{epuaquI,Iq€l ueSuBiP{lr"p
s,{utnIUaqrs€raueA uep requnslsqSueFnlensesuE{SuepeSe.{uttqeq?s ercd
usp ,41VSrqeN u?p iaqulnsraq 3ue,{ede Sueluat8uu:oesasrtn4Suau qelepe
,eqlr ueiuap pnslrtulp ?uetr,. :eluyaq e,{u:e8uepueurnIV., :elelleq pnscl
nqv e{Eu ',eqtruzSuapptlbetErEtueuelepaquaruWIsl peuqV tueul
',.nlnqepqrqallalIsIslesIp
snJ?qp{uul 'e,{uqplales
tseraua8e'treqtp8ue,{ede ue18uepe5 qellque e{eur
'e,{ulzqeqese,rcduepA1ySIqBNnPp3uelep8ue.{edy rtueu:e3eqeleseruruzpp
etq i1l1e1r1
erle.raur:ep 3ue:oosqelesunIrBueLUnruel qelue?ue1,,:qe,t,eluaur
ruerul tedepuadtlnlt8uau 1e,{teq SurJed?ue{ ?ue:o {nseulal nll I.eznv
-1y qu;1edy,,:peuqv rusrul epedal e,{uegaqn{V,, :ElPIreqpne( nqY
-
'sAUrJIp
r8eq uerleq-rtsqa{e8eluautuep B,{ueureSe ue8uapuelrel.raq3ue,{ue:qturod
url?uequraBuaulntun uenfnlueBuape{uure13ue( rtnlr?ueu uepz,{utlnltBuaur
r:ep u,{uue8uz:e1 3ue1ua1uelseleluaur 3ue.{ ue8ue:a1e1ue8uap te1:astp
Suzf 'e,{uqa1o uelpns{Etittp 3ue,{ ede epedal rtelapueur uetga8uadruelep
'r,ge.{g rrreul uunqela3uadnrult uese>13uu uelednrau IUI JEqselQlnulqelIx,,
:eKu-tot1solqqntu qetq l€,treuelep EleryJqlu?zrhl-[VE,{qe ulq IIBtusl
rDeqreglv
erp uep 'e.{ulnluuotrl uuIB
qelo uerytuaJIpIurtudzpue6 ,,efutnqeta3uauleprl
?uu.{esrq.req?ue,{:u1nepe e,(uruelep rp SueK:e1eqnfel ue1e4te^\sqrueul
erp eueurp'ueq rueleu rp releq n,{e4uecuaru?ue,{Sueroeues4elqu[lnq
epedal ueryeseprpeduelutnqets8uadnurltlnlunueu 3ue,{?ueroueeuredu.Irua4,,
:e1e1:aqr,r;e,{gurerul ele,{u3ue,{ (p1ep)qe[[nqepedal uelnseptp eduel
elararuledepuadltqure3uau?ue.,{3ue:ouelaSuaruela:aru uep'elolaLuepedal
prlbegaqIntun e{erau 1n1r?uad 3ue:e1auqEIel(lrqueH uIq p€urqVuetul
'rJ€u€H ruuurl'IIIIpl ueul 'r,r;e,{5rueurl)qcqzperuruerultedrug
u?p

Y>IflUtrHIVOYdtrY
OITOYIUflfl XNJNN gYHZ(VIAI
IAIVHIIJVdIAISNVCNYuY,-I
Al-Auza'i, dan ambillahdari sumberyang merekaambil. Dia berkata:,,Di
antaratandakekurangfakihan seseorangadalahmengikuti orang-orangdalam
masalahagama.
Basyar bin Walid berkata:"Abu Yusuf berkata:,,Tidakdihalalkan bagi
seseoranguntuk mengatakanmasalahkami sehinggadia harus mengetahui
alasandari manakami mengambilnya".
Imam Malik menjelaskanbahwa orang yang meninggalkanpendapat
Umar bin Khatab karena mengikuti pendapatlbrahim Al-Khana'i harus
bertaubat,bagaimanadenganorangyangmeninggalkanfirman Allah dan sabda
Rasul-Nyauntuk mengikutipendapatorangyang dianggaplebih rendahdari
Ibrahim atau orang sepertinya?.
Ja'far Al-Faryabi berkara:"Telah mencerirakankepadakuAhmad bin
IbrahimAd-Dauraqi,telahmencerirakan kepadakuAl-Haitsumbin Jamil,seraya
dia berkata: "Aku bertanyakepada Malik bin Anas: "Wahai, Aba Abdillah,
sesungguhnyadi kalangankami itu ada suatu kaum yang mengarangkitab-
kitab,dimanasalahseorangdi antaramerekaberkatatelahmenceritakankepada
kami si anu dari si anu dari Umar bin Al-Khatab begini dan begitu, sedangkan
si anu dari ibrahim begini, dan dia mengambil pendapatyang dikemukakan
oleh Ibrahim, dandia mengambilpendapatIbrahim. Imam Malik berkata:,,Hal
ini hanyasuaturiwayat sebagaimana merekamenganggapbenarpendapatyang
dikemukakanoleh Ibrahim. Imam Malik berkata: "Kalau bepitu. maka
merekapunharusbertaubat.

Perdebatan Antara Muqallid (Orang yang taqlid) Dengan Orang yang


Memiliki Hujjah
Berikut akan dikemukakansebuahwacanaperdebatanantaramuqallid
dengan orang yang memiliki hujjah dan mengikuti kebenaran,dimanapun
kebenaranitu berada.
Muqallid berkata:"Kami tokoh-tokohmuqallid yang digambarkanolgh
firman Allah SWT:. "Maka bertanyalah kepada orang yang mempunyai
pengetahuanjika kamu tidak mengetahul". (An-Nahl: 43). Allah SWT
memerintahkanorangyangtidak mempunyaiilmu pengetahuan untuk bertanya
kepadaorang yang lebih alim (pintar) darinya.Dan inilah pendapatyang kami
pegang.Nabi SAW telah menunjukkan orang yang tidak mempunyai ilmu
pengetahuanuntuk bertanyakepadaorangyang mempunyaiilmu pengetahuan.
Beliau bersabdadalam hadits yang berkaitandenganorang yang mempunyai
luka dikepala: "Apakah merekatidak mau bertanya sendainyamereka tid.ak
mengerti,karenaobatpenawarorar,.gyang tidakmengertiitu adalahbenanya',.
Abul 'Asif dimana putranya berzinadenganwanita tetangganya(yang sudah

J44 - I'lamul Muwaqi'in


Itc - "'enpax nrln8
D{uwDlDptp lnlDl olaDa :o(.uwDlDptp tDSuns-rc7uns JrlD7uda BuD{.DBJns
-D&tnsD! aw 8nq unlmpa{uaa qoltv uop qDlV opDdnl Dqpu undnla.taa
uop oplaw opodatlotlprt tpnv \!oq uo7uap olatatu yn4t7uaut Buo{ Buoto
-3uoto uop toqsuo uop urttfoqnw3uo.to-3uDroDJDtuorp (ulolq
lnsotu) Druot
-oumUad8uD{t3ol
rynqopat 8uD{Suoto-Buotg,,:{rguur}aqJiAS qellV
'BIAteUr
U?ElUalx{?pq
rusJeqeleJeur [n{r8uau {Bpu e,4urBpueos €u3JpI .e)iajouru?)ip,|]pJlp 8us,{
r1nlt3ueurq€Jepe ntr e{eJeu ueplueurusguoppnsryrurpBueI .- EJeurnwp Errlsln
ered nete'eur?lnslBd nlrp,{- rJrIlEltln ueeluarllupp,?,{N-lnsBdrl?ptueuj,?,{N
-nesluau {nlun ue{q4uuauau q"lol
Jl[s qpllv,, :?lel]aq prlpbnry
-rx?urrsujasJeq
Ins€u uerpnulal nlnqepqrqaltal
uepSSuDa)t 8ue,{lspqs ue{ew$Jplerueloraur uolSuepas Bsalasur?rlrlqelatas
B,{uw{euJndura,4uaut uep rupur euresraqesrs:a1Suef leleqsu€In{Bleu pr uup
qe.euef lepqs gn4Suaru lequrelretzpE,nI i ntr elual euerlrrp.lspqs IBr{ruulep
1$e[.' ,,n, uladastlDluulnlq o\Dut 'uotlops nwa4 8oq qDuunsnl,ns pnqwaut
qnpt zpo.n4l n{uqn88unsag,,:epq?sraqq?lat ,tVS rqe;i .undedersepudal
pn,ssl/\Jnuql ledepuadueq:epuu,{uauqeu:adrypn nly :eleryeqq?pu"f .qe,eX
urq i(?qn l?d?puedupede,{utedepuadue>J:epue,{uaru lrqesl urq plBZ uep rlv
ludupuedeped e,{uludepueduu1:uptrz,{uaur psnntrnqV leurn tedepuedeped
e,{uludepuadue1:epuu,{ueu(pn,sBI/{urq) q€llnpqv :n1rc,(,e,{uure1?uei Bue
-ro e8q ledepuedepedal e,{uledepuadue1:epue,{uaur e1a:eure.reluerp Bue:o
e3r1 esnlq nqy uep 'qp."t urq ,{eqn lrqBsl urq prEZ,llv ,q?nEqx urq ruufl
'pn,sery nuql :r{Bl€peeleletu'ersnueur epede>1
e,'\teJ w{Faqrnau ?ue,{ldvS
lqeN l?q?qssSuu:o(ueur) 9 epV :bruseyquep ueleleSuerurq,e,{5-,{sy
':eurn
tedepuadgnry8uarl erp e,trqequelselafueu
3ue,{ pn.sepl nuql uu>11e,{e,tu:rp 3ue,{ qrqeqssltpsq urele6 nurledepuad
qn>lr8uaunuel tedepua6,,:e,{uepedalclc{leq nerleqe,{slos!€)pg nqv
qelo ue{e{nuelrp 3ue,{ledupuadue1:euaquau erp uep ,,.:e:1egnqy ue8uap
ue8wlueuaq n1e e,{urepueas qellV Bprda{ nleur Bsr?reunrle e,{uqnBBunsag,,
:PlB{roqqelteqx urq J?ufl enl SuErorefunduaur lupu uEp)pue re,{unduraru
Ieprt 8up,{Suero qeppe $t qDtDtDl-lDue?uappnslzurrp Suea .,,tnqas:at
ueqelese{rlEps"qaq:a1qe11yuelSuepas'uelre,{sl:ep leseJ€quep nlueq?lesel
elBrx-eleuesnlr pq e{uur qeps elrI uep 'qpllV uEp JEspJaq E{sut ilEueqnlr
uesntndo{?{rf nluesnlndol 1n:nuau u,{uuelsnlnuaruqelat nIV,, :tlDlDttn!-p
rcua8ueure1eryaqqEIotJE{eg nqV E,rqeq uulsela[ueur8ue,{rq,e,{g-fsy uep
p/t\qv1v tUrqsV, rJppqeq,n.{5 ue1lz,{u,r,rrrrp 8ue,(eueurre8eqes :Bryg nqV
tedepued qn4Suau qelal retxn ueq u,{uuzp trrle qrqal de8?uerp3ue,{Bue:o
ledepuedqn{r8uau Inlun Ielouau lepq erq (n1equefuap ueduralrp)ruefzrrp
snJ?qlnqesrelelrue,truelSuepas'unqBlnles eruelas(ue1?urserp) Suenqtp
uep r1el snl?ras{nqueJrp srueqnlr nIIBUE e,\\qpqrtuel upedel up{pluaouau
erp uurpnural 'eureln upedaqe,{ueUeqnIV,, :BlBIteq erp e^€las ,(ruensJaq
selama-Iamanya. Itulah kemenonganyang besar". (At-Taubah:100).Yang
dimaksuddenganbertaqlidkepadamerekaadalahmengikuti mereka.Dan or-
ang yang melakukanperbuatantersebuttermasukorang yang diridhai Allah
Berkenaandenganmasalahtersebut,cukup kiranya keteranganyang terdapat
dalamhaditsyangmasyhur: " sahabatkuitu bagaikanbintang-bintang,kepada
yang mana saja kamu mengikutinya,maka kamu dkan mendapatpetunjuk"
Abdullahbin Mas'ud berkata:"Barangsiapadi antarakamumengikuti
kebiasaan,makaikutilahkebiasaan orangyangtelahmeninggal.Karenaorang
yang hidup itu tidak terbebasdari fitnah, merekaitu adalahpara sahabat
Muhammadumatyangpalingbaik hatinya,palingdalamilmunya,danpaling
sedikittuntutannya.Yaitusuatukaumyangdipilih olehAllah untukmenyertal
nabi-Nya dan menegakkanagamaNya, maka kenalilah kebenaranyang
diajarkanmereka,danberpegangteguhlahkepadapetunjuknya,karenamereka
berjalandi ataspetunjukyangbenar.
itu senantiasa
Telahdiriwayatkandari Nabi SAW, serayabeliaubersabda:" Hendaknya
kalian berpegangteguhkepadasunnahkudan sunnahkhulufaur rasyidinyang
mendapatpetunjuksetelahku". Beliau bersabda:" lkutilah dua orang sahabat
setelahku)-aituAbu Bakar dan []mar". Danbe]liaubersabda:" lkutilah pututtjuk
Amar, dan berpegangteguhlah kepadaperjanjian lbnu Ummi Abdin" Umar
telahmengirimsepucuksuratkepadaSyarih:"Putuskanlaholehmuberdasarkan
kitab Allah (Al-Qur'an),jika tidak adadalamkitab Allah, makaputuskanlah
berdasarkan sunnahRasulullahSAW,jika tidak adadalamsunnahRasulullah
SAW, maka putuskanlahberdasarkan keputusanyang telahdiputuskanoleh
orang-orangsaleh. Dan Umar melarangkeras menjual umm[ walad (hamba
sahayayang menjadi ibu dari anak orang yang merdeka) karena mengikuti
pendapatparasahabatyanglainnya.Dan dia mengharuskan thalaktigakarena
mengikuti pendapatmereka.Dan dia memberikantoleransihanyasekali,maka
Umar bin Al-Ash berkatakepadanya:"Ambilah pakaianselainpakaianmu.
Dia menjawab:"seandainyaaku melakukannya, maka hal ini akanmenjadi
kebiasaan. Abi Ka'ab danyanglainnyameriwayatkan dari parasahabat: "Apa
yang sudahjelas bagimu,maka perbuatlah,sedangkanapa yang diragukan
olehmu,makatanyakanlah kepadaorangyangmengetahuinya.
Parasahabatbiasamemberikanfatwa,padahalRasulullahSAW masih
hidup di tengah-tengahmereka.Hal ini dilakukan semata-mataherdasarkan
taqlid yangdilakukanoleh mereka.Karenapendapatmerekaitu dianggaptidak
dapatdrjadikanhujjahketikaNabi SAW masihhidup.Allah SWT berfirman:
"Tidak sepatutnyabagi orang-orang yang beriman itu pergi semuanl'a(ke
medanperang).Mengapatidak pergi dari tiap-tiap golonSdndi antara mereka
beberapaorang unluk memperdalampengetahuanmerekatentangagamadan
untuk memberi peringotan kepada kaumnya apabila mereka telah kembal[
kepadanya,supayamerekaitu dap(t meniata dirinld ". (At-Taubah:122) l\4aka

346 - I'lamul Muu'aqi'in


,tf - "'Bnpax n{ng

p€qrtftuE{nlelau B{alau r8pqqr[p,\\Wprl u?p,lelErlsnUu,{\prulnseurqelal


up{nluauauurelEpulzpzpEntxrBeqSueJo-3ueJo €p?da{prlbptue{qoloqledrp
ueq e,{urul,reSuaru{epuaq 3ue,,(e,{uuenl r?eq e,{uqeppr,pseu srqeq
qe1a1uelSuasuaur 8ue,{e,{eqesequeq 3ue:oasueBue:a1a1 re,{ec.radruaru prlbel
deS3uerpueq e,{ur1ne?3uaur 1n1une,{unuensi?eq uelqaloq:adrpeBBurqas
'rluoqJaqqepnse,{upreqe,trqequelele8uau
Suuf e,{uualsrrpefuaru?ue,(
u,{uurc13ue.,(n€teqEturlsnu?lrue,rueBue:a1a1 re,{scjadueur pr1bu1 deBiuerp
ueg rtnlrrptnted8ue,{nlensasuep'qpqr}BJ uwJeq ,(rJnstaq) qelpqeqtqBIESBTI
urBIEp(plqetlnu, urerulz.ledr1n1r?ucru uup,lelqrl qelsscututslppurel 3ue:o
epudal (pqbepaq)qnlriuaru elnq 3uerotea-eluledasqe1a1 eurelne.re4
'e,{uualslreieqasnleBuaru
Suef lnqas:et
elrue,nuenle?uadepzdal rlnlrduarueuarel e,{urlne?3uaur lntun uelqaloqradrp
uep'e,{uuatst qelepEnr Erpe,rqeqE,{urpedalue11nlunuaur qe1al3ue,(elrue,tr
depeq:a1rurens(uenluSuad)ue1eela1 rcueiuaruteledes qploteueln BrBd
'rpcfta1uele
leprt ur{3unu uep en:,(sruelepuelsuu8rp lepq rur 1e11
'prqelfnrueueln duSSuerp 3ue:oenuraseua:21.rn33ue3uauuelu Sue8epaduep
ruouola eredulp 'rueJu€lal uele nlr Ersnueur uBluq?lseua1e>Jeur 'e1e:aruqe8ual
-qe8ue1 rp rpe qrsetunlr ueeurelna{rlrTnuou3ue,{eueln e:ed pqepedpuqrtlr
ur?In{?lorxInlun tntuntrp3ue:opnuase,{urupueage,tuqolote.tedqnlr8ueu
ue8uapdnlno ese:aruue8uequrpadue8uap,e,{uueluereq8uaur 8ue,{uup
uelppqSuaur 8ue,{qeqas-qeqas uelc,(ueuadruarueduelurel-ur€luep ueue)€ur
'uereqed'Sur8ep
1enluau ueqeloqal reua8uaurleledas erueln ere6
'c1at:u epzdal prlbctru:nurrur
1equuq e,{un1es
qelesepede{?u€tad:equeBuepdnlno de3?uuSuaLu ueqaloqe{W?les€tu ruelpp
ledepued epaqraq u,{ueqeueln c:cg ,leue;{:et
lrpe 3ue,{8ue:o uep 3ue,{8ue:o
'uesnln'ue[u:rp 8uu,(3ue:o
lzdepuadeu.rrJauau Inlun leledas euelrr u.re4
'pt1be1 ru:nur
ntr Ieq ueq e,{uure1 ?uu,{uep'ucruelepadrp 1e33ur1 ?ue,{Suero ,qpdurnsleq
3ue,{3ue:o 'luuerad '1efef leuaSuaulrlqe 3ue,{3ue:o uers;psa:1 vruuau?Lu
{ntun ue{rl€luuedrp tc,r:e{s ureleq e,{uuers;1esa1 llnlrBuaur rlJs.raq ntr
Ipq upp'rs{lrsSuploas uprs{eso{Eruuauaur Inlun uulrlrtuueuau WJatJldS
qellv e.{uurpepudale1a;eu lnlriuaur selefe:e:asrur I€H .nttrs8ue,{ledeq
uep rlqeJnll elaleu zu:le{ ,,LllsDll o[uuDltpo[uawuoyonslorrtlDw,qlsnlal
loBnqasntt tunq 4npnpuaduoyrpotuatun1no{uropunas,,:liffS qpllnlnsedqelo
uE{epqssrpqelal 3ur,{ upnluatal undepy,, :qz,treluaurerp e,{e:as.uendura:ad
erepnesupp 1a1u1 qaloradrp 3ue,{ uesue,,rruer?eqqelusuru3ue1ua1 e,{ue1rp
erp €u€rxrprrquz nuql uep ue1re,{e,tr r.rrp 3uc,{ qrqeqsslrppquulp(l
'eruelnered
ludcpuadepedal e1a:aurue1n4e1rp3ue,{
prlbrt ueledn:eur rur 1e11e,{uurnel epedal qequel rqe:au elrqedue1a:au.r
ueluaqrp3ue,{uele?uuaderur:auaru {nlun E{eleurepedaluelqrfe,neuqe11y
dan mengetahuidalilnya.
Seoranghamba sahayayang berkulit hitam berkatakepadaUqbah bin
Harits:"Aku telahmenyusuimudanmenyusuiisterimu.KemudianRasulullah
SAW memerintahkanUqbah untuk menceraikanisterinya karena mengikuti
berita yang disampaikanoleh seoranghambasahayatersebut.
ParaImam mujtahid telah sepakatmengenaikebolehantaqlid. Hafs bin
Ghiyasberkata:"Aku mendengarSufyanberkata:"Jika kamu melihatseseorang
yangmelakukanamal,dankamu mengetahuibahwaperbuatanitu diharamkan,
makakamutidak bolehmelarangnya.
M u h a m m a db i n A l - H a s a nb e r k a t a :" D i b o l e h k a nb a g i o r a n g a l i m
mengikutiorangyanglebih alim darinya,dan tidak bolehbaginyamengikuti
orangyangderajatkeilmuannyasamadengannya.
Imam Syaf i telahmenjeiaskantentangtaqlid yangdilakukannya,seraya
berkata:"Dalam masalahunta, aku mengikuti pendapatUmar. Dia berkata:
"Dalam masalahjual beli binatang yang harus terhindar dari penyakit, aku
mengikutipendapatUtsman.Dia berkata:"Dalam masalahbagiankakekdan
saudaraperempuan,aku mengkiyaskannyakepadapendapatmereka.Kemu-
dian beliau berkata:"Aku bermaksudmengatakanbahwa aku mengikuti
pendapatZaid, dan dari Zaid aku banyak mengambil tentangmasalahfaraid
(pembagianwaris).Padakesempatan lain dalamkitabnyayangbaru,dia berkata:
"Aku mengikutipendapatAtha'.

Kecerobohan Muqallidin Dalam Mengambil Sebagian Sunnah dan


Meninggalkan Sebagian yang Lainnya
Salahsatukelompok dari rnerekaberhujjahdalammenyangkalkesucian
air yang dipakai untuk menghilangkanhadatsdengansabdaRasulullahSAW
yang menjelaskanbahwa: "Nabi SAW telah melarang seseoran7berwudhu
denganair sisawudhu isterinyadan isterinyayang ben'tudhudenganair sisa
suaminya". Mereka berkata:"Air yang terpisahdari anggotabadankeduanya
(yang tidal<digunakanwudhu) itulah yang dianggapair sisawudhu keduanya,
danpendapatmerekaitu bertentangan denganhaditsitu sendiri,sehinggamereka
membolehkanmasing-masingdari ked.uanyaberwudhudenganair sisawudhu
yanglainnya,dan inilah yangdimaksudoleh haditstersebut.KarenaNabi SAW
itu hanyamelarangseseorang berwudhudenganair sisawudhu isterinyaapabila
air itu kurang. Menurut merekatidak ada bekas,dan air sisa wudhu isterinya
itu dianggapbukanbekas.Sehinggapendapatmerekaitu bertentangandengan
hadits itu sendiri yang dijadikan hujjah oleh mereka.Mereka menempatkan
hadits tersebutbukan pada tempat yang semestinya,karena yang dimaksud
dengansisawudhu itu adalahair sisaberwudhu,bukanair yang dipakai wudhu,

348 - I'lamul l\{uwaqi'in


6f€ - -'unpaxn{ng
',,rleI (pAri)
t {c,{ueqastEdcpued.loq 3ue,(cpe e1a:au
Plulus Ip UEC IIET{ntes dn{nc rdule1'rleq (qnfnt) 1 1e,{ueqase,{uqnsequaur
ue:1qt[e,trrp
lepr;,, :EtB{]aqelaraur upen]U]e>l,,uD! ( tltr[n|)l loiuDqas tpsDEp
Dt o{ulDpuaq Dpu 'nlunl DJDluorp Suotoasqolos qopou tolt[uaw nr! 7u![uo
opqndy,, :ue4sep[uau3ue,{6yg qellnlnsegepqesue8uapr,(uue1e1rI seleq uep
8urluee,(ustleu3ue1ua1 qu[Tnq:aq(srleuorselrunnl) r{ rr.r17ryrue13uupa5
'.,ulr) urelJs
Inul upp lEsBJJq?ur,{ nlens:suc{ure:eqrp
uep'urer?qe,{uurnynqtnul rp ueu ?uzf ue11,,:u1r;1:aq e1a:arue,{aas ,1nqas:a1
slrpeqSueluaueuie{erau usrpnua) ',,D{tttoq?uoqlDpq uDp ntutto nns
nt! tnrl,, :EpqesJaq nerTaqEuerxrp,tnel tre qelps€ruue?uapueeuel:aq 3ur,{
l[VS qpllnlnsp5epqesuulresepJaq srleurpefuaruB{?ru,]te ruelupa1 qnlef
zyrqedeeueurrp'lprep SuElEUrq re>13ueq ue8uapepaq:aqsrteu IBprl rrE ru"lsp
o{ qntpf slrq?deSueqrue?uaru rtzu-r8ue,(uEIr ?^\quqqeftnqraqe1a:a4
'qrTeqln141
lnpqv uEUruntrlrSeqtclez u?{uenqrp
IBprJ,, :pte{req ?Iarau wrpnula) le{sz qelppe pns{eurp SueK ,.otsnunw
uo?uDl (uotolo:l tlop nutSoq uolt{utlDLuala L|LS qDllv DiulnSSunsasqqotpnltl
tlDLlq$,,:l^yS qullnlnspd epqesueSuap(rz>1edrp
lnpqv uountnpl qepns
8ue,{)pur.etsnu:rc ue8uapnqpn,n:aq8ue:v1eur 1n1un qeflnq:oqu1ara11
'ronsdeSSuerp
tnqaslelqeuel
eSSurqas'ur8ue uelsnqruaqlpuep u€r{Eleulueursrpn33urqe,{uueqrelquraru
rdetet 'e,{udntnueru{nlun ur?Iqelurrauaru{eprl ldvS rqeN,, :Blelraq B{ereu
uprpnua) r?urcualrp uule 3ue,{qeu4 rpSSueut{nlun up{qpluuatuatur.plal
IAVS rqENE.^\qeq(uesele:aq)qeffnqlJqplarru lnqoslalqclnsEuruepC
'qupunqt:dclcru
'?,{uqnsequotu unlaqas e,{uueldnlaJueur {ntun )Epuoqa{laqurp ery[ rdetel
'e,(uqnsequaruqrfer'r>1epuuup'srleu ,e,{uqnsequaru
{eptl lnqesJellu eleru
unlaqasn1re,{uue3u€luE{dnlacuaru Erpu,{urepuzeg,, :e1e{taqE{etau wlpntuax
' o31t1o{uoqasnryqDpqtqa\4 o{uqnsnqwaw uDtD l Q1Dtsuaq Suoi)
,,91os1
tlopou opodal oiuuo|uot unydnlasuaw)tDpltDlp o{ulDpuaq oslotu,o{unpp
unp un?uoqnuDl DJDIuD rp Sttotoasqops o1tqody,,:A\VSqelJnlnsedEpqES
ue8uep uueua{raqrrc uesrleual q?lu?quau 1n1unqeffnq.raqe1a:ey,1
'qeylnlenpuep Sueln{leqzSSurqas 'srfeu
lepn ]nqas:a1rre eleu .?ueuaSSuaru
8ue,{rre eped Surcual:re ?uenq Sueroasas r,{urepueag,,:ele{leq B{alau
uelpntua),1?ueueS3uaru 3ue,4rre rBurcu:3uaulnlun IAVS qellnlnsegueiuerel
e{uepeue8uap'ueqzqnlsdrureleSuauIepll tnqas.rallre undnele,nsrfeuzual:a1
8ue,{rre e,{usrfeuqulwqrxeu ruelep qelfnq:aqe8n[ e1a:au nlr ulelas
'lnqasral
slrpeq qelo pnslrrxrp 8uc.{ uz8uap rcnsasn.ralsnl8ue,{ qeflnq urllelequreur
plarauruu{qeq'e,{uqa1o pns4eulp 8ue,{ue8uaprenses{ppn untuuulnqastel
slrpeque8uepqelfnqaq Ela]ehtr nqpn^ ESrsue{Eru€urp{Eprttnqaslellre Bue'lu)
Pendukung Taqlid Menyalahi Perintah Allah, Rasul, dan Imam Mereka
Sesungguhnya kelompokpendukungtaqlidmelakukankesalahan yakni
menyimpangdari perintahAllah SWT, RasulullahSAW, para Sahabatdan
Imam-imammereka.Merekaberjalandi ataskoridorvangberlawanan dengan
jalanyangditempuholehahlual ilmi. Di dalamAl-Qur'anAllah memerintahkan
untukmengembalikan hal-halyangdiperselisihkan olehkaummusliminkepada
Allah dan Rasul-Nya, sementara orang yang bertaqlid berkatabahwa:"Kami
mengembalikanhal itu kepadapendapatorang yang kami ikuti". Adapun
p e r i n t a hR a s u l y a k n i p e r i n t a hu n t u k m e n g i k u t i s u n n a h n y ad a n s u n n a h
sahabatnyaserta berpegangteguh kepadanyaketika terjadi perselisihan,
sementara pendukungtaqliddalamhal ini berkata:"ketikaterjadiperselisihan
kami mengikutipendapatimam yangkami ikuti dan kami mendahulukan hal
itu dari yang lain. penyimpangan mereka terhadap sunnah para sahabat adalah
sepertidiketahuibahwatidak adaseorangdari kalanganmerekayangmengikuti
pendapatseseorang secaramenyeluruh,dan menyalahisahabat-sahabat yang
lain dimanamerekatidakmenolaksedikitpunpendapatorangyangdiikutinya,
dan tidak menerimasedikitpunpendapatpara sahabat.sikap ini merupakan
satubentukkekacauan danbid'ahyangnyata.Kemudianpenyimpangan mereka
terhadap imam mereka adalah, sesungguhnya para imam mereka melarang
u n t u k m e l a k u k a nt a q l i d s e r t am e w a n t i w a n t i a g a r h a l i t u t i d a k t e r j a d i
sebagaimana yangtelahmerekaIakukan.
Metodemerekaberbedadenganmetodeparaulama.Paraulama'mengkaji
dan mencermatinya lalu membandingkannya denganAl Qur'an dan Sunnah
yang diyakini keabsahannya sertapendapatpara khulafaurrasyidin. Apabila
pendapatparaulamatersebuttemyatasesuaidenganketigahal di atasmaka
pendapattersebutmerekaterima,tundukkepadanyadanmenjadikannyasebagai
dasar(hujjah) dalam rangka menetapkanhukum dan memberikanfatwa,
sementarapendapatyang tidak sesuaidengan ketrga hal di atas mereka
mengabaikannya atautidak menerimanyasebagaihujjah dalammenetapkan
hukum.Adapunmasalah yangtidakjelasnashdalamketigahal tersebut, mereka
masukkan dalam kategori masalah ijtihad yang hanya sampai pada batas
kebolehanmengikutinya,bukankewajibandan mereka tidak membenarkannya
dan menyalahkanyang lain. Itulah metodeyang ditempuholeh orang-orang
yang bijak dalam berfikir baik dulu maupun sekarang.Bagi kelompok
pendukungtaklid,hal ini diputarbalikkan.merekamelecehkandalil dalil agama,
merendahkanmartabatkitabullah,sunnahRasul,danperkataansahabatMereka
membandingkannya denganpendapatorangyang merekaikuti, sekiranyahal
tersebutsesuaidenganpendapatyangmerekaikuti merekamenerimanyl.dan
sekiranyatidak mereka menolaknya.

350 - I'lamul Muwaqi'in


'-BnpaY n{ng
I9g -

nllSuad-tnll|uad)DpDu uDlpnw l n\DpDdrl qDlotDlDuaqDlDrunutuoqnl


qDplm np uop nps 7uD{DutDBD 'DnwasnwDl DLtoSD qDlopDlul(prqnq muo?D)
D{uqnSSunsasunlok l nDl SLtDiDdDtnqDpSuatuoqDw n\V n{uqnSSunsas
'qa[)qsSuDi
lDruDltop t1o1uo1ofua1uopyoq-yoq 3uo{ tnunlola uop qD]uD\ow
'UsoADtDdtoH,,:uEr,rurJraq r{EIiV p?uursqnwp,trcqrp 3ue,{qepsr:uep
J/ S
uE,JnO-lvEpedalSueuas lepD elararuuelquqa,(uaru3w,{ unsnslal3ue,{qutll
-q€ll{ BfuruErnqnz-zv E,{ulodruole{cpcdep?8uB,{edeueBuape33ueqese:eu:
Iodruola{ dBrtas Eu?rxrp'{odrxola)1e,{ueque1:rqelaueS3ulqas eueBeurelep
ucqecadled ue{nlelotu3uB(SuEro-?uero elaiuatrlqEllVE(uqnSSunsaS
qEJrdraI
€IuBAV uB{lpE[ua11 3ue,{ 3ue:6-3uerg depeqral qBllv UBBIaJ

'eurcs8uc,{apolauruep uen[n1
epedepuaq lupu (urdurruad)ueurr ueplnlrBuad e:e1ururlqeq 'ute8e.req 3uu,{
uenlnr 'rpaq-epaq:eq8ue,{ epolau 'lodruo1a1 ryfueq epedal r3eq:a1pr1bel
8un;lnpuad e:ede,{ulrpqaSeuss Suef rsetuar:o uepapolatuqelouelnlesradrp
uuptB{rrpurrtetoS?ueSurscru-Surseru euBurrp prlos3uc,{urn qenqaseues{el
r{elepc€{aroW urel3uc,{r:epe.,(uuelnlnqupuaur'sclaflrdureu e:lnal tnqas:al
u€rzu3qalqnlrBuaru'2,{uuelpnfn,treu Inlun sprsnluu lzBurs uep ue-leueqo{
rJucuau trrpl?p ng[qruaur nqcq nped ntr?sreq 'prlos 3ue,{ 1odruo1a1qenq:g
'a11as>p,{uequellnqruruau uep ueqecad:ade,{urpu[::1uelqeqa,{uau
leprt
n1rueqrsqas:ad unupu 'qrsrlasraq undrlsau rur enpe{ 3ue,{uu3uo1o3 eueurp
'{€ftq eredueSuepuelzIrpaqraqSuef '8,{uo3uoI-oJuo{ uepprlbutSunlnpuad
qelBpBer{araw (ZE :urnu-rv) ,,o1atawuo8uoloSnpod npo StnL odo uo8uap
o33uoq osotaurun7uolo?dotttlnu 'uo8uolo8 odotaqaqtpo[uaw oyataruuop
' oqatawnwniio qolaq qntautaur3uo{ Suoto-3uolo nlro;,, :e,{51-ueur:r; uelep
urtura)ratrur IeH el{es {?,{ueqrunlBpa1 rBzq:alrlaraur e3?urqasetu€3pureIBp
ueqerod:ad ucln{eleu 3ue,{Suero-?upro ElaruaurqellV e,{uqnSSunsag

NVHVJgdufld
NVYNYV.ISW ONYA CNYUO
.3N\IUO dVOVHUtrI NVV'ISJ
Rasul itu) menjadikan agarna mereka terpecah belah menjadi beberapa
pecahan, tiap-tiap golongan merasa bangga denganapa yang ada pada sisi
mereka"(Al-Ml' minun: 5l-53). Dalam ayat ini Allah memerintahkan para
Rasul-Nya untuk memerintahkankepadagmat merekaagar makan dari yang
baik-baik, melakukanamalan shalehdan menyembahkepadanyasaja,hanya
tunduk kepadanya,tidak melakukan perpecahan.Sungguh para rasul telah
melakukansemuaitu, melakukanperintahAllah dengansempurna, menerima
demi menuntutrahmarNya, sampai lahir mi*hluk-matrhluk yang yangmelaku-
kan perpecahandan masing-masingbangga dengan apa yang dimiliki oleh
kelompoknya.Orang yang menelaahayat ini, dan mencermatirealitasdalam
kehidupan sehari-hari,keadaanyang sesungguhnyaakan jelas baginya, dan
tahupersis,golonganmanasajayangtelahterjerumusdalamkesesetan ini.
Allah SWT berhrm an:"Dan hendaklehada diantara kamu segolongan
orang-orangyang menyerukepadakebaiikan,menyerukapadayang makruh
dan mencegahdari yangmungkar,merekaitulah oranS-orangyanSberuntung"
(Ali Imran:104). Keberuntungandikhususkankepadamereka bukan kepada
selain mereka. Yang dimaksud dengan orang-orangyang mengajak kepada
kebaikan adalahmereka yang menyeru untuk berpegangteguh kepadakita-
bullah dan sunnahRasul-Nya,bukanorangyang mendakwakanpendapatsi ini
dan si itu.

352 - I'lantulMuwaqi'in
tst "'Bnpe>Inlng

-urs;-ucjt]8e,{ulnlqrlurlra-;'un)JlrueLurr;BqesuEEqpr.lJIqnurd E;u.D E.{N


-uqurq-rqurnql)pr:darl up)qiIJ;nuurpiuri ri(N-lnscdrlrlo B,\\uqrp;uEirs[u
tuIIlrPlcdDprJlSuui lluasr,{uquI) rurll]puB)unin}rp;up,{qr;llVeuIrSpLlelcpD
.;-uuloeses
Iriiunl urrruJqJ),. un)rtr;uau r)JlJnr uiullitlas rdplel uBIV
tcdrpucc{rpccbl ,rolaiuaLurur euLiu unlrpr:{uauE{eleu teqaslr)e uep
q c u u n s ' r u z . r nqbs l u - q \ - l ut . r r pl i u r : d u r r i u a rLu1 t 1 o
r i1u q n i i u n s a s n l l [ ) i e ] a u r
unq nlrs c,(urq dr:prq;-u:ulul?LurJaq i-ul-to-iuu.rct f;ucuretlqplc ullt{?dniau
3ur,i tc1qrlrurLurrl-r:qcs lcdrpuadntesurrlepledupralr,{uequu:ruaq:1e,nquq
tedrpurtl,req u.{Lrlrr ruasrll.rlur 1urdrurlLr;ri) urrLulr.ru4eiuultutrltrd lxlrpuad
r:r.'pSuedrur,iurru qrlJl r)aiau ,.rltllV r?cdll urlluJ{ qelepcc,\unnLuJs nlr
u l r { r u r J pi u u , (l c d r p u : d q , . : u c l c t r ; i u : t ue 1 a : ; u r : , { u c t r 1 a g , ; q p l lnVp n d J I
rullcrl:1 ciurnurrs'urq irr?.i ull)ilrrrqLU Jrlr nlls iuli ounurrp'lnrs^,Sucdrurs^
rnrpuniuptu.ueq;'ur1rsiuc{ 1tdrpu..c{uduraq3ur,{ r:,(g-epedaluc1rclcl
urrlnuaprlrl r,(uur,ne1 ucptrdcpu:dr;pr;d11 ue1nu1a1 ntrE,(nlf,sp,{ulquerlxtl
ripq qullv cppda)rn1w1r;..:prqbrt iunlnpuaclcpedaluu)lpll)lrp ppqpdV

lBdppuad ntes BpEd B{uBI{ uBruuaqaX

'cfu.rrpolrs8ue,{undneu ntr
1eq
uclnp ui;qrqa1:aq;'ur{ lrnq 'rureualr.r)urrJrpIns^puer pyru ,c{uurtlascpudel
n,{N-rqrNq.rlo uulrpqcsrpqclcl 8url.,{nrtr urp qcllv qelo ue{uninlrpqelal
trrc,{rdc rprdJl nre,{uauiuri;'rn:.ro r.up;-ur1rd.r-rq3up,{Suclopnuas
( I 9 rrsrN-uV)..t1u!Dl ( rtDpprDtr!) o.(unn/
tnttlas ttotiuap(nrsnunutl tEunpttlltt,tur lliuntu tlun.to-,'it.tt.ttt nn13ua
7ot1t1;ntt
'tlDlun.ot/
rr,fir.r'iuJ,r.tr)dutrytlLlLlDIl tlDll\/tlDl)t fiuoi unt1nt1,unt17LlDpD(lDl
(Inpunt) qDlr.tDut :o1,u,nuoplLl,tl uDlDroltl ulttytdy..:ucLUlrIJq.l_A\SqrllV
'pllbu ur{iun;x;ulu iuc,( iur;.ro-iun:oadnotordqplrul p,{N uprnir urelas
rlnlr;rrJur n1r1irrrlrci-raq rllrrru r:,{p-1nsr:1l qruun:-uup n,{N,ueurJtlupiuap
urnlnqucldelauaru 1n1unryl p r:lrqrdu ;uu,{ ;ur''.ro
iur,roc1a:u:urqt1ly

YANI.HINYNH
IUVO ONI,-IYdUgflONVA
ONYUO.ONYUO V'IS]NSI\I HYTTY
pa yrng benardalamiJtihadnya d.llamarti scsuaidenganapayangditurunkan
olehAIlah rnakabaginyaduapahala.dansekiranyaia salahmakabaginyasatu
pahalartas ijtihadnyabukankarenakesalahannya". Katakankepadamereka,
jikadenikianyrng wajibadalaliupayauntukmencarikebenaran, danmencurah-
kan scga)a k e n r a m p u a n
u n t u k m e n d a p a t k a k
n e b e n a r a n
i t u , k a r e n aA I l a h
rnewajibkan hamba-Nyauntukbertakwascoptimalmungkin.Benaqwakepada-
Nya adalahnrelakukanapavangIa perintahkan danmenjauhisegalaapayang
dilaran-unya. o l e h s e b r b i l u s e o r a n gh a m b a m e s t i m e n g e n a la p a y a n g
diperintahkan A l ) a h k e p a d a n y aa g a r p e r i n t a ht e r s e b u td a p a td i t u n a i k a n ,
nrengenal apa1"angdilarangnyaagardapatmenjauhinyadanbahkantermasuk
dalarnhal ini rrengetahuipersoallnyangbersithtmubah.

Scruan Rasulullah Bcrsifat Universal


Sesungguhnya ajakanRasulullahbcrsifatumum, mencakupsemuaor-
angbaikyangsemasa dcngannya maupunorangyanghidupsesudahnya sampai
akhir zaman.Apa -van-s wajib bagi gencrasisesudahsahabat(paratabi'in dan
imam Mujtahid) rvajib pula bagi rnereka(para pendukungtaqlid),meskipun
sililt drn carayangberbedakarenaadanyaperbedaan realitassosial.Suatuhal
yangpasli bahr"asanyaparasahabattidak pernahmembandingkan apa yang
merekaden-sardari Rasulullahdenganperkataanseorangdiantaramereka,
blhkan paratokoh tokoh yangadadi antaramerckatidak pernahmengatakan
scsuatuselainberdasarkan atasucapanNabi. danlidak pernahterjadiseorang
di anlararncrckamerasaragudanbersikapabstaindalammcnerimapendapat
darj Rasulschinggamenyepakati denganalasankesepakatan oranglain. Hal
itu adalahkolrjiban y'angimantidakscmpumakccualidcngannya. Kcwajiban
r rLngclil.;cbankan
kcpadakita. kepadasemuaorangberimansanpaiharikiamat.
Keu'ajibanini tidlk bataldenganwafatnvaRasulullah, juga tidakdikhususkan
kcpadaparasahabatsemata.barangsiapa yangmenyimpangdari itu niscayaia
n.icnyimpang dari apa1,angdirvajibkanAllah SWT dan Rasul-Nya.

I'cndapat Tidak Tcrbatas dan Pcnuturnya Tidak Ma'shum (Terpelihara


dari Dosa)
Sesungguhnyapendapatpara ulama akurasinyatidak terjamin dan
.]umlahnya tidak terbatas. jaminankebenar.rnnya hanyaketikamerekasepakat
alautidxk bersclisih.Suatuhal yangmustahilAllah danRasul-Nyamembebani
kita untuk rnengikutipendapat-pendap.rt yang akurasinyatidak terjarnindan
.jumlahnl'a y l n g t i c l a kt e r b a t a sa. t a u h a l ylng tidak l put dari kesalahan.
Masalahnyalcbih bertarnbah ketikakita tidak nrcncrnukan dalil bahwasannya
senua pe'nclapat vangdiny'atakan oleh seseorang lebih utamauntuk cir.ladrkan
tla:ipaclal"alg lain.ataudengrnkatalain rnengambil
pcgln-uirn semuapendapat

35.1- I'lamul tr{urvaqi'in


sse "'enpaJ{
nlng

nlr,,lrl?prnlelarxrnqelaSuolu B,{ps,, :qp.r\efuaru BrnBlux '6,,u?Ir"q??puc8uB,{


tedepuadupqplpsar{ uepJ€uaqonr{rppup8ue,(l€dBpuedu^\qpqrnqpte8uouledep
epue ede ue8uaq,,:prlber?unlnpuede:ed upedal uzlztelrp elrqrdy
'sPlPrp
{odruolal
zSrtr:zpntesqclzsruelepnpr::aqrlsrd uprls) ueg :cuaqn1ruu3uuluauaq ?w,(
ledepuedenpal deS3uc3uaur uerle) z(uerrlas Jlqr?lsnru qrqal 8uu,{1equeq
'uureueqe){ ueSuapupSueraqas;aq 3ue,(rslsodepeddetatInlun us{qaloqurau
uerlp{ elrrur ':euaq 8ue,{ qel?npal ledppuade,{ue:r1a5.lrqelsnur?ueleq
qrlepcru1 r,{uue?uap ue3ucluayaq ?ue,{ntensas epede{uelcuaqe{ultp qrleleq
e,{uepedalqepurduelqaloquatrr uerT?{p{eu leueq - euregad- qnlrp 8uc,{3uz
-ro ledepuade,{uerrqagulnd urcl ?ue,{lndepuadelqepuldurzl 8ue,{leeseped
uep ?ue:oasas ledepuadqnlrSuau p{aleu tl\rta{ nlESEueurrp srte rp nradas
rsualsrsuolur uB{qaJoqueue1a:arurde1a1 uplV letufl ledepuaduetlrJEuaur
u e p p r c z l r d c p u a d e p e d a l p r l b e 1 : a qe q u r e q8 u u : o a sq a l o q ) E p r J
'(28 :psrN-uv)
,.oiutunlop tp :loKuoqSuoi uoStrotuauadunltDdt puaw
Dlarzw qDlnluzl 'qDllY lsrs uop uDlnq n11uo,lna-lv D{u'tDlas nolDx
JIAS qe11yueBucluapaq
tt:uBruJrJreq 3urleslupg urcleulesntese.{eJslu
Jd\S
r{Bllv upp e,{uiuulppn1rledcpuedrJEpntr IEqe,{urepueage1a:eu:ludrpuod
redepuaduclup nereuepprlbegeq3uu,{Suero-3uero qeloue?ueiadue{rprftp
qetrq-qel1LuBIep
3uu.,( urlnurelrp1e,{ueque3ueruayad r.{uqnSSunsag
'(qEllnlnsed)
brpuqs3ue,{ 3ueroasqalo upt{Etuaqrp?uB,{ede ue?uap ue8uutuat:aqru1
':alndoduupquqrueuequr{?uas nulr 'qu:run1uep
ledu.rr}lur{nutosr:equrlr}uras
eutpBce,{utue'e,{uuesnln
reSeqas
qBllnlnse5rnlelauqE11yqalouzluaqrp3uu,{
ntUllqclcpEnll qBllI-qPllI ruelepSunpuel:a1 3ue.{edee,{utepuee5urul'uz.{
qetrl pplrIEpn qplo-qeloaseSSurqas qrqol
lpuar{rp ntr u:adasqelq-qe111 uelqzq
'qe11n1nseX uelrfuu[rp3uc,(uuqaueayue8uapueSuuluauaq qelr{-qetr{
]nqastat
seluelndodeSSurqoSIpnlslal BJEJes nluegeluer8eq-uerSeq p,leq8ueu urlSunu
ledepesptlbetSunlnpuade:rd urp'e,{uunqeldeltas{e{?uaquraurntr ruadas
qctll-qull) qupunl u,{uunlaqesrpe[:alqeu:adrunlaq?ue.{qelurnIrederuau.r
qelatrurlcese3Surqas 'eupru-eueru rp uellrq.ratrp
eserlueues prlbet3un>lnpuad
nredqe111-qutq e,rqeq rnqelel E1r{suururcSeqag 'rpe[.ralrlsedrqeNuelplueqrp
3ue,{edy uetrrcza{ uuuez uep 3ue:n1:aqnulr e,{uuese,tqeque)eluequraut
u8n[neqaquep',,aitttlouoououtto'iloqas tlauotpnhrawrpqu luD\DuDp'qauo
Suoi nJon"-astogoqastlol nruouad1n)unututDlsL,:?pqpsleq /\AVSrqpN
!3ueJn{!( ntull

'elsnpuad3ue:oase,{uure1 SueAe:etuaueslnse:3ue:oesqBIepBe{eleur
e;eluerp 3ue:oasqeleseqrf rlcnca4IAAS qBIIVqalo rpqpurpuepuzltuue,{srp
Irr{EtsntrrruJ urul 3ue,{8ue:oasludepuadenuresue11z33uruaru
ucp 3uz:oasas
bukantaqlid.Akan tetapiapabilaia mcnjarvab:"Saytrmengetahuinya dengan
bertaqlidkepadanva. ia menfatwakan pendapatitu. ntengamalkan danmenga-
j a r k a n n y a .u m a t m e n y a n 1 u n - s n d y a .n t i d a k r . v a j am l e l a k u k a nk e s a l a h a n " .
krtlkan kcpadanya:Apakah ia terpclihlraclarikesalahanatau mungkin saja
b e r b u akt c s n l l h a n l J. i k a i a r n e n q a t a k at cn r p e l i h a rdi la l i k c s a l l h a ns. u n g g u h
kcljru.ilkantctapisekilanyarreneakuikenunekinunnylberbuatsalah.katakan
kcpadanva: Apa vangmcmbuatnturnerasa amansekiranyapendapat yangkarnu
ikuti ternyata sillah.sedangyan!llainbenar'lSeandainva ia mcnjawab:Kalaupun
s a l a h j a l e t a p r n c n c i a p a t k apna h a l a .k a r a k a np l d a n y a : B e n a r s c k a l i i a
n l e n d i l p a t k apna h a i ak a r e n ai . j t i h a dy a n g i a l a k u k a n .s e d l n g k a r n ut i d a k
m e n d a p a t k apna h a l ai t u k a r e n ak a n r ut i d a k m e l : r k u k a snc s u a t uy a n g h a r u s
d i b a l a sd e n g a np a h a l an r c l r i n k l n k a n r ut c l a h l a l a i d a l a n tm e l a k u k a ns u a t u
kervajiban.nrakl dali jtu karnubcrclosa. Apabila ia berkatl lati: Bagaimana
m u n g k i nA l l a hm e m b e rpi r h a l ad a nn r e n t u jsi c b u a hl a t r v ad a nm e n c e l a orang-
orangyangmerrjntadanmcncrimalatrva.Apakahhal ini masukakal?Katakan
keptda nereka: Orang yang ntcmintafatwa dan tidak berusaharrengetahui
yeng hlq p:rdehalia nempunyli potensiuntuk itu pantasdiccll dan diancam
dcnganhukumln.Akantetapiapabilail nrenlerahkan segaladavadanupayanya
dantidakrrcnguranci perintah Allah scrtabertaqwakepadanya sebatas potensi
yangia miliki rrakaia r.vajar mcndapatpahala.C)rang-orane yangfanntikyang
mcnjrdikanpendapiitorang\ ang drikLrtinya sebagaistandaruntuk memban
dingkanKitabullahdansunnahRasul-Nya..likl sekiranya KirabullahdanSunnah
sesuaidenganpcndrpatlang diikuti ia tcrima clansckirlnya tidak ia tolak,
merekr lebih dekat dari celaandan siksa dariplda pu.jtandan pahaia.Jika
sekiranvamerekaberkrtl, dan derrikianlahadanya:Klmi tidak tahu persis
tpakahpendapat tersebut bcnarrtau tidak.yangrreneelahui dcn-ran pastiadalah
pcnutumya, kamihanyamenukiidln meneikutipcndapat-pendapatn),1. Kalakan
padanyr:r\pakahandasjapberlanggung jawab ketikaAllah bcrtanvatentang
apa)jangtclahandaputuskandantanvakandi antarallamba-hambanya, Demi
Allah, scsun-tgulrnya pariLhakjIrldln multi akandimintailtertanggunjawaban
d i r n i i n xi a t i c l a ks c l a n r a tk c c u a l i r r e l e k a v a n g n t e n e e t a h uki c b e n a r a n
rrrcrrlutuskan hukumdanlatwabcrtlasarkan kebenarankebenaran itu. Jikt tidak
dcrrikian,ia akanmengetlhuibahwl padadasrirnyaia tidak punvaapa apa.

A lasan lVlenrprioritaskanSatu Pendapat atas Pendapat vanq Lain


Apabila karni herkata:"Kalianmenerinrapcndapalsi fulan karcnadia
mcngatlkenhal itu ataukarenaIlasulullirhmengan jurk:rnnya"'? Sekiranya kalian
men-jau ab:"karenasi fulan r,rn-srren-rratakann)'t" altinya kalian menjaclikan
pcnciapltnya itu sebagaihujjahdanini sebuahkekeliruan.Akan tetapisekiran-
y a k a l i a nm e n g a t a k a"nk a n r i m c n e r i n a n y ak a r e n aR a s u l u l l a hm e n g a t a k l n
sepcrtiitu'maka hal ini lebih fatal lagi karenaitu adalahsebuahketrohcngan

35fi I'lamulNluwaoi'in
,sf - "'Lnpay nInfl

n l c p r d i l q r ) l u r ) . r le[ q r q p q sn u ] n l n u a t u 8 u n , {s t r p c q q c n q e sl c . i u p l a t
u l r q p d er y r u r ) r u c p s ^ l r p rrqi u c l u enl q r l q r q c le p u l , q n l l n p q Vn q v l n q c d d , ,
:lrqurtl ulq prLu\, rprdel r.rir;iq-ise urdr-'ll;uncururciuqas 'uurr:s3uu,{1cq
ur{ntlclJurninl-prqr;1lir1tr LLmLLTI-Luuurl r,(uln1r,raq Ia,\JIrpud rqr,5 nlcluad
rurpurulrYs.l lrqUrd uultr;ch;pr:lrlaLl i-ul,i tcqt:qrsrrnd epBda]E(uruaq
r s l r t u e u l s ; - u r i u r . r q r l o . r c d u ; rn ifu q r r u n Ur pq n l l n l n \ c gn 1 l 1q n l l ' u r 1 fueluel
qr,ir-ly rprdJ) lliusnsnrll urulLu,nLlr l0lltlltLrrLun rpcilal ciurllcq clalaur,urpl
iuu,( tcqrrJu:,^ c,iullq ulrlrur16l uruliun,r lpudll c,iuet.rcq r{epuur urjlnlulrp
i u c , { r 1 . r : rusu ) l u r l r , s rlp' u u i n c t r u l l p q l l l l n i l l s u gq e l o u r l u t [ { r p d u c , {r d t
;-ur1ua1 lrqrqrs rpcdel r,iurlrrq Liuurrzll \^nqqVurq qullnpqv.f,,{uuelelelrp
3Ltr,irth 11l;'rs r1n1r;-urur rrcpurur.rJlrJrrr ulruu tunlltpntuauil Suuo-3utlo
nplchl prybc1.r.rc1 lnprt iur;,( 1r:lrq 3ur.ro ;'rn:.ro urp ureLrrru.rrtllc11lrd uepcltlr:^
qrlrrrl r:.iurlrqoutur 1n1unursllceiuncl r;-t11r':prlSuc,roe:-as pIltLUrrduresqulal
n1rlrq r:,{ur.rryrscrsnurrurpr:clryurlrlchur:-rp1nluntunfl qr'l11n1nsr6 epudal
ur{n,{qo.\\rpiul,( srirrrl ulp rrx..nro-J\iuliunput'1 uup pns)eu rurLiqouiJLu
qrqil rlrp nqnll;-uaurqtq:1iul.ro rpr;cll1n,iuctt:tq8ut:oascsriuq ucqrfc.r.al
urllnlirnurur riry u:1oduro.1tlq iur,{ iLruo rptdal r:,(uuc1l(uxuauI Inlun leq
nlesrnqnlJ;rrJLu lrpit irn.{ 3ur.ro-iuc.ro ul)qurrrJJuralrl.zriurlnlriuau lntun
q r l l V q r l o u r l q n u u a d r pi u l , ( , ./ i . / y ] t- ' D ,q. r l r u r, ( t . ! : q r z q v l V ) , . u l U D n E u ] L u
ollDturltll tn.ltutl t/qDuttlt)ll\rD.irlrlnlSuns as(tqnu4otrttns ) qD\DIlq uDl qollV
1o.tn-1n.io t.to\tnLut!t/tutlJ lp ut1:lttrqtp3trn.tntlp 4tltn]ur uoq..:rpl[y uEurjrC
'r,(ulr-'ioriuJrtr
Inlun rqr\ r.rlsrl.tl\^r ul\qrlurJ]1rJu qtJIV ilurul rp srpr;Hupll
u r . : n f 1 y u c l l n f u n u e u u t l r z - z r ; - u r p : r s ' r - r z1cr zn l q t ln p l d a l c { u p t - r J{qn t u n
un)qrlurrJllrJurrll-.JJV n,(uursB,\\qcq qrlf;pBut:lr)nru){ upupSoli rrrsrlV
.,uulqclur.rrcl tr qlur:d llprr rllIJs crurs3uu,,{qcllnlnsrg epedal
qrtur:aclnirns urlqeqsru:rurrllr.rJqurlnq rur |:q qu ;dy ier(urpudal 1e1ep
qrqal Iairl nqlrl t|qal ;-uc,(iurjo r1r]trnrrlJq uelrsT,:,{uaur rrdruas?uu,{urel
8ul:o lcclupurcluu11li;-ururur1n1unqntn,luaLu urp nfns8ue:oa:^as lcdcpuad
u r : 1 1 c i 3 r r r u : u) rn t u n n u u B ) q u ul r .Jr r u J a lA \ V S q u l J n l n s r dp u l t r r r ( l
' r q E Nq r L r u nrs1 n 1 r ; - u arruum l r u l
l r q l u I l l ] c I r r u l rI r n l q eq J l ou B I n I U I r p
q r l a t l - u n ( q t r q u r l s r p p d t { ; n i n r : L u r : l - r r s' n p n s : r .i-u r : i u a 1r 1 - r e i u r r1ur p 1 1
l,(ucrrlrs rlrz-zr nlql cprdal eiurl.rrq rnrprLrir)luup n?pupdqrqrl 3un,i3ue
:o lrclepurdIlnIl;uoLu lnltrn I(rr) rpr:d11ur.'lqrluuaurJur A\vS qellnlnspu
l r r J . r r l lr l r r ) { r r l r e1pr ; c l l p u t d r erqL u r l l , { r r q n ; - i - u n sr us I^p , ( . p i r l t l J l l e u j e l l p
r;(u1nlirt1:r5rrr rstsodnlt.tsqllt'tsscll rp lpr.laq rlscdurrluy .1,{uurluuiuaur
tll,"tuJd lcpr) et 1rq rprd llnllnlnsrd rprdrl urrtr,.Ijedqtnqasucljcpun,{uau
qninelequlfnrlrr3rqrs ntr1a1ur1;-unur;-uui iur-io trdepuodullrpcfuau uer1e1
qllrdy c;-i;:r1 1rlurra11r rprd un1nt1 rurtlttd 3ut,{-JrlnulJlllt tlltprJBpnlpsqxFs
npedept:urr1111r:dcpua.1 qrllnlnscU ultp nlr Irq e^\qequlllrlp;uaur quu.rad
.qtlllnlnsedqelo
Irpo rl rucru rp rtnlr LrcrlB)3ur:i ;-ul,rourlllsnpueu ur)qf,q
uc)cpqrslp qrLt.rad 1rp11e,{urruaqas 3u1;,{nlrn:^:siuntuat epe-epe3uaut ucp
Demikianlah, tidak diketemukansebuahbukti seorangorang pandar(ahlu al-
ilmi) bertanya, menyandarkanpendapatkepada seorangulama semata,
menentang pendapatyang1ain.
Sesungguhnya RasulullahSAW hanya memberikanpetunjuk kepada
orang-orangyang memberikanfatwa seperti orang-orangyang khawatir
mempertanyakan hukum dan sunnahnya. ia berkata:"Merakamembunuhnya
dan merekadibunuh oleh Allah". Lalu Rasulullahmemanggilmerekalalu
b e r t a n y am e n g a p am e r e k a m e n e t a p k a nf a t w a t a n p a d i l a n d a s i d e n g a n
pengetahuan yang memadai.Dalam hal ini terdapatkeharamanberfatwadengan
berdasarkan taqlid.Hal ini bukanbagiandarikesepakatan manusiabahwayang
tidak diserukanoleh Rasulullahadalahharam.Itu adalahbagia dari hujjah
tentangkeharamansesuatu. Maka apayangdijadikanhujjah(alasan)bagi or-
ang yang bertaqlid,bahkansebagaihulah yangpaling kuat bagi mereka,semoga
Allah memberikanpetunjuk.Demikranjuga pertanyaanAbi Asif yangberzinah
dengan seorangwanita bayaran (pelacur) kepada orang-orangbijak. Ketika
merekamemberitakankepadanyasebuahhaditsRasulullahtentangperzinahan
y a n g d i l a k u k a n o l e h s e o r a n gp e r a w a n ,i a m e n g a k u ih a l i t u d a n t i d a k
memungkjrinya.Abu al-Asif tidak pernahmenanyakanpendapatmerekadan
DendaDat madzhabmereka.

J58 - I'lamul Muwaqi'in


6gt - "'Enpay ntnfl

qx\r?dY rur uesrlnltuflEp uEltnqssrp{nlun {e^uPq nlEuatu{3leu sjulue lp


lcdnpuadurcpeqled tunun ucSurluadalruap e,{uue1;e{B,reur :erxn eJelueuras
lunfuld el:d epedrl riuurlrieq-riequlJm rBleg nqy Bueu rp3ue:aduesedrue:
ur:qr:1 rrtndrs rp rprl)113uu,{ludcpuaduBepeqrad eAni'e,{uuunl leue ueryrqelaru
i u c i ; ; 1 u : r u r r l e n J J \ c I J r J u r c 3 . r e n 1 ee1p c d a l u e { r l e q u e l r p€ I o l e u l B B e
trcit:purd.lrq Jrurn r.ruluaur3s erjJ.rJur ucrlf,u:txInlun serollsreqre{eg nqV
nurrurp prynu ;-ur:o-3ur:ouciuelel rrepSue:aducue.trrtd€p€rlloluen{epsd
rtllnclcsrP ludrpuaduwpaq:adr1:adcs'1nqcs-lnqesrp Surrssqrqaluepralndod
qrqol r)erlu erqun tpc|.r:13Ln:,iprdr:pu:ductpaq:ade,\\qeq'Bnpay
'nlr
IerlrLurrlptueur Itprt n)r:3uauer u,{uueSuaalsnralal ele8as
uriurp urlqr';g'1qe,nrr rndrur:s lrtqesret rrlltg nqV trdepuedepeduelrrpuesraq
uriuap c:rlrecl urlsnlnueu qnu:ad leprt qzluq) urq rErull e,rqeq
urr1r,{ua1qeppr';rurprqurltuniuaur irnrueqBlesa{ teJrsuep rluseqeqreteluep
rr1r51nqy tedcprrad rsunry ueulrzele{euerel urlng e,{uludepuad uureuaqal
uepurquicsalucurlSunuralsrtc:eryg nqy selgula,{qo qalo 3uo:op:al.releg
nqy uriuap lcdrpuadqrsrlas:aq )ntun rcun unllnfunlrp ?ur,{ npru de4s'rur
ll,(u,nr:Lrir:1;p rC ,.rurIurluclrp lcleg nqV uu?uaoledepuedqrsllesreq Inlun
rp:11y rpr';da1 nlcur r':.{r':5,,:ptelraqqpgrq) urq reufl np1 ,,1uuee,{undleprl
r:inf urp qc,{r r:riundlcpry 8ur.,(B-ucro c{urue qcJeele{-l€'e{uuep rJnSqellv
urp ucqtre,Ls r.rupnetcuepr,{cs uep ntr qclese,{uerr{asuep'qe11yuep Suetep
llllur lruJq n1ru,(urrpueas'urpuas uies lrdepuaducSuaprur pq uelsnlnulaur
e,\e9..: ,,r1optoyt1 1u,,Surtuatr:tc1.raq:u1eg nqy cfuuse,trqeq,{rq.e,{g-,{sy uep
nrrLl5-v urp l?lcIreqquq,niS :de13ua1 u.re:as lnqesrolslrpequeuedeureru[ue1
nlr qeqasqelO prlbcrurqaloq:13uclualelararuledepuadue11e1zqu:ur ledup
;-ue,{urrBeqiulnqruJuruIp ]nqJsr:tslrpcqsel3uuarue13lau'eusuad
:Intuaq eurl tueJepuBIUeqrp
lcdrp rlarau rrr:sc1r
sc)r:
urqu33ue5 relcg nqy epedal prl{eueqretu1lB,r!\qeq
uc)lrl1nquatrrrul JuH (,,r]clrple1, nlcl rue uc8uape,{uue1e1)rur ueJeosrad
Lnrll'rprf,)lrg nqy uriuap ueqed qrsrlasraq{uun qeltv eppda{ nleu e,{es
ursrleuulnfriuarupr114Sunlnpuade:e;
:rlr?Ilaqvd -retunil,{ursu,nqrq

uvvvs oflv vcYdsxfiTovrufls


HYNUgd XV(IIJ, UVIAITI
sepcrtiini yangdipcrbuatoleh orang-orang
yangberraqlidkepadaimrm yang
merckaidolakan'l
Ketiga. seandainva benarLImarberraqlidkepadaAbu Bakarpadasetiap
masalah.itupun tidak dapatdijadikanasaslegalirts untuk bcrtaqlidkepada
para ulama vang hidup pascasahabatdan tlbi'in )'an-qtidak bertemudan
m e n e m a nm
i c r e k a .S e a n d a i n y b
a c n a rk a l i a n r n e n e m p a t k aUnm a r s e b a g a i
panutan (uswat) maka bertaqlidlahkeplclaAbu Bakar dan tinggalkanyang
lain.Aliah danRasulnvascrtasemuahambanl,a yangsalehakanmemujikalian
tlengantaqlid sepertiini, dan pujian yang samatidak akandibcrikankepada
kalianjika bcltaqlidkepadayan-elain.
K e e m p a t . s e s u n g g u h n yoar a n go r a n g y a n g b e r r a q l i dk e p a d ai m a m
merekatidak nenpunyai rasamalu sebagaimana rasantaluyangditunjukkan
olehUmar karenamerekamcnyalahikeduanva.neleka tidakmalu nelakukan
hal itu denganbertaqlidkcpadaimant-imarnrne:eka.Bahkanseblgi:rn; ang
berlebihandalan persoalan taqlidterans-terangan menyebutkan dalarnkitab-
kitab ushul merekatentanglalanganuntuk bertaqlidkepadaAbu Bakar dan
Umar. namun di sisi lain movaiibkan taqlid kcpadalmam Syaf i. sungguh
anch,mervajibkan berraqlidkepadaImantSyaf i danmelarangbertaqlidkcpada
Abu Bakar.
Kelima, Akhir dari senruaini, apakahtaqlid Umar kepadaAbu Bakar
pada satu rnasalahcukup menjadi asls legalitasuntuk menerimapendapat
seseorang dan mcrnposisikannya sejajaratau lebih dari nashsyar'iy'/ Dcnti
Allah hal itu disepakatiolch umnratsebagaisatuhal yangharamdalamagama
dantidak pemahterjadisebclummasaparashalihinberlalu.
Merekaberkata:"Sesungguhnva Umarbin Khattabpemahberkatakepada
Abu Bakarpendapatkarniikut kepadapcndapatmu".Sebenamya orangyang
m e n j a d i k a nu n e k a p a ni t u s e b a g a ia l a s a n .m e n d e n g a r k a no r a n g - o r a n g
mengucapkan ucrpanvangdapatdirnengenilalumcrangkumkandunranucapan
itu ke dalam kalimat pendekdi atas,dan merasacukup dengtn itu. Padahal
l t s r r l e r s e b u ts e c a r al e n g k a pm e r u p a k a na l a s a ny a n - sp a l i n g k u a t u n t u k
membatalkan pendapatmcreka.Dalamkitab shahihnya, Bukharinenukil dari
Thariq bin Syihabsebagaibelikut: "Tchh datangutusanBazakhahdari bani
Asad dan gati.lfarl n)cmintaperdamaiandari Abu Baklr, lalu ia nrenawarkan
altematif kcpadamerekaantarapcrangdenganperdarlaianbersyarat.Para
utusanitu berkata:I)erangsa1'asudahfaham,akan tetapiapa yang khalitah
maksudkanocnganperdamaianbcrsyarai(mukhziyah)?Abu Bakar berkata:
Kami mcngambilkuda kalian,kami tetapmengarnbilapayang kami peroleh
dari kalian.kllian mengembalikan apa1'angkalianperolehdari krmi, orang-
orangyangtelahtcrvasdi antarakita dianggapselesai. danmeninggalkan kaum
mengembala sampaiAllah menrpcllihatkan kepadaklalilah Rasul-Nyasebuah

360 I'laniulNlurvaqi'in
-'Bnpax nlng
I9g -

-Jo ucl?nqled qeuc qnSSunS


..DrprlDltlnlt DlDru tu1 uDlDosredunlop uo4n1
tSoq qouuts troldnlauatu qolat:pony,1n,ruqnilSro?sr5,,, :rpq?sJaqqeu.ladAAyS
qellnlnseUe,!\urquusult.raqr3nf prlbcl ue1:ruaqrucu 3uR.{8utsluo-8uelo

lBqBf urq zpBrnI{ lfnl!8ual{ Inlun Inseu qplurred llJv

'nll Suttualqpuunsrnqrli)iuJrxelrl c{uqr,{c


tedepuedue11e38urueur llrun nuql e,{urunlcq:scpB qelat 3uc,{ Sueroasas
lcdepuad rtnr{rSualii e,{ulnfuelas lntun n,{uue11e33u ruorrrIepn nlorau '.srppq
qBnqas InqBta;-uaul pIIte{ nlI clelau e,{\qf,q leqrleulupllr tr'eleteul uednprqal
uc{rleq:edurauSurf 8ue:o rirq rdclct ucly prlbct Sunynpuadn:ed qclo
uu{nIElrp?ue,{cuerureBeqas t>1a:aucpcdal p!lbrt Ic3rqasnqel c1e:eu 3Lre,{
qeuunsuu11e33uruaut {pprl trIaleu r,iuqniSuns^es ci(uurqc,ucJqr':e; urq,{eqg
ledrpuad rlnlriuaru trqesJ urq prpZ Buas'l1y tedrpurdrln43uaurInlun Eures
?ue,{1eq ur1nry1aur BsntrAl nqv'-rtru11tedrprrcdrlnlr8uaururp c,{u:cdcpusd
u r l l u 8 i u r u a r u q e iI n p q v u , ( u q n ; - S u n s aes, \ \ q c qt r t o ) l a q p I J l e N
pllbegag 3ur1eg{Bpltr lBqBqBSurBd

' ur x J - u r nuJr p n t r u n 8 u r p
n[nlaswptt rcul uelSuepas 'r,(uuescqaqaluelteqrWSuauuendurarad llpnq
3uc:oaslunfuaurc,nqcqtedepuad.raq pn sBWnuql :nlelau clctrrr rp u?{qelruau
urp rundure?uaur :eu1 uclSuepas'e,{utrucl-curclaslenq ur,nu1qcurzcd
uelucreqSuaurpn.sBl,\nuql :{xpn.r?unelrluaurts'e.,{u1cue ue:rqelaleuate1
uEISeq.qrp 0crux)lepnq ueiurlul ucp nql Sueroase,nqcq ttrdcpuedlaq pn.seltr
nuql ;urclrllPluE'tlPlcseru
uP\^rltIIrPtndcs1p1pe!retu1a:au uclcledas4';pqe1
Drctuarues1r1r1od ueteqrl urlcp Jr?tunr:np ueqe,\\pqrrSeqase,{uselrsedel
rueFppn.sel\ nuql Sueroas qalour:1n1c1rp:e[c,nn]rurp 'qclcsru tedua:elndas
1p lpef:rt u,(ucqnrr rnu11 trdrpucclrpedal prybel:aqpn sst^{nuql undnelel
rrpC rxrleSuerotnp uelrlcdrsal lursleJ clalou urc:ueledepuaduepuesa)
'1e,{ucqqrqaln;tsnI Elararupr?tur rp upr 3ur,{
1r:dr:puad urepaq.rad lcqeped
mu11 ledepurdt1n{tiuaruesrrlurur:^pn.sBWnuqJf;,tlqllqcl!{JOqr?Ielaw
rEruil BpBday pllbrruag qEurad {eprJ pn!seN nuql

' i r u rs t r p P q
ueJepe:rqurai prlbeuaq8uc,ro-8uelo tpnquerulcdr,:p3uc,{trdy'uc{tnqasrp
qel:1nueurreirqas lcpucd 3ue,{
ucdrliun ur,riuapuelprdurrsrp tedepe,{uzpz1e1
-zpeJcltcqllcu tedepurr1c1rur slrpcrlrucls6l lrrqral 3ur.{ qr1n1r'tr:r,{srcq
urreucp.lrclwp 8ue:adSucluetup)nll ne{n-uJ?ue,{edy ueletcl c,(esuriur
e,{u:nuaqasiue.( tpdr:puccl
qrnqcs ul1.rn;'uapuauqclat e,{cs:elellraqe,{e:as
urpreqqelpll) urq leuIn np1 rur rfucfueiuep uelsrsuo{ucrlpi c,{\qequlnq
ang-orang yangmenjadikan hal ini sebagaihujjahkebolehan taqlid.menjadikan
seorangtokoh dalam urusanagama.Apakah"sunnah"yang telahditetapkan
oleh Muaz bin Jabaldapatmenjadisunnahtanpalegalitasdan akreditasidari
Nabi? Sebagaimana Azan menjadi sunnahkarenaadanyapenetapanyang
dilakukanoleh Nabi, bukan semata-mata karenahasil mimpi oleh seorang
sahabat. Sekiranya pendukung taqlid bertanya"apaarti haditsitu"?Jawabannya
adalahhaditsitu menunjukkanbahwaMuadz bin Jabalmelakukansesuatuyang
dijadikanolehAllah sunnah,dengankatalain,hal itu menjadisunnahbagikita
ketikanabimemerintahkan untuk mengikutinya,bukanatasperbuatan Muadz
bin jabal semata.SungguhbenarbcritatentangMuadzketikaia berkata:"Apa
yang kalian lakukan atas tiga hal; harta yang memutuskanleher kalian;
kekhilafanseorangalim; dan bantahanorang munafik terhadapAl-Qur'an;
Adapunorangrorang alim meskipunia mendapathidayah,janganlahbenaqlid
kepadanyadalamurusanagama,Apabilaia melakukansebuahkesalzLhan (fitnah)
janganlahputusharapandarinya,sebabsesungguhnya orang mukmin sering
melakukankesalahanlalu bertaubat.KemudianAl-Qur'an adalahpenerang
laksanamercusuaryangmenerangijalanyangtidak tersembunyibagi seseorang.
Apa yang kaliantahu darinyajanganlahbertanyakepadaseseorang akanhal
itu, danapa yangkalianbelumfahamikembalikanlah kepadaahlinya.Adapun
tentangdunia,makabarangsiapa yangdianugerahi olehAllah perasaan cukup
ke dalam hatinyaia sungguhberuntung.dan jika tidak sungguhhartayang
berlimpahruah tidak adaarti baginya.Muadz bin Jabaltelah berbicaradengan
jelas dan gamblang,memerintahkanmengikutiapa yang terteradalam Al-
Qur'an. Dan tidak perdulidengansiapayang benentangan dengannya, men-
ganjurkanuntuk mengambilsikap diam dalam persoalan yang samar-samar.
Semuaini bertolakbelakangdenganmetodeyangditempuholehorang-orang
yangbertaqlid.SemogaAllah memberikanpetunjuknya.

362 - I'lamul Muv'aqi'in


g9g - "'Enpox n4ng

3ue,{uesup uep'elalatrr qelugquau Intun tenl Surled8ue,{ueseleqelepeuurn


1o 4n epedaquelezlal 3ue1ua1 uEIerBJrqtueruBue,{1e,{ee,{uqn8uunsag
'1n1r ppBdarl
ledepuadludepuad
prlbepaq1n1unSuolopuatuupp ,l.1VSr{ullnlnsudqeuunsepeduup eruelnered
ledepuad- lcdepuedsetuoud ue;p1nlunuaut Bue,{rur1e,{eurnlepzueruuer8eqrq
'eKulnseguep qellv epedel ue1ee1e1
urp uelSequeledrueur e1a:eruepedal
ueleelel nlr qeqas e,{uue:ecuela1 rurap:olqrsegre8eqesrs8urg-raq(qetuueuad)
e:eun uep '€^N-lnsBUupp qe11yqetur.radueltedure,{uau rs8ung:aqe,{ueqrur
Ieq tuEJEp eueln ?red,41VSqellnlnsed uep IIAS qeJIV epedal qerur:ad uep
Jsnla{ )eprt uJrqEdsneBlrp?.{ueqi/urn llln e,{uqn??unsas quIep€?{alaur qelo
)ieplr 3u,{ tdetal ue{e 'W?llnlnseuepedaquu1ee1a1
IUeSueurtp ue{{nlunueru
tJtuDItln \e pjuauJueq 1odtuole1enplenuarrr ,ntr leq ue43uuaueu Buz,(1e,{e
E,{uqnSSunsaS l€qunH urq pBuqy uep :eqrunsSuef 1e,{e,truunp uEIlEseplaq
rur uerpa8ue4 (tr1e:e,{szrupuuoJ qo{ol) e:eutn ue?uep ue4wrp Buepel
uep E{uplnue8uap unlrgerp 8uepe1-8uepe1n1ruwD pn e1e1e,(uuese,r,rqeq
q?lepee^uqe,rpf eueln e:ed q€l?ppp{alau uep rJlupIe qn rlnqr8ueur>1n1un
up{qzluuaureu JA1S qellV e,{uese,trqequpseleraqpllbet Bunt,1npuad
'ru1
ledepu3dJPdPpued nnr{rBueur
'.qellnlns€U
1n1unue:nlueu€p qeuunssele qo1o1?ue:oasledepuadsetr:oud
uerynlunueu 3ue,{ rur le,{e uJEIepEu?uruerfleqeqrq .e,,{p-1nseaugp qellv
epedo{ uEteela{eXunluele1a:aurepedal ueteetal ,uerlruJape{lI Jol"lrTrseJ
mSuqasuerad Sue8aruauqeluuautedEleluauas tot"rpeu re8zqasrs8unpaq
e,{ueqeute111z,{51-1nsug uep qBIIV qalo uulqelur:adrpBue,{1eq1equped
neellpDIeJoure,{uupse,\\qeq qplppepllbeueq8ue,{8ue:o-Bue:oqalo ryafiuaurp
{"pll 8uP,{ 1eq rde1a1ueqy 'e,{p-lnseg epudal uelee1a1qelepe (urx? InJn)
uqa:aurepedel uplr?ptaluep'1odruo1a1enp uerpnqefuau rrute Jnyn3ue1ua1
te,{e'e,{upuaqaS ppt,rrqVtuprxl usp:aqruns:aq8ue,(1e,{e,rr:seleue1-esepreq
ntr uerua8uedsnpe) (,e:utun) qeluuaruadueSuapueTgerp Buepq-Buepel
upp eurelnue8uapuelruerp 3uepe1-3uepe1 ,,uru€Inln,, e1e1e,{uuescrnqzq
'e,{uqe,ue1 e1e:eu ?ue,{
,,ue1e,r1e; edeupedeqprlbeuaqqelepee1e:au epedal
uElEEle{nlr rJepe{eu ',,eruelnuep urel{Eprl ntl uru? Jnlnuep ,uure 1n1nepedel
teel :e8e ersnueuruelqeluueureu J,,11Sqellv,, e,trqpqete{Jeq u"rlE)

IUHIY TN,-INVOYdgX IVVI


memperjelas kekeliruantaqlid.Kekeliruantersebutdapatdilihatdaribeberapa
s i s i ,y a i t u :
P e r t a m a , p e r i n t a hu n t u k t a a t k e p a d aA l l a h a d a l a hp e r i n t a hu n t u k
melakukansegalaapl yang diperintahkannl,a dan menjauhisegalaapa yang
dilarangnya.
K€dua, ketaatankepadaRasulullah.Dua bentukketaatanini tidakakan
dapat ditunaikanolehseoranghambaAllah kecualidenganmengenaldantahu
persisapayangdiperin(ahkan kcpadrnya.Orangyangrncnyadari bahwasannya
ia tidak mengetahuiperintah-perintah
Allah. dan dahnr hal ini ia hanyaber-
taqlidkepadailmuan.niscayaia tidakmungkinrreu'ujudkanketlatannya kcpada
Allah dan kepadarasulnya.
Ketiga, di dalarnsebuahriwayatdiketemukanlaranganuntukbertaqlid
kcpadaalil arrrri.scbagaimana yang terdapatdalamriwayat yang bersumber
dariMuadzbin Jabal,Abdullahbin Mas ud.Abdullahbin Umar,Abdullahbin
Abbasdan lain-iaindai kalangansahabat.Dan teksriwayat itu telahkita kelahui
dad empat imam bcsaral matbu' (yang diikuti). Dalam pada itu sekiranya
ketaatankepadamerekadianggapsebagaikewajibanyangdengansendirinya
membatalkan taqlid,dan sekiranyatidak wajib makabatal-lahistidllal.
Keempat,bahwasannya
Allah SWT berfirman:

, i. i, ',:'".-
rjF-:ll_q aiJL -' j--,t i-)

"Apabila kaliun bcrselisih dalant sel:tuahurusartnuko kembalikttnhlt


lrul itu kepadaAllcthdcutRusulnyo,.sekironvu kalicutbcriman kepadanya
dan kepadahari kionwt". (An-Nisa:59).
A y a t i n i d e n g a n t e g a s m e n y a l a h k a nt a q l i d d a n m e l a r a n gu n t u k
mengembalikan perseiisihan kepadapendapatseseorang alaupandangan satu
mazhabte entu.
Sekiranyadikatakan:"Bagaimanabentukketaatanyangbersilatkhusus
perintah
mcrekahanyaditaatiketikamenyampaikan
kepadaulil amri sekiranya
yangbersumberdari Allah dan Rasulnya?.
Jawlbannya:Ya,benar.bahu'aketaatan kepadamerekahanyamengikuti
bukan independen. Oleh karenaitu, di dalam ayat tersebutdijelaskanbahwa
ketaatankepadamcrekahanvadiikutkankepadaketaatankepadaRlsulullah
tanpamengulan-qi perintahsebagaimana yangterdapatantaraketaatankepada
. e t a a t a nk e p a d aR a s u l u l l a hd i p i s a h k a nd a n
A l l a h d a n k e p a d aR a s u l l a h K
mengulangianrllagartidak menimbulkankesanbahwaketaatankcpadaRasul

364 - I'lamul Muwaqi'in


s9[ - -'3npax nlnfi

'rut leueqiur'l,{uct-uo1oi
epcdrl nlq ur:llnsruoru qc11ytSourJsqeuunsurp uR,rn}-lV le.{e}B{culiuep
uu?urpucqlad teieqor^qrqznurnlls u[Irppfuau {cpr] cuas r,{u1n;u6quuuns
[]rp qtllv qe111 eprdr.rcpulln;-ue:ors uee1c1:ad undnr;ur,su,{rbrdn.reqllrq
ledepuad qtnqas ue)nlnqBpuJru Ippri 3ur,{urlrpuarurp uB,lrnulrqcJepe reueq
up?uepB{Jaru rtnlriuaru3u?,{;ur.ro-3uu6 c1a.tauurleIuriuap ueur,trltaq
Itr8upsrur 1rq 1r:qrpr;d 'rlnIr BlerJur3ue,{qo1o1Sue.roas
lcdepuadrlnlriuaru
lu,{ulnfucIJs- Inlun qs[u rylouauriut,{ 3ue:o-3uetotiuq undue ul]{uoLlor-l.tJtu
u c p q c l l V r : e p u c S u n p u r l r acdl u r u a r uB l e l a u u p { q e g . n r r n s a sc l e b - a s
rnqelciu:u Suui(iu?lo uulnq ntrrlcreLuuua:r1'e,{uuptdll prlbepaq3urtelaur
upp 'e)ierau apoteu urp ullrl r1n1r;-uluqllcpn ctlJleu rlnlriulLu ucSuap
pnsryrurp;-ur1prlbplreqSutr{;urlo ;-uetolechpuadlelouaurln1unlunl pdurs
8ur:dppp nrlsnfrur ltq ln\iwr(uJ[r iur:,( 1r,{y rnpal iuui srura.rd r:,iuqr;:_.
qcr{8uelcupp ruulrad srure:d,n:uaq qn;;unS cla.raurcprdal prlbrllcq qrlrs
u1e.lcurrlnlriuau uup'?lelatu rlnlriueu 3uc,{3ur.ro-iul.urutp.ri:iqsuf, u.:
uurlcqnu up;ucJc) urp (Burcuodrsu:auli urLurysnur) utjlD.l,yD]n DunbtrlDs
-sp iunlur,{uaur L4(S qtllv c,{uur:^c,tqcqursBll.raqEin[ elaret\]

ur!rqP,JBJEd3pr?day ueSunfueS

u€IlnqasrpIcpu
undnctcue.rnO-lV u!lTlp upltnqasrpnu uulqqur.radrp 3ue,{lrcq'uapuadapur
lnJrsreqlnscU Bpcdal ultuctol lequpedt.uuo yy cpecleluBlBElaIueiuap eruer^
'-Bnpay nlng
,99 -

?uu:uqe.nquqelel:oq pn.sBl,\lnuqr e,{\qpquesl;1e


uclnfe8uauruerley
e,{uqBuunS !lnl;8uatr411n1uq ue{qelulreuaN lBqEqES erBd

'pr1bz1
ueyuereq8uaunreJaqp{tlau 11n1r?uaru'e,{uenpal
uelnra(uaru3uu,{SueroBnure:^ uep pur:auaruuep 'qeuunsu?p up,JnOlV
gnlr?uau e,{ur:rpuos ue8uapelaraurrlnlriueru ri(uqnSSunsas,u8llay
'Irt?prE8?qas uelrpeIurr1e1seluedlepn 3ue,{srpeqqenqes
ucrls{ €uErxrp'u€Sueral-?ueret p.rsJas
lrqrue?uaru lnqasletsrpeque6unpuel
qrlel
rqels,{uaru uprlp) rlv uep u?rxsll^lleurn 'lelpg nqy epedal prlbuuaq
epedrrepeuntn qrqaluer1e1 rieq lcqucHurqppuqV uep1r1ey1 'r,gu,{g'qujrueg
nqy eped:1prlbeuag 'e1a:aruzpeduepq?puarqrqelqnefe,{uuc1u13uq 8ue,{
8ue:oepedalpqb?uequerlel urBIrsrsrp'1n[un1ad uelr:aqrueurludupurruulrp
?ue,{(teqpqes)Suelulqepeda{prlb€l uelpSSuruaur1n1unuelqaloquau wrJp{
euerurc8eg,.:pr1be1lnlr8uade:edepudalueletelrp qellepuaq.enpay
'rqe11r:ep e,{u8ueteprpuaq ',.1n[un1aduoytodopuatu
Tepq
nn13uao{o:t:^tut1n1tno18uar:;[nsodnts opoday 'Suotutq DuDs\Dln\DqDqDS
Irrrd,, :IAVSrqENuup ue1te,{e,tlrrpiue,{ srpcqundcpy,,:rure4epedequlel:eq
Jezzvg-ly,, :elelreq tnuEs-sBqn,{,{y urq pcrurutqnW B,lnqeqE)aloru ppeda)l
Etua3raqqe::cJnl4lurq qelJnpqVnqy e{uuese,nqcq nlupndal up{e1uecueu
prBSurq urqPrql urq pEurx?qnJALJ :Blel'ljeqrBg Inpqv nuql qEual rclrurp
tnqes:otstrpBqpBuus:n1uIvBqa;q rprxn nuqJur]p,r;eg uep,{uezn11u qezueq
rnplaure3n['reu1 uep qe,{,{esn61urq pregucp srpeqe3nIuup':rqe1uep'ue,{gng
uep ,{se11,y-1yuep ue11e,{e,r,rulp
tnqas.la1 'Burqred
srprqe,{uuese,rAqeq
:ulel €retuptur tedupuadseteueqe38ue5 ,,t1o,{oplq
uDltDdDpuaurotlSua oiotstu unyt no:13uaSunt o[o,l odots '3uo1urqnuostlol
npDqDqos-toqoryos,,
:e,,rrqcquelelr,{uatulnqa$al strpeqeueutrp'pr1be1
depeqtat
su1r1e3a1
uulr.raqruaurrur :nq,{scursrpeqe,\\quqludepuad:aqe1aratr1
ituBlu!g
BuEs{B,Jnlt lBqaqBSBrBd e,lrqeg ue{r1e,{ua1\l?uB,{s1lpsHselv uesulafuad

AIAIVHIIVUVd
IINYIIO ONVA CNYUO HYXVdVIS
siapadari kalianyang mcnllikuti sunnahnrakaikutilah sunnahnrerekayang
sudlh rvafal.rnerekaadaiahparasahtbatMLthanrntad. Ini adalahhujjahyang
sangatpentinguntukrncnolakpendepatkali:rnditinlaudari bcberapaaspek.di
antaran)'ili
Pertama, Ibnu Mas'r.rdntelaftingun(ukncngikuti sunnahorangorang
yangmasihhiclupkctikaitu. sementara kalianmengambilsunnahorang-orang
baik yangmasihhidup nttupun yang sudah *'aftt.
Kedua, Ibnu \'1as'udmenentukan untukmengikutisunnahmerekasaja,
bukankcpatla1'ln-slain karenanlcrekaadalahsebaik-baikmakhluk.yangpal-
ing banyakbcrbuatbaik kcplda unratini dan lcbih nrcngetlhuikcadaannya.
merekaitu adalairparasahabltnabi yangdiridhaioleh Allah, - sedangkalian
p e n d u k u n gt r q l i d - t i d a k b c r t a q l i dd a n m c n g a m b i )s u n n a ) cr l a r im e r e k a ,
nrelainkan kepadasi ini dansi itu yangkaptsitasnyajauh lebihrendahdibanding
mereka.
Ketiga, mengambilsLrnnahmerekaartinya mengikuti ntereka.yaitu
h e n d a k l a ho r r n s : - o r a n)g' l n g m e n g i k t t t i n l r an.t e l a k u k a nn p a y a n g m c r e k a
lakukan,rncngamalkan apayangmerekaantalkan.lni mcnunjukkankcsalahan
o r a n gy a n g m e n e r i n t ap e n d a p a st c s c o r a n tga n p ad i l l n d a s i d e n g a nh u j j a h
(alasan).ltulah rnetotlologiparasahlbatNabi.
Keempat, rirvayatdari Ibnu Mas'ud tenlanglaranganuntuk bertaqlid
benar adanya,ketika seseorangbertaqlidtanpamcngctahuipendapatyang
d i i k u t i n l ' ai t u . D c n g a nd e n t i k i a nd. i k e t a h ubi a h w an r e n g i k u tsi u n n a hy a n gt a
maksudkanbukanbagiandari taqlid.
Perkatrankalianbahu'asanya Nabi SAW herslbda:" lkutilth stnnaltktr
dan sunrtrtltkhulofuurro.stidin . ang setlQlttiQ.stt
rttcttdaltatkurtPetunjuk
juga '
sesudahktr".Disrnrpin-e itu beliau bersabda:IkutiLahntereka yang hidup
Abu Rukor duL Unrar". lnilah alasanyang paling kuat bagi
sesutlahku.t,uitu
kamiuntuk mcnyatakan batitlnyataqlidsebagaimana yangk:rlianlakuklnbahwr
sesungguhnya taqlid itu bcrtentangan dengansunnahmereka Suatuhal yang
telahdiketahuidenganpastibahwasannva ketikamerekarnen-setahui sunnah
tidakadaseorangpun yang mengabaikannla dan tctapberpegang pada Pendapat
yangsudahadasebclunrnya.Dan merekatidaknrcnrpcrdebatkannya sanlaserkali,
sedangkan metodologikelonrpoktaqlidbcrbedadcnganitu.
Pembahasan ili menjelaskan: Bahwasanva Illsulullah SAW menyebut-
kan kcwajibanmcngikutisunnahmerekamenyrtudenganpenyebutan tentang
k e w a j i b a nm e n g i k u t is u n n a h n y sa e n d i r j .H a l i n i m c n u n j u k k a na r t i b a h w a
mengikutisunnahparasahabatnya bukanhelartibe aqlidkepadarncrekaAkan
tetapimerupakan bagiandarikctaatanuntukmcngikutiRasulullahsendiriseba-
gaimanaadzandisunatkansetiapmenielangsalatbukantaqlid kepadaorang
y a n g m c m i r np i k a n n y i l .s e p e l t ip c n \ , ' e m p u r n f ,raenk a a ts a l a ts e t e l a hi m a m

368 - I'lamul N{uwaqi'in


69t "'Bnpa) n)lnfJ

)eprt n-uri rlodtuole) rlJf,uaLL|urcl lsrs tCI ll,\ulBdppued llnlr;uJLU {nlun


ulr)rliaiuJur ut)p ulelJru LUculrrurulr uo)n-unn-c-;unir;-ueu iursuu-;urscul
'1odLu91:t1
lodutolal rlt:t1tsnurrrrtp lc,irnq urrlcs rplfuaut qlrad-rct riiurq:rs
rur lcurn edulrutrlr ;-ul,i rp:iul] sr,'ptqr.tlfirrn;-;-ur:t..rrq;-ur1r:d 8ur;,{ql1t1a:;;,1
ptlbt:t Surt)npuaclqIln IuaJr)i u]])qr]qa\-lpuIsnr.rJsalttrliurt rudn:uautur:p lprl
- r p t l l a r L tu r l r r u l s r u r r r i t ; u l 1 u : 1 , r : .r1; : 1 : r . l r t rt rt : 1 c f t 1 n 1 r ; - u c u ; - u3c u, ic : o i u u : o
url:uuiu:rt] Lnrp uctlrUJ!] ilupio-;ut,'.ro|J|tt.lll tp ur:iiullurprd uelinqunuJru
a-urrcs;-ur,{ iur.ro-itru.rO r;uq ueL'leJ qIllIplt rur strl-)]11.,,(rtDh'ttr:ltr;tltadl
1t)drl)u)d uot1t,tt1.t,tLl 1n.wttc1 ttnllotllpt)u! trDyD Dt t).\DJsn! uDttDI rltrp
nltlDltls)s dltlttl IL!t),\ituD.u)r.r.irrilrrf.! rils.r1.,.:rpqlrsriq ,11VStclcp rurus;-uc,{
srprq rprd r,ruur;su.rqlg :uc1sr:1afu:ur rur rdr:plq ltrl iur.;i utsuqr:que4

lpdepuJd trREpaqJad
{E,{uefl IpEFaJ ue{v B,i{q8guB{Bllroqturl,{ A\vs- qellnlnsBu

'(.iln) IIP q:rloq


Illi)rt;-Lrr;.iqtllintl ul)nq lrqrqIs r.u:clqrLrrrnsr,rursr.,\qrcldrsuud
rrr)ilr)dt'prrJurpr1bu1iunlnpuacl L:;-;-urqasl;-nl undr;ch:ul;'u:rp rrululptdrp
q a l o q ) t P I l ; - u l i q l f l - n q q r l l l P r r u r l l r t u n ) n t L r nT I J I J L L T urrtriI rp;uD.roes
q f , l r s n l l r l l p r , i s l . u n r l r l n q X q J l o u l l q r u n s r p ; - u l , i u l i : sr d r . r ( u u l l n d u r s a ; 4
' . r r s a q ; ' u r 1 r :i u
dr:,i ql,prq
\ n l l r J q q r l r l t r u u ) i n ) u l u L ' r l u { ; - u u i r p a d a sq t u u n s
u l ) pu l r , r n O 1 1 'u r ; - r l t p u . i u u r l ; u r p u l t q u r J u)rn l u n . u t p u l l sr l i r q a s n l r l t d r p u a d
u u l r p r f r r : u r q r u u n s u c p L r r , l n O - l V l p l c l r : r : p i L t r ; . r o u s l lsr d x p u J d r p n d e )
prlbu uu)lllnrppu.rLLr lrrrprtl slg.rf;-LluI lmllll:-.r.iuJrur{l.prq rnLrJSrrup.qr.prq
qtllpr nir uu)rpu-l1tlrp tiuu,i unLu:sl,iur:sr:,nqlq ullt;lrraqulu urp.ur,1r,osr:d
n l l s u t ; 1 u p t ; - l 1 l : ; - u . r ul ' t t u . i ; - t r u r ot t t r : . r L r r - - ; - Lnr lrtL\u I t : L { - s p u H . n l u a l ] a l
qllrlzutulprdJ) nr;tl;-uu,roasas tr:cfttprLtd uPt:dl1 lnlnjJul ) n]un uu\LlulullJLueu
u l l r l l l ) l r u n l s ; - u r ; i r : ^ r p L r r rl lP l c l u . r c l u c L u r . -u 0 ; u r l u J l l J d r p r : { : a 1c 1 r 1 a 1
lu{ul[qnqr.- nrrcl qtuuns urp Ins]tU l{uuun:'-;ttl rluqLtrJ)Intun ur{qpluueuleu
l n q s s , r J ls l p l r q : - r P r q I l l r r r J S : r $ q r : q u l l s l l i J L r i L U r u l u r s c q r q u r J d
't,iu iurl rrlu:ur st:;-r1
;-ur1udiuu,{ r:rpuasucrlr;1
nlrl ul]:-lrJcn';-rqas nlrnsls ul)ch;lrurur ul,'llu) rlJlru qn3;-un5 r.11r:l,qLLlnrul
tpudel ptlbri.r;q 1nlun uulqlftr.\\rrrrull]l rsrsrl) unLUcuela.raurlpedcl prlbelreq
qJioq lrprl i:t;1rlr.iulttr ul;-ur:a1-i-rn]l.rluriu:tp uurycl ill|tuerp uf,tllpllelel
irrr,{ iulro';-ur.ro Lrrlqcg qulfnq urlnq rrrrlu) n-rq ulcraur lcclrpurdledrpuad
r:ucrc1 'urqrfu,na1 r.rlp urt;-cc1rrilq.r.- c1e:aur qcuuns tprdal ;iuu;-td.r:q
u r p 1 1 n 1 r ; u r u rr : , i u u u s l . t q l q d c i ; - u c 6 - L t a L)U
rprl uclll):rur strpuq cnpJI
r.rrpi-rrudurr,i rrrLu;-uti lruell:d lodurol:11 qr:1upr; ur:r1e1riuqn;-dunso5

i.rur slfpBqrnPaI uilp


rll]{pnsletx urrlrl);r-ur:,(luertrur;-tt1;-ue,r
prlbet n1r:1 nlr Il]q ilnlnuattr)nlun rqcu
llnlurl.d IPrda) urlrl]t3\ uu)l]dnrarr rclcla uu1| l|qrI ulq zprnhi BpBdal pr1bcl
urlnq qr.lurrfreq tl;lesurlf;p uelp;-;urtJ) iuc,\ iuero r;cq urelusurlthrniuaru
sepahamdcngannyasehinggaseekan-akanmemposisikanmereka sebagai
pcnganutasamiivang lain. Mereka terbiasadan berlebihandalam menolali
pcndapatpendapatmereka.
Hal ini lcrlihatdalanrungkapan-ungkapan merekaseperti:"Kitab mereka
dan kitab karni. irnarnrnerekadan imam kami. mazhabmerekadan mazhab
k a n r i .D c r r i k i a r l a hy a n g t e r j a d ip a d a h a bl a g i k i t a . h a n y as a t uN a b i y a i t u
Muhammacl. satukitabl/aituAl-Qur'an.satuagamayaknilslamdansatuTuhan
yaituAllah SWT. Hal 1'angu'a.libmenjadi prioritasadalahketundukankepada
lrlinsipy'an-n sann di rntarakitr seIrrn,r(ktlinrutit sav,u bainatn), janganada
),angtaat sellin kcpadaRasululhh. tidak rrenciptakantandinganbagin)a
dimanapenthpat-pcndapat nrerekabagaikanteks 1'angsuci.dan 1,angpaling
pcntiDgadrlah.ian-lun rnenganrbil ataumenganggap seseorang sebagaiTuhan
sclainr\llah S\VT. Sckilanya senur oran!l sepakat dengan prinsip-prinsip dt
atitsihn scliaporlng tLrndukkepadaorangyangmendakwakan untuk kembali
kc.jalanAllah danRasulny'a. menjadikanAl-Qur'an,sunnahseflt atsarsahabat
scba-sai clasarhukum.pertentangan jtu akanterJninimalisasi seandainya tidak
dapatlcnylp slmu sckali.OIehseblb itu. kita menenukanpertentangan yang
k u r a n !d a l a mk a l a n g a A . l h k r n t i d a ka d ak c l o m p o kd i d u n i ai n i
n h l u s u n n l hB
yang lebih solicl dnri rrerekl karenamerekarnenganutprinsip yang telah
disebutkln.Setiapkali siltukclorrpokmcnjauhdarihaditsdansunnah.niscal"a
pertcntangan d i r n t a r a m e r c k a p u na k a n b e r t a m b a hd a n s e m a k i nt a j a m .
Sesungguhnya oran-syan-[rncnolakkebenaranutusanmerekamenjadikacau
balau.kebenuandan kcbatilanakanbercampurjadisatuhinggamerekatidak
mengelahui kcnanaarahclanlujuanyanghendakdicapai.AIlahSWT berhrman:
" Scbctruntta na ri:kt tclult nrtndusu*cutkeboturattketikokebururul itu detatlg
kepudunrrcktt, utttkuntrtku barctdadalam keadaankacuu balcia". (Qaf: 5.t.

Umar Nlemcrintahkan SJ-uraihuntuk N{endahulukan Kitabullah (Al-


Qur'an) SebelunrNlerujuk As-Sunnah
KlliaD mengatakan bah\\'aUmartclahrnenulissuratkepadaSyuraihyang
berbunyi: "Hcnclakllth en-ekau rnemutuskan hukumberdasarkan Kitabullah(Al-
Qur'ar ). scf:iranvatidakadadalarr Kitabullahmakaputuskanlah berdasarkan
s u n n a hR a s u l u l l a h . d a n s e k i r a n l ' a
t i d a k a d i i d i d a l a m s u n n a h n y am , aka
putusklrlrh berdlslrkanputr"rsan orang-orang saleh.Hal ini merupakan bagian
d a r i a l a s a n) ' a n - !nr c: n c n t a n gt a c l l i d .I J r n a rm e n e r i n t a h k a nS y u r a i hu n t u k
r n c n r p r i o r i t r s k aAnl ' Q u r ' a n s c b a g adi a s a lh u k u r na t a sy a n g l a i n . A p a b i l a
Sl uraihtidakmendapatklnrtva di dalamAl-Qur'andanmendapatkannya dalam
sunnahRasulnll. hcndaklahia tidakberpalingkepadayanglain.Dan sekiranla
di dalam sunnahnyapun tidak diketenrukan.Syuraih mernutuskanhukum
bctdasarkansunnahsahabat.Kami memohonkcpadaAllah ataskelompok

370 I'lamul N{uvaqi'in


Irg - -.Bnpaxn{ng

nlel 'qEuunS?p?dllEp ue Jno-JV u?{eru€tn8uauje83urqes


lEuorsJodold
erEsaslIIn{nq laqulns up{lBduauatx ps?ltupuasJpseqtxBtxr-ru€urrer?d

EAN
-lnsEu qeuuns uep (uB.Jno{V) qBllnqB}ry uB{nlnqBpuatr\l
ruEtrrJErBd

' u e I n \ D l r p n t u nr e { n s
I lcSucs
3ue,{1eqntrs ueledn:arulepu 3ur1ud tlrqelsnu ueleltl{rp ledep lepq nepl
rur Jerl trrunpn:nluadqnrnyasrp:eqas:a1 Bue,{snspl nl?s Buelua]eueTneied
ueleledasalrnqeta3uaur epedr:epqepniuqlqal qnefleqeqzgler,rbeuep lnszg
qEUuns'uelnO-lv ue8unpuerl rnqeleBuaur eqesn:aqprqetfnruiue-roaselrta;4
'susrTear qrqaluppBurelnqrqaJtnqEqes e:edledepuaduEplnserqEuuns,ue.lnO
-lv ruelup Sunpueq:a1Suef edy .ure1iuz,{ rqEN
llqeq?s ered ledepuad
euasqlernfg upedal:eurn qelo uuD{rp Bue,{le:nsuep IEq?furq zpenJ rJEp
I
raqurns:aq?ue,{srpequzSunpuelueBuapue8uulueuaqrur ruadasepurar,.{
'nlt
lcdepuaduu?uap
e,{uurlsnlnruaru n1n1 lryepcpzdal teqapqrqal8ue,{ledepuaduecuarupequfr:aq
et 'uelqrsllas.radrp tnqeslal snsel eqrqrderdplat upIV.eueln uelerydasal
ue).rpscpreq E,{\tp.JnEtBurnlnq unldn:uaru ur ueIUtBIJru.rBzlqeuunsuep
ue,rnO-lv {urlaru {epu sl'ntl snsp{urlep tedepuadueepaq:adrpef:a1
lepn
e,{uerr1a5i,1epnnclz ledepuaducepaq:adrpe[:atntr snsel unlep qelede nlnqcp
qlqepatlBqrlaupr qDl)ppueq,snse{npl€E,trnsuad ntensepedunldepeq:adrp
ulleq undneletuntu Suproase1rqedy,,:pltrIleqB{alatrtr.e,{uurnlaqas euruln
apotau ueSuapueBue.raqas:aq 3uu,{apotau qnduraueureIaJatrt,(iolodrualuo{)
u r : r q { q l ? e l n u e u e l n r s u e u a 8a I q r l e J e ql a d n l s a1 e 1 8 u o le l r 1 a ; , 1

tun{n}I
uer;delaua;q ruBlEO (Jarodualuoy) ulJrqrl€Blnl I Brxeln apolal l

'prlbeuaquEqeloqa{
ue{upL{epaduleur
8ue,{elararuledepueduEnrrla{eIse1:[:aduaurrur qre:n,{5epuda4uelnfnlrp
3ue,{:eur11te:ng e,{ueloprledepuadrJenJa{nlEnsos€rrlrJaueru
'e.{u{uIlau up{f, IEprt p{a.rahi
p{elaur 'lEqEqgs uues qguuns
IBprl le.trbe ugp ue,ln|-lv
ue8uapue8ueluauaqseleIntr tedepuade,{uuqas ucp ,e,{uueryloprrpBue,{?ue:o
ludepuad setp ue{lcsspleq ue8uap unlnq ueldelaueur elarsur e,{ueserrrqeq
'urpuas p)eraru urp strl? rsIES
rpeluaur3uz,( E{eraur u?p.BIaJeu rBEq
ucpqsllV .e,(usn:a]es
tsrys tpuluaure,{ulelrr?Jau urp ,qellnlnsp1r{uuunsurnlup
e,{uueluaruErrrn,rnO-lVrxe["p lp uB{nuel ut lepn efue:r1asuep,e,{uuelde
-rauarunleJu?,ln}-1y uelep e.{uuenluetalLrutueu
)nlun urpuesefuurp epedal
ereorqJeqSuef 3uu:oesasBpp plalau r8eq u,trnsuadnlens rpeLralefuerrlas
qp{Bdeupc inI Iuqne{epuau nelp,ntrruadas?Ielau qelede :prybnBunlnpued
mempdoritaskan sunnlh daripadaijma' dan menenrpatkan ijma' padaurutan
yangketiga.hnam Syali'i berkata:"Hujjah (dasarhukum)adalahKitabullah.
sunnahRasuldan kesepakatan paraulama.Dan dia berbedapendapatdengan
Malik bin Anas. dirnanadia bcrkata:"llnru nrcmpuul'aibcbcrapatingkatan,
y a i t uP c r t a m a ,K i t a b u l l a h( A l Q u r ' a n )d a ns u n n a hK. e d u a ,i j n a ' p a r au l a m a
t e n t r n gh a l y a n g t i c l a kd i s c b u t k a nd r l a m A I - Q u r ' a n d a n s u n n a h K . etiga,
pcndapat plra sahabat yang tidak disangkal oleh seorang diantara sahabat.
Keempat,pendipatsahabat yan-udipcrsclisihkrn di kaianganmercka.Kelima,
cliyas:lnrarr Syafi imendahulukanKilabullahdansunnahNabrSAW daripada
ijma'. kemudiania menrberitakan bahrvaia hanyaberpalingkepadaijma ketika
r n e n d a p a t kh aan l - h ayl a n gt i d a kd i l t u r d a l a r nk c d u as u n b e rv a n gp e r t a r ndr a n
pe-ndapat scpcrtiinilah l'ang benar.
A h u K h l t i m A r R a z ib e l p c n d a p a"tl:l m u b a g rk i t aa p ay a n gb e r s u m b c r
d a r i A i l a h s c b n g a i n r a nyaa n g t e r t u a n gd : r l a n k i t l b n y a . b c r i t av a n g b e n a r
b c r s u n b e rd a r i l { a s u l u l l a ht a n p aa d a p e l s e l i s i h a nk. e m u d i a nb e l i t . rl r r t g
menuturkantcntanskeselakalanparl sahabat.kalau dalarr perselisihanitu
nrerekatidak rnenemukanjalan keluar.Aplbil:r denganitu persollantetapdan
tidak dipahamirrake beralih kcpadapcrkatlan para trbi'in sekiranyatidak
d i k e t e m u k a nd a l a n p e r k a t a a np a r a t l b i ' i n m i i k a d a r i p a r a l m a m y a n g
m e n d a p a t k a pn e t u n j u km e n g i k u t im e r e k as e p e r t iA y y u b A s - S a k h t a y a n i ,
H a m m a db i n Z a i d .H a m m a db i n S a l a m a hS, u f y a nA t s - T s a u rM i . a l i k .A u z a ' i ,
Al Hlsan bin Shalih, ApabiJa titlak diketemukan dalam pendapat-pendapat
mcreka.beralihkc levelberikutnyasepertiAbdurrahmanbin Mahdi.Abdullah
b i n M u b a r a kA . b d u l l a hb i n l d l i s . Y a h y ab i n A d a m .I b n u U y a i n a hW . aki'bin
Jarrah.danorang-orlng sesudahnya seperti Muhammad bin Idris Asy Syaii'i,
Y a z i db i n I l a r u n ,H u n a i d i .A h m a cbl i n H a n b a ll,s h a kb i n I b r a h i mA l - H a n t h a l i ,
danAbi Ubrid Al-Qasimbin Salanr.Inilah melodeparailmuwandln pemuka
agamaIrrenctrlpatkan pendrpatnereka scbagaialtcrnatilketikapcnyelesaian
masalahtidakdiketemukiindalamAl-Qur'an.SunnahRrsulnya,danpendapat
sahabatsepcrtikebolehanbertayamumkctika air tidak ada.scmentara ulanta
rnutaakhkhirindan pararruqlllid bagaikanmerrbolehkantayamumpadahal
air yangadadihadapanmerekajauhlebih nemudahkanuntuk bcnvudhu.
Kcmudianpadalaseberikutnyarnunculaliranbaruyangberseberangan
den-ean paraulamadan kaum cerdik.Merekabcrpendlpatsckiranyaseorxng
hakin dan mufti mcndapatkan sebuahkasus,ia tidlk bolehmencarihal itu di
d a l a n A l - Q L r r ' adna nS u n n a hR r s u l N y a s c r t ap c n d a p asta h a b aat .k a nt e t a p i a
mestimelihrtnyakepadapendapatseseorang yangdiikutinya,yakni pendupat
y a n gd i j a d i k a n n ysac b a g api a r a m e t eart a sA l Q u r ' a nd a n S u n n a hA. p a y a n g
sesuaiclen-uan pendapatnya.il menjadikannyasebagaidasarhukum. dan
sckiranya tidak. ia menolaknya. Sekiranyaia dimintaipendapat danditanyakan
kepadanya tentangtokoh-tokoh darikalanganfuqahayangterpakupadascorang

372 - I'lamul N'Iurvaqi'in


tlf - "'Bnpaxnlng

'l]ulEiIl
dcptlq.talprlbr:liunlnpu:cl qJlo u1r)n)irlrlliurr,{ :i:srq ucqrlr:^al qr';lrururc
'InsnUqnuun(uepun,:n|
1y rpcd unlilscprplr).r;llr tudepu:dundr1sru,c,r51
Insrd ulel){li)i lnqrlJ;uirruqrq:1iuei lldrpuaclunlrSuaur1n1unrtnlr r:riuri
(rturln) ;ucio lu(hrpurcl ul1lriiutrrrLLtqrlu(l]li--ptl rI r:,luur--:u urlrq qe,rcfuaur rur
t;,{ulrqlqrsrpr:d:1,11yr^rqc{ utnlri-urcl uclrrqra-uaLu 3ur:o-.ulr6; .n1a.raur
uriuap cutls iuc,i rsr;)rJrlc.rls n,iundur:rLu ;-uci lrqeqes ueiurlul r.repurcl
u r B Ir r u pl r q r I u r q z p r ] n l { q r , p ) u r q , ( r q 1 ' p n . s r : 1n1u q l , l c u l l ' l ? I e g n q V
urduliun qr:1npc uriurputqradutlrprfrp ;'uu,illdqruad .rpr:Iq:r1og ...c1a:.rat urp
ur)iqeloqrpIcpn nlr lrH,.:u)l{req Irqurese,{ur1rclc1 ue13ua1a3-iucla8iuaLu
u u l c p r l b r l : c q i u e , { ; - u r . r oi u c . r o 1 , 1 t p r tn c t r u r l q a l o q r p r u r l e q q t l u d y
'rluqrqzprlru uciuap uuiuclu:r1,rcq 3ur;,(r,\\lD-J nplc run:lnq ul)dll1auarucr
uerpnua;1urr1iirc,{ Lucurr lcthpuccllrqLLrr:iu:tru lducl nluaualqcqzpeuLulrlrr
glf - "'PnpJ) nYng

rqrlriuau rmdr)s U nlr rsurp rurrsItdepuadepPdalpllbl?lIntuaqtu?IBpu€{nq


rlu\Js tunls lrlJ.raur?,\\tr,l ei?sPrctucjadsDtcqSs €,{ueqeleraul uEepsraqsl
1 r r r r . r l l' ,l \ \ V S q r l l n l n s r U u r p I . 1 1 S q r l l v u e p r a q u n s r a q 3 u e { ( 3 t 1 q e 1 )
ur:rrclurl,{u:cl rr':icqase,turrlrlJrour lrl\lpl eiu-ieuaqa5e,{uepedalprlbeyaq
c,rlrl1rlurur;-uri;-ucro c,tquq IlInq qpnqasru1 dnptqqlst?tllA\VS tlellnlns€U
n1rt11c,$tr:.;raq ;-ucpnl-;ul]pu{ltqcqrs c:ct{t,tqeq ulldr:33uejaq uetley
R[uupp rJqtunsJag 3uB,{uBBl!Jaqtuad
qBIBpV dnprH qlsetr{ A1yS qRJInlnsEUelllay teqequs ared sralaJ

',,r1n1rda:^ er 3uc,r upedale,{utcdepuad


lcpn 1eq
url-rr:-|puJur )cdcPiuuoasaslurrurrl-rg ur;r1elledcpuadueSuapueSueluayaq
; - u r i r c h ru r ; - u c pl u l p r t s r - r :)qr p r l u c r l c { e , { u t l s o r u a g1 r 1 e 1 1 e t r e st , t ; e f 5
urrpq4ru1)Hnqy prdal pr;br:1.rJq uurlul tdrl:1 uelc'tynlttp IEprl reun P,ttqrq
urlulr,{rrrur slial ur.Suaput;tlrl f;u]ltulpn:t1a18ue,{IElprtsr)inluaqnl€s IUI
'niur.lrp qrqclnctr'lurp iurpueqas3ue,{Surroledepuaduc11e3?urueu
1aqrpal1
u r p q n p r r e iq r q : r 1q n r : l :' ^ r i r l r q r l ) e .er ), i u n d l - u ? , iS u c r o u p c d a l p t l b e l r a q
1nlunur:rrrzr:acl rl.nrjJqur,'Inq- nlr r1.r,rd:s ur>{rsrunserp r1r[- e,{urpedalc1a:aru
uep rur r.lcluslru rnp Lu?lr?p rtlu11 trdupuad lln{I;uou rPBJlay
lrrlbrt
'sn1nde1e1urluaqurau
iur,{ qcllhq11a.r:uc.nlucrplldrpu:rdqrstpas:ad tprl:al e,{uertlagbu1e1Suetual
.ntr1 trclnpuadtqe1e,{uau slqqv nuql rlittueutes'1euelenfuau nqt Sueroas
irrctu:rl .irrtrnlrdrpuld rqrle{uaut 'c,{uicsltxpn,scry nuql :eun lcdepuad
r r l [ r r 5 ^r l n ) i r ; u a u lre q P q B tsi r c l P n u e s 1 c p 1 1e , ( u q n i S u n s a' se n p a )
'reun eprdal prlbtt rs?sqJs
rn;rlruiaplrdr;purdi.qrun)., :ulc{rJqBI..ratuelrtuetpund3ucrocs )ilpll eueutp
prlbrt rrirqrs uclllq nll 1cqrlnlriueut erislau 'ernelJad
'r:.(rn:pncl:1

:uuqr.'3;-ucsuclu.raqaq c,tuqr:a'fur:iuaru tutu;,1pqcqusu:edqalo


ur:;-uap
rtnlrp nlcl uirl:1 iur;i t1c1lpcd >1t1t1tt,iuqrtlcfuep riuleuc pnfuau 1n1un
(Irrpuq)c,iurlBs Bqrurq;-ur-tors .ruut11
3ur:lr1:rut t;'uqequrselelaquellP)

euvwnv(Ivdsv olTovJusfl
TVSYHVS YUYd HVYVdV
niish.danmcrckatidakberfatu'asclainbcrdasarkan nash.danorangyangminta
t
1 : i t w ak e p a d a n v l i d a k mcl)crimil p e n d a p a t
a l i u l a t u , ai t u k e c u a l ia p a y a n g
disarrprikaniLubcrsunrber dlri N.rbiSAW.Oleh kalenl itu ketikaprra sahabat
berfatu,rmclckr berkata:"Nabi SAW telahrncrnerintahkan scpcrtiini, Nabi
'.
S A W r n c l a k u k l ns c p c r t i n i . r t a u N a b i n r e l a r a n hs a l i n i I ) e n r i k r a nbcntuk
fatwanrerekal lng tida| lain rneluirakan hLrjjahbauioran-q lrng rrenrinlafltrva
dan hu.ljahbagi mclcka sendiri.schingtatidak rdil perbcdaanantar:trrercka
kccualiparasrhabatseba-qai pelilDtiira.
A l l a h c l a nR r i s u lN r ' ; rs . r t a s e l u r u ha h l L rill n r i ( p a r au l a n r am
) cngetahui
bahrvlnrcrt-kllidlik mcngctahui aptr-lpakcculli apa1.anlbersuntb!-r drri Rlsul.
S c b a g i a nm c r l g c l a h u li r n g s u n s d e r i N a b t S A W d a n s e b a g i u n) r t n g l a i n
nrengetahuidenganrnelaluipcrantarabahua tidak pernahseorangdiantara
mcrcka)ang mcnganrbilpendlpatsescorang tentarukehalalan. keharainan.dan
k e b o l c h asnc s u a t uN. a b iS A \ \ ' s c n d i l in r e n g i n g k aorlia n g - o r a nvr l n g b e r l a t w a
s e l a i nb e l d a s a r k asnu n n a h n y Jl .u - um l c n g i n g k aor ir a n gy a n gd i s a n p a i k aonl e h
mcrekabcrlrt\\'a tanpapengctahuan lane cukLrptcnnasukfatwa yang tidak
d i . j a m i nk c b c n a r a n n v a . l ' astl l i i tv a l g s a n a .b c l i a un t e n g a n c a m b a h w : rd o s a
yangnrclakukan scsurtuherdasarkrn fat\\'anvtadalahtanggungarvabnva. Fatwa
par.rsrhabatketikaNabi rrasihhidupterbagidua: Parasahabatmernfatwakan
scsuatulalu dilaporkan kepadaNabi SAW.yangkcnrudiandiberikanlegalitas
(kcwenansan).Dalarr hal ini pendapatpara sahabatntcnjadihujjah karena
lcgalJtasdari nabi. bukrn krrena penclapat sahrbatitrl scncliri.karenafatwa
parasahabatitu berupapenl'antpaian dari Nabi SAW. dan dalamhal ini plra
sahabatdiangglpscba-eai pcmlri

Kewajiban NlenerinraPeringatandari Orang lang N{erantaudalam


RangkaN{endalamiAgama
Kalianbcralasrn AllahSWTbertirman:'Mangapa
brhu,asannva tidak
p e r g i d u r i t i L t p - t i u pq t t l o u , q o nd i u n t u r a n e r e k u b a b c r u p ao r a l t g u n t u k
tttt,utltc rdulutttlttttgttttlttutttntcttktt tettttngu.qantu &ut tttttnberikuttl,. ringuttttt
ctpubilttttrcrckatelult koubuli kt:padurltt suputu tttt:n,kurlnltut nt,.njagn
d i r i n . t a ' .( A t - i l i u b a h 1
: 2 2 ) .\ a t i n i r n e u ' a j i b k aunr t L r kn e n c r i n a p c r i n g r r i t n
yang disanrpaikan oleh mcrckr. Dan itu merupakanperintahuntuk beftaqlid
kcpadanrcrc-kli. Sang-nlhan rtr\ alasanini antiirl lain:
l. Sesungruhnva Allah SWT hanyanrcul jibkanuntukmenerirna peringatan
beruparyal-rYatyangditurunkanketikanrerekatidak disisiI'iabi SAW
karenarncrekamenunaikan tugas.iihad. Bagianmanadalamayatini yang
d i j a d i k a nd a s l r o l e h p e n d u k u n g
t a q l i du n t u kn t e n d a h u l u k apne n d a p a t
scsc0rrrgdrripadau,ahyu)
2. Ayat ini secalatekstualmerupakanhuijth atasmereka;dimanaAllah

376 - I'larrrul Nluwaqi'in


ll!- - "'Bnpay n{ng

'snirle{rs
lrlpp unpunlnq Sunpue?uaun1lefuqc,{e
euxs{plr?{pg nqV uelledueuaur er t,{uesr,nqeq.lreqn7 uedr:1iu1 e,{urunlaqas
epc qtrlal3uc,{Sucroasas 1r';depuad rlnlrSueruepcdrreprSuuuas s{a;aur qrqel
Iqf,N LrsPuB\-clslucd uDpue,rno lV nll Bua.rc{qelo qpllV rprdal r,nbryaq
3ur,{ lrqrqrs r:upuerieq qelppr? urpl urf,lupp.rreqnznuql srpEHupp ue,ln|
-1y rped:1 rupucsraq8ue,{ledepuaciuellciSuruau n1e1selaf3ue,((qetlnq)
uuseluuduutirdrpu:d qenqa.^ erur:auaur 'ure13ue,t
lntun elnduclnq ledcpuad
ucSuape,{uurlSurpuIquJu)iepnur ucp'c,{u:ntnuad ueerlnrrraluellnfunuau
{unn releg nqV ppedale,4uledcpuad ueryepuc,{uaru cr ide1a1uele 'e,{ucpedel
prlbetn:8eqasntr lpq ue{Etuequau r{ppurreqnz nuql urp'qcq:^qrqal Ia{e{
3ue-toes uet3eqSuelualre{ug nqV tpdepuad e,rr,qnquz11nlunuaul 3ur-.icurrr:1rp
lndcpiuc,{ IIIr?p-lllpp ur;lrcdedrpqe1ale,{uqnSSunsag lprlbeyaq {nlun rpsep
uD)rpefrpledep3ue,{rur srpELI ruplcpeuru uerSeqrp'rfas rr3rq::q r:up nef
ur1lpe:{lI trtpuase,{uqr,{tryadasr{udediueSuaruqe11n1nsc6 e,{uqn3Sunsas
- reIEg nqV qclrpc pnslcurrp3ur,( u,iu8Lrr:o qclcrpe>g:rtt',,t1tso1ay to3oqas
lut rLu q Dlnu!tpSLrn.toasa:' ltr1runSusur n,ios oitrnpuoag., :A\VS rlcllnlnsed
qelo ur?{upqpsrp 3ue,{undepy.. :rlrtyJq f,r nlei 'rrepnrs ul;p 1a1:1 3ue:oas
3ut:1ua1 r{uetrp qlurad rrrqnT nuql riuqnSSunsaS..:?le{J:q ucrll?)
'.,po\tftaq t|o7t3tad'ttott adaqunt1n1
1n1trtt
o1tqody,,:IAVSqpllnlnspdepqnstucrurc3rqos peqrLraq e1?ue.rruelepSuuloasas
uet8radal qclcpe(1oduo1a1as) Jrleu Blcr{r,{uqnSSunsas euarel 'r?ueiadrp
1e,{ueq3ue,{urp r?uaq deSSuerp3ur:,{qulrur cnpal 3ue,{trdepue6 rnpeq
3ue,{1oduo1a1qJIo l{eJJru 3ue1e1aq rp un:nl 3uu,{n,{qu,n3ur1ua1 uerrle1ad
unllrJqrp rlequra{qrJela:-euetrad 3ur,{ Iodruota{ urp'eureSe rulclnpuau
lcdr:purrlnur:aq3ur.'{8uc:o 8ur:o.rcir'prqrf.taqSueroede-raqaq ri-r:d 1epr1
ur;uoJo3 den-dr11 r:r:pcdr3ueru qelepc lnqes.rat 1uf,B pnsT?ut'enpay un{nq
r:qrunsrrir:q:speql;J?qf,qIcuuJrrJrulntun qelfnqrc3pqas rurlp.{eue{rpu[uoru
clc:Jru ur)Llcg r.,{uurnurn rprd rrs:-l1nuruep r,qe{g uturl qalo riur:3adrp
1nq:sra1 lrcfupua6nulr lntunuJurIJlrlOI urelepunln:nrp te,{erul JequEIBC
'urrynuuaq3ue.,{Sucroeprdal ueleiur:edr.raqruau
tudrp:cfe erueic rurlepuaur
1nlun iuero udr:aqaq rBrad lrprt utSuoloi drrl-drr1 r:ep edeSuau,ButBlJad
:n1re,('tcdrpuadrnp trdeprrt 'sctc rp lnqeslal 1e,{eeuleu reuaiuay,q
',qVS
IqcN r:cp 3un.^3uc1 ue1
--m8uapuau 3ur.tocpcdal rlrnur unrBr:de1eurelasrlnIrp lcdtues{Eprl
Suci('nur1r un1:lli:rpllurur u1iJ3[r 'rJr]qucIr{:).r:ruclrqudy le13uuaq
3uc,{3uero-3ucro Inlun nulr urcqrlJuaruLurlnur:eq3uc,{3ue:oSurpas
'urr{nuraq 3uc,{3ue.toclaqruaupcqr[:aqp13un:aqiur{ 3ue.ro3ue:6
'nulr nlq? uep prqrfnu e:cd 'qcyur:crrcd'euc1nertldqsJ?pnclerel/{
lc
'rur rnpal eped?untuu3:aqt;ureiuu,{ury3a1 eueurp'crurir
1odruo1a1
rurrlepuaur e1;-ue:utplrp'Enpal uBp'pr:qrl:cq 1nlun urr8.r:da1'euega.1
:uerieqcnp rpefuaur e,{uuelursqelad urp ueqequa,{ued r?uqueu 1,119
Menerima Kesaksian Seorang Saksi Tidak Termasuk Taqlid
Kalian berkata:"Allah SWT memerintahkankepadakita untuk menerima
kesaksianparasaksi,danitu mcnunjukkantaqlidkepadanya. Seandainya dalam
persoalantaqlidtidak terdapatalasanselainini, mlka taqlidtelahbataldengan
sendirinya.Apakahkita menerimakesaksian bukankarenaadanyanashdalam
Kitabullah,sunnahRasul dan ijma' para ulama.Sesungguhnya Allah SwT
telahmenetapkannya sebagaihujjah yangharusadascbagaibahanpertinbangan
bagi hakim untuk menetapkansebuahhukuman,sebagaimana mcmutuskan
hukumanberdasarkan etaspengakuan. Dengandemikian pengakuan seseorang
masukdrlam kategoridasarhukum,danmenerimanya adalahtaqlidkepadanya
sebagaimana istilahyangkaliangunakan.Istilahapapunyangkaliangunakan,
sesungguhnyA a l l a h m e m e r i n t a h k a nk e p a d ak i t a a k a n h a l i t u , d a n
rnenjadikannya sebagaidalil hukum. Menetapkanhukum berdasarkan saksi
danpengakuan adalahpenerapan dariperintahAllah danRasulnya.Seandainya
kita meninggalkantaqlid kepadapara saksi maka hukum tidak akan ada.
RasulullahSAW sendiri mencontohkanuntuk menetapkanvonis dengan
kesaksian danpengakuan. danitu tidak lain merupakan pengejewantahan ayat-
ayatAl-Qur'an. bukan taqlid.Kesimpulannya bahwa kami apabila menerima
kesaksian, kami tidak menerimanyahanyakarenaia adalahketerangan saksi,
akantetapiAlah SWT memerintahkan hal itu. Dan kalian wahai pendukung
taqlid,apabilakalianmenerimapendapatorang-orang yangkalianikuti apakah
kalian rnenerimanya sebagaitaqlid ataukarenaAllah memerintahkan untuk
menerimapendapat itu sekaligus menyuruhuntukmeninggalkan pendapat yang
lain?.

Mengikuti Pendapat Seorang Penunjuk Jalan; Apakah itu Dinamakan


Taqlid?
Kalian mengajukanalasanbahwa:"Merekasepakattentangkebolehan
menjualdaging,makanandan pakaiantanpamempertanyakan kehalalannya,
akan tetapi cukup dengan mengikuti keteranganpenjualnya.Jawabnya:
"Bahwasanya hal itu bukantaqliddalamsalahsatuketentuanAllah danRasul-
Nya tanpadalil ataualasanyangjelas.Akan tetapikecukupandenganmenerima
pendapatorang yang menyembelihnyaatau penjualnyamerupakanikutan
kepadaperintahAllah dan Rasul-Nya,sehinggawalaupunpenyembelihdan
penjualnyaseorangyang beragamanasrani,yahudi atau seorangyang bejat
dankita tidakperlumempertanyakan
sekalipun,kita tetapikut kepadani'a, soal
kehalalannya.
Hal ini digambarkanoleh Aisyah dalamsebuahhadissebagaiberikut:
"Wahai Rasulullahsesungguhnya ada seseorangyang membawadagingdan
sayatidak tahu aoakahia menvembelihnya atasnamaAllah atau tidak, lalu

378 - I'lamul Muwaqi'in


6Lg - "'Bnpax nlnfl

B,{uuBIrnu{uurau {uun ueJcispeI}rpr}uEp'uBqopoqel BLralBIrlxnoJlrurutElp


rp usjnJucqe{8pr {Epn r?ue.4))lBrrq{Erp uBpBtunprp dnprquBElatqpfasel
u?p uPBIScqcqJ) IPdeJUoLu )inlun trsnul]rulSeq l?uB.rrstDiBqJsD,{N-eue8e
El?qrletusur-lnlunrJEnf,e\
e,{NJPtUn rprd3I n}renLUas^
uE{r{Bluuauatu lpprl q?l
JV Jtruaqupiuap ]nqJsralqpt rred qBtuu3rirnq?ta8uaur qBlatesuB{pnfn,\llp
tedepntr Icq uep'AWS qpllnlnscd ulp laqun:^laq8uc,{ cdc rlnlnuau upp
us{ruuaqucu lntun uelqelur.radrp rtrl uJBluErp 3uc.rodcrlas.eBrla)
'u?)rllnquraurqclatueutr,(uc1 rueuruilqa.^'curt3euerutnuralE,{ulpureJ.ret
uep lesnr ucyltlqrlcdu:Lr:Liuqrlllr^rrj
tcnqltq Buuprl 8uc,( r1c;aru epedal
prlbeyaquup n1r1cquelrrqeiuau e,(ulrlcqasucp llurtie upsn.lnBlprlrlJueur
ruerJqielprtsrucplcrura:3ue,{Lrerliluclnylau r{uqnS3unsas ,enpay

urcl 8uc,{runut LlelouB)rrqurpcrurs3ue,{1eq


upp'l?q nlcnsasuelqrfe,trauirlynu iur::or5 urcl 3ut{ erutln qaloue{u€leqrp
e r u e s3 u [ , { I i ] q u x p ' c r u n l n 3 u r . : o a sq a l o u i ? r { l r l e q ripu e p e l : a 1 I ? q n t r s
'uernrupqeluBIrp ucllr{rqtrlns
tB;rrus;uc.irsrsodrprd cprrcqulr{ c)cu 'ettI
epudaluelueqaqrppr1be1c,{ur::r1as 'ntr Lrrpr{el1i 'rupur-lucruellBqasJat qEIal
ruels1euruie uup'rrunp uuqclJqqninlesrqnuaureuqeJelutruuaq l-uero-t-ue
-rO .rtsudue3uapc{uqclunI rnqcla8uauSuei(epr;1r:pnci3urqes',nsaq3ue.{
qelunIredccuaur cqcbn,lueprUnur]nAurSueru prlbuuaqsnleqelrl edcrsepedal
uE{nlueuou{nlun uBiun;urqaI uE{irqEIeuucle prlbcp:q ucqr[e,na1 uuere;4
.rnluequplu l?rsnueut urlrrlulsrtrtalutp'iuclrq uery:c1t)uEsnlnE.{BOsru'nlr Jaq
uelqrfe,nau qe11ye,{urepueagprlbelr:q lntun ueiue.rtl qalzpee1r1upudal
uelqrraSnuerp3uc,{ qn11ytuuq?r pre}uprp c,{ucsr,nqcq ,Bureilad
:qrlepee,{uqe,neJrpef:a1qaloq)epu ulel
-urelucp uriurinp:ad 'ucr.r;snpuucd ryada:^ 3ueprqreicq;eqrp lseuiutsrpef:e1
uu{P u8p 'rur lutulunlcqrl:-utuqc13ut;1tq n{eu 'eutslnrprfuIu uup ppqqfusq
{ n t u n r u p q a q r p3 n r . r or n u a s r : i u e . r r 1 r 5 .:.[ , \ \ q c qu c s r - . I r J Juqe r l e ; 4
peqrtlrrag uelsn:eqrq 8ue.rOentuaSqBIBdv
'uulr:1 uclrl uep apotaurr.rrlJuriuaurcruurad3ue,{Suuo-3ut;
-Jo nulr{ ?,{\qpqqplup)rs{r?s ?Ipur 'Ieprt uiurrrllq r,iuueSuapue3ueluapaq
S u u i c l u i a s l B l o u a u u l p ' q n l n e : r c a s e l u u c r n l i :n L u r i a u a t er rt l ) ' , 1 t r V S
qsll JnsedrlrnJal nluetietiur:o iur:o upcdcl iunlepua: rypr1uep'e,{uupe
f,uururc;eqas uurtueqel ropriol rucpp dctal ctry utllpioprul'rrJE{ rur euel:s
3ur.{qo1o1r:.rcd tedlpuadur11ei;'urururLrup 'c,i51-1nscy qr-'uun\ unpqpllnqetr)
ur{resup:aqurn)lnquE)isnlnuJrudc1r1ru1e,{ucrcruepeluelpnln,naure13ue.r
ruclcplrtuqiue,( uepryq;-ur,{ u:riuc uclqrsrrucur8ur,{ lrlnpSuciauraurrurel
rltrr?sraq uBu urp rurrur1a13un( ursrrlE-unsrlI quluc{lei3u11'l ucqr1aqr"ua,{uad
u e p u e u e l o u r u r l e o s r a d r u t l l l p c ] i J l e u c p r d a l p r l b e t : a qu e i u a p e u e s
eureBrutlsnrnuclcp 1rse1Suero-3uc.ro ucprquq iuero-iuc:o rpudal prlbr:yaq
qe1edy ,,t1n1uoyDLu tnp LlDlnutsDq LlDlnog,, :qe,nefuaur AAVSqsllnlnsu5
kecuali dengan ilrnu pengctahuanrgarna. Apabila ilrnu lgama telah muncul di
satu tcmpat niscaya ke.jahatandan tindakan krinrinalitls akan berkurang.Akan
tetapi sekali ilrnu itu hilang ia akan berganti dcruan kejahatandan kerusakan.
Barangsiapayang tidak rrengetahui hll ini. ia adalahbagian orang-orangyang
t i d a k d i a n u g e r l h in u r ( c a l l l y r ) o l c h A l l a h . l n a n r A h m a d b i n H a n b a l b e r k a t a :
"Seandainyatidak ada pcngctahuln l-earnl, niscayamanusiaakan hidup laksana
binrtang.Selainitu ia.jugaberkata: Kebutuhlr rnanusilakan ilmu agama
melebjhi kebutuh:rnrncrcka akan rnakanan (pangan). dimanl rlanusia hanya
menrbLltul.lkan rnxkananti-gakalisehari. sedangkanr.nelekarnembutuhkanilmu ]
prJr 'ctirlr'r.rt.
I
K e e n l p a t ,s e s u n s g u h n v1a, a n -uea . j i b b a - r is e t i a ph a n r h rr d r l r h
I
m e n g c t a h uhia k - h a ky a n gk h u s u sb e r k l i t a nd c n g l n h u k u m ,d a n t i r J r r u
krjih l
b l g i m c r e k am e n g e l a h uhir l h a l v a n gt i d a kb c r m a n f a autn t u kd i k e l a h u i .
I
Kelima, sesungguhnl,l ilrru vans bernranfaat adllalr ihnu )'irngrlibil$J
I
oleh Rasulullah.Dan ylng clcrrikianitu sangatrrudahba-sli seseorung untuk I
r n e n d a p a t k a n r. c m e l i h a r da a n m e m a h a n r i n v aA.l i a h S W T b e r f i r n r i r n : I
"S(sutlgglthnle/(luh kruuinutdultkun Al'Qttr'un dipclttjlri. ntttkaudakctlt,,r
I
ang lang tnuunrengunti! ltelujurun . (Al-Qamar:l2).
I
Kalial bcrllasrnbahrrl:"Scntuaorangmcnvepakati tnqlidseurlngrLranri
I
kepada p e t L l n j u k
i s t r i n ) at ! - n t a n -k{cr b o l c h a nr n c l a k u k a np e l s e t u h u h rp
na d r I
m a l a mh a r i .d a nt a q l i do r a n gb u t l k c p a c lyl a n gr n c l c kt e n t a n ga r a ht i b l r t d l n
I
nrasuknya rvaktushalat.jugatacllrdkepadaprra rrr:adzdzin, taqlitlkcprdr plru
|
i m a m r r a z h l b d a l a m h a l t h : i h a r a hd i , L n b a c a a nA l - l - a t i h e hd, a n m e n g i k u t i
dan
kcb'ehrn
u uk I

::ffi::..,:;,. I
S a n g g a h aant a su l r s i r n - r r l a sral inl t a s a d a l a hb a h w l s a n y a
k c s c m u ui t u
I

l;lXilliiill;)iiiliili:iiliJi
i:iilil:'$:li;Tiil
kepadapendapat
:l?lillll,XTlijI
nrerekaitu karcnaneleka rlangmcmberilakannya. ulJn trtrni I
k a r c n aA l l a h S W T y a n gm e r n e r i n t a h k aunn t u km e n e r i m ap e r k a t r . r m n clck I
d a n m c n j r d i k a n n ysae b a g adi a l i l d e m i t e r c i p t a n ) kac t c r t i b a nh r i ; " r , S , , ; ;
I
Pemberitaan nereka sanraden-san posisisebuahkcsaksi:.rn dan pengrkurn.Di
I

J,:Tl",j;:"iil*ji
i:i:il, ::#:*i:i.
ilx"l
l?i,,
iTj;:]i1,,
il,:l:i;,T:I

",f#'ffi^-"';'--ffiI
I8!- - "'enpay n{nfl

rrup) rpeq.rJqrILrc.lrIJs t{uIBI()uJLLitlllp lr,iullnpJl uriuaP sr.ltllts r:,iuu.ll\as


nll r,(utrdlrpu.d rLtlr.r:LtJLU lrlrl q|uun\ ullp tlu.lno-iV uu;uap iliulccillpuad
JedupuJd rnr\ rsurrur.luorliuJat Inlu n rI) llpllalJI tlrll qrlu II3LLI.LUr;nf qluuns
urp qB[nqf1r) |pi]de{ qn;Jl i-uIa-rd:.rq.ttli-tltul,iulrtu ulrut.raclittlto-Juc:o
itlc{ lrqrslu ullllicquJu qrlel
r;,rls l{g-1n"-r1 utp tllll\j ItllJp lrqrLLllt';-ttl-':^
u1 e,tunprd:r; r1lr1,'dttrlt.rrqut:rur qrllV ulrllrrPnurqrpnN urill itttllo t:prda1
't.trrLi tp lrltrq n{c1
prllttuaq ttrp l{uupt:Lh'1prlbllraq l ttltttt;tlt: tt:1ltttLtrf LLIlllLLt
uellndrrrniu:ruriue,{ iur.lo ul;-uap r)llartt 1nq.r'turtrr t. t yr,i5 unutl etteurtrilqes
qolo1 iul{ 1r:;-;-uolur;-uap IJlpiJq IIIPIl lllies'nullltl,ixullf, llrllllldrPUetu \cpll
e1:ur11 lde-lch lrrqlletu )illpll Stll'i rlnq iur.ttl tltllitiu:tu Suci iul:o lue:^W1
prlbruocl ;-ur.t iurro iurlo clniiut'iurur tinfttlr:e6 nurr;-t unsn.tnutelrp
rsruirls l,{urpr,'ftrturlqi'lqr,iucur n lI Ir)J.rJLu| \\qltq uelctc.r'u:rtuiiuei pn. sr11
nuql updr)i;un lurrun:inqls ltuci-r urnfuutl>{ 1n1trniur:1cq;-uadn]p tlopoq
'.lnIclo) qc,tc(Eun33ru1
8ul:.romir.'qrs prlbrt Sunlnptrrd 1nqr,{urtu rIJlJtr;
u l l l d n L l r u n 1 r 1 r , ' qi t t t ; . t c q r u tu r p ' l , i t t ; - u n ; n p u t d r r l p p l l b r l q [ l a J u o t u
prqr:llhu rur--rtttr,trd urp ur.tql-'l'luqt:qrs t;:rd r.\\tleq ]rqoJ ;'urlutld c,n':::rs
'pt1bc1tlutl:rloqal trlrl:-ll;JLIsttl
ur:ysrlafuaLurlclJt rtux) n.rrl:r\ uIrrJIrIrlltLt
iluIltlrl rnltI]\ n,ittt-'st'.rtpqch:l-;-Lt|;-tt:tttt tltllltl) l'(utlllulas 'cuIElJad

lucllp srln rp lrrqJsJll urtsrllV


:nlrci'Iadsr: rdr:lc1aq r.n:ptlt:;-;-ut;stp
'..[q1v. tltlp ucLusll nBlll
'qrltrr{) ulq:rruq ppcd:r1 ptlbr:1t|;-rqas n}t lttq ur:1c1tt;-u:run{V.. :ll}Il)Jeq
rucur1rrlluarulg r:,ittttniu:,p1a.l:r1:,s
r.r.1r'r,ig iur,( ctttrltr rylde1 ptlbluaq qaloq
llrprl ucp r,iur.tl]p trpucrl qrqal ;iuc.i;-ttl:ti ttPt;cla1prlbturq uttltl n'ur]r)Js\t'lll
uu.)qrloqlCI..:trltr)1]rqtulqttr,i5^is1' x1;11'"tlrrl lllrtutLltrLlnli\ uu61 r:{uiur"tllaut
neliua qr:1rru;'ur I rlrru nrt0uclt:purcl ur;-Lrapt:ptqtlq i-ur,{ ntnn.-asut{nIrl.tu
Sueroas:s)r;qr1:urnrliLn llrqr:d1'.. ;t:nls1--sy utttln5 urchl;-un uulrutr:ilqa.^
prlbul ulqalotlrl iut:1ur1uttlsti.rLtlLttptLltttlnLrl :ulllllll uPsolY
LLIllttlltl.Llld..
p!lbP,I uB{qaloqulaN
plqpltnl\l ruBrul Er8(l R,nqPg uEdBStuV dBpeqra.L uBqEtsHuBS

i.,6rg qn11nlnsr:g eprdel


lnlirnlad rtnlr;-u:rur Sulpurdtp srltnrd qtqal nt;te n1t irrncltue.trdlepnq rpr:d:1
prlbrt rtirq:s iurpurdtp n,iutlrtst LIlr)txrJJtliLtr)nlun qr;qb1 drlrs qr1:dy i.tut
LJrlrsl(r trtr-'lrpcurriir ulsnrn uulrp prlhruJq urrqJloqe)url1nlttnrraur3ue.{rdy
'!tnIr urrllrl;uI],i lrclnprrld trr1lt:;-iutuerrt11,{u'1tt:c1as
urP'lul s"llP]ltJIlqueil-u3tx
qr':1ur3ulfurq uluru.ntrt 1t-'lrqltrrun ittuor:- tlrlrs tJtlrPPrl ttncltlsauttut llq
rprcbl prlbct.raqurrpl qrluc;'ulf tn:1uc.r:rq;-urut LIn;-;-tlns'tlcJIVIIA urnsn\^es
enpnrs lALrualst urp qrqbl r'$qrq usllllll,{uJtu iue,r rrlndtuued i-ueroas
ullrl cll]) ur;-ucp nnlY l,{ullslsl utp r,(uln.-niulur qrlrl lllP l?,\\q?qr{uepedel
ucleluequcu iur,{ Ltlndrue.radltpnq ;-uc.ro:s tlnltiuau Inlun sllleH ulq
menccmoohkan parapendukungtaqlid:"Apakahmerekamemperdulikandan
mengikutinasehatitu ataumengabaikannya'/.
Sekiranyamerekaberanggapan
bahwadi antaraparaImam Mujtahid adayang membolehkantaqlid.
Kedua, scsungguhnya p a r a u l a m a 1 , a n gk a l i a n p e n d a p a t n y ad a n
menjadikannya dasartcntangkebolchantaqlid.sebenarnya merekaitu adalah
orang-orang yangpalingmembencitaqlidclansangatloyal kepadahujjahyang
disepakati.Kalianmcnvadarjbahua Abu Hanilehjauh lcbih kredibeldaripada
Hasanasy Syaibanidan Abu Yusuf.rrcskipundcrnikianpcrbeclaan pendapat
keduanyadcnqanAbu Hanifah sangatpopuler.Abu Yusuf sendiri berkata:
"Tidak diperbolehkanbagiseseoran.l untuknrcngikutipendapatkami scbelum
ia mengetuhuidari mlna sumbern),a.
K e t i g a , k a i i a nt i d a k m e n g a k u b i a h u ' a s a n yi am a m y a n r k a l i a n i k u t i
bcrtaqlidkcpadaimam l'ang lain. akantelapi kalian ntenjadikanpengakuan
Imam S1'ali'ibahrvaia bcrpendapat scbagaitaqlidkepadaUmarsebagaialasan
kcbolchan taqlid.Ini sebuah kekacauan dankesimpang siuranyangterjadikarena
taqlidyangkalianlakukrn.Scandainya kaliannengikuti ilmu apaadanya,dan
n e n u r u t i d a l i l - d a l i l s e r t a n t c n e m p a t k a nh u j j a h s e b a g a iI m a r n , n i s e u ; a
kesimpan-e-siuran sepertiini tidlk akan tcrjadi. dan kalian bertindaksecara
proporsional.
Keempat,hal ini adalahlhsan yangptling kuatunrukmenolakpendapat
kalian.Sesungguhnya Inam Syafi'i denganrerusterangmengakubcrtaqlid
kepadaUmaq Usrnan.danAtha'. meskipundalamkapasitasnva sebagaiimam
mujtahid.sementara kalian meskipunntengakusebagaipendukungtaqlid -
tidakmenginginkan benaqlidkepadasalahseorangdarimcrcka.Bahkankalian
lebih menrilihuntuk bcrtaqlidkcpadaIrnanrSyafi'i daripadalJnar, Usman,
A t h a ' l b n u M a s ' u da p a l a gki e p a d l y a n gl a i n n y as e p e r tS
i a i da l M u s a y y a b ,
HasanAsy Syaibanidan lain-lain.Di sini letak kesinrpan-r-siuran itu. kalian
menyllahi pcndapatorangyang kaliananggapikuti padahalsekiranyakalian
membolehkan b e r t a q l i dk c p a d aI m a m S 1 , a f i ' si e m e s t i n y ka a l i a nj u g a
membolehkan bertaqlidkepadaorangytng diikutiolehImarnSyaf i. Sekiranya
kalianrnengelak danmcngatakan bahwasesungguhnya kami mengikutimereka
pada hal-halvang diambil oleh IrnarnS1,afi'idari mercka.kamj rnenjawab
bahwa.bah*'ayangdemikianitu bukantaqlidkaliankepadanterekaakantetapi
taqlid kcpadaSyafi'i. denganbukti bahu,akerikateqadi perbedaan pendapar
antaraImam Syafi'i denganmereka.kalian tetap mengabaikanpendapat-
pendapatmereka.
Kelima, bahwasanya para imarn mujtahidyang kalian scbutkantidak
melakukantacllidsebagaimana taqlid yang kalianlakukan,dan merekatidak
membolchkantaqlidsamasekali.Akan tctapiapayang rner.eka nukil sebagai
taqliddari parasahabatterbatas
padahal-halyangtidakdisebutkandalamnash

382 I'iamtrl Muwaqi'in


t8t "'Bnpry n{n8

'{eftq 3up,(?un:o-3ue:odelrs
qplnU E{ultn{rBuatrlpr BIetu laqlpa:1qrqal?ue.{3ue:o-3uero
pdepuoduelep
Ilf,nJeInlr I€quelnuauaurl€prt EIaJauuepJA\S qc11yucp raqurns.raqSuef
98t "'unpa)Inlntl

-.luq{rrir;;uJtullr qrl.l.s r,ititulPrl) lr Inllb ttlxlllPrltllliJq I.l.JlliSunul ll)elcul


r.rllLnrrp rpu iur;,i ur;rtlnrLt:1ut:cqrttl:ld ttt;-trlp rurrs tlnll ulrlltr\;-ttli tlLurln
lrrrlr urittrp trqrqrs t.tttil ll.tlt)tlttttlttlt ul:tlp:,q.trclr.\uqn;-iunsrs rlllllV ttltrC
'ur p q r[i:t r,iutt:(l]rpttad riiiu I q Js r) J.lJtttIJ \J I tl-Lttpttltrlut;'ttn'i t 111rcfu t." ullr
1r
'i,lr)irJLUtlrPn:-asrUrur11l.\\-.tllli\lir],j -utl:-t:Jrll1
unrLt:ls tl itttldtulrit i-ttc,(qllcdtltQ
uriu:p rlrrc;'.lrt1 rt tn:1t1isnrLr11 l;-iutqrs tttrtrqt;cltp qtlsnsut:11 111.(rnut iut:,{ 1l:,{c
- 1 r i r :r r e l n r u r u ; l ulrl \ c i r u r r J l ) d r : r 1 a s , 1 1 yt 5 p l l n l r t s t : 1l1p l d a l l n l i t l e r u u 1 c : a u t
ulp rLrllr:rsr{ut:sllqcLlul;uJI) utt.rnln.iqt;.t n.nlltll-'iiLl llclurl ,4tr1rqLlrllnlnsc}l
f i 1
t . t t : pr t l 1 . r , ' ; - t r r I t t : r i t t ' n , i 1 1 t : tr 1 n 1 1 n
1 r
1 ' 1 t s 1 r : i r t r t t
l ll ) . r . 1 - r L \l l\ \ ' S q l l t i n l n s l ] t l
Lllrf .rf,qutns.rJq ;-ur,( tilt: ;-ttt:1ttl1rrrrtlnttrll rrttrulqt:rrrlcl nLLtltttlr;'iut)r1
, l) : u J u r u r l s n s n q l i t t t t t r q l t l l V l ) t l l l t t l l l ) ' l l l a l r q l l sl P l l c l l l l l r n l J ) p l l b P l
l r u i , n l ru
;'utr.itrdtltl.\\L{llq 'PnpJY
ur:-nuaqalucllnllnuJLtt \rrfrl lrrr)irr,jrrtLrll ttt-'t1t:1
L l l P L l Ju\ r - l-rr' l L . t l lI)I r q r \ l - - u : L t l l : ll r ) r { l rl u P t l t l a s) i l u q
rlrqJI lrqcqrrs r.n;d t.tyt:.1t: rrtlt;t1tlt:;-;-ttr;-trrru.lrLI:1qtrllllll) ql,'liBdrulrll lulsp
ryrl rulrur n.rt:cl lr:dt;puadr1r1ti-tt:rrtturrPlllqutlllst:trd lrdrpir::rciur11ri;-tttu:Lu
u l l i l l r ) u r r l - l r I r Ju r r pI r l l [ \ ' q ] l l l t l r : 1 l r ( l 5 . l . l l l l \ \ L t l r l t t lllt i : p t a t l t L t n s l : rSqt l l l i (
'LrllLtlsll
l \\tl-+ uup -r.iuttttrl tt;qtrtlt:st;lrtut.rcl-ttltrtrtrdLIllP Pll.sn!\ lluql llV
'IrLrrll 'iil)rfl nqY Iurcbs tt;c1t;qtls tl.tt:cl tltlI l.rtlitttts.tlcl I'utl.itl.\ll; qrnq:s iutlltlll
IlIrtJri Il\nqi.t lln II]H lrrqllqrs t:,tt:cl titdt;Purd t:ptlr-l trrp tLLti,'1 til;ti )lrq (Jlqat
p r q u l l n r LLru l L L t :t . n r d l r c l l p L r . - r .:1t '.1. r ' 1 t . rrq: i t t l t t : q r \ t l t - - t p -t-l l): ) u l r - - l J tPuI q u l n u l
uruurrr.rrrl lrtlrptt.rclrpt;rlt.tt:1t )ttrq q tqrl nlt 1t:tlcqrsi:.tlcllnclrpu.rritit:;-;'utr;-ttrur
I c l ) r 1u r r l l l ) lu L I r L u rtln) q J \ . l J t . t l r i q L t t t : L tqt lJ I ( )u t t ) l l l l : t i r P ; ' t t t r ,tir c l rt q r 1 ri L I . . t t u
c r r i r l . r : r l ; - u l , i i r t l . t o - i L l : t o L l r l t l r r l l l rrl r r \ l l . i t l t l n i i u n s a s ' n l u P l J a ( I
: l . t r : tI r : l r t r : l . l J . , r tr t r : \ l : lur :r : q r : ; i . l x ' : i
'..r;-uriatl tttl
)rrtLIrlt.ttlluJSlltlll
lrrhrprrrd rpr-'clt.tup ltrq qtrqrl tl,itt'.ttl:1 lltqqftrttt utlrttt r.llld tlIP l.lll-'{\- ulrLLlI
u r : p ' r ; - u t : ; - r cr lt r ) I I T P L I Jl \r l r r i l r d t : p L r l cllp t : c l t t r p l r t : t 1q t c 1 a 1
1r;thpurcl Inllrn
Irtlrqr:sl]rrcltntlt:ptlJd..:ll1ll)JJqtll:l)llllr{\Ltllrltll..:rr\\LI}rqur:llf)Lnlsl)lV

(II'-rovJ
oNnxnoNgd Nv(I flHVfnHI
WVWI VUVINV NYYOgflUgd
kan keagungan dankemuliaanmereka:"Merekl (parasahabat) lebihdari pada
kita dalanrberbagaiscgi.ilmu pengctahuan, kesungguhan, kewaraan,danhal-
hal lain yang rnenjadikanmerekaistilnerva.Pendapat-pendapat merekalebih
terpujidaripadapendapat-pcndapat kita". Di sarnpingitu iajuga berkata:"Al-
lah SWT menyrnjungmcrekadalamAlqur'an. Taulatdan lnjil".
Hal yangsamajugaditemukandalambeberapa haditsRasulullahSAW
s e p e r t i a n t a r a l a i n : H a d i s - } - a n gb e r s u m b e rd a r i r i r v a y a t I b n u M a s u d
bahrvasannya Nabi SAW bersabda: " Seswrgguhnta selnik-buiknanusiaadalalt
mere ko vtutg hidup 1:tada masuku, k<'ttadion generusi berikutnta".Jugahadits
yrng bersunrber dari Abi SaidbahrvaRasulullahSAW bersabda:"Janganlah
kaliartnt<'ttcclu sahabutku,sekirttnva .settrtutg di antat'ttkaliartntentbelatliakon
enas sebt'sar gutttuLg ulwd niscut'a itu tidak dupat nrcnandingintereka".
I b n u M a s ' u d b e r k a t a :" S e s u n g g u h n yAal l a h m e m a n d a n gh a t i p a r a
hrmbanva.mlka Dia (Allah) mcntlapatkan hati Muhammadyangterbaikdari
sekirn banl'ak hatnba Nya. Kemudian Allah rremandangihati parahambanya
lagi.nrka Ia nrelihathatiplra sahabat)'angtcrbaik,olehsebabitu, Allah SWT
memiljh merckauntuk ncnemaninya.mcnjadikanmerekascbagaipenolong
agamadanparapembantunabi-Nya.makaapayangdiangglpbaik olehorang-
orangberinlanmakabagi Allah baik, dan apayangdalampandangan mereka
jelek makadalarnpandlnganAllah.juga.jclck". Rasulullah SAW memerintahkan
kepadakita untukmengiktltisunnahkhulafaurrasyidin. Abu Saidberkata:"Abu
Bakaradalahorangprling tahutentangRasulullahSAW danRasulullahSAW
mengrkuikualitasilmu yangdimrliki olehIbnu Mas'ud.sertamendoakan Ibnu
Mas'ud agarAlJrh menganugcrahi pemahaman yangdalampersoalanagama
d a nt a ' * i l .
K e t i g a , t i d a k a d a p e r b e d a a np e n d a p a td i l n t a r a k a u r n m u s l i r n i n
bah',vasanya pendapat orang-orang yangkalianikuti bukanhujjah.dunmeyoritrs
ulama,tern'rasuk mereka yang kalianikuti. bahwasanya aqwalsahabltadalah
hujjahyangharusdiikuti.scrtamengharamkan menyimpang dariaqwalmereka
seb:rglirnana ungkapanungkapanmerektrakandijelaskan kemudian.Dan yang
paling tcgasedalahungkaprnlmam Syafi'i. yang akankita jelaskansebagai
bukti bahrvamadzhabnva menempatkan aqwalsahabatsebagaihujjah

Kebiasaan Mengikuti Guru I'idak Berarti Menunjukkan Kebolehan


Taqlid.
Alasankalianbahrva:"Allah SWT telahmentakdirkanparahambanya
untukbenlqlid kepadrparagurudanpcn-eajar dalampcngetahuan dantingkah
bahu'asanva
laku".J:nvabannya. pcrnyataanitu benardantidakdisangkaloleh
siapapun.akantetapibagainanahal itu mewajibklntaqliddalamurusanagama'
di,-nmenerimapendapatyang diikuti tanpa htrjjah rnewajibkanmenerlma

386 - I'lamul I'Iuwaqi'in


,89 - "'Bnprx n{ng

eppdllrp Jesupucp'?)JrJur utrndLUEure{


uup,{\bBle{ u€3ueprensasp,rbcuaq
Inlun c,{urqurq uc{qr[8,\\au]l,^{S I{BIIVr.'!\qcqtpdppuedraqrtrlex
' In q D J
) I )'-'pl I r-'| 6-u r: i n I r-'ll \ J\ u t-'\j cr UJ I LltU,rul
qTllalE{alau ruElaq'IfN-lnscd qEUUns ul]pu3,ln]-1y urelepe-ragat Sun.{udr
ur{tspprJq rlrnJJ{ ntr yrdcpuedueldllaueLuIEprl irlerau t,nqeq urrucfuaur
e1a.taur r,(ur.rr1as nrlrl luqrqf,s1e,tbcucp'16y9qellnJnsrU qruuns 'uc.JnOJV
r.trpurl.rniuapuaursn.rcqcprdr:cp ntr E,\\tr!-e,\\teJ epedal prlbcucq uufuap
dnln: rse:aururp'urr1 3ue,(curln lnuras ucp ]sqf,qesc.rcdlcdrpuadrua.^
.c-re,{s qsr;u-qseu epedtreplnqasrale^\trl-t.\\luj urlnJnqppuJr.u ur:1qeq',e:2,{s
qscu qsuure8cqase,{uc,n1e;-e,n1r1 urlrprfuatu uep 8uu:oesasucsn11n13uad
r u 1 u , { ' r q e us r p c qu p p ? pe l a o r pi u e , { l n d u a a l 3 u e , (p e q e e p r d a l q r l r r e q
urlnru3uc,{peqee,{unlcpaqqclatesrupl:^rurunpurlnp rpel:a18uc,{ede urp
'ur,rqpt?ues 'ttlqeqnsue3uc1e1 r:ep e,{unlnqepuad e:ed uep'prqpllnutrrleuu
u:ed qalo uel3urrp 3uu,{pq-1cqefucq uc13ul rulel 3ue1 tern{Eucp lnura.
uecasc,{u1r1cp rnplau cturBzqclusruidrrlasupcdur:cuaqal rnqetaiuaur 3uc.to
drnas ulllqrfe,taroIuprl rurp{ uep'nlr leq r:e1;-ur?uaulrprl mn?X ,,e,{u1r1cp
rnlElauqelcsrtudcrlcs11u1px3q31 rnqel:8ucu1n1un3uc:odcr)asuclqr[r,raut
elrqedeeig-uclrpcJ{ ucp qpu{rq ur3ueprensasIBpn ntr ucp cleur'rueursel
uetenlal cpcdrpcl:et8ur{ eur:rurrBcqos 'npJq-BpJq:Jq 3ur,{rsuaBalatur te13un
ersnueru rle{aqueur1169 qe11y ufuqn3Sunsag., :8,\\qcq clclrJq uurlsX
BrrruSvuBsnJn
ruelup pllbel uerlsn:eqBua1,11
{eplI lsua8alalul 1e1Eur; uBBpaqrad

'e{u:ntnuad ucp qclinq


lcdrpuadeurr:auaru
epr:da1 1npun11n1unc{urqrueqepndolueldeleuau1165 qe1ly e.{uucqrsqea:1
ue){otr,{uau3ue,( tr,{c 1e{r uep qrl-fnq r,(ur:pc qtlalas plareu ledcpuad
eruuauaur urlqr[e,naurc,(ueqt115qr11ye,{ueutr.raueru lntun uelqt[e,trcru Suri
qetfnqiunlnprp n1rlrdrpurd pqrpl:d 'r1c:lru urrlas lcdnpuad puuauatu
psrq p{J:JLrrrueurn';il;qc8iurqeg :euaq 3ul1ed3ue{ 8uc.roqclrpp tleieu
e,{uc.-r,trqcq rlaJaur lcun unnle3uadur3ueprtlnq elresquffnqucp tu{u lu,(e
qr1ue13ur:tcp ullru 'lIJlau Drpluprp'puindrues3ut1ed'yrlq1eu {IEq-r{Ieqas
r,{y lnsrX e:edun:ruaqelsetese1af3url,{ 'lcn1
qrlcpec1a:a1,q 11ep-1r1rp 3ue{
qeifnq'e1e,{u 3ut,{ I;lnq uelledurruautJA\S q?llV nll Inlun lIIBpqunqasqalo
uu{n{nqrp luprt c,{uurqrqesa>1 iuc,{ ledcpucd[urlJeucu 1tpt1re;-r utsnueru
rtup,\\-ltuD,\\ettr qEJIYntr uBPP)cur 'lcdepuadnlesue11en?uaLu 3ut,{ 1t1ep unp
qclfnqr:ecuaurqrlBpBqEllVqeloun{detaup3ur.1,,:p^\qequc{ete{rpurlpnure)
'iSueroasasqr::tr; rr8eqasn1t
1equc1dc1:ueuqe11yqeledy ir';,{ulcdepuad
qnlrSuaurqnlun;e1eq1undnzu ;rps lreq eurelne.redt€dEpued u€{l€Siuruau
u e l q e q ' z . { u l e d e p u audc i u a p q u f f n qu e l r t u c B a - u aur ue p ' e , { u t r c pl e q t p a : 1
qrqal3ue,{3ue.totcdrpuadsetee.{utedepuad uelnlnqepuatr: ucp 'u,{uledepuad
a.lalahpengetlhuanyang bcnartcntangkcwaliban,larangan.mubah-ntaktuh
kemudianmcngemalkannya. Yangt ajibbagisetiaphanrbaadalahmcncurahkan
segalakcnlampuannvluntuk rnengetahui apayang diperintahkanoleh Allah
dairapavangclilarans-Nva. KenlLLdian bcrpeganglcsuh piiLda kc(aatankepada
Allah dln Rtsul Nya. chn apa yang sarnar baginya.rnaka ia tlentrlnuti:tpn
yangdicontohkanolehsahabat-sahabatn,Ya. .Lrn tidak
senlcslinya rrenyrmparg
dari .jalanorang-orangyangbijak. .\lleh SW f tidak mcrrbeblnkanapa)'ang
bagi mlnusia lidiik san-cguPdiketahLriclln diiktrti.
Abu Untlr berkrta:Tiadalahsescorrng','ang hiduDsesuciah Iliisulullah
S A W k e c u a l si e b a g i r nu r u s a n n vsaa m l r b a g i n l ' 1n. r a k ad a r i i t u ' A llahSWT
ncrvljibkln sctiaporang atasapa )'an-cberacladalrm bataskcnranpuann)a
dirn slnggup untlrk .liketrlhuin)'1. clannte-nerima ttzut paclaiifa yang slmar-
s l r n a r .N l r k a s t l n : l g u kh e l i r l la p l b t l l rt l r r l . r tLl l l f l r \ r r\nr l l l j s l t t n l ti t u , s e s c o r a n g
bcrtacllid kcparilvnnglain.Setndainl'aAlllh SWT me* riibkankepad:iharnba
N y a u n t u kb e r t a q l i dk c p a d rs i a p as r j a v l n g i a i n g i n k a nd. a n m a s l n gm a s r r r - s
mcrnilihscolangtokLrhr:angPenclapatnva dijaclikan slandaruntukdibandingkan
d c n g l n u ' a h 1 ' us. c s t t n g g u l t t rh; 'aal i n i l k a n m c n a f i k a nh i k m l t h .r a h r n a d t ltn
keblikan Alllh sendili.1'ang plda akhirnl':r rncngakibatkan lenl apnl'a Kitttr
Allah dan sunnlthRasululllhsebagaitnlnavlng telahtcladi padaunltt Lrrrat
yrng lain.

388 I'lrrmulNlurvaqi'in
68[ "'Enpal nlng

l)rlJ.rij i urqrlr\\JInr)u|lrlrrJur LUrlupl'tlnsJaq uclgf lnlunuaci urpqccrurlu.nd


rur irq ruxpp lulrrrrp'lArrrirrnfiini-u:rur yntun ndrur:uriuri iur,:ro rflnq ql11y
t,trDurclrlir.n:1 LJuJltplt utlierl llt llrq r.\\quq llqulJiu.ru einl-r1a.re11.uprq,raq
ry;p11 r , ' , i u r u r L uurl l l ) r L l n r u , r u r e i l q r s n . { u r . r r rpr r rI l q u m l l p ; ' u c , { q n 1 1 yl : u p
urqr lr.na1 qlllpr tulltqsl \\rlpq rnqllrirraLLrurnur.curelnd p,iuqn;-;'un:^a5
'1,{rrue111l;-u:rrrr
;-ur:.{1nsrl uLiJ.rr\ rrlt)nq l.{unlopr qclrpr ul).lnlnuJru ;-u1.,{uur;r1 llclrpu:d
irLLrualrJLLI c)J-rJul rulrurp ltrllrltnrrr untpral ur:iu:r1tupJqreq rur IcH
J_A\S
qll1y qnlrrr.racl rrr.rlutl Li1])ltIul:rLu |1J.r:rrtrrdrl:r1lnl)|.u1r Irq Ur)jnIcJJtrlrlttlrl'
lnlirnu-rd r;ua.m1rrrlnq qrpurlr rnllnlulJut )nPrl rl,..lLtrrf.;uolouaru iuolo1 uep
l r I u l r q L U J ;L-LuT r 1 r sr n ; 1 r l:nl l l n u J ( l u l p q l . r ; t u n l - r u c r u r p . r l i q c p l q r u r : r r r u s l l l a c l
trrJrp lt/iulrq urrlnlr.rq r;.iuul1n1t:1:trrr rtn:rurcLrcurrlieqls lltltqs ucln)nlalrr
rlrr rr rclel:1urlr 'nlr ur)nIuJlru l,{urur,'[rr rlrJll]) trll]q5^ue)nlrrlJu
)r?ptl
uIlrru.r,'ur xlrcl qrlly r}tlut-railUnpnltr.n-rcd urp ulleela) ruf rr{ ll]lltqsuxtlnt{l]leur
n,{ulnulas ltrrlLLr.cut undnuLr-r trrull 1rr:g qc.lLrrtl-ltleq\^ urclfp n{uutnru,lur
u l ) i u a p r u r L u ru c d t r t l r r i c q r s r : - o cr dl r t . r lu l t l r . ( r m l 3 u c , i s l l l ( u u l l t l n f u n u a d
'un:Lur'uqnurdi urdrrrrLrraci
n:it:qrs r.trpuJs nIJ.rrLUr.lp Lrllclclru:ur 1cl)rtir-1Jloru
L{rl)rpuJrlueC riuiiullclaqrp Ln:1lii.rq rrsnrrcrLt.rrirrrr:p.r,(uuciuapqnpr:qrury
-ctilnciut:,{ueurr.(uI ln r;u 1rr tJ:ruru .u{ucprdll uelcI
I {nl rrn rr snull11tu;tlLJulu
ur:lsclllirlrrr:{ulprclcl ru:,{uaru;-rn:,iiur.ro r;-tq rllnJt) qrlullu.rr5^cBntr,ur:tlqll'
urlclrlaultu Iuprt J,\\S r1r:;1y r;iurlr]iiunr^ts iur,i BIJieur r]pcdr:j
lnlunlad
ucrJr.raqlutur ;-uu,{ l,iu1n1q1t;rulnrrr:rs.rn1riu.rdqrllrr11,qrllV llrrsV rulep tur
't;,{uulluflnlunucd LUn
IJqrs {ltsltLLr ltla.rlu e;-;-ulq:r:- riurlnscruetu )iul)rlrlJlJur
nlurcldr:rtts urp )nsrLLlnull ninllJcl dlrl:s r.rcpumlnH-ll prfscl,1riultcpuaur
u,tuuquuq-ucliurql,iurr:pulas r,tqcq c,(uLrrr;'irr r1a1sctu qeclurns.rcq JA\S qellV
'urqrll,*o1 ur;r:u.indursrl
t1;-ul-r urrlup qrllV qelo uirlqelur.radrpluc,i ede r.rup
u u r ; e q q r J l l p rr f t q q l . r : L r r r l - r ; - ru-r' ;ql t f l n f u n u t d u r p ' r u u L u r l r \ q c qn t e : - r a qr u c {
'rilrllVrtue(I urlll
. l n l u n u l i l u u p r f u q q u . c r r n : f ' u : t r r Lu | i - u a p u t n u r , c u rt : c d
rsrsoduriu.rp rrucs urlnlrl rn:r1l;1;-ur:r(lrlbnt l,tqlq n:riulur.. uurlv;1

IAIIII^I.VIAI
NV(I OITTVONHI \TUVJNV
UYSgfl ONYA NVY(IEflUgd
tidak mendirikanshalatdan rnengunjungibait al haramkarenataqlid kepada
i n t a m d a n p e t u n j u kj a l a n n y a .R a s u l u l l a hS A W p e r n a hm e n y e w as c o r a n g
penunjukj alanuntukmenuntunnya dalamperjalananke Madinahketikahijrah
diwajibkan atasnya, dan shalat dibelakang Abdurrahmanbin Auf scbagai
rna'mum.tidakadalaranganseorangalim mcnjadima'mumkepadasesamanya
yangalim bahkanma'mumkepadayangilrnunyalebihrendahatauorangyang
tidak alim samasekali.
Sesungguhnya para ma'mum melakukanhal yang samadenganyang
dilakukanoleh para imarr. dan parajama ah haji nrelakukanhal yang sama
dcnganyang dilakukln oJehpara penunjukjalan (pernbirnbing),sekiranya
rrcreka tidak melakukanhal yang dernikianmaka merekatidak dikatakan
sebagaimuttabi'(pengikut)scbaborang-orangnlen-eikutj inam hendaknyaia
n c l a k u k a n p e r s i sd e n g a na p a y a n g d i l a k u k a ni m a n n y r b c r d a s a r k a n
pengetahuan mcrekatentanghu.j.jah. Adapunjika berpalingdari nrjuanpokok
kepemimpinannya danmenempuh jalansclainja)anrnerekalalurlengaku-ngaku
sebagaipenolongdalarnrangkamenyempurnakan ibadahmerekamaka itu
adalahangrn-angan meleka,dikatakankepadamereka:"bcrikanlahbukti-bukti
kaliansekiranl-ct kaliun benar". (Al-tsaqarah:III).
Para Sahabat Menyampaikan Ketetapan Allah dan Rasul-NJa Kepada
Nlanusia
Kalian mengajukanalasanbahwa "Sesungguhnya para sahabatteiah
mclakukanekspansike bcrbagaidaerah.maka manusiapadasaatitu merasa
asingdcngankedatangan islam.makadari itu parasahabatrnemberikan fatrva
kepadamerekatanpamengatakarl kalian harusmcncarikebenaranfirtrvaini
melaluid.rlildanhujjah".Jawabannya, bahrvanercka ticllk mcmberikanfatwa
denganpendapafpendapat mereka melainkan sekcdarmcttyampaikan apayang
telahdisabdakan dandiamalkanoleh RasulullahSAW yan-edifatrvaklnkepada
merekaadalahhukumdanhujjah.Parasahabatberkatakepacla ncreka: "lniiah
ketetapan Nabi kepadakami. dan demikian ketetapan kami kepada kalian.Apa
y a n g m e r e k a s a m p a i k a nt i d a k b e r b e d ad e n g a nd a l i l d a n h u k u m y a n g
disampaikan oleh Rasulullah.SekiranyrucapanRasulullahSAW padasaatitu
sclainsebagaihu.ljah sekaligus sebagaihukum.demikianjugaAl-Qur'an:maka
korrdisiumar pada masafutuhatticiakjauh belbeda,rrterckasangrtrntusiss
untukmendengarkan danmcngetlhuiapayangdikatakar., .anataudilakukan
oleh Nabi SAW,dan itulahyangdisampaikanoleh saltabatkcpadamereka.

390 - I'lanul Muwaqi'in


16€ - "'enpay nlntl

uelcurqfuau 3uu{ iuero qalo Ilsnlat IepIl e{alau EueuIp ueJPUaqaI uElep
us-Ertupues Suci u,{uleutnutp lodurolalase,(uepcutute[uautldvS qellnlnsuU
'r':,{uunlnq-un1nLl uc{f;ucslcleu Suei Suero-8ue:orlf,p eIUnpuel'{unse1
eprclrrqlu.raq3ur:rie,iuucsrlafurd-utlst':1:fuad uEpqellY qrlfnq uelletcquau
' n r u l r u c l l u e . t t : l t r u au
d r ; t ' u e q u r a l r e dr u l l l p t s c r r i l l s t r c l q e q a , ( u a t ut t t t
leH psopqenqJsqcluptu.,{uuulnlnlJtr,t trEplErslrururlunqradqeltpen1teleut
uerlr:1rSrq dntnuate,{untutdiucf pcqrlfr epndal qrleraqe'{ulnfuulaslnlun
prlbetr.lr:pSurcluttiiucuelcur prlbeturiuap eiuuelttueSiuautn1c1 uel1c1t3eq
'uc{Elrl) r8?urtqrqal6ue( telSutt
dntnyatpcqtlfruelrf:rtp nlurcle,{utlprreas
J{ qspueriuri uutelSuu trrp Sundrut,{uau tles qaloq r4ru '.,rde1?ue1eu
S u r l e si u e , { u t u u i r t . r e pu e r S c qe , { u e n p a y , .: u e { c l c l l r pu , { u e : t 1 : 5
'IBJpItsr
u?pprqrtfruelnlnlaru )inlunqrlelaqnp1 e,{ur:up?uedurr'{uau
qaloq {cpll Sutrocs:rseleru ruirie r:lp uzricq qelcpt prlbet e'{utepueas
rurey urrl iuc,{ eiurnin3 rlepueqirreul1etsla'roruol3un'{
c,lrqrqtedrpuaclreq
Ieq cnp ucp ntBsqPIesusJctlaqr{'un':1 3ue,{nlnnsar^P,{uln;nauelleqtllSuau
ntrnsas ut';dclalat qeflnq ullp IIIcp ulr{lrsEpreq uruc8e uuqt[e'tra1trup
uuiuaplt ueqrfc'rr:1trnp
3ur:,(prlblt nua;r:1leleqc,{ut.llpuas
ucricq uelcdn-taru
ucrieq ruydn:aur n1tuelqtstlasladrp 3un,{prlbete.{uu:t1a5ueue'tcllaqiue'{
eueSeucqtfr.maluuiuep lcleq eutc.Sc urllp ueqrft,tel eKuqnSSrrnsa5
'u,{urucleprp
lnsnuIlJl IrlpIl lllureJodruiuap qnuad3ue'{prlbeltut
pllbuteleur'ptTbel
iBrltuplEClrutuie t:ep uutfi;q nlt uup'l?uaqIuI lrq ulslzp
rlenra{ ntr 1equr:llnlirnuau 3ue.{ qelrlsr ucltedepuaur )Ppu uellEI B'{u€lIIes
'uueic qu)ur.red-quuuad seleutcut's1r:1rd uulnq uelpnslsul
rtlnl:tuulr:'pr1bn1
ulr1c1?u1],{tuct-utlieqasc,{utln:ltiu:tu 1n1untrueic uulqt[c'nrp3uc'{ elcs
e,{ur11rut ur:ltroslacl urelcpur':1st1afrp 3ue,{culu.rte8cqas crue?eueqrfe'tra1
'utnlnq uedrtauaduriuap e,{uue)tu1 leraleiucs
qalo uu)lpll;qlprlI tdctatur{c
undrl"^aru'cutcie urelep ur:1nlradrp leprt r.rrlliurrpuep prlbetn'{u
ela:r:al3ue'{
-qnSSunsca,.ul1se1rfrp qclatuunuteilqes r:,{utrclSurFuau 3ue'{Suero-3uero
{nsetrrralutptlltlrp lrdcp 1r:p11nll lrtl'[ln{nq uedr}auaduep euufe rur:1ep
uu{qnlnqrpluiuus pr1bc1 e,{uqni;-uns-r5., :t:nqtq lcdepued-raq ucII[)

IV.IUVAS HIV,-IVO
NYYN,-IUSdI(IXVOIJ OI,-IOYI
dan r)lcn)'itllrllilltcrela stlllllii lrkhil nlrslr. Mcreka ldllah rtr.anv-nr.lnlbijak
) , a n g s c n l n l i r s l k o n s i s t c nd c n g a n i l n t u v a n g c l i t r l u l k a n o l e h A l l l r h r l c l a l u i
R a s u l N 1 a . \ , l e l c k a b e r - j a l r n t llit a s - i a l a l \ a n ! t e l r n s d e n g a nl L r . j u avnu n g j e l a s ,
bcrbccladcng,rnorang ollLngvlnl hatinvitbut;tlang dcl-uansendidnvamengaku
b a h r r n r e l e k ah u k l l t d l l j k t l a n l l l n o l a n l l r i l d a n b i j a k .
'llcllitl
l a n g d i l n g - r u pm e r u p r r k a n b a - t i a nk o v a j i b a r rr l t t u k m c n r i k u l i n v a
a d a i l i h m c n d l h L r l u k a nn a s h d r u i p a d ap , , ' n , : l l p upta l a l o k o h d l n n t c r n u t u s k a n
p c r s i l r l i r nr a n u r l i l r c r t l c b a t k adnc n L a n n r t u j u k k c p a r i l K i t a h u l l t h ( l l t ns r r n n a h
R a s u l N 1 , 1 .. \ d a p u n t i n d e k a nn r c n l a u h in a s h n l r s i rs v a r . i l l tt l l n r n c r a s l c u k u p
dengunpcnciapap t a r a t o k o l l r l l l a n t l r t i t n c ' n d a h u l r r k a pn e n ( i i l p l t t - l l c n d a l l a t
t c r s L ' b u t. l a r i p a d a k i t a b u l l a h t l a n s u n n l h R r s u l L r l l u hs c r . r uu q r v l l s l h r b a t .
m e n g i n g k r r i p e n d a p r t o l u D - g) a n g l n c n j t d i k a n A l - Q u r . a n d a n h u t l i l s s e r t a
r a l $ a l s a l l l i b a st c b r g l i f o k u s t l l n n e l a c l i r n t u k n t e r r g n k u kr .c b c n a a t n pcndapat
ulanrrbetrl densanachnYake'rraj ibru sYirr'ir' 1,1ng1;1glr unjukkau hal itu. dinranl
a g a n r ad i a n - u u a tpi d a k s ! ' l ] ] p u f n ak c c u a l ir t r c n g i n g k ui rd r n r n c r n b a t a l k a n n y a .

PerirravatanBukan Taqlid
Kllian bcrkatl:"Sentunhujjahbelsil'at
atsar.il'.
Kulianmenjadiktrnnya
scba-qaidrsar LlntrrknrenlbatalLln taqlid scnlclttilfri kllian ber.tacllirikcpada
peorbiLuudan l)cri\\'a)'atn\ a. tlln scseorlng t'lIr-q ltliru pasti ilcrlaqlid kepada
p a r a p e r a r v i . h a k i m b c r t u q l i d k e p a c l as a k s i . o r i i n q v a n s b t r t l J t u r u l ( t i d a k
rnen-!:etiihur apa apil tcnlang agantl) bcrtl[lJicl kcpliclliularna c]:r|rsctcrusn\.a".
Jru,lbarrnl'lsLrrlab h c r u l a n gk a i i k a r r i - j e l l i s k a nb a h w a i t p i l l l n ! k a l i a n s c b u t
d c n g e nt a q l i d a d a l l h i t t i b a ' ( r n t - n g i k u r ip) c r i n t : r hA l l r r i td a n R a s u l - N v a .K l l l u
y l n - ud e r n i k i a ni t u c l i s e b utta q l i d n t a k as c r n r r au l a n t av l t r - t h i d u p s e s u d a hr n i i s l r
sahiibrt bahk:ln plrl sahablt scncliri ternlrsuk rnuclllJicl(orlng oftns )ung
b c r t a c l l i d ) .i s t i d l r r l s c p e r t i i n i t i d a k r l u n c L r l k c c u a l i d e r i o r t n g o r a n ! l ) , i r n g
rncncanrpurldukknnant:iraIan-l haq clln r ang b:rtil. Karena kcbodolranorang-
o r a n gv n n i :h e r t r ql i d s c l r i n t u an r c nj l c l i k e nt a c l l i dI ' u r u b c ' n l Lslc b a s t id a l i l u n t u k
n c n r b c r i k a n l L - s i l l i t x ks e p i r d at a q l i d \ , a n g s a l a h .\ l e [ e k a t i d l k p L r n Y lk e r r a n -
p u a n u n t u k n r c r l b c c l l k a nk e d L r l n v as e h i n - s g na r c l l i k u k a ns c b L u ha n a l o g iy a n g
tidlk benlr.

.JawabanTerhadapSeruanBahna Bcrtaqlid Lehih SelanratDaripada


NlencariHu j.l:rh
KaliannrengajLrkln
aliisan kanri:'Kllianrnelalant
bahu'a tlqliclkarena
slrrrl.riii
takut.jangan oranr vlnq bertlqlidterjerurnustlahnt kesalahan sckiranyt
orang yan-sdiikuti kcliru dulanrnrcnctapkrin fat\\,a.lalu kalian nreu'ajibkan
untuk melakukanpcn-tknjirnclalantranckamencarikcbenaran.padahaltidak

39?, I'lemulIIU*aqi'in
t6t "'Bnpr)I n{ng

illDl.!,)q4t)1,)ltl11;lun\ 'llr\'t).t,uD.it),)stlDll)\'uDrl :nnl lDpll tltt p1)u ttD4rN,. :tllI


-lV UllLlt.r.l Ulrp (0t:.ntunZ-ZV) .,lt)l d) 1 )ut t!DlD t):1.).t)u! t).\ttll ,lb'Utls.a:^ uDp
tlDutut):lt)ut)11D.\/ n rilrl,rtttrlr.,){ ,. :1.\\s q]llly irltnllr.ltutuqrLuJntLrlI|lr]PulJjeur
s l r ) ur m l r I , { \ n u r J \ l u . d i \ | ^ l ; r q I r l . i s n u r ; l r r ^ } r , i u p d ] l . r 3 q J q ur)lrdrpucur
p;nl .rlrLLriltir.ir pn\)rLlt
Irq Lrrrlll(J r.iuuntl .lnq,isrul iLrr,( tr;qlqrs trqlqcs
ut:p qn.i,iy nrl\: rlurull\lll\ urri ltltLLiLulqll.\ 'lt:-tr1{ nq\/ ru..LIJ:-uill ;ur{
lrqcrll,'sqJIo rLuulurltt:;-nl-l'rrrls;-ur,i JuH lJltr-ulJl:Lu llll:;:s liuur;lnrnti;-iurul
u l l p p n l q ; ' u l p r s i u t . i u u n c l r u ; r r c lr ; - t q r ; 1 t r t tl r t l q t uuclrfr,nrl l.iu:nin;-
tnqcllitt:ut )ttptt r;rtl rsnliu iull.t0 irrr:.ror.trprlr:,izlflniunur]ru rqrN il,\\qrq
r.{ulpt:clr1 ur:ltir.iltuaur .lny ulq urrrrqurtrpq\j lr;; rqJ:- rp,{z rl-.rl,{r:rlrLraru
{ntLrn rznhrLLr tnuu;'urclt.rr:c{rrr;qrlct:r1 .u,iLnprclal ut:11r:,i r:.t r:aur .ir.lr:,,isy 1y
rsn1.1nqy l;i;iurq:rsrlltLLtn.r )in\UrLruILrrzr,r:d iur;lrIJl srplrl rnqciaiu:rttr111pr1r]inl'
'rpuclu Ir lpdurs
lrlr]lls Ur)n)rl-iLUu|)u luprl tlr uulrtqnlrs cull)lJsrprfitt nlr 1lq
cAtrtupuna5.. ;l1r:1.r.rq rr ri;-urrlls qnunl ;-uu.,iiur.lo r;-rq urnun.iulrlq ulrLlJIoqeI
rnqrlJ;rriul )uptt r-trpuJs.rrLun lir;r1 ullrpnLuJl .iuuil rlJlo uullrqrlJJqrp pr
riiurqrs lr,irp luqr.radc;-nl 'rllq, n iq rrrqqr:-rrq;n11 qrlo ul>1nr1r1r.r:qrp er rrctuls
1:r1r1 3uu.:0]s ur\-t,nt,\\ l|qutd rrlrll).i\^nrrrJ) u|11rtdlPuaLLr.,11ys 1nst5 t-u|1uat
nqtl iutlucl itttt.i ;'uc.roJLIJqlttoll ,iLnt.i3,(11lsrrunrlrg nq\/ p,{5
1rrsu1utp
qIJIV llrlo unydll:1rp 3rru,ilcht t,lul)lrlrns-.rrulls l'ur:,i 1lr1rrr:lpdlpuJur
)ltpll
;-ttt,{ rltlaLtt Lttllul tp 3uu<tas lpr: )f lq :r itrrln.rnlrs1-.qfLlr'\ urjl) rlV uuLrr:-l}
'rlul-l'.rr)ug nqv tslsoaLr^r111
lp rln)rutl.r.lf[r ;-rn,\ rul]rrrru t:1]|clLulrr:Ltr ull.rlru
'..nll
l c q I n t l u J ; L I a r u) r l l r l r ) rr r r l i i r n L r1r r p 1 1 . .: .l ] 1 t ; 1 . r rl q
l e l : L L rI ] , i u l r r l a g

lBqBqus rnqBlalr(I IBp!J 8uB qoluoJ Ed8Jaqag

'lu{N,lnsr1lrrp Ltrl
Iy
rlulur.rJdul-.jpnfn.\\3uruliur-r ulrlrl) nIJ.rJur qrlur.rld 11r:a1 r-rurc1n1nnptclcl
';-ul1r:rrrt1
lf;u],nlir un)qrluriJtltlu l r f l t ; r p : r ss r p l H r r n p u r . : n f - 1 y i u t l u r l
ltil-lclt: rt11n1 )lfltt ;-ttt:,i irrr;ro cll;-;-ull'trltt ;-rrl.rol:^c:-;-Lrl:r1rtu 'c.\N-rjrp
urnla\ ur)LrlllnuJ(lruaLLr iul.ro:r:-ls ;-rnt.rr:;rurIi51-c1r:tr1 rltltl r1n;-:1;-uciocL:q
llntuu uutljn lirlliucrr| rlnut:clrpiLn:.( qr.n1 trqnqr:s rri-lq.rs A\VS rlrllnlns^ptl
u n : 1 : s i L t r : . r o r s a su t t l r p l l - L r - r r )r nr l L t n i ; l l r r r l r L L l r - - i t r r : n 1 , :n1p r : c l l ) l l r u r u n
rilSrrclll rp urlqrsrl:rs.tltlrp ;'rrr:,i lrq 1rr1ullr1i:qrrr:riuaru ruis rlrrruns urp
u r ; . . r n | 1 y u l ) - r r s u p l J qr u n l n q u t : l r l l l l u r L L rI n l u n u r ) q r l u l j a u r : u r , r , ( ; 1 - q t 1 r 1 1
LUXlrplnqrs.rJtIrll lrl.rrrJtu rrr:1t ;-tn.nJlrr .11gq qrllnJrlsrll ur:p11s qr11y .r:,{51
-lnscU urp qrll\r LlclLrr,rad Lrr:;-u.rp ln:1.rrtiul.i lrurl-e ulsn rn urrprp prlbcl qcppl
q a l o q l r p r t r r r l l l u l t L l J l l rl - u r : . ir , i r r q n ; - ; - u n s J s . u r l lJi l l l u l 1 e qu d e l a q a qr . r l p
urp.rJttlrpl rrlrqr\\lJ r,uprres r.lulllqru:ur tr rpcch,n:pL{u r1lc1rp iuu,l ur;irntiup
iLrr.ull sll rlrn 1 iuutu:t nrp:tr1u1:r1 iiul,i;-ur;,rocs:s1nlunlJdrtn)l;uaur{uelt)es
nrLUpqrqal ur;-rtr;'ry iurlltq rlJqurtul ttrpourol srlllrn{ Inqcla;-LrJLu:Jcprt iur;,{
;-urroJs lrnrLirrra-lqJs'r.rrpuJ\ pltLllllrut1n1r1:rrucpndrJcpllIJp rllqel rundurnur
qrq:1 iucr(;-'.n.ro nplchl prlfrrl:ae1n\lt-il urlr'll.rqJl r--\uL--\r\\rll:q ur-.1nic:rp
sebelumn-rabeherepoorang rasltl". (Ali Inrran: 144),sehinggaia berkata:Demi
Allah.sayalaksanatidakpernahniendengarkan hal ini sebelumnya.Jugr tentang
tambahan maharsebagaimana yangdisebutkan dalamfirmanAllah: "... sedang
kamu telah menberilian kepada.saorang di antara nrerekaharta t'ang banyak,
makajanganlaltmergambilkenltali daripadari,ra " (An-Nisa:20). sehingga
salahseorangdiantaramerekaberkatasetiaporang lebih tahu tentangsurilh
An-NisadaripadaUmar.
Hal sepertiini teljadi atasdiri Umar, seorangyang paling mengetahui
tentangdiri Nabi SAW bahkanurusanagamasecaraunlulrlsetelahAbu Bakar
ash Shiddiq.Ibnu Mas'ud berkata:"Seandainya ilmu Umar ditinbang dengan
i l m u p e n d u d u dk u n i ai n i , n i s c a y a
i l m u U m a rl e b . a l y a n gs a n l aj u g r
i hb e r a t " H
terjaclipadadiri Abu Musaal Asy'ary dimanaia tidakmengetahui bahwaanak
cucupcrempuan d:rrianaklaki-lakimendapatkan sePerenam dari hartJwaris3n
apabilaadascoranganak perempuan. sehingga ia mendapatkan riwavatsahabat
yanglain bahwaRasulullahtelahmenetapkan hal itu. Dernikianhalnyadengan
lbnu Abbasyangketinggalanmengetahuikeharamandaginghirnarkampung
sehinggasahabatmenjelaskan kepadanyabahwahal tersebuttelahditctapkan
oleh RasuluilahSAW padaperangkhaibar.Jumlahkasusyang serupatidak
mungkindisebutkansecarakeseluruhan dalamkesempatan int

394 - I'latnul Muwaqi'in


969 - "'unpay nilnfl

Pdu€l'nnII IUirl Suir^etrlelnr,.irEdJtI prlbruiq qrft?,lr ug{elgiuau {odruolal n}BS


urEIrsrsrp Surpas'e1a:arrr r:cp uer3eqas cprdal prlbcuaquclqaloquau rsrs
nlusrq uerpl Irdepuadc1:esucsule-ucsBJl urelpprsuotsrsuolur uc{nuote{rp
EWruJu{a,{qodclrs-raqurr1u1u,{uerrlas'rur Enurasucp uelnclurrsa;
.prlDul
c u a : c 1r p e f : ael n u a sr u l u r p l - u r uul l ] pl r q c l u r qz p c n 4 ' [ p l c e n q v ' q u eX urq
iuql 'pn,sey,J nuql 'srqqV nuql 'urpr,{sc.r.rnegl1nq1 rrdepuad eprdal repuesleq
uuiuaprunlnq ueldrl:uaut nrlr:e,nlcJ,req epeducperurtnqrqelrpefuaru qeqzeur
eqnuradr:upSur:orstrdrpuad.rusup uziuap urnlnq ueldulauaruupppr\\iluleq
'e.{uqeurqe{;urly e,{ulnr{riurdcpedurp
scrrpnltaq qrqal urrpl uelnued
ueiuap 1e,ra1as 8uu,{urcurre:rlucrpiueloas B,\\qrqnqrt iuc.rounuas leqcpud
'rlt1:s-pruusrrlru ru,{unduraur
1rpr1dedSuuiuaruutp eiuuclr3eueruu?rlu{
r1n1luerp';13ue{ etuBlnurp JJqrpalIqrqalnele1a,rc1as 3ue,{ururr 3uu:oase1rI
s,{uIrlsqoSunlnq qrnqes^ ur>ldi:trucunutpe,rlil-Juellraquau uclep JBsDp
teBcqas e,{uueltpefuaur ueiucpelndu(ur1n1r3uetu urr1elr,{ur:rpSuedur,{uaru
n u l e r l n r { ru r r 1 u 13 u e , {e u c l n l e d e p u a du t i u c p e p a q , r a q3 u e , i t e d e p u a d
qenqasuclnfz3uau u€rlc) crclur:rpSucroasqells clrqede.uprpnrxc)
'rl
Vs-qcllnJnsPX
qeuunsuepqEIInqctr)ue{epuau qrqalucp trnl qrqalrtn{r ulr1c13ue{ 3ue.ro
urp Iaqrpeq qrqal8ue,(neteelptasiuu,{ rueln redrpucdrpcf qa1oc1 leqrpc4
'uz3ucfadlcieqas rnp uelrpeluauruer1e1 uepurul3ue,{e,{ultdepuad
ledupuacl
ue3uap urt:l 3ue,{ prqetfnruc:rd r.np 1a,ra1rs3ue,{ nueln ledepuaclnles
uelcuru,{uaru uBrleI'uEr{lLrtap ueiucg uetpll rirq uctnuedrpuluarutedcpn1r
tedepuad enpey r:iuenpeluclqcloqmauruc.raq ledepuad rnp re,{undurau ?ue,(
plqrtinul ?uu.ro:g:ursclcucln[uiuaur uerle; c,{uenpaluelleuteiuau 1n1un
uelqaloqutaru untlel 'ttn1turqcl 3ue,{3ue.ro uep]udepuad cnp nnlsle,{e,nr: rnp
ledep:elBIrqrdec,rqeq uelsnlafrpr,{utnfuclasurl.rrrrquladtupJt?p r(l

HIVHII
ONYUO VNO IuYO JVdVONgd VNO
IIUgdgS HIYHII 3N\ilUOgS HYTVS
IUV(I IVAYA\IU VNO YANTNJNNIAI
lrcrnpeld Lllikanpenditl-.at jrnarn\rin-gsel!'\'!'l(l!'lrrannvabahkrn
lrcnallpatularna
y i i n - ql e b i hk r c d i b c l .D a l a r nh a l i n i . s c t i d l k n r l . d i k c t c r i l u k a n p e r t e n t a n g aini n t r r a
s a t u k c l o r r p o k d e n g r n k c l o m p o k l a n g l a i n . K e m u d i a n c l i k a t a k a nA : pa yang
rncnlebabkan s e h i n g g l b e r t a q l i c k
i c p r d a o l a n r y a n g k a l i a n j k u t i l e b ih utanra
{laripadabc-rlaqli(lkeputlupantrtankelonrpok r,ung llin'l Dcngan kitrb lpl atau
atassunnllr siapl ? Apakuh karenaurrnrrt ini tclah tcrpcclh sehingganrclahirkan
b a n y a kk e l o n r p o kd i r r a n a s c t i u pI ' c l o r n p o kn r c r a s ab l n g g a t l c n g a na p a y a n g
m ! ' r ' c k i Ll n i l i k i I s c i a n l u l n l l t s c D t u ak c l o n r p o k b c l l o r l h a n ] c n l ' c r u k a nu l t t u k
b e r - t a r ; l ikccl p a d ap a n u t a nn l l r l l L nm e n c c r l h l l l t u k m c n g i k u t il a n e l l i n l . S i k a p
s e p r - r l ji l L l l l h l a n g n r c n \ u r r b a n g k a na n d i l b e s a rs c h i n g g al e l a d i p e | p c c a h a n
d a l l t r nr r n r a ti n i . m c r c k a r l c n j l d i k a n r r g a m ai k u t k c P a d aa n r b i s i t l a n t u j u l n
r r c r c k l s c h i n g g at c l a d i k e k r c a L r atnl a n p e r t c n l k a l a n .S e m u r i n i n r e n r b u k t i k r n
h a h i i l t r r c l l i db u k a n b a g i a nd a r i p e l i n t a hA I l a h .
P r d r b r - g i r nu k h i r d a ri b a b r n i p c n u l i sn r c nj c - l l s k u nb l h r l u s c s u n t t u h n y r
p a r a p c n d u k L r n tra q l i d r n c n c t a p k a nh t r k u n rb a i k y a r g b c r k r i t r n d c n - g a nu r u s a n
a g a m e m : i L r p u nI r r g b e r k i r i t a n d e n g r n u r u s a n d u n i a d c n - g a nh u k u m d a n
k e t e t a p r ny a r r gb x t i l . d c n g a n l e t l n g - l e l a n u a nb c r t c n t a n g a nd c n g a n a p l y a n g
c l i b r r v lo l e l iR a s u l u l l a hS A W . K o n s c k qc n s is e m u ai n i a d a l a hm e n j a d i k a nd u n i a
ini sunvi clariolanll-orlng ]iing krvrLltelhadap hujjlh tlan aganraAlllh. Mereka
bcfkrtr: Tir(lil pilihan kepadasc'seorang setelahAbu Hanifah. Abu Yusul. Zalar
b i n H u z a i l . N ' l u h r n r n r r cI il a s a n a s v S v a i b a n id a n I l a s a n b i n Z i v a c l n l l u ' l u i y .
I n i u n - r k a p u rs e b a r i a nb c s a rp c n s i k u t r \ h u I I a n i l a h .S e n c n t a l aA b u B l k l r b i n
'fidak
ll-Ala belkata: l t l a p i l i h a n b a g i s c s e o r a n gl a n g h i d u p p l d a a b a dk c t i g a
h i j l i y a h . L a l L r k c l o n r p o k r . r n - gl u i r b c r k l t r r : T i d a k r t i a h l k n r c r n i ) i h h a g i
s c s c o r i l n gs c l c l l h I r r t e r uS v a i i i . O r a n g - o r i l n g) , a r 1 gb e r t x q l i d b c r b c d a - b e c l a
b c r r i u s r r k a nk r r l a r p c n d r r p ayl a n g c l i u r r b i ld a r i u l a r r a y a n g r n c r c k ai k u t i u n t u k
di.jadikrn daslr dlllil rncrlclrpkrLnhukr-rnrdln latrva. Dllenr hal ini nrcreka
t c r b a g i m c n j a c l il i g l l i r r l r k l l r r )I a l r r i : S c k c l o r n p o kc l i a r r t a l rri u c r c k ab e r t a q i i d
kepadapcnduplt ulanrL1',rngnrcrekirikuti sccaluutuh sepcrtilbnu Suraij, Qallal
d a n A b u l r a n i i c lK : c i o n r p o k I r i n g b c l t a q l i d k e p a d as c b a t i l n p c n c l l p l t u l a r r a
y l n g n e r c k a i k u t i s e p e r t iA b u a l - \ l u a l i r ' : d l n k c l o r n p o kk t t i g l . n r c ' r e k a 1'ang
b c r t a q l i dk e p a d ap c r d a p a t i r l a r t t aI a n g d i p l r t u t i r l l t l c n g a nk l d r r l , e n g l c b i h
l : e c i l c h l i t i u l k c - l o m P o kd i u t : i ss eP c | t i . \ b u I l a n r i d d i u l a i n l r i n . D i s a r n p i n g
itu rrcrckl ju-ra belbcda pcndrpat perihal krpan teftutupn)'apinlu i.itihrd. Di
k a l a n g a nm c r c k l . d u n i a i n i t c l u h s u n l i , : 1 a roi l u n i r - o r i i n gy r n g l o y a l l e r h l d r p
lganran1,a,.ju.tutidlk tc-rsislr la-siorilnt -orang t'lint bcrbiclra bcrdasalkanilnu.
i l a n t i d a k l r a l a lb l g i s c s c o n n gu n t u k n r c l i l i k A l Q u r ' l n r l a ns u n n a hR a s u l - \ y a
dullrn langkl nicnctlllkln hLrkun. nrcrcku tidrk I:r_girrc-nirclikln kcduanvl
schl-giliilaslrrtlalarnrncnellpklrt ltukurn tllin llit*;t d,trtrllcn.c!ra ntikar posisin)'ii
'rn
dcngln pencllpap t u r l i m a n 1 r n - r r n c l c k u i k r r t i .S e r n c h i n v r A l - Q u r scsuri
d e n g a n p e n d l p l t i r n l i r n n y ai a r n c r t c r i n r a n v a
d a n s e k i l l t n y l t r e r l c n t u n g . r inl

396 - I'lanrul N{uwarli'irr


l6f - "'unpJY n)ln8

: l n ) r I J q I l r ; r r q J \q u i u p l ,r". ( u l i . r I t U r p p r q l l i l
ur)inllJulf,u )illpll tlll.ln0 IY tl\-ru r.\\q1lqul,'ll.lur-lJtlJLu;ur,iIIlrp-ltlc(J

PeqllI uE{nlrrturl{
IBplJ, rru!rnO-lV qse\ Br\qB{I ueltuoraual.\l ;uE.{ IIIup-llleO
lnqJsJJJ ulrlltoslJ{Jrp,uJituel{
B u r E I f l. g u r l l u a d B l r u r d u n p u E . r n o - l \ j q s a \ t B . i u 8 u n l u ( I B B Sp r l b r ' , I
EUJSpEqrrli B.iurnr'tnI)uup !uR.rnO-ly rlsnu-qsBNuaEuapuBituBturllrg
8 u u . t q u 1 1 yu r u e i y r u n l u p r u n l n H u p p n t 1 u 4 u e d n l a u a 4 r i u u r e : n 1 1

ur;'uo1o1,r--rd
uorlorualurl) qrll\'- rplrl:r1 l,irlr11 t:(5-r:Lrlt;-lut:1tc,{g-lnsry qtlly rlrp
Iu:^niJq ulr)nq urlrr.i! u|ll lrsujaqurp ]l1rrr;irrr.rn1r1 L|lrP Urr|]trrJI:!r.lllpl|su]q
c,{uurllrp rp turhrp:.r1 iur:.i ur;qt:1;so1 lltLlrJsrrltp t:runiu) u.r(lutJdurqnJ.qDI
IV uup IlsurJq rrn nlnq ulllllt rp ltalrp.r.t;-ur:( rnlt:uac1a1 tnuroq .utiunfut:-
u r p r l r r dr 1 r ; ; i : rqsu l - r l u l l Vr i l g l 1 , u \ r q l 1 1 yu r ; ; ' L r o 1 o 11.r 1: rrl; r qu r r : 1
l p r : r 1n 1 r
r,{uenulas'r.iutun1rc1:rs clull\ qul!) LLltlspuclnru.trlt 1r':pn;-uer( u)ra-r)J rped
1r1ot111r1rlq;-ui:,{ undnrrLr rlylu IrJl-'pt-utp.lrq(lIl]s,rJt1 ;-uri lrcq r,iu;-rrnlnpuarl
c j l d q r l l n q u r p L r r c l r l n ; ' u c.rllt c l i u n sr r r : 1 . n ; d crcul r r : 1u l l y . u r I n ) n r u f , I
IuIl) qllil prlbn urp sr,(rb-n:lncl::- unlrtrrqrrrld .rtcialriuclurclut:ag

ar^\
- l n s l r d r l r u u n s u r p u i r , i n O - l V r . n r l.)l e q L L rrnl cs l s l t l J ff , u r , { t r c l r p l l i d r l n l r i u a u r
u r l r r r r . r r q ; ; - L r : rnr rl ur l ' l r q r q r s 1 l l c l r : p L t ; r dy yt . ' ' l t n u t p : ^ l r , ( r b . u t u { r . q u u r l l t S
' u l t . l n 0 - l V L l t l pn , i u i r t s r p I l t t l l l i l l p
) r p r t ; - u l , i 1 r : r h p r r l dr l n ) r i 1 J L 1 ) p t u l
urr1l1 ;'uo.ropulLLr;rll,i tldV l.ntr llclr:putd r1n1r;-uru rur lnnrn ullclrfu,ntLrr
up{ql?q rlnlr ulrlr;1 iuui itrr:.rotr:drpLr.rci rlniiu-u:Lu)n1un l1l)jlrrluq;uaLu ultl rsrs
lP urP qruuns nP ull.ino-lv ur;-ulP n;ns:rsqrt1r1ur:p 1],iupnqrlfrur1-n:slrpr:rq
iur.i iur;.ro.rsrs1r:chrpurtlr1n1r;-Lrlruulunljuqa) ulydr:ltucur ulr111 l,(uc,rrr
t;ut;utrl;'r511.unr1 iiut; i nprdrl urlnq llu) r Lrrrl|1 l-ur:,i;-ur.rolr:clrpurd qrlrur:rur
1n1un1r;q ur;y 1udr; l)Lraur Lrlrlu) urnrlur.llp'pn\\iuur ulr1t:1;-ul,i iuc,ro urdnprqal
qrlelas qrlrLLi:ru1n1un;-Lrr.rocs:r' rir:r11rq IP| ]{t:1t11 n.(urr:pucr5 :r1:t.rrLulprclal
ul)irtla-uaLuulll qlldnln:l rlr c1t;11.rs r1.r1gu,rrn:rur;-rur.nli: ull rscsrllnllliulru
i u r , i i - u r - l o ; r sl t : c l r p . t r -rrs1r r l u l u t s p u q p ; - L t n f n q ; ' u r c dl c t t r 3 l , { p l n s t : 1 1
qolo l,!\llrlrp rp:1c1 ;-trr:.iur:cllt:rr1 rltld:1 1l,io1urll uuicu:q:I rprrl ;iLrr;irdr.rq
drl:rl;'ur:{ lodtrrolrl lrlu lslqlltLt:)s rLn lltllLult l.n:lul rJtl;-;-utqas nlr cnuas
t t t q p t , t l t ttt1 r : u . t aI dr p q q r l l \ / I r i l l l t ) u l r l V r l l r l l n l n \ u d q i t u u l t 5L^ l l p q 3 J l n q c l r l
r q n r l u J n r I n i u J q u l r ; u J p r i r p u J ) -n t r r : r u r : ; - .ul : s l p u r p q r f l h q u B l l u t u c l r u J r u
rullqrq ulnqulr;-urd ur;-uap r-rcscprpr:duc1lrur:a-u ur;sn,rnuil)c.mlrqruoul
'srluJ:^
lr;urs;-ur:i urnl,I:1..)i tl.tJs uitln|qJ)l u0p urn.]lla)al lul;u11 1]prd
nlducs qr{Jl pqrlrpur;-ul,( rptcirs qrlrurrycdrsltdrpuod lldltplrrd

l,{uur1r.1lueur
Firman Allah SWT: "l)rln tiddklah P{ttut bagi laki-luki vattg nu'mitt
tlan titlok (pula) bagi perentPnan \)ang mu'nin, apabila Allah tlun Rasul'Nt'a
telah nlenetapkonsuatu ketataPan,ttkan ado bagi nercka pilihan (yang lain)
tentang Ltrusotlnrercka.Dutr barattg siapa nerulurhukai ALlalt dan Rasul-N7"a
naka swrygnhlah dia telah .se.sat, .\esatlutl€irrlata. " (Al-Ahzab: 36).

Firman Allah SW'I: "l1al oretlg orang l'ang berirnan,iangonlah kanu


mcndahuLuiAllah dttn Rasul-Nta dart bertakvalnlt kepttclaAllah Scsungguhr4rt
Allah Maha Mcndengar [agi Muha MengetQhui". (Al-Hujurat: l)
Firman Allah SWT: ".Sesrrrr.g3ri/utra jox uban ctrartg-orrutg mu'nin biln
n'tereka dilturtggil kepada Alluh rlan Ra.rirl-A'r'na5lar rastrl nrutgltuktutt
(ruengaditi) di antara tnereka iulah ucapan, Kttni nertdengar dan kanti patuh.
.un.qbe ruttttrttg". (An-Nur: 5l)
Dun nrreku itLtlahorung orettg
Firman Allah SWT: "Scsrrrg3rihnta Kanti telah nenurunkm Kitub
kepatlantu dengan nentbawa kabenurun, supata katrtu nrcngudili rtrttttta
tnanusia tlengan opa \dt1g teluh Allah waln ukun kepadana, dart jattganlah
kanu nenjatli penantatlg (orallg )'ong /idak bcrsa[uh), kurena (nrctnbela)or-
dng-orutlg yang klitutttt". (An-Nisa: I05)
Firman Allah SWT: "1krrti1alrapa l(tng tliturunkan kepntlamu dari
Tuharunudanjangunlah kamu ntengikutipenintpirt-p<tnintpinselaitt-Nva.Annt
sedikittah kanu ntettganb ltclajoran ( daripudttnyt)". (Al-A'raf: 3)
Firnran Allah SWT: "Dcn brthu'a (t'ang Kami perintahkart) ini adttlalt
julan'Ku trtng lurrrs, rtnka ikutildlt diu: dttrt jtnganlah kanu mcngiktui jalan
jalen (1'anglain). karena jaLun'jttlan itu mencerai-beraikan kamu duri jalatt-
N1a. Yangdcnikian itu tliperintuhkartAllah kapudutrtungttr kanru bartakult"
(Al An'am: 153)

Firman Allah SWT: "Menetdpkart hukum itu hat4,alah hak Alluh' Dia
menerangkanrang sebenanryadtttt Dia Penbe ri keputttsanvangpaLirtgbrtik".
(Al-An'arn:57)

Firrnan Allah SWT: "K<'pror-i'aa n'Nt a lah senua \tattg tersentbunvi di


lungit dan di l:uni. Alangkah terang pcnglihotan-Nva dun alangkah tqant
penden gorrut-Nt'a; lak atla seorttng pelntdurtgpun bttgi titerekt s<'laindaripada-
N t a : d a n D i a t i d u k m e n g a m b i l s e o r a n g P u t tr n e n j a d i s e k u t u - N 1 ' od a l a m
menetapka keputusan". (Al-Kahfi: 26)
Firnan A11ahSWT-"Barang siapayang tidak nrcntutuskantnellurLttaPLt
(Al-
1,angditurwtkurt Allrth, naka nerttka itu utlalah orung-orung '-ttng,kafir".
Maidah:44)
Finnan Allah SWT "Barungsiapa tidak menutusktut perkara merturut
apa yang ditu runkan A ah, nnko mereka iiu atlaLnh ttrang-orang 1'ang zalirn " .
(Al-Maidah: 4-5)

398 - tr'lamulMuu'aqi'in
'-Enpax nlng
66i -

ulsr)p.{urpBdelquretrrnBrleqr,\\quqntrcr{-nq?tqiqel3uzI qe1qc11y- rnqulelrp


n1.rad;'ur{1cqur:8uappns{prurp8ue{ ucp (g ::n1 uy) ,.tlt)llv outDu,'DJD llnl
udura n,rurlntlurts qap uDnnl q uop n)I.tDputLltp nlt oiuu ats1,,:rlE,EJ qEllV
ueLUrrJ nlIl?,{ qcllV qrlry uriuap -rnqf,lrfuauqrqel3uE(e,{51-1nsr6 ucpqe11y-
pns{Brurp3uE.{,,rrp LtDprcln D.tDJuD tnrlolaltp nltad 3uo,ilotl opo unlo ut^od4o1
-lV qotlx wolnp unldotatrp qopl Dua.tnllnptt n1il.. :epqrs.laqA\VS rqcN uep
ueue^\plreq 3ue{ r.ttc-unueiuapiuctup cr uurpnuiel,,4nitmu2 uttl1u1tplaun
ntt DIL)ut 'rutSaq 'tut8aqSuotr4tot o1tI Sttopas urq IuDtiSIntLtntul
,DrlruDS
D/ou unp 1D\')q3u%/Oq12q 't)tnut to>lotuau tn|uap D,iutguDtopu)u ni DltI
lnlas
:(DluuJs1)D1p qoluDlrJDqted,,:?pqns^laq upp (qeduns)uB,r.Ircut8uatxslrpeq
ueltnqc,{ueuncrlcq'AAVSIqeN epPderl.equEs urq luB,{S ucSuep(fr:prr)
eurzreqc,{urrlsruEqnpntuelnfeiuaur qe,{,{erunulq lellH e,{\qpqssqqv, uql
slrpBq u n p. . u r u q r q r q S - q srVu,E. I p p r p u n l l n q e s r p ' q r u u nuSc l p p i u E p c S
'up,rno-lv ruDlcprp
lrduet reiBqreqrp lBd8pral3u?,{uer{luep 8ue,{rup
ur3uapurclrll,{u-rr,(e r1e1as 1e,{ueqqnSSunS (91t :lqxN-uv) ., 'qo11y dopoqtat
un8ttotloqalunlnpo-npo9uatu '..urelurl rur urp tut,, Dtsnp D-:DJas
Zxlilrr IEInq
nwLpptl rlalo fiqes-t q)slp iiuo.i odn tloporltal uotlolnEu,ttuntunl qoyroSunf
rir2cr,. :ucrrirr!aqucp'ur;uoqoqel uelnlelaruue3u:rpqpllV u[{qrualJu Suei(
Sueroasqelcpr nlr lcq uelnlela[r Suuf 3ur:o c,rqrq ue{JeqeSueu] eSnferG
urq c,(g-1nsrgundnpu qEIIV qalo LIs?Nlnrnuau uB{rxBlnr{lpunlcq 3uE,{
nlcnsaspprd trrplrqn1 1rqSuupas lr1cqrurIcq ueletpSuaur 3uu:oesas 3ur:c1au
e8nf qu11y(99 :uBrrul r1y) ,,tnqo1a,\uatu Inpll nutDl Suopas tnryulatiuaut
.4DllV 1,tn4D4t nuDl lDptl 3uo,i 1nq Stnttrat qnlunqutaruqntunq nanl
ntloualolotu 'otqoD:1 ntunl Suoi1nt1 3uo1ua1qoluoqntaru qauDq(D,(utn[n.l.as)
l u r t l u t oI ' n t uo 1 t 1o1 tt rt , 'ai g . . : u e I l n q e , { u e u 0 , { N - u e r u Jl r e u e r u r u uf q a s
'tnqPlal f,r
IBprl 3uE( rutE;c qclll:-I?tu IPUa?ueue,(uueseleuB)lrtluolau
8 u c , { 3 u c l o r n l l :3 u : r u { r p r l q p l l V u c q ( f t : . l c r , V - l V ) ' , , l t r q o y r l n r u D l
lnptt 3uo,ittln qo11ydopntltatuolopD-DpDSLtau (uD:lutuotltiuaur)tutp ny 1n1un
ryo[tru1uo1urunuaru loptt 4o11y3tn.\' n]Dns]suDBropryDllVuDlniDlar^raduau
(ttqyttrt.tntu 1a\ w) ' . t D u ) q3 u D . i u n s o l o o d L t o ln t s L t o t l ! : l D qJ D S S u D l a r u
'DsapuDlDnq"t.)d uo1t t.iuntltu;tstat3uo.i trtttlttplolodutDLt3uL),illD(t 'f{al
SrutittnlnnqtaduolurruorlStt,ttu o.iuoqnluD4nJ,,:qDlLtDlDtDX.,:uprxlrllaq IrC
urp'nlr f,uajl]{lcurncpcd Inqurl uxl? iue,{ euc:uaqe1:;se,{cqeqr,{usrnleur
ucp rr(N urlun:nlrp 3ur:,{n(qr,r c,{urperdunl rpcftel3uu,{tunlnq ur;)lesrue)l
E,{urf,r^a t Eq; u r ; u 3 r ul u d u a l n l c s r p r d s n S r l e l a su , ( u u e i u r l n ; - u a ud c p r u r
ucdctate{rl1ueiuaru qcllV ueseBauedtnqaslelun rnO-1y qsnuu.,(uepn uniuap
uelngrdrplcprl pcqrtftD,\\quq ucllnfunuaul3uc,{ue.rn} 1y ureleprp ue:nte:ed
u B p u n { n q u e d e t a t a lc , { u c P rJ r l c , { u r s u J ue l l ] , e . 1q r l l v u p r l r u e c l
.(Lr:qEprEIAI_lV)
' 'qo11y
,,1tsnf3uo.iSrroto-3uto qoppn ntt nld.t)ruolnru uoluntrutpSuoi odn
ttll tiLtau Dl Dl.r ad LtDl sn Jn Luaw y)pt t otlo t:3 tnt o g.. :JiAS qrllV ueuttrC
terscbul)karcna e d a n ) ' lkt r n l i r i P a nr n l k n l l d c n ! i r n l c l a k i v a n g d i t t r t l u hb c r z i n a
d c n g a n n v a .l r l n t r n K i l l t b A l l a l r t c l l t l l l r l c m u t u s k i l nt t t l l k a s c l t l r i l h p e n d a p a t
clibelakrrngnYanren-jacligLrguIdarr i.jtihadticlrk ln-qinrendaplt telrPilt sctelah
itLr.

Ileberapa Pendapat Par:r Lllanra Tent:rIrg [Ial Ini


'tJ1'rrinah
A s v S v a l i ' i b e r p c n d a p aS t :L r l - r ' ab ni n n r e n g a b r r k a knc p l d a k a m i
c l a r i A b d L r i l a hb i n A b i Y a z i d c l a r i l l a h n v i r : I J n l n r b i r l K h r t l r t b n r e n g i r i n
scseomn-lkepltllt synikh clltliZuht ah vang seclanglinggill d i runllth kani. Illlka
a k L ri k u t b c l s a n r a n l ' lm c r t c n t t rLi l r r l l rIl ? A . l l n l a l k c r n l t t l i l t nb c l t l t n ) ' ak e p a d l l n ) i i
t c n t x r ! rs l i i t L l s c t t r l t t l l n a k Y t l n gl a h i r d i z l l n l a n. j a h i l i rl l h . s 1a i k l t i t L rb c r k a t a :
j i k a c l i l i h a ld r L t in t r t t l r n r r t
l i k a t l i l i h r t d r i t i k l i s t t r n r ' ar t t a k l rr r r i l i k I ' u l r t n .s c d l n g
r r n k r ir r c n j u d in t i l i k l ' r r l a n : I i t n r rbt c r k n t a c: n g k a Lbt c n l t . l c l a p i R l s r r l L L l l rS hA W
ltcnlLrtrr-\klnbcrtlltslitkln kastttItllL.
' \ s y - S l a i i i b e r k r t t l : r t k t td i k a b a r i o l e h s c o r r r l - s\ ' : r n gt i i l l l k a k u s l n g k l
b l - r ' a s at l a r i l h n u A b i l ) z i ' b i n : \ l u k h a l l i l d t r i n K h r t l r t in r c n l a h r t r k a nk c p r d a k u :
l k u m c n r h c l i s c o u t n gh o c r t hl r r k i l a k i l l l u l L k up c k c r . j l k l nd i l L t n t t r kr r l c l l g l l a r a p
s u r ! e h .c l l r i s i t L kI e n t u r i i l nt c ' r l i h l tct e l a n v l . t l l a k aa k t l b c r s e l i s i hd L - n s a n n y(l 1l a n
n r c n g a t l r r k a hn l l i 1 u k c p r c i r tL i r l a r b i n A b d L r lA z i z . b e l i l r t t n e n r t t t t r s k aank u
u n t u k r l c n r b l l l t l i r p a hb o c a hi t i t d l t t tr l l c n e t a p k l t an g a ri a l t t c t l g e n l b l l i k a nh : t s i l
p e r t a n i a r k u .K c n t u d i a nl t k r t n t c n c l l t t l t n gl lir u l l t i i l n m t r n b c ti t a h u n Ia . l a l u i a
b e r k r t a :a k L pr r ' r g in t c n e n r i r i n r ap r t g i p a g i d r n a k u b c r i t r t h u k a n prdrnvr blhwa
' A i s 1 - a hn r c n r b c r i t l h L r k thr n l l i v r t l l r s L r l L r l l a hS A W " r 1 a 1 a r r
l rt u l s a p a r t i i t t I
nt<'ntuttr.skttt po juk tttnultbt rtltt.surkurr ,grtrl /l t.lt,qt akrt scgcla menjLtrltpaiIimal'
'Ais1"ah
d a n m e n g a b a r k a n n ) iilr P r ) a n - sd i h e r i t a l l t r k a nl , r r i r t h k c p a t l r k u d a l i
d a r i I l a s u l u l l a h S A \ \ r . U m u r k c t l t L t d i l nb c l k l t t a : t i c l r t kn r r r d a hb l l g i k t t u n t u k
n r c n e n t u k a nk c p u l L l s i t litt l i . \ ' a , \ l l a l l s t r n g g u hE r l g k a u n l c r l r c l N h r l ih a h w a
s c s u n g g u h n v l i k u h a n v l tn t c n g i n g i n k a nk e h c n a r l i n n: l a k l k l t r e n aS u n n a hd l t r i
RrsLrlulllh SAW nrcngcnaihrtl ini sarrtpli kcpaciakunktt pun nlcnolak kcputusrin
h a s u l L t l l r hS ; \ \ \ ' . k c r n u d i l n ' U t u ' a h k e n r b a l i
l l r . n u r r l l n r u c l r k s r n l t k a nS t t r t n r t R
kepldln-va: tllin mcttttttttskanlglr lrku nrctlgrtnrbilplilk tanahd:rri bagian yang
t l i P u t u s k a nh l i r t t sk u b l t ' l r k a n k t l l l t d l t n ! a .
AbLr al Nldhrtri lllsvirn bin ll-Qlrsim hcrklllt: N'luhamnratibin R.isvid
' L - b r l a hb i n A b i L u b r b a h d a l i I J i s l a r r b i n
m c n l a m p a i k a r ,k c p r d l k l m i d a r i
'lisaqifdatang
Yahva al-\4ahzumiv brthri'aseoranglt-laki clali Blni kcpad:rUnrar
bin Khatthab dtn bcrlan)'a hcplirllLnYl tcntang scorllng PerclirPlrllrlhaid vang
bcrzilir-ahkc baitLrllahpada hrli Ritvl Krrrhan. lpakah ia nlcsti kcrrlbrli ll-gi'l
Unrar trcrkatu:tidak. al-Tseclalikctnltdian bcrkrtta kcpaclarll'a:scsllngguhnya
Rasulullah SAW pelnah rlembcriku firtr.r'a1'ang berbccla clen-sairfatrvatnu
t e n t r t n gn r a s i i l a hp c r c l l l l l t l l l i li n i . [ . l m l r k e n l u t l i l r nb c r d i l i d a n n r e l r t t t k t t l nal

J00 .- {'lirmul N'Ius aqi'in


IOt -. "'enprx nlng

'irru,ir:,iue6rqrl\ r;rl unctuL-'iua6


lrrluli\ qrrJJVl,iuqni;-rrnslq r:.iuritr1 lsop lrpl )lrprt r\rrrrslluq rnldurcltur
( r r l n d )l r p r l u r p r , i u u r : 1 u r ; - u r i u J l r) rl t f l l r : r ; - u t : p e sf r , ( u u r ; 1 r : u r ur r ) l s l r c l t a l
umplcl urrlrl);-tn:,( rch;rsr;-rq trrp'1l.rnlqt ult1tc.t1 lprd ql:rp urp ttlSucq
r i t t t i r q u r l q r l o r l . t l d r pr u r : r r r r r ; i ; - r : u
t 1r ;- r) \L l r l i , q t p
t : i L r u r - - 1 n 1 r 1 r :t -u) r d J a l ; u r i
; - u l , t ot ; - r t 1p r q r l l r . r a qr ; . i r n 1 r ; - i r r n s e s : u r r l s ncrl rcir l : : -r i r ; q q r f u t r u r 1 1 1 1

lBrnrB(l rrr:Rppay rrmlup sB.iro u8p pBqrllt ppBd:lulledrafl plu:rq1y

' t : i l 1q r l t u r r L r
1 n 1 u nr , ( u u r l q l l u r . i a r u a u r
llirllnln\uU ull) 'ir.i u rullts rrultl-'LuJ) qll-.lJs lrrntl
A\VS )rprl uu)irqitlJLrrqr.laitlS
:llllt\,rJql,'rllrl) rlnurllr( ntrrLtrllr;-ultlltrrlur ulltpltrlrJ) r;1:l:orrrnlullli:ode1
t t u ; - t [ t l tr t l r t l r s r l ) V : ] r l r I I J C lq l r , l r u . t n InJq \ ; u r ] l , l l r l i r l J r rl lrr l r f a s i q t ; l t u a L u )
l l ^ u r i r q u l r l l u l u q r q : l 1 r ) - r J q r l l : L r i l x \n q y l r l \ l : . t r q L l r , ' l ) nt\- . i r r q l t p put : - u l . \ J
: r l r ) i J q s r q q V . n r r q l ' r : . i u r . i t :uc u1 l . t l r l l t I J ul r c s r ; p r : cr lr r : l u r l l l l l qr : , i L r r r u t nrsl r : r r r
1P;-;-rrrlrp iirrrr. lrrrrr:qur:ncltLr:ulci n;ur;'ulrtr ;-rli::urri.raq;-ultpasurLUqr.ultpqV.
urq qlltulrs rlq\r UnPsrqq\/. uql rrrl) qr.r t. ll J nqv U.\\qrqtr\it^ uralur,'ullullls
r J r I p r . 1 r Su r q r , t i l I ] . \ r . l u l s) l t - l I | \ t r l u q r . l l l pt t l l l s n t \ . . 1 { I l l r ] l l St l.r. r l r C

l . r r ; F si u r : . i u r ; - u r q u r l u l ; r r a p r l l q 1 l 1 r : q r :i r r r : q
yr.rlcl 1r:nlixr ruit-lll lulrrl Illll rurrll,'tlirrii-ulP Lrllrlrq-ltnlr:lcl n1u quullcl
;-ur,{ r:,iuqn;'l'uns;s'r1r:1r:,rr-'.irq..^ Lultr.{tpunlJs iuqlr\\ :lllu)rJq urp rp.;ltr,(rqs
urnl-\{riuullrpLreLLr rr rrrpnruJ\ .lltLraq)rprt ltutrl-.ur:t iLlt.to:s qnlls r,'1.xcia1
u l r l l \ \ l i r ) r r l l r l . t ; - u r . i r c l r :r ; , i u q n ; - ; - u n : -:.rrlsr r l r r r t P i : d : 1 n t t ) . r a qL r r l rl l l : -
l,(uLLrncn ) ; d u r n l u r L rrr( L r r r 1r ; i r r r r r : i u l pl r i r u n l r t q l u d u l ) l t p t ' l u t u n r u r u r p 1 l 1
r ) l l : r l r r L u J U . l ur i . r r c lr ; t r ; ' ; r sq r l l n p q \ i r l r q u r J l l ) r l : ) ' r n l r s i u l , i u r ; u r q u r r l
u r ; - u r p r l l n r . r ; 1 r . : l d l r i r f r r l i r . u r u i q) l t p r t u i r r l r p l t t ) r J . ) l q J l o r r l l ) r u l p l l l l q
lrprl rPrt urnrlrrr;r.n.1:rlu'l.llq L'nrrrJ\l).)rJrrr.'11V\^|lturrrltqnl^{ llqlqrs I lr:cl
r p r c l a l r u r1 r r 1u r l r : , i r r r ; u l l rrr: rq l u t p l t \ r 1 l)p l t . r J ql ) I r l e ) t l ) r p J s J r q L u t : ; ] L tL. rtlfll r
1r,{rrrq uaqrLrrrLr r.t lDD6 ln|t)g r.ltp ullos i-uo.r7r:s rs ii-ul.rrr1;-ut;-llc1 lrnluaur
;ittt:prs:1t:rtUIIr]!llqrp rlnrioLlqrllufqV lul?snllnq t;.iurrrr\\r:i-riJrrjrrr]rpnLtrJ) nlr
t 1 t : 1 : '1r ; r l t : - u d)rl:r p r t : r t r l i ) q r : 1 r : i L r n q r u r , t t ; d r r . r )r n
r rl r r n t , i u u t s l L n t j t l t . r e J U : L r r
l ) r u r r J ) n L L r ; r' t): . { u l p t : t i u u o s : t l . r l t L l r - - t1' \r r t r t q r l r : L l t l a L Lull l l n L L t J ) l l r u l , \
;-Lrr.tol.-tLtr.ruriLlrLLI ;lllri r)illl.rln:ut;-u:rttrc.iut,'pt;d:; r,iulutq r)flrl ;ur:.toJ\
lu\\Lluql)n.srli\ uql rir| \-ll,il urq i).ll\ rfilt blqsl rqy Lil]o :ut|).rJq lll].t:-l

l\\vs qullnlusl]u ul])irlruunsrP


i u c . ( q t t t u n l ^ t i : c l r p . t . rc1l t q i L t u t o . r s r st u f t r p u J d u l q n l l c d r p ) l t p n : l l l l I ] J q
z 1 7 v . I n P q \ , ' ( r r iql : r r l l : ; - L r r 1 n ; - u ar ;L' n L lrt u : L r r : 1 L 1 r r qq r t J . u l t p t n l r v . u r q u c , ( 1 n q
' i t t t ; 1 n ; - u r r tqt r r l l r p q \ r .u r q r l r l r L t \ r : t r l r ! l r r ' \ \ r L { \ 'U l L lI . t l l : g n q y
lrrq
'Illt rulrlas
P n , \ \ u cn q v q J i o n l n d u n 1 ; r ' i r $ r L r p
tr:(t \\\'\ rlr:llrlr\rX , t . \ 1 "r l r ) r : \ \ t : r { nr l l l l t . l r r l t q . ) rl l r : l . rJl u u i l u r l l n l L r l
n)irprdJ) c,\\r?JlrlurLUJuruniurl:r,(utptcle) rlllJaq urrpuruttl lnrrci uriuop
Demikianpuladenganqiyas.cliperbolehkanberpedoman kepadanya pada
kcadaandarurat.Al-lmam Ahmad berkata:Aku bertanyakepadaasy-Syafi'i
disebutkanolehal-Baihaqi
mengcnaiqiyas.ia bcrkata:Plda keadaanterpaksa.
clalantMldkhalnva.
Zaid bin Tsabittidak berpcndapat bahwaperempuanhaid yang ziarah
haruskembalj hingga ia ntelaksanakan thawaf Wada'. Ia dan Abdullah bin
'Ahbas berselisihpahamdalarr hal ini. Ibnu Abbasberkatakcpadanya:Jika
t i d a k . ' ^ )t a n y a l a hk e p a d aF u l a n a ha ] A n s h a r i y a ha p a k a hR a s u l u l l a hS A W
menlcrintahkan Ital itu kepadanya. Zaid kemudiankembalisambiltertawadan
berkata:Aku hanyamelihatbahu'aengkaubener.Discbutkanoleh al-Bukhari
d a l a r n" S h a h i h- n ) a s e p e r tiin i .
l h n u U n l r b e r k a t l : k a m i b e r b i n c a n gd a n b e r d i s k u s di a n t i d a k
nrenrandang hal itu sebagaimasalahhinggaRafi' mendugabahwaRasulullah
SAW tclahmclaranghal telsebutdankarenaitu klmi meninggalkannya.
Umlr clanIhn Dinar berkata:dari Salimbin AbdullahbahwaUmar bin
nremakliu'cwangianscbcJum
al-Khltth:Lbnrelarang berziarahke baitullahdan
'Aisyah kemudianberkata:dengantangankuaku
sctelahmclenplr Jumrah.
memakaiklr RasulullahSAW wervangian padakain ihramnyasebelumbeliau
berihram.Llanpadasaatsebclumbertawafdi sekelilingbaitullah.dan Sunnah
llasulullahSAW adalahyen-tpalingbcnar'Asy Syatr'iberkata:karcnariwayat
'Aisyahinr Srlim meninggaikan p e r k a t a a nk a k e k n y a t, i d a k s e p e r t iy l n g
dikcriakanoleh kelomPoktacllid

(,') Ungkapan:".lika tilak" maksudnya:Jika kim lidak setujudenganirpayang kukatakan


t!nyrlab - srmpri !khii.

402 - I'lamul Murvaqi'in


gOt - "'Bnpax n{ng

ur-'pr)sndq|f'ns ;uI \ Irq nlcnssctnE\erau ue{eloued:anF5floluoJ


'sPI3f
Iilprl 3ue,(1t;q1tq
rJrpurllSrqr.{uue{rpefuaru urp rurseiefAuciunlnq Llspuqsru ullp ullrlrqnlad
- u r ; L l D q n i audP p u n ul l ; l - un u 3 r l - u c u l l 3 u n u J I u e l l n d u r r , { u a uu p r p n l l r a )( {l
:sBlLiIIlr) .,Ds1lDL!DtrN tuDf t!DllVtiDiDtQ:UDluDlDtDX _,:ci(Nuf,ru.rrJ uBpuep
(Ca:ur,ir1rt\) .,(tlDqtudstp tltotl 3uo.i)otq uoSu,tpDuDsbuD.iSuutoasopo
unlDDitDutnn1r!r.,.ynrly., :r,(p-ucuurJuep ucp ( l I :r:nn,{g ,(sy) ,,n1euDEuap
Dd .t)s Itn.t rtttdnlotts,ts DpL):iDp!J..:e.(g-ucut.tt.y u11;uJpp,{uuctleur,{ucul
uetuJp lnqasrJtltq {elouJurtlciruIrl,r[unp) ui]ururrJrl.rc1r:uruurnduasal
r t u r l n ; u l u l r d r p r u r l e i r p I E p r l r l r q i l - u B ,n{ l r n s a sr e; f , q a si l . { u r u r I C
iJrLr
Inlun luurn qnlnlJs uelqrftr,\\a{x urp qEIIV r.rnp lnqJslJl Itrq urllcqr;uatu
lrsur BuJruIrpr n;t lrtsn:1lriucs 3ue.(ulnqctaiuadr:)rl4l urlqaua:rp )nlurl
uulnq uinl iuoqoq uup rf:I 'urrlczuelenq:edr,(uurueq ?ues ]rluz ucp rfuq
'csrncl'trlrqsr,iuqrfc,tiurlurl urnqrtsSued s^Rlc rprpB.raq ltprl rlsaurr--(uur-'qn.1
ullp nlr lf,q iuclucl e,{ucprdal inqc)i ulp lnqJslJ} rurl{nq-utn{nrlBurpslaq
InsBrr,{uiur]tupSuBtual urnqrteBuadupc r},{urBAnqas urll ilrunp}rn-urJ aI unlnl
'r.toqulu iurlcp ruadesucIt'lpur)rl:uJiuJruuerulndruesay e3nf rrerueslc[rqa1
rrlp 3uN,{Ns qrsr{ ulras c,\\ct,lJt'?rrquraS'eqpu 'qnreu 'ur}8url xnp 'qp[e,\\
'uuluqrl;uad'ur.lriucpu:d'urr.tcJrquad'usdnprqel'upnctrrel'ul?Escn{J{
'urnqcteiuedupcurnduasal
lrjrs-lrlrs rlrlIruitu rlxllV e,\\qeqqnetqlqcl 3ue,{
unspJaluJd ucn[n]ucBuapsriefiur.,{utnlnq updplale{urnfnl ur;uap srllru:lsrs
; u E ^ q s f , u - q s r us c l r q f A r L U q f ;Lf U n r : )ul r - - I n lu J d : n r r r f l . r a qur ) t u o J
'ulunurrr ucp ur?uu)lpru dupr:q.rat e,{uur:qnlnqal
r i c p . r e s a qq r q a l ' r u r u c r l I u ] r l s n t - t
d r B r l J su u q n t n q a { e ,{uIEsapuJur
lcq
ruoJrI rur dtsut.rd1eqInlun qoluo:)qoluoJrrcllnqcsrurel c,{u:cucqag

NV.UNO.,-IY
YAN'INJNNhI VNgU\ilX
HYNNNS NYX'IVIVflWEHI
ONVA \ilYgUgIAI IUVO HOINOJ
d i k e t a h u ip e n t i n g r t r a h l h * u p l r a R l s u J c l a t a n rd c n g a nh u k u n r h u k u m t c r s c i . r u t
dari kcte't:ipan A l l l h i " l n l 1 i n 9 g i a l a s m i i k h l u k - N v u d l n k e d L r t l u k a n - N ydl J
S i n g g a s n n r - t . , ' 1sae s u r i d e n g a n k e n r i r i p a n f - i r m a nA l l a h T t r ' t r I n ." D u t t l i u
ltcrsanu kunu di rttuttu.urju kutttttlrnuht" lll lladid: ,l) dan firman Nva: "1)al
K u t n i l t l t i l t t l t ' k t t tk c l t r t t l t t n r rt rl u r i l u d o t r r u t l t l t c n t u ' ( Q a r l : l6) tlln Iirrnan-
\va: 7ior1aTrcrirf ic u rtttut rttlrctsiurutluru tigtt orutt,q,tttclttittktutDiu-lttlt tattg
k(onJ)tttltlLt.Durt tirttlu (ptrlo) ltctttbicuruurtttrtttrra(.jtrntlttlt)tttttg ktrrurtgduri
i/u ttt(u lcbilt b(n\ttk. ntclrtinktn Dio olu lrcr.sutruttnt,rtku tli nuuutptrnnrcrckt
b L r u d u ( t r l \ l u . j a d i 1 a h 7: ) d a n l a i n s e b a g a i n v ak. c n r u d i a nn r e r e k an r e n c a l i
clrri rlasln hin-tgl ltkhirnl'r l.ncnolakrlash-nasltrnengenai ketinggiln dengan
n r u t a s )l b i h n \ l .
C o n t o hk c t i g l : P c n o l a k a np e n g a n u Q t a d a l i l a h n a s h n a s hv a n g j c l a sd a n
b a k ut e n t l L n kgc k u r s l r r )r \ l l r h i i l l s n r a k h l u k\ v a b a h l a n p av r n g I ) i a k e h e n d a k i
a k r l l c r . j l d i d a n I ' a n g t i d a k D i a k c h e n r l a k ti i t l r r ka k r r nt c rj r r d i .d c n g a nf i l n r a n
N 1 ' l y a n g n r u t a s v r r b i(hk u l a n - l - j e l a s ) . " I ) t nI i r l t t n n t ut i l r r k n t t , n , q t u i r r t st tc t t n u t g
'|fuluuutur
jtru pun (trl Kahli: -19) Darr .ickuli killi tiduklttlt nt<'ttgurtirttthtntbn
' (Fushillt: "Kurttu
httrrtltlNttt) 16) dilrri bulusutt t.fi(ulLtl dla yung t(leh
kunttrkcr.jukttn' ( a l - ' f h u u r . : 16) kcnrucliln mcnlinpulkan dari nash-naslr
s i s t c m l t i s t c | s c b u tp a n d u n r l n l l i n v r n g c l i s r r l k a n n Y a d a r i b a - s i a nY a n - sb r k u
drn d i m a s L r k k l n
d a l a r n b r g i l n )'ang b c l u m p l s t i .

C o n t o h k e c m p a t :P c n o l a k a nk c l o m p o k . l a b r r i y ' a ht e r h a d a pn a s h n a s h
yang sudah baku nrcngcnai pcnctlrpunkeaclaanseorang hanrba y'ang mampu.
dapat rrerrilih dan rlcngc-r-jrkln lpl vurlg diinrinkunnl u dengan finnan-N)'a
y l r n ek u r a n : . j c ) a s":D u n k t t t n rtri d u k u k u n n t u t l u I n t ( n t ' n t p u l t j u l u r t i t u ) , k c t t r o l i
bilu likthcrtdaki Allrlr" (al Insaan: 30) "1)rrr nrtrLkt ritltk ttktut ntutgantltil
p ( l d . i n r u nd u r l p u t l o t t t u k t , t t r u l i( j i k u ) . \ l l o h t t t c n g l t t , t t d u , { i r r l a ' ( l lN l u d r t s i r :
56) dan lirniarr-tr-y,t."Iluruttg.siuptt tdrtg diktltotduki r\llult (kcstsututttrtu),
iri.rcrrrrrr1i.r'r,.irr/Arur-Nlrr. 1)rui bttruugsittlttt tttng dikthcndoki Allah (untuk
libcri'I'ra ptturt.juk). ni.;tttlu Dit ntt'njtttlikunnvt ltcnttlu li utus jttltur t'tmg
f t i l r . s " ( a l A n ' a r n : 3 9 ) d a n Y l r l g s c p c r l i i 1 u .k c n r L r c l i am narckr r)lcnriltlngkan
kenrun-qkiniln-kcrnLrnskiniin lllin t!-rhadlp nrsll-nasl.rtcrscbut ),ang nlcnrbuat
p c n d e n - s arrr c n d a p l t k e s r n b a h r r a r a n g b c r h i c a n Lt i d a k r r c n g i n g i n k a n h a l
lcrscbLltschinggr nterekamengglntinva rlcnlan varg tithk;elas (mutasllbihah)
( l o r r t o hk e l i r n l : P e n o l u k a nk e l o n r p o kK h a s l r i d j d a n M u t r z i l a h n a s h -
n a s h v a n g . j c l a sd l r n b l h u r ' a r q h c r t t r j t r a np c n c l i r p i l nh L r k r r r n
dlllrr rnasalah
pcnrbcrian -sr,ataatbagi p:ua pellku nrak:;iutdan mrsalilh keluarn)l ;rereka
dari ncrrka dcnqlrn firrnln-Nv:r l nnr kLrrlng jclas (nrutrsvabih): "Maku riduk
'
htrgtno lttgi bogi tnarakt stttltt uttltrri rtruttg-ortutgturt,qntcntberikut sttrltt ctt
(al MLrchtsir.1E)cluntirlran-Nr r: "l'tr TtrhunKonti, .sttuttggtrhnvtbanur.siupa
vtng Ertgkttrtrtttt.srrkktttt ke du!unt neruka, n:tlku sirttggulttelult Etrgktlt hiriakut
(Ali 'lmrrn: '1)rlr
lrr" l9l) clan lilnran Nva: lrurortesitilttttung trtcttrltrrlttkui

40.1- I'lamul ilux aqi'in


sOr "'Brllt.rxnlng

n r r D , r J d J si u r : . i q s l u q s l u r : p u t ; -t r d r l , r r g s l r p t g - 1 1 u l ? r { ! t u e p, , n y - t l h u a r u
t l y t r q t u L l t;l t r ) . ! t ) ) s n t D \ . ! , ) (ul D l D t l t i l l V ' , u u u ! D l D l t q q D . t l r l D l l tnl p u t n U l V ,
ttnlr lt tni tt.tutttltuutl iittn.to,tri)//g.. :rqlrN lpclls linf ,.n.tLtLlnpn:.;ts ttntlnoru
l!ul)Ll)s ntl tlt).n)ut)\ LlDlly tlnu.r,trlLunltgl qi.tDut tDl!D 5'utyt,tsnl-tror1n1 trtt
t . n t tD
1 p D t tl . t t r t l t t l i t r r / J r ( . :. s l r p r ql r t l I p r p l ? ; - nul r t l 1 1 I r I r p
urp (t! I :urt.rrV-ln)
,.11tut!t)tlttL tttl.\iLtDlPlDl ltD!D (t\,).t) t t).ttt).iU ttl(lD)u)ut )ln ! )Dlzt)ltt DpD(bf
lt)\n)lt)1uut);til)u)l/!):ltlt)lt).\t!t)!l ulll jt/l)tL l tt)L!1 !Dt!D/,r.t)luljuDr., :tfN-trptulU
u | p . , t ) t L t l ) , i i u D l ) l u . ! t Ut u ) j U t \ l t l J u l D l D u tr / 1 r 1 . ^ . . : s 1 r p | tru1c [ ] p r p u l p
( [ i . ] l : u f i r u l . f I \ , ) , . i r . i r r 1] u r D : tl 0 ) ; )t ! | l \ t L t rt l l ) l l \ tt ) \ u t | t . ! f L a r , r q , ,. u D l o l D i i L t t t u
, ' i t t n . il l t t n . t o - i i t t n . t ot r u t 1 n 1 . t , t t.l u ) r ' u ) l ) u ) u ! t l D l ) t t l D l l V r . i l i l r ; ' 5 a 1 r r , ) S . .
: U . i \ - u l r L U . IrItJu p1 1 ; q r : 1 r p r l i r t r 1 - J V ) . . r u 1 / t 1 li/i-t)r/DAt t r ; t tl t u D :t lv D l i l u D j D l .
ttnltthttttttttitrn.i nlttto.ttttnllly.rttl .nt;u,1lu)tu llDl,rttln71yl.irrryrr,t'5'iors.t5.. :1,i5I
-r[rLrr.rrJ ur]p (g J :,Iir.fsl lt.) ,.t1tlt.t)b,)uutDlr)l L!DDlt)tl.utlDluDlnlDl)ut Dl).!)ur
tdDlzl (llDll\; ttt),t)ttt,tttr n.tntlttsl ntt t rth;ttt tl tlp.tt,tttrdultttl llun.i ,9uo.rolittu.to
DlDdaDlttD)ltlDILtt.t;ttl LuntyD,lDur'1.t)i)t! nnDI UDlDsDul(!tu)tu )lt)lu)tl tu0)u t)ltI
ra,,67..:f.{5-ui:rrr.rr1ul]p(ffI:-lup.l.\. lr.\ ,. tl l l .!t1)|t)tltul ;!/rll?t /JiW uDltpDttp
'ti!r ,\'unutriJn1tDLl,D1 t.11pttDllDtltrtt,trttu t1\|!t11tltlJ/)1r).y/iy,.:lriN-ut]Lrr.lt]ullp
( 3 : 1 t t r r : 5[1] ) . , n t p L l t ) i n J a \ t ln y t ( ! D( ! D d ! t ! ; ) t ) t lD ) ( t r lD 1 pr 7 r . r 1 4 i. r y7i r 7 , y , , : r - . , i 1 1
-ulruurl UlrP(;S :ur\rr\)
,,t)1t!t)ltl)u/.t)tn)1Irr ..qr;Ipr:f,, :t.irotpDtl,tl ont1.r;tt1
tlt)ln.\ut)tltut)n\,)\ t:lt)l)t!)tlrt!)utt)tQ t)ltqDdDD.\rr- LID tu t.r.rr1 a.irityrifli rrr{ r.9..:n,i5
UllLUJI-l uIp (!01 :tlnqn1r.l. lr) ,,n ntuuDt)lJ)1.ttl 1nt1t1;ttu ilDIl t,\v l \-DIIttDp
tlDll\! t):lt1hi..:r(1 ur:rrr.r11 urp (6a :uuuqpll,l|) ,,uD:ltrq^):l ulDlDpDtQ tlDlt).rl
r/rr7,.'1.. :rip ur Lurr.lrLlr rrrnril,'q esI {u rn;l uls 1t:1atlI ulrrrt:ir:q ucp qc111r lpr;dl1
r . n r { r 1 q )irI l r s . r r q r i r n i r r r : r : l ] : 1 c du r u l i i ) i . d u r & ] 1 . r l r f dq u l r u n f u r - - . 1 t n q . ( U . r l L l
)iup11;ur,i srlJl iun.i qsrLr llsrrr .lrprrllrat ui)lulorrJ(l :qnl'illall-q(,tnoJ
'r.{uBnLLrl\
)rlouJur ilup tlsrcl urnlrq rpulitJru nlrq qlltns;-uui qtqn.raru
u f r p n u i a ) r i r rr u l c l l s ; - t r r - .L. ri l l t( I c : l r n n i c - l V ) , . l \ l D l t ! , ) t l ) t: )l t ( l l u l . i n d o o i 1 , i
- tn":t,rIUDI;U)l)t).\t!D1tDtl.t1 LrDl ttpt.til lnl ( n):l!t)lt1u! ) unsn 1ttlluD.t0,ts. :. 1nb'tt,tttt
uDlLtlp nt)Jti.ntlt)L Itlt)q tl) ]1nLD n.\tlD.tr trtnuulttl.t,ttl ttn;ritt,t1t t1tn.t11 ntlt ttoiitt;t',t
Dlt)l-t)t.Jj.t)q tlt)ll\r t).\rlDq tttttlDtsttttDutLttD.to.t\tit)tl tlpD :fDf1t 117r17.. :t.i5
- u u L L r i ru. rl p ( f f
l : . l u u j . Y - l v ) , , n v - J t ) r y t l ) uttl l " \ i t r D 1 s n p t 1 l l t ) 1 - ! l D : F \l .l u t L / ) ! . .
: C Y r r s n l , {f ; p | d J I 1 r . { NL I r r L r uLr .i rl l ( i 0 l : L l l l r . L r V lyl ..nt! uDtorltli;uttu l lnl'^
tDLltl)LulDtlt)l) !)!U ,1o)/).)\ 't)lt)tL! uD/t)tltlilt,)tl t1,t1otoln.ttlt lutlup lpptt pt61.,
:(Llrrir.isrlnul srlil n-ur)rnI;-ur;i r:.,r r.1Ulra-utprllllJV r.m1t1r;sr:.raq
1,1tIiLr.r iuc,l
ta-tns ulrPlllLlnrr) r.rrqrI rrllrIr;-u.rcl;-rrt:1ua1
urtulntrr;-u|jri,iuP.ro ull1lqr1;'uecl
ruruJ;u.ur r;;urlrat ;-uu,i 1r:.rr;1 :1 ;dru|s qBplts ll riUuu.ruuJqJ)iuup ullslllJbl
iun,i n1r;ti rlslrLrLlsirLlllu,irruquf loclLLrolrl ulllulouJ(l :nluFa\ qaxlrD
'riurunlrqis rrultnqa\ tultl qlJat
iur,{
N)iarau uri'rrJp llrLrcs;Lrlr,ilrq ur{n)0lJut und t)ielaut ucp'll,iulr;cqJs urp (fl
:.tltrsrNlV ) ,. /r,irr lDlDp tp lrDl'.llDt I trnlt;ts11n.t,tutdt tuDlDp)l D.\utlollnsoueut
IDIIY t).\t).)5utt),\N-1?/)tllu)t,)1-ut)tllu)l l.i)hb'L!t)l)tu ttDltD,i1,,1-1
:D.t uDp llDllv
bahkanmencapailebih dari seribu.semuaini dengankcakuratannyzr mereka
tolak dengan yang belumjelas "
sepeni-. Sat'atiduk sukakepttday,rm
g tertggelant"
( a l - A n ' a m 7: 6 ) .
ContOlf\Cdebpd:Penolakan terhadapnash-nlshbakuyiingsudahjelas,
benardan ban,v-.ak tentang Allah yang mclakukanscgalasesuatuuntuk suetu
kebijakandan tujuan yang terpuji. dimana keberadaannya lebih baik dari
Dan dicantunrkannva 'lam al-ta'lil'(yang menunjukkanadanya
ketiadaanr]ya.
alasan)dalanrsetiaphukun]dan ketetapan-Nya lebih banyakdari yang dapat
d i h i t u n g .H a l i n i m c r c k at o l a k d e n g a nf i r m a n - N y ay a n g k u r a n g . j e l a s" :D l a
tidak ditanta lotong apa y'angdiperbuut Ntu, dan nterekal0h,'-ottgukrm
ditdnyai". (Al-Anbiyaa': 23) kemudiansemuanyarrereka.jadikanhal yang
bclumjelas (mutasyabihah).

Madzhab-madzhab Manusia Tentang Alasan


A d a t i g a c a r a m a n u s i am e m a n d a n gm o l i f - m o t i f : M e m b a t a l k a n
seluruhn-v-a. rrenctapkannya jika motif itu tidak berubahdan tidak menerima
penclbutanalasankausalitasnya juga tidak mcmpcrtcntangkan dengansesuatu
yang setaraatau lebih kuat darinya,demikianmenurutkelompokahli fisika,
paraastrologdan paraateis,yang kctigaapa yangdatangdari pararlsul dan
d i t u n j u k k a np u l a o l e h r a s a .a k a l d a n n u r a n i :D i t e t a p k a ns e b a g am
i otil'dan
bersifhtboleh.Bahkanjika Allah mcnghcndakibisasajaterjadipenyingkiran
alasankausalitasnya dandigantidcnganhal-haJlain yangsebandingataulebih
kuat darinyadcngancsensiyang dipertahankan, sebagairnana banyaknotif-
motif burukyangberubahkarenaketakwaan.do'a. shadaqah, dzikir, istighfar,
kebebasan danhubungansilaturahinr danberubahnya banyakniotif-motifbaik
karenaperjumpaanclenganhal-halyang bcrlarvanlndengannya.Derni AIlah
betapabanyakkebaikanyangmotifnyaterikatkemudianberubahkarenasebab
scbabyangdiperbuatmanusiasehini:ga tidaktcrlaksana padahalia rrenyaksikan
n.rotifnya seolahdapatdiambildengan tangannya? Dan bctapa banyak keburtkan
yangmotifnyatcrikatkemudianberubahkarcnamotif-motif1'angdibuatsendiri
oleh manusiasehinggatidak tercapaitujuannya?Siapayang tidak memahami
ma.irlah ini, tidak dapat mcn-cambilnranfaatciari hal ini baginya maupun
ilmunya.Allah lah Maha Penolongkcpada-Nyakita berserah.
lnrlah berbagaimilcamargurrlenpendengaran yangbaku,jika tiap-tiap
individu mau mempcrluasnya akan ditemui 1000dalil mengenaiketinggian
tenrpatTLrhlndarirrakhluk-Nyadanbenahtanya Dia di singgasana-Nya; namun
kelompokJahmiyahmcninggalkan semuahal ini danmenolaknya denganfirman
yang nrutasyabihscperli: "Dtut dia barsamakanu di manttsctjctkantu beruda"
( A l - H a d i d : 4 ) p e m i m p i nm e r e k ay a n g t c r a k h i rm e n o l a kd e n g a nf i r m a n :
" K(takatllah;DiolahAllah. YangMaha Esct"(Al-lkhlas:I ) dandcnganfirman:

,106 - I'lamul Muwaqi'in


Lol "'rnprll nlnfl

sndeq;uJurquuunsqalotelu ueqrft?,\\ad P,\\qtqBnpal 3uE,{leIu u?)qIlP,lleul


1r;prt un..rn()-1y c.tqrq crueg;rd Suui :e,{uuu:rlrurad:csep e3rt qe1tu1
'ue.:n|-1y
'sndcqralqseue?Sulqasue.:n|-1y qseu
5^ndrqiuJuestqrllrprttlluunSIBqEPtd
Inlun urqlqruut tpcluaurqnuun5Iuelsq qxuuns uBllesrlpleql,{uue1n1elaur
urlqrlc,rrp nuul llrg :pdepuccLraq Plalf,t{ lerureq1rl1unqzlur:aduaqueul
{npu uup(g :qrprel,\-lv),.t?rrrr lttut qD14nsoq DlDut'lolnqsuolohaBuaru lopuaq
nunryn1tt1otly..:dr:tru Surr qpltV uctulrJue?uap{Elouau e{elJu :uP,ln|
-1y qsnuuriuap elnd urrlruep slcpcqtllSue3uau lrtu ue1le;e,{su3u{Pprt
rur slrprq ,.uDllDtuDt ,'iun.turtiiu,tlt:|'nsasStttt"ro do4astSoqo'iuqn33unsas,,
: r q p N r p q p s u r p ( g : q e u r i , i c g I V ) , .i r , l l r 1u o i u a p o t u o S o( l t D l r t o l o [ u a w )
unytp niyt1-opntl,tlut)tot)p)luD:ltu.ttluotuDtDdnslpn)q LlnlnstplDpu D4 2w
pqDpod,.:rlcllv urrurl-Jrulture;Pqeslpueu uep nqpn,rrqepeqlrxelep ]elu
uctu:n,{sued rluaiuaur srlaf utp stlruratsrs 3uc,{pq dtpEqlaluE{Elouad
:1n1r.raq tcSrqasE,iuun{nq urlpue,ln}-lY uEqequelte?eqJs
u u e , {q o l u o c I U I l n { I J e g
q r u u n s . r c t n d r su l l e o s r r d u r l l c q r u c S ? u a r 3
e,{uttln{nH uup uB..lnO-lV uBqBqurBtrleBBqeSqBuuns

'clr1 t.op qe,tefuau ullp lll{ep EIC e,{uqnSSunsas


:1n[unradr1r1uequr3tutlrla]esr]Il Ilrq lTlqrueIuPIqe{o33uaur ryp11utg:e8u
urp'r,{y-Jnsry uri-uapuecutcs:ac1e'(y-snlnrp ?uc,{ rcueq €ue8e uupIn[unled
urrlrp uep p,iN-rtur;c uPlf;prlr) tlcq ucldrlauaul {nlun ele,eI E^\elereq€J
r1r:11 chrt:uc6qc11yr;pr:dlr1 ttultuau Blr) e,{ueue.reyelararu ueSuequttged
uep ur.u{rJ'1r1uuriuap uelltseqrP;'rru,{ edr uclrus€plaqlrqetsnu 3ue,{1eq
't:tpues clJ.letrtlnlnueu ftoeq 3ue{ PdP
1cq unrylnutoiuau c{JrJLuunutcu
srlcl run1cquinIclarcur rieg .tlulq 1rp11 3ue,{ urrrr1t,(a1qenqasepede1e:au
unllcduauaururp ullIpns)Pulp IUprl3uP,itllltusqcued?IJlru lJaqtxauuep
'clsnulru
niel-nBer r,')r.ratultnquaut lnqeslellrtl tualfl lnlun ]nqeslelltrq
u n l u n l n l r J cu pr l J r . r rl:rpu q t l r q : l
u n l n \ n l n r p q r q r - ' i s r : ; n ul n1qc nq d u c t c r s n u c u
lrurn urlqciSutuau c,\\tlcqr.{ttt.llp3urlcd:aq{nlun ledual Bpt {rpll uup l?p?
rtsrclrur ruaci:rs rrdttpuad c;(uturpp Ip (uer{qnu) tr:n1n 3ur,{ Ieq epE{€pn
rlr{es uruesucp (qeqrqr:isqnul)sclJf {Epo tprfuarutut 1etre,{s qnlnlaseleu
s r l a [ i u r j n l t n q c s - r1
ae t qe l r f e l e t u : l l l p t l . \ l u l q s n u - q \ Puuc " q u n p u lel e l n J e {l u I
qscu-qsrucprd Stmlqtrrriqrqaluupsr;1af qtqrl 3ur:f lnfunlad epeIEpII e.{\qPq
rnqrla;uJurw)e le1ap t:c1t iucputluletu iuu,{ edrIS rurueiuapeSnl ueleuaqe{
rlrqruaLu3ur:pl1nINrIUI-plotuIP)rluau ueiu::rp uelqeq:13uera,{uaudaal uep
:r1sud lrpg tpcllaurnleq 3ur,{ueltpNlueuluetpnua) nll uelll€seplaq IBIouotx
urrpnu?{ n{Nq qcpns iue,r. uciuap rlsed unlaq 3ue.,{ uellnprrndutu:u:ul
uop ':^Ela{Irprt iuci 1eqtpclueu LPcllf,q uc:rPul e;e3aslelouau t1e:au
ucrpnua) ( II :ujnn,{S-lv),,otg uoSuapodnLas3uo'i trndnJonsas DpDlop!J,,
A l Q L r r ' l n l \ : r n g k e t i g a b r ) r u , ap c r t g h a p L r s l A n l-Qur'urt olch Surnrh tiiilk
d i b o l c h k l i n . l l e l d l s l r k a r t d a s a r p e n r i k i r a n t c r s L ' b u 1r r e r c k a n r c n c t a p k a n
p c n g g u g L r r abna n l a k h l l l a n l j c l a s . j e l a sd i r i ' u j i b k a no l e h S u n n a h s c p e r t i
n r e n r b a c la l - [ : a t i h a hc l a nt h u r ' : r an i n l h d a n p c n c t a p a nt a k b i r a t u li h r i i r n r l n t u k
r n c r n a s u k is h a l l t c l a ns i t l l l r r u n t L l kk c l t t l l d i r i s b r r l r t .T j c l e k l i l n l l ) i i ks a l u p u n
t l a r ik e t i g ad a s i t rp c r t r i k i l l i nc i ir t u s t a t r gb e n a rr L s aul s u l n l a .b a h k a nn a r r p l k n y i t
k e l i g a n l i r b o h L r n g . r t asuc h a - l i l n r t l a :s e t l a l g r n c n g c r a il t u l w u t l h u A l - Q u r ' l n
t e l l h n r e r n p c r i n g a t k abnl l l \ \ ' a k e l u l l a r s e o r ' , r r h g l r r r b at i d l k a k a nc r r k u pk e c u a l i
-lika i a r r r c l a k s i r n l k r na g a n r a n y ad e n - g a ni k h l a s . s i u p a v a n - ub e l r r n r b e l n i a l
mendckltkan d i l i k c p a d aA l l a h s c c a r l l o l l J n r a k aa p av a n g d i k e rj a k a n n lt s a r l a
s e k a l i b c l u n r n r c l u p a k a n k c l u i l t a n :- j t r l l t i t l a l i r k i r n d i a n g - u u po l c l r A l l a h ,
sebagairl]anafilnran .\llah: "..\ytltilu krtttttrltat uk ntartgtrjukrttt.\lutlLtl,tlurka
busuJtlttJtrttrtknttt (.\l \4aidah: (r) lan.r dipahanri nrukhatab (olrir-u kcdul)
d a r i a v a td i l r t u sr d l L l r r n h c n r b a s u hu l L j l hd a n s c t c r u s n v u a n t L r lm c l e k u k a rst h a l l t t
s c b a g a i n r a ndai p a h a n r ir l a | j h a d i t s\ a b i : " l i A r r t n q k t t r t n c l t k u k d n l ( t ( p l u t k t t
tlt,ngunpantitttltiu ntukt bcr.sikultlulr/alalrnrr .stotutt.qlclrtki, tlurt.jiktt rttusittt
lirtgirt tibu lt'liluh jultttlt /rtt1r" tlan vln-g \cl)erti ilLt: mcski .,\l Qur'an tidak
r r e r r h c r i c l a l i l t en t a n - r n i a t s e d l n - t S u n n l h r r c ' n d l l j l k e n n l ' l t i c h k b e r a r l i
p e u a j i b a n S u n n a h t c r s c b u tn r c n g h a p L rAs 1 ' Q u r ' ' l n r i l l a u p u n i t u n r c l r r p l k a n
tambahln baginl'a.Seandain_r'-a semuaI'an.tdiu'l jibkan Sunnahdan bclr:nt diwa-
-jibkanAl-Qur"an nrcluprikln pelgltirpusAl-Qur'art nlrka scbugianbeslr-Sunnah
R a s u l u l l l h S , \ W l k a n g u g u l d r u A 1 - Q u r ' a nt c l l i b r t d a l a u rn r e l a h i r k a ns u n n a h
t e r s c b u td a n n r c l c r n a l r k l r t rat y.
O r a n g - o r . a r g\ a n 9 n r e n g c n r u k a k a np e n d a p a td i a t a s b c r k a t a : H a l i r t i
r n c r u p r k r n t r l b r l l l r n r t a s i r P i l ! l n g i i d a d i d a l a m K i t a b L r l l a hn a k a . j l n g a n
ditcrima ataupundikc-r.jlkrn,dan ini sesun-gguhnya van-qcliberitakanRasulullalt
SAW dan clipcringatkan akan teljacli sebagainranl I ang lda di dalarr Sunnah
d a r i h a d i t sa l - N ' l i q d a r bn i n . \ 4 a d i Y a k r i b d a i i N a b i S r \ W s e s u n - u g u h n ybac l i a u
',Srirrirg,quluttu
berkata: tuttrrkkd u i t u r t t t t k u rAt l - Q t r r ' o n b ( r s u n t ed a n g u t l\ : a t l g
rnirilt dcttgun ittr. dctt,qurt((lLtt su)tLutgltluki .tuDtbilbar.sutttlurdi srtlunrtr
btrkttttt: Hcrtduklttlt kttlittn lt'ryx'qttrt.qtcgt!lt k(ludd Al Qrrr'un ini. ltul-hul
lrulul taltg ktrlion ttntrtktut di lttlutntttr htlulkurtlult.sctlurtg ltul-ltul lutrtun
tttttg kuliurtternuktuttli duItuttnvt hurur,tkunluh,scsun,qguhnut tidttk dilru!ulkan
bttgi konu kalulttipe lilrunutn. jugu stguluntuutnt ltittulotg buts.\'utq rcntiliki
turin.q..strlu sajultl)ut lktrtu pihuk \'(ng Itlcngil:utl(t jttttjiun". [)alanr kalirnlt
lain. dikatakan: "Ttrbtrnr-l.turustorttttgluki lttki rncncobutlutluk tli utttssttfltnta
ktnudiut tttcttrcltttlkut t lttuiir.',ktttltttt iterkutt. Di otture (tku & I kltttu.tettluo
unlqtat Kitub.4,llult, ltul-ltttl ltttlttl rung kunti ttntukurt di dttlunnvt kutni
hululktn, dttn httl-hul lutrunt.vtng kuttti tL'rnLtidl dulutnttu kunti lutrruttkurt,
s c s r u l g . q r r l u r l r rt t t t t g t l i l t u r u n t k u t t R u . s r t l r r l l u l t5 t \ l l / s t b t t g u i m u t l u l u t t g
dihrtrarttkuttt)[clt ,\lI(111.

.108 -- l'lanrul hlurvaqi'iti


60t - "'Enlraynlnfl

'rPJqliq ;un,{ rPr c;nl trnsJs


8uu,{l:pe'lcduralg0t Ircpqlq3l tp u'{u1t1uaiu:utqulJlclaratu Idt}J}'turirsllp
ueldelaucru3uri e1a;au undncurr'{ulclouaru und iuc:oas qeloq {rprl urlp
3uc,{udr urltut;tpuautrnlqrq ciunlrs qnlcsuc1ltx'iutuaruurp
e,{uue;g:.ru:lrqrp
qsllv qelo ur?InlrslpqBlol;uP,{ rdl ttllqlstruatu urlqeloqrp )inprlulrP,,r)l
-lttltuoqSuatu.rtolotltu,tl piiiiLrttltlttsttlt;tt ttoltt lt)Ptt D.\ro)np))lut)p tDlrlDttt!ttS
LropqDllv qDlrx t trDl tllj|llD:^).\u)u! uDlD lnpll h'uo.i ptrl onp ontu2! ttutDl t3t)q
un71o33trun:1oo,iutptiii trns;x..:lpqtsraq A\YS qrllnlnsr5 :l?lu{-I3qqlurc.mH
l q v u l r P q r l e q s I q Y I r r P . u l l u u l q 7 I Z Y . J n P q v . r r E pB s n ! \ u r q q r l e q s q r q B q s
e,{uprueg:clcyaq tbrqtrg-le'ulsl?q Iur :-ttprH :Itltlllfq IzPrurrcJJV
-'enpax n{r:fl
IIt -

uBp {Juau Inlun up\^ue,\reu:8ueu slrppqBuueuJur IBprl eSnf .uE.lnoJv


ruBIEp rp Bp€8ue,{Ieq-ll]tluDqtqruet ur{ednlatllntr If,qpuaJellSuetrlrs UseLu rp
u€rl]pc?ad rcuJAuJur slrpBqESnfuppqr.Jn{su]ueSucur :^lrpEq-strpf,q pUestEJE,{s
u?qrlruadslrppqrtxlreuf,u c;-nl lrdrp {cpn .rur slatuol urElxpqrspl,^J
'ullLIltJnlfluBSunqnq f;ueJ|lluclrq ;uf,{ enuas
drpeqralurnsnsasunn:r:pncsrad uriunqnq ueryrereqiucru;ue,{ slrptq r8nI
'nqr
lcqrd r.rcpe,iurqrqunclncu qr,ir ryqrd r.rcpc,{urqrqnpr:-rq uenclurarad
S u e r o a sr u r , r r S u a u u c l r L r r . t e r 1 3 u :iuurr , { s l r p r q r u t r . l J u a ulrE d E p{ e p r l
u?p:qcJlVqttr) rSlq urqeqrul;1 urludnlauriul,{ sllprq f,11u:uaurlrdcp lcpn
nuluaq Suci SueroutlSunrulururrStq rpcf.(gg : r:rsrg,1e),.qo V uDDju)ul
LlDlat Dt Diuqnfiiiuns)s'nttltsDA ttnDluaut iiuo.iodptsSLlr,/rfl,. :ucru.lrgeq qEIel
eJe.p.lqnllV E,(uqretueur lnlun uusnsnLl{e{ ?pu)ptprl8ue.{ueqequrcl1eq-1nq
€ppduplnq uB..rn|-ly ueiuap rensasiue,{ 1tq-1eqrprd rlrn::1 lnsercpcdal
1ee1qr[2,r,Ipprl ntr pual) lninS rpcfueurr(uepcdal snsnql urlr.'R]alultp
'EuluurrlrltuJu
{eprl rpuIr,(urpcd:1uf,tcf,]e) c)prurtecyrp 1ep11 rurucl3eqtped
rldYSqellnlnscU[1tf'c,{51-1nseg rlceluatu)ntun qellV qcluuedsD]rucqntedal
uc)ednlau ldrtel'qellv qpll) I.rq uenlnqcpuad tp;rqcs ur{nq Bint rur
'e,{ur:r13ur3uauuclrruaqrp
1eq ITtprlulp rlcclrpqrflr11:,tVS lqrN r.rupulnlLr
- e l n u ; u e , { u r n l n q u u d u t a u aude l u d n r a unr t r
l c q o e . r n } - l v r 3 u c u1 u q v q u e r
r p e l u a uB r I r qS u c p a s ' u n d e dIcE q u l l e p u c . l n | I V 3 u e ] u a u a uq J l o q ) p p r t
e S n f ' r u ru c r 3 e q u r ard. r r p . r c n l aq1a l o qr l r p o q c u u n s, u l r l n u a pu r f u a g
'e,{uuelur.reqrp unlaq 3ur;,{cdc uelurc:cqiuau nelc uu.:nf-1y qalo
ue{qr[B,rrpurnlJq8utr,{un)nq urlqric,taru snteq r3nI qeuung:n8rlay
'eiiurinq.rrsletrpefu:ururp ue,rnf
-lv u?{uriurrp8ur,{edr rirq uc:-clafuad rprlueursnr[q qeuunS:Bnpay
'r,(u3un)npuJduBpu3[rnBle
e.,{u8rrplpp
ruadasunlnq nle:-urlrp qluung uciurp ue.in|,lv e,{uduu}np
e3;urLlasilrq e1r:3as
urelrp r(uLrciuap tunsJsr^nleqqELruns:prxepad
: n t r r , { : | ; 1 t1p r u r r n o - l v d c p r : q r :qt l u u n Sr s l s o d

NV.UNO.TY
dY(IYHUSJ HYNINNSISISOd YOII
hadits tentang rnengLltamakiinbuclak1tc'rcntpuan
vanu pcrnbebasltnrrrI ntcnju-
di kewaiiban suaminya.jLlsa hadits ntengcnli laranrln puasa clan shulat bagi
oran-qyrng sedang hrid dln hadits ytnil mr-\\'ajibkankatlirat baci r)rjrnr
)xng
melakukanjima' pada siani:hari bulun Rarnadhrn.scrtahadits,haditstuenglclui
m a s a b e r k a b u n gb l g i p e r c n t p u r nl a n g t l i t i n s - g i illt a t i o i c h s u a n t i n t a s e b a g l j
t a r n b r h a ni d c l a hv a n g t e l l h d i t c r l p k a n A l , Q u r ' a r r . r r a k a j i k a k r l i a n k a t l k a n :
hal itu adalahnaslkh terhaclapAl Qur'an paciahalal-c1ur'antidlk tlaprr dihapus
d e n g a nS u n n a h .L a ) u b a g a i m a n ak a l i a n r n e r l ' a j i b k r ns h a l a t\ \ ' i t i r p a d a h : r il t u
h a n y a m e r u p a k a nt a n t b a h a nb l r g i . \ l - Q u r . a n v l l l t - qb c r d i t s a r k l nh a d i t s r . a n g
berbeda-bcda?Dan blglirrana dcn.gantarnbahltr Yang kaliurr buut lcrlta.llp
Al-Qur'an dcngln nenrbolchkan bc-ruuclhutlcnLln lrrak kurnlr I'an! ditlasiirktn
pada hadits vang lerniih l Ju-sabli-[ainrlta dengltn tanbuhan tefhtda]l Kitrlr
A l l a h y a n g k a l i a nb u a td e n g a nn r c n s v i t r i l l k annt a sk a r v i np a l i n i :s e d i k i ts c p u l u h
dirham yang clidasarkln prda haciitsliillg samil schali titlak benal tlan hlnyu
n r c r u p a k a n t a m b l h i l n s c m l r t l rb a l i A l - Q u r ' r r n ) D a n o r a n g o r a l t g t L ' l a n j u r
menerima hadits: " stttrurtp tnuslitttt klttk ukun nrcytt ri.siorung ktlir dun ontng
ktfir tidak ukun nrt't.rtri.sirtrutrgntu.r.lirrr " padah;ilini nteruplkan tantblhan Al-
Qur'an. ju-er menerirnl haclits ntcntenai pt'rnber.irrn,,r.arisal,,vrtri SAW l/(r
(sepercnlrn) untuk antk perentplliln slrnl clcn!ln untuk iinak perentpuandari
saudaraleki laki mcski ini rncrupakanrirlnbrhan dari al)a ]'an-gterdrpat clalanr
A l - Q u r ' a n . S e n u a o r a n g - o r a n rj u g a m e n e r i m l h l d i t s p e n r b c b a s anna r a p i d l n a
k a r e n ah a i d , 1 a n ! m e n r p u k a nt a n t b a l t a na l ) a) ' l n g t e r d a p a td i d a l l n K i t l r b A l -
Iah.juga mcncrima hadits '.ria7rrz r,nngntnbtutult .st,s(ortnQ(lulont l,t,rtu,\ iLt
berhak ntendupatltarta rontPosutln|(l hal ini aclalahtantbahanilari pcrnhagian
harta rampasanpcrlng yan_gter(lal)ltcli dllur Al-Qur-'t1n.Dan serrul Irlcllctima
hukum Nabi SAW yang nterupakun tenrbaltrn atas apt van:. tcrilapat daltm
A l Q u r ' a n b a h u , ah l n l a s c t i a p o r i r l s t l a l a n rg r i r i s i b L rd a n b a p a k s a - j av a n g
menerimal'arisan. semcntaral ane hlnyl dari -rarisibu tichk ntencrirla rr lrirln.
Seorans laki-laki rncrvariskankepadrrsauclaralcllkinva _vanuseavah ibu dan
tidak kepada sauderascavah. Jika diteruskan claftar ini itkiin stn-sirt
l)rnj.rn.J:
s u n n a hR a s u l u l l l h S A W l a h s e h e n a m v u1 , a n gp a l i n u l - l L r n gd a l : r n rd l d a k i t a
d a n p a l i n g b e s l r d a n w a j i b b a g i k i t l u n r u k r i , : l a kt r e n ! i k u t i l r ) a j i k a r n c n j a d i
t a m b a h a nb a g i A l - Q u r ' a n .

Urnatlu_radiwalibkan untuk nrencrin:ahaditsrnengcnaiketenturntcnttng


saksi dan surnplh meski mcrupakln tlrrbahan atas apt vans ad:r chlarn Al-
Qur'an karcna para sahabatRasulullah SAW dan rnryor.ilastabi'in dan par.a
p e m i r n p i n . N , l c n g h e r r n k a n s c k a l i o r t n g v a n g n t c n o l l i L n v l l . r n t ; r r a ni t L r
merupakantlmbahan apa yang acil di clalnmKitab Alllh kernudiunrnernutuskln
berdasarkankeping rantai clan ruas-ruaspaLlaalat beckrngbafi rnrruPtil si"i-
sisi batubatadidinding pltlahrJ vans serlacam ini tidak tcrdapatdi dlilar'l]Kitab
Allah dan SunnahRasul-Nya.Dan kalian scnua dan seblgian bcsar umat

.ll2 - I'lamul N{uwaqi'in


tli "'B pay nrlng

0Z ripl urlqrqu4rp ulr)inqurrrrltli (Linlndurdplrp) 0g iiuli -lrzplb rrcurn)nq


rlrq ?ucrurp;eqes'qlpsrlu ntrns rlllulnr (rLrrzLnlrrtn)nqrurlrp) uc;-rrrse;-uacl
uuiuJp rrl.risrpInqulrr urLulrluq liuqrfu\\ clt:;-iui;;-ueLu rlJlJnr rrrrs^ rirp
ltlur:ag (ursndrqSuJd) qlrs"cu ir;rqJs )nqis:atllq ullpll,{uaul qllnrcH nqV
lgql?qPs rrsaq ulr;l-lqcsrrl]prr{).tf)-|r Ut:\rrHlI llLI\] r11 it Lrr,.rnf-1yl;-cq
urqequrctSuuu u:1qordrpr;fuaur urltlrurellal rirs;-ur,',t1rqrFlrurrIl:Itl];'r1ay
3ue.,{ 1nq r;pnd rpr:[:tl ulqrsrl:sracl rdc]r1 uaruni.n;rr;'cq:rsutllrciasrpl iunnlJy
u u a : u 1l u r r l . r : c l ; - u c , 1
{ r q r n p r r u J ; - r r J r rLl r \ r J J s . r Juqc ) j l ) j l p r 1l l r )
l t t q r \ l . \ l r l n ) 1 r l I i r \ 1 1t . ) LrI l r : f 1 . \ t 1 , : 1 1 ' p ' \
uclqeq r.,{uurnleqe:- ur.rnO IV uu\rlnfuntrpqr:rr.r:cl LLrnlacl iur:,i urnlnqrtclru:cl
rp?lueur nr]trriurirq ucsr:lrllcclrprfuarLr i-ur':pu1:a) ur.:nf-1y qelourllnlilrtrp
q c l e l 8 u c { r d r r : l q r q u r r : lr p n f u a r r;r- u r . { r l u u u n s : u r l l t l l l { t p r ) l I
.rE.JnO{V uEqBqu|BJ,JpBfuaI,{3ur?,{qBuunS uJ[rnBJV tUE.)ptrl-ruBJet\l

'ulr)llrr-.qrp
n s a r LLtr r l rt p r : l , r a u tr l r i u n , i n l l l t \ J s
ruicqls rllyg rqcg urlrluaclrpl-ue,iqllrul uu.rnO,lVqelourpuJ:-rmllnlirntrp
3 u c , {q e u u n sr 1 r : n : a yr n i n i u u ) u A \ V\ ^ q r l l n l n s l ? Hq c u u n g q n l n l a s r l s r d
ue{qeloqradrp uB..rn}1y suteutqr;qrLlrlLII]uuns r:nuras cllpr-'qre1 uulllouad llrl'
? { e l u : c , { u u c pl r l r p a : q
^ r q r l 1 c p r 1r : ; - nrf : r p u a n s l t u r . r n O 1 y r . n ; p1 n , { u l qq r q a l
{Bprl rlsJu uu rn|-ly ullrp rp upu)11.11 iur;,{qr:uun..^ run)nq-un\nrl ur?)rprB
'uBIlnqasItrtc{qcl:1iur,{ t.rrP qr:-r:ru
lrdt1-lt:tlrlraq tn;pul..rnf 11ir;-tlqurrqcqurct
rur ll?qeuarrl rtpr;- iuc,rtrl url-ualt rcpr;;-;-ur;.rllc1 ur':llnfuad;-ull.rtl1oru iuu,{
slrpl]qruruJrrJurr;-n{ 'ur.-rn}-1y rrr0lr)pitpu;'ul,t uclnu]rqrqllmlqrll]pll rur
'triiuurlrdrlJ)usp.,tlint tlt.ttlitnltt:ryu;tt1 rlotrol
1th -. :s1r1tcq urLlr_r:u:ur iul.ro
enurJ:^ Ul]pPnurasrlpuV rdrrr[rrll;ua;-u:tur lnqe,iuaurr,{ur:qr:rlrr:r,ru1 :u|,ln}
lV setuurqrqurt r;ni rul lltrl rlsllur sr1-rcqnd lslur r;,iutqtl uup rrsn ullius
- D p r e q( q ; l l r q p 1 r ) q i n l n q u u n t u J l a n t l: r r l ; - u : r su l r p r l l - s t r p ur qt r u r : a u a rui in l
:ur.rn0-tV rn-rq urLlcqumtrur IllLll.,ls.\tu r:iurp'urnrtp qr-.1)l)t r-a\rLu rurlr:furLrr
sturq D,{urur?ns r;uurluiriurlrp ;-ur:.iur;ndrrrr:rcl ruua;-ulruslrplq llLrrr.rJUaL[
e3nI l?run sr1lo,ir]Luurll ulturJsltl)ul 'ur.in0,lV rurlrp rp Llpu)uprt lI\aLrr
uErle,\ledrluaiuau slrplll-slrplrqrrur-rlu:rut];-nflrun ullll :-llslt)ltltlld
' u i r . i n O - l Vr ; - u 1u1r : q t q L L r il n l l rur
r l s o u q r l n dl n q J s J JDl I r l lt l r n l J q r sr ] ) n ls n t n( u r s l l l c q L r r .qds) l ] q s rul ]r ) n ) | l J L r r
S u e r e l a uiri u r . { s l r p r : qu r l r u e L r a rru: i n l ; - u c , t ol l t L r r J st n t p u l l l u ) u l t , J n O
-1y rieq ucqcqunl qrlrpr rur 11s:ure,{ur1l1rnpJI
Iltlun r.tnruaru rlrl r.rncu:rd
r{B{ dlpuqral rrriuoloruacl;'rntlrrJlslplll lurufuJLLIe;-nf iLrr.rornuros ulp
uBrlc) ur,rnO-lV ricq utqlclurrluelcclnt:rru turIlq r)sJLursnli:y18uc.ro8ut:o
depeqrt lclld urlniunurcdrnuaiueruslrplrlcrur.rluaur cinl 'ul..rnO-ly urlcp
epc iulr,{ Bdputq?qurt un4:clnlcLtr lttr l \\rJual u;ltc,iual urp r.{uur;qlrrrll::r1
ueiuap ,,rr.iu)i2rlt:l Ll)lu untunltp tl)loq lDpu lttliiLto.to..:strpltqruriaualu
( d u a p u l u h ) c a m b u k a n .S c d a n gA b u B a k a r A r - R a z i m e n v a t a k a nb a h w a
tambahan yangdatan-g seteiiihpenetapan hukumnashdanberdirisendiriterpisah
darinya merupakrnnlsakh. sedanejika datangbcrganclengan dengannash
sebelumpenctapanhukum bukln rrempakannasakh.Jika datangnyattnpa
dikctahuise.jarahnya. bila lambahanitu scsuaidenranvangsebelumnyatelah
ditetapkanoleh Nashdln clapatdilihat surnbcrnyadari perbuatankaum salaf
ataudengannrcrnperhatikan baik Nashtersebutnaupun pcrbuatankaum salaf
sekaligusnrakakami nenetapkiinkeduanya.atlu.jika hanvadidasarkanpada
Nash sajamaka kani tctapkrnnashn)a sajadan bila dalarnsurnbcrnyatidak
terdapat petunjukrnengenai salahsatudarikcdulnvamrka sebaiknya ditetapkan
bcrdasarkan keduanl'a sckaligus. Kcduanya bcradap:Lda tarafkhususdanumuln
jika scjarahkcdurnyatidlk dikctlhui dln tidak dikcterntrklnpelunjuktentang
u,:rjibnylmcmutuskanbukuurtlcngansalahsrtu dari keduanl'rnrakakedua
sumbertcrscbuttlipcrgLrnlkan hcrsarnaan. Jika Nash) an-qdatangbcrasaldari
h a l y a n gh a r u st l i k e t a h usi e p e r lki i l l b s u c id a n k h a b a r ' y a n lgc l g k a p s c d a n g
datangnya tambahanberasaldari khlbar-khnbarahud.makatanrbahan tersebut
tidak bolehdisamakandengannashapalagidi.jadikendasarhukunr.Sebagian
sahabatkami berpendapat bah*'a.jikatanrbilhanitu rrengubahhukum yane
ditlrnbahinyadenganperubahanscsuriis)'ariatden-sanketentuanjika tetap
dikerjakansesuaidengankctcntuanscbelurrnyatidak akan diperhitungkan,
bahkanharusdimulai lagi dari au'al.makiihal ini mcrupakannasakh.
Mengenaihal itu. contohnyaadalahtarnbahan saturakartpadaduarakaat
shalatfajar.jikatidak rrcngubahhukumperbuatanyan-editambahinyldcngan
k e t e n t u a nb i l a d i l a k u k a ns e s u a ik e t e n t u a ns e b e l u m n y lh a l t c r s c b u t e t a p
dian-egap (dibenarkan) dantjdaknesti dimulailagidari arval.bukannrerupakan
nasakh.Adanyakervajiblnpeneasingan 1,angnrenl,ertlihukr-rnr cambukjuga
bukan merupakrnnasakh,dcmikian pu)a tanrbairan20 kali clrnbukan lagi
setelah80 canbukan bukan mcruplkan nlslkh. denikian plrla syaratyang
t c r p i s a hd a r i i b a d a h n l as c n t l i r it i d a k d i a n g - u r pn a s a k hs e p e r t ip c w a j i b a n
berwudhusetelahpovajibanshalat.Merekr tidak berselisihmcngcnaiaclanya
kewajibanibadahtambahanatasibadahlain sepertipcrvajibanzakatsetelah
wajibnyashalatbLrkan nerupakannasakh. Ju_qa tidakbcrsclisihbahwapcr.vajibln
adanyashalatkcer)ansetelahshalatlima rvaktubukanlahmerupirkan nasakh.
PembicarlannrcngcnaitiLmbahan vangnerubahntencakupti-!r temprt:
padamakna,narta dan hukurr. Bila terjadipadamaknahal itu bcrartinasakh
( p e n g h a p u s a kn a) r e n am e r u p a k a np e n g h i l a n e a nT.a r n b a h a kna r e n a n y a
m e n g h i l a n - e k aI n
t u k u n m e n j a l a n im a s a i d d l h ) a n g t r - r d a p apt a d a y a n g
ditan.rbahkan (Al Qur'an) dan mcngharuskan aclanylpengulangankcnbali
tanpatambahan. Tambahanjuga menjadikanvangrra.jibsernuanrenjadihanya
scbagian saja.danrrenjadikan orangmendapatkan dosajikatidakrnclakukannya
m e s k is e b c l u m u yhaa l i l u t i d a km e r u p r k a nd o s a .i n i l a hy a n gd i s e b u nt l s l k h

.114- I'lamul Murvaqi'in


glt ,- "'Bnpax n{ng

(sndcq3uad) q1rsr,;u ueledn:a'rriue.f,,,ntp qopuo[o.rD^uuopnqiadmloSuaut


ot Dll['DJluDti Suntoasopndal 4o1t3tad'rtuy, lrryr1,1,,:IAVS rqEN Epq€s
€.{uqotuo3 rurl?q ureleq (sndeq3uad) qIBsuureieqestelrslaqrlEnJJ{D,{ueped
uEqEquIEl uE{Irequau uP{lBuJqlplltprl ullp :uEqnlnlaselplEJasueun{nq
ueeulnduasarluB)edn-rauqepnslnqas:a11e,{e ruelrp pnsleurp 3ue,{e:ape,trquq
rur1u,{eru elulrurpe,{uequr1 cleru erapqplatasuf,SuDnqurad lnqa{uau snBqrles
{eprt tnqaslalucr:cquad elrg u,{uueqnrnlasa) uB{nq urnlnq uerSeqas eun:
nlr uriurse8uadepec{r[:efpsu:apue8uape,(ueqeu:ndurasrpllfuauruerunynq
e^\qPqu?p tnq3srJt JEqe(uqr[8,$ [lr{?,{au e1r1uulsntcq3uauruulr sni
-IIP)asuBqequPluBlnqa,{uad uP?pprtel EuaJB) :n qelalasusSuEnqusd (unInq)
uu{tnqJ,{uJrx pdupl;l-uEro-3uero epedaltnqasraltn,{euE)lBJEqtUatu qaloq{ppn
li\VS rqpNe{pu ueSurse8uad u?pBrapqelppee,{uueunlnqe4f (Z :lnN-uv)
,,otap ItDl snlotasDirlDnp lunp Suotoasas dort-dnuqolotap ulDru'nuz.laq
Suni n1o1-t1o1 rrDpoLtt2tdqSuni uondtuata4,,:qeJJVuprulrJe,{uqoluo3
'c.,(urunlnq rsueseqEIuEr{ruaprurw,{au etrl
:wnqruouuf,Ie urpuaslnqaslclr{scuueleunS:adruaru e1t1uequrlSunuau8ue,{
qslluqelalasuniuosolal c,{utpeuua:e1:ntrqelalase,tuucqcqulel ue11nqa,{uaur
D d u p lu n , r n D - l y B p t r dx l a u a l 3 u e , (u n l n q u e l c J c q u e r u u z 8 u a pe , { u r q
Isplcquau qaloqIDplt ,{[VS rqENEIf,rxqnuunsucp lusf,lJqe,{uuuqeqtu€l uep
u?,rn}-lV ulDIepledcp:ate,{uqsnu e1rIr(upnsy:ur..qseu ue4edue,{uaur?ut,{
qaloelrl epedal uelredruesrp ul?Ic,,utltnqesrpll{lf qlls,r rpefuausnirlelas
e.,{uueqequcluc11nqa,(uaru n1reua:u1:ueqeqrueteduutE[BsB.{uqs€ueuaJuaul
Inlun rseluquaul ,\\v s lqpN SuupasuuqequrctueSuap1e1r:a1Suui qsuu
uedutaued qelDpE pns:1eurp 3uef c1rI:euaq{epr] rpe[:e,{uqseu uulrzdue,{uaur
3ue,{3ue:oqelo e111 cpedal uelreducsrpuelc einI rlsud,EpEEIr[.ueqequ€l
euarp{qspur?equcqeqruey ruBeqes puualrp tedep1epr1puqeleqeqy :Elellaq
e1a:ayq sndcqiucduelnq snsnqlSuadrpefuaurucp c,{uqrquretrp 8uu,{rSuq
?urpuequadrricqaslnJUnuIsr l;^\rleqrnqclaBuaur etrl'ueqequelru3eqesparyz
lDqDqI p.Llrlteuavr lrlcdas lcurn e1r1 ucqcqtrteleurrauautwdepet pntlo toqotll
ucp lesBlaqq?qtxollpUEIE8ue,{qsEuelrqu,{u1r1eqas '(npr^rpul
lcFc,\\u)prryp
JDqDVIur,p lcseraq3uc,{ueqcquel pruuauau ledep1upr1Er .lrte,rrclnru 3up,{
:^lrpeq nelPrJnsqBlrI uBpIEselsqqsqulztrp3uc( qsnuedruJqun{nq pIrI
' uvllunceiu:d uep
le:t,{s rpcfuautuelqnq'e,{uqeq
nrau er rl:^au 'q{f,sBtt
tnqJsrp{Eprtcr uelq?qtuBlrp8ue,{r3uqSurpuequrad
uelcdnreururqequct elrf nele 'urul 3ue,{qBletesntps3ue,{qupeqrueqrfe,trad
u:adas qlrseu tnqaslp lcpll uESEqJqa{JesEurn{nq lelSueiueur uzlqeq
r,:u,{sunlnq qeqnreu {Eprl ueqequplrlrf Suepas'{csnl upp qeurellur lu.Irs
-tp.Jrs rp nt?sq?lesclrf qleseu tnqesrpurnleq(uE,Jno-lv) e,{uepedal
r?rBluB
uelqequelrp3ue,{rrepsenl:edrpSuef r,le,{suaunBre-uaurn8re ueSuapr.:2,{s
run)nq qEqnrau3ut,{ uuqequutrunlnq muaSuauure:rcrqued efu:euaqag
'rue rln{rBuaurEIUBUBuaJelq}rqn.laq
}nIr und r:,{ueruuu
uBrlruap ueBuepuep
'Ubadah
haditsriwavat b i n S h a m i t : " G u d i . sd a n b u . j a n gt u n g l t e r z . i r t u
hukumannytt didara 100 (serutLts) kali dan tlirajunt'. Demikianpula denean
haditsmengenai hukuman rajam saja terhadapMa iz tanpahukun ciera.karena
itu firman Allz.h:"Perentpuart tuttg bcr:ittu tlun laki-lttki tang barz.itta, nutka
dercluh tiap-tiap.\eseorutng dari ketlrrunwtscratuskuli rlcru" (An-Nuur: 2)
.jugaharusmenjadinasikh(penghapus) ba-rihukunrpcngasingan dalamhadits
nttbi:"Gadisdan bu.janghuru.sdidarascrutu.s kalitlan diusittgktut stltuttu sutu
tahutt".
Maksudnyaadalahbahwatanbahanhukurr j ikr terikatpadanashpasti
akandisebutkanoleh Nabi SAW setelahpcmblclan rvatnya.Dln pasti akrn
disampaikan kcpadakita bers:rma denganhal ;':ingditambahinva:.jadi ntcrcka
tidak diizinkan nremberitahuadanl'agabungancluarnacarnrnlsllah tetapi
m e n y a m p a i k a n n ysae p a r u hs e p a r u h M . e r e k am e n d e n g aR r i i s u lS A W
m e n y e b u t k a nd u a m a s a l a ht e t a p i r n e r e k as a a t i t u m e n a h a nu n t u k t i d a k
melaksan:rkan tambahannya kecualisetelahmengetahui darirranaasalnl'r.bil:t
berasaldarikhabarahaddanturunsebelunnas,h secaraotonl.itisakantcrh:rpus
oleh nashyangtidak menyebutkan hai tersebut.sedang.iika turunsctclahnash
berartikhabarahad pastiakanmcnghapusnl'a clln ini tithk dibcnarkan.'fetapi
jika yang ditambahrberasaldari khabarahad maka tanlblhannyayangjuga
b e r a s a ld a r i k h a b a ra h a d b o l c h d i p c r t c m u k a nk a r c n ai a j u g a b o l e h
menghapusnya. dan bill tarrbahandatrng bcrsamaan dengannashdalan salu
w a c a n at i d a k d i a n g g a ps c b l g a i p c n - t h a p u s a n
n a n l u nd i p a n d a n gs e b a g a i
pcnjelasan.
M a k a j a w a b a n n y aa d a b e b e r a p am a c a r np a n d l n g : n . l P a r l d a n g u t r )
Pertanru'. Kalian semualahyangpertamamengkritikdasaryanglnda jadikan
dasarini, danandamenerimahaditstentan-s bcr\\'udhudcn-ranarakkurmayang
m e r u p a k a nt a m b a h a na t a s a p t y a n g r c l a d a l a m A l - Q u r ' a n d a n p e r u b a h
hukumnya;padahalsesungguhnlaAllah SWT membuattayammumscblgli
hukumpengganti air sedang khabarmenetapkan hukurnuntukbeN udhudcngan
arakkurmaimakatambahan berdasar khabaryan-rtidakbakuini menghilangkan
hukurnsyar'inyadan bukanmcnjadipcnrbandingataupunnrendampinginya.
Dan andasemuamenerinakhabarmengenaiperintahuntuknlclakukanshalat
w i t i r C e n g a nm e n g h i l a n g k ahnu k u ms y a r ' i t c n t a n gk e y a k i n a nb a h * ' as h r r l a t
lima waktu adalahscmuashalatu'ajrbdan denganmenghilangkan pcnberian
d o s a a t a sp e m b a t a s a n t e r h a d a ph a l t e r s e b u td a n p e n r h e r i a np l h a l a a t a s
pelaksanaan ibadahshalatwa.jib.Yangrrengatakantamblhanini adalahorang
y a n g m e n g a t a k a ns e l u r u h h a c i i t st a m b a h a nb a - u rA l - Q u r ' a n , d a n y a n g
menyampaikannya kepadakita adalahoran€iyang menyampaikannylsendiri
maupunyanglebihbisadipercaya atausetaraclengannya. Danyangmeu'ajibkan
kita mentaatirasul-Nyadan menerirna sat.rdanya mengenai tambahantersebut
adalahorangyan-emewajibkankita mentartinyadanmcnerimaucapannyaini.

416 - I'lamul N{uwaqi'in


LIf "'Bnpa) n{ng

rurlllp ur(] r.i\ olllrilr uitp tu1,..i\q|lrur llr\qrq urtliluBlJuetrl qrlJV rlnp
fl]slljJq ;uu,i ]] iirUltsul.iuJd i{lllI]l| t; ir||Ltlu ilpldJ) r,irrunII]ut)isrp iiuB.i edr
it)irtil tl,i,\ illll) UI\rl.ll.rd-lnr\rl.rlil:Ll trdrrnriuJd rriiIqJs ljrsOd pprd ,\\\,.S
r l r l l n l n s f d L I I l I l l r d L u J u Jrul lr] l l \ i r\ \ q r q u | ) \ | l J I U i r u ' t l p ) l u D t i ! D p u D d
'\lr;rlr).s !lr|lrli ur-'l)u,r.rna Jv drfrLli;rt ut-";-unluauJd
rl.ri,'.lJ(l p;nfrilt iriLlLLrn.Jnli Lnll)| \ rn{ti]]lir\ rIt]la.,itLu]lurl-ttlaqntriJq Lici'lltp uI]p
i n l . . I n 0 - l Y i u l r l u r L { . r ! u I I I i r ) [ . r i ] r a r l r i r rr;ttL r . r U : t Ur r p \ 1 1 ) j r f : r \ u n - u c l u i t r J t x l t l r )
r l 1 : ) ) u r ] ; - u n r u J\rrrl r) r 1 u r I r { l i l r r u t . i a r r f l rI rl r ) I l l - ' ) q r l r . \ \ i r U \ 1 1 s n q )u P p ( r r n u n
;itn:,rtrt;..trtf-11ttttt1nqriurlniiurs.r\ ,iui.ll,u.rqrl rrr:)rl3q'1ylnLlrd ur,-1ldn:aur
r t t l l r : I U t : ) n g, , ' , O i \ ' r , , 1 r ' " r r | | ' . . I r ' L I | | I r : ) 1 1 r r : l . lr:Li U r l r U u J u . l)
I l O l l l l l ) l l l l : i l l l I l l l l , - ) r Pl t t : 1 1; t : i r r i : r ; - r l p I l ] i t \ ; r \ ) i l i r n r r I p r r r . : n f 1 y u r : r i L r : p
rrr;irr?1u:rlrlqIrqJ\.r.rt irrj r:\,.tl1lal ur:tlr,'tiriuJrrr irrr.i ullrlor.rld LrrlqJioqtUaur
l ] t r | t u r c ; r ] qn l P J: r l l ] . . i n Ol v l r f i r l 0 pr P u | ) I t l l r s r p q I l : t i u r . ( r n l r f s u e u | s l l a l l t c l
L I I ? I P d n . l i l lrrt t l ; - u t s n ; L r . ri c: rj^i,{ ] - . qu r l s r : r t l r r i r U . \ \ \ / ( r q t \ t r 1 , ' pl C 1 : . l l s t 1 r 1
j y ) . t ) . \ t ! t ) l t ) l ) l ! i | ) t , , 1 o " ,t i t ) l . i i . t . ) ( l r t . ) !ttI . t l Y I t t l t t i t t 1 ' / 1 | 7 1:.r. i.5 - r r n r r r . r r l
Llltl)pnsIlLLrr.rrprrr \ r i.ri ri.\,.jqr:1ri..rur;itrr.lilt:rd iulltt.:runutn q rq!l ilupi IxLl
I r l t i ; t t J L l tu l t \ l t l a i t i . r Ld i r J ] l p rn t i - ' \i u r ! t . l l l r i l r r r i s i u | | r r l n l l ] s r l n ( l l l J r ur ] i u p q
r u r r c t r J a i u t t t!rI l r i l r i i l u J dn l n s r : ( r i r . r i1 - ( n 1 1 : ; r . q L r 't,r l . l t - - \ \ l ' t { tI ] I ) I I i L I . l f ; I u l
' l l r l u r l sl . r l l l )
i ) i t \ \ r L L tu l l L i r ; u t i u r t n i r r p n ' ) l r u r l u l a ' u : t t t t t c s r l : f u l d t : l l u r :
uUupfq,rJdrplr I1-'p0uu(l r\\ ill\r.i u.n r:i5 r:Ptrl:1 1r'I]1r]1:1rru.td unp qltllV
r)rpuJqJ)rp iuc,i rdr: ulr)\r--lfluJur ,ri 1::lr rrltlnrl ulthl;rurcl rpr:d urlrp-'r1'1adsr,'
rr;rq.rJq urrllrp rlupu.rqJlrf ,*lrrri irrlt- rir{jralrr.rLrr ui-.{rlJl'lrL[nt;-tqcs ;-rl1lp
' r r { r t r l t ) J rt'llr : t t t t r rt lt r ' 1 r r 'I;t l i | | ' | | , ' | . , ' i I. r .
t . l , r , r ' t ) jt I J I ' r . t ' : ' r t r : . : r t r l n i \
r l q L u r t l - r q t t l l llLl pl l l d a ' JI u r t l i ] f r q r q l l I ) P q r ] r n i l r ru\ | ] ) q t l i \ \ J l u l { i l J J \ uj l U t ; r r r i l
; - u u 1 t t : 1t t e s r l a l i t a i lq l l t : p l u r t i u . r sr . i t r r l r r i i r r l . r \ r u , r 1 : ) l t - . t 1u l : p r l c q r l r . l
u l l i l l t q u r : d L I r r h r l J L l Judl r J )q r L l [ l . t ] i l J l l Ll ltl. " , u q t L l tu\ l1l i t t r : . l i t u t r u ; - U r : iL l t - ' u u n .
u n a l n u Llur , ' l r q sl r . l r : J l l in r ] l r 1 l ] , t r r : ql ql i l l r r r rur il l . . {r;r r ; , I . - ) r t;:-uur] l t l p ; - u r . i r l r : u r | t s
ll.llllull |)J.rJrrl r;-rq ri0r:1,'r.1.]irri ]rIr' '. 'I .l1r!|l-lrrJlir lt.lu,.;ls lt)ir.taLuin llttrJLlt
J n t l n l u u l t t u \ . r q ; u t i l d l i L r r l r : L r u n l. r, , l , r ' I r r r t r r r : u r 1 r - . i rr1L r . l r . p ; - r r n i li - r r r
- l ? d ; u l r / i q r r l. \ \ \ r s q r l l i r i r t \ r l l r - ' u . t r . l rr\: i U r : : 1 r : u r l s . 1 l l r1r:nr d Ln u r u rr r : l l u : l r u : r u
' l l u r J t l i L Lul r ) r
) r p r t r L U u )u i r . . j n { )I v u I r { l t q L U rqlr l l l p l lt u t l I H : u l t ] ) r L U eppr q r
slrpr:qrlura'trtttr1n1l:11;-rtr'.u Lilll.l.rdii'ul i llJlrlrlJIJut t.tllpund;-ul.ro.s)rl rJuIJs
rLLll\ ulp ur:. rn1).1y r-ut:lr:lt l,iLtLrl.rt'u:rlu.tdullnur-.ueru r),r.tJLLInlrliq r:r?p
s tr p B rrll ; u - l p r r J l un l r i i q ) n r q r r i l pr l t l i r q s ; - u r il i r | l s L U n r lu p ) r l | c l I i u r s r s I ] l l i - l s
ul;l'uJprrusul)[uJdl.tirl)srdJl ll]l)l] i);iti l \r-i!;.-r\nlu;J\ uit!iuapulLluuLLlnt ;LrrpJS
' l l l l l l V n t r r J n - u J Luul s l r ; r l u : r crl l t l r p l u \ u L l l l l r ) i l r , . l
q n . r n l l su r : p . r i u u t c l c l , r a d
p n s l i l L u D ( l r I l l I s r l . l L l J t u ) n l u l t l r \ i t n ) l t i u r i . r q L L l J l rl l; - n l l t 1 1 l r r l r r r r l S r : q a : -
Ju^\r IUbs rurtlnrl ul1dr1..ru.tur1n1un rst:od ur)r.lrqurJLu_ -l_,\\S qrllV
'r,rrpuJsr,'iuulnll).r.tclur;-uap
I t t t t l r l q B q u r r tu t : l c l p l r e r i ri L ] l r l l - u l r o r { r l l r p l ]( L : t { s u H , l V ) , , t t t l o l D r u t . t t t
DlDurtrtLutlIttl,t1l tDll tu\t.t)(ltl it!D.rrl/r.r..:t1r:1i:pld_rI ul){1lIl;uJLUSuci ucp
keharusanmengikutinyatidak ada perbedaanantaraperkataanyang disam-
paikan-Nyadengancaradibacakanmaupunwahyu langsungyangsetaradengan
perkataan-Nya.
menentang yangsatusamadenganmenentangyanglain.
Pandanganketigc menjelaskanbahwa Allah SWT memerintahkankita
untuk melaksanakan shalat,zakat,pergihaji dan puasaRamadhan,kemudian
datangpenjelasan dari Rasul-NyaSAW tentangukuran-ukurannya, sifat-sifat
maupun syarat-syaratnya; dan umatnya wajib menerimanya karenaitu adalah
uraianrinci atashal-halyangdiperintahkan olehAllah, sebagaimana kita wajib
menerimadasaryang terperincidemikianpula denganperintahAllah untuk
taatkepada-Nyadankepadarasul-Nya.Maka jika rasulmemerintahkan suatu
perintah,hal itu merupakan penjelasan danperincianuntukmentaatiapayang
d i p e r i n t a h k a n - N ydaa n k e h a r u s r nm e n e r i r n a n ysaa m a s e p e r t ik e h a r u s a n
menerimadasaryangterinci,tanpaperbedaan.

Jl8 - I ' l a r n u lM u w a q i ' i n


-'snpall n{ng
6It --

rxplzpBrunprp trqtrlpq8uc:oasepedal uelueqrp ?ur,( ucseleqre8eqos(tZI


:BsrN-Je) ,,flt?uDtDqD[l tutquapunsoloqtuad tratltp unlo nl,ntsru'uojorlD[a:l
troyo[taSuaut 3uo{ ndntsStrotog.. :uf,11-ueurrrlull]rs;puaur unq ue.ludrual
reBeqes e,{uqnsnru neirqBuauqntun uelders:adrp{uun qellV uclqelur:edrp
?ut( uutrnlal uul.nsJpuaunErleqpuerureSeqa5 r1a:cru uelue:eqlp 3ue,{leqeq
lcq-1eq uruc.mqiuad uep u1a:aur ulapuad-e1:pued qalouellrleqrp3ue,{run:eq
lcq-1cq ucluleqSuad uelnqcyeru qr:1e1
qBllV urelesuBqnt-upqnt rrBrqasu1a:au
r,;lcpuad uep reqeiuaddzSSue3uau?ue,{qe1l1rlqr ercd ue1:rs;eueuncrlaq
euuure3uqes uep'uu,trere3eqas eurlafuauSuci 1e1re1nru ucp nlcsqelesre?eqes
r?lurJrTeq uelJrsJrluatu nerlaqeueureSeqas ,nruuucBs edeuep nuueqnl eders
Sueluare,{ucrrpclareu plr}al lnqn) uelcp 1p 1pe!ra1 8ut( ruu:8uaruqelepe
(tZ :urqtrql) ,,IuIVID uDpotunp tp undnprq4 utDlDpnl1tln7al3uo{ undotn
un?uap untuuaq 7uo{ Sunto-|unto (uDutr)unlqnSauaw qo V,. :e,,(51-ueurg
uc{rrsJcuJrrr nrqaq eueurruicqosueq eulo{ uoqod uc8uap (}Z :runle:ql)
,,1toq Suoi uo1od tyadas yoq Suoi lnwtloy unotuodurnla.1,. :u,{51-uuru:r-1
uB{JrsJBueru neryaqeueurcSeqas ein['1e:eq rJepu?qp]€u e,{u1rq:at reSuqas
(891 :ruB,uy-lv) ,,t1luuDllnJ DpuorDpuDiuotSoqasuoquolopa:1 rrly.. :p^N
-ullluU uerprs;puaru nrrlaqeuerurcieqJSIUqrfqElppp prletunNlV LIBJpTS rp utel
3ue,{n11e,tr uprde{utBqlUp8ur,{ueAuappnsluturp3ue,{ucp 'ruzluu e,{uurelrq
uep Suurse,(uqrlndqelepeE{upnsleururelrq ucp qrlnd ?ueuaqB,trqequep
'leurprl utrq qrll:pc c,{upnsIBru qepnu 8ue,{ue3unlrqrad e,rqequelscla[uaru
uup '1r.rr(suelBnqradqelepe(79 :txp,uV-lv) ,,OItrris) LtDrutlD2ay uo?uap
DlaJaruuDwl uny:lttpotndruotuawlDplt ut)(f,, :e,{1q-ucur:quele p u?rxrlEze{
uEBuappnslnurp 3ue,{e.nqequelselefuaurnerlaqeuerure8eqes lnqaslalIeq
uelqntnquraur 3ue,{rFequfurrs3elucp rue reuciuaurueselafuc4 :unpay
'r,{unqrues-r,{unquas ?:r;JasEuuetrpqElatasuesrl
e:eoese,{uueltnqa,{ueur
ueBuapr:rpuesn1rn.'{qe,tr
urszla[uad:BueUad
:q€JepB
IUrsIp
uultnqasrptedep3ue,{6y5 rqup ueselafuededplaqJg urpJeu-ull3pulaq ucp
glprel,{\VS lqBNl:ep uese1afuade,trququuleleiuaul izdara luDi]uopuDd

.INSYU
NVSVASf Nfl d IAIVJVIAI.hIVJ VHI
bcntuk kedudukan,kesedihan,ketakutandan tekanitnhidup yang berat,dan
menafsirkantambahansebagaipandangan ke arahkeridhaanAllah yangMaha
Pemurah. do'a dalamfirman-Nya:" Dan Tuharunu
Dar Menafsirkan berJinrtutt:
berdo'alah kepuduku.niscatu qkan kuperkenankanbagitnu' (Ghaflr: 60)
sebagaiibadah.Dan menafsirkanplda waktuterbenambintang-bintang dengan
dua rakaatshalatsunnahsebelumfajar. dan setelahselesaishalatmaksudnya
shalalsunnahduarakaatsesudahmaghribdan lain sebagainya.
Ketiga: I'enjelasannya denganprakteklangsung.Seblgaimanabeliau
m e n e r a n g k a nw a k t u - w a k t us h l l a t k e p a d ao r a n g y a n g b e r t a n ) a d c n g a n
mclakukanpraktekshalat.
Keempat: Penjclasantentanghukum-hukumyang ditanyakankeplda
beliauyangbclumterdapat Al Qur'anmenurunkan
dalamAl-Qur'an.kcmuclian
penjclasannl'a. Sepertisaatbeliauditant'atentan-q hLlkunqrdzlf scorangistri
(rnenuduhnya berzina)kemudianAl-Qur'anturunclcngan penjelasan
menlenai
L i ' a n ( s u n p l h ) .d a ns e b a g a i n Y a .
Kelima: Penjelasan d e n g a nw a h y u b i l l b u k a n d e n g a nA l - Q u r ' a n
mengcnaihal-halyang ditanl'akankepadabeliau,sepertisaatbcliauditanyai
mengenaiseoranglelaki yang berihrammemlkai jubah yang telahdilurnuri
rninyakuangi. kemudiandatangwahyu agaria mcnanggllkanjubahnyadan
menbcrsihkansisawewangiantersebut.
Keenam:Penjelasan beliaudengansunnalttentanghukum-hukumtanPa
didahuluioleh pertanyaan, sebagaimanaketikabcliauInengharumkandaging-
dagingkeledai,mut'ah, dan hasil buruanmadinahdan menikahi perelnpuan
besertabibinyadari pihak ibu dan ayahdan sebagainya.
Ketujuh: penjelasankepadaumattentangkebolehansuatuhal dengan
melakukanhal tersebutdantidak melarangmerekl mencontohnya.
Kedelapan: Penjelasantentangbolehnyasesuatudengankeputusan
pclaksanaan
beliaumcngizinkan sendirintaupun
hal itu dengannlenyaksikannya
bahu'arnerekiimelakukannya.
dcnganJ'nengctahui
beliaumengenaipernbolehan
Kesembilan:Penjelasan sesuatudengan
danbila tidak
mendiamkanpengharamannya mengizinkan
baru bicerr.
Kesepuluh: Al-Qur'an menctapkanhukum wajibnva.haramnyaatau
bolehnl,asesuatudimanahukum tersebutmemiliki syarat'syarat. halangan-
halangan.ikatan ikatandan waktu waktu khusussertakeadaan-keadarn dan
sifat-sifattertentu.Maka Allah SWT memberikanalasankepadaRasul-Nya
dalampenjelasannva sebagaimana firman Allah Tti ala:" Dttrtdihalalkanbagi
kamu selaintrng dcmikian" (An Nisa': 2'l) makakehalalanditentul:anoleh
syarat-syarat nikah dan penyingkiranhalangan-halaneannya dan datangnya
waktu serta kelayakan tempat.B ila Sunnah datangdengan penjeJasan mcngenat

.120- I'lamul Murvaqi'in


IZt - "'Bnpay nlng

l,runrunqrqatSuci urcl 1cqnutuue8uelequndnclcrsrpuol


'u[teIr 'tBrp,{s trlrJeuras c,{uqequeyrqeua.re1r,{ueped ]e3rsur:qeqnrad e,luupe
urltllq:adruau sputrqe{nple'(:nin3) pleq rpu[ucue,{uqn;n1as u3{qpq111clrp
3 u r ( q a l o r l r l r r u r p3 u c , { q e l o q u r p u r r e q ' q r l u . nu t n l n q E , r q r q q r l e p r
pnsleruepueiue,{ qcledy lueqequrrrrue1cprp iunpunl:a1Suei ursndnlBuad
uc?uap;-,ns1cru upuc3ue.{qeledcr:purucn:r1.rad rcnsaS:uB{Eltr{rp eIlI
:1n1r.raq qr:,neIc,{up]pped}eqrllel 'utouaal unBuopuo,l
uB.rnO-lV
feg ueqeqruel uu>1edma141
Suei qeuunS urelep q{ESEN lrBO pns{Bt\l

auElUlzrrplndrp rpur Suer(our laucu ucp snues Bput? qalo Lrr:1detr1rp iue,{
drsund-drsuud uunleur:d uep e,{g-uerscnlal ueiucp qr:11yuelun.rntrp3uu,{
leq reua?uaLu 161rSqBllnlnsellqpuuns-qruung depurltaluelelouacluucruruieq
ucC a,[peleq,.1/7q )s.{d] IDIqollnlol uDpLtD:lDltl nDJo,tutt;;t nutu>1 tloluo'troI
uo,inAlV lqDqruouaaSuoi uooyrltad uutloto|uatuny-7tsz.rn1i.{,:qu11yuuur_rr1
eueulp pyaSa,,,rlrpy qotly tSoqsndoq,9uad tTtoluatu rut nuaLolouruattpuoBtutI
uDp LlDplDlolDlDut qDllv qotlx utDlDpopn Sunt nrlo otlo unrloqru tpofuatu
r7)/J^tlpDtl rtudDpuaru ntunYo1t[,,:/(\vs qsllnlnsulcpqxs {elal Bur]rurp uec
Lqleseu re;-eqas z(N-lnsel ucpqlrlly lnqasrp3ue,{lqal cuetulp nlp-1.rlspu-rlseu
urn)nq-unInq uElSuclrqiuaru rgaureuas{cpn p.{uqEIrtsr qnllSuaule,(urpedal
u p { u a q r p 3 u e , {e u r e uu u p e p u c u r d r l 3 u n q e l p p er l I B S E ur c S c q a sn t r 1 e q
urlnqc5 ucliuqualradrp qaloq4epll ul?IqcqsrupqtIEprlqleslu rr8eqastnqaslal
upqpqtrtetdcprq.ralepue uctnqes :uelelcSuaruotutlal uniunptn,T
'u[,Jn0,JV r;-equrqcqtucldrlSSurlp
eu:rc1 sllpeq
ue1ye38uqrpuc ulludruoseldcqrs rped nlr Icq u?]it?ll?l tpuu currure3cqag
arlEUunq Sa l o s n d c q r pc s r q { e p r l u c , l n O , t V l e q e p e de , { u r 3 e qq l l s r u
ueludruaurunpqsru rieq ucqequrel lnqasrp8un,{qrlrurq.radcs leq :ucry1ci-uaur
ur?It €ntrrescpue qerydy ucqnunqucd uep uelepnqtad lnsun ueBpBrlJI
uepeueSeuertrtpsalur3ucpucuntnlayuep pnsl?ruuel:eqruuiSrrcurueiuap
ue{qequpueu qruuns Suepesetpuar-ulunlnta{ Jpsepsrte r,{uurlqrle,n:ur
e,{ueque,;n}-1y r,iuqnSSunsas :uusuc^\cueq ruuaa-uaru qlfn,ri1eq1eqrprd
e,{upnsleu 'rfus ueqcquretreSeqas r,{ucq rdcletuu:nf-1y rirq sndcqfuad
uelnq rur IEH ur?sue,,r\ ledepuau lBprt squpq ul]p JrJeI Suelo 'qnLrnqruad
c,trqequesulalurdu13uap3uelupqruunsUcrpnL , tu: satly( l1l - u y ) , , u o n d t u a n d
louo Suoto nnp uor8nqot1 uoiuap otuos DlDl)l IDuD 3uotoas unt1nqoq
;a1L)f nnlDuDpun (1n1rotr:1nsndtntBatlur;td)iiuotualnuuSotluo1tt,.trn.tv,'ut
qollV,. :ueurrJreqqplel qpllV uup 'p,{N uclcf urledn:aur ea-nlrur .ur,rn}
-1y rSrquuqcqruclrcBcqas 16yg rqeNrrepurn)nque{npnpaluttlruae
'p,{uqeunleI
Intucq uuspqaqeluelt-urpq3uauer rlsaur
'qseurieq sndeq8uad uzp ueqeqruelruBlequclnq ur lcq lnqasletJeqenurar^
Jawabannya:Jika yang andamaksudadalahhal yangpertamamaka tidak
salahbahwatambahanyangtidak mengandung hal tersebutbukanmerupakan
penghapus, sedangjikamaksudnya yangkedua,baruhal tersebut benar,namun
itujugatidaksertamertamembatalkan, mengangkat maupunmenyalahihukum
yang ditambahinya.Bahkan tujuannyadenganpenambahansyarat-syarat,
halanganhalangan, ikatan-ikatan danpengkhususan-pengkhususan danhal lain
yang sepertiitu bukan sebagainasakh(penghapusan) yang mengharuskan
pembatalan dan pengangkatan yangpertamasecarakcseluruhan. Bila nasakh
dalam arti umum sebagaimana yang diistilahkankaum salaf sebagainasakh
adalahpenghapusanbagian luarnya denganpengkhususan,ikatan, syarat
maupunpenghalang; makabanyakkaum salafyangmenyatakan hal sepertiini
sebagai nasakh.Bahkanpengecualian pundisebutsebagai nasakh. Jikademikian
arti yang andamaksudmaka namatidak lagi perlu diperdebatkan, meski arti
ini tetaptidak mengizinkanpenolakanterhadapsunnahyang menghapusAl-
Qur'an.Tidakseorangpun yangmenolakmengakuiartiini sebagai penghapusan
Al-Qur'an oleh sunnahbahkansudahdisepakatidiantaraorang-orang, namun
merekaberselisihmengenaikebolehanrnenghapus Al-Qur'an denganSunnah
dengancarakhususyaitumenghapus hukumdasardankeseluruhannya dengan
m e n e t a p k a n n y ap a d a p o s i s i d i m a n a h u k u m s a m a s e k a l b
i elum pernah
disyariatkan. Jika andamenginginkannasakhyanglebih umum daripadadua
bagiantadi -yaitukadangmenghapus hukumsecarakeseluruhan danmengikat
yangbebasdanmengkhususkan yangumum ataukadangdenganmenambahkan
syaratatauhalangan-andascmuatelah memetakanperkataanandamenjadi
dua bagian-sebagaimana dijelaskan-yaitu diterimaatauditolak;masalahnya
bukanpadakalimat,sebutlahtambahanitu dengannamayangandainginkan,
tetapsajapembatalansunnahdengansebutansepeniini tidak adaalasannya.
Pandangunketujuh menjelaskanbahwa tambahantersebut,jika ia
merupakanpenghapustidak boleh adahubungannyadenganyangditambahkan;
karenayangmenghapus(nasikh)tidak memiliki hubungandenganyangdihapus
( m a n s u k h ) s, e d a n ga n d a m e m b o l e h k a na d a n y ah u b u n g a ni t u , d a n a n d a
mengatakan: Ia menjadipenjelasan dan pengkhususan apakahdemikianjuga
hukumnyadenganpengakhiran, danpenjelasan tidakmestimemilikihubungan
dengan yang dijelaskan,bahkan bisa saja diundurkan sampai datangnya
pekerjaan'? Keyakinansamaryangbertentangandengankebenaransepertiyang
andasebutkanmerupakan perusak,nasikh(penghapus)nya boleh,bahkanharus
diletakkandi belakangdantanpapemberitahuan bahwaia akanmenghapusnya,
dantidak adayanglnestidiwaspadaimengenaikeyakinankeharusannashselama
belum ada yang menghapusnya atau menghapuspenampilanluarnya;maka
kervajibannya diyakini juga. Yang dianjurkanadalahadanyadua keyakinan
dalamsatuwaktu;karenaAllah tidakmembebani seseorang kecualiyangsesu:ri
dengankemampuannya.

422 - l'lamul Muwaqi'in


'-Bnpayn{ng
tzt -

uB8uElnSuodSuEIrqrpeluau uuqr[e,re{tnqoslalJeque){efua8uau rpseJese,rr.pq


qEIEpuEulndures3ue,{q8pBqrupp lue e,{ul?Uaqas:nlr IEqInlun ue{pnsl?urrp
'etU? ed qetuuadqz€J?lllBp Erusq rnqelal
{Eprl puJs etrl esrq lepu 8uE,{
qpqsrlsrlBJrsJaqrunrlnquE{pdruaru3u8,{:Jesppupspqaquadtun)lnq-unr,lnquep
uErS?qas q[lppErur?ntxesE,{urAuEJnAuau 8uB,{r?EqesopE,(uAu€Jn{laq elJas
urpuase,(ur.rrpuEBuepeulndtuas pr'qr[p^\DFu€nuaseureuedun{nq re8eqes
u€{tnqes€{ararx 3up,{edue,rqsq upun[unuatu srlrqD npbl uoSuDpuDd
'qErlsnsr
run1nqsndeq?uaru unueu srlnuatBue,{unlnq
( y:
sndeqSuaurypn n1r4radas?ue,{ne ,,(o.Qutootundwas4)nqn,DDZD{ot ,,ele1
rrup uepopquequltrsa{qe[?pBrur e1e1urlSunu'qrbg lnqsntuBIBpucDJrurap)
,,htqotoqot,,uepueBuepq-ue3ue1eq uepunlnq 1ere,(s-1e:e,(s
uepueBurseBuad
ueunlnq ueqequeuedSurpes(uzsndpq8uad) qelepesrlnya13ue,{urnlnq
r1lieszu
sndeqSuaru e1r['ueqequreuade,lrqeque>1su1aluaursrTaqasDluD7uDpuod
^
'EAUUedUap

?unqe3:aqund urel runlnq uelquq cfuurnlnq epzd de1a1rdet:l e,(uurnlnq


ueq8uelrq8uau{pprt pr euaJEI'e,{ur3eq sndeq8uadrpefuaruI€prl lqequ-rellp
?ue,(ueSucpefuueSunqnqcpc 3ue{ ueqequretuep de1e1 urel 8ue,(undneur
e,{uqr[e,nurn{nq qtqas :?,{urqequptrp3ue,{r3eq sndeq8uadrpeluetuIBpq
u?q€qtuetsleru uBrlruep ur?uap 'r8ue:n1rplepq efuesop runlnq r8uern?uau
8uE,{u?p e,{uenruasqrfe,nde1a1cueued Suef lqeqruaqrpel rur iun{nq Bnpe{
ueqeqtrret euarcl Suepas3ue:n1;aqe,{uesop e,(urdnlnrueu3u€,{rSeg.qrfe,tr
lr;rs:aq e,{uenruasal3u?,{ efurunlaqas 8ue1ep8uu,{ r8eq ueqequrelrpeluaul
up?ue{Dlaq SuclDp3ue,(denag dcqcsaqe:eoeslrpy eqe61Sueaur{pH qalo
ue1de1a1p rde1a1sn?r1u1cs uelter:e,{srp{Bpn un{nq qeqas,qleseu reSeqas
deSSuetp{eplt enpa:{3ue{ qe1a1:sqesrfual3ue,{qepuqruuqrfe,trad e,trqeq
lBIDdas BrsnuDur qnrnles e,rqeq uE)lnqa,{uau qryndasatl
un7unpuo4
'urpuas
e,{ulrrpuep nurelnraluelqeqruelrp3ue,{uednlncaqueqBuelrq8uau ueqequel
e,{uepzueqrfu,raduep'e,{uure1 upp llrpuase,tur:rpuep u€tllc:e,{srp Suef ued
-nynrel sndeqBuaulele,{se,{uEpE ueqrfe,nad e,{uqn?Sunses iq>ieseu rpefuau
lepo e>1rI ueleruelnlp qlqel rlseu uEr{nuap einf ueqequel derlas ueqrfe,tred
i e f u : r u a q a sS u z f q e 1 n 1 r ' B p utpB q u q s sr e s a q u e r 8 u q a sq a l o u e 1 1 n [ u n 1 r p
uucrurc?uqes'ueuurndurasal efuSuelrqqeleperpef:a1uele Suef efueduul
r{sau ql€scu uzlednraru uelnq efuqepnsasqepeqruefuap uulnuragedrp
Buu.{lere,{sueqrfe,trade,rqeq ucrylef ua'.;uuDllqwas l uo7unpuo4
'ute1?ue,{epe 'efuuellelequaul
4eprle,(uepcdlpe[ra1sn:eq8ue,(qelrur Inlun
unrnt 8ue,{ nlunsasue?pprlal uuBuap1e1ua13ue,{ueurle,{a1 8ueluedaseurzl
ueqeuaqrur1e,(rp (sndeqrp3ue,{)qlnsueu rucurreBeqJs'e,{urlqez sndeq8ueul
8uu,{ nlensasu,{uuperlue3uap1e1rra1 8uu,{e,{uueurnurnaluup uessqeqe{
tut>1e,,{au tueqeqrp3ue,{ z,trqequelseleluautuodolapatluDqunpuo4
ccll balli yan.qmclaksunrkanuyaartrnt l bahr,a ia telah kclulr dari tanggung3r
w u b p e l a k s a n a l np c l i n t a hs i - h i u g g at i t f u kn r c n c l a p a t k acrc l r a n . D a n t a n b a h a n ,
nrcski menghapushLrkr:m-hLrkum i n i t i d e k m c n g h i l e n g k a i rh u k u r n y a n g
tlitun j u k k a n olclr l a l a z i ry u r t gd i t a n r b altkan.

Pengkhususan Al-Qur'an dengan Sunnah Dipcrbolchkan


P a n r l u n g t t nk c t g i o b t l u : n r c n j c i a s k a np c r s o l l a n s c p u t a rp c n g k h u s u s a n
A l Q L L r ' a lb c r r l a s i u k a S
n u n r t a hb. a h u a h a l i t u d i b o l e h k l ns c b a g a i r n a nsac l u r u h
unratselx k at nrcirlcrr Lipcnglhrtsrtsal finttan-N1a: "DJtl lliltul(lkt buci konu
.scloirrtttttg dattiki.rl?" (An-Nisr': l-1) dcngan slbch S,\l\\t.'-.jttn.4urt krntu ttikuhi
.\()ren:4 l)er?nryuattbtrstuttu tlcttgutt bibitltt tlttri pihuk u:ult utuupun ibu".
'i\11rrlr
I)an kcurlrrnran filnran Allah Ta ala: t)1r11.\\uritttkutl btt,qilttt tuituttg
(panbug ittrtprua ku untul:) <tttukttttttknu " (A n- Nisa : I I ) dengansabdabeliau
S,\W: ".r'r:oirrn,q ntrt.slinttirlok ntcttrtrisi oran,q krt.1ir".Dln kcumuman f irr.nan
Allah: I-a,ti-1alil un,qntancuri dun p(ft,ntlutul \'(u1qntcncuripotonglah iturgan
kcrluuntu" (Al-NIaidah: 38) dcngan sabda SA\\': "tiduk atlu prnlorotl.qarl
( t a r t g u n ) t r n t u kb u t h l a n k u r n a t a t t , qr t r u . r i lkt < : c i l " . ' ' ' d a n b a n y a l ' l r , r i l l n g
d e m i k i a n ; J i k a p e n g k h u s u s a nd i p e r b o l e h k a n - r ' a n g b e r a r t i p e n r h i l a n g a n
beberrpa latildz. yang iLrga merupakan penguran-ganarti- !raka penambahan
y t n g t i d a k r n c n g a n t l u n Lp e n u h a p u s a nr t i l u p e n . q l l r i t n g a a np a p u n t e r h a d a p
s u b s t a n sni r a k n a n l ' as e v o u y u v a I c b i h d i p c r b o l c h k a nd a n d i u t a n t a k a n .
Puniunglrt ku(ntpLltDclas nenl'ehutkan bahr,'a tanhahan tidak
r n e n - s h a r u s k aand a n l i r p c n g h a p L r s i i tnc r h a L h p ; a n g i l i t l r n b l h i b r t i k s e c a l a
b a h l s a ,s y a l i u t .c i l i n r a u p r r nl o u i k l . O r i l r g ) a n g b c r l i ki r t i d a k a k a n f l e n g a t a k a n
k e p a d ao r a n g1 ' a n gb e l t a m b a hk c b a i k r n .h a n a .p o s i s i .i l r r u a t a ua n a k n la b a h u a
scsuatrrclalamkeccrcirsunnvatelah rleningklt. tetlpi akan berkltr
PtttttlartqtukaIirnu hcIu.; rncnycbutkan bahrvatarrbahln scnrakin
m c n c t r p k a nh u k L r nlra n g c l i t l m h : r h i n l at l l n s c r n a k i nr r r c n : i n b a hk c j c l a s a nd a n
k e t c r l s a n n \ a : h a l i n i s c p c l t i b c | t a n r b a h n l ' ui l m u . p c L u n j u kd a n i r t t l n , l i r m a n
Allah Tr'rtlr: "l)tut kotokunlttlt: tu, T lrctnku.ltunltultkurlah ktltadoku lInu
J ) ( 1 1 . < ( t e l t u ( n( 'l ' h a h a : 1 1 1 ) t l a n f i l n r l n : " D u t t t u t t g d t n i k i u r t i t t r t i d a k l u h
rtttnuntbttltkclttuLt nrcrtkt kcttroli inrdrilun kcttrntlukarr" (r'rl-Ahzlb: 22.1dan
'
l'innrn-Nyr; " l)urt Kruti tarttlutltktutktputlu nttrcku ptaurlrrt (Al-Kah1l: t3)
''[)un
dan lirman: AllLiltaktn ntttunbtlt 1)(tutljuk k{'l).t.larnereku tong telult
nlctldtllletp(tutt.i l" (l\{alvarr: 76).'flrlbahan sesuiltuvang ri'qib kcpada hal

('l Perkrtlln: /rrr r/rrrll kurnu ttut3tnusihktt il dengantandulrthah uuu firlhetainanln)a


kumpulanbuahlurrnu-\ iritubxgrrnr,inguhn) a ) unShcflideLlitc'ngrhkurl1ludilnberr a.ne
pulih trrq bi\rr (lirrrkrn. di\chutkrn ll kalsrlr'm rkuf.rn)xng pcrtlmil krLi (linLrkrn.

424 I'larnul !lurvarli'in


gzt - -'enpax n{ng

B l I q : u u s e q 3 q 3 {n l l e { I € u o r s B lu n { n q s n d u q S u e r u l n q a s l a }I E q e u a j e l
u?qPquPtuEqIft?,\\aI ueepErlaI )ntun psrq)[prt EBn['urpuJS B{uurprdn{nJuaur
q e p n se I e u s l P l u e l d n l { n J r pB s r q{ e p r t p ; n f ' e , { u u r p u aus e 8 u a pq r f B , $c r
€ual?I p,{uueqr[e,1(\ad rAnqsndpqiuJdlpEfueucsrq-.jeprl'BJaprlII00] unInLl
depeqral ueSurseSuad unlnq uxqpqulsuad rucdase,{uqoluoJtedtueal3ut,( IrLl
1n1unnelce.{uunlueqr[u,ncd drpeqtetuerperuad n?te'p,{uueqaloqutad undntte
ueqrle,tred dcprrl:aluesndeqfuadndn:eqltdcp :eiulqequulrp3uc,{deprq.rat
u?qequel uesndeqiuade,r,rqeq uelszlafuaant1nlntlnnpa1uo}uoptrn4
u c 1 s n l - r fqr pc 1 . r r
:euE1nqrqalu,{uuelrpeiuaru
euBrxleBeqas uulqeqsndeqiuadurledrueruuelnq
ueqequelelnd uBr{ruep e,{ulnfuulasqepcqrrSeqqlesuu ucledn.rauruulnq
qzpeqruziuu:n3uad€,trqtrquelselafuau\^D!aq
uDIqwasaluo3tropuo,1
'qa1oqe.,{uunlnqe,(urunlaqas
qs:u e,{uueqcqruetu€p qrsrdlal
€IuaI qaloq)ieprlrpc[ueu]E,{uurpurnlnq ur4pelueur uepupuas c,{uurpurnlnq
sndeq8uaur nlnp qrqalqepnsrqequetlp?ue,{1equelsnreqiuarurur 1cqeua.le1
:?,{ulrrpuas
uEBuapurp.raq detatuedeteta{rcp'rlElasptups e{olauruEISEnuraur
'p,{ulnluaq
{ppll IUI urqe,tr€[Idelat uup r]rp t1elupgd uclnq e,iuueel:elad
un{nq eped rpeftetnlr qlesEuE,\\qpquelete,{uaruuriuap rur JEqqE,t\rfuau
plarau IJ"pwl?eqaS ip{e )nspru{sprt 3ue,{Ieqntts 'r(ursues:uc1rniniSuaru
uepIJIpuas€.{uIJIpsndeqiueruer ruelaqefEscrut?s p.'(urqeqruclrp3ue{ epedal
E.{uurpue)BunqeSSuaur ereoueiuap sndcq8uauteryleua.rzl'ury3unurlepq nFnf
Enpol 3u?,{3u€paS un{nq r?asr.rupu,'(urqequelrp?u8.,(rlnlriu:tu ucqBqtuel
€uerzl :unlnq l{rlruau IEpn er rJrpuasulploq EIrl zua-rr1 su1:i cruul:ad
3ue1 qleseutnqasrputr{x{epll cue:e1rpe[:atlrqclsnu]nqeslal[eqEnpeIuEp
'rqEqurelrpiue( uuiuap c,{uuB;-unqcS3uad nEtErqlquP]rp Suei r:rp eiiur:rp
u€rlesrtuad qElefueqrpr[:a18ue,{ ueurl?unural uleut 'uusndeqiuadqelppp
ueqequ€uJdsasordcltf e.nqequrltnqa[ueuJ sDpq lDdD1apt1unSuopun4
'uelnI?lrp ur{8unu p,{uBnpf,{ ue3unqe;-iuad uzp E,{urqsqturtrp 3up,{
u?8uapueSuetueueq 'uulSunqeSrp
{Bprlupqpqupliuepas eslq {eprte(utnpal
uep sndpqrp8up{ u€p sndcqiuau 8uc,i zrelue upiuplueuod3ur1eslcdrp:a1
rlsEd qlesBu ruBlBpB,rqEq uE{lnqaiueu snltqqnlhtal
,uniuopuDd
'Bpxoelel ul'){surlnunu
IPllrl rr [IEur
?ue1rq qepnse,{ursuasa c1rI uepucsndeq3uad ls-uaseqllBpiltnqJslJtlcq Buajll
'u,{urqequrelrp?ue,{depeq:atue.rcpurqSued undnpu upSurl:llrdiunpuriucru
IPpII UDqBqtrI€] B^\q?q Ue{Se[JfuJLu rnlJ{ turrtarl urtJutlPLtod
'eiurqrquutrp 3ur:,ir:qLunssnduqiuau undnetr:
uelrn8nSSuJruuel? 3ue,{nt?nsesrpieqa\^ueqrqurrl urlrpefutut t:pcducp
qEIrJ €uas lrl?p 'le{s euraorptedepqrqelnspd rur 1eg seial uf,pprlo:^'tenl
urlptxesp^ulPnquauuule cSnltz:e,{suepucrBuq-urr;Bq ueiuapueiunqnq:cq
u1rIiuepas'e,{uueprlosal uepuescirlal 'uplpnle{ qpqurruaur
uult qrfc,tr3uu,\
penghapusan itu merupakannasakhmakasemuayangpemahdiwajibkanAl-
lah setelahpengucapan dua kalimat syahadatmerupakanpenghapusan
untuk
semuahal sebelumnya, masalahyang keempattidak dapatdigambarkandan
tidak masukakal sehinggatidak adahukumnya.
PembicaraanMengenaiPerbuatan Penduduk Madinah
Sayakatakan:hal ini adalahdasaryang diperselisihkan oleh jumhur,
mereka berpendapat:Perbuatanpenduduk Madinah sama seperti perbuatan
pendudukkota-kotabesarlainnya,tidal: adaperbedaanantaraperbuatanmereka
denganperbuatan pendudukHijaz. Iraq maupunSyam;siapadi antaramereka
yangmemegangSunnahmerekalahpemilik perbuatanyangmestidiikuti, karena
itu jika paraulamamuslim berselisihjanganmenjadikanperbuatansebagian
mereka sebagaialasanbagi yang lain, sebabalasansesungguhnyamesti
m e n g i k u t iS u n n a hd a n t i d a k m e n i n g g a l k a n n ykaa r e n as e b a g i a nm u s l i m
melakukanhal yang sebaliknyasedangsebagianyang lain melakukannya.
Karena,jika meninggalkanSunnahkarenasebagianumat mengerjakan yang
sebaliknyadiperbolehkanmaka mereka akan meninggalkanSunnahdan
mengikuti yang lainnya;jika yang sebagianmengerjakanyang lain akan
mengerjakan, ataujika tidak,yanglain tidak mengerjakan.
Sunnahadalahukuranuntukperbuatandanbukanperbuatanyangmenjadi
ukuranbuatSunnah.Kita samasekalitidakmenanggung bebanuntukmencegah
salahsatudi antarakota-kotauntuk melakukansuatuperbuatanatauseluruhnya,
dan dinding-dinding,tempat-tempat tinggal,sudut-sudutkota tidak memberi
pengaruhterhadappenguatanpendapat.pendapat ini karenayang sesungguhnya
memberipengaruhadalahpendudukdanpenghuninya. Diketahuibahwapara
sahabatRasulullahSAW menyaksikanturunnyawahyu,mengetahuitentang
ta'wil dan meraih ilmu yang tidak pernahdiraih oleh orang-orangsetelah
rnereka;merekalahpionir dari yang lainnya dalam bidang pengetahuan
sebagaimana merekajugapionir dalamkemuliaandanmasalahagama.Perbua-
tan merekaadalahperbuatanyang tidak diperselisihkan. Sebagianbesardari
merekatelahpindahdari Madinahdan menyebardi kota-kotabesar,bahkan
sebagianbesarcendekiawannya mulai menetapdi Kufah,Bashrahdan Syam.
SepertiAli bin Abi Thalib karramallahu wajhah danAbi Musa dan Abdullah
'Ubadah
bin Mas'ud dan bin al-ShamitdanAbu al-Darda'dan 'Amru ibnu al-
'Ash juga
Mu'awiyahbin Abu SufyansertaMu'adz bin Jabal,besertasekitar
300 (tiga ratus)sahabatlainnyayang telahpindahke Kufah dan Bashrahdan
sebagianlainnyake Syamdan lr{esir.Bagaimanakah statusperbuatanmereka
yang ketika merekamasih menetapdi Madinah paling didengar,sementara
jika selainmerekaadayangmenentangmerekamakaperbuatanmerekayang
menentangtidak didengzf,jikamerekameninggalkanperbatasan Madinahmaka
perbuatanmerekayang tersisadi sanalahyang masih didengar,tidakkah
perbuatanberbedadari merekayang sudahpindahdari Madinahdidengar?!

426 - l'lamul Muwaqi'in


-'enpa)Jnlng
azf -
lJtstDpDd l t!D:-11D.n uaqLt!anA^vs LlDllnusDa L),111!rEr,, €(ulleln,{uau,{rqpJr)
-le ue{.lnsulq o{rte{ Dladas }nqesrel up{Efte8uetu
{eqeq0-lB lpq {nlun e,{u
-ue{qetuuauteru
{eprt rqnuqrurpcN tp Epf,laqlpEsepedrlsatu ?.(uuplefte8ueru
r ? rB I B U r/ d v s q e l l n l n s D uq E u u n s r l ] u s S u e u8 , { u p p E d a lu E I l E q E S u e u
r . \ \ p p gq e l V S u e r o c d e : a q e qt l r t q c q r q t e q y I e u r q l e r u l l u o u o x

uqp uns qrlrtelrpIpprt rn{E?prrciue,{ uelenqtadrurap


qEUunS uE{lnSSuruaru ur{;unur prnlurruScq eleu ,,o,iuuto1 Euoi11a1o mrlaq!p
D{uoq uDptloutpo1,ytp 1n33uutlntat 3uo,i nlataut Llap nrppllp lDpll qouuns
unr,3otlas o[nst1a1orJ,, ucryleiuau epuecIr{ .rpcftotpsrq{DprtrurruedasIDqrBEl
1e,{ueqqrseurucp Jrsr urq lstrrrxy. l?uas{rJEll Lrrqsnuv zu:s qe,(r,trr.nytr
u e p , c p l c c - l r n q V u c p u p p q r l l n p q y r , { u r : l n d u p p q s V . _ l t ?u r q n l u r V ,
tDqEqBS Elpdry,{e,,nr: r:cp eues c:-nWnqv uep zpE.nli\tcq[q?se:r]dtE,{e^\u
upp uep e,{u8uctua1 r1y 1,{cgrlqv le.,(r,\\urrpp urp qellnpqv rn?pqprupblv,
uBp rxlt{srqlle.{E^\uuop uE{SuepasqPurput{lnpnpuad ered qalo leqrlrp
Iepn 3u€,{q?uunSrrsaquDrSltqas uc{leteqtuaur qelatepuee\EUt,,qa()qlDpt!,,
ueleleBueuepueellp lefnsrrrpuelqrsrurau?ue,{c1e:atuqalolnqeta{rpe,{ucq
uep qaurpet\ilnpnpu:d (uep r,{unquras:a1) rnqetar{rp Ippll ,4AVSqvlnlnscd
qeuuns-qcuunS prxluErp nlesqBirsqp{qeloq.qeurpEI
I lnpnpueduep leqzqes
,rcsaquerSeqas ulqssrdl3dqelalag:ur:1e1e3uaru e3nf uerpnrualrue;,1
'u?Suelueuad rJEps€qaqqsru Suepcs,c3nIuctenqradueSuapuelBurpueqlp
r t s a u u e t e n q l a de u e l p l ' q s E Uu e S u a pu c l ; u r p u e q t p€ s r ql e p t l u e l e n q l a d
rnqctal plr{ r?ueure8eqaS 1(urc1unqrlrdcpc IBpu) efesuelenqraduEIn{elau
elzurase,{ueqe1a:au qelnde 'e,(ura1uo13uau 1n1unurrl qseurr,,(undruaur lepe
elareur ?ucpcsqpurpet{ lnpnpued urelaslnpnpuad epedal un:nl qscu BIrq
uuuutrcS?q 'qeurpct{
{npnpuaductcnqraduciuep ueldepeqrpqsEuBlrqrurIrH
ap{o.rcur urEIas qelo uBIel-la)rp iuc{ ncrlaquplenq]oduep uer:leryad ue8uep
uelSurpueqrp uelcfralrpqrfr,r qrqelqcurpel,rg rp p8?un dule1iuc,( e1a:aurqalo
uB{Bfta{rpsn.ret3ur,{ nprlaquctenqredurp ueelcl:td rpel:etrsrq BUeurpApq
lpcl,11vS qcllnlnseU urlBnqlad ucp uretel'rad nped D,{uuBllepue,{uaru
8.,{?s 'uetenqrediuclua;11r:33urtqrseu iur:,{
leqeqrscred u?{qo}uotrrp 3ue,{
Islpsrlu0InIrlatUcSnl?ur,{qrurpcll {npnpuedqaloun)n1e1rp 3ue,{unlenq:ad
up;uop ntrs rp urerplaq8uc,{1;qrqrs BJndqelo ull{rlo}uoJrp3ue,{uetenqrad
ue{n{pleu n1e1as 3ur:,{'qr:purdtcqeqcse:td cueu rp ctol-t?lol Inpnpued
u:u1ueueepaq-rad e,,(uepe luqrlarurpuE qB{pdv :ultlBlc{rp usrpnue)
p8ef:atryp11?ur,{trrlenqrad
IB^uucru-tnulal )nlun [,{uueru:nura1eBul:a1 3ue,{
qcuungue:1p33uruaut urlSunuluururrlirq qeqes,:e3uaprp 1n1un1rda1Burled
8ue,(urtenqradqeleper,{uuulenqrad eleur qeuungue33ua?3uauBue,{edurs
e1e11'ef51-1nsrgq?uunSucp rlullV qpll) e,{ueqcpe delar 8uc,{u?p,46VS
qpllnlnsedqelolessntndratn,{qc,r'n{uqn3Sirnsas eua:i1 il,{uuelle3iuruau
qclal 3uE{ e)ereuruxllnqle(l qrlnu:u rrepuu1:nfuerpqrqal{Eprl qnurpel rp
.ul?Iueual::drp
JB8?undetel3ue,{E1a:auruelenq:adqrTrurJ[rqlqa-J 1epr1rur 1eg
'
Asy,varnal-Dhabal:tittung berasulduri ditul suuntintu Untarpunmeiakukan
hal tersebut.
Dikablrkan jugt bah*'a Sunnahylng belurnpernlh dikcr.jakanoleh
pendudukMadinahini. jika rrransvangrneriulvatk:innvadrtltngke Madinah
dan melakukanhal tersebutmaka orlnr llng rncllkukan hal vrng herbeda
dcngannyltidak nen.jadidalihbaginla.blgaimana)raltcrscbutdapatnenjadi
ia scndirilelahkelual dlli N{adinah?
dalih baginyaseclirng
H a l i n i j u g a r n c n g h a r u s k asne l u r u hp e n d u d u kk o t a k o t a l a i n u n t u k
mengikutiapa-apa yangdillkukanolehpenduclLik N{adinah. Dln babu'amereka
tidak boleh moncntangnya dalam hal aplpun-kareneperbuatanmerekajika
dilakukanberdasarken Sunnahlebih ulanradaripadadilakukanbcrdasarkan
p e r b u a t a yna n gd i l a k u k a nk c l o m p o kl a i n . J i k a d i k a t a k a nb l h \ \ ' ap c r b u a t a n
merekascndiri merupakanSunnahdan tidak ada seoran!:pun yang boleh
mcnentangnva. Umarbin al-Khaththab scndiridankhalilnh-khalifah sesudlhnla
tidakpemahmcrnerintahkan kepadlpcndudukkota-kotalainuntuktidakbcrbuat
berdasarkan Sunnahyangmerekaketrhuidar)pcngctlhuanrnerekamengenat
para sahabrtjika perhultan itu berhcdadengan1'angdikerjakanpcnduduk
Madinah,namunmclekahan;,'a mcngcrjaklnpetbuatan bertlasarkan pcrbultan
pendudukMadinah.NamunMalik sendilirrellrangal-Rasfid untukmelakukan
hal tersebutdania sungguh-suntguh tlenrln hal ini.
Pendapatnya nrengenaihal di atls: Parasahabatl{asulullahSAW tclah
terpencarke scluruhne-geridan sctiapkclonpok mcnriliki ilmu vang tidak
dimiliki olch kelompok lain. ini mcnunjukkanbahu'aperbuattnpcnduduk
Madinah bukan merupakanargumcnuljib hagi scluruh umal tetapi hanva
merupakan pilihandalan nremandang suatuperbuattil.\{alik samasekalitidali
mengatakandalurr "tr1u\\'uttl1.t
"' n1'a maupunkitab lain bahwa pcrbuatan
berdasarkan yanghin tidakboleh.letrfi hanyasekcdarmcmberikabarbahwa
ini perbuatanpcndudukneserinva;k:ircnl scsungguhnva beliauRA -dengan
mengharapkan kcbaikanhagiIslarn mengakuikcscpakattn pendudukMadinah
-I'erdiri
tentangsekilar.l0 masrlah. dari tigl lt]acam:Yan-uPertama:tidak
mengetahui bahua dalarnhal ini pendudukN'ladinthditcntangoleh yanglain,
yang kedua:mcn-retahui bahua pcndudukN'ladinah djlentangolch yang lain
meski ia tidak mcngctahuisubstiLnsi ,'angrrcrcka pertcntangkan. dan Iang
ketiga:pcrtentangan yangtcrjadidi antarapendudukMadinahsendiri.karena
kesalehannya belrauRA tidak mengatakanhal ini scb:tgltikeseprkrlrn rrmat
yangtidak bisadiperlent:tngkan.
Mengenaihal ini kami berpendrpat:Maksuclperbuatlntcrsebuthanya
bagianperlama.ataupcrtamadln kcduaataukeduanvadan yang ketiga:jika
yangdimaksudadlhh lang pertantlmakatidak diragukanblhrva hal terscbut
dinaksudadalah1'angkcdua
-vangharuscliikuti.jika1"ang
merupakanalgur.ncn

428 - I'lamul Murvaqi'in


6Zt "'enpa) nIn{

;-ue.{uqenq:aduelecln.taLu rurlrq quqJ\'t,irp.rJrl


undnrurlnpnp ueuplle{ut?lep
nrrlaq riurlulaq rp lrlrq\ rrlarJurclr;srLLir5 ;-unsi-ul1rrr,'1t-'qr1;-u:d:t'srp:aq
lrdcpuadriraclas '(Ilprq\-
lrdrur;u rur Irrl Lullrp) )npltp 1l1ll.-lq
t;trl rlnltiuaur
ueiusp ,{\VS tqIN l]LtmsJ:q tpqlqu\^utrd uutrnqtJdqrlrpr rirrc rr)rrl r11
,.n1ruriuop
uliurlu:ru:q Suni urlrnq:ad urlnlf,l.-)lxcl urp l(u1r1cqrs;-ue,{qrlept.rnuaq
8ur';iur:1tnq:cd:ullllc)rp r':srqlur;unr;-rc1 nJrl 'ilutq rur urttnq:a.1 trliultl
'
n r r l a qu E r p n u a l p n l n s i a q
r n dp r l s r , ' ur pr : r p r qi u l i q n . l r 1 :us 1 1p1n [ n : ^ : a q
1 n 1u
imp rEqLurlrrjllp urlrll ur;rpnuril lc.tllnI quqlnq\ uelrcclueiuau tequrrut
rp xperaqlrus rlrplcs1r.'r(r l.rrquJttl nrrlJ€l qrqlq|rq)-lu urqiruo ulurLtI.nr,{
IP rruv rlurE:^req 1r;rlrqrsr.rcd uulunqledLlnlf;ptlurcl Jl?rlcll?tul?to
a.lnlh:^u1r)lriSurLrJuructenqlJd:uu)rlnltp
nDtv unqu unqrueqrur-"lJi-qr111r unluriurrp iur:i 1cqr,n:pnlJrau qnpn:^as
Suero-8ueroueltrnqrJdul)nlnqrpulu r1s:tucutiultiuq'uucnq.rJd tnqcsrp
3ue,{qr11yrurJpt{rllul r.{ursri-uJrLl)rrp llJritru rquuluntsilq 1r:qr:t1:s rrrri
uc{nInJrpiur ( ur:trnq:ld l-un1u.r1 .rrqr,'1uaqurJnrcrp rr11yslqrN rulluallaru
u n q l ; t( t e d u e ); r r d u r c qc u r l l : s i u r : i q r . r r i ) I r Hn q \ . r ' 1 1 . 1
- \\\ V S r q u Nu c ; u e p
[txtsrJq( I :btrbr - )q.!
isul IU) ,.ryrl, ) t ]!l"tn I Dllqtrdy,, Ir\JraLLr pnfnsurnIrp ;-unsiupl
creJaslcl{rlaulqcloes;uci t0rurpul\lnpnpuaclurlrrqrlLl qtlt4lcntruLllag

inlr Icq utla-uap uriurtuatlcq 3ur,(


e,{uqcpnscs nrrq uclcnqraclur;-uapiucluru.ru rlsaurtdl;-uaru r)llul 'rln{rrp
)nlun rurln iurlcd uep lnuJq ;-urlrrdirrr,{ urlrnq.rtcir)rlrru.LLt
lIrI l r]\^rrq
Idc:^upp 0l IntuJi;uc.i tdr:- lnlun'{nfuntJd ul:,"\uJLU LmruJstn}irJtlurclsp
rlAVSf;)aralu rqPNrurtlsr-rqlrqcquse.mdurlrnqred qrll.pu r[1]l iunl
(,nlnqn-ue,{
ue|rnqradnlunsIruJpul)qeloqrprur1rqchplq.rtlur:rlql;-uadutp Lutiunlusuad
pucurciBg r/iuqniiunsas;-ur.iur,trnq.rrd
r1r;1rur:rur
ir:Lllsu\\|;-uauiWlb:-unqu
ntEsll]clultslr]pr]lrlJ.loLu ur:11ri-iiururu nrrl:q n;-iutqlry.rluril uur{llur:rutrd
8 u r : l u r d r sl n [ u r l i J q u r ] p ' r l r r t i J r l r sr.iurnurls 'brpprq5,1u r ;n q n l u r r e L u a d
eueleslnlulrpJqurrpilLuJ)'unqrl| (rurrlls) -u1,.9r:,irr rqi:1q 1r;-;-ururaLu qr11y
riiurq snlJl i-un:^iul1:aq rururllnq,rJdullnir::rp 1npr1.uc1n1.rrihp unducdrl
r , ( u t r w z u r 1 . r r n 1 : ; - u auur p q u l l y r i r l d r l r l r p ; - u r , i r c i l r n l n S u l u rc 1 t , r : 1 1
'urrurlsnl,,\{ Lunr{ucpcIJJJurlir-'luelilqrp r,iulrsr:qurp l{Jliru rpuJq ulllq uup
p)aieur rrursJaqqBIorp)inlun rpnq4 ;-ur:.ru rprtlay liuur:lr.lrquau r).tJaur
uprpnurr{':rqrr:qy iuc.r:rcirLrlrlrptn)r iur.t r1-.rrur r:plda1,11y9qrllnlnscu
qJio I;cqlp iuc,{ rlarartt ul.nll urlrliqtlri]rrr ulirrJrrrttlr]s|1rLUuulcqrl;u:d
urp urcsr:Jd uriurp ciuut:1rs1f,srp r|rloJs iuri rlar.rur u:lcrrqtrd rt.r;daS
urrpr,{srX1r.r1n1nq1l.rrc1 r:slururp r iuteqlqcsrnd urp .qye qr:11nln\rd rlscr.rr
nprd n1r,{ nutel ur:trnq:rdqrlrpr u:rurni.rr7r11nq ur:1lpr(rplntun tclnyp 3ut
lpd 8up,{ qEU(pul\l ynpnpuacl tnrtrnqrJd qeqJc a,r,\uJrlcp qr)il-'ur?ru einal ucp
masihdalamtarafkemunculandankcbenaran.Yangmenadkadalahdiajukannya
riwayatJabiral-Ja'fiydarial-Sya'biy keduanyaadalahpenduduk Kufah-bahwa
RasulullahSAW bersabda: "titlakkah oda seorang pun setelah aku tang
melesterikanduduk (tlalanr sholat)" ini adalah salah satu di antara riwayat
pendudukKufah yangpalingditolak.
'Abdul Malik saatmelaksanakan
Selainitu juga bahwa Sulaimanbin
'Abdul
ibadahhaji mengumpulkan paraulamatermasukdi dalamnyaUnar hin
Aziz dan Kharijahbin Zaid bin Tsabitdanal Qasimbin MuhammaddanSalim
'Ubaidullahdua anakAbdullahbin Um:rrdanMuhammadbin Syihabal-
tjan
Zuhri dan Abu Bakarbin'Abdurrahmanbin al-Haritsbin Hisyan. Ia bertanya
kepadamerekamengenaimcmakai wewangiansebelumbertawaf ifadlah.
merekascmuanrenyuruhnya untuk memakaiweu'angian.Al-Qasim berkata:
'Aisyah memberitahuku bahr.va ia nrenakaikln RasulullahSAW weu rngirn
s a a tb e l i a u b c r i h r a md a n j u g a s l a t d i b o l e h k : r ny a i t u s e b e l u mb e r t h a w a f
mengelilingika'bah.Tidak ada di antaramerekayang mendebathaditsini'
: e s u n g g u h n yAab d L r l l a ha d a l a h
n a m u nA b d u l l a hb i n ' U b a j d i l l a h b e r k a t a S
s e o r a n gy a n g r a j i n d a n s u n g g u h - s u n g g uiha. m c l e m p a r . j u m r akhe m u d i a n
menyembclihkurbandan mencukurgundulkepalanyakemuclian berkudadan
melaksanakan thawafifadlahsebelumtibadi rumahnya.Salimberkata:ia benar,
An-Nasa'imenyebuttentangjtu. Ini adalahperbuatan pendudukMadinahdan
fatwa-fatwamereka, perbuatan apalagi setelah itu yang berbedadengannya
yangpatutdidahulukan?
Selainitu adalahyang dirir.vayatkan oleh al-Bukharidttlam"Shahih"-
nya dari Qasim bin Muslim dari A.bi Ja'far berkata:Di Madinah.para Ahli
Bayt yangberhijrahmenggarapsawahdenganpembagian1/3 (sepertiga) dan
) .e m i k i a ny a n g d i l a k u k a nA I i d a n S a ' d b i n M a l i k d a n
1 / 4 ( s c p e r e m p a tD
'Abdul 'Aziz serraal-Qasimbin Muhammad
Abdullahbin Mas'uddanUn.rarbin
'Urwah bin al-Zubairdankeluarga-keluarga (Abu) Bakar,Umar.Ali dan
serta
Ibnu Sirin. ScdangUn.rarbin al Khaththabnlempekerjakanorang dengan
ketentuan jika Umar menyediakan bibit sendirimakaia memperolehseparuh
hasilnyadanjika merekayang membawabibit makamerekaakanmendapat
sekiandansckian.Demi Allah inilah perbuatan yangberhakdidahulukandari
semuaperbuatan dibelakangnya. dan yang menempatkannya di antaradirinya
dan Allah makaia telahdikokohkan.
Sungguhkekagumanhanyarnilik Allah! Perbuatanapalagisctelahini
),anglebih diCahulukan? Apakahadapcrbuatanyang pantasdisebutsebagai
kesepakatan (ijma') yanglebih nytta danbenardari ini?

430 -' I'larnulMuwaqi'in


Itt - "'snpal n{nfl

'cfuuEcpeelqeqntaq
{epr13ue,{uBlnln
uEp nradordusp leduar-lpduJt ;ueluel lcjSucrJ :r8l/a7 Buni
1r4uap1
'A\VSrqBN€sPurqPlatas
nllB,r
uc8uepupiunqnqroq3u?,{u[lEnqJedleJ:^ur]{ :qBlf,p?, np4 ELtu(\audg
'rIl?IrluEsllrlrP
u n l a q u n t r t p ur p c q p p n sp , { u u e s c l c
3 u e { n l e n s a su e l l c i 8 u r u a r u 1 n 1 u n
roJsur?{, :tcduaa)lurp ,e{u:eqe1:uSuepEIelattlnclp UrpuasuclrsliBsP{alau
8uc,{ qe1u"-uru ntensSueluatu?nluclJ1la.Jsuerl:DB.rla{ .uelenq.rad :e;sue.g
:EnpJI 'uBpl8{lad ra.lsur?lJ:EtlrBuel:[r?:)cur0?duJ) | rpBluaruricqrp uerpnrual
8ue,{16y5 rqe5 r.repmlnurrp(r,:r,(s)LUnInqrlbrN :rrrlfi.od Buoilnluag
:nllE.{'urBrEut
(e8u) g gep r:rprat
crupuedusrScg IBIprtsrucpppqrlftucp psuaq 8uc{ :enpr{ BuE,{uBrg8g
'etual undnEtu
(lpdrtn3uad):rJsuu:trrrr utSuaputryeqasrp Bue,{(rqeg qcuuns
reseprrqunlnq) tpnu uep lBsclaq3up,{BpV :BrxB ad Bue,{ue;Beg
;n1rc,{.uer8cq
(enp)7 rpcluaurrieq:a1qcurpel,,q
lnpnpuad .uurfrucp uelcnq:ad :epuplznq selalrpnfucru{elolrp uzp Euualrp
Sucf uetenq.rad
reiu un1 rsr\^upp rur uelcnq:adr?cquau u8n[ ruu;q
.iun{npuaLU qrqel
e,{uEuere{unpltn{ qtqaJqseuuE{nJnqepuaur 3ue,{1r1ep e,rqeqrlenral undlqep
epupuec .tnqasro}uelenq:adrrepdeSSuerp
nlPslnq3.{ua\yIeprl rlEIJst}rrrEs
Ieprt SuEfurp dcSSucrp 3ue.{e:c1ucuc{qrsruaruiuE,{ lrlepBpE:-rueq d,(uue{
-qpsruIeueqBsn:eq cpunelrfSuepas,p,{ue.rBtue rp Iell?ucpqseuurlepequatu
8ue( urcpcqrad,uerpaq:ad urlerue,{uarueqnsn:aq c,{urucruruslenq:eduru8e.r
ur;1cue,{uaut
urBurepueelrf:lur [pqtl8rlrJ?pntssr{EpsuuBuapurue,trzFaq Buc(
upp 'Epaq;aq?uc,{urel c1o1uclcnqradnElBp,{uunleqesuelenq:adnpteqs€u
up;uop urup,$ellaq1epr13ue,{uc}nnqlJd:ureJrurrnp Dpeuelcnqrad

CNISYI^I.ONISVHI
HOJNOS NYO HVNNINS
YNINg g IAIVJ YIAI.IAIVJVI^I
-'Enpaynlng
ect -

up{o{SuBJuadr8ua8uatuE{eJeurIntun nErlaqupsnlndalu€p tEqrlslararu 3w,{


€dBreJsuerluauEIaJau ruadasuesntndal (uednn8uad)JaJsueJlSucpaS
uedelalay raysueql

'rur rpadas?ue,{urel 'Erunp


IEr{uep 1e38uruauSueFppe
E{3JeuruJeluerp e>1rIqurz,eyaqE as EIeJau EJeluerp ltles 8ue,{lnSuafuaur
uep qeuru-qpurru a{ e{aJaurrSunfun8uetunerleqE,{\qBquep 'uee:epua{Jeq
undneurrqel uelelrequu8uapuqes uuq denascqnf prlseurrBunlurrBueru nrqeq
p/r\qeqUEO'p{arau qerc e1 depeq8uaru nerJaqqu[e,trucp lclqr{ depuqSuau
8un3?undue?uapurpreqllquresrequnu rp qeqlnqr'poq neqaquerpnrual'8ue
-Jo Enluasue8uaperuzs:aque8uedeyrp u,4e.lr:eq tBIBr{sua{BUEs{EIaunerloq
e,{pr ueq degase,trqequep qu,Eqprqlnutns r:ep nqpn^uaq r^r\VSrqBNe^\qeq
rsrur:o;urdua,(uau e1a:aureueurreSeqasIAVS rqENuptenq:ad;a;suu:1
uElEnqJad JaJsuE,{l

'rur
n.radas3ue,{uep qn,{,{Vnqv u€p rstre'I-leprzs1 urq ,eqlv, ycp IrqnZ-lE
ucp'ptez ulq qeuesfl uep quey uup r{Eqbn,urqesnl,^{ ueplrlel,,rrtr
utp'suqqv,
uql l:cp Wqtni ulq qcllnpqv, r:upqeqr,(guql ucp'qprprnH nqv uup qBrulES
nqv u?p pr.ug urq efqetr uep 'qejrernHnqv upp fa,yqe r:ep peupz-lpnqv
uep qe,{sr.y uep u,{uqe,{euep qe,rrn, urq uefslg lrup IIIpntr utp'qurrernH
nqv rrBpqz,{,{esn61-1y ulq pl.pS Fep qeqr,{5uql uep'reurn, uql uep .UpN
Fep Illehi rpedag e,4uurel Eto{-Eto{lnpnpuad slrpeq-sllpsr{ ue?uapInsnsrp
uerpnrxel'rurstrpeq-slrpeq ue8uaprelnurpqeqdeDasE,\qequelnuauau uele
ueqlng-p tunqrp3ue,{qeq-qeqDeuracuau8uu,(ndurg'rrlnur3urpd e1o1-u1o1
lnpnpuadsltpuq-sltpeq ueqedn:aru uep'uBrqeuelstrpeq-urpeqnqr uuledn:au
3ue,(qeutpell sttpeq-strpeq nlle,{ 'se1aIqepns n1ua1 (ucdon?uad)
rl,(uupelcr{]ad
: a g s u e . l 1t e u e S u e t r ^: 0\ t,r{ u r u p o e r u
qoluol-qotuoJ ue{tnqas rure)

VANi,II1IIVHS,, flVIIY
NNSNANSHIIUVHXNg-TV YUVJ
NVO NVVJYXUSd USdSNYUI
p o h o n k u n r a . j u g a t c l h a c l a pp L ' r i l i t g r n g l rvni t n s t r t c r e k l tk e l r t l ay l t n g t c t b l i g i
r n e n - j a d ti i g a r r t a c l r r : p c r t l r g a n g a n h a s i l - l t l s i l b t t t t r i . p c r d a l a n l u n \ i \ l e n l
m a n a j e m e n d : t n p e - r d a g l n g a nd c n g l t n p c t t t b a y l t l r t ttti i I t t u k l : b c l i a u t i d i l k
r r c n g i n g k a r i 5 i l l L ll L l n b c n t L l kp e - r t l l t - t a t t g ai l nL t c l l n I t t c n l h a t l t l l l k a t tI l l c t e k a
r n c l l t k u k a nl i b a \ r n ! s c b c t l i n r tl t - t n a u p u ns e g a l ac l t r ar i L n gl t k l t nt n c n t b l L tat k e
l r c n l l m p l t i k l n k i t l l k c t e n t p a tp c r d u g u n - u al lnt t t g r t t c l t g i t t a lht l c l l
a r i i h i t L ru l u L n
k eh l m r r a n s c p c t t i p en i u r l l l r t s c l ij a t a u n t u k t l e t l c l l r r g i k a u r l r r t r t s l i t nd t n
p c n j u a l a nl l a t p c r n c l a sr r r r t r t lk l r n t i n r : i nt n et l b u a t r n l 1 r u t l l l Ikl c ' ] i i si l t l t Lnl l c n J L I a l
s u t l a r r n l u kd i p a k r i l a k i l a k i v a n g t i t l l L kc l i h o l c h k a nt r r e t l r t k a i n l ad r n h r t l l r t i t r
sellcrti ini y ltng nrerupakankcr.iasalnldalanl Pefbulttlllldosl tllttl pc-r'tllltsuhan.
N Ii s l l l u i n s c p c l t ik c t c n t u u r1t ( - r h l l d l st Pe l t r r L rhha si l k l t l l a t t l t ' r c k tIl l t n gb e r a L l l l l .
n r u l a it l a l i h l n r n g t l a g a n l r n . ) r a s i l . j l h i t l t n( i l t r f a r c c t l l k i l ns c r t al t l i s i lI ) ! ' l l t l l l i l l n
t l i n r a n l rb c l i l i r -nt r e n g h a l n n r k l l ti n c r c k l tt t t c l a k u k i t nk o t L r p s ti l a n l t k s c sk c l t t a h
h a l h l l y a n - ld i h r t t l r m k l t r .
C o n t o hl l i n a d a l a l lk c l r u l L r s l lui l i t \ n l e r c k at e n t l l n ! n r e l a g u k l ns l l t i t s r a i r
y a n g d i b o l c h k a n . p c l i n g a t l n h a r i - h a l r p c n L i n gn r c n u r u t x d l l j a h i l i l ' a h d a n
pcllonrbaanrttluketln-l:klsan.Scllin itu-iugaadl kcPlltuslirrmL-nllcltaiucnertlrn
s c n j a t ad l i l l r n p e l j a l a r t a nd.l r r t n t n g c n a it i n d a l a r :b e rl e b i l t l t td l l l t n p c p c t a n g a t l
d a n p c m a k a i a ns u t f a s a i i l i t r r , : l l n p c n r i l i h u p a l a p c n t h c r l n i d i a l t t i t r aI t r c r c L l
d c n g a np e n yc r r a t a nb u l u a t i t L\Ll r n gl l i n n l i r .. l u g ak c t c t a p a tbt c l i u ub a g i n r c rc k l
rnengenli pemlllial plkaian tiengantticrtirucltLlitrctl:rlkiLiltrotang orattg kltlir..
J u g an r c n - r e n api c n - u c i u a t ai n l a k t c l h l c l l t pp c r r c c - t a k aunl n g d i l h l m d i r r t l t n lrti i
dalamny'.rmunglin terdafrt ltlnlbilr pata pctnitnpitt ntctcka. scdan-gIlasrrlullah
S . , \ W d a n p a r a k h a l i l a h n , r ab c l u r t t p e t n a h n r c n c c l a kc l i n a t t t l t t t p u n d i l h a t t t
s c u m u rh i d u p r n c r c k l Lt.t i L n r u n t p l t1 ' l t n gd i c t ' t a ko l c h o l '
h i i n \i i I l t c n l l t n f l t i l t k l tl n
l L n go l r n g k a l i r ' D. a n k c t e t a p a nh c l i l t uu r t l L t kt t r e t c k rrtt r c r t g c r t lkt ci h l t l i r a nr l l t l l n l
li)rurn :iendr guriru \an!I clipcrholehk,tn.Ittcttgcnai kckcnvlngln sitiil lllilkan
clantidul cli rllsjid chn tcnlul]g brtdxn usuhl. dan mlsih btn) ak ra-9ltnsunnah
l lurg rncn-jldiargunrcnplir.asahitbatdln scluruh iurtat Islilnl. Jxbif bcriirgurllcll
t l c n g a n i t u r n c t t g e n a ki e t c t a l t l n . . \ l l e hp l d e r l t a \ l t L t l u r l l l v itl i l t h l u . k r t t a n v l :
" ktttttist'rltutgtut'r^t'ttdiri ktt ikt ul-Qtrr'ut /rrrut. jiktt ttLlu.\t'.rttttltt \ttttg (lildrdttil
n t u r g c t t u il t t t l t t r s t b u t n t u k u , \ l Q u r ' u n p u s l i s t t t l u lt n c ! t t n t t t g n t u ' i r l i a d a l a h
c ( ) n t o h k e s e n r l L l r n l l n p e l l ! . c t l h u l t n t l l t n p c t t t i i h l t l l t i t l lp a r a s a h l t b l t l d a n
p c n g u i l s r a n m e r c k t l c t h a d u p P c n g c t l l h t l i l l )l c l l l i l l l S t x l i l c a r l I l t - t k u l l ld l L n
pcrsepsinrl.
P c l s o l l a nl c r s c b u tn c n L n l j u k k l n d u r h a l :
Pertanta: lllthri l tiaslr ltukttnt segltlltpcrbutlrn adrrllh kclrolchan.clltn
_ , - a n gu l i n r l r l n l ' u I ' l t n gd i h a t a n t k a n . \ l l l t l tr r r r - - l a luuci a p a nR u s L t l - N y l l .
h
K e d u a : B a h i r a p e n g c t a h u r t nA l l n h f u ' l L l l l en t u r l g a P a \ l r n g I I I ( - r ! ' k a
lakukln pada sltrt penetapanhLtktrntclltnturlrnrlvll u ahr u scrta kelclllan N\':i
mcngenai ni rdalahhukti anrpunln \\'a ttrs hul lcrschtrt.

.13.1 I'lamul Nlurr aqi'irt


stf "'Rnp3Y nlng

rlrlt];a]trJal r,(Lt]rsll.t urp L)rlau r;-llq )oIOd |lll)lBul ur;uap t,{uttuc;;uJuj


{n1u11 l . r t s ru I u r ; u r J I r r c ; u . p r l c n J e l q l l l ? . \ \q l r t j r u U J q r u a u
l tu0 uitrlu)
ql].\\r)l;un;;ul]t Ull)srclJIur;ucf :n)arJu ltpltc{Jlxlll)jiq n|rlirLluup,rto.l
luprl
luuluullpur; rrlr\J.rurrrJqLue(llclnjaq Lrrlt)uel;) lrlur] Irrq iue,i trrr uci-u:p
lu)JlJLuupltdal qu\p-'uut:r-r:tlutrdn:u:iurru r:lalaur r;-uqnlrltq uldulal;;1
'llt)|:lnrLlrr.tauaLLr
)upr1 )nlun t)a.ttttr ultsllLIIrJll l?lulLLlJru nrlt]
r I J . r i u r n l u r q r r r J u r1 n ) r u r r l i l ) r ] l r q t l r n J t l i u r u i l ] l l . t I l t l J l l rl J I o q
Irptt ullrlll)
:t1t:1:t1 r:.n,'dlprclrl ur1l1t;-u:ur )ltprl tJllJ:^ lturr\- nrrlJg .qurunt Litqrcht.ral
u r i u - . r p u r : t r u ) t a q ; - u r ; . i1 l u - y l q r r c \ 1 , ' u u \ t l l J J rrur r p r p l l J u l t t r l l r r , r J q L L l . t L L l
r l . r J \ r l o j l l - ' l t q L L r J'u) lrl s l L u . - l t u . l t n l u J L L r . ; t r l d : t t i r r r l t ; - ; - u : r u
lnlun e Ult,\\
r.rrcl rlrprrrq;-urru iut:,i r1l1:r1c.rrd 1nlrnt nt;r1rt1ulclul:1a1 ultl Llotuo
)
'r,llprqrp
) t 1 1 u nu l l . r c r s r p; - u l [ r a u r
iuui qlqlnrl) urll;;-uapuour )nlLlt prfsru rp lrplq uup urlrl-uc1ul rp ur;1;lircl
ulrpllnlJI u:u;;lultrr r:trui;,t r:,udlnlun nr;r1lqur:ih1a111 r1.r:cias rLrr1lr1'u1:.r:ur
l r q r l c l u r r u , r i r r : r r qu r ; , ( s r y .l n t u n n t r l i q u r : d l 1 a 1 ru1; - n l . I r q r u o l u l u L u . r rIql r t L u t
ptfst:utrp 1r;;-iur1;-utl.i risqrg ;-u|lo,iu|.r0 tt,.ua;-uoLlr lrtr]ILtJtJInlrl:rpr:l,ra1ql1:r1
iuc i ldt: sl ll 1lqnu,rJqI nlun ll)LlLLtrp l:)j.rJaturrrtrrrr--u u.iuur,.1r1r:t1ruo;'u.rttr 1n 1rrn
Llrunr,urruvprt nrrlrq 'u rc1irru,i nqt uqn r:.tcluu;-uaprrrr;1s1 LrrnlatlJs ilrltlalnprp
;'uli rlrlrLrrl;rr:rru iLtl.mlls;-ur:.i uru,it111 rluliuaur r:1u:ru rilrl ur:du1r1t1
r r r r p n u r J ) c . i uu r ; r ; u t s y l a c lr i r l u l 1 u 1 1 ; - u n r u r p1 n p 1 1r p l f u a L uL u u l s lL L r u l u l l
e ) ) n s r l r r l r l s ; - u l { l u q - l r q q r l r r p l tr n l r r p l l ) p r t i u t : , { u n r u c uu r , , 1 q r : l r s t u u c d r p
,)uris uurptla) urrlup
1 r p r 1 l , i u u l r : . r t ; - 3 u l 1 r , { u a c lr l l J l l t t rlrsrru tcl]s
in'ynv1 l1:r.tllrrriLtr,i Lrrqll nuacl;'rrl )Lr?llt)LrJLurirq rrlchlalal urrl qoluoJ.tur
s^n:-P)Llrlrtrttr.leJtllrrru rpr:clt1 r,iuul]1 :clLLrlliu:ruIupll )nlun l],(N Insrd
rlrutt,iLrlttrtlr)l )lrll1 utp nlrliq rnlrl-.rrrn)je.lrLtrlir:q urldrlru:rLLr ugl) irgrli)q
nqrlr.rJquJLuLlltlJtqrrllV luJ.tt) :c,{Lrrnrlult;-urur urnlaq ur1;'uniu nerl:q rr\qrq
u l l l l r l e l r p r s r q ) i r p r 1t u r I r q n t u J ; u i l u ' l u l ; u l u f r r r s t u r c l t l u n : r e 1 t cL1i u u r r l l l r l
s r l r r p p n l n \ r r u t r i u : r u t I J . r f , L LIrn l u l t n r l l a q u p n l u a l f { n 1 r u r U l r s

.ltr: (lr'l ') (l


:"llru rirp nq.-)purlt all]slt11.\\qrquU|1r,iut1 nl,'lll rprl rplraq rpuJq unqrs.rJqa)
: r u rI l l q r n p r . l u pn t r : sr l u 1 l su r ; 1 1 n 1 ! n u J urru r l r q r l r r r . r n p u r q i r r r L u
l n l L l l .ut t l a r J u r
tlntnttr:rLu)lprl Lnrtluuir)J-lJtttullrur rtulllr.rlcl trcp ulrtlld-uttelrd rlu:);-irlttr
r : , { u n q : p u l p c f t r s ul t q r q n q r l n r r l J q r ) s J u r ' ; - r r r q L L l ut )r in c l n r t r ur d l s . r : t u r r
ttt;.t0101ur:;'LrlPl,.IJ.r:Ill Uuul])|LU ullp lt):ti.llr t{l_'ullt r-qtttln.t lp.l|])iI,q Ll{rq{,q
;-ultu:rl rurl:q ur;dllllr\ r;inl r:,iu-.{r;luriuctuTrqlliulltru1lr;s.rrr_. irrr:nq qslcl nlr
I d r s r ^ \ t l t , ' qt n q t : l t i u a r u q c l l l t l n s l l Ur ) i s J 1 1' n1l n q u p q r q a 1 . r cr :l , { u r : n l u a r u1 r r 1 u l
t:1l.r.rru q n r n , r u c L r ,r ' d u r 1r c i r : sq a t o r q t y i u r ; 1 r 1 t ; - r i l ,ui e r u n u a dl r s r q u r l l L u J u r
r r r r l i u : l u r t l o l e u r r i r : q n l r l e q u l d r : r : 1 : 1r : , i u r : . r 1 i trpr :r L l tr u n l r : L Lqlo l u o : ) q u q s t t s r
LunInq srlr urdllatal ucllrdntaLLrnlr ulundure enpal irru.{ cpcil ;-urposcpqsrlsr
1n1Lrrr1 ul>rrcln:lur 1nt1astc1 rrcunclur urutt.r;d irn,i 1n1uoqeped r;.tquq qrlqru
r,iuLunlaq::- ur:;-ulp n.ut1 iuc,{ 1n1urq uleluu rpcI)a1iut,i uclp:rq:e.1
berasaldari bermacamsebabataukarenagugumyahak istri untuk mendapatkan
makananpokok, bahkanmenetapkanbagi merekakebiasaanmemberi nafkah
yang sudahbiasamerekalakukansebelumlslam dan sesudahnya, dan beliau
menetapkan kewajibantersebutdilaksanakan
denganbaik, dan menyamakan
pemberiannafkahuntukbudakdenganhal ini. Selainitu ketetapanbagimereka
mengenaishalatsunnahantaraadzanmaghrib dan shalatmeskipunbeliau
melihatmerekanamuntidak me)arangnrereka.
Demikianjuga halnya denganketetapanbagi merekatentangmasih
berlakunyawudhurneskikepalamerekaterkulaikarenakantuksaatmenunggu
shalatnamunbeliautidak menyuruhmerekauntuk mengulanginya, danupaya
mencarijalanuntukmenuduhbahwabeliautidakmengetahui hal tersebut
ditolak
karenaAllahlahyangmemberitahu beliau,dankarenakaumini lebihbesardan
lebihmengenalAllah danRasul-Nyasehinggatidakperludiberitahuolehbeliau
mengenaihal ini dan karenacarascmbunyisepertiitu bagi RasulullahSAW -
padahalbeliaumelihatdan menyaksikannrerekasaatakanmelakukanshalat,
tidak dibolehkan.
Ketetapan yanglainadalahketetapanbeliauuntukmerekatentangduduk
di masjidsaatmerekadalam keadaan junub meski merekasudahberwudhu.
Jugaketetapanuntuk merekatentangjual beli komea mata mereka,tentang
penjualandanpembelian anggotabadanmerekatanpaadalarangan bagimereka
mengenaihal tersebutkapanpun,karenabeliaumengetahuibahwakebutuhan
tunanetraterhadaphal tersebutsamasepertikebutuhanorangyangmelihat.
Contohyang lain adalahketetapanuntuk merekamengenaimenerimr
hadiahyang telahdikabarkanberupabayi, hambadan budak,dan ketetapan
mengenaibersetubuhdenganseorangpcrcmpuanyang diberitakansebagai
i s t r i n y a ,m e s k i c u k u p h a n y a m e m b e r i h a d i a h s a j a t a n p a m e m b e r i t a h u .
Diantaranyajugaketetapanbagi merckatentangsyair,apakahmerupakanrayuan
untuk orangyangdicintainyaataupemyataanmengenaihal yangingin diakuinya
kepadaoranglain dapatdilakukannyasepertirayuanKa'b bin Zuhair kepada
Su'addan rayuanHassandalamsyairdan perkataannya yangberbunyi:
Seakankejelekandari rumahbcradadi kepala
Canpurrunva terdiri dttri madu dan air
ciri-ciri perninum,dankemudianberkata:
Kemudianmenggambarkan
Kami mcminumnyadan ia membuatkarnimenjadi bak seorrngt uju
Dan singia,kanti tidak dicegah wltuk bertemu
M e r e k a m e n g a k u i p e r k a t a a nd a n p e n d e n g a r a nt e r s e b u t ;k a r e n a
pengetahuanmereka mengenaikctaatanhati mereka dan penjauhanserta
pengasingannya dari setiapkotorandancela.Dan hal ini jika terletakdi depan
d i a n t a r ap u j i a n t e r h a d a pI s l a m d a . nc e l a a nt e r h a d a pk e m u s y r i k a nd a n

436 - tr'lamulMuwaqi'in
-'Bnpox nrtnfl
lEt -
'E/iuueln{elatu
{cpll irBrlJqp./$qlqnqetuerJcIeucutjee :up{elElrpeIrI
'c.{uEpaq Bpn{eprt ,uelefta_.i netloq8up,{uE{lEBAuruau qBIppeelr{
ueelnsal uciuap e:etas3ue,{1eqeleru ur:11c?3uq nerlaqBue,{uerylraiuaru elns
e111ullf'qruns Etrlesprrresz,{uiunlnqc,{uur1n1e1au undneteue{lBBBuruau
deS3ue8uaru,41VS Iquu iqeuunsueiuap ppaqreqqrqqrlsr p,rqcq rnqulat{rp
ledeprursuf,(I Jnsn) ucp ebsrtsrtelBqsuep r{slelzJu,reqluelnlzlaur .qerrunf
reduralaur 'qe;r1epzn1,1 rp lr,{ru uerllpucuau uz1le8?uruetu nerlaqnUe,,rr s8nfn
-:edes'undl:cqas edleedupltnqasjalIcrluclpuBsrylausrueueu-srusl lnlun unes
nlelasuep(ur{rpdrue,{Lrau) :alsuerluatx{ppr} rlu)asEuESu?ndtxaJed ueprI[l
-rIBI '?sc,!\ap3ur.to'1rca1 qetue lnqaslelIBq uE{nIBIau eserqBue,{elrq
{EUe
qglep?Sucl[rlfptrueS',,utnLtn., up{E}eiuJnrunu{crx enuas uep sEJeIEJpns
uciuap e,{uuelclc8ueunerJaq,,(1nfuntaduaq nol|ua BttoiBuoto otoltto rp
1nfun1adtuol uoluaq t1o11y o,iloltopDtl uoLull'L)utpry DLuLunqDl]o,,:slElraq upp
'ucq derlasqnqns
telpqsdcrl epedenpal iue,{ ,n1nrupedeluda{le{iucBuau
q e l e l e su e 8 u p l t B r I S u e 8 u a tuuu l l e S S u r L r a uerB n I n e r l a q . ] ? l B q sq n r n l a s
rp net?Jt;qseuppqnqnsqelalesnf,rleqpopu?IUnxuBuaru nleqas Bue,{unuleru
ered dBpeq8ualtl lEleqs qclJtas Bop ucp lclcr{srlnsetua(xIEEStpru uEle-}"lad
u€)lu;SuruJunprlaqelrta{ ruadasqulcpee,{uqo1uo3 .uetalsuu:1uad e,{urpu[:a1
r8eq rsrqujEuepJuorx le,{ucq urIEruJsr.r€{c1r)rpasnele 1u,{uec1 uB{nIEIrp
lnqas:ot1cqeyf eua:e1(ueqepunuad)uu:e;sue:1ued rpet.te1 1epr1 :enpay
'rur ruedes8ue,{
uep,,o{uonpalunp ttq:1ndo4 ry undnotu
ofuDnpa\DlDlnDtp qlqsDllaqlnptt notlaq lirp,, tgleqsBnpel€lup ,BuJ?luau
rcue8uetrtu,(urpq?suep ,,utDl uo1t33uodttndnotuputobr ,uozpDlnlowaw
IoprI,,:NfeJuuqlcpqs lcuaSueunprJaq epqcsuep,,o{uuDpopqsuaw IDplt uDp
o[trtroyrpttotuaw:1Dpu nnlpq,.E^\qequeltnqe,{ueru Bu[,{pnqn Bue]edepeqn,(s
Brpd ipuaiuetu nprlJq €pqpsuueurruieqag.c,{uue1efra8uau{uprl uep n1r
leq uuprurleq uelleSSuruaunerlaqe,!\qeqB{aleu ueselafay:eruulJad
:n1te(,qzuunsr,{u[npa) :rur?Jl?ru xnp €pu,^AVSqcllnlnsed
uelqnSSunrp 3ue,{1eqreua8uauc{arou (uedrln?uad):a;sur:1 Buepag
uB{lESSuJllO 8ue,{ u8lEnqJad raJsuet

'u,{u1r1eqas
uelnq upp ,llqIBreqq?lo}leleqsE,rqEqrnqelo8uaru
lnqesJetpq uuSuapprlserurun p eperaq3ue,{edels:e8e,ruelesueldpJneuel.u
qplelasrr{rzp e-tensuelr3Suruaut{nlun eIa-letuuesntndarl p,{u€J?lue te .nfnl
eqaraure[eBuas3ue,(urel1a3:el,1a3:r]prutuerp Ipfueleq uen,{e::n:,{slenqrueur
Jr?,{uadered ucps?rqa{qplrurlescp se1y e,{ulnfuelas pnslurrrprxueueu uep
re8uapuau8un:apuacuzp qe3n3:atrpe[uaruu,tir['e,{uruelcprp ?unpuel-ra1Buu,{
ue{reqa{ ueSueq'rur uplrpqal ue8uepupBurduupleqJerxesle8u?stpelueu
u€{esnJJ{e{pur 'ts(51-ynseg
uepqe11yrelurclp3ue,{urel-ureIuepuBruzreqeluep
ueerlnue{'peqrf{ntunepuBSBdold uep1ur,{sdupeqraluesla3u?pe,{ulnupAuad
dan bahua tidak ircian)'rtransfertidak nrenghlmskan pcnttansletan )'ang tidak
rda /
P e r t a n y a r ni n i . j a u h s e k l l i c l a r i p c n g c t a h u l n m e n l e n a i p c l u n . j u kd a n
s u n n a h n l ' al.i c l a kd e r r i k i a n .k r r c n a j i k x p c r t a n \a a ni n i b c n a rd l n c l i t e r i n ap a s t i
a k a nd i a n j u r k a nk c p l i t l ak i t a ( r n e n j a d i s t i h b a b )n r e n g L r n r a n d a n g krrzna n u n l u k
s h u l u tt a r a u i h . l ) t n b e l k a t a : L ) a r i n r a n ak a l i a n t a h u h a h r r a h a l t c r . s c h Ltritd a k
d i t r a n s i c r l K c n r u c l i a nr L c l laa g i h u k u m i s t i h h a b1 . a n gl a i n s c p c r t im a n d i s e t i t p
a k a n s h r l a t .k c n r u r l i u nb c r k r t u : t l l r i m a n a k a l i a n t a h u b a h u a h a l t e f s e b u t i . l a k
ditlrrnslcr'K l c-Drr.rdian d a i s t i h b a ba g l t r k i t a s c s u d u ha z a n l r ) L - ] ] L r n g gui nl t u k
shallt clcngan lahirlakLrniulllh tlln rncngcraskansLlltnlnva.I)xn herkrtll: drri
mtnl kllian tlhu bahira Ital tclscbut ticlakrlitrlnslcr'l l-alu istihbab
menganjLrr krn kit:r untuk rncrrlkai pakliln hitarn cluntiLtlungkcprll brgi khatib.
dan kelrrlrnYr bersanrauntic'nglinpcnjltga pintu Yang bcrsLtafttkelits dt iil]ttra
k e - c l utal n g l n r r r l d l n d u a n r u l d z i n r l c ' n i n g g i k a ns u l r l m e r e k l s c n d i t i - s e n d i l i
a l a I b c r s a l l ] i l - s a n lsr e t i i U n a n a A l l a h d a n l a s u l 1 . ' y ac l i s c b u tL. a l u d i k a t a k a n :
clarirnanlkalian tahu bahnl hll tcrscbLttticlak ditranstcr'l Dan hukutn istihhtb
m e n g a n j u r k a nn r e l a k s u a k a ns h a l a tn t a l a r t nr i s h f u S y a b a n r t a u n r a l a n tJ u m r t
p e l t a n l i c l i h u l l n R a l l b . k c t . r t u d i a nb e r k a t a : d a r i r n a n ak a l j a n t a h u b a h u a
p c n e h i d u p a nk e b i r s a u ni n i t i d a k t l i t r l n s f c r " lM a k a t c r b u k l l a hp i n t u b i t i ' a h .c h r t
setirp orang l ang rrengajak kcpada hal bid ah akrn bcrkata: darimana kaliln
r a h ub a h u ' ah a l t e f s c b u t i . i r k d i t n r n s f c r ' l ) a l i h a l i n i b e r a n j a kd i t i n g g i l k r n n y a
pengaDrbilanzrkat savur-rna)ur dan buah rnelon karena nrerekl nlcrllittatnn\a
cli sekitrr Madinull sctial tahun: mrka ticlak diumbil zakatnl-adari treleka dan
n r c r c k aj u g l t i c l a kp e t l u n c n u t r a i k a n n \a .

'fransler r\set

S c d l r g t l a n s f c r ( p c n g u t i l l i l n )k c t c n l u l t n n t c n g c r t a ia s e t / I n a l e l i a ld a n
p e n c n t u a Dl c r n f a t t c r . r p i l ts c b l g a i m a n am e f e k a m e n t r i l n s l e lu k u r a r ts h a - d a n
n r u d d a n p c D c n l u l l nl e t i r k n l i r l ] i r a rd l n t c m p a t b c r d i r i u n t u k s h a l a l .n t a k l l n .
h i j r a h d a n r r r a s j i dQ u b a . l ) r n p c n e n t u a rili l u c l h l h . B n q i d u n r u s h l L l lcai a nl a i n
s c b a g l r i n l aT. r l n s l c r i n i b e l i a l a ns e s u adi c n l l n t ra n sl c r t c i t t p a t - ttet rp a t t n a n l s i k
s e p e r t i S h l l l c l a n N l a r u ' a h .N l i n u d a n t e m p a t t e n p a t . l u r t t r a h ,\ ' l t r z d a l i l l h .
'Aralirh ihran sepeni Dzu al Ilulaifnli dan al Juhlah
dan tcnrplt t.n)pat lnenrLLlai
dln scllin kcduanlr.

'l'erus
TransfcrPekcqiaanIang Berlangsung
S c t l a n gt l . l n s i , - -pr e k e r - j a ayna n g b e i l a n g s L t ntgc r u s s c p e r t it l l l n s t c r
kctcntuan\ukul dan pcftanjandrn adznndi tc'rnpat1'lng tin-r:gidan lcizan
subuhI'angdiltkLrkansebelumlajlr ciartpcJafalan adzandua kali dln iclanat

'133 I'lamul\'Irrwaqi'in
6gt, - "'8npJ) nlntl

; r t , . r l Ur : ) 1 .
t,{l r\\rl-url dnprtl .n:utc1.trq tttr:lt'tt,itrttlrutrtltrttr ll.itltlltl.llttl ndlllrtu llLtlluJq
i r t r : , il ' u l . r o l sr l t l t m C t m l l L r r . r J r ar )n l u t : t t l t r u l c lu l ; - u : p l n q t t r t r s t.pn r t ' qi t r r : i
qruun\^u|P IInIIIP sn-Itqitlt-'.ilnlLnllcl qrlrPlr tut ttt:lllncll:rcl ut:p tlbrrt 1r1rp:.n:clt:1
nsu.ruu:1iue1rql-uartt It:pt1 ullt tt|);-ur iu:;-ttrLtt llPtt iul.i tl1ot1.t:rcltq utxltll;-un
urdr:1;-unurp urqrqJl,r.ialulrhrn utrchrtt tttr;-u:rpqnurtl iLrui trt:tt:nqq:q1nq1
u 1 r \ l l cql r u u n q u l ) p u l l . l n O l t l t l l , i r ' - l r : i rt:t r : r i L t r qPr t l t n q l t r r ' r . 1 . ) ( l t r l r d . l inr l t s
'-Bnpay n{n8
I}t -
-surxlrnlEletUrnqeta;{ip nlt uelsnql3dBlrq,qrfe,\\B,/,uueeuEs{EIad upplnqasJel
rBqsqI uE]l?uaqolsB8auadrpEfuatuntr lsrl E{Erxp,{uuE?uep rersesBIeJaut
uelpnqradelrq:rensas?ue( undneruzpaq:aq3ue,(leplt,uelenq:ad ue8uap
tSuurrplepn qelas eruesnelee,{uue8uapEpeqleqqel?utlnqasreluelenqradnele
'e,{uue8uap rensas 3uu,{qnurpelrllnpnpuaduelenq:eduuBuapr8uurrpDsaur:rur
qeleserue?g uep sudepatlepu e,{uuBEpeaI peqVreqeqrl-:eqeq1 ?uypa5
.uerlruap e,(uenuasuer{qeqnelu
lzdepuad_raq
'rqpq8el4ir.rupruul
teqeqrsresaquEr3eqe5qrurpeyl lnpnpuad .eru[rmue8uaru
luel leqeqeseredsetee,'{utudrpuad Inlun ur1uo1rc8rqesrJplrcqSltsr{BB nqV
qalo ?ue:e4p 3ue,(e,{uqelcseru rueleprzrull, nqv urq ueseH-l?nqv Iqpp}
-1eqeleperur selel:adulaiu3ur1 .e,{uueselSur:uelep rur rgadasueltnqa,{uaur
e8nI qe,se6 nqv 'rur lpq reua8uarup,ES ulq slre1 1ezpedal Irl€tri{ tsrns
ruepp ue4nqa,{uaur qllc,{g-1e'e,turnpatluEpulBlasuepqBg nqv uepIrp.nl4l
-le urq puruqVledepuade,{ue:u;ue rp rul epedue1:eseprp Buel .nx€{ leqrqps
e:ed 1oduro1a1nles r{plesqeqzpuruqElepsrur ,rlbeu uep pseraq Bue,{eleraur
eueurrc?eqos 'ue{ut€Jeqrp e,{uuelqrsrlas:aduraru
.eur[r )pprt rlsau (uarunAJ?)
1r1ep ueledn:aurpBqrlftr.teplese:aq3ue,{u1a:aur.erufre,rqeg:e8rlay
'r.qu,(srueqed qalo
lnue?uaduerSeqes
u?{EtE{rpuErlruop 'B{aJau urBlasprqrlfr uupe1a-raru peqll[r lrszqrBeqleniuad
tpelueu eslqunueu (uarunS]e)lrlEpueledruaruUelnq undne1e.l1 :enpay
'uellepuerp3ue,4u,{uleqeqes
nles qeles ntlu )rln1^l qeqzpeu rcSeqastul qetuequrarur1a:eut ,{r:eqqy
-p rpg nqv q1re,{g-1e uep r[err,..;-1e
nqy rqpebuep rsr1e,{uq1-1e uep q€tuni l
urqrleg nqv rqpebueprzeg 1uqnb,etrnqy uep:1eg nqy tedepuadqeleperu1
'ure13ue,{prqnfr
lrseqrSeqtenSu:drpefuaururlSunu lcpn e8nl'peqntrlrseq
tedepuadntens'rlbeutxnlnq uBpInse.req ?uc,{qeurpell lnpnpuad,eu[r qelepe
(uaurn3ff)Irlepq[qas'uaun?:e ue]tnqrur 1eqe,{u.rescp epeS:BtuBUed
:l3ascBrlepedtr:depued epaqleqtuE{ tEqpqesuled
:r1qraq quqqrTld .tcdepuedueqrsrlasred
Inpqv, Iqpe} ly 3uefeuepueSupluauad
uupeu qelppelBlprlsrueppeqrlfrueleIue3uapuelnlualrpSuef uetenq:a4

OVHIIfI
YUVJ NYONg( NVIVNflUgd
1 e r ' J. i k a d i d a p a td c n g r n c a r a i . j t r h a dm a k a j l n r e n g u a l k l n k h a b r r 1 ' a n gt e - l a h
k a n r is e b L r t k a nse. d a n g j i k lp c r b t u t t u n l c r s c b u tl r c n c n t u n - g n -rrr' a r ik a d i l i h a td u l u :
j i k a p e r b u r t l n ) a n c t c rs e b u tn c n r i l i k i s i t i t t - s i t r ltu n r l c l a l tk l n t j s c b u l k a nn r a k a
b a - s ik a r n i k h a b a l d i t i n g g r r l k i r nd c r r i p e r b u a t l r t .r i i i r n l r r r ap a r . rs a h a b a lk a n t i
t i d a k l c l a p e r s e l i s i i l t nr n c n g e n r i h a l i n i . K e c u a l j b c b c tl L p r dL a t i r r c r c L a y r t n - t
b e r k o m e n t a r :s c s t t n g ! : u h n v ai . j n r a 'd e n g a n c . u t i j t i h a d n c t u p a k a n s e b u l l r
i l r g u n r e nS . e d a n ! b i l a d i M l i c l j r l r ht i d i t kl c r ( i l l ) l r lp c r l ) u i l l l nr u n r c o c o k c l c t r . l a t t
u l i i b n l ' l k h a b a ra l u u , r ' a r r b g c r b c d ad ! ' n g l n n v r . I r a k l k c c c n c i e t u n l l nl e p l t t l l t
k h l b a l n r c n j i r d ik e h u r u s a n :c l a n i a m ' : n j i r d i c l a l i l t u n g g a l \ l n g t i d a k ( l a p r i l
i l i . j a t L r h k a. tnt u ud i t c n t u n g .
inilah Pcrkalaanparl sahlibatklnti rnL-r'iSL-nlti rlasltllt)rirri.ltpriIung tclah
dipaparkankcsintpulannl'aadalahblLhirl pcrbultlitt tttcrekur:art-g se'ialltndcn!:an
h u k u m I a n gb c n r s r ld l l i t r i r n s l e {r n r c l l i ) m c r L r p a k a n d a l i l ( a r u u r n e r t ) . . j i k r n t c t c k r
n r c n l c p e k a thi l l t e - r s c b L r t n r r k a i l c l i c l n h u l u k a n t kl al tl ui l u r . \ l t t t t l\ l t t a v l t t i r r d i r i
du) r.nlrnlpun.l)alanr k!-ad,tanlrgu sel)crtiinilah trlsallh nrunculiliuttlitctapkltn.
c l i k l t a k a n\:' r n g s c s u l id c n r a n a p av l n g k a n t ik l t a k u n u d a l l h b l l r i r l t j i k a t r e r c k a
s a p l k a ta t r s s L [ r l i h b lc n t L l kt r a n s l c li n a q l i ) l l i l L rp c ' r b u u t arna n { I
L r l s e b a g a si L r i l t L
b c r h u b u n g l nn t l k a I r l L s l l l h t c r s e b u tc l a p udt i l ' c t u l r t rtil c r t g l t tItt L L k t t tnt a
t qlil'an-u
l l r u 1 a \ \ ' a l i 1r ' a n gn r c n - t h a s i l k r np c n g e l a h u l n . d i r n n l c n . r L l t L r s k li rt n l i l s i i l td a t l
rlr:nghuuskllt rnc-ninrgalkant/ralrr r,1/trrr1karcnanr a: klrrcrlr \l lrdinahatlltilth
negeri cli rnlrnapara srhlbat ) ang mcngr'tlihui khltbltr ter.scbLtl belkunpLtl clan
s c p a k : i td a l a m n r r s l l a h t r l n s l t r a t l u p c n l c h a r a n n tl t .
D c r n i k i a n l l h c a r a n v u .b i l a k l t t t l n r . l l t t t t l ( r i r l a l ' a t i r r d i ri t l u ) \ ' a n g t t l r t r l l
b c r b e c l ac i c n g u nl ) c r b L r r t a ni t u r r t r k a i l r n c r j u t l i d l l i l / u r . g u n r c nb a r i k h u b r t r
t c r s c b r rrt l l n a l a s l i nr n c n i n g g a l k a n n t l .s c b l r i r i n r l n a - j i k ac i i r i t r l r l a t k e nk c p a d l t
k i t l s r L r t uk f u r b u r , \ l t u l r n e | t e n x is u x l u I r x l- ' - a n g k c t c n u t g l t n n l q l i n r l I l r u l i t \ \ i r r i I
n.lcnurutselLrrulrunltt rnaka Incnin-u-u trlkuttkltuhur Altutl dcnri keterangltnnlttlli
r a r i s c l u ru h t r m : i tr n c n j a d li ' l r j i h . I ) i k a t a k a n :I J i a s a r t vnl t t t s t a h i l
v a n g n u t i t \ \ ' i r t id
(pcn1'lmbuni:)rrelckl rnc-ny'cplkrtis!-sLllrlll secinanaql nraupLtnpc'kcrjaan1'ang
b e r h u b u n g n nc l e n g a nr l a s l l l l i s r r l u l l n hS A W c l l r np l u i t s a h u b u t n v l rk.c t r t t t d i l t n
S u n n a h v a n - gs h l h i h c l a nb a k u r n c n c n t a n g n l a i. n i n r c r L l p l k a nk c b l t i l l t n I r t n g
l n u t . j e l a s : j i k l h l l i n i t e r j a d ip a d ah l l l r n r m c r e k l s c p : t k l t id c n - u l n . j a l ain. j t i h a d
m a k r s e b e n u l l r y lpt c l l t n t n g a nh e l u n r i * ' : k a n d u n r d a i l r t r i . j t i l u t dn t e r e k l t .d i t t t
r r e r e k at i d l k a k a n b c r s i - p l k r tt h l u t n h a l h u k u m n a c l l im a u p L t np c k e r . l l a nI a n g
l c r u s r n c n c r u sl a n g d a l l n . t k o n d i s i l k h i r n y ' u n t e n t e b r b k a n b a t r t l n l a p i l i h a n
bersarna.lltilLllenlang pcll-gtlciipar) silllnl olch seseorallg.i|tau p!-lllbitciillnqtllltlt
scbelurnluku' padl rvaktufajlr. ntllu tentangJlenin!rgalkanIllcngan-stkat trrlgllll
p a d a s a a t r u k u ' d a n b a n g u n d a r i r u k u ' . a l a L l r t r c n i n g g a l k a ns t t . i u i l .a t l t t
m e n i n g g a l k a nn r c n t b a c ad o a i f t i t l h d a n t a r u u d z s e b e l u ma l ' F r t t i h a hd a r tl i t i n
scbagainy'li.
Bagairnanl sikao para penclahulumelekl t ang rlcntr!rster Pengclilhuln

442 - I'larnul 1\luwaqi'in


ftl - "'enpay nlnfl
'yg
r r c l r l s r ; . r c i)ul i : , , .e r e n su u ; - u a pq r l t l . ; t t ' . o p c f r q u e u n u t l r q n t t n , {
qeqlqnrqX-lrurq rrur.l. ururur.ny{-llr rtuV r?suur rptrd tpeftetiul,{ rrrtrnq:ad
ncurciuau ur)jrlr\ rur 1r:t1 iurttt:rt ursr:1ele1 urlutduriucLrt l:PlrYP]rI
qruurls In unirrrp rrnsasiun i rpppn :nucq iur,( urltnq.tld
unumutr,iurrrrliur,i Lm;-uep cpJqlJq )Ill-'n t:a;-ru ntrns IUI Illt{ turlll(l rtml
iuc,( rprcl rrll'rsurp qnlrtl ur:1rIIrprt uuprlis tt,iuqrqzptLtt uup llch:puaclrup
11u:ur rprc{-r:1 rrclurrsiut:.{ tnlrnqrrcl cnr rllt ILlntrttlJLLI lruPurtrlrrurrs)tl:tu
'rtn1r;-Lr.nr u:8uo1oidlrtrs ucq r (utrclcpu:cltpnd ucl.tttsttptp :^n.rauaur srl.lil
iur,i trrllnq::tl unrurslel:rci r1i';utqUIiruHnov qrtlzpry,i tcdrp.trrt t: itlr:t1r:ucur
rp qu,ir1r,nnrlr ttriru dltt:rs rpt-'dt:inl ttt;t1tur.r11 slltll 1r;utlstlcjll Itll JIlq
deprq.t..tt c1:r.taut ueyrlott:dr:1lurr.irtut:1tt1t:1rttttrtiut dttloliutl:oasJ5^ nll l urp
' u r u 1i u r , { u I 0 l s JL r r c u tr r d l p u : d i r s r p s r l n u r l t n q i r c lu u l n ) r l a u q c l o qI r r P I l
c)JlJur Irl]lut )jlllll\ B,\\lBlulp 1t--di:ptt:ci y:dt:P.t:11 r.r urq nl Is lp llulltll !PLIr--irrll\\
nqe uaSaurpr:d tpr:ft.r1;-ur,irurruttt;-cqe:^tdctol tnqasratrrr\\le-J ull)ltullsuul:LU
cBnf lr:[rn q n i n l a s u r p ]nqJs^.lJlu r r l l t l u l r ) i u L I l l s ) l r l e uqt t s c t qnli\-lr Irllg
urq uuure[ns urP P.!\11?I urlrrnlr;-uoru urulqt.Lll]pqY. nqv ulq qrlqEd

111nrturlqecluttlaut qr11y tt;-ourrs unltrqlSuartr lriuL:s snttrq


rlrl qeuuns iurtuau:rut iuli urrl uerhlrd lntun iulp.rs 1cl1 lliurs stl:lq
ctrl rur u:odrs urllnqracl r{nlun urrl 3ur:.i tte;-rrlpntns irrri ltlpe;ndrurruaut
1lpr1 cSnl r)J.lJl J tlcuuns ullednrau irrl'( tut n.rt.^nfctt.trcl u,{rrlnqlqns
E t r e s q r r . l r l r L I .n\ ri r : d u r p A \ V q q e l l n l n s r d u t r t . ' l . r a r 1dandp t : q . r a It u p l l l r i n { '
' q r u u n s - q r u u n gd c p t ; q . r ru1r i u c l u e t t c du r l n l l l a t t t
lntun ttltdttq 1lpll r{JlJul
qelnrr ruarul 'uclcnq:ad ntlns rptrlir;rurciSurq t,t uue1u:1t liraut qolol ll.tnclulp
r,{uurryucslularu quut:autad n,nlt;1t,t:queut tllnLrtl.tl:d tlltJ cl:laLtt iurlttru.rtrt
llras utd[ilrited urp tllnul tpcfucur
{l?prttlrIl:Ili:-llt r ucp'rcsrcl rp qn.rl;-u:d.r:rq
iur,t r';drrsrpr:d iunlurailJl qrurpltl/{ tp teqrqts u.irclurp unnptisrX lir .l4ulnql
unquur:aLrtld rsrut riultt.ttts tllrJito:^urrtllllq,IJdc\\qrq Inqrle)lP qf;lal
'un.lruJqJ\ LIrlIn.run(rtlllP ur.nlLLlrsel{

qr:1iurl1rq r u l ( u l l r J u u f d ) l r q \ - l t l lu l r p ( u r l r l p a q t l l i d )z t i t t r r r l u r ) ; t l : l p ' r j r p u r s
c,(uru.rnt ryrlrrLlartt rinl r,iLtnlrs;-rtt,{ uPP IrrPuas.rJl uit-rn,ttltlttuatu ttlt ;-ul'{
n;-;-urq.rs dnt:t riur.i qruuns ut:11ri;-uruJLtt ttltP \\Ys Llrllnln\lltl ttt:;'ullput:;-unq
nqraq a-ur^ tlbuu urnlnq rpt-'lit:rur l.iulrnqLtl:]ttl llllP prqllll ln.lnuJul ll)J.l..)tu
uqenqrad uciucp uuynrualrlcltp uciurf rur lrq ciucur:r-''1tltlp :llAuul.nlu:qJI
unliuerrtrp ullp tltllllN ltttLtljef,lp ; ' u l , i t ; t t e t L t t t l i l q : r lsn l u n l a d u n ; u r r l n p J I
r t r : a ' r r .t .npq ; . . r . rl tl : r l l ' n l r r r 'r : l r ' : r l . rl l)l ' L l | l r J I\ n i n \ r l L i \ rl l l l l ' l l J J l) r : i r t : l u t r t u . l t t . ' u t
; - u r , ( , , 1 1 yq5r l l n l n s t d t l l l u u n st P I i t l l n l r L lI l r - ' \ : \ r r l l l r r L\ t t : Pr ( u r p n t t u l q : n . { l r t t
-:n,(cslc1uz uu11rl-itttu:ruturp Llt:qtlrcl urP ln)n'!\ urP Pnlll ullp ,eqs tcua;l-uaut
p)alJ(l rJ IsuDllquqe:^Ut);unul)rPI1 rur p:g Liur:.n:1asr:;-;-ulq41y5 qe1ln1nst5
p s p u r . l u pi u n s i u n l : a q I u l s n r a u a t u - s l t . r Ju1t l l n q l e d d c p r t p o l u e t r : q c i u a c i
qr:1edy :uelrtr:1rp rltq crn:urttriequ[(l i.tut ulrPeqiJtl ttlttli'uaru r--iu]r:qt:qrs
r:redurp 16y5^IqPN uilp iuns;-utr1tcqrlcur iuei qnqnlJq {tPtl urp,tuurq itttli
melaksanakanshalat fardhu di masjid Nabi SAW dan para sahabatpun
melakukan hal yang sama.Juga pada masa Malik yang melakukan
penyambungantakbiratual-iham denganpembacaanal-fatihahtanpamembaca
doaiftitahdanta'awudz.Jugaperhatikanperbuatan yangdilakukanpadamasa
sahabatseperti'Abdullah bin 'Umar yangmenetapkanpemilihananggotasidang
danpencopotannya denganpembaiatan agarterwujudikatan,danparasahabat
tidak menentangnya. yangjugadilakukanpadamasatabi'in, imam danulama
merekaadalahSa'id bin al-Musayyab.Beliaumelaksanakan hal tersebutdan
memfatwakannyadan tidak ada satupunyang tidak mengakuirrya,namun
kemudiansaatdilakukanpadamasaRabiahdanSulaimanbin Bilal yangterjadi
adalahsebaliknya.
Lihatjuga perbuaranyang terjadipadamasaRasulullahSAW dan para
sahabatsebelumnya,di manamerekamengangkattanganmerekadi dalamshalat
ketikaruku' danbangundari ruku'. Kemudianperbuatan itu rerusberlangsung
p a d a m a s a s a h a b a yt a i t u s e t e l a h n y ah, i n g g a ' A b d u l l a h b i n ' U m a r a k a n
melemparidengankerikiljika dilihatnyaadayangtidak mengangkattangannya,
ini adalahperbuatanyang didasaripenglihatanlangsung.MayoritasTabi'in
j u g a m e l a k u k a nh a l i n i d i M a d i n a hd a n k o t a - k o t al a i n n y a s e b a g a i m a n a
dikisahkanolehal-BukhandanMuhammadbin Nashral-Marwaziydanselain
merekaberdua,namun setelahitu yang terjadi adalahhal yang sebaliknya.
Kemudianperhatikanpula perbuatanyang tampaknyadidasaripenglihatan
langsungmengenaishalatRasulullahSAW untukduaputraBaidlo' yaituSuhail
dan saudaranya di masjiddi manasahabatada bersamabeliau,'Aisyahjuga
shalatuntuk Sa'd bin Abi Waqqashdi masjid,dan shalatuntuk 'Umar bin al-
Khathtabjugadi masjid,Malik menyebutkannya dari Nafi' dari Abdullah.
Asy-Syafi'iberkata:Kami tidakmelihatsatupunsahabat yangmeninggal
dan pengurusan jenazahnya diakhirkan, inilah perbuatanyang disepakati
menurutkalian,hal ini dikatakannya
kepadasebagianpengikutMalik. Hisyam
meriwayatkandari ayahnyabahwaAbu Bakr dishalatkan di masjid,daninilah
perbuatanyangbenar,jika Sunnahditinggalkandemi perbuatanmakaSunnah
RasulullahSAW akanmenganggur (tidakbermanfaat), jejaknyaakanterhapus
danpengaruhnya akanterlupakan.
Betapabanyakperbuatanyangdilaksanakanberbedadengansunnahyang
jelas karenakemajuanzamansampaisaatini, setiapsaatsunnahditinggalkan
dan orang melakukanhal yang berbedadengannyadan pekerjaanini terus
berlangsungsehinggaanda hanya akan menemukansedikit sunnahyang
dikerjakandalambentukyang sempurna.Ambillah contohyang -masyaAl-
lah- tidak terhitungmengenaisunnahyang seluruhnyatelah diabaikandan
dilupakanpelaksaannya;jikaorangyangmengetahuinya mengerjakanhal itu,
maka orang-orangakan berkata:Anda telah meninggalkanSunnah:telah
ditetapkanbahwasetiapperbuatanyang dikerjakanberbedadengansunnah

444 - i'lamul Muwaqi'in


'-Bnpax n{ng
sf?l -

'qlqeqs3uE,{qpuuns
ueAuepup8uetuauaqIppn rlplas etuBsrlbpuurn{nq u?p I?$Jaq 3up,{uelenqJod
dzrtasSuepeslelolrp uE{Bq€uun:,^
ueBuapueBueluagaq u1rIpuqrl[rurp,pequ[r
uup Ies€Jeq
rde1a1qbuu unlnq rftp pse]cq uelnq rlelaseuus rurqrqeqs8ue,{
LFt "'BnpaqnInS

tlnll\t)tltltllltuDtl ur)tutl ntll)llt).tuI)s ;t)it).l.ta(lUt)11)tr!,)1 .111tl.rt))11D.\/ .uLl:lt)1.!.1(l


tnlPnuD:f 'r.uP.t)(l n\1tl)I Jtq:|t)t.t,)(1,11!r.s r'{Utf
r//r1l///ll1/)y.. :urrjlltqistp {f \\r.r
Ircp u;nl Iur rlulrl Luclrp ,.lt!ntltl(l DlDb)\'tl i;t)q n!t)\ t!DtlnJ t).i Ut)ll)l
Df,) IPun)tl-lt) t):lI)l t).1\t)ut)qqt).r| ) t t I t t | | t tI t) | | | ) (it).\tDlt| ,lt).\LfilIut,)t!! it!t).\ l)ut).Lt)
.0)nDl)u)ut rlt)ll\/ ) tltlr)Ptu )tl ut)ut1ltult) llt),lu,lJ\ . I I)1(lt).)t1tU,)ut,\\\;,\' tlDlln lt1\1)N
D l l [ . , : , . ] L n D t l 4 l t ) L / Jl / ) . . q u l l ) u l l l t ( l q u i l r . l r l H n q \ / s t r l t I l q u t l t l l ] p t p l l ] ( t l l l ) - t J l
B u f t u I l r ; f q r s , , ( ? / i d t ) l D ; i ) s) u t b t ) ( l t u ) : l u t \ l t i . l .t ) \ ) l ) ! U t ) t ll t ) D j t ) l t ) . 1n\ u t ) t l L l t ) . t . .
:Lurrur urrlr).rJd llrrrJ;lrJrU srltl uIlt llrtllttl\ a-ulli qlluun\ u|)ll:;l;lUtU.)l\
: q r l l ) p l l q o l t l o : r t l l ; ' l r q i \ - s l r l l l l P t l r r l l l o \ i - . c l t l l l ; u J J ) t n l ] . l . 1 . 1t l t s I ] l \

!nlnu rrl?(I un;uBg EItlJy tuuttrl ur?Idr:Jnl( tur"r ullu.)Bfl

' ) r . l n r tr r a q u r Jr[ l t r
lqrll\"r]nI lrP
)ulun r L u r l r q r q J Iu i L r u u l ) i n l i r l l r p
u r ; u r ; - r r u ,1i t : q; - u n p u r ; ; ' u Jlu, irr l t r l ; - L l u i
n ) r q u r p s r l a f ; ' t n r i r i u q s r t t t r t : p. \ \ \ i S q r l l l r l n \ r r Ur p ( i l s u n L L l r _' u\ l r 1; ' L r r : . i
uPllcluup rurirttlllrlnlllllrruJd:-rIl )I]l1r.rq ;-ur1r:d l]rr:;';iuq.]slt it tnpJ\ rlrtrlultrlr
r p r . I i r t 1 | r r r ri:upr r s n 1 1 r : $r | l :l r r i ; - r r t r; L
' url . i 1 r ; 1 t :lqusc h t p . Ir(l L
t r q t ; 1 r i rL\l r : il l] u l t' \
1 l ) r ' 1 r r r r l ) : : r r . r r:rt rr r : i t r : l: r t . l l l . l t r l ,r: : i l t 1 1 r l . : ' l .trr\l r . l l \I l t . ) t : ) c i . 1 t r : 1 , . r 1 .
r J r l r P r P n : - ) r r u r Pl l l J u r { su . \ \ r l t r qU l t ) r 1 t l \ u J u tr ; 1 l l q J U r q r q J I ; u | { u r r : 1r l t r r : i
i r p l d r : r : pr u r l r L U r -\' rul l I l r q l J q q l q a l l r n l t r L t t l t . l : l u r : l L L lLl l t p l l t p r i u l r r - - ) r . i
L | r i L U n;lU r . \ l r l l r L l s| . r r t u r q r ; ( r J t r l , r ' l ) r . r r rrl : t r : L r r r r ' q 1r r q ; - r . 1 1 Itlrqs qL'll]lllr
n l r r , \ \ q r q u u l l ) l t ) ; - u J L L r ; L rrla, i- r lq J u uq l q J l ; - L n ; , 1( g i - 1 : q | | ] l ] l n l f l , l i r.), t ) t ) t l 1 \. \ \
l t , l t , ! l t\ t l l ' l t . t t1l 1 l , , / , / / 7 / . .r ' { \ r r r : ' r r r tr rl , : ; r . , . t1r'q , ) . j . \ lt r : ' {t j I l \ r : , : . r L tt. 1q . l
- l V u r C l l i u t l q l r ; u J l i ) P n ( nl l r i r , it r ; u J , i r r J r r sr r u r : d1 r r : su r l u u | \ ) | l l l t l t l l ) U l I r l s
r - ' 1 . ) . .rrqn)l l l r t/ r : p : r rl \l r : 1 , : 1l rtrr:l : r l1 N . l r I: .r r r r 1 r 1 ir.:' r 1 . ' q1 1r111r ' l i r r r r rl:r): ; . :rlrru . r r r r
; - u l , t q t l u p u l p u l I r t l p n p L l u pq . - r u l rl r u m J t ; - l r r , i u l p , . . / r ) t / r l /l r l / ) r 1 r . :. s l l 1 l . t i l
qr'',{sr1:. .yr:qqsnru1n-rru:rrrr ;-rn:1tas ulylrii;iur1r1trur lllq rrrJ.lt) t;rl qrul qrq.rl
; - u f I q a u r i u r l f d ; ; ' u r . i u r r q : r r r r : r l1t r l r p ul u r ( g ! a : q l r n ) l ) l l f lV ) . . . \ \ t l j L t D t t ! ) l )
( u u ! t D l D r yu\ ! n l t ) p ) L l D l l \ .1' t / t L n LI r ,I t t || t t .)| I . . : q l ( l t : , i \ r : 1 1 1i i1L r r - 'qi 1 1 1 y u l 1 1 - 1 1 1
; - t t c , it t t : ; - u r p. l l l q s V1 1 r l I Lql sr l r p r r r l l \ n \ \ t I l u q s l t \ \ q l l ( ln I u l l u u l l s u l J l -q I l l B r l \
;-ur,i qr,'Lruirs uil1.rrsl1raqtrch:pLrrrlur:11r:;-iurrr:tu ult)|ltutl ltlunsllulup\r

VHISNA\
TYTVHS IYIJECNSI^INVSVTEfNgd
merLdengar ararlg Iang nlemujin)-a)saatmengotlgk1tplulggungn\)adari ruku'
dan saat berdiri teBak berkata; rabbana wa Lakaal-hamdu (ya Tuhan kami
bagirnusegalapuji)" .
'Umar disebutkan
Dalam ShahihMuslim dari Ibnu bahwaNabi SAW:
".jikamengangkatkepuluntadari ruku berkata;sttnti'aLluhu linan hamidahu,
allahwrunarobbanalaka al-hamdumil'a al-sonaawaatiwa ntiL'aal-ardi wa
mil'a na s y-i'tantin syaiinba'du (Allah tnertdengar orang t'angmenrujinva,Ya
AllahyaTulnn Kani baginutsegalapujianseLuus Langitdan bumiclansepenuh
s e g a l nh a l y u t r gE r t g k a uk e h e n d a l : i ) "d, a n h a d i t sd a r i A b u S a ' i d b a h w a
RasulullahSAW bersabda:"Jiko mengangkatkcpaletl)odari n&u berkata:
santi'allahulinnn hanidahu, alktlrununurabbanulaka al-lnnrlu ntil'a aL-
samaawaotiwa ntil'a al-ardi vla mil'a nru syi'tantin staiin ba'du, ahLaal-
tsanaa'iwa al-majdi,ahaqqunru qaalaal-'abdu -tvakullunalaka'abdun- la
maani'alima a'thaita,v,ala mu'tlt4,alima nnna'ta, wa la vattfa'udzaal-jaddi
ninka al-jaddu (ALlahmertdengctroratlg yong nrcntujirts'a,YaAlltth ytt Tuhan
Karni bagimu segalapujian seluas langit dart bunti datt sepenuhsegaLahal
tang Engkaukehendaki,pentilikpujian dan kentuliaan,yangpaLingberhak
atas apa 1'ang diucapkun seorang humba -dan kami sentua atlalah harnba
bagimu- tidak ada 1-ang(lapat mencegahapa yang Engkau berikan, tlan tidak
ada yang tlapat nteml:erikanapa yatlg Engktu talrun, hartya keberuntungan
darirnu yang berpengaruh) ".
Sunnah-sunnahbaku ini ditolakdengansabdabeliauyangmutasyabih:
"Jika imam berkata:sani'allohu liman hanidahu (Allah ntendengarorang
yang nemuji-Nta) merekaherkata: Rabhanawa laka al-hamdu ()'a Allalt
baginu segalapujian)" .

Penunjukan Dengan Jari Bagi Orang yang Duduk Tasyahud


Contoh lain: Penolakanterhadapsunnahshahihyang baku mengenai
p e n u n j u k a nd e n g a nj a r i b a g i o r a n g y a n g s h a l a tk e t i k a d u d u k t a s y a h u d ,
'Umar: "Ra.sululloh jika dudukdi dalamshalat
sebagaimana riwayatlbnu SAW
beliau meletakkantelapak tatlgann)tatang kctnandi atas paha kanannya
kemuditn menggengom.seluruhjarinl-a dan menunjukdenganjari telunjuk"
diriwayatkanoleh Muslim. Diriwayatkanpula olehnya:"Bahwa RasululLah
SAW iika duduk dalnm shalat, beliau meletakkankedud tangann)a di atds
lututn\,odan meletakkontelwluknl,a dan berdoadertgatlitu". Masih menurut
'Abdullah
riwayatnyadari bin al-ZubairbahwaRasulullahSAW: "Bila duduk
di dalam shalat, beliau nteletakkankedLtatangennya di atas kedua lututnya
dan tnenunjnkdenganjarint,a" diriu.'ayatkanoleh Khaffaf bin Ima' bin
'Ubadah
Rukhshahdan Wa'il bin Hijr dan bin al-Shamitdan Malik bin Bahz
al Khaza'idari ayahnya,semuanyaberasaldari Nabi SAW danbahwabeliau

448 - I'larnul N{uwaqi'in


-'enpay nrlnfl
6Vn

rSeqqsurnle,^a,{uadqalouE{uaqrp3u?,{urzJ uEIEfrdalrp Ielepol Surf uoqod


r:up qnlef 3ur( qrnq ue{cruatrt{ntun u€p 'e,{ururpp rp uelelpaslp 8uu,{e;os
rp lsqejrlsrJaqucp efu:re uInuru u€p z,{uqurun:e{ {nsetx e,{uuBlutzlSuetu
8ue( 8ue:o qeurnrtp r:rpua,{uaru ueqoloqe) rrrpuasuelelra1rpledep IEpn
iue,{ ssfnt uEIDfta?uoru luun llIE,,rrrEieqosSueJoases >1n[unueut'{eu? n?lt
nluequrad'r:1sr ruadase,{usur:auaueserq8up,{epedaluedgquulrr:drue ,{ual,1
'urn1:ada1nluns suorBI r8:ad sn:uq nele r:e8eu ntsns nlnuaur uele PIII
urdrurfuad rp e,{uunldrlruauruep uepIql:8uat rp (uruele[:adue1]nluelaurneru
ryprt) 1o?oruer elrI e,tresrp3ue,{3ue1e ulq Inlnuiaru usp 'e,{ue,tra.{uaur1n1un
e,{ulrlruradepedalue1ae,{uauunleq uzsrlErEJes rlseu unun IpuEtuJEUIeI
aI Ins?rx uep 'uc1ef:r83urdrp ucfnq :re ?unducuau ledtlat uep rIB uerlle
uep 3uua13uc,{ucr3equtrpununx ucp'JacaJ:al?ue,{utel Ipq n?teuBuP{?Lx
upqeqtr{rpas lrqrueiuau uuqaloqar{'nursl rieq ueuel€ur uelSueprq8uau,t
' t e J p u l € . n l uu e r u r s l z l a d d u p u q : a te : e 8 a u
l r t t - t 1 e , { u e r u l u zl p ' q e t u u a d
uuSuaprcnsesuel?fuaq (rsrpE,n) ]ln, snsel (snlBras) 00I uBp qrqalpppd
qelu;ro4 ue8uaq tensa5 uelufrag (lslpe.11)Jrn,

'qnlrrp 'e,{ue.rupn,{zd
1n1unledatqrqal8ue,{qc116yS qpllnlnsBUquuun5unureu
sete rp re:a8ra1upllerqrp uep enp r3cqrpe,(utnqruu:u.{ulmqasuep'Blunp
ueserqrad ue?uapdurruuerlruap 8ue,{uesuluue8uepluI IeqIplouau eloralAl
'Suerleyaqrrrp uedapaI uulrnln rrrtp{ur?rpnualuetBeqeBtl lpeluaure,{uruod
rnparluBprqep'rlJedal rp 3ue,{tnquer urle[uaruruu;1:cte1:aqqe,{tqty,nruug
' uwotlt n3u tpofuaut otimlnd4 tp nqruD.! tSnqutaruruto1,,:e,{uutnd
.,uqLuDJ
uulrpueuratrtlees iueluat urplppnsrleqrpqes euerure8eqas
,,rurolltqDqs-1D,,
'ueurleIe8rl rpefuauruendrua:adtufeu lnqurer utleluaur3ue1ua1 selaf uep
qrqrqs 3ue,{qnuunsdepeq;:1ut{Elouad :qDIEpe qoluof,re8eqasu8n1
uendurarag ;edel trtnqurEU eped uerln{Ellq SueI ueleput;

'teleqsurelep
lnfunuou Ieue?uau
efueq 16yg rqep r-mpIBs€raquepqrqeqs3ur,{'beqs1nuql uw1u1:adueledruau
e,{uruedes'ueqequel qelepeufusrrpeq8un[n uep 1nqfeurslrpeqqplsp? Iut
uuJrllerlDnqv lsrprrl :rtue1upudal elnr'lloqpn \\rc nqv :ErP{Jaq tuqlnbmrq
-1y ',,n,tulo1oqsSuopgttautsntnq olp luD uDns SuttpuoSuatu 1t:tlttlsluDloplp
ntutLof Ltoqynfunuaut pos SuDi otlors 'uoBuol:lndauaq unndutatadntod uop
tltqsotuoydntnBuaaDlDplDJDd,,:,nJlDur ereJasw{te.{c,ttutp qc:te:ng nqy uup
,{,{r:e41-p uu;lnqg rqV upp qsqtn, utq qnb,e1 uep beqsluIq petuueqnl l qalo
ue1le,{e,trr:rpSuef qrqeqsrlcpn 3ue,(slrpeque8uap{elouau €nuas e{ere6
'uESelq{re{ e,{u[rp sEqqVnuql
Wlnq :?le{raqucptnqasrar 1eqrcueduaur
'lnqJsrJl
lPtl ucln{elauI
sahabat-sahabatnya atautamu-tamun)'a yangingin masukataubermalamdan
tinggaldi situsenamemanfeatkan rumahnyameskibelummengikatper-lrn1iln
'urf (tradisi).Mencuci
penyewaansecaralisan didasarkanpadaizin bersifat
baju yangdisewauntukpernakaian danperludicuci,j ika mcwakilkan
sebentar
pembeliansesuatu kepadaorangyangtidakhadirrnaupunyanghadirdantradisi
mcnguasaiharganyauntuk dimiliki. ataujika di tengahpcrjalananmelintasi
sawahmilik oranglain dan keperluanmcndcsaknya untuk menyendiridi situ
jika
makaia bolehmenggunakannya ia tidak menemukantempatlain karena
jalanitu sempitdanduaorangpejalankaki berpapasan di situ.bagairnana hukum
shalatdi situdantayanrmum dengan debunya?Selainitujika sescorang melihat
seekorkambingrnilik oranglain yangsckaratkemudiandisembelihnya demi
menjagahartatersebutuntuknya.hal ini lebihutamadaripadiimembiarkannya
hilang,meskiadafuqlha gariskerasyangmclaranghaltersebut danmengatakan:
ini adalahreaksiberlebihanterhadapmilik oranglain. narnunlaki-laki yang
kurangbaik ini tidak mengetahuibahwareaksiberlcbihanterhadapmilik or
ang lain diharamkanolch Allah karenamen,gandung hal-halyangrnerugikan,
sedangmcninggalkanreaksiberlebihandalamkasusini justru menimbulkan
kerugianitu sendiri.
Kasusyanglainadalah,jikamengupah seoranganakkemudiania terkena
scngatan binatangdi pergelangannya danmerasayakinjikatidakdipotongakan
menyebar ke sekujur tubuhnyadania bisanreninggal, rnakapemotongan tersebut
dibolehkan dan ia tidak nrendapat beban. Jugajika ia melihat air mengalir masuk
ke rumahtetangganya, kemudiania bergegasdan menjeboltembokkemudian
mengeluarkan perabotan danmenjaganylhal tersebutdibolehkan,dania tidak
harusmemberi ganti rugi tclah menjeboltembok.Jugajika seorangmusuh
bermaksudmengambilalihhartatetangganya kemudiania nlernakaisebagian
untukmelindungisisanyahal tersebutdibolehkan.dania tidakperlumengganti
rugi untuk hal yang diselamatkannya. Di antaranyajika seorangmelihatapi
berkobardi rumah tetangganyakemudiania menghancurkan tembok yang
bersebelahrndenganapi agar api tersebuttidak nlenyebarke seluruh sisa
i a n t i r u g i . J u g aj i k a s e o r a n gm e n j u a l
b a n g u n a ni a t i d a k p e r l u r n e m b e r g
kepadanyasegunun-san entahkayu atau batu dan lain sebagainya, ia boleh
memasukkan hewanpeiiharaanataukeluarganyameskiharusmernindahkan
tumpukan tersebut tanpa mentintaizin secaralisan kcpadapemiliknya.Di
antaranya jika seseoranq memetikbuah-buahannya ataumemanenkebunnya
kemudianbuahyangbiasanyatidakdisukainyaditinggalkanbegitusaja,maka
oranglain bolehrnengambilnya tanpamemintaizin darinya.
Di antaranyabila seseorangmenenukannlakananbukan nlilik siapa-
siapamakaia bolehmemotongnya sedikitdan mcuakannya,Jugabila datang
ke rumahseseorang bolehnengetukgerendelpintunya.jika sudahberlebihan
mengetukdan tidak acla.jawaban di dindingnyaataupun
izin, bolch bersandar

45t) - I'lamul N{uwaqi'in


ISt "'Bnpay n{ng

'eiuquprlue8ueptnqosrat up{Sur8uauBlerau undrlsau euaJel'undllplas


leq
r,{ur.n18ur3uaur8uc,{Suero-?ue:olrunuau eBnfuelqeq '"rueln Jnqunl lrunuau
usr{rure(J rzpJplerelas up{te:e,'(srplrprl lnqes:al leq undrleles 'ry,{e13ue,{
uue,{equeluaqruau z{usuteqr[r,r,releu 'uu:e,(uque3ueplnqes]atIEqJEqIntun
u,(ur:rpuelcrpa,{uaruSuruc'.u 3ue,{ 3ue:o-3us:o r{nseuuetntI e)arau Buzur
SueAe,{usruatas ucp uue,{equcSuape,{ueneqruaru c{ueserq3ue.{3uc.rocpccia>1
r,{uepueqcueq uclqcr:,{uaurundnele'uer[rq-rftq?ur1r38uad n8eqeslcualtp
'3ur?up
qelol3ue.{3ue:oepcdaluer[rq-r[rq uuqqc.ra,{uau ncle leseuradrriuqas
puaqrp iuu( 8uc:o rpudaq Suriep uelqura,{uaunnls 'Itor lcnquad ruSeqas
pualrp qclat3ue,(3ur:o epedele.{uucuopu uulqc:e,{uarunele'ue:r,{equciuap
lrqe[3ur1n1rcieqesnulercnc?ue1n1rc3eqasIEUe{Ipqplal3uu,{Sutroepedal
e,{unlequclqz:a.{uaruSueroeses eltf qeppe elnd c,{uqoluo:r BretuPIO
'ucle:u,{s:adnluns ueledn.leurqeJepelnqasJal
IEq/rr, eJeJes
rdeteluellr:e(srp qsl{Epr}nlr rzpJEJ ereJosundnnle,tr'pe1z ledrualIp €peraq
{nlun (uBsaureu ?uu,{ 3uc-to)qIJ trr?lsntutSuq tresn.nqelqelepe e3nf e.{uutel
qoluoJ rzp;cl uete:e,{siad ueBuape,{u1uq e3nI eueurreBeqas nlt uu]e:e,{srad
ueldeteuarur&n. euarp{'nlI leJ?Je,{mp?ue{nuatlp EIIquBIIIBquralIpIntun
qcs lnqaslet3uc:equclqeqa,{uaru ledep3ue,{Qucec)qre reSeq:aqr:ep 1unfrp
3ue,{?uereqe{u1nue1as qeleppuIpJ?ue,{e,{uqoluooeletuc tC tntunlrp8uu,{
nlensueledruau qEIIEprlrzpJeleleJasuedecn8uad undnelu,tr'n1t lqnuad:al
1eq
ue3uapqr:s lpefuauruele pcle 3ue,{ 'zpz.1pl
uc{Jcsupraquulle.le.{stp3ue,{
'reunl uesmeqo{e8nf uup 'pu>1e
Ipq qclepelnqesralleq qelo-qeloasrudtucs
uedern?uadlres epedSuencfuepu uesrueqa{ruedesqr;lepezpu;e1resep:aq3ue.,(
1e:e,(sefuleq n.radas(rsrpe.l1pr, uc{rtrscplaq?ue.{le:e,{suep qoluoJ
zpBJB-IrBsEpJag
8ue,{ 1e.re,{5;yadag qeJepy (lslpB{) /.ln, ua{resuprag 3ue,{ 3elu,{5

'rnqsterlEpue3ur,{ eueutteSeqas Iunur qepIB{-qepIe{Isnscs


uelefr:q n1rlpq ?uare{ lu,{uuerndue:radsaso.rd eped {elepet Efuqn;Sunses
3ue,{uundurcruadeua:e4'undedc 1n}uequBprpIurstlpuqrutlnpqe11yrpudel
uer[nduerndure:ucd 4:prt ueg uesrlurzrucp cfursrsodtenl qtqalsnsul
1cdep.ra1
?dBraqaq yn, te;tsraqutzrepud:upues.req
rppd SuEi(r fes(rsrpe-r1) e.,{uequnuuu
urlrpelrp iur,{ uesll uIZI eduu] tescniuau '1enfuaur e1 t3u1
ue8ue?ed ledep
:o:1ees3ue,{Surquul uepreutp nlesSuene,{\eqtrratu 3ue1ndet e3Sulqaselnd
reurpnlrs edrequeSuepnlrs 8ue.{Surquel lenluau u€IpnuaI'ruurpnlesSuEn
ur,:8uapSurquel ro{a Enprlaqueul eJ Sutqurclro{aas rlaqrueul{ntun reurp
nlusSuene,{ur:aqtueuiAVS tqe51e1tte1 .{tbt:ug-lBp.sI-lc ulq qe^\lfl, slIpEtl
e,{uun:n1 elnd rut uu1;esep:aq 'se13uurp ledep3uP,{:esequet8eqastu1
'tnqas.ral uelutztBuaru '8ue
Ieq leptl p€ruqv uetul tlsau
-:oasasueerpasraducp lE{eq nultrtorx e3nIue1qa1oqtq e,{uqe.treq tp qnpauaq
namrn merekamengakuibahwatidak mungkinmelakukanhal ini tanpajasa
mereka.bahkanpekerjaanitu tidak tergantungpadaizin akansuatuhal yang
dilakukanoleh seseorangdari merekadan juga orang lain, khususnyaatas
pemilikhana,karenaorang-orang mukminlaki laki maupunperempuan adalah
rnenjadiwaJi(pclindunglsatusamalainnyadalamkasihsayang,nasehat, dan
salingmemelihara, sertadalam amar ma'ruf dan nahi nrunkar(menganjurkan
kebaikandan mencegahkejahatan).Berdasarhal ini, maka boleh hukumnya
bagi seorangdlri nrereka(kaum mukminin) mengumpulklnbarangtemuan,
mengembalikan orang yang minggat,dan nemeliharabarangyang hilang,
sehinggakcmudiandiperhitungkanlah hal-halyangtelahdinafkahkannya untuk
barangyang hilang, orang 1'angminggat,dan barangtemuantersebutatau
pemberiannatkahnya dianggapsajtrsebagainrana
tersebut halnyaia nemberikan
nafkahtcrhadapdirinyasendiri dengan
bcrkenitan pemelibaraan terhadapharta
saudaranyayang telah dilakuklnnya dan juga perbuatanbaiknya terhadap
saudaranyaitu.
Namunperluditekankan bahwaberdasarkan'a/(tradisi), bag:rimanapun
dia berhakntendapat ganti)'lng la)'akatasnafkahyangtelahdiberikannyaitu;
karena.jika orangyangbertindaknemcliharahartasaudaranya itu tahubahwa
nalkahnyasia-siadantahu pula bahrva kebaikannya adalah percurna sajadalam
pandanganhukum syari'atsepertiyang telahdisebutkandi atas,maka akan
terlantarlahkemaslahatan-kenraslahatan manusiadan mereka akan benci
(nrentauhi)dari memeliharaha a mereka satu sama lainnya, dan dengan
dernikianakanadabanyakhak terabaikan danhanabendayangbesarpun akan
rusak.Sudahrnaklumbahwaorangyangteriiwaidantersinaridengansyari'at,
dansylriatnyaitu telahmenghempaskan berbagaitatacara(syariat)hiduplain
vangtidakbcrdasarkan aturanagama.mengandung setiapkemaslahatan, serta
mengantisipasi datangnyakerusakan,denganscndirinyaakanmenolakkeras
h a l t e r s e b u t . a n t i d a k k a h b e r d a s a r k a ni n i p u l a l m a m A b u H a n i f a h
D
m e m b o l e h k a np e n g g u n a a ns e s u a t uy a n g k u r a n g b e r m a n f a a td a n J u g a
penegakkanakaddcmi mewujudkankebaikanbagi pemilik barangdanmelarang
penerimagadaimemanfaatkan barangyangdigadaikan danmemerahsusu(ika
sesutuyangdigadaikanitu berupajenishewanyangdapatmcnghasilkan susu)
denganalasandia memenuhikebutuhan hewanitu ? Dalarnhal ini, sebagaimana
dimaklumi,saya (pengarang kitab ini) adalahyrng paling berkeinginanbagi
pembebasan dari segalatanggungarr sampaikepadaikatan-ikatan ltf,s manusir
danhartabendamereka.
Dengandemikian.dalampandangansaya.seorangpenerimagadaiadalah
orangyangberbuatbaik lantaranpembebasannya pemilik
terhadaptanggungan
hewan(jika barangitu berupahewan)dari mcmberinalkahterhadaphewan
yang digadaikannya orang yang telahmenunaikan
itu, dan ia juga ter:masuk
hak Allah di dalamnyadan.lugahiik pemiliknya.hak hewan'sertahak dirinya

452 - I'lamui Mul aqi'in


-'Bnpay n{nfl
tsf

p{rtu'e,{trurpdrpeq:a1lnqesral8ur.roue1n1e1rp qe1r13ue,{ede sruefas\pprt


uriuap u(udrptq:ol uB{n)lEIatrr 'ntr
?r u1rIr33urqas 3uu;oue1n1c1rp qe1e1Suef
cde uuiuap,lurpuuqa\";uc.{ rluciSuau r,{urircl qr[c,ncryu '2,{uuue;8uaunlI
e,{uucqrli.ta1urltrunlrp 3uc.{3r:r.rosclnr,{uurnlnqqr[c,nrlrf 'enpay
'c{uue1nry1rp qr1a13ue,icde ue1nry1atu (unjreqrl rpr{undtuaru 3ue.'{3ue
qr[en 1[pI] u;;uIqJs 'truuJplIrnqlJqcr lurreq ntr B{culc,(uutztas
:o) e,{usc1r
eduelurelSuuo srlil ucqrli,,al nlunsur1n1e1ru 3uc.roases eIr['erurlad
: r * r sr n p r r r pn c [ ur l r p
qcprrl-qpprplrqu1c,{uaru Suui([Eq-lrqrpr'rur Irq turleC :uf,{Etc]{rp p{rI
'rur
Irq LUr:lcln1r1"rtqdu1:tunlnq uf,lcp ucerucsa{
'qns
eIPtlI {tpll doSSusrptut ucr:paqladrlrl ucq c,{ul.Ipuasuuiuap leteq
selerp ucu,{uct:ad rleu 'qesdliiur:rp ruruurpaq:adulrg quun: uer:.rtqtlaruad
ue8uapupaq:aq'r,iulrpuradsclr qrfr,triururau nlr qf,uuu sueru3ue.{(dnprq
dctal er:rSe urur?)p?ur edruaq3ue,i)qe)iJcuuelqntnqtrIaureles n1ue1 ue,naq
eua-rey 'sc1:riqupnsqulrpc qouru uppuB,1\JLI rrulu? ueepaq:ad e,{urprruyasrp
lul qoluoJurlcq nlr iurqural lrlrurad riuq lrclucur rJaquratrt Juuaq-rpueq nll
pr
uu{nlpl 8ue[ clrf'uulcqurrtcdnpuaur{r]qraqcl 'pnuqV ucuJl lrunuau 'nlr
e.{uurtunq:ad ueiuepuesue)Jegnll SurqurJIuEp.riBuBlrsJaqurau etp 'e,{und
iur,{ urzrascduq unl13uc:o SurquralJcquulrp 3ue,{ntcnsaslenqrJqqclat
3ur:,{r1e1-r1c1 Sueroa"^qcleseu Suctuctruc(rng-1yqreH nqv 1e,{cmr:uelep
uesnlndalue)dtlt:uJutqrlal pBuqy uctul c,{uun1-ure1e3nf uepe,{uu:atnd uep
rqprb-1ytedlpuoducrlrruf,C n1ruulrcpuirp 3uu,(ntunscsrlruq:adueurqr:1a1
llr rul Jequtulrpcua:c1'ciuuu1.rrn1a1rp qelal;-ur:.,(
so13uoSuntrqiuaruIeq:aq
cfes nlual repc; €runeuedrS upllrurep 1upr1ulcs n1ua1:n,{uucqc,trel
'e{und iurt qolo snqJlrpnll qeunr rtur?u
clrf nlr e,{uue:1rcq:ed so18uorlcqtu:ll ntururJnrInlun {pqriq leprl qAnf upp
r.(uue1n1e1rp qclat3ur( uclreq:adsptrnlr qrunr rtrrprpuaur Intun I"q.raq1r-'pr1
rcpcBeurueuadr"-rurIxr{ruclrpnuJrel 'qoqo,rllt:prl:uic nlr qtrunr Ereqrlauau
1n1unr(rrq url.rcnlaiuaurrcpei eLrr:euad rs urrpnural'rluuerBeqas qoqo:n1r
qeurnrr1c,{ri:ouurpnuallurp'quun.rntr uelrepu3rp8ue,{eytf'(tepci qeluseu
uElep)uerlcl sctr qcffnqqelptcqrlrur 'rurluqiusrprag :uplelplrprIII
'(9 :brpql-qlv)
..(DlaiaLuunlDqlul
-r!DlDqrut olatttu npndtl tlDlu)lu)q D/Dru'ntutD/ lttlrrn tnsn.iuatu (nlt D|uo,A
oLo<l1n1atau olrt n:yo r1,rcq
1,,:ucru.r
trt1 rlr.pI qrllV (uer:.,rra,{uad) qe-reftpele
uciuap n1rrnsn,(uaur uc3ucppclcrcq lcpn (;pdrq eJBd)u{ejour
etrue,t"'-elrur,tr
undrlsaurnlr r{uuplueqlp qe1al3un,iuEnsnsuc)qr?qJsrp ry,{r13ue,(urleqrut
uriuap elarau leue-:1curlnsn,{uaur 3ur{ u]rur,n-rlruc,n r.raquaur lntun ledeq
eled seteuclqrfr,na'"u qrla] Jr\\S qDIIVqn;Suns nlt e.,{uuc1n1e1tp qe1a1 3ue,{
ede sutr uue3 pur:auaurInlun (t.{N lnsp}l usp qDllY) ,us,{Sqelo u"IuIZIIp
qu1a1 3ue,{8uu:ouulednraureinl er nlr 1equciuap ueeu?slequnruuu'urpues
pokok-pokoksyari'at akanmenentangnya.
Tanggapan:Ini adalahungkapanyangmenyebabkansunnahyangtersebut
di atasitu ditolak,dan kerenanyasebagianoreng mentakwilkanbahwayang
dimaksuddalam sunnahtersebutadalahnaJkahataspemilik barang,karena
dialahyangmenaikidanrninum,dankarenanyapula sebagianmenjadikanhadits
ini sebagaidalil atasbolehnyapemanfaatanyangdilakukanpenggadaidalam
masalahgadai ini atashewanyang digadaikannya, scpertimenunggrnginyr.
memerahsusunyadanIain-lain.dandalamhal ini kami hanyamenjelaskarrhal
tersebutdari sisi benardan salahsaja.
Adapun asal yang pertama,sungguhAl-Qur'an, sunnah,atsar para
sahabatdanqiyasyang shahihsertamashalihulibad telahmenunjukkanakan
ketak-absah-an hal tersebut.Al-Qur'an menunjukkannya denganfirman Al-
lah" "(Maka jika ntereka(para wanita) itu ntenyusuibagi kamu, maka berilah
merekain*alan-in*alan mereka)" (.Ath-Thalaq:6). Namun demikian sebagian
u l a m a m e m b a n t a hp e n g g u n a a n d a l i l i n i , k a r e n ad a l a m p a n d a n g a ny a n g
dimaksuddalanl ayat ini adalahimbalan-imbalanyang telah disebut atau
dijanjikan(padasaatakanterjadinyaprosespenyusuanitu), karenaitu mereka
perintahkanuntuk menepatinya, bukan perintahuntuk memberinyaimbalan
s e s u a t ua t a s y a n g t i d a k d i j a n j i k a n s e b e l u m n y a D . alam hal ini mereka
menggunakan dalil firman Allah SWT: "Dan jika sulit bagi bagimu,maka
usnhcrkan ltuginyasusuanwanitalatn " (Ath-Thalaq:6). Kesulitanini (menurut
mereka)hanyalahberlakupadasaatakad yang mungkin disebabkankarena
tuntutanwanitayang mau menyusuiakan imbalanyang berlebihanataupun
tuntutannyayangjustru beradadi bawahstandarminimum yang dianggaptidak
manusiawi.Ini adalahbantahanyang/asrd(yangtak benar,)karenaayattersebut
tidak menuturkanadanyapenyebutan(terhadapjanji-janji sebelum akad
penyusuan)itu, dan tidak pula adanyapenunjukanterhadapnyaoleh tiga dalalah
yan,eada.
Dua dalalah Lafdziyah. yakni penunjukkannya dari segi lafadz dalam
hal ini jelas sekali tidak menunjukkanataspenyebutanhal itu, dan dalalah
luz.untiyah atauindikasiyangmelekatpadadirinyasendirijustrumenujukkan
upayamelcpaskan keterikatanantaraperintahpemberianimbalandan adanya
penyebutanimbalan itu sebclumnya.SungguhAllah SWT tclah menyebut
(menentukan) sesuatuyang akandiberikanoleh-Nyakepadaseorangpekerja
ataspekerjaanyang telahdilakukan,yakni berupaimbalan,meskipuntidak
disertaisuatupenyebutan sebelurnnl'a (ika sesorang mengerjakan ini atru itu,
rnakaAllah akan memberinyaini atau itu pula).Allah berfirmanberkenaan
d e n g a nk e k a s i hN y a ( N a b i I b r a h i m a s . ) : " D a n S a y n a k a t t n r e n t b e r i n l ' a
inbalannya di dunia ini, dan sesungguhnt'a dia di akhirat natlti odolohtennasuk
oreng-orangyang slrclelr" (Al-Ankabut: 3l ), dan Diaju gaberfirman: "Barangi
siapadi entdra kaliartparawanita) menghinakandiri k<tpadaAll.chdan Rasul-

4-<4 - I'iamui Muwaqi'in


9St - "'BnpaxnInS

'splurp
lnqcsrat!nl;t iur,{ qo{ol-qo{ol uciuep drsur.rd
epaq:aqqnel llpr] elarau 'IlEUcH ullp r)lrlpl\lqtqzcu lnlr8uad c:rd ueiuep
e.,{u1cqelnd ucrlrue(I p,{uSuirlnq :c,(equaur1n1unnduru qelai ntr nluur:1
-ure[urdrp 3ue{ Sueroplrla) rtur];BlururauIntun Inqraqrr B{Eru'e,{rqntunSunn
uelur[unuaur 1n1une.,{uqn-tn,(utru 3ur( 3uelo ut:nqctaiuadas cduele,{ure,{eq
-uaru Br ucrpnuJf iiuqnq reieqosc,{uuelrpnfuauqnlun urrl Suelo
1n1un
nlcnsasuelururaruSurroesase,{eqcszqucq clrl:elr4eq r,rgei5 rueul nlr
e,{urs3uo>J uerualr8equelr.raqrp qclat3uu.{ue8ue1e1 selpr}up3uutuJru Intun
Br rleru 'e,{uepcday uelqrlrasrp n1r
Ieqraq tedrp lepnq.reSentr >ppnqc3:cq
qnrnlesI:^eunlauntrSurtepi-ue,{uerpnurafiJuetup tedeplepn ntr 3ue:oenpal
uep Sueroasqcles leq nlpnsrluarts]l ucp nquese3leq uu?uaplcpnq 3ue:oes
rlaquarulntun rs3uo1:aq 3ue,{3ur-roenpepceqrfc{up;qeinf utrlruaq
'n1r rs 1n:unueyc,{uqlpqelat
1r,{cur
8ue,(edc sclen1tueleSSuruad et:rq scte qunS eturureutllqlaq ?r rryru'1r,{zur
rs uele3Suruad epeq ueriequradr.rnpc,(u1cqqalotadLlauledrp cr e,(uueSuap
c.{ednslr,{sur rs 3ue1nqlc,(ecpuarusuc,r rlqe ucrBeqasBIrf :ElBtIJaqqEJ
-ru?HnqV etu:aptenq.laq 3uc,{SueroqElupcrrrp]lcu ', n13ue1nq qelue1:e,{eq,,
:elplreqIBprtnlr c,{uiuctnqurl.refcqrp3ur,te1r1:cle1taqe,{e:as'n1re,{uuedron
rleqlral IuEUau nr urll i-ur,(uelrduesal ulslepunurcN uriunSSuu ueSuap
eurap lenqreq8ue,{3uz.roag:r,(u1nqa{u:ru pr rrlrJpq[rclcp'n1rr,{uue1n1clrp
qel:1?uc,{rdc srtn uuci cturueur1eq;aqnlr Suttnq :r,{eqruadrsc,{uurse,trqeq
ue1uu,(uaucr uutedurcr-c1 ntrnsIp?d epaqraq3ut,( lcdqrucdrs,(undureuer
'Suelnqraq3ue,{3uc.rourzraseduelurel iuc.roSuetnquet1rcunuetu 3ul,{ 3ueto
ueSuapueeual:aqunurlq selafleiucsucp ntp:^3ue,{ledepuadre,{unduauut
rurleq ueJeq n1re,{uue1nry11p 3uc( uesnqalsrle rSnrrluei rleqtuolrturuatu
pr
Inlun r{eq:aq rryru'(ure1Suerolnlun) tIaus.\\uSurtoassnq:uaur3ueroa.^as
e1rIr,rqcq ueldcloucru-e,{uruqpuauqe11yeioru:s- peurqVu]Drul qeqzpru
ueurr erzd qJIo UcIe{nuelrp Sue,{qotuoo edr:cqcq epp snll?rp lnqaslal
'ppc
1cqseteurselcfuadreieqag {rpn nBlBnlnqrp qrqcllct lnqJsrppr {req
nlEIesqr?Frpu rurusp'u,{uucriialadurp t{urpedal rlequral3uef nlcnsa"^ rgetaq
inJeqedlp8ue,{Sueror3uqcleqedruadasqrlepun1ruerltuep3ue,{:c,{uucphalad
setc ueleqturre3eqasefua1ad8un:oaseprcial rlcqural 8ue,{ntrnsesqclep€
.-i!b-in,, ueiuap pnslerurp3ue,{r,nqnq lnqrtrllp quler cucrurc3eqa5
I l [ : q x . / q v - l v )- . t t , ' l tt11 n >n 1n p
D,iLluDlDqatD,iLtiJaqLudtu
uDlo !utox Dlotu 'rplDqs 'niy
lDuto uDltDlDput uop
LSi -

EEEEtrEME|E

ay;
"rf/
rlr r\
'Yi.S .^r- ,'- Yuf
'j,i- EIF
-r.
';,:-Yi,}r ,.. F{,q':ri"
''-'"
I 9"F
- :;';'r4f19-J-'.'
'
\v,'
f
'-Btpey n{ng
69t -

BSnfupp'Ilsq updnplqel'rlBqcterxladuelgdnlaiuEAnIie,r:u{StnqasralurpI
11nry3uaru er nuelas ucleuaqa{utelepepBlaq1e3a1rrele 3ut:o-3ucroeueulrp
'sn:n1uelef uelednrau ufnl uup '1r1e,{uad elu8asqnquas uzle e.,{uueSuap
ruerulp'eurndtues 3ue{ pqo ueyudnrauruSnf'1nluntad ]edepuauuury qe,{cprq
qaloraduau iue,{ Suero-3ue.ro c,(uueBuap eueurp'e,{tr1-yn[untad ucledruaru
eSnf'1eqr1aur ndmeur uelt rtcq pleu re(undruau 3ue,{ 3ue:o u(uuc3uap
rururrp '2,{51-efcqucuciledn:arue8nf ls,r:e,(s uEO 'rpueq uup eu:ndruas
ue8uapc,{g-lnsed ueruuaqalcpedal eSnl'uep e.,{iq-epedal uu;11nlunuau
3ur( u,{51-quullq'lunq plnrrr rp e{p,8uefrq-8ue.{eq'e,{p-1n1q1eru
enurasz:etuelp c,{N-lEuqpl 'ir,{N Eqtupq-e qrupqereluBrp WJIV ul?[rpea1 qBlppB
1e,ue,{g1r,tr1ut e,{uurelep a{ undrlsau 'le,uc,{s uep ur:rieq qeluelnq
lnseu
ntr uer{ruop 8ue,{eleu 'ueneJE{a{cpcdal qculrq rn.?p ?ues '(uelesnJorI)
tqopostoutepcdal nfnu:ur (ue]eqelseua{) LlDLlolsDut r:cp uep 'e,{u1r1eqes
cpedal nfnuaruleruqprupp 'uclesasal eprdal n[nuauruzlrpeal uep;en1a13ue,(
qrleseruderlasD3?urqas e,{uenuasriuq uuteqelseuraluBp'}ErrrqeJ 'uelrpee{
e,trequraur 1e,rre,{gSuetepuury 8ue,{uednprqaln3nIucp rurerunpuednprqal
r x z I E pe r s n u e u tre t r r nI n l u n u E l r c q a { u e p u e e u c s l e f r q a l - u e e u n s l e f r q a l
quJppp le,up.{ssesEurp rsupuode,{uqnBiunsas 'euare;,1n1r ueldclauauqepn
1:q
(ersnuuuu:cdueteqtrJsprxol ruap ucldrlalrp 8ue.,() r.rrpuas 1c,rre,{s e,{ureuaqes
8ue,{ntensas uuueqaqur:d uepuelrlnse{'BSop u?Ilnquruaurnrlsn[8ue,{ 1z.ue,{s
ueueqeuaddepeq:et:esaqupqplese)rpeLrelr1e1as y:,{ueq '(e,{urnqztaSuaur
I?prl PualPI qalo) e,{ulDBJuBru
rlsIos reseq ?ur,{ lesed qeTeperul
aqurBH eJEd uE8ulluaday ltuaq uerp1e3a1r0fB.IJB,{S

NYIONWflY
IOVfiIflT ONVA NJVOSES
VJUIS IVIN NYC ISIONOX
.IVdHISI'NJYVA\
NVHVflNUfld
NVXUVSYOUflfl Y.&\JVd
NYYOgflUgd NVO NVHVgnUf,d
keledzatansegalaruh. Syariat,hanyadengannya, kehidupan,makanan.obat-
obatan, cahaya, kesembuhan, pemeliharaandan setiap bentuk kebaikan
mempunyaimanfaatdanmempunyaihasil.Segalakekurangan yangadadalam
segalayangmaujudadalahdisebabkan menyia-nyiakannya,danjika sajatidak
karenafungsi-fungsi syari'atitu masihada,makasungguhakanhancurlah dunia
dan dilipatlahalam.
Dengandemikian syari'at merupakanpemeliharabagi manusiadan
penjagabagitegaknyaalamini, dimanadengannya Allah tetapmenahanlangit
dan bumi dari kemusnahannya. Maka jika Allah SWT menghendakiuntuk
menghancurkan duniadan melipatalam ini, niscayaAllah akanmengangkat
yang tersisadari fungsi-fungsisyari'atitu; yang dengansyari'atpula Allah
mengutusRasul-Nya.Ia (syariat)adalahtiang bagi alam ini danjuga kutub
keberuntungan dan kebahagiaan di duniadandi akhirat.
Kami akanmenjelaskansesuatuyang telahkami sampaisecaraglobal
ini dalampasalini dengandayaAllah, taufiq-Nyadanjuga pertolonganNya
dengancontoh-contoh yangshahih.

460 - I'lamul Muwaqi'in


'-B
I9t - le>I nlng

rp€fuelruD/$eql EueJuI-neIIequIp l?pEdepB3ue,{uPndtuaua{ IcuasIPlnqeslal


JE{UnUrI?q EIESaS rJepE.{uqESoJUeru uep 'ulq8lql IqeN qalo s{uuEurpuJd
srrr?UadpnslErx euBuircS8qas P,{uuB{Il?quaBuauJ uep qDnrutDgqEqniuJtr
'uelsl ua8eu lpelualu euas qE{{PW Bloi
Inlun uPuISuIaIJaqqBllnlnse d
sele/y\esqellnlnsEuepsdal uPSuEUaue{ urlqPle?nuESuau qelatc1e,r.1 qe11y
eplet rdetetuely e,{uquqn8uaul 1n1un ?sen{ Wpu neIIaq uup qe)UBN Ip Jnseq
3ur1ed3ue,{ue:e18unua1leqrlaulqEIal1,1VS qlrllnlnsed qn33un5 t311 resaq
qrqay3ue.{uerulSunua{qPllnqrunrulsnftdet'ntrue:e{8unua1uelSueltqiuau
urBut e1a:a141ue:eq8unruarlsute uelaqesal e,{uepelcprl eua;e1 eBnf
uep rur uenluetel e,{uueltuqzrpqalo uelqeqaslp e,{ue:plueIp nll IEq E,^rqeq
'UIEI
lBqrlau u8{e pI E{Bttr'lIJaI qPulIJuEpluseq (uunBJe{a{)qBulu Iu{e,{
-sl elunprueleprpef:atqelat3ue.{edeSuelue]:t1r3:aq neu;3ur:,{3ue:6
'
,.(D{rfiSuDlawaul
u o p S u o l S u o q u a t u ) D , O t l t l n l o a a u t t o p u n 9 u o 1l o l S t r o ? u a u u n 8 u n I
'Dttaq o{.ulonqutawSuol nlonsasntuttttto
uDpJDqDYaqot llDplDpuaqmpw
lJop iDqlpu.todots 7uotog,, :Epqesreq nerlaqt.{ulnfue1agtuleqsuelurpuetu
qrserue1a:aurt8u1as'4epr; :qe,.'re[uaLU ,{esqrllnlnseHl, n1a:arutduc:eruaur e1t1
e,{u4eqasrypn qeledy :efueuaq e1a:a11e.{un11u,tr t:ep luleqsuel.rrq>1uJu:tu
8uu,{.rtue ered t8ue:euraruInlun uIZI elultuatx qeurad lqelq leqeqnse:ed
qnSSung 'useu-r rrqle e33urqqeulr; uep utltrqc[e1u1e8as raqrunstpulueutru1snf
'(t,(ur:clSurBuau ?ue,()EIelau sele
rur usDlrulap8ue,(ue:elSutBuadeua:e1
ue:rsn8uaduelqeqa,{uauruele n1tue:e1?ulSued ue?uap 3ue,{ zsuniuaduepeler
ereddepeq:a1ue:eq8ur?uade,{u1uqruadasqeppr ru1 e,{unry1adlnln8ueur uep
'uelesledrp usnul 8uu,{nlensqElutr{nqlnqaslrl
rJuaquau qz11yundrlsau
ue:e>13ur3uad uleur 'e,(51-lnseX ucp qellv qelo If,ucqrpqlqrl ullp lelunul
qrqal 3uu,{nlensasuelSuelepuaun:lsnf nlt ue:elSutiuadelf tdetatuely
'e,{511nseg 'e,{urieqctu,{utpe[uatu
uepqe1ly qaloreturlp 8ue,{eueruteBeqas
':e1unu
uslrpqal 'tnqasrolt.{uuz:e1?utalue?uap:c3e 3uc,{1eqr-rrlSuriuaur
Inlun e,{uleurnwllPr:e,{suaru16y5 rqtN €,{uqn33uns:S:DmEuadlaluRJi

VANJ,YUVAS.J,YUVAS
NVO UYXNNHI
CNVA'IVH-'IVH IUYYCNICNSIAI
sesuatuyang lebih besarlagi. Berdasarhal ini niaka tidak diperbolehkan
melakukanpengingkaranterhadappara amir dengankekuatan'karenahal
akanmenimbulkansesuatu
tersebutjustru (kemungkaran) yanglebihbesarlagi.

Pengingkaran Terhadap Hal yang Mungkar Memiliki 4 (Empat)


Tingkatan
Pengingkaranterhadaphal yang mungkaritu ada'1 (empat)tingkatan.
Keempattingkatantersebutadalah:
kemungkaran
Pertama:Menghilangkan denganyang
danmenggantinya
sebaliknya(kebaikan).
Kedua: Memperkecil.walaupun tidak dapat menghilangkanscgala
m a c a mj e n i s n y a .
Ketiga: Menggantinyadenganyang semisalnya.
K e e m p a t : M e n g g a n t i n y ad e n g a n y a n g j u s t r u l e b i h b u r u k d a r i
sebelumnya.
Dua tingkatanvangpertamadipcrintahkan olehsyari'at.Tingkatanyang
kctigaadalahtempatnyaijtihad.dan yang kcenrpatadalahyang diharemkan.
Makajika kamumelihatparaahli kejahatandankefasikanbermaincatut,maka
p e n g i n g k a r a n m ua t a s m e r e k a ,j i k a m e m u n g k i n k a n ,h e n d a k l a hb e r u p a
pengarahan terhadapmerekakepadasesuatuyang lebih disukaiAllah SWT
sepertipermainanmelontaranakpanah,menunggang kudadansejenisnya. Dan
jika kanu melihatorang-orangfasiq berkumpulpada suatuperneinanatru
perhelatansuka-suka,kemudiankamu mengarahkanmerekapada ketaatan
kepadaAllah, makamemangdemikianlahyangdikehendaki.Akan tetapijika
tidak, makamernbiarkanmerekadalampetmainanitu adalahlebih baik daripada
membuatsuatuhal yangjustru dapatmembiiwamerekakepadayang lebih
parahdan apayangmerekalakukanitu.
SamahalnyaketikaAnda melihatsescorang yang sedangasyikterlena
denganbuku-buku humor dan s e j e n i s n y a y
, a ng kalau anda lakukan
pengingkaran terhadapnya justru Anda mengkhawatirkannya akanberpindah
kepada buku-buku 1'ang berbau bid'an, kesesatan dan sihir, maka hendaklah
Anda membiarkannya bersamabuku-buku yang pertama tadi (buku tentang
humor).Ini adalahbabyangyangsangatluascakupannya: Sayatelahmendengar
syaikh Ibnu Taimiyah ' semogaAIlch mensucikanruhnya dan nenerangl
kubumya-berkata:PadazamanTatar.Sayadansebagian sahabatsayaberjalan
melewatisuataukaumyangsebagaian dari merekameminumkhamr.kemudian
seorang yang bersamaku melaliukan pengingkaran terhadapmereka Maka saya
pun melakukan pengingkaranterhadapnya (teman saya) serayaberkata:
S e s u n g g u h n y aA l l a h m e n g h a r a m k a nk h a m r k a r e n a i a ( k h a m r ) d a D a t

462 - l'lamrl Muwaqi'in


'-eBtra)'I nlrlfl
f9t -

'r?rucln
qrqelqplppeu?lsl uElEqplsuruel tuap e.,(uue1:rqry3uauucp 'un1nq:at
?ue,{3ue:o ueteqpls?rual rtuapuEInr{EIrp 3up,{ucqnSSur?uad uulndn:aulru1
'rnsn,{uaru
1r1usuepur8urp'seued leuseped urp lrureqtees€pede,{uuc{rrq{erp
eueurreieqas'1e.r:e.{sqalo uslnluatrp qclet 8ue{ uuleosradqelrpe ucnfnt
nlunsrueff) ppr{ucryrqlciuapl rrjel rpe[uauruep(pegnu) urelsluep ]Bnle{
uele e,{udepcq:a1 ue:rls,reqlerleuartr{nPlBunullsnruun?{ u?qnlnqal ucp
uer8eqrcSeqas nlr ul,ltqplseuralIreq '1en13ur':,{ rurepqElepentr
ueteqElsetrla{
(upurn{nq)ptq uE1:rq1e?ueu uulepuqlusequer3eqag :ue1ele?uaurn1y
'un:r.;n1,r1
rpcdal
efue,trequreru eSSurqas uuta,{sqalo rSunpurlrprypn errr3e ue1n1e1rp ntr 1equep
'nsn lnqasral3ue:ade33ulq'Sueraducecpzalrueleper Suepasqe1lyuniuerel
reSSueyaru ?uu.{3ue:oasas sslp(uerun{nq)pBquEIeuDS{eleu lepu ururlsntu
une{ Brutut tp undedetsuep ?ueredutpuurxol 'e:etuatueuldurrd8uc:oas
Jp?elpurnepedal ue1rcdue,{uaur e,{eras'reun upp e(uqe(n r.rrptrrrIBHurq
qse,rqy-1yr.rupe,{upzue s uu?uapefu-, uEunS,, rurJEpue1lr,{e,trr:aurrnqsucytr
ulq pl,pS ;rqeqcs cred ,crufr qclcpe ruJ :rsrppebnll-1y peuunqntr^lnqv
trunua6 pn,ruCInqy qaloucltr(u,nr:rq nuurSuel Suolouaurue1e rlsed n1e
',,7untadpns opod uoyouosloltp
loprt uo8uoi3uolod umal7rg,, :ueleleiuaru
AVS qellnlnsuu Je?uapueu qeurod Ieprl n1e e,(urepuca5:ere1:aqr,{u:as
'resuadqenqasunrueur ?ue,,(?ue-rad e:l;cle:e1uerp 8ur:oasase,Lrequaru
1r:nfn.td
qBquv urq r.{seg 'ueludurasalntenscped qnsnurqnratp rp up{nleIrp \eprl
urlsnru3ue:oassete(uBun{nq)peH :Dlellaqe,{Blas'e,{u- .rpqsctqlnhl,,ruelup
rp e,{uuuqtnqa,{ueru rbc:eq;1-1y rursu| nqv qnsnur qereep rp uslpucs{plrp
ledep 1ept1uI (upuin{nq) peq u,{uesu,t'iqtq uellnqa,{uaureueln ue8uelel
r:epe,{uure1 3ue,{ uup r,€znv-lv 'qcf r,ncqegurq Trqsl 'peuqy ureurl
'ur?l-urEIuEprlEJlpzpnH 'rprcq nqV'rtlrun qalo un{n{nuelrp ?ur.,{ruada.-
'E{arouuuqe:eue{eueJelu?pe,{urAunpurlau
Intun uBselcuciuap1r.ri(snu 3uu
-ro-3uc.ro ueiuelc{ r:ep nlr unluad leqeqcstnqtqpsqclo efuuul:rq4rrp nu;e
uelpeunurrpuuSuapJ16S qullv qalo rcuaqrpqrqal3ue,{nlensasepl;dlaquaraur
ue)e up{lrle,{\€qIrpeuercl ue3uuadadrsrpuol uelep niuueeunslelad8ue:elaur
qBIaliAVS qpllnlnseSue13ur,:pas 'e1e,p.IqcllV upnluel:I ntpsqplesue{pdnrau
ruruup'pn^\egnqy qaloueryeduresrp rur1e,{c,trry3ue:aduszu epedunruaur
EUt,{iuPro uciu[l nuolorllJruIUEJ€lauqPlalldYS rq[N:cnpa{ qoluoJ
8uu:ag esetr41
BpBd rJnJuad ue8uul 3uo1ouratr{ UBBUBJB.I

'ur ?Iarau qEIut{rErqu{Eru'urPJSueroeueq ueseduB:ad u3nI uepueuemeuad


' u ? q n u n q u a du B I n { E l a u u s p s l e r a t u l S u e l e q ? u e unr : 1 s n Ie 1 a ; e u r 8 e q
ntr rurpql upp 'tr?lpqsuep qEIIV epedal rrlrzp rrcp 3ue:oasssue;18ur1euraru
ggt - "'P;!t3y n{ng

3uu,(8ue:g :qe11n1nse6 uudepzqrp 3ue:oe3u qellndrunl:aquerlturepueBueC


'n1e?uauntr rr'leJ-r{pl'nlrElrue,rdeprq:al ueesol:adueln>p1aruqelat8ue,{
qeln{BeusJe{'nlp qeyu:e[e:rdela1uequ'e,{uruulu:aruuur1e1qr1ue3ue1 :e1e:1:aq
u,{u:es'urp:aq1u{ueq3ur:o ueunurn.la1 trupt1e1-r1e1 Suproas €qu-?qIJ
',.n qolwn[ol LtDpnr tlD
lot^oq,,:epqesleq &WS
rq"N eIeI J ;n1zso1:adrueru qe1a1 ?ueXcrp'Suoqoq Brp :nrasraqnll elIUElA
'nldeq8ueueuruep n4ledzpuaru BIara[r uBrpnua{ 'e,{un1u1ad re[oAueuru€p
e,{uSuolouatu pnsletu:aqrfzg :u1e1:aq ntr DiBIa'I'uuJraq Suupas (nlt ueldepeqp
8ue,{ r{elal) efuuelnueuaui €Ie:eu €,trqeqetr:oJ:eq und 3ue:o-3uu:o
uep'eso1:edrpqetel er e,,irquq^\?s lqeN epedal eluar:eq und nlt uendrua:ad
B{BI I ,46VSrqe51epedaqer qelueldepeg :elclraq €,{presledepuefuaqurzl
3uu,{Sueroag uefuololred ralullu np{ 8ue,{qtp:pe n{V :ple{raq ntl I{"1-l{e'I
'n1ruendua:adcpcd nrr r1e1e1 ueldepeq8ueur und (n1r3uo1o1 rclurrurp3ue,{
3uu.rolodurolelas) €Iarau pIetrAtrnlr 3ue:o-?uero l:ep solol (n1t ueesol:ad
n1e1ed) um13ue.{Suepas 'e{udelSueuerx uep rpelctrue,rurSuololadreluturtp
?ue,{qe1-r1e1 3ue:oasqedepuauunds{Jralu s{Bru 'ularau upede>1 ue8uolouad
elunuourund nlr etrue,r uep '3ue:o lodruolalas qpllc,,'reluelpnua) IrIp
uel{Jelau und e,{un1e1eduep 'le,\\al uelnteqa{ 3ue,{ r{e1-r1e13ue:oas eped
ue8uologadpturtuatunlr ElruB,\\uerpnuaX e,{ur.ttpsrle ue13ueua,{uaru :ppn
8ue.{pq nlensBuare{'prfsuula)1pns{€ulraqtI e{ua{ qnqnqse,{udz1a3 eped
eso4:adrpqu1e1 uunduto:ad8ue:oasr,trqe q 'e,{uqe,{etrrp 1re16urq qeuebly uep
{euls strp€qr:ep l,es€N-lv,,ueunS,,tuclf,puc1te,{e,nuaut qplJ}ture)
'u,{uue1n1e1rpqe1a1 ?ue,{resaqesop-€sop u€reluzlresenlrpnetede13uet1p
ledepurnlaqose1e:au epedel3uetsplnqesrrltpqnz aq 8uu,{'leqnegaqqelat
8ue,{Suero-8uero selepuq e,{u:nini ue)p uplnluaueu qelatqpllV qn33un5
'e,{usete(urqzuuslelp) ue11e3a1rp 'teqneueq
tedep leptt und peq eluu
qe1a1?ue,{3ue:o esry,{uaru{eprl qellv BIrf rur qeq uerueqeruedtnqela8uaru
u€{€ Breleur'urc13uz,{ueSuapSurseru-Surscu uetrel:etal euesUBES{rsuep
'ue8uerr1'qe1ur:ed
e:etueuerse:asa1 3un1ua1 :r1rfuaqneruedetsBue:eg

JYflNYJ,Ugfl
HVTSI CNVA SNVUO IUVO
NvrrunxnH)oYHYlt{unonc
meJnperkosii \\ anitaitu. orang)'angberusaha menolongrvanitaitu, danrvanita
'
itu sendiri.Rasulullahbersabda:"sesutgguhrtt'tt kunu telalt dirurtpruti dan
beliaupunberkatakepadalaki-laki yang berusahamenolongpercntpuanltu
denganperkataanyangbaik. N{endadakUmar berkata:Rrilrnlah ot an-svang
m e n g a k u ib e r z i n ai t u . R a s u l u l l a hS A W m c n c e g a h n ) ' as.e r a y ab e r k a t a :
" s e s u n g g u l t r t y -i a
u t e l a l l b er t d u l ) d t k e p a d a A 1 1 a l l. L ) i r i u a y a t k a nd a r i
Muhammadbin Yahyabin Katsir AlHarani: Berceritakepadakami Amr bin
Hamad bin Thalhah,berceritakepadakami Asbath bin Nashr dari Simak.
T i d a k l a hs e s u a tyua n gn u s v k i i d e n g a nm e m u j iA l l a hd i d a l a m n y l .
J i k a d i t a n y a k a nb: a g a i m a n lR a s u l u l l a hS A W r r e m e r i n t a h k aunn t u k
merajan Ielakiyangbelusahamenolongitu denganlanpaadaba) )'inah(bukti)
dan.jugapengakuan'?

Mempertimbangkan Petunjuk dan Saksi-saksiPeristi$'a


Dijarvab:Ini adalahdi antarapenegtrkkan dilalah(aspekpenunjuklian
d a r i d a l i l ) d e n g a nm e m p e r t i m b a n g k apne t u n j u k ( i n d i k a s i - i n d i k a s id) a n
menggunakan saksi-saksi peristirva dalamhal yangberbauprasangka (praduga).
ini adalahmenyerupaidenganmenetapkan had dengan didasarkan kepada
adanyabaudanmuntah,sebagaimana yangtelahdisepakatioleh parasahabat,
atar sebagaimana juga haln;'aditetapkannya hadzinadengandidasarkan pada
kehamilan,sebagainana yang telah ditetapkan oleh Umar dan juga ahli fiqh
Madinah dan Imam Ahmad dalam dzahir mazhabnya.Dcrnikian juga benar
adanya,jika ditetapkanhadatasseseorang yangdicurigaisebagaipcncurijika
clitemukanbarangyang dicuri tcrsebutbersamanl'a. Dalam hal ini demikian
juga keadaannya denganlelaki ;'ang berusahamenolongrvanitatersebut.Ia
didapatisedangberlari.dan l'anita korban perkosaanitu berkata:Dia yang
telahmemperkosa saya.Di satusisirvanitaitu nten-qakui bah*'alaki laki itulah
yangdekatdengannyadandatangkepadanya. Di sisi lain lelaki itu rnengakui
brhwa ia adalahorangyangjustru inuin menolongnl'a.sedangorangbanyak
dalamhal ini tidak melihatselaindia di tempatitu. makadalamhal ini dalalah
yang palingjclas adalahbahua ialah pelakuny'a. Maka betdasarhrl inr pula
akhirnyatampakbahwaini adalahkelemahrnnyatayangtak dlpat terhindarkan
tetapnyahad dengansemacamini secarasyara' sepertihalnl'a dibunuhnya
seseorang dalammasalahsunpah disebabkan karenakelemahanyangbarang
kali bukanini yangdikehendakidalam berbagaihal.Namundemikiankcputusan
(hukurn)ini adalahtetapsebagaihukum yangterbaikkarenatetapberjalandi
atasdasarkaidah-kaidah slara'. karenahukum 1'angdz:rhiladalahmengikuti
pcnunjukanyang berupabukti-bukti,pengakuan-pengakuan dan saksi-saksi
peristiwa yang dzahir pula.Oleh karenanya keberadaannl'a (dalalah,/penulukan)
dalamsatuhal yang tidak sesuaidengankenyataanyan-esebenarnya tidaklah

466 -- I'lamul Murvaqi'in


*'B8ne]{n{nfl
l9t --

:I8el efuBueq nerleg e{ :q?^\efuau.l ntr r{elel a eluurnr3ueu qelalesnqpn^\]aq


nuBI rF{BdV :e.{uBu3qqellnlnsBu e/(?ssBlBnlr pBr{r{B[u8{qnlBIB)iBru 'peq-rp
suuq p{Bs u?ltpefuaur 3uu,( uelenq:edue{n{elau qe1a1e{es u,{uqnSSunsas
'qellnlnse1 mqe16:t3e1ulelreq und nlr r{elal'rlq{Braq
lepqs upuuyad ureps
qelalqellnins'ed BInal uB(J'leleqs qBIun{urprp uErpnual redurzs 'e.{u>Je;ouaul
qpllnlnsed r3e1-t8e1'e,{essete ntr peq quluelqnleI eleru 'peq-rp srueq
ui(esuelryeluaur Suuf uetenqradm{n{elaru qu1a1u,{zsqnSSuns'qe11n1nseg
reqe6 :r8el ele4raq und n1 tlela.1 u,(u4e1oueu.r r{BIInlnsBUr8el qe>1e5'e,{es
epudal n1lpeq qe1w1qn1e[e1eur 'peq-rp e.{esuclpeluaru tedep3ue.{uulenq:ed
ntBnsm{n{el3ur qplal e,{es'qn38ung :t3e1ele aq et uerpnuray 'u.{ulelouaur
qpltnlnse1 'e,(us sele nlr peq qBIus)tBuBsIBl B{Bru'puq-rp e,{es ueqrpeluau
redup Suef ualenqrad u?{n)"leu qe1a1 e.{es'qellnlnseg reqe1\ :ele{raq
e,{aas 16yg qellnlnseg epedal Sueteprry1-r>1e1 SueroesB.rqeq qeureuV nqV
nlepcdal eluacrag :Ble{req?r 'p?pc,(5reury nqy rLlu>1 epuda>1 crrrauaq qe1a1
:r.eznv-lv uep r.es?N-uv . u?uns,, rxBlPp uE{la,(P,ruau qDlar [uex
'bg,nu1-1eqe1ly rq e^\ 6 quqelqs?uleuas qeu-r{lquep leurqe: uuiuap rcnsas
qlq3l uep rur unlnq lr?p {luq qrqal 3ue{ qe{cu?ru urn{nq rryW nu{uun
qunr:al detat uele rure1uuundureeluru 'e,tuurelasue8uaprcnsraqnule1 e>1tl
B{BI J'leqo u?puplrcnsuaur8ue,{nlrnsasm8eqase,{uuulpeluau ureq ueqepur
'nurel ssteper{ueT{nluluarurure4r3rq ueur8ura>1upe;pprl:uu4etelrpur(u:ttpp
eSSurqas'1eqas8ue,(ueepea>1 epedal nBq qBlrlBqula{uBplr{e.{uad qelSuelrq
.)Ireq uppuas uBlun{e{ e33urqas'n1rir1u,{uad r8eq leqo m8eqesnlr enuras
qelpefeleur 'e,{rnenqtadpqelatSuef esopuepresaqqlqel qPlupgqnunqtpIntun
e,{uueqarsedale8nf'grpuas e,{udnprquu>lqele8ueur ue8uape.{ue:epnesdnprq
uuluedapaSuaur 'uanJu?qa{ rJBpurB[urelsJSueroueqleurela,{uaue.{uue>Jepup
uBp'sleues qe11yepedal tn{el ?uarul es>Jefua1 rJepquep elal elns ?reces
e,(uuerup8uad ru1e,{ 'e,{uue1n1e1rp qelal 8ue,{ uu1rcqa1 er'rqeqr3e1ueln8errp
'peq-lp nlr rlelal 8ue:e1aruundnerlaquep 'qEItV epedal leqnepaq
l"pll
qeyeler efuqnSSunsas :epqesraqund tqelq B)el I'nll pq uuIE usus?nlalal
uequrau.r3uu,(urpuasqrse8uaguqe141 Suef luzq uuarul 'r8ul euerureSeqtdelel
uB{V 'qbg rlqe ered :esaq uur8eqasledepucdelnd uerln.uapuBp'n}r IDt{UBI?
m?senlale{ uequraur4epq ruurl 'e,{qr{ryeq epede{eur 'rn4e8uaur8ue,(3uuo
uep peq e,tu:n3ng '(uen{e8uad)Jer{l uupqeutffeq eueurreSeqas lt1eprepalas
efueq e8nfel euarel'elarrp ledep lepq eSnf'epaq:aqe1e,{u:al8ue,{uee1e,ua1
efupq e8n[ uerlruaq -u.(uuu1er,(u-u1,(uaur qalr-rq{epr] rur leq urelep .uefs
eleur'r8e1 l"nl qrqal ue{qBq nBtB rsrqrpur epedaq ue11nfunueru3ue,t 1t1ep
BpBBuesrp elrf eleyq 'lnlun1ad nttns qalo (uel4ntuntrp 3ue,{ nlens) lnlperu
ue8unqnqquppe qeur,{,{equu8uappequetue uuSunqnqulese,(ueq'peqe,{uepu
uelsnreq8uaur e,(uurpues ue8uap 1epr1nll (p{nq) qoutt,inq Suupag
'u.rn>1nq ntenstSuq
qeqesuup BrrJ u':rydnraur qele,{ueqq"lpltp 'e[es nlr8aq elacrp tedep
"ua:e
Apakahkamushalatbersama kamiketikakarnishalat'llelakiitu punmenjawab:
y a . M a k a R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d aP: e r g i l a hs e s u n g g u h n yAal l a h t e l a h
mengampuninru. Dalamredaksilain menggunakan ungkapan:" Seswtgguhnta
i g i n t u c l o s u t r t ua, t a u l t . t d n t u ' d a n j u g a d a r i
A l l ( 1 ht e l a h t n e r t g c t m p u tbt a
penerjemahan An-Nasa'i atashadis rnt "buruttg siapa metrgakuiatas JuLttu
had, dan tidak nenyebutkunn,r'a ". Bagi unrat, dalan)hal ini ada tiga cara
pemahaman. Salahsatunyasepeltiyang dikerrukakanoleh An Nlsai. yailrt
haditu tidakbolehdr.latuhkan karenaadanyapengakuan danj ugatidakadanya
pcnyebutanterhadapnya.Kedua, gugumya had dalarnhrdis di atas,hanya
khususbcrlakubagi lelakiitu. Dan ketiga,hadgugurdengantauba{seb€lumsi
pelakudapatditahanataspcrbuatannya itu. I)an inilah yan-ulebih shahih.

Di Antara Sebab-sebabGugurn)a Had adalah N{asa Paccklik


a r r l r b i n K h a t t a b - s e r n o g aA l l a h
C o n t o h k e t i g a : S e s u n g g u h n yU
rneridhainya- nrenggugurkan hukumanpotollg tanganatasseorlrngpcneuri
padamasa paceklik. Al-Sa di berkata: BerccritakcpadakatuiHarunbin Isrnlil
Al-Kharaz,berceritakepadakami Ali bin Al-Mubarak,berceritakepadakami
yahyabin Abi Katsir,bercerita kepadakami Hisanbin Zahirbahwalbnu Hudair
berceritakepadanya darj Unar. la berkata:Tanganseorangpencuritidak boleh
dipotongdalampencurianudzq danjuga padatrasa tahun.Al Sa'di berkata:
SayabertanyakepadaAhmad bin Hanbaltentanghadisini. Ia berkata;yang
dimaksuddenganuclztlldalahkurrnasedangyangdinraksuddenganmasatuhun
a d a l a hm a s ap a c e k l i k .S a y ab e r t a n y ak e p a d aI n r a r r A l r n r a d ,A n d a y a n g
mengatakanitu? ia menjawab:ya dan juga orang orang yiLngsctuiudengan
pendapatUrnar.Sayabertanyalagi: Jadi kalau adaorangyang rncncuripada
masapaceklikAlda tidak akan treinotongtangannya? Il ruenjawab:tidak,
jika ia mcmangsangatmcmbutuhkannya. sedangoranglainjLr-*a dalampaceklik
dankesulitan.
As-Sa'diberkata:lni juga samadengankeputusanUnlar tentangbuda-
budakHathib.Berceritakepadakami Abu Nu'nranArint, berccritakepadakami
Hamadbin Salarnahdari Ilisyam bin Urwah dari Ayahnyl, dari lbnu Hathib,
bahwasesungguhnya budak-budakkepunyaanHathib bin Abi Balta'ahtelah
mencu unta scoranglelaki dari Muzlinah. Umar mendatangimereka.Dan
nereka mengakuiakanhal itu. KemudianUmar mcnulissuratkepadaAbdul
Rahmanbin Hathib,yangkemudiandatangmenghrdapUmar. Umar berkata
kepadanya:Sungguh,budak-budakHrthib telah mencuriunta seitrangiaki-
iaki dari Muzainah.dan rncrckasemuanrengakuihal itu. KemudianUmar
berkatallgi: Wahai Katsir bin Al-Shalt, pergi,dan potonglahtangantangan
mereka.Kemudian sesudlh memutuskanhal itu mendldak llmar ntenarik
kembalikeputusannya, danberkata:Demi Allah,jika sa.iasayatidaktahukalian

468 - I'lamul Muwaqi'in


'"BBnax n)lng
69t -

lnqcsrrl (cs{edral3uc,{ unruadl ciulSnq qaloq r3nledy rrnl 3uu.{ryqqnfs


epedal rrdunrsrlclos qr?rxel3ue{ 1cqqn,{s ulSuapuctrclloq iuci urnl qoluo:r
-qoluoccBnfuep'e,(uun1:enlaiu:rur uurpnuttluf,lpleqtuednrtr ueqrlequra,{ued
uc\cuc:Elrp egeq r(u3uc;n1.raquclqrqaslp trqqnr(seini,tl,{unsns qcladrp
nctf,uE{crurpnua:e1ueeiefuadurlf,p lpn iue,{ Sucreqn,{ulnsntu?{qpqesrp
tilqqn,{:l- n?le'n1nq edurl IIllur llrl urnle;-uadr:iuleqqn,{:^'r 1r1:rsurrrn:uad
c u e : c 1 u r i u e l u e i u o l o r u a dr i u t r q q n i s ' q a 1 o q l - u t { u r u n r c t : c q u r : 3 u a p
[,{uuc]rel urp';p tnqqn,{seueLulSnl 'utlllrsr atl rpnd e,tuqurarutcdep 8ur:,{
t:nct1-.3uci r:pcquptlu{laqlEqqn{srucru ucepaqtaduellcdupuau r{rlr {,puV
elcu 'qbr1 rlqc ercd qelo unlsnlrlrp qrlar iuc{ ryqt1n,(s 1rq uep rur lnqqn,rs
lljl?lucleujeJ qrqclc,{uueI;uequrUaduraur rpuy rq rf ,ucrlrtxepunttrnN
LilbUIlr{cry,{ucqqalo uelsrlafrpqrlrl 8ur,{
lcqqnsIorl{or{ucquerlasurp tenl iurlcd 3un,{qrppr: ru1.ur;1qn1nqu:ur ltliucs
ruc:e1t:ncueut-ue,{3uc.ror.ttlpul;-uu iuolocl ururnlnq qcd:ouaurlndr:p3ul,{
lpqqn,{slrq qclcpDrul uplqn}nquau lriurs Sucuraruiue.,tiueto drpcrl.r:1
l?rullll?Ir]l])uaqucu e,luurnlnqqrii:,rcSnfulp .n1r1n1unucndurcual rl]gasrp
uuBuapSurroasesuednprqcl3uolouaururp uustlnlaluclLlaqLuetrt ufuunlnrl
qrfc,ruuc:e1'erun:-eurnc ulSucpn1rriuuyrq uulqe:a,(u:ur qrfr.,'rqclrpeqrqrqs
3ur1ed iue,{ uuq uurnl-rLuncueiurp nctcle,{rl 3ur,(c3,nrq pturururiuap lrcq
'8,{uEpcdal ntr?,{ueyequrlqejcAuaurInlun turq )rlrruad)^r)rc{uLUn)nqqr[r,r
eytul'e,{udnprquelueqluaducur 1n1unutr:nrurd urlnlrlatU srueqcs)edlal
Suu.roasas rSSurqas'B{ulrlnsurllrutJp rpelucurcls^nutur 1o1oduuqnlnqaluup
r?pullJerU riruaq .rcucq1r11e:cilturru rprseuteprrlruJJltI ' .Elrtri\^ rlllpr!I-qt?prxI
If;nsasuap scirb re"-ep.taq runur qrppn rur urp'r.cznv lv tlJlo ur{B)nruelrp
3 u r , ( r 1 : r d r . ^1 r 1 1 a : u dc s x r x l ' r p n du r ; t - u r l S u o l o d u r r u u { 1 1 q1 1 , { t t r n ; n i
i"ulBnlntJspl'lluqVurErxluep'u,{urpuapur{I]pup81ldr1rurry cryut.n,iusn1c
uDurn{nqupppf,qurlqnlufrp r:epgri:c.rc1iue,i iur.ro dtueq :plp)r:q rl .l?llru
uuruuunuue3uapqrqurclrprinl urp trdrl rlf,I rnp r;llq tl,{riurtluprq :pl?Iiaq
el (p,{unfnq) r,{uuciucl urclrp ultqrnq-qrnq?.lrtqur3rx3uc.,r, r1';1-r1r1 3uc:o:s
?Ltn1ua1 lcqulg urq pputqV rururI Bp1:da1 liurl:rq l{eg :ctrlraq cl urflbletnlnl
lv ut{rutcurp 8uc,iqrlrl qtnq:s urrlnp lp .rs^1y qalourlsclrfrp 3ul,{ rlutleg
-lc p,lrsurq llsttrr^lucq?Irseulad-urqllusutulrd ;-urtua]c;-nluDp'ripqnlnlasall
clcJestnqasrJt1;sedunp uplrp rNuri-ltrdupuednlnlJs lreuqv LUcul
'snlu uedelapBrqrlu:lq
ucp rirad :eleryaqrpun snlertedua :qu,nrluaruel a nll ntuelunucp r8rcq
eluru nurrl cde:aq'qpureznt\tIBIelrrH :elelleqrBurnuplpnue) .nlrr:Ia.reu
ffdeJesEJue{tsu3jElrpunJ elarau qplJl 8ur,i rdc rlun8;uau \^nlnqr3uofc^rs
rucJaqe)pu 'e,(uuu1n>1e1aru{epo E,{Bsulrl
'qu11yrurapux6l .clataru ueiuel
'n1r
-ueSuptAuotodu,{esuclc e,{ecsru e1a;aurueesledtate{ruelel B)la.ratu lSTlq
le1eqrpeluaur und ureleq3ue( 1equrp'untuaur rlaleu t8;-ulqesue:rdr1:r1
r1a:aruuelrpeluau c;nl ucp nll ur{nlclaut e1a:auruclqcqe,,iuaurqrlat 3uc,{
melawanpemilik hartaataspencurianyangdilakukannyademi mempertahankan
hidupnya itu. Pada masa paceklik banyak sekali orang-orang yan_qsangal
membutuhkandan banyakjuga orang-orangyang kepepet,sehinggakadang-
kadangtidak dapatdibedakanmanapencuriyang sebenarnya tidak begitubutuh
terhadaphartaitu dan manapencuriyang memangbenar-benarmembutuhkan-
nya, sehinggadengandemikian menjadi tidak jelas orang yang wajib di-had
dan orang yang tidak wajib di-had. Namun demikianjika kemudianjelas
ketahuanbahwaseorangpencurisebenamyatidak begitubutuh(kepepet)dengan
harta yang dicurinya itu, maka hukuman potong tangan harus dilaksanakan
atasnya.

4?0 - l'lamul Muwaqi'in


'-eBuey nlng
Irt -

tl?ru 'ucqrnl Sariep-duriepqclepr ucqln) r,{e6 r.reqeprd elalau 1o1od


ul?ul?Ictx P)ill nll tuaru)l tlJIO esErqrjeq- nq Dptd r{ela[t {o)od uBurINu
uriuep purcs^ uin I p1,eicy rreg epcdulrr:ur 1o1oclucuc)l'tuurqBleurutp .pI.
plied upH Bpedurur:1culricqtaq ueurluu lrqLuriuaur uscrqtallcprt 3uu:o-3ur
-lo f;ualu{'tlPlllJle)cz cpBduPulenla{rpsnrcqiuc,i nlcnsJr^ rullteu rp;aqreq
uElnluJuetrlqrllnlnif,U,,l]r-l{/rlrlr&!.t?tlt.tDptutt.trLlDpodolateuqn1uo1sotla
:IAVS tlclJnlnscUepqpspucrlrrcdr-'q:\ 'rlurLU-nturulJ[] llIp lr-"putqlal plalaru
uSSrrn.lJs (pl. p,{p1 r:tq) n1rSuniu iur:( r:rq rprd rlalauI upedel ucclnlncal
uclr-raquf,tuqrlepu rur qtltrJ lc\cz ucr.iaqurrd urp u,iu:nuaqas uenlntnua;el
'qtrlcseuqrl{cprl nlr ueilrurap3uc,{e,rrqcq
trclrpucdtaq Suci r3nfepcuellrurap
untur\'lrcq dr::atInlun ciu€Sxfuetusn.to]url8unLul?prl Lrlp rscq trdac
ue{c trrc-.lcul'ur{s[uSuerotprdrl uclr.raclrp rle{uEq;uE,(ururlr]ur uup uol
clrf rinlndn upuel[ur ur]prtor ucp lrqup r)3rau trdrp lct 3ur.,iuuiuntunal
rEScqlaq nlr urrftq-rfrqurp lrqurriu:ut ltdep n1a.r:ueSnfulp 'r:urr1utqct qrqel
rr ruarr)l ucrfrq-rlrq{nluaq ulrlrl] uAUulrIllJqur)utl)r'.JurlrulJLl qtqal qclrrpB
e)Bu 'utltrlnsalur{lnqurueu einf urp r3.rirqc,iulrlrpasnJBl,rJl cuelel rdctal
'lcl,,Juculleq ltSupser undrlscu ueullcur uEprtoj rrcllrnla;-uaur undupy
'u,{uuclqeloq.raduaru iuBi r^trprqrps undrls:ru 'Sundat
{Bprl
ue{renloSuaur clnd qaloq 'rur Itrrllusepraqu;;unlJS r;iur::l3au )npnpucd
Io{od uluc{Erx-unueluLu ucSuapulJlatu uespnlt{utquau upp'pl, e,,{pdr.rr;rl
epedul{sItu Suero-3uero upLlrsnse{u[Isudaleu]Inlun qclcplllur qlllrJ lltIEZ
ucp r,{u:uucqcsucnfnlcuarr:1'eurelnrnqunf 1;depuadqelcperurnll Intuoq
urcppr,{uqu:tr.1 tcrlczue{rf,nla8ueur\nrrq n{JlJurnlr--ulrrr\r urp ;-ur3rp'nsns
'u€rfrq-rftqurcIasqrlrpu )iolod utsuerirlur:1rfundcpy nlr r.(uIo{od
uradas
tlt]up)l'lx u?;uep qprlrJIBIBZcIJlJut sclr qrli:,nc)irnrurcJ iue{ utrfrq-r[rq
ncl? urt qcnq' rped'3uniirl'qultpr B,{u)oloduruc)lu,ur ;-uei(3uc.roluades nlr
p,{u{olod upueIzLUucp .eqsn}css{aJeurslllr qll'e,rp{pul 'nlt urolesqrlrpc
e.iu1o1odueuBllrx 8ur,t lrdurat nnlen:riau r;.r8,lrundf;pv eiuurnun eprd
qrurlnrll Inpnpuod)o)od ueupll?ruulue)uu qelcperul 'q1rber:up .uqsnles
u u p( s r L U S rqI r) q u zr , n ' l pn q sn l n s ' r u n I t r r :r;r' n p. r : q \n l r s ' 1 , ' u r . lrnl rI n qu u p I q s
nlrs qprtUtuluz rrpldltaurur1trys rqeg c,iuqnSSunsaS :lrdiiiSSlqalnuJ-

YfVS HIVJVhI VdYugflgg WVTYO


IISYd XYOIJ HVUJIC LY>IVZ
merekapun diperintahkanuntuk memberimakandengannyaorang-orangyang
menginginkandan membutuhkannya. Maka jika penduduksuatunegaraatau
'ld, maka
tempatmemiliki kebiasaanmengambilmakananpadasaathari Raya
boleh bagi mereka,bahkandisyari'atkanbagi merekauntuk memberikeluasan
orang-orangmiskin dengan makanan-makananmereka. Ini adalah yang
mungkindimaksudkan dengansabdaRasuldi atas.WaallahuA'ktm.

172 -- I'lamulMuwaqi'in
'-Birlax n{ng
cl? -

ls{ESujPd 'rnqelaSusru q€lal nuutsr uEpnuP) 'urcl ele{ uPSuapnulv ,. uE{


-Suufua8uauInlun uEInq IuI uuuu{au uE{ueqrpnure1,,:e,{utnqe.{uetrr Il?,l.r
'zpqrua8 -snirlelas- e,{udnlnuad
nelertuensuueurrp ledrualuelrpclrp 1n1un
uep 3ue:eselnqrxaurqelel sraqluurnel ue1?uepagluerelac:aduE{n{BIau
Suef r1e,trnrle rurrnsuulnpnpa{ ela:aur qe{nqp.Jiutst tuens uetua:;ad 1n1un
sroqluurnel redecrpqupns?ue,(cdeuEtEqEIseuIJ) arutstsqteeredtduefuulalrp
qe1a1 3uu.{eduuulreqal'qaue qnSSunge,{utlteqradutaut qelatqrlepuuiuap
'ro1o1Suef erecuuSuapuere:ar:adunurnlau qelal sleqls3ucro-3uz:6
'e,{uerur:uqpqn;arxuep'e,{ul?uaqas3ue,{eruc3udasuol ue1
-IrleqJ"lnuaru qelal 'ln{e :rESeqrat Jeurrurquc{f,purtruBeqos e,(udeS3ueiuotu
u e { q e q ' s l a l t e S u e s8 u e , { u e l n n q : a d n l u n s t e S e q a s
e , { u l c q t l a r ut . r r p u a s
uuqnur 3ue:o-3rm:oe:etuauag tg13uo13ue,{ucsep ucluaqruaruleprt ueSuap
'ruelsl
{nseur neu 8uc,{t?cq qeSaeuau1u,{urqn1r1eqc33urq'uelsl qnsnu
-qnsnurrSequuarqure3alueledruau n1tepe3ue,{elar c:e1uetq 'utulnur Suuo
-8ue:ouerrlruraduellesa,{uaru usp ur€lsltuElcp(lcuolrp IepIl) l]lnq u€{qeq
'ueln8eraurle;rs:aq3ue( upr ue.reuaqeluecuade:ed qalo ue1n1e1tp qelal 3ue,{
uelalelal suerurp'I€srueur8ue,{uercsa1a,{uad c:ec epe ue1:odeppqplal tul
SwJeIaseseu ppeg urclsl uou 3uu.,tr8uquupue1s1ruulepuulqeloqtpuete:acrad
u,rqeqrnqulaiuaruElalou uer'l3u€paSuelu ueilnlnq uclnlul.raquraruueBuap
Suedur,{uaurSuef 3ue;oteulelaur 16yS qBIInlnsBUUBC ucln{el e{ereu I{BIat
8ue,(:en1a1 ueleIue3uap epaq:aqrur1eqeueruiue.,{ '(tpe[.rar) uellnqutltp uelz
3uB^ uanJueqe{ epeduepuu1:zuaqlpqlqel qelepue?n {elel ue{EUES)pletu
e , , i r q e q' t e d e p u a d l a qt e q B q B su : u d ' n 1 t P u a l t { q a l o e , { u u e l e u u s l e l a r u
1n1un(r1n1r8uaru3uu,{ 3ue:o-3ue.ro)sla.lau 8uo:opuau e33urq'-uBI1
1e1ete.{uue1n1u1.raqrp leesr':pcdryed:s- etsnueuqalo tlnltrp 3ue.{uelesasal
e,{uepetuqrlarut{ereu ?uerc{ t8nI uuq tur ucleos:adueleprp ue{Ieqa{
n;ense.{uepeue{BlBqrlatuquuradeBnfqullnlnseUlpqeqcse:edeueute8eqa5
'rdepeqrp3ur,{ rsrpuo:1 upp rsenllsIcnsa:^ 't:fts uedcl qcqn:aqesrqpns{eulp
E,r^leJ elru 'E,/'\IBJ nlBns e,{uepeSueluatInqctJIIp qcpns elrqedy

ISIONOX NVO ISVNIIS


NVHYflNUgd IINYICNflIAI
VA\IV.{ NVHYgNUgd HYUV
yang datang,para malaikatpencatatdan Tuhan sekalianalam; bahwakamu
bukantermasukpara suami,dan tidak menyenangkan baci wanitasenapara
walinya.Sebenamya kamu-pada saatyangbersamaan- sudahberadapada
posisikelompokkaumatheisuntukdijadikancontoh.Yangkalaubukanmusibah
ini, makakita tidak menerimakedudukanmuyangsebenamya.
Sementara masyarakal sudahmenunjukkandanmenyiarkanpemikahan
sebagaisuatukebahagiaan. Dan kita salingmewasiaticienganmenghindarkan
d i r i d a r i p e n y a k i ty a n g a m a t m e m b a h a y a k a (na k i b a t m e n y i m p a n gd a r i
perkawinanyang disyari'atkan.Ed.), ridak menghianatiarti perkawinanatau
dengancaramengumumkan danmenyebar luaskannya. Sementara. kesemuanya
itu berasaldari wasiat yang menyentuhketerkung k ungan. Oleh karenaitu.
sempatdipesankanbahwa sebenarnyawanita dinikahi karena agamanya,
k e t u r u n a n n y ak, e k a y a a n n y ad a n k e c a n t i k a n n y aK. e l o r n p o ka t h c i s t i d a k
memegangdanmenjaganya,bahkansudahrnulai menghiiangkannya. Sementara
Allah telahmenjadikansetiappasangan sebagaitempatkctenangan, membuat
di antarakeduanyarasacinta dan kasihsayanguntuk mencapaimaksuddari
pemikahanyangdisyari'atkanAllah. Maka tanyakanlahkepadaorangathcis,
apakahia mendapatkan hikmahdari maksudpernikahanbagi oranglain'l Dan
tanyakanpula,apakahsasaran ini adalahsuatupemecahan dantempatkembali?
Kemudiantanyakan pula, apakahkamurelaseorangsuamiharusmenanggung
bencanaini? Dan tanyakankepadapara ulama atau cendikiawan,apakah
perkawinan(ikatan)dianggapsah menurutsyari'at,akal atau fitrah (naluri)
manusia?Jika demikian,lalu bagaimanamungkinRasulullahSAW melaknat
seorangpria yangmenikahmenurutsyari'atyangbenardanbelummelakukan
perbuatan haramatautercela?Bagaimana pulaorangatheismengkaburkan cara
pernikahan, dan bagaimanaseorangwanitamendapatfitnah selamahidupnya
antarakeluargadan tetangganyat
Orangatheisakanmenundukkan kepalabiladisebutkancaraperkarvinan
antaraparawanitadan pria secaraIslam.Dan tanyakankepadaorangatheis,
pernahkahterjadipadadirinya suatupemikatranyangsaratdengankemuriafikan,
sepertihalnyamemberikanpakaianatauperhiasan? Apakahistri sudahmerasa
puaspadasesuatuyang diberikanoleh suami,atau memangbegitulahyang
terjadipadadirinya?Dan apakahsuamiatheismemintadari istrinyaseorang
anak pandaiuntuk dijadikan sebagaikeluargakesayangan? Tanyakanpula
kepada para cendikiawan,apakahsebaik-baikrnanusiaadalahyang mencarikan
jalan keluar,ataupencarikebenaranyangdilaknatAllah danRasul-Nya,dimana
merckasebenarnya sudahdiberikanpetunjuk?Tanyakanpula kepadaorang
atheisdan yang pemah diujidenganperceraian, apakahsalahseorangdi antara
keduanyamerasalebih baik dan sabarsepertikesabarankaum pria dengan
kaum wanita dan kaum wanita dengan kaum pria dalam ikatan perkawinan
yangdibenarkanmenurutsyari'at?

474 - l'lamt Muwaqi'in


gl,t - '-83!tax n{ng

nl?J 'l?I3u?,tuarxq€JeJnH rqv ,,re,{Bquau qr[c,t\sr B{eu 'usSunpurFad


?lurueur 8uE,(BdersSuBrBg,, :e.{ulrlBpreSeqesqErrelnHrqy $rp?q uB{rpBluetx
?,{uurcJ3u?,{ uep peuqv ursrrll 'r,UB,(Sueul eueulrp '{uletrp 8uB,({epnq
qaq 1enIqeJesuurepede,(ue,r1r4SuetueuaruSuef qe:ueg Sueluarseqqy, uq1
te,{e,ru usln[BAuauIqBtelt.gei(Sueutl uuerure8eqeg3uu:e1plepu rr're:uped
ue8ueluagad e,(uqnSSunsas ueSuquauadqalo uelquqasrp
"uelp)'e,{urrne:ed
qrq?qsstrpBr{ue{leSSuruarx?lnd {eprl uep 'ueur13unu.rs>1-uuur>13unu:a>
ue8uep ue>1de1atlp lppll slrppq nlens tlueSSueurnete sndeq8uauremqpq
'ue{?teSuatuq"lal ueqrfe,nale3r1e(uzpe Sueluaueur8ue,(Suero-3uerg

ue)OB,{BArlrJpSuef uEqJsllesred BpBd lBqBqBS BralBd

1u,{u8ueluaueuer uelSuepas114VSIqBN
Sueluelue4e,{earruaur 3ue,{ ntunsasrnfnla,{uaurs"qqv, uql euuurrcSequleur
'.1eue m,{undruaur8ue,{ nqr-nqt uepnfuad, mp
.JeurpBnp uu8uapreurp nles
uulenfuad,',qn.tnu qn!!u, qeles?urepedreurn, Sueluaueurseqqv, uql rnqet
-aSuaurqepnsruJB{B/r\q?q'ue{Ble8uau 3ue.{elnd ?pV rpn reurn, uee1u1:ad
uellnqefue{x suqqvr uql uerpnural'mu11,qalo uelte, eirrurprurstrpeqeSouras
:ue{el?8ueur8uE.{epe eueurc3eqag'uuSuuluayadepe qrseruA1yS Iq?N IrBp
sl!p?qB{Eru'rnr{Blal Br runlaq8ue.{ntensasuuSuape.{uqueSSuaru uerpnrua>1
lr1ys IqBN SuuluatnlunsesuB{lefe/(ueu selaf >1epuSuepel.ratsBqqv, uql
?^AgBq ue{Ble8ueur3ue,(epenele 'e.{uepuq-epuetue{{nlunuat.uesrq3ue,{ede
Suulual ue{eteSueur8ue.{epe nple; (nue8rp) snduqrpuerpnu;a1'pnsl?urtp
3ue,( ntensasrnqela3uaruqepns s?qqv, uql r/(qeq qulupureures:atrpeluaur
8ue,{ eleur 'ldVS qul1nlnsed qeluuad qelupe nlr efuqnSSunsasuep ',11yS
qellnlnsedBsururp 1uentesp.(undurarue3q 1e1e1 e.,r,rquq
:s€qqv, uql ueeleIJad
eu>pure,{uppueesnBI?{ plplraq Er?ueurrp 'l,gefg ueurl erec elnd uBrIrtrlaq
'sndeqrpqe1a1u.{uslrpuqeuarel 's?qqv, uq1 ueelelrad ueqle3Suruau3ue,{
Bpeleses3ue,t Suao-3uero pr?tu?rp eJelueua5 'eure8eue.te[euelpurz8uaru
ue8uapu,{51-1nsey uep qellV uBBqprre{uecuaur{nlun leqeqes{efaIun>[t3uau
e{eleur ?uerurp'(rue1s1 eue8e:aq) urdutuad e:ed 3ur1rp uerpnuo)
'e,{uuereuaqalr8el uelnBerrp>ppn qepns
3ue,{1e,ue,{serseq?r-ers?qpr qBIrul e,{1q-qeluuadgnlr8uaur 8ue,{teqeqesuep
qegquqlered rgades 'elaraur rBeqepqed uuluaq qu11yqe1a1 8ue,{Suero-8uero
epedal unu:ac:eqrur rueJ?ruasBrsnueur 'uulqeluuad
e,(rqreqas qe11y8ue.{erec
ue8uapue{nq uete:ec:edueqn4eyeur'epou uepesopue8uape,(uurpRnur11a.{uaur
epedal ueembela>1 ueqleSSuruetrl 'u"qopoqa{ ntensu?In{?lau Ersnupul
21e11y
BIB{lBl elehl 'usrerocrad urrlep u.{uueqnl epedal e>lararuuue,nbelarluep
{qullnlnsedrBqer{Bseredue1n4e1rp 3ue,{ueqepnuralepasueueSuuaqeuuaueur
esrqe83urq'e.{Nle.uB,{s pnqrBuauruep u"Eueqa{ rnqelaSueur zunS111rfuoq
ueqelru-radpnsleur !nqetrSueul3u".{ Suao-3ueroe,{ulepueq'nlr lntufl
berfatwabahwa orang yang meminta perlindungantidak wajib nembayar.
'Abbas,yakni
Kemudianmerekamengambilsuaturiwayat lbn bahwaRasu-
lullah pemahmemerintahkan parasahabatnya untuk mempercepat jalan pada
putaranyangketiga,danberjalandi antaraduarukunKa'bah.Makadibenarkan
'Abbas,dimanaia berkata,bahwaberjalan
olehIbn cepatbukanlahmcrupakan
perbuatanyang disunnahkan. Dan juga merekr rnengambilriu,ayat'Aisyah
dalammasalahlaranganrvanitahaid bertawaf.Sebagaiu.rana dibenarkanoleh
'Aisyah, bahwa seorangwanita haid sedang
tawaf bersamanya,ker.nudian
'Aisyah menyempurnakan sisa tawafnya.Diriwayatkanpula oleh Sa'adbin
' A w a n a i r ,d a r j
M a n s h u r ,d a r i A b u A b i B a s y a r ,d a r i A t h a ' . k e m u d i a n
menyebutkannya, dirnanamerekamengambilrirvayatlbn ,,\bhasdallm masalah
lemparjurnrah,mencukut(tahallul)dan rncmotonghcwan kulban sebagian
atassebagianyang lain tidak berdosa.Sedan-skln Ihn 'Abbas tellh berlatrvr,
bahwabagiyangmelakukanketiganyatersebutharusmenbayardendadengan
memotongkurbanataumembayardengrnuang.N{elekatidak nrenrperhatikan
'Abbas,
kepadaperkataan Ibn lalumengambilrirr'lyatnva.Sedangkan madzhab
'Abbas
Hanafi mengambilhaditsIbn yang rncnyatakan, trahrvasemualenis
perceraian bolehkecualiperceraian mut'ah.Merckabcrkata.hll inijclasdalam
perceraianyangdimakruhkan,dan sudahdibenarkanoleh Ibn 'Abbrs, bahrva
tidakjatuh perceraianyang disebabkankarenabcnci dan terpaksa.Madzhab
'Ali
HanafidanHanbalimengambilhadits RA., danIbn 'Abbas,bahr.va shalat
'AIi
wusthaitu adalahshalatAsar-Padahal dan lbn Abbastclahmcnctrpkarl
shalatwrrsrhaitu adalahshalatShubuh.Iman lang cmpat dan imrnr ylng
'Aisyahylng
lainnyamengambilkhabar mengharamkan sLrsu kuda,sedangkan
'Aisyah membenarkan pcrselisihanitu, Dan bahwasanya boleh menikahior-
angyangdisusuiolehsaudaraperempuannl,a sertatidakbolchrncnikahiorang
yang disusuioleh istri-istri saudaranya. MadzhabHanafi ntengambilsuatu
'Aisyah yang
riwayat dari menerangkan tentangshalatyang dirvajibkandua
'Aisyah
raka'at-duaraka'at.dimana membenarkan shalatsemacamitu pada
waktu bepergian.Sementaramerekatidak mcmbiarkanriwayat'Aisyah itu
karenapemikirannya.MadzhabHanafimengarrbilhadttsJabirdanAbi Musa
yang membenarkan, bahwakeduanyabatalu'udhu'nya(apabilabcrscntuhan
antaralaki-lakidanwanita.Ed.).Disampingitu, banyak orangyangmenglmbil
'Aisyah
hadits dalammasalahboJehnyaseseoran-s nrcnclirikan shllat dcngan
tidakberwudhu'kembalisetelahmemakansesuatuyangdi bakarapi.'Aisyah
membenarkan dengansanadyang lebih baik. Wajib rvudhu'untuk shalatbagi
yang memakansemuayang disentuhapi. Banyak orang mengambilhadits
'Aisyah, lbn 'Abbas dan Abi Hurairahdalam masalah
membasuht.hrnr&il
(sepatuyang menutupimatakaki dan dipakaiuntuk bepergianjauh). dimana
ketiganyamembenarkanlaranganmembasuhkeduak/rcrrfc'irr secarabersamaan.
Sebagianmerekamengambilriwayat scbagiandari ketiganvadan meninggalkan
pendapatsebegaian yang lain. Mcreka mengambilhadits'Umrr scbagaidalil

476 - I'larnul Nluwaqi'in


/,Lt - "'uEqa)I n{nfi

'e,{uep?deluPILIaquauInjlsnf nelr ?nuJs nll lrquciuJul utYj iu['(


qe>pcle'e1nd uclc'{uutucq l,uciuuun}uu)l}tldtrPUJtu
Iedcq SueloasqPlepecr 'ueclur1aq
nlt e,{ucnulaso{ cueturpu relur'rafuaq 3ut{ ulut,lrt-1:ad
1n1une.{ueq
'qnrpnqunlnr"q*:ur ur:3uapc:eluerecledn:aq nely i,ur:qclrured1c1t1uq
uecuaru?uc,{Sueroasas trepucluiStttct 3ue'{nlcnsesllutuaru l{ueq lt qcltdl
:sraqte?ur:o epedalulndue1c,iue1 ucq 2,e,'(uqc4llu rrepr'iul8rcn1a1uccprcl
'e,{uuuequelursut8uau e,{uzqnlr utue'tr nr:ly ;c'iuql;13lesurP'lultur'\\ opt ulrlf,
,"uaqn, qnlnnly ;staqle3ue.loas qaloIuIr\\eIIptcuaqer ql;1lde eltue't eprdal
'e,{uuee,(e1:1 'e{uucuruntal uriuap trnses'ueur:l
qe1e,(ue1:e,{uuelrtu?oel nels
urq pN'eSqclo ul1]u'{e'ttr1P
t"inpu"rrr ueut8utel q€leseulLuxleplnqsuBIAJ
?ue,(ede uelluuaquleu qEJrI?JnH rqy Surfueuelclrl su1:q tunuturlsdual
rlncuetuq€lBsBrx luElepqcJrelnHtqv sltpPqltqrutiuau 1,13r{5uep lpqueg
'qnunIrpucut
qeqzp€htr rnuns lm ueplnc1rtr n1tc,{ lntun rdr-udclcpr1f;uci ttc
'tllljIIllnH tqy r.Iepe"{uatrtrri5 qlltl ueltp ut1lr'{e'ttrcru
ruEanul€np :BlP)l3qBl
qrlat Jnqsu?Wurq pE,?S e,(uteliuuq ltrlequcP t:rns iut^ lrrel -rrl'lqelr:^lltlr
g 'r'{uutl:tlrutaduclnq
*"rnp qnr,nr"fi,qV trip"q SueBaulaut':tsnueru 1c'{ue
'e,{utrfe,nr.r pqruc?uaru
';'i"rat Suero1e,(urqeBiurq'ntleumluc3ul:c1url rr?uaqtuJttl
qlu::rc{
xnio1a,,* urly rfeq tcc{rue:^ ' rrllptittrll/r'-lxrrlu')rrtrrs)lc1:ru
'ue1:eueqruau 'ururs11 ';eLu1'
qrllnlnsBd€,,r\qeq lSnf qcit'tr.n11 uep 1niunq
uf,Iqeloqradlp e"tqcq'tltl'muequrttr
nnio ttltpa. :eqeu ue8uepqelrueu
qaloq )ilrprl lrtllrttl
qnpn. .tiqn1uu13uepa5 utrq:tp qnlndas t'rcp 3unln1
slipuqltqtuziuaulIlrueH qrqzpPtrAI uetcrouad
r^qeq 'ue1et",{u.ru3uz,{-r,qe1
t l l l l N p c' ' r 1 ' r l Y
u e { n q ' ( u € I n l e l r p u r > 1 ni u u { ) u c q u l t u : a d u l l l { l r l e q u a r r l
?ue,{slrPeqnlcnsucl:lluequleu qPPns scqqV' uql
n^qnq'1t"q qtq"1e,(uprues
uq1le,{e,t.' u'Ucuequau lepu iur'r srtlreq nnp rrucpn
;;;;";p:s^*dq;,
und*p t""lqo.ip redcpiuei ucrc:ac:adqeppr:
(ur:nclrua'rcd leqrd tlep tBrurtuei
r.raqruaru ue8uapulsl ueeluturradselr u?l?ietrlacl)/4rrr1)1r1ep lrqureiuarut1t1c1'1
'tcutPl' )rdr':pucd
uep r;eueH qeqzpel l r.{ule,'(e ,\\t-lsBleqasc'{tlrq tdr1a1unry
e'{u1eueeuercl lldrq Sttcrors-qslqstbn)itl uB13
lqtnau"ru lnpti n1..W .r:tpue:^ r'{ullluf, qnunqu3ul
qn?3uns:ete1:eqqeu:adqepnsreur1. utrliuepa5
'leniiuelo) ricq qt;qstbe'{u:niini
€uareler seqslblpr{ep,teutlurp Irdnq ;urloas
-'sSllax n{nfl
6rt -
',,itlqas.tal
ollDrl uDldDpSSuaLuuDlD J,llS LI9 V DlDut 'DiuLtDldDlaSSL!du LmlD lDtu
uDSuapinqastatDtroqlIqutDSuaLLt 7un.iodntsBunoquop'o.iuuotlocluta|uatl
aDlop auDqaaa uDlD J,1tSllnllV rynut D.(uuD)llloqutaru)utuDlDlDlu
uoSuapulol Suoto oltnq ltqtun8uatu3uo'{odots?uotng,,:?r!\qcquDqlng-lv
qtqDsqa1:luJelp.p ,ntroa utpoq qetqrs uedel?un qalo ten1,r:rrCrpruruerte,{uta.1
'ppeqJoq E,(uenpe{ ?,{uusele,{uo{ urEIEp undnEIe,{\'u nauadurp eurzadSuuroas
rc8?qosdBSSuErp lEdpplnqasol ?ue:oenpal EIr?LU'uatsr ruens uB8unqnqlaq
tpdgpIntun E,{u€q uep E,{unueSSuod 3uu:uquelueqruau \eprl {niun tDnlraq
uuqelru:aduEISunsBuBIau uzle Suef 8uu:ocsasuep rleqruad3ue:oasrlrf
lnqosratstrpBqsletuor{txBJeCp,{upBuBs rnl?lJrusJeHnqV qalouE{tnqasrp rur
st\paq ,,lJnJuad Suotoas tnSoqas uo:luoSato:ltp ndop DrDIDru'D.itp\r,rotlaut
lDplt lntun loru uoSuap tSttttttp utttuouSttotoasasopoda:ySuotntlLaq
SuDpas7uD{ undDdntsuop 'nutad SLtDioasloSoqasnqasrp todop ot n loDS
o1otu 'oKuopodal uullrdqlp 1Dplt laun unrurp 3un,i tt:tty:ru 4onqas unSuap
o11uonSuotoas1r1m1tuaw SuoKodors3lnrng,,:qcrrernllnqy uep ur11c,{e,nurp
?ue,{ (e,{uure1 undnzu; leqeqesefuuzl:v puz,{uaur8ut,{ lrrq ucp snlndlal
undneleSunqrues:aq e,{upeuesIIeq ,4trVSrqcg rpedal ue1:epucsrp3ue,(
slp?q IUry.{). rprw stlpD1.lqenqasuedelSunruelepteqrqrptedupf ue,{ruadag
'wInIBIrp Suef uelenq:adselllea:
4adseueluzdapa8ueutrdupl'ueup)iltul
qenqes€,{urpprln€18rxurequplntuauauuelpp leruqenqasqn:eBuade,{utcny
zuerun?eq'ue>lneqred BqoJ iE,(unrnqtuou{nlun lertuaqqelJl lcueq-;euaqcr
I€qeped'ruerqI ueepeal ruelepSuepasSuef 3ueroasrBequplerurp {ntun ur€lxq
rpe[ueunrnqrp{nlun J?l?r{3ue,{8uz:zurqrolaas 3ur3upurl3unrueucurzfcg
'..n1u1ruunnlnqlaq (tDluaq) 3uo( LuDlSuoto noin utpuas o{un-rnqutatu
(pluaq)y)pu nwDl DutDl?s'ulDtqtuDDpDrlutDlDpnwDl Dlsalu,1run:1 tSnq1op4
4n1opnry1 Suoloutq nrnqrag,, :e,{urile3ue,(idy5 rqpN epqesuBIn€qlod

YANYNINS g N\TXNg dVTTY)INHI


CNYUOgS IVIN HV'IYOY
.YUVASNYYOJVd
NYXI(VfIO CNYA NYICYfl
U n g k a p a nb e b e r a p ad a l i l y a n g d i a m b i l d a r i h a d i t s - h a d i t sd i a t a s
memberikansuatupengertianbahu'asegalabentukniat dapatmerubahketentuan
'akad(transaksi antarkeduabelahpihak)
hukummu'amalah.baikdalan hukum
maupundalam ketentuanhukum yang lainnya. Demikian juga yang berlaku
dalam ketentuanhukum-hukumsyarj'at:seperti jika seseorang bemiat pada
saatmembeli ataumemperdagangkan sesuatuataumeminjamsesuatudari yang
lain ataumenikahiseorangwanita dengan diiringi sebuahniat bahwakesemua
itu dilakukanadalahuntuk orangyangdiwakilinyaatauorangyangberadadi
bawahperwaliannya. Walaupunniat tersebultidakdiucapkansecaralisansaat
melakukanakad,makabarangatausesuatuyangdiakadkan(disepakati)menjadi
m i l i k y a n g s a h b a g i o r a n g y a n g d i r v a k i l i a t a u y a n g b e r a d ad i b a w a h
perwaliannya. Jika saatmelakukanakaddia tidak menyertakanniat tersebut'
maka barangatau sesuatuyang diakadkanmenjadimilik yang sah bagi diri
pelaku (bukan milik orang yang dil'akilinya atau yang berarladi bawah
perwaliannya). Demikianhalnyajikaseseorang mendapatkan sesuatu yanghalal
untukdimiliki, baik berupabinatang buruan maupun sejenis tanaman rumput-
rumputanatauyanglainnya,sedangia berniatbahwakesemuaitu diperuntukkan
bagi orang yang diwakilinya,maka seketikaitu juga barang-barang tersebut
menjadimilik yang sah bagi orang yang dirvakilinya lnilah pendapat yang
dipegangoleh mayoritasulamafiqh Menjadi suatukeharusanbagi salah seorang
pelaku akad nikah untuk menyebutkansecara.jelas nama orang yang akan
diwakilinya, karena penyebutan nama orang yang di*akilinya secarajelas
termasukbagianyangakandiakadkan,dan kedudukannya sama dengan suatu
barangdalam akadjual beli. Bentuk transaksiyang dilakukanmemerlukan
adanyakejelasan (penyebutan secarajelas) barangyangakandiperjualbelikan,
karenapenyebutanbarangsecara jelas memangmenjadibagianyang akan
diakadkan.Sekiranyadalamsuatuucapandanamalperbuatan yangsatudapat
menimbulkan hakkepemilikan atas dua orang vang berbeda, maka niatmemiliki
pengaruhyangkuat terhadapketentuanyang adadalam akad dan dalam bentuk-
Leniukpergantianbarang.Contohlain adalahketikaseseorang membayarkan
hutangnyakepadaorang lain atau memberikan nafliah wajib kepada keluarganya
atausemacamnya, makahendaknya diiringi nrat.Demikian juga ia tidak berhak
ruju' (daritalaktiga),jikaia tidakmeniatinyadanatasizin suamiyangbarunya'
Paraulama sepakatbahwa ia tidak berhakruju' kenrbalidenganisteri yang
jzin dari suamibarunya'karenaakan
telahia talaktiga,jika ia belummeminta
menimbulkan pertentangan. Pcrludiketahuibahwabentukakaditu adalahsatu,
sedangyangmembuatketentuanhukuntitu berubahadalahniat dankehendak
pelakunya, sepeti dalamkasusyangsetara. dimanaAllah SWT mengharamkan
seseorang membayarkepadayanglaindalamkasusjual beli secarariba(dengan
k e u n t u n g a ny a n g m e l e b i h i b a t a s w a j a r ) k e c u a l i j i k a k e d u a n v as a l i n g
menyetujuinya. Bentukpembayaran yangsemisaljugadibolehkandalamkasu-<
hutang-piutang, kenyatalnini didasarkankepadapertimbangail hahwaantara

480 - I'lamul l4uwaqi'in


ISt "'c:rtrx nlnfl

l,r,(uuednplqal url?lrp;-urturd uclc{lrlJd tl];jrqJs uiuuu\rprlurur


)lrpll u c p p r l r n 1 | r s u n r l l r pn , i u l t l u u r ) m l l l l t u r l t ] c i r p ; u e . r o J s J \u r l i l L r n r U
1ltl1'ltlllca-uq llllettl 'lliulcIU tlllll-'p1] r (uInl:rl r--.n--tLrl' ur:)r:lrtLlur.)LU ;-ur,{ unuIl]u
nl?\ tllllllpll r,{uInlutfJ ulr)tlJIoqlp rul unrlrLLlap;-ur,{ r1t:Ltt turlutruaru ;-ur,i
r-np rirl rurq:tp nlt:^ qarprq lrdcpulrr cr llrrpnurJtl Lulqitp nlt)\-u;-iur[uu;u:rp
c , i u l r n f u a L ru: rr , i u r . r r ) a su r p r q r i ) n s u u r . r Jstr l f l - ! l l l J f n r r I I q t ) ) c t u ' u r ] q l r pr . l 1 r p
c ; t ' - r ruqr i u : p L u r q : r pn t r s 1 r : n f u : r rr lur l J t c r l r ) r i u i n l u r r ) r L L r J ( Ir , i r r { c s - l u r i s ; u r , {
i - u l r r q n r l u r p u a q ) n t u a q L u i r l r pu l l r l r q u r J l r p l c d r p r ; ; u r q : s r n l \ u l r l l r d r p
q r l J t ; u r , i r u : d J S c L L r r sr m ) r l r q u l J l l p I n t r r n l l L l L r l r p i r n r . i u d l r r r ) i l r n L u
qrllllprl unullrLt'1nqJs,rJ]LIllLUlrlurd iur:n u11rlrtlLuaiLl.rllr)nlLlrl i--iurlurru:rtt
rr unrpnur:){tr:p utul ;-ur:.ro rplclal Lucq.rrp rihrlrclrcl ullrrrlllrurrur qt:lat l-urn
l r l r r r r a dr s u r ) r u L ' I r 3 sr u r l u l l l l l l r l l ] C ( u r : r r r q u l J r i ; - u r n .). / . r i . r r . r . rtrl -D7tilrn t D u t . .
:rlulrl\^r ur;ueP lAYs rqrN qJI(]uu)ilnqJsrPqnlJl mr Ieq r.'urLU n.'n-cqJ:^ '( Lrrrllrru rr
urrrlirrdlrq) qD.\1.!D,'lu uuiu:rir rurcs ;-urpurdrp (;-ullurd-;-ur:1nq1v.t11 1p.tob'1n
lu)rLrrqulrur Jrslp \ur eii-i-urql5-uqu rrr':lllclrluaruui-'pur)lqrq.1lJitrrlulurlnq
ur;lurirradrllprtcqayrp iur,i pnsryur urliurpaq urun-'lirrd ;uu nlq urp urrun;el
u c p l r l 1 u r u l u r l t r d l p u l r r r q l l l p u ( ; - u l t n r d - i l n r t n qs n s r ) L u r l l r p )u r i l l r u r i c l
r s l . m pu r ? I u t ; u n p ; - u u i p n s l r u r n u r l l r u l r , i r r L I n ; ; u n : ^ r S ; L r r s l u l i L r r : r : r rtrr r u
q r l r p r t n q e s i : t l c q r c l l n p a l r . n r l L rLr r r ) c p a q L r r i r l r r ; - ul ur r,p( ' u r l u , i r c l L u l d ; u r n
n l u u J u e u ri u r , { r p n u t r l i u r , i l r q r d r p u ep ( u r q r q r F a q )r q u r . l l l r a sI ' i l : q r u . r u t
3ut':,icpn -leqrc{ntr:s rp ru1u,i'urutlci lrllllrs-rtdrl.let rlul:t (;uulnq LIJqLuJtl
unclnru;uptnq;-ued lrrq rlrqLrrccl undneru1rnlurcl lrirq ) nrjrlid ;ur\uiu -;lrrr\rrrr
tgr "'Pnrtey nlng

llrsrlJs.r.-rq
lr-.drprrJc{ r)ns iun{;-urro 1c:tftuo1a1as ur:;-u.rp
ui:rhplq:aq nrtlaq
rl1r1ayur:1dr:.r:lnr:r1aq r;'nl t;urusiur,{ lrrH ,1.,\\S r1n11y r:prdr.1r,illlnuJdJs
utt)tlu.te\nntlJqut::1t,iunqut..rsc1l.r:rLttiur,{ rclr ul1;-uqrcs'r]clJtr urp lprd
lrdruutri-ur:\lrhr ur;;-uap clnlnr lsr:j.llrr,\\Vq qrllnlnsu)l .,t)l).1)utrtnlrtnqtad
l1)1totuolliutltttl.t)dttt.ttu ttn:ln littn.t tlnl1y:t1n1tltt1tt.ttrnp 1tp1:1nuttlp ttp-tptt,tt1;t1
tL/]]/DL!D\DlD uDr'u)l D\|t)tl D.,uttttt;tt 'D.l,t.t,tttrDt.!t)tl trDl qunp tiittnTttttl,ttu
uD/t) tilD t).\1))\ut u1(1,)r.!)llDtu!ltil uDlnniitt,tut D1,t.t,ttut).\t!t).tr..l)\"(tlDllvr Dl,ts
t o ) t l t | . Lt ) l ) t ) t l ) t i t r l l t l l l i r q l l l r t . l
) ] / l t ) l t t D l L h t . t t t l i u , t uDt l a t a t t t t D t l t u n : o t s t t t t D L L t
t ii t t t t.t,tt t t .tt t t \u ttttt tlDID.\uDtl\tilntl) tDlt)t).\tq ;5irls.rq,. :rr,iulpclls rmlln iur Iatrl
nllrlJq lnrlnlrr-.) ..D1,t.t,tttL1 .t,ttl t:t t t r t rniitrttpunl u1olit1,tfu,tulnunt olnd lDpt t
I 0 ) l t ' 1 ) t v t u D u tt t n t l t s t t t u D l , t . i t t , t u lt I u t \ t l u t l ) n f t , t l t t l l t r l t t ! r , i r r r l r r ) ' ) ' r r i l s . r \ ' , .
: l r p q l r s . r J . ir { r r l J t I \ V S r q l l N u r ( I ( 1 . : p n H ) . , ( l n ) l , u D . l i t l L l t ) ! ) b ' t ! } u l
Dpntl jt) t)l tlt)ll\i t.n)l) 1,/)tJ\ti\,)\ tla:t.! ;it!Dp|, iuDltttli tD.tttttdut,tut
t1:l\-',,;lD.rrLlt)(l)t1lut1:lt)l)t)(b)l t!t)lt)I);'tt)t1t 1t)l)t! )DlD rar67,, :titrLLtntl ept-'da:1
r r u l n l h t r p ; ' u x ' i S y r J n N l q r \ - r n c h : 1 i u n u r 1 s r 1 : r l r r l r ua - u l r ,t(r c u r . r r . l r Jl p ql l : l l
J.,!\S q r l l \ ' r u r l u r p n l r J t r r l c p u p u . r a q ; - u l , L
i l t c l t r : ; ' ai 1
i L t l l u : l u r n q r ; l a ;-uaci
l.rirlLlr rJ) rrr:rtrlltriull url:rrrrurlr:a-::rs r-rupqlsrcl.t:r1 irl:.i rrirp llsltrluJ IlIuJq
lrll];-Jssir]u r;-iur1 r;q1tr1r;-cl rnqrrtrn-url,\llr11r:tr1 ;irr11 qr:111,' rprdrl r:1rr:rur
r J r l r p u t l l l ) u ; - t t u . it t t : r t q l l a ; - u aldn t L r r L rl : 1 r ; i . ' u' r : 1 r 1 t : q L L r : i u rl rL Lu rl r p ' u ) J , t J n r
u l ( u t l l r , i r . r q u1l : t c l s t ; : ^ r 1 t - ' u l r ) J r s u pr :, .( ru(ul r l l o t l r r r o l l i L r . - l ul l u l J l u l ) u H - l V
'lnqJs.r
lir,ilrrnlJI\-llIIrru urt)111(| ilf :lnll) ,,tttt1D:a'ttrt.iiittD.tr)-,\'uD.to)lu\Dut.I)J
.o)u,)Ll-.Irtt,)q ntll,)q It)lD:l ')?:.lt) t)\tul)1;;U !,r: ;t).\l )ut t.!tl) DlnLl DpD lL!D\
ntlp tntlpl,tlltt,tttttllq)l tlpllV .,t)1,).!)tLt tltltl.tl tru:lrptl,t:lttttlbttutolttt,tutupYt
lDltt tlt)ll\" tlt\ tlt\,)\'.. :Iu u) lDtltllt!.itlq)lt) t)uttl ht!t)lt!mltp ;'t!Di '\,Ut).to-l,t!t).to
DID(l):lIDlDtDlu,ittt :1Dnlnl 1D1ttttrl,/, .. SV rln! tql'N qr:stl rrr:iU:rpurlIl:1,rcq
i t r . i r t r L r t . t t - ; rtrlql r l i l . 1 , \ \ q t l i r l l \ : r u r L l r r p l i u r l n l . n c [ 1 r : d u p u l du r l ) r l i ] r r u n q
: - y ' u r r n O 1 y r r i : ; - L r anpu r r L u n l r t l i u , r t t r L U l ' )u r l ) I ) - 1 ) rt t r ] ' l r r l t) l r t t rr l l ] l u s l r L r r
;iur1rra1 .rlqll ;-rmlur-'ci llr;rrs rrl'lr nr.)rqurJur llllil lrrulr\.. :lll)lr pll lp il)lrf

VANUIHV,-IXNINEfl UYSVO SVIY


NX VTU'dTI'\INXNHNVNINSISX
VA\HVfl NVYIYANU'dd
NTVNS dYOVHUEI NYHVTNYfl
drn mendcbat bcliau.beliauhanvamerrcrin.ia lpl vangnampakpadadiri mereka.
sedangkan s e g a l ar a h l s i a y a r t gn t e r e k as e m b u n l i k a nb e l i a u s c r a h k a n
s e p e n u h n ykae p r d aA l l a h Y a n gM a h a N { u l i al a g i M a h a T i n g g i .A l l a h S W T
berfirrnan:" Dan.jtutganlaltkuntu tttengiktrti a1ruvutg kuntutirlttk nttntpttntai
p ( t l g c t e l r u e|t|l n t u n g n l o . . .. ( A l - l s r u ' :i 6 ) . A I l a h S W I b e l u mn t c m b c r i k a n
k a r u n i a - N y ah i n - u g a k i t t n r e n r i l i k li l e n g c t a h u atne n t l n g p e r s o t l a nn i a t d a n
maksud1'lngdikehenclaki olch scscorang _"'ang bcr.klitaneratdalanrpenentuan
m r s a l a h - n r s r l r hh u k u md u n i a .N l c n u t u th e t n a tk a u i . k a n r i t i a d an t e m i l i k i
pengctahua t cnn t a r rhga li t u .d r r ni n r a mA s v S 1 a l r ' p i e r n a hb e r k a t a":A l l a hS W T
tcllh mervajibkan kepadaseluruhnakhluk ciptaan-Nyauntuksenantiasa patuh
kepadaparaNahi Nya dan Dil bclLrrr lncrnb!-rikan pcrintah apapun selain hal
itu. Dengenclcmikian.nrakayangpalin-rr ulilrra hcrtdlknyatidak menerapkan
sLlatuketenturnhukun j ika olanl ) angbc-rs:ingkutan tidak hadir baik dengan
b u k t i - b u k tki u x t m r u p u nh a n l ' l d c n g a nP r a s a n g k a . l i n i r n c n g i n g l kt n r e n a
l l l
k e t c r h l t a s a np e n g c t a h u a1n' a n - nl r e r e k an l i l i k i j i k a d i b r n d i n Sd L ' n g r n
pengctahuan )'an-sdiniliki olehparanabi.Oleh karcnl itu. makanterckahanya
dipcrintthkanunluk rnenginrrniapayan-rtlillarni olch paranabisampaibenar-
benaradakcjclasantentangnvl.ScsunggLrhnl a Allah SWT telahnenarrpakkan
bebcrapaiirgunlcn yan!: trlenlperkualkebe'radaan nrereka.oleh karena itu
lidrklahsurtukclcntuanhukumclibentuk melainkan cliscsuaikln denganbentuk
lahirdariobyckhukurnnya.sehinggaparl nabidipcrintrhkanuntukntemerangi
para penyernbahberhalasarrpai merekl rrcmcluk agamalslam dan darah
m e r e k at c r l j n d u n gki e t i k an c r c k u m c n a t r p a k k a n k e i s l a m a nm e r e k a P . eriu
diketahuibahrvatidlk adnseorangpun)'rngdapatmengetahui ke.jujuran mereka
dalan nrcmclukaglma IslamsclainAllah SW'1.KemudianAllah mengirimkan
seorangrasul iitas suatu krum vrtng rncnrtntpakkan keislamannereka dan
m e n y en r b u n - ' - i k ahnr l v r n - cl a i n i r Y i rs. e r t at i d a k p e r n a hm e n e r a p k t ns u a t u
ketenluanhukuml,angbcrbcdadcngln hukunrIslam.Dan tidaklahdiputuskan
suatuperkrrl duniau'iselainapavanr jelas jclas tclah merckapcrbuat.Allah
SWTtelah hcrl'irnrrn1'angditrrjukankepadaNabi SAW: "Orung-orangArab
Il(ului ilub(rket.t: " Katnitelult bt'rinutt . Katoktnlult (kepadanrcreku):"Kanru
'Kanti
beluntbtrirntuL tctttpiktuukunluh teluh lrtttluk'...". (Al llujurat: l4).
y r k n i s e c a r ll i s r n k a n r it e l a hr r e r r e l u ka g a m al s l a m n a n t u nd i d o r o n go l e h
pL-rasaan lakut akandibunuhataurkan ditahan.Kcmutliannrcrekadiberitahu
b a h u , a a n l c r c k at a a t k e p a d aA l l a h d l n r a s u l - N y an i s c a y am e r e k aa k a n
j i k
mend pat ganjarlrr.lirkni sckiranyanerekl bcnar benarrlclakukankettatan
k c p a d aA l l a h c k r nl i a s u l N y a . S c l a n . j u t n yAl l l a h S W T b e r t i r r n a nk e p a d a
golongankedua.1,aknikclompok orang-orangmunallk. yaitrl: "Apabil{tor-
dn.qorang t,:r,lnelik detdng kc1toduntt... ". (Al-Munafikurr: l). sampaipada
un-qkapan firnrrn Allah SWT: Merekaitu n<'njadikansunrytult merckt sebt gai
perisui...".(Al Munafikun:2).vakniperisaiuntukmcnjagallaftadandiri rnereka
ailar tidak dibrrnuhttau clita*'ln atau diranrpashartanya.Dan Allah SWT

,18,1- I'lamul Nlurvaqi'in


gat - ..,B8ltaxnlnfl

D,\ututDltltl t!Dt\1it)t.,:l ut)1:"tl|luDru ul pu tlDllvD.iuut)ps,,:rurB)i Epcda{rEduBs


qclJl iul{ rliaclascp(lxs.rJq A\VS qrllnlnsry,. :ntciraq pr ulrpnual 'c,{uuolsr
lrpcdJ) ( r u r z . r J q
u u q I p n ts n \ r ] IL L r r l r1pl u 1 r 1 a ri u r l r s u e pq t d u r n s r c qu)p , r l e u
rr x)rla) rurllv.-lY irLurll,\\ll.r:rp urllr,{u,\\r.rrpn-ur,{slrpcq qEnqasumlltp
ur,')lnqrsrpqu1a1 cucrurca'rq:r5 'r,iunqLuas:ci iu[i IELIIEqsrlBqurJru
lrjrs--req
t n l r : i u r . { J , n S q u l l V ; - u r p : s u l 1 n y c 1r : l r l a L ui u u i u c t e n q l J dq c , { u r q c l
lrclsr rprcbl ur)ilsnprp qt)icprn)rlraq l'uc,i urnlnq rlrn)nq p,\\qpqplJloru
ur:li:i'uarunrrloqurp uclr,reqrpsn.rrLi ;'ur,(1r:q,1cqdtue;as ruesaquDLUn{nq
ur;r.raquratl ul1r,'os:ad tpcd .rr::-r1.r:q riullrun uuiutll) lp ,'l,1VSqrllnlnsrd
qalo urldualrp qru:acli;'ur:,n un\nq-urn)nq LrrnluJlJI lll rrlJll) qelO
',,o.i1,,1 -unny l tt 1n 1Ll:lDLu tuL*lttLl
ut/ 1t!)tJ)lultkl ut))lnqrlop D.\\i-ln\t)l!u]ll tl uD)ltu)t):lqDluDl q uoDl uap
iiuu.t r.t.itrslltqur)utt!Dlt) iiuo,rolntl utq tirrtlrrntr opod nbl'utt1;tst::1ataw
ntsDtlD.! :lnlu)alDlD,\')suDlt) tlLlDJo4n1y3un,rt1o11y tplo tnlptd.Ilp uDlDD\DJStL!
DltltutD:l).t)u tiut),\DtsDUD-| lntrot| nptfi,ts ula.tau rtDDtglptl unp uD.rlnl l
uolSuntttl.t,tdirr,tur rotln h'ut.i qn!tV rlDldtl:ln.) l-yl7y,, :urltnqa{uJru nullJq
redurs ',. 't)rl^tlttDut tlut).!)u!)ur l,lUn uDlqDtut.t)dtp DlV,, :sl11ltq ur:1tnqa itr:ur
rlnlleq ulrPrlLUJ) ..t))t).t)uttlnufiqut)tu )lntun LlDllV 1!alt)IUD-0)l1pnlD
b'un.tiuD.to-huD.to tLDID:l).t)W,.:upqeslJq 1\\Vqqrrlnlnsrll ciulnluulag ,,te1es
)ntuJq nlons ulr\r1)rlaur tunl.rq rrp !cuag.. :tr.\\rllaur ctp Dll llDfinplJ,,
:8,{urtiJqnoIIJq ..undcdutBprrlr,isInluJq ntl.'sucldr:cnfucu ".lDlDs runlJqEr:pueq
iueLua1,rtr.. :qu,trlliraurrp ',,4t)llDllt D\DltDt,l,.toldo.trrBuaut unlaq otp ryryorly,,
:r,irrt'1.tJq '1r1cunur
A\yS rqclqn1u1 ;'uuroJ\- uuqnunquadiur:1uc1 utle:ccrqrucur
iurprs lnq:s:otiuu:o nlr lr{rlJI eotlLurpr,iur;pld11sulel c-rlnsuciuapr:errq:aq
tnq.s^.rJt Srrprou;-iurqasnrrloq qrlullr r,\rr?urnsj:qut:1uh:qiuli c^\qBqnqtl
Lrrnleq tnqesletSur.ro r.rr;qutlrul lp y'dVqqpllnlnsr1 ueiuap uriurdurepraq
uelr[raq ;-ue,{r111-r111 iucrors cpl] rlruJJdr.nqrg,. :.rri(,{rqy-lV ulq lpv.
u r p ' p r z r 1 u r qq N I I r p r r q nu. l r p p r l r - - .u\r q. p q t \ / .u n p q r q r , i qn u q Iu l ? pl l l u l 4 ]
r-rrplr;irnu qrnqcsurclirpA\VS lqrN LIJIour)nqrlu:rqlp qpulJdrul ucr{rruap
3uc,i1r:11ulr f;nurrsJ)rnrlontsnpiaqqrlJl uIJ,rJLuleqeprd'un:n.1n1a1 ur:,3uap
lllra urtr?)rJq :-plJf'srlcfiur:,i und cdr nlr:nsup)nlBlau qBu3d runlJq uep
tnqJsrelulrnln)e1 rnlr:iu:ur rqru,r:dlupu uler:ur uulclJsuelnJnlJ) dlprqlel
l?IJrourucrr);'ur;urd ucp 'elaraurucurLLrrol dr:pr:q;el elelaut upn)edLled uclt?
ur;chrn'ciuurclururrlslrur rurlll) qalo urlrsllsrp ltclnpiur,i uqenqtacl'lcqnrt
ur:llldulurLu rt-rJdJsrlurrrq:1o1r:durtuiiul,t lcil rulnlnq;-uaur qelc,{unq p,{N
-qnsn6irnrpa:^'ur:1r{unqurcs t>1ct.rrLr iuri lchtslll rurnlnqa-ueur uelpnuc{ qcllV
ulrp r{i:,rcq;-ulll(l iuc,i c4r.r:lurunqiuacir:.rldqulupcol?.rJutp,\\rlrqt(51-rqc51
cpedJl nqulir.qLrrcur qr1a1 r;-nf 1,uS qt:llv uruilLUrelqrpael qepaeluliuep
uciurluJuJq iuc,i tunlnq uirntu?ta)nlrns urlduterreurlqru Dird qcl)cpll
uuP'lllnqladll)jJlau qIll3lsrlJ{-5-lrIef n-ul],{lcll rurt.Iauatu 1n1unuelqUutrcdtp
u f r p n u e l ( ( 6 ; r l r q n n J - l V ) . , " t ) : 1 , ) . 1 )nupt D d t l ! l o q r u ) l u t D l D l l q D d D
'UDllVDul)u uDbu)l nuDL)ud
l \DL!l n\--DquDlD trF.!atL!yrrla),, :uf,Lulr.Faq
l u I r u n l t t r s r n l t t t l i r i t q r c r / r r t t , qu k t t t t l u n t i , t t i . s t t t t t tu k t t t t k l t ] J t t ( t t c r l t l k u l t
k ( t ( n t u ( n I r u k t r n t u n g l r r i r i . \ ' l i r k s u d n r a s e k i t a n Y ak e t a l l t t l l t i ). \ l l l l t r a n g
l n e l g a i a k l n b a h u a j a n g l n l l t hk l n r L rt r c n s h u k u r r i s e s e o r l t t gk c c L r l r li il t s c - r t d i l i
\ a n S n l c n l r a k u ip c r b u l t l i nn t ' r t a l a u b e n a r b c l a r l a l . l h t ( ' f d l l l t l i tk c i d l l l s a n .d a n
h a l t c r \ c b u l t i d i r k d i b i i n t a ho l c h o t a r t - {\ ' l l n - gb c r s l l l g k t r l l r ld a n t i d a k p L r l l t t l c l t
\ \ r n i l a ) a n g i e lI u d u h .K c n L r d i u rkt c t i k l ih e l i a t tn r c r r e l l p k a nk e t c n t t t a ht tt r k t t t t t t r v l r
ba|Lrllihbcliau nre -!rclillruihah\ rLslllh sltu rli anltra kcdutn) ii a(litlxhpcndusttl.
d a n d i k c r n L r . l i ahr tr t i d l p a t c l i k e t a h t rbi l l i i v l s t l t t t r i n ra l l l t v a t r t b c n a r .
I ) i s c b L kr ta n . j u l at l a l a r nh l t d i t ' r r n g d i r i r i a r a t k u r c l a ti R L t i ' a r l t lht l t l t r i ' ai a
l e l a hm L - r i t r l r itki g t t ( t u l u k b u i t t l i s t e t i n r r . s c d a n g \ i i b i S A \ \ ' t c l a h r t r ! - r l r i r r t . r r r \ . r
u n l u k b c r s L r l l r p ubhl i h \ , l i i l r h l r n ! a b e f r i i l l l n c r l t a l l i ks a t ] l\ t u l u k r u j i l . k e n r L t d i a n
d i a b e r s L r n r p ad ha . n b c l i l t L r n c n g e r r i r r l i k a ni s t c l i n \ 4 . s c t a y ab c l i l t t tb e t s a b d a :
''
I ) t t l o n t l t c r s r t t t l t u l l ( r \ c b u l u t t t l t . \ r ' 1 1 1((! l tl 1 1 l \ tttt t L ' r t g t t t t t l t t nt,tgt t t t t t d t t l i l
l l t t t t t n . j u k l l t L t l t ' r t tl t t t r u n l t u q i s t o r u t r , q l t t k i n t t o t t t t k . s t ' l t t l un t t ' r t g l r r r k u n t i
\(.\('ot.ut1,q tluri hutnlttt,\llttlt kccttttli tntttlilttrkrrntinvttltuqtut .;tlttik buiktt.ttt
tluri ultt tttttrl tttttttptlkol('lt ttLttLt,.sekirut rLtttltt t rtttgtttttttprtL julla nungunthutS
. s u u t Lkr< ' l . : l n t k u tn t t k t t t t u t g d t ' t n i k i u ui t t i t t t t t t t r t t j u k k t tlrt t t l t t n t l t u l l t ' r s t ' l t t t t
b ( r t a n t u n ! ( n ( l ( n g L t nu p o r u t t q l t r l t a i k . D i l n t l r e s l b d i t N a b i S A W ;
"l)tntikiunlah u1u ttut.qtcrjudi lttuh /tttkurttt\llttlt ultt.skd.\u.\orettg t\t-(b IJ(klti
yon!, b(rkdtu buJr.rttliri rttn'ku ttlult btritntut, tltut '\llttlt ltlulttt Tulttrbttlttrtt
kt,ittttttttttt ttrscbut ltt'IutnlultDt(ra. tt])k! dLtldttl.sttttttburitntrtktt kclike ttl(t(k1
a t r t t t t n l t t t k k u tktt ' i . s l t u t t tttut t ' r c k u , l t u tk r ' l i k t kt c t t t t t u t t t tl t t t k t t t tl ti l t t r u s k t t t tb u g i
ot-(ulgorun! tiuotttlik tttttg tttrutunt<:r<:ktt lttttltt ltuktkuttttu ldht! b(th\\'tt1tt.'r.'ktt
telah bt'rinttirt kcrtttrdiattntn'ktt kulLt,.tt'.tlirt.q,qttliritrt ntt'rt'ktt tu'lttltbtrdtr:trt
t?rlrudol) inatt ttut,q telult nttrt'ktt rtutltukkatt vtng dulttrt dihrtkuttti .st'brtgai
sLrrttukti.slutnun . L)ar satrda Nabi SAW kcpacllt orattg-orang )'ang slllrtlg
nrelrkniit: "Col'u ptrhutikortltth ttttttiltt ttr.stbtrt, iiku itt tlttttttt.qbcr.sttttttt
,uuttttitntttlultuttkttttluott bt.qittirhtttlr.qiru ntuku rrat.qdttltttl itku Iilutt hutt.trtlulr
b t t l t y r t r t t t u t t i n t r r t t r s c l u t t c l u l t l x r h k L l j u . i u t 'k. e t t t u d i a nu i t t t i t l 1t e - r s e bbuet n a r
b c n u r d a l a n g s e p c r t i) u l g t c l r L hb c l i a u g a l t t b a r k l l nd. i l n l t k L l l rs a t u . l l l l i l n p u l
) a n g d r i p i i l n r c n ! r ' l i r l r k l i t tu u n i t a t e r s e b u td a r i ; t c r s o a l a t itn i . I I e l i n i t e l j a d i
k c l i k r Lt i d l i k u d r s L r l t Lprc l ] g i t k u l ni r l r i up e n - i c ' l i r s rl il n p l p u n I ' u i g c l a p r tt l i j r r d i k r r n
b u k t i p e n g L r aK t . e t c n t u l n h L t k u r nt l L t n i a v i i n ! l r r c r c k a b c r d u ag L r n l t k l nr l c n j l t d i
hltal liintarrn a(lanla bukli bulti. Haltr lr Allah SWT Yang l"lcn-rcliihuikea(laarl
o r l n g - o n r n g m u n a f i k t l l n o f r . l t l ! o r i l t t g A r a b l l a d u i . s c P e f t i \ ' l l l l - gl ) c r l l x h
d i b e r i t a h u k l no l c ' hN l b i S A \ \ ' d a l a m s a b c l l r t v as a a tn r e n j c l a s k a kn r i t e ti a i s t e r i
' [ ] u r i n r i r ' , \ l A j ) l i r i . c h n n r c n t a n . [h r t l - ) r ayl ' i t n gt l i : r c b L r t k aot ltc h N a b i S A W

benrr bcnal terjlcli. AdapLrnlans tcrktllt adalah ltpa 1'ang pcrnlh didenglr-
o l c h s e s e o n r n gl c n t u n g u c l l ) i i n A I - l ' - a z a l iv l n - q d i t u j u k a n k c p a d aN a t r i S A W :
' ' s e s u n g - u u l r n vi sat c r i k un r e l l h i r k l n s c o n t n ga n a ky a n g h i t a r l u ' l t t n ak u l i t n v a " ,

srat itu ir terlihat bahrr,a ia akan nrclitkukanrTrrrlr.ttf'(merrucluh istcrinyabclzina).


n a r : r u nN r h i S A W s c n c l i : ib e l u t : t t t t c t r l l t u s k i t n, i p i l p t l l l; c l l t t t l t t t t t l L t l t l t zr ti n a

.ltl6 I'lamulNluwaqi'in
Lqn "'u;rlax n{ng
JrqrJr,'rela:- 8ur:o.r:^as urtrnqi:d unlrrri;uau qrlltirrurlil)V.. :uLlrtBlrp rtllf
iueueurel ueiuapulp ulllcclurluoru 3ur,i usnpuadc,rudt1r;pprdnprquc1,n:rq
nle 3uu.,(8ur:o ulp r,(uucuerur:1r,{e:r:adrp lndep:ru:q :rucq iuei urur.nru
3urroesqulnptqnunqn1r;iuci iur:o ueqcpnu-qrpnuteIpLU.u,{urnqr:la;-urLrr
3ur,;uaur nruel e{r[., :ur)oc]rp lcdrp ...r1.. :qu,\ufrpr)r[ ..(.n.]lrqnn] un;uJi)
elsnpJeq qslalnriBrge:aqqrT:d ut1u,{:-nttlrIrl?ltlprrrr':lTrcirur:1 nTr ;-u1.,{ elrl'
u l - ' p' n l p ' q n l l u t u u J ) r ll), : ( l t : l I r L u u c l t . ri \ n r u . r .ul r : l l r l ,r-{"1u u l r . i u n q r r r .nr1s t .
3uu,{elrf e,nqr';q tnLplaiurrun1rl1 qr1ecly..:pILl;1rprur 1tqu31e1c;-uaru iuti
e1r1 rpel:a1lrqxlsnLr;uB{ ucdtliun rlfllirr - ql]uunS-syundnru uprnO-lV
ruelepBpB3ue,ilrcq e,{uuurpcqlad1u1u:qrtitql:q uriiu:p - rur IrH ...J.,$S
qEJIvUe{Ululeur c.,(urnqrtaiuau ltdep l-uui uncltiuu,tites rprr} Ultq...uullrtu)rp
e3nf'.,1e,{uurucSc uc1r,{unquro,ruaur ;ln:,i iur.rors:rsliulrqnrl nqrTllrrplt ltIV..
:uc{r?lll{rpelrf r.trqnurJq)intunclurLurp\upr} r,(uuntl;-uu,{;ulpas ttlqnr]req
Intun c{arau ucp uelicqc:^clururaruueiu:p dnln:r qclcdn rIPrlt'ur.ln-inlJI
uc3uap(rul;1s1).rluaq 3ut( urueit rlur;;-;-u:ur qrllt 8ut,\ rIJlJLrrLlrlrrl)ir lnqe:^-rtl
SuurosruafSursrur3ursc11',.trqltuueq1n1unr,{urlLrruraru tlllprt nIl rlrur
'r,{unquras-r,{unquas elcJJstnqa:^la1 rLrnt;r )nlJrrrJLurlcqrual ;-uI].toesas tlrl'
u B p ' p , { u l c q nrpr xl u J U e uur u l r l t l l ?u I P t t l. ] l ] q n r u J q I r n l r f u c p ' l t q r r u l r t q1 n 1 u n
e,{ucluruetuuu{Dn{8 B)Dru'rsrtfnl,\ nrlll rpnql1 r:LLrr:;-c nu1nrul.rsl11r:rulic
{nletrlatucr rA\qrquelllduru:ut uiuulrl,ur;qasur utp rrrulslrLulil lnlaLuaru
g u a q r e qS u u i r d r r s 3 u l . r t g . . : i u c . r o l s : su e d r l i u n r l . r l d c sc ; - r r 1
..tul1nq
ucd?totan I l e s u e S u e pu t l u r c l J u t n , i 5 1r : q r u t qr u r n l n q i u a u rq u l l u l ) r lq s l l V
uucrp{'leqnsueqInlun n,{urlururJruur)u nt{llc)ltLlr.rlltl:-nulrccplta)tuelrp
ucllrqrlrp )eprl ul iulpcs urc1s1 lrul;-t lnlaurtru rluaqt:q;-ur:.{ lfes i:dlrs r;t-uq
undlpv ]eqnulJq 1n1untiuelurur:ur ul)lt llupr]n1r:ucpl,{uqnurrqLuJul uu)tl
nyee,{err^ru 'urJsl urppca)iLul?i1lp url.llrlultl)lr ;'rn1t:surllsl uLLrl;-r: 1n1rru:LLr
rlueqlaq3ue,{undtdtrg., :c1r:1::qiuuo:sas lIrtJ) qotuoJrlunqasr.rul)luqrlrp
ll:duprurIEH slrpe]l Iy uepur.rnO-lVrlJIourlpnslr:iLrrpiul,i uriuJp l_.1)Jqrrq
r d r 1 au1c l c B A u u r n; u l e , ru l s t l l u n d n u utre n l i r r r : , rl r l l r pI r l l r pu t : 1 r 1 rnr r t i u : u r
elaraul undnrlt6 rn'lIrlunquJs tlalau ;-rrr:i rdr: uti-u;tp lp:qtaq rlst:d
ue1n1u1rp ledulnr ;-ul{ rcit:r':,nqrqursrll nlnnsullclul;-unirrrLuqrlat ltduteu
3uu,{ue:enqraduciuap llpJqr:q rurn;nq;-u:rrrr iuti rlrl:LLr ll.rrtuur(l
'e,{uepult-epurl lr:uaq rlulq;-unur;ur
ltdurru iur.t ntls lllll)l uri;LlJl)
e,{urunrlnqiuauriucq 16yg rqeNr)ltru ntruur.rll qa111 unrl;-uli \rrlrl lnluJq
urrua8uaddnlc:rueurqrstur r,(utrqll urclll;-un r;pr;d1r:qllaLu clrl rrr:r1rLu:rp
u n t u e u ' ( L r r qr y ; c l ) c i q 1 c 1 c;1- u n s i u r lr d l t a t n l l s l l J l l u u l n q ; ' u c i r r t i r n s a s
ueluriuriuarulnqasrallltI ur{dc:n;-u.tuiul.{ r,uqlq rn:rpa;-uld;-unpLrr-.;'Lr:rrr
(r1e1as eures)ynunq-ytueclelit n iulprs ',.m:rrn{ qc1:1nrue1..t.{uurdcl;-Lrn
u e i u a p c , ( u r : a 1 surl l l r c l a J u e u q c l J t c r n l r l t r s . , r : i r l ) l l r 1 L l l r l u l Jr u . r r r n l
qsletntuu),, :r,{uualsrue{rcraouJru 0Irte) qruelnu slrpuqul)1:iliucpuaur ;-uri
c{arau ledepuediuept< lit:pnb uilul't)inqurnluilJl uriutp lnqas::r1 r:.ruyad
up{sntnruJuunlaq undrqlg ucp'rprftr1utnlaqJru:q-ruuJquu1:r1uo1 er iuu,{
(1'anurlrnpak olehnraLa) saja''.Jikadikatakan:"Apa yan-cnlnrpaktlari kedua
a s p c k( i m a nd l n k u f u r )t e r s c b utte t a p l a h 1 ' a n gd i h u k u r nri d a l a hs a t u c, l a nj i k a
aku menghukurrikeduanyamaka argurncnyang rku sebLrtkan adalahallsan
y a n gm u s t a h itlc r b u k t id, i r n a n tor r a n g - o r a r r) ng u n u f i kc l is a r tR a s u l u l l aS hAW
rnasihhidup tidak menarrpakkanciiri hahua nrelekaadalahpen{lanutagama
Y a h u r : l i a, t a u a g a n r aN a s r a n i ,a t r u a g a n r r N l u j u s i , a k a n t e t r p i r l r e l e k a
r l c n l e m b u n y i k a na g i r n r ay a n g n t e r c k ap c l u k s c h i n g - usac c i r l rl a l r i rr t t c r c k a
nrenrang bcnar-benar tellihrt heriman.Jika orangvan-gmcngutantkrlpendirpat
i n i b c r t c r ) t r n g rdne n g a nA s S u n n a hn. r a k ah e n d a k n viaa d a p a tn r c n g u t a r a k a l
scsuatuvrn-slebih baik vartgdapaldilkui kcbcratlaann)a. niimunoran-q)/iln!l
nlcD-gularitkan pendallaltersebuttctltp bcrtcnlirn-gan dcngan As-Sunnahclan
a r g u m e n n ytai d a kL l l p a td i a k u io l c hv a r r gl a i n .D e n g a nc l e n r i k i asnc l k a n - r k r n
ia rnclihatbahrvaorang-olangYahudichn NasraniadaLrhmcrekavun-qhurya
r n e n d a r a n g ei l e j ar e l c j a .A p a k a hk a r n up c r n a hr r e r n p e r h a t i k -ajni k ar r t c r c k l
ber-acla clalanrsuiitunegaraI'angtidak adabangunlngelejn.rnungkinnrereka
t e t a p c n g e r j a k ai n
m b a d a hd i r u m a h n v sa e h i n g g iab a d a hv a n gn r e r c k al l k u k a n
t c t a pt c r s c n r b u ndy a i nt i c i a kd i k e t a h uoi l e ho l a n gl a i nI D i k a t a k a n":A k u t i d a k
pcrnahnrernbavangkan bl-rairnarltrnurgkinketcntuanhukunrAllah tlltnIlltsttl-
Nyl dalarl klsus orang-orlng vlng Dreliln istcrinla dapiil D)cn-cgugurkan
k e t c n t u ahnu k u r ny a n gc l i d u k u nogl e hb u k t in v a t ad. i r n a n ah u k u mi n i d i a n g g r l ;
lcbih kuatdibandingrvasilah(perantara) ,r"ang digunakan.Jikl bukti-buktil ung
l c b i h k u a td a p a tn l c n g - s u g u r k d aan l i l - c l a l yi ll n g a d l . r r a k ad a l i l y a n gl c n r a h
akrn dapatnlenggugurkan yangdi.jadikan pcrantara. Dcmikianhalnyaketentuan
h u k u n s i n d i r a nu n t u k 4 c r 1 - r z(/n r e n u d u hb e r z i n a j)u g i r d a p a l d i g u - r : u r k a n .
Seba-sia onr u n sa d a y a n gb e r p e n d a p aJt :i k a a d a d u a o r l nvga n gs a l i n gr r r n c ; r e i .
.'Aku
m l k a h e n t l a k n ysaa l a hs c o n r n -dgi a u t r r ak c d u a n t ah c r k a t a : bukanlah
pezina.bcgitujugaibukubukanseorangpezina,nrakasaiititudapatdiputu
H a l i t u c i a p r tt c r j a i l ik a r e n aj i k a d i k a t a k a ns a a ts a i i n gr n e n c a c in. r a k ay l n g
daprt digunakansebagaialasanbahua orangvang mengatakanterscbutpada
h a k e k a t n ybae r t u j u a n r e n u d u ho l a n g l a i n d a n i b u n y ab e l z i n a .J i k l u c a p a n
lelsebut{lilontarkanbukansartpcrtengkaran (salin!:nrencaci.i. nrakl ticlakakan
d a p a td i t e n t u k ahnu k u m n y aJ. i k ad i k a t a k a n :A k u t i d a kh c l m r k s u cni e n u d u h
berzina. makaRasulullahSAW tclahurenggugurkln kctentulnbukumsindiran
d a l a r l lh a d i t sr \ l F a z a r is a r t i s t c r i n y am c l a h i r k a ns c o l a n ga n a kv i r n gh r l a m
kulitnla.Jikaseseorang berkillir: Sesungguhnva [Jrna|binKhattaburcrnislhkan
'Bcliau
k e t e n t u a nh u k u m a ns i n c l i r a rdr a l a n k a s u st e r s e b u l. D i k a t a k a n :
kcnutlianber.nrusyal rr ahdenganparasahabat. clandi antlrl l'ncrcka rdl sahabat
yang berbcdapendapatdenganbeliau.Parasahrbatlrng trcrbcdapcndapat
d e n g a n n y ln c n g u t a r l k r n b c b e r a p ad t l i l s c b a g api e n g u a ta r g u n r e n t r s i n ) u .
Sedangklnun-ukaprnyang dapa(dibatalkandalarr kasus)'arg silrnu.sepelti
'Kamu sekarangadalahrvanitayang
ungkapansescorilng telhadapisterinva:
k u t a l l kt i - q a. U c a p a nt r l a k i t u n r c r u p a k asnu a l up c r b u a t aunu t u kn r c r v u j u t l k l n

4tllt I'lanrul lvturiaqi'iu


-'BBllax n{u{I
68t -

'. p{pJeurdE upp ur8uolod lcieqes r,(uuclrpefu3u qelet nlr E,(uqn;;unsJs


euele){'e.{ulrquc8uJuerp qrlur;rrcf elcu e{ue:cpnus1eq uriurp eiuuulrcl
epr 8ue,{nlcnsas3uelualruJnlnqn1r qr;ut:d;-ur:,{ rdrrs;-un:tq nlr rua.te1qalo
':c3uapn1e 3ue( rdc rcsepstl]nupun{nq uu{sntnuau n1t n.{uqni;-uns:{.,
:Bpqpsraq qelal ,45VSuct;aqe,{usn1e[ qrqa-] urpuJsnll pr)ir trlalrq cpcdal
p n s { B t x r o q) B p I t I r l p u a sn s r l a qr - ' r n - - L'Lnl,lifu L r r : 1 n u n r 1 r :u1r:rul rt p q n ; - 3 u n s
-qnS3unsraq 3un,{3uulo rtledes.n[n.rurp 'Iclc) 'ucqelru.radu]::lrutrs)rlaut
rrlplcpqf,ual 3ue.t3uc:oasasue1n1r1:aduraur qclJl ,11VSqrllnln:-lr1
'r.rgu,{g-,{sy tuururqalouelerr:1nrp;-uu,{ ur:^n1:lurd qelrul pr:1r:n1e1ed lnBr:q::-
deSSuerp pclu nlrlladuE{nq8uc{ Suero;sas rh:prqt:leliutsc:d qaloulllultqrp
ledep IEpu lnqa:-Jat pc{p t;inf uctlruraq rruJq crt;JJsurliuns;-unpp qrlar
tnqaslatpprl€qe,(r:rqe1 c:ercs cuarrl lnqasralp[Ir] uelIc]cqruaLu tudlp ypn
peleraq8ur( ?ucrotBrucSSulqes 'p,{uqr,ir-rrqr1 rias r:epteqrlrpnl pt:jp qr:nqes
efunlel:aq e,nququB{tnqasrpr,{uurnurnepedn1ul.raq iuc,{ rue1s1 rullIrlrl ucp
'qeuuns-sv 'uern}-lV rurlcq ci(u1elctu:urnclc e,{ur,:urus.raq drprq dr:trt rr
qrlede uelnluauau seqaqrruen:^ Sur.roar^ e;-Surqcs.rruaq uuiu;lp iuns;-ut1.raq
qclal lnqJsralpelc qr.{r:rqc1 crctreseuerel 'lnqasiot
}t?ruuciucp undnelc,n
qes deS3uurpdrl:t tnqas;alucqclru:ad alrur'umlrur nlc:- r.nrpqrqaI)cprt
Suns8uel:aqtnq3sralupr{slruladc.'rqeqluru:aqciurnprl urlue rp iur:;ors
q r l e s r d u l a t' u c ) J l u e q u a u3 u r 1 e cs , t , u n n p :u1r - . p ' r n l r g q l : l v n l n s r : ? pr u r q
l1e1-r1e1iue:oes qelorqelrurptprxroq:a1 ctrur.n iuuoas ncle rnprg qc.rVnlni-
uep uun{zlrue,tr3ue:oasrqulruiur leuroq,ratSuepuecirp iur,( ;-rn:roas:.- l:pl
e1r1 Suns8ucpaq Suepas3ue,{rlaqlrnfprp urllr}uquJur rypr1rh1e1lnqasral
1er513ue:oasasqnunqruaulcpu:q iun,r ulnl iuc:o lplcbl Sucprd qcnqc.-
1enluaur iur:ocsc,,- elrIcinIuer1[ua61 rlaqlunfprTr urllclrqurJrureclurcs Wprl
'qnunquraur 'qesde33urrp
rde1el Intun teruqrlrpl?uiut;-uc:u1rp iut:i ue13ur:pas
deleltnqesralrlaqlcnf rs1e.^ul.r1 urrlsnur3uc:oasqnunqrua(tue,)nrr lnqestal
Suepadtlaquaur ueiuap lrtu-t:q er ur:p iurprd qrnqJs rJaqruJur ;-ur:rols:s
u{rla{ ue{rtcq.iadnu?I qE)Ir?pu- ninpud r:prd:1 uul.nr\Pprpurlnq u]]p
ueurle,(a1ul{Jusr':prJq snrcqnlr rlaq lenf urrlrp prlv uqu rplcl:r1urtuu:cl
t:ep ueqnqnrade,{uupeucleuarnlrp ullIBtrqrp 1rcfupn1r rl;tq-lrnt ..In.rnq
8ur,{ teru qttlepurur Suci urp c:uuerctl qrlrpr nrl.. :urrlr:n 11:1o ueIlell?qrp
l e d e p 1 n p r 1r l a q p : n f n l t n s u l r ( l l l l l r u . r \r : , i L r l r r r rl tl iJ l r ' r l r - - n r r lu t ) l r l g q r p
'urrlrurJp rre;-ua61
ludup lcprt ntcnsasrleics [{nu sllr.ro,irluun;-urqruryr.ld
tuare1e.,(urq urlleleqrpledcp1cpr1urp'urnir: nir.rrl r,(ucpcq:rlourIIr)rqrp
' e , { u u r q l e i u a u i u r , { n u l e n i u r n l n q r p u a u r3 u l , { n l r n s r s
l e d e p 1 c p r 1n u l e
qalo uclltteqrp ledeplnptt upp'urpue:^ntr ppID qalo urllclrqrp trilrp r:,irrrq
uslnlsl Br 3ur{ pele u,nqnquu;1nfunuJ[r rur IxH rrl])reluolrpiur,{ uudr:n
qslepclurn{nqrpledep3ue.{tS3urqas'decn3uad qelorreluriurrpiuc,{ ur:enq;ad
reSnqas du33ur:rp delellnqesralur:dr1iu11r:ir1W1n1urru:iurcl ir-unpuri;-rrrur
(rl?Ioseurese.,{uueI rereJue u ) Llrl,rrr{-7n urdcliun urliuupJS irqezc.mJ3s Iulpl
S e l a n j u t n l 'R
r a s r r l r r l l aShA W m c -nrb e r i t a h u k abna h r v l si c s u l l g u h n v ab e l i l u
rlenghukurli scsLratLl rtas dasal apa ranl nantptk. ualaupun ntasallh veng
d i p u t u s k a ni t u b c f a k i h a tp a c l ah a r l r r n l ' a b a r a n - gl a n g d i h L r k L r mLi .I l l i n i
m e n u n j u k k l nb a h r v an i a t c l a nt u j u l L ns e s c o r t n t .l a
I l l n r s e b u a ha k a t l .t i d a k l a h
menjadifokLIsperhatian. dirDlanr menjadilbkus pclhatianltlaluh hal hal yang
bersilatJahiriyah y,angnrenyertrisulituakadclanucaprnoriingvln-Qrnelakukan
aKa0.

Pcmbahasan Penting Dalam llasalah Ini


P c r h l i t i k u n l alhi t i k p e r t e n t u a lni n t i l r l d u i t l u u s l a u t .. j r , r gtlc t n p a t
b e f l e m p u r n var n l a r ak c r l u i kr e - l L r r n pnotkl n u s i a d. i n t a n ln t a s i n g , r n a s i tnc-lga h
m e n g e n r u k a ka lnr s a nv l r r r gk u l l v l n g n r c n d a s a l i n vl u l e. t i t p ad l r l l n ' t n vIla u t a n
i l m uj i k a d j s e l u n rdi .i m a n al n t a r l a r s u m c n t l t odr l n p u l up c n t l c t at e l a hs r l i n g
mcngu[alakan pcnahpltnYa var]gtak daPat(libendun!.(lanapaI'anr setncstiD\a
d i k a t a k l no l c l ] p r r l l h l i i l m u t e n t a n -lst l l t c r s e b u tK. a t t k a n l a h": l ) a l j l - d a l i l
j i u
A l l a h t i d a ka k r n s u l i n -bge r t e n t r n - s udtar .nd a l i l - d a l isl v a r ia r i u g : rr i d a ka d a
y a n - s t l i n gb e r l r \ \ ' a n aJne. i r s n v as a t us a n t al a i ns a l i n tn t e m p e r k u ndla. ns c g t l a
pe
bentuk cnlrngandankckufiingantitiakbis.rcliterinta. Olc-hkarcnl itu halanr
ba-giscorangarrrrTal11r1 (yanr:nrengikutpcndilpatsecarabuta)la-r:ilnnatikuntuk
menjadiparapervrrispcltanrapendaputrcnc-rasipertanla(parasahabat).Dan
harlm hukurnnylrncnlc-tang tcguhucapanittauhasiltclaahylrl_utclahmcrekit
lakukanneski nrerekatcrkadlnqrrendapalkan kcbenaran-kebcltiiran vangdaltat
dipercaya.Oleh karenaitLrhcntlaknvaseseorilng 1;rng rlengakui sesuatu vang
b u k a nm i l i k n y , am. a k ah e n d l k n y ac i i ad i u j i .d u no r l r r g) , a n gn t e n g a k bL l h l v ai a
bagiandari suittuka[r]r.padr hakekatnva bukanllh berasaldari kaurntcfscbut
b a i k j i w a . p e n g e l a h u a nm. a u p u nh u k u n ry a n - st c l i i h d i s e k l p a t io l c h k a u n l
'l'ujuan
tersebut. d i t c g a k k a n n l ak e n d i l a na d l l a h u n t u k n r e r n i s a l ) k al nnl a r i t
kelonrpokvangsalinr:Ilengalahknn. tlansllint nrcjlrtLrhkan ar-eunten senabuktj
y a n gc l i l o n t l r k aonl e hk c l o m p o kv a n gl l i n . s e h i n l g as a l a hs a t uk e l o n r p odka p a t
disehnatkan.Jika tidak.nrakaharusdiselcsaikarr di antalakeduanvr.schin.sqil
p c r s o a l a n n _t i!d" a kr n c l u l s d . a nt i d a kn l e r c h i t sk t m p a ik e p a c lial n r u , i l r n uv l n g
d i w a r i s k a no l e h R a s u l u l l a hS A W . H a l t e r s e b u th a r u s s e g e r ad i h e n t i k a n .
janganlahbertiaganu denllanuln-upalsusehingganrcntbuatbrnuklut.jan-uanlah
b e r s i k u k u hb e r p e g a n et c s u h k c c u r l i k e p a d ak e t e n t u a nA l l a h S W l . .
Men-sembaralah den-salr tuiuln merrpclajarir.rahvudcrgan niat krtrcnaAllah.
B e r t a w a d h u ' d abne r s i k r pl c m a hi c n r b u t l ashe p e r tl il l s u l u l l a hS A W .s e k a l i p u ; r
pendapatbeliauditentrncolelrurans-olangkafir dannrunatlk.clanbcliautidlk
mcncntangnrcrcka.Dinranabeliau tncn-{hukunriltersoalltrntcrekl dcn_{an
wahyu.danbukln mcnghukumiNahvudcn-ranpendapatmereka.Karri ltanya
dapatbcrkalr: "CukuplahAllah seba-eai sulnberscgalataufjk dln hidayah.

490 I'lamul Murraqi'in


I6f - "'s3llo)l nlng

'c,{uurnJeqJ\ur'15-lrqrquf,d LtlrlrlPull)lsl':lillpqrltl ltll lcq rllllttllr;llqJs'()nqlltll)


JlrprslPpu surlcs nlllll i-tlllrs nrlr l'{LIlllIqttlJ; ;ul)lls l)uirlr) nl1ll'lsJs
lliutlll,llltLl
'nll
ulrIZpcJelJturtnJcP ulltll)lllsfll IrdLtlllsu,(uurIlxlltttJLtl lllllJl llll illq ll)f;Ltl
BUe.rrl qelo urIlInsJ) )llluJq rltrn-Jstlr;uJp ll)J.lJLtlItlrq.qLllilttl Ltllpllluln
u n d n T J l L l lJl )l n s . l J d t u r u ul l l ) l l l l l l I r q l l ' l 1 l ( l ' u n ) n q q J l o u l l ) l t l o s i a d l pr l s l l L I l l L l l
urdnPIqJ\ IJrP slldJl lll lrdllP )llllll lt(lLtlcll IIdLtlrqItll llntll:)st) ilrr: i rr\rlrrl:ltl
iut'roas q:1o ur;lqntuqrP;-trr:,it:titl tnqt'laiu:rLt )llpll l)r ll-ltlltlilttlJs'ullllilllrrr(llp
'n1r LlrlPllplqirq ittl:,i utllLtr;-trt;-uatuct ttlrlr
1n1un 1r:,ir1 1tpr1 riiurtl:s 1u11
t,(utlqtrrlq3uctrr )lrpl] llqlullq iLIr t..rs 1r--r"tllll)li rr iu ll .'tr ll'lil rrl itt;P'tlt:t:c{1tl'r1
' u c r d n 1 r 1 u r . r o p f l J t a j t l l r l r s r t t rl r i t l l r : f t l l r : S l l l q . r \ l r l l r L {) r l " L l J L LqI r l J l t { r l l V
uerurr-IPfrqr)j tlllp lrtutlll.l rltlJ.lllll lllLtllltirq llsrq ;'tltl i tl1r1.rullurP ulllllnsa)
p ) P t t t ' u t n ) n q t l l l n l L l a l J tl t l l ' l f l ) 1 1 \ r : L t l i n
I n q t r l r lu l r ) l l r r ll t | - - qt : ( t t t : t t l i : st l L t l - t l 1
'qrlrdrpiuei
1n:r':tLIatqrlIlrPIl r.rlPIl-"purtlJ) tlrrPIlrq ttrdrll;-utr r.iuLln;-;-unsrq
'J,\\S q?llv lctuqlJ Lrllp uLrutrsy:[tt111'uullPl]Jll LIt;iuap1t;tt:sitll i ttrtllu.rlrl
- u x n l u l t J { r r r : p t t t t t ; - t : qu r : 1 t : c l n . r l u; -tu c , i l l . t r l i s r l l l l i c ) t l x l l t l l t : i r t r t t t l l t l q
uenlualel urlIsuIt;rsl1;rp lrldr:pull)c ll{lltLI'utlllncltrrnlrp lrlcit:pn1tutllncl:rd
uep upsll IlInq-Il)nq t,itttcputas llltlllpll({ tlll-llJlllntp ;-ul,i rilch-'.rnirrt:1tr-r;
uc:-tr,\\r,\\ r,itnrplr:ltPIl ull)lItlJll]YIpIllrlirt rlrlliutlls ntt ulndll:11 tlnp ultlllt|say
' u e r l r y a d u n d n l l l u c l c n q l : r c ln 1 t - ' n tsn l r l a u t : c l u r l u l l d t l l ; - u t l t p n l l t l l l l r r l l
nluns ueutiut:1 rpclrc] rlclirrr.rcs ur\tllrg rllIIIl )111uequlllllp s-llnllPttlllJacl
rrrp n,iuurruaiurcl rn':lsclafuaLrt tttnleq n.n:rtqruadts ttlldnt;lrn ulnqrl:ittrcl
uuiuep rruastp sn.nlt[zPtlrrl nlrns lullltll]LLIJIAI rrwltl:l:-rcitll:lr utlltlttq.r.rcl lnlttril
ullrp uelpnfn,nrp l-ul:i rtlnq trlrns l,iuuPt: cdttl:l t:11.r:rru Ilutl ttllllllP {11''Lllal
3ue.,(edr; uprdal url.ittsclt.tJqunsnsrpqill\llprl lnq:s-lJl ttrnlnq rtlrnlualal ulrf)
'r:,{uzpe;e1 ur)iilsrll.lsq unsnslP L[1]L;\l lrlLlr\JJl tlrrtll;Lll)'l tlr:I nll\\llttl-finsl{lllll
tJlra-uap unltn),I3cl iuu.i urrllnq ullllluJlJ) z1lr.1l1lrltll:q--rt1Lrt;1cll:niurtrt
ruu;-ucp rlcIPnsIl:Lttlt iul'i tldtl utllstllalitrut Lrl1l,'1,'t
ul;:lutiut lt a-ur.iLIr-'l) l{llsttt
'r11r:1
, : r r r : iI f l : f I t r r t i J \ 1 1 r 1 1 1: 1 ;11 ; 1 1 . r 1 t t r .: l1. l t l l r ' \ . l l : l l l rt : l l r ' . 1 , r ' \ t\ l l : I : \ l : i t l l : l l ) r i
npt: iiutl,i t:cltlstlltl t11tlc]ttcp rnll.::ittld unlt'tlcluettl
l]tll]rrrp r)a.IJtu tltlq utl1tl1.r
t1l11y u iuq n;-;-Ltltsa5
)ntun rpD.lrl rclt:trq.lq ttuIClrt.LIirtllqrrl.rl .T.,\\S

ONYUOISES IIVH WVTYO VOY


CNVA YdV INHYJ,EONSW XNJ-,NTI
.IVCV'I VdYUgfIEB NVVI{NOONSd
g6t - -'?8rlax n{ng

u e I E r { p l l v f , F E J s r u' n l r e , { u r r t u o r { o r u j audr l l n q n ; u a u q P J J Vr \ u n r I J S
'qu:eu upppcalureltp ?r )u[s uped.rirluopat?ur,( r,{rre8-rrnlaq etoS3ueurp
'e,{u1cur-1eur 'c,{uurp 3ue-roasas (ueuoqout-rad) r,op qrnqe:^ unlndnleru
lnlun
lnqasral1u,{uruulep uedclSun,. :elp)laq Jclos eurcln iue.roas qc1e5
( I I :SnUnAl,, t)\at2utJ\utn urLllutp
tloltlsnd 'uoqtnqal uolotaSa(uatultuLtn Dl)l)ut upotttrtu.t,tdt sdas
Dr:\^nuDuttBDquolo4n[a>1 \DID])ri2,iuautt1D11yn,,jtntt:1;ts
nDlDl uDe,,

.*r- j\li,

(f.

:cFN-uEuurJ uelcp qBIIVqalo"rt1c'(ursrp


qBIalIeJUnutauI8uE,{
qcJeueBSBr qalouelqeqesrp3ue{ ur:qtles:l up;uepuecual-raq undepy
',.ueqrqal.laq 3uc,{e,{uc:rquaBesu.r
1r:3ues
url{pueft:{rprpef:atrur upqcpsc{ r?ur]urp'.,ntuurqnlqrl?prrn1e uulSucpas
?queq q[JBpEnruu;,. :uerylciueur3ue,{r1e1r1u1iur.roasurdrliun tlredas
uep e,(p-rqrucq3ue:oaslcqnu Buruauaru !)oa{ uuqnl uce:rqua;-a13uc1ua1
slrpeq ru1e,{rqrqrs slrpeqqtnqas uulup SunS3ursrp qulat ucqrqapeqte3ues
?uuXurqruaSuse.r ueryua:e1rp rpe[ra1
3uc,{unqeps:1uziuap ueeuaryag
rslrsrp e,{uuelquqaiiueu
3 u e , ( t e r u e . { u p p p{ E p r l u e { B U a l s { r p r u r e , { u e nuag sctp rp lnqasral
rpadasucepualuupp ueldccntp nBtBuE{zpEJEIrp q[llv
nlr luq E,{unrpuces
qeloqpz?rpueltl {ppr1}nqesra} ur}rnq:adclrur 'JrlluInLunup:equrcq3ut:oas
qalo ur?InIDIrpzlqude 8ue,{lzq qnlndasBpz'snuasItrpu ErBJasunldpf,nlp
8ur,{ qedtunsnele 'cs1edra1urepee{ ulclf,p uslnlclrp ucc:crrquad nele
'rlepuaqa{rr r1eprliue,{ cdu urlde:n3uau qclate,{uursrlur13uepa"-'ntrn.^as
g;e depuq.rat upqopoqa:! unp 'uees^{cdlatel 'uccdlea1'unqelese{uIulJS

HYTTV HS'IO gYZYIq, XVOIJ


NVO INNdIAIVIOCNVA dV'I'IV)NI^J
NVrVnflUgdvdvussss
m e r r b i n a s r k a no r a n - g) ' | i l n gl n c n d o ' a k a nc l a no t l t l t g - o L l t t lrgl i n g d i d o a k i l n n v l .
d l n u m u r m e r c k u p n s t i l k a n d i a k l r i r i . S c h r t g i a nu l a n l a b c t p e n d a p l l t ": ' l - a l a k
clancerai yang cliJalangoich Nrrbi S.\\V adlrlahvang tli.iatuhkrtniltlrrm kcrthrtn
rlarah". Pendapatlerscbrtl sittttascJrcrliYang d ike rlttrl'ak.trlolch para ulatlllt.
karcna dalarr kcrtuitahan ittl 1!-fdaPatkcliclltkslttlatan\eperli tidak sadarnfit
sescorangyang scdang mabtrk akibtt Inintllllan kcrlls lLllittLlrcttlt l llng lalnn)'a
yang lcbih .llri itu.

Sedlngkan bcrkcnaantlcngan scseorallglan!: ti(lak sadal klirena scciang


nrabuk.Allah SW-l tclirh bcrtlrnliln: Htti orLutg-orutq tuttg btritttttt jttngunltrh
knu saldt, sadttng kutnululun kutdur:tt ntttbuk.se ltitt,qgukutnuttrcngctli ttPLt
t L n g k u n w u t . r p k u r t . .".. ( A n - N i s a : - 1 . 3 )D. c r l i : a nc l c r r r i k i a nr .l l r t k l r t c l i l l l t tl tl l t l g
di[tafekan olc]r sr-seoun-gtllilam kcltdaatl nllihr-rktidllkllih iiilnggall tlltlltnl
hukum samprtiorans terscbut benal bcltlr nlenl aclariltPltI'lng diLrcapklnnl't.
N r b i S A W t e l l h t t r c r a g u k a ns e o r a n g l a k i - l r l k i r a n l n l c n t t n i u k k i i l t e r l l P a t
t e r j a d i n y ap e r b u u l a nz i n a . s c h i n g g ad a p a td i k c t l l h u ia p a k l h i a I n e n v l d i u i l l l ) a
yang diucapkannvaitu atlu ticlak.Hanlzlh RA ti<lnkdihLtkumkltrenatrcrtpannya
y a n g c l i a l o n t a r k l t nd a l a m k c a d l a n m a b u k . d i t l a n a d i a t t l c t t g i t t l k r r n : I ( r l n l u
s c m u a t i a d a l a i n h l n v l l a h s e o r a n gb u t l a k d i h a d l p a n l t v a h k u " . D r t t r t i d i r k
dihukumi kalir para sahabrt vttn-slkelirLtrirtlrlnrmemblcrl a1'lt .Al Qur'an pada
\ , v a k t us h a l a t ,d a n k e s a l l h l n i 1 u t r l j r d i k a L c n an r e t c k l d a l l t n lk e a d a l t nt n a b u k
(pcn: scbcJumturun a)'at)'lng nlengharatlkan ninultlatt kcLlrs).climilnilnlerckil
' A k L rj u g a
rnemblcanya: t l e n l c n t b a h i l P a ) a n g k l t n t t t s e n l b l t l t .d a n k a r n i
nenycrnbah lPa )'ang kltntu sekiilian scnlbah".
Adapun yang bcrkaitan dengan nlasalrh kesrilallandan kellpaan. '/rllall
'la
SWT telah berlirrtart 1'ang mcnjelaskan kertdrtrttrollnll {)flng mLlktnin:
T u l u r n k o n t i ,j u t t g u n l u l t E n g k u u l t u k u n k u n t i j i k t t k u m i l u l t t t u l a u k u r n i
'. (Al
tersuktL. Baqarah:llttr). Allah SWT.jLrgilberiilnlan dallim scbuahhadits
'5r'r'ititS.qttltrt,r'a
qudsi: ",4,trirclrrlrrnett gttltrI kturtt tt". Dan N abi S'\W bctsatrla:
Alluh Sllt7 tcluh nrntbrl t'l]'ttrtku uttluk ntt:trtttttlkurtt)1u1tg-ot'ott:! tttttg sulult
dun ctlptt,tltut ntcrekatiduk diltanti.liku luluttt kr:tttlttutt\tl)(rti itu
S e d a n g n c n v a n g k u t a l n l l a n p e r b u l t r t n1 ' a n gk t r r a n g d i s e n l r l g i u n l u k
d i l a k u k a n .; \ l l a h S W T t e l a h b e r l i r r t l a n :

"Burung.sittpu tung ka/ir fultrtdu Alltth scsrtdoh tliu bcrirnurt (dirt


nrnt)uptn kcnturkaunA!ltih), kct utili orunq turrg diprtk;u kttJirpudulrttl
hutinta tctup tenun,qdaldnr berinun (liu litlttk bcnlostt). . (Al Nahl:
r06).
P c r b u a t a n s c r l r i l c a mi n i t c l m a s u k d a l a m k e t c g o r i p e r b u a t a n y l t n ! :
dilakukan clalanrkeadaantctpaksa.

494 {'lamulNlurvatli'in
S6f "'B;Ila)I nlng

'srlrq-rJ1
lrir\.lJq nrlr ul]tLLlltllt.lrs.tJrl
iult,i ltltnsJ\^Itlt;-.rsdnIllJUJtU
UlrIc u-'ilrtU'1r.(u-lrllUllrliIsr,'l).raq
ur)dr1a1rpn1rIrn]nll lllrnlUJlJ) tltqlldV lt,iu
- l r | u r l l r P l r d r P - r J l; u r , ( u U r u n L l r l J )u i r ; u J | L U n L Urnn : - r . ) \l t U n \ l l L J r q pt l i ' . \ \
d e l c l r r n u r l u u l l l n q J s r l t t l c l J l n - u r i u r ' \ l t \ n q l J ) L L l r ' . ) r -L-rLl L
' , rl r \ r r l l u l r p n l t : -
rlrJrs r-np pqrlrp rlrcllrir; r[]snsIrlj.r.\i i-unllur:;-uIu rrqJs-rJlTpu.lulunilrlsru
'snsnq) r.rrJa:-r:,iusrLlrqLLrJrLr ur)nq (l/jr1/rl)ul}ltttt:drtrrt::d11r;rttl:s LIll)ueqLLIJLLT
ui:nfnlrrq urrruaqll nrtrllrllriuLllJ) r n r , n r J ) t s il\- u r : 1 r q ' L n : l 1 r i : 1u l ; - L r r p
,, /r,75i-7i.r., n11 rtt:1.rrs.1r:uJLrr ;-Ln:.i nLur;1n r.rr;cl ur;y;-ur:1r.rs ../.rr7)'r-1r.r., rlUqurulplt
scqrqlP qrlJl rur Irq lur: ttrrr:;-rt1..r:- qU.rrLL: iurpas;-ur,i dLR:lout:I r;.iUur,'1nIt:1trU
) i r . l 1 u lrtl r . r q ; - u u , i i u n . r o ' l r r c i r r r r i u r . r o ' r 1 r ; ' ; ' r r c . r o r l . r r r l r s ' t , i r r u r : . n : 1 t r : s . r 1
3uu1rr1 itn: i iLtu,to-irrr.rouuJ)luru.rJrlrrrlllP lslr:rlr;:r1ittt:,i ;-ul.ro-;-truitqr:1u11:
I U ru 1 ' ) l r s r l r ' l d i :ul lrasl rl r l r : t 1 r r r ;l ,r cnlr l l r l . ) ) ) n s r l l r . r J l ; - L r r ;: -, u
{ r ; l ou u q r : i u n u l r : i u
r;-csrucllp unclnrrLrr:,(rrzpl.1r:1 ri.rs Lrnllp lrr:11rLrnLurr)-rlJJstnqJs.r.rlrrrcllliun
I L u u q r t l r J t uL l r ] l r I r l r l r l u u q r t | ] \ \ . ] ) u I l I r l \ r ' L r L L | : l r l rr i u t u r \ n L I u l r n ] u J l J I
ullluJqruiur q[]lJ1.t.,,11S qlrll\' ucrs1r;drl111qr;lrsrrrrrni-rr.rprrulr(rJl.lJtl
c , { u u r n l a q l su r s i ; r I r r l r u : rucrl r r l I l )r n r ) r r q J s r pq l l ; r t r :{ u 1 r 1 l PL r r i i : r l r \ L i r l r
'tnqJsrJltun)nLl urll1u.
lJ\ IsllpuulJLU;uri lllllp l]d]r-r.rqrq rrrldrlirrn,irr.rru r|:1,rt
c l t l r ] l nr . r r d L l r d L r n \ - r r q 1 I ] r sr P 0 ( l ( | r P r \ l l r P r t ) r l i l i l l r l . r J d . s r u r n l n q r p) r p r 1
r r r rr r : 1 ri:t;r r ' . i, ' L t r ' r ;, r' . r ' . r Lttr : l r r . r .| |\ rl . : l I l ' l | r ' r l r : l r : 1r.:\;) J [ , r : t l ' \ r : i t t 1 r ' . r t 1 r " 1
n p l l dt ; r r 3 r q u r J at lli l o t i l \ u r i u r [ ) ) i , ' l ) r l r ] . i u . n r u . r L l J \ ; ' Ln rl lru: is r s r r r : 1 d u r n ; - u r u r
t;-;-utt1l:^qt:pt1l]iurtliLrl:r;-.n1r:tr;r-tu1 trrrrh:lrtrrnrlirIur:ql1lsa1ul1;-Ln:11J5
'l],\. t.
P
u u l p l l e q e l I l t p l , ' , { u J r u. r r r r J q. r r L r J qr : , i u n r r qr i ; - u r r 1 : r sr : 1 : r r ; l r trri r r t l n q ; - t r l r r r
rnrlr )ilrpr)qlrllV uIr;ur 'rir1u1 ;-rn,{ l-ur:.ro-;-uu.ro ul;-urJrLrrlutl.r:c1rilcltpy
,6t - "'Ba!tay n{ng

'qeprltelrsraq8utrf3ue:o'ue:rputsueldeonBuaru 8ur,{3ue:otgadesunpal Sutt,{


1n1uaq uelSucpag lnqeu Surpas 3ue,{8uu:o ucp'qeruu ?uepes3ue.{3uu:o
'e113iuero'rnpu ?uepas SurX 3ue:o'csledr;1 3ue( 3ur:oasas tuedaseue ad
3uc,(1nluag e,(uuce.recrquad Suc,Leu:pur rlepuaqSuaru
rsrueSuapueue,trel.req
Erlrrquad :Bnpol'urul 8uc,( uuluriuriu:ut elnd 1epr1uep pnsleutp 8ut,{
uuleru rlepuaqSuauIBPrI Ejssrqurad:BrIIulJad:n1re,{'uetSeqenp tpuluaur
r3u1rieqrp rur uerSug e,{uuulnir.raruInprl leueq-rsuaq:e8uapuedeururtp
ueurle,{a1IItu [pud ndurts lnqes.rat uclcdueual Jtlqnpe4'e,{uuet:ecrqurad
r-teprlcdur:u8ue,{euleur cped:1 pnslcrureq{Bpu errsrquad :rtlprJ
'lErrrrs{€rx
?ue,{ueselafuedtedeprate.,{uueyep Ip tnqasJJttxeIs{ Euale{
:€,{urium,{uatulpdep8ue.{e,{1q-ynseg uppqellV urel?I qe1e.{uegrnqas:e116yg
rqeN?pqusuesnlefelrBure,{uaur dn3Suesuele lepr1e,{ecsru'pnsryurp 3ue.{
ue8unpuelureqasue8unpueldnlecuau ledep 3ue,{uedelSunnlens ue8uap
e,{uueleprp Sunpuellal3ue,{euleu uelrrdruefuaru1n1une,{edn:eq etsnueru
e,{urepueagtnqasralIAVS rquN epqesr:up ualed qlqel uep selafqtqel 3uu,{
uedulSunnlrns epuurlSunruqe11epr1 e?n['e,{ureuaqes Suef elar:u ueteqrlSuad
ue8uapqe11yteqrlaurledepurle ersnueur €uelurp'8,{uurldccnrp8ue,{pnsleu
uele nSerlepn 16yS rqr?Ne^\qpqge SunpueSuaru lnqasraliAVS lqBNtpqes
'..nuue
lcqrl3uadue1e,{equ;aur uele uqSunur 3uu,{sulzrp lnqasJalepueq-epuaq
'e.{511eqr1au qellepn
lcqrleu nu?{ lees ruadaslepu n[rB]I lses e,{eqeqraq
'rBurluqiueul?uc,{unduc,trcnlrs educteseliue rp qedueu:euaq-.leuaq 3uu,(
'r3uu1uq3uaru nles rpe
ueqf,t?trr leqrlatuu?rlEItEBSruadasuzp 3ue.{undue,re
uduel3uerel8uu,{eureu.rnd urnluurrp uelnqleqllouruplle{ teesqradas 't:tpuas
cpdal elzu ue8uapnuruuqn; tzqrlau ue{E uerlu)esnrue{ e,{uqn33unsag.,
: , , l , 5 V !Sq € N e p q e s : e 8 u a p u a r ue 1 r 1 a 1u r 1 u , {e s s : a u 3 u u . { u e n q e l a 8 u e d
nuluaq u?ple{r?roq?ue,{Sueroasas ryadas'e,tureSeqas uepuulducntpnlt zpe;e1
uueutrprsrpuorlueprsentrs ueiuep uer{tlelrp3ue,{e,{uuelleluolrp3ue.{uedern
ueSuepe.tu:rquadpnsleu Swlual uensedalueputut;p{aq u.{uepeuep teqtlp
lcdepruruerensasa)zpqpl qelopnsleurtp3ue,{ue?uaprcnsoS:eruegad
:n1re('uerfcqe?tl tpeluaru
r?eqrptedepr,{uruleru ueliuepag erectqurad ts ueut3utayuep 1€ru'pns{euI
uuSuape,{uuelre1t€ra ntr zpElDIzps1el..:e,l.rqequeletel ruel tede6

ZAYTYI NIVICVflIAISd
pcrkataar.danorangyangsukaIncrnpermlinkan
orangyangIncmutarbalikkan
kata.
Kzllga:Maknr yangdinanpakkln lclllrh maknadati unskapantcrscbut
y a n g d i d a l a n n y at e r c a k u pk c i n g i r t i t tprc t t t b i c a r tal a n k e i n g i n a no r a n gl a i n
( p e n d c n g a rd)i,m a n i si a t t sl r t m al a i nt i d a ka d a1 ' a n gl c b i hk L r a tS. u l t t rlr r l l d zi t t t
mengandung sebuahmaknayungrrenrangdipL-runtukkln bagi lafaclztcrscbrrt,
dan banyakoran-cyang tnetrakli Ilttkna tersebtll.

Kapan Sebuah Ungkapan L)ihukumi SesuaiI)engan Ken)atazrnnya


D i b a u ' a hi n i t c r d a p a b t e h e r a p l a f a t l zr r t n g m r k n a r r l ' ld i s r t t t d t t r k a n
k e p a d ak e i n g i n a nd l n n i a t p e m b i c a l aD t i k a l l k r n :" . l i k a
. a l r t r :Itt r r li r t i r l a p i t d
( n i a t )P e m b i c a riat L ra d a l a hn r a k n ay i t n t r e s t t l i
1 , a n gn a r n p a kd a r i k c i n g i n a n
dengan ucapannl'a dan clil belum trcnanplkln kcingirtant'ang trerlau'anan
denganmaknatcrsebut.rnlka ungkapan tersebut \\'aiib dihukunrisesuaidcn-san
kenyataannya. Beherapadalil telahdiutarakanitlch IrnarnAs,v Syali i tcllepas
dari segala kelemahannya yang berkaitandenganhal tcrsebut.clantidak ada
seorangulamapun yang menentangnYa. Kallupttnada.sebenarnyil pcrtentangilll
i t u r c r j r d id r l i r mm r t . r l l t hy r n c l r r i r t r r ; r ' .
J i k a m a s a l a ht e r s c b u ts u d a hj e l a s . n t a k a r v a i i b u n t u k m c n e t a p k a n
ketcntuanhukum yang nda dalanr Al Qurln. As-Sunnah.clanucapanparl
rnukallall,angdidlsarkankepadaaspekiahiriyahnya.Inilah yan-l ditraksud
dcnganlafadzdalarnkontekspernbicaraatt. Usahauntuk rtctrlthanlkln dalt
mernahamisuatuhukurntidaklahakltnscmpurnakccualiclcn-san caratcrscbut
ImamAsy-Syali'ibcrkata:"LJngkapan haditsl{asulullahSAW itu henar-
bcnardapat dipahami dari aspek lahirivahny:r. Oleh karenaitu bittangsi:-rprr
yang berdalihbahwa kita tidak nremperolch jalan untuk mcyakini aPayang
diucapkanoleh seorangpembicarakarcnatidak adanyapcn-eetahuan' Inaka
tidak mungkin satnpai pengetahuan ytng terucap dari pcrnbicara. schingga
prosespembicaraandianggapbatal. tlan akan hilang kepribadiuntn.ttturiu
Denganhilangnyakepribadian,nrakamanusiasepertihervan.bahkanlebih
buruk.Penentuan hukunt terhadapucapanperttbicata,r'ang dilihat dari aspek
lahiriyahnyatidak harusdigantikarcnaadanl'nsuatuindikasilain yang lebih
k u a t s e p e r t is e b u a hs i n d i r a n ,m a k s u dp e n l t r i c a r a a np .c n y e n b u n y i a nd, a n
sebagainya.

Kapankah Sebuah Lafadz Tidak Dilihat Dari Aspek Lahirilahnya


P c r d e b a t a n e n - 9 e n asi u a t u l a f a d z v l n g h u k u r n n y ad i l e t a P k l n
berdasarkan aspeklahiril'ahnyt iltl tctiadi setelahrnaksudpembicarajells.
i n i l a hy t n g
M.a s a l a h
d i m a n am a k s u d n ybae r l a i n adnc n g a nb e n t u kl a h i r i v a h n y a

498 - I'lamul N{uwaqi'in


'-Bn!lay n{ng
66t -

sIlI rde]at!njn) rpeluourlupD n;t Ieq E)ieu 'qEdurnsftlnuaruatl]{nlun t?ruleq


p{I[ 'u€le.te.{srad
uens u€8uapup{trelrp Suuf ue:n;n>1a1 ue3uape8nI n1r?ag
'qedurnssnqauad:epalasrpeluau €.{uBZpEU eleur ,qudurnseua:eqeXutrru
eTf rde1a1 'e,{uue1:ezpeurp8ue,{ rqnuauau nrle rtedauaruqr[e,r elcur ,qe11y
cpedal teel uep rrrp uullu)apuau Inlun leru ue8uepuulere(s:adnlrns ue8uap
uzllr?{rp ?uef .rezpeuue3uape?nf UrSag qellv epudaqr.lrpu?Itl?Iopuaur
l c d e p 3 u e , {u e l r n q : e d u e p u e l € e l e { n l z n s r e 8 e q o su e l r : o 8 e t e 1 r pt e d e p
nlr IEqcleur 'qellV ueletrp peqrftaquele 3ue,{?uetoesupudalc,{upln[uauerp
uyI rdr1a1 'ueqnsnuraduepusop
tunqloque{B3uB,{8un:oesas 3uo1ou:urqe1c1
€rp pua:el 'pqteq3ue,{uelunq:ed upp uelueJeqrp .tuel
lnseu:el ntr I€qDIeul
-s1?ue.loqnunqueru{nlun uuleunBrpuele nlr Suspadp,,$qeq rnqcla3uaru elp
euururpurelSuuo epede>1 e,{u1en[uaur Suuoasasc1r['SucpedueSuepEAnIn]rBag
'uuss nlr:n33ueuesruetrt neteBt{nJusp splo{ uuurnuruilunqurJruBlBcBlulue
undnulu,tr uelqaloqrpntr IeqB{Eru!n33u? uesruEru neleclnc uulrpcfrp1n1un
u,{u1eru e1rIrde1a1 'i6yS qcllnlnsBUBpqEsuEllesr]praq
tuulelrpr,{uue1n1e1aur
8ue,{ Suero r8eq uep lersleru uelenq:ad ueledruaur (s-ejal uclunurut) JUDtl}
tEnquetuleru ue8uepjn33ue ssratuauIe?nI nlr8ag epeq:aq?uu,{e,{uuenlnt
uepteturdulal'(urues) nlesc,{upe>1r lnluaq e^u-reueqaS e,{ur8eq1e1eq 1nqos.rol
'u,{uurp '(e,tuqnp,rrp 8ue,{3ur.ro
lepnq u;1cru {nlun t€rtuoqrlequradrs elrf rde1a1
luun z,{u1erueua.rel)r,{uqaqureur8ue,{3uc:o rBeqruelpqtnqeslal ucnduared
'c,{ur1rqe,r,rrp
Iepnq p{eu 8ue,{3ue:o IUun tpru ue8uepuendrua:adlepnq
rlaqureru8ue,{?ue:oasasu8nf nlr8ag e,{ur8eqruereqleprl lnqeslatucnlnq
?ucleurqrleur 'turrqr up{Buesl€laurmselasqepns3ue,{?uero qalo n:nqrp
3ue,{uerunqSueleurq uelSuupag(urplqruplpueslelarrlSuepes e1l1a1n:nq:aq
leru Suerelrpeua:er{)eFur8pqrxeftq eleur 'uelqr u?Ieues{e1au?uepas3ue,(
3ue:oqalon.rnqrp SueKuzrunqSueleurq ue8uape3nIn13ag 1L1g qe11yulelas
eureuseleleru uBBuapqrlaquesrptnqes:otue,traqe1r['ure:rq rpelueurledepunp
L4trS q€llv uueu 1nqe,{uauue?uepue;1eurpInlun tpru ucSuapqrlaqurasrp
er elrf'1e1uq rpefuau ledep ue,treqJo{aas€ueurp 'up,r3q ueqrlequla,{uad
s n s e l r x p l e p q o t u o r r e B e q a g l e r u u e q u q n : a du e B u a p? u r : r a s' 1 n 1 r q
de33Lrcrp n11e,n ule1rp uep:cuaqdeSSuerp pelu nlensSuepel.ral cin I uerlnuaq
'e,{u1eruuuquqn:aduuSuaprenses'u,{uruelequcp 3ue1ua1 e1lle1as
leleq
qeqruaqtedzpprlu nlensSuepeq.raluuluureqrp 8ue,{undneu uelleleqrp3ue,{
uelrnq:adlteq'1epIt nelep€Ie IJppuer8uqlnseurrel n uelenqrednlensqrlcde
ur?Inluauauledep leru !nlr uep qrqel uB{qEg lnqoslatpele e,,{uureleq uep
Ieleq uslnluau3u ugp'ps{s ntens UBEUES{EIad e,{u-reueq uep qulesnluausd
rotry.; uerydnrau lpru etreulp 'pe)1unlens wq?sqeoI uB{n]ueuau uclep leru
qrueBuad e,{u1en1ue1se1afuaru qelatr,re,(sqeprelueplqepcduaqag ilnqas:at
uu4lu epedal qn8al Sue8edreqde1a1uep 8ur1ed-raq 3ua:oasaslenqueu
eSSulqastenl Suzf qnreSuadrlqrurau nlr leru ueppnsleu qeledu nel€'e^ult:ru
uep pnslerrr u€8uepepeqJequndnele,r.r e,{uzpejelqe.{r:rqe1ledse r:ep lrqurrp
n1t uedeqSuneuleru qelzdy :ru1e,('ue8uelua1rad ue>llnqurueur1e18ur:as
berniat mendatangkrnsyarat tersebut,maka hal itu menjadi kufur ketika
terpenuhisyarattersebut,walaupunkalimatyangdigunakannya sama.Begitu
juga dengankalimattalak,baik nrenggunakan kalimatyang.lelasataudengan
n i a t n y au n t u k m e n t a l a k m
k a l i m a ts i n d i r a n , . j i k a , aka.jadilah apayang
diniatkannya itu, tctapi jika niatnya bukan mentalak. maka tidak jatuh talak.
Begitujuga denganperkataanlang ditujukankepadaisteri: "Bagiku kanruitu
', jika niatnvauntukmendhihar, makapcrempuan tersebutnlenjadi
sepertiibuku
harambaginya.tetapijikaniatnyahanyauntukmenyamakannya denganmaksud
memuliakannya. makapererrpuantersebut tidak diharamkan baginya.
S e l a n j u t n ykaa m ia k a nm e n g e m u k a k ahnu k u m - h u k u tAr l l a hS W T y a n g
erat kaitannya denganrnasalahakad(perjanlian),yailu hukum hukurnAllah
yang berkaitandenganrrasalahibadat.balasan,dan siksaan.dimanr hukum-
hukum terscbutsuclirhtcrcakupsecaralengkapdalan]syariatdan kctcntuan-
N1,a.Dajam hLrkumibadat,niat merupakanlaktor penentusah dan batalnya
ibadahtcrsebut, sehingga niatdiang-eap faktoryangsangatpentingdibandingkan
denganyang diucapkan.Karenaibadahyang lebih mendekatikebenarandari
scgi hukumnyasangatbcrgantungkepadabagaimananiatnyaclanibadahitu
dianggaptidak dilaksanakantanpaadanyaniat dan tujuan.Olch karenaitu,
w a l a u p u n s e s e o r a n gt e l a h m e n d e k a t ia i r . t e t a p i t i d a k b e r n i l t b e r s u c i ,
membersihkan diri. makamandinyaitu bukansebagaiperbuatantaqarrubatau
i b a d a h ,s e b a g a i m a nyaa n g t e l a hd i s e p a k a toi l e h p a r a u l a l n af i q h . D e n g a n
derrikian.nrakajika dia tidakberniatibadah,nlakaperbuatan yangdilakukann
itu tidak term:lsukperbuatanyang dikatagorikanibatlah.Karenasesuetuitu
s a n g a tb e f g a n t u n gk e p a d ay a n g d i n i a t k a n n y aM . i s a l n y a :S e a n d a i n y a d a
seseorang yangtncnahandiri drri scgalayang rnembatalkan puasa.baik yang
discngajamaupunyang tidak disengaja,tetapjdia tidak berniatibadah,rnaka
dia tidak dianggapsehagaiorang yatrgberpuasa.Seandainyaada seseorang
y a n g n e n g e l i l i n g ib a i t u l l a h( K a ' b a h )d e n g a nn i a t u n t u k m c n c l r i s e s u a t u
miliknyayangjatuh,makadia tidaktcrmasukorangyangsedangmeiaksanakan
thawaf.Seandainyaada seseorangyang memberihibah atau hadiahkcpada
orangfakir,tetapidir tidakbemiatmengeluarkan zakat.nlakadia tidaktermasuk
orang vang mengeluarkanzakat.Seandainyrada seseorangyang duduk di
masiid.tetilpi dia tidak bemiat i'tikaf, maka dia tiCaktermasukorang yang
sedangberi'tikaf.
Sebagaimana ketentuanhukum yang terdapatdalam masalahibadah,
demikianluga halnya ketentuanhukunrdalam masalahpirbaladan siksaan.
Sebagai contoh:jikaseseorangitu menggauliwanitaJainyangdikiranyaadalah
isterinyaataubudaknya,rnakaperbuatannya itu tidakdianggapbcrdosa,bahkan
diberikan pahala
karenaniatnya, jika
tetapi dia menggauliseorangwanitadalam
keadaangelap.dan dia menganggap bahwawanitatersebutbukan isterirrya.
namunketikaterangternyatawanitatersebutadalahisterinyaataubudaknya,

500 - I'lamul Muwaqi'in


It)s "'Billa) n{nfl

'qnunquau 3ur1c:-
lcrureqc,{urnpayllrf ,eNleu {nseu ttdep u.lrlsnuirrucsas
e,{urnp:1undnrlr.,n'!qnunqicl8ue,{futlo tep qnunqurcdiun:oas c'te1ur.n1r
urrJrBIqelO rsopl:q dl;-3unpcrprlcru .unn:nqSuelrurqreuaiuaurr1e,{uta1 uep
'ucresnslruaiu3urIrprl nlDI'l'lsoplrqIBptt 3uc{ Surror{eueLuaru crpclrl
leru-taq
rdu1a1'usoproq dc33ur:rprrp B{uut ,csopl3qIEpn ?ue,{iue:o rruaiuaur
1cp11
r,{uqcucducp'uen.tnq 3uc;eurqqtucutaurlrru-taq3ut:oasast,.{rfucq nlr n,{uleru
?uerp)r?sopiaq dt8;-uerpclp plEru .(ruplsll[LUnriue;aruauriut() rq.rcq.rr1r1
8ue:oasqtlupu n1rqnunqerp 3ut,( 8ue:ocp{u..ra1 uep.rsopr"q{Bprl 3ue,{urrl
s1Sueroqnunqruautrruaq 3ue:oasas c1rIc3nfucr1ruta61 .nyrc,{u1eru
cua:t1
usop:aqdeiSucrputp ullru 'uru.req r,{udtia-uu3uaur urp e:quaurJs,uu)lBIpqrp
8ue.{utuelr:ur uc)Euau erp elrl rdryal.EsoplJqInprt dci8uerp urp rltLu
'1c1cqe,{udt33uc?uauErp
erts}utuas,ur{upleqrp iue,{ ucucleu.ruclr:ularu
3ue:oasas tlrf ueq urlure.reqrp iue,{ uullnqtaclntcnsuDInIelau u,{u}Dtu urp
uun[n1eua.lr1'usopuetcnqradrefeqasuclr:oictr?{lptnqeslalutlBnqladtl)eur
t:09 "'anrlrx nltnfl

erpP)rrrr'uJl:-l]dr:-rped IIrs ssl) r,(ulnqrurlurIqrq..,(u:rur lcchpruajt1 rde1a1


'rnrryurp nll urluplnur 'tr1nsn,iLrue
Intun lrlrq unclnnlt,t lqnqa,{uaru lldcp ;-ue,{
ntensasuep uarsrcliur.nrlaur.^n:r'1:rl)op SurloJ:-'ntrruarcy urn1iurro 1n1un
undnnure,{ut,ttp lnlun uulnlclrp n}ruclrnq:ad11:q'unluupqrp iur:,i urtr:nqlecl
u e 1 1 c 1 c q 3 u al lur u r : J q q B I a lu r p l u . j e l ' ( u r n s y l s n 1 r r , { r1, { u u c l l t r u r pi u n , i
pdt;urSucpllnsrs uesrlrq q:loteclur:urul?)lturp l:)lltru'r.,{N-lltsrUuul)qcllV
qe[o utrIurerxqlpSuci nltnsc.-utl)lt'lrq;-ueu1c11aqirrc,ro:s-as l]Irl uuuslts
ueltr:dcpucrulpqraq crp ulp'n,{uulltrrurp iur:i ur;'uop nnsest.iuqllo.rcdrp
uelr ?ur( ur,':,-nlu r q) r L L t' s l l , r J )u l r ' t r n u r Luuu \ r p c f r p 1 n 1 u nl r r u u l i ' u a p
q e n qs p r e u r c ut p t u r e q; m : o e s J su l l l - , n t lc u : : r l q r J O. q s r ur n l r l e r ur n q t l e ) r p
tedcp[npJ{ 3Lrn,{ uenyualelur13ur':prs.ul]q qalo lnqrtollp ]Bc1tpn1rluruuccl
3ue,{utnlu:r1ayr,{Lrlrruqalouc{nluatrpntr ultlrnqlJdlnrurchrlesn iu1r..p11 ur:1t
qeselrqcq uclndurr^a1 nluns1r.rc;rp lndtp uurlrtuJpu1l;-uJC .uur)rrUJp
l|lujaq
I{rJeltlp fuJrDl'tnqasreluIn)nq urntuelJl r.npl,{rrutll1rn1al'uJttl lrdrl] )llprl
lnqeslalqrlIu pcle urp'u,{urircl1r1uq rpufururue}sr[ucns uliunclnqrluu'ntr
u , { u l c r uu c 8 u a pr S S u r q a'su e l s rr u r l n su e i u n q n qu r l n I r J J u r L r l l l l l c q r p ; r i u
uenlnluf,8urpqi:)lrupe){pur{nleJf,LutnrulJqir:r,i irrt:oa:^tsuc(I nqu runlnLl
t:tp srdaltrdepleprt lnqJ:-relrlaq1cn[1n1u.rr1 u|p 'cqU rprfLr:urr,{ullsi]Ll B)|rlr
tt?quptr{c ue8ueprlJq
1unIur1n1elaur]rrulaq;ucI SuirlotsJs:i{otuo.nr;-rqJq
'e,{uure1 3ur,,{uelenq.rldipurr urp pll1B.Jczpuu .qrlutrmltru ,qrpcqrqclBscur
u J e l p pn . 3 n fn ) r l l e q l n q J s l a lL r B n t u J t a ) . c , { u u r l l t r r r r pi u r i u t ; - u r p
rr:ns:s
utrsslrqqaloleduaurul;lu uelurrq:ad luun ny:nsutlnftciuau iur:,i iur:o r':,trqtq
:uc{selafippnpJ{ a-ue,{ utdrliun qrld ue1;-ucpas .1rrul,(rrr:pi:uliu;p r1cn.r.r1
qes de3Suerp8un,{undutlrnql:cl lcutc nps^epc lltprl .ntr rua:pl rlJIO.trlu
e,{ueprucSuaprlcncelqts dni;-uu4r)cprl n1rut'}lnnqlJd lrul u,\\qrq:uptis^nleip
euB ed 3uB,{ucdp)3ununtlrq ,,oiuunllntutlthttn.rntlo tniitnlt totr..r.r l/?.)/t.r;)t
4alotadut;tttt uolo , tro.to dn4a:^ ut4t n.tuptttr npnt! iitinl:::attl.r;t1 n1t tnTntq.ratl puut
r,{xryDJ., :upqlsrlq qcl?t li\yS peurutqnl4JrqrN lltnq dr:iiucqt e.{utcrul)irl'
'p1cqdnSSurrpucp'qpsdr;8uBrpr,{ulllu
c) r[.qrs cll);iulrp nrrq nlr uclrncpcd
nAiurqls 'n,{ueprdal Suntuciteq
JPtuP tr;ur:- nll rrlluntllrd ItLLuluuuulp
'uclDnqJOd 'qn:
Ierucleniuad uEp'ue:^ttul ninqa:- rur;qnclrp 1lrdrplrrg

NIVJVNflUEd TVIAIV
ruVSITNI NVO HNU IYCVflgS JVIN
tetapharusmelarangnya. Allah telahmengutukorang-orangYahudimenjadi
kerakarenamengahalalkan perbuatan yangdiharamkan Allah (yaitubemelayan
padahan sabtu).Wdaupun perbuatantersebutasalhukumnyadibolehkan,tetapi
merekatetaptidakdapatterhindardari azab-Allah,karenamerekamenjadikan
perbuatantersebuthanyasebagaiperantarauntuk melakukanperbuatanyang
diharamkan-Nya. Demikianjuga orrng-urang1lng mempunyaiperkebunan
dapatmemperolchsiksaan,karenamerekamenahansebahagian buahnyayang
dapat d i . j a d i k a n
s e b a g a p
i c r a n t a r au n t u k m e n o l o n go r a n g - o r a n gm i s k i n .
Demikian juga orang-orangYahudiyang dilaknatkarenamerekamemakan
keuntunganyang dihararnkanAllah, dan merekatetaptidak dapatterhindar
darihukumanmemakanhanariba,walaupunperbuatan tersebut dikemasdalam
bentuk jual beli. Begitu juga Allah telahmelaknatorang-orangYahudiyang
merubahlernakdengancara meleburnyasehinggaberubahmenjadiminyak.
Upaya mereka untuk menghalalkanlemak tersebutdengancara merubah
jenisnya,tidak akanbermanfaatbagi merekadalammerubahkeharamannya.

504 - I'lamul Murvaqi'in


S0S-- "'BBJ!3X nlng

'(rueJpq8ue.{8uc&q rJeppSlEq
Itquu?uatu €JeJuEAuaplEpJueu
pqure8uaur)rur qrpsetl uelep o{ {nseuuol lepn nlr IBqzleru ,u,{u8urpuequed
rpefuaurr1ue3e3:uq erelueruas'e.{uulu13ur,{ 1ue;ueruledep.ratefuruelr.:p
ry elrqedy e,{uueleruaur le.eju€rxue8urpueqre8cqose3:eq,ruqe1',,ntupnt
c8tnq o1nd uoytuotoq7uaur DlDtu 'wnDI lrJDnsDpoday nlins)s. uujoluaw
uoyutotot1Suaut1n11yoqtt pqopo,l 'o,fuo3toq uDlDLuawunp o(u1onftratu
ntot tto?uap otuunsotsuaw olataut tdo1a1ilDaal uDpaau nlatau opndal
uoytuotoq7uawqopl tlDllv ouDtutp'rpnL1otr Suuo-3uoto jDupput qDpJqo V
n{uqn?Sunsag,,:e,nqequelselofuaru3ue,{e,,(uure1 3ue.{ uup Lur{pH,lV qalo
ue)qrquqsrp3ue,{ pneq nqv qolo u?tllp.{p,trurp8ue,{ seqqy nuql upp slrppq
rrrplsq 'ue{rue:rqrp 8uu,{Sur8epsnse>J cprd ruadasurlnq .ue>Jqaloq..radrp3ue,{
lee;uerulrqueSuaur1n1unuen[n1ueBuape,{ulenfuaru up{qaloqrpEleru'(selal
upunulur) :uruerplsnsel uelpp ruadase,{uurelSuef r8asuulep leprl uep rSas
nlusuepp e,{uluz;ueurlrqueSucruuelqaloqrp3ue.{ntEnsesundepv .(rw^tllar
Jtseqru8eqas)e,{uulr11n1ueqtueJpplpejueru elnd uereq ruelaq nlensas
.BInuesuulnpnpel rtedruauau
tee.3ueru lrque8ueu ueluureqBuaruqellV EIrI
n1rnlensasepedrpef:a1 8ue,{uuquqn:ed ueg .;le: epuaqIntueq tu€lppundneru
tepedepuaqln1uaquslep ntr IDuJaJe1r1e14eq.eleseruesnlr e,(urue;cqun;{nq
e,{u:euaqeg'e,(uuenlntleqrlau zue,rel!ug{n)pJr]{e:aurqelatSuef tesers?ueluat
idVS r{pllnlnse5upsrlrnJeleuElelau leu)pJeu qelal qpllV ueq urel Bue(
epudal uelue:eqrp 8ue,{e,{u:rqrqz rBesr:ep lnqas:a1{eurol qeqnraruup8uep
ess^p{aJaure(cdn:aq EIeJau uErpntuax.uplrueleqrp3ue,{Bue:eqednlaq
3ue,{ e.{u:rqeqzr3as r:ep teegueurllque8uau ups^a{lellzpll lp8s e,fucilcrl
uep tppJur?tx lrquuSuaurelalou ntr qelalas urel 3uu,(sruefrpuluarulnqas:a1
qclo8uau urp e,{u:nqalaun1e1 ,e,{u-rrqrqzuleyupur1e1e,{urp
1eua1 lepr1Bue,{
e.{u1e,eyr.rsuJ e.nc ur8uap e,(ugesersuatu e1a:au npy .ularau epcdol
llqrus3uaur
leual ue)ruereq8uernqellv elne) rpnqu 8ue:o-3ueroe,rqzq pruqv urerul
qelo uellereKsrrp3ue,{uueureSrqasuBlrpee{rsrS,,:r:te{JaqrurE)n;nD
'e,(uuureurlueBrpuep1n1uaqqEqruaqeua:pl qEqruaq
Psrqleprl nlr uln{nq e,{u:euaqa5ue\uBl?qrp 8ue,{nlensesue11u1zq8uaur
>1n1un ereluu:adle8eqasuelrpr[rp 3uc,{uc1n1e1rp 8ur,{ lesrrsdcnase,{u1e1eq
Suetueluelsulafrp ul?IBrur qelcserurueJec,,:u1e1:eq,{qeqleqy-1y

IVSVIS VAIIHIYUVH NIVSY'IV


Perlu dikctahuibah*,4.jika hukum pcngharamanitu hanyadikaitkan
kepadakata dan zlrahirnvakalimat tanpamenjagamaksLtd.makna.dan cara-
caranyayang ber-kaitandcngansesuatuyang diharamkan.maka oran-e-orang
Yahuditidak dilaknat,karenadua alasan.ylitu:
Pertama, bahrvaslnyl lemak tcrsebuttelah dikeluarkanchri bentuk
asalnyadengancarameicburataumencaitkannyasehinggamerladi minl'ak.
Denikian jugl orangI'angmelakuklrrdba dapatkcluarclarihukunrribaden-sln
caramensiirsltinll sehinggaseakan-akan sepertijualbeli. Seperti:oran-s)'ang
rnenjualdengan harga scrrtus. tetrpi dibayar dengln hargascratustlua pultth
padawaktuyant akandatang.sehing,ua dia mcnghargaklnbarangdagangannya
yangdljual padanrasalampaudenganbayaranschat-ta blrang yanl dijualpada
masasekrrang. clan b:rgi sahh satu di iintllrr kcduany'a tidrk tda tttjttrn srtttt.r
s e k a l i u n t u k r n e n r p e ' r j u a l b c l i k ba rnr a n g . A k r n t c t a p i s e b a - s a i m a n) 'aa n g
dikatakanscoran-q ahli liqih bahrr'amenjualdirharn{uang)deng:rndirhanryang
dimasukan di antarii kcduanl':tscpotongkain sutra.Sehingga.jualbeii yang
demikianclenganjual bcli ,r'angrnenjualuangscratusdcnganscratustluapuluh
t a n p aa d a n y as i a s r ts a m as c k a l i t. i d a ka d ab e d a n v ab a i kr r e n u r u st y a r a ' a . kal.
maupun nrenurut adat kebiasaan. Bahkan m:Lf.sildat (bahayl) 1'ang menimbulkln
haramnyaribaterjadisciringdcnganadanyasii!sat,ataLr bahkanbahayatersebut
akan scrnakinbertanrbah.Scbinggabahayt tersebuttidak akan hilang atau
berkurangdenganmclakukansiasrt(rekayasa). Mustahilsckalis1'ari'atAlllh
Y a n g M a h a B i j a k s a n ay a n - um e n g h a r a n ) k t ns c s t l i i t uy i i n g n e n g a n d u n g
kerusakan danmclaknatpelakunya.dirnanaAllah danIlasul-Nyarnengijinkan
untuk m e m c r a n g i n y ad a n m c n g a n c a m n y ad e n g a na c a r r a n y a n g k e r a s ,
m e m b o l e h k i i nu n t u k m e l a k u k ; t ns i a s a tu n t u k n c n c a p a i t u j u a n y a n g
d i i n g i n k a n n y a .S i a s a ty a n g d e r r i k i l n i n i . b a i k t i n g k a t k e r u s a k a ny a n g
ditimbulkannyaitu masihtetaprtnu senakin bcrtambah,termasukpcrbuatan
yangorendurhakai dan menipuAlleh danRasul-Nya.Perburtantersebuttidak
terdapatdi dalarnsvariat.
kerusakrnyangditimbulkln oleh riba dapat
Sungguhanehlscanclainl'a
dihilangkandenganmelakukan siasatdanpenipuan'1 perbuatarl
Aplkillt InLlngkin
yang tennasukdosabesardi sisi Allah ini dapatmenjadisuatr kebaikandrn
ketaatandenganmelakukantipuandansilsat'lBagaitDana mungkintipuanda:t
siasatinidapatmerubahhakikatnyadad kcburukanrnctrjadikebaikandandari
kerusaklnmenjadikerntslahatan.danmcnjadisesuatu yangdisukaiAllah SWT
setclahDia menrbencinya'l
Seandainya siasatini dapat
mcnl'antpaikan seseorang
kepadatujuanyangtlnggi.tentudi sisi Allah danRasul-Nyrperbuill.lntcrscbut
akanditcmpatkanpadatempatdan kcdudukanIang rrulia. karcnailerbuatan
terscbuttermasukyrng sangatkuat pengaruhnylr dalarnmcnegakkatr l-Qlrna
dan menutupisegallkekuran-lan yan-gterdapittpadl sumbcraganra.
S u n g g u hl n r : h ! B a g a i n r a nsai a s a itl i t d r p a t m e n g h i l a n g k rknc r u s a k a n

506 I'lamul\'luwaqi'rn
lOs - "'Bsllay n)lnfl

Suricpueryru u nlr uJrstdr\^ unrpnLUal ',,nru]Irysqc:rd qnqueuauluB{llcualP{


iurfrp unleul uriuel'nurn;.. :r:,iuuarsed cprdcl rtr'l1.r;q.ra11op Sucroase1rI
qotuo: reirq:5 Jot)op qalo iiur:tl1tp3ut:,{rdr .rriiurlaut Lul?lop qilqunueq
urryurasulle e,(uuarscclrs nuernl'qnqruruaquIIlltuJsunll qeleu c,{ult1u,{ued
'snlr:Ip
e1i:ur'uarsedSurs rlrqoiiuau pqpsnieqral;op iut:oa:^ p,{ulrput:ts
lnq3s.rat qoluof,r.rrq ..r,iuur1eq ueprrqul Irlrlruatrrqrlat n1eueptlaqn1t 8ue,{
ede utleur:rLun1l rdrl:1 'u.{ttt':ueq ur{uLuJtulcprl nIV.. :cln{liq trp P,{Plas
'r,{ulenfueur 'r,{uuelntuauau
3ur{ iur:o eprclel qrlnprJq rr n111 IrPIl Prpullp
',,turrcq lFuunlnq euarel
uriuriup 3ur.rlqreiuqasciutlcquraurrr utrpntue{
'rur ;uolo ruuq utl) ]rlr:ru nurll ulirn1.. :unulnl:adtlradesnclV
,.u,{unfrq
'1,{unlirq sqr rp InInuJur IrIurlrpnule{
lnlnruaure,(urqn1y.. :tleyaq ltp uic.tcs
',pnrz rs
Inlnurarunrurl qrlucl-ur1.... :unnlryaci tl:ada:^nrly ..tltt tt;8uns
r.rup;-unsiulle.{utunututaurypr1n11r,,:r:rpe,{nlas',,e,{uur;-urlIcdclal cnpe{
ruiuep l,{uurnunuaul uep' u(uur;'ur1rnpal ut';3uap eiultqurirraut et uetpnrucl
',,rurrriuns .tll?rununu nrull qrlur;-urJ..:urr:tt:1::dtyadas nely
.,e{url.rcq
r t u l a p u a u rl p p r l n ) V . . : c l u l r a q c l p c , i t r c s ( r , { u 1 u nel ; r c q ) e , { u r l u r i n - u a d
',,nll1e,{
l r q r u e B u c uur c p e , { u l c n l i r c t r r u r r p n L u e l luue curq rtP{epu:trl
nurel qr1ucfur1..:iueroes:srptdal urletelrp c1t[ :qo1uo:r rt?i-Pqas cluues
r:'(u1n1uaq cpcdaye,{uequelnq 'c,{uurnfnlurp 1e1t1tqtulqeutaurqelcpeqt[c,\\
8ue,{c,trqrqrnqqeltp tudcprlcut l1a.rautepcda{}nqJsrc}lrtl ur?\utr.tcqSuaur
?ue,{runlnq qscu [pr ryptl undnele,tr- e,{u1enlt3;cq uclltrlnq;uJul EUaII?{
IBU{Blrptlerau elucy r:,(uurlrurrnqdu:tuuult: IcPII ciLtur:ttfnt uep lcr{tIPq
rtxEqcureuBdulllulllI Btel uPp'ucBle.{u11 'lntuaq (nirfuetLl)Iurqrursu 3u?{
?ueroe33urqa5r':,{u1e nf cS.rrqurp lBelupulIlquciueut rdrt:rl'iunsiulrl Brusos
'Enpa){
{?uel ucp treyuerr ltqruu3urur{Irllll nlr rpnqel 8ue:o-iuc.ro
'ur))ilpr?Ip iur,{ urn:^asulp'urn[n1 'lPIIIcll rpPdIPlslle]
rdelott.{uptl4l lntuaq uxprruru l'rptdry1c1:11 ullnq r,{uurqnlt':seuuad ultltuap
ur3ue11undrdnzpuel urp )rltueq rtlclupuulnurattpuulr uncltirrucrul;rl;qa1
'uc{nruJtIp
l c q r . r a rdl t r u t n q e \ i a tl u { I X c q r f u r -t r r d t : 1r : i i u r q a S r l a q l u n f
tBIrIpq urp cpaqlaq;-uri rr(rr1u1r1rq euare\ uc{un?rcqrp er rdrtel'e,iuzpr3tJ
uep Inlueq xuJrrl uillLrn].nrqrp uclnq ntr cqr.lt{u.rcuaqa5rqr: ur11epq3u:tu
u e n f n l : a q3 u c , ( l r s r t r ^t u r l r t p r i n I u B I \ I u r o Ci , r l I ] : ^ n r s frlpu l : , {u l q e l t u r a d
1;1r1cqmdc:ratu[p ]rstrs Iirp s^Pqeqlat 3uc( rrturrrpiirrn,{ueqrltuad lnlu:q
e,{urcdul:alr;,{urr:lra,{uaur iur,i ln.n:;(s n(ucperyprt luaJr) nPlx t,{utuleul ucp
1c1rryqeur:u1r:(N-lnsrtl urlpqullv qJlo Iruaqtpnl tlesrrstp3uu,{ptle ntf,ns
qr:1udy.,r:1n:rprllcur sr.ra1urunulut qrqnrru urp tturyl urlSutltq8uaur
t c d p p ? 8 3 u l q e st r r r , { s u n l n l n q r p u e t ut u l t J l l pc , t u q t u l t q P d e u c q 6 q c l l V
rieq r{uucnfnl rdy I,ur;llnfLrnttpucp ltcltdasrp qElatlnqJsralpclc ltqcprd
'e,{uzpl:1e1 r3as r:p pr?I?ntcns urtrnlel uel3ulltqiucru uep lt:n1.r:Ll-ulul
urnfnluriuep e,iuutltc,Ici(s.rJd urlnlnqrpuauteter uuiucp(leulxllp)BsIIstpuP{P
e,{unqclade.nqrq uu1lr:r{sr;-uaurt1e13uc1n::q,11y5qrllnlnslrd c.tl;luatues
yang sudahdicampurdenganbubur, serayadia berkata:"Aku tidak makan
tersebutdi atassamadengankebanyakansiasatyang
daging".Contoh-contoh
dilakukandalammensiasati
ketentuanagama.
Sungguhheran! Apa bedanvaantaranenj ual scratusdenganseratusdua
puluhdirhamdanantaramemasukan barangdagangan vangtidakdikehendaki,
dimanamasuknyaitu samasepertikeluamya?Dan orangyangmelakukanakad
tidak menanyakan jenis, sifat, harga,dan cacatnya.dirrana dia samasekali
tidak mempedulikanhal itu. schinggadirnasukanke dalamnyasepotongkain,
dauntelingakambing,atausebatang kayubakardengantujuanuntukrnensiusati
riba.Ketikaorang-orang yangdii;iasatimenyadaribahwabrrangdagangan tidak
sesuaidenganyang diharapkandan bukrn yan-ediin-einkan.Adapun yang
d i m a k s u dd e n g a nm a s u k n y ai t u s e p e r t ik e l u a r n l , aa d a l a hb a h w a m e r e k a
menganggap mudah(remeh)hal itu. Dan merekatidakmcmpcrdulikanapakah
(si/'rzh)itu berasaldari orangyang padaumunrnyamcmiliki modal maupun
bukan,apakah(sil'cl) itu milik sempurnadari si penjualmaupunbukandan
bahkanapakah(sl1'aft)itu berupabarangyangdapatdijualmaupuntidakseperti
masjid,menaradanbenteng,semuaini tcrmasukgolongandariperbuatan iilaft.
Dengandemikian,ketikamerekamengetahui bahwaorang yang akanmembeli
tidak menginginkansii'ah tcrsebut,lalu mcrekaberkata:"Sl1'al manayang
disepakatikeberadaannya agar dihasilkanhllali", scpertihalnya;"Kambing
jantanmanayangdisepakatidalammasalahnikalt nuhallil.

508 -- I'lamulMunaqi'in
60s - "'8bpa)I nYn{

'|JH) ',,fqDquDp DnI tpD[rtaLu Dlararulntnliu2tu LtDplrt] ttuttqn'IdD\utlau


;;it J.l ,S qDllv D1DL'
'uofiuoiLt uDp ltsnLuJolz-tnlo Dl)'t)Lu Dlndal snto Ip
tnlto3uaptadtp oLtDlutp'(-tDruoql) o'illDtuouunlnq ilun'iottrotruD'\uapDruDu
rJaqtp3uD'\ rrltv'q\umtntttattt tnln 3nn'ioptt ny nylouort-topurnSnqtsqnSStttt5"
t". 'r,{urcuaqas rtxtu unlnq 3ur'{ cueu ueSuap(laqel)
,"pl"rr"q n",l.q
",{" 3ue'{iutllo ledtplel nlI u'{uluun
uureuuaqrp ?uz,{,uc:r;q3ullrq tsLunsuolSuout
€Jptuerp eiuesc,rqcquzlle:u,{stSuauqelal ,111vS prulrueqnltr rqcN (sBJa)
ununuru;;.lrrnr1,'y runuruaru3uc,{.3ue:otuieqcslnqasratuellnqraclur1n1clau
8ue,{3ur::ocieSSutBuau.r uule lupn r}secl qepnsrlcuresuedelSulruepqe'{r:tqe1
elp ucp
rsrstrep efueq nlunsaslucqeuau c'{ueq3uc{ Sucrg e'{uut':lctucul
i,to.,uu3uape,{u-rndtumuau nuteutel ?ue'{utulnunu uliuap c"(tunducrueru
n l { P' t l l l l l Y I u e C "
s r p u e l p n u a l ' , , l u l u c t u n u l u l u l n u l t r l 3 u lu l ? l t { c p l l
:e1e1:eqiue,( 3ue:otgadaseBnl e,{u1enf eiruq llqueSuau uepl'(u1cnfuautetp
uepnual
',,ueuaquadtua:e1 r,{ute1?urarrt nBuI{epq npqf;llV Irua6" :Elc{Jaq
n, n1n1'ni"i Suotodesr:aqrp3uc,(Sueroesas ruadcst3n1 utltllu:1c1uciuap
Ileq
t"ntrr fnplt de3Suerpnlt 1eqrS3urqasucSueluol:aqdeS3uetplnqaslal
'u,{u-1uen[n, pnsllu s{aluol llcp tueqcdrpc1rI unuteN IIr1c'rtaLu
lcni eleur
qts dt?3ue3uaruuele
|u",{ ?u",,n,e3"qase,{uueldellueruucp tnq3sla}I leq irnf
z'{ueq 3uc'{SueiO-snltlas
e,{uqefr:rqelrsISllf,plnqaslJlutdclSun tueqruaut
ctp uulpnrual
ueSuapeuresef,utcltu3ue.{unqlp nlts e3:nqase'{ulenfuaur
:e{u1r1ent epec'la1 rtel:eq 3ue'{iuu.rotlredas"'1u1 ucg
u"3u"iep 3u".eq qir11"n1,,
:l'{uqn:n'{uau
',,tnqaslateurlaq e,trequtcru lntun nlqn:n''{uaur)epn nuc)"
'lnulns slllr rp c'{uul11t33utuatu urp
:iunf ;ut:o cpedel ztel:eq etp c'{eras
lnqes:e1 ruefaqtst3u:rur1n1un ti:ad etp untpnutel',,ruteuef:qqrlrqnuaducp
ucldernBueru
qni arr.1,,,"iu"p",la1 ue1"le1rpr;lqldc nety ,.e'{urprdaluru1us
urpnlniuaru urp uulpnuel llq?
1 o p ' t u n p ' e , { u r 1 c 1u c p u e 3 u u 1 ?uu'{
qe1unirre1.,;n'{uepcclal uEII}lrIIp "elrqrde
' q e ' p l q
,p"i"1 *"1o. urlde:n8uau
P1r]ulcs ucclclled
3ue.,o"smc{uuerl:eiueclucp uun[ntucltlcqradruaruuduPl
tststpudal Suesadraqu'{ucqSuri Sutllo urcuudun:a'1
uup qe,(r:rqe1

HVAIUIHVT
ISIS VOVdgX ONVCfldUgfl
gd
9NVA ONYUO NVYHIVdIAINU
Ahmacldan Abu Daudl.Di dllam kil1lbt/lr.t/r.r/rr(ltl A/trr.l./terdapatsebuah
sarnpaikepadaRasuJullah
heditslrrulir' (-vangsrtniidnvabersarltbung SAW)
yang menjellskarr "Seb(lRia duri Lttnulkurtkttttuda oru11g\'(ulg tntlttitltttll
khamr,t'rrrt,q tlibari ntnn dutgtttt ttttttttt vtutg buktttt ltatnltl\'Q" Dan dalam

s eb u a h h a d i t sr l n g d i l i r v a l ' a t l l c l . tU b r t l a h i b n S h a m i t hd a r i N a b i S A W :
"sebttgittttdari wru ku ttktuttttltt otulg tuttg nantirtutttkhanrr-r'targrllhcrl
'.
nonttttltttgan ntu atl\'u Di dalarnkitab Strrtarilbnu Maialt tcrdaPatsebuah
haditsirrarlir'yangdiriu'avatkarr dari Abi Unlntrth yang rrenjelaskan:"rlknn
utlu gctlongrrtttluri wnalku tang tirluk rtktut trttntbiurkotl ttlttluttt dQtl \itttlg
ber!alu btgitu sttjtt.sehin,qga nercka ntentitrurnkhlmrlratg rliDcli nrtnn ltukrat
tlurgttn trttttttttLtng sebetturntrt'. Guru kanli lrcr-kltta:"Adli hadits lain yang
m a k n a n l ' as a m ad e n g l r th r d i t s t c r s e b u t l i l t r s . y a i t L th l t d i t sI a r r gd i r i r v a y a t k a n
drri IbnLrAbbas: "|\kun l tu g ludtt rttttttrtsiu\ttLtlutttu.\(,ditttttttttpttda vaktu
itrt lt.erckatu:nglrululkun littt.t l.rrktru tlcttgun littttt pt'rkaru' vtitu: nttreka
ntcnghttltLlkunkhatttr rlctt.grlrl1tut11d .\'u:1,q dibarikut kcpulurtt'r: (huktttt ttturttt
\ang sebot(lrttvu1,nnghululkutt strttltdcttgtur 11 tttll ludidll. tnertghulalkun
dcttgttttttttntu rtikalt
1:tcntutttthtnttlangrutnuntt ittlitttiduti, ntcnglrululkun:itut
tlun men ghalLtlktmrilru tlt'ngtut rtturttt.juulbeli" . Dln hri ini benar-benlr sudlh
t e { a d i , d i m a n n o r l n g r t t e n - u h a l l l k a tl il b a d e n g a n s c b u t a nj u a l b e l i , s e p e r t i
mensiasati(rrlcr!-ka)'asa)riba drrlanr bentuk jual beli. tctapi hakikatnya tetap
riba. PcrlLrdikctahui hah$ a riba itu tliharamkankarenahlkiklt d:in mafsadatn)a
bukan karena bctttuk dlti nanlrtt}a. Nlakl kctahuilah. bahwasanyaorlng yltlg
r n c n s i l s a t ir i b i l t e f s c b u tt e n t u t i d l k a k a n l l l c n ) ' c b t l t n y ad e n g a ns c b u t a nf i b a ,
tetapi dia rkitD mcnYcbuln)ii denganscbutani Llalbeli' padahalsebutanitu tidak
r n c n g e l u a r k a n n l ' ad a l i h a k i k a t I i b a . A d a p u n y a n g d i m a k s L t dd e n g a n
r.ncnghltJalkln t/iartlr tlctlgannatlla (sebultll) lain. scpertiorang yang tnensirtslti
rninurllrn ;'an-untetllbukkan tlcngltll cara nrcnganlbil minumln keras yang
bukan berasaldari pcrasanang-qur.seral'adia berkata: Aku tidak rnenyebutnya
tl(rrr, tctapi aku Inenl cbutnyartrzl.ril:(rlrinuttlrtnkerasyang dibuut dari pcrasirn
k u l m r ) . D c n i k i l n j t r g l h a l n y a d e n g l n s i a s l t ( r e k l y a s a )y a n g d i l a k u k a n o l e l i
segolonganpcnrabukyanl nlcttcltnlpurkhailtrir dcngan minumannya yang lain,
scraya rrlefekil berkltr: "Karni telah mcngeluarkJ.n khunr-tya scperti karni
mcngeluarkan lir yang dicanipur dengan benda yang lain duli jcnis:rir
mutlaknya". l)an sepertisiasatylrl-[ dilakukan scseorangyang nrcrubahkia'trir
menjadi .?qiil (ntinuman k!-ras yang sudah men-tentll)' seraya dia berkata:
"|ni 'uqiitl bukan llarrlr'. Dcn-qanderrikian dapat disirnpLllkanbahwa hukum
pen-ehar'lmanitu rnclekatpada hakiliat dan nlilt.sadatnyab'-rkanpadr nanla dan
bentukn)'ii. Pcrmusuhan.kcbcncian, bcrpaling dari rnengingatAllah' dan tidak
m a u m c n d i r i k a n s h a l a t , t i d a k a k a n h i l a n g c i e n g a nn r c n - t - u a n tni a m a d a n
merubahnya. Hal ini te{adi karena kctidakpahaman dan ketidakmengertiln
tentang Allah dan Rasul Nva'l Adapun siasat(r'ckayasa)1'lng dilakukln untuk
daiam pcmhahasansebelumnya,
hacliahsudahdijelrrr;k:rn
Inensiatisulp mcn;a<Ji

510 I'lamu! hluwaqi'in


IIS "'E8rlax nlnfi

3qP:^nreq urrlu lnqasretrurqr.l rr{undtu.rlr n-u|i ilutro-i-ul-'r()l/\\c qrll\r'


urelesrpndal pnlilsuefrrJprlus rurrs^lnqJsrf,turlrnqrodtp{rIrq lrqrprrd .pnlirs
uplnqesuP;ueptnqis,rJlrrctcnqrJdtnqJ,{rrJur rlPPlln)v.. :etr)rJq }:rf r,inr:\
'(n.rn8)qlrci(s uprchl r1r:dl1un)lnlrunLr.luur:tnqrsur:;-rrrpngrr:,{uulunqr:cl
' u r n r u p u r q c p r d r l u n c l n r u rd n p r q r ; p u a qr : p r : d a y
tnqe{uaL lrnq qr:11y
urrlas rprd::1 pnlns iur.{ iucro llrlrlcrrrnIV UrprrJsL'IJ,rirurleio rru\r.raqrP
i u t , { e u r n uu c f , u : pr u n s a su m l u l t n q f s u r ; i u r p S u r p u r i u u p ' r d r : : r c 1' . r c t r i
:rpada.^ lrsnru lalc-lrlu rlrslrrsrrJnr ulp'Srrcrr:rurdtrqo urlnqJsur;-urp nfrrci
rlpsersuJrrr l-ue,{iuc:o r,(ulirsrur'l,iu1n1uac1 Lrilplulru qlqnrlur uur rniuap
uc){ucrrqrp;lur{ runlnq rlrsrr\ua[r iur,i 3ullo iur.ro l,(upq linf Lrnrlruag
',.r1aq
1r':nlttlual rc1t.tutlnq Iul.. :qr $lfueu uPlr rlp ulctrl .,llcit.t Insruial
rur uelxnq-rJd.. :rqrJ ullnlrlrilr i'ui;,( ;-urlo rplclll ul1r1l1rp r;rqlrln urq
'..rnlqr1ru.rccl1n"-rtu:a] rdntatrrlrz ur)nq ru1..:clr,rwfuaur urlr clp r)nur '..curz
)nsurructrur(urqrlrurcd) urtrnq.ro(1.. :r,iu (r:-r,{r1c.rrur) rll:^lrsuirur iur,{ iuc
-ro cpedal ur)llrI rp r:lrcprde'rtqrq r,{upns:in1.r1 ..unqrurz.radur:11rlrqiiuau
l n q l s . r : 1i u e . t o r , n q r q r n q r : t : r i u : r uI rA \ \ ^ q r r l l y I n q p p c d s n i J U J r us n r 3 l
ucqlurzlacluc1ny1:ruriur.'t;-ur:.ro 'unqnlqnlnclenp
lnslru.rclr,(ucnp:r1untrrru
currlcsrun:s:aqdnprqqr1e1 n iur.ro rnprl ttrtclnc1n,11., :rpry.i:rq e1;urutc,{c,tos
'AWS urr.l qllo u11):-rlafrp rur rucrLrrciPcl.rs '1rr1n':lcru ured
lqrN lf;qrqr:^ 1rr1
rlalouclrsle:^rp3ul{ urquurz.r:dqPlIPc( urqlrur'lr.rclirill ntrs 3rrl,{ur:lrnqrcd
u r l 3 u r p a s ' p r s r l u l r LqrJr I o r i t : I r 5 ^ \ r ] s irupu . { u r q r u l z . r a dr l r l c p u n l r r l r a d a s
urqelru.racl r,nqcqr{uueqratya4...(rtlsrrsrp) rsliu)lirp iur{ rnrlllrrr rrrl ur;-uap
curzullrnqrad uetm c,{ur:prqldy lu11ur:lqiurur qnil'uns qrlyy rurcq
' c ur t a q
repalel undurr:ruat.u {ntun c,rasrp3ur;,{uctrnl iurqrre) prn'rsrlrl n1rrrp rdqcl
'n,{ulucqo:"8ur,( rupn"-unlnq nlr rr11 r:,(rrqn;-;-rrrsos;-ue,i ulqrlru:rcl ullnq
lesersrr':3rqlsl{Lrrq up)nlrlrp tnalas.ral rrctlclrulecl r,rqnq rnqqa;-traru uetsrurp
'rruen:^'n,{g-1r1rc1111 'lr(p qr11y '(tLLrr1.r:cl ;-ur,{r,{utun:ns qrlo
lnsrd J.,\\q
rltquJl rqnirurptrch:priiurqrs) rlrqrLt:r1 r,{uurlnr:arrrrrrlurp lnqas.le} ltrur,tr
rqrlru:ru r,{uunrtpJ:^e) se}lrtlrdn IlqLrrciurtur{n1un ttt:tt:c,{tt:^t;r-ctlotq ucqnlntlal
ue1rn1c,{uaur lnlun r,iunq pnsIpLrr.rJq rrp tnqJs.rJt ur'rlllnq.rJd rnr-\{n)lrIaru
uciueql r.r:1sr rcJrqrsl,iuurlrl.rrfurLupnslrun:q yrptt urp n,{ut'utt:sraq clnptq
p n s { n u r J q) c p D B I pl l u c t u r p ' n r u u . \i i\u r ; : o a u s r i u a p q n q n } e s . t .uqr l n l l ? i J t l l
rycchs'qc1ru ttllnq:rs uriurp tilqrtttz.t:rdltilsrrsLl.lur unclrpy r.'iuLitn 1eq:r:-
ursrqrqurad u r : F r pu r l s l l r l r l r r l l p n s l , i u u r n l u a l : 1r s ln;-u:d rllru.roq;-uartt
uup'rurlInq'uu)npullJri'1r1r1ocl ur:;'urqur n.l:rdlluJ.tt;\111r:.lr,iscrtt t1o1olc.tccl
q a l o l n q J s t P t ; s l t q i L t l ] . i l s l l P l t t l l l t l l u n l t l q l s u l l l t : u t l ; ' i - t l : r t t t; ' u l : ( r r t l q n u n q r u o d
( r s r , { e r I r . r J r r r t)r : ^ r r s u e Luun r l u p y q r t p t : q t p r l t t c t t t q r q n . r r c il r s r q l r p r l
drn,{uaurdrns te1rryqrrr:r:ry'clrn.{ultudrns trlrlrq urp rnlJl lrdcp luprl
n1rdun,{uadue8u:p dcnsrpSur,{r:rr1uy (up)p:-nrel)tnpnslinu;-unpuriuoul
c,(uurcpprp crrl-n:1 'usopracl du;-iurrpth:n,{ttaLrt iut,{ 3un.Io trnp(h?n5-Ip 3uB,{8uP
ro l?l?lun p,rq?q rnqrta)rpnlie(l unrl-urrluup 'rJu^\ 'uttlcq duu{ulur tl.raclas
sedemikianrupamengemukakanalasanhukum yang dikaitkandenganarti kata
sematadanmerekaberkatabahwasiasatyangmerekalakukanitu tidak termasuk
sesuatuyangdiharamkan.Padahaldapatdipastikanbahwamaknanyaitu adalah
makna yang menunjukkankepadasesuatuyang diharamkan.

512 - I'lamul Muwaqi'in


gls - "'etsrtax n{nfl

t i u r , - .ur oc l n q a su r i u a p u r L u r . r o3qu r l , i ; - u c j ou : t pc u t e , 3ri l: q r . n u r i rl l q r q r l l V


q J l oq q u s q l pr , i u p d e p u a d 3 u r ( u c t l : s : s : Iu r : pq E . p r !Ill q r :t n q . r ( u J utrr r l u t u r
cdy,,ql11y eurlSr:uurqiu:tu 3ue,{Suciouutnqesue;uf,pIIJl:]ur urlrirunruirl
ellrulu 3ul,i iur.ro 1nq-r(ulu ulp t,\\rlrsnurudr;-l-urrp ;-ur,( uc.ttltur:d
urlnqJs ueiuap 1r.;tunu iuc.lo-3utlroulrlr-irunu.)i tnqJiuJur 1r:l.1ucur tcly
a,qllullrq Ilqr urlnqos utritlep'ql]1iy cpedal twt rtsnulni qntn,iulnt;-ut:,i lrrsc.t
c.ndsnln;t-uaur rlrPIl'Ppr;u?AnlInsast;t3as iurlur,rtundrdclnqur;'urur 1t:pt]
'JnqnIrnrlrp rpxpr Suui SunrounlttlSucqruaur
ryprl'rtcuriur;lo rrcldnprqiurur
Iilprl'rirq u N u a n l I c A \ r u D l r l pr u n q u r p l r ; - u r - -r 1
r r : \ n l t l r . r r r . rIur rrp r l L l l J
-1V..:1,\\qrqut:lrlniulur iuu,{ gosolrlelrd ryecl:sIn:^r.r u.lrclqnsnurlnrlr itr:tu
trqurur edy,,prqrreuaq iuei 3ue:o-iuc:ounlnqasur;-ulpqc11yrrwu.rndrrr:rs:r1
l c l r s - l e . i r sr u r l u { a u r 1 r p r 1 i u c i ; - u c . r o 3 u l : o t n q r i r r : u r 1 r ; r : l L r c u rd y
a,urlrPralurlnqJi^u[;uJp !,{g-cqurcqnrcdurp'lr]InrJu[rr,llcl'1nsl.r r.rlcl rqr:u
c t t : t lt ) u t - " t u lrut r- r . ' d rLi ^ t \ Sq r J l VU r - ' n { r n l JU) I | r l u l l U l l : r , r q ; u: i t r r : r : i l n r t r ; r 1
rurrp e,{uunndureualdcuaias uulslqcqiuaur iur,i ;'ucto iur;.rolnqa,(u;iu
tlc-;uUru l ) d y i e , ( u t t C r u . r o q i u cut uc p u l l - ' i l l I J n L U u e rt U
l q e s i r r ; i L r ; pq r : 1 1 y
urclasurqnl u,'irqa:-llsas iur.rc-iur:o urlrpelurru lltlLrirruldy I.uclrrnsurur
uqnqasuu3urptnqcsraluernlSuriuadlnqaiurur;'uu,iqllJV lllls-ll!rs rnp nlulu
-uLtnru tulrlrq urlSuriueur 3ue,{iur.ro 3ut,rotcdcptp;-ul:,i tuc1ueru udy 1.1,r.11
-rpuder.1 ( ulp u?)lelapuau)qru-rcbrluunq:r\^ rrcn-u:rp rlully r:pucl:1 rrr-'1r.r is rrrrrrl
lnqaiuaLulcrluru cdy i,r:,{urlrpurrpSul,i ucut:qn1r1lclrIUq urp tl3rs lrpll
1t;ptyleqrprd ucqnl unlnqasueiurp r--1e.r.rur r:Ir:Llr.)q r:lr-"qrJq tnq..r,rrrrru iuu,i
lr.r,rsnur 3uu:o-3uuro lcdeprp iul,{ lcqultLr ecly .rnrutq urlllruts uclu rurlsl
rurc;;-u c1,rls'lr, uu,tsut:|llqlqurcurulr)r nntr qrqn.r.(lrurr:1r:;'uaur urlr: tr:.rrI is
rduaqaq urp lcs-nrurryrrurcir cucSc rlrur-tulr)nq urp Lrnr{nq(quqniJlu)
r t u l S i l - u a rlur d r ; p n 1 rI n l u 3 q u u p ( u I l n q i s ) u L L r r :uul r l L r r ; i i i L r al ldr g

IVNg.JVNBIO
ONYA VHIYN.VHIVNHVfl IAIEANSNI
YNINN NVCNVUSIgX
OJ,YNSNIVXNNUNNSIAI
YVOru JA\S HYT'IV
y i t n g c e r d i k d r n p a n d i t il A p r m i l n l i l r t r n e n y c b u t p l r u h l i l r s a l L l \ ' a n g
kha;-alannyaclilngcap llsrcldan irrlsional dcngan sebutan[calila (kcnviltit:lr])l
S u d r h s e p a n t a s n vn a r e r e k av a n g t e l r h d i s e b u t k a nc l i a t r s m e 0 t b r c af i r r n a nA i
'Ittr
lah SW I: titluk lain hotttttltlt n(rtnu-nanlu vtnq ktttnurlatt btlttk,bupuk
kutttrttttttgtttltt-udrtktutttttt: A[[ttlt titlttk tttcnttntnkun.sttutuk(tL,rLut:<Lulluu]1luk
( n e n v e r nb u l t n v t) l Q S . A n - n a z r r r 2: 3 1 .

Shigat(Kalimat) Akad l)apat Ilcngungkap NIakn:r1'anglerkandung


Di DalamHati (Niat)yangSesuaiDcnganKchendakAIlah
Scba-sai nranavang tclah clilcran-gkln cialampernblhustrn scbcluntn;'a.
blhu,anrlksuditlr daputtcrur)-cklp dalenrlkld. karcnaakld i1ubukanscnratr-
m l l i l u c l l p l r n\ , r n g t i d a k r n c n g a n c i u nnlr l k n a .h a k i k t r tl.i l u L t L t i L t alna i n n y a .
B c n t u ks h i g x t( k a l i n r a ta) k l c l i t u s c p e r t ik a l i n r a tb: i l r r l a k u - j u a l 1t.. \ \ ' / u r ( i / u
( a k u b e l i )t .( . - e t r ' l r ' u(jat uk u k a r i i n ) . d a n a f i l t r i { u k u b : r 1 ' a r ' l . b a i k d a l r r n r b c n t
k l l i m a tl / i a l a r ( b c r i t a )k.l l i r r a tl i r . r r al s e l l i nk u l i n t abt c r i r a )r.r t l uc l a l a nbrc t i t u k
k a l i m a ty a n ur t c n c a k u pk c d u a n v aY. a r g d i r n a k s u cdl c n g asnh i g a a t k a cdi a l a r n
b e n t u kk a l i m r tk l t a b u a r t l l l a hk a l i m a tI ' a n qn r c n r t r c r i t a k (am nenuuntkapkan)
m a k n av l n g l c r k l n d u n gd i d a l a r rh a t i I r n g n r e n u n j u k k l kn e p a d ap e n g e r t i u n
a k a d .S c d a n g k asnh i g a a t k a cdl a l a r nb c l t u k k a l i r n a itn s l a d i g u n l k l n k a t c n a
t e r c a p a i n yaak l d d i l u a rp e r r b i c r l r i a (na k a d . )s.c h i n g g al a l a d za k a d n l ah a l u s
rnencernrinkan rnaknalang tercapridi luar pcntbicaraan rkad, yakni kalirtrat
1'lngdapat ncngungkapkan nrakna vrng terkandun-g clidalarrhati.Keabsahan
a k u d i t u t l i t c : r t L t k adnc n g l n a d l n r a k e s e s u ; r i l n a n l i i r at r c l i t l d c n g a ny t n g
d i b e r i t a k e nM. a k a u p a b i l ln n k n a l c r s e b utti d l k a d l d a l a r rh l t i . n r a k ab e r i t a
t c r s c b udt i a n g g a ps u a l uk e b o h o n g a ns .c h i n - l g lb c r i t r t e r s e b ust a n r ld c n g t r r
u c a p a n l l n g l c l u u r d a rm i u l u t o l a n gn r L r l a l l k v l i nrgn c n g a t t k a n' A : kubclsaksi
blhwa Muhanrmld itu utusanAlllh . Dan scpcrtiucaprnolun-enrrLnal-ik vang
r n c n g a t a k a "n,:, \ k ub c r i n a n k e p a d aA l l a h d a n h l r r ik j a n t a t. D e n r i k i a nj u g a
h i r l n y :di c n g a nL l c i i p a )n' a n g k c l u a | d l r i n r u l u to m l l g y a n g b c r \ i . r \ J t , \ . r n . . l
m e n g a t a k a n":l u : . u r ' . x a j t u ( a k r Lk l * ' i n ) . l . r l c l l h akl e n y a t a u n n ydai a t i d a k
nicn-ghcndau k in e k a p a nt e r s c b u td i a r t i k l n s c j r c r t ip e n g c r l i a n) ' a n - sl e l a h
ciitetapkan olch AlLrh thianr svariat.Kalirrrt (unlklpan) tcrscbuttcrrniisuk
kalimaA t / r d D r(i rb c r i l a )) a n g r n c n t : a n c l uknegb o h o n g l rdra nt e r r t i i s u kk a i i r n t l
lir.r'trr';'angrrenvandungkcbatilln.Kanri 1'akirrblhu a krlimat lrz:rll rllrT(aku
klwin) 1'angdiucnpkanolehoranr I ln-qtrertu.juannrenccraikllkcltbali u anita
y a n gd i a n i k : r h si u p a v ad a p i l td j n i k u h ik c n r b a loi l e hs u a m i n v av a n gp c r l a m a ,
tidakdiletakkandalarrkcniu-sklsyari at. ldat. diin bthasa.Dalantpclnikahrn
t e r s e b udt i t t i d a kr n c n l p u n ) ' rt u i j u a ns e p c r tvi a n s t c l l h d i - q a r i s k aonl c h A l l l l t
kcplda hamba-hanrba-Nvl.dan dil ticllik rrenjadikanpcrrlikahal)tcrscbut
s e b a g asi e b a bt c r c i p l x n v ah u b u u g a nv a n ! b e l k e s i n a n r b u n g a ( hna r r n o n i s ) ,
k c b c r s a r n a a nd.i r n d i h a l a l k a n n y ah u b u n { a n s u a n r ii s t c l i , t e t a p i d i i r

514 I'lamul Muwaqi'in


s{9 " ' E E r l a xn l n g

uu\rur I)npuaq;Uorurrp x.\\ql,)q ut)InlirnuJur tnqrs.rJlzpllul utluLrr '..(ur,\\l])


n)r;) ,trr.ri,rrt/r/ nrlu (lpnf n)r) ,/l /q., :clulirq iul:olsls r:1rqr:clylu:nckuas
clliiurrp ul;111r:prlr,.,iul,'rurlo:- l,iuut:r:rrr:s1t;1acl ulp 1tl\u c)itLu')lpll r)rl -rlls
i h ; S i i u n rl pn q r s : ap t r l o u l l i u n t u r i u q e , i r . r r q rni lr s r l r p l r q t p pr > 1 r Iq r l l \ r q c l o
u l r y l r l r l r pr l l r l J ;l r r e i n r r l r L uu r i u : p r I u p u a L I Jl r{ p ; - r r c , ti u l r r u r : r : 1 u ln' l r r : i
'l,iurullur uli'Lrlp lc;-ur1ua1.rJq rur Ilq t'1r;url,(u rllp u:11;-u aLu1lpr1rrp lltl'
rdct{ Biurun)nq r;-asr.cp unclnr;Lu tr:1r1rqrirs ucp 1mq 'r:,iur1lpLr.rq;iurur
( i n l n u a d )n r r r q u c c l r sc l t f u r n l n q r s u J . \ \ ) : s u ou) r ) l l l J q u J L uu u ) r l n q J s . r J l
lcLurlll)llcurlr) (qup{npnp ) 1r, ,/r urrp( q?lul|.rrq)ll0i/r :rlrcd:.-c,iu0Lr ltur rias
urcJBp ulltlunlsJ)i ru,iunduraLu 3uc,'{lcrurlr':1 uu1;Lrni;-utLu }t)dupLtrp (ttuJq nW)
p-yufp'(rlxrf,lJJ
i /.ir1rr,i nlp,),tqpt)rltqD'(rulurruaLut\e) tuqt)qtlD:1rrur1r1r1-r:rdrr-
r;,{uzpr1u1 r;'Js ruulupurlruitsal rIrlnrrJlrliul,( ttrurJu\ ui,'ynuniiuaur1rr:c1
'Ililq tUPltpIp;unpur{lal iur,{ eullu unllnfunurur
lrtlup r:,iur.rr1ls -rDr7ar1-y
lcurrlr) InluJqrJq c;-n[1r:dlpucp trn)nq nlcnsul1du1:uaru]cc|-'pr--iur.rrl:,s
. ll.[ ll ]rurrIrI Inlulqlcq lcdcpn1rprlu tr:;-rr1s l;-;iurqas-rluqumlllpiullpul)lel
B u r { r u l r u r - r u l l r u u t l r l l e s t n l r ; - u r r u r l u n : a 1 r ; . , i u r 1 r 1 r : , n ldrtu: ; - ; - u r : r p
lldnp -.{upttn1t ut:t1r1:adntrns lt.iutlr)l.rJru lrxlr:p;-ur:,iulllrl.rrcl 1n1ulq
tulllllpun)iIsrs IJxallp;uIi tr)rI?q Iul0t ) lllt LrrlrdlLlJru uuppr])r nl|ns urlsupuIl
ueletluau n1rlrq rucurll rlcqLUclrprpiunpuul.rlt ;ur,i ru)lul ul)llt r.rJqLLlJrLr
uunfnuJqnlr pu{t (lrrurlcl) loirr{5-l't.trL1tq r{urlnll.rqJsur:1sr;1afrp qr1.r1
lnqrs lJl Pll)ll
(up{lrtcqruau)Ipsruau urp lnqr:JuJru utnlhu:q urpu,iuurx1n.,{ueI urrllp rdltq
',,(nuruuiucpunp rSeqrpuuiunlunal utiuap unqrl dur:;-;-ueurpllr.req nIu)
n:lnltnbnnsnt)t.'(nururiuaplrsrq rirq prlr;raq nlr,) DlntqDrDDtlp(uuur;'llJp
crurselialaq n1c)DInDIDJDD.\s '(\LLtr:prd:1 ur11r1r,n nIB) D)/U/r7)-yfr.1r,.:rrrpl ;uc
-ro t?pedJ{I?tcIrJqSutr{iur:o uedlrn uriuap uiullq r:;-nluurlrLLr-.r11 r:iLrrlr:q
r.tllr[Ep Ip r?pt:;-uri]rru ut;'u:p cpaq.raq i-ur.{ ..rrtlu.rr.rrrr:p7.. uc)lll;u?ru iuc,i
u , { u u u d u Jr nr u l r p r p ; u n p u r { l J t 3 u r . ' ri t s n p i o qq u l i t u r pl u J . r r : )q r l l V L U n ) n q
uup 'PrurtB'lr. uBi\-urr;uepun;urlu3l,lJquurllu:p ;uri uurlllrulrd l1l]rr|ntr
r?uJrelqalo (rllrqrLra) riurqrlrulru 1:cll1tnLur,'1l.td iur;.t r;iurLuuns riiutqJs)
llrqLuel uu\m.rf,Jrqt lnlun uunlnl ut;-uap qr;1nrllrp lnrl::-.rJtutrul,\\ itLrJltI
'uurr:ar:adu,(uzldlJrJlqrq::- n:;itqosnlr ur:qulnuatiuitlrpllirlru r:rpur.i;Llr:p.)\
' u o l s rr u u n s u e ; ' u n q n q c i u u r l l r l c q r p u r p ' u u c u l l : - J a q aul u ; u n q r u r u r s . r l l J q
iur,( ur;-unqnqr{upidrJ.ratclcq:s rciuqa:-n1r ulrlllrut:tci uulrpll!:rur qr:1cl
J,4AStlrllV t:uruurdSuci u,iurLUrns cpr:dt1 rllqrurl ir:dt:plir:c1nsr1r:qLLr.:r1
e , { u u e l r e r a J u euuc n f n lr r , { u n d L u rpurrpt d p t a tr q r s l i r r c u r ; - u r 1uul )sp s l u o n r j u q
dur'i ueiunqnq'ueun.rnlJI,raq'r;-llnJa).taq ulllurllsl.rqJ)j rnl)uldlluJuruunlhl
Ie.,{unduJut Iltpll lnqaslet 8un.ro t:,nqrq ucllnclLursrp lt;dup ur|lrrrrJll uuiuJ{l
'urqelrurad un{nq ucp rtn{rdueu ucnlhl re,iuudtucru
trlrluq )rprt rrp ul(l
'lnqesreletruu,^\ rlcqual rqe{rueutlldtp lrullrrd iuei cfurulns lnqas:alqlqas
uniuap uS3urqasuerr:acrcdnlcns u,'(uuldru:1 qcqastriitqJs c,{uur])rprfuaLU
yang dikandungoleh latadztersebut,dan Allah akan menempatkannya pada
orang yang menghendakinya wllaupun hal itu dilakukannya sambil bercanda.
Sehingga denganadanyalaladzdanmaknanyayangdikehendaki tersebut, maka
hukumdianggapsempurna. Masing-masing dari keduanya(laladzdanmakna)
dianggapsebagaisalahsatusebab,sedenekan keduanya dianggapbagiansecara
kescluruhan. sehinggaadanyakesesuaian antarahakikatmaknadan Iaf-adz itu
dapat cli.jadikansebagaisuatu indikasi (petunjuk).Oleh karena itu. maka
t u j u a n n y ad a p a tb e r u b a hk c p a d at u j u a n y a n g l a i n j i k a h a l t e r s e b u t i d a k
terpcnuhi.Hal ini merupakanketentuanvlng bersifatumum dimanamacam-
r r a c a mu n g k a p a ni t u m e m u n g k i n k a u i e n g a ny a n g
n n t u k d i n r a k n asi e s u a d
dipahamiketikr un-skapan itu dinyatakansecarxmutlak.tanpakecualidalam
hukum-hukum syari'atdirnana Allah mengaitkan suatuun-ekapan denganhukum
yangdikandungnl,a. Dengandernikian.makamerupakan suatukeharusan bagi
p e n u t u r ( p e m b i c a r r ) u n t u k m e n y e s u a i k a nl a f a d z d e n g a n m a k n a y a n g
dikehendakinya. danpendengar harusmcnyesulikanlatadzyangdikemukakan
oleh penuturkepadamaknayang dikehendakioleh penutur.Apabila penutur
tidak rnenghendaki maknatcrsebut.tctapimenghendaki maknayanglainnya,
makaAllah akanmembatalkan tujuannya.Apabiladia melakukannya sambil
bercandaatau berguraudan dia tidak nremaknainyadengan makna yang
terkandung olehlatadztersebut. makaAllah akanmenetapkannya sesuaidengan
maknayrng dikandungolehIafadztersebut. scpertiorang yang bercanda dalam
kekufuran,thalak. nikah. dan ruju'. Bahkan scandainyaorang kafir yang
menyltakanmasukIslamyangdikatakannyasambilbergurau,makadia akan
dihukumi sesuli denganlahiriyahperkataannya (dianggapmernelukagama
l s l a m ) . T c t a p ij i k a d i a r n e n g a t a k a n n ydae n g a nm a k s u dm e n g e l a b uai t a u
menyernbuny'ikan apa yang terkandungdi dalam hatinya,maka Allah tidak
menetapkan l)ukumnyahanyasemata-mata bcrpcgang kepadasisilahiriyahdari
lafadzterscbut.sepertiucapanyang dikatakanoleh orangyang bersiasatdan
melakukanriba yang mensiasatinya denganakad iyanult (pembtyaranyang
d i t a n g g u h k a n )D . emikian j u g a A l l a h t i d a k m e n e t n p k a nh u k u m h a n y a
berdasarkan sisilahiriyahsemataberkenaan dengansiasatyangdilakukanoleh
orang-orang yangbertujuanmembatalkankewajibanataumelakukan$esuatu
y a n g d i h a r a m k a n ,k i r r e n ad i r l k a n m e n y e m b u n y i k a nk e b a t i l a n y a n g
bertertilngrn denganakad dan perk:ltaanyang dinampakkannya.Dengan
k c t e r a n g a nt e r s e b u tm, a k aj a w a b a n n y ak e l u a rd a r i k o n t e k sh u k u m y a n g
berkaitandenganpcmikahan.thalak,danruju' orangyangbercanda, walaupun
dengancandanva itu dia tidakbermaksud menetapkan shigatakadsesuaidengan
makna1,angdikandungnya.

Pembagian Antara Shigat Akad Secara Menyeluruh


D a l a m p c r : r b a h a s ai n i k a r n i a k a n r n e n j e l a s k apne m b a g i e ns e c l r a

516 - I'lamul Niuwaqi'in


4trS- "'Bdllay n)ng

r.rr{rn;ni;-uJrrfIntun Ilcsersuaupns)ru uciuap (rry1r[u) ,,nDlolDtu,,nvle


'qeduns rlcsrrsucrt-r pns)eu us;uap (nuB{ nlnq) {eteql n1.e),,oDqnl,DlDDtpl,,
nBtc 'Bqu rlasarsufrlIpnsleru ueiu:rp (rlJq n{n) nlto.tDt.ist nElE'(J?nfnIe)
x{ 111,, nllr 'p,{uup{rxreJrp qrlet:s lnqas.rJl ctrult,!\rqtlruaruledepeulngad3ue,{
EiulturnsrSSurqasueleraJred rltsursuJru pns{nu u€;uap(rur,trrln{p),,r?.1:r,1.1
u I p ) n t r l D \ t , u , .: u e { e t r ; u e u u l J d e s ' u c l q c l o q l 3 d r p
- , 1 \ D l i lr 1 t : t B ' ( r q e { r n
\xprl tuc,{ ntcnscs r)cpueq;uaur urp uIrI dn;-iucrp n1.rad1epr1lnqal-:e1
urdr3nc{cru 'rsc{rpurrc;nqesurlrpelip tr:dr':p 3ur;,ruuiunqnqledepletrypn e111
'ucerccrqurrd slJluo{ uep e,iei r:rp rurrqrdrp3ur:,{rqcpuaqc-1rp 3ue,{nuleur
uclyn[unuaurn1rueldc:ntp 3ur,{ trurrlr{ clrqede'urnlnqtrqr:1eiunpucBucru
8ur,{urdccnundcpy e,{uunnfnlqulrpr r,luurnlnq ueldetauauruelepucrlolnd
tpuf iun,{ euJruI 'qt:llV ueiuap r,iur.rrpf,lr]trn:urn){nqlcqrIE ur?Ilnqutueur
w p r l s E t r r p l n q c i ) ^ r au]P f ; l R { - r r dc { t r r u i r - . q : u s L c lu c p ' c , { u u c l l l l u a I u c p
uclnpnpa{qelopepnslcurrpiur( ..n1nqrurlrcicq nlrsrsrpn1ua1s1,. :e,{uuedern
nple'InJnq uelcnq;adr,n:pcirl:at qrlupf, pn:-Inurp 3ur,{ ..ulcpreru8uc,{
nlrlrrl rWI IBpnq rIq]1,\\nctc n1-(uendura:ad lupnq) tt;un?rnqe16., :1,{uutdmn
rl:adar^nclc nIB unlaqas nururns ulrp IpJrqlrit qelepe pn.-1tunpiue,{
,.IeJequel nucx.. :ueleln8uaru iurf c,(uucdr:nrpadts'c,{uurnlnqucldelauau
urrlr:p urloled uulrpefrp 3uc,{ qrlntr e,{uutnfnl rlru'e,{nr3eq uetlqaloqrp
n l r u e n i h le I r f I r ? p r ln l t c n , { u r i r q u u l q : l o q r pn t r u c n l n l u u a r u l l l e q , u r r l
iur.{ euleurn1lpnsleu erp3ue,,( clrqcderde1a1(r:,{u1n1r:eq ueseqeqursd uelep
ur?Irrllnluc)l uele e,{urunlnqreuci'ueLu) epuc:t-req 3uepas8ue,{Suerore3eqes
deSSuetpcrp ell?ru 'e,{uue1tlr:8ucru pns)eulaq )rprl Erp clrqedy e,{uuml
Sue,{uuleu rlepuaqfueLrnstr uiu{rleqJs-3ur,:,{ rlepueqiuau erpruelu{ Irpq
eft;iursrypu r:rcas uclnIElrpntr Jnq plrqndt rclr;c1unlnq lcqtlEuullnqutuau
u u l e n l u a t ' r l l i u a su c i u e pu c 1 n 1 e 1 n r pt l l r q E l l q c d v l c p r t n e l ee l u . 3 u a slrrpe q
lrlcs r.,{u{upucl-Bpupt) Jolellpur tnqulaiuau ucp e,{ueullruur:>1:eqrurSiuaru
l r d r ; pe S S u r q elsn q r l e ; - e uu r p r p e l l s r g n u t r l n u u i u c l l l r p I c r s l a l o l l u o l
u r l l n q t x r u e u { e p r l l n q e s i a l q r ] l u s c uur u c u | n l n q } t s q r { eu c l l n q u l u a u
'r,{u1n1uaqInqpla;uau lllprl ucp e,tuuunlnlrnqela8uatu
{cpD nlr lctl clcut
erp clrqrdy ur:1cuelr,{unqeurslcl r,n,udu;-8uerp rpnfcsrquelquq 'rfuurnfnl
Ieprl nelu r!e3uaurerp lruq'cliriues njeles e,{uurldrcnrprpr':lusrqn1rleirqs
uuq .lequqes e:rd ledcpuadur:p'uc1rpra1 uuiruqurrpad'qcuunS,sV'up.Jna)-ly
qalolrlr:fursrpqnlcl rur Iuq cueurrr::i-uqas '(unInq
nrqrlp upllnquruau luprt)
r,:rs-nrs deiiucrp s^clr'r lp unllnqasrpqrlat iuti( Sul.ro,iuu:oucelultad unrrlas
u^\qpqrruJq iuu,{ clrur ')udepueducupaq:adurp ucrqrsrlastad up)lnqrurueu
ntr IEq qclpsetuucrieqasurrlrp undnelu,,ir 'urnlnq dcpeq:a1undede
1eqr1e
urllnqurtuau Ieprt uiSurqas'Sunliuty3uc,{3ue:oucp'1nqeu 3ue,{!ue:o'e1r?
Sucro'rnp11 Sucpas3ur,{ 3ul-ro'r'lsledrp 3ue{ Suetouedeonryadasrtunlnqrp
nlr u,{uuede:np{pul tft?8uas{pprt ultJas e,{uuelderniuaruerp elrf eluru
'1epr1nrlr e[e3uasrp
Ilpq'ppIl? (]currlel)tr:3rqsue{etefuaru3ue{ 3uc:oasa5,,
:e,rqlq ur{ptrl rtucrltedpC pE)enlpnstrlr{Eq uelwlefueru1n1unqn:n1a,{uaru
k e r v a j i b a nz a k a ta t r i us y u f ' a h ( h a k m e m b e l il e b i h t l u h u l u l .d a n l a i n s e b a g a i r n , a .
l)engan cara seperti itu dia nenghcndaki a_qarlu.juann)a itu tJdak tcr.jan-rkau
o l e h h u k u r n . s c d a n g k a nu c a p a n d a n p e r b u a t a nt c r s c b u rd i a . j a d i k a n s c b a - e a i
p e r a n t a r au n t u k m c n c l p a i t u j u l n l a n g c l i k e h e n d l k i n v l . D a n r u . l L r L lnr n u
s e b e n a r n v l a d a l a h n t c l a k u k a n s c s u a t u t . a n - t t l i h a r a n r k a l . n t c l g g u - g u kr a n
kcrvajihrn. nrcnolongbcrbual kenraksiatank!'padaAllith. dan nlcncltliln! li-siuna
d a n s y a r i ' a l - \ ) a . S e d a n - g k annr e t r o l o n -u{ n t u k n r c l a k u k a t h r a l h a l t e r . s c b udt i
a t a s p a d a l r a k i k l t n y a s a l t a d c n - u a nr n c r t o l o n gk c p l d a p e r . L r r - L acl al ol s ad l n
l t e r m u s u h a nS . c c l r r l h a k i k i s c b c n l r n r a t i c l l r ka d a b c d a r r v aa n t n n rr n c l o l o n g
s e c a r al a n g s u n gd e n - q a nt i d a k l r n g s u n g d r l l r n r b e r b u l t k c r l a k s i u t r L lk c p l d l
A I l a h . h a n y a c a r a y a l g d i t e n r i r u l t n r l s a j a r a n l b e r b c t l u .N l a k s L r d n ] ' 1l .i k i i
caranva yang di-gunakansebagai peranilrra itu hanrl sllu. ltakli titlak akan
r n e n i m b u l k a na k i b a t h u k i r n t l l n g b e r b c d t i .d i m a n l a p r b i l l r c l n i \ i u r . r !s a r u
d i h a r a n r k l r nr,n a k l d i a l k a n m c n g h a l l l k a n r t l an t e l l r l u ic a f a y a n g 1 ur nr r l . L_ r r n ; t
a s a l n l a d i g u n a k a nL l l l t u kn l c n c i t l l a it u j u a n \ r n - 9 l a i n n y l . l ) c n - t a n t l e n t i k i l n .
rraka apa bt:danyaantaranrenggunlkln siaslt. lkll bulus,dan peniltulindcrrgan
crra telang teran!tn dltlanr mencapli tLtjuanvlrng clihaftrntkan.) Bahkan r.csiko
kcsclarnalan1'angnrenintpl orang 1,alg nrcnenrpuhnvalebih kccildibandingkan
dcngarl orang yang melakukannya secarateran-g - tcran-gan.13er.kcnlundengan
h a l t e r s e b u td i a t a s ,s y a i k h A y u b A s S i k h t i l a n i s a l a h s c o r . a n g i n r a n rl a b i ' i n
y r n g d i s e g a n i b e r k o r n c n t a r":M e r c k a i t u t c l a h r l c n i p u A l l l h s c p c r t i r r c l i p u
u n a k a n a k .j i k a p e r i n t a hA l l a h i t u d a t a n gk c p l d a n e r c k a . l l a k a r n c r c k r a k a n
'
rlerlpermudahnya.

PerkataanOrang yangDipaksa
Dapat klrni katakan bahwa: Tcrkadang ortn-g )ang dipaksa itu
menguclpkan pefkiltaanyang menuntut adanvakonsck\\'cnsihLlkunt.dtn lctlpi
d i a t i d a k d i k c n a i h u k u n t a nk a r e n as e b c n a m v ad i a r i d a k m e n l h e l d a k i t u j u a n
dari apa lang dikat:Lktnn),a,tctapi hal itu dia lakukan scnllta rtltr hanYiiLlnluk
n r c n o l a kb l h a v a - v - a nagk a n m e n i m p a d i I i n t , a . ' l c r t o l a k n Y ihi u k u l l t a r )t c r \ c b u t
k a l e n l t i d a k a d a n l , l u n s u r k e s e n - * l j a l nd l n k c i n g i n a n u n t L l kr n L - n g u c a p k a n
pcrkataan terscbut". Dengan dcrnikian. maka ucapln tcrsebut tidiLk rrcnuntut
a d a n y i i h u k u n r a n .k l l e n a h l l i t u C i l a k u k a ns c m a t i t - n l r l au n t u k n r e r r g h i t r d a r i
a k i b l t y a n s l k a n t e t j a d i .S c a n d a i n y a
c l i ad i p : r k s au n t u k m e n b u n u h .n r c n q l r u b i l
balrng. membuut kcrusakln, dln rncmirkankotoran. naka tidtk rtrun-qkindja
b e l k t t a : " S c s L r n g g u l r n y ap e n t b u n u h a n , p e n c u r i a n . n t c r u L r u u tl i c r u s a k l l ,
menrktn koloran itu adalahfirsid dan bathil". Dcmikian .jura halnyajika
scscorangdiprksa mlkan, ninunr atau ntabuk. maka tidak ntunlkin cliatrer.kata:
"Sesung-tuJrnvallcrbuatan itu adalah lasid". Berbeda ilcngan scscorurrl
-varrg
rnelakukan sumpah, nadzaq thalaq, atau ntclakukan akad ylng rnr-nrlrLur)li
konsekrvensith:rkurr, Demikian juga halnva dcngan oriins yrlls nrcnjallnkan

518 -- I'lanrul Murvaqi'in


619 - "'P8rlr) nInfl
' u r ; u n t u n l J q J \ q J I o l . r i , { u : l ,ul r r l , i ; - u r . r ou r : r l r ) : a d r u r c l : : ;l , r u u l t l n p n p : \
c , { u t r ; r 1 r r qu l l p u u r i u L (U; u n p u u ; L r J u rr)l r p u : q ; - u c u i u r , r u c c t r Y a 4 i ' r u r 1 1
ulp qllrLrJInl rrp r:1rf'r1/):r{ r]llrI r.nrpJrqruurprtr l:Dq-lDlllri urliur;p:rg
'iunlrrrurcl;-uri iur,'.rorprfualur:rpr:;-iurq:s'nclucurunpr-'rlnuntr iul.ro rlrl
'(qrr3;-uns-qn;-iiurrs.r:q nlr iur:.roesas) uDl)UDppDlt.\\,.\r.nlpIrqrtrrrl]tutlD1)[ lt)
'2T.+tt'I rir)i lrrp ur.nt;1 nltl'\ qr,'.rs1l\ lll)rr,trql:qc,iu-rtttl1tr.tnq unriu.rlr
l:r,tl 1/,
plttt-p u1t:1r-rrp 1r.r;1 urlrdn.r:rutrllt pr)t)l-lt)w.>I (pt)Dl-it))snr:rs iurr;-ul.r0
uup ue,\\clr'tt Ql:DDtl711nr:nil:rq iur: i ;ittt:.t1.t un:tu uIl-'LUlJq uup L'plurJj3q
uc)pusluLurp r d l 1 a 1' r 1 l 1 u qr l ) . r J s l n r r u ) { l t u J culr : pu c q c , r r f t l r p u o q i u a L i r
4rpr1;'irr,iurdc.-ln-urdern ur,'iurpc,ll.rrqrrqiun,r tiuc.loqIlrl]c rurLrlsi:qrqur.rd
sleluo{ Luulirpnu.rni.r:,q ;-ur;,i;-rru.ro ul;-ul1r pn\)icurrp;-rrr,(undupy
ppIV tunInH depeq:aa eiursuIJIdurI uup nurn;rafJ tBIIIRII

'I
l t : 1 . ) .. r : 1 . \ 1f t : , i 1 t r t: t. 1 t l t , \ r : t { | r : i - r : q . 1 . \
c , i u l q u r , ' 1 n 1 t ; 1 t p ; - u cn, \l l n s : : ^ u r i i u " r p r s l l d l o l r u a r c l u r l n l l g t p ; - u l , i I u r : t r : t s
cllllur unl,'pJqrid Jrqrprd r:--\jrdrp ;rm i ;-ur::o r,'pcde1ucln:1P1laqrp ;-rn:,i n-r:rd-rs
't;s1|dtp ;-ttui ;-uc.ttt tlladas elll
tUn\nq uutluata)j rlnpu:q;-ucLtt lltll l:i;-utt1:r:
rprdal nlr lesl?rsrJq;-tn.to liutnsl,uqrq
urp rru1r:chrntuaLU nrqulJIIp nlrJd

ur)Li r.ItlrIrP
iur,{ nlrns:rsu::1JtrlrqiLr:urur:;-rrrqLrrrurd rrr:;-rrrp urnlnq ur\lr-'trqru.u tir:-rr:^.r:rg
;'ut,( 3ur;.roucyl-urp;rs'r,iur.rrpttt:yturttnl:l,iurLtt u c;'ttlqttttlrcd uliuap utnlnq
ur) lct{rqurJrrrrs)lrd rp iur;,( i uu-tg lllaJIIl rrqJ\.rJl urtrn q tlcl riiutqc.- ur1tttttl:1
unllrqe,(urtu urp LlrJcuiqirrlIiullt:tq;-u:rttttr:nlnlt:rq lrsrts.rrq iuni iurlo qr1,r
ur1nry1rp;-ur.i Ln;llnq.rrcl ur1;-urp:s '.rua1o1tp lrdep 1nqrs.ta1 urlunqradeiiSurqa.^
'c,(uurp lclrrntnttr ttc:11l-rrr;i r:,ir;qlq ulpLrrq;-Lraru lttru-{llttuJs lnqJsJJl
Inlun
uutrnq,rrclurlnlnlarrr e\-Iudrf ;rrr'( ;ur rri r,t11nc1 riunltpal n.n:tunlp urcp:qrrcl
rclrl:l urlc ntrriLrurlr:nq.i:d qllo t1t:pultlaltp iur,( unlnq utllas l,{Lturt:1 ;-ttt:,(
tt:;-t:,.io:-
t: itllrtl u f nll' nrl.l\-r.rl
Llr--tr-'r!l
rJtl lltlallll 'lllI
runlnq cpr:cl:1r.rrtur.l.tl ) llf I
riuurih:rn qalo pnslcttttp l-ur.,{lu lrLLl r)rpLrJq.-ttrLtr 1r:pttttlt t:,ittttr:chrrn tttr;-uap
u e p ' e F u u l 1 n 1 r l r p ; - u l l ,ui t l l n q . r a ctlr q t l r p n s l r L u r p ; - u r . ti u n ) n q t ) r : I L t r t l ; l t t r t r t
I u p r l r ? u c s - u u r r sl , ( u l n p r l t l u r ] t t n pu l ) l r u l l s J ) I ) r l r u I J t u n 1 t p r s l t s : a t 1i u r r , i
3rrc.roue;-urp usllcftp ;-ur:,{iuelo n.tt;}urttndnt:1c.,11 uclcqc(11 trrputtl;-uatu
1n1un r . r r l u r r a c l t c i r q r : ^ u r l n 1 r : 1 r r l ) t U I lr:q r : ; - i t t t t l . r r t : , i t t t t t Pt l c l u t t u a u t
uery;-uri ur,'urrlr,'qzJrlIrl{)uour Lrrnl-nuaqnl l:-)cdrp;-ur,i;-ttr,to uurlrlrad
'.nlnq) uclnqJs ut:;-urpqr:dtunsur.rl;-;-un1:,cl lttql,iLlrtlr LIIrPurrqrl)rLl.trd Ltqnq:s
uu;-uf,p( u rrq lclcqttp irtr,i u,rurtllst LrcaLtlp t:rurl.tltl ttut:nsu.nrlutrI Irt\ I ILtrl:ns
uliunqnq liuurlqaloclrp r;.urlrn:.ntl tt;;-rqrs n,{ut:qur1n1r;1rp;-uli uuqt:1ttt,t:td1
'uttr1
i4ryat lnqa,(ueurtlcq 1t:rtluutuqi:- LII;uJp rqu lnqriu:rru utp tra-;-utq:s
3uu,{ urrua;-uctl tuulrp utn)lnq qtlrpr rlltpuaqJ) ctp ;uxl ucnlhl t: iLttr:tt.rqr.,-
' e r ( u r l B s r : r s u t ut r: t p t ; - ; ' u t q a s t ] , L u u r l 1 r ; 1 l c tql J I o
P n s I t ( t t t P ; ' L r r r iu r n l n q
t l c p u e q ; - u r u r l t p r l n l t r t p t ; i u . t u u : r q : \ l l l l f . l t : \ ' l : \ t l A r : { J l t l llllpl q l l \ n L u n d t ll u s t l t s
kesejahteraan dau kekayaan.Sedanskrnperkataan)ang iidak ncnghcndlki
(nrengandung) rnaknadln hakikatnyakedudukannva sepertiperkalllt) orang
yangsedangmengalamikebingun-tan. kesusahan. dan kcrniskinan.Perkttaan
itu dikurlkandenganmaknanya, danseseorang diperkLrat dcngln ke\.riiLhtcrarn
drn hartanya.L)alamnrasalahini terdapatscbuahhadjtsyln-e dlliu,uvatkurr
Abu Hurairahdari Nabi SAW. serala belilu belsabdl; ,\rh tigu lttrkura.
dittuuntt;tctbi!u dikcrjtkanboikseutru sutt.qgttlt:un.q.qult otuu.surttiillvr,quruu,
n r u k ut l i r n u t t r k usnu l t , t t t i t un: i k u h ,t l t u l u kd, u ni . i r T r r.l H a t l i t s i ndi i r i r r l i l a t k l n
olch parapcngarrn-lt kitab 'as,.vrirarr ". dan IntanrAt-'l'Lrlnrutlzi lncngult-sil.1p
hasanhldits tersebut. Dalambcberapa hadilshasan1,anunursalr anghelsunrbcr
d a r i t r ' a b iS A W . s e r ; r y ab c l i l u b e r s a b d a : l l u n r r tq . isu l t t t t t u t y t n c l u k u k u r t
pcrnikuhtu\ thalak.dun ntenrcrtlek*oulrydtA suutbilltaryuruu.r]tukul)(,tl)ldun
tersebuttliunggultsalr". Umarjbn A1-Khattlbr.a.berkrtl: Adr crnl)ltpcrkitra
y a n g d i n v a t a k a ns a h . l p a b i l a k a u r u r n e n i l a t r k a n n ) a)., l i 1 L t t: l l u l a k .
rnemerdekakan budak, nikah dan nadzar". Ali KurrunullultLrl rrflralrtelah
b e r k a t a":A d a t i g a p e r k a r ay a n gt i d r k b o l e hd i p a k a ib c r g u r a ul.a i t u : t h a l a k .
'.
mernerdekakan bLrdak, dannikah Abu Darda'tel.lhbcrkilta: Ada tigapclkala
vangapabiladilakukandenganbcrgLrrau. u.raka diantgapscllcrribrrsung-luh
s u n g g u hy, a j t u :t h a l a k m . e m c r d e k a k abnu d a k .d a n n i k a h - 'D . ln Iblu l\lls ud
telahberkata:"Nikah itu. baik dilakukansecarasungguhan ilttu bL'fgurau. rneka
'llbar'1'.
hukumnya s a m a " d, a n p e n d a p a t
i n i d i k e n r u k r k aonl e hA b L rH a l . s i n .,\l

Pendapat-pendapatAhli fiqih dan Ahli Ilikmah Tentang Hukurn -,\kad


yang Dilakukan oleh Orang Yang Bergurau
T h a l a q - n 1o ' ar a n gy a n gb c r - g u l aiut u d i u n - t u a spi l l ' nr tcnulut r''.r],,rir.L.
u l a n a . D e m i k i a nj u g a d i a n g - r aspa h p c n l i k r h a ny a n gd i l i i k u k l r ro l c h o l r r r s
y a n gb e r g u r a us,e b a g a i m a nv a n gt c l u hc l i j e l a s k acnl a l a nnt l s h . K c r c l t r r r arrnrr
telahberlakuse.jakzarranijahabatdan tabi'in.diin pendapatini dipe'lurtrolc'h
s e b a g i abne s a u r lamaA . b u H a f st e l a l rr n c n c c l i t l k a p
n e n t l l r p lrral n l s l t r n lrtl l t r i
I m a m A h r r a d .d a n p e n d a p at te r s c b udt i p e g a n go l e hp ! - n { i k u tI n l r n t . \ h r n r c l .
dan seba-qian pengikuthnam Syali i. tctapisebtgianlilgi n'iengltilkanblh\\ il
I m a mS y a f i ' it c l a hn ' r e n l u t u s kbaanh u ' a":P c r n i k a h a)na n l l d i l l k u k a no l e ho r
a n g y a n g h e i ' g u r a ud i a n g g a pt i d a k s a h , b e r b e d l s e k l l i d c l c , t n t h r l t k " .
Berdasarkan riwa)'atvan-sbersunrbcr dlri Ibnul Qrsinrblhu'a nlrdzltab|tlrnt
Malik beryendapat:Pernikahandan thalak vang dilakukansallbil bcrgurau
d i a n g g a pl a z i m ( s : r h ) .t c r b c d a s e k a l id e n r l n j u a i b c l i . d a n p c n t l r p a li n i
dipraktekanoleh parapen_eikutn),a. Dan Ibnul Qasimtellh rncliu,alatkunduri
A l i b i n Z i y a db a h w a :' N i k e h n y a o l a n gv a n - b
r c r . r u r l ui t u d i a n s g l pr i c i a ks a h " .
Scbagian P e n g i k u tl b n u Z i y a d b e r k a t a : S e a n d a i n ytac r d a p r li n d i k a s ir a n _ s
menunjukkan adanyaunsurbergurau. makamemerdekakan budak.niklh. thtlak.
dan maskawinyans djlakukansarnbilberguraudian-rgaplirlak sah.Adupun

520 - I'larnul Nluwaqi'in


...B8llaynlng
IZS -
SlIpsH-1V,, :tEdBpuJdraq 1,',iuuurlrlrlierLLrJd rrll;uJpqlt)ruLIltIlt.irrr]LIllqplc\Illtr,rJd
u p B u e pI I e q l e n f ? i p l u c u r r l r D J q u r J L3r u r : i i - L r c . ruor C ( u , i U r r u ; u J p
p e { e u e l n { E J o u r3 u c , { 3 u r ; : o )x . { r r u n ?i lu r . i P r ; 1 r r; l r l r c l t n l ) l n ) r ( l r r r J u r
I n l u n E r u u J l l pr ? s l qI p p r l n l r L ( u r r r r : 1 l 1 . r r r: li i u r q : r s ' l , i u u l 1 l 1 l 1 t u r
3 u c , { ? u e r o q a l o r n L l f , l a \ r pt r c l i l pn , i u r r l i L r r i u r l r q u i ) \ n . r ru l l l r d n . r i r u r
ntr utnDrnl rlpu|uBrIrurJp r.rr:iu:61r:.iLrLirrrpls.,1 l-ur-'1rr1 n|1r.rnpr1;-rir,'.r0
l u a d a sn l l c , { u L l e ) l n p n puar rl l n u J pu r i u 1 6 l r l r i r r t s l r : l ) l 1 r . l r - . r : 1 \ u . i l l l l r r t r . r r l l
rBnlJrIn1Ic,(uucrtcl:cdIdutll '(lrqJ:-rri-rqir\r.iu-(llul)u.rrq;-rr:ur) lrLiiuJiir.Lrr
IBprl n l I q e d t u n su u { u r s l u . t a c l t u .
i -
t )
t rt u
, i i i u r . i 6 . . : r \ \ r l u q r I l ] l u 1|)r([
' . . l . i r n r p l t l rr1r r l r r i r q J q r p
' q u d t u n s( un rr t lr l -ur I r r r r : l r r r r r u r . r l r l L r r: i.ur LLiu:
{cpIl unlnq [33urqJs l 1
3uerozped:1 IuI urnlualol uu{n}inliaquroul nurr).. :ul\rlrrjrlt llrqr:ily
' l - " ^ t t t t n \ l n q u l t );tilt)t r t
i l l : q l l r : l r : \ | I : \ r ' 1 , . . )r q
:i u l . ; r : q
u?{delallp rSSulqes 'lnq3sral Lun)inq 1rlol:ru urnlnlr.rtl iuni lultruqrrclt
nlensas€pEr{I?pltuep 'u.{uunlnq rlEpuaqiuau Irpr} |rp r.h).rl quqJsuU}in\lrlJLLr
S f E S u a su p f u a p u l p c l { 8 t u n t r r n ; r J q i u r , { ; - u r . r o u r ( l r l ) V q r ( l . r \ r : i u r j l , u
uelqr[u,rau 8ue,{r,{uucnln1uriu:p urul,nrl:eq ilr;-;'ulrp nlr Ilg Irllnru Lnr]rs
e(urSueln;uaur uLiSuesl[selsJeq n-uri ;utJo urp rnriuurlrtl qr:t1.rsrr:;-1'1i,r.,
u c I l p B [ l p p , { u r I n p u J t { B - u JIunrl q r : r p t r r : p r ; . i r r , . i rlp. r , : r l,l , r : \ \ r \ . . 1; l , l . r L { : r r '
( u e n l n u a q )p f e ; u J s n l I ( l e s p t s r a q l)p q l l s n u rr d r l u u l n l r l r r r r ; - r r r : , i ; - r r r . r r r
P,{qeq u?IrleqlJdrxsru {cprt nuu{ qrrl8dv r,i u rnx)tul.r.r.i r.lr)puuqu.\\rl urP
euISur urelasulcl cu{utu l{cpuJq;u.1LttBrllus-LLuu5- ( )l150rslaq ut;pIt:.tn;-t.r.1;ittr:i
S u l r : o )E , { u E n p e?I u c r u r p ' l e s x rus r p ' s n l n q I r l r ' } l r l r J s n u r
l r d r lu r ) n : l t ' l . ) L ui i L r ri
Suuo qalo ue{n)€irp iur:,i ruaclasliuutrl i;-ur,irLrlrtu tllpLtaq;-LrJLurru.).rl.i
e , { u 8 u c l u a u a rcur p I l r q u d r I l t n J J I L l ] l m ) . r . r q ; i u t l t t: :. ( r t t : n p r 1r u J l r ) 1 r r l . r s . r : l
BU{e|'uUE{er{ePU:q3U:UrCrpu,rcreq'ruIrLu nlrns ;l rirur:;-uru iur:.i urrlLr).rad
n l € n s d p J n ; u a u c l e ; u : s u c ; u J q ' I r . i u u r q u \ \ u lL n p l u r l c r r r I n t J t ; t . r ; i u r rtu; t 1 r
ucp lnqagel uelellJd uulidcJn;uJur nlr;-tiJs nlr ttt;.trt;-rrqiLtt;.i iLIt:.tor:,rrqU.1
u e ; u E q u r u J d c p e d J { u r r l l u s r p r Pn r I r l l r , i u u r q r l r d L n r )l l r \ r l ) r . ) rul r : 1 r l r ; l . r 1 t p
n l r I u q c u e j e ) ' P , i u ) i e l o u e un r l r l l rl r r L I l e u J t LuIt : 1 t l t : 1 r 1 1 t Pr : t l r pt : , i u l t t n 1 n 1r l1r r u r
' q e q e sn l e n su [ ] n l r l 3 [ i r l r pf l r f p r ] ' | ru l l ) r ] ) 1 - - l . r; ui ul t ' i ; t L ] . t " t I : ) . | | ' : t r [ ) . l J q t l t l I l l ! l
q n l l v q e l o u e l d c i e t t p 3 u t : , i q t ; q a s - q r q r su r I . I r \ - u p . r r Lul| ) L I u r . l r l )t : { u r u t t l t r t l
u c l n : n u e p ' u c t r r r z I l J I u r ] I l r s u p l J q u u l c l r y r t r pq J i o q ) r p r t r : r u i i r n l n t l i u t ; , i
n l e n s s su B { e ] u ; u J u ;l u u p r l r J l r l u r n n - . r J q ; U i;ur :r j . l ' l t l l ) r J\ 1 . ) l U r , lL U l l l l l c l
' , n f n r u B p ' ) E l r r l t ' t I ] ) t u 5 n \ r I u n r l u pn 1 t : 1 r : r q ; - t t tL: ,l (r r j r r LuI r n t u J t i \
Bpgdo{ u?{epuIl rlESJs uir{ltolirur;uaLu ur)r qt:sdri]-iur;urtu iuI i ;tllt.l,, ttlrlr
ledepuad tnp epede{ ricqret I.I-JIr,iSuu:ut1 ln1t;-u:r.1 ..lrlrLp tLlrlfp rr,{rtlr:s
r u o d a sq e s d e i i u c r p l n q e s r o lI I 3 q I r n [ . . : | ] r ) i e q q P l l r t l ) l V n ( l Y t | | : \ i t r l ' l ) ) \
'lrlet\ uPull urp qnJru|H nqv qalo ur)lr)nLrla)rp undlul luclrPu3d tl|s

{epO dP33u€Iplnqas.raltlaq lunl u,trquqlrth:pued.raqritllrlII;-tl;)(l \-llll.lo.ilrLtl


tltlp
el e rqv nlpsolv plBur 'nBrni.rJq3ur,i iur.ro eiLtrlr.rrl llrnl U|;UJP Urxrusrl.r.tl
dan Al-Ats:ir (pendapat pala sahabat)nrenun.jukkanbahu'a di antara ukaLlitrl
r e r d a p a ta k a d v : r n g a p a b i l a c l i l a k u k l n s c c a r as u n g g u hs u n r g u h l t u u s a m b i l
b e r g u r a um. a k a k e d u d u k e nh u k um n y a d i a n { l l p s e m a{ s a h ) .d a nj u g r a t l aa k l d
y a n g k c t e n t u a nh u k u n n y a t i d a k s c p c r t ii 1 u .J i k a t i ( l a k .n r a k as e l u r u ha k a c la t a n
p e r k a t a ^ n . b a i k d i l a k u k a n s e c a r a s u n g g u h - s u n g - r u ha t a u b e r s u f t r u . m a k a
kctcntuan hukumnvl diunggap sunlr. Scrlungkrn bill tlitinjlu dari seri
r n a k n a n v a .s e b e n a r n l ' ap e l n i k a h a n .t h a l a k . r L r j u. d a n r r e n r e l d e k a k a nb u d l k
m e r u p l k a nh a k A l l a h ( d a l a n r r e n e n t u k a nh u k u m n l ' a ) I. l e r k e n a a nd c n g a nk u s u s
p e m b c b a s a nb u d a k .n a k a k e t c n t r r a nh u k u n r n r as u t l a hs a n r a t j c l l r s .S c t l a n g k a n
thxlak mengakibltkrn diharrn)krnnya far.ji (kclrirnin). kurcla itu nraka
r n c r u p a k a ns u a t ul c r r a j i b a r tl t l a n v l s a k s iu l t l a u p L t rits l c r i l i d i r k n r e n u n l u t n ) 4 .
D e n r i k i a n . j u e uh a l n ya d a l a m n i k a h d i r l a n a i a b c - r l l n g s im c n ! h a l r l k r n s e s u a t u
y a n g l a d i n y ad i h a r a m k a nd. a n m e n g h l l a m k a r s c s u a t uv r n g t a d i n l ' l t l i h a l r J k a n .
vaitu pengharanranvlin-qbelsilrl pclnranensebarli akibatdalj suulupcrklu'inln
yang hlnya bisaclihllalkandcnganldanvl nrskr\\ in (mahlr). Jikr kelenlultnnta
d e r r i k i a n , m a k a b r c i s c o r a n gl t l r n b a - v u r t g r n e l a k u k l n s u a l u s e b a bv a n g
mcngandung akibilt hukum - tidak dibcrltkLrkan hll-hal yan-erlengakibatkan
b c r l a k u n v a h u k u r n . S c b a - s a i t n a n(ai c l a kt l i b e l l a k u k r n n v r k e t c n t u a nt c r s ! - b u l
d a l a m k a s u s p e r k a t a a nv a n g m c n g a n d L r n g unsur kckufurln vlng diucapkrn
s a m t r i l b e r g u r a u .s e b a g r i m r n a h a l i n i t e l a h d i . j c l a s k a nd i d r L l a n A t l-Qur'an.
U c a p l r v a n g r n en g a n d L r nhgr k - , \ l l a hS W T t i d a k n t L t n g k i nm c n g h i h n g k a nh a k
t e r s e b l l t\ \ , a l a u p u nd i u c a p k a ns a r l b i l h e r g u r a u .k l r t r t a s c o n t r g h a n r b l t i d a k
pantasnlcmpermainkanTuhannl-a.rncn-gc jck .t\ lrt-rI)at-N-\,1,dan nrengabaikln
k c t c r . ) t u a n - k cntteu a n - N 1 ' aD . a l l n r h a d i t s y , r r r rd : i l i i r a y a t k a n o l c h A b r - LM u s a
dijellskarr: " ( . e l u k a l t l t t ) t ( l t t . g
t ) r L u t S
\ u n g r t t t ' n t p c n n u i t t k ul rt tu k u n l t u k u n rA ! -
lah ltn nrcnrcpclt'ktut t rul-autt-i\tzr ". Dcnikian hally a dcn-tanolring orang
y a n g b e l s c n d ag u r a ' . rI.' a k n i m e r e k r v r n ! n c n g a l a k i n ) 1 1 - r ) ' a tA l l a h s e b a g l i
bahangurluan, karcua tidak mcnghendakihukun I'an-udikandungn1'a.padlhll
h u k u m y a n - rd i k a n d u n g n a r i t u u ' a j i bd i l a k s l n a k l n o l c h I r c r e k a .H a l i n i b c rb c d a
s e k a l i d c n g a n k a s u sj u l L l b e l i . k a r t ' n ad l l a m n r c r t - g o l uhl ru t t a t r c n d ai t L th l n y a
m e n - t a n d u n gl r l k r n l i n u s i l t s. e h i n g g l th l k k e p c r r i l i k a r r n v rd : r p a tn r e t r g a l a r r t t
pcrgarltirn.dln mlnusir tcrkrLlangbcrquraudar bclcltndadengantn;tnttsi.rr rLng
l a i n n l ' a , s c h i n g g aa p a b i l a d i a m c n ! a t r k r n n y a s r t n t b i lb c r - q u r a un. l k l t t i d a k
d i a n g g a p s e b r g a i s u n g g u h a n .k a r e n a s e n d r . q u t l u i t L t r i i b o l e h k a n s e l l t n a
dilakukan ln'.lrl manusiu.
B c r d a s r r k a nk c t e l a n g a nl c r s c b u td i a 1 a sd. a p a td i t a f i k k c s i t t t p t t l r tbna h $ a
permainan. sendagurau. dan bcrcanda daltnr miisrlrh I ang nrengandunghak
Allah tidak dapatdibcnarkan.karenaperkeraantcrscbtrtbaik diuc:ipkrtndcngrn
s u n g g u h - s u n g g u ah t a u s a t n b i lb e r - l u itr u k e t c n t u l t nl t t t k u r t t n al d i a n - l g l t ps a n l a .
kccuali apabila diuclpk.rn kepada hrrrtrl hlrnbl Aliah. Apakah kanru tidak
rnelihat bahrva Nabi SAW pada suatu stxt bcrcanda de'ntan plra sahaintrrYrl.

522 - I'lamulMu*aqi'in
gz9 - "'Edrlay nlng

'rrrlrcryJq
i u r l u s c . , ( u r n p a lr i i u r q : s t . i u r L r n l l q u r l n t u o L r t l l r i u n , i q r 1 1 1 ru r : 1 3 u c p c s
' q r q e s u r l n t u a L l a t un l l ' ( q n ; - ; - u n :q^n i i u n s r : r r ; r r sr , i u u r l n l r l a r u )
Jf;ll|)nl\
rtAur)lupu:qn-uaulIlprt lnqJSrJt;iur.rounclnnleu l,ip-pqLulq rq1nrq rirq qrllV
rru).luetrpqclJt iuri ucurnlnq ur;iu:p riurunlnq urlrlrrrLnLu rn':11qrllV lyur
'c,{uutl\dcJn;ualu qrJ.t lrp rltqr;dy nc:n;'tcq
ltqulls uglnlrlrp ur).ulu.qrp
IBprl rur ur|Jr?[ras pp)r] urc uu\lr . ull,i:-rlt qllrt iul],i 1rq 1lq t(uLLrr:1nprp
upllnq!rr{uaru:-tr-leq rrp lrllru 'prIr unlnlclJru urllnp qrrlr rsrrprq urlluni;-ueur
tl,{ur;eq un)}rlr^srp a-uu,{ldr,'rs ;-ur.rlg 'c,irrrulllp rp r1:rqlunl rs)lsu],'il
ucllr{xlcru iue,nllp uururrp'prlstur rp ux)in)lllp ul,'\qrunsrp l.,iuur:urrus 1t 1acl
u I r L x n l r r u J , r 0 { q J l O r , i u r l b c u u n l n q r n l u r l u l ) u a u Lr i u u c l p c l : q c 1
I d p l a l ' o , { u u r u li u r : i q r ; p r q r - q c p n q rr c d n . r l i u r u r r , i u r l u r r p r c i n } r q r { r u
l l [ { r e , n q r q u r { l n d u l r s r pt r c h : p ' t n q e s r : tr n i u r : : r ] : r 1 u u p ) l l o l I n r u J g
'utnn.rni rcii-lqasun)nq urqntnqJl
ntrlts-lt (urlllt IuJ.nltl
SV trrrql,rql rqc51 qclo ur-.1chrnrp luqJ\.lJl ulnlllad Lrndul)\t ... ]1ut).utpntrs. t)l
r/ir)rd!", :rPqrslJq nrrlrq cit;t.rs u.(u-ur;-;lLr:lur 1,\\ys lqrr\ rlrru ..ulndrur;ccl
l ' t j u p 1 1 l , ' s: U
. . u l t ; ; u l t d u r ; - t r l p t i r r r . r a l s r l r t l ; i ' t r t - ' t t r . ri i-Lr tt , ( r r r r l n s ; l u u t o . : l s
3ur1ua1urqsr:1el-rp pnllO nqy q.Jo ull) tl,il,n u rp ;-uei .r l-llturslrpclllplnqJSunllup
l n q r s r J l r l r l r s ? r u u l ; L r J p u r l r r J l j - . g r r n n d u r r : r dL n : p l u s r r r : 1 r i ; - u nucrl i u a p
piur.rlsrIr;;unrrrur iur:,{ ;'uu.to.rslrs 'nlr rrrJ.nli
IlllnurJrrr rlllJl V d lltrril l)llru
q:rlg unnun;- u,iu)nlnq )ninqJ\ )nst)ut.lJl llqasrl1 ulclr;..1rlltll'lLu ..i,11))tprl
null n{nqI Iql)itraLu pns)rur.i.rq;-ult qt1lchr..^..:l1r:1.r:'q;-rrr,i;-ur.roasa.- lpr;
rlrqr:dr':rhlat ur:1y ur.rrurq11nluns;-unput;t-uarLr llrutJl l)pqr\.lJqqtuaci 1lpr1
n r r l a q u r p ' n r : n ; - . r : r lrr1q r r r r su , i u u r - - 1 ri:L1lrJ-t-un n t l r q u r . l )' l r L L lp - - )q r l r p u 1 , \ V S
q r l l n l n : ^ c dq a l o u r w u n ; - r P i { I l r , (( l | ( I u ) l p ; ' r q q . q r : 1 1 yl t q L U l - l' trllt l l p | , \ \ q | q
MVs qrrllnlnslrll tlJJo pnslrurp ;-ur:,i Lrndr:py .. r1rl/l' 1r/5 tl lt)llDtltnDltu,)
n,il11lf ,!tori.r1,.:ltpqr\.tJqlu tlJg ..;,qu.lrtru
;-r:t:i r;i.llrl llluaqrrrirrlrulln nlliLn
qll)rdr 'qrlJnlnsrll tt:rqr,11..:qr rrr:lurru1nc1:rsr:rlquy iut].to L ltpnrLrru' ,,.' :lt,tt)l)
)lDpnqlt!D.tot\-tl)qtleu! lt)l)LDtltt!D.rL1n1ndntq,, :qr.ry i1111tlpr:daI ur)inlitrp
iur,{ nr.rni.rlq qnlrl A\Vq lqr! tnqJs.rJtrlulc\^urrr ur;uip LnltLrJ).r.)gqni-;-Llns
qn;-;-unsJJqlr;rrrs nriliq lr)rLu qrll\/ rrrirrlp ruchrplLllrq r1r1a1 ut1;-rn:p:ts
szs - -'P;!tay n)ing

u€IdEleuauiIAVS rqBNE{eu 'tlr,t-oul ?urlES 3uE,(SuuJo-8uDlo 3ue}ualptUaf,


u?3uapuEEualraqundspV p.{uunlaqas u?s?qBqtr|aduElep uclsEIaftpqulel
'r,{unqussret3u[,( up8uapu?;uBlual.Ieqnlr nlEnsesE,\\qnq
rur lsq Eu?(Urc3"q3s
up{Inlunuaru 8uE,{rselrpurepelepq eruelas'e,{11-nqueq-eqrucq epedleduret
8ue,{ ntensasup{rsseprequEXnIBllaqrpnll J,,11Sqellv uln)nq-ulnlnH
'Blzr:u urp qnpu:-r:1dur-'{
l?druelepedDpejaqupIB B{ar3ur'nlr teuErl upq eped ueqqeg 'leurBrl rjpq
epede1a:aurr8equndlrlrpas1cc.;ueLu uB)uequeu IEpn n1refuunderne,nquq
e{eJau Bpr?de)up{nqelrJaqtuauAAVSq€llnlnsp1 rdrl:r1'uu3uera1-SueJel pref,a:-
bgeunurSuero-8ue:oqalo ucldecnrp8ue,{ueurc1sra1uu1e,{u-red eutuaueur16yg
qDllnlnsEdr,{N-lnsBUuep r.lEIIVeprdel e1a:au ueteetaleleqcdundrrlrpas
r8uern8ueu{Epn n1r IBq uprlruep unueu '(e,(ururrnu4eq epedal rndurcs
urnlaqnlr elarau ueurlsral eua-rc1) ueuuaq ?uao mSeqesuE{et€8uatuBIaJau
'ueuelsre{ lnle8uaurruEqnlr a{aloul eueurp 'efursletofuau
{eJoueuluep
qBIIV eleur ' , , u e u r r a q qulat rure)., :uelelniuaru (rnprq) qBlV ?uplo
elnal nlr Eua:el qalo 'ur:upruralBp?dalUrlF?sBprplEJlqle unlnq ue>JSuzpas
'uuruelsralupedal uE{JEScprp nlr erunptrrn{nqE{l?trr'ul?qruap uriuaq rp::rru
l€ru uup n?q uB{rBsPpraqueln{Plraqrp lErrqIE rp qellv uBnluate{-uEnlueletI
ue13uepa5e,{5J-eumBe lnlauraur e1a:au elqede e1a:ou eprdal uelnryyraqlp
IUI Ip qcllV uenluelel-uenluJtJIEuJrcI'c1:reu tntad-ln::d qelaqruaur
"Iunp
1n1un uelqeluuadtp eJndleptt uepr1a:au uuq 11rpr1a,{uaru 1n1unuulqeluuadrp
Icpn npJleg eKp-1nseg uep qnllV epedal teet {ntun B{alau uulqrlu,trau
uep ruBIsJeuuiu lnleuaur e1a:au uS3urqasersnutru r?ue:aruau Inlun
uelqetuueuau qElalidvS qBllnlnseUeuJnduesSulled8ue,{1e,uc,{suenluala>1
uuludruau ul ,1trVSq?llnlnsp1qelo e^\eqrp8uu,{urnynq uenluale)

VNUNdWflS
CNITVd ONVA JV.IUVAS
NVNINSJ,SX NYXVdNUflHI
AIVS HYTINTNSYU VA\Vfl(
ONYA HINYNH NYNINSISX
h u k u m n l a 4 a b i l i r a n a k v e n g c l i l a h i l k a ni t u n t i r i p d c n g l n o r l n l v a n g d i l u d u h .
seriryabeliaLlhersribcll: S<'r tlLtit\u tiluk uiu kct,:tttltttndttlrtrttl:itub Allah,
noka bagiku dutt lu qint o utlo \Ltt1t u u rusatt" , tlltrrclallttnhtrl ini. hanla Allrh-
l t h Y a n g l \ ' l a h r M c n c e t a h u i . ) ' a n g c l i n l t k s i r i lo l c h I l a s u l L r l l a hS r \ W c l c n c a n
slbdanya itu atl,tlrrhsclndainy'atitlltk ada kctelaprn Allah bagi kcrlLtrtnla tlengan
c a r a " / i ' r i r r" ( b e r s u n l P a d
h e n - r l r ns L t r t t p l tYhl n g t r c n g a n t l u t t gk u l L t k . r)l l. n i ' . r l \ i t
n r i r i p n v aa n a k v a n g d i l r t h i r k a nc i e n g l r no l t n g r l l t g c l i t L t t l t trhi k l t nm c ' l a h i r k l n
h u k u n v a n g l a i n . s c l l i n h L t k u mI a n i l t e l a h c l i t c t a p k l no l e h \ l l r h S W T . . A k a n
t e t a p i k a r e n al t d l n v a h u k L t n r. \ l l a l t c l c n g l r nc a l a l l ' r a t " . n r a k a h t t k u l n y a n g
ciitctapkanbcrdusarkankerriripan tlttata itnrk lrLng clilahilkrtn tlcngrn orang
)'angdituduh ditn-!lrp butrLl.Scsunlguhnr'r kecittanra tttetttprtkln tlult petunjLtk.
t l i n r l n a s a l a h s a t u n ) ' a d i a n g . r t p l e - b i hk t r a t d r r i v a n s l a i n n y a c l r n u r j i b
r n el a k s l uar k a nn 1 ' l t .D c - n r i k i a n- i L r g aa. l t a t r i l l l c r j l d i l ) c r ' l e r l l i l n ! l nl n t a r l l b u k t i
p c r z i n a h l n d e n g u b u k t i k e n r i r i p l n . l e n t u k i t a l k r n b c r p c g r t n gk c p l d a b l t k t i
p e r z i n a h a nc, l a nk i t a t i d l k r t k r t rbt c t p . t l i n gk c p l c l r ih L r k t ik c r t r i r i p r r nv a n ! t c l i l h
d i t c t l p k a n b ! - r ( | l s k r n r t l s h r l l t oi j n l l t ' . l ) a l a m h l l i n i . r t t l i k l t t t i t n a k t l ls c s t l l l l L l
y a n g m e n b a t a l k a nm l k s L t t l .n i i l t . d a n r / i r l . / / ? { (/ h / ?a l - h r l - " " a n e nrrnvertai)\'ang
tidak ada penentrnlln l .\pltkah iazinr nlcntbatalkalt httkLtnr clenganrTariirrrlt
1,angditentangoleh bukti l ang lcbih krratilarin}il. Scetldaittvl sepelti itu. nlaka
hukuIrritu daplt dibalalkanolch sclurultrTrrlirroh I [)an akan di.ichskln nrL'ni]crlri
d a l i l 1 ' a n - sd i k u t i p t l a r i A l Q u r " a n . A s - S r : n n a h .P e n d a P l tp r t r r ls , r h a b a l t-l a n
pendapat mayoritas ulaml dalarn rllcnfikapi tluritutlt tltrlttuh terscbu( dan
l r r ) F u n c k J l a n ni )l d r l r t t t l t u k t t t t t .
Adapun dlpat ditctapkln htrkttnrnvrlplbill sLl,:illl,:iikctlthuihrthur salrLh
s a t u d a r i k c d u a n v a b c r d u s t a . k r i r e n l th L t k L t r ns ) ' j i t l i t ' p t l na k r n n l e n e t l p k a n
k c t c n t u a nh u k u m v e n g t i d a k n r u n g k i nk c l t r r rd r r r ik e l t : l r f a n h L r k u l nv r n g s u t l t h
cliputuskln. Kelentuan iri bcrllku secltrautlttnr hltgi Pitraterttldtrll.Akan tctltlli
salah srtu diantarl kcduanva mesti bcratla rlalant posisi 1'ungbctlar dan yang
jtu
s a t u l a g i b e r a d l d a l r m p o s i s i I ' a n g s r J a h . ' f e l k a c i a n gh t r k u r r A l l n h
dibcrlakukln kcpadakcdLtltnt':r den-gitnciira Illcnclapkltn kebenliranorang l eng
benar dan membatalkrn kcbatilln orirng vang salah. dln tcrkaciangditetapkltl
d e n g a nc a r l y r n g h i n . a p u b i l l o r l n l I a n g h e n a r i t u t i c l a kI n c r n p u n l ' a b i ukti
) r n : i n cm l e r k ui r l k c h e n l t l r . n r : r .
Adapun hlclits 1'angbelkaitan cicngltnkasusRttkltnlh yiillg lllcllcrralkln
'al'bulltll " (thalak
istrin;-rrdcrtgrn turp:.n tigl) LLinNabi SAW mcnl'urtthnl'a
b c r s u n r p n h .H a l i t u c l i l a k t r k r i no l e h R r l s t t l u l l r h S r \ W s t t p a v : rR u k a n a h
mcnjatuhkan thllilk satu. dan hlrl ini nlr'r'tll)rlkllndlrlil yang pllling kuitt Yring
menunjukkankebenarankaidah tcrscbtrt.Perkara1'nngtlijlttlikan patokantilhrr
akad rdalah ni:it clln ltrjuan pelakLtnl'4.w alaupunhcrtentlngan dcngrn Iahiriyah
lafaclznya.Lrf:tdz ul-lnttah mcngancltrnglengcrtixl'l thalak lang sangitt jclas
sckali dan mcnyebabkln lcrputusn)'a hubungan kekeluarqaan yang cli.lalin

526 -- I'larnul Murvaqi'in


L79 "'Btsrla) nln{l

u l r i u l i 1 u J 1 .nr Jt rqI r r l r l . r P r Jqqi r I ] l r ; P r i ' l r q J s .l u


r Jr tlu r ) l r l r | r t u J q u a ur :r, i N - l n \ r t l
uPp qulJVundnrlu^[tlr],illrlrxl ]r{I\^.req ;uPr( )nfrrntr(i ur;-lrip ur;r[r]uJl,rJq
puere)qn,{urqrJInllntJd rpl]dJ\ ur]).nrsrprp;-ur,{ Lrrn)inll rnr)JIluclurJur srunrl
clajau lr,\\rlcqnqetnJqurJro q
.J_.,$r|lllv ur(l lnqrsrrt uulrnqr.-]cl su)11-)nlunlid
r,ntpunr;-nqrnr-'{u(hrjatl iut:,{ qrtqesqrq:l:^rplrchl ucllusrprp lrulnllllleqrp nlr
c,{51-runlnq rclrlal'r,{N rqrulrl rilurq urnqrl:r;'u:rcl ur-'1.rrsr:Prar1 rrrrrr.ip rrrn)nq
uplnIrl.reqLUeLr q r l ) n p r l q r l l y r i u q n S ; ' u n s a 5 .: .q r l n p r r - ' , { u u r : q l r n p
r)a.rJur
u p l l n q i a ds r n r q u l l v u u l s ) p s i ru) r l l L r r n q r l r r J c l l t rl lJl d
m , i u p r li u l , i l n f L t n l a d
r i l p l r n l q r q : l r j r p r l i u l i l n f u n l r d L l l ) i l r s r p . r Jrqu : r . r i rr1, i u l q ' L l u . l n . l n l e I
r r ; c q J : - ) r . J r u n u rS L r r i ( )i u r , n ) r n r l n l r l r p i u c . i u n t n n r l . r : cr lr L r n l n q i u o u r
\ l l p l l n r r l J q r , ( u q n ; - ; - u n s r g:.u. r 1 l | l c i r r l r ui u r . { t n d r p u r d u n c l l p y
quqJs uulJBsupJag n{elJJg nlr Rrun(I unlnH

a.uulnrqu.rJl
iur.i rur:rtr iut:,,\ Llntrt.rolt Lnrp lufurtlarl rlrurulrlrrutp uua-uJCIuldr.rrurJtl
p p r d J \ u i r l o l r c l r J qa l u r , iI U I J l r . r u r u r crlp q r l n l u n t J d r p r d c l u n l . r r s r ; 1 . r r p
r , i u r : qS u c i u u ) i l q I l r p i u u . ( 1 t : u r u: r : 1 ] t u ; ' r r . L
l rur ic p r pl r q r \ J J t l n l u n t . d
r-ll]plrrll qlqJt ;ul],i l]lrll,'lr.ll]l.rs ;-ur.Llnfunlacl qirlo a-LIl]tuJtrp lldr;P 1rPr1
;-ur,{lnlunlrcl rca-cqJs lnqJ\ril )uiunlJd (lciiur);-LrJLrr nrllaq urp'urqi:urzracl
r.{urprfrcl uulrtlnquJiu iur:,r lnllnt..rclc,iur;pr urlruur;1rp rrr.r1 1nfun1;d
uulllr)uqurJur l{lrlJtuurlJqrlllrulriuqJq rrr-r. 17ul;-uap;-ur:,r'1nc1r.-la1 lnlunloci
ulrpten\ qrqJidr;iiurrp iiur,i lnluntrclur:iu:rplnqrs.r:llnlillJd urlletrqurJrLr
nrrlaS ulldulr.LrJlj e,(urPcrdnr:q lnlullt.-)dIu\r),i ..lnqJs.rJl lnfunled r.rrplrnl
qrqcllrprt iurpur:drpiur,r.lnfunlrclurruni;-urclur:11u1uqurJur rlulJlA\VS rqrN
rAuqn;n-un5Js llu np LunInqutl:lrq..:urlulr;;-ururl'ur;,ilr:dr;prrccl rrnchpy
l.iuulcirrn ulSuaplprqr:rt1
n1rr,{rrpnslnurut;plcru u.\\rlr)q r,iurpcdJ)irl;)nqilrJ.qulJur qrun)nH cIrlJ}
'lt,\uitpdf;f,n IJtp lcalLLruu ;-ttri nllnsrs u11tt-'..r:p t311 r:iu ut:1snlntuJurleptl A\Vs^
q r l l n l n : - l r lur r C Iq r l l V 1 t : t 1
u r i t t r p n r r l J ql r r l r u r : tql )r : 1 ri 1L r ri u r : s l | t n d JI I{U l u r l
'1nqJ:--r.t
uclrurci.rdLuol;-uerLI wdcp ul,'pnurr.rJlrp lrdlrpr,iuurn)inq rlrprtl Lurllrp
uplplrd rrscp uulrdnlaur rur strprq r)rru 'urrlnuJp Lrrn-uJquIuucrua;uacl
r l e r l e s u J r lq r p l l s ; u r A u i u z p f l q q r : ( r r r q r tl t r : ; - t t l u [ r ; - t t t : ] t t l U J; qu r i
qcuP)ndpn:^{l'luI uelllrlr}ullttlJttl \1?pllA\VStlrllnlnsrl}lrr)uLu'lrllu r'lul0pnsllrtll
uc)nq nlr pclr urrlrp ur:;-urqrurt.rld rpirL;-uci r,(urr:prrr)JS riuluru Llrppnslrrrr
cpcdJ) ;ucFJdJeqr)ueil)In,{uzprlll qr:,irrrqu1 ur;-uapur3ur1ual.rlq unainrlu^\
n l e s ) r l r r q l l p r : c l a 1u l l l n f u n u r r u ; - u u , il , i u u r t h ; l n c u r r i r L r J Lur r ; - u rr i u r q
ncrlaqrue.n) qrue>1rylpcdal tncla'J.rt rpur:l ur:)rlr:LlLu.]iurLu A\VSrlullnlnsl)U
cIBtu'qeIn]rIlsBp slllculrC lsrp{lr)l)I]JJsundnBrrr ra-olorrir}J lr,rl]JJs {rrq)irlrql
zp|lcl r-rcpsulf,fqrq.l llDuDq-lDzPL:.|r1 uurlrc;-urduclrlrt] lliuriolsr PPrdr)
. n [ n :u q e d u r o s crl i u l d l r p r t r u r r : nus r l q r : q : , i u J r u n ] . r J iu r q I I r u l e dr n l e l a L u
denganhukum-Nya yang tclah disl'lLri'ltkln clandisusun-\'\'a vrng dicliisatkan
kepada sebab-scbab.seperti hLtkum I'alg tel:rh ditetapkan bui oratlg pcnulttt'
dengan didatangkannyadua oran-qsaksi. Rasulullrh SA.W dan hlrrhri-hrtttbrt
A l l a h y a n g m u ' r r i n m e y a k i n i b a h r v as i k a p y a n g d i n a m p a k k a no l c h o r l t n g - o r
ang munatlk itu padahakikatnyabenolak belakangantaratLcapalr tncrckaciengrttt
keyakinannya. Hal ini sebagaimanaberlaku dalartt tncttctrpkitn hukunl I'rttt-l
berkaitan dengan dua orang vang rlcllkukltn li rlrt sccarl tclang lcransall.
k e m u d i a n R a s u l u l l a hS A W d a n o r a n g - o r a n gl r t n g h c t i n t a n n t c t t t p c t . h a t i k a n
keadaan si u'anita dan kerliripan antrra unnk r lng dilahilkun rlenuln olarg
y a n g d i t u d u h ( m e l a k u k a np c r z i n a h a n ) .s e b a g a i m a n ab c l i r t t tt e l a h f r c r s a b t l a :
"sesungguht\tt aku tttctttttlu.skutttttu bcttltt.slrkut .tc.!rra?1Il r-al/r( ttku tlcttqur.
maka barang siapu ttutg telah aku putuskort bo irttu .\a.tl1.l1l1 q r(1/1.(lrrrkLtttutl
dengut hak sautlaranwt ntttktt ttku ttkrh ntt'nr.tlrtrtg(tit( .quruttt:t) rrttltrl,tt\,t
satu bagian dnri rrcrakt . Dan Allah SWT tclah ntettrbetilahLtkannrlt vang
m c n u n j u k k a nk e a d a a no r a t t - gv r t n g n r e n l a t n h i l b l g i l r t I a n g t i d a k d i h l l l i L k r t n
b a g i n y a .A d a p u n b e r k e n a a nd e n g a no r a n g l r t n g b c l k r l t a :" \ \ ' r i h r r iR r r s t r l u l l r h .
s e s u n g g u h n y ai s t r i k u t e l a h n t e l a h i r k a ns e o r a n . qa t t l k l a n g b c l k L r l i tl t i t r r n r - .
D a l a m u n g k a p a nt i d a k t c r d a p a ti n d i k a s ir a n g I t t c n L r n j t r k k rttund u h r t rbl e r l r L r a t
zina, baik dalam ungkapanylng -jcIes InatrpLrrtsecara sirtcliran.I c trpi ttrt-ukallan
tersebutmenginfbrmasikan kcnyataln yang acJaclen-uan tuitlllll lrlclrllnta littulL
mengenai statushukunl anak tcrscbut. lpakah ada hubungantlllLlilltltfll \\' lna
k u l i t a n a k y a n g d i l a h i r k a nd e n g a nr r a r n ak u l i t o r l L n gy a r r gr n e n g g r u l ii s t c t i n l ' l t
atau tidak'?Kenrudian tr-abi SAW tttcttrLrerikrnlatlant lt dcrl-lall nlcttciallklttr
hukum yang dianggapJebihmcndckatikepatlakcnl ataltt f itittt kcniit ipan ( antatu
warna kulit anak dcngan \\'arna kulit orltn! \ang nlenrgrLr:li 5tcrin)a).
sebagaimanayang telah dijelaskannva.dcn-lattluj uan supal l dilt I elrrIlcrlL'nlllll
kehadiran anak tersebutdengan lapanl clada.dart tidak tucncritlran;'adcrlgirn
penuh keterpaksaan.Dcngan derrikian. nrnkl drllnr masallh lclscbLttaprtkrh
ada sesuatuyang membatalkan hukumatt tuduhan zinl ynng hrnva didrislrkan
kepadaperkataanseseorlngyang rrenclci nraki orlng lrin. dcnsltr rlc rl:liltakiin:
" A k u i n i b u k a n s e o r a n gp c n z i n a , d a n i b u k u l t u a b t L k a ns e o r l n g p c t r z i t t r L
Perkataantersebuttidak ubahnva scpcrli sebulh sindirrn ylng rncn-r'rkitkln.
dan menyayat hati dibendingkan dengln tuduhrn I'ang disrtntpaikrtnsecatri
las
t e r a n g - t e r a n g a nJ.e l a s n y as i n d i r a n t c r s c b u td j i e l i n g a p c n c l c n g a l c h i h . 1 e
dibandingkandengantuduhan yang disampliklrr sr-carli tetang tctrtnran. :c'iclrL
ungkapan "ini warna dan itu rvlrna". Untar telttll nrcnghukutll orang vllllg
menuduh berbuatzina clengansindiran.dan plra sahabatrICn\ clLrllrI kcpilttlsan
"Scsun!iluhnvii dia telllt
tersebut.Adapun perkataanUnar l,rtngrnc-njelitskan:
b e r m u s y a w a r a hd e n g a n p a r a s a h a b a td l n s c b a g i l n l l l e n c l l t a n g k c i l u t u s a n
tersebut", karena dia menghendaki sestlatu.sebaglirllxna yang diri\\a)atkiln
oleh lmanr Malik dari Abi Ar-Rijal dlri ibunya [Jrnrah binLi '\bdurt ahman
y a n g m e n j e l a s k a nb a h w a a d a d u l o i a n g l a k i - l a k i 1 ' a n gs r l i n g n r c n c r r c ti t r r k i

528 - I'lanruiNluwaqi'in
6ZS - "'BitIlsY nIn{I

turtlJtrJttl )cprl;uri
\t|prt u,iuqn;;unsaS,, :l|drpUJdlsq n'{uI]nPaIurp lcqnc}
llturlrl ur);ullp3s n'iuunPaI lll?plilqnrl e,(urttlIlalIPuEl-lnfunuattl;-uoi(Lruse lB
ur)lnqJ,{urur qrl3l l.LIu(S turltul rurilln rn';urlrl Ill lrdllpuad u?uPaqlJd tpe[]r]
qrl.rl lnqas,lJlunL{rlrsrlulladrnPa-) ldcll iueul uclllcl tllllslltu c; lenlal urlllp
rllr)JrqlrliPrrP undnl]lL:,\\pllllnul itllllo lf;qnsl ritlrLrllallP til'lp ll)iJ'l3u qtllp
B,(rrlllcqrledrJt tnt)qllqJittetur,(uuctunlslJllurl'lll]c,iuJtxuciu Jp ca-;-tlItlJs{Ipulz
,ll.lII lrrinx] ll,iurlttluJllPlrdl)p urllrllllisr;uaul lnqaslel lcdtpuJd qlruuns-sv
rnrp ur,JnO-lv t!|;-uclulttad utp srqJqli)l )llpll cIP tlllliaq uc{)rduul c\Jlaul
;-ur,( nlrrtsrs uniu:rir utriullirri:aq Suli nllnsl.- ul{lcsrPliq rlsnucu cpcde{
runlnq uclcluattrur rclrt:^itttt.ttl11,,:tlrl]llllliuaul;-ue,{ tldcpuad undcpy
'tttc;'tl.tclaut;:aq iur( uculuqlutad utlIllqPIau uP)e
'sillJf
)irpu zpe:lullpcd rplf::1 Buci ucqnqn:aclr{rur 1l];utrsqBpn\ PIuntr]r:LU
rpqucft:r:iiurqas'?u{[ttr r]lcns ulllnitrnuatu lnlun ucllun;-tp tllI zpl''Julnlllns
r.\\qrq rnqclallp lrpid un,rrpurs{nlu3q uEIr"P undnuut .^e1cl'iuc'{uedrl;-un
'lB)lrr.\\'){llpnq ucslqaqtued
ucl-uep lrrq rctlrqz )qcql urp wleql snsrl uellrP
Ilulrttlleilqa"-'(sr:irbl riolcutr tulnul trrtlndcpuad
lrqurnrp;'uu,iutnlnq uu:^nlndJI
urp 'r,rznV-lV ucP qrlttlPtl,\lrllulrln qalo qniat iuu-odrp tut ludepuc4 eutz
urqnpnt ;-ttnpuriucut iuu,i url:tputs urlunlnq uclidtslauaurqlllel zrzY lnpqv
'qlqrl,t5 rqy nuql qllo ein{ ur:1]e,tl.trt.ttp tut uriut:alc; lutz
nuqlrrru.l ut;q
Ln:r-1npn1iunPuuiue[r iue ,{ utl:tputsur]unlnq ue{delaueLU qrlel urlusln ll'\\qcq
ulrl:-rlafu U qn[]l lllttln nqV cutz ulqnpnl iutlput:l'u:ul ;'ul'{ ue:tpulsul'lun{nq
trrlcint:rueruqllat crp r,{uqniiunses lllttlll l.rlp qniy ul?puc,\\loS Ilcp \llrl I
rqv nuql uoP ullrilt?,(e ,\\t.lautqr1a1ftrrnl nql rulz unlnPnl ;'unpur:;-uauriue'(
u).lrpursurumlnq ullcluruaru qr1c1.nut1-1 n.tqt:q r:,{uqtl,ilr:tlp tut1e5rlrlp LIqnZ
r-rrp ul:1w,rc.tucur qule) itttl.lll/{ ut:Ltputsrttr;iu.rpf ull tltqnPIll iunpur;-urut
iuci ur:rpttts ulttrnlnq ut:1cll1ru:ut ruulcp uelnin.r rrieqes ucltptlfrp ledrp
rur.rlrun qilo ptltLtt:t1tiuli urnlnq unsnlndcl t;-:s rch:aqcc1urellq Suctualtp
tlclrd:stp InlLIrllc)ep qlqJl chil-ultp tut uesntndJl ull1l rrutzqnpnuJul
upr:clr'Ir:p
rl:nfnltrq n,iuiruaqas1nqas.tl1 tLJul .tntLlntl)inu lnqeslsl
;-u:l, ' lr,\\Llrql:,iLllLLlrltll:l
uudlln utrlas t;,(unqrut:1tlrdcq rirq 1eir1 ;-uui urnl LturfndLpE t{lsrul rl'\\tlrq
'.trut11qalo
r:iur:prclal ut;lctclrP trIItJ{ tdr1r1 ltqurr;rp;-tttr,iulsnlndal uel-uap
uul-u11u:I,t:qrun:ucd e.rr:tqutadqllo ucll;1uura1rpiur'l ledlpuad rpl]laq 1cpt1
'r1u1(qnlnd uBdPlJP)
lnq;:s;:rtuesnlncl:1u,iultqttttrtPuliu:t61 93 ry'iur;qes e'ru
-InqrlrrJuau rrLurl urrPnur.rl lu.iaP))nqtrluJ ul,'utnlnquriuap liuLunlnql-u;ut
nrliua lr(rcins lucitrpurci:lq lulll) ,.)nq'.rslJlulc{ern utllls rriu)lrdcq ucp
nqr riuq 1tiu1 qrqcl iuu,{ utrtfncitlltt qelurlnB.. :}t:clcprr:d'icqr'iuutll iur'{
:rr'\\quq
lrqrqus rlcd ut1;-utlpc5 . riutrqr ttrp ledrq thLurut lnqisial ;uPlC)..
iue'{ pqeqrs urd uriuap
lrdrpuad.tcq trqequs;iur.to:rs qclcs rryu'c{uuttrl
qul,nr,{snu.tleqqulleq)utqlPtunlnqeslalucluo:^iJdIdull'{ucruutultl6J..tlutz:d
'qrlllv lutec.. :tltuutll Sttt{
rlrur,r Sucloas uulnq nlnqt tt]lPlltllzJaq{llpll n{r
'qrllrlq) urq iuulfl ucqululrauradusnLucprcl
cpucial r:tu rq nl?s qclcs uulltulp
adailnu yangmenjelaskan hal tersebut. karcnaklfir zindik itu sudahdiketahui
bahwakezindikannya itu trdakakanhilangdenganmenyatakan nlcnganut agarna
lslam.dan keislamannyatidak dapatmerubahkezindikannya,karenaadanya
perbedaanyan,cttjam antarake Islarnandengankezindikan.Berbedasekali
dengankafir asli,dimanaapabiladia rnenganutaganraIslanr.makacliadapat
rncrubahkepcrcayaan sebelumnya. Sedangklnkalir zindikakankembalikcpada
k e z i n d i k a n n vwal l a u p u nd i a m e n a n p a k k akne i s J a n r a n n O , " raa. n gk a f i ra s l ii t u
d i c : r crin a k ik l r e n ak e k a il r a n n y ry a n g ( i d r k diiutup-tutud pai nd i s e r n b u n Y i k a n ,
s c h i n g g a p a b i l ad i a m e n g a n uat g a t n al s l a md e n g a np e n u hk e y a k i n a nm , aka
dia akan mencintainya tanpa nerasa takut dibunuh. Sedanckan katlr zindik
j u s t e r us c b a l i k n y ad.i n r a n ad i a s e l a l um c n y e m b u n f i k adna n n l c n u t u ln u t u P i
kekutulannya. sehingga kita tidakdapatmenerkaapayangadadi dalatnhatinya,
jika dia tidakmenyatakannya. dankita hanyadapatnengetahuinyllpabiJadia
rncnyatakannya melaluilisannya.Sedangkan apabrladia berpalingdlri lslant
(kcmballkepadakezindikrnnya).scbcnarnya dia ingin menl'atakannya sccara
terang-terangan, t e t a p i d i a n ) e r a s a
t a k u t d i b u n u h .D a n A l l a h S W T telah
menjelaskan kepadahamba-harnba-Nya bahwaapabilakalil kaiir zindik itLr
meniliki kekuatan.makamerekaakanmenctnpakkankeislantannya, karena
mereka mcnganut agarna lslam den-tan pertimbangan nrenghinclari pcnderitaan
(takutdibunuh).Sehinggadenganmcnyatakanbertaubatdan kami ttteneritttit
taubatnya.maka merekaakanterhindardari pembunuhan. Begitujuga Allah
SWT tclah menjelaskan tcntang sikap orang orang kallr lar Dl (yan-q tnenrertn,ti
umat Islam).dimanaapabilanereka menyatakanbertaubatsebelummereka
rnemilikikekuatandantaubatnyabisaditerirna,nrakamerekamerasaterhindar
darilncamanpembunuhan. sedangkan apabilamerckamernilikikekuatan, nraka
merekaakannrencampakkan taubatyangdilakukannya. Sebenamya peperangan
yang dilakukanoleh kafir zlndrk terhadapIslam meialui lisannyajauh besar
dibandingkan d e n g a np e p e r a n g a yna n g d i l a k u k a np e r a m p o ky a n g h a n y a
menggunakan tangandan senjatanya. Karcnabencanayangditinbulkan oleh
perampok, hanyamenirnpahartadanj iwa.Sedangkan bencana yangditinrbulkan
oleh kallr zindik menimpa hati dan keimanan. Oleh karena itu. alangkah baiknya
untuktidakmenerimataubalnya setelahmerekadikuasai.Berbedasekaliden-giln
k a f i r a s l i . k a r c n am a s a l a h n y a s u d a hd i k e t a h u i d , an dia tidak pernah
mcnyembunyikan kekafirannya. Hendaknya orang-orang rnuslrn ntewaspadai
kafir-kafir zindik, dan hendaknyamen)/atakan pcrmusuhandan peperangan
secaraterbukakepadamereka.karenakafir kalir zinciikitu sangatkonsisten
denganrnisinyayanginginrrenyebarIuaskart kezindikannya. Seantlarnya taubat
merekaitu diterima.berarti kita menberikan keleluasaan kcpadanyauntuk
rDclnegang tcguh kezindikandan kekafirrnnya.'letapiapabilanereka sudah
memiliki kckuatan.rlaka metekasecaratelang teranganakanmencampakkan
keislarnannya dan kemblli kcpadakeyakinansemula.Peilu diketahuibahwa
keishrrannl'adia nyatakandengantujurn mcnsllindariancamanpembunuhan.

530 - I'larnul N{uw:rqi'in


ItS - "'EBIraXnlnfl

ur;p c{uuunqqaiu:d nurlr uriurp imiulluol:rq iur,( uciunlnq url:-nlnurJttl


{nlun LurItrqSuuoas ricq ur;1qeloq.ra.Jrp )uprl r,\\qcq teIEdJscurrin l:ipd
rlxurnli f;uairll q3lO qeir:rqcl tEJrs^rJq 8uu{ )nfun}rd ur;ucp uciurtuauarl
tnqa:-iattlu,{rurLltuq }llJrsraqiuri( lnlintad l],{\qrq rnqrla)rp qrpn:-eusrr)i
'qr:,{r.rrqe1 3ue,{lnfuntadrpr:dc1;-ur1ud.-roq n1.rod
lclts.raq )cprl BIruruc{luiallp
trdrp qr,{rurqtr:q tr;rs-raq3ueAlnlirut:rde1r1 qr:,rurqr1 ttllisraqiur;,{ 1niun1:d
u r : i u a pu r i u u l u a l : a qq r : , { r u r q t rt:rq. l r \ ^ l aiqu r i , l n l u n l : r d r , n q l q u r l d r r : t t p
qrpns clrf :r:uaq8ue,{1nlun1edreScqrsurlrpulrp tcdup qrfr:rqll trlr.-:aq
8ur:{ lnfunlad E:1eru'ruuDLlz lrl rs:aq 3ur,i ;nfuntrC r:{ur:pu1r1rrtueliurpa5
'qr,{rrrqc1 l e 1 r s ; a3qu r , { 'r,r1irl,
1 n f t r n 1 a rdp l d a l i u r i : c l . r a q t D d e pc I n L r r
tB.lr\^-raq 3ue,{Infuntadc,{uepe1ep11.(nAnpn.ld) ri r/rry:1n1rs.raq iuu,{ urntu:r1:1
undnrur (rlscil) r,4lzb tcyrs.raq3ur,{ nfuntail uul.rlslpp.raqlrrq r:{uqerup
uir)lplpqrpuelqeqa,{uau8uc,{urrn.;n1a1n,Luiurllq un11nfunuaur {rpr] ruf;l
-sycruuiu lnueSuauruep trqnuueqNrpqtlelei^ri(uuulnyrlrp iur.{ urst:1c[u:r.1
' p l a r a u q D r l ] p( u e l q a l o q u r a u r u) r l l u l r q d u : u r q p l a t . 1 . / 1 q r 1 1 y ' b r p u r z
S
.rr1u1rruciuaur ur13urpr5 uc;-urluryrd uc13ur1rq;-rrrLrr urp Lrrql,.tun1:ecl
u p p q r : c p l , i u e r r q r l a c f u eulr ) n l u a u a u r u a J r ) ' n l r J l l qu c l n l u l e l u I n l u n
r{urieq urlqtftl,rtp elcur 'uf;rIrrx:p Lrriua6l1nq:s:a1 uqlrrl:rd t.tcp.rt:s--'q qtqal
Fur,{ nlcnsasSurluau:urllcpr}Nrpurp urrlr^leurdr dr:prqrall,{uLr:.rn1n1:1
uurlpr{rlsEJUI)I e,{utcqnu} Eu]ueuJrrurlr i:iurq J.,^\SrlrllV r,\\rlrq qclept
pnslrurrp 8ue{ qrprr; lnqasretqrpnr) dr:pcq.rat 1:1duro1uuqnlnqalr,{uepu
cu:r:r1 ucrpq:ad tlc\]cdppueu nlrad;-ur,i qrpml upu rur Inq urelcq
,.ueBue:;r1-iuerc;,BJEJaSueln{EIIO
snJEH nl.r ualenqrad n1en5 uedey,, urrlselJfual,{ Buui quprey

qr.rrcl3urluciiur,{ uuryr^n:e1 )lnseru.rot urr1s1Sttn:o-iuc.to


ul;-trc1l1rp url.rnqrlrprrp 8ur,( urllsnr.r{ urp rr:^rqqrqrl qnr;flrpulz rtlc:1
qelouc1nry1rpiur,{ Lrltlqrla;1 r;iuul-11nqur r1rpiul,{ ulryrsrualut:puetrql[r1
u l i u a p u r : l r r n s r s r pn l r t r l n ) n q u u n ] l l . r l J l1 r : q r : P rI,.1r : i u l r q r r l p L u r i e u a r t l
r:yru cuesuriuap trprlu:)'qrllV lrutr,'ire1a:u:nturp qruung-syucpur..rnI
-1y Suqauaururiuual-Sucrat u.rr:asiut:o qnunqrualrrLm)rl:loq[IJru]xpl]
r.nlueuras'c{utnqnEl ruruJUrurIrprl uIp'p.{uurpr-'q uqr qu.rrpunytnurrl:{u:ut
r u r e pu r p q i r pg 1 l r q u r i u e u r i u u { 3 u u . r oq n u n q u r ; u rI n t u n u r l L l J l o q u r J u l
qrr.u,{srrrlSunu eucurrr:ilqr){urrr'ulr)rrlrJp uriurq rr:-:rc1 qrq:1qnrl ltputz
rlalJur qalolrnqradrp8ur,{ur;rirsn.ral ur;pr,{1 lnscUuEpqDIIVrpcdJl )rpurz
:r1c1uriuqu:uad tdplcl ueIV Itunq ulnLu Ip ur{rsn.IJl lrnquraurunp rr{N
- l n s t r du r p q r 1 1 yS u e t u e u a p u r pu u t u n p ' u , { 5 1 - l r t suelgr pl l r l l V l ) t u I r t r u a u l
iur,{ ?uuo cpc nlr .rrlcl 3uu:o-iur:o uiclur rp urq l,{u qr unqLrr:rLU ut:iurp
rlr?nJa{nucq.rsquc)lDrJDprluru1s1 erur:?edcpeq:a1elalau ueroucqa; cI51
- l n s p Uu c pq p l l Vp J r a l u J uur u p ' e u p i er u t t q ; - u c t' rt ,t i u u u l t p u t z aul t : : l l l : , t u : u l
I n l u n n , { u t l n u r 8 u r eu{ c p a r e u t I e p r l n l r r , { u t n l r t u r e s c : o de , { u l e u c q c 5
jika dia mempersaksiklnnya. makadia harusbertindakbcrdasarkan keadilan.
Seoranghakim itu harusmcnetapkanhukumanberdasarkan kesaksian(alat
bukti),jika dia tidak mengetahuiperbedaannnya. Demikianjuga seandainya
seseorangmernberikan pengakuan dan si hakirr mengetahuibahrvaorang
tersebutbcrdusta.Sebagaiconloh dia bcrkatayang ditujukan kepadaorang
y a n g l e b i h t u a d a r i n y a :" l n i r n a k k u " . m a k a s e o r a n gh a k i m t i d a k b o l e h
menctapkanstrukturkcturunandan warisannya.Demikianjuga halnyay|ing
terjadidi clalamclalilsyar'i. Sebagaicontohdaiarnkasushaditsahad.pcrintah,
larangan. ketentuan vangbersitatumum,danqiyas(analogi),dinranasenruanya
i t u b a r u h a r u sd i i k u t i s e a n d a i n y at i d a k a d a d a l i l y a n g l e b i h k u a t y a n g
bertcntangan denganlahiriyahdalil-dalilterscbut.
l)an apabilaketenturntersebutsndahdiketahui.nrakabcrkenaan dengan
kasus krfir zindiq terd:Lpat dalil yang menunjukkan kepadl kerusakan akidahnva,
kedustrann),4. hinaandan cclalnny'aterhadapagarnaIslarr. Olch karenaitu,
nrakamcnlmprkkan pengakuandln taubat1'angdilakukannlabukan harus
lebihbanyakdari sesuatu yangdia lakukansebelumdia ntelakukanpengakuan
dan taubat.PetunjukkemarrpurtnnrelakukanPcrbuatantcrscbutterkadill]g
ciib:rtalkan (dirusak)dengansesuatu yangnampakdarikczindikannl'a. Dcngan
demikian, makl tidak boleh bcrpcgang kepada hal tersebut karcna mengandung
pengabaian petunjuk(dalil)yangkuatdanmenggunakan dalil yanglemahylng
benar-benarnya kelemahannya. Tidak diragukanlagi bagi orang 1"angadil
m e n g e n aki e k u a t a np a n d a n g a n t e r s e b u dt a n b e n a r n y ad a l i l y a n g d i e m b i l
(dipakai).Pcndapat ini dipegangolehmldzhabMadinah.lmam Malik danpara
p e n g i k u t n y ad.r n L a i t s b i n S a ' a dy a n gd i p e r k u adt e n g a nd u a r i u a l l t r r t n - t
bcrsumberdari Abu Hanifah.djmana salahs:tturi\\'ayatnyabersumberdari
Lram Ahmad yang didukun-e oleh sebagianbesarparapengikutnya.bahkan
rirvayatini termasukriwayatyangbcnar-benar disandarkan kepadanya. Dalam
suaturiwayatyangbcrsumberdariAbi HanifahdanImamAhmadnlcnjelaskan
bahrva:"Dia (kafir zindik) itu harus diperintahuntuk bertaubat".Pendapat
t e r s e b u ta d a l a hp e n d a p a yt a n g p c r n a hd i k e m u k a k a no l c h I m a m S y a f i ' i .
Sedangkanrirvayatylng bersumberdlri Imam Yrsuf adaduarit'r,\'xt:ri\ r)'lt
yitn-spertamamengatakan:"Dia (kafir zindik) tersebutharusdipcrintahkan
untukbertaubat. Sedangkan riwavatyangkeduamengatakan: "Dja (kafirzinCik)
tersebutharusdibunuhtanpadisuruhbenaubtt terlcbihdahulu.Akan tetapi
seandainyadia bertaubatsebelumdia diperintahkan,maka taubatnyaakan
diterirna.Dan pendapatyangterakhirini merupakanriwayatyangketigayang
bersumberdari ImarnA,hmad.
Demi Allah sungguhhcran.bagaimana penarnpakan keislamlnnyayang
dia narrpakkanlervatucapannya setelahdia dipcrintahkanuntukmclakukannya
dapat dijadikansebagai dalil, pada kezindikannya yang selaludia tampakkan
secaraberulangkali dansetiapsaatdia rttenampakkan penghinaan kepadaagama

532 -- l'lamul Murvaqi'in


gts "'Enrla)Inlnfl

'runll lrpcdJl uu..{nlhlrp 3un,{urr:n: qnrracl 3ur{ tnqas,ral


urqlrlr\-ruu.durclrp utSucluruaqlull cprd riep qruuns-sv upp un.rno,lv
r:pr'lda1 rlcqrual clnlnlrcst:cur rultl).. :tlc{leq lnqas.r:1 lednpuadSunlnpued
c-rrcltltru'rur 1r:queiuepuetue{.tag.rlr{Jsyei(ueqtnqas^ra1 1cquellnfrrnuaru
i L r t , ( 1 r 1 r : Lp r E q E . { u u e t u n q J cqda l o u c l l r q r l c r p 3 u r { q e z u n u p l g r u g l c s
rla.raurliiurqcs'ucruEISra{uu{\BdutrueruuIJleru EIreuregesutiuap clru
'up)nryrlirIJ.raLu e1:l:Luiuc,{ ultn;!t)lJ)trqr){l qezplpnru e1r.taur e,{urepuzas
rualr{ 'r'}I:l:ur uuiur;t-usiurl rnlelotulA\S qelJv rrnp qcze tcdppuaurnlr
I rpurzrrlu) iuuo rrdurc:^ niiunuout ullSunur1cpr1unurr:cqSuri 3uero-iuu.ro
elrui 'r,{uurllpurzrl unllldtruurul rlaiatrt qrlc]asputuolrpn1rBIeleu lpqnll
r,iurnpueas ueClr,{uqnunqu:urueiu:p ryenraluf,{llur:^ItlrplEdcpuelp Il?prl
lnqss-rJt qBzr r)ttu'ult)r,{unquresEIalau iut,,{ ueln1n1a1uESuJpupl,]ue{Jaq
tucunrcq3ur,{ 3r:r.roiiutro ueiurl qtlo utr)nlrlrp tnqaslatqgzt t,(ureputcg.,
: u r . l e l r I ( J r l B : c- r u c l n )r { J l i u i i u e { n u r u r t S c t l : s r u r I r H . n u r t e q t u r l l l p
rp rpp;ur,i rdc uelledurruaurnurl upqcdr ucqnunqured ur:u:aiuadueiuap
oo1tl1l)n-1q nt):tELu rlr{ uc{jrslruaulrles rurln cled :-rlerplnqesja}lc,{BuEtUep
uwua)reg (ZS:qrqnnlJV) ,.runu uujuttl uD;iu)p(qD:D)trDjo,n,iy-tstsnnp
(.rns)q3uDi) qD:p tnunpntltl un:lotluuuaru rrDlDrlDllVD,tt1nc1 nuol ti nq ntiSunu
-rt,'iiittnuatu tutny uDe Lolnqrl Dnpr.tDptltDs.LlnpstlDtr:t,t1'rtuoy 8nq n33unl
-nltiLo4nuol 3uo,tnpo lnprt 'qDluD:lDtDX,, :qBIIVucrulrj qplppp(riunpurlrp)
cll,'rlrladrJlc{uqpJrpurlqrqc,i ueurlrprt (ucndunluJI rliunduraru) csrnl.raqrrp
q|lrlls Irpurz IJc) p,iulr]qnpt c.rqequulsrlcluau 3uc,(lrpp r?lBlul: rcl
' r ur u r _ . r . u u or rdr p
'1n,{r:,nr.r nlrr- qclus urllcp prrurlv ut?pJnsnA nqv uulctl:1rp3uc,{r':ucurE;pqes
q n u n q r pu r l r ) i r p l . Ll u l u c q n l t s r u r . r : d t r n l c p l c d r y q r q a l 3 u e , {I r d i l p u J d
du;-iuurplnqJS.rat ucm:ll p,iulc,{r^\unlt;s rlclrs rurlcp plluqv LurjLuluup
Jn:-nAnqv qelo LurIuInurf,{rprur 1r:t1 cur-"rrr -.a-r.r1:r\'Ur:qnurqul:d ul]p lilLUeler^
e r p e i i i u r q e s ' r 1 c y ; - u r 1 n j ra;q( u u n r y ; u1nns1 r pn l r l p q u r r p , ( q n ; ' i u n s - q n i d u n s
3uu,{)urprsrl lrqnrt urp urlsl ult)mqaI rpcdJ) ucllnluuucru 3uc,{unlcnq.rad
rrDputl?tr)iredu,{ur.rrqr lrdurcl csrniurd cpudal ullnfcrp rlp runlaqes
't,{uutlqr ln,raruSuli
unsrJee,{urpr tduel ur:1uqnf:1 nl[lad epedal uclqnlefrp1r]prtnlr ucrun{nq
u , { u I r p u J r ln l r u r r l a s c , { u l r l r pu i u c p c 1 e p 1 1u r l 5 - r l a l u e t u3 u t , { q e , { r . r r q r : 1
1r4rsrac1 3ur{ lnilnlad r:prdr1 ;-uciad.raqruanl t,qtolt 1r1rpur:11ci8ururur
r , l n I n l . r o dl r p r l u r p ' u f ; { r ] { n u e l r p q r l a l i u r , { r u e d a sq n u n q r pn t r { r p u r z
.rt1e1 uelsn:rq3uaruBuc,{lcdcpurdueiueptr.'1r.rat nltcd 4:prr uup iurro riuq
uuCJl,D.{urricqas urrl urp'e,{g,qa1outsrlnqplellp 3ue,{ucqrfu.,naq-ueqlfr:,ne1
q c u r : d c i i u e ; u a l u q e l l v u r l B r l n u r p 3 u e , {r p u c l - c p u r l ? p p d e l u p p u r q
uciuap rr1:asrp 8uc,{uutnurcurddnrle\^ uclcp ctueie ilpcdcl uBUIJJ urp ue Is^l
s!'s - "'ESlraxnlnrl

upf,rrJp rlpnJel lrdcJ-ral uclr llpll ?{ul|npa\ ulnfnl uruu]ndua-sal UI|CI


tlcnfn) ill8f, unnfnl urittf,p pll)ll l'{u
t.rujncluas Pinf,rs IodcJial )ndrP ritlrnpel
-unI;uns;urllp nllrl\\ uPrd clurlll)lnqJ,iueu Irprl uutuap r'{u (LIe\urIpuJur)
u r ) { I I q t U T UrIl i t n l n P e \n l r l I W P U a t I J \ l P l n ( l r \ I . r l ) r - ' l t \ n t l l - - t t l r p L l f l i u n s ; u l l I P n l l
pr jr lunlJqJ:^r,(mnpJI qelo ulrllrllllisrp tr.1rsI iunpr r:uam1 r'i Ltttt;:1t ttt-'n:qi LtrLLt
qr:1atr:i,q-1nsr;11 unp qrllV llrtluPllclrlf,urrl du;'iurtp nlr pclt: urlnlelaur ;-uri
iut:.to lnp eultutrirlg 'rlqit'is qr:1rtrullP Lltl.lllultlt-'rltl IlJlsI tutens ulittnqnrl
ucllrlrqiu:ur t,itrtrq ;ul,i qo\ru Prl)il'rlrrIrI{'lrl l.nlp.lllllJ) }ed?p IPllll lnqJ\lrl
prrp Ilnlyr.\uutn laqrs Ll]\lnqastP t1]lal itttr,i tr.n:is trprldal qn;-c1iunicdtaq
'lrlqJs-.I:llpl,'llr tLlrllrp Lrtlltllr'israd i;-unlniuaru Inlun ttltllP Illi-itlll
rueicl
'rnplaq rrulllndas.rl rttliu:p trnsls pcll rrt:1n1t1aLu n 1t:1
t;iLrr-'rl1'r1
r:,iurnpa1ur;p
'lnqJsr:l ullrnqlsd uelnlnllur ucp ullrlulllad ul)llII]laltl
1nlun i;unslf.rllaq
x{urnpel utp'(lrqeul IrlIllLLIJtuf;dur1rmndulalatilctrr 'tcInuJuI ltlll1l1l].llsiJq
;ur,\ ueqclru.rad).rrq;-rr(s qclru nrlr '(nlrlll,\\qelo I:-BlBqrpiue'{1qc'tnLrt qrltrt
'(rrelr^rrruunsut';-ttnqnq)unl1nltL1;-urtLr ucnfirpaqniurq ;uc'{ uetlcltu.laclqllrpt:
ur1nlu1rp;-ur{ utqtrltu,tld rlllrtt'ut:lirrnsiullrp n1rpcll utnlaqasuellr:llisllr
l,{urrpal r1rt1td1r,,ttl1utr.ttlt1lp3ttc,{ tr'rris r:prldal ln1ttc1 lnqJsjal qlllrsllul
ur(I l,tnqJs.rJlltttltl urlrlqutri utclt:p sll:{ rydurcu lnllnut ulrlls l'{urnprl
urp lrqtr;qiur'i trlc'is ut:;-tt:p urllillr)rp lnqJslet lc rr is unp:)j
uxp ulrllLtllr'mLltp
r,rqeq rnquaiucur qclcl utl:'1ts-'11,{ttlut 3uc,( ;-ul.ro-iruto tltp qrllV llulltulP
'rnqul3)lP q|pns lnqasi.-]llulr(s r:np i cltqrdr iut:1rq dc;-;'untpnlt tll)lr\rlra)
'r,{uurnlrqrs tpcf.ral;-ttl,{ uclllsll'IJll t1:adc:-r.{Lttt:ltliiLlJ[l nlPIrs un\x lnqJs IJI
ull)rsnlsl rclrl:u- ltlqrsl:l tr.rris c,{ttn111rrc1 qlpnsrurjl1 iulltq LIn\ulllpll nll
nualrl 'c,{trtr:uoiucur 8ul'i lurt;is ur;-LIap
rnlnqtpuJul iru,{ lt:rr:'isuullllsn.lJll
in1nq,tpu.,u8ur;,i 1t..rnis urlur ut:lpcq:ad lrpr Inpr-1..:tl)c1lrq c1:rt:ttt tr{tr'tas
:r-'un';1n qrlo t1tr1t:clasrp
seluc,'(r;ut tp1a1iur,t 1rc{rpurclt1:1tLI1 r'iu tll t:'iuau i uc'r
(lcrris) nltnsJs uup srdel,letnlt prT: ultqrdt prll nlnn:^1ur)ilrluqLUaur) )rsnreLtl
nlr r,ittlnlnqrPuaLtt 3ul,{ ltl.ttris t{clnpr
11,\\tllrq pnslctutp irrrl
ledr:p 1rpt1
'ueqt.nlue)i uf;p r);ulscld '0.iuultl)tlittrut ii-ttri ttltlns'rst:'iutnlntlrpuatu;'ulA
ntnns-Jsur;uep ut)jlclrqlp trch:p :1r:pr1tlrrf lJlptlJ\ nlt I)t:1t:ttr:3u:p tllnr:1
(lrtrq) Iusnl un\E lluprl pc1y.. :ul1r:tr;-ucur ;-uci 1:drpuad trnclrpy

IVIUgANgHI
NYO IN'INHVONS'\i CNVA IYUVAS
n r c n g a b r i i k at unj u a ny l n g d i k e - h c n d aoklic h A l l a h ?D a n l i d a k l a hk a i d a hi n i -
yakniblliu'a svlrlt yrns!Jrendahului tidrk bcqlcngaruh kcpldasesuttu- kecuali
lkan mcmbukapelulngdijahnkannyasiasatJ Bahkln ia dapatdiartggap sebagai
sumberdiin pokok sari siasat.dan bagaintana sylriat mcrlbcdakilnantaradut
p c r k a r a1 ' l n g s a m ac i a l l n rs c g a l as c g i n y ah l n y a k a t e n ab e r b e d ad a r i s e g i
ncndahulukrrlalacizdln nrengakhit kann,"- a, paciahal kcciuaakltl tcrscbtrt sarna
d a l i s e g i h a k i k l t , p c n g e r t i i l nd. a n t u j u a n n ) a l B u k a n k a hh a l i n i t e r r n a s r - t k
p c r a n t a r ad a n p e n , v c b aybl n g p l J i l g d e k a t u n t u k n r e n g h i l a n g k adna n
r r r e r r h a t r l k itrunj r r : i n1 ' a n -csl i k e h e n d aokl ie hA l l a hS W T ?D a nb u k a n k akha i d a h
ini terrnrsirkkaitllh ) an-smemuatpelantarayangdlpat nlcnghrntarkan kepada
h a l h e l y a n g d i h e r l m k a n ' lO l c h k a r c n ai t u . m l k a P l l r al l c n g i k u t n ) ' at e l a h
rnenjelaskan tent:lngbataln)'aperantaratersebut.karcnanrerekanlengctahui
blhrvahal itu bertentan-san denlrlntujuanvangclikchcndaki Allah. Allah SWT
rnclarangkcras menrakaipcrantara(fenvebab)yang dlpat rnenghantarkan
k c p a d ah a ) - h a ly a n g d i h a r a n r k a nA. p a b i l a o r a n g ) ' a n - qb c r a k a l m a u
lnenrferhatikan k l i c i a h i i t i . r n a k ai a m e n e m u k l nb a h w a k a i d a h t e r s e b u t
nrenghilangkan suatu)'ar'rg diharamkanitlausesuttuyangdiu'lrjibkandengan
menclatangkan pcngcrtian vang dibutuhkankcdulnya secaranytta. Dcngan
clemikiln.nrakl kehararnann)'a dapatdipcrkuatdari du:r sisi, yaitu: srtu sisi
bahva di dalarnkaidlh tcrsebulterkandungperbuatanyang diharamkandan
mening-rllkan k e r . r ' a j i b l nd.a n p a d as i s i y ' l n g l a i n . b a h r v ak a i d a ht e r s c b u t
menglndungunsurmanipulasitelh:tdaps1-ariat Allah. Padahalclcngansyari'at
t e r s e b uA t l l a h m e n c i n t r id a n n r e n g h c n d a khia n r b a - h a r n bNay a a - q a tri d a k
tcr.jcrumus kcpadahal hll yangdiharamkandandilaran-tN-"-a. Pcrludiketehui
bahrvl antarayang hala]dan ylng haramitu adaperbedaan ylng jelas dalam
sc.uihakikatnyr.dirnanaakal pikiran akandapatmengetahuinl-lsccaralelas
pcrbcdaansrtu samit lainnya.Sedangkatr perbedaandalln scgi bentuknya
clilnggaptjdilk kuat dan tidak bcrpcngaruh. karenapengertiandrn trrjuanitu
dapatdiungkapkanmclalui perkataandtn perbultan.Jika laladz itu bcrbeda
dalanrscgipengungkapan dln penempatannyl baik klrcna diletakkln di awal
l t a L rd i a k h i r .d r n n r a k n ly a n gd i k a n d u n g n l s' aa t u .m a k ah u k u t n n v a dianggap
s l t u . S e d a n g k r sne a n d a i n vl a f a d z n v saa m a t. e t a p n i r e n g a n d u nngt a k n av a n g
berbcda. rnakl hnkumnvaakanberberia (bcrancka ragam).I)ernikian.juga halnl'a
denganamalperbuatan. Orangyang rnerrperhatikan syariatclengan sungguh-
sungguh,makadia akannengetahuikebenaran ini sccarapasti.Adlpun petkara
lirng nrengandun-e tipu nruslihat(siasat)denganmendahulukansvarlt tanpa
a d i l ; . r ysi l) ' a r a ty a n g m c n y e r t a i nay. m a k t g a m b a r a n( b e n t u k )1 1a l a k s a n a
gambaran l,anghalalyangdisv:rriatkan. sedangkan maksuddantujuannya adalah
tujuan y a n g h u r a r n d r n b a t i l . D e n - e a dn e m i k i a n m
, l k l j a n g a n l a ht e rfbkus
rncmperhatikan bentukdan mengabaikan hakikatdan tujuannya,bahkanbila
n c l i h a t b c n t u kd a n m l k n a n y ah a l j n i l e b i h c o n d o n -kt e p a d as e s u a t uy a n g
djharanrl:rn. karcnaadanyakesamlannaksuddanhakikatpatlakeduarya.Jika

536 - I'lanul Nluwaqi'in


'-"nuay nlng
,€9 -

'e,{uuE{InIunuJru8uc,{
urJrpee{uB?uBqurrtJed usp'tcqpqcscJBdlBdspuJd'qcuuns-sV'ur.rn0 IV uBp
Irlnurp 8uE,{IIlrp-llpp ucp (qBqa,{uad) urctuEradrdnlnuaturltrprEIrruedueur
u E { s E l a f u a uure { p r u e l e , { u l n l u a q u e s s q p q r u audr p l e C II e t p q d e S S u e l p
e,{uue1ere,{s:ad qrun1as ulrqcdclctrq dcS3uerp n:eqcr rdela1 'c,{un1es qelesqalo
ue{leleqrpntr qeprc{ur)tunul lrpn urq lnlnqtrpuaur 3uc.,(lc.rc,(s uep urnlnl
up{dEISunBuaru uelp X[prl prp p)Err]'(qcqJ,{uJd) rrcluuredrdntnu-dntnuaru
{Bpu 8wF 8ue.rour1?uepag ..qnluiuadueluJquraruucry relra,{uauiur:,(
undnuurrnlnqepuaru 3ue,{qreqntr1erc,{9.. :etc1:aqnrpe.{uas'c,,,uur:n lnt-uunlht
uuldul3uniuaur ueIErrp c)Dur '(q[qe,{uad) EJE]ue]ad rchrlnuclntnuaul iup,i iur
-rO e{uurelBurES nlusuciunqnq:rq ?urlcsrur quprel-qrprc) .urliunsiunlrp
nlr pts{cp{ne{ rpefta18ul;i 1r;.lcris epcdlrdrp.ra1e,{ucq1nqa"-ra1 qnreiuadurp
'qn-reSuad.leq r{uprlnlr rnlnqr}pueur 8ue,{te:efs e.'nqequelseiauerunlnqcprf,t
qeprel IBqBpBdpulr urlrp urldeyiunrp y:pt1r;.{uuenfnl'rnpay r,rrqrlcdrp
)eprte.{uBuBIBqSuad ucpurldrlSunrp )eprl nlr (qeqa,{uad) plttueradroulp,ued
:n1rr,{'qeprulenp r:pcd:1utlrescprp IUI ItH ..- r,{usnralasuep - {JIal Su?i(
leru uep qelDpf,rur 3ue,{urp (qrqo,(uad)e:elurradqnppr}rul,. :ur;ye1e?uaut
ueSuoplolrq uulc r,1[pr] ntr pr{y,, :urluleSuau 3ur:i tudrpuedundepy
'eleruasc,{u:!ntuaq rias ullr--punr--uns:1 r:ua.re1
r--,iur--pr: ut-'1p1eqtp 3ur,{
nlensasepedalueI;unqnqAueuup;uepucl3utpueqtpn.{utr)IIcq ueppns)utr
r8asuulep e,{uenpalprrlur?rp uccr.uesolc,{urpc rua,rel ueluic:cqrp 3ue,{
nlensesue?uepueqBunqnqrp lnlun lplJp qrqJIr,(urulnu urp Intueq leqlleu
699 - "'Edllrx n}lng

qalo uu{lrsurlrp3un,{ede unp 'ue3ueluelracl Inql[n rrrle t1lur.n1r Suuupp


S u r f n l e n s a sr e d e l u a r u1 n 1 u nu u y u n i r p 1 r : d r ;3pu r , { e t e l u t r t d u u p - q c q e s
'elD:)ur{nlplatu
Inlun uplqlloqut:uI crp r{hlJl uBtlt}'nlpn:^es upln{rlJLU)nlLtn
r,{ur3:rn111utoiiun uep 'c,tutu{p.t 'ciul-rulrrll clrq iur.telarLrnlr rsr:nirrad
e.n:dcrululrp ;ueloas qrlcs c,{urnputar^eiu r;npulqiiuaur Ilprt unclerunp
estln8ued c.md1nr1odurlqeq'rpcLalntl Irq llppueq;ururlcprt J.y'AS qullV nujlr
ul?pun)nq uentuala) ut;\urplf;qtpiur,i nrynsasurlnlnla111lnlun urfuo111p
ue{uaqrxauruupB,{uurure:eqa1 utlllrqLutur ledupntr Ieq rurrrq ,utl{qiloqrp
ntr (qeqJs-qcqa:^) urclurradu,{unrpucas ruatc; c,(uur1nry1atu iuurrl:ur ur:p
uelurc:uq;-ucur qrJIVuerecl pnslcLurp iur{ urn[n1r,{urcdr:la1unyrlueiu:rur
yedrpSuei qeqasnclr e:e: lcdcp.rttr-'iLrurcp:p rf ur-.firlp:n\J\ur-.'1LLrl:r qiucut
rlclat JA\S qe11yclrqrdy urlcnq.raclntrns unp :rq1r utn[n1 c,{upnlh,n,r:1
erctue.lad nr:1eqrqa,{u:durlrprirp iur,i pnsluulrpiur,{ nrynsasuc;lttln,laru
( q e q : , { u a d )c r e l u r r a d u r l i u e p a . ^ ' u r l c n q t r d n l r n s r j c p p n s l r L u r pi u l , {
ntrnsasuDr.1udn.trlu ucnfn.l_pnslrrurp3uc,(lnsrurtrl lnqas::rluulrnqtacllnpal
euaJE)'p,{uuBnfnt urnlnq rlrnlriuarrrnll (qtlqJ{uad)t'-tr:luylecl runlnq r::13ru.n1r
Euc.mlqalo lllqJslf,lqrprqr uilp uclll,ltl.) ulll pnslrutrp iuc,l rrnnfnlr;pltlll
?,{uuoqnueued uciuap ur:lrlnsrsrpn1rc.iuucryuniirraru(rillrJrzrrp oupmlurJrp
elPul 'tlllpBqrurp uplr.Irtf,I ucln)clau rrrrlnp urlrunSrp ;ut{ iqr;qr,(u:ld)
elBlul1lad uec lnqa:-.rel uplunqrJdun;-u;pc,(uur:tre1:all]rtrp unn[n1clcplqrcl
e,(uurqnucurrduniuap urlrenscsrpliuur;-uc.rc1rll:ur ullcr5^)ll,'[rel urrllp
ucp rrc{rxl,rxqrpiur,{ ucrcnqradrrrrpp urlruni'rp iue,{ (qrqr,iuccl)u.rclun.racl
cleul'ulr)rrrrlp ut;i-ucq pnsryurrpiue,{ uurrhl r;-r;qulldnlelrp iul,{ urnlnq
ucnluale)r1n)r;rraur e,{urunlnqclrLrrpr.rs)f,ulrp ;-ur:,{ur:nfnll(rrrr:dn:.ra1 uc1
.rulueqiuaru ttcicp iLrci qcqes-qeqas uulurlllu:ur ula-uJprlrn:a1 utlpnli,lrlr
l r d r p I r p r l n l r u r n l n l 1 1 r 1 : y L i u q r : q c , { L r ar idl q t r r n l n q r p r : [ u r u .ru l n l h l
c p c d c l u 1 1 n 1 e 1 ' t r q;rupr , { r r n ) n L lr n l n l u J l e )pl , \ \ q r qr n q r t a ) r pn l r . - t d

VANgYflgANEd
IOVS WNXNH IOVfNUIAI
'NYnfnr IcYfl nxyrugfl
3t{v hrnxrrHNvnJNsrsy
r a k y a td a n b a l a t e n t a r a n y ai t u a d a l a hs e s u a t uy a n g b e r t e n t a n g adne n g a n
k e i n g i n a np e n g u a s at e r s e b u tD . e m i k i a ns e a n c i a i n ysae o r a n gd o k t e r i n g i n
mencegahtimbulnyasuatupenyakit,makadia harusmelarangpasiennyadari
hal-halyangdapatmenimbulkan penyakittersebut. Jikatidak,makapcngobatan
yangtclahdilakukannya. Maka kccudgaanapalagiyan-qpatutditujukankepada
syariatyang scmpumadan beradapada tin-gkathikrnah.kenraslahatan, drn
k e s e m p u r n a asna n g a t i n g g i ?S i a p a p u ny a n g m c n g k a j is u m b c rd a n d a s a r
hukumnya,niscayadia akan mengetahuibahrvaAllah dan Rasul-N1atelah
mengharamkan mcnggunakanpenyebab(perantara)yang membawakepadl
terwujudnyahal-halyang diharamkandan dilarang.Yang dimaksuddcngan
penyebab(pcrantara) dalarnkonteksmasalahyangsedangdibicaraklnadalah
sesuatuyangdapatmewujudkanatautercapainyasuatutujuan.
, a k a m a s a l a ht e r s e b u ta k a n k a m i
U n t u k m c n g h i n d a r ki e k e l i r u a n m
paparkandalampembahasan di bawahini.

N{acam-macamPenyebab (AIasan) dan Ketentuan Hukumnya


Perbuatan atauperkataanyangdapatmenimbulkankerusakanitu dapat
dibagi menjadidua bagian, yaitu: Pertama, Pcrbultandan perkataanyang
benar-benar membawapadakerusakansepertiminurnanyang mernabr:kkan
yangdapatmcnimbulkankerusakanyangdiakibatkankarenakemabukannya,
dansepeniperkataan yangmenuduhoranglainberbuatzinadapatmenimbulkan
kerusakan yangdiakibatkandari kedustaan tersebut.karenadenganzinadapat
m e n i m b u l k a nt u d u h a nb e r c a m p u r n y a a i r ( s p c r m a ) r. u s a k n y at a t a n a n
d u a
hubungansuami istri dan lain sebagainya. Perbuatandan ucapansepertiitu
benar-benar dapatmenimbulkankerusakan. cianbukanhanyr kcrusakanyang
telahdisebutkan,bahkanbisa meninbulkankerusakanyangjauh lebih besar
dari kerusakantersebut.Kedua, Perbuatan dln perkataanyangpadadasarnya
dibolehkanataudianggapbaik. akantetapidapatdijadikansebagaipenyebab
(alasan)untuk melakukanhal-halyang dihartrrtkanbaik discn-saja atautidak
disengaja. Pcrbuatan danperkataan r ongpertanrJsepenir'rrart,r yirngmelakukan
akadnikahdengantujuanagardihalalkan(hubungansuamiistcri),atauorang
yangmelakukanakadjual beli dcngantujuannrensiasati riba, ataumelakukan
perceraian dengantujuanmelanggarsumpah,dan lain sebagainya. Sedangkan
perbuatandanperkataandalambentukvangkeduasepeniorangvangmelakukan
shalatsunatpadawaktu-waktuyangdilarangtanpadisertaiadanyasebabyang
m e m b o l e h k a na, l a u s e p e r l im c n c e l at u h a n - t u h a n
orang-orang m u s y r i kd i
hadapanmercka,ataumelakukanshalatdi anlarakuburandenganniat karena
A l l a h ( t a n p a a d a n y as e b a by a n g r n e u t b o l c h k a n )d. a n J l i n s e b a g a i n y a .
Selanjutnyaperbuatanatau perkataanvang diipat dijadikan sebab(alasan)
terjadinyahal-halyangdiharankanini dapatdibagikc dalamduaba{irn. yaitu:

540 - I'lamul Muwaqi'in


-'Ebpax n{ng
It9 -
- elereur ueqnt-u€qn] eulqSustllurp'1,lAS qeliv ?pcdal )lll?ullj ulrpuPqrqal
-qrqapaqdclrs nlrc,{- 1u,{snu Suero-3ue:ounqnlela:uauruclun:eqBuau 1165
qellv (801 :tue,uV-lV) ,,uontlttla,9uad t!o|L!ePytrllV
otlunl snloqtrtpdttn:;ptu
1lotu.)utu1,lt,t rlu D\dt u ntutpl tlL)llvutrl.'\ tll,tlIlJ5u.l.t.t.'l hut,.luotlD,lLu)s
-uD4DqLUa)' Dl,ura\t nutnl 4n1un3unf l )(7,, :lr\\\- L|rllv utruillc 'I
:ln1t:aq rt;-nqesusSullqturuadutliu:rp urlcnq:ad
ntuns u?InlclJLrr {nlun ilcBurlrl dxprq:al urqln[unuatr l'uci lr1cp-1t1uq
r El qaluq r(| lnq)sJ{ uBlBnqJJd eiuJBs[p
epEd undnBI"A\ uB{uareqlo 8ue,r nlunsaS rpet:a1, qeqa,iual 1pe[ua11
3uu,tuelenq:a4uuln{Blatr{ ueBuu:u-1uEIInfunurN Suui 111eq-111eq
:e,{utnlutlas ucsPqrqulclrp ucl.rndedIUIEIucIB
lnqasJel qplcseru ln13ue,{ue1r1 ycr:r.{s qalo 3ue.trlIpnclc ur)qeloqlpn1IEsrsral
8un,{uetdeqenpaqqrryde '(uc1:nqasrp qclal Auc,{ucticq nnpal PlPluBIp rlpe
3ue,{)ueqzSuauad de33ucrp3ue{ unricq enp qclnPlruBIlo:^rJd rpc[uau iutltr
'e,{uue{lnqurltrp 3uc,{ueln.rnqalteliull uriuap uelmnsastptlscduclLuelrqtp
8uu,{netsuelqn:1r;urrp 3ue,{lteq'ruuuad 3ur,i uetdlq uuiuapl,{uuelI[{ UPE
3ue.{ue3uerulue3uape,{u1eq uinfurrltutaq ue,\lnqurrlrP ;-ur:,{ucteqllseural
1e13urt u e f u a p r p n s a u
s -t q l [ e , r r c {u t r p ' u l ] s n l c q J ) ' u r q 3 l o q a {e , t r e q u r a u l
nlr terre,{S u,{ureieqasun}l unp'urleqz 3ue{ csrniuad r.rup3ucltrp;-ur:.{
qetuued 'Suerplrp 3ue.{n11e,n rprd qr:qastlrltru:ru 3ut,i utrlcnqrad uclnlelaru
'e,{uuz8uapue?unqnqraq3ue.{ iuuo 'e,{utlnliirrau 3uc,{ 3uu:o 'tlltue,tr
rs epedal ueyrslcsradrp 3ut.{ 3uulo'e,iuuciunpurl.rad ut;ltp tPr 3ue,{duu.to
:reurelrp iuu,{ Sueroqu:ea13ut;pucruaru tt.Iadas'tedutael 3uc,iqoluoJtlndBPY
'e,{uruieq:surr:1uep 'e,{uqcpprusrtu eLuelesc,{utrurnsrluut 3u1.,{
1r33ut1rp
elrue.tre,{u1a1os:aq euas 'ulpues BIa.raut uedepcq rp itlc.to-i-ul:o ueqnl
1r:isnut
-u€qnt?leJuJurucpiue:e1rp3ur,( ntle.tr-nl1e,tcpudlc1eqsrl:adas'uittcl iiue{
uerSeqqotuocucqSuepagc,{urunlaqas rntllnqastp tplJt rnpal ucpltur:yld ;l-ucf
url3eq qoluo: undepy r';iiuurlusn:a1 uuiuap ucliurput:qrp:csaq t1rq.r1 qnr:f
r{uurlInqunlp 3ue,{uctcqulsurualldr}Jl ue)u'unlrsnlal nltns unlnlslJul
'uPlqaloqlpiur.( nlrnsesuulnrwl:u llnlun
lnlun ueltunSrp 3ucpr1:tt ur,,p
ueryunBrp8uu,{qeqa,{uad'leduaay t{uurpqclsutu:1 uniuap uB:1Surpusqlp
JESaqqlqal qnc[ e,{uue11nqu1trp 3ur:{ ull{l]snle{ uep 'uclwsnls)iuelnltlaul
'ur{usnl3l nlrns
1n1unqeqa,{uadreieqesueleunitp 3un:apua:qtqcl rdrl:r1
uelnlplau Intun uclpnsIEulIp)r-'P11 urrPutrlLlJloqlpiur:,( nl'nsasutr{nltleu
qnlun urleun?rp 3ue( qeqa,{uad 'u311ay ue1t.-n:olnlPnsllE{nlrlJu {nlun
'uclqaloqrp3ue,{uunsasueln{EIJLU
up{sunAIprde1a1 1n1unuerleunirpiur,{
qeqa,{uad'enpayu?{usnra{ P^ulnqurrl iunsSuul qeqa,{uod rcinqas'eruelra;
:ntru.{'ucrBsq leduIa tpeluaut r3c1 r:ut.rtptcdep tut :tq1era13ul{ uct8eg
'u,{uueleqclseuel ueSuapuu1?utpttnqlp rESaqqrqal qnef }nq:s:al ttrlrnq.t:tl
u?IlnqtUnrp 3ue,{ uelcsn:eI 'enpay c,{uurIP:-rueI ueSuapur)n-utpul]qlp leseq
qrqalqneftnqasratuelenqladqelo urt{lnqunlp 3ttc.{urtuqrlsnual 'EtuslJad
karenahal itu dapatdijadikanalasanolch merekatlntltkmencacidanmcnghlna
Allah SWT.TerhindunyahinaandancelarndariAliah SWTjauh lebih maslahat
dibandingkandenganpcnghinaankita terhadaptuhan-tuhanmct'cka Hal ini
sebagaiperingatanbrhkan sebagaipenjclasanyang n.renunjukkan kepada
Iaran.gandari vang
sesuatu dengln
clibolehkan. lgar
tLrjuiin tidak mcrladi sebab
) angtidak
terjaclinylpertrualan dibolehkan.
2. Filrran Allah SWT: " Dan .jottgttt[tltntcrtka ttrcnutktrlkoki nt<'rcka
agur rlikctalruipt'rlittsttn tung nrcrckttsernbunviktut" - (An-Nur: 3l) Allah
SWT rnelaran1I tncrekarlcnghentlkkan kakinl l rvlllauptrn perbuatantcrscbut
l a k i l r r k it i d a k
d i b o l e h k a nd.c n e a rlru - j u a snt r p a y tai d a km e n l e b a b k asne o r a n g
ncnilengargctnerincin-snva sLtnragellng kaki 1'lrrgdipakai.sehin-u-ta tidak
rnenycbabkan bcrgejolaknva nal.su birahi leki-Jaki l ang mcndengar btrnf i gclltng
lersebtltkcpaclapariipcrcrnpuiinyang nen]rkaln!a
3. Filman Allah SWT: " Hai onutg'ttrutt,gttntg bcrirrutn,hcnduklult
butlak-bt.ttlak (ltluki dutt ttttttitu)ttttt.qkunu ,.rilikitlttttttruttg ttxrngvutg bt:ltrttt
buLighrliunntrakanu. nrcnitttt i:in kcPutlt kttrttutigtt kuli (dulttntstttulturi)
yuitLr: sebelunscrttbulttnttg Subult,kctLkukcuntt ntcttttnggulkul pukai4tt(ludr)-
nu tli tengahhari dunsesutluh sembttlttun.q I sttt- ( lt ulult) ti gttaurdt bagi kutttu
'fidak (tigu ttttktu)
ada tlo.saultrunudatt titluk (Pul(])alas ncrtku salulttdttri
' . ( . A n - N u r5: 8 ) . A l l a h S W T t e l a hr n c t n e r i n t a h k b
aun d a k - b u d am
k ilik or-
llri
ang-orangrnu'uin, dan orang-orang yang belurtl bl)igh di lntara orang ylllg
berimansupayamctnintl izin kepadl kalru dalrltntiga \\xktu lgar Jnasuknya
merckasecatatiba-tibatidak menjtdi sebabterlihltn\'l auratpadasllt kamu
melepaskan pakiriln.plalastat mcniclangtidul. danpa'-la sei-rtbangun(scbelunl
semblhyangsubuh).Dan Allah lidak mclnerintahkiln nlerckaunluk nrcnlrnta
i z i n s c l a i n w a k l u t e r s c b u tk a r e n ap e l u a n gu n t u k m c l a k u k a nk c t u s a k a n
(kejahatan) jarangcl:tnsedikitsek;rli
4. FirnranAllah SWT. " Hal orang'orangt'angbcrinnn'jurtgattlohktttttu
katokan(kepu(laMuhttmnad):" Raa-'inao",tettpi kunkunlah: " Uttd:urrnu
"
(Al-Baqalah: 104).Allah SW'f mehrang orang-orang)'ang bcrrmxrluntuk
rncngatakan kalimattersebut- prdahalmaksudIncrekaitu baik - aglI pelkataan
mercka itu tidak nrir-ipdcnganpcrkalaiindan p:rn-tgilanI'lng biasl diplkai
olehorang-orang YahudiyangntcrnanggilNabi SAW dcrrgtnkalir :rl tersebul
i ahi SAW dan
D e n g a np c t k r t a a nt e r s c b u t .m c r c k a b c r m a k s u dn t e n c l t c N
m e n j c r u m u s k a no r a n g m u ' m i n y a n g t u r u t n l e l a k L r k a n n ykae p l l d as t l a t L L
kebodohan.Olch katcnr itu. lnakaAIlah SWT nrellrengoritns-orrrn!Ilru rllrn
untuk rnengatakannya karenatakut dr.ladikansebr-uaialasanvrng rrtcmjliki
kemiripan,sehinggahal itu tidak di.ladikanallsrtn olch orang orrtngYlrhttdi
untukmengatakan pcrkallanyangmirip denganperkataln1an-e dilakukanolch
orang-oranglslam. padahalmlksttcldali pcrkataanutcrekaitu tirlak sesuai
den-tan1'angciirnaksud oleh ot ang-or;trt lslan.

5,t2 - I'lanrul Nlurvaqi'in


etg - "'eBIla)I nlnfl

qnqJ,{ucdrpufuau\cprt.re8c- uetpqnlseue{Sunpuxiuau nll F?qundnplp,r\


-
8ur.roiue:o qnurrqLraur '6
br.leunur lnlun nlp ucqeuauqxlatrl(\VSrqrN
uPrlruap pns)nurJaq
'un1n1n1e,{u
1cpr1undnnlc.t lnqu rrueseleurp tpqa,{uadrpn[uaur lrdep lnqasral
urrlrl ilucrtrl'rn] ;'ur:o nnp:1 upedayuelnfnlrp3ur{ ur1n1rrlrr;leqasurrrrr
ul{rprfueru qBlet,\\VS qcJlnlnsrU ,.o.iunqtnlttu;ttu troiiutp n.iusnloqruatu
3ut.ro uDtpntol'utn1 iiuntt nqi nl).rulu! Iiup-rotsas
1rrc\as-r,tt unp 'niu1otloc1
nlasuan rtn9uapn.itrsolnquotuttttt,tstal3uo.totntpntnl'un1 3uo-to1odoc1
nlatuaurdtro.toasa.t,, :cpqils,rJqqrrllnlnscy'..1.r.{ucnt ;-ulr.ronlaluarurur?jaq Ieuc
iurroe.^eueurnriuq 'qplinlnsrll ruqu,\\..:uplptrIr(1 ',,t.itnn1 3uo.ron1,:t.ttrstu
ynm SuntoasnlqDdD.D)',)qbutlDtlosopltlsDtuot,.irr4rl'3rrrnac,,:ueqlng
uc1lc,{c,nurpiur,{ slrpurqrurlup lrdepr:1 8ue,{r:-1cparuc13uepa5,.r,.irrr.7r
olacuatuuo|rt,tp o,iusDlDqut)ut ulq)5^i)JSrrD.to u)tptlrua:l 'urn1Suoto nqr
nlttuatu iiuntoa:-as unp n.iqodoqolatrotttLut,'irr,tp o,tusolttluotu yqastat iiunto
uotptlu l trrrtlhLro.to lotlnq ulatuaut Suo.t Bup-roas,ts n1tn,i'otr,,:ql,ruluaur
qrrllnlnsryI.r;,tuen1 Sucror1::ueuriuci rpuc 8ue:oasrpr qr4:clc'qpllnlnspd
rrqr;16..:r,{ut':uaqlrqrtps c.tud'oirotrtl iitro.ton1.t:tu)ruIt)un tunro)s .tDs)qnsol)
uolndnta 14,-:npqBsreq qplatA\Vs qcllnlnspXp,{rresr}r\qrq :rrun urq qpllnpqV
rrnpueuqcrnpqv urq ptrunH r1r1oueltc,ir;mr,rrp 3ue,{s14rnq urlccl'8
'1r':un[111uqsqepeqrutllrucslr?1:rrLr rprdrrnpuuiucinpr:d
uciurp ucllnqrsrp >ppqrn;-r te.urnI qeprqrulr)lrues){uJaur
ucsn.tn In)un urzpl
ucn:csc,iu;-uuepnl)lc,{r:prd rlaq1enl iul.rrlaru qu11yn,iuqu;-iuns:g'1
'wdrr n1e:au iue,{ uriulucurcl r.repr?rurlnqrq:J
qncfr:1a;oruutunJnlal ulp r:ur:l'r 'r.rrpcicluau ur]rqelsrtlra{!,tuqni;-unsa5
'c,{uunlrqa)-uclrsnr3{ unp rcsaqqrqrl iur,{ ucllrsnrf,\e,{ueldrc.rctqr:qa.{uad
rpnfuauleprl c1c.r:ruuriuruarual rt:ic'urreurpal urpJccurulr\ueqtuJru){n}un
p{ereu uDIrlc1uuJullrurp'unrscn);r1ucryunfiurul urcr uc;-rrcp uciurucur:r1
qrcreruIntun qc{at{ uru.nu 3Lnr.ro-;-unlo iur-'.n-'1:LLr '9
l,11S rlullV
'qr11ycpr:cl11 uulnlntrpi-ur,i ciuur:r:ucqr1Surrururaur
Iepn rcBr uc)rlJIoqrpciu.rlsrp nprd 3ur{ n1en.^rs ur:1n1c1cul ln1une,(urnprl
8uu:e1aurJ_,^\ S qrllv ullrrueqal uc14';3auau ruclrp ue:eqcsal c,{ucpc
) i f p r lI u e r c { u n ) q e q e s rSpu c i q u c f u e uu P pr . l 31Jn 1 u n
r , { u q a 1u0n s c l eu r : l r p c l r p
lrdrp n t r 1rq p u a l r ) u r ) n ) r J r p 1n1un s q u n d u e p lntrd clriiuurp lnqasral
ucllnllrd undnnlc,nc,{ucprdcl .rrsr:\ r:rr:rrqrJqlnlun r:Alrf,np:')3un:n1aur
JA\s-qcllV upq ;-uoqluosuuprrlll ;-ut1ed 3ur,{;-ul:.ur ulp 'liu:lsaqlal qnsnut
npedcl tnqurclrlrLuJIllt)roq Inlun rnpjaq clarauturlr!qpluuauraul Jlri\SqpllV
'(fN 'tnqlol
tt:cqlf,qJ) ,,tnlDr nou) lD8ur nt urnptpnuHplnu! qntual tiuoi
IJD1-DDI untiuapo.ittopodq DnprdqnruD1llDlD.lD)tqDIIW !^oJDq l cdtuopu
qnlatotp DJlrqntiii ut1:,^as'utlD,.o Dpodalonptaqtturol 11o1tfue4,. :unrBH rqeN
I
e,{ulr.repncs ucpesn11rqrp eprdal uclnfntrp;upi l/(\S qtllv uBur.Irj 'S
pergi(kabur)-nyaorang-orang dari beliau,denganmengatakan: "Muharrmad
telahmembunuhparasahabatnya". Perkataan tersebutdapat menyebabkan or-
ang-orangsudahmemeluklslam dan orang-orangbelum memeluknyaakan
lari dariIslam.BahayayangditimbulkanakibatIarinyanrerekaiauhlebihbesar
dibandingkan denganbahayayangditimbulkanakibatrnenlbunuhmereka.dan
k e m a s l a h a t a yn a n g t i m b u l a k i b a t s i k a p l e r n a hl e m b u tj a u h l e b i h b e s a r
d i b a n d i n g k a dn e n g a nk e n a s l a h a t a vna n g d i t i m b u l k a na k i b a tp e n r b u n u h a n
(kekerasan).
10. Allah SWT tclah Inengharlmkankhamlr (rrinumankeras)karenl
bahayanya jauh lebih besarterhadaphilangnvaakal pikiran (kesadaran). drn
bukansepertiyang kita pahami. Bahk:rn AIlah rrcngharamkannl'a lvllluptltl
hanyasetetes. danmengharamkannya untukdijadikancukaserlanlenghukumi
n y a s e b a g asi c s u a t uy a n g n a j i s .d e n g a na l a s a na g a ry a n g s c t c t e si 1 u t i d a k
di.jadikanpenyebabuntuk merasakandln nleninumnyl I'anl padaakhirnya
d a p a tm e n i m b u l k a np e r b u a t a nd o s a .A l l a h n e l a l a n g m e n c a m p u r n y ad.a n
melarangmeminum-minuman vangdipcrassebanrrlktiga kali' sertamelarang
merninum-minuman y a n g t e r d a P adt a l a m t e m l l a ty a n g d i t i a l l m n y at e l a h
dimasukkan minumankerasberupra lnggur rvallupundia tidlk mcngetahuinya'
dengan a l a s a nh a l i t u a k a n d a p a t m c m a b u k k a nR . a s u l u l l a hS A W t e l a h
mengharamkannya walaupunminunlan tersebut sedikit. serayabcrsabda:"../lka
aku tneringankunbagi kanu tlalam masalttltitti, strttgguh aku nterogukunbalnra
katnuakartnenjndikanntnsepcrtiini."

544 - I'lamul N{uwaqi'in


ItS - "'P;naY nYnfl

DJDUI t.tDpllsntltDbt)apsutDltpDltpD.irunlonhod ufinll t.!Dpuniju unrl


t!t1p 'unltlaqlDnlretltp tt1o1 '1nut;t1toEntla:. 1t:tltunu lnpu niibttttl,;s
'tt1q)s1)t:lDu!?l unl.!tn)11 ntrtt[
1ntLt,t1tsuutrt!(rltiu)tu In]utt D:l).!)tu
tlDq b'uDloltpDltDl tluDu!r(f tpnrlotrSuno iiuD.tolDttlDl,tturlnpt tlt)llV,,

., tltt t!t).tn.\t)q t)un.t)1t)lu


3 t n,i,l uo.trt n) p' D.itI r-tI st \ Dl ) q II |)q u.Dl 1r!D1t u au t n rI np t n ii n I\ :fDt LI D.tt
altns uuliLr,tpulDl ;iuDlo .tDtitrqtu)utluo.i t1u1 DlDl lDtDlDl)tlt tlDllV,,

:qr:1cln1r7n,irryult;urjulJd urn.tc rpuliraru;ur{


sllPlrq-strprqIsllpar ?.rptur]te'qr)l!lI nrlrlrnqJenqrp iuri 1csn1t rur:rur
-rrmJrruraqupiuap ruIl-';-eueqrli:,na1utqrle.ral uu:uuslrlacl uclrlniiulutru
;-ur{;-ucro 3uc.roueiuop r3nIntljeg qnll\t ur;-ur:rr 1-un;-ul:n1uir],llulrq;-ualu
3ue{ rlcs ldrrs 1n]niLr:nr r,{uurnrun tprcl nuturrlt,ruts llt ulllnqJstp ur)it
;-un,{slpcq-slrpnq unJlp rp stlel llclrur} ulul n1riurl irnltnlp ;-Llc,inlInsJ\
rprdal ur1"-nrunr:lucur nlt urltnq::rl ;rn:lulld r:13utf j{a .r]ruus-)es uui-uJl.i
trqtlrp llrl 'rduel ur)V ;euac1rli:s seturcles3ut,i r,(uuclrnrllacl uul.lurrrqLu.[Lr
Intn unsPlnrJrJ-ulrJucru3ut;i n111td lpr;dl1 uc1n1n1urp ut?[r|Jlrr]t lIuJq
-ulau Suni slrpuq-s:rprqdeptq.rtt snu::- uuqcqiJd ur)r.raqLuaur iur:,{ untl ldlr5
LirlJv cL0lric un{){l]iauaur .rnscpsrlr rur n,\\1c1rn:ptrclcpucd undt::tuld tnlr.rrq
'ryr.r7riry
e,{uuelurr.rcqrpul11nlunurur fuu,{.1nlul1 qrqrl (lruslrlelLrrd)rsrlnlr]jll
tdr.rJqrq rr)iJsrp uc)lt Ltip urllnqes runl rur rpada:^lloluoJ-qotuoJ
' 1 r : ) 1 t lr l t l r l rJ r r li 1 p - - 1 , r ,
nprd snurnrafualIuprl Ju;t'ue)qaloqrp fut,i r.rlp Llp ultrllllJur ;-unlrtrsrs clrf
f,iur{rlrs ppr rlcprl 'urllhl 'r.,\u tlDluq uri-ucp n1 .l!l)n.rlsJp 1rlJr:-lJq;ul.,i lrq
r;-uq;-utn: EllnqtuJrrt)nlun ir,\11 n)rJed rilq r:.1::t:lcs r-.pcrnlLLltN
.lrt)trjlsJp
3 u c , t n l r n s r s t p n d a l u c 1 : e 1 u t ; - u a r ui u c , { r u t . t r : ^ l j d u r u r : 1 ; i u n u r a 1l n r u a s
d u n u e r l ru r p ' l E , u c { s u e l d c l a u e r u ; - r r r :q, r{ 1 l y l , { u q n i i u l l s : s q r q t s . t l D , t . t t ) : ( l
-lD ppDS drsur:d ueiu:p uciuelu:1.rrq t1r:11r:LLrr-- Ll-'q.rl0qLue(l
7rr.irrl

HV, IIAVZO-7V AOVS dISNIUd


NVCNSO NVONYJNSJUSS
TUAIH NYHg,-IOflIAIgd
t t:i t
l 1 tt t | , 1 | L t t ' t t t t I J i k t ' t t . \ t t t

D i s a n r p i n gi t u . A l l a h . i u g a m e l a k n a to r a n g y a n - qn r em b c r i k a n s u a p c l a n
cicrnikianpula bagi pcnerima suap:
"Alloh ntcltrkuat panuktttt ribtt', t'crttgntrterirttt pcrjuttjitttt ltiututrg
dt'ngatt ribu', p(tlculut ek/( ktntruk, dutt.trllsirltrl. "
H r c l i t s y a n g c l i k c t a h u is e c a r a u r r u n i n i m c n u n . i u k k a n .b a h u ' a v a n g
climaksutl pcncatatakte dan saksi adalrll yan-srnencataldln rlrenjadislksi
k o n t t r k v a r r g d i r n a n i p u l a s (i u l - n u k l t t t u r l r r l o l l r r )a g a l t i t l a k t c r k c st n : t p , - - r t i
riba . Kritegori I'ang dirraksud oleh hrtditsadalah bukan ribli terang-tcrangan
I ribu' al -n uj uu lrurth ul' - ltttuh i rdt).
A l l a h d a n I { u s L L l - N ytac l r r ht n c l l k n a t s c p u l L r hk a l i r l c r c k x Y a n gt c r l i h a l
d c n g r n k h a m c r ' . y a k n i p e r n c t i k b u a h l r l g g u l L r n t i r kd i - ] a t l i k a nk l i a t t t c r .r i a n
p c r r l l i k k c b u n n y a .D c n r i k i a n p u l a b a g i u a n i t a - * ' l n i t a ) ' a n g n l c ny an rb ul i - s k i l l l
rrmbuln\ r (rrr^ir1rr)clcnganrlmbLlt orang lain untirk luitlan mcrublh ciPlillil)
A l l a h d a n w a n i t a - w a n i t ry a n i rr ) r c m i n t ar a r l b u t n y au n t u k d i s l n l h u n g k l r . J u g a
blgi wanita-\'anitrL()aki laki) 1'angnrenrpunyaihiasan(tandl grtnrbrIdi tclrtPak
tangan-r-llnlllcbih dikcnal tlcngan sebutiilltato) nrclaluijurLLnrdan \\ rrlilir \ rur!
rncrninlxdiganlbar.'r'Dj dal:lnl konleksYangslnla Allrh jugrt ntclaknrt pcttlrtkan
r j b a c l a n v a n g n t c n - u a t r b i lu l t n g t i b a ' . J u - g as u a n t i y a l l ! D r c l l l b l l \ l l r d i t l r
r n e n s o n t r i t ko l a n g l a i n u n t u k n t e n i k a h i b c k a s i s t | i n 1 ' ad c n g l t n i n l b a l a n .d a n
o r a n g y a n l l n i a t t d i k o n l r l k L r n t u ki t u b c r n l s i b s a n l t l c t l g a n m c r c k a r a n - u
disebLltkan c l i d r l a r n h a d i t s I b n N { l s u d . K u t L t k a ni n i d i b c r i k a n k r t t c n ap o i t l
k e s l n r a a np a d an r e r c k a ,v : t i t t tu p a l ' l t t l a n i p u l a t i l( r r t l o r l l i i l ) c l l n t c k a v a s a( r t l -
. p u ya p a r l m a i n i t l i t u d i s c b u tt l c n g l l nr e k a l ' a s ak. a t e n an l c r l l t n r p i l k a n
l a l b l i . s )U
b u k a n n g s e b c n a r n v aL. ) a ns c o t a t t gt r t t i l t r i l / idl i a n g g a pt l l c t n a n i p t t l r ths u
v u i kutll
dentln nrcnrbltl,arseseorangbrrkanu ntuk tnencpatisylrat )'an!ltclilh ditclilpkan
oleh syara . Jugu sc-orangpcnrakrn riba' berandai lndrti dengan s!-!talatipu
du,a se;-tarckayasatelah nrelegalkln liba' dengan illilsiin-al s:ln I'an-edibui,rt-
burt: bahwr sc-benarnl'ail rnclakukantransaksijulil bcli. H al itu bcralti i:Ltt'llh

1). Darihadilslbn Nras'ud(fa) Arli kata al Asymaf adalahlvanilayang d trndaspaJa le apaK


langannyadenganjarLlmlulisataLlpadabagian ain. lanlasd berigambar'gamhar tedenlu
Aciapunlaranganuntukmenyambungrambutdenganrambuloranglaln,berasaldari hadits
'Abd! ab. l\y'as r.rd Dan dar Abu Hurarah.Haditsrnenunl(rkkan pelaranganmenyamD!ng
rambuldcnganranlbullain.Terdapalhadls aindar Jsvah(r'a)yang mernperbo ehkannya
karenakutukandrtrmpakan kepadapelaclryangnrelakukannya Menuruta - A!f r !v,yatdor
'lsyah lcrsebuladaah balal dan para perawinyatdak dikelahui.Pelarangan hanya pada
menyarabungkan rambuldenganrambullarn,hadllst dak me arangwaniiaLIntLjk sekedar
me etakkanrambutaindialaskepaanyase amaraI dakmenyambungkannya (mala.nyesihu)
Lihal:Badral-Dna-Ay ,'LJmdatal'OadriSaythSahthal'Bukhai vol xv r.(Kairo:lMustata
a l - b a b i ah a a b i .1 9 7 2 ) , c e l . k e F 1 , h 96' 1j u g a :l b nl v 4 a n z uLe/,s a n a l ? r a bv,o x i i d a n v o lx r '
(Belrut:Daral'Fikr.1990),639 dan 727.

5,16- I'lamulMu'waqi'in
/ts - "'r?trlry n{ng

r,iuqlr;;unsJs rur llpudal ut:nfitlJslJdurtlr-tJqulJLrr llT)ri itriilrlitrlilrrlril) rl).roitt.r;


ur:11i l.turrlulury-JI ulll ulitl ;-rrr:,roultr:cla1ulnqr:tr.rrqrrrrcilrnL--qJsqt-.llpll
' . . t i l r l l Vu r s n t n q c l u p l
p r r r r ( t n r J n Jr\ r \ \ q r q r \ ) r : \ l r r l r l r - - l .lr: ti r s r : t . r J s . - l t L lu) ru q
u t : p q t ; 1 1 yr : p l d 1 1u r : L u r : l qq u l a lu , i r ; q .:.l t l u ) . l J q ; u t ) , i ; u l l o J s r s L r l l t { u t l

, t ) l ) U ) l t ) tl itt) n l l l l t . q r t u t u u l l l l l l p l i ) l \ u n q u t i \ t ; r l ; l l l l i n l l r t , l , . t l t r l l i s u L , & t l i l r r n
lrrr:r1rPr;-nl-'rscrp:qr;ils un11tIn1 r.rl|irllrlLLrr:u1|ltrl nrlr rs)rp:lilrl) |x rJrtlirprt
ittu,i .tnstri lAtrrl.ty lutt.n yl.iulq rl iultlirr.rtr iitu,',i.ltst:cl1nnrr\ t]t)/)nl!)/
. lt)
, / r / r . rn l l l r , . n d t u l r r r ; - u l , it u s r ; d .u. r : 1 r : r u t : u l Lr :r ;ri n li r r r , ' . r g. . i r ; p l 1 r ; p t ; i l r r r : p
lrrrJ
q t q J Jn l l 1 l r .r l r l t r d r c i l , ' prr; ; - U l q c : - . l I p c ) i . l t r q r s r Pr ; ; - n f t l r l i r r I p r : 1 n c l r u r . l r , ' p r :
I u p r l r r rI l t L { 1 ? p rudr : q n r l b l r . n : pl . i u l r : q r 1 : r Li ;u- r r r :l .r is n r r u L u n t l r u : r ur : r r r : i r , r r r r r : l r ; l
trurllr) Unr)lrrutplllqJsrCI..'ult)trr^f.iuaur ;-rn:i u|1|1..D-rr;l.rq ;-uU,i.,t)t)ltr)tlj-lt)
Dri,rrrlt tn';-u;tp1nq:lsrpr:ini r:uli.rourr:1u1 .lrrr:i.roirlrll)
| Itlrs,rJq ;ur,-r ntr;ns;rs
r p f d J I u c l u a q r p t : i n f l t r r t : s ; - u l i t r r : r : r r n . u : r. ,l -l - n lt . n - . 1 t \)) . r l r l ) r . r t1 1 1 \ l t r L q t
3 u r , { ' r i u n q r u : s : a t i u l i r I J . r J r LJr r t o u tu l ; - u c p r p J q . r i ( lr ) a . t a l l r . r r : nu1r ; l ; n q t t c l
1 , ' u : J f ;'I, r l ? l l / z / ) -l D b t 1 . ! D t lnl u u . . ) l l r l ; - u u . , r ; ' u P . u i (t); 1 1 1l.c. l r p r r d l l t l l P u a [ r
t u r L ! t ) l t l t ln 1 u 1 : t l n 1 i ; 1q l ] 1 ; - u r 1l ] 1 rr u J . n t \ r l i l O I I1 t, l,LLrII-l II r r ) i i u r ; . i n 1 r ; n . r :
I I
u r { n r { x l J L ut p r l r p el , r u u t : n l i r r1, ' , i u : r : u r q lr:.\ \ r l r : (.l L r l : l t i r j . r l L r : \ t i u n q L U l . \ u i r u r
Inlun un)qaloqrp iur;,i 1:q,1rq urp ultlrlllJ) ul;-uap rrllll l.lrr r-rcJrrJLLl
uuP tlDllltl lJllP Iliu L{cln1rur1)nq rsclndrururJ[l r)i0r\ r1.rtrLu r;-|r1 1|cir1
3 u r 1 c di u r , ( r s d r . r l s : pq n l r p c b r i r u n u r l c ) r p r - r d . q r l l \ . . t 1 . r 1uor l L r r r . r L : q r P
iuL;.i
r T r T r ruyc 1 n 1 u 1 a u ; - u r ; 1 , io d u r o 1 a 1 r ; ' l q 1 u r ; . r l c 1 u r rr:s; d r . r l s r p
q r l n t y .rrr,,1dr;rnrlt
-)
;-ur,( ucult:1-raduli'ul1l mns:tstilptt ;'ut:,f ttr:1r:n11r:rri Llltp.lltlJ.lJLLl rrIr:,.1rru;u.r1t
I l ] n : - J sl r p l l ; - r r r , ' , ir ) l r : r t r r . r t n l n 1 r ; 1 U r d] i 1 t pt | r l r l r p p t h ; 1 rr u r
1 o c l u r o 1 . Ic1P u r ; 1
-cpurl, rrclrLrrt iLn:i t,lu..tlurqrs qrlltlJ.rJur1r;qr:1trd rp:11yndruJlu lrtrrrl)r\u.rJru
3ue,{ bt.leunururDuI rlllluplr tul l)J.rJl\ t:,(LlrrLl.rnu rlltq ur;uJll nrnsir\ )llprl
nl?I.iJq;ur,i uils 1:chrsr;1l..rs- .rlllrrr n)llJ.r(lrltl) (, rrrl,rtly,7r.,7iyl l,rr1r:11tltulur r:ltd
I J U J q L U J Lt rLt u I r )q l l l V r l l l l u l r ) l u r . ) r j r : i t r r l s r1: n t u . r rrl r . l r t l r . ( l l l l )i l t , , J Jul. l J . r J q r
q l i i ; . t q r l r : . uc l l d n 1 r 1 l r : su p l c l q u l l \ : r u n t 1 l r lq r : q n i i u o ul rt ) l t . ) ) l t l l u l l r l t n l t L r . r r l
Lllllll) ll-'{J.l:LLI Lltll:tlqlaclsitlll u|\r'll'!l rr';-r.q.r' rqi,11L :l) f tr) )nluJ(l LLI]llIp
r.{N-rnl;ut;.ltllrl)irru.i ccll ur:1111r;q;iLrrrrr iLru,i ii-Ll:rLriuu.rii qr;li.u quqniLrlrrr
q l l l . l l l l q c . t q t : q ' u r l i r r l . r : r u l u r q l ' l ) l L { f l l \ ' i \ t ) 1 \ q r ' l t ) r 1 r ' l l t pr C l

.. t).1,).t)ut
t, t)tI
tlt)llV ut)lUn)litltu)/)t):lt)l)tlDlt)1u ut)\l;'t!t),rl)tr)uttrDlDD.ittDtlLI t)l |) \
D.tDlt!t)tl) .t)qu t!Dl t)t!t: t)d .t)q ut).0\uDu!,)'luDt)l)D.t,)qDlD.tLttliltt s t1.,,
: 1 n 1 r . r crqt ; ' l q a s t s l t p a l r l , i u n d r L r ; r ti ;t -r u t ; ,rir n : 1s l t l ) l t LLl n l lt r \ r \ \ 1 . i . ) t r l
c ; - n f s l t r r p f - t r p l l q r , n r t l t l r t ; - r : c 1 : rpsn . s | 1 , \ {u q l . q I s - l t u\ n i r l l r ) J \ . ] l l n t r l
uuqnlnal ur1r,(lquqLuaLLr tur rpaclls runlnrl ur.l:;-iu11.r.1.1r11s 1ppr1r (r.1'Lr;t1:rs
i u e , ( ) i u e l n u r q r l r u . r c c lr r L r n u\ - l I r i r u r z t f q r l L ' l J lr r u ; - u t qur t t r r : s. r , ' i u u r . r r i u r l
l t u r n s q J l o l r l e r r p r J I l l J ) i sl ] i i r ] r i r , ' l 1 l t r;p- L r r : .ri; , ( u U t s tr r l n q l l l l , i l r ; r r rur r , - l t r r l r
TlTTlrylra;t-ur:torst:1ncluerlrLu:q rllq lunl ur:;-rrcp.cqr.rln:1ur: Ll:1r:rur.irr.rrrr
duakalimatsyahbdatitu. Tidak pula in-qinmenrahaminya dan rlgu-raguakan
ltaltersebut. Perbuatannya itu han)'alirh kcdokuntukmenyelamatkan nyawanya.
a-earia tidak ikut terbunuh. atau untuk kcpcntin-san duniawi. Pelaku perbuatan
ini clapatdisetarakan denganseoran-s )'angmernp|aktikkan sistem riba', yang
b e r c e l o t e h :S a y am e n j u a lb a r a n gi n i s e h a r , [ a s e r a t u s .A ' k a n t c t a p i .p a d a
hakikatnya il tidak berrraksud denikian. Ia tidlk bersungguh sungguhdengan
ucapannya itu. karcnabukan itu t.tlaksudnya. dan ilr {idak mcrasa tenangdcngan
hargryan-rditentukann)a tadi.\4elainkanmclaluihargayangsenpatia tentukan
i t u . i a j n g i nm e n e r r p k apnr a k t i kr i h a ' d i r r it r a n s a k sl ei r s c b u t .
Contohlain scorangrrzrhallllvrng berkata:"Sa1'enikahirvanitaini. dan
akumenyutLrjui akadnikahnya."Seclangkan di dalamhatiia tidakberniatbener-
b e n a rm e n g h a y a thi a k i k a tp e l n i k a h a n n y at i,d r k n e n p u n l " r l in r o t i f a s d
i an
kein-rinan kcpadarvrnitaitu a-uar ntcnjldi istrinl'4. Sedangkansi wanita scndiri'
t i d a km e r n i l i kni i a tp u l a .j u g a s a n g\ \ ' l l i n i k i i h .
Ada satupcrtllDyaan pcntin-sberkenaandengancontoh-contoh di atas,
yakni: "Apakah sccarasubstansial atau nrcnurut kcbiasaan yang bcrlaku. kita
mendlpatkanpcrbedaan mcncolokpadaklsus-klsusdi atas?"Lalu bagainlana
kitadapatmencmukan perbedaannya'? Mengaplsatucontohdapatdisebutkrsus
penipuan,sedangkan1,anglain tidak? Kesemuanyl ini dapat ciilihat padl
stateme n-stateme n mereka:"Sayanlenjual","Sal'aingin rnenanamkan nodll
'
hartasayalnelaluisisternrJirricrl/1", dan"Sayanikahi. Perkataan-perkataan di
atastidakadahubungannya den-san tujuan mcrcka untuk benara-benar menikahi,
atau bertu.iuanpadtrpentindahanhak milik sepertimaknn siig/iar.iualbeli.
Ucapaningin menikahi itu ternYrtatidak discrtai nial untuk trelaksanlkan
. k a n t c t a p i .m e n g i n g i n k asne s u a t u
m a k s u dd a n a r t i p e r n i k a h l ni t u s e n d i r i A
vangbenentlngandenglnakadataulransaksi yanghendakclicapai. Ataudcngan
katl lain. bermaksudin-{inmelakukanh:rl-halI'angdi luar dari sylrat-syarat
sahnyahukumakadatautransak:'i. Contohnya.si lrrrlra11rl bukanbcnar-benar
bcrrnaksud in-sinmcnikahisi wanita.melainkanbeltujuanmengenrbalikannya
kepadabekassuaminva.ataupengcmbali:tn barangyang tclah dibeli kcpada
penjualpadakasus transaksi. dengan catatan nrendapatkan hargayang lebih
tinggi dari kescpakatan semula.SehinggldcnganperbuatannYa ini terlihatlah
nraksudmerekascbenarnya, ylng selamaini r.nercka simpan.Meickasebenamya
san)a-sama munrfiq.Bedan,va, penipuyangrnenguclpkan duakalimatsyahadat
di atasadirlahscorangmunafiqdi biclang lqidah.sedlngkancontoh)'angterakhir
adalahorang-orangmunafiq di bidanglirra' (cabangagama).Adapun dalil
vang memperkuatpandan-uan ini adalahdari rirvryat lbn'Abbas. Scseorang
datrngkepaclanya menanyakan:
" Seseorttrtgbertatxa kepadaIbn 'Abba.t;Panttnku tnenceraikortislrinta
dengut tiga tu!uk.A1takah.seseorrut.q nenikahittt'o lebilt dalrulusebelunt
'Abba.snrntiterin,qdkan: Siaptt suja tung nttnqirt dupal
id rujuk? Il:n

548 I'lamul Muwetli'in


6fS - "'BBIlaX nlng

r p r d a l q e p n q r : elqn t u n u . r ) s n s n q l r p ; ' u r , ( : t cr q p r l l a u rn l r u p qp u e u r p ' n t q r : s


r.ruqrprd unlr e1nfuaur rur1l,{tfrolrq rBrrd8ull,{1r.e:s1 iuuo 8uu:o1rury1au
r;3nfqc11yc,\\qcq 'rrns qclcl rurlrp rp ruqptalrpqr1:1 1.ri51qalo rIlr)inlualrp
qrlat iur,i ur:qrfr:,n:Iuclrurslrllr r{rpDrlnlrrnursr?lrr:lr r:lruauriuri rury,(
'i ptil tcnqraq;-uc,i iur.ro-iru'loqczpriuau ucln qe11yn,{uqrpad ur:1iur:,{r;ql11
1q ur:18ur;icqrp rlrf urlr::rfucur ellctJ)lf;RrV c{'.nur1rprp rpr iuri qunq
ucuudtrsr:qrnLLra:^ urlqpusnurur urp uoqod-uoqocl unliurqrunuaur ucii-uap
unq:r1lrlrurlcl quzpniu:urqrrllv qrllv qrlo uelqrlur.racfip qr:1atiul,{ rl.raclas
'Llnlsrurrunlr)
1rt1unrrauecl rslur Sulllfulu r:iueuuq urricqas ue)uaquaur
rypr1 3iur,t r:,ie1 iuc,i unqal lrlriurcl r:pldr1 ulLLrn-1nq ul:luaqut:u qelal
f,rOt^\qeq'un1sn1:[uaLu qt11yri51-rrn:^qrtrl urlep rq ;-ur.n:pp8ur,{ 1nrir1
uoialtl nlrs LllFr:-rniirqesurldu:Irp lrdup ullp Insrrulal rur rl.redas n1e1ua4
' e ( u t n t c d e s3 u c , {c u l e u r u c l n q u t s r l c { l J d r i c l d e l S u n 3 u a u're n p a y
lr1lun
'uelnfnlrp niusn.rcqasiur,{ pn:^1rrrr
lntun urluq uutenqraduu11nlunuaur
'erurped :qrlcpc (rsillndrut:ul)//r1]?VyursuluB rla.reu depcqrcluf,tunrlnq
.
q c l c p r n 1 rr . \ r q E q'r,{g-uuurr; urrlep lp uultnqcsrp'qrlurr)lrr.uaq
{nluJq
' l 1 e : e u r l r s r r , { u a uqrr 1 a 1i u r , ( q r l - q c l i V c i r r q n ; - i u n s : s' 1 e q r p e 4
trlciuad
ledtplel pIJ.rJurrlrq epr:dr:lres urpuasrlarau r:rpnclrucnrqclJl urcl {cprl ur
cllsro[rcr\\qnq'u1?)lnqa:^rp ui].rnblYurr[rP rp urp ;rolrlndrueulc.n;d1n1n3uaur
qBI?lqpllV c,{uqni;-unsas 'pnpal ussuly (,DtrprVl)rsulndrueuruirqas
7arrr7
lnqe{uau elalau eueruiuc,{'qellnlnscdurdnprqal l:-BruEllcs ql11y n,{qe,t
e,{uurlunrnlrpulurez ur:3ueptc)ap qrqJlp)eieurEsuLU uBp'nq[] 3ur1ed3ue,(
lcrunLielcpxrrl3]:)ure,{uucnqcte;-uad rsrsuep nrlurlrp11rIuueurp'ur.rqr1urp
tl]qpqr]:- errd rlJlo uclrlnuJlrp 'curruad ue:-c1y:urnlejetuE'e,{uueiue:t1ad
u l s 0 l e u c s n l c t r e p u n d n p y u r t r r ; q q t l c p r q r : 1 1 yc p r : d c 1; u c l n d r u e r u
cirdn uep'qu11y cpudalr:^elndrurru lntuaq ql1:pu7r.r.r)r7 u,{uuclndrurscy

le.{rH ueEuerelrd llleO

'uendrucdqclrscur3uctuclurlr,nrf,rqurf,u8ur{ qeq qelppr? rrnr?^\qeq


' u c ) e l r S u e ur p r | - l n q p l l n p q v ,u r q : i l r . r n i q ' . . 1 r , i r 1p 1q c r r r y . .u r s r q r q u r a d
Suctu:l n:r:rtq:aqelna;q r.iuurldrl iu niurur .{nlun?,{cs-rieq qr:pnruqrqcl
rr1?IB lrlcuruc3uc:al-iur::cl ur':Su:pnlr uuln\rl rlaratu rfcs e1r1'pra1 lcue
rprlniurul rucclosqrilV ndruru ;'ur{ 8ur:o-;-urjorr;;-nt1as^ 1a.ul1 7ll74p3uelual
lndnpuadraqruc{rtq1e5-1e qni\V (rlrilr/, ryr.yrir) r:nd-rrnd qr:1rureinqa.^
ltllDqtlutLlr\tu LrrlnLur-.urlrr icrull. uqIucpuuusln, r)iadJs (..r??ry])ucndruad
u,(rclnrcilqas nlI icq uelorrllriJurr--npiJq r--)r.r)l!.. r:,i51lnsrg unpqEIIv qalo
iur:r1rp rurrpada"- rleqlrnf srual ndruaulnprt qnqlyr':,{uqnil-unsag,. :r,ri\\lr!r:q
rnp.raqBIar:LUtucutp IBJuJI{llrulJruiuc,i ;-rrurcrl Lrrlrnfuaci Surluatl.{uc1rp
srqqv, uql urp sBuVB,rrltlq uclcir.raJrpqrqrs iuc,{ 1n,{c,nuuep ueq

-bryryl,ruDpDLlt.tup
DtDrl,)(iqtqtl UDIIVo.iu7niiiiunsa,;
,,r,,, ,';;,'::ry,
A l J a h .D i t e r a n g k a nd i d r l a m n r a . h r h r i r i A l l l h n r c n g u b l l tn r c r r : k ln r c l j l t l i k . : r ' . 1
dln babi. scbagaihukunltn rtlashI rr1( upar I nrelckl I lnt ntcrnirrripLrllsi hLrl'urrr
A l l a h ) , d e n g a nn l c l i i l l g g x rs c s L L a t1u, a n gt e l a h d i l r uu n g o l c h \ r r r .

I I a s a n l i l - B a s l t r in r c n l t l s i r k a na v a t k c ( r 5 ( l l t r i s u r l l a l [ ] u r l l t r r r h dcnglLn:
''Meleka '
r r c n j a l r i k a n p r d a h u r i S l h t u . l a n t u sc i i k c n r h r r l i k i rl r g i | , l r ( r . l . l r .
N l r r n u n .s e l e p a si t u n r c r c k aa n r b i ll u l i . l i r l Lrri i r r l r s l r rkl u r tn t c l c k an t r n u k l r n i k l L n -
i k l n i t u . D a n . . \ l l a h r n c n . j l t c l i k lsr n c t i i l pn r i r k a n l nv l t n g n t c r c k an t a k a n .s t - h u l a i
l l s a s a k i t t a n ! i l n en l b u i t t I l t ! - r c k l tt c r k c n l \ c n l l c l i n r l ) a l r l l r l i l I l r i i l t u s u s
p c n c c n r a i i nc. l e n g a nn r e n l e r e n k a l a c l z l bc l u n i aL e p l d r r r c r e k l r .d l i n i l j l k l t i n t t
r r k : i nd i s c - c e r a k alnu l l l i i t l z i l b - N v rb u g i n r c r c k a .l ) c n r i A l l r r h . i n i t i i l r r kh c r l r r t i
u l u s a nd a g i n g i k a n i t L rl c h i h p c r t i n g h r r g i, \ l l r L hr l r r l i p r d l o r i i n g - o r i L DhS. f i r ) ) a r l
p a d aw a k t u i t u . A k l l ) l c t l r p i d . i d u i x m r r c r r b t l i k l n h r r k r r n r aIn' e p l r c l:lrrl r t u k l L L r r l .
A J l t t hm e t l p u n y a i k e n t a n t p u a nL u l l L r n k r e n \ ! ' g c r i l k l r n . r c l z ai lbl i r \ s L i i r l Lhli r n l s l L
t l a n m e n a n g g u h k u na s z u bN 1 a k c p a d ak a L r n lrl i r r .
'menjala
Ar'1i i k a n p l L d ah r l i S r h t r - r ' i r d i l l u l l : n l c r ! 'nk ea n g L r r r p u l k i rink a n
ikln d i p e r a i r a np a c l ah a r i S a b t u .I a k n i ( l e n g i r nr l r L ' n r h u ab le b c l r p u k o l l r n ti k a r r
) , a n gk e n r u d i a nr n c r c k i lk r r a s i s i n v a p a d a r r ; r l a r r r . l r r nl tl . l ) c l g . r l c l c r n i k i a n .
a r t i n _ " -bau k a n m e r e k as e c a r al l n g s u l g b ! - r l l l l r u n l u k n r c n a n l k a p r k a n p l L r l a
h a r i S a b t u .J i k a n r e r e k ab e r a n in r c l a k u k u nP c ' r ' h u u t lin1 u .1 r n l us l i i r l c l n l l k c l L r a r
clariatulun atunn ii_glnn.Ilas:tn Blshri nrenvatlklLn.brrhua seblrsilr 1,.-l,rnrptrk
'l
t s l n j l s r a i l i t u b u k a n r . t e n g i n - u k ahl iu k u n r h u k u n ri l i d a l a n r u u r r l t l r n u j u r a n
N a b i M u s a . M c l l r i n k a n n r c n l u , i l k r n r l l n r n c n l r n i p u l l L shi r r k r r n r . \ l l l h . I ) r i r . l a
llh irny'artrcrckanlcnsilku hcnitqu r. secllrr-lkan* u.jLrd nreleklLt lLn! irsli lldlllrh
n r c l l u a n h u k u m r \ l l l h . O l e h k a l c n a i t u l a h . A l l u l r r n c n g L r b l rrlrtr r : r c k lrrn c t r . j l r i l i
k e r a .k a l c n as c p i n l l s c i r i - c i r i j x s r r a r i a h \ c l u n r l i p d c n g a nm a n u s i u .S c b l g i a n
r i u l v a t n r e n c e r i t l k a n b. a h u a n t c r c k ac i i s e r L r p a k lrnl e n l a r c i r i - c i l i k c l r r p l d r
seba-qian rnggotil bldan nrcrcka.selting-tltagak bisa clibcclakanciarikclu sccall
d e l i n i t i f d a n c s c n s i n y aM . a k l . h L r k L u r l ibi lar g i r i r c r c k i i \ a n l n r c l a n l g a rp c r i n t a h
perintah a-garla.vakni dcngan berpe-uangharrla kcplLduscbl-! ilr l i!r iLn.ir.r irlrrr
s c c l l r i lx r t i l i c i r l ( n l e l a k s r n x k l nk u l i t l u a | u j l r a n l g l r n l ) l l r r p l n r c r ! i n r l r r h k a |
e s e n s i n y a( h a k i k a ta g a n r a )a. d l l a h a d z l b ( l l r i A l l i L I id L - n g a n r c n g u b r hr n r ' r c k l
r n c r l . r J ki e r . r\ i r - . l n r l ) i l,ki l r t iJ l l ; r r r r i r i lrt r I r n t r . i . , .

I n i a d r l l h d a i i l l l i n v : r n gm e n r p e r k u r td r i l i l d i l t ; r s . \ ' i r k n i . b r r h u r rB ; r n i
I s l l ' i l r r r e r r p l l k t i k k a ns i s t c n rr i h a c l a n n r e n g a n r h i hl u r l l o r i r n r l u i n t l c n g a n
. j a l a ny a n l t i d a k c l i b c n a r k u no l c h h u k u m A l l a h . \ ' l ' - : r e k al e l r h b c r r l o s r l r c s a r .
d i b a n d i n - s k a nd o s a m e n a n g k r r pi k a n d i h a l i t c r l e u 1 u .u n r l ) r n n n \ ' 1 . N i r n r u n .
m e r c k at i d a k r r e n d a p a t k a na d z a bd e n l l n p e r r r h u h r nf i s i k r l l r nb . ' n t u k n r e l c ' k a
scpcrli kelomPok di atas. \an8 telah nrenghalalkans!'su:rlLlIlrn-e sehcnarnl'a
c l i l a r a n go l e h h u k u m A l l a h . A d z a b v a n g l e b i l r b e s a l d i t i r n p r r k a r k e p a d a

550 -- l ' l a m u l N i u r ra q i ' i n


"'sitrlry n{nfl
lqs -

unlnrrtUn)nH ur{[].rJq-rurJslp uepucIlrI;-ul]qrp.rnqn)urlEp rp fpBjaq;uri


tl)l;iaurn0rltrnlScqJqLrlll,nlnla)rp unp url)rdurrlrp rluq uelrp rp rpn iur,{
rnrtr.s lrrlJIrP rpullJrurnqclJlrp\rpr] iur,{'dpl;ursJ rpclirJurrclnlnlrp;'urli
rlIie:- 'lnqrsrJtrpeliraurcrseqcrrlIias'rrpl)nfunuadrp uutlpqrlrs iur,i rlr;-f,s
'uellrqrlrJdrpunrjnurdtrrsreliun,{ 'LrrICrr{;unrpuc)lcr,iunqttr.rs.r.rl
IRUrlUias
iur,{ r:1ri::- ' u l : - n u l r r u
t ; - c q t s l c s ^t p r l u a u u c l l q n q n l u l i : o u l i . r o u l l r
uuplq rloiSul'rlur;-raq qrls Surtrp uf;IPurqrsn:-Jrl'urr{qnlunirp uillr;'ununn'
- i u n u n i ' u r l n u t q l p ; t l r . r o e s Jnsl l l r ? r se p e dc u r r u r p' u r q l ) r l r r r r J riuu r , i r q c l r l t l
qrllVr.\\qlq r,rcpl,{urur ucuu:q uncl p,{u)cprrrHLpllV urun)nq r.rllpr)eraur
ui]Iterrnla.iuJnr urllr lt]ll11lrlr unlella) c)JrJu ;ue,{ ul|ndruedrs)jnurp JlrIn[r
uclllrq.r.dlr,rqlq 'rnqulJa-uJur ururlJq n-up,{ unrl r,{u)rpuaqE;nt (pp.\ur1l1r)
rlrllv runlnq-urnlnqrsc{ndruxueuruadas'qcllv qalo uirlrxlrrcqrpqr1:riiLm{
nlrnsJsrlt;Js uellrllltlSueuruPlenqred r:rp r.rrpurlqnrluom r,iulrpu3q't,{\
-quzpruulr lrl)r?lucpqe[[v r]psdall].rbegeq:ruaqrluaq i-ul,{iur.rocsaS
'r:,rbr1rrq8ur{ urnrl rirq ul'lrlt1:rdulr{rq m;nqJsucp'riuqrpnscr
lcLLnl-llrlullu lll iuc,{ llrun yrurnr;-cc1 ur.n:lilaclruirqcs 'uB)nIrJ r)cJJrrr;ur,{
I r ) r u r u | r r n q . r andn l n l l q l r l l Vq a l oq r z p r r p ; u c { . u r i u n d u r r l . r r dl n p n p u c d .
r ; - r q u u r u n l n qr ^ \ q r c i ' u r l a - u r ; r a u a cui n f q c 1 1 yu r r n b l y n r r l l p r ( l
,, tlDpt!)-t
3'rtn.lsnttyttrnrunllnlitntntu luo,\'qt)lly utt:lltq 6nlnthruttuaur
3uo,i pttl yttl trnllnlotllrr,tttrltro.t r1u11yt
uD)'u)lt tlDll\/ tl)lo uD\ltru/Jnqtlt
rlauuad -rnllunltut 3un.(tpn4n1an l utryt;iu)utuntlrtl tluluolttt.S,
:EPqrsiJq/\\vs Llrllnlnsru

7r.ir1pnq.raqnutlr'qrllV LunlnqilrprrF.rtrsrlnclrurur
uplnlrlJur )rpn lr;r c,iuleurn ur11c;- uu:d Lu:rrurcll1 'ntr lu:.rl) qJl11 qlrl
lV r)rura-ir qrqn;uJLLruriulp rsrlndruutuJul iur,{ nclrurd'r:srrllJraru iLnri
iuu.ro:s rn:;-u:rp rpJqrag ullrrqrl rplclal ;iurroaslsr,\\rquralutr;clrp;-Lrri
u r , ' u lIln l u J q r r r y r d n r a urru l ' u r q r l r s r ) u r p r \ o p L n r ) n \ e l J lr pr 1 e ;1- L r : , { ; - u r . r c r
Illsu[r-rcl]TIJiJLU n.\\qcqLnch':i;-rn:raq rrl]pll,{N-rmrrnd[r]r unldrirq;rrJur qrsuru
rlelJru 'ntr r.lrp urrlaq lsopLracl iur,{ rIa.rJur rJrplpldal r;urq;-ulpururaur
u u p ' r s - o pu c { n r { u l J t trl{ l l l J 1r u f , i r I l r \ r i r r J r u r s r , r J u r ) f i f u r l t r q r u r r l l r l r
'usop ur)n)plJur rplel ln)u;uoLnqr5^rur r\i.lJhJ r,nrLl umI rp lrqnu.rJclurl|
ruupur:unclrrrrirr:rd clururlr sulinrl qrllV rrirlu ln)cl qrscruciu.rlulrl:rsrsiilr
llu)u)rl3LUr)J.l:LUlars rP|d LIrllv umrinrlLl.ll();ule lrp rrc\n]cl c)Jjiiu;-uci
rtl;rl:e1:c[]r.\\quqnLIlt rur rnllJI rlodrrrolJ) ur)urr-nrrlrl) iur,{ urrunq uc,tarl
u l r ) I u r J u;ru r { u r p q c l l Vr u n l n qu r n t u e t Jrl n n lr p ; - u | i u l l n f u c ; - u : P U I l l I ; l t t r : . r r
ltirrl IrqLUr;lrJur i;ur,i'.r;c1r: urlcrrr:rualur.{rpnqrA;uurouriucp t,iurtuldrun
'npJq,ragrc{n: urrlrruepls rs(rrpr-'\Jp Lutr:Ln;-ulru Llr--lJr r-'IJl.-rrrn1t:1t.rrcl ur;1r
qeprbr'un)qu[l'l]sopuctcnqradue)nlrlcrx elaleurp,lrqpqrnlf,iuour)cprl ulp
'qr11yrFtur.rcd:c;-iuclrru;-ur:,{ brlrunruLtInnlq|Jrpr rur rurruaci1od[rolay
i c s e q q r q J I ; ' u r , ( r s o p l B n q r a qc { a l a u r u a r c l ' r r u c l r a c il u r r ( l o d L L t o l ; r 1
Allah akandijalankanbagirnerekayangmemilikitujuandln nilit.scbaglimanl
hukun-Nya diterapkandi duniaini bagiperbuatanserlapcrili,rku yirngnampak
di depanmata.Jugapadaharidirnanau,ajahwajahmenjadiputihbersih.karena
h a t ir r e r e k al a n g m e n g i k u tni a s i h aAt l l a h .R a s u ld a nk i t a bs r r c i - N 1 'Y
a .a n gc l i
dalamnyaterdapat kebaikan. kejujuran.dankeikhlasan kcpatlaYangMnlrl Bcsar'
dan Mahr Tinggi. Sertapada hari tcrdepatri.ajah-riajahi,:rnghitlrnrkchnr,
karcnahatinrereka berisisifatpenipu.cnrlng. kcbohrxrgan. nrakrldankclicikan.
Padahari itulrh mcrekayant memanipuJasi hukurnAllah. r'angrnclasrd irinr.r
dapatrlcnipu Allah. tcrnyatabaru rrenvrdari.bahlvnrnclekallh scbe-nlrrn\ a
v r n g t c r t i p u .M e r e k a y a n g r r e n r l n i p u l a s ih u k u m A l l r h i 1 u a d a l r l r Y l n g
mcmpernrainkan aganramereka.l)an tindaklnnrakarmerekl tidaknrcnrlrLln\ ui
dampakkepadasiapapun,kecualidiri mcr-cke scnclir i. Scdangkan nrelckl lidlk
ncnyaclarinya.

Aktivitas Dinilai dari Niat Pelakunl'a


R a s u l u l l a hS A W t e l a hn r c n j e l a s k a n" S
: e s u n g e u h n yaan r a lp c r b u a l a n
rergantungkepadaniat. dan perbultan scscorangitu dinilai dali niarnya. Di
dllanr haditsditerangkan,bahwaaktivitls scseoran-g nrenunjukkankcgilan
/ rl - r z r n1 y a . S a b d ab c l i a u m c n j e l a s k a nb. r h u a s e l u r u ha k t i v j t r r rn r i r n u s i i r
tergrntungkcpadatujuandannotivasin)'a.Tidlk adaseorangpun di duniaini
yangmcngucapkan sesuatu danberbuattanpl adanylrrotilasivangterpendarn.
yan_e tidaktampakdari luar.Oleh sebabittr bcliaurncncgaskan. bah$'asco|ang
y a n gd i d a l a mh a t i n y li n g i nm e l a k u k a n i k u l tt u h l i l d i s c b udt c n g a nn t t r h u l l i l .
S e o r a n -yea n gb e r j u a b l e l i d e n g a nn i a t m e l a k u k a n
s i s t c ml i b a . i a n r c n d a p a l
pledikatpelakusistemriba' (Murubi).Siapasljl l,lng ingin rrclakukanmakrr
dannranipulasi, ia mendapalsebutansebagaiprovokator(rrrnatlr)daurranipu-
lator (nutkhuutli').
Dari hldits yangdirirvayatkan
olehImanrMuhamnradIsrnaii al Ilukhari
sudahcukup untuk menunjukkantidak sahnl'asuatuperbultrn kurena/rllla/r.
RcdaksihaditsI arrgdimaksudadalahstatenrcn Nabi ),lng mcnc-raskan.
blhwa
hijrahnyaseseoran-q yangikut men-gungsikc Mrclinahuntuk tujuaurncnikahi
Umnu Qeystidak sahmcnurutsyzrri'at.
Dari salahsatusabdaRlsulullahSAW.beliauperoahIlren),atakrn:
"Storury vng henduknu'ngudukun juul beli, ltarttiuknyurntLakukttn
saLaltsatudi antcu"u
kltiraur,.sontpcti trrin;uksi.Kttuttli
krduttutuutcitruttt.;kan
apabila t?4 di trunsnksitung ntcnrcrlukattkhiyuar,ntuktttitluk boleh vmg
penjual nrenunggultktrtklivour, kareruttukrtt pcntlteli ukun nttnrltutulkutt
t f t t t 1 s e k s i".

Imrm Alrmad bin Hanbalmcnyatakan.bahr.va


haditsini mcnun-jukkan

552 - I ' l a m u l N l u ua q i ' i n


CSg- "'eBJraXnrlng

'ueqrqole{r{rirtuaurull?lsJ1?.r]P.{s'rrnl)rLrrJp
un;uJ(] LnrtldLrrJsirl
L]|]'lr)JDllPtuu
uelSup]llpuaru rrpln ?Iuru 'lenl ;-rnr,(urspir r,iLrrpr ruiriprl rs)l1rsun.rlpl'){ll
ur{snlnueu {nlun Sul)P[Ip Ilaq lr]nfn)clJd u.rlrlunrp rltrs qrlr\. n.iurrpurrls .l/.)/)
- r . \ y ' r , rS u n p r f l u e r tIr] \ n q j a l i u n { r u l n s : s n r r r - ar f L l i r l \ r - - rL)ur l r r u r L r:rj r p t t i L t t : . i
trtnlnqlrqrlr.raq3un,ittr1,'nq:lcinlt:nsesr;-trrllq;-u.riut;:'.Vpr,.|[r.It.tt1:(I'lt)l)l)t)\'
rsrurJep'puare) .1rrrr,ir/)nirlIp rp l:.iu1r:11 rrc;-ulIq11 un:1irrr.ro ur:1r|:q.ritr.rttr
? u u , [ ^( t 1 n , t t o ; : 1 t 1 y c 1 l . r r : i u q : r s ; - u r p u r c i r P ) l ] l ) u r s ) r s u u i t u r ) \ n ) n u r J r r r
(
1 n ; u n1 e n 1 3 u l : iu r s r l l r , ( u c p y s r : t tl:p \ t l p r t l L r r : [ : l ]t I I r n ' \ t : t t t t l ; l n : L n i t t r r r l
uelep I p Ins?uri:l Ilrpll'l][u:lrq u l l r u l l ; ' i u r t t t t r t n l 1t;qttl t i t r i l l l l t l iL t ' t t t1 t ' 1 . 1 1
urul:las 'utt,;IuenI,IJd:r1 rtetr tr1eq:^nt1r.t e(ulc1t1tlrlch,s'ts1t:sut:t1 ut:)t]tt.rq;u..tu
u c p u e q e s t d r a du r : l s n r e qi t t r t t t i u r , ( 1 t s : r p t r r t ut r r n l t r r l ; r 1t : p c r l t l t t n t t n S
'e,{uueqqrduelntuculur cr nduns.ill rrrTy LLrrlrprp r:(Lr\nrlur:)f rlirpu.(l rprdll
qlJIJeg ueIUEurlttc{rp 1r:pr1tut t1r:rchsttrnlll.rrd lltlt(ltJtttlnllttt tlrtltttlcl llq
unlmqc8uaru qplal lurj. q cryru r,{urn11r;.;-uru.,rru rir;iu:rp riuullnrcp;-ueur
selu€l B p u r l r l l f u r r
l l le q r n l . r
: d t p ; - u r i ; - u r , r i : ql r q r 1 - t t : t l l J t u I n t L I n
n 1 1 c , tdr n l n o e i u n d l c p r l ' r 1 : , q r r - r rl tsl{ r l ) u l l r . l r l ) n I r s r p r I t 1 r 1 o q ' t : t t : r ti n 1 y: r q t u : ' c l
r i c q u e e s r n l a l r l u B ) i u J q u r f r ur l r l u p r l r r p u i s n t r . i p r 7 . ! / r /u) r n l n l . t ] l t 1 r s . r r t
Lrrnlnq Inpord ucp teqrlrp;-uc( lltqrlst'ttrtit;1rpt: 1rptt rl)rurntr tt.r:rclls uutsaa-
-pse?Jela{ u?IJcrqurJ[r uciulp utcl ;-ur.i rqr:cirr1ut:ncltu:rtlur])n)rlJLLr Ilirq
lenf n1e1adnlps qrll\^ rmlirrqur3Lu runlnq rlrI rul1s1nr:rcl.rs1l r.n'is r1r-'rtr;r1
ErsnuPuller{lJ)-IltuInloq )nles nqr] qrqal ;-ur.i Ir.r.rr,isirPr )|PIl urp tur tl.rrcbs
'nlr
unlnq uEntu al uBP )rnq qrqJI ;-ur.i npP r,l]]p11 q|q.s qr19 1r:clutlrt1t:ptt
u,{urunlaqasiur,i trJpr nnI trrirrr:.n1:r1rnqrlri;-rr;rrrr ]r:clrpl irrlnp:r1r;-;'urqrs
'u,,(u3ue-req rtcurrl-utur ricl r1r:y:surq'rprfl1r1 npn irrnl.rqrsr,iLttnltut:tttl:-1rs
u u S u a pl c q t l r u l n t u n i u l n . r l i u t ; p l t l r r 1 l1r n l n 1 r ; 1 . , ct r{t r p ; ' : 1 t;rrq.ttrlt:itt.rttt
3uc,{ 'eu.rnduiasiur,r ruc1s11l.r:c,{s rrrp ur)rrqrl urp rnlllrpura)il Jl t{lrirurs
rq iue.req lrlru ullp snlllcn) lllttr.rJ.]pir.rfs nlnqrp u]rlrlrur cclLrrl r:lr:sntr;-etl
pnlh,r,r:ateinl cstq t1:q lunf tslrsut:.rl 'snsry t:tlt:.rrq.rquprr(l .rl.)q ltnl tLrt:1lp
r p l e j ? { s n } u s q e l e s t r i r q e s q r ) l l V q : J o u t : 1 r l t : l a 1 tqpr 1 . r t ; - t t I r ,((t ! ] | ) t ) | | . t |t)!tt ) . . )
u u q : a i u a d i u t l r s c i u p n l n , n . r r tr L u a rupr ) I r ) r l r a q r J rt u t u r t h r l a l r v r l l q t t t . r ct lr t r r s
l e n f u a d > 1 n 1 uInt q p i s c u l u r p t l u t u ) r t l I ) i r l r t u r t ur l J r l I u n t I r i u r p r l r . : t t r l l s -l l l t l l d
q r l r u r : r u1 u q u c l d n l a u J u ru i e l r p r l ) . \ \ \ \ r q r : Nu r l t , . r l - - l \r i i t t l n i ; i L t n s a 5
' rlrqrp ;'rrr:,iy:r,ic1o
qrlrurau Intun Irq rr,(undulu iur; { iurro:rsrs r;-ur1rq;iLr,rLLr Ln;-u:rp-tttltn t1:rc1
1 e n Ir u c l r p r p u l n d r u r d r , i r c l n u u r l r l o q l r : p r 1 : rr1r r : 1 i t t rt : r u . r r tstt : 1 r 1 ; i-t t t l r c l; - u r : , (
I U I \ ^ l r P u H. r u rs l r f r ' r l t t r r i L t r | r l l r \ I ; -utl1lltl;-u-.tLr
lrllp ue)iedn,IJlu 1 t 1 r I r r r l) n l L r r
3 u e, { u e n i c l - n 3 r r J { t p l r I U p n r i u t l n i ; ' u n . - r q q t : 1 ; ' u r : 11 l r l t : . t . r q r ue t1: 1 t : l
- u e p L r a qn l t l a s t l e q l u n l t s l l s t t t ; . t tu t : 1 r P t : i u . r t tLt I l i u t t : 1 r f . t t l t t t 1 1u.q l 1 1 . \ \ t l r q
'(rrqrlrs urlunqi-.d)ltqurquS
:ue)ptuJJrc rEull. uql l')urruraq l r 1 t . t .tit i : i u r p
ueeu:1:aq 3ur,{ '.n::-le nlts qlrlusl,(llfpl,'uuJ.llr) IUI slrprtl u:rtttrtt:1s ur-'ittrp tr;lnt
q r s e r u8 u e . {r ' ; q e b nl 1p i ( u c g ( I I . q 1 r n i u t t : 1 t :tpp u t : n t l t u r c i l 7 u . r r ti r1q J l o q ) r r p r l : r )
c l a r l e b i hd c k l l L I r l u kn r c r r h r r \ rrrn r r s l u h sa cl r ' 1nur c n r i l i khi i k r r r h b u g iu m a t
r r a n u s i uS. c g l L lpaL r .ljui r i r \ l l l h . r r t u sk r r u r r ai n i .

Dalil 1arig Nlenurliukkun Ilarlntnlr IIi-ral

L S a b t l uI l l r s L r l L r l l l S r h. A \ \ ' : H c r t i i n h L t l L l r nl r i l l r l a hl l r l l t l b l g i k i r l i a n .
k e c u a l i. , ' l t n gb c l r r n rk l L l l r nb r l r l r .l l l i l r lr l r n L b c l r r n rd i b u r L rL r n t L rkkl r l i a n . '
l . H I t . I h n \ { u j a i rr l i d a l u r r l S t r n r L n . t l a r i Y a h r r r b i n . . \ b u I s h l c l . i r b c r k u t r t
s l t v l tt e l a h b c r l l u r r l rk c l l l r r l l r\ n r r : h i r \ l r r l i k : . \ t l r r r c ' s , . r r n r nd-r! i r i k a n r i v l n l
r n e n r b e l i k a rrtt l o r l l Lkl c 1 l . r r l l e r t l r i r l \ l r . r l i n l a n uu l r n g i t u ] l t n l l s r l i k i n r b n l i k a n
b c s e n a h a d i l r h) ' r r ) ! ( l i 1 ) a r i k i r n k c p l , l r L n l l i . . \ n : r s b c l k l l l r : I i l r s L r l t r l l l ht c l l h
b c l s l r b r l a m c n - ! r ' n l l i l ] l r l i t u : . { p l r b i l l i s L ' \ c o n u r 1 t] l i l r n t a f t i k l i l i l ] l r y ' l n g
r r t c l n b c r i k e nr r t o d a ll L I l r r l l r \ ( ' \ c ( r f i 1 | l ! l.l r n t r Nr l i k c D r b l t l i L l rIrrrt ' r s l ] 1 r l iL u i i l t h .
a t l r uc l i k c ' n r h l l i k r Lbnc l \ l n l l i r i n . L l l r nul n l u k . L n g k L r l u n m.r k l i . i u n g l i n l l l hk l r l i l n
n r e n a i k ni t a un r e n c l i r r a n a r . k e c u i r l ti c l u l r. t l u i , c s . : p i r k u l lunn t u k i t u . l h n \ ' l l i u h
n r c r i ul r r l l k u n n r r rr l a ri h r r r l i t sI s n r i r ' i lb i n . , \ rl l s r ' . t l l t r i [ ] t b u h h i n I I L t m r t i da l -
Dabi.tllri )'ahy'1.
I l r r n r I b n T l L i n r l r i r rl !r u r u L M r i l l r e r k l t l r .b i r h r i i t) ' i r h r l tb i n Y l r z i da l -
l l u n a i n r c - r ' i r r a r r r l k r rl rnr r il i j r L lr a n r j L r r . r l i l ' r L l ' aoi l c h I r n a n r\ l L r s l i r t t . L i t b l h
bin HLurrlrid r n t n r . r n gr l i k c n i r ln . r c r i r r l r a l L i r rht i l . l i l sd l r r i a l I I a n a i . A b r t H l t t i n r
) a n g s c l i r l r r c l s i k u p i l r L li r l t i . j L r s t rnLlrc l l l r r ) r l ( r t l l l i b
i r . u h r r u l - t b l r l tu d l l l r h , l h o l i l t
ul ltutlitt ( n l i : i h L L r p a ld i l c r i r r r ar i u a r ' . r l r t \ l l . l l n l l n . . \ h u l t r l b c ' r ' k r t l lhi .l h u a
' L J t b l h b u k a n l a h | ( r l r \ r i r l r r - g r l l r | l r l r l i l u r l r r r Pr ik\ r\ u i rtl ll l r \ l l . \ t l , r | r t n| c s 1 1 ii 1
l a i r g b e r n i r n r aI s n r . Li l l . i n ' , \ r r l s r ' . i r i t l i l i r g - r l i I r \ i { 1 r r(1d l l ) i r t r l i p e l c r r l l j i l ' l t
r i \ \ ' i l v i t l Di \i h c l l L r a l, : l l l i o r l r t g o r l l r ! S r l r r r r . , \ l l r n t a t l r l ) i ]- l r ) a n rI b l I - l r i n r i v a h
b r ' r k u l u :b a h u a l c r d r r p r rhl u r l i t st l a ri ) r r ,i,d l t i r t , \ b r r I s h l r r l r l - H l r n l t it.l u ti , , \ n u s .
l a n g b c l i r s l Ldll r i l i u r n r r lr u n g r i r r i r / l r(' s l r r r p l rtik c p l r d l N r l t b i S . A \ \ rH . r i r l i t sl a n g
'llriklt
sarna j L r g r d i r i r i a r r r l k u nt r l c h r r l - l l L r k h r rrrlij t l r l u n , J t t r i
\izid hin .,\bu
Y i r h v a a l J l r n u i . d l r r j A n l t s t l a : r ! l n j l l : t r r r , r t n l s r kt nerpprrtit lR u r t s L t l u l l da ihr t t l n l
t r r ' l i l i uh e r s i r l . r l l r : . S i t t p t t t t j t t r t t t t l . t t t L ' t t t l v r i k u n u ) t 1 t I k r ! ) e d t ro n t n g I u i t t ,
j t t t t g r t t t I i tnh t l t t < ' t i D t t tl t r t t l i r t l t t t t r t . l b r l r i r t t i r l r l t b e l k l t t i r : " \ ' 1 1 - l l t l r t lst a \ 4 .
k e r n u n g k i n l nn l n r L i t r r1 c r b r r l i k .) ' l k n i . a n t l i n rl l l n a Y a z i d r \ b L rI s h l q l r l - H a n a i
. . l ; ' r ' Y r z iI,,l i r t \ ' \ r ' \ l r - ' : :r' - H . i
I l ) i c l r l r r nS r a h i l rf l L r L h l l i .d r r r i. \ b L rL ' i r r l i l r rbhi n A b u \ 1 r r s r ri.a b c r k n t t t :
''Kctiku . u h : . L bN a lt L h i
c l a t r r nkge \ l l t l l r ' , l t l r . s a r a b . r t c n l L .l \ l ) d r i l l l L b
l ri n S l t l . L t t t S
i n i b e r k l t ; rk c p a d a t i r l r ": S e r u r l . l r t l t t t rl t s t k l t l u r ! i u i , . u g l , l t i ltr c ' r ' l t t rl l i d i t c l a h
l c n r p l t I l a f i l p c n r l u , l r t k n r ls u k r n r a l l r p r l k l i k k l t nl i b l t r i r t nb c t l l t k u s o t t t l l o t t - g . '
J i k a c n g k l l L lt e l l l ] t n r f t n t r l n t u s t s c ( ) n r n idt e n l a r t I r t c i r b c r i r r r l tr : t t t L l l t tl .n a k l i a
a k l r nr l c l - g c n r b l l i k l L n n r lrrl c n g l n h l r r l i i r hh c l u l ) l ls t ' 1 - t i k tgrllr n t l L t r(nl l n t l n i l l l l u r
s e j e n i sr c ' r . u n r P r r l l\nl a. k l L . j l n l a n l l r h c n r : k r L uL r t r b i l .k a r c n a1 ( - r 1 l l l \ u rki b l t ' .
o l c l rSl t ' i r l .d c n ' : l u rt c c l l t f . sr jl t t g s Lt-r-t a k n l t
I l r r t l i t sr l l g s . i n r lirl i t i \ \ l L ra t l , l L n

554 I'lirnrul\Irrrlaqi'irt
s9s "'P3llr\I nlng

LlcJuPrnlr ilrr(lJ:- ;ur.rnJ LI'lllrnqJJd;-rrltrllttr ;-trir.iyr,il u,lu]rIlrrc lllr rti:d:s


1 r 1 r 1 . r r uq r ; ; - u r pt u ) t ] z u r ) n r L r n r r f Lllnr l r r n t m , q r l i \ \ o 1r r I ] 1st r ; r l l 1l U r l r : P1 | p r l l l
'r,ru.mtlaqaq
Il,',itlllq Indurr)i;)t tJrJ;ttiLrr:,irt.nrq ut rrL{rnrlqu\rrUJrLr iL t,i '7z.rrii
n1l1:rclttr:;-u:plnqrstp;-ur,( 11r;1rur lirn.r1l lt:1lz untlrll.r\it)luu)uLnl\tllll?ru)ntun
rrrr(lrqrp)r,'p0l1r;-rr,(LrlrJrrurfll.rq lrlrr r:rc1rt1 lrnlirlru qlrl.11lrlnull nilr unLlrt.t:-
r n h : l r r . r r rLr L r n l r q l s ' r c h : 1u; r 1 ) \ j l l r ) l r 1 . r J r( l n r r n q r l l \ r r r - n r P l I r r : r l l . r r r . r r ltlrl a l
riulprq;-Ln:.i;-rrr.roJsisLprlrfnrruurrr uulLu tJ)I)rpJs 1r1r1t..rs;-Ll:.r r;1rlqrplliraLLr
sllrl:1 lntlrrrrty.r:r1 ;-ur.i r1.rl11Lnr)uLnriill.-tLu i-rrli irrlrLr:r:.rS Lrrr:1 iLrl,i llxcl
l,itiLru:1tit'q-tiit:qLuf,LLI rn,';ulp nlr ilnlrJ lllilq ritrr.rn;-rr.rttr 113i11-rp nt:t! lu\lz
u l q t l u , \ \ J u) u ) l u l s t 1 u l l LlLnrI u n . r n i n i , ; t r t : l o l s t s t t l l c l r : q l i u l t r r ; ' u r : i . ; l r r r : r r r r .
Irnqleq ll.\tlttlll.lllLl u1l)alrlJurLLt 1nq.rsi.l\lrpull .. rlrltIJs.rJq llulnl lruqtljt.\\J)
u r ) . n l ; - l t i ; u i r u u ; - ; - r r r q l s' r u l r L LlrL l l t u : r 1 L r l l r i l t l t ; ' l q t p 1 n l u n l n d L r r r r l . r l t
qt1a1;-ttu,it;1.tt:q Ltlll)Lrn;;-u-rrLl nrlrnlls lpllu.)rLrltLrrLtrltulltr r,lltl)Il\-lt.ttci;ut,i
luurq r)ur)tluullrtdrur;-LrarLr qrluuiiLnr[..:rn]\llll.iLraLLt iLn:,i qrqr:qslrltug

IE.irHE.iuur:rnHuBIInlirnual\ un..I rrln(I

'urlnur:tl tlrlir.rrLr qr11.r1


1n1r;cl trqrqls
q l q z p c L uu r p I l r s t ) 1q r u u n 5 L r r l ; - u r p : r ql n J l r l t ; J \ u u j q r l L r c l u r r rlLl dr r p r p r : l l s r c l
'tyir.r.r.r,.llr.rsy ptsnhn4'1n ur::lirnrrlrrrrlr:dur:t1r lltllt ?//),r./1tt/7pr 27.,1rclrsuucl
u 1 t ) c l u l J t t J ttlltl t P l t ; L I l t . it t l j t sl l d l l \ ; i t t r : l ] ' l t r t t f : 1 r ' ; r : ir r | 1 r : ; , r 1. r t l . r 1 r 1 r , 1 r l d
lnl\n)rlftr )nlt1nlr.rrrynrrtrrrr:;-r;r1 urrlrLulrpur:;iLr:r11 .lqr.t 1q1r:.rdrlrr;li:1llprt
ir;r 'VD.r.i r:1.r1z 7.,7rrrl clrsrrr-rcl rrr:1tlr:.t:rrrtrtr rli-'llpl ntr rlr.)dJ\ rllrrplrl,rllrl)rll
ttt;nLttt.trtt;lci chpt:tllJl llll;'llll.llllJd'ttt:r1r:clLtt.r;-urcl ultlurl.t:rrl tullll-'pIp \11\frLr.ril
n l r q r l p r t l u n r : l r j s . r L 'Lr ;ri u l r l r r r r r t l : r )
)lprt l r l ( ) u r r r u r l r r l r u r i r r r c 1l r ; t ; sl p r c l
q r l r J r l l n r l i \ . r J tr t r p l r l i r p r : r .l L l r r l ) i r r q
l . . r \ : u l s l r r n l l c l u r n 1 . ' i 1 ll,.si u r . r i i . r . r i r r. rl c p
LllrprLlrurr.rJuarLr lrPorrr r.r;rrlrrr.rtl ;-rrr:ro.rs;-rn,'.u:llru lrullrllLlt:s r:.rr;cl ullt,111-s
t l r : l l l l l . , : ) lu l r v r t , \ 1 ,t r : , . . ' r| : i l . r : , r L l r : l nI rt lI ,r , rt r r \ l I l r l r | | ' |I I | | \ | t r I. |l . \ l l
I r t | r 1 u t ; i i t r rr;l lr ; t t r u r u l i t n : , i t l t u d : 1 1; - L r r :ur ru l L r r ; l i l l i u l t t r; u t , r o t s t s r ; 1 r q t d y . .
: i l l l l ) l J q l t l l I q l l N l l l q l l q l l sl l L l l l i L l l p\ l : q q \ . t l L l ll l I l ' L i l t r i t : r t t t , r t u t ] t r 1 1

. . t : l t : sr t u r ; - r r nr : \ r \ l T r l r r - n l r , i r r ln l l ' \ . . r : l r : \ . l i )s( ^l l l t l q \ . ' .


u q l . . a L u r r q i rt l- T. n r 1 ' l J (q n l r r r n l . r : ,1r 1 . 1 r 1 r ' i l s ' i . r r r q r : ( L r L r r ,r1. r q i u a L ur ; n l -
r r r ( u u r : 1 r : c 1rrrui rr r l r s u r : 1 1u n r q r i p 0 ; 1 r ( r n q t s r r r : r 1 l l n l i t . r u r ; - u r i i u l . r o r s l s
l p l c l l l 1 r ; p o r rLr r r ) r . r . ) L l u r JlrlrurJ J t r ( r q . . : r r l : 1 r , ' i r r t u l r r r r L r r; ' i r r : . r 1 1s l c 1 1 1 y .
rrql rnLLrruJLLr ;-u11r| ;-ur:.rril,sl,s r.\\llrq 'lllIu,rJ(l Pr.ltf nqY L q rL Ilts

. . l l i t t t t t tl l t : t l r t t . r ; t t . a
t d- t l t : n
u i r ; - r r r pl r , ( u r i . r r r lr l t : 1 ; i r r r r trrrtrll r r : i r r l p r i l l l n l r i I I I I l r ) r l l l ( l r t r . t \ . . : t l l l r ) . r i c l
p n . s r l \ u q l . . (r l l r p r q r r i r l l r r i l r r r r l ri i l l r r r r ' . l r l r ' ( l t u . r ; u r Lr 'ut r t r . . r l ' n r p t e i r r t c l . r s
f d u l l u r ' l : r r r ' . r , . ' . . 'r. ' 1 ' r :r,y1 1 1 ' .r r r u r ' ) 1 . r , , r '. r r r 1 1 . r ' i r : \ : r : i L l r ' 1 1 . ' , 1
n l t ; - u l r . l O. l u t t r - 1l .r r ( lt l r r l l n P q \ / t. : ' u t ' t r I L t . r L t t ; l L t r - t , ' r. r' u' rL' 'pr l L r r ' 1 q t : s t l t p t t i n l
u n r l 1 ] ] . i r ' r . \l\.lI.lr) ( ] P r 1 . \ r l ^ Ju q y t r i r r r r : r I l r Pr r r p q r . i l \ r r r q i r L l i I r r ( r : \ 1 r r r l l r I r
padasuratal-Muddatsir.ayat6.
terd.Lpat
Paramufassirsalafdansesudahnyamengartikannya:'Jrnganlah
nremberi
scsuatupembcrianmelebihiyangdinrinta."Yakni.rncmberikanhadiahdcngan
harapanpenerimahadiahitu akanmembalasdencanjumlah vangIebihbesar."
Oleh krrena itu. bentukakadtidaklahcukup.Kcabsahair hukum suatu
akadadllah:manakala tidakuntuktujuln tujuanvang[.r.rrrrl. atau,lringnremsak.
Meskipunsuatuakaddibcrisuatusyurattcncntu.il akannrenjacli ruslk nrlnakala
tujuannyauntuksesurtuyangtidakbenar.Paclakasustnjuanakaduntukscsuatu
yang tidak baik, pemberitahuan akanbeheraplsYaratnva akannrenjaditanda
ketidak-absahan akad itu secaraterrng terangan.Sehinggadapatdikatakan.
tujuandanmotifnyaadalahunsurpenipuan. rranipulasichn rnakar.Ini mernbuat
akad akan lebih tjdak sah lagi, meskipundiberi beberapaprlsyarat.Bentuk
pemberian bcberapaprasyarat itu sen(lirinenvebabkann)'a tidakdrpaldisahkan
dari segiia menunjukkanaktivitasvangdiharanrkan.
Dalil lain yang rncnunjukkanharanrnla/rlrz1adlllh kcscprkataupara
sahabat RasulullahSAW yangmernutuskan harlmnl'adankctidak-abs:rhannya.
Ijma' merekamcrupakanhujjah yangpasti.Bahkan,ia mcnjldi hujjahpaling
kuatyangdapatdigunakandanpalingditekankanuntukmemutuskan haramnya
l r i y a l . S i a p as i U av a n g m c n c o n t o hp c r i l l k u k c a . t l m a a nm c r c k a ,i a t e l a h
mempertebal ke-lmanannya terhadapaganaAllah.
'Unrar
Dalil yangpcrtama,adalahkctika bin a1-Khaththab berkhutbah
di hadapan rakyatnyadi Mimbar RasuiullahSAW:"Sudahpastipelakutttuhallil
'Iirrar ini
tlanntuhallal!ahu trkaniLkurajam." Keputusan disetu.juioleh para
'Aftan. 'Ali, 'Unar
sahabat lainnya. Utsmanbin lbn Abbas,danIbn berlatu'ai
bahwasanya w a n i t a d j l a r a n gr n e n i k a hd e n s a nn i k a h l a i r i i l . S e p e n i; l n g
dijelaskansebelumnya.para tokoh sahabbat.seperti Ubay bin Ka'ab. Ibn
' A b d u l l a hb i n S a l a m I, b n ' U r n a r d
,
anlbn
'Abbas
t e l a hm e l a r a n a g1-
Mas'ud,
muqtarid(penberi modal pinjaman)unluk menerirrra hadilh. Klrcna nrcreka
berpendapat. penerimaanhadiahitu sudahmenjldi bentukriba'. Sepertiyang
juga telahdijelaskan 'Arsyah. 'Abbas.
di atas;yaitu lbn danAnasmengharamkan
penjualanbarangyangmemiliki caciit.danmerekarncngingatkan secrralegas
'Umrr,
akanperbuatansepertiitu. Utsman. AIi. Juga Ubay bin Kr'ab dan
lain-lainmenyatakan, bahu,aorangsakit 1,:rngtitlak sabarlagi akansakiinl,a
mewariskanhartanyamenjelangkematian.Pendapat ini disetujuiolch scluruh
kaum Muhajirindan AnsharyangpernahnrengikutiperangBadarcianBa1''at
al-Ridr,van. Ditarnbahlagi oleh bebelapasahabatlainnyl.
Kasusdi atastelahdiputuskanolch bebcrapaorirng),angbanyakpada
masayang panjang,sehinggamcnurutkcnyataannya kasusini anratdikcnll
danjelas-jelasierjadi padamereka.Apalagi para mutii yang nrernbicarak:rrr
kasus-kasusitu adalahparasahabat.
yangpendapat merekadapatdipenlnggung

556 -- I'lamul Muwaqi'in


'-sB!laI n{nfl
tsg -
3 u r , { e , { u u r e 1. e u r f t - . c u f t : p l d t r t : p t t r n l q t q . r 1r r t t - 'n: l t l J l l r r q i - ' q r ,l tst u l l
' s e q q v , u q J p r l n t l r - f r l n u t l . r l r trl n L l r l r l \ r r P ' u r r l l l su q l u r p
'ljrls?g uPscH ',EBl,e/iS-lr nqv IUJdJs 'qrlsllS rllrbni rled urP 'tluJn) trlol
rp pn.sBI l urq qrllnpqY. puntu-prlntu qelo Ilqur,rrPna-nfluros iucii ucsntn6
'Jr,(ri1uelrue;uqSuau uf,llrp rp lnlcdJslaq'urul-urul urrpllqu5f urq prcZ lrtqrqrs
punu-punu rpr:luau 3uu{ qrutpull r:qrbn1tl.t-rclls urcl itrr,( urp qntnl 8uu,L
'rniutip
eqzbnl ercd 'ur,rqelered qolo rlnlttp nltle:- n)I loqrqrs .ru ft t,tqcq tntnd
urry 'lrqcqrs ucirrap
Surdures rq 1o1o,{uau 8ue,{ uccprq:ad lcducrr ,eutft
nlr e{areu urDl) ln.tnuaru,ttu[t-,r:Luftuelur: urliulpuuq ulrlr:1elrqcdlu
r : , l r r r r : i r - - q( :rsr n Iu r - ' p ' n l n .q n l r - ' I
'7,ll?/111 ux{ll3q
uelsntndrp rleq eitl lept urldcrn3ueut iuui lutcnscuas 1/1i{4/'//r
-lenftaduraru ueiue:e1ad u3n1 le.urnl lrlcqs utnlaqas tpueut u'iuqrlc,n 1lpt1
mua8uaut tedcpuad'.cu[r uednlatrl rpe[uatu qr1:rtr,trqllq :uclelnf,ttatu 3uc{
't,{uqotuo3 trqrqes^Ilrp rtr:1rrq8uc,i
clalau txl€lI rlradcs .eutft nclc st,(tb
uelleureiuau epcdr:tp uelnlnqirprp tutt:ln qtqal l,{ttttrq?\^qlr'Il:pIl.r:1 ur-'pf irrl
'tulut{utx3ul tllllll Iul
ue?uuuled srlc leqPqns .etulr uc).lrsep:cq ulstllndel r,tqrq
rgadasjuc 3ur:,{re[c1a6 1r:e dr;1ts.tlq lrdep iue,( iutr:tlas tnit-'qrs c,ruttcltpr[uaLu
'riurlrllttralqord urp qrbr.1
rur e,{uuenqela?uaderyur lnqsn }Nqrqr:\utc,'l tt:s1n
-:es1eSuetualurnqcl:3uad nutlt tciundutaLu;-uui und r;dns tlnp;r11l1tlq
'r)arJur uI]allllPur(lllllp
IIqurlP
8uc[ lqep nlens tpclu:rrr rut ucp'7nfi11 tllttlSrr:ur ll,iturrraclas itttl,( rlalairt
.ll,iutllrll
drlrs uellnfunuatu Iur ElelJut rrril'unputdurp l,t1r-1ut:tlr1n1ulldllll)
atXes-atr{esuPp'qef,{rper':qut1-1c'qr,{,{rlnn1ng-11 qtr1rzrt.n11qt:,{,(ttLtqlluc'tt1tr
-urlr1c ue1lrqt1:adtxaulll]pll Inlun ll1:l:aLttcirfLlaru qtl1.r1 ql111rll ut:ttttt:inqas
'B,rlBlreq e,tultpucq r:urLuteicq urP 'lllllltll urLUrz ufud ulllroslJd
sxq?queu rurlep rp qru.raf iuci ur;ur.'Puild InlrlJtLr r)ereu l;-rfuaLu uci-uap
luqnqcse:edtetun:r:3u:tuqr:1atqe11y,.curl3rullttlltttt:tdtrraLLtcilclnnt:]t:lrt
iue,{ rlaq lenftsltsuetl ucllpsLIJLLIulndtu:d tlt tlcltl tltls;-uil,i t:,ru1t1tutcdttlp
'{IIrtu
EpuaqEuBqsnte leq ucqrPUrruaddlplq.rat c:i:,.trLtttstsodqlll:ucLtltlSuq
'rnqBle{Ip qBpnl ul]lr nluaJ- tucllr r:-nn;-uJdqqrl rprdrl 1rq 1rq trrl.rn;-n3
- 3 u a r u u e l q r g t i u : , 1 r q u l l r : u n ; t r d u r : L r t u t t u t 1 s t l 1 ,u1t n l l u n 1 : n ; - n 3 3 u : u t
c1:r;ur
{nlt'tn uc)reuaqrp 1zpr1;-ur.{ nstt,{c1atnttr lt1\'iDtlDttrir:clndrprqral
'tlsed ul;-Lr:,plrqellp lldup qt-'tplq curuJtlstr'l lltltsll
rsrsod qclrururtc;-r:q
lirad '14t1tr''
lcpou {ntun iueltq t:aqutaduliiuc.tt:1rdurp lrri:riuei irrrr.rlquclln
'rlrs stllt: rp urdttnl-urcit1n1
qelru drprq.rat llarau drlts ttrlscl:tllaLu ittt':,i
uec up{utplcqrp 1r,fr{ c,\\qrq uclsnlndrp ll-\llll:1 rnuas l)IJ-tittl r:,{uttlf,ll
';-uns;-ur:1req llsllu rtur:l ucl):ls
Suelueuaul 3ue( uesr:1r:uncl ntns epu 1tpt1
qelata5 1uin|r,(utUPrBq[InInq rieq ur'rnfnlas-ll]prla1urctn,{u.Iadueluaqureul
3uc,{ elararu t:ep und nles ?Pll )lepIJ BIslau P,\\lt1-tltrll?J tlnltiuaru
' u l n ) l n qn J c n s
u c p : n S u c p u a u It n l u n u E ) q n l n q r u r r ui t t t : L r \ : s u l | - - l \ )l c { t l l ll : l . L : \
rEua;uetu tlsrd 3ur,{ ul.tttpucs t pr fueul ledup t:1aleu c,\\}r'I c,tr14 ul:p ur:1qn,nuI
m e r e k i l k l l l i n r i l t r t r n t t r kl i t i r l 1 r a l l .k l i r c n a n e n l l i l l i l 1 \ \ i l n r c r e - k lst c n r u i rt l n g
Drcnyalakan r n c l a l a n g .l i n l a s l r h l l ) 1 1i n i l c b r h r n c l L [ r sS . L ' s u d l ln ] ]asr-\lhlrtlat
b c m k h i r .u ' i l a r l r h l s l l r r s c n l r k i r l l r ! - l u i r sn. l r n r r s i l rt e l l r hi r c r b o n d o n g - b o n r i o n g
r n a s u ka . u a r l rA t l l l h . i ) L r n i l I s l a n r s t n n k i n n r c l c b a rk c s e g l r l ap c n j u r u d u n i l .
S c h i n g g an l r k i n b c s l Lpl c I L r a n/lr r l r r lirr n l u kr r t n c a p r i ib l l r r sv i r n ! r l i t o l c l i f S . cilin.g
d e n g l n p c l L r a n gt i r r r b u l n \ l Lu l r a l r / ? - 1 . rr/ l/i d l r l l r r r l r r r L n l Lt.i t l u k a c l l rs a t r rp L r r r
ri\\'rvat ) ling rnen\ iillklill ii(lli \cscorlns \ lnr l)crll(\\ l tlcDuar kePulLrslnt lrn
b c r t e n t a n l l t nr l e n ! a n z l n r l n s e h c l r r n r n r l r . , , \ t rat rt l a p c l i r r l l r l L r r n t L rnkr c l a k u k l n
/ r l 1 r r ltrt.r a L r p uonrl r r r gr l r r r uh c ri l l r l i lr l c n g l r rnr rl r .S l L r l p l rpi a d az l r r r l r riit u . l l c n t l l r p r t l
v a n g l e b i h c i i p c - t a n l-rt( l l l l r hi i r l \ \ ' i tv l i n r n r c n L l r i r r . . t r r k l r n v Jui.k r rl ) r o h l c n r i r l i k a
/ r i 1 r i lirn i n r c n . j l r lsi l r l l h s l r l uo b r c k k l j i l r n i . j t i l r i r r l r r u l r t ' l i n r l i t l l rP u l u s l r n . r ' c l l i l r
d l | i n l r s h .n l r k l i t c n tu s L t d l hl i t l l io f t t r t gr u I u b cr i j ti l u t dL r n l L rrkn e ' r r b o i ckl ra n n | u .
S e - h i n g r . iIaa r n c r r j l d i \ r l i r l r \ i l 1 L ro l r r t k p c r , . l r . l b l r l il lrir tt l a l l r r r r j t i h l t d . s c p c l t i
prohlctnlrlikalanglltin.,\ktn1c1lllrr.\irrrLfir\.rltrrr\\il\.rt\.rnJnlr:ihdillrkli
r ( l t l a h 1 1 1 \ \ 'cal l n p L l t L r s iYl rl l r g s l r r t r P llrci P i r i l l rk c s c p a k a t a rnr n l r r lr, r ) c r r - g l l i r l i r r i r -
kttn hile h. serliLl)clill llr'rgllr lillrs I)cillksllnlliinrt\ir. Kr-scprkllln pam slLl]itblltlltn
t a b i i n i n i t i i i k L r toi i c h p r r a l r r l L r r lrr l r l il r u r l i t sr l r n g r r c n o l a k / r l l r l r .
Irrunr.\hn'rrrp
c lc r n . r l r' in r ' r i r v r l l t k l n p . ' n c l l p i rN
l lLrsalrin
Sl'itl ll-l)idrrli
) a n g h c r k l l l : . 1 / i r r rsla n l i s c k a l i t i d l kf r o l c hd i b c r ' l l L L r k l n\.J c r r u r r r ti u . r r , r t .
a l M l i n r L L n p c r n a h d i t r t n rl t r n c - r t g c n asi c ' b r r a l/rr r r l r r l( s u n r p l h l s r ' \ c o n l r g .
n u r I l h n \ l i 1 L rl.\ l u i r r r r n b c r k u t l : K i t a
K c r l u r l i a n i u b c r ' / r l l r r lrrr r e u t l r u t l r l k a: u
'--\bLtbaklrr
tidak nrcnrt)(rlchkitn /rr1rrlr. bin \lLrhlirnmild.rllar'rrrrlrt ri\\ l),il1-PCrnlir
b c r k r t a : " S c s c t r l r r t gj i k l r b c r : L t n r p l r hl .i r n l i i sn r el i l k u k , l t l t i l t t l t . s c s t t n ! q u h n t ' l L
s r r n r p a h n l r i t u l j d i r k h ( ) l c h ( i i b i i l l l k l n b c u i l u s r L j r id. u n l L ' l i r pi x h r n r s
m c l l k s a n l k r r ns r s u a t L\ra n g r i i : u n r p u h k l r n r r v aS. c l a r . j L r t nal i l i l ) c r k l r l l : S i l l ) i i
p u n y r n g I n e l i l k u k i t n/ 1 i 1 . / rn. r l k l i l l 1 ! - l l hn r c l l t k L r k r tDi o s i r . l ) c | r a h d i s c b L r t k a r t
k c p a d a' \ b u S h u l i hc l l r rr \ b L rH r r r i t sn l l l n i t l l r r n i r p c l l k L r/ r l 1 l l r .t l i n l r n a r r e l c k a
l r r t a s m e n r b c r i k u np c r r i l r i i u nl a n g L r c l s i k u p n r c r i r l l L kl.s r n a i l b i n S a ' i d p c l n a h
d i t l r n y a it c n l i l n gs c s c o r l n gv a n g n r c l r L k u k a/nr r 1 r rtl lri d a l l L n r r a s a l l t h . r ' t r r . f ' u l t . l t t
'Scsar)r'lng
lncncrtakrn: t i t l l r kb o l e h n r c l u k u k l n/ r l l i r hv l n g r n e n r b l l a l k a nh a k
'fhLlib
s c o r a n gM L r s l i r tl a i r r n l r r . l r l r i n t a sr r i ' r i * r r 1 ' l t k r r d r r i , \ l i b i n A b i tlan
r i r | l y a t l l i n t c n t r i n !s c s c o r i l n g\ i u r g b c r s L r r t p l tdl rl i n b e r n i l t c l c n . g l innr ' L i l \ i i n .
b c f t c n t i r n g a nd e n - u l ns u n r p a h n l a .l ) i P u t u s k a n .b a h \ \ a h e n d a k r t r l s L ] ! r | l t l rl l t t
s e s u a id c l g l t n n i l l ) a n g h c n t l l k d i r u n r p r L h k a na.p a b i l l i i t l r L l k r r t c l r l a s u k o r -
r n g y r n ! l t c r a n i l l ' a .J i k l i a t ! - n n l s u k o f t r n g) ' l n g l e [ ] n i l r l l r . n l l k i l h c n d r k n -a\
b c s u n r p a hs e s r l i i n i l t l n v l i . S c l r i n g g l is t t r r r p l t h n r ltLi d l r k i l c r l e n t r n g a nd e t ' t g l l t
n i r r t n l , aD. i d a ) a n rs l l i i h \ i i t u r i \ \ x \ ' . r 1 ., \ b d L r K
l hnlrqhin\1al\hLrrpcfrlalrhcrkrlit:
" S c s e o r agn l ' a n g r r e n ri l i k i K i t a b a l l l i r a i d i r L r r n l r l r r : r ' a . c l l r n b r ' 1 1 l 1 r r ' , r d c n g r r r n r
r n a k u i r t el a h k a l i r c l e n g i r n
a s a n r rv l n g r l i b l r v l o l c h N r b i N l u h u n r n a cS
l ,\W.

55lt I'iantull\Iux'l<1i'in
6SS "nirti\ nlnll

rLrIt,i uIrLln)ltr{ rs)lIl]\ llr)llr(lrl)uJ|lr ]lrpll .r iill Ii|(l .ri(l urrp rLrrlliq ur;-uJ
' l r r r ) r l r r J \ j u l ] \ l r l l ) u l r i l l J i ) f l l r q t l l r . l J r u J r lu l r ) j l l L I l l i - i l r J l rnr l r ; - u r . 1 o
ln)llLuaLLr
1 - ' r ) l r L L r ' \ u l l \ r b r L l . r ) r i r l ) u l ) r l l r i j - l r L l l r l ; - i l l r . r ( r) l r r r n r l L U a L U lnlun u rur;rrrr\
r r r p r r J \r i u r . l p r i l q I l o . r l l l t q r u i L L l l l l L I n u l l l i r r r : r L r; - r r n r l . rrl l - r aLl r r ) r - ' u l r ; n r r r r r r
l l r t \ j l ( u n r ) r u l r L u t n r ) l r l u r L r; - r r i r , r ; i i l t 1 r . u i r - l , i u r r ( , r r r r r ' ) l r l ) l r l o t l u r
nr11r's,i111.11 I |pr l l r r i r l r ; - t t r , l r r t t : 1r 1 r 1 . . l . 1 r t r r i r r JI r r rt f : ; r ' r 1 r ' r r r r r r : ; - : i : 1 1
r:riu.r1l
: i r r , : l ' r : , 1 .l l' ) t f I ' | , . i - 1 t r . . t r : . \ r ' . . t r : 1 \ l t r \ 1 t , 1 . , , t : r , ' . 1. irr,1r r. lt 1 t : \ | : \ I | | r' , | : r| ) I | '
l r d r l L n r l )l . ( r r ) r l r l l l r l r 1 r 1 or r r l r r : t l - r l r p . r r : ; - lr l r r ; p u l r l ) r \ r 1 . r J L Lrrr r i l u . l l r u \ r - ' \
' l l , l . l l l ( s r l l l o r r l \ J r p i l r r i L r r i l l l ' i l u ) l ) r f ) r L l r u r i r r l r , , r ' l r r L ll r s r l r ; - L r J L l r

u r ; - u r i r l r , i ; u u . r nr rJr l r u e l . rlricnll l . i r n r u n r l - l l r n r rl in\ q r l i : r r . rr1. np : r i l r 1 . r . u: tr l r


L L I I I ) nrr\.ll] l n d r U l l t t l .])l ur ur r l l n l d r . r r r ' ; i ; i t t t t l r 5r ; l r : l i u I r r r r r r r ruPr l ( l t l rr U r q
'luIr)z.tJCl
) n t u n t : i U I ; t q u l t q l t l i s| \ | l U l \ \ J I q l t l l s s t : l t n t - J; - r t r s Ii l U t - ' . t1(1, l : l t )
' r . r 1 s r ' 1 r : t r r r p r r l . r l I i u r l li rr tr {) r a ' r i r l i l | . ) u r u l r ; l U . ) l ) Ir iUu IL' il | l r l \ r rL]lr l )u n L l r l - r : -
l l t U l r l t s1 l l ) t . /r t t : q t l i : \ \ 1 1I I ] r l ) L I r L l ; I . r u r U r ;iLi rlf i i u r 1 , , , r \ t \ 1 ) / / ) / l)ri l U 1 r ( l I l i l a I
l n . r r L r J ul ,ri r n r t . n rtLr lu lr ; r r : r l u r l rtrr l q r l ur r l l l u . r 1 . r I ) l p n i l a - l r r r r l; u i r r o r p r : d l 1
r { r r r : 1 . n rqqr . r n 1 , rLsr i l j r . l i ( l r u i r L l r l i r r s r . r r r rir:lpr lr r l . r 1u r : 1 s r r r : r r rl 1, ilu l l r l r l u r i ' t r r
I r l ) r 1 a l r r r i i r r r o r q r r : . 1 r rs. r i r P r r r i r I l l l r r l r r r . r ) r s ' r . ( u r I r : d : rr1i r l u i - ' 1 r 1 r t 1 L L r l 1 r p
u i r ) l r I l r l r l l l l l - r l r ] l I . r L l r . ) \ I l r t l l l r ] i l r l l r \ \ . ) )t I t : p u r t l i u . r r rrrl n l u n r r r \ [ i r ' . ] r : \
l r ) i r n r . l J qt l n l i ) r ) I l i l r :i u r . r l(\ l n l ) \ t : r n l l l r : i l . r 1t :i r n l n r r lr l l r . r n l Jusr r j r . r a r l u r ar Lr L r
r , ' u I r t r r PI ] ] r s r i r l l |r. ;1J \ r r r I l I ] l u l r r l r r n ] l I l i ) I I r r i \ l r l ( l r r t l u : s r 1 r t . t 1/ / / ] / / i /] l I t q . r i l ( l
'rljrrl.rJn ( lc l r u r L uL l r p n si L n i i u r : r L r r :r l n d 1 g r ) r L r r J q l u r l u 1 1 l z . r trdl l l l r l l r l a t r r
\llurl ' n l n L I l p . r i r L u l L l r) r n l l r r r J r l r l n ; r r J p l u r . z
l l ) l r { l n r r u r t l l r r lr 1 r : s r : r , i r r : r 1 r 1
r t { n . l l l t , r\ ., . l ' : t l ' r r. l , r . i r . ' r , \ . 1 | ' r . , 1t,l ) : i , t .r i i t t t l i t . r : 1 . r .t11rrt' ,i ,- tlt.r t t t
; - t l : . l t : l rtpr i : qtru t t l l l r r r r t r lr r r ; 1 1 l l l t 1r r r r r r r , - l r r ; l r ir lr r r r r r r;r- t r : r " . r St l l l t . l u q l l . r L L l t r i
u r l ) u l r n I I l ; l r J r lr t t : 1 l t ; c l I l t t t . lrltitut , l u n I u l l ) i r l )i u l r . i 1 t : r r tn: r ; - l rl r r l u r r : rst ; - ; - r r n r r l t t r
Ir unLLII)U l ] . i l r t l l r ) r uu l l l l r l t r l r L r , t ur i r i i L i l . l l \ r t s i : 1 r l ' r 7 r 1 r i)1n \ i r L U . r . 1-_i u r . I l \ r
r l n r a - ; I J L Lstl ) ] L n rrl . n r t;l- t t r r st 1 rt r r l r r r L ut i l i u J I ) l ] \ 1 I t r lu r ) l i I r r l L l l J r Lir) ' l r . I l l r )
L I l l L L l l l ) l l t {L l l l l ) l l l l ) l l l l { . 1 . r 1t t l i t l 1 ' 1 ' , , r l r : L l l i lt t l l l l t t ' t 1 ; i L l t ' t s l l ' l ' ( t l l . l l s l t l l l ; - L l a P

t n r t l n q r t . ) s . r i r ldl L r r i t r r ; - r r . t irLLrrl . r o . , . . r q ' l l l r u r r l L { o 1 u o "r), \ l ) r r n r u i l l . n t l l l J l t r


L l l l l a il l l r | . i ( r l r u r \ \ ) ] l L l rr s r 1 | l u n 1 1 l l rr.;r]irl ( l \ r r L \ r l )u r r u n l n r l i . I ' f u l r l : r i . r u
) n l L l I u ; n l r y 1 ) / r l/n \ r u r r J l r r l n u J ( l r J rl i r l u I l ] [ r ] L 1 r : 1 r t rrs; - r 1L L r i : 1 rsl1r r : l l . ] L u
s u l r I ] l ll ) r t - r n LlLl Ir) L r u l | [l r ] l l l J L L I r r L n r r \ L I r ; L r J P l l . i r r r r r ; r 1 8 ; r r rr.rrl.rrjdl l r l r q t r r i r l l
l r ) r l r / / / 1 1uYi r l r lr | r l , r L U t l l : l . r nl r u r \ \ , - rr ' r LL r \ ' r { rl I l ' f f ) r r r l |i ] ' l r : ) l n I I T L I I t L | r / / / 1 / i 1
n l ( l l r l , / l ) l r Ll rur r l l n l . r l r l r 1 . l 1 o L r r : 1 r 1 r r r 1 , r s r : r c l r l ) t l r \ r l l r ; r n
t l ( ) l u o r q ( ) t r r ( Jr ., r' . r i t l Lr 6
l l l ) l u r l ) L l n . l \ l r ul ( L r r r r r r l r l l; - L r r .r(l r r r lr l ) \ u l L L r r . n r L luJ1) n r l . r 1r : r : lr l t r r r ' , - i u r r r r
; - u r ; ,lil r . r t : s r . rt r lt : 1 r r l n i , r rl tr tJ 1 1 t/ l/ r r a h r l . rr\l ) r ( l | \ \ t l l r ( l l r l . r . r J l lLl I J l (uJ l r l \ l l [ . ) l r 1 )
l n l i r t r l l r q f l . . r I r t l r J \ r ] u r l l r \ r r r ll I r 1 r I r r r r r l l r P ' r l / r / / 1l l1r l l l l ) t )[ 1 J . .: t r r : 1 r 1 t i - t r l L t r
. n l p J ) J s u i u r r { n t r ( l r r l . / l ) u [ \ L r r : 1 r 1 r 1 L r i 1 . r L. rldr lrrpp r : 1 r ; . i r 1r1l n r n l i s u , \ \ L I u . l
'ul1r;llirnrtt
) l r p n / / r . \ l rt1i t t t : ; : r t u . r Li t: ri L t t l t l z p r : r rLr r r r ' 1 r :p; r, ' , L ri l i - ' 1 a r a 1 . 1
uulq;loqro
nlr:!-J)Ilnqr.irrrl{ Inpr.l. lu.ir}l riuEiiJur;J\J
e,irruBrlnr iun i u1.r-r;r;1
dengan pura-pura menvcu'a u attitlt ulltuk lllcntbcrsihkan t un]lt]t.IncncLlciiltliu
menyctrika. dan ia bersetubuhclengartpcrcrlrl)rliltilLl \c( itrMrriis. .'\1iltldcn-gilll
b e n a r - b e n am r endatangkaw n a n i t a b a v a n t nL l n t t l kd i ai a k b c r / r n a .J L t g aP c n c t t il
y a n g i n g i n t e r l e p a sd a r i h u k u r n p o l o n g t r t r r g i t tirr c r k i l t h : b i t h r i a l l a r t a y a n g
d i a m b i l n y a n e l u p a k t n h a r t a s v a r i k a th c r s l t r t r aS. c l t i n g g l tl r r r l r ibl i t g i l t \a L r n l l l k
m e n g a m b J lp a d a s e t i a ps a a t . N l a k r l .t c t l c p . t s l a hi l t d r t r i l t t t k L r n r r Ll tlar t r l r td a r i
p c n g a k u a n n y aA . t a u i n - g i nI I l c r l - g u r ai s i l r u r t a l ro l i i t t g l a i r r d c r t ! r i t rItl l c t l l t L t t t l s
budaknyamengau'ltsimn}ili ilu. atrtuia tnctnasukkanhcu atl lttlgkulatlkL'rtllllllh
i t u . d i m a n a s u a t u s a a t i a r n e r r b a $ a b a f t t n g - h l i r a n rgt t t t l l t ] ti l r t c l c t t g a tltl c r r a n
'Ierdakt
kendaraannya. a vang ingin lcltasdari ltukutl cletl. ntcngivltkankcsak
s i a n p a l s ue n r p a to r a n g ) a n g t i d l k b i s l tn r c n r b r , r k t i k aPrer f b t r l t r l r r r l v S l.chinlgri
hukunran d e r a i t u u t u n g c i i l a k s a r a k a tlit k i b l t l k c s r i k s i . t i
n t L r .I n - r l i rrt l clttolotl-s
t a n g a n o r a n g l l i n t r n p a d i h u k L r r tct l i s h r s .I ' n k n i d e n g t r r t r t c t t t e g a t r'gi s i l a i r l
peclangitu. sehing-raiaju-uascclikittcrlLrkl drirtlcpltsrlrtti hLrkutttrtrt. I'ctcttrpLian
y a n g b e r b u a t/ r i 1 a l ki e t i k a s u r n r i t r v ap c t - u i d- a n i a i n g i n t i n g g a l b c ts l t t r l to t r t n - u
lain dengan jalan berhutang. Scorang Ilng scdlttr-9tlc trvetrlptrrrlllkiln rllkun
h a j i d c n g a nb e r i h r t m . n a m u n i n g i n b c r b u r Lbt i n r l l t n g .N l r k a . s c l t e l t r r ti rh l r t n ti a
t e l n hm e m a s a n gj a l i n u c i a np c t a t t g k l p l t c * l n a g a l l i c l t k n t c t r t s a kr l i l a i l l l j i n , r l t .
T i d a k d i b c n a r k i t nb a g i s e o r a n t M u s l i n t u n t u k b c t f a t u a t l e n g a n
m e n c r a p k a np r a k t i k - p r a k t i kn a n i p u l a t il s c p c r t ii n i . C ) r t n gr r t n gI t t c r r l b o l e h k i t n
adanya fatwa scpcrti ini. rtenurLlt Itttanl Ahnred bin Hanhal tllttt lllira Itriattl
l a i n n y a ,a d a l a hk a f i r . S e h i n g - t al t l l s r l r t i rs a l u p e r k a t a r t n
Iang rnenlinrptrlkart.
bahwa siapl pun yang Inentbolchkaniitwa herkenaantlcngatt/iir rr1scpcrti ini.
maka ia tclah mengadakanpciubahrn di cialantlgrttttlt. Orltng seperti irli tclah
berani melepaskan simpul ikatan lsl:inr. srrtlr-persatlr.AdrtpLtntnetekl yrtng
membolehkan /rilal bclkata: "Scbcnrt.nl'r tidak aclt rasa kcbelalan dctt-san
p a n d a n g a nk a m i . K a m i h a n y l r n e n j r d i k a ns c s t t t t uv a n g d i l a r a n gn l c l a l u i . j r l a n
yang mengeluarkankami clarikcsenrpitan.sehinggakarri drtplitrlcn jadikrlrlnl'a
sebagaisesuatuyang dipcrbolehkan." fcntan rrterckaI'ang salLrorldrl)ab betkata
pula: "Kami berbuaL/ri1alrdcngan kelual dlli .il)ln van-l nrenlcrrtpitkan bali
manusia kcpadajalan yang lcbih long-lat. untuk drpat n.tcrrjrttlikan sesLl:lttr lillr!l
dilarang oJehAllah. berubah stittusrrlcn.jltdisesuillu)'an.{clihrtlrtllrLn.-'
Ahrnad bin Zuheir bin M artr an hclkata: blh l rt l:dlt scotltttplllcrr'orpuln
d i k o t a M e r v i n g i n m e n g l i u k a n c e r a i ( l / r i r l r r ' )d n r i s r r a t t t i t tr \l . a k l n t c t l t l ) il i d i r k
. a n i t l i t u n 1 ! - n d l t p al rtt t l a c l l r i s . s c o r a n gv l n g
d i k a b u l k a no l . h s a n g s r L a r l i W
mcnyatakan: "Apabila engkatr nltl xddltri ;tgatlll Islant-tttltklltcntu silill cll!Ikiltl
akanlepas ( c e r a i )dali suart'tirttu."'lclnvalu l . a n i t a i l L tt t t r - t n i t l u h i n v lA. h t l l l t d
bin Zuhair rrenlnyakan persoalanini kclxtlli '\bdtrllrh bin N4trb:rtllkI Niakl ir
menyatakln pcndapatnya:"Silpa pr:n vltng nlenulis kitltb (crllitrlgfL'rlnlisilliilli.In
latrva sepclti ittt tlan
sepcrti itu. maka ia tel:rhkalir. Silpa ptrn lrtng tneniletrg:LI
mengiytrkann-"-a. rnakaia.jugakalir. l)an I'anl mcrtiblts lt bau a perstlalansellerti

560 - I'lamr,l Nlurvaqi'in


I9S - "'EnIl3>I n{nfl

nlEq 3ulr'{c'{uu]sl IlnD;3uaul


I[sa{ IequtH uql ?f?s nlu{ inll c,{urq?)rulp 'c{u
pdep iuns;-uc1er qllccle 'u,{utut,'rrt:3uaur
et uinf nlt t.tcqeped ur;p
,t,tpnutaliue'{'eltun,tlcpnq rlaquteuSueX3ur:oasas
u,,1,r1ap.,",,,ar,, ?uutual
e,{ucrrp1uquc11utq pruqV uetUl B,,t\qeq:olP)jcq urq '(staqng
lI/isf,qn1r1
,,l,ull?l
3uu:orpudal SutsEIIrlIas?uPs 3ue,{eltue,t uu)ill,trcuaulct rstq euluttrilg,'
:ptcryequnl?H ulq PIZIIAP)cur'.,{cuc lcue c,{unqrqPlcuIllal', :trtc1iutr-to
epcdaln1e1:aq ntrIultn!^npll 'lIIrpasl{cPrl3uP,{3u€quel3uquBlqelaiuaixqclJl
r1a:aur leqrped'.,t;{est.t1stull{llllJJuJtltuclc c{t-'5'.:cle)lJq Aueloesas llpll
elrqedeluelqequruuaul rttlIlDC1ee,{u1nlue1a5,, c,{uue1n:nqalqerudqlqalutll?
n,uat 'e1a:au uuel:e1adurle[:aBuaur ruelqsl]Nurp 3ue;o-;r-ucro
lpnqt''tr
"{"t ait'}d..:rlrlraq
clrf ?ue,{ c,t1l:,1ucSuape,\llr.;-reqnll 1rriri/ q?qzperulnue8ued
rinf fluc,('unr?H ulq pIZEArlEp dnn8uau lurllllo-lu uDurqejjnpqv'
,indrt e1a.teur 3ue,{eders'1r'r.i4 lnueSuadtlcp
seqequrad e:lcl e:1e1a3,, :ue1e1u,(uaut qeu-rad ?ue,(qnf'{y r:tp dnnBueut pteT ulQ
ppturuEH run:3r;depl;qla:ur;ruS;uElad qelrl, re?eqas tnq:srpc'{urIBPueq 1tir11
qt:lrspulsuqrquaulurtlsp Ip sllnl uell[rl3ue/' qell)', :n]?{leq Iur qoIoI tlnJn)
r q p r b ' p n . s yer ,u1t q q ? l l n p q v ,u I q u e u q z l r n p q v ,u q 1r u l c ' { ' u c . r l ' {u r qu t r s t !
i-ruprcdrpurd.rnps^uetu pPuIulf,Hurq Il,culsl ., (tlrueicdr:pcq:atuemiiuclad
q'.,rr1) rnhl1'lD qBIII lnqeslp ntl 1n,irry qclll tlusnrrqaS" :r1r1:aqsn'{'{uqg
'qEllV ndruau pnslcur'raq3ur'L
urq sgrll , ndn.talue>1c iue,( lllpuaseI cleu
'in[it1 'tlc.in) Iqpeb
rderg,.:c1t1;aqct elcru qe1r1e,{utpedaluellnqaslpBII]3I
'qrllnpqv, utq 'elel{laq qrulad lzx)l-lc tuutlHnqv,, ueln;nlall
1re:n,{5n,nqtq
rsr:aqe,{uqnrnla:- iue,{ ueqeltsetuladglg tedepret c,(uurc1ep IC,' :E}lllleqeI
uueulrpJr,i.l SuBtuel qrlII utrluetuoiuaur lrruniS utqJpeN.. sllql uPl{a:-BJctue
nll
urp srlqrq?ppc IuI qcltstLxlnqa,{uad,,:uellnluelatuBI ucq.. srlqIqclr]pu
ip"da.;nlnq-n1nqsylnued'uetuqennpqY, IIrH,. :cleIlrq rueblr;.1.-p bcqsl
taqStluu
,. lur quluseusrnpaduraruSuopuoq-Suopuoq
-8ur,:ro qrliurtcp e33urq:5 crsnrnu epoSSuauInlun Iul snieqaslrq lcqtlaLu
'?ucuasnlua]uu1tr,{5., :c,{uucdeJn uf,)lnluBlaulrlcqnhl uql
uInlaqtr tuaJrll
'ulu1 Sutr:oueiuo:opcduelnlr Llr:rdas urtenqraduc{
,,r,j,l1 q"1atntr3uu:oe1tu.l
lnrlrl"tu to,-tq n"re'nttruadaslenq:aq1n1un8uc.roqn.rn{uaru'nlr ryadasrtlnq
ryirurau ;-uc,(tlleseder5:r;r1 qrlcptrtut tuadasunlros:ed rueleprp und
tr:qr1:at
n-reqiue'{ uttlPlci-EtulsdqelcPr IUI '
edrr5 urelsyulcl?plp (5/n/rryrrr'qtr.plq)
qe:tsru
n?IIeq s[lur]l 'ul;qt;luscuuacludelaqaq rylrqn61 uql rpcda>1
:rBlnreqIrqurus
uc){tnqasr(Jul?ssuqDnqy u,mrlst:ade{urpr:fra1 esctu-esctrlrprd rpnL:t tut
?tu"J pelJnturt rn8e8uc:oasasqalo c,!\lI?-J Ilaqlp luI-ttqluratiue'{'qnU lqv
,ru,gfq"rt1 Sueluat e,{u:udepued uu1e1u,{uau.t {EIeqnlAI-liruq1c'{uqndBun'as
ur1lc,{e,trt:luqe,{r,trcqlyurqbeqsl
lnpqy, urqbrbeiS t.tup
"^qrq'1,1"11 Iul
.,lrJBI qclnpcutel tedutale1 ledual uuP
serayaberkata:"Bagairnanaia menyetubuhiistrinyapadahari perni}.:lhrnnya
'
Sebab,sebelumdimerdekakannya
ditanyakan. punwanitaitu tclahdigauliny,r.
Karenajelas-jeJas
masalahini berkenaandenganirllalr.beliaurnatah.l-anlas
'
berkata:"Masalahini benar-benar
tidak berguna.
Ada seoranglaki-laki berkatakcpadaFudhail bin Il,edh: Aku tclah
memintafatwakepadaseseoran-e tentangsumprhvangaku ucapkan'l Orang
y a n ga k ut a n y ai t u m e n j a w a kb e p a d a k u :J i k r c n - g k i rm u c l l k t r k a nl l e r b r r l t adni
luaryangtclahdisumpahkan, makahal itu nrenjaciiklnrrLr omngvangberdosa.
Aku bisa mencari-carialasanmclalui ltilah. t|rn rlerrbualmu dllprl bcrbulil
sesuatu, tanpamcnjadikanmuseblrglionLngyungbcrdosu. FLrdinjlirertanlir:
'Yu!
" E n g k a ut a h u s i a p ay a n g e n g k a ut a n v a ii t u . ' " A k u . j l u , a b : llr luntus
memberinya p e r i n t a h":T e m u i l a h . ! - l i l i l l ho r u r g r .K : u e n i r
k c n r b u loi r a n gi 1 u 1 i l r
a k u m e n g i r a n ysac b a g asi e t a ny a n gn r c n j c ) n unrr e n j u dni u n u s i l . '
Itulahbeberapa kutipandali paralrllinr ttrkerrukavullg nrelarln.r/rl-r'rr1.
k a r e n ad i d a l a m n y at e r d a p a tu p a y an r e n r a n i p u l a shiu k L r 1i1\ lrl r i l r . S c l t c ' r t i
mengakhirkan puasaRamadhan. menanggulrkln dunnrenghindrir i pcl.iksanurur
k e w a j i b a nh a j i d a n z a k a t ,s c r t a n i c n - u h l l a r t gsie s a r n uM r r s l i u ru n l u k
m e n g g u n a k a hn a k n y a .D i d a l a r n/ i i l n l j u n : r m e n g a n d u n gk c c e n i l c l u n g a n
menghalalkan Iarangan-larangan Allah.Scpcrtiriba ciunzinl. mcnganrbilhalta
oranglain denganjalan yang tidak direstuiolch syltrir'.DapatmenLrrnprhknn
d a r a hs e s a m ar,u j u k b a g i n i k a hd e n g a n . j a l ayna n g t i d a k l a z i r r . m c l a h i r k a n
kebohongan,kesaksianpalsu, dan kulur. Tegasnya./riln1 bcradadi lntara
kekufurandan kefasikan.
Tidak boleh mengamalkan hlril hanvl karcnl llasan ncngikuti srlah
s a t ud i a n t a r ap a r a I m a m m u j t a h i d .S i a p ap u n y a n - sn r c l a k u k a n /rllrrlchn
menyandarkan perbuatannya dengln allsrn mcngikutiIInatn,ntlka oruLng itu
tidakrnengerti pokok-pokok metodologi istinbat. nilai dan kecludukan nre|cka
didalamlslam.Mcskipunpraktik/rit,rzl ini bersanclar kepadasalahsatudi antara
p o k o k - p o k om k e t o d o l o gpi e n y i m p u l a hn u k u r r ,s e h i n s g ap e l a k u/ r i l r r ll t r r y a
disebutsebagaipelaksanapokok-pokokpenrikirandi dalam kaiclah-kaitlrth
hukum, maka tidaklahada alasanyang daplt dibenarkanunt[k rrcnerxpkiir]
pelaksanaan, pengajaran, dan pcntbolchart /illrr/. Scrnuaitu beldasarkan pacla
pertimbangan, bahrvapentbolchan /rilol dan pcncrapanlrilrrl adalahpersrralan
yang berbeda.Karena,tidlk semualtal yrng tidak clibutalkan oleh./irr7ilr dan
nrr/ir bernraknadiizirkan sertaboleh untuk clillkukan.Contohnya.lerdaprt
banyaktran.saksi (ol-'r.ttltuu[) yang diharanrkan olch pata flclih.kerrLrtlian clitcr-
apkandantidakmelarangnya. Akantctlpi. nurclzhab yarlgkxmi pegan-s di claliirn
m e n j a l a n k a na g a m ai n i a d a l a hm c n g h a r a m k a nn. r c n l b r l a l k r n .d a n t i c l a k
menerapkannya. Sehinggamadzhabini bertr-ntrngan dcnganvang tlipc-r:an,l
oleh merekayangmemakai/rl-ta/.Kami han1,a berirraksud untukrnenjrilankan
t l l a h d a nm e n c a rhi i k m a hv a n gh c r a c ltll i b a l i k n y a .
s y a r i ' aA

56? - I'lamul Nluwaqi'in


t-9S- "'E8rtr) n{n{

uurlJIoqJI rlr)u tri.llpLrrcL:q3ut.,i ulp i;-ur:;-cLu:cl l:ud lnqa,iil-tnqJ.ilrrrtrpl]rur{v


utctul .niurpurtut qBIJtn I V.. :ljutliiq /lpaj?rl1rqtt ll Lrnlcp rp pn,\\e61rrqy 7r'iirl
ullltlaloquau )rfll )nlut] ||q ltrl.rJqqrqtl r,i1: 1ns|d qu1ly rurn;-lrul|llr nqrl
qrqrl iur i Llnllrl r.nrd 1r:drua;'ur,i qllqzpllLLlr.rnpurtd lrntur qcqzpuur dltl;lll
rrnrlrp rp r) nurJ).rJl;-rrr:.iqr:qzprrurrrlurl r:rlrl ul1nc1qt:lrpf;--unliuq nrlu ilt.llll
| 1 , ) t : l l , \ l \ r : 1 . .\ .1r : l , ral l : i / r ' \ / / /U . ] i ) r , \ 1 , ,.1r r ' ) r : \ \ I . l r | | . I : tt l , l l ) t . j i t , ) l t l
I'ur,( t:laratu l.\\tltcl lrLUls)J:-rrr:;lLr.rP rrrrllt;rirr:Lu Lllrl)l r:Pu1r'l\llN

.fi/tltlr u LlzrJlll u1r:1,/r


ryt'lD/uJLu nplr'l
'ptltr;stttLr,rtrtl.rJq url\tl\ iur-'.io:rslltt c)li l,\\qrq :qr,\\llirJrrr rl:)c lt)i:l.lf,ll
rprlurru iLl:.lo:r:-:rs
,..rr.1c1 ltnqur:rur ;-ul.i qtlldr: n1l;-rqnrlc) uIJIJ[r lnjnrriul
'.rr-lu){
qulrpu nlrirq ulr1.rrq iul,i rLrrlsntrq iur.ro.-rs'r1111.. 1rr:sr:chr,r:qJq )inlun
nlnqllp rlul-rrq|si.1u.. :qlr\\rluJLLrntr r.(u11r1t ;-Lm,iLur1sn11 irIlIoas st:lrn:1.. rUl]1s1
1r'rsutttut;-ttt t;it:\.. :t:lt:).rrclurp ir.ll\ irnr.rot.iur;11:rll1i-ullr:lt lliqr:dn ;'rt:,(
iurlo..r:--r5 1p1131.rrllr)l IaIt Lrlrlri:rqlrrJtrrrrnr,rJq u)i.raLLr 'qoluol nll-.srlull?SlnJn tj
LlrlJt lIJ.rrLLl rn-rqsr;:rt 1npt1;-tn:.iiur:o ulp'urrl\^nda) qzn-;r1ur:1r;un;';'u:rrri
y r p r l ; - r r l , i ' u u L U l r L r . r i lu l ; - u r p q : 1 o q ) u p t t u I p r l \ ^ t : ( lL l r q i l ; - u c . i r u . r : r l
-uua1ur:irtrp Ln-.urruJ-i)urltil.m'(:^.rld[rJurl])lJlJl/\ :-|.ra)iLlrqJIailllrsiJqt:)jJlJur
'rirrlr:cp:r1r:r r:.rrclrrr;p11l-1rrrr:;1 nqy tnlriutd qcqzpltrutul1l1t rp unchplr
' u l l r r l L I J I or t l n u r d r pu . ( L r 1 r gu c p r s l u c l . r c3l u l , { i L r l : o r l r n r c l
n l u : t r : r lu r n l h t
-ur:nlir11n1rrnlrrrlsnl,\ cuuses"r:pnch1-rn3n1ttt{rpai(i Ltr)l.tlqrtrJLLl ut;;-utlJrJJd
rrrr:ra-ucru 1r:chprrrcl u:rIsr1:r:.r:dupit )L'prt 'ruc1s1lrrrl;-r: uttlJ]lprCl .urr:is qrlt'
rrr:1rrt''r.r1-lrd rp 1rpr1nlr rltrdl:- urlllqrrcl ul1;-ur1)Js^r,iuttnlr;uJLu;-ul,i llLirrr
rIr(h) nl]lr'nll LUrLLrl rp|drl ull{lrdr nlp ur)ll ulxlltt nl(rJll]lIur 'ut:urliunrrral
i i - o l o r r r r r r - rl r 1r ; l l r r n i i - u : r ur l r s l t L u n t l B t r l r r r ; l r i p r r e t i r l s r d r p l n d r p ) i B p rl t ) l I
i.litnr.\\tll] )uuu.1tutlulil nllLLrirLrrl nlrrJl.rJlusuLriultlul) lp;lllutl uuururnir:qr-'>1crLr
'rurttri nlr]\^rlIlus
]uit],\\r.rr.lr)pIqrur;'rrturlrirur-1:p u.n:l:rsutp 'n1tr:iuurdu.rlultl
t i l l ) l l : - l - ' L t l i r Lt lt tl t l l t r l l : c i 1 , t l i u l t l n L r t p i - t t t l . i t t t l l t u l u U p 1 U i C . \ r . rt t l i U . - r 1 t
Lnr\.rrrnlJlt:r ;-rl:,i l,rul.1 lu)lLLl l.ruLIlt qnt;l lurut,'undrls:tttlu iuutqtloqillJcl
r l r ' 1 .' i 1 1 1 1 :r t: ., '1u . r i l r r l r : 1 r r r ' 1 r r : l 1 . r , i u J) rnl l { l n l r i l \ l l r u r . \ r uu l j u . r l ) t , t n \
\rprt aiLnr i u,iLIr\\tr:J rqur:dLr..rclureur r;-;-urqas-Lil11r1n u r:r duu,i 1i:,it,r r.ruulr:ru
r r u r l s l l s r r r : i r r l pl l l l r r r J L ul u p r l u , i u r t l : l c l n r l r ' ( r l u u r J l ) n t r n n l r r l a . t r r u ; - u c , i
r L r r u r l ; - t t t l t r l l t 1 : . r . - rtrnt ,t i n . t r :r i : r s r - r r : np t : l u r 1 rrl :t 1 r f 1 u n 1 l l p r t n 1 r 7 l . i r rn7l l l t c l
l l r r l u u s r : ; g 7 r . r r i /r r u 1 1 r : r u r : i i - uLl rLrUu r r : r r L l JuIr - ' \ r - ' L L r t L1Lr :tilL r r qu l 1 l 1 n d . r : ^ : t 1
rrrlrltrnl q r q . ' 1i L r r , i l r d t ; p t r t d 1 r : c I u p l : r' r1: u a l l ; q u l l u t u : r l l t c l r p 1 l 1 t r l
d r l J l r r r d l r l J lu u ) | ' l t l U a ] . r JLl Ll L t r l r l l l sq t l t s u n \ n q r i l s n l n c lu l ; - u : t 1Lt m s | l l ] . l l q
llr unrlr)sJLLr7r.rr11r;'Ln:;'rLLrrrrr iut:,i ut:p 1n1riu.rd t;.n:.1uI]1uIutlrltlrit 1r:1trt
r ; u n : i r :r u l l r p r p r u r r l r a d r s p , i l 1 u r n 1 a q ; ' r n : i L u r ; urr11n 1 r ; - u r 1 ,i l1t l r r r l u l l l r p u l r p
1r:,ir;1 urP lr.llr,{schr:inrLunlrq;-uu,(rururl rlnlriuIu r;r]t)r1J) t]lrLlnt;}:q ur.rq,,.)
tpt;lhu ryrs 'r:,iultnIIlp;ur,{ tururl rln'lunlurrf, rprfurur rsrtl rrr;r.ll:) prrl]rlinur
r r r r : t u 1r 1 r 1 r ; ' u l L r ru l l \ l p u l l . l J q l , i u r ; q q : 1 o 1 1l c p r t 1 a . i r r 1u u c i r : - r r u 1 6

nrBttrl rlnl!;url,{ uPsPlv uu;uap E (uuH ln,irH uE)inIulJI,\ rlJlog lrrpr.L


/llva1sebagaiorang-orangyang ingin membatalkanSunnahRasulullah."Dan
dari rirvayatAbul Haaritsal-Sani'dinl atakan:" H ival di ada-adakan tidak lain
adalahberasaldari orang-oran-e yang ingin ntenyerang Sunnah Rasul dengan
Itikh yangmerekallkukan." Ketikaadasesuatuyangmcnurutmerekaharam,
makadirekayasa olehmereka,schingganrenjadihalal.Melekamembcricontoh,
brhwa harta pegaciaian itu tliharamkanuntuk dipakai.\'lereka meneruskan,
b a h r v am e l a l u i h i l a h h a r t i rg a d r i d a p a td i p a k a i .B a g a i m a n am e r e k ab i s a
rrenghalalkan dengan/rr1rrlr sesuatu yangtelahdihararnkan olehAllah danRasul-
Nya. Scdangkan Rasulrllah pernah bersabda: "Allah telah melaknatorang-
orangYahudi.AIlah telahmengaharamklrbaginrcrckauntuk mengkonsumsr
lemak,ternyatamerekanemburt lentakcair lalu menjualnya,dan clladikan
matapcncahlrian."Merekameleburlerrakitu schinggatidakla-eidapatdisebut
l e m a k . I ) a n R a s u l u l l a hS A W b e l s a b d a : A l l a h m c l a k n a tl a k i l a k i y a n g
membayarorang lain dengansuatutransrksi.agar dapatmenikahikernbali
i s t l i n y ad, a no r a n gv a n gn t e n e r i n al e r s y a r a t a int u . '
lmam AhmadberkatanreJalui riwayatanaknya,Shalih,bahwabagaimana
mungkinorang-orangyang membolehkan/tl1al mcmandangringanterhadap
surnpah. Merekadapatmenbatalkansumpahdcn-ean h-r'nl,padahalAllah telah
berlirman: "Janganlah kalianmelanggar sumpahsetelah kalianmenegasklnnya"
(Q.s.al-Nahl:9l). Di dalarnayatlain,firmtn Allah: "Yangmelaksanakan nadzar
yang telahmerckaucapkan"(Q.s.al-lnsran:7). lbn Uyainahmengingatkan
mcngenaiketidakbolehan/ritr1.Dari ll-Mainruni,iatelahrnenanyakan kepada
Ahnad tentan-s seoranglaki-lakiyangmengumbar sumpahkepatlaistrinyayang
saatitu bcradadi tanggarumah.dengantrerkata:"Engkauakanaku ceraikarl
kalau turan dan naik dari tangga."Mereka yang berpendapatdengtn lilalt
b e r k a t a :" S u m p a hi n i b i s a m c n g a n d u n gk e m u n g k i n a nu n t u k d i b a t a l k a n . "
Sesungguhnya pembatalan sumpahsepertiitu. kataAhmad,adalahdosa.Bukan
/rllair.Kelompokyangmcrrlkai /rl1almengatakan: "Jikaseseorang bersumpah
tidak akan menginjakpermadani-pennaciani dalambcntuk plural. maka bisa
saja rnenginjakdua pcrmaclani. Atau jika bersumpahtidak ingin memasuki
rurnah,bisa jadi ia tidak bermaksudmelaksanakan sumpahitu", idinlanahal
ini memburtlrnarl Ahnacl terkcjut.
Abu Thalib pernahbcrkata,bahrvaia mendengrrlntam Ahmad pernah
menjeJaskan kepadanya: scscorln-r pernahdatangkepadabeliauserayaberkata:
"Di dalam kitab a/-1lila1disebutkan:jika seseorangnembeli budak wanita
daninginr.ncnyetubuhinya, makaia menrbcbaskan buclaknya danmenikahinya?"
lrnamAhrlatl telkejut: "N{aha SuciAllahl" N{crekatel.rhmembatalkan hukum
K i t a b u l l a hd a n S u n n a h A . l l a h t e l a hm c n c n t u k a nb. a h r v ab a g i p e r e m p u a n
perempuab n c k a sb u d a ky a n g d i m e r d e k a k am r r e r l i l i k i m a s at u n g g uu n t u k
mengetahuilpakah ia hamil. Titlak ada seorattgrvanitayang diceraikanatau
d i t i n g g anl r a t ic l e h s u a m i n y ay, a n gt i d a km e n u n g g on a s a ' i d d a h .h i n g g ui u

56{ - I'lamul Murvaqi'irt


999 - "'BSrtrX n{ng

uriucquruJd sulepSnlurp '.r,rBeisqalo tc up,{sutrdeleuad rrrEl?prp rjeu)rq


n{cdn dcptqret ucleiequred.J
r,{rrrpeurSur:qurtiadsrtr?qclpplr7z.iri1
:1n1uaqrricqas ue:jclN-lrcse[B ue3uap.qe11y r;ruufc
rs.rolsrpuiLu Intun cqrsn'tiq ueiuap tlus r:ruls rlcurqe11y qclo ueldetetrp qBlal
iuni ucqlllr,lal-urqrft,n:1 ucl.rnt;-ni8uauurp q?JlVqilo utr{rxllleqrp8uc,{
eluSJsur)lcl[qiuau Intun ru1r,{ 'r1n7ly pnq:aq 3uc:oas;sclrqedy .r:1a:au
yles uErIqnqtuJ,{uaru lrclqt iuc,i 1r:qo uAUlllu:^ ntrs lre\reiigquEp.JrquppIelsu
u,{usc1n:das qf;pn:-8ur( rucqnrutclrlLirsry:das qulcpeurulu)n[^Jurnp{ nql11)
uirpp rp lc.r'Ie,i:- uulnpnpJ) 'tlllrr{)r rrBptrunp ueclnprqeluclcp rp ersnurur
urluqulsrruJlInlun qrll\i rIJIOur)tr'r.rir,(srp lur urntuJla) .r:,(51-uc;1utr.;.reqrp
q u l J l ; u c l 1 r : qc d r . r a q c q; ' u u . n 1 : r uu c p u l q r f r : , 1 1 1 - u u q r f c , nuar :l l r r a q u r a u r
qrlrt Sulr( qullV utdclatal tl?llrpr1r,\ru1 ur:;-tru.rulcd uu)u tBn) rsf,{rpul
IBiIH uEBueJBIadSueluJl uarunirV BdEraqafl

'r:,(rr:^ltt:
tplny'r).rt,{rqrulu nelc .u4poltiueu r,{urt'eqqrfe,r luprl uep.ueq
pcruu6uelnqt:rq iucts rpr.,(uu1sr rlnl;-iuaru3m,{ 3ur:o:rsas e?n1 ueqpeureg
urlnq epcdr.{uuu1e lrp.rru rp qllat iuc,{ uunckur'l:d1:pnq sc{Jqu?8ueI;uslos
qr:r a1 l,{uulurela)lrlll uu)lr{JplrJLrr3ul:oasasclrqldr 3ue1ua1 upstrqtqtuad
lcdrp:a1c,{uul;1tprp e1t,{u.r:1n1rqclldu qrtrl nqeluerLraur uep,nccqrp3uu,4
qrlr{ rrl?wucrl;snuJd n{y .. t'ltlurppll-rJqJtl ur uua:e1,rul uet3eq
lf;qrleu ueSa:,-
rlps uc{lp38lrrl:qn,trlireutul ulr){rlrrJplr?nqlaqrr qeqesSuelualuale,{ueuJLu
n-u[,(PpY ur:tdcqnll.- Itc,\\elJu.l tl 'rdr1r1uuly qclcsl]runlens t,(uueflucl
Ip IcsJIc:-tt;dutl:.^ tiirrrq'qcllI [c]If;Jcqueur iiuui ure,{srg uEt{rs)c{ueu
t|rl3t nIv.. :clul,r3q;uni pnruurcqnl,\urq Irtecbn,^{ iiunturl elua::aq peuqy
rueurlreiuapucruquulJdlr rl,\\qtq'ctc{laq urslrrH,llt ulq pctututqntrAl

,,itut tyadasnlnluad
n.iulnq ltptt LlnlSuDlDqDllVt)nS Dtlot{ ':lt:1plt m)lDlLutDL! tttrp.iuttotttluatatl
l D I ) n q s D 1 , , (r!l t ) l D u t )D t q D t . ) t L ! ) t)ul D p t lL T DJ X U D Su D ) l , l u D p a S . p t oD
ql
tutltuo:'tlnoStatltpq)pq 11tltDtl .ltutDLl
lnptl |un.i uundwaLarl lDpnq uDU lDpll
unlon.iutp nt todwnslqDlrutptpleq )lDpultuoq (IDpnq)uDnduaracl,,
:epqEsJ0q
, 1 1 V Sl q n N u n l i u r p r g q r u u n s u r p q e l l n q p l r xu c 3 u o pu u f u e l u a t l a qs e l e
rp rqacler" )irpnclr{rlrueul iur,( ucnt uut?nqjad1,c,{urlaquaur 3uc,{ulel 3uujo
qJlo rinp;rp rr e,{ur:rr1{osJ ullp Sulroesasqalo rlnr:irp qrlat nlr uendualad
Icpnq sNIlq rpst qrloq lnqBpnda,urntiuus qrlo ueln{BIrp tcdrp 8ue,{rdr:
r{Bru 'l[rr?LIuxupoalurnlrpntrulndura.rad lepnq selaqe1c,(utal uep.uelsclafrp
Suci tuaclasniiunl eseuttnlllaur cducl ulturnu'nll urndua:ed {cpnq snleq
upSueputsr rurensueSunqnque)nIBIJrxuellBltrqrpJeBee,{uuD{E{Jplauau]
e r e 8 n f n t r t e u s e p p d u c p ' c , i u r l a q u r a uu e 8 u a pB t r u c , \{\ e p n q r l n e S S u a u t
uriur 8uc,{uunl 8ue:oasrr{rl )epn nctr:irucq Surpaser qelede urlrlseuaru
s-vari'atitu
buhNl /ii|a1 hcrtcntallgan cleng:inclcngln hikrn'th s1'ari'irt' setta
s c n d i ri .
'frr i a l a r n/ i i l a 1 i t u t i d a k a d a l a
2. j u a r ts c b c t t l m l a y - a n gi n l i n c l i c l p a ic 1 d
j L r r a t i r l a k c l i n r a k s u d k a nt l n t L r k p c l l t k s a n a x n s L l a t up l o c l u k h t L k t l m l l n g
.lir.rrpk",,. lug" tl.t.iLtati rtntLtkmc'lakslllltkans) xri'at )'llll-ltcllth clitcl4kln se-sulti
( l c n ! : r i nk t t c n t t l l r nr l t r l g . i t l a s. i t ' 1 a isa u h d l t r i r l l t k s u t lp e l a k u / l r l r r l D a p l i t P L l l a
trlcllkukarl
d i k i r t r r k l n .h r l r t rI t l r a k s t L pd c - J r k uh i l r r l a d r r l r t hp e l a n g g a l r t nI ' r l t t i
: L ' s L l i t l)ur l l l g t l i i l r r a n l L l i d l t l a r t l g a t r t l P e n i l a i a ns c p c r t ii n i a m l t l . i el l s d i l i h l l l
scolltttS r eng nlernpraktikkln
(llrri sLrdLIt Iritttllitll sl at i .tt l ang be-nar'Contilh
ribl tidak lillll l l l l t t l Kl l l a n g a r l l l K i i s
l lc s L l i l t ) ' a l l gt c l a h d i h l t t a t l t k a rtll l t h r \ l l a h
u
S e c l l n g k r i ni L r abl c l i v a n . g , . l i b o l c h k l t t l t i d l r k r n c n j n d is k i i l : l] ) r i o r i l a sp e l l k u / t h r t 1
Llllrikcr q iban
Pualacontoh latn. seoriitrgyang nlelltkukltt lln til tlntuk tcrllindar
It!la1rll.
d a nR a s t r l -
i . S r l l i a t I s l a n i I ' a n l t c l r l t t l i t e r r p k a n o l e h A l l a h ' t ark\ lnl ia h
l)engan clemikiatt'
N1,r. rncrtrP,rkltnsrtltlllllin rtthani sekllligus oblll ke.ii\\'aan
ohlt kt'jir''aln
r".ra,,r,tng1"ng b"rbuat lrilrili tkltn nlengulllll siultlllan rirhani dan
lungsi santilpllll ruhllli svali'at nlen-ildi
itir dari lirrrg:i llsalltl'4.Ill aklill mcngublih
kcpada llngsi sr'-iragli
obrl. cliitt1 tLngscnlula Ilrerljrdi ohrt kejit aan clilctakkan
men jldikatlnl'a
sanir4rtu t tthatti. De nlltn ntcngubah label dln niillrt)'i't aklin
Ini sarna sljlt rlcngan lllcngtlbllh l tlngsl
r l cLr'se|rabcrllkibll bLtntkhagi nranusia.
dihitiangkln kcprtdl
obut r unr tliltc-tlukan.hlu clisljikln rlrcn-iadisantapan dln
latrclnla ketrLrclian
n r e n u r i , , i l ) , , 1 tcalri t l i s r t l k a n . j t t lsae b a g alil c u n v l n g t l i u b n h
r i i h i t l e n - g k tp r la d l ro t l t t l l l a i n s c b a g l i o b l t t l n i n k i r nm c n g a k i h a t k l t rkl e r t r s a k l r l l
s-''ari-at
f a t a lp r i j e 1 i s i k . s . - b a g l l i n I a r t a . j L t g r r d l p r l t t n e r u s l t k s \ r t t iur tnl - s g u h n y l l
S c s
Svali a t b e ritrlgsi
i r L rs c l , a g r io b l t c l . t nn r t t l i s ib r g i . j i u a s e r t ab t d a r t s e - k a l i g u s
n a n l r r t l a L lb c n t t l K
r l e n g u n a c l l t l l v ac s c t l s i I l t n g c l i k l n r l u n g n v a ' b u k a n d l t r i
l l r h cl t t r a .
ribl ' zina'
P e n . i c l i i s a n n rar t L l l a h .b t h r v a A l l a h t e l a h t n e n g a h a L l t n k a n
dilallng ittt'
l r r - : t r l l p l t t s l t l a n al l l l g t n e n g l t l t a r k a t lk e p l t d l p e l b u t t a n I ' a l t - u
ke:tlsakln telalt
Klrrcllit. pcr[]uxtllll-|erDtllltan lcrsebtll nlend:ltilngkln "\llah
K l i te n a '
r rr e n g h l l a l l a r tj u a l l l e l i . n i k a h .b c - s c l l lpl l a s i t r x n aY l l n gt r c t l d i t k u t t g n v a '
k . . c ' , r , , , , n 1 4i t u n l c n g a t t r l u n gn l l t s l a h a t O l e h k a r c r t l ti t u ' t e r d a p a tP c f b e d x a n
()lch/\ll'ih
i r c s l t rl l l t t l ac s c n s l s e g i l i l lr l l t l g d i h l r l l t l l k l n ' d l n l l n g d i l l a ] a l k l r n
akln bcrkatil bahrl a
KrlaLrt itllk riclapclbctlurt ltt irrsiPilantarakcdLtltll'a'tlrlng
Itikalt sana clcngtn pcrzinalLnSedrngkan kita ketlhui
.jualbcli scpcr.ti,ib" . ,t"n
pcthrtiantlali
p c r b c d a l n I i s i k - b u k a t t p r c l - te s e n s i - t i d a k b c g i t u n r e n d r p a t
saling berbcdl
A l l a h d l n I l r t s u lN v l . S e b a b s u d a h r n e n j a d il ' i t l a h n l a n L t s i l
u l l l u k t l i P c r l t a t i k a ldalah tcrletak
n
h e n t u k . K l t t c t l l t .h l i l - \a n g P i l l l l ' l gt l r c n d l t s a t
k a t l b c t r r t r i : i s it r t t l g
pltcllL r t r t l t i l d l l l l t t l j u l n P L ' r k a t a l tsl le r t ap e r b u a t a n K l t l
B e r b c d a d e n g a ns l t u
, D c n r p u n y " ir u r k n a s r t t ul u g a b e r i r n p l i k a s ih u k u m s l t u
ak:ln herlainan ll:rl
k"t" r'"ng n,,,'n,punlai erti lcbih dari srtrr' t.n:lkllhukunlnYr

-i66 l'lanrul l'lurr aqi'itr


L9S "'Bdllrx n{ng

'u{uI:-uJsJ llptd tlll],lltLj nsllllutl lt0.-t.llt) r.rllLI


) LL
r p c l u r u rB r ' u n t U p Nr u [ J c q ; u e , { l e n i ) n ] u o q u l ] I n . l l J q r I I n l u J q L U r l r JIri I ' \ l
-EftJ)rp 8rrc,{ undrlsoru rlrliV qJIO uu)rut'lurlrp ;-ur,i upudry ur;nln1.r.rq
1r:11
qelcpp /rr,1r{nltled qJIo ul]}ipl1s)sutrpiuli rltllrrtl.r.r.l Irllq iult,i urllnqrttl
qBJUpB 1 r . ( r 1n1{ c l c d L l o l ou l 1 e f t o ; r p ; - r n : i r ; i : i u r q - r s ' 1 l 1 r qr p r : l l : r r r tr 1 t ; q n . r r t 1
srleurolo lppn c.{uun{nq 'unrul,'N Lul.lllLlirn,( ultr;nc1.r.rrl ut)n)lJilrrr tlnlull
rleppr:eiuuenfnl lcplq lptfueru (r).tlJul clrur rp) ult.trq iitlu f nllns itrrl.rilrrr.'ur
ul\t tlollqJeq 8ur,{ iue:6 rur uciuepuld rrr1iuuJqtu.LLruult: trrr1,1l:.rrr:is
rlerutiucru 8uB,{cfusrdurg ucrunlnq unp un.n:fuli rn:iLrl.rtl'rlntuurd unrh:t.rurli
n l l l n s u n s n s r pl f d B p I u r q r p t t l l r . r r O n l c s r i u t r : r u L t n L t r n u tur:.rl'ru-ull.lrrrr.lJq
3ue,{ 1n1uaqrc,{unduroru8ur:,i urlcnqr:d npedal ur:1c11-rrtrp llxhp rurr:s iut:i
'-BB4aX nInB
699 -

lpdEpuaduleJasuplrctuolrptuu( lcdnpuadIinTasWiul?g ulrleunAJed DIejau


3ue,{qseuuepuest;puel uIElcp (tEnI 3ur3;d duei( unsele t.re:ueut) fuq1el1n1uaq
ucledn:au rur1eg urrl 3ue,{qrq runlnplr:^rr:^unlllrqtued e,{ulpeuelsn:rq3uaru
lnqesrelqPq enp ucp q?q nlBs rlrles runieplnqeslel tunul cnpcl u|scpuP'I
'lnqasralueqtlesor.ur:d uelfucqurciueurnnrlaqutp nsnsln pntu nlesuclunluad
uE{qaloqtxatu uEpt1nUr.ri, ur1un.|--qiu:tuun-'1t:p su.'1 lritln\ qlrlluIrHnqV UPC
'ryrur(r, ue)qeioqucu ucp n:^rslt pntu nles^
Ilrnfueuruclutcreq3u:utrurll;p
saial tr??uas r,ge,(5 ucurl unliiuepag nsnsrle pnurntrs rleq1cnIurrltp ll:sets
utrInWIatuuf,rxr?ruq?uad e,{ucpeuclqtli,tau ntrr,(uunuerrqiuaclunp tilun r).
u c1 u tn : t - " q i u : tquc l J lL l r l l u c Hn q V i t u l : t l l l l )t ' r l l )n u l l :I ) n L tul r l pu ' : ; - u : pr u r - " q l t p
nlESueppnul nlcs l[nfueu mrletlDu).i|.qclcdc'equ IcIII[q rlBlepueu qlqal
3ue.,( eueurusp't,ueqrrppnp n?lt pr]rxcnp uriuap urlrqjIpntPsultp pnLunlBs
1unfuaur 8ue,{nelr,qoun.i, qelcdc':1esnrqrqeliuu,i euc1,1.zrnu cqtt epudcl
snrnfuau 3uu,{ 1ueqn83ueuad1 t1ouo.ir,Lurluptusrr:^uc;-uepur:liutpueqtp
ue8uu qrqal qnef deiSuerpIppJBqrr ttplapueLudul],i Lueqrtpntls uPp prltu
nles 1unlueuuelcp tcstrsuua:r; 1e,{ueqqrqal;-uc,{ucrnln uci;'uapnsns:tr
pru nlusr?Inuatrl-lxInlu{?lsp Uculf,lt:qiure{ ut-';iurp ur'1;urpttnqtltctuclnqtq31
deSSuerp (SuercqunpntEsqnlrslrqupllJt uu)ilcju,{srp iuc,i ut:.tu1nu:d c,{urpt
EuarEIInquD Suri( r:qu) , r.tD.rpqLrcprdc:1r:iutnpal uryntucqfuaru ludep
?ue,{ue8ue:cl-Sue:al pr?3Jsue{nlulrp iuc,{ lxsrrsdrprq.ratnrtlcq urur:rqiuad
uuliuepag.(cues ltptl c,{uucrnlniue.{ stu;f:s;-ur:,{iueteq cnp ut)i.rulnueul
uuo:eqlnqurrl3ue,(pqu)i/tl/trqu uIlr;p r) In\rLLr.tJl )nIr-1t:ulLt:1ciutltrsr';t.^uaut
nBrleq uep 'eJI?Jrurrlru tniuq:aq uciuap r,{ttut:1utr:.rrq3uaut netlcg
{eprt
'utDLFtpenp uutrulp utotl.rtpnlp:- urp r?sir'.uD .rte pllal
l)nu! enl utr;-uepnsns
n l e sl c n f u a uu e l u u : c q i u a u q c 1 : rr1, q l i 5 t L l u t u [ ' t s e i t s nr nl ti t q r 5 t 1 e 1 aqsn r f
nlr e,{uenpaq elluc rp urtpaqr:d urlqt-"q'pttptfuururur rl.rltlqelo uc;-ut:;-ad
ueqrpufrp;-ue,{ uescpuclsclt rp ullrf:eq lrPI} nlr lustllsliuurnutn epc4

OIHVJfOHI NVIAII
VUYd NVXVfId NIVSVOT{VT
NVONSONVCNVJNSIUSS
NII JVSVIS NVXYANVflSX
t c l s e b u \t a n g n l c n j e ' l l t s k lht rl L
t tlttrra r rsr i l t s l t,l. l l i l l t ttrttt a s a l alht g i t n l .lt l n g h c r l u j L t i t n
n r c n g i r a p u sv l t n g t l i l r a t a t t r k l t t pr .r L r l r i h aalc l at l r t l i l r l t n g n t c r i i t j i l l k l t n n r l t a
. tlLu
r n c n . t g u g u l k a knc u , i r 1 i b a n p .a d l t l l t It c t d a p u t s c b l t tsrc b l i b t l n g t t t c * i t j i b k a t l n 1 l t .
c l u l i s c g , t i r\re - ! i n v a .d c r l g l i r i)l l t s a r t :
Hal itu Llihararrkun

N l e l i r z i r n k l t nl . c r b t l i t l r i r tl l i t t g t i i l t l r r l r t l r k l t rt l a n n l c n i l l g g l t l k i i t l r l t n L
d i r rr r ij b k l r .
2. ! u d u )i r , L t t lP c n l r L l s u i t n .
\ 1 1 - n s r i n d u tni p
L ) r ' a r - uv l r n g n r e n rb r r j r t k .n r ! ' nu n i i r k i i l r .( l : l n t t t e n q l t j a kt a n t l r l t b l t k l t l l t l r a n g
r l n g d i 1 - r . r n d a nbg. t tk .

+. \ ' l c r r r l r n t l l i r k i L n r rkl rc p l t t l i ts r l t r i t A l l r r l t ) .l t a t l i r h l ls l t t l l h c ts r l t t i : t i r i l t t t
l r . ! l I I i t \ \ l r l e l l r l l r l l r 'r l ll r i l t . l l \ l r 1 l l l ,. .r .

OllLn-llr ang nrclaku kartttr lt t iti.Lkakltlt lll('tl!lilngglLllrl\ ii \cllltgai llct llLrlrllrn


rLrsa.
b. [ ' e l a k t r r r r l r n l ! ' l l l k L l L l l r l]i p u t l r r r l ( c p . r r l l r . \ l l r L h s L ' l ) t l l i \ i l r l 1 t d i i l l l l k L r k a n
k c p r t r l l tn l t h l u k \ r l r .

7. l ' c l l t k L u r r l t l n r ' ! n h e r i k x r t I c l t t i l n g k a P i t ( l l tl l l l l \ L l h n l L l s t l l li l g i t l l l a t l l l l t l k
r n c ] l L l L r k t t n! c l i l i u t d l l l r 1 , . : r b r r l L r sk l u t g k l k e I l t ( l i l l L g l t t t l t r l l t l t I ) z a t l l n i :
n c n s r l r ri l l k l n I r r l r ( . \ l ] l r l l) .

E. S c - t . L l aP i k i I i t t l t l u l l t t s a l l al l c l l t k t t t l ri i c ] i g L t t l l l k i t lnl n t L l kl l l ! ' l l e l l t a l l Ss c s t t l i l t l
1 ' r r n gt c l r r h L l i t c t a p k l t no l e h I l r r s L r l t r l l a hS , \ \ \ . n t c l t t l ' l t t r L l k i i n\ l l n g t c l a h
d i u l L j i b L l r n n r r t . r l r t n t t t e n g l t i t l l t l k l r r\ a l l ! d j l l i l r r l t t l k l t l t l \ l l .

9. S c c e l a l a ] r i I i r l r h l r a l t c t s e b L t l I t t c n ( ) l ( J n i Lt c t t l l t s i l t t l r t d l t t : l l c t t l l r t s t l l l ; t n .
Iutnlr eararrr lt sirJltr ltng lrt'rlrt'dlr.[)imlLIt.t siltsllt ]'ilnl slittl sccllfll llth ifi\ iLh
r r e n g q u r l r k n r t c a n L c i i t r e t t r t k l r r t d a n t l i s v l t tlit k l L l t t l a l a t t tt n c n c a l l l l i t t t . i u . i n .
S c c l a r g k l r n l l u r L \ l r 1 u l l t g i n t c r t l g t r n l t k l i r lc a t i l s c t l t l i r j i l l t l l t t t t t l r c t l t l r p i t i
ntun.lkin sillsllt \allg dilenttlkln untuK
t L r j r r a n .S c l t i n i : r : l b l t l t i t t l t l t i t
m e n o l o n g k c r l l l l \ i i l l l l n d u n l ) c n l l t l \ L l h a l lc l l t p l r it l i g t t n a k a n ( ) l c l l P e l l l k L l n ) ' l
)
Yang penrrhlipu dir)'r u tltk tllclltkttkln ktblriklll tlatt ketitk\ itart

IU. P c f b i l l l t l ] nl e r s c b L r l a r n l i \ L l k n l c n , / l l i l l i n l i h a k ' \ l l a l l . I l r t s t r l \ r ' l t . l L g l t t n l t -


\\a. dirirrvit. oriirl! ttrlcnlrr. dart tlllttlttsia llLdlt ttlllutltnva. krtr,:tlit
rlerlllln.jurknn. rt.n!iljlill..atl. tlltn nlcnunittkkatl kcnltrllt hal tcrscbut
O n t n g r l n g l l l r ' n c i t p i l i t t l j t l l t l t l l v l i t l c n g a n c l l t l i r l t c l l t k t t k l t n k c t t t l t - s ir l r r n
tliirnlgap lclilh nlcrlllltlillri tiirinvlt. l)litl olatlg \rlnr meliiiiLlklin
k c z h l i l i n r a n t e r s , . ' h r rtti d l L k b o l r ' h n r c n l a n g k l b l t h u a h . t l i l t l r l l c r l l l ) l l k M
untLtk
P c n l l L l r a n a g l t t t l l L , . l a ns \ i l l i l l 1 . s c h i n r s l l l r r i l l l g - o r i l l l - st i i r r a j i b k l t l l
tidrk rrengikulilr\rt. K.trctlll alllhillr t)l('ll{iklllinra. tlllka salLIsiilllll
l l i n n v a c l a p u tr r c n i n r b r r I k l n k c ' r t i s a k a n ' . )

5 /1, I'lamul lluu'aqi'in


It! - "'8;Ila) nln$

3rn,{ 3rn:ro tslnrttrtu ttrp tuttltqz tp ittc,( ;'ttl to r,iuirrolol:al r.nluuad tltufu..'ut
'urtlllttttfp ttttitl:rq utt:lrtcqal l.iupnltl,tr.rll
1r:dr'lpntr llcsrrs) r:.,{t;pncltl r)irtLr
trln:-.tidlLrrttr ir|r,].{ iur:o Srir.to rrr-'p' IIIT]J IUlJlltlz iu|.to cptlclel ntr e,icp ndrt
urlr:drutuarLt qrllV lllsiatll qllo tlntlrlclrp 3ur:{ l]iep ncltl tttl;-tto| tnns;rs t-'{1
-ur)n.lrlrp ntt ricp nclti urlr,iut:t1:r1 t:trtrLtttlt tr.il; lnsr'li trrtp tqnti rtucl rplc{a1
r:,{r:p ndrt lrniprq;:;-Ltr,(;-LIr.ro-;tt1t.lortplcbl (r:irp ndtt).tt;lllttt tIr)nlllllJtll illCJ
rmqrq rrrlrrclniLtaut L,$ s qrllv (09 :lttrr{ II\/) ..,t.!t)ltt)\tt)tt!:lt)p1t D:l)r)tt1
SuDlts '(Dlnd).tt):lDtu uD)lt)uD)t! ).t)tu ltttt)\! t!Dl tlntiL!tl\-tlt1ti31t st!rltDP(D.inl)
dtt) .0)lDu! t!DIDUD)u).t)ur rtntlnlt.r;trr ral(/,. :tlll Ltl-ll].lrq .L.t\ S qrlJV

r.i1- rl-'r;rrls1r lr qrl tnrp fTLUIILtllllp )nslttu.tJt ntt I {rtnnttt:t:-


r u n p ' u f , g - u r n l l s u r r l i u l i L 1 . r 1uou l l n l r r n l r p t r c h r p 1 n p t l i L t t : i u t : n q c t r ; i t t a t lt t L r t l t
ulrlnqualal ullp rnrsnlrtlal uriurp ri5 tttltLttrq lllit.t:r111tl1;-ttriuatrt tlllIll lll(l
'tri5 -rql\ .ttrtlStrertt
lpas'c,{1-llpueqr) Lrla-urp n)nsasl,itt-tntriuaru qr11y ttt:p

lnlun c . i 1 1 - t t t : n 1 u r t a 1L t t ' 1 l c i nr r t t r t n q ? s . r r t t l l t t l n q l J c l u n q t t q t t l - - \ l r r ( l r : ; - t l . r t t l
JA\S qlrllV (9/:1nst11),.iatlrl.rltttTyn1n14 ltto,1 tittlrtltu ttrt tttttt q pLlb Lr,td.t;tt1
:iuD.i luDJa rlotl-tlnu sDlD tl M)l):llDluatlnl t u t t t . y i i t t n t ' l l t t t t . t r t1 o [ u t , t p
uD1t,\b'uttuuoy D:\uDlL)pl?1!itDut tlDllV tlt)ttJD/ t)1t).!bttDputl '\t!Dllt! ttt.ttttt)ttl
u,ittt.rrltrtr:ts tunl n tlli rt,tttt fitt"tt,7ttttnLi t1n1tprtt.1..ltt\tt.l ll)t1l.'1t)tLt1t)dt))u)u!)
l n o t . t u l u t u D X I l D l u D t l u t D ( l , , : t : , ( 5 - t t t r t r t : t r1t r u l t r pt t l t : , ( t r t s t l r ; i u t : i r r i r t t t t t r ; i t : q . r s
'c,(urrr;lurztiu:tLI ulp lullllt trLtt ttt(l ll,\\qrq t:trrt:plda1 tti:1.tt:qt:;-u:rui

(qrlly) r r ( [ u r : p ' r ; , t 5 - r q r : 5 1u r ) n ) r | |
; - u t ; , i l t r s u t s t f n t t t : r t t tr p r 1 1 y t : , i u n . t t : P n l . r
Ltl]llcueLU\nlLIn (1r;srts) Ill;-llq.rs
u.rt:1rrt;.rlri ll,iLLllilllllllls;-tlniu) ttlllllll) :rI LIllPlll.lJl
cllrcl urlnsltrrtu i r t t : , t g y l n s n l \ I q l t N t t l t t l t t l t . t : q L L I : L .t 1l , , \ \ S q r l l V
'1nq3\.i41ulllllq.ls ul;ittap t;-.tr1nllstl.tlttr;;-utl.tcl-a-tttl.tcl

n l r : l U t l r t : . i r : l r I . l r l r . r : l t l , , J r t l : , ; l , r 1 r ' i 1 1 1 1 , , , . r 1 1 r 1 1 1 )i lrl::llrl ll ll lrl\l .: 1l r'): 1 r - ' ; -r .t rr ': 1 '


( l r n l J I u u l l l [ ) l s n l o s u r - ' l r l q . ] 5 ^ t l t t ; ' L I J p t t t t t r - ' \ r l t \ r t l ! { . r (tLr lr'lLr lL l t t l q r r t : l l u l 1 t , ' t l s L : t i
-l,irt11l:cLrtttls
L l l l l q u t J u r l l u L t l i ] l ] l J )t s r t l o s t t l i r ; - r s r : ' i t r t ; i l : q l ] J l t t l . t . r tl : ; - i t t t q . r s
t J t ) p . r p n l J Ir r u l I l l l r i u r l r s ] I l s I i \ l l l u n \ i t t : l l t l l i l t t t t r t t i t l t r l l \ r t l l ) l P n t t l . r ) q u s l t l l J l
l u . n r J eu\ l l ) u ) l l l p s l . l r l l 1 n a l J s . r .u. t, ;l 1 t t 1 t r cqll i t . t r q t l l t l . l l l . ) J l\ l t l l l L t l l l )t t t : 1 t t 1 n dt l t l : 1
u d u r t l a c l r , i r r r - r . r 1 sl nr l n u l u t L I | ) u l l t l l ) t l L I t i q q l t l J l t ) l p l l l t l l l P l r d l t t t l t u l t . tl t l l t : l s
L n r l l l l l n l u l L L r r : . n : l L r r i u a p t : i u t 1 r : t l t t r n sl l l r 5 l l l \ r r J t t r) n t r l n s V q n . i 1 r : ( 5 1 r t l i : 1 1
u f ; : l r r r z l i u c i r rj . \ \ S t | r l l \ i ( f f : i r l l q \ ^ ) . . t l t ) ( l L t ! t l.st r l ; t t t ) 1 , ) t t ! t l t t t t ) ) l l t ) l t t t ) ; L ! t ) L
ut)l ult uDl)lt)l) t1n17u1tttlt\t)tt! ) lt):11)\'tlLtt!tt);ttttl ttt)rt!,)l) tlt)11(ltttt)
lttttlttt)1.1
i a r 1 7 , , : 5 1 , q 1 , i 1 . t : ' ( 1 t c 1 l 1 t : p l : t l l 1 t t t r l r l l t l l r I i L t t l ( t l l l l l l - l l l . l r q I - , r \ \ sl l l l l l V
' l , i r r r . n l i u t t i u r r u l t : c l t r pu n c l i t - u t ; . t o :) rl tst P l li t t l t t t t r t P ' t l t t l t t t t l : . t t l1d1 , ' ( l l ) p u .t1l rdP
'1,'c1cr1rs l.rud lt:rh:puecl rp:uLrtr5 sy ttt:..tttf l\; tttrl).llqultls.lJq;iuri tttldtlnl utlp
(ttltri:: t:qt1 ;-tttl.rl:;lq 'ul,')i'lt ullp
IIlrrlLralJ)i Ltt::1.tt:iiit:rpu.rut )nlLIll uutlll) tit:t1 tl
urrrlrotulr rlnLt:rciiiLtt'i ttt:sr:1ttIIt;-l'LllJLl tlr;rl.rI I:\rl l\ lr lr'ru.rLLlltlI IIIP tlllq lqJI IJq
qrlJl tnlllr).. :rlllleq t u s l t l s . t . r l L t r r ) i q J l o L l L t l J L; tLl I t : , i ; u 1 l . l ( l i l L l l r . l ( J

lEsErsJJ{lrrD)rlJloqtuol,\liiue.i ilue.l11-lutllo uBsulY


dan hancurnyrkcbathilan.
zhalim,dan menolongtegaknyakebenaran
SebenamyaAllah SWT Maha Kuasauntuk mcmbalasmerekadengan
tipudayayanglebihburuk.akantetapiDia hanyamcmbalasnya dengantindakan
yangsetaradengantin.lakanyang tclahdilakukanoleh mereka.densrntujurn
untuk memberitahukan kepadahamba-harrba-Nya bahrvatipu daya-Nyaitu
dilakukansemata-mata sebagaiperirntarauntuk menegakkrnkcbcnaran,dan
memberitahukan siksaanyang rrcnimpakanorangyang berbuattipu da)'aitu
setaradengankeburukannya.
Af lah SWT berfimran:"Sesriiggrr/rin a oratlg-orangtltunofikitu ntutiltn
Allah, dan Allah akan nttntbo!ustiptldtl 1t3rcka".(An-Nise': l,1l). Bcrtitik
tolakdari ayattersebutsesungguhnya tipuanAllah itu ditujukankepadaorang-
orangmunafikdengantuiuanmcnampakkan tipuan1'angmerekasembunyikan.
Dengan d e m i k i a n ,m u n g k i n k a m u d a p a t r ir a n g o r a n g y a n g
m e n g i n - e k ao
melakukansiasatyang bertujuanmenampakk:inscsuatuyang tersembunyi,
sehinggadengancara seperti itu mereka dapat mengetahuisesuatuyang
tersembunyi karenamengikutitindakanyangtclahdilakukanolehAllah SWT?.
Dalam kitab shahihnyaImam Bukharitclah meriu'ayatkan suatuhldits
yang bersumberdari Abi Hurairahdan Abi Sa'id yang menjelaskanbahwa:
"RasulullahSAW telah menyuruhseseoranguntuk mcndatangipenduduk
Khaibar,kemudiandia datangkepadamcrckadcnganmembawakurrnajanib
(dari negerilain),kemudiandia bcrkata: 'Apakahkurma Khaibarsepe(i ini?
dia berkata:"Kami akan menukarsatusla' dari kurrnaini dengandua srrta',
dan dua sha' dengantiga sha'. Diu berkata:"Jangankamu lakukan,juallah
semuanya denganbeberapa dirharn.kcmudiankamuj ualjanib(darincgerilain)-
nya denganbeberapa dirham. Dia berkata:"l)alarn timbanganitu seperttltu,
kemudiandia menunjukkannya suatusiasatyangdapatntembebaskannya dari
r i b a m e l a l u i a k a d y a n g l a i n , d a n i n i l a h d a s a rd i b o l e h k a n n y a l ' i v a t n h
(tambahanharga).
Siasatdalambentuktindakanitu dapatdibandingkan dengansiasatdalam
b e n t u k p e r k a t a a n ?S i a s a td a l a r nb c n t u k p e r k a l a a ni t u b e r t u j u a nu n t u k
menghindarikebohongan,sedangkan siasatdalambentuktindakanbertujuan
menghindariyangdiharamlandan kesulitan.
N a b i S A W m e n e m u k a ns u a t uk e l o m p o kd a r i k a l a n g a nm u s y r i k i n ,
sementara b e l i a u k e t i k a i t u b e r a d ad a l a n ts u : l t uk e l o m p o kd a r i k a l a n g a n
'Darimanakalian'1.
sahabatnya.Kemudian orang orang musyrik bcrkata:
RasulullahSAW menjawab:"Konti dari trrr", lalu sebagianorlng musyrik
salingberpandangan satudengan1,anglainnya,seravamerckaberkata:"Yan,g
rrengadunasib(keberuntungan) itu bunl'lk.mudah-mudahan nrerekaitu bagian
dari orangyangmcngadunasibtersebut.selanjutnyamcrekapergi.
lelaki telahdatringkeplda RasulullahSAW.seravadia berkata:
Seoran.e

572 - I'lamul Muwaqi'in


'-Bblla)I n{nfl
€L9 -

uBIBluruuBSuap BlIuE,l.l 3ut:oas tut,trciueu3uli 3uc:tlasas rpl; B{ulepuPcS,,


:BtsUaq Elaiaur UPC ryr,Jfl,tj url)iltlrquJul ttlrll]P lrstrslJq ullqeloquJul
e I a l 3 u I u I I p n u I a ; 1 t . t c l i u r c l a l : u t i u r : , i r r l I n \ . \ u r - ' ] n I q a u tu e l u p
nupl epeda{uunlnlas:rdurp ursrqaqJ\ ulr\IJJqrrr]tu lnlun r{rrau IlPpluun}
tuzl 8ue,{ ucununl edl;raqaq uriuap ciuuellrciuaur qe1a1 tucl rdttal- tlsud
8uc,{SucleqiuadteiuqasdeSSuttp1t?srls qcq utllep uenln1s]-ras'uelduJnrp
3ue.,{te:e,{srn8rqasdeSSucrpueeserqa{plrs.raqiue,{ lelt,{s urp'(nlcllcq
qrseur)retJe,{uau3ur,{ ntnnsastc8rqasdr:iiuerp ntl nlf,l qBlal3ut{ le:e,{s
e,trqeqe1a:au ue3uupued ucpp uuo:ry utt-1eun3 turl Srrvr(uescpucluuiuap
ur8ucluagaqu[{xuni eIa]eut 3uc,{rresrlpuel urp 'IUI }t?slllsqele:^Bul ttlelup
ruel Sueluauaru sEra{lt3uus Sucf quqzprutueydrueu tIIItrt\i qcqzpctr/\i
'rPcf::1 dcS3uetP
lrPrt tr,{ut)utt':1es
'rpr';qe 8uc,{1u1nqlutiuap c,{uueltu1 cpc 3uc,{qrdurns
tnqa$al IPleqtESSurqas
rlcsursuaur lntun ueleunSrp lEdcP undlul lllsllls st?lll IP lnqas^l3l lilsels-lesnls
ueiuapueltrultp ulrqcdr:r1a1otrp ttstqr,{uurt13uc,{lnsclsJttseIs Inqrla{lp uu(l
qrpns3ue,{qeleseru ese,{e4a:aut ereruciuap e.^opueleprtuaur1n1unucnfnuaq
8uc,(tesersSuetu:le:{a:arutedepuadundnpy tc:c,{suuiuap e,{uuueuesrylad
ueqlreiuatuuelpnue{ rucq ntl qll3tas nlnqep qtqal]3l ue{llle,^ rru qelnpe
'1etlr,{s ucfuap (lllx,tlsq) qEp{l^\
e,{uurlqeloqruaulpdpp 8uB,{tEsEIsuB(l
ue1?unqnqSuauqps )iepIJ,.:rltlraq e)elal4l urc[:c1ad1n]uJqtrrzlllpl?runs
'n,{uuPul:1 cpcdal li(uiuc:lq
e[:aqeq]c1r:a1e,{uenpalntr lres epedciSurqcs
eltqrdc 'r{uuclqeloqruaru ltdrp ?ue,{1eset5,,
qoJedes lenfueu Sutscru-Sutseur
:eler{raqBr{areuIB,{ures'3ue-rcq 1n1uaq ttlulBp (rtues eLal) qr1jr,{s ul]lletcquarl
txBlBplpsErsr3q aleja[r utrc l,u,{u-(ur;UclPula{) lrsrq ledruru runlaq 8ur,{
u€qpnq-qcnq lonfuettltxElepuE{n]{rltutel 3ur,{lcstrtsr:rliutiucu tr:drpuctlc:1
eueure?cg'?potllnleq8un,{u?qonq-qnnq lcnluau lntun leslls urlrdn:aru tul
1e11uzr?r;qnleslcdcpuau uulSnqnquas durtes uPntuetrlur:iuapc,{uqcnqlnp
r?cqruaru urp qcuclue1e.tra,{uau ur:r uliuap e,{u-(ttriuBlEue{)IIs-tq{rrrlulnu
runlaq 3ue,{epp unlJq 3ue{ qcnq Ilnlleu unlep teslls urlln{cJau Inlun
uErIqeloqlC,, :ptl?Iraq eIarJI,\ '(rueqtelUesLIBP rrurI tn)iues^ qelor\Ir-'d tlc;uJP
JrquDrp3u?,{Icq) q..Jns urllulpqualx Intun lrsrrsiaq utltlJloq[ratrt ul?(l
'l[nra]
IBpn c,{uurnlntuep lr?teq3ur.,{pr>1eepedal ut:1:tsnptpn]l nlnqoplal
3ue,{;u:e,{se.trqcqrtueI tp?da{ uclcynuaiuau qr:1at c\c.ial,{ lrduel IBiPqlaq
lllelpp uBuruc[ryFucq r,gl1,{5qnqzpctutxBIIrPr,$ql]quxryp1 rtul,|ltrdcq
lEse!sJaguElqaloquIatr\l
8uu,t p;qe1[n141urBIrrI ErBd qeqzpetr{ rueluq .nrnJ E,{uepv BBnpeJd

nlt DlunlDtlv,,
0tIo1r?lo uD)l.tl1lDlIP
:EpqpsJaq ue8uaptenq.rad
i(\VS lqeN ?tunIPU?",lDuIlaq nLueluelc 3un,{edy,, :c1c1:aq
et(I ',,DitlrlIDLTD rttrt;:q nlrpcdal qcluB)lnIId.,
Dlrlttuaturr-yy,.:qc.nuiu:r-u
'iianggal)
t i n g g l l b c t s l n l a n v l t h l n Y l l s e l l t t l l r ts r l L l l l t h u l l t l l l L k l t l i k a h l e r s c b L l l
s a h . s e l a n l t d i e t i c l a k b c l t L t j t t l i nn l c f u s i l k p c r n i k i i l l l t n n ) ' l l '
urtarl kanti
Scillngkltrl bc'rkenutrl tlcngrn rlllilzhlb Harllblli' scbenat trt'lt
d l l l t t l t b i : l l c l a p l i t t t l l s l t l r t hK l r e n a
d l n n t ! - r c k l lt e t ( l i l l l i l lJ l c l t c l l l i l l l g l l l l\ i t n l t i t j l r n l
kanlt' IllcnqcleK
n)cfckalllh \artg pcrlaltl.lsclltli tlltlont.trkan tutluhltn kepltdlt
r l l l l t i r r lk a t n t ' d l t n
h r r ( l i t \ d i i n p e t t c i r t n g l t kt lr L t l t ik c l l l t t k a l l t t l . l i t L l r kn l c n . j a g ak c h o l
D i b o l t l l k a n b l l ! l i sc\eol'lllr ulltuk
s c n a n t i u s ut t r c t t c c t c i ik a t n i i \ l e r c k r t l l e t k l t l r l :
kctltutiian
r n c n r i s i i n ! l l L ' r a n r k l l Pi ) i l l i l t a l l ! b L l l l l l l l l r c h e l L t r t ll t i c l a k L t k l t t r i t l t l l l i l
( s c l e r s l tIil t c l a k s l n l t k a t l i h l i l l l l ) S t l n g s t l h
clinnrcncarnhilnrli sclclall hcttllllalltil
l r t c h . . s e b c t l l r l n l a l t l l a b t - i i l l l l rl l l l l l t l l l l l sillsill lang itli {ttltlttasllllg l)'ran-gkll)
rtltltissabll (ol -
b i u t a I l g b L r r u l r ns r h c l L u t t i l t r i t n t ) ( l c n ! 1 L l st i l t s l l tr u n g d i l . t k t r l ' l l n
"Sclndaittra
a n g r : t h L t t i iv i l n g t r c r h r t t t ti k l l l l l r l d l h l t t i s l t l ' t u ) ' \ l c t c k l t t r c t k a t a :
\ llll! I)crtillllil
sLttminr a r lrng ke..lLrltntcll!llallllklltt u litlill lcrscltLil kclllldlt sttanli
bltginvl
c l a n c l i l t l i t l l k n l e n l b c t i k l n l l c l s \ i l l a t l l l l . t t l l i k l l l ' t l i t L rt l i p c l b o l c h k i r r r
hal itu
( s r r r n r i y t n g p e r l l l l n l t ) d l t l t i t l ' l i t l t t r - : l s c h L t lt i h a l l r l k a n h l ' g i l l v a k r l t e n l t
ririrk
r i c l l t kt l i s l , a r , r i k acnh l a r t n k a d .I ) r l a n rh r L il n i i t - l l ss c k a l ib u h N un i a t i t u
.'S!
bc|pcngat Ltltkcllitdli lkild. \{cl c'ka bcrkillll: lndrlil'lvrl se\col ang nlcn!ll\\'l lll
httlan kentttdian
r V a n i t l i .c l a n t i i a b c r n i r L ta k l t n t i t l r l a l b c l s l t t l l l l t l rl r s c l l t l l r l ls l l t t l
s e t c l i r hi l u r t r c ' n c re' -a i k l t lt t t l l . t l l l l k l l r t k l t d l c t s c b L r t d i l L n g g l tspa l t K l i t e n r rn i l L tI r t n S
l ) c n t l a p l l ll l l c t e k i l
c l i b a t a s it l l e - h r r l t k t Ldr i r n g g l i l l t r d l t k b c t p c t l g a t L t l l k c p r t ' l l i r t k a d
tc'rsr:lrtttcii ltllts'
cllllirn hab siasltt ini ticlak tclhltlls ltltnvit kepldli pct ttlltsalllhltn
schagllilllanll tclll.)
akan tctapi tt.tc-tlcakttllbctblulli lllxaillll six\at 'llllattt sttnlpah
tlikctahrri. Nlcr.ckl bcrkata: Sclrnrliriltra scscr)filns b c r s u t l l p a h L I r ) t u kt i d a k
l t k r Lt r l l t s t l b c k c l l i n
mcrnbcli pakaian dillill\'ll.kt lllutlilln tlilt nlcn-rctttlllilikitlltlr
bcltLrsli.Nlctcklt
d i i l r r c n s v a r l t k i l n l 1 ! i i r l n c n g { a l l t i l l v l . l t r , r k ad i ' r n g l l l l l t i c l l l k
bllLian tlliri lnasllllh i-r'anlth
rnenibolcltkln p,.:ttgalillltn lrrttla llcncllt scbliilai
(penjualun clcngln sistt-nr kr.ctlit tlcngln lxrllbxhilrl hltfsit) \1llka rll)l lrc(irn)'a
i,rntrra nlcngclllbllikltn barlng kt-lladrl ller).jtlxl 'lcllglln lllcng!clllbalikann'r'a
perritrll dipanclang
kcpadu 1'art-l lainnr l l Ilahkan tne n.ge'tnbalikannr I k'flrdr
pcnvclcsairn
l c b i h [ , c i n r , r n f r r ' attl i t r a r r t l i n g k a nd c n g r t t lk c p l t t l l p c t u b t - l i d i n r a n r t
n1,a lcbih seclikit. clan clrtpatrtlenthilrtngklin lcrulirn dln bcbxn Pcnderrtitxnrl)'a
kctllltcihat atln Ilin-u
Sungguh rttenghcllttlklltt. lllcngapa klliltn mcn-ghlirltllkltn
lcbih beslr'
t.ing"u A"n Ilentbolchkall scstllltll )itng kcrrtlt''lhltratlttlttl'li -jluh
t e r s c b ustl l m r\ r t i l un r e n l u l ti l0 ( s c p u l t r h )
p l i a h : t ls c b e n a r n Yk xe ( l u rpl c r b u r t l l n
c l e n g a nl 5 ( J i n t ah e l a s lc l l n d i u n t u r ak e c l L L a na\ a t l ak c b c b a s a(nl l l l l i t n lyl l l n g
pcrriinra clikenrbalikarr kepacla pcrniliknva. chnl urg kccluaclikcrtbllikerkcpacln
y a n ul l i n n v l il .

.f:rrvabanOrang-Orang 1'ang\lcmbatalkall Si:rsat


'\'lllra sLtcjAIJlh scguLa
Orangorang1'angtlrembttalkansiasrtberkrtl:

571 I'lanrul\Iuwaqi'in
clc .-, "'r,:itrlJy nlntl

t r d r p ; u r , i r e s r . r J l(rl ; l r q . t \ l t . i u r l r l t p l r l i l J r r;r- t r r : i l -r r r - . . ru. .rrpq; ' u u r . r 1


irn'i r--i1
-t,(r:qlr rtllrtlnl:rLl lnq;r\ral l.llt.i ltLnlLlllt r:iutlrtrlrrr.ru,rttr ;'uli itn:,to i-'1tr:cl.r1
) l t l i r n t a du r ) u i ] r l u r J t ua - u u ,i ir . l r Jr u i r ( l . r \l . i u r l t . j t l ) l r l i l J r r; lrl l l i l , ( 1 - u u . r u s . , t 1 : r 1
e l ) i r d J )u u ) ) n i r r n r r J Lau- u t )n. i- u n i r ; l n l , i( l l t i l l ) r l ) u l r tn t ; l t q l sl r i r r u u ) r | u l i o r L;r- L n , (
' l l r . l r L j r rl rl ) L n r ( i n r ulrr n l l l ) r p
) r t r r ll i \ \ n r { r . L ri lIl t l L { r ' l \ t . i L r . rL.IiI rr. rI rr. rrrr t r : c l l l t
; - t r u , ti t t : L t t L t ttltl : i t - ' r 1 .trt s, i t t t t t ; l t l t l l l r u l i u ; i L 1 t ) l t s l r J )g p p u r : i i r r r : l i rrlllr l r . t i : 1 t
I t . iN - l r t .r .ur , { su r ) r . ) n s L l J utl1 t : 1 .;r-tr r r ; .ui I q - l _r { u l l \ : r i l u q l l j l d I 1 l l i r q r r r : 1 r i | 1 1 r 1
r - . l i . r J u;r- l I r . i t t r q r l r : r r l 1l n t i i r J l ) u u ) ; ' r r r l ) L l l t L{l trlpi - ' \ \ r 1 r q . rr1l n t : l| . i r r u I 1 1 r l t ; \ \ t 1
l l l l . r J p ; ' L I l , i u l q r l l \ \ a ) u 1 I l n i l l l ; i l u , r r l lu t - - pl l . l l t . l t . Lf l. i , r t r t 1 l l t l ) g 1 1 1 L l t j . l l j q
r1J-rrurduli n1r:nsJS r.ttrl)iirsJ(l lllqJl t1nrll-dut:,i rrr:1r::rr.t.r1 rrr;11r:1|LlitntLr u1.l.trur
1 n c 1 : r s l:r. sr 1r r s t r t ; - u a q 1u , i r r r : t r t: rl r , 1 r ' I L r i r r) in I t . ) r l r , i r . q r : l r . ) r l t . r q ; u l t , i t : i r r r ; t ' : r s
u l l l ; ' r sr . r r Pr L U r s; L : t ri l u r lr n p r . r r l u r r r ) r l l l s t L u i l tl rl l J . l i [ \ ] n l r u I l ) r l t l l ) i t r. r l r q J I
; - u n , {n l r r n s r su t : i i t t : r pr l u | ; - r Pr : i u r i r l r p I n l L r n L l l r J { \q/ i r l ( )u | ) I l . r s l l . \ \ t Pq l t l J l
; - t n ( 1 r : q u l l ) l l l l r q L L r i r lt t: r1 r . r r l 1 l l i L r r l l r l | 1 : r ; - r r .i :r 1r r,rr I i r t rI I r l l l l n t ( sl 1 l t u t ] lcl lt l ) r l
i u t : , i t : t t ; l L I n c l t u i u . ru L1 L :l r . t : , rl .rirt r l i r p u l l i ) t l ) ; l r r r . i r l r n l n l r l d l . r r r . r r )r 1r 1 u n1 l l ( J
ll.iN ulnlLrotJ) r.ill) llrl)llJ.i qrc1l1rlr:i;-rnrrltnilsnl iluli llsllrs Llt)iilut't;-a-ueLLl
r l U ; - u J Il)l , iu u r ) l l rl r q ; u l rr t t u l r I n l , r ) | l i : t r , r \ Ut . ) L u: . rt :r l ; r r l [ r r ; ) . t r : r t \
I l l I t U n t l l l l I l r P I l i r r r , i ; L I r r ( J . ; - r r r : r. rl rt li c l t s| , i J 1 - i l t l U J l i t l U t r ) U ] L t r r J d l l r J tuuu p
'IrJJ)
l 0 o r n ( l r u . ) r rt Il J . l . r t t r 1 . 1 . ) (ri Jl l \l l l \ . n r l r U . ) rlL] trl Jr . ) l \ . l t L L n ] l J r; li lt f L t J \i l u l ) (
itrlro ;iLrL: ro trlrtrnill.rl rr:;-lq.rsrrrl) lr \\lI .ritqirlt;-lr.rirr ;'rrlu.rsiuu,i ijulr.to;-ul
i o I I r r \ \ l t I . r l u l t l l q l l i j l r q i s u n t l i \ u n ( l l r l l l l t . l t l l l r u l j l l l L t r i t t r\ t : p r t ; - r r l , i l r s
r r s ; - u r , i u r l r n r l . r J cul t ) j I l . l J i u . r r ui L r r , i I i r r . n ; r r t t l t s ; - u I ]L. li r ; u i f r r | ; - t r l ] l u ; t 1 : l 1 1
; - t t 1 ] ,riu t r t s J s r r r : l l r r l L r r r r l J r U ' r i L r l r : n q r t t l r1pt ; 1 t n ; - r r | , in l u l ] s a st r r : ) t : l r r l t r . r r L r
L I L ' ; u J lPl . i i l u l - ' n l nt tl ; c l l ] : t r r t1r tnr1 r r nr r r ' ; Lrrr t ; U l : t J l r i l | ' r . r \t r . \ | t \ r . ) (l I l ) I l d ; - u i t , i
; - u r - r o; l r n r . r ol r l n u r l l t l l l r u u r t r l t : 1 t r tr;lsl l l r p | l r I i r : , i ; L r r i | 1 t i ' r r 0 l o r l l sl r r l s : 1 l l 1
u i u t n r l r l l t l i r J i l r u l r p t r r ) l r n r . r l l r p; - u t l , in l t : r r s . rqs r l o . r r r l t r i r t tlrn l r t r t r : . r i : 1 r r l . r : t i l
I t i i l q J \ u r \ l r ) . u r ) i s r Pi L r r : . (r | t r 1 r s , q I q . r sr r | 1 r 1 r I l i r l r rlrl l t ) l i J I ( ) ( l L L t f L | . u t s n L l I r i r
l l P l c l l ) t l l l n C I I l l Jt (l l l l ) r i l r P i r L l 0 l | ] \ r r \ l t l U t L l t l l I l ( l| ) n r l l l r i l u ' I r s n L l r u ) l t q ) | L I
t l l l l I l l ( l l l ; t l i l t l u l ) )L l t lIrr l l r 1 ;l u I i t r r : t 1 1 t l ; t ; r l i r r r. tr Lt lr1t c. l|r tr t r p t i r r r : . i r ] )J l t l | r l r r r J l l l
u l r t l n l u l r i L r i ] l]l] r : ^ r l s l . )u( lr ) r l i r l ( ) q l l t J i il tr l ] : , i r : i r r r r r | ] 1: . r r l l i s r ' r ; r t r r 1 . r 1
r q r t l l l l u r i u l , i r u r t l . r . r r . i \r t r l r r L r : , .rJl l l t p r l l \ i u i l l l l l t l . ) ) r r r r : r r : rlu: ; - l q r : r r 1r r r : J t
l , i u r r r l l i ; pr p i r r r P t r r l r t rirul i r i n t t . t ( l)l I ] ) l l t n l l t l J i u , ) t u ; i Ui|;(u r 1 u r c 1 r r I s r . r r d
I u ; i l q J su i r l ) ( q r u l r I ) l l . i r l l L t J lt . l r p ; r i I ' r ( ) r ; i r r r r p t r r l .i r r rgr, i { i u n p L r r l . r d I r l l p , r r 6 r l
n r i r q . r s u r r l r . r r p u . r rt lr i r t i [ r r l L r | 1 l i u t 1 r L 1 ; - L1rn. rl rLrLnr r t r r r : r r t1r lt : q 0t ; I e 1 : t sc l l ] p t q
u r t i u n s ; L I r l a \r i i r l t i i i l r ) n l u l t U u . l l l l lt r] ; | ( l J \ ' I r s n r r ] l r ur i i r : rr1r r : I r r t p J nc ;l ; ' r : c 1 r: r sr r
l u . r n d L u Ji u \ t : ( t : i N - l r . r u r i su l t ) r p l l u . i r L t lrl r l , r t ; t I l t1i g r { 1 1q.; l q l l l \ , 1 r . g t l \ t l
r p L r n ( l r ' l r Ll lur r l ) r l ) \ l r r l t : i \ r : t l u r l t l - l t l u r l r lr l n l t r r lr r l I r r 1 l 1 s r : L t lrr:1. i L t r : ; i l l . r r 1
trrr:rp1r:r1l.irrr:rrlslr;1nl ur:1t1r li:.lltrrrrr:1r rlr nrrlrp;rn: i lcht r:rc1lr1 tn:;rrrl,n-'rlirr:rur
'urqtlit,\\JI t:clttl:rq,rq u l l ] q r l r \ \ . , u r q r ' 1 . r 1r i r r ri: r l r t l l \ . t . r n \ r q r ; 1 , , ,;,-1r r i y
r t l r l ! u ] ] Pt ; i ; i t r t 1r L l r : ; 1; i L r r . 1 r n : L 1 n' -r 11 t : 1 1r1r I, ] ; ' r r o l o l r rsr lt ] l l ]r l l I t . ) ; r )r ; i r c l l l L r r : 1 r
r , { i r l )l ) l ) r r l L l r l ) . n r s J f lr r q u [ \ r l r l l \ ' r l I l l V 0 l l r l . r su r ] q t U u p l ] l l ' r l u l l V r ; l l q r l n d
m e m b e r i k a np e r l i n d u n g a ny. a n g m e n j a d i k e n n y as c b a g l i l l c n e d u hy a n g
memberikan kcnyarranan, danmenjadikannya sebaglitirrban-lankeaclilan yang
tinggi nilainya, dimana Allah SW I telah tttenrberitahukannya keprda hamba
hamba-Nyadan mengiminginingi dcnganplhah yangmenycnangkan. serta
menakut-nakuti nterckatlcnganhukuman-Nyayang sangatpedih,1'angtelah
menyempumakan ni ntat-Nya.'fiaclaTuhanselainAllah yangdi drtlamsyari'at
Nya terkandung penjelasan akrtnkemahaesaan-Nya dalarnsc-li uluhil'ahdan
rububiyah-Nya.yang disifatirlenganscgalasifat kcsenlpurnaan. ylng berhak
disifaticlengansifat-sifatyangagung.;'angr.ncnli)ikinarnanamavang inihh,
sifatyangtinggi,danperumpaan yangluhur..sehin-u-ua keburukantitlakmLrngkin
masukke dalamnalna nanta-Nya.I'angtidak aila kekurangan dancacatdalanr
sifat-sitatNya,yangtidakadakcsiit siaandankelalinrn clllarnperbultrn-N1'a,
b a h k a nD i a d i s u c j k a n d t l a m L ) z a ts, i l l t . p c r b u a t a nd.l n n a t r a - n a m t - N 1daa r i
segalr sesuatuyang bertentatlgatt dcn.{ankcsetrputnaanNya All.rh adalah
TuhanYangnamr-Nyapenuhbaraklih.r'angtinggikenruliaan-t '\ya.yangsangat
jelas kebijaksanaan-Nyl, y'angsenll.rurna kcniknralln N)'1.)'angbenarhujjah
N y a . A l l a h M a h a B e s a rs e h i n g l at i d l k n r t r n g k i nd l l l : . l t s l a l i ' a t - N y aa c l a
pertentangan danperbedaan. Adapulls)'ari'rtY:tngbcrsLrmber dari yangselain
Allah, m a k a m e r e k aa k a n m e n c n t n k a d
n i i l a l a n l n l ' b
a a n y a kp c r t e n t a n g l n
Bahkankaidahdanpertjclasan syari'atAllah itu clisusun sccara teratur' seimb.rng
dalamsegipemblgiannya. terbcbas darisegalakckttrangan. terhindatdarisegala
kotoran.bertitik tolak kepldl kcadilandrn kcbijrksrnaan,kclnaslahatan dan
k a s i h s a y a n g J. i k a s y a r i ' a ti t u n r e n g h r r a m k a s
n e s u a l u)'lng m e n g l n d ung
kerusakan, bcrartiia mcngharamkan scsuatu)'angmengandung kcrusakan ylrng
jauh lcbih besarkerusakannya. dan rrcngharamkankcrusakanvang selara
dengankeruslkantersebut. Seanclainva ciiantctljagasesrtltuyangmengandun.g
kemaslahatan. mrka dia akan rrenjlgl kenaslahatan-"-anglebih tinggi dari
kemaslahatan tersebutatau kemasllhalan)'ang serupadcngankcmaslahatan
tersebut.Syari'at Allah itu jalan yang lurus 1'angtidak ada kelemahanclan
kebengkokan. bahkania merupakantauhicl1'angsan-sat suci, tnempermudah
amalperbuatan. AIlah SW'f tidakmemerintahklnscsuiltuyangnlcnurutlogika
bahwa seandainl'ahal itu dilartng, naka dipandangiebih tepat Dan tidlk
m e l a r a n gs e s u a t u d . i r n a n am e n u r u t a k a l p i k i r l n s c a n d l i n y ah a l i t u
diperbolehkan. rnakaakandipanclang lebjh sesuai.TctapiDia menrcrintahkan
segalakemaslahatan, melarang seg;rla kerusakan.lirernbolehkan segalayang
baik, dan ntengharamkan scgala,van-u burr:k.I)engantlemikian,maka segtla
perintahAllah itu laks:lna obtt lena$ ar,danscgulalaralgan-Nyalal':sana perisai,
dimanalahiriyahnya melu;;akan penghias batinryahnyl. dan baliniyahnya lebih
indahdarilahiriyahnya, syi'ar-Nya.iLtjur. aJasanny. a benaL, tnizan (timbangan)
Nya adil, dan hukum Nyl rinci, schinggatidak tncmcrlukarrpcnycll)purnailn
y a n gb e r s u m b edra r i p o l i t i k P l r a p e l l g u a s rP, i k i r a ni n l e l e k t u a q l . i y a su l a m a
fiqh, perasaan orang].ang rrctniliki l<etajltnran inluisi. atur impianlgamru'an

576 - I'lamul Nlurvrrqi'in


LLg "'B;rle)I nlnfl

urdrpirllrpuLrqqrqJIquulrtqc\ ir?rl?pr(:luu) r drrl;'uuuJrl 'qu rruJ(l tnqa:-,IJl


llV
uurnqied puJ.rxrl uplnq cra{ lpefueurpnqpr{ ;rr1,]lo {n1n;-rreu qrlal l,'\\S qtlJV..
:ult\ieq Pqri rtn:^cr:,-rreru 3ue,{Suuo ucrinqeq..:e1r1jct1uly-11r re\rg nqv
ur.rn0'ly qrlo urldrtelrp qclct3uu.,{ urqr{L,uc1 urllrtuqLunr urp'rlulLurxrqIp
iur,{ ue:11c1r':r13ucttr )n1unlc\^rrsrJal irn,( ;'ucro-fue'to lclurru:rur iun{ ureslts
iurlual ucyuquiucru qulalfA\S qoilV ulr{rucruqrpirru,r.rprch-'isrturnr:[.tcl
LnrI.rrln,r\rr{)rll cuJ.rcIlln-rt:)I n-ur,tur)u], tlaurItlPrllr;-r r:;-r;fuaLtt lntun c.{tqluln
;-uojopu:nrrrcP'rnp:r1 ;-'ru,{urlurrrrqiueu|crur:uadiur( rir:lqrloqLrtrur nrtlcg
'su1rfucra"^(r.{urnpal rlnur rp rulas) tcqqnsutlp 'rur]rrq'lclrq r:prd:1 r,{51
-1r.r-lr,(s r3cquaLrurp'qnllV ucnlu?ta)-uullluete) urselrq rrrluN 'unrrq iue,{
Lrr:3Lrrp 1rlrq ?un,{r:nur selaIr.rn:asur{l]paquaur qnlal nprlrg (ur}uurd)
q r l r s l , t u c l r p r : f r p3 u c , {1 c s l r sp l J l u a u r u r p ' r i r p n d r t n l u t d n l u t d i r d c :
tlntnuarrrL1ys IqnN upq ,,qDpu.t qtqll ltto.i lwp ndtt rrnlu.tp 1.,t19 4tt11y
ntltrro.rDtltp tiun,iLot11n1ut13u;tut D1t-t)tuDtrouup'tpttr!t\ tutrDltl,ilolDt1qJ)dtp
titro.trtntnnqtatluttlo[.taliuaru nunl r1n1un3rro1,, :c{ulcurrrr]pilderjllpqusJaq
,\\VS lquN ure urlnlrl t1a:aur iur:,{ (t?:^op) uncnqred uelqeqosrprpnqr1
rrrnrl r:clurruaur iitu{ ur1n1n13un1ua1 urleqc;-uJru A\VS IqrN ururutra)i
srchrqiuadrrirqas r.{uue]{Iprfu;:[u uep 'ualtn]ruatti ;-ul.t'uururtur:ttcitrcp
c,irnrrrlun;iuauuep'sua13ur:,{ulyrirrucduc;-urpr;:llur ur:ltriura-tt:urr11yg
r q r N u l ) { q e q' q u l l V r u r J p ' { B p r rl l c l - r l c ) a s l , u r n d r u a u 'l|srrs
c lr p e i r p n d t t
iur:1u:r1 'ur:rfu pdupu:urnlal.rLLt r,'Ltt:tttt-lt:pI n;-3un1,..
lnlunlcd ulp uriurqurrq
:rtl:){ieqllr(J,,urroloIqnlI]sr]urrcdurrsrlensast:|ra-esnurr.r:[t:;-ultutllllJllltU
qni;-rrn5,,:ur:ur1rgeprdal clcyaq SueroasrsrrlrtJl urq .,nurpnlrns rrrlrl
r:pr:do1 ucltrduriuJurilD rlunJJ{usu)i3uu rp riudcirs r;np:r1 ur11r:d:;-Ltrtrr iiutr'(
iunrnq upullprl urp'lNJr,rr qrlol AWS qrJlnlnsrH.. :.ltlrqn(lv ulxrlu)rrclur;-u:rp
f;urLun;;-uq ucq .,nunpotta:luolntlDlu)qnlD 4Dl)t tlDtD]]/Dllr.tJt! ltlDut)11)btt)\'
urtp nwuol4tto[ttatutto1tobl,ots npothl nuurolnltlttt,tut tndop )ll.i a/tltr.ri
rro11u33utrt,tut :lDpu ely,, :upqr\Jaqnrrleq uuuLUrp riurl nlur\ ur;-u.rpt;irti
f;ufunra-|qur,C ,,L!t).!n)u)qDl DlDput,qEttzlu b'uD.t,'itntrt t1rttt.t,t1 ttllt)i;itttu)tbs
t).\lo.!Dp1DS)s.!)tuDlD lDptl oiiiiutLles littDts uttltuiiDtl t).\L!luDlt)u! tlttDltttl
ntlttt.tl ttlrus tLtDlDlt nrutlntunarylnSiiuuDut rlDpl tDlDtl b'ti/r.!,, :rpair)s.rJq A\VS
r q f \ l l ) u B r r I l lr]- l r r ln l r n s u l i u : p t : u r u n i t ; q u t ; 6 f g : q l r p l l l l ' \I V ) . . t L u t 1 ) L I t t ) l ' t )
tpDliDutnI wn1s1tDrllru.:.]IVrlopl tDp'tlX-lDtu.n! Iuoprd,tl trnld ltt.t tt17tL1tt1,t!
ulp nutoutoiionu!DI jnI!n tolyrttt.t tttluat ttly llDl)l n!t t.tntll.r7.rl,rt., :tt:,(t:utr:ttl
lurs rpurl utlltluiqleq irrrlus iul,{ uJlr llJrtl ultP'Jtrl\.1.-l\orltlo) ;'ur:,{ qrptt:1
'sr;irb')r:srrslrcluralqr)ru[rrrrp'n]rr:urq t tr1l g L t r i L t n t u J t r . ) , l r r l 1 : l l \ i L I I r ( ; u r l . r o
-iuuo qllo qnclutclrp8uu,i urr DrrJ ulp 'srlltuolsl)iLunlrl rr{trslr.{rb'lnsllls-I3q
3 u r u r s i u r { 3 m r o - i u c ; o r { u l c s r t s ' r s r n ; - u r t l c r t l c it 1 : , 1 o rst:,ir1rttp iucA
'r,{uut;1ctt
srtrlocllr.Jrslaq8ur,( uclurndrua,{uad uelnl.lattraurluprt c;-;-ttttlcs
:ndrulluaLu qplal c.{N teur.ru eu:ndureg cqr:1,1iuul lnzq ru.r;rrj ?,{trepcdc)
qn;-r1 ;^uu?edraqetp e,{ulepuaq rnr.rpueqelrlnpu:rq;-ucLu;'rrtri iurr.to r1111
'8,{uuE{qn1nqtuJru 3ut.to-;-utrrourlr
1e3urs3uc{ qelelarau nrlsnl tclt;tal't1o1rs
Allah, lebih sedikitdosanyadibandingkandenganyang trctnakln riblt yang
telahdiharamkanAllah dengancaramensiasatinya! Akan tetapisebaglirnlina
yangdikatakanAl-Hasan:"Allah telahmenyegerakan siksaankeprr(1llmcrcka
yang menangkapikan (yahudi) dtn siksatn
mcnang-euhkan neteka yang
memakanriba dengancaramensiasatinya''.
Imam Abu Ya'qubAl-Jauzajani berkata:"TidaklahkLrtukan itLtnlt'ninrprr
sekelompokBani Israil, kitrcna
kecuali (tipu
siasat dlyl) yangrrrcrcka lakukan
terhadapperintahAllah, dimana meteka nenangklp ikan padr hari sabtLt.
padahalpadahari sabtusampaihari ming-lu mcrckadilarrng btrrhrrntikan-
karenaitulahakhimyamerekamendtpatkansiksaa|.
SebagianImam berkata:"Dalam kisah tcrscbuttcrdaprt klitikan vang
tajam bagi orang-orangyang menyuarakansiaslt untuk lr!-llsiiisntihukurn
syari'atdengancatamencampuradukannyadcnganilnrLr1iqh.padlhaldill itu
bukanorangyangahli di bidangfiqh. Karenasebenant)a ortng vrng dikatuklln
ahli fiqh itu yangmerasatakutkcpadaAllah SWT dallrn rrtclaktrkanlibl, dan
merasatakut menyebarkan yang
kekcliruan terkutukyang bcrtujuanhan;'l untr:k
mensiasati yangsudahmutlakyangakanmenimbulkannlusibahbesarlllinnya,
dimana seandainyamahluk-mahluknemeganginl'a,maka akan nda clalarn
jurang keburukan.Bagaimanapertanggungan jau'ab di hadapanDzat yang
mengetahuirahasiadan yang tcrsembunyi,yaitu Dzat yang rnengctlhuitiptt
dayapenglihatandan apayangtersembunyidi dalamdada?
Sebagian imamberkata:Seandainya orlng yangcerdikmenirllbang antara
siasatyangdilakukanorang-orang yahudiyangnrenangkap ikan pada harislbtu
dengansiasatyangdisuarakan orang orangyan-ebiasatnelakuklnsiasltdaltm
beberapahal, maka akan nampak sekalipcrbcdaandan tingkltln kerusakarl
yang ditimbulkanantarasiasatyang dilakukanoleh penangkapikan dengan
siasatyang dilakukanoleh orang orangyang ntclakukansiasatyang terakltir'
Seandainyd a i a m e n g e t a h uki a d a r ( m u a t a n )s y a r i ' a t .k e a g u n g a nd a n
kebijaksanaan syari' (pembuatsyari'at),apayangtercakupolch sl ari lt tlcmi
kemaslahatan manusia,maka akan nampaksekali baginyakcnyataanyln-g
sebenamya, dia akanmemutuskanbahwa Allah SWT tclah tlensucihan
dan
danmeninggikannya denganjalan mensvari'atkan kepadahanrba-Jlarnba Nya
untukmemtlatalkan berbagaimacamsiasatdln pcnipuan.

Jawaban Terhadap Orang-Orang yang Membolehkan Siasat


apayangjadi pcglngln kanlu
Merekaberkata:"Kami telahmernaparkan
dalammenetapkansiasatdanmempraktekannya,dln karniakannrenjcllskannya
dengantujuan untuk mencarikeadilandan kcbenatan.mensucikansyari at
Allah, kitab-NyadansunahRasul-Nyadarikemun-tkaran,pcnipuln.dansiils.rt

578 - I'lamul l\{uwaqi'in


6rs - "'BBllayn{ng

'IIqtBq3uc,{tl?sEIS
IlucSSuauI
r{n}unte.u€,(sup)nfuntlp 3uc,{ uelef llclap ErDJasefuucte:n urlrcdeuaru
lt.t:c.{slrunucruundncurIEIelunuaru IIBq uBIql!3^\lp
ucle rurrl e.{u1nluc1:rg
upp 'uPllcunsIp 'uBIqaloqIp 3ue,{ '(qn:1euI) tcuaqlp 8ue.{ 'uPIUIlunruaI
'{ulrr3cla)ur?lepeI
Inspulra]3uc,( uer?eqsclal tpeluarue3?utqasu,{ur:n:r
-rrpr uep lrsurs uet?eqruaduclsulafueruuEIP ltu€I uuq uelureleqrp3rre.{
I8S - "'Eallcy n{nfl

(uBJeuequad) lll.el e{urenlol leduat uep nnla{ lnqesratlBrxrlB) (tt :peqs)


',,toqns3uo.iSuntns (qn(V) otp tpdnp lutDy,. :rlBIEpB
tnqastalqEIIVueulu
rlrp u?snsnqIaIuellnfunueur8uu,(ur?(Juelq?:,-llrpnllad lepD usiulpusqlod
ur?pEScIqlrJIs-,Iaq 3uc,{ntensasuelSurpas J,^ASqellV ueeueslcftqaluelz
lnfunlad unp ur.rc[e1ad lrqueiuaur ledupe111lt;-c uB]Iqts^rlrp rur pscrqftnl
3ue,{qesly r1r1r8uqe3rcqraqlciues 8uc,{uerefuledSunptruiueruurrlSunu
Iepn lnqaslel qcsrl uedcl?un8uadulrp,:puep'n1r e(uqudurnsrqnuaruauJ
'npr^rpurqnlnlas
Inlun SV qn,{y rqe51r8cq ur:euresal€pEur?Il?Iepll nlEur
ue3uapuelreljaq 3ue,{runruntBjr:\-raq ilur,( unlnq ueyednjoure,{urnpuuas
Bualc) (Irl\-lnsel) snsnql tEJrsleq8ue,{unlnq uelcdn:arurur e^\toj e^\qeq
rnqela8uaru uB)BlnqaslalJA\S qpllV uDnnrJuul3unua:au3ue,{3ue.rg
'ntrl
l r : . u n { \u c 3 u J p
ue?ueluc::ad r,{ucpuryprt qeJalo:^ urlic:r,{srp ucle ntr JcqD)eu '..e1r>1 upcdal
uelttl.r:e,{srp rut 1e11.,:uclntrSucure1r1c1r1 sclaIqnpnsntr lBqeI?u '..,Iellnul
ele:ase1r>1 1e,ue,{s ue{nq rur 1111,, :ueleleiuau e1r1elrfeua:ey e1r11c.ur,{s
ue8uapucSueluapeq deSSuerp Suef e1r1rrlnloqar^ lr?.up^suep leseraq8ue,{
nlensasup8uapucscleraqntrl ricq qc,(s-)f,prlr?Wrx'rurruadasetrl lc,ue,{srucJep
uulqr[e,rrp3uc,(e1t1 (rcuuadral erncas) e,{uqsaureuuurz?eqas uulnlndueBuep
r,{u1n1nur:ruqrfeL1'unpay {Bllnu lc;rsleq ?ue,{c,{uurqe,refrJepzpz;el
ur:lqrle3uaur ruuraqrur slaluol rusleplcserse,{ueureu 3uu.4cua:e; qnduns
uepurq8uaruInlun t?srrs uelcdnrau ullnq'tnqeslat qcllv usrxrrJtrrulep
rpe 8uu( zpe;r1uc)BI)ntue{uEIe ueqr,ncfueludruaurrure,trteg'1n:1ndrp 8uc,{
rprdaqreducssn:tq e,(uqrun1as eleu'ur?tplrInluaq ruelepntruellnlndrp 3ue,{
Bpuoqellqedee,rqtlqunltn:u,{suaru 3uu,{cpe rur qbr3rlqee:ntuclp rrcrpnua)
'(rrur.tedrat) qestdralnelu ur:le{l Inluaq rxclgp esrq n1re,(uuellnqndrp3uc,{
epuequep 'e,{u1n>1nuau qr[u,r 'eruega; qbu Ilqp ue8uepl rp 8ueqLuol:aq
8 u r . { l e d e p u a de n p ep e u e l n l n d r l r l ( s n t u e s ) 6 9 1 e , ( u r : e r s Irn l l n t u a u
urlt 3u[,{ SV qn,{Vtqep qedLuns qelcscrurdeSSunuaur urelepnuare;,1ru.rnqcd
elarour?ue( gradasue{nqlnqasJet te,{rucrue?uad?up}uelrLrtcluBrxpqcuJd,,
:r?tcljaqrruE)nrng (tt :peqg) ,,4ndu,rs.tn33tn1atu ntunl 4r:ytoiuofuop ntt
un8ttaptlolyynd nlDru '(udum ) lDltas nuun\un! uoquapqnlqtun L|DO ,, :Sv
qn,{y rqe5lrpedal uclnfntrp3ur,(1169 qe11yul;ru:gueiuepurpuol:eg

SV gNAV IflVT{ HVSIY UYINdf,S


-sebagaimana yangterjadipadakalimatyangsetaradengannya. Dengandemikian
nlakadapatditarikkesimpulan bahwadenganfirman-Nyaini, Allah SWT hanya
menfatwirkan sebagian dari kesabaran Nabi Ayub As' memberikankeringanan
dan kasih sayangkepadaisterinya.bukan sebagaijawabandari sumpahnya.
D a n d c n g a nf i r m a n - N y ai n i . A l l a h m e m f a t w a k a na g a r d i a ( A y u b ) t i d a k
melanggarsumpahnya, sebagaimana telahdisebutkandalamfirman-Nya.

Kapan Kafarat Sumpah itu Disyari'atkan?


Bcrtitik tolak dari pernyataan tersebutdi atas,makadapatditarik suatu
kesimpulan bahwakalarat(penebus) sumpahitu tidakdisyari'atkanpadawaktu
itu. Bahkan yang ada dalam sumpahitu antarakebaikandan pelanggaran.
sebagaimana yang ditetapkandalam nadzarkepadakebaikanyang terdapat
dalamsyari'rtkita,dansebagaimana padapermulaan Islam AisyahRA bertata:
"Abu Bakardianggaplidak melanggar sumpahnya, sehinggaAllah menurunkan
kafaratsumpah.Dcnganclemikian, hal ini rnenunjukkan bahwakafaratsumpah
itu ticlakdisyari'atkanpadaarvalpemulaanIslam.Jikademikianadanya,maka
seakan-akan dia (NabiAyub) telahbernadzarakanmemukulisterinya,dimana
nadzarsepertiini tidakwajib dipenuhi,karenadi dalamnyamengandung unsur
kemadharatan (bahaya)baginya,dan tidak perlu melakukankafarat sumpah,
karena kafarat nadzaritu merupakancabangdari kafaratsumpah Jika tidak
perludilakukankafaratnadzar,makarneninggalkan kafaratsumpahdianggap
jauh lebihutama.Sebagaimana telahdiketahuibahwayangwajibdalamnadzar
itu melaksanakan yangdiwajibkanolehsyari'at.Jikamemukul(dalamsumpah)
itu merupakan sesuatu yangdiwajibkansyara',makawajib dilakukannya secara
terinci(satuclemisatu), jika orang.yangdipukulnyaitu dalam keadaan sehat'
Akan tetapidiboiehkanmemukulnyasckaligus, iika orangyangdipukulnyaitu
dalam keadaansakit. Sebagaimana hal ini telah ditetapkanAs-Sunnahyang
bersumberdari RasulullahSAW, dimanabeliaumembolehkanmcnempatkrn
sesuatuyangdiwaiibkankarenaciinadzarkan' ditempatkanpadatempatyang
dimaafkan.Isteri Nabi Ayub dianggaplemah untuk memikul 100 (seratus)
pukulanyangtelahdisumpahkan oleh Nabi Ayub AS, sementara dia dianggap
wanita mulia di hadapanAllah, maka Allah meringankanpukulantersebut
d a r i n y a s e b a g a ir a h m a t - N y ad a l a m m e n u n a i k a ns u a t u k e w a j i b a ny a n g
diakibatkansumpahdengancaramemfatwakankepadaNabi Ayub AS untuk
mensekaliguskan seluruhpukulantersebut denganmenggunakan selKatrumput'
sebagaimana ketentuan tersebut diringankan dari o:ang yang sakit' Apakah
kamutidakmelihatbahwaAs-sunnahtelahmenetapkan suatu ketentuan bahwa
barangsiapayang bernadzarakan mensedekahkan seluruhhartanya,maka
hendaknyadia menunaikan nadzamya itu dengan mengeluarkan sepertiga dari
harta yang dinadzarkannyaitu. Dengandemikian, maka kedudukan yang
sepeitigayang dikelrrarkandalam nadzartersebutsemadcngankedudukan

582 - I'lamul N{uwaqi'in


f8s - "'EapaI nlng

-llot uDp Dulzl)q SuDi uDndur)"!ad,, :uc'xjrjraqqi?lelfA\s rpllv riolorurla


eJplaszpeJelrruqs^\u I BPcdaI uBlrlEquaSueuruc3uf,ptlrl;urpurqrp ]rdal
qrqelSuepu€drp uscserqallnrnueurnulP.rr|,{s^lrl.rnueu)nlq qulrql urscrqal
uc{rlcque8uau ?uarc) qrduns snsel urtlirp r,iusnsnq) (,urr,is )unqur3d)
,ue,{gueurg rrcp:aquns:aq3ue,tueyellnual uriuap (un\:^rlJftp)uorlirslf;ltp
1 n 1 u nu e l u r l S u n u r a u sl r s n u e u u r c l c l : a c l u c p l l s l . l J q ; - u l , { u c l l l l n u r l l
cuarcy e.{uqedurnslereJi:;{uelpunslr?Jf,ru 1n1unn,iut;t-uqqtlr.'n c,{uutr1
3ue( ueBuoJoS lrunuaru uclf;uepag uu)rues lr pp n lle(llep tl dr;-3uctp 1nq:l:-.to1
,rczpuuue?uoyoinlanstnlnuautu?iutqasurlels,lue\ n)rlrs-uclnr.1rlcu)nlun
,rBZputllaq q?pnsBIpIuB.req 'lnqJ\JJ1 tlt:)l.tuz[]t-"tt.rttt t:tl)u,iutnPutJS(luIIlP
lnq
3 u e , {u p u a qu e l u u n i ? u e u u e ; u a p )i ^ n t r l r l : : -l n q r s r r l u c l n l n d u t l n l u l a L u
r : u c a s u e B u c pl n q a s r a lu p l n l n ( l u c l u t r B u t . t r uttt : d e pt r r p t r i r r t t r s t t s t t e u
sn:eqeduelntre.{uqrdunst.iep lur.3eIuc)nIEIJtu)ntun r{utirq ur1ut1;-unr-utp
eleru 'ue1n1ndrle{ (snleles)961 r:,{ut.ta1:-t nulu e,{uc,{equs uqLLrrqIn\nuJtLl
lnlun qedu.rnsraq Sueroasas e,{ullpueas uesclr url-uaq ut1 p.t.lr,{s rtrclcp
ue1n1:adrp leprt uultsu:Ip sy qn,{y IqPN qestl srlslt) LUulcPqoluor tchlo-1.
'u,{uurel?ue,{uep rlueSSuaur r:,{u1c,le1 eueurrirqrs u,iut;-osLtrticqa:-tttt'1cp
e.{uredrua.{uau 3ue,{ nlensas uclc{,raiuour r-rerr:eiuaputlP.llltlputtr.)\ Ir(trrfir--
u1rle1ueueiur:a1uellrequtetuJI Sql1lyn1r tr.t.rris urqtll,tral uclullrltrtut
uplrtpB,\\q?qrBelr-rrlSundrp 1cp11cfuurr;1iur.{ qotuor-tlotuoJIII:Ir\ )rr'iurrIl
'esrnd-raq ue>1npnpe1 ucSuapcrucsutrlttu uaqtuJttrtir\npllPJI tlrrttt ul-'r)rLuJp
ur3uaq utlstur 3uB;onlesrpldal e,{uueqdrtl:.- ttt:1t:Ltt rrrltrcqut:tu Ltt:itt.,rp
e,{uuueSSueur uepc,{uu.^r:nd uellcttqruau 1n1unr,{urnpal rirq urlqrloq.ttdtp
Er'l8tU'e{uleuB uBteqesoluc{u llll:^\cq'1t:rt-'.rrrrt r:,iut--tlp.r1 n:1tltn:^n,iullLLt
Suepasuup lruzq Suepas8us,{ 3ue:o p,\\qBq p,\\te.}rrq rAuurll leqnqust:.tcd
upp s€qqv nuql rsend:aqullnpnPJ) tn:a-u:lr t:utr:sllqJ\.lrl Llx)tltulleqLLtJLLI
uelnpnpa) urlstur 8ue:o ntcs ep8daI ueq detlcs urlntu t:aquatu un;-u:p
uXuesendrlusSSueuuep e,{u-(tsunduBl lctlrqLuJLrl) t:lnqtcq :rit-' trsundl.rq
ndureru1eprl ?ue,{etuer qepnsiur,{ unl 3utr,tottup quucl }rrllri^;ur'{ itnrio
E,rq8qei\\tP.Faq e,{uure1 leqeqrsurcdulp stqqY nuql SV r.urL{Plql rqlg r:pr:da1
uelle.r:e,{stplnqasratl€q eueute8nqasr,{u1lur qtlrqtnaitleLuucllnPnPal
ue8uapcues ut SuIqueI ntusqtleqLUaAuattt urlnpnpa; iurqurll nlnsttt:;-tt.rp
e,(urtueSSuaur Je?e e.{uIBup qtlaqura,{uaru urIP lrzpntrrJqiuu,i iutt:o c,nqt:q
B,,rrlp.J.req e,{uure1 leqrqesl.tt:durp suqqy nuqJ pttlqSttcposiul,{ ;-ur.toiiuq
.Bpe^\Je,,'rtrqt rtiedas niuur-'1n1e1aur ndurerLr 1cpt1c1t1a1t lr:qqrpccltun1n1c1:ut
urepp .e:e.{s qalo urlqrfr,ntp;'ur,{ uullriiittu:rtu rrliulp nuils triutrrlnprtp:t1
r E Z p e u? u a l s { u l l c l r l r :r r p i t t t ' i t t r t ; i r q : s u t l l e i i u t u c u t u t ) n P n p J y
' 1 n f u n 1 er d
; t u r r u : ruur I i r r r i r ' l ) u i lu l J r ' r i r i i i L I . r rLuLir ;r 1 t 1t t u l l l r t qr r l i u : p t l i l q
'" r
qgpPqI UE]IrUi:rs)trlattlllrll)l:tilltl r 'tl , ii tl rll lllUJlJ''l nlnn\ UCIdrllJUJtll
q e l e l q P U u n s - s v 5 r ! l '\ \ l l i l I . r ; r r r i r s 1 1 r s ul1n t u a q t c a - r q a s
'lelse,$ snsrl tuul: f l irr)jrLrJC.ruzplrurqa-up,r.;-ut:
P
-ro epcdal qellV u,Ir' i l) IlLLrrlriIlr;9qJs'f,iuqn.rnlJs
Ittki tang ber:ino, nnku dt'rultth tiap'tiapseoren,q dori kctlruu^a.\(r u\ kalt
r l c r r i . ( A n - N u r : 2 ) . D a n A l l a h S W T b e r f i r n r a n : " D l t t o r u t t l q , o n t n gt , u n t
tttt'ttudttlt vartittt-watrita 1,ang bttik baik (lrrbuut :In.t ) ddn rncreku tidak
ntculottnt.qkturempat ot'(utg saksi,nukt deraluh ncrcka (tutt11tttcrtudult ittr)
tlt,lttlun puluh kuli dertt . (An-Nur: ,+). Para sahrbal. tabi in. dan lcnerasi
s e t c l r h n y an r c l u k u k a nd c r r a n t e r s e b u st c c a r at c r p i s a h{ t c ri l ] e i ) t i i i l k s c k l l i g u s
( c L c n g arnr e n . u g u n a k abne n c i ay l n - t s u t l a hd i i k a r ) . k c c u a l i a p a b i l ao l a n l y a n r
a k a nd i d c r r i t u r r e m p u n y a ip e n v r k i t 1 , a n lt i d a k b i s a d i h r r r r p k i r sne n r b u hm. akr
d i b o l c h k r n b a g i n v a u n t u k d i l a k u k a n d c r a a n s c c a r a s e k a l i g u s .S c a n c h i n y a
P e n v r k i l n y r i t u b i s a d i h a r a p k a ns c n l b u h .r n a k ad i p c | t r o l e h k a nu n t L r kr r r e n r i l i h
a p a k a hd i t u n g g us a r n p a d i i a s e m b u ha t a ud i d e r as c c a r as c k a l i g u sl B e r k c n a a n
dcngun persoaLantelsebut di atas teladi i]erbedaitnpenclrPardi kalangaDahli
l i q h . B a g a i n r a n ab i s a d i k a t a k a n : D i p e r b o l e h k a nb r r g io r a n r v a n g b e r s u m p a h
akari nlenderauntuk lnemenulri sLrrrltahnta itu dengitl'tcilrit nrcnilcla sekaligus
scdangkln orang yang aklLndiclelanyacliangilqt schat dan kuat l Ayat tctsebut
d i a t a s r n e r u p a k a na y a t y a n g s u n g a t k u a t d i b a n d i n g k a nd e n u i i n a y a t y a n g
dikcnrukrkan oleh para pendukungsiasat.dan hendlknya nerekr nrendasarkan
siasatn),aitu kcprda a)'at tersebut.l)engan demikian. rnaka jclas sckali bah$,it
rnerekr itu sanrasekalitidak berpcgangpada ayat tersebul.

Indikasi HaramnyasiasatTcrdapatDalam lladits Abu Hurairah RA


Dahrn hadisttcrsebuttentangkeharanlan dandanpitk negatifdarisiasat.
dimanaRasuluilahSAW ntelarang untuknrembelisirtur/?a'(ukurantirnbrngan)
dcngandua Jhc, sepertidikctahuibabrvasi1:rtatau.jcnisyang tcrdapatdaltn]
siasatdimaksudkan untukrleningkatkanharllanya.pa(lahalseoranlyanesehat
' '
akalnyatidakakanmenukarduas/ra dengansatu,r/ra kcculli.jia ku'tlitasdtn
.jenisnyaberbeda.Syari' (Allah) Yans Maha 13ijaksana lidak rnen-rhalln_ui
rnukallaluntukmeraihkemaslahatan ataukeuntungandiLlantrangkanren)enuhl
kebutuhankebutuhannya kecualiapabilaterdapatmudharatyang lebih besar
driripadarranfaatnya.Mafsadatbagi nranusiakadang-kadrngtcrsenrburyi
schinggaparaulamarnutakhkhirinbcrkata:"Tidak jelas bugi karni n)cl_qapa
riba dihuramkandan apa hiknrahnya''.Di dalanrpcrnbahlsantentilngribil
sebagairnana yangtelahdipaprrkansebeiunrnya discbulkalbahu'rkcharaman
ribanrengantlung yarrg
Irikntah besardalammernelihara kenrasllhatrrrnlrrusilr.
Riba lerbagidua yakni rrbatttt.si'ahyang diharlnrkankalenatLrjuannyrdan
nb.t.ludlrlyairgdiharantkankarcn:rprosesdan carauya.Scsungguhnyl.jirva
manLrsilrpabill sudahterbiasadengankeuntunganyangccptt. rnakaia akan
seganuntukmendapatkan keuntungan yanglertunda.Dengandenrikian.makl
riba itu dengansegalabcntuk dan caran;'adilarangthn dihararnkan.Karcna
itulah Rasulullahsaw melalangBilal bin rabalrmcnukarsltu rrrurl(ukr:ran
timban-qxn) kurmadcrganduazrlalscba-gai tindakankehati-hatjailgar ia tidak

5li4 - I'lamul Muw:rqi'in


s8s - "'Billax nlng

'p,{N-unlnq-unlnq urcluJlradruulIp ntrns^:s


tPZpur]plelr)cq
?pEda{leqrleuierC uB{urclJLu 'r,rsnurur rl3lounIf;un;rpiuc,i llrltlsrullpIntuaq
epEda)Suopusr.rrsru Irpn f,\\s qclly r,{ulntuaq unchueurp;rq urp undrdB
e,{usruofo u sc p E q u u u S u r r l ?ulr ) ) n l u n r r J ( rr u r s t r p p l l , . D q t .st u ) [ l s D r u . t ) t
n1tlDq DAIIDqLlDllnllol)X,,:AW\^ IqlrN Sltpt)qnlts qrlu:^rul)luf ur:1tr--I:(srrP
rurleqDUptrtrcSeqag u,{uurnllqrsurllrsruel rJlrpqcqunlpaqlrcirp ur;11nqiur1rp
uele 3ue,{uelesnral rpcl'cslqntr n,iurltsDrsu::rrLr uciuap ul-')iqrq E.irrrlus?rsrraLrr
u u 3 u a p ; n P l l qu E ) El l l p r t t n q J s . r eLtr c l f , s n . r Ju) l - ' ) L u r : . r r r :l(rrpr u r ' 1 r i e q a , { u a L u
€33urqes'1opos[tnuXunstue]ueunt I lrq rtstd iAyg rc1:gq-r1oriur.rrltpiur:{ r:dc
u.{uqn33uns:s uucrol ')cprl nclc uAurlescrsuaLu ll.I;:runiu:rp) li)q upunltqe)
r { p p u J q S u a rrr,r{ u n t u a ln 1 u l i u u . r c l u r 6 1 n 1 rr 1 : a c b sr s \ n s u p . rul n l n l r l J u r
I n l u n l d v S q E J J n l n s Eudr ; - u r : l 1t , i u c p c r 1 e - y al tsc l r u l u r u r s l t p x qL u u l c q
',,oqLtuop uttSoq
lnsotutal ntl ptl D.ltlDqtlDltntpl;t)lttDl lu lDLluo:fn:lt)l)ut
nrunqtpt1uo\uop,,:e,{unpqc.- ur?lepnlr llL{ ullrsr)jrpura-ueul qrlirt qrllnlnsird
'(u€IEsnrer{) lrlil4irta ueptndnl)Bprl;uri tl't:-e rsult)rLrn;-;uJiu irn:i rslnsui--.rl
?pudutp olrsor uup ucruc qrqal eiLrlr:pr1as n?lu rlnpnLuqrqal dr;;uurp n1l
'e
nladasPruf,uulqeq ,{uiuurlJur ur)jr Irlrl rl VS rql-'Nf )rur 't--iurlrsrrsrrJur
eJeJu€3uepuclqaloqrpnlr Icq r,{ulrpuras rqr: ullenq.r:rd LurllP snurn:e(.tal
'-stsrlax n{ng
189 --

e,{uBjetu€rpurBlf,ruunp cpEdJ) r;pqrJl nll lcq uuurrJrp.sruafes{pplt equ


rtesprsuaur
rrcItlp rSolEuBue)rpr[rp 3uu,{1cq-p:11,,
:Ele)JaqB]r{ nlnC
alcsr?ts ueqaloqa{ue11n{unuau3ue.{rur
ledepu:d uep u ueu uuriuq rp l1e ':uuaq Suci(uedclSun-uedel8un
1 ueledn:aur
tut tysdasuecle).rad ,,,rril
{ntueq uelep 1e1aiua11rlgllV equEqu,{upnsleur
lDpnq tpqruaututButtiuot odotg,, :e,{uepqcsurelrp nu:re,,,ptuatoru Euot(Ettoto
-|uDJotplo lunqtplDptl oitns n,iut1nil,lunsr5.,, :€,{uxpq}:s rrrglcpn3te .,,rlu,
lotto StrnSSuttlsDtDtp t uDl rn))pltDuat rtDlD lutDl n,rurya3.9irzs.ag,, :L1yg
qullnlnslluepqesryadesrinl r,netqln updnprqalue3uapundnuu r,nrrunp
ucdnprqalu[3uape,{uuelrBI {rtsq(e^eqeq)lepes;curiunpucBuaur>leprr eLueles
'eiutnIrBuod
tnlrAuaduepuelsr uutrir urleqclseuralnu3pqnsnurrdrpuqfueu;
rucIBpup{n{elrp 3ue,( urll 8ue,{ 1a11e.rd-yel1erd nule ',.ttn Ltnp lDSDnq
lrurry,, :ii\VS rlpllnlnsnuucdctl;unrpadasnlle'r.rrpuese{aleu r.rrpupedal
uelnlhlrp 3uc,{ uceuredun::dcnp ueiuap SV pn?C rqc51cpedal ru4ruluu
rnp qalour?InIclrp3ue,{ryadasuint ,,'1nqasta1 3un1od-iJunlod o.roJttotp tosaq
3u1pdSuoi Sunnd 4o1opnn1tnntuasuo1n1o1;tw 3uotr,,:c,{uurdrlSunuciuep
sv rurqeiql rqcN qalo uEln)rlrp c3n[ ?us{ cucutmSeqas uBlrleqalue,\\Elatx
uep'ucreuJqo{u?11e3au:ur r,(edndppeqlalueiuolouad3unpueSuauelrqede
nete',,oiDsuondLual)d D.tDptns qDlryr l{,, :SV utqurql rqrN qaloutlc}Ellrp
8uc,(r:uuurcf,uqas'ueurlezpe{ :nsun SunpulSuou)eprt elrqrdz uer{qeloqrp
p f u e q n t r l B l a S u a u l c q u p e d ' 6 u r . r c u e q eu1l r { l c l e q u e u ru e p , u e q r [ e , n e 1
u e l r n ? n ; ; u a u ' u u { r u e l u q r p3 u u , {n l c n s a "u^p l q a l o q u e u I n t u n { E l e i u J r x
uuqeloqal3ue1ua1 us1lr1epcdal urluluiucur 8uB,(cdersuplelc)rp:qElrpu
e,{uejpluerp nlos qelDs ucduSSuel rdclJqaq Suepuniuaurqt1e1rur lcdepua4
'ucrtr?{rJd uclep ur:u1rs utiuap Surpucqasiuc,i uelrnqtcd 1n1uaq
{ntuJq
uulep uurl3sr{clcpun,{u}DIr)iNL1 upld nir tusrrsrfuuusr,nqcqugscleup8uep
(utlpunlSuaur) lclaiuaru urr{JloqJI iullual u1e:auttr:drpuadundr:py

O'NVJVNflUgd XNJNflfl
HIV'IV(I XVTECNISHIHVTVOV
NII IVSVIS,, :NVYYIYCI{SIAI
CNIVA JVdVONgd SVJV NVSYA\Yf
m e n g e l a kd a l a m b e n t u k p c r k a t a a nd i m a n a s e s c o r a n gb e r b t c a r ad e n g a n
mengatakan"boleh" padahalyang dimaksud adalah"benar''. Kesan yang
d i p a h a m io l e h p e n d e n g abr e r b e d ad e n g a ny a n g d i m a k s u do l e h p e n u t u r '
Kesalahpahaman itu terjadi biasanyadiscbabkankarenasebualtkata yang
mempunyaidua arti baik irrti tersebutmerupakanarti hakiki. alti lughawi
(etimologi),arti istilahi(terminologi). ar'i (arti1'angdikenaldalanristilah
arti s-v-
syara'),atau salah satunya merupakan ani lugharvi (etimologi)scdangkan yang
lain merupakanani syar'i cianscterusnyitSehingga kata tcrsebut dipahami
olehpendengardcnganarti yangberbedadenganaPayangclimaksudkan olch
penuturnya. Kesalahpahanran itu terjadi klrcna si pendengar tidak mengetahul
arti selain arti yang dipahaminyaatau karcna pertimbangankonteks yang
melatarbelakangi pemahamannya, sepertikata yang dipahami berdasarkan
qarinah lnlit-ah (situasi) padahal scrlrestinyl dipahamibcrdasarkrn.7'rrirr'ri
malnlliyyah (kondisi),atau pendengarmemahlnrinyasecrrahakiki pldlhal
semestinya dipahamisecra najn:i (kiasan),ataudipahlminyasecaraumunl
padahal yang dimaksudkanarti istilahi(ternlinologi)yangbersifatkhususdan
lain-lain.Semuenya ini apabiladimaksudkan untukmen-shindari kenradharatan
yang akan terjadi,maka hal dapatditolcrir.sepertiucapanNabi lbrahim AS
dansabdaRasulullah SAW sebagaimana telahdisebutkan di atls Conk)h'contoh
ini meskipunmerupakanblgian ciarisiasat akan tetapi pada dasarnyabcrbeda
dengansiasat-siasat yangdihararnkanjikadilihatclaripihakpenuturdanpihak
pendengar. Contoh-contoh yangtelahdiscbutkantli ltas senuanle mengrrah
kepadaupaya menghindarkankemadharatanyang tidak rvajar terjadi' dan
sekiranyahal tersebutmengandungpcnyerrbunyianap yang sepantasnya
dijelaskansepertipersaksian. ikrar. ilnlu. naselllltatau penjelasanatassuatu
akadseperti jual beli, nikah, dan penyewaan'mlka itu ternrasukbagiandari
pcnipuanyrng secaratersuratdihirranlkandlllnl nash Matsna al-Anbary
'Baglimanamaksudhadits
berkata:"Aku bertanyakepadlAhnradbin Hanbal:
yang memuatpengertiantcntangsiasat?Ahntad nlenjawab:"Siasatitu tidak
d i k e t c m u k l nd a l a mj u a l b e l i " . Y a n gd i n a k s u dd e n g a ns i a s a dt i s i n i r t r t i n f i r
seoranglaki-lakiyangmelakukanperdanlaian diantarascsamrny'r'
Guru kami berkata:"Pendapatyang akuratadalahsegalasesuatuyang
menuntutpenjelasan. makamenghindar daripadanyltidakdibolehkan(haiam),
karenahal itu merupakansebuahpenyeleu'cngan dln bentukntatlipulasiDan
termasukke dalamhal ini adalahsumpahatas kebenaran' saksidalatrllrunsuksi,
penjelasan tentangisi perjanjian.1atwa,hudits'kcputusanpengadilan(vonis)
dan lain-lain-Sebaliknyasegalascsuatuyang tidak pantasdiiel'skan mrka
mengelakdarinya dibolehkan'bahkan hukunrnyarva.iibsekilanyakondisi
menuntutnya demikian,sepcrtinrenghindarkan hartadanjiwayanghalusdijaga
dari gangguan danancaman, walaupun antarr danmenycnrbunyi-
Ir-tenjelaskan
kannyadibolehkan,atausekiranyakedua-duanya mcngandung kemas)ahatan'

588 - I'lamul Muwaqi'in


6gs - "'Etna)I nlng

e,{uue{de{3un3uaur ttep'p,{ucpppdp erpllqleq nll (ftpulqiuotu) {r]la8uau


?us,{ iur:oas^as c,{uqnSSunsas r.lrpues ntr l[sntslnpaq tias utlp n,{uurcpaq:ad
undcpy rleser-.^rp ?ue.{ rf,est:ep nnfut]rpsrtp Ip lnqa:-relutlrpaqred
'ueqrlequlas ue,naquriuop rclSurq r:rtur: nrlp 'tlqu ur:;-uaprlaq1cnIc;u]ue
urlSurpucquraur uulrcieqinq:sra1uciurpurq:o.1 ,,qr1cs 3ue,{ruiurpurqlaclncle
rSoluucuelnq rurqrledy lrrucs rurqBlrsururnpal qrledy rnlrucrcqtp3uu,{
edeue11e1eq3uau ncle'erucir qalouclqrlc,nrp3uu,{edc ueriuqasucleleqruad
S u n p u u 8 u a u3 u c , (l e s l r s u u S u a pu r l r i o l r u c r p r u r l B q r , { u 1 e i r 1 a sl n p r t
e{eu 'ntr Euarrl qalo tnqe)^ra] urnfnl nptdel tulueSuaurledcp 3uu{ quqas
mEcqas deiSunrpuep'uenlntur:ppnsleulrrdccuaur:13uerruulupe,{uuc1nry:1aut
' I I r q q t l e . t re. , { u u r n l n q3 u r : p t 1 . r a 1
1 n 1 u n1 er : u , { sq e l o u D l q a l o q r pn p t B
3ue{ uulnpurl qclppplescrsul;?uaplnqasrp8ue,{cyeururrlruap ue8ueq
-mSuapued ?ueroa:^ uepue{r,{unqtuJSrp \nq qrqrl u{rut'uullqe1srua1tnp qnnf
e,{uueluleiuaur3ue,{3ur,::ouelqeqa,{ueutunptcpes'IEru 3unpur3uaru3ue:oasas
nrulr e,{ue.tr1as n3n[ ucrltuaq urul 8uc:o rinq unp e,{ur:rpIiEq tpp.Jucuraq
qrqal e,{uuel,(unqure,{ued uBp uerlopoqurad e{cul qnllnlnse}lupp q?llv qalo
r?uzuasrp ryprl 8ue,{ ede ue1n1c1au c,{uurlqcqa,{uau 3ur{ urnsa.-rnqelaSuaur
SucK8un:or,trqcqr3c1uc1n3r:rpr{lprl une iutqurraq e,{ucnpal3urpe1:a1
uEp's{ulrleqas3uepe1ra1 'c,{ulepesgnu cpcdr:cp-rcsaq qrqalB^uuntrqelsetuel
3 u r p e 1 ; a 1r u r r l : c d e s u c q o p o q u a d r r r p u e sD i l r r q r u a d q : 1 o u e l u t B u t p
8ue.{ede rrep urc1r,{ururtqrueu ar:eir:niuapuad drpcqral ucqopoquad
un>1n1e1aru uenfnyoquep'nl,lxrqrrladSuuoasqalo uelqnlnqrp 3uc,{c.rr:1:ad e3t1
rupl?puclqaloqlpp,{ueqnI uciuoqoqc; 3ur,todlttrs^qclour1'ltr.raorp 3ur:fede
epcdueue8ur.ral uelrJaquaurIl?prtAAVSqullnlnscllu^\qcqurlsulefueu 3up,{
runsUEX Iunull uep:aquns;aqSuci slrprqqalouellnfun p iuc,{ eucutruicqag
'uuqr,ucfc,iucpulnlunuau rur 'uniuoqoqal
lnq unp lcdppra]IlsJru uucrnd
-e;nda1drqasulelnq ..edr':-r:dr': u{lru 'qr:druns.raq
1cpr1n1rIurl lcprl er e1rqedy,,
:ElBIraqpeuqv uerpnue; r,{uurlnqr:tr:aquralu )ntun det:^lnptt n{c iur^
edc Suntueln>ppedc,{ucuaquep urnd-c:nd.rcq iuu,( r1c1-r1u1 3ut;.to:siucluat
peulqy upedale,{urpaq qeuracl c{e9,, :etc1;:q pu,{tz urq lrcqpnCututttl
urlqaloqrpr{uunpel rryLu 'ucnln;rrdelusut
{nlun ur?Jr?[ up{pdnrau 3ur"^eru-SursEur rl.rErxBIcpcrucs;ueput;drpr(ucnpal
e l r q r d y l r e q q r q a l d e S 3 u c r pu u l r : d u r c s cdl r r l a s u p l n p e . { u u c l s r l a f u a u r
pIcLU'rul JnqtuPJltOuetspea{url r{tptl.,)iLlrPtsnnltstt-'3t-'q.t:q uclcp {teq
qrqal de8?ucrpe.,(uuelse lcfuau unp qni)eur dr:33uetp p,{lrup{L{unque(uaur
'cnpa18ue.{
lntuaq uEleptes?lsuclSuepc5utnl3uejouqcqr;[a1uep3ttl:oasas
ue;1r,{unqura,{uau qoluoc teiuqas uelilqrlspual un)llequatu nulr: uzleelal
uBInIEIetuuelep e,{ut?urltqeiuau rqe.^n-raq 3uu,{f utr.tour':3uap lndunryaq
uep rrrp uelqe:a,(ueu neu 1epr1 3ue,{ Suuo-8uc:o uel rf unqura.,{uaur uup
'e,{uuecuaru3uu,{Sue:o-'3uero uep Suenladuc1l,{unqua,{uaurr adasue1n1e1tp
Inlun {req qrqal Surf ueleputt urledn,r:u eusuad Intuaq uJelept€selslog
secarabenaryang dapatdipertanggung jawabkankebenarannya. Akln tctapi
vangia maksudkanberbedadenganmaknaungkapanitu bila dilihat dari segi
lahiriyahnya.Hal itu terjadikarenayangdimaksudtidak diungkapkandengan
jelas,clanaclanva
kcterbatasan dalanlmemahamiindikasiungkapan
Pendengar
tcrsebut.
SabdaRasulull:rh S.'\Wvangmcnyatakln:" Krtntiberasaldori air".dan
sabdanya: "Scsiritggirltnlrl kunti ttkunnenuikktn tngkuu ke dtusputtg.qung
"h
anak tuta", sertaperkltltanNabi lbrahim AS 1'lng mengatakun" atlalah
.t(rlrt". mcrllpakan
sautlantlttrcnrpLrttlt contoh)'angpllill-ctcpatdalamPersoalan
ini. I'adaumLrmnya nrengelak )'ang tlilakukanolebparl ulatnl salafsama dengan
contohcontoh1'angtelahdiscbutklndi atls. Dalarn hal ini terdlpatkesamaran
tentangsesutlLtvang diceritakanKlitannya denganatama. hal ini dianggap
makruh,akantetrpi dalalnkonteksmencegahte|jadinyabahaya.hal lersebut
dianggapsuatuYangtcrPuji.

Ma'aridh (N{engelak)terbagi Dua


M e n g c l a ki t u t e r b a gki e p a d ad u ab a g i a ny. a i t u :
l. Menggunakan lafadz(kata)yangmen-eandung pengertian yangmulti
interpetatif. namun yang dimaksucl adalah sllah satu dari pengertian tcrsebut'
Tetapiorangyang mendengarkannya menvangka pengertiln yang dimaksud
aclalahpengcrtian yanglain.Baik karcnasempitnl'a(kcterbatasan) pcmahaman
si pendengar, a t a u k a r e n ap e n g e r t i a y
n a n g s a n g a t
m a s y h u rd a ri beberapa
pengertian y:lngdikandurlgkatatcrsebut adallh pcngertian yang dipahami oleh
si pendengar ltau orangvirngmenl'aksiklndibandingkandcngan pengcrtian-
pengcrtian1'anglainnyl. Atau dik:trenakanpadasaatbcrita itu disampaikan
orangyangrnenberitakannl'a sarrbilkctil\\'aataumarahatausambilberisyarat
dan lain lain.Jika kita memperhatikan clakanyangdilakukanolehl'\abiSAW
dan ulama salaf.make kamu akan mcnemukanbahu'asecaraumum elrkln
tcrsebutmerupakanbagiandari clakanjcnis ini.
2. Mcnggunakankata ylng u;lum dalam nrenunjukkansesuatuyang
bersifatkhusus.dankatt )'anglnutlakuntukmenunjukkan sesuatu yangbersilht
terbatas(muqrvyad).Kata tcrsebutoleh ulanrarrutakhirin(rnodem)disebut
hakikat(ketayangrnengandung pengcrlianYitngsebenarnya) dan majaz(klta
yang rnengandung pcngertianyang nulti intsrpretati0'dan prdl umumnva
tidak bisa dipahanridari rrutlak dan rnuqayyad(kata yang pengcrtlannya
terbatas).Kaia asarl(singa),a/ Dairr(laut)' ditn rts,t-'t,r'artl's (matahari)ketika
dimutlakkan.ntakakata tersebuthan)'ilmcniliki satuarti Sedangklnketika
dipahanri sebagai katayangterbltas.mirkakatalersebutmemilikisltu pengcniln
yangmereklsebulden-ean sebutanztaja:.Dan merekatidakmemisahkan antara
katayang,r/4ar'..0rl(terbatas) tlengankatartrttrTr^'r'ad danantaragdl'r'ld (suatu

590 - I'lamul Muwaqi'in


16S- "'uBIlaX n]nfl

u?{nlntrp8ur,{ ..qcltuatuqrpns n)V,, :ul1n1r;'u:Lunr r,iur:r1r5 (ul;ur,'rll


1z..yrs:aq Suri unducurqilur.rad1c1r:^.raq iut:,i lrlq uqnlunl rpudJI uullnfunurur
Suuf ttrrrllell o,tsttp r r u t l r l ) D l U J qu t r l u p u l q t : u n i r i rl i n l l u , i r l ( l y t . r a t 1 )
lDqDLll]|;LLLtlu.l rullup ru]ilrdrp)il:,(r:1 ;iur:iizpcllll rlsJur)jIl)11uIp r,rliu)illnqas
3 u u , {r i u n f n lu r l p n i n , t a u t ) i n t u n u u : , l l l u n i r pr d u l e l u l ) r ' 1 n q : , s t r 1 u r n f n l
uPlpnfn.\\:tu)nlun lnqJs,r:t1rq rr:ldqcueur )|pl) (lllrllV) r. rr,(s t;.Il;1r:;rru.r:-
' p , i u r r r r J u L uueB s pplrlr
l r r u r l r : 1u r : ; - u : r rps l l n c i r u c Lpi t i t d l t pr u l t c s l t r \ . r : r q
3 u c , {i u e : o u r n l h t u t : l i u n L un r t L u r c i r ; qI l r L U ' u l ] r ) r L u J pu r ; ' u r q r - ' 1 t : i 1 . t : c 1
le;uirsSucl ucLiplrsr:uurd enpuclr;ilru.tur liuurnlaqrs;-ur:,iqr:llslurul;-uoprur
q l r J e s c ru? l r l t l Vr u r e l : c di u r : , il i u r r u u n . q . l l uI r p l t f q r : p l l \q r : l t - ' pp1n s { r L u 4 )
3ut:,{lcqnped.,1r:1rlIp qupnsnLLm).. :r:tLrlrJLl r--r nr:tr'nI:s r iur;qLrllpnslr:rutit
i u e , { n e l u l n d u r a l u d r . r r q : q r p u p l l J q i u c , { t , ( u r . r l s r l u [ r ] p lp n s l r L u r p
8uc,r p:qr:pr:d;;)rletrpqepnsciur:lsr chrlr:-..:ul)rll;'uaur iur:.rit:r.-:ts rprdas
Iclel ucp qedutn:-eprcl tcdcprJl;jur,{ trsrrs uuurrlrunJ)l qr:1tpuuullrdrutl1rp
luhp 3ur,{ qoluoJBrr}urrq u,iupnslr.'ru ur1sl1:{ircLu ;-ur,i 1qr:urrlblrstlrpur
re3lqasnlrnsasuu{tnqJ,iuaLU .(llsrldLU
)rrpllIclr;-urrLr;-uli iuu.rourliurlr:r5 r)
s , { u u r q l c qc u l l r r u u r p ; - u e d u r r i u a utri u t p u l . i : 1u l p ( l r s r l ( i s ) J )r ; , i u l r q t : z p
r1..rr':uullnfurrueru iuci zprlr:1urtuni-;'urtl In)uell Lrrclcp;-ulpr1.r:t iuri
leselsuoielf,I unpdupr:qlt1.ntuaurol uutlr.rJqLuJut )ltlult uLlnftt;.rrq tdr1a1 urly
'rics
lcduror.[:punqrualal ru,{undLuaru urp ur:iul)1ua1:Jq iurlu5-t1lrul]r;-uqLuJd
cuBurrP qu.prqlcnqruadr;.rrdqrlo uclr;pr upcrpiur:,{ur:r.i'Iqurdur\ll)lllquaur
)nlun ucllnllJq ur)nq rur ursl l:rluad-utsi;1:t lirl4 1,r1r1lqucp zcli;urrpt;lueru
riuq.retrur1uqciiurqls uusrpuaLu ii-ur,iqr:1lrhullur 'u.rr:rtqutad pnsl:ur ;-uu1rrc1
urutpqBured uu)uequraur sqequr:clm;-lqasllurrlt;1Lriultpuiuucupu:aqa1 nrur;s
8 u n , l{c c sc p e de i i u r q c s ' 1 u u r r 1Lr :l 1 u n q aLsu l l l u up l t s u s . tqt ll l J l J su u l u u n i r pn 1 r
zpeJcl-zpp.JuJ B,{uJt;uJqJsuup'u,iulrdru:1Bpu(luturlurlun;'iuad iunput;iu:rur
rlsau zrlpu uirp llrluq r1.rlulllnlirnuru ;-rru,{tr;urrp::1 u,iur1ry ,,i;,{u1r1cqr:-
qelepe(zt[ru) i]npJl iuu{ utliiur:p:s 'r,(u1tldLua1 upud zpr3rl uwun;-a-ulc{
qrlr:pcuuret.r:rd 3ur^,, :llrrlJq ulrlc; u,{urunurn rprcl utlqr:q 'urlcunirp 3ur;,{
zpp.Jel rprd lplnsral;uu/i rulu(u qtlppr r)r1cq uu)ir)Lu r,\\qrq uurlr) tnlnuJru
u [ l S u c p e s l r ] u r r l r l q r n q e sr u n l t p r s | t i r l u r : r t u u p u n s n s , r Jqtu l a ) a :r-u \ l , | u
ucluaquJul nrrq lnqesrJtutu) udt-l:druultru ullutqru:ul It;plt rJtns Intuaq
ucltsPqrsurunululeurllr) urlrp unsn\-,lJl rrlnlJqes zpl,.llllllllnqJsu,{uqn;iunsJs
q N q J s ' , , l e t u3Ju u , i u n q l l r ; s a 1u r p q r l d l l l l q r l r s u 1 r 1 r l 1 J .r.::1 a r ; u rc p u d r l
uE)lBlErlrQ,,:rlpriuulurul:q;-ul(rpcuupr)tIurllutuNIr,rJqLU]LUiutt|puuu
'uns^nslat unlaqaspr-rlnrutlr;';-ur;rp(1ciiun1)pl.r.lnru zplUr;1.,:rll)raq rIJtJul
e,{urppulas nlcl '(llpllnu) rLnturn tuJrs.req iur:,i zpl.;ll dlpr)rlr.tulqlqurrNrnl:^ltuq
u?3uaprsctuqrp(qrl,ml)lrulrirr) urunsnsuiuqn;';iunsas qltqJ( :l/irrir rr;ir;qcs
duliual e:rra.^un)-nslJlsnreqnlt lllulrlu{ derlcsunlqrlr:,ulrue)rtiu lllllLu
',,:nlirui :^Blrq.rJl ;ux{ ctu{ rh:r1ag., ;r1l1tlq ula:aLuu,(urlpuucg
1nc1a:^rp
'/r/.(,irl,uBiuap ( rrBsrlpq
sebagaisiasat, sedangkan yangdimaksudadallh untLrkInenyalakan pernikahan
yang fasid (rusak),rnaka dia dianggapbenar sebaglimanascandlinl'adia
menjelaskantujuannya.Seandainyadia mengatakan:"Aku sudlh ntenikah'
dengantujuanscbagaisiasatdanyangdimaksudathlah pcrnikahanyangfasid
(rusak),makadia dianggapbenarsebagaimanr seandainya dia rlcnjclaskannya.
S e a n d a i n ydai a m e n g a t a k a n" A : k u s u d a hm e n i k a h 'd e n g r n t n c n g g u n a k a n
k a l i m a t i n s } a d a n y a n g d i m a k s u di r d u l a hp c r n i k : r h a ny a | t 1 - a s i dn. a k i t
p e m i k a h atne r s e b udti a n g g abpe J u md i l a k s a n a k a( dni a k a d k a nD ) .e n r i k i a n j u g l a
halnyadalamberbagaisiasatyanglainnva.Sesungguhnya Svali (Allair)tidak
mensyari'atkan p i n j a m a n k e c u a l i b a g i o r l n g y a n g b c r k c h e n d a ku n t u k
mengembalikan p i n j a m a nt c r s e b u td a l a n r j u n r J a hv a n g s l t r n a .d i i n t i d a k
mensyari'atkannya bagiorangyangberkehcndlkuntukIncnglmbilblgiln ylng
lebihbanyakdaripinjamantersebut bltikdcnglncarl ntcnsiasalin)a atru dcngln
c a r a y a n g l a i n n y a .t s e g i t uj u g l c l a l a r rk a s u s. i u a l b c l i d i m a n a i a h a t t v n
disyari'atkanbagi orangyang mcrnpunl'ailujuln dllanl pcrnilikitnhllga cinn
b a r a n g d a g a n g a n , c i a n t i d a k t n e n s y a ' a t k a n noYraabnagygai n gb c r l u - i L ruannt u k
berbuatriba.fndlatauribana.r-r'ia/r danticlaktncrttpurtl'lti tujuatrdalanrtrtctrgtritsrLi
harga,penaksiran harga,danbarangdagaugan dimrnatujuanakhirtlurikctluanya
adalahperbuatanriba. DemikianjLrgahalnyadenganpernikrLh:rrt. ditttanaia
tidakdisyari'atkankecualibagiorangyangtrtenyenangi (mencinlai) istcri,dan
tidak disyari'atkanbagi orang ytrng bcrsiasat.Dcrnikian.iugl halnyl dalanr
kasusthalaklilruftr'dimana tidakdisyari'atkankecualibagiorang(u'artita) yang
membebaskan dirinyadari perlakuanburuksuarninyu. danticlrtktlisyali'atkln
bagi orang yang bertujuanmensjrsatipelln-rgaransurnltah.l)cmikian jtt,ea
a inm a n rA I l a hS W T t i d a km c n s y a r i ' l t k l n n y a
h a l n y ad a l a mk a s u sk e p e n . r i l i k d
kecualibagi orangyang bertu.jLLan tnemberikankcIrranll'iltilnbagi oranglain
dandapatmendatangkan keh:rikanbaginva.dantidakclisylri atkanblgi orang
yang bertujuanmenggugurkan kewajibanzakat.haji. dan kcwaiibanlainnya.
Demikianjugamenghindar (mengelak) itu tidakdisyariatkankccualibagior-
angyangmemerlukannya ataubauiorangyangtidakbertujuanmen-egugurkan
hakdantidakmenimbulkan cfek negatifbagisilpapun.L)cngandcmikiannlaka
menghindar (mengelak) itu tidakdisyari'atkanapabihdi dalamnyaterklndung
tujuanmenggugurkan hak ataunlenin)bulkan danrp:Lk negltif bagioranglain

Kapan Mengelak itu Dibolehkan


Bertitik tolak dari keterangirn tcrscbutdi atas.n]akadapatditetapkan
bahwaselaanyang dibolehkanitu lidlk tcrmasukmenipu,,\llah.'fujuln dari
selaantersebutditujukanuntuk menipu mthluk karenakezhllintannya,clan
n l e h s y a r i '( A l i a h ) .D c n g a nd i b o l e h k a n r ym
h a l i t u d i b o l e h k ao a c n i p uo t a n g
yangzhalimyangbathilbukanberartidianggaplazim rnenipu orang yang

592 - I'larnul Nluwaqi'in


-'Ets!la)[ nlng
969 -

'rrBSucraded m?[up(upndrl)lpselslnsBuual
n]! uDlIItucp3ue,{1tg -c,(uepndel uqr qnruuelU u,{uqnsnru (qnln))
EfiSurqas
qur.r,(uaru r:1iun,(uaruc,{uqnsnu:e3euenfnl uniuap e,(uqnsnuruedepeqa1
(ursaalrr;rqas)ursrln1c,{uunpclualauurlE rrp nelV n,{uuen[n1 uulcueslclatu
llrlLrn u r l u l u s r ? J J tnu r p t 1 r 1 a 1e , { u i u n : a ( u c r xu l t l n l r p u c l p n r u a y . e d n
-t:dr:ttclul;-uritt;rut)iuprltrp o^\qoqe:riuau u,{uqnsnun3Surqas 'e,{uqnsnut
nlhucru ur':1u[raq nrp rrcp 'c,{rrqnsnu uplrpelJqalrnqclciuau uriur uenfnl
ueiuap qnsnurur-.drpnq rp u,(ul:rpucr.11t:drucuaur iuu,( iur.radtaq3uepas3uu,{
c.rulu:r1 iuuroasqotuocrtSeqagunltnq.rad urp uedBtnelclueucoLUl?sleq t'|ltJas
urln)BlrP nll {r?l33uaur 3ucpe1:atuurqeq'uuetcl:adInluaq rurlDp1rrlaiuaur
u e i u : p e u r n sE , { u l c l r { u qn p c d u u l c n q r a d\ u u a q t u c l p p 1 u 1 a 3 u a 6 1
'uDIusmaIrnsunSunpuc8uatu e1rI rlunJJI utllqaloqrptnqaslalucplasrlrtul
'urc1u1:adueSuapunSueluallaq .uBllqntnquour
lpprl 3uu,{uuelasuelSucpag
t e i u e s 1 1 r 1 a 1r J E n J e ) ' u e { n l n q e {n l e n s d n S 3 u c r pl n q a s r e }u e u l o sl l l r r u
'uen1e1:ad ueBuapueBueluat:eq nlr ueelaselesuede;quc:eueqaluelueleftreu
s6s- '-B;rloxn{ng

3ue,reueurrc?eqas :rgu18ue:o-f;ue:ouclqeluiuau c,{cdnurtlcp uiup ndrt


e3nf uerlruaq eleqcduc8uapqEIIV qolo seleqrp8ue,{rlndra1.iuc( 1eqnlrs
ue4ndrueurtur uerl::3uadurlep 1cs^urs rgnq 3ue.ro-3uu.ro r:ep r.rrpucletuela,{uad
e,{ednqulcpntrsersuriuap pns:geurp3ue1 (g6:csrp-uy) .,uo1oInqua|uaur
lDplt unp o,iodn n,inptaq nduout 1opt13uu,i:1nun-1ouortolo LrpTttltLrttad
undnDlrtDiDl-r:lDlIlDq t^Dpuu.tat 3rro,iolatau rptDaN,, :ueulrJlaq l,\\s r{EJIV
'urernqe,{uunlnq
lrs^nrslnqasrpiuc,,{cnulaslcprt E^\qeqrupl lnlnual4l nlr
IsIr?SurrJt
uPiuaprlEn3JIue)qaloqrpIDptl;ucf cdr upedalleluc8uaLu\nlun
tpslllsuplednlau lltsrrB.rlrll?nqas
ut)nIElJ1Ile^\rirq unllcl ueseplundepy
lBsB!s !r3p ue!8Eg qBlBpBls{EsupJI lBdepuad salE uEqEnEf
"^rrIEq

'plarau qalo unlrrqcrp8ue,{


IIlep Illup
urelcpu,{urrcruEJeqa{ ue{snsnqlrplesnrssruafu:lednieu .pi(uDquBq-equEq
'uclqrfr,rrp3ur:,{edeuc>llutuqtucur 'qellV qelouE-.1u[lcqrp
1uque4nBnS3uaur
3ue.{ cde uullrJuqiurru 1n1unuenfnl.rcq6uu,{lusers3ue1ua1 unsnqtqurad
undcpt 'rul sruafunllp tnsursueqaloqelr:e13uriu:urleprl ruel uEC
'rur1e1
3ue:o-3urroueurrlEZpal ut;\rluaqSuetu ulurqureulrdrp 3u?{ lpstrs
qDIEpclcsprse,(u1leq-lruqas uEp'ledel3ur1cd3ur,{ uetenqled:InluJqurrlup
tpsl?rsqoluoJqeIepvrul ,,tBDlnuturlr't,iuau ryoutatluD.yDlnp!t n,iDS rlDllVuu)p
'n,Q4odwa1at1n1r uosnultadtloprt4rloqrtta:l:otoslLaq p.Ot.t,ts
Suolnpoiut1t1o,{uaur
Stto{ Stro.ttsrt1o1'o,iutrlncltun'iuztt!
trop t:lDttt)utDt 'D.iurlDlo,ittatu11,\utnqnqps
oSSuo@lDMUDqDluaur opnda:1utyulDul.)qtuaut Dt nlq'tllr lDq uDllDlDl)runl
otloSuautoiuot.taqtD,^)l 3uti.i3uD.todDtl;tsoBtltutlas'n 1oryuDpDpplu ot -oudq
unp'un1n[1nittattp D,iuttDsDtq.t)d tnltodua1dw 1r4uns,,ost1n11nptsnS1npntla1
npo8tt,tttt
ryn1-t1o1 il:lrt.roas
n,itun"-n,w1n51,, :u,{upnusnur uElep ppurrlVrucurl
qJIoucltp,{p,rurp8ue,{eunruru8eqas 'n1a:aruuriuap c,{uunqnsnru.rad dclrs ucp
ur?lDqc[3Iu?]lrtooqSuaur nutr unp'1nduoas ;ur.{ ws-r.'Juquracl
urlr:ac+uaulntun
nrlu 1r,{prueral 3uu,{?up:o-8uc.ro 1eq uelrlequaSuau unnlnl ucfuap qelr:dl
'c,{urur,:Jel
3uc.ro-3uc.ro BJaqtr-taut
nl3uu urrlep unurlczpJ\ uc{nluleur 8uu,{
3ue:o-3ue:or,{np:cdulaur lnlun qEIIv qJIouc{n:}ur,{srp 3ur,(c,{cpndlt qrpptl
Enpa{SucFundepy unyurn:cqrp 3ur,:,{
lesers unfusp uclrSolnurrp 3uc,{tusers
JapouDnplmp ntps qrlcs setuueselJluad unltdn:cursqn rp ueruin-uerc.rn

IYSVIS HIYJ VW.I\IVJ VIAI


dilakukanolehIbnu Mas'ud padaperangkhandaq.atauupayamcnyelanlrtkiln
halta bendadari gan-uguan orang kafir sepeniyang dilakukanoleh al-Hajjq
b i n A l a t ht e r h a d a ips t r i n y aJ. u g at i p u d a y au n t u km e n g l l a h k a p t re m i m p i no r -
ang-orrn!:!iing menentang lgarra Allah sebagaintatla yang dilakLLkan olch
r l e r e k ay a n gn r e r l b u n u Ihb n u A b i a l - l l u q a i q
d a r ig o l o n g u Y a h u d d
i a n K :t'rb
b r nA s ; - r a l - b iAn b u R a f i d a n l a i n - l a i nS . e n r u ai n i r l e l u p a k a nc o n l o hc o n t o h
c h n t i p u c l a y aI a n gd i r i d h a si c r t ad i l a h m a toi l c h A l l : t hs w t .

Asal-Usul dan Pengertian Kata Hilah (Siasat)


Kata/?ii|(?h (siaslt)adalahkrta bentukan(detivrlsi)darikalalaltnrltr.rilrr
yang mcnunjukkanarti ragamdtn keaclalnsepe|tikatl al iil;alt' al-qa'duh,
ur-nLkltah.clanlain lain.Ketikahurul ari al katatersebutbcrbaristn rrult rnaka
ia menunjukkrnarti kerdaanclanketika bcrbaris.falrrlria rncnLrttjukkan mo-
ment.sribagaimana dikatakan dalarn r.1r'l rif (aturi]n pel ublhan kata dalanl tilta
b a h a s aa r a b ) u l - f u ' l a t u l i l n r u r r a l t ( k a t a y a n g s e i n r b a n gd e n g a nl h ' l a f t
menunjukkanarti momcnl)dana1-fi'lutulillruttli(dtn vengsctirnbang dengan
a 1l i ' 1 a l r n e n u n j u k k a anr t i k e a d l l n ) . A i n . [ i ' i l n y a ( h u r u f t e n g a p
h a d ak a t a
dasamya)aclalah huruf urat karcnaia terambildari kata/ica1n,r'aftrrtr1u. huruf
11,/i1 tersebutpadakata /rlila/rberubahmcnjadila karenirhuruf pertamanya
berbarisbawah(kasrah),sebuahtlc.:ca (pola suku kata) yang lumrlh dalam
tata bahasaArab scperti kala miiz.urt,rniiqaot. dan mii'aad. Kata hiilalt
senrestinya berwaz,tn nif aal. Kataini menuniukkan artisebuahtindakankhustls
yang menyebabkanpelakunyamengalanliperubahlndari satu keadaanke
keldaanyanglain. KemudianpenggunlLlrn kat:.ttersebutberkcmbangmeniadi
istilah yang lebih khususdengantncngalamipcnyetnpitanmaknayakni kiat
ataucdraterselubungyang menglntarseseoral)g tllltuk mcncapaitLliuilndan
maksudnya.Dan cara ini tidak diketemukankecualidenganmenggunakan
kecakapan dankeahliankhusus.Pengertian ini lcbihsempitdaripadapengertian
secaraetimologisbaik yangditunjukitu sesuatuyangdiharamkanatausesuatu
yang dibolehkan.Padaperkerrbanglnselanjutnyaktta hiilalt menunjukkan
pengertianyanglebihscmpitlagi dari dua arti )'angdiscbutkandi atas-Dallnl
hal ini katatersebutdifahamisebagaicaraatauuPayadalamrangkanlencapat
tujuan-tujuanyang terlarangbaik oleh agrma.akal,atau hadisi..lnilahopini
yangadadalan istilahsehari-hari. Sebagaicontohmerekaberkata:"Si fulan
adalah salah seorang pakar strategi, maka dlri itu janganlahcngkaubergaul
dengannyaagarsclanatdari keliciklrrnya.

KlasifikasiSiasatdan ContohnYa
Apabiladilakukansebuahklasifikasiberdasarkan atas Pengertlan
mak-ahuktirnsiasatterdiriatasl i n a b a g i a n . S e s u n g g u h n y a
etimologis.

596 - I'lamul Muwaqi'in


t6_c "'4;rlry nl lJ

; ur:i .l.r)r.,r rr rrn;r:.irn;rir:.1lnp rpuliru: rdllqlJt ()usll:rj.o_,.7rrri uu-urp titrlurl


u l r ) r L L r r C1 . \ 1qsl l l v r l r l ( rl r l r f q r p i u l . l { u { u p n d q r n p q r 1 1 yq : 1 or i u t u e s r pn - u r (
r:,ir-'pnrirl llxd;r1 r;-r;c1.rol r:illt nclrl u.lrllq nil-r >1uprt .(rn-irtt,,rls npriuJur _.{ntun
;-rrr:funr:tr r;inp nrln i i//),/)111) intlnqis ur:;'rr:piur:,r:ri 1nq.r(rrrur .111rqrlrllnln!rU
lll)1ltqJ) trllrrritrtirr:ttttnlclits uulunlJJur.r:,(Ltrrr:1n:1t:1 rrLr
ncru )ullll uitp
t t t l t r q t ; 1 t 1; - u r : 1 t r .rrnt r l r : ) . . r i ; - u. r1tru, ( r l r q ; - l r 1 t : d ; - i t u . i
r \ \ \ , S ! q l r Nl l q r r l r s r l u l l t p l
l l l r j l | / / n l l . . r r u n d rq1r l o u . { r : p l l r l . r .rrI1r l u r i u r l - u u P n c l r u r u ru n r l i ' ] 1q r l u r : ; - r r r : 1 , ,
r r t r ) . r J q q r t l u r l ) U r q . i ? u t , l . r : r L l ] : i i ru. r r : pu t ] r i n q r | ; - n q r s L i u u u l l n r - u r u : u r
r ; ' r l r d uu r : n c l ruti ; ) n 1 t : 1 a L1rnr 1 u 1 ; - u r l l t c l ; - ur r::p, { l ] , r u 1 n l u . rl q 1 r : ; - : rusl l - u : p l r : q : s
) t t p t l i t , u , ( u . r t : r - t ; . rll-l u | 1 u . rn1q u l r l l q J Ju r : pr r l ] s ; ' u t : , li ] , n r lr l t J r r u t u ti u i ; , t i u l j o
i 1 r 1 ; . rqor : ; l p l u ) J . r J [ \ ] l r q u q u u s . t r : tqi : 1 ou r r l n l l l r p ; - u u , i q r : 1 r utrn r l r u r : p i u u , {
'r.(rrtrrlrt
iust;tq 1 r :l J L r)r| f r l u r l ) | . i u t l l r p ur r l ; - t r J ul )rl J l J r L rl t1 t ;. u r n c l1ru r : 1 n : 1 l l 1 : u r
LurJrpult)qltl)nrLtJur ;-rrl.,rrilrnqtu:rsla1;-rrl,i urtdnr:u )ctlLuurriut,t
)llq lllJl.rJl
itlt:,i lllolaLu tnqt:llitrrru llr.r.rtLrnltiurdrLrlsrCl ll:^lls ulltJllLl tB;nqtociuniuJp
ui11-1nsu11 ull) -l_,\\\ qrrll\i qilo rl]qpr.rrp;'ul,i uunlrrt
)ntun rrr;-ulla1_;t-trr;.r.t1
t l n r i t l r ; t :; - r t t t q r r l : r s l JI 1
l l t . l u rL
l r r : 11tr t ' q , i r r r : i J l r o t . r L Ur . . l l , t Uqt _t l-t r r r . r i uu l I I L J l t a {
r r : . i u n d L u r iuurl i l l ; t . r a r u r r r l r , i . L r r : r l l d l l d l p t r ; r L u l n t u c l i u l , i l o c l r r r o l l t l t r : d t p . r a t
l r q . ) s J . r)i o ( l r l r ( ) l J \l n p J \ r - r : pu n r l J \ . r l l u l J J; - u c . r ol n t l r s r p 1 r ; c l aql r q a l r n p a l
i u u , i L t l l u l ' r u r : , s ' n d r u ,1 r dp q 1 1 1p1:1c i : 1q r q : r 1n u r r : 1 t l di u r i l . c l e l a u u r q r u r J l e l
tllrPLltlLlolx)qJ)IluJ.m)llt)J.riruruldn[)rLl]tlrrlrlltp ll,,tltqu
Isilu a1 tr;drtuaur 1nlun
l,ruplaq 1r:pri;'ur:,itlrl.rLrr 1n111i .q1trur1
iut:,{ ;-ur:roa-uBloBIaJueurundulalrur
' l c 5 - l I s . r J qn 1 | 1 a s
i u l , ( i u l ] . t i t - ; - u r : r ,r,l J . . \ t r J L U q l l l r l r : 1 o . t a t un u u r u t c d u q a 5
'r:l:r:.r:l
;-rrrl,iIrq ntesn:;-cqrr rLur:qr:;rp liuurnurn |pltl eqr;bn;uuiu \tlvl tp qt)lttq
lllll\ll\l:Ltl'qullulJ|\ltl)\ltlV.,/I/.ll/L!trprlt)pu)J.Jiar,i/psnrrnoJnn,ippndtl
ut):ln:/t)l,rut to)buapqt)llV t!.)lt)t|,:lu!D.Itt1tp iiuD,ittolptlutlltt,tur untlolnEiluttl,t:.
tl)tltlr4 hut).tobtro.tot1,tytuD:ltD/Dltptitrn,irrht t1.t,ttl.ts.u11ttyo1,tttt qDluDiiuL)[,,
: u p q r s . r J qA \ V S q l r ll n l n s r d . u n qr { u . \ \ a I u e 1 : n i n l ' l - u a u l u n p . u r l t ? u e q J I
ul)iJuluqLLtaru'Lur;tr;q iuti ur:11r1eq;-riaru )llLlt u.l?Jrcir;qas ru1c,(l,{u1r1uqas
u r l u r r n ; - r i r ; - u u p u l l J lu l l r u u N . u l l r l l c n q : c q i u u , i i u r : . t o ; - u l . r ou u l ) i r l l u u a u
u l l p ' s u p u r u J l ; - u r ' ;1, ir ; q r dn l u r , ' q u r J r.uj t r q ; - u r A l ? l J q u t e l u. u u . n : u a q : l1i c l i r : u r
'uu r,'.nrq rp ;-uui uulpti;-uruerrrulp ulqrft.trl urlnluleru
1ur )nlun uu:{.1;luu;-uaLu
iuri 1tq ltdlprrl r;iu;-ur:1c1ac1lp iur:i ullcpurl nltlns Liuprltrlesr:rs ueiuap
pns1;rurp;'uri cua:t;q lt:.rlpnur;i-unpuriulur;iuu,i llsers nullt ul?Iqaloqlp;ur,{
r;srrs upctial lest;ts'uurir:qruadLtllsuJaluJtUsulltqas- uutlnq rullltttl t,JuJJslllstts
;-rr11ul1tl;l.rl.lrqulJd ltluJllcl ulnittl nclu:rraut
Inlun )ltsllrsuellclntaur u8nl
,r.lr,rsrrulruc-rtLlrp 3uu,i qr,'q;rs-qcilos uclqlg .rtrltclcsrp LlclJtn-uu,irrtrlucfuedrsr
ruulpnln.naur1n1unlestrs r:r:pur;rit]q uclccln.l;turrur t]AurnLUas- (qalrql q,,qnu,
;-ur:.iuup truns'qr{i:,n 3uu,{ qrrq .el,(s qeluu:d rpurlel
1u1o1{rlrueq iup,{
(ulrlin:[.rad)pp]lV t.lpues n1rucllnq:atl r:up ur;nfn1uciuap rcnsasllupuaqa{rp
n-uu,iuenlhl mdu:uaur rut,:lep]l:-ur\^uulrdrucu ucue;ul:od uclupeiuatu upp
'ur,:rcryd.Icq urnurru'utlsut qoluoJ rBiuqag.tr;scrsr.rtpuerirq uuluclrueLuutn[n;
urp pns)clu redrcuaur e18Lre.ruulup nlpnsJ:^uclnlcleu
Inlun usc,{eJsrual
teryuji dan nnkar yang tercela.Tipu daya atau siasatyang diharamkandi
antaranya adayangmenyebrbkan kekafiran,adayangnenyeblbkandosabesar,
atau dosa kecil. SerJangkansiasatyang dibolehkandi antlranya ada yang
makruh,jaiz, disunatkan,bahkanada yang wajib. Siasatdengancara keluar
dariagamaislarn(murtad)dengantujuanuntukntembatalkan perk .vinanadalah
sebuahkekufu[an,demikianjugamurtadyangbcrtujuanuntukrnengharamkan
hartawarisan.

Siasat yang Termasuk Dosa Besar


A d l p u n s i a s a ty a n g t e n n a s u kd o s a b e s a rs e p e r t is e s e o r a n gy a n g
membunuhisterinya,setelahitu dia tnenrbunuhibu urertuan;'a dertglntujurn
agarmemperolehwarisanyang lebih besar,dan dia mempunyaiseorangannk
dariisterinya. Sebenarnya siasatscpertiini tir.lakmenggugurkan siksaan. Mereka
berpendapat: "Sesungguhnya seolanganakmewarisisebagiandarah ayahnya,
m a k a s i k s a a ny a n g n r e s t id i l a k s a n a k a n n yyaa n g a k a n d i t i m p a k a nk e p a d a
a y a h n y ad i a n g g a pg u g u r . S e b e n a r n y as i k s a a ni t u u a j i b a t a s n l ' a( n r g 1 n
m c r n b u n u hi b u i s t r i n y a ,d a n i s t e r i n y ab e r h a ku n t u k m e m c n u h i n y as. e r t a
isterinyapun berhakuntukInenggugurkannya. Ketikadia nlen]bunuhisterinyn,
rnakawali (keluarga) isterinyamendudukikedudukanisterinyajikadinisbatkan
kepadristerinyadankepadaibu isterinya(mertuanya). Seandainya dia tcrmasuk
anakdad seseorang yang menrbunuh,ntaka seseungguhnya Al-Qur'an, As-
Sunnah,ijma', dan pertimbangan keadilanmenunjukkanbahwaseoranganak
tidak bolehmernenuhirJlsrr.s dari orangtuanyakarenamelnbunuhoranglain.
Tujuan akhir yan-editunjukkirnoieh haditsadalahblhwasanyaseorangayah
tidakdiqisasolehanaknya.karenaadanyakelcnahandandllanr segihukunlnya
terjadipenentiln-san, dan tidak mcnunjtrkkanbahwadia tidak disiksaolch or-
ang lain sekilanyaseoranganak berhakatassiksaantersebut.Perbedaan di
antarakeduakasustersebutsangatjelas. Dalam masalahlarangankarenadia
diqishasoleh anaknya.Sedangkan dalamgambaranyang terakhir.bahwadia
disiksaoleh oranglain. Bagaimanasyariatataupolitik yan-eadil mervajibkan
qisaskepadaorang yang membunulr.jiwatanpaalasanyang benar-lika dia
kembalimembunuhjiwa yang lain tanpaalasanyangbenardan kejahatannya
berlipatganda,maka wajib membunuhnya,karenahal ini drpandanglebih
rasiorraldan mendekatiqiyasyan,ebenar.
Diantarasiasatyangmengkalirkanorang-orang yangmemlatwakannya
adalahrnemholehkan seorangwanitaatauisteriuntukbercalnpurdeneananak
suaminya ( a n a k t i r i ) d e n g a nt u j u a n u n t u k m e n l b a t a l k a np e r n i k a h a n n y l .
Demikianpulasebaliknya, ataubercampur denganibu nrertuanya dentrn tttjLtun
untukmembatalkan perkawinan dengananaknya. Siasatsepelliini tidakterdapat
kecualid a l a n p e n d a p a o
t r a n g - o r a n y
g a n g m e m a n d a n gh a r a mh u b u n g a n

598 - I'lamul Nluwaqi'iu


'-Etsrlaxnlng
665-.

' q c u r zB l s I
ueSuapruruouls3ue{ qrllu clrl ucrnbly rupJpprp ul'}Inuralalrpleprl rJBIas
trtups'qllurzuup rn?^\lrJ qulpperursrp qclru uliucp pns)curp 3ue,{ .,nedurel
qc1o13ur,{ es^pur epr:d rlpnJallal nurqe,(rqalo rur,rrBIrprlplJ) 8uc,{ elruc,tr
-e1rue,rrur,nuiuaurnuul qcyuu3uul urq., :ueurrryaqt^\s qnlJV',{r:niis ur':p
qplrtsr 'rsrqxq rias rrr:plrslrrs1nq;rsrp Itrprl rlr[-r{r]1lcur:3ue.roa:- qalolqcurzrp
8uc{ edcrsurp,,nruiunpurl If;ur ut:^rnuL'I rieq ueyurn.n:qrp ur}p,,:upurr.liaq
l,rs qolJv nlr qcscu uup ucri-uqrur Jcqun')lepuwpuaurJ\-racl BItrur 'urrrBq
Suci(un:ndure::adrnlnlarrrldr:r:atlcprl lrsn urqr:dn:cur8ue,{qesrurlrqedu
rdc1a1 urle'u.rc:cq uelr:nq.r:rd-uutcnqroci cucrel rprl)a1leprl n,{ursua,n1a.^uo1
u1n;-a,,^ ur:p urepu:rurrs,rrd uuiunqng r:,{1,1-ur':1rnqa1 rusjEI urPI 1rp118ur,{
e,iueqLucq urrd rpedal uclqcraSnuerp iuc,{ 1r':ru1ru rcirqa:-nlr lrq ur}{dplaueu
urp'qcscur:cpucrf,rqruicq:s urepuaurasrecl uulrpcluaur1,nsqt11y unlrgrufrs
pSucs3uc,{uuepacl:acl lrcft:p:elr,iuc.tcluutp eurrrl c,{uppuJuuJqIuprl trqasral
ucllos:aduelcp urqclruaduriuap unqeurzrad urlrSolruuiuaul nir 1rqiurlual
q u t , { s p , { t b ' . t u t f 'ts l t p e q ' u r : n b l yu r e l c pI r l r p u c l n u r J t J I r pl e p r t u c p
J B r r J?
'lnbnuure,{uucurc.rcqay iurluat 1llcpc{uqn33un"-as 'rlrlcu urp r,je,{sqeqzuru
uelep rg:dasuc.req)jrpn lnqaslall[r{ uc-]uuAuJu8ue{ tedepuadqelnpetc-ln1e
8ue.,{ lcdcpua4 prurqv urerrlluBpqrlrucfl nqy tcdcpuadurlep rpadasqelru
uc3uapuaueuuad 3ur,{uc3unqnqeueurruirqas urqrurz:adcuarulucqnqnycs.rcd
'-EaIraY nlng
I09 -

qBIrpr'rIrrrqBue,{trsersp:rlruclq
uup urp uelsrqaquau Intun tusr?rs
qpdrunq uBIn{BlaN upSurp ,n1nqy e,{uyuleg

'nlr ?nruJsLteprJnscIJ.reurpqrplcl e1;r.reLu


nprdal
ue{qcqsrurp uilrpnuraluuiuululaq1n:unrrr iul,{ r.rr:1los.red urltos.ratl urlr:clntaru
:esaquurBuqas uulurul:urprqlllh;,1rurrrrrLllcl lnqsnur;plrulir rllltrllt rllprr;b
ruelcplEduplsl{rpD PIe,{urllsllp llprcltlrrl:r|lt:st:isr nrpurlnrrl.)'llrr)srJJluJtrl
I n l u n u c l p n s l u u u pI u r I I r H c ( u u r r l i r . r l r 'l rl r l . r l , ' 1 r \ r r \ r l t n r l l sr l r
{olod u e l e o s l eude l u d n : a t u
t t c u l l r l s l ) I l l r r i irilr.r!lr rI
'nlr nnuas uuP uullllxlJ) LIr)rrll.ri:ul
ursl.rJ)JaIur-.p'rrr)n.rnqil 'uf,teqpfa{'urBundurrlcy tl,{ufuc,{u,{uadtr:-1rs
uullrsuluesJJdaJirrr urP Irpr 'lrqBl:^?ru lpnuau 'rucsrlcllqlujrsleqc,{upnuras
qEIIVlsr.ru,{Scurrs;-ue.ro cnurls clrsrrr.rd rur urrlrtrllt 3ue,{'3un33uc1rp sn:cq
IIJaI qrqal 3uc.{lnpnsgl;ur uncirlsaurJrsJqqrqel 8ul,{ p:prslnur nelp E,(oqf,q
uepurqfuJturrrp'lIJJI qrqcl 3ric.'{turlclsnurutl11r33uruaur undllseurrnd{:Jlp
ur43unu3uri leqelsEru cnp r.mplrucln qrqJI3ur,{lpqrlslru ucrcdl:rucdqrppu
tBUD,{s qeptelluup-lepe1;t-ur1u:d qrqaluep.reseq qrqal3uf;,( lBrlclsEru u?epunuJd
l€dcp:alu,iuul:u:rqrlaruad urr:Jeprp 8uD,{rur Irlsrnstl ll.Irsicqiue,{ leqclsuru
uul]rqrloueducp snl?qLlrqal urp ruuln qrqJILlnuIr)cpuaqalqr11y3uu,{qculrq
rdelJlully c,{ununns uclrr.raJuauur)n-unru leprl 8ur,{p}rul,\\;ueroasrsrsod
tprd turensSuuoe:^ucllrrluauau uep'snirJelcsu,{uLl)sr lclelueur l)BI-rIsJ
qrSf,JuJru )Dlrg rqe4 3u11 r.rup qr:ur)lq qelnllrlrru'teqrlsurrqudcpiat sr{uu1sr
IEleluou iur,{ iullo-iur:o riuq c,(urrpur:rg r:1;'uu1unp Ir1:-rnsellcJrslaq
3uc,{1uq-1uq nrlr ul:rqurri url.rcsuproq rnrydq:trp1r:prtnulir uu.rnle-uernlo
nutu luul,(s u,{uqniSunscsr,\\qcq piuu?qu,ru;e,ruur:1sucla1au cr uiSurqas
e,{uurclJsntrluqrcluns uu;uap Iplc} qntcf tn)nl r;;urq-1:-tiuulsr nlurouaur
l u i u r : s i - u r : o a s a sr l . r c d l s . r r ; u ci q
u r , ( u r : l f n ) - r n : n [ nnl r t r ] u q r l s p u q p n q e : ^
iunpueiuaru qlduns qunqJ:-iurpel-;-unpc1 n,\\qlq uprllltllnlnuaN

YX9NV'I
ot{v^ NVI(VfSX NVyUVSVOUflfl
YNJNSTTIOYVOII JVIUVAS
pelanggaran sumpahdengankhulLr'.kemLrdian omng 1'angdisuntpal)iatasnya
memposisikan diri sebagaimana rvanitavancditalakba'in,kcmudiania menikah
kembali.Ditinjau dari syariatdan ushulplra imam siasarini batil. Dari segi
syarirt,sesungguhnya khulu' sepertiini samasekalitidakditemukandasarnya
d a l a n rA l q u r a n d e m i k i a np u J ad a l a r ns u n n l h r a s u l - N v a .A l l a h s w t t j d a k
m c m b i a r k a ns e o r a n gs u a n r iu n t u k n r e n c c r a i k a ni s t r i n y a s c s u a id c n g a n
k e i n g i n a n n ysl e n d i r i .s e b a g a i m a ndai k e t a h u bi a h w a s a n n yran e s k i p u nt a l a q
adalahpcrsoalanyang lazirr akantetapiltal itu tetapdibencioleh Allah dan
dapatdrlakukankelika scscorlngkharvatirtanpa perceraiania tJdrk dapat
melakukanaturanaturanvan-qtclahditetapkanAllah.Allah srvtmensyariatkan
kepadamerekauntuknrembebaskln tliri darisunrplhdengrnrrembayartebusan
a t a ud e n d a d . e m i k i a n . j u _yeaan gd i a j a l k a no l c h R a s u l l l a hd a l a n rs u n n a h n y a .
Tidak pernahterjadipadamasaRasuluilahsaw dln mrsa sahabat-sahabatnyl
k h u l u ' s e b a g asi i l s a t .b a h k l n s l n r p a ip : r c hr n a s at a b i ' t a b i ' i nd, a n p u l a t i d a k
didapatkln pcndapatsalahseoruingdali irnam rnazhabdan rnenjadikaunya
sebagai.jalanuntuk membebaskan diri dari sunpah padahalmcrekaberada
p a d at i n g k a yt a n gs e m p u r ndaa l a mp e r s o a l t n f i q h i .K h u l u 'd i s y a r i a t k adna l a m
i s l a m u n t u k m e m c n u h ki e b u t u h r nw a n i t ay a n g . i i t a l a kb a ' i n d a l a mr a n g k a
mendapatkan tcbusandari suaminya,dln maksuditu akantercapaimlna kala
seorangistribennaksud untukdiceraikankctikaperkarvinan mcrekamcngalanti
j a l a n b u n t u t a n p as o l u s ik e c u a l ip e r c c r a i a nA. p a b i l ah a l i t u t e r j a d i ,r n l k a
t e r c a p a i l a hm a k s u do r a n g y a n g d i s u m p a h id a n t i d a k a d a p e l a n g g l r a n
pelangglranbagisuami.
Ulama Mutaakhirin Mengada-ada tentang Siasat dan N,Ienisbahkan
Kepada Para Imam Mazhab.
Pendapat yangmengang-nap bahrvakebolehansiasatbcrsuntbcrchri sallh
seorangimam mazhabrnerupakan hal vang mengadl-ad:i.sesungguhnya hal
tersebulberasaldari para ulama Muta'akhirin yang kcntudiandinisbahkan
kepadamereka.Allah su't nrcnjadisaksiatassemuaitu. Barangsilpir ylng
mengetahui biografidanpendapatpendapat Imam Syafi'iy bcrikutkcutamaan
dan peranannl,a dalamIslarnia rkln tahu bahwaia tidak pernahnrenqatakan
apa-apatentangsiasat.dansamasekalitidak adabukti yang mengindikasikan
hal itu, bahkania tidakpernahmengisyaratk:rn kebolehannya kepadanranusia.
Padaunrumnyasiasat-siasat yang discbutkanoleh para ulama muta'akhirin
dandinisbahkan kepadaimam mazhabyangrrerekaikuti. rrerckamcngadopsi
dari orientalis lalu nrcmasukkannyasebagaibagian dari mazhab mereka.
meskipunlmam Svafi'ira memahamitransaksisepertiadanya.la tidakmclihat
kepadatujuandan niat pelakutransaksi.sebagairrana ),angtelahdiceritakan
sebelumnya, ia sangatberhatihati dansangattakutuntukmenfalwakankeplda
kaum muslimin untuk nelakukan siasat,kebohcngan.maklr, dan tipu daya
seftasegalayang tidak disebutkandi dalam Alquran dan sunnah,bahkania

602 - I'lamul l{uwaqi'in


-'edpax n{ng
f09 -

cr nlEI'?,{uenpa{ uelp,\\}DJtuatu iiur,{ 3ur:o-3ue.lo ueqauralueSuape,{uuetre>1


e,{esepedol uelp,{upuadnel;-ua tul,{ edr uniuap Buns 8ue,{ 1eqiurlual
lrcqnZ urq qellnpqvnqV EpcdelciuctiJq qpued u,{usuep.rurqelesuru Suetual
undlntnqnlrs ue1e,\,\tEJLuau qeu-red urnlaqe,{cs'r,\\lrI.raquBpelplrqleqInlun
{[q uelledepueulEdtul]:,- uep nurlrlnlunuau n,{nslnl'ag :e,{esnpcdal uleltaq
Er uarpnue{ 'snirlclas qeli?scucnp Sunlualrur uuln[e e,{cs3un,{ueciuct:ad
ue3uapuu:aqrulnurJcIDB nqv Er{cru;tnqaslellpq 3uqua1nde-edetetlrpuad
uerluaquau Ipprl r,rJe,{SuBrul p,rqnq e;nd urlinqa,{uaure1a:atuurp,tdc
-ttdt Lrtlnlnlaul Inprl J[38 ntl t1.radas qcduns uelnrplaruqr:1a1 3ue,{Suetocsas
epedaque;r,,'r1e3uoutunll nles e,{uqniiunscs :t,{ulpcdal uteryaqe{es
nlpl 'tll?I uitl tpr:[:alsnrsqIpll']t urrlrp qcduns 'e,{urpudll rlrqurcl nr;13ua
e,{utnfur:les uspurlqedurnsnll1 3ue,{rdr qrluelnlcg urrpnutJl{t'ru.rut\^r nlnqrp
qrqol.ratqel.nlnq) :c,(ucpedelueIBlN)rpcleu 't,{Lrur:1n1r1rru rslldlal ur
pqrprd nlunsasuB{nlelaurnpul Ir}pll Suejoasas qeclurns n}rc,{'iuc:o 1e,{ueq
uc1c,tr1e..yrp 8un,{rp:das .n1nqy3uu1ue1 r.{rupcd:l eiurpaq r;irs ,{r-rfy-1y:r1eg
nqv qDurnlrp r?peraq efes u1r1ay.,:etellaq qBlrg urq qellnpqv nqY ul]rxl
'ler^Ers ueqeli)qerl jrtndas rp l.r;e,{5ur-"rure.nlll 3ut1ua]unlur.Iaruau Suelo
?ur::ouelSuri;-uoru qu,{(r,r;e,{s ueiut1r..lr:cprucrurr:ld t{uqni;-un:^ag
'rll?Iesr)llrBs qJloq )pprl nll Irq r,\\q[q
ue1qe,{uaul.rje,{Srur?rxl .,rqri lnsun rJEp spqrq lnqasicliuclcq uelltdurauaur
efurnpal uepntr pq reqpuaur Surpsuep 'qerdnl .^n1r.r unpnqu:rsul;-uapl:iuqrp
nquasueluqedasal ueiuaptslnsur:1ue1nry1aur 8tm,(3uc:oenpe,{uqn33unsag..
: t , r ; u , { g u r r r u l r : p e d c 1u r l e t r : 1 r p e , { u c . r l { a s' u r n d r u a d u e p r e I B u u p p
elararu upleurelesa{ul?pur.urlsnu Suujo-3ueioucrlurft:d lnlnuatu(nLueged
lcnfuad ts t-tr;p)e,{urlaqruaru3uc,{ Sucro pprdarl (ppuJq r1:nq) r3.rcq:at1
8ue:eq lcnfuau uclqaloqucu r r;u,{g ureurl (rlruc,{r)eSruqucqequreuad
qeleseureped rpulra18ur,{ einf ur:rlruaq :n[nI eru:a.^uc1>ludrurlrp3ue,(
uursllcsa{selo uelrpslplJq ue;-u:prunlnq uclsn}nualll dutatcla:aur rdnlal
uclr rslcs eredqalouclUaqrp3ue,(uciuoqoqal nnlenslcduerspsal iucluel
c,rqcq rnqelaiuaurl,{u:csrp cpcd c1a:aruurrluq rcirqcs e)elaLus^lllsudnl
uulrp le5-rrs ;unlnpued ur;d qalourlqaloqrp;iuc,(uclSulpag 'ns1ldurrslls:1
ucluaquau c,iurtlttaqes r1a:au ludtur:11upr1t-ul,i unclrlsaurJrqr]zpuctras
tsrys c.tcdqcJoue11r;durtrpiuc,( uc.rnlhfaynclir uclrpuJl drsur:d:uscpsnlu
tlln)nq-unInq ur)rlIl?lr3qu3urqtllpu rur;eqre;-eqJi- r)ialaLusulrscdelurclcp
qcqzcu tucLUI credqalourlqaloqrpl-rrr{ 1cg1,169qe11yrnrdrprqrpr:(uqnsnur
-qnsnu {nscura} e1a:curc,{uqn;-SunsJs l)arJur cpudal n1rIcq uclqcqsrueur
S u e Xe d r r s i u e : r q ' n 1 r q c q a s q J l o r u r 1 1 : o d a rss l c : - u c l l r l l ) i q a l o q L u e u r
{ e p r l r l u { e su u t s u r c l3 u u , {u r c r u r l e d u r p r . q u i g u l u r u l ' q u l l y l u l e q
'n]!
leq uElqeloqtu.rut ur-'pun\q}':tuueutaru u,(uutelas luteln
e:edertBuauryptt cr uEp n,iuuBIIf,durutrp;-ue,{ edcuciuap epaq-raq rsllsuell
up{n{plau 3ue,{3ue:o rlpq upl}rp rp cpr 3ur:ricdr: e,nqeqrur1e,{eur 1r';pn
menjawabtentangkeduanyadcnganjawabansebagaimana yangtelahsayacatat,
lalu selanjutnyaia berdiridan ntengeluarkan kitabnyayangmemuatpersoalan
ruju' , nusyuzdari kitab Syafi'i. Di dalamkitab tersebutrerdapattulisanAbu
Bakar:Sayr bertanyakepadaAbdullahbin Zubair,sayaberkata:sesungguhnya
pcngikut-pengikut lmarr Syafi irnemfatwakandidalarnkitabtersebuttenrang
k h u l u ' ,d i m a n as e s e o r a nm
g c l a k u k a nk h u l u ' l a l u m e l a k u k a n n y kae, m u d i a n
Zubairberkata:sayatidakrtengetahuibahwahal ini benardari pendapatlrllanr
Syali'i. dantidaksampaikcpadasayabahwabeliaumenpunyti pendapatyang
populertentanghal ini, dansayatidakrnclihatorangyangnrenyebutkan hal ini
kecualinrengada-ada. Zubair adallh salahseorangimam besardari kalangan
Syafi'iyyah,sekiranyahal ini benarperkataannya dan pcntbelaan bagi syali'i
dari fatwatentangkhLrlu'bagairnana halnyadeneansiasatriba vangnyatadan
s i a s a tm c n g g u g u r k a nk e w a j i b a nz a k a t d i t e t a p k a ns e b a g a is i a s a ty a n g
diharamkan'l
Dalam memlndangdua pendapatmesti salahsatudi antarr kcdLunya
lebih utamadaripadayang lainnya,danyang lebihutamaitu tidak larnadalah
salingmenasehatidijalan Allah, kernbalikcpadakitab-Nya,sunnahRasu)dan
agama-Nya,dan mensucikan-Nva dari perkltaanataufatwa-fatwayang batil
yang bertentangansatusiimalain dan bcrtentangan denganapayang dibawa
olehRasulullahSAW berupapetunjukdanpenjelasan, danbertentangan
dengan
hiknrah,rnaslahat.
rahmatdan prinsipkeadilan.

604 - I'lamul Muwaqi'in


909 - "'B;rla) nlng

'pfutxn{nq uelqtsrlasradrp 3uE,{rnfiuu Suelueln{SuuluaueullnpnpuadeJEd


nlel qBJn) a1 Sunfunl,req ulq qDllnpqV
qeu:adn1y,,:81?{laqIDJ€qnhtr
'8,{uppqIlftuua:nr1
elrqeduclledrpuau e1a:au undcdcurepcal
ureleprlsedSutlf unrunu'ueqoluse{ rutlep leqoIe1 iucpcltal undnPle,tr uelsl
'IrPq ;uP.{ uersetqalulp tti]tBqulsnuel
t.r[puBrSEqlnspruralnlr leq Euernx
3un>lnpuaru uc\n Esellunuasn1t rueslclrq urP sepref,8ue,{ iuu:o l,nqeq
'ePu3u?,{Illnq-ll{nq ntlB silllleaJ
used ue8uaptnqelaiuau ue\E urp erlnur
luqrleruuepeue8e ucnqelaiuedc,{und3uc,{tdtrs?uueg c,{51-lnsrgtn1e1:ut
c.{N-oqupqcpedal uuldn:trp 3ue,{qr11y1ntrc,(s te1:r1nqtn:ltta8uaurlept'l
nelu'u,{uuectuelnal uepureut credtnqrlaS'uaul lrpn Elalcut suelel tpc[ra1 ntt
un:e13urFua.1 e,{uctur:aueu Inlun 11yqe qa;o r';,{ueprp uclSuedrlrp iun,{ 3ur':.ro
rBrqlur ueleosrad unpeJl?lue lp uB.rEISuriuad epe1cpr11e,{uure1 3ue,{leqequs
-teqBqesupp urpir^D.t.t nDlDp\.1r.Ilrd rpol:u llnp lrquElp 3ul,{ opotautquppn
urel lppn ntl Erleratuqalo Itn)IIp 8uu,{opolau lcqeprd'ledura?uc,{qcqztu
ureurlcred qalo uelde.rctrp8ur{ epolautttua?uautc1r1r:e1?utiucurtndep
eluaur cueutnieg PIJJaurqelo uP)rlnlrp 3un,{udl cp:33s^ efosnlISaqPuueuaul
{l,pIl urp',UVS IqrN leqeqcs e:ed ttrnslcut dcSStrcfrrau uep urlsntlnl3uaru
leprl clerolu Duptulp'(tpqtqes Pled) c,{uunlaqas dnprq 3ur:{ iut::o-8ulro
s1t1tdr:tat 'uutur EnPuepqtlcql IqV ulq
ue{n{uJrp3uE( rl:adasn,{uqnlr3u31u
rly ue1sn11n13ueu 3uc,{qepgur qe.1,{sucln1c1rp?ue,{tuadrsl,{uqndualtp
8ue.{ e r n c n e l ? a p o t a u rt 1 n 1 t 3 u a u1 n 1 e d1 e p r 1c l t ; 1 c , { u u t 1 s n l 1 n 1 3 u a u
'n1r e,{uledepuadtlualBl esoprJq
uep uc{rcuequau clnd lnlcd lepll urP
uep q8lEsnlr ?Iajatx ue1e1e,{ueru ln1cd1cpr1ull) pnsltturp 3uu,{ul|:osled
ueSuap uele{epraq ?ulsPtu-;ul:,-cul iue{ tstsnnp uc;rrdn-rauIUI leq DuerD)
'r,{rrrp:louaur clnd leptt ucp lutol r'r.nrlas c,{utr:depu:dunlleiiSuru-rtulcprt uciurp
c,(urdc1l,(uaru e1t1r,{ulrcqas'nlI cuJrc{ qalO e.{utlendulEtu:r1 .rnpr1rtcBuap
rsnses ui:){sE I e){arau 'IAVS tltlJnJnscu supeq slrpcq llep I?)JlJ[l qeloleulPs
IJ
dr3?ur:rp3uc,(uclnos;ad-ucltosrad SueluctnIJ-ratu ur:)11,lrlPJIp 3ur,{ nclrucq
'e,{rrledepued nnuas luuaueu lnlun urqrfn,nallnluntratttrue;aqlcpt'1r,{51
-lns^nU uPp tll?JJV Eptdal urlrpqrrp n1tn{rmntucs:r1 SucKrla.ratu.^n1t1nn11a1a1ut
'sctrltqr:dcl 'tttrtul elld uccuIDlnJIrnqrlaiuall
tr]{3url uep 1nq-1r':q

flYHZYHI
HIVIAII.HIVIAII VUVd NIVVWVTNSX
lalu aku berkatakcpadamereka:"Kemarilahkalian.dan hendaklahscscorang
di antarakalian mengeluarkanargumcntasiyang didasarkankepadahadits
RasulullahSAW tentangrukhshah(kenrudahan). sekiranyatidakadaseseorang
yangmenjelaskan tentangpenolakan scscorang clalarn rangkaian sanadnya, ntaka
hal itu dian,egap shahihdln drrpatdijadikansebagaidas:rrarsumen,karenit
merekatidakmeriwayatkanruilrraft kecualisanadnvabcrsambung. Jika tidak
diketenrukanhujjah dari merekakecurli hujjah 1"anghanya bersurnberdari
Abdullahbin Mas ud.nrakatidakadaalasanbagimcrekatentangpcrasananggur
selainalasantersebut.Jadi alasanyang dianegapbenal adalahbahwasannya
a n g g u ri t u t i c l a kd i h a r a m k a ns e l a m ar n a s i hs e g a r( b e l u n td i p c r a sm e n j a d i
m i n u m a n ) .I b n u a l - M u b a l a k b e r k r t a : A k L r b e r k a t ak e p a d r o r a n g v a n g
mcnjadikanhal itu sebagai hujjahda)amr.rrklr.ralr: "Wahaiorangtolol,ketlhLrilah
bahwasekiranyalbnu Abbasberadadi tengahtengahkita danbcfkat.r:"Ytng
d e m i k i a ni t u h a l a lb a g ik a l i a n " .d a na p al a n g d i . j e l a s k aonl c h N a b i S A W C a n
para sahabatnya untuk dihindari.maka sepantasn),a kalian menghindarinva.
Kemudianscsorang berkata: "Wahai Abu Abdurrahman. jika demikianIbrahirn
a n - N a k h a ' di .a nS y a ' b i yd a nl a i n - l a i ns u d a hn ' r e m i n u nmt i n u m a nh a l a n t ?A k L r
berkatakepadanya: "Janganlah urernbiasakan rnenvebut namaseseomng seblgai
c o n t o hk a s u s ,s e b a bb o l e h. j a d i s c s e o r a n g y a n g t e r k c n a ld i d a l a m I s l a m
menghenbuskanpendapatyang menyesttkan,apakrh seseorang dibolchkan
menjadikanpendapatorang scperti itu sebaqaihujjah? Kernuiiiarrrncrcka
menjarvab:"Bukankahmerekamempunyaihak memilih dan beri.jtihadl Aku
menjarvab: "Bagaimanapendapatkaliantentangnrenjualsatudirhamdengan
duadirham?Merekamenjawab:"Hal itu diharamkan.Lalu aku berkatakepada
m e r e k a :" S e s u n g g u h n ydai a n t a l am e r L - ka d a v l n g t n e n g a t a k a n n yhaa l a l .
apakahmerckaakanmati sedangmcrckamasihmenrakanbaranghalam?Lalu
m e r e k r t e r d i a md a n b e r h e n t ib c r l l g u m c n t a s i I. b n r . ra l - M u b a r a kb e r k a t a :
"MLr'tamabin Sulaimanrnenrberit:rkan kcplclakubahrvabapaklumenrergokiku
sedangmelantunkan syairsehinggaia berkata:"Wahaianakku,j anganlah kamu
melantunkan syair.Kenr.tdian akuberkatakcpadanya: "Wahaiayahkuakusering
melihatHasandan lbnu Sirin melantunklnsyair'..{yahkuberkata:"Berhati-
hatilah,jangansampaikamu rncngikutikejahatanyangdilakukanoleh Hasan
dan lbnu Sirin.
Syaikhal Islam berkata:"Apa yang discbutkanoleh Ibnu Al-Mubarak
ini masyhurdi kalanganulama,scsungguhnya tidakseorangpun dariparaimam,
t a u p u ng e n e r a s si e s u d a h n ykae c u a l lp e r n a h
b a i k d a r i k a l a n g a ns a h a b a m
mengalamikemusykilandalamncmahamrsunnahRasulullahSAW.
Aku berkata:"Abu Umar bin Abdul Bar berkataketika mengawali
p e n b i c a r a a n n y tae n t a n s" k h a m a r " d a l a m k i t a b n y a .S y a i k h a l - l s l a m
berkata:"Masalah tersebutrnerupakanbahasanyang s.rngatluas dan tidak
terbatas,oleh karenaitu kemampuanmerekatidak nrungkinmengakomodasi

606 - I'lamul Muwaqi'in


,09 -- "'EbllalJ n{ng

'e^uqsJqrlepcnlr ueJruJqe{cuelt{ 'uiiuc.rlqu:Lu


iuc,{ undedrrsn1ruu:eueqal
tlclELUUat eT?ut'.rrueq3uu,{ntsns^as uelrluiuaur Lrndlr;nunuiue..ro?rreprllel
upp'({Bftq 3uero)rurleq iue.ro:sc1c1jn}nt rnlrltru rletlsJse){r.ruJrqrf,q ntr
uillasf,,{uqn33uns:s euJllrl 'urrllq Sueroas uciucclur,{uailuriuJp lnlrl u:rlc)
B,{ulcpuaqueq ucltes:,{u:runtr r{p,prqclrrlasu,{uqn;-iunsas cua.n?).qB,prq
u t 3 u J p1 n { [ t u c r 1 r 1l , { u l t p u a qD W L I ' n l ru u J ] f ; 1q J I O . u l . j n | - l v l r u pu r c l c s
e1a:currirq (uelrpn-cperp;uN.{ntrnsJ:-)qB,plqnllns lcnqru.urn{c piiurqcs
n{nn{riueu urlc u{rlau r,tqcq e.tl3u:urlcprt n)r utlp uun|-lV crirquaru
qzlal n)r qni3uns,, :qu1l:q r,{crcse,{uuuln8uteur rlr.rcu r.rclucrpiun:oas
qclcsuurpnure)n,iur?JrquJur qcraur1r1n1.r:q iuu,{ undnuurLuetrq 1r1n1.laq iurf
,tlEult-llruc.ucnciurajad ')rJ0unu
lteq sc.rrufrqr:q Ucp rr:,-nupuBnul3surp
' u r r u , n r uS u r r o q a l o r l D n J J Ir d u t l c i S u r q : s . ( e J l q r p )
tlnqrp uctnbly ucp
'1c,(urqucrl':l epueqrucq '(eucf,uaq) quultJlildep.ral
Irqrppd utr1c13ucltlaqrp
c,{uqnSSunsJs r,{uurlnierau 8uc,{3ue:o iur:o e1e1crniiurqcs ,1rpt:iue{
urnlnq uuldf,teuJuiqrlJt JA\S rp11y..:urlntriuclu lrp trulurrp.lnqas,rJt Ieq
ue)nlDSueLu urcIDpu,{uurqr:1r:s-a1 rllyrs tr{rpasulp ,ueqdrrlcseiuuelnrdrursrp
3ue,{riiuqcqtnqldcrlosruulepuclluiurSuaurcsnrlulu:rs lrqrl urqzzprnW
'ul1cIra-ut:euau8ue,{:rnsnc:aur
urluitq lr trucujrpuereueqal
qenqesqBIEpsr11r rtrrnbMt:qppxd 'ue:nbly drpcq:a1yrlrunruiuulo uuquluuq
uepue{;un;urqucur ?uc{ turluu.tuddr:1rsqrlcpr:uer1c1tduru:rruul1.rr1r,ncq1
n1e3ue,{ur1:ad urtut? tCI.,:cp.rr'gnqV uup uc:^oH-lVqelour:lclnl8unrpcinf
epeuasF:H..uut{lcsc{uaru3uu,{ureurt:cduup'ur.':nb1ydepcqrallrlcunui
ucquueq'rur1en:ed uul?sase{:n1ru,{ turuic uclqnlunjau iuu,{ lt:c1tade3t1
cpy,, :uelsrlafu:urSuu,{:eur11ledppuadIrlnueu qulJtltnpnfl urq prpz
',, sJDu t,.rrDll 1 .t u )t u
l u Dp D.tD1.t,ttl ur:tysnt n ttt,ttu
tuolDp uDutllDL|Z l 'uDltDp,luaut tjuD,i DutDl lDdDptDd uD:li! n)tr\DLll;JuauDlV,,
:qt;,trtrluaurlAvS qBIlnJnsr6 (,qcllDInsndri]Llc.\\tnqes.rJt1llq 13r111quledV.,
:c{uEuaq pqeqes c.rrd ng:1 n:yptllutLr;xlaspU L)3tt uDlttlnptu ttllDrun uul
-.uJo,tDq,liiu)Lu tDprrr,il/i/ntt)1rls.r{,,:rpqrrs,rrqA\VS r{cllnlnsl:d uc{lln-uepueur
n1y.. :ur1sc1aluauriul,( c,{u1a1r1 urp uLUrie]rp;-ur,,( u,{u1r:dequrp lnqasrJl
slrprq unltr?il?^\uau ,{ruzn1,r,1 urq jnV urq.rurV urq {.lnllnpqVutq rrsu) Nulrurp
'up;unuei rprIfuau
lnlcd 3urii riulxqnqrs c.n:dunp ,11y5^rqu51r-n:puc11l,{e.,nrrrp
q p l e t s l r p p q n t p s q o l E S u , { u r q u 1 t , { u a u3ru r , { r 1 a : a r u c l r . r l u cr p u n d i u c l o a s
uplnurauaLUlrpr) ntlc UDp'sruclnclpcl (ultcludasal) snsUa:-rroI uI|{rdnteu lur
IeH.. :rllclreq rEg lnpqV nuql nrucpcr:llrldunliJq ur)ip r{i]lJLU uclBqelaI trIEru
turcln drnas rylsrl-y,L1 .^
JrqLur;-utulllu|EI Il){rI.,:t)lllIiaq rurrl, tV urutnrlns VS
qcllnlnspu rlrn:aI e,{utlcicpuacllnur:rs rtntlrrp sctu?d Suri qcyly Bqucq urp
3ueroesesBpBrJ..:uteyeq urrl-urcl ur?pi-BuV urq )rlphl .rlnqrpln urq Luc{eH
'
,,D,iN-ltlsll! uDp tlo11ynpodal 4olunlrlDqn4 DlDu njD r-asiuDual Jo(lDpuad
4tstl)\-12qunllol D,\uD,t1:1d(,. :uEtlt.Jleq l,\\s qitJIV lnqasJ3l r{clEsllulruplPp
rlareu ]edspued{itd€puedrtnlrBueu Intun uelr-nlrqiueru luprt urp,e,{uuleies
Kemudianmerckabertanva:"Bagaimanapenyimplneanyang teladi dalan
tutur ka{ilyang diungkapkrnoleh scoranghakim (bijak)'l Muadz menjawab:
"Yaitu perkataanyang neragukanmu.dan kalian men-eingkarinya. sehingga
kalianmengatakan "apaarti senruaini-'. makahenclaknya kaliantakutdengan
pcnyimpangan sepertiini. dan.janganlah kalianterpcrdaylolehnya.karenahal
itu akansehlu nrenimbulkankcra-surrn dllatn nrenjalankrnsuatukebenaran.
Seclangkan ilrnu ilan kcimanakarrnrembelikankeyakinandan kctc;tuhan.
' A l l a hS W T b c r l i r m a n ": B t t r o t t g\ i L t f . l
P a r ap e n c l u k u rst gi a s i ibt e r k a l a :
yeng bertdkw kepudoAllult rtistoyaDiu ukannatgodakurt bogin'-ujulutr
k e l r r a r " (. A t h - 1 ' h a l a q
2 :) . D : r n- l a n gd i n r r k s u dC e n g a n
i s t i h h s i a s l ti n i a d a i a h
j a l a nk e l u a rd a r is c g a l ak c s L t l i t a n
lstiiahterscbuthanyabisadimengertiapabilatcrlcbrhdahuludisebutkan
ketentuan yangber-kaitandenganpcl'tbagitrlsiasatdrn urutannya.
Adapunsiasat
itu dapatdibagi nrenjldi bcber:rp:r
bagian.1'aitu:
P€rtama, siasatyang nrenjadi perantara dalam mencapaisesuatuyang
diharamkan
S i a s ajte n i s i n i t e r k a d a n gb e r s i f a t e r s e m b u n yyia n g m e n g h a n t a r k a n
kepadatercapainya sesultu1'angdiharantkan. Olehkarenaitu makt siasat-nya
itu sendiri diharankan. Siasat.jenis ini dihalankan untukdijadikansebabdalam
rnenghasilkan sesuatu.N4cnurutkcsepakatan ulamabahwakapansalatujuan
yang hendakdicapaiitu mcn-rguntkansiasattersebut.maka secirrrrrtorrlatis
tujuanitu sendiriclihararnkan. Sebagaicontoh/rilc/r(siasat)dalam mendaPatkar
hartabendayangdimrliki oranglainclcngan caramenganiayanya, mengalilkan
d a r a h n y am, e n g h i l a n g k a)nr a k n y a d. l n m e r u s a kh a r t ab e n d ay a n g a d a d i
sekitarn)a.Siasutscrnacanr ini bersumberdlri sylitan yang bertujuanuntuk
membujLlkmanusiaden-qan berbagaicara.Dirrtanasyailanakan mcmbujuk
manusiauntukrtclakukankekafllandankernunalikan dalamsegalabentuknya.
Schin-ega epabilasiasat(tipu daya)-nyaitu dilaksanakan. nrakaia akanmcrasa
senang.Apabilatipu dayanyaitu tidak r.nampu membujukmanusia,karenadia
dapatmenggunaklnakal pikirannya)ang sehatdan karcnamembacarvahyu
yang diturunkanAllah kepadeRasul-l-ya,ntakas1'aitanakanmernbujuknya
untuk mengamalkanbid'ah dallm berbagaibentukn;'adenganharapanhati
nuranidanakalpikirannl'aakanmcnyctujuinyasertarlenyambutnya.Apabila
tipu daya syaitanitu bcrhitsjl.mirka nlanusiaakan silngatmen)'enangidall
cenderun-s kepadapetbuatantra'silt, tanpakccunli Perbualannla siat yang
termasukke dalamdosabesat.Selaniutrrylt svaitanakanselalL, ntemperhatikan
orang yang rrengabulkan tipu dayan] a drlam perbuatan bid'ah, dinranaapabil:t
dia termasukorangyangdita'atidrn dise-qani oleh orang-orang di sekitarnya.
makasyaitanakannrenyuruJtnya untukterusbcrzuhud,beribadah. Inerlpclbaiki
akhlak.danperilakunya. lalr.rmembujuknya agarnretrgharapkan sanjunglndari

608 - I'lamul Nluwaqi'in


609 - "'eirtay n{ng

uprrlrSlldcpueu uuln €)elaure,{uqn3Sunsas 'e,{p-epedal


lnrnq elSuese:dreq
3uc,{;ucjo-iun:o ?ue1ua1 ue1e1r:aquauqcllV (EZ :lellqsqsnC),,n,{truosnlo
'nulvlosnutqlu)tLl
nuttt;t1rptitto,l,9tto.to-3uo.to lnsnui)t nwnl qolrpoIn1nru
qolat ntt o13trosrud 'nutuot1n1. dopntpat oq3uo"'nurolt1o1aJ 3un.intuolSuoso.td
UDlDpo nll uDDllLU?p 3uo,i :tD71,, :(lrelep) lt,ii?:r/ IlJlsreq 3ur,{ nlensas
rnqe1ciua1,1 pqphl qellV r?^\qeq lp1lsn1rc,{'c,{511r1rs nles qDIBS r:r13uriuau.r
8ul:,{3uc.rouriuep uecual:eq?un,{ucuutyaq qullv €Icut'ntl Buarur{qelo
'(uriur:nra1 lqrs eleSasntrc,{)Efu{rlpqes3ue,{tc.1rs us3uepB{N-ut:Jl,{ueru
uEIr p l e r e u r s r l p r u o l ot l r u J a sf , l r . ' u r n l r 1 r : qu r l r r q e i u J u r r l r - ' p nesl a J a u l
e1r1 ue?uurnlaltcgrse1c3as uep c,{N-ucIr{lsraqrucru {Bprl utp uceu.tnduasa{
1e1rs u 1 e 3 a su u 3 u a p e , { 1 1 - r t c 1 r , { u c r u
leprt f , r I J r e r ut : u c u r p ' e . { u u c q n l
epcdal 1n:nqrllSucsurdraq iur,{ iue:o 3uu.roqclepr rlD,ptqptlLlDuelSuupag
'e,{p-equreq e{E-ucscjd urDIUp cpciaqcsIrlueuas- qullv urC ueAuD]nIeItr1IS
r:1c3as ucp ef5,1-uc{qrsraquraur uuas'uciunSral uepureurndutasallugtsr1e,3as
urBuapr,{g-rtr1r.,(ueur p)J.reuutp 'ri(51-lnscyuepqcllV tlJIo u[IIraqrp qtla]
8ue,{le1rsur3uap e,{g-r1e;r,{uJur elrraur euururp'r:,{uuuqn1, npedal e18ucs
lrrq.raq ?uc,{ Suero-3uc.to qrlrpc ntr rlarrrlls snl1y clSucse-rd cpcd:1 uuryusrptp
efucq rdrtat 'ueurry,:,{a1 epcdaquc1:rstrprp nlr
-\1Dprl uBlDnq:ad eleut 'uutenq:ad
ntpns ue{nlrlarrr rlrqrde 'n1r tlD,plq flLlD ur4iuepag ucurle,{a1epedal
uBlrnscplpntr uelenq:adrrytu '(qpppql)uelenqradunynlelaruclarau elqudu
rtt LlDuuns snlqv uelruqal sndrqiiueurledepp,{uSueluJuau utsISuBpes !Psaq
f,sopLlDp(snqauad)n:.rqr1tpnlueutledep n1tquuunS-sVupcda>1 Sueiadtaq
leqepu4,,rry:au rdr iueqnl-3ueqn1 ucp 3ueqnl uclrdn:cu qtspeqrlJq trseoucUas
trucf r1u,ptt1 'n.i:ns ucueurelad upp uctucl qunqer^
4{, ucrnqn{ uul?uepes
ur:rydn:outur?{IscJe{ lcnqraqEscr}ucues;ur({ruur?Jr/111, uunqnl UEC qPI
-lV qnsnu lnscuual r.{Bppqr.loq n1e1cs iue,{ (qe.plquplenqradqc)n1e1aru 3ut{
Suero-3ur.ro) LlD,ptqUlqD ucyiuepes 'qellV qrsclal r.lrd ut:lrs^B-Ja)
lnsruual
lrnqraq rrsrrturuas3ue,{(quuunS-sy r:pr:da1qnial Sue8adlaq8ue,{3ur:.tir
iur:o) rynurars .rnlg, euarel 'qpuuns-:^V epedal nuel qclqniat Sue8adleg.,
:eiunpnclalulc{req crp r,{c.ras 'r,{ut,(ep ndrl rc3eqraqurfuep c,{uresntqSueut
urle uclr0ls elntu ' r o s a q r s o p r r 3 u q a su u l t : o 3 a t e 1 t p3 u e , { u c t u n q r a d
urln{ul3rll Inlun ;uo:opuaru3uc,{qe.prqueSuapqruuns-sv l?lllluEuePpaqled
rnqelaiuaurpdup nrp c3;ulqrs 'qeuuns-sVuprdal (unlnq.raq) ul{qcueq
1n1uncf51-cqurrqrqn:Snue3uaut qrlel J,41Sq[llV cu3rcl '1nqas-ra1 e,{cpndrl
ur:3uape,{ulnfnqruaru IIs?t{lcq{DpIt ese:aul ueltt,{s eIII ue]Euaqa{ tIlduluaut
u r c l e pe r r l u c : a dr r i e q e s u c l e - u c l r e s e S S u l q a s ' l n q a s r qa E t , p l qu t t c n q : a d
r,{urscrq3uaur uelu ur1rc,{s ueq r:.,{uttt1c,{uaru uEp(q[uunS-sVspedel qnBal
?ueied.raq3uu,{Suelo-8uero)Llouun:^ stllqt)drpeq:alt.{etueuclrnq:edulelcp
e:elurlad re8eqesn1rqr.prq uetunq.rad ueltpefueut.leBe e,{u1nfnqulauuele
'r
uetrcfseleur rsrq:eq1epr1n1rc,{uu,{rpnd11 e1t1 qeuung-syrnqelaSuau leptt
3ur:f Suerouepqopoq?ue,{Suero-3uc-to t3ueteptpuelz erpe??utqas'etsnueut
(kebinasaan)yang amatburLrk.Dan Allah memurkardan mengutukmereka
sertamenyediakanbagimerekanerakajahannam, dimananerakajahannam itu
merupakanseburuk-buruknya tenlpatkembali.Tidak ada seorangpunyang
yangberprasangka
diancamdengansiksaanyangbesarselainorang-orang buruk
kepadaAllah. Oleh karenaitu. maka janganlahkamu berprasangka buruk
kepada-Nya,sehinggakamutidakakanditimpasiksaantersebut?
Contoh-contoh
tersebutnrerupakankebenaranyang dijadikan wasilah oleh syaitanuntuk
rnembujukmanusia,dimanasyaitanmembujukmanusiauntuk menganggap
remehdosabesal sehinggadia merasaamandalammelakukannya.
Inilah siasat(tipu daya)yangdigunakansyaitan.dimanatidak akanacla
seorangnranusiapun yangakanmanlpusclamatdlrj tipu dayalcrsebutkecuali
orang-orang yangrremilikiilmu pengetahuan, mcngetahui asmaAllah dansifat
sitat-Nya. Karena dcngan senakin mcngenal Aliah, maka dia akansemakin
takutakansiksaan-Nya, dan semakinjauh dari Allah, makadia akansemakin
banyaktertipudan tidak mcrasatakul akansiksa-Nya.
Jikabujukrayutersebut tidakberhasilmembujukmanusia,karenabetapa
kuanryakeyakinankepadaAllah dalan hati hamba-Nya,maka syaitanakan
membujuknya untukmenganggap remehdosakecil,serayasyaitanakanherkata
kepadanya: "Sesungguhnya dosa kccil ini dapatdikifarati (ditebus)dengan
menjauhiperbuatan dosabesar,sehingga denganmenjauhiperbuatan dosabesar
tersebut,maka dosa kecil itu dianggaptidak ada, dan terkadrng syritan
membujuknyadenganmcnjanjikanbahrvadenganbertaubat- baik dari dosa
besarmaupundari dosa kecil - rnakaakan dituliskanbaginyauntuk setiap
kejahatan itu satukebaikan.Kemudiansyaitanberkatakepadanya: "Olehkarena
itu, makaperbanyaklah berbuatdosakecil selamakamu mampu.lalu ambilah
keuntungandari setiapkeburukanitu satu kebaikandengancara bertaubat,
walaupunpcrbuatanitu dilakukanhanyabcberapasaatmenjelangkematian".
Jika syaitanmerasatidak mampuntembujuknyadengantipu dayasepertiitu,
d i k a r e n a k a nA 1 1 a ht e l a h m e m b e r s i h k a n h a r n b a - N y am, akadia akan
membujuknyadengancaramemalingkannya kepadasikapyangberlebihan dari
perbuatan yangdibolehkan, sehinggadia berlebih-lebihan dalammengerjakan-
nya, serayasyaitanberkatakepldanya:"Nabi DaudAS itu mempunyriisteri
100 (seratus)kurang satu, kcmudian dia berkeinginanmenggenapkannya
m e n j a d i 1 0 0 ( s e r a t u s )d, a n N a b i S u l a i n r a nA S p u t r a n y aN a b i D a u d A s
m e m p u n y a i1 0 0 ( s c r a t u s i)s t e r i ,s e d a n g k a n A b d u l l a hb i n A l - ' A w a m ,
' A u f , ' A f ' f a n m e r n p u n y aki e k a y a l n y a n g
A b d u r r a h m a nb i n U t s m a nb i n
berlinrpah,dan Abdullah bin Al Mubarakdan AI-Laits bin Sa'ad termasuk
orangyang mempunyaihartakekayaanyang rnelimpahdan tidak terhitung
Dengan bujukannyaitu sebenarnyasyaitan bertujuanmclupakannyadari
keutamaan, sehinggamerekatidak akanmcmutuskandunian;ladcnganhanya
beribadahkepadaAllah. bahkanmerekaitu akandibujuk untukmencaridunia

til0 -- I'lalnul Muwaqi'in


'-B8uat n{nff
II9 -

'eurnoues
u€?uapEfurnqpla8uatu?uu,{3ue:o epudal r,{ue1:eqerp e,{ulnpuaqeleur
'rnqete8uau
ryrptlc41 tnqes.ratu,(epndn-e,{epndn eu:nduaserecasrnqelafuau
ue{c ucsclq{ra{ ur8uap regesrp3uu,{:r1rd:aq ueSupuatalr>1rlruau3ue.{
3uu:g 1169 qpllV urelasu,{ue,{npndry?unlrq3uaulcdep 8ue,{und8ue:oas
Epc{epu ucp'uptrefse,{epndrl qclEpEsptpIp lnqasral?,{ppndrl enuraS
'tnqesrelqellv qB^\IEp
lnqurD.{uarx
uE{Eleprl B)olau nlr qclalasuSSurqas 'E),[araur
ucp snlndlal qeJIV(uenres)
q?,tr{epueleqelsBrxa{rpSpuudpruquuSuap'e,{p-Jnscyuep169 qe11yepedel
lu,€l )lnlunursnueut3uu:e1aur uBp'ersnuutllr{BlaqquJauj3rrr eJ?Jup8uap'ntr
€,{up^epndrt ur?{euesr rlau Inlun ueurleqze{uDp'qu,prq'llqtuqrlquupudal
ueqesunSuaur n1ru,('c,{uselSunured e,{epndrl ue{eun33uauusle prp E{eu
'n1rrgadascfep ndrl ue8u:pcqueq rs
1n[nquratundtuDu]{eprt Esureulurtre,{s
eIrI upeunna{ 1n1uaqcle8asu?{leSSurueur uelp pqueq rs e,{u:rq4:eped
Eleul 'nll €,{uEfcpndn uEIleueSuaurue8uec lral uleqed:aq8uu,(qepcqrleue
ucleumlnBuau qrqalurp resaqeleqndraq8ue,(qcpuqrleuc ueluelufuauruulep
uElB,ula{uc{lDSSuruauBquuq rs uuldr.:uqrprul uceeuer-E,{uB,{?p ndDuESuaC
:esaqelequd:aqSuef qupuqrleureuelednlau ueplnqas:eluelenqJad uEAuap
'r,{uclnqed
uelnqrsrperpe?Surqas trlrpas3un,{qltpnqrleue ue,eluaurnqupqrs
:u8u u,{ulnfnqutautuele uetre,{se\Eur lulqle) rprqu IB{aI 8uz,{uednprqal
uu?uapuelSurpurqrprurcrunpuednprqalnsuu e,(uledac edelaqde?Sue8uaur
Buas'e{uusqnJ ue8uepnurauaquelde:eqSuauruep 'e,{51-unruecue uE8uep
psereur erp eS3urqas 'lrrs,etu
ln{el tenqraq3uef 3ueio-3ueioedturuatuutlc
8uu,{ueuslrsull1rs1e,{uaru uepl?,u}8uB,{Suu:o-3uuro EpEda1uu{ueqrpuclrl
8ue,{rluefuu1rs1u,{uau urp uE{B-u?Izas Eupurrp'lurnl{p rp ueupua>1 SunsBuel
ureras ue1rs1e,{uatu erp u€Ip-uplpas eSSurqas e,(p-equ-req ltr;q ueleqrlSuad
ue{E{nquau qulatqEIIVEuarD{'ntr qradesefep ndn ueSuepe,{ulnlnquau
ndureurlepu esu:eu uelre,{s€Ilt r.{Bllvrun{nq qclueqruatuInlun EuEJes
uEIrpeftpledppntr leq ESSurqas 'qellV epeda{qepequaqueSuapsn{Sunqrp3uE.{
-'B8prx n{ng
fI9 -

8ue,{quqes-qeqas rnqelaBuaurursrueIlescrsn1e1ad uua:e;q.eue8euep ,e:e,(s


urnluala{uclrl?qretnuaturul Elolerun{DIuad e,{uuedep uelSequepefunlurd
rJBpqtrtunJ-qetrtnr
rBuelupuaurz1a:au BUelel tuB{nlel c>1a:aru
3ur,{ lesersr:up
1eql1euefuap ucdepeq.raq Suns?ue1 e:uraseurepadsruaIlesersn1eya6
'E^uIrlEqes
3ue,{ue1r,{unqura,{uaru
uep 'ueleqeJseueI'uBIruqa{ uulrydrueuerue,{un1e1ad
eueurp lpsers'Bnpay uelure:eqrp3ue,{ 1eq-1eq r3ueua,{uoul 3uB,{Suelo
-3uelo uep r:ncuad3uc:oasuelnlelrp Suef e,{epndu rt.tados .tesersleieqas
ueledureusu{epu E,{un{EIed qe,(r:rqe1
Dftf,esuEp,(pnslururp)r)Epueqe{rp
3ue,{ nlensasuclledcpuJru {nlun uEnlnlleq ;uu,( ]esers,Eruauad
:n1re,{
'1odruo1a1
cnp rpe[uorurfeqrp tedeprur lesers?unlnpuade,{u1nfue1ag

lesurg 3un1npua4 rlodruolay enq

'erunprp ucdnprqaluupeule8euednprqal
urelepuBnsJplallunqulau
uenlnuoq8ue,{rfuurel e,{epndrl uep 'c,{ulntuaqr':1u8os uryep:rqrs Bue1n1
e,{npndq 'r{urluuzSuaru uepleqrlaru8ue,{iue:o-3ueto ucleqrlSuadrnqelo8uaru
8ue,{delnsadu:cd qayolenqrp8uc,{e.{epndrl u8nf ledep:a1.sstc rp lnqesrol
Ipq urplaslnqas:a1iuuleurquEsrlnluEIsEnJleqa,,(uau 3ue,{ruz:seue,{epndq
ue:{edrueut qotuoJ-qotuoJ
lnqos.ral 'e,(uurc1
e,{epndrtuep'ersnuuuur8uelerlrp
leuayal le8uesqrpn:,^ 3ue,( leqorle e,{epndq'equrop uu8uapqr1e,,- qequa,{uaur
3ue,{ 8un:o urledn:a,4uau 8ur,{ rlapuad e.rtl d e,{up ndrl .,n:e,{s urnlnq
-un{nq uulneapiuou {nlun uen[nuaq3ue,{ueulqluqa{ueJllEqaloue:{'reqasrp
3ue.{e.{upndq q:adag lede::a1uelu urunpuednprqalurp eure8c:aq uednprqal
txulep uP{BSruaIe,{u1nqutludn:aq uclelrc etr3 Eleleur Suef sdn deleqlcq
?{aJaurtnqasrate.{epndtl uu?uapeueurrq usJEueqa{ ue1:ncueqiuaruuen[n1
ur?uapuulrqteqalEJaquouqrSr?8ue,{8ue.ro-3uero t:ep finlal nlr ersnu?u
pnfn,n:aq?ue{ uetre,{s r:epp:se:aq?ue,4e,(epndrlueqiuep:g.urfue8ue1u1 r_rcp
ue1re,{s
uep lese:aq3uu,{e,{epndq ueledn:aur selerp lnqasrale,{epndr;

VISNNVI{ I{VIIYAS IUV(I


usflr rnsusfl 9NVANY>rnfns
dibolehkan,makamerekatidakmenampakkan tujuannyasesulitmenampakl<an
urusannya. Bencanayangakanmenimpamerekasangatbesar,danterasasukar
s e k a l i m e n g h i n d a r i n y as, e h i n g g ad i a n g g a pm u l i a o r a n g a l i m y a n g
memeranginya. Karenatipu dayanyaitu makakehormatandilanggar,hartaor-
a n g l a i n y a n g d i a m b i l d a n d i b e r i k a nk e p a d ao r a n g y a n g b u k a n b e r h a k
memilikinya,kewajibanterabaikan, danhak terbatasi. Dengandemikian,maka
kehormatan. harta,dan hak pemiliknya terabaikan. Para ulamasepakatbahwa
mengajarkan,memfatwakan,dan memberikankesaksiandiharamkan,dan
memutuskanyangdisertaidenganpengetahuan tentanghal itu adalahharam.
OIeh karena itu, maka sesuatu yang dipelbolehkan oleh merekatidak seperti
yang dibolehkanpara imam. sehinggatidak boleh berprasangka bahwapara
imam telah membolehkansiasattersebutberdasarkansuatu iilasanuntuk
mencapaitujuanyangdiharamkan.Sebenarnya yangparaimarnbolehkanitu
hanyasebatas gambaran perbuatan itu sendiri.Selanjutnya orangyangbersiasat,
nenipu, danberakalbulusmenjadikangambarantersebut yangdifatwakanpara
imam sebagaipcrantarauntuk melakukansesuatuyangdilarangoleh mereka.
Bahkanmerekamenyandarkan hal tersebutkepadapendapatdan fatwa para
imam.Dalamhal ini, merekatelahmelakukankebohongan kepadaprra imrm
dan pembuat syara' (syari'). Salah satu contohnya bahwa Imanr Syaf i - semoga
Allah senantiasa rnencurahkan rahmat-Nya -
kepadanyamembolehkan (wasi'at)
berdasarkan pengakuanorang sakit kepadaahli warisnya.Kemudianorang
bermaksud menjadikannya sebagaiperantara wasi'atdalambentukpenetapan.
Dan dia berkata:"Hal ini dibolehkanoleh Imam Syafi'i". Padahalhal itu
merupakankedustaanyang mengatasnamakanImam Syafi'i. KarenaImam
Syaf i tidakmembolehkan wasi'atkepadaahli warisdengancaramensiasatinya
melalui pengakuan. Demikianjuga halnyalmam Syaf i membolehkanbagi
seseorang yangmembelibarangdarioratg Iainuntukmenjualnya denganharga
yangsedikitlebihmurahdari hargabelinyasesuaidengankeikhlasannya. Dan
lmam Syafi'i tidak membolehkanhal itu sebagaisiasatuntuk menjual seratus
denganseratusiima puluh sampaisatu tahun,karenaperantara(cara)yang
Cemikianitu sangatdilarang.Sehinggalmam Syaf iberkata:"Orangtersebut
menjadikansiasathanyauntuk mendapatkan sesuatuyang dihararnkanoleh
Allah dan Rasul-Nya".Dengandemikian,makapengakuanorangyang sakit
kepadaahli warisnyatidak dapatditerima,danjual beli yangsemrcaminipun
dianggaptidak sah.Tanpaadapengecualian, karenapengakuanseseorang itu
berartikesaksian terhadapdirinyasendiri.Apabilatuduhanitu terjadipadanya,
makapengakuan itu batalsepertibatalnyakesaksian kepadaoranglain.Padahal
Imam Syaf i berkata:"1'erimalahpengakuannyadenganpertimbanganberbaik
sangkakepadaorangyang mengakuinya,dan mengarahkanpengakuantersebut
kepadaperdamaian, tanpakecualiketikaterjadipenutupan.
Dengandemikian,makasiasatseorangwanitayangmenghendakifasakh

614 - I'lamul Muwaqi'in


9I9 - "'Pdllax nxnfl

'uellp,Lre,{srp
8uE,{uBlntunlrqnu3ureu{nlun uts{cunFrp p,{ueqel uelurejeqrp
3ue,(uenfntrqnuaueu 1n1unurleunSrp )cprt lnqas]Jtlesers,e8rgay
'uEIJeuaqrp 3ur,{ ueleIsrueq
'nlr uepruruen[nlrqnu€LueurLuelepqnductro3ur-.,(
ucleIuuq uelqaloqrpSuef
elpru 'ue\qaloqrp8ul,{ :eueq 8ue,{urnlnl uelep n,{u1eq
sn;l;qunde.,(ulcscrs
eueurre8eqeguueq ueplrqteqde;-duerp
undc,{uue1n1elrp 8urI tesnrseSSurqas
'm{urer?qrputlp de3Sunrp 'lnqas:etleserspnpel rxcleC
e,{uuenfnl
lrqtuq
'r.unpurlrp
gsau 8ue,{c,nrl-qnunquaur ucplodruuau 1n1unurriredaqrgcdague4rrc:rqtp
r:rras
sneurolo c,{uurelur:.recl rluru 'uB{rxBlEr{rp
rpcluaLr3ue,{nrsur\" u,{uuenfnl
suare) u?{urt.llqrp c,{uurn[n1rde1a1 'ueqqaloqrp u(utusurS'enpay
'ur';1urn:eqrp
e,{uuen[n1ucp cf ulesers.EuelJad
:n1re,{'uurSuq
uiq rpefuaur8cqrptedeprur uclrur:cqrp3uc{ lescrS
uB{rxEJBq!o 3uB,{ lBsBrs

'uBIrqteqa{ ucldelau:uruepuBrEUaqal ucllllcqurau


uenlngaqcua.lr1 'ucqruc:rqrp undu.{uucn[n1 ucq ']cqrlsnu ndrtuepupnlsnpel
uerydn:arueuarel'uelurtreqrp lnqa5^ral ur:lrnq:rdc33urqas'ueuo,{n3ueqeq
rufeqasuip-te.{e-1e,(euelrpc[uau uep'qc11ycruuSeuclurcuuadruau uenlngaq
tnqasraltpsersrre{ure:eqrp 3ue,{e.{u1mnq-Irunqes uep.rcsaq psop{nsEuuatnlr
llq [^\qsq uelsl Suplo ril;q l3e1 ur1n3c:rp {eprl se}D rp ]nqJsraltrszrs
'p,{nllrnluau
)nlun urzrlcdppuatu)lDprl
nelce,{u{rlruaduelnq 1cn[uad rs ncle 'e{ur3uqSuclr]l.iel DualcIncle lnfuntad
ppc {eprt nplepe{E n11e,tr eped mdurusurnlaqr:,rqeqe,{uucnrySusd uuSuap
c,(ur1aq c>1lur'urrllurapurSuaq
lenfuellclequaru\nlun lcsers:aq 1en[uad
'Iesnr
rpefueur n1lueqelruadclcure3q 1e1,:qt qnlcfqclalas lnqxpndunqplenpruples
u,(uualsreuresraq1e33ur1 letlurayaqerl c)rlel'qrs dr33ucrpn1rurqclru:ad
ntensUECI(ltn?q){es 3ue,(unqnlruraduplnp urln{slrp 8ur:,{1u1eq1 qcs
{eprl detfuttiueu uIper{BurrslesneluI le,\\Lreltselalur:3uapu,{uuuqclru:ad
u e q e s q c J rul e l i r ? u e t u e u 1 n 1 u nu e l n f n l r p 8 u c . { q r u u c p u r s r l u e , { u u p u
eduutrllqrual lntun tlepuaq?uaucrp uep'r1e1e?q u,tur:atsr {eltlueu ru?ns
Sueroas E{r['rurtesers urryunSSueur 3ue,tiur:o umqcqnuqclo qr:1uc1rtcq:ad
c)r'rtu'ntrcucif,I qalo ruurs ur:iuaplrtucq rprd:upuusraqnrlr:nprt ledruat
sel€ rp {npnp e,{utslesnelrl rlc,trSunsiuepaqpB{n rIrlal euerul qns IrTprl
deSSurrpe,{uqelrueuare{npte'e,{urlenr epedal urzrelurueu {ntun leloueur
3ue,{uetns-eq uep lesersuEIn{BIcrxrsrrq 3ue,{3uc.ro-8uero qelo e,{uupedal
uelnqetuaqrp8uu,{nlcnsasueleua:c1rpu,{uruensueqellurad(uc{reqnquaur)
sepeftipengakuan,jualbeli.nikah,hibbah(pcmberian),
danlain-lain.Kemudian
hal itu digunakansebagaitanggaataujalan untuk melakukansesuatuyang
diharamkan.Hal ini menjaditempatperdebatan dalambab ini, dan termasuk
pembahasan inti yangakankami paparkan.
Keempat, siasatyang bertujuanmenegakankebcnarandan menolak
k e b a t h i l a nS.i a s a t . i c niinsi t e r b a gm
i e n j a dti i g ab a g i a ny. a i t u :
I ' e r t a m a , . j a l a n( c a r a ) n y a s e n d i r i c i i h a r a m k a nw
, alaupunyang
dimaksudnl,a suatukcbcnaran.Sepertisebuahkcbenaranyangdia kentukakan
y a n g d i b a n t a ho l e h s e s e o r a n gt ,e t a p i d i a t i d a k m e m i l i k i b u k t i y a n g
memperkuatnya. Kemudianpelakunyarncndatangkan dua orang saksipalsu
untuk mempersaksikannya, padahalkcdua saksi tersebuttidak rnengctahui
bahwatu.juandari kesaksiannya itu untuk menetapkan suatukebenaran. Atau
sepertiseseorang yang menceraikanistcrinyadenganthalak tiga. kcrnudian
dia membantahthalakterscbut,scmentara isterinyaridakmemiliki bukti yang
memperkuat perceraiannya, Ialu isterinyanrendatangkan duaorangsaksiuntuk
mempersaksikan bahwa suaminyaitu tclah menceraikannya, padahalkedua
saksi tersebuttidak nrendengarkan kata thalak dari suaminya.Atau seperti
seseorangyang mempunyaihutangkepadaorang lain, dan dia rnentpunyli
s i m p a n a n ,k e m u d i a no r a n g t e r s e b u tm e r n b a n t a hb a h w a d i a n r c m p u n y a i
simpanan, dandiapunakhirnyamembantah bahwadia mempunyaihutang,atau
sebaliknya. kemudiandia bersumpah bahwasesuatu yangakukatakanitu benar,
atausesuatu yangakutitipkanitu benar.Seandainya hal itu dapatdilaksanakan,
nrakapersoalannya dian_egap selesai. Atau sepertituntutanseorangwrnir:lyi.rng
ncnuntut plkaian dan nafliahdi nrasalanpau 1,angbersifatkcbohongandan
kebathilln.kcmudiansuaminyamenolaktuntutantersebut, kemudiansuaminya
mendatangkan dua orang saksi palsu yang nrempcrsaksikan bahwa wanita
t c r s c b u tn u s y u z ( m e n y e l e r v c n g )s.e h i n g g aw a n i t a t e r s e b u t i d a k b e r h a k
mendapatkannafkahdan pakaian.Atau sepertiseseorangyang membunuh
k c l u a r g a n y a k. e m u d i a nd i d a t a n g k l n d u a o r a n g s a k s i p a l s u y a n g t i d a k
menyaksikan pembunuhan tersebut. dimanakeduanyamempersaksikan bahwa
dia telahmembunuhnya. Atau sepertiahli u,arisyang meninggal,kemudian
didatangkandua orangsaksipalsuyang rrentpcrsaksikan bahwadia itu telah
meninggaldandie itu termasukahli waris.padahaikeduanyatidakmengetahui
tentanghal itu. Hal tersebutsetaradenganorangvang membawakebenaran,
namundia tidaknrempunyaisatuorangsaksipunvangdapatmempersaksikan-
nya,kenudiandia membawaduaorangsaksipalsuyangmempersaksikan bahwa
dia itu benar.Dengandemikianmakayangdihararnkan itu adalah jalan (cara)-
nya itu sendiri,bukantujuannya.Berkenaanden_san hal tcrsebut,dalamsalah
satu haditsdiingatkan:"Berikanlahatnatlalitu kepatluorturgyutg berhak
ntenerirncurla. danjangar ah kantuntengkltiatntiorang )'angntengkhianui-
mu".

616 I'lamul N{uwaqi'in


'-Bi!?rX n{ng
aI9 -

u u { S u e l r q S u e u i ? pu e l u d r u e s au{ e l r l ] q E 8 u a uE r p r u e l a q , 8 , { u u e { n { t r l e u l
r{nlun uB{ur{3unu3urlcSunsluqcpedlesprsuc.jnlelou ndupu \epr} 8up,{
?uurg e,{uuelef.raBueru uele {eprl selEtu3ue:ouulSurpas,lBsrlsuulnlrleur
ndu?ru u?{B{Eprl q?ual 3u8.,( 3ue:oeleLu'urr{rtuepLrciuaq 2,.{uue1n1e1aur
Intun u e u r A u r e l e F u B p E { ? p l l r { E I e p rs?B I c u u e a l u a pp n s l B r u r p A u E , {
uulSuepaguclp,p.Jupua{ wlSuelcpuau ledlp 3ut:{ lesnrsucluelefLraur 1n1un
uundrueural e,{uepe {uprt qr?J?pe qerualueBuappn:-yeurrp 3uc1 .uesulutualuep
u?qeu;alelg€p L41S qc11yepedaquc3unpurl:adElururau[strlupuas{n}un
ue1:nluzrp ursnuer-u ue1?ucpagqopoquupqeruel3ur1cd Suuo dri8uerplnqas:a1
lesersue11e33uruaru 8ue,{3ue:oe3?urqaStEsr?ls ucln)?leu e,{u1e1r1uq epud
n1r?ucradcua:e1'3ue.ted uEIr?plesDrsrlcncal eduel .e,{uuu1n1e1aru ndueu
ueplt:a3uaru3ue,{3ue.ro1rp:acde3?ucfuaruuep,u,{uue1n1e1aru ndurur lrprt
8ue,{8ue.:oqeiualdeSSueBuau ruul uelqcg .rursru;flcsursdnlecuou 1nqas.ia1
uuEIoJB,r\{.{Bq rucJaq{epu tss€rsdrpeq.rat eueln c.reducp rtue>1 uee1a3
'prsnuetu qelo llrlrttlrp t{Dp|t8un,{(Surtsur)trsrrs utpreur
re8eqroqueluaqrp n1rSueleurqsruaIenurag3uelcurqdeqasepedaqrur tesers
uu4ueqlr8uaur qelelIAAS qEIIVupq u€lelcpeural{clousuruppu€le.quBtrral
ue;lledepuaru {nlun lesursqpJepetur sruaflesersruelcpe{ tlnserxlaJ
'r:c13urrp
tedeplepn rlpbet uEpnxt?[B1r;rs.rcq3ue,{r,(5,1
-quluuadryadas'e,{p-qeuunsepeduurlue8raduelnurcuetrtueIE
lppn nuJpI rle{
-rlEIasurp 'e,{p-(runlnq)qcuunsepeduuqcqn:adrtedepuaru uplc {pprt nunl
rlul-rJ€Iass{Eru'lpbe1lu3rs:aq 3ue,{e.{N-u€ntualolundepy .e,{uueSurtuauad
urp uu:u13ur?uad u e 8 u e pr e n s a su n q e q n : c du r p u e r l u e S r a dr u r e l e i u a r u
1 e l u u a d 1 e ; l s r a q8 u e , {e , { 5 1 - u e n 1 u a 1ucu1l S u r p o g . : r p c b u e p
8 u e p e 1 r aq
eqpeblntuaq:eqn1rlc,rrr,{s1r,.;rs:aq 8uc,{tl.,(51 urnrualay .e,(y quyuuaduep
te,rrp,{su€Iedruau n1r1eq uelqe g eK51-ue1lr,r.n,{srp 3ue,{edeucp qrqas,qeqas
uup J€nle{ ue{e {pprt'e,{11-ue11r,rrt:,{srp 3uc,(qeqas-qtqesulput'usr)rrxop
ueiuaq lnqasretunlnq ueldutauaur1n1unurry1dr:rp8ue( rdu uep qeqas
-qeqesur{rBsepreq uele['taq ntre,{p-tunlnq-tun)nqttuIqeq,un{nq ueln}uauau
Suuf qeqes-qeqas Surluaueu{epn qu11ye,{p,un1nqcprd ueqeqn:ad rpc uule
'qEllV uprluele 1cpr1uul3ucpas'e.{u
Ippu uup ueuldrcuad dcpeq:a1 uerlucS:ad
-uzllletuuatuarxuepueleldrcueutfue,{ qel-qe11yuep'e,{51-qrluuaduepuurldro
uuledn:arue,(uunpeluuuurq e,{11,uen1uata>1 ueledn:aruuep JIAS qcllv
uelte,rre,{slp ?ue,{lnszu:a1n1rleq eSflurqas 'uen1uala1 3ue,{e,{u1eqr1e
1c;rsraq
ueldelauaru1n1un(ueese:ad)r^\elapurlrfrsraq 8ue,{qcqas-qeqas uclSucq
-u uadusu ue;uap tu.ue,{slnrnuouI(urnfnt) 1eqr1rutldelauau urelepe{51
lnseu uep qellV urn{nq reSeqes tnqasrelqpqas-qBqes uulqeg (ue1r1e,tr:ed)
qBIEIr,,rr '(qe,r\esnete 8uepe1uede:e33uadzruesefra4) qE.E'rezntu.(unqal
ueo:ed)qebeseur'e,l\a,(uatu E,r"s 'rlsq lenf qradas'(pnsleurp Suef uunfnl)
leqrqr redrcuaruurelepe:rtuu:ad rc3eqesueryunSrpInlun .ue,{sup{uJqrp
3ue,{qeqas-qeqas qe1ru1ue1lu,ue,(srp e,{uuenfnt uup(El€:)ueleItunpay
yangdisinyalirdalamsyi'ir:
Sebagaimana
kemaslahatan.
J i k r s e s e o r a ni teu t i d r k h e r s i a s r t .
sungguhkeinginankerasnyatelahterabaikandan
urusannyamenjaditerhalangdandia dianggapsebagai
orangyan,cmati.
Berkenaandenganhal tersebut,maka sebagianulama salaf berkata:
"Urusanitu adadua.yaitu: urusanyang membutuhkan siasat,sehinggaorang
yangmelakukannya mcstimenjalankan siasattersebut,dan urusanyangtidak
membutuhkan siasat,sehinggaorangyangmelakukannya tidakperlukhawatir.

618 - I'lamul l\luwaqi'in


-'eBllay n{ng
619 -

pt'IjelesueJp^EquedInlun ue{qeJassrp qelet 8uB,{EruBs;ue,{uelE,(rrqqelepe


B,{usrxualrpsn.teq3uE,(ueie,{cq ?,\\qeqs?la[ 8uE e.{ucsBLU srqeq urnlaqas
ue{€A\esrpnule '€,{uuelsrnulu {uuc Irlru nl uelc,1\:srpuele a-ue,{quun:
nule'e,{uue1u,,'ra,{uau {nlun upesenlelllrlruaru If,pu plp e,nqeqseleIe:e:os
Euerxrp 'B^\e{uatrr
u,trase,{u1e1eq
uelqrqa,{uaur8uu,(u,{untIs^\ €pedrlEuulq{lp
ln{El ?seJau Blp uerpnue;4 us{nlualrp qulal tu?,{ ue:e,{equeiuap unqzl
edcraqaqe13ue{uElBp qEuJruu{:Ie,tre,{ueu3uu:oasaselrqede.uurepa;
'lnqssral
pq ueSuapB,{uuelre{spu 3u?{ qoluo: edrraqaquu4:lnrua3ueruue{e rute)i
rur uESEqeq rue1c6 t,{unquas;alntr [Eqld?tolucle']nqaslal uenlnllede:uaur
1n1un e:e1ue:ad re3uqasuellnlunradrp eynuras1elasSueuraurtnqsslalerec
qe1 ?ur:cq nele 'uedrcnruplcpup{qaloqrp?uu,{3ue1a,{uad lprurltrI?ues{l?l
ueleruedunrp lnqas:aluetznqradruelep?Jr?lueradlnqes:a1erecuc?uapuelnq
rcdec:a11edep ef,u:uuaqas 3ur,{ uen[n1 nlensredeoueru 1n1une:elueradleBuqas
uBIeunAIptnqasroleJet uprpnue) ure1uen[n1rtldpoireu1n1unuvleun8rp
rdela1'1nqssra1 uenlnl redccuaurIntun uulnq uuleunSrp rul 3ue( uctieq
cpedu:ecue1?uepa5uelrfuelrp qepnse,{ue:e:eua:e1'lnqas:etu:c: qndurauau
rlsaure,{uue1n1elaru 8uc,{ 8uz:o eSSurqas'nle,{u e:elos pns{prurp 8uB,{
uenfnlrederuaur1n1unurleunSrpSurustu 3ue,{pju: ueledn:aure,{urunlaqas
u e r S e qu e l e p u e > l e u n 8 rS
p u u f e r e c s u c l u r p ' u c l e u n ; r p ? u c , {e : u c e p u d
{BlsFat €fuunlaqas uerieq uuiuap rur 3ur,{ uer8eqlesersEjetucueepeqJod
'rueqedrp 'tnqa$al ur}nfnllr]def,uaur
lrlns urp sBIef{Bp1tntr 1cqrdu1al ){nlun
ruludrplnqas:ate.reJSuepeIralnele ':eueq 8uu,{urn[n1redecuau1nlrrnereluelad
nBeqasuulcunirp nlr BrBJuErpnua) ulrl 3ue,{ucn[n1rede:uaur>1n1un reledrp
rdelat'lnqasreluen[ntredccuaur lnlun relcdrpleprl lnqasJalc:ec u,{u:eueqas
undneJe,r'ue{qeloqrp3up,{t;recuuBuepueurrleqzal{plouoLuuBpuereuaqal
uelluSaueu Iuun uE{n{ellptustrsqBlup€nlr lesrrsuep c311:1uer3cg

NYYJV.IUVASI( XVOII
NINdOVTYA,\NYXHSTO fl I(I ONIVA
YUVJ NVCNSONYUVNgflflY
IVdVJNSIAI YNINN IVSYIS
satumasa,danorangyangmenyewakanharusmengembalikanbayarantersebut
kepadasi penyewa.Untuk menghindariini, maka si penyewaharusmeminta
jaminan(ketegasan) kepadaorangyangmenyewakan apakahrumahyangakan
disewakanitu miliknyaataumilik oranglain.Jika penyewaan itu kelihatannya
tidak beres,maka orang yang menyewaharussegeramenarikbayaranyang
telahdiserahkannya, atauorang),angmerasakhawatirdapatmenetapkanbahwa
orangyangmenyewakart itu sebenarnya tidakmempunyaihak atasbendayang
d i s e w a k a nt e r s e b u td, a n s e g a l ap e n g a k u a n n y da i a n g g a pb a t a l .A t a u d i a
menyewakannya denganharga 100 (seratus)dinar misalnya,kemudiandia
mengganti setiap dinal dengan sepuluh dirham. Seandainyaorang yang
m e n y e w a k a ni t u m e n u n t u tb a y a r a ns e k a l i g u s ,m a k a s i p e n y e w ad a p a t
membayarnyadenganbeberapadinar sesuaidenganperjanjianyang telah
disepakatidalamakad,scandainyadia tidak merasakhawatir.Akan tetapiapabila
dia merasakhawatirakandikhianatipadaakhir waktu yangtelahditentukan,
hendaknya dia membayarnya dengancaramengangsumya dalamjargka waktu
b e b e r a p at a h u n d a n p e m b a y a r a ns e s i s a n y ay a n g j u m l a h n y al e b i h b e s a r
ditangguhkan sampaipadatahundimanadia merasakhawatirakandikhianati
pada tahun tersebut.Demikian juga jika orang yang menyewakanmerasa
khawatirbahwasi penyewaakanmengkhianatinya danpergrpadaakhirwaktu
yangtelahditentukan,makahendaknyaorangyangmenyewakanmenentukan
bayaranyangjumlahnyalebih besarharusdibayarpada masadimanamasr
tersebutdipandangaman,sedangkanbayaransesisanyadiambil padaakhir masa
penyewaan.
Kedua, Seandainya pemilik rumahmarasakhawatirmenghilangnya or-
ang yang menyewa,sementaradia merasabutuh untuk memakairumahnya,
sehinggakeluarganyatidak akanmenyerahkanrumahtersebutkepadanya.Untuk
menghindari siasattersebut, makahendaknya pemilikrumahtersebutmembuat
akadsewa-menyewa denganisterisi penyewa.Dan suaminyasebagai penjamin
bahwaisterinyaakanmengembalikan rumahtersebutkepadapemiliknyadan
akan mengosongkannya jika sudah habis masanya.Atau si isteri sebagai
penjaminapabilasuaminyasebagai penyewa,sehinggakapansajasalahseorang
di antarakeduanya(suami isteri) menyewanya,maka salahsatunyaharus
menjadipenjamindalampengembalian barangyrrngdisewakepadapemiliknya,
dimanasalahsatunyatidakmungkinmelarangnya. Demikianjugahalnyaapabila
si penyewaitu meninggal,danahli warisnyamembantahakadsewa-menyewa
dan merekamengakubahwarumahtersebutmilik mereka,makajaminandan
tanggunganyang harusdipikul ahli warisnyaadalahmengembalikan rumah
t e r s e b u tk e p a d ao r a n g y a n g m e n y e w a k a n n y aS. e a n d a i n y ao r a n g y a n g
menyewakanrumahitu merasakhawatirbangkrutnyasi penyewasehinggatidak
mungkin membayaruang sewa, maka siasatyang harus dilakukan adalah
mengambiljaminan darinyadenganbayaranselamadia menempatinya. Dan

620 - I'lamul Muwaqi'in


'-EgIlaXn{n{I
IZ9 -

uep e,{ur.rrp
e,{uurpup{nlulrp 3ue,{uetenq:ad rADqersnueuueseqaqued
:nsun?unpuuSuaur ;ue1e1e?uaru
n1r1u11,, 3ue.{e1a:aru undepy
lcdupuad
'.U:e,{S

uelnlunlucp uB{rpqa1{nseulal urpuasn1ru,{uuzqaloqarl cuo:e1'e,{u8ue:e1au.r


lepq ,ErE,{suSSurqas'undude uulesn:a1rpel::11up11 eua:e1'ueirdruad:nsun
Sunpuu8uau8ue,{rlaq 1en[uep 'uerpnl:ad 'equ ruulepa{ Inseulal lpprl uep
',en,{s qeprcl uuSuapueBuetuayaq
luprt n1rr,{uueqaloqaleueurrCIlnqasralIBr{
3ue;e1au3ue,(,e:e.{s1t1epepeIeprt euaJel'1r1up qoloSunlnprppua:€l eureln
deSSuerpundrurledepueduep 'ue{qeloqueu 8ue,{redepuad'enpay
'B^uuBIqe\apasuau.r
nele?uulnq:aq3ue,{3ue:otrupnlensesrlaqueule:er uuBuape,{uuul:s{nuoul
erp elrqudeB,{uleqe8nt uErIlurag (ure18ue:o epudal uelueqaqrpeua:eI)
lnqasral8uelnqr:ep e.{ur:rpuplsEqoqueu ledupe,{uue1n1e1aur 8ue,{8ue:o
urEIrsrsrp uppe,{uur4eunlrpsn:eqSuef leusue ntensrpeluatun1r3ue1nqrsrs
nlus rp eleu 'e,{uuelquqc:eqpnurJu uep 3ue1nq:aq erp efesuedul e?3urqa5
'ure13uz:oqalolenq:adrp3ue,(3ue1nquuBuaprrsnuerur.lp upuduuseqequtad
uep ueueqaqu:ad : n s u n S u n p u e S u a un l r I e q ' u e s e l eu e 8 u a g : n q , { s e u r
deSSuerprurledupuaduup'uelqaloqurau lepu 3uu,{tedepuad'uruupa;
'peuqv
rrleul qeqzpeurln:nuau ledepuadenp epe3ue1nqqulusernuJelepqDqorDqpnw
rcua8ueruuulSuepas'uulSueluauadrp8ur:,{lnsuru.ralrurIBH,,:ue{elell6l

isuqeqdeSSutltP
3ue1nqe,(und3ue.{SuerotnqJsraluclpnqraduelnlcyaur ue8uapzSSurqes
'u,tuupedelnlEnsasrleqruatunelelnqasral8ue1nqr:ep e,(ur:rpuelseqaqruaur
nele e,{uuelqelaposueun?t? (unqe{ utp qe,rcs ueqel uedereSSuad urues
efsa4)LloqoLoqpntu ue 1cpe,{urlqe,treurlnlun urc13uc-roeped:1Suetnqnlrltuaur
Suef 3uu:oasas ue{qaloquaurpurcInprpdqe1edy,,:ucletrllrpepqrdy
'quurmrlreqradruaur uupSucleurquElcruuJqruatrr\nlun
uelqntnqrp3uu,{e,{crqqulunlasue?ueplnqes:a1e,,nas Suen:e,{equrau qelalerp
e,rqeq uele,r,rafuaru3ue.{ 3ue:o epudal ur:1rs1us:adrp3uu,{ (e,tras) ue;e,{eq
rzizqasSuntrqrpwp '.uBInqetuaqrp u,{erque:nIn uerpnuay lnqesrel
tnqas:a1
qeun: rlreq:adureu netpup{EruuaqruaruIntun ue{qnlnqrp3ue,{e.{etque8uep
r€nsasqpunr yrpued e,{uepedaluel1nlun1rp3ue,{e,{u8unlrq?uauqEJEpe
e,{uue1n1e1rp sn:nq 3uE,{leseIsE{€W e,,irasue:u,{uqte3uqase.{udeSSue3uaur
{eprt t n q e s l a l q e r u n : 1 r 1 r u r a dp , t r q u ql I l E / r \ E q I e s e : a r uu , t a , { u a du u q
'e,{uueqnlnqalue8uaprensasue^\aqu€Ierx uaqruatunElcqeun.t tlteq-tadruau
'u8.t1ay
1 n 1 u ne m a . { u a du e l u r z t S u e u q e u t n : l t l t u r a d e , { u t e p u e a s
'e,{uepedelur>1ls1es:adtp n1t
tnqastpuelnqdeuasue4:aqrp 3ue,{uere,{eq
ue?un33uetreBnqas
e,{uueurureIuep
sendiri".Pendapat tersebutbersi globalyangmenduga-duga bahwahal itu dapat
membebaskan dirinya.Hal ini sangatmembingungkan, karenasebenarnya dia
itu barubisa terbebasapabilamendapatpersetujuanorangyang mengutangkan'
Dengandemikian,makakekhawatirantersebuttidak beralasan, karenadia itu
baruterbebasapabilamendapatpersetujuan orangyangmenghutangkan?, dan
bagaimanaketentuanitu dapat terjacliseandainyaketentuantersebuttidak
mendapatpersetujuan?. Dan contoh-contohyang setaradenganhal itu lebih
banyak dari contoh yang disebutkanolehmu'/. Seandainyadia mendapat
persetujuanuntuk Inembebaskan dirinya dari hutangtersebut,maka hal itu
d i b o l e h k a nd a n d i a b e r h a ka t a s h a l i t u . S a m ah a l n y as e a n d a i n v a suanrt
menguasakankepadaisterinya untuk menceraidirinya sendiri' maka apa
bedanyaantaraperkataan : "Aku menceraikan dirimujika kamu menghendaki,
denganperkataan: yang ditujukan kepada orang yangrnernpunyai hutang:"Aku
membebaskan hutangdirirnu jika kamu menghendaki. Padahal merekatelah
berkata: "seandainyadiizinkan kepadabudaknya untuk mengkifaratinya
(menebLrsnya) denganhafia,Inakadia nelniliki hllk ataspembebasan itu seceta
benar.Danjika dia mendapat izin untukmemerdekakan dirinya' maka dia berhak
u n t u k m e l a k u k a np e r b u a t a nt e r s e b u t .O l e h k a r e n ai t u , s e a n d a i n y ad i a
memerdekakan dinnya sendiri,makahal itu dianggapsahmenurutsalahsatu
pendapat.Sedangkanpendapatlain tidak nlenganggapsah karenaadanya
p"nghatonglain, dimanasesungguhnya hak wala' (kemerdekaan) itu menjadi
milik orang yang memerdekakannya. Sementara seorang budak itu tidak
termasukahli1w'ala(orangyangberhakmemerdekakan) Memang benar, yang
ditakutkanbahwadia berhakmembcbaskan dirinyadari hutangtersebut tanpa
p e r s e t u j u aonr a n gy a n g m e n g h u t u n g i n l d
u r n t i l n p i ls e i z i n n y ro r a n gy a n g
Lerpiutingkepadanya. Akantetapibal itu dianggapbencntangan dengankaidah
syara'.
Apabila dikatakan:"Hutang tersebuttidak ditentukan,tetapi bersifat
mutlak dan menyeluruhyang ditetapkansebagaitanggunganApabila harta
yangdikeluarkan,dibeli,ataudisedekahkanitu tidakditentukansebagaihutang,
dan orangyangmenghutangkannya tidak menentukannya, maka hal itu tetap
bersifatmutlak.
Dikatakan:"Hal itu secaramutlaktetapsebagaitirnggungan,dan setiap
oran-qyang melakukannya dibenarkan untuk menentukan dan membayarnya'
IIai ini sepenijawabanAllah SWT dalarnkasuspembebasan (n.remerdekakan)
hambasahayayangbersifatmutlakdengankifaratyangtidakditentukanOleh
karenaitu, harnbasahayayang manasajayangditentukanmukallafdianggap
sesuai,karenapembebasan tersebutbersifatmutlak,sedangkanmelaksanakan-
nya merupakansuatukewajiban.Hal ini setaradenganindividu yang mana
,uju yung ditentukan,dan dia dianggapsesuaidengatltanggungan'maka
tentukandanlaksanakanlah suatukewajiban.Hal ini samasepertimenentukan

622 - li'lamrlJ Muwaqi'in


e79 "'B8Uay nrlng

upetelJedrllur 'e,{ulslouau ue)e,ra,{uau3ur,{ iuuo untuBu.nutlucp nuB


uEIqp{JEuauqEIalnlv,, :Blp{JeqrrrpuErpnutel,3ue1eurq uuluur re,{erqruau
nel€ quurn; rlreq-laduaurntr r,tra,(uadrs r,{urlpueag (8uurl)) rsnsuaduol
qeq tupltp utl:nSnBrp3uc,{ucBuepue1:nBnirp3ue,{lnnfuau u,{uutllqaloqrp
eueuruSrqasue{qaloqrpntr Jtlq€IElyqlfz,r 3uc,{nlensasucFuapuel.rninSlp
8ur,{ 1enfucur qrq uplep {ns^puua] rur lcq eIEur'qrfe,r dr:83urrpBuc,{e,(uurc1
3ue,4?ue1nqueiuap n{ur1ue33uou1 urp ,r':,{uuniunSSutr r.lcp(1qeq).rnin8
dcSSuurp n1r8un1nqeqcur 'e,{uuriunSSuct urelzprpe 3ue{ nlensasrlaqurau
cre: ueSuep.ru,{cqrp rdrlqrp3un,{iue:o ue8un?iur1trtclcpcpu 3ue,{iuulnq
e1rIundepy e,{uEnpe{riuq ueleqrlscuraluB{r]equatrr1tlprliur,( Suulnrdraq
3uu,{8ue.roenpuelnqrseldnle:uau ntrIBqpualp) (,rurfr)eurln urlcledasal
u ? { J e s r ? p r o3qu e : e y r pl n q a s . r aIlc q u : { u r u. n l r € u a l c l q a l g r d r y n r pB u u , (
3urjo ue3un8?uer rpcfuaur3uc,{8ue1nqre3eqasdtSSuerpnll uuldllltlp Bur?.{
'uu1qn33uetrp
lepou Duare{ 3ur,{ ucre,(eqruad ueBuap(tlp::1) uelqnBBunrrp
?u€,{ueje,{BquiJd 1cn[uau ?uu:u1aru , ue,(s c,trqeg,, :qclupelnqes-ra1 utuleryad
qelo pnslcutrp3ue,(:rqry uenfnl 3uc1nque8u:p 3uu1nq1cnluaru?ue:e1au.r
?ue,{,r:cfs ulrp IESelJq8ur,{ unrun tqrsraq 3ue,{qscur?pz{rprl, :uelrlcll
uc{qeloqiueru3ur,( 3ur:g uBIEInureI tucl 3uc,{ lcdrpuad Lreiuapryelas
epaq;ag 3un1nque8uapSunnq lunfuaruqcq {nr-ruuJl3ue,{orsr: ucltesupreq
DtDur-eleues n1ru(uueqaloqalutl{lE]ltquatu3ue,{nlrnsaseua:e;q uelsnlnd
nxc{ qBlel3ue,(nltnsasuelnq uepup{nluaJrpqrlal undnelllm,qelusvunlcns
tuEIBpInqPteIIprlepns- 8ue.{,eru[rcpc yeprleS?urqas .rur tuplepuEIEpErlrp
Ipq
lnqasral qeles?u enpc;q ,crufr rnlcletu npln qseu rnleletu {rrq rnqe}a{rp
qupnse(urunlng'unpay runlnq e,(urpeuelqlfe,ltaur8uc,{ucqreuelep e,{uurn1
3ue,{un-requruS-ue;equruS ryadaseuresc,(uueqletrqrp uele ?uu,{uercqurei
'BruBUad:enp €pc ntr peln uE)lnlequeu e,{uqe:^ :uBlBt{pr(l
1e:e,{9,,
'nlr urP rur
Inlun
urdrlll lepourrc3rqasnruepedalSuetnqqe1ue1rpe1.. :e,{uEpedaI uelcteiuaul
e l a J o t u P u e u l p ' l n q a \ ^ J aIl P q u c l q a J o q u J t Ul ' l l a . r a t { , :, u ? ) e l r l r C
'i,e,{ueiefucruqrfn,,rr rSiurqasr. ru,{sr?cq
E^uqcur{rq epenelr'c,{un1ns qelusrt-eqnett e,{uunpalrirq ucleqelseLual e,,(uepe
puerE)nple'uBq?sruad e,(uepcuerlqtlc,rauqbg qeledy . lAuuelqclapasuau
n e l e ' u e l S L r c 8 c p l e d u l a u ' u c l n l u e u a u{ n l u n e i u u t S u n S S u c rt x c l r p E p B
3un,{8ue.roepedal ntunsasue{lrlc,\au e1r1a1r:,{uucylluauauucfuap r,{u
-ueIqe)apesueuuetx'urlrfuplaqueru 'ueurc3Suaiuelrp rpr: ?uc,{urcl 3ue.lo
eprdaqnlcnsosuu{Jllp,rratrr clrle) uE)nluauaur urpluEe,{uepaq edccleu ,1cpn
e1r1 se(rbuep qbrJ qelnse[r rulnu rur1cg nlensasepedaln,(uue1nfuelaqruau
nrle 'uDIqEIepesuau 'uelSuc8rp:edLueu BrpuErpnurel,uu1n1ua1rp qelatiuu,{
e,{uue3un33uel uelep epe3ue,{3ue;oepedal uBlllle,\\eu c{rle{ up{ntuaueu
e,{u1eq e?nI unrlruraq e{uucue3iua8 uelep epu 3uu,{nlcnsasur:{lr]E,treu
EIrtaI u?{ntuouaurpadJsupp'e,tuueqnlcpudal qep?qrue{euEsIBlaru E{rtar!
yang harus dipegangadalah perkataanorang yang menyewakan Karena
omongansi penyewaitu benujuanmembebaskan dirinyadari ketentuanyang
telah ditetapkankepadanya,sehinggaperkataannyaitu dianggapsebagai
perkataanorangYanPmengingkari
Apabiladikatakan:"Apakahdianggapbergunakesaksian pemilikrumah
ataubinatangyangbersaksikepadadirinyabahwadia itu telahmembiayainya?
Dikatakan:"Kcsaksiantersebutdianggaptidak berguna'dan bukan
merupakansesuatu yangharusrnendapatkan perhatian'sehinggadia dianggap
tidakmenafkahkan sesuatu kecualiapabiladisertaidenganpembuktianKarcna
yang dituntutdari akad itu tidak menerimaucapannyadalarnInasalahbiaya
( n a f a k a h )A. k a n t e t a p ik e s a k s i a ni t u d i a n g g a pb c r g u n as e t e l a hb i r y a i t u
dikeluarkandimanaorlng yang menyewakanbersaksibahwapengakulnnya
tentangbiaya yang clikeluarkanitu benar'Perbedaanantarakedul masalah
t e r s e b u tb a h w a p e n g a k u a n( k e s a k s i a ny) a n g d i b e l i k a n s e t e h h b i a y a i t u
dikeluarkan. makakesaksian tersebutdianggapbergunl.Sedangkan pengakuan
(kesaksian)yang diberikan sebelum dikeluarkan biayanya dianggap tidak
b e r g u n a .D a n p e n g a k u a n ( k e s a k s i a n )orang y a n g m e n y e w a k a nyang
membcnarkan biayayangakandikeluarkandi nlasamendatang dianggaptidak
berguna.Karenaantaramasalah ini dengan masalah sebclumnya adalrh dua
masalahyangberlainan.
A p a b i l a d i k a t a k a n :" S i a s a ta p a y a n g h a r u sd i l a k u k a no r a n g y a n g
menyewaagarorangyangmenyewakanmau membenarkan nafkahyangtelah
dikeluarkannya sesuaidenganpengakuannya?.
D i k a t a k a n :" s i a s a t y a n g h a r u sd i j a l a n k a no l e h s i p e n y e w aa d a l a h
hendaknyadia memberitahukan terlebihdahulukepadapemilik rumah atau
binatangtentangbiayayangdibutuhkan,dan dia mempersaksikan kepadanya
b a h w a b i a y a t e r s e b u tt e l a h d i k e l u a r k a n n y a .S e h i n g g ap e m i l i k r u m a h
m e m a s u k k a nb i a y a t e r s e b u ts e b a g a it a n g g u n gj a w a b n y a ' d i m a n a d i a
menyerahkan biayaperbaikanrunah dan pemeliharaan binatangkepadanya'
pada akhirnya keyakinannya itu akan membenarkan pengakuannya. jika
Dan
hal itu termasukbiayayangsamamenurutkebiasaan. Seandlinyakeluardari
kebiasaan, maka hal itu tidak dibenarkan.Dengandemikian.maka siasi'rt itu
t i d a k b o l e h m e n o l a kk e b e n a r a nm , e n j a d i p e r a n t a r ad a l a m h a l - h a l y a n g
diharamkan,danbukansuatukebathilan.

624 - I'lamul NlU*aqi'in


s79

lr-llE1ll;! i,:4t-r-r
El iE l:EItil

ry'tu"?f
"ry/
I a:t :-:t r-.::: L--:-j -.i
L11 jl':j I !. | I 1! |
":
Jjit .l it
.r:r t...:
- -*{ -+,,..
' .\
,{/Atl$ -
\ rtr l- ru
.
Irt'
!d
I
-'lEdruaax nrlng
,29 -

ledcPuJC uu?uapucleuesrpcsrqIEprl uulq\qleelnu BureJn .lpqeqBs


ledgpurd
uuiuoJo8r:up utel Etrrpln-Eueln uep r:e,,{sy-1uesnn nqv tlnucqs_qsvurq
q?prqn rrBqnzzv urq qpllnpqv, .reull, urq qulnpqv, ,seqqv.urq qsllnpqv,
'lrqcsJurqprEz'l?p.re(J .pn,sEtr^l
nqv uql rlv, .u€rustll,,rsuro,,rB{eqnqve,$lpJ
-P,r1P.J Ur?lllulls{pl3uepeduepur.rrqlqIDElnrx euEIn e,{\1e3-e,n1e3 ueleurelnSuau
q e l c p er i c l I I e q { E p r r q r q a li u r i u E l q c g p n u u r : q n 6 1t r r q: r 1 e 1 , q u e , { g
urq prcT 'qcf,{csnl1l-lcurq pr,pS'pe.BSurq slru-1-le,ilqnz,zp u,r,rtng uu11c8
-Suruaueinl untsl ue,{JnS ,t.eznV-ll?.IlrcqnW-le
uql DuEInruBJBrurij crur?Jn
e,t1e1uellu8iuruau ue-lr{cg flpel^,iulq rlV, ;qut^\Er{eU urq br:qs1 .ueqlng_lr
uleJBLUJs:Jelrs eulclne:ede,tr1e3 uc11e33utucru nlr ueBuepueeunsJeq euDLIrrp
'uurqlqltlctnu uuDIn
r,{lrU lrqureSuaut ?uc,{Buu:oasas rieq uelueua echp
1 e p 1 1 e u e i n u p p u E E r x l t ] n o lIB q r u p l p p E { a - t a t r?r J e l u Er p u e u p a q : a d
3ucfua[1rdup.ra1 eucurreirqas ,B{al:ru qElelasBuero-3uero qalo rlllnurp Bue,{
uenqutaiuadnurll ueSuapuuepaq_rad SuefuaIrlrlruraurnlnqeplelBue.ro_3uero
qalor>Jrlrurrp 3uc,{uenqelaiusdnrul1 e1a:aurqelatasiuEto tedupuad?peduBp
r?sJqqrqalnlnqep.r:1 3uc:o-3uerottdepueduereuaqale3nI nlrBag.uurpnual
ueurrzepcd 3ue:o eprdl:ep 1e,,{ueq qrqel nlnqeplatueurezepcclugpruc]nal
ITIIJIIIau8uc,{3ue:o-3u8.]o'rde1a1 uely.lcnpr^rpul e:goasuclnq ugp urnun
BrEf,es qEltlperursrp ueeuetna{[Ir]l J .u!.lqe1l!,lqB]EJDd cpcduepeuetn qrqal
ur.rqele.ledp,\\q[q'utl?til){rpeyrI eueutreirqag.ueqelesru:cddvrl-uuqr:ep
rJuu lrcJJs uu{nq uep'ulnun ncll: qn:n1e,(uaru elr]Jasn{el:aq rut urtsJcuas
uedulala;1 .resaq qrqeluele c{uuc.reueqc{ E{Drr.lnsedepedalrelep qrqalBun,{
eseu dcrlasuep'u,{u,,^n:a1as nlriag.ur,rqrl qelatas3us:o-3uelor:,r:egcpedr:cp
Jrqurerp {nlun Bulu}n qlqal ur,rqtr r_.trd
B^\tf,JuL.C ur.rqclutrd IMIEJpplrdrjcp
rp
Irque Inlun BUelnqrqellpqpqusn.ttdc,n1e3 elndunrlrue6 .qe11n1nse5 dnprq
csrur epudal tclep qrqel u1:.rotudnprq esetltBuelel 'uclcueqal cpcd 1r1ap
qrqolleqeqesu:ed e,r,r1c1 r;cluatltJs .uurq{eelnu currln cted e,,,r1e1 epudqep
IIqrlluIpInlun Dtuelnqrqel-+ulils crcd r.tuc3undrpy tuqcqusr;.rtdc,n1e1-e,tr1e3
r1:asJele;^ueBuoloS r:ep l:qLunslaq?ur;,{c,,rrlp.J lrqueiuJru ug{qaloqrC

dYTYS T{VCNOTOO
ruYO UflflHINSUgfl CNIVAV1!l'IVd
TISWYONEIAI NYYHgTOfl IO
u l a m r t e r d a h u l uA . pa lagi untuk tnenguatkaa ntauunluk mengutxlnrkJn
pcndapatulamamutaakhkhirindalipadaulamatnutaqadditrinJikaciitetapkan
untukmengarnbiipendapatulamamutaakhkhirinsertamcmegangk ttaLfrtu u-
fhtrvamercka,scnlentara pendapat parasahabat ditinggalkan, bahkandibolehkan
penyiksaantcrhaclaporane yang nencntangpcndapat ulama mlltaakhkhirin,
naka tidakdiragukanlagi bahwahal sctnacamitu adalahkesesatan. bid'ahdan
bertentangan dengan ilrnu pengetahuan. Bahkan pcrbuatan setnacam itu aclalah
n c l a k u k a nt i p u d a y a t e r h a d a pl s l a m .f i d a k s c d i k i td i a n t a r am e r e k r) r n g
bertcriak,berproplgantlamengatakxndan nrengunlumkan. bahrva rvajib bagi
umatIslamunlukInernegang teguhp(jndapat atautat\\'aorang-"-ang diikuti dln
'Llnrar. 'Utsnran.Ali dan para
tidak boleh nren-gambil pendapat Abubakar.
s a h a b al ta i n n l ' 4l.n i a d a l a hP e n d a p aytl n g s a l a hd' a na g a t n aA l l a h v l n g l a r l i
anutadalrhagltmauntuk melnbantallpendaPat seInaclnllnl.

Urutan Mcngambil Fatwa yang Bersumber dari Para Sahabat dan


Tabi'in
Jikaseorangsahabat berPendaPat, yllng kemudianditentangolehsahabat
lain atautidak ditcntang;dimanaapabill ditentangoleh sahabrtyarlgserupa
d e n g a n n y am, a k a p c n d a p a st a h h s a t ud a r i k c d u a n y at i d a k b i s a d i . j a d i k a n
argumentasi terhadap pendapatlainnya:danj ika pendapatitu ditentangdengan
nr"ng yung lebih tahu darinya.seba-{ainlana jika Pendapatitu ditentangoleh
khulataar-Rasyidin,atausebagiandi antlrl mereka,maka apaktrhpendapat
ataufatwakltulafaar-Rasyidin atausebagian di antaranrerekayan-tbisarnertjldi
hujjah,ataukah justru argumentasi pendapat lainl llalam nlasiilahini adadur
pendapatulama,dimanakeduapendapatini dirir'vayatkan dali lmarn ''\hmad
Adapun yang benar aclalah,bahwa pcndapatpara khulafa ar-Rasyidinatau
sebagian di antararnerekaadalahlebihkuatdanlcbih utamauntukdilrnbil dan
dilaksanakan daripadapendtpatlain. Jika keempatkhalifahitu berpendaPat,
makatidakdiragukanlagi bahwamerekadalamkeadaanbenar'Jikakebanyakan
dari merekabercrnpatpendapatitu. makapenclapat yangterbenaradalahyang
banyak di antaramercka. Jika yang berempatitu menjadi dua-dua,maka
'Umar adalahlebih dekat kepadakebenaranJika
pendapatAbubakardan
'Umar bcrselisih,nala kebenaranberadapadaAl-'ubakar'Dl
Abul-.akaldan
sini terdapaturgkapanyan-stidak diketahuirinciannya,kecualibagi mereka
yan-ememilikipengalaman drn telahmelakukanpenelitiantcrhadap perselisihan
yang tcrjatlidi dntara para sahabat. serta perdapat yang paling krrat di antara
nrereka.Salahsatudi antaraperselisihan itu adalah pada kasus talak' dimana
mcnurutAbubakartalak yangdiungkapkantiga kali dalamsatuu'aktuadalah
talak satu,walaupuntiga kali diucapkan.Jika seorangyang berilmu rneneliti
masalahint besertadalil-dalil dari dua penclapat yang bertentangen, makr ie
akanmendapatkan bahwakcbenaranberadapadapendapltAbubakarRA'

628 - I'lamul Nluwaqi'in


629 - "'lBoruaa)I nInB

rrPlrscrqa)lqrlrpu urrl IrJEpdlrprq.iJlIrFrpnlBn:^ ucI;utuJrusururp ua)ilf;n;uJru


'lruein){ r,{u[rnJJqJS iul],{ trdupua(lilPudUrpqttuil qrqaJLindrur JnrrJuro)
'il.{uunl . u l r ) r u r a pn c l t ^ \
I r l u p u r ; r r J p l t l r t r d f ; l ) u t du r ) l r n ; r r a r uc l l l : r lr r
'ni(Lrrprd.trlprm\-rJq 'l,iu
1lpt1 ducpcltal ur:p rrrfn1a,{ueur iucpel.ral urslll
ulrrLu ttitcl-rlc1uc;uap nlr tpclllpued ulltcniu:ur llt-rJs'slrpuqurp uc..rnb1y
qsru-qslrudcpr;q.rc1 dr:1ts.rrq r1r.rcrutururrlicq:rg n1rlldepuedueiuap qn;-cl
3uc;-:cl:aq rla.rarurlirnrtrqf;qrs x,lnd1r:chputcl uciuap r.rllig nrequt.rrlrur:d
rm;1cp rrcllnqasrpiul,( cdrretrlut:uersn.resJ)i ultlnurJUeLLr r1il r.r1u.,{s lnlriuad
r.u4 r:,(u1n:nu:ur llnl qrq3liuei 1r1:pur;-rrapl(u;;-rrc1u:tlp nll glrp urlrp?g
r r r q n . r n J s tu^e , r)I ] 3 en:]^r 1 r 1 t pr n l r i L r a u rI r : p I r l l . r r : l J u
q | . . ] n qc l 8 r u . n l r I r J l t p
t.rrPtlnl qtqrl t:iuut3ulpurd lmnLrru ;uc{ 'utsl i-uc,{nlcnsasur:?uJpnlUJtlJl
'tuarr;q u,{uurquLualal
ItlrP ntrns Strt:tulttlut;-ur( prt1rllnruSucr6as^ t1c1as
rur.rnluauo) 'rdulet urIV c,{u;uuluJuJru rlu)lc)ppgr qr,{g
1ndun1 uruury cqru
'qrflnq uulcclnrru nl]
leqeqrs]ldrpued tlrl 'c,{ulurLrnduuq .e,{uiuttuatrp
u r . ' r p n u J )i u c i l c q l q l s n . r n dl r c l e p u a d - l t d e p u aude l r r r c l a s r p ; e , { u cnq. r t q
iur{ ul.rrlrurrdtrrelpprprlllrrJrxJS qr|fnqrrclnqqclrpcluquLll:^ r,rrBd lrdupucd
c,nqrq 'ur1rlel-uc[i 3ur,{ und Jnrnq nlc:^BpBluprl ntrq iuc,i uiuuelrltutad
rurrlDpruJ,rn)'r1n1as etciu leure rur r,r1c,{glnlriuad ucd ur;8urpur.1qelfnq
u u l r P n n pl ? s r q ) c p r ]l c u c t l J sI le p r l 8 u B .l{e q p q Etss d u p u e rd: . $ q c q ' u t 1 n 1 e G u : u r
r,{u1n1r3ucdprrd eurBliun,{ c,{uuc.rrlrruidutrlnp uu{SucpJS.c(uluquqcs
u r d q r l o i u n l n p r p r r u r p u b i u n , { e , { u u r . r r l r L u eucul l e p r u p u t r p . ( n r r q )
17lpr1 urrp(urucl)urr2uD3un,(ue.rrlrurad uclcp r.rlu,{Srur:u1qrp ueldulSunrp
uinI p{ulpqrqcsc-rudq:1o rlnlrrp 3ur{ ludural1r:,iLreq rp puiuqV ureutlqJIo
u n l . n r l u o l rup; - n fr u r l e d r p u a ds u l u r r p ; p n l q 1 l .
n q V u ? p q r l , r u q e l lu r q b u q s l
lrdrpuJdNinf c,{u,er[qlr,\nniqlllI LUrlnpur)tnqJsrpluturriuqas .tLrms8ru,(
lrdrpuad-raq rini r,{ulcqeqrse:udlyosJq ')irlrlyrll-Inreg nqy r:cprurledepued
ue-)lnqJ,{rrJru er uep'ucseH-luurq prururLlnlAJ qalouelsrialrp rur luq auuurrp
'rlErrrHrruiuulr-.i rps-aq ui'r;-uqf,s lrdl;puadqrlr:pcruy qr:l-lirq qr:1r:pr rurlcdrpuad
L,rqf;q uulutrirrJurr ur ln JrsJqur? l;-nqas pdr:pur,1ilrprt nrlr qEllhquclrplftp
rsrq rur lcdppuadqrllcie 'ruqu1 'ucqrd qr.-r1es.rrq urrl5-[tr]un rur lllq urlrp
e l e u ' I r ? p r l n t l r l c u J l l J l n l r u r q r l r d r : u t q u l J ) r pt p p l n l r t uI n u l l r p I U p r )n t r
lzdupuadr.r:qrurdlcquqesnlrfucq qr:lih11 r:1ndy:prt urp.rrufr uulcdnleru>gnpr1
ntr lrqrqrs r.n:cltrdrpuad r,tqrq 'ut:1ntr;-uau ui,llq)Jq)urlnttl qrb13rlqc r:.rrd
r.rlpurr;-lqrs cuf,sulrltrllllrlnru ul;-rroloi 1ntnul61 .eurl-rur)nq ucp.qeftnq
qcleptn1tlldcpucdr,\\qrq'uDlrlca-urLu t|bri rlqr;r,rup uBrir;qa5qrffnqurr1rpeftp
cstq einI trcp etuft qr]lnpunll c.,{u1trh:puod Luquq 1n1ldts.r:rq qr:1a1 qrbr.1
r l q er r r d e l r u r ' 1 r u r y a 18 u c , {i u c l o e sq n l l p r r r r { r I i r ] u a l r p . l u p rntl r t c q r q c s
ntltc 'trqtqts crld ur;-unprlrplrdpplrJJ ut1:cnltiuaur tltlcp lt;uJtllJl r{rlel
ntr lf,d?puadnr{.renlJiuau 3ue,{lcquqrsntrc,{:ucurl8uuruc)r?npepBrursrp
E{cLu'c{uulcllcqrLpslcdrpuadSutluauru {upt} Irqcq?siul'Ioas r:111

lEqBqusErBdlBdupua4depeqra; .r(ge,{sruButIuBSuupue.l
orang-orangberilmu masalalu dan masakini. Penunjukanmerekaterhadap
dalil yang lebih kuat bukan berartimerekatidak mengakuidalil yang lebih
lemah,atau tidak menganggapnya sebagaidalil. Mereka hanya mengambil
pendapatyangmenurut mereka lebih kuat.Dalampentikiranbarunyaar-Rabi'
meriwayatkan, babwahnarr Syafi'i telahberpendapal: dimanapendapatpara
sahabatadalahhujjahyangwajib diikuti. Lalu ia berkata:"Sesualuyang baru
'sesuatuyang baru dan
itu adadua macam.diuana satudi antaranyaadalah
bertcntangandenganKitabullah atau Sunnahatau ijmt'atau atsar'Hingga
s e s u a t uy a n g b a r u i n i d i n a m a k a nb i d ' a h y a n g s e s a t A
. r-Rabi' ntengetallui
pcndapatSyafi'i ini ketika di Mesir'.Ia juga mengatakan, bahwa lllenentang
atsaryangtidakadadalarnKitabullah,Sunnah dan ijrna' adalah suatukesesatan."
Al-BaihaqidalamkitabMadl*ctl Sun.c:.tnya berkataldalambabtentang
pendapatpara sahabatjika berbeda,lmam Syafi'i berkata:"Pendapatpara
sahabatjika mercka berbeda,maka pendapatnterekaakan dibawa kepada
Kitabullahdan Sunnahpadaqiyas. Dan jika seotangdi aniarapara sallabat
bcrpendapat suatupendapat yangtidakmendapat dukungan,.iuga tidaknendapat
tantangan darisahabatlainnya,makasayaakanmenjadi pengikut pendapatnya
itu. Jika sayatidak mencmukanpendapatitu padaKitabullah,Sunnah'ijma',
(qiyas),maka
.jugatidak menemukansesuatuyang seartidenganpendapatitu
kami akan mengikuti pendapat para sahabat, atau salah seorang di antara
nrereka."Hal itu krmi lakukanjika kami tidak menemukandalil-dalil yang
mengindikasikan adanyapertentangan terhadapKitabullahdan Sunnah.Dan
jika ada pendapatyang dikuatkandengandalil, maka kami akan mengikuti
pendapatyangdisertaidalil. Sepertitelahdiketahui,bahwapendapatImanl itu
(lmam Malik) harus dipatuhi oleh semuamanusia Dan barangsiapayrng
mengharuskan manusiauntuk mematuhi pendapatnya, maka ia akan lebih
dikenal lagi daripadaorang yang berpendapatatau mengeluarkanfatwa.
Seseorang ataubeberapaorangyang terkadangpendapatnya itu dilaksanakan
ataupundltinggalkan, kebanyakan orang-orang ahli fatwa memberikan fatwa
S
m e r e k ap a d a g o l o n g a nt e r t e n t u ,a t i . l ur n g g o t a p c n g a . j i i l n n y a e m e ntara
nasyarakatluas tidak mengambilfatwa itu, karenaumumnyamerekalebih
menrperhatikan fatwa sangImam. Dan kami telahmenemukan,bahwaseba-
giandari paralmam bertanyalangsungkepadaKitabullahdirnSurnahtentang
suatuhal yangmerekainginkanuntukdiberitahukan kepadaparapengikutnya.
Lalu merekanremberitahukan sesuatu yang bertentangan denganparapemberi
fatwa.makamanusiaawamakanmenerimafatwaInlam. Dan jika paralmam
itu tidak ada,maka parasahabatRasulullahbisa dijadikansebagaisandaran
dalammengambilfatwa-Padahalparapengikutsahabatlebih utamauntuk diikuti
daripadatabi'it tabi'in.
Imam Syaf i RA berkata:"llmu itu memiliki beberapatingkatan.Pertama
adalahal-Kitab dan as-Sunnah.Kedua adalahilma' yang tidak ada dalam

630 - I'larrrul Nluwaqi'in


...lBdruarx n{ng
Ie9 -

ledepuadq?lepBrul,,:ptelreqer pI?elpJlpr{urelEC.,.ueurstfl,lBdcpuedqnlrSuaur
cuelul Iul rUedes lBdppuadteq n)V.. :plr{lJq Brurpltudrpuod ruplBpuBe ..lEruil,
ledcpuadrln{r8uatuupIE nIV,, :c}ul.rJqur €jr?lladnlsns ueleq uduel
i,1r1ep
3uc,{uclcureln3uaulnlun IIIuplllllurau iuui erel:aduulpi8uruau urliunur
eueulefreqnle.l Irll?ptcdcp::1n1rrlclrsurxuntlupiur:,( se,(rbuclle38uruaur
uu{c [r c,\\qeq'ul{elr:aqueu qclJl lruuI nucurC..:ruluqnqy
tedcpuaduped
Sue8ad;aqr,{es eua:e1,n1rlednpuaduelleifuruaur c,{rs rdelaluely .se,{rb
qelupuqrqeS3ue:oesdepeq:a1 uuqnunquJd,,:eteIJaqereueurrp,qrqcXfuu:oas
dupurllaluuqnunqurad Suctuetc,tun:eqtedepuaci urc1epryada5 .efuurnleqas
r p r 8 u u , {e d e u e i u a p l r n s a s n t r e , ( u u c d u c n[ n f t a s u e { q e g . n 1 re , { u e 1 e > q
-c1€{Ilcqlue{tnqPluau
luprt ur E,!\qpq.qullvnxJp.rslEsjaqrluE{uDC
'luluslel ucduap
rensag.yg 1,4u,{g
uerul ledepuadq€JepeEnuresru1.,.peqr1[r uu{nlelaur rlEnJeIurpl ueyrtepu
'se]crp urllnqasrp
{cprl e,Iprrr Bue,{u:r1;ed epcdr,{urcnle>1 uzlefuelnrual rurel
urnlaq8ue,(qelesetunluns1cdep.ra1 elrf ueq .e,{urtnlriueurupIl, rrlrcl pl{pur
',eurll uep
lrsuquuludn:aru3uu,{,e,{uunlaqasnultl Iu! etl) ucurezrp c,,irleJ
uaquredz:ed ur{nurauau rurel B)lr[ rue4 rieq :rn1a1uulut ruicqas
lrrq:a]
3ue,{e1a:atuledepuadleqrlaruur4e rurcl equurnues 3ue{ lnlrBuadrlllrtuaul
ludepuedSurscru-3ursr,;ur EIrI .Elerau erelue rp 1e,(ueq:atBuu,{ledupuarl
lrque8uau.ruE{B rulr})lBIeuJ,lrlep epe eduel qrsrlasraqr?Iaraurulrf.lrlpp
14pruaru3ue{ ledr;pued qn4iuaru uEIpmrEIeIEtu.qrsrlas:aq e1a:aure1rIueq
'e1a:eruulclas
ludepuadepedlreprc1nsnIE qrqoluxutslll, uppJcrull, lr{pqnqy
tedepuad rleru 'qcuunsucpqpJJnqett)uBpIrJr?p rlrlrurau leprl ledepuadnlens
D{If,, :slElreq(r,rJs,{S) er urul;un,{ u8tcdulaselepude,lrqcq'etu1:aq rbeqreg
-Jn.,ureul nlES Bp qrqole,{uSucluauau 3ue,(epuundnc1e16 .e8rpaqe1a:au
ereluprp 8uc-loes qrles nele'rurc{ lnlnuerutenl Burlrd Buu,{qBlcpeuu1uslll,
uup rlctrtll, !eIDqnqV lcdepuedelru .ue1:eque8r,{esqe1a1 ?ue,{g:adas1r1cp
lcdeplelleprt nlr tudepuadenpal e1rIueq .e,{ueues:aq lenl leureiue,{ nlunse:-
ledepraleual?) ur tedspuedl!queiueur urle c(ns e{eu ,qeuunsuBpqetrylE
redrua,(ueur qrqalnlr ledepuadenp llep nlrs qelusEIrt .uellluqredruaur uele
u,{eseleu: 'ledepuedlaq
lEqEqes Surlo enpu1r1,,:EleIlaqel nJpJ...uEqnrnlasa{
eJeJasleq€qese;ud ledepuad(uelleBFuruaur) .renla{ue{BIl?prlEtr)luep .elll
tedepuadepedr:epuu{etrr?tnBllI qrqeluepurlntrrqrqel.Etrl In}un qrtspue;lJlau
trdupucdtedupua4uerepuedaluup,e:e,u,puqrl[r,uenqrtaBuad nup lEquelpp
etl{ sBlElp entllas(teqeqps tslpd)B{alrW,,:pls{req(r,Uu,{gurerul)ur _z1a:au
uBErlnua{ 3 as ttsqeqesc:ed ueltnqa(uau q€l3les_ r.r3c,{5rueul
1rl[u
euel tedepuad SueluallEnuteru;uB,{qBtl) uelpp 8.4\qeq :plp{laqrbEqrefl_lE .rur
pq u€{tnqe,{uauqe1e1e5 ,,.r,r3e,(5 urerule,{urueqludepuaduJelepsrlnuatrur
ledupuadunrueseueurp,sefrbqeppEEurlay .tpqeq€s ued ueqrsrlas:ed qelepe
luduraa; elndtuqeqesuu3uu1eryp Bueluauaur Bue,{ludepuacl e,{uepurrqBt?Irp
{?po 8ue,(leqeqes8ue:oasledepuedqelcpur8rla;,1.qeuunsugp qpllnq?1)
yangkami dapatidariZaid." Dan tidak adakcraguantentiing"Ilengikuti' atau
bertaqlidclalamucapanSyaf idcngan lnengatakan; bahwapcndapatS1'lii'i
itu tidak bisa dijadikan hujjah berdasarkan tlari lnggapan yang dichpaticlati
istilah ulama mutaakhkhirin,bahwa taqlid diartikandengannlcncrilllrr rrtirLl
mengikutisuatupcndapatorangtanpahujjah." Sebab.ini adalahislileh bitfu
yarrgbelurnadl padaztrmandahulu. Inam S1'afii tclah mengiIt.iI'irrr f.r(lrr
suatukescmpalan.ucapannyauntuk mengikutiatau bertliqlidulusKltttlnruI
dinranaia nrengattkan:
I4/a/rirl, "SayaItrklta, bahrvaini arlalahrrntuknrcngikuti
KlrubaruI litrlrlr1. ylngmana para llnam lslam sclutuhnya tclalt trtcttctitI]
pendapat parasahabat." Nu'aim bin Harrmadberkata:Ibn al-N4ubalrtk berkata;
aku mendengar, bahrvaAbu Hanifahberkata: "Jika sesuatudatangdari Nabi.
naka kami tnenghormatinya sccara keseluruhan. Dan jiLa dltang drilt para
sahabat, makakatni akan nre miiih pendapat di ant.ilil mcrcka. Dan.jikirdrttan-s
claripara tabi'in. rraka kanli rkan met.npcrscntpit untuk tncnerintrtpcndrPat
i a n ail. S y a li ' i
" c b a g i adna r ig o l o n g a rmr u t a a k h k h i r idna li p e n g i k u tH
m e r c k a .S
Maliki. I-{anbali dansebagian bcsar golongan mutakalinlin bcrpendapat. bahrvr
pendapatparasallabatbukanmerupakltrhujiah.Dan scbagianclari pala :ihli
fiqih bcrpendapat. bahwajika pendapatparasahabatitu berlcntangrndcn!:an
tliyas, maka pcndapat itu bisa mcnjadi hujjah. Dan jika tidak beltenttngiln
dcnganqiyas,makatidak rnenjadihujjah.
Merekl berpendapat: "Sebab,jika pendapatsahab:rtilu bertentangan
d e n g a nq i y a s ,m a k a h a l i t u t i d a k l a i n h a n v ab e n t u ks u a t uk e r v a s p a i l a l n .
Karenanya, jika pendapatsahabatbertentangan denganqiyas.rrlka penclapat
itu bisa mcnjadi hujjah." Sementarajika pendapatsahabatittl bertcntangan
'btlkan
denganpendapatsahabatyang lain, maka merekayang ntengatlkan
hujjah"bcrpenclapat; karenaseorangsahabatitu adaiahseorangrnujtahidvang
n u n g k i n m e l a k u k a nk e s a l a h a nm , a k a t j d a k r v : r j i bn l e n g i k u t i n y ad a n
pcndapatnl'a tidakbisa dijadikan hujjah. Sebagaimana pendapatparl n'lujlahiLl
lainnya.Karena.dalil-daltlyangmenunjukkan terhadapbatalnyataqlicl(nen-ti-
kuti pendapatlain tanpahujjah)bcrsifatumum. dan nencakuptaqlid kcpada
parasahabatsertaorang-orangsctelahmercka Kalenl, golongantabi in.iika
merekanengalarnihidup dimasaparasahabat. dimanaprda unluntrtvrtctjrd i
persefisihan di antaramanusia.makabagairnana rnungkinkhabarulvttliid ttis;t
menjadihujjah? Juga dalil dalil telah terfokus untuk rnenrbatasi hujjah pada
Kitabullah.Sunnah,i.jma',qiyasdan istishhaabSencntrra penilapat slllabat
tidak termasukclalanrperkarayang bisa diiadikan hujjah' den dikarenlkan
kedudukanparasahabatyang lebih utanla.lebih beriltnudan lcbih bcrtaqrva'
lctap tidak ctiu'ajibkau n n t u k m e n g i k u t im e : e k a ,s e b l g a i l l r n a n l e n g i k u t i
nrujtahid h i n d a r ip l t a u l a m at l b i ' i n , a p a i a gui l a n l , sl c t c l a hn l c r c k a .
Maka kami katakan:"Pentbahasan ini adaduanracantSattldi antarlnyit
a e n g i k u t is a h a b a t '
a d a l a hd a l i l - d a l i iy a n g m e n u n . i u k k atne n t a n gu ' a . i i b n y m

632 - I'lanrul Murvaqi'in


'-lBdrucay n{ng
ee9 -

Bueurrp'urue[rp qDIJtnlnq?pralSuelo3uc.ro r,:.nqnq .r1n.r3q liin{ l:^rqurq .ullnrl


p
uplrnqrad rqncfurul a;- ulqrli:,!\J)iurrltru lleias urirrJp rlrl\r\Lru\ nlrni
'e^upns\el (X)l :qnqnt1
l N) ,.:ftD.luniu.t11,,:r,(uncpacl 3ur.{ qr:111r ur:rrr.rr.1
qelo uB{{n[un]rptycdcs 'nrucSr1o1ocl1lr1-rrqurlrp qrlDllrrrurs rl) ul.rrrRr
tlnlt8uautu€8ueppns)?rurpiur,i lpnfnsrqe;-n1llrq luprl ue;Lr.rpr1n1r;-rrrru
nele'1tequr8uape1c:arurlnlrirrcurrunl.tqBrtl.rBlaq .prlltr;1.raqut;uJp r--.1.rt.rrrr
rln{r?ueu 3ur,{ eclursiuereq orCJ .(001 :qrqnp.l,.ir?),,1tDt1ttrtilit,tpD1;t-r,tut
r|t1
-tlluaW,,:r'\LnqJeq Suui(qrl1y uuuur.J qrlrpl rur 1rq urllnfunucrLriur,i 1rlqr
s)e1,t{.,pcr{rtliue8uaprltnoal luch:pucd:eq irrlil Iuprt r1:uaLLr cuare:1.pr..qr1fr
ueln>1e1eur iur,{ Suetodelrs qeJr:1te ruruxp;lrprprnlrl.ur uu)clll r:1r.rour ;-ul.i
ede ueiuap ledupuad-raq qeppelequqlsr:td rrnlriu:111.. :LrrIutp)rl)rr)rf
'lu1r qrrlr;i-u.'Ltr
tllt\ tcqurlrsc.rrcllucli:puccl r1r1,,q
'plqet
Ispll elelaruPIBIU [nu ;ur,{ ururln lretl ur-,13urpeg urr,\u ur3uoloi r.rnp
'Eqprluclttcllpurur uu)ir .;'ur;ro
lzseraqBrrlenJal Irpn rurrirrlrrlr;-urclr1r,.ru
uplSuqas ue{n{BItp3un( prlbctr;ucurru3cqes qr:lfnqtduct ula.raurrlnlrirrrru
?III'qellV ur:pBrlpuledepuaruue;u:p ntr l)araur nnlriuaLu durlr:^ ch:pr:qt:l
ucrlnd uelr:cqrp qrfe,lr3uc,{ryqeqtslnlriiuaclclcd qclr:pr:rrlr r])irJur t)illrr
'nlr ?,{uludupuJd uereuaqtl rnqcle{rpqppnsa5^ p,{utn)r;rr:dr1:1or1lr_yrrp r1t]1
led?puad nlens u8)ptpfuaul c{elJur t]IrI ulJteu rllt)ta-uallr ;-rnt,{iur:to t;pl,|cl
uetlndt:aqruerurur1e,{eurelepqr11Vt?r\\qtqqolppl r],iursrlu":runi,n; rsrq
'(001 :qpqneJ-lp),..ros.at1 3ut.i tltiitotttcurtl
-
qDl nil'Dt rrDruDl oLuD l ) s D,iUutDl Dp tp l D/ ) :l t):l).!) tu : t/,iuruDl t)l)
tp to8uns-tn8uns tryt,3uatu 3trn.ioti,rnt^,D3.!tlsDl).t)tLtt,,iDqtn1Dtp),\t!)tu
qDttv unp o1ataruopotltl DrlpLrrlDll\tltnq utBu,tltt)j,r.rrt!!r!1Dl!iu)ul
3uo{ Suoto-3uo.to ol.t)s rDtlr^uV tt)p trr.ttlb1n14 b'ur.t.ro-iitru.roD.rDulDtp
(unlsI InsDut) ntuotnupuad 3uo,i t,\o1nItlLlDp.t)ts'tn.i b'unto-,.iuo.rg,.

-S^.t".-lXl t.::..,
\tr, t4. i ( q4\ l: { c: f). 11,.' ..- ; i:l
.),..,".'...{''.,.J.'1 ,\i. 1a-.i fr
r.tr;( c_ r. a'f)J a ;
)r>,
! 11,.r:,l,t:i ;-l i :-r. ;--
: r , \ u n q i r q ; L l l rqAr l J Vr r r u t ,ll r
nlre,'('{llu4 rueu1 qalo qul[nquerlrprlrpSuei 1r1rpqr:111:rl Liur.rllLn:rp n1lrs
q e J e s ' l p q u q e sr e dr l n l r i u e u l 1 n l u n u t l c l r l i , r l L ui u r , i 1 r 1 r pr j r t u l r C

lEqeqBSeJBd 11n113ua1,q
1n1un uulqrfe.trl\J SupJ Me11-lllBO

'1e13ur,(ucutiun,{
t1a;ou dcptq:-r1xgqp.11111-
ru1c,i'cnp:y
merekamendapatkan ridha.walaupunmerekajugamempunyaipotensiuntuk
berbuatburuk:berdasrakan sabdaRasulullahSAW yangberbunyi:"Tidakkah
engkautahu,bahwaAlLahtelahmemberijantinan kepadapara pengikutperang
Barlar" Kemudian beliau bersabda:"ktkukanlah apa yang kulian inginkan,
karenaAlLahtelaltntentberiantpunanuntukkalian." Begitujuga pujian akan
diberikan kepadasiapa yang telah mereka sepakatkan(ijma'). Walaupun
demikian,mengikutipara sahabatbukan merupakansuatukewajiban.Mel-
ainkansuatupetunjukuntuk dibolehkannyamengikutimereka.Dan ayat ini
juga merupakandalil bagi dibolehkannyamelakukantaqlid denganorang
berilrnu.Sedangkanjika dikatakan,bahwaayatini merupakanpetunjukuntuk
mengikutiparasahabat,makatidak adaindikasike arahsanakepadaayatini.
Ada beberapasisi untuk menjawabpendapatdi atas:
SisiPertama.bahwamengikutitidakdiharuskandenganijtihad.Hal ini
berdasarkan padabeberapa segi,diantaranyaadalahmengikuti.Yangdimaksud
di sini adalahmengikutisesuaidenganyangdiperintahkan Allah dalamfirman-
Nya: " lkutilah aku, rtiscal,aAllah mengasihimu"(' AIi 'lmrzn: 3l), " Dail
ikutiLahia, supayakaLianmerdapatpetunjuk" (al-A raf: 158), " Dan mengikuti
jalan ltangbukattjalan orang-orangMukmin" (an-Nisa':I l5), sertaayafayat
lain yangserupa.Perintahmengikutidi sini adalahyangtidakharusberisrid/(.r/
(mencaridalil) terhadapkebenaranpendapat,karcna sudahcukup dengan
melihatorangyangmengatakan.
Kedua: Seandainyayang dimaksudmengikuti di sini adalahdengan
beristidlal atau berijtihad, maka tidak ada perbedaanantara mengikuti para
sahabatyangterdahuludenganmengikutisemuamakhluq.Karena,mengikuti
sesuatuyang wajib dengandalil adalah wajib diikuti oleh setiaporang.Dan
barangsiapa yang berpendapatdengandalil yang sahih, maka wajib untuk
menyetujuinyadenganpendapattersebut.
Ketiga: Mengikuti itu ada dua macam,yaitu yang dibolehkanuntuk
menentang pendapatnyasetelahberistidlal,atautidak dibolehkanmenentang-
nya.Jikatidakbolehditentang,makaberartimengikutidi sini adalahsuatuhal
yangdimintaataudiperintahkan. Danjika dibolehkanuntuk menentang, maka
padahakikatnyamerekatelah menentanghukum-hukumy,angkhusus.Juga
merekatelahmengikutiperkaralaindenganistidlalyangterbaik.Jikademikian,
makaorangyangmengikutipendapatsetelahberistidlalbukanberartimereka
lebihbaikdaripadaorangyangmcnentang terhadapsesuatu pemasalahan
yang
sarnahukumnya.Dan hal ini adalahsuatuhalyangdimintaataudiperintahkan.
Keempat:Padadasarnya menentang suatuhukumyangtelahdifatwakan
tidaklahdinamakanpengikutpemberifatwa; dengandalil, bahwaorangyang
menentangseorangmujtahiddalamsuatumasalahsetelahdilakukanijtihad,
makaia tidak benaruntuk dikatakanorang sebagaimengikutimujtahid.Dan

634 - I'lamul Muwaqi'in


'"ledtuaay :l{ng
SE9-

dr8iucrp n1ruep 'efuseureir lo1od-1o1od1cquclep e>1a:aur rlnlrBuau iue,{


cders8ucreq 'qeqa5 unun 8uu{ ruc
rlrlrtrtaru,r1n1r8uau,cle{,pue.le) jluaq
rur ledepuad eleur 'eure3eSuuqer1eqtuclcp e{ll:ur rtnlliuaur cduut
lcprt
'eurcBe
1o1od lEq rucleprlarau rlnlriuaur ursnsnqlduaduEI;-uEpaS
'(61::,{seg-1e),,uDLuuaq
Stto{ Sttoto-8uolo dDpDLltaJtutDl tloq urnpp unrlb'uapa1unlJDlqueru
noySug\npnSuoI uop'nun1 uop nlnUDprlt(pl uDla-taqqnlat Buot uuotl
DrDpnDS-oJDpnDs uop twDI qDlunduouatl ,tun1 qqoy n,(, :oopraqDlaDru
'(.tDqsuvuop ut.nlbtlnW D1aoutqnptr:;as
) SunytpBuo,iiuD.to-;luD)oLtDl,,

l,\-f , t'--t: 't'

(\ :{ rr,

:q3lJVucrulq uriuap rensas'BIelau-l depBqlal{rpq


ueiu?purdrequcplltDI.raq'Blaleu gn{riuau 3uf,i(3uc:o qullepueq.n1riurdues
rC u:lororxlldzpuad ue3uaptudepu:dasleq ur€pp ueucqedqelesalrpel:a1
'uelulunue{ rqn?fuauurBIBp .qrlu,r iue,{ uueueslclad
Ipprl Jp?e IrBq egas
urelep{rpq sruBqn1rrlnlriucur 3uc,(3ue:oe1cru.-ledepucduepquprberurlup
Brlaratuue8uaptsdepuadas8uu,{3uu:o ruluf- e1::au rlnlriuaru r1_ruraq uelnq
IrrpuasntrpeqnfrBlrp lreq urBuaprlnIrSuatuu€IetBIrpInlun ,EIalatu
lsElsdn
an{r3uetu{epu Brrpu.raq eryu 'ucBueluayaq n1rpcqrl[rulrf,qlqa5 .iuetuauaur
8ue,{undneu ludepuados ?ur,{ puqnfrlreq ,ptqrtlr.raq llnlun pns{uurp uu{nq
'(001:qpqneJJu) uDiuae,,
,,IrDq :r,{unq:aq iue ,{ qr.:11y ueut.rr1 ueliurpag
' r u rt c 1 3 u u : :u, u ) n p n f e l
r prlp{atau
u i r l r u r J ul e
'Buelr?Xe{alcu
ledepuadue3uapueSuelucueq ;ur( ticq ueiuslul BpnIeprl
uEp'Infnlosrplntun qrfe,tr)f;pr] e{eieu lcdEpuedn,nqeq.ucntualelue8uaq
'qnlrrp Suei rucurl r.rcd rpcluaru .uriueralal
1n1un-lcqlaq rleleur e,nqeq
rcieqas e8n; lpqsuV uep ur.rrlrqntrlur3uoloi ucp nJnqppratiul:,{ Buu.ro
-3ue:o tfeq uerlndqelrpn sirlirrp lnqc:^lel1e,(ul:t;p pns{pl\i ;rxguaax
'2,{uqnllSueuer rtll:tq urlnq
ulorx ic,rlp;:aqnclc prqrlfuaqleq Lurrlep urcl
iuu:o tcdepuaduliuap tcdcpucd:s3uu( duuroelrf'n1rr:uale1qalg .ureI iuu-ro
epcdalr.rrpuulqepua:oru leledcsuseleuure33urq,e,{unpcd:1 r.rrpuulqepua.rau
er rue:aqlcprt e8nI uupureliuc:o rlnlriuatu ut)lr]rucurp
qrlwprl pr:qrl[reuas
I?lpBSrue{n)BIeuiuc,i ;-ur.rodcrlasucq .e,{uiurlelaqrpurlulaq ucl-utpr1nlrrp
3uc,{epedalurp ue{qcpualauucdelSunnllns qulepc11n1riua141 :eurlcy
'Plqr)
l n L uu r d u J P
ue8ueluaueq 3ur,{ lrsequelledepuaurdetaruu{e,per{ltfpaq qulclure,{udrsur:d
eped'oeqegpcqu[uaqnelc 'lelpnsuJqtpqruslepe,{urtn)riuauqe1a1n1r Buc:o
nnlr8ueru3ue.{uunlr ppe snlpqe)eur,nlt ruadasueldu}alrper erlrl
e,r,rqeq
benar,makabolehbagikita untuk mengikutiorangMukmin darigolonganahli
kitab.Dan berartipulatidakadapcrbcdaan antararnengikutioran-e-orang yang
terdahuludari umat ini denganmcngikutiorang-oranglain. Jugadikatakanl
'fulan mengikutifulln, atauikutilah fulan,atall stya mengikutifulan', maka
kata mengikuti di sini berarti rnengikutisemuaperkarayang tcrcakup di
' m c n g i k u t i ' . K a r e n a .o r a n g y a n g n e n g i k u l i p a d a s e s u a t u
d a l a m n y aa r t i
kesempatan, dan mcncntangnya padakesempatan lain, maka orang iLutidak
dinamakanpengikut,akantetapi lebih tepat urttuk dikatakan Pencntang. Dan
dikarenakanuntuk mendapatkanridha amat tergantungdcngan mengikuti
mereka,makamengikutinrerekaadalahsaranaatausebabuntuk menclapatkan
ridhaAllah.
Pasal
Sedangkanpendapatyang mcngatakan(sesungguhnl'a pujian itu akan
diberikankepadasiapayangnrengikutinrerekasecara keseluruhan). tlrakakami
katakan:"Ayat tersebutr.ncnunjukkan, bahwapujian akan diberrkankeplda
siapayangmengikutisetiaporan-e di antaraparasahabat." Sebagaitnana firman-
"
Nya Orung-orang '-arry terdultulu lugi f otlg P(ftattru-tanta ( ndsuk Islrl.,tt)
di
antara orQng-orangMuhajirin rlan Attsltar,sefia orattg-ttrong t'tutgntngikuti
mereka" (at-Taul:ah:100).Ridha akan didapatioleh setiapindividu dlri or-
ang-orangterdahuludan orang-orangyang mcngikuti nrereka,sebagaimana
'
dalam firman-Nya Allah ridlw kepadonertktt dan Allah ntenrediukanln gi
nterekasurga-surgayangntengolirswrgai-surtgtti cli dalonuttt" (at Taubah:
100).Dan juga dafanr firman-Nya: "Orang-ortutg yang ntengikutimereka"
(at-Taubah:100).Yang dimaksuddenganmerekaadalahorang orang yang
terdahuluclari golonganMuhajirin dan Anshar secarakclompok nlaupun
individu.Dimanaprda dasamyasuatuketetapan yangberkailandcngannama
nama yang bersifatumum. maka ntma-namaitu akan mencakuptiap tinp
individu yang masukdalamkandun-san namatersebut.Sepcrtifirnan Allah:
" D a n a g a r n t e n d i r i k a n . s h u l a t("a , l - A na' r n : 7 2 ) . J u g a f i r m a n A l l a h :
"sesungguhnynAllah telah ridho terlrudap orung-orang lt4ukntin" (al Ftth:
18). Juga firman-Nya: "Bertaqv'alahkepadaAllah. dnn ltetrduklahkanttr
bersann orang-orang), rg benar" (at Taubah: 119). Dan adr juga sLrltu
k e t e t a p a ny a n g b e r k a i t a nd e n g a nk e l o m p o ky a n g n r e n g a d u n g rrti \eerrll
keseluruhan, sertatidak bisa diartikantiap-tiapindividu; sepertipadafirnlan
A|lah "Dan denikian (pulu) Kani telalt nenjadiktttr kolian (unntnr Islarn),
utnmatyeng adil dan pilihan" (al-t3aqarah: I43). Jugafirman Nyt: "Krrliarr
'lnu an: I l0).
adalahunnt l,angterbaiktang dilahirkattutttuknrunusia" ('Ali
Jugafirman-Nya:"Mengikutijulan )'atlgbukol ialotl orQng-oruttgltltrkntin"
. e r h a t i k akna t a u n r a t ' d a nk l t a ' j a l a no ta n g - o r a nM
( a n - N i s a 'l:1 - 5 )P g ukmin"
dimanakeduakataini tidak nungkin untuk dirinci padasetiapindividu unlat
dan individu Mukmin. Lain halnyadentankata'orang orangtcrdahulu'yan-e

636 - I'lamrrl Murvaqi'in


-'l8dtuaax nlng
,cg -

qelppunlr tuadasd?Irs t,|ualc{'prlbcluirlcrururpqplt!|prtelJjetx r}n)r8uaur


'uIe^\e r?cq 'rdetel u€{v rlcqueH
ucp r.rle,is lnlr8ued tedrpuadtnrnuour
'ule:tq uelnnqJad qcJ?pr?s,{uurelnrulr.reqSuelorprdrl nLulr.req 3ucloa"^prlblt
E,trqcq'rnqplelrpr{e1a1l:3nInrriag pnqrlfr:aqueyltlrp rlnd esrqurp prlbegaq
uc{Dtr?{rp esrqDla:arur1n1r?ucuetnluarua5- n1r1e,{nuop pnsryrxLl?lruJnullr
ue8uapunseprp?ur,( delrs up{Bdnlau ldr';t:r} uerirnurlr tducl p:dlpurdlaq
qpluulnq r1e:aur rln1r8ue6 rur:-rcquclcncl:aduulllpr nurlr lutra\^rprduul
Buru8puelrad utplcptrdupuad-raq c,lrqtlq'ue1tnqa,{ucutqEIalIrltrC.Irpq upiuep
e1::aru rlnlrSrraru3uc,{8uc:o qalo qrdtprp uery qr11ycrlpu t',rqrq 'urxdetaueur
IUI le.{V,,:uBIutEI [upl Elcul'(ele]elu rln{r3uau 1nlun uclqrlu,naur3ue{
rs?{rpurepr )lEpr}rur1e,{eurclep)ueyplnSucru 8ue{ tllcfupuad utl3ucpeg

ll?sBd
'rur tunleqesurseqcquadur:)rr:\r:prJq .rf,uJq
Icprl qBIcpts
efus,eruftlrsr,:r{ BIB{Iadpppdc1a.lcurrlnlriuaurlpBf nluel,rJlejc1.r:d-crc1-red
epudrpnoal ,eruftuulnlelaruytprl 3uB,{elsnurtuuciuoloi qelcpt.irjqsuVuEp
ut:t[eqn141 usSuolo8u?p nlnq[p.tal;ul:o-8ueto url]ru.Ir)rp nll IeH.ler:^ua.-a
ErelJod-ere{Jad cpcd n1rn,{')itsapuarxleure iuc.,{ urrlsy uueie r:tp ucrieq
qplepr? nlr erplJadB,\\qpq'rnqBlJ)lpqnJat;uc{ e:e1:adepld rlrnJa) .Elrrerl
IlnllSu3trruBlelpIrpesrqll]prl undrurruadasdrll:- x)curtlcs c1a:aur,uru[rr:np
uellrseqrp3ur,{e:ru1;ad epede,{ucqe1a:aur11n1r;'uaru e{urtpuurstlncl nlriag
'Sueluatrp .rydupucd
lntun ur1?unruqrsturrur rurul ledupuadllcur nlrs ue1.rt1
-uolau ruel rlrl ucISuppJSJBuJque{e Er e)ipur.n1r q:^pu SuBluel uteqEd
Ieplt
qrsrlas:aq ruelepSuBuatu Brll{tIe,\\quqrnqclaiuaruqxlal !urc{ 1]Inur'(tBquqps^
?Jed)p{aleu elsluerp Sue.roas qelcslpdepuJduniuap ul3uu1ua1.roq iut,{ qseu
nlensue{tudBpueru Suuoasar-u,{urupuees cinl lellnur uu;-uaplnqeqcsrted
qny8ueu {nlun up{qrftl,\\ourur leAt eleur .ntr 1r;clrpucd Sunluauaur leqcqcs
ue8uoloBulrp nlnqT]prel 3uc.Io-i'ueto r,trqrq nL{ul)upr1Lr ?!as .u,(uiuctuauaur
3ue,{um18ue:o rpe )cpll ugp tednpuadntcn\^ueljrluoleu Sucroasrse1r[
ue{SuepeSnlnqppralu?rullluLlrp spqeqtuct{ qplal;up,{ruedJsI?[pr]sr ulrpppqrlfr
uelnInl3tu ueSuap'n1nnrucqrdqrsrlcstcq p\arau EIr[(tl]qBllus Lrco.)B){erau
rtnlrAuarup,{uplnJeuEtutlicqSuzluaturlsniN;-urloes-l;rq scla{rpc[uaurrurs
IftC nlnqepraliur.ro-3uru;onpp tsnuasit-ur:luauau cr tlrl riclcdy e1:r.reur
e:e1ue tp uet?cqes Suelucucur n:lsnl'cualul' nlnqcpnl iur.to-t-uerorlnlriuaur.
ntl SuuloB,trqequulelc{rp lntun BsrqWprt elcur'nlnqrplJl 8ur:to-3un1o r:ep
ut:r8eqas Sueluauau3ur,{ 3ue.toueln-u?pasnlnqpplot3ut.roiiun:orlnlr3uaur
ntr SupJonrueq 'lrlqtrqusnlpd cluescsqalo.3urlur1rp1rprl n-uci .ledrpucd
nEt€E.lElladntBnsuEIEpnplAtpurri?Jeselerau rln{r;uetuurp (Iodu01a1lcq
B I a J a u € { r [ ) { o d u o l e l B . r Jee s r ] { a i a u r u n l r i u a u r 3 u u , { e d c l s i u e l e q
e 1 e 6 u g > 1 u r 1 3 u n u J a?t{uu E n p a { ' n p r ^ r p u r u n d n e u l o d u t o l a { B l u l e s
Ileq'cleletrl lln)rBuaur3nu,{:r-ur:o-Buc:o epeddnlccueu qEqnr]fJelelns r.lllp
001 tB,{B z3n1 nlnqcp.ral l'uero-iue:o upp npr^rpurdurtasr u 3unpue3uaur
s i k a p y a n g d i r i d h a i A I l a h . J i k a t a q l i d k e p a d am e r e k am e r u p a k a nt a q l i d
pengecualian, trqlid yangdiharankan.makaseseorang tidakakanmengatakan
bahwataqlidkepadaulamaaclalah syaratuntukmendapatkan ridhaAllah. Jadi
di sini dapatdiketahui,bahwamcngikuti merekaadalahdiluar dari masalalt
i n i . S e b a b ,j i k a t a q l i d k c p a d as e s e o r a n gb e r i l m u d i b o i e h k a n 'm a k a
meninggalkannya untukberpendaPat kcpadaorangbcrilmulainnyaataumenuJu
kepadasuatuijtihacllainnyt adalahbolehju,ea.Sesuatuyangdibolehkantidak
akan memiliki kcridirlan, karenaridha Allah merupakanpermohonanyang
palingtinggi dan tidak bisadidapatkankecualidcnganperbuatanyangpaling
rnulia.Dan telahdiketahui,bahwataqlidyangbolehditcntan-s bukanlahsuatu
perbuatanyangpaling ullml. Bahkanijtihadldalah lebih baik Dari sini bisa
diketahui,bah*a nrengikLrti nterekalclalahperbuatanlrlng paling utalna,dan
bahrvlrrengikutirnelekaadllah s)'aratuntuk mendapltkanririhaAllah. Maka
tidakdiragukanlagi.bahrvapcndapat yangmervajibkan untuknrengikutimercka
adalahpendapat yang paling benar cii antara dua Pcndapat.Dllam nrasalah
ijtihadseseorang tidakdiberikesempatrn untukmemilihdi antaraduapendapat.
JugaAllah telahrnemberipujian kepadaorang oraD-q vang nrengikutimereka
denganbaik. Sementara taqlid merupakan tugas orang au'am.Sedangkan bagi
uJamamempunyaidua posisiterhadaPtaqlid. yaitu ada yang dibolehkan dan
adayangdiharamk.rn. Jika ijtihadlcbih baik bagimerekadaripadataqlidtanpa
perselisihan, nraka ijtihad itu wajib bagi mcrekadan cliharamkan taqlid. Dan
jika taqlid lebih baik bagi mercka,makabolehbagi mcrcka untuk melakukan
taqlid.Jadi,jika yangdimaksuddenganmengikutimerckaadalahtacllidyang
bolehditentang. rnakl orang-orang awarr rremiliki kebaikanyanglebihbanyak.
Sementaraulama umat ini men.rilikikebaikanatau nasibyang lebih rendah
dihadapanayat tersebut(at-'faubah:100). Jika nlen-gikutimerekadiartikan
dengantaqlid yan,cboleh ditentang.maka dapat dimaklurni sekali,bahwa
pendapat semacam ini adalahtidakbenar.Sebab,ridhaAllah yangakandidapati
oleh orang-orang yangmengikutimerekamerupakanbukti, bahwamengikuti
merekaadalahperbuatan yangtidaksalah.Karena,jikalnen-eikuti merekaadalah
mcrupakansuatukesalaltan, maka kcsalahan itu akan dimaafkan Danjika or-
ang yang berbuatsalahitu dimaatkan,maka hal ini mcrupakansuatubukti,
bahwaorangitu diridhai.Danjika mengikutimerekaadalahsuatukebenaran,
maka mengikuti rnerekaadalahsuatuPerbuatanyang walib Karena,lawan
dari benaradrlahsalah.dan kesalahantidi:k bolehdiikuti jika telahdiketahui
kesalahannya. Scdangkan jika telahdiketahui.bail\\'asuatuperkaraitu adalah
s a l a h ,m a k a y a n g b c n a r d a h h s e b a l i k n y aD. a n j u - u a . i i k ar i d h a A l l a h a k a n
a
d i d a p a t id e n g a nm e n g i k u t im c r e k a .m l k a t i d a k m e n g i k u t im e r e k r b e r r t t i
meninggalkan ridhaAllah.Sebab,imbalankebaikantidakakandidapatidengan
adanyasesuatu yangmenyebabkan adanyaimbalanitu dengansuiltuyanglain'
yang bertentangan. Karena,sesuatuyang mcnyebabkanhilangnyapengaruh
padaimbalankebaikantidak akandidapatijikadalambahasanini t3rsisasatu

638 - I'iamul lvluwaqi'in


699 - -?Edruaa>J
n{ng

ic' , ' 9:!


, r ' 1 "1n-1: " ' r!'- Ff
' . : ) ! 'a

:e{alaulupSuapplBlleq 3ue,{qellV
ueuurJIrlcp ul?IJEsupJaq Inlunled ucl,Jlcdppu3rrBuc,{?uero_Fuz.ro qBI?pEnlr
?)ajetUuep'8tr{ rJepuEJequrul?{dElBq8uatu UBpnpr^rpur
I?prl lnsuuleql:rlEs
de4aseuerurp'qrllv rrep uurlnd ucp urpqpual ledcpuau iue,{ qel1nlnse6
leqeqesurcdurlqri-r3uru qullV rurlp{E ruelpC.( I Z :ur)-t.5),,1ntuaadndnpuati
Sttol, Sunto-7tro.toLlDlopDDl au uDp inunpnlal uo!;DIDqDlulLuarl!t:)pD!l
Suni 3uur.t qnlun:11,,:riLrnqtaqBun,{qc11yuEuurI :qElxpcE-pa{
.r1S-
tBqBqBSerBd tBdupuad 11n1l8uatrAl {nlun uE{dBleuaIN BuB,tMEe{!le(

ntrel.ru ,u',n'prd
3ue,{pnsleruqBIEpe uu{n{claur
lr?.rrq ,",r;;il?ii:j:"j
pp?da{ ,ue1de1a1rp
qcleperlnlriueurut;qrlrma1c,trqeq qr;latpIrf.. :qB,rt;f
,.;nlr qEletesurcJSJ Suclo 3ur:o rlnlrfuaur
ln1un ur11nlunuaru3ue,{lr1epqelnucul BIEur,BIe]eu runJaqar^ Bup.to_;uclouED
'ue^\prd
ltl.lrq rlnlriuaur3ur:,{nlerau nplu'telqrl llnpqrrJcaI tEleqsuEIn)nlaLu
qeu::d 3ue{ c1a::u qclpptlnlr nlnqppla]Fun.rofuc.r6.,:uclclr:rlrpelrf
'rln{rrp .nlr elelctx
)ntun qrtE,r\uup trdDpuad
rpnJaI usrpuaqe{Bpe{epn plput .r.18111y eqpr.rpdr;p.r:1 t)a.rau ludcpuadutelcp
r,\/|qBqup)dBlalrpqElelcIr['n]r 1n1un.(uelenqrad) ntl lUedas{Dpr1led?puad
unp uuurlcfal lErl uulnp ucliucpag.nl uEl?prlJ) unpa{ uep ucnln1ueiuap
rensas uel:teSuaurncleue1le8;-uruau nlre,{,rucJe LU_urJuu:aq iue,{ urlenqrad
urelepSunpuel.ralqpllv cr{pll 'qBqas e{elau uplunqlJdnclB n{nl qB{.3ult
upSuape,'(ulcq urE.I rlullVEIJnu qDJepe eqa:aurledepuacl ur8uapucBuuluauaq
3 u e , (e l e r u ; q B l J Vu q p u q p l e p Ee I : l a u t r d r p u a d r { r [ . q B l l V r u q p u l p
3uc,,( lnseur.rel qelrpueqe:au lzdepuadeuc'rel,;uquatrp qaloq
lepq iueuraur
c1a:etuledepuad,ledtpuad ueliuepag leuaq Icprl qnlBpetur uuq .uBBurqel
ueqtrqrlrSuaur uele ela:au 3ur,;luauau uep.elaraLu iuctuauaurqeloqrypn c;nd
Iu{rlcqSutF n1E1qelSurt nnlr8uaruurrlrp
'nuaJe) nlr ucqrfc,tral Insurulal rursrp rlnlrfuaur qrh.,$
selafr:ucas ullrln8uaur runlaqrrrcs^nqpu uJqruaur
ue8uape1a:au rlnyr3ueur3uc,{ Bur:o tlnurlur r1c11y linl .c;nd qr[r,n iur:{
I?q qell?pc elalaru qnlr3uaur ulnur,qlfir,$rlrlrpu qellV cqpr-rrlnlr3ueurucp
elanur ltn{r8uaurnfurq uciu:p rlcdrprpuplp qlrllVeqpr.r uulBurp:"^_qseu qayo
uEldelalrpqnlalnlr rundruerp iut,{ uBqElnsa{ urp,ucqulcsalnlrc,{qeclasnlcns
efupnln,ruatueiuapqedeplpunlc qrllVJrxrurujetuaurJs .rlcllVJtrEru nDlB.r{EIIV
pqprrepE .qr[e.r
{l?prle)rf'uuare;q BLrc,{ yeqnlcnsqeJppr? qEllVBrlpplnlunuaur
e 8 n I u c q t n t u n t l p3 u D ^r B qn l R n sq e l p p cq p l l y e q p u B u x r u r p . q u l l VE r { p u
uerltudepuauuEI? (1eqeq?s c:ed) claraul rln{r8uau qglpd11:nlrc,{,qplpseur
- r-Ur- e\].ra 'JllL:

" K e t i k a r l a h u l u ( n t a r r t J t t h i l i t ' t t h ) f u n n u s t r l t n t r r ' s u h o t tt n t k Q ' \ l l d l t


ttikrtttttA[-
ntentpcr,satu kan httti kttlitut lttlu ncnjtdilalt ktlittrt' ktntttt
lah, ornng .tong bersoudttra; ltu ktli:rr tcluh lvrudtt tli ttlti iLtruttg
nerdka, lalu Alluh ntnt'cltutttttkn kolian dtriPul(ttt\u Duttikittrt!ttlt
Allttltntttnerungktrtt(1\'dt-u',.Q1 l-tu kalttttlukaliutr'tt14rrktlitttt ttrctttlultttt
'lmran: I03
p e t t u t j u k "( ' A l i ).
'agar (senloga)' dalrtrn firrnrn Allah lcfscbut bcralti utiib Jugr
Kata
(tttl(1tu 1('rt'ktttultt orLutq ttutg ntuttlt'tt'
llrman Allah yang berbunyi: " D(] ii
nuktt tttett'ktt
garkan perkattuultttu,sahinggttapubiltt ntn'ku kt'Iuuttlttti sisitttu'
dibei ilttru gttrtlttrrttt ( sdl(Lbut'\o11ub(1t
inrorjo keptulttorang tctng t€luh 1rcu
'Apakah dikatukttnnvt ttuli" Mtrt'ktt itulult tutg dikuttci ntttti lutti
Nabi)i .lang
nereka olelt Allal\ dtut nengikuli huu'tt tttt.f su tttt'n'ku Dutt()r(ttl.qot(ttt!\'tttti<
mandaputPetu jukAlluh mananitah Petutl.iukk(Pudu ttttrtku' strttt rtttrttltt'rt
(i\4uhanlrltrd: l6 l7) [:ilntlin
to,, krpoio nrc)eka (balasan) ketaqvaunnt':t
'\tldt' '\[ldlt liduk
Af lah lainnya: "l)un orttng oron[: \1!ng gugur pudtr 'julon
akan ntenl.ia-n.t,iakrur tunoI nrcrcku. Allttlt ttktttt rtrt'tttbtti ltitttltittctttktltttrltt
'Drrir ordttll't)ru11g \(ttt!
m e r e k a" ( M u h a r n m a d : ' 1 - 5 ) . J u g a f i r n l a n A l l a h :
akttt Kuni luttirtLl:Lttt
beriihatl uintuk(ntencuri keritlhatut) Kturti' betutr'ltcttttr
an Konti" ktl-Ankahut: 69) f iap-tiap indilitiu cii rtntrtlir
kepada nterekujalan-jt
derlgln trn-!rinn)'a ( kt:kuiitxlln)'rl)
merekaberperangdijalan Allah scrtabctjuang
Allah rrtcnrbcli
rnuuprn,Jengan lisanny:r.llerclasarkansikap senrilcrlrninilah
mrtkriia itu adllah
,n"."ku p.,unjrf. Setiap orang yang diberi petunjuk AlJrh
a1'at irri rruka *riib hukumnya
orung y"ng mendapnt pctunjuk. Berr'laslrkan
mengikuti orang yang mendapatkanpctunluK.
" jttlan ortutg t tutg ketttbttIi
Sisi ketiga; adalahfirman Allah: Dan ikutildt
plrl saltrblt ltdalahornng -'-ang
kepatla-Ku" (Llrqman: l5). Setiapindividu deli
Pcnr'llpat tllttr
kembali kepacla Allah. rrlaka rvaiib ncngikuti -illnn mcrekrt
r n e n g i k u t ij l ) r t n
k e y a k i n t n i n e r e k a a d a l a h s a r l n a y a n g p a l i n g b e s : i ru n t u k
kcpachAilah adallh'
m e r e k a .D a l i l y a n g m e n u n j u k k a nm c r e k a i t u k c m b a l i
bcrfirtrtan: "/)rrrt
bahwa Allah telah memberi mereka petur.tjLikAllah telah
(kepda'Nttt)"
ntenheri petttrjrtk liepatlu(ag<ntt)-N','t Qrong \'(n:l kctnbuli
(AsySyura:l3).
Sisikeernnat.firrnanAlhh:"Kruakanlultinilaltjultttt(u:l(tu)ktt'ttku
(kulitut) kcltudu Alltlt tltnqttrt
dan orang-ttrttttll yttng nengiktrtiku nt'ngttjuk
bah*'a
huijah fitg nyata" (Yusuf: 108) Dalarr a1'atini Allah mengabrrkan'

640 - I'lamul Nluwaqi'in


'"teduaay n{ng
It9 -
puei?I lE)Unu uetenqraddppcqlJt eJnd u?tuel,jJ upe
)!prl ull0 lr"q l"nqraq
{nlun ullqPlutiedrp p)aJaru l)l?lup rp 3ue:oas urlSunur ]luprl ltIULu -s{elatu
PlntuB rp qqrs llnqleq 8ue,{ Bucro epudal rlen:a1 p,{\lp] urlrlr
lr{rp )ppll
rl)a.tctrrueupz rptd uerpclal nlcns eII[ lc)un11t up]ltnqlJd r.;nruas;-uutn1a1r
Bl-rJsrlrxq tenqraq Inlun uulqpluuJtUatUsnlcq ntr c{eleu c.,$qeq.clclarx r;-rq
rs\nsr.rqqnllV (0I I :urltul, l.y.) ,.tlDttv npt;da1 ununatl ur:p Loluuu fitro.i
uap qoiietuaru trnp 'lru,nut 3uoi oporl4 4tr-tn,lLt,)lLl 'lltsnunttr
lnn!tt ut.,)1.!tLlDltp
SuDi llDq.tat SuDi 10tun LIDIDpD ruDX,, :qrllV lrEurrr.J'ilnlhtal
l-sl-S
'0,{utun)inqqr fi,n ql]lept
e{a:aur rln{riuau; plcur 'rur ruell?utasnurlr rJaqrppIe:au cl rI ./i\vS pcurrutlqnl
l
p , { N - l n s ^ n ds n l n 8 u a u q e 1 1 y u , { u u e i u a p S u u i n u r l r q p l r p u r u t
1 u . , { ru r l c p
.nu1t, u1c; ( y 1 :quqrpufn;,1-1e tap ndonq,;q uonLlotailu,ttlttury uacpp iur:t.i
) .,1r,4.r,
'uD-to-tiuDio uDp 'LtDrlol olDjuDtp LtDLUt.t)q,,ittut Btnto-EtiD.to trDltBllutuaur
uDlD r.lDllV,, :r':,{1qucu:r-1 r3nf (91 :pprurupqnl!)
,.rpo1 n,iuut:t1Dto1L1t
i l u o . i q n : 1 o t l n : ( t q n N l D q D q D S - n q D q D : - )n w l r t 1 ; q t p
r y o l ; t tt i u D . ( t i L r o . t o
opodal olotltaq Dl )u nLulstsltDp.tDtipl olataur olrclotlo n.5,l.rirr1a5,,:e,{y
-uctu-rguinl (g :.c qrs)
,,rDuaq|uDi qrynt! nruqqny l.tDpnurnptlal Ln:1Ln.tnp
iirtoi n.(qn.t n,trt1ot1'todnl:tuadtaq (qLntx llqv) t ult ttaqtp iiuo.i iitntro liLut
--to uDq,, :qcllV ul?uuq uelrlscplag
!! nLult r.rJqrpiuc{ iuu.ro_iue:o qcllpu
nll l]{elau| B,\^qcq r{alau {nlun r:^)itrslJqqrrla} qcllv., :tup.utFI-FlS
'qnra1 3ur,{:rc
uelqru:e[uaru uelc ]r_,qcqcs r,,.rrdurdur:ata;
' r 1 e . l e u li u u l u a u a u
8ur,{ lrdcpuad qplppr ntr:o1o1 iuc,{ urp,roto) ur{D
Icpll elerau lBdepuadcleliye1JtJTLI rn-"1;:-uL1r:rulur .pue:rx
lflrl ur-.Jl_-uJqJI
'tleJttu EJelunrp
rpttlet 8ut,{ ucqrsrlas.raduriuap iur::n1:aq uu-]r
1lprl nlr
c)ajeur urrJn:,-aloueurrp'rrns Suei ucqrlrd;ulxo,;u|lo rpDfuJurll)lataLuellcN
'ul)qnlnsa{ucp ufirolol
uep uplrtnsrp upp urlqrslJqrp qrrlali:^rlrlldrpqDIrpr rurs
fp .qllldlp. Dtr?) r.nlp pns)r?hl (Zt :lrltcl) ,,nuDX oqun!-Dqun1 t.tltrrotp tlt1ttl
ruro;1liuo,i iiuuo 3uo.to opodal uolt^r.tD,rltutDX np ( uo, tnbly qo1l Lrutpnuo;1
1 ..
: q r l l V u c r u ; r l q [ l e p u r u r 1 u q u e l l n f u n u a r u i u e . i 1 r 1 c pu n d c p y
...qu11uJnsey
lcqeqns ejed qrlnpe nlr p{erahJ,, :seqqv, uql ?1r).rrq '{rlul I nqv }p.is,$r,r
arc[rq (a)g:ltrrnN,w) ,, ?r.W tltlttltp f]uoi n.(1,1DqruDLl,Dqln)tlsDtDtnDl )llD[,):^al
unp tlDllV rtoq rlid olDBss :4o1un:yo1oy,,:qcllv uf;rulrl'EuIllaI
.r5-ls
'p{arrlu rlnlr;-(aLU .qr:11n1nse5
1n1unqr[c,n riSurq rlnlriuaru qu1c1
qellnlnsEll lnqrqus e-nd'rppt qrllv ur3uc.rr:1rqnrlu:ur u|p qqur:acl clcpcqre.l
u?lrlBlo-'l Ppndn[nuatUlUclJq n]I ullIrfu'r:ua:ey 'qr:111. nprdal ){1:lr;iuaurrpcl:rr1
rJDllVutnlnq cped 1elriuatr4 niulr utiuap ue:r:uaq:1 rprdal
lrlnl;-ucur qrgal
ar urcraq 'c1e,{u3ur,z,{ qeflnq ur:3uapqe11yrp0da1 rylciu:rut ;-ur:,{iulr.rql .(
1g
:1cbqy-1e).,n,(11-opoda>1 LlDluDutu)quop ,qDllV DpDdal u,t.iuaur fiuo;,,bLrD)o
(trDnJas)qDlolullal 'tutDl runDl roH,, :l;,{N-ulut-lllrluuurrnieqag.e(urlnlrBuaur
q r l e , t r E l c r u ' r l 1 e , { u3 u c , { q e f f n q u n i u a p q p l l v e p c d r l
lclrfuaul .3ur';,(
cders^8uc.rcq uEC qullv nfnueu uelu rlsr':dqe;1n1nseXrtn{r;ualu ;-ul,{ iue:o
kebenarandapatdiketahuitanpakeraguan,sebagaimana kemunkrran.Dapat
pula diketahuijika ditinjau dari beberapasudut.Jika tidak demikian.rnaka
tidakbenaruntukberpegang tcguhpadaayatini I'angnlengatakan bahwaijma'
bisadijadikanhujjah.Apabilahal ini tidak benar.makasuatukesalahandapat
diketahuioleh orangyang ntertgetlhuiilnru di antaramereka.Jika belurnada
bantuanoranglainyangmenentang, makahal ini membuktikan bahwapendapat
mcrekaadalahhujjah.
S i s i k e d e l a p a l , f i r m a n A l l a h : " H u i o r a n g - t t r a n gt ' a n t L , t r i t t t , u t .
bartatlwulahkepudaAllah, dan hentlakLah kalian bersontttoru g-or tlg yattg
"
1.,enar(at-Taubah: I l9). Lebihdarisatuorangsalafbcrkata:"Merekaitu adllah
parasahabatMuhammadSAW Dan tidak diragukanlagi, bahu'amerck:titu
adalahparapemimpinorang-orang yangbenar.Sctiaporangyangbenarsctelah
mercka,makaia akanmenjadikan merekapemimpin.Bahkanhakikatkebenaran
i t u a d a l a hm e n g i k u t im e r e k a .S e p c r t it e l a h d i k e t a h u i .b l h u a o r a n - ey a n g
menentangpendapatmerekadalamsuatuPerkara-walau dalamperkaralain
ia sepcndapat denganmereka-, makaia tidak bisadikatakanbcrsamamereka
dalanrhal yang ia tentang.Padasaatitu ditetapkan,bahrvaia tidak bersarr:t
mcreka.Pcnentangannya terhadapmerekapadasuatuperkaramengakibrtk l
lenyapnyanilai kebersamaan yangmutlak.Sebagaimana Allah danRasul Nl a
menctapkanhilangnyaIman yang mutlak dalam diri orang yang nelakukln
perbuatan zina,mencuri.minum khamerdln orangyangmelakukanperampl-
san, yangmanapada saat itu seseorangtidak bcrhlk un(uk nerniliki status
M u k m i n . W a l a u p u ns t a t u sl m a n t i d a k m u t l a k h i l a n g d a r i d i r i m c r c k a .
Sebagaimana denganstatusahli fiqih atau ahli ilmu secaramutlak terhtdaP
or.rngyang mcngetahuisatuataudua masalahfiqih. drmanaoran'J\cl)crti ini
tidakbisadikatakanahli fiqih. Akan tetapi,ia dikatakannreniliki seclikitilnlu.
M a k a d i s i n i h a r u sd i b e d a k a na n t a r ak e b e r s a m a t ny a n g r n u t l a kt l c n g r n
kcbersamaan saja.Dan telahdiketahui,bahwakebersamaan yan-qdipcrinlrhkan
A l l a h a d a l a hk e b c r s a m a ay na n gm u t l a k .S e p e n ti e l a hd i k e t a h u ib. a h u aA l l a h
SWT tidak menginginkandari kita untuk bersantldengannterckapadilsuittu
pcrkara,dantidakbersamamerekadalampcrkaralain.lni adalahsrtetrtkcsalah
besardalam memahanlin.raksudAllah berupapcrintahdan Iarlngln-N1'4.
Dengln katallin,.likaAllah mcmerintahkan kita u ntukbcrllq * I, bei'burtbaik.
jujur,mclatriukan kcbaikan,menjauhkan kemunkaran. beriihaddln yanglainn1"a,
makaAlhh tidakrnenginginkan kita unlukmclakukanketetaPan Allah itu pada
kadar yang terendah. Akan tetapi sebaliknya. yaitu rrclakukan scmuanya dengan
sempurnadansecaratotal.
Sisi kesembilan,firman Allah:
'!,--*'i',:id.'t
-.',tt* r"* t;;< L-:ii

642 - I'lamul Muwaqi'in


'"tBduraax n{n{l
tltg -

\L{rID,i)u! Dpt )tu ilDlDpu tlo]'-tDqos.t)al Dlaiaut ltDp ,nuD,t! tlDlw)ad uDSuap
1n[utltad tJ)qu]tu Suot tutltutut;ttl-ttttlutnuatlnl1 DIaJ)ut n.totttn t7.ttto;1t1lo[
nuDX tD(L, :rsn1,1lnlriurd iutlual qt11y uruur.+ .scpqenpall
FlS
.qrfc,uqclcpe e1a:ou
rlnlriuaur.ntr rlu:ll)l qelO
'Infunlad
lcdcpuaur qElal B{arrul rueleq 3uB,( ,qr';J1ycpud qn;al ;urSadraq
qrllel Insru lPqDqcscred c,nqcq 'uclclE{ rue)'l .ueftuaqal eped
lnfLrnlcd rreqrp
qplal illclrru r?)nur'qellv eur3r epud:1 qn8al 8ue;adlrq 3uef rdursSuertq
'ueliue:curut rur
1u,(y i1g1 :uclurl, rlV,) .,srun1,\rut,i uolofopndal 1nfun1atl
uaqtp qDpt or oiutyrSSunsasDlrut.qDllv (ot"tDED)opndrl Lln,,iat fiuD\a&aq
tiun,i ndotss'uo.tog,, :r,iunq:aq Sue,{ qr11y ucru.rrJ 'SBIaqJs. r.qS
l
'n,(51-epcdal
c1a:eur uBllturf,e) ucdtr{8un
m 3 e q a s p r : q r f u t l r p r { u a u c I J l a u n l c - 1 e , {u r e uc q , r t u a q o s u u i u e p q r l l v
unlef rp ptqrf up)nlel3u {ntun ul{alaruul{qptuuauatr qrllV .ntr ruarel qalO
'qellV qalo Suns8uel qrlrdrp
8ur,{ unqrlrd 8uc.to-iurjo rltlcpr rt{3r31
'(gt :!!'nH-le)
,,r;tsnunu doua|;;s soyt ts1ostpohnu
uorlntl n.iodns uL)e tollD:l 1-rtp:^DlDt:.105^tpDfuau n lnsoy n,itdns ,nrr
1nt,.rnb1y)luDlDp (DUd ltS;q) uop nlu.lop t.tL)pu l:^nW BuDto-Buo.to
roSoqa:^uotlo:y tDutDtr)u! qDtat (rlDltv) Dte rutllDrql ruID.\ 'LlDl14 Dnl
Srru.to ottroin (UDttnll ) untultussal tuonr^ oruD|n tunlDp uotl>l
lau
uDllpDluaut loplt llbl tlDps nte uDp ,LtDtlDlrlrlnuatu qDl)t D!Q .D,iu,tuaq
-tnttaqcs 3uo.i pnrltI uotluap qn11y uoptI tp un1o1 qnlpotlt[taq uuq,,

t *' tn* ,.^S - --i- r tf -'.;-:\'.^


7-'y .r-^ .

J . .-t --i 1 v"* ... --l - --.1-"^ '-l -^


- .t 11- -\.......- a

; *lq-; t ,-.t ---l -*q.- r- <:l i* J'1 -.r^ .- -..* l. r-- -l


1"

:qllllV llr:u| rJ q n lnd.isjjfls-is


'lllullrI ueqtp
lulun dppl;rllJl rsrytsrpnfueu ln1un
lrq.raq llcreur cSiurg elataru teru LUeleppUas')lrpuJqe{.ul)tBnqlad'uI]deJn
urlplp Ilpelet uBp {tcqlJl lllun qrlupl,'e{aJaul crrl';utrp.qeFuauadrpslu:ur iul;,{
lturn lr{rltlq qolrpr rul lrpr iuu,{ ueqrlrd leLun ruicq:s n1e:aru uelrpefuaLt
qrlJl qrrllV B\\qrq 'xlr{ nprdcl url.uqcSueu qRllV rur tr,(r rucleq
'(
Ef l :rlrrEbrg-lr,r')..uDrlo.1
(ltDlL, qJ)d)!otD tsYnstpo[tt;tru(prtututDqn/[) l :^DN Jnfin uuq .ntsnuour
(uDJDtlqJ)d) sDJDtslns tpofu;ttututtptl.toSn 'uoqtlttl uop ltpo 5ut,( touuun
(utDls^lJDtuun)uDllDl uDltpD[uau! qDlaJ uDX (Dl d) uDl:ltut?puDe,,

-
-:14
' "--an-
" I .,:.Ji\ -
-J^.
1 .ri
a\at-ayatKan1i"(as-Sajdah:
24). Dalamayatini dijelaskan.bahwaAllah telah
menjadikanmerekaparapemimpinbagiorang oran-ssetelahmereka.disebabkan
kesabarandan keyakinanmerekayang mampumenghasilkan kepemimpinan
dalarnagama.Karena,seorangda'i tidakakanberhasildalamda'rvahnya.
kccuali
denganyakinkepadaAllah danbersabar dallm menghadapi segalapenderitaan.
Sisi ketigabelas.firman AIlah:
'1 . .t '
ta'\- | L .i' :', -
! u' j)-6 r-J:
-l.l 'J
J._-. !r -!;+ ilL

',1r,
r,r6tsil
" Dart ortmg-ortutg):at1gb(rkote; \'d Rctbbkni. umr.qerttltkur uhkcpudt
kami istri-i.rtri dutt keturununsabagui lttttt,ttton.ghdti (kumi1,dnt
jutlikunlolt kurniInruntbugi orotg-orartg ttutg bartaqva" (al-Furqan:

Imamataupemimpinberartitauladan.
Maka setiaporangyangbertaqwa
w a j i bu n t u kd i t c l a d a n i .
Sjilkeelqfatbela5. ketetapandari Nabi SAW dalam hadits haditssahih.
Di antrranvaaclalahsabdabeliau: ".Scl-'aii-buik poda
Tanun atlulah z.anrun
saat oku ditrtus,kenudian or(ltl9-orotlg seteluhntereka,kemudianorang-or-
" Dalamhaditsini Nabi rnengabarkan,
rutgsetelahrnerekr-r. bahrvasebaik-baik
masaadalahmasabeliauhidup.MerckayanghiduppadazamanNitbimendapat
statussebaik-baikzaman,dikarenakanmerckaadalahparapendahuludalam
hal melakukansegalamacamkebaikan.
S i s i k e l i m a b e l a s .d i r i w a y a t k l n o l e h l m a m M u s l i m d a l a m k i t a b
S h a h i h n y ad a r i h a d i t s A b u M u s a a l - A s y ' a r i . d i n r a n ai a b e r k a t a :" K r m i
melaksanakan shalatMaghribbersamaRasulullahSAW." Setelahselesaikami
berkata: "Mari kita duduk-duduk,hinggakita shalarIsya' bcrsamanya." Maka
kami pun duduk.Lalu beliau datangkepadakami serayabertanya:"Kalian
masjhdi sini?" kami menjawab:"WahaiRasulullah.kami telahmclaksanakan
shalatMa,ghribbersamamu,lalu kami dudukhinggakami melaksanakan shalat
lsya' bersamamu." Beliau berkata:"ltu baik, dan kalian benar."Maka beliau
rnenengadahkan wajahnyake langit,betitu yangbeliaulakukanbeberapa kali.
Lalu beliaubersabda: "Bintang-bintang itu adalahpenjagabagi langit.dimana
apabilabintang-bintang itu hilang.makaakandrtang kepadalangitrpil yrDrl
dijanjikan (atasnya).Dan aku adalahpenjagabagi para sahabatku,dimana
apabilaaku telahtiada,makaakandatangkepadamerekaapayangdrlanjikan
(atasmereka).Dan parasahabatku adalahpcnjagabagiumatku,dimanaapabila
merekatelahtiada,naka akandatangkepadamerekaapayangtelahdijanjikan
(atasmereka)."
Segiistidlalhaclitsini adalah,bahwabeliaumenisbatkan
parasahabatnya

644 - I'lamul Muwaqi'irr


St9 - "'lBdluaax nIn{I

uBtiiqexnpqV, urqixIIl)SuIquEurt{:Jnpqv.:elulr:q el ueqleqJuIqpeuunlqni,r'{


,{plPunH-lEqalo uBIlc,(Ir'$ulp'scltque dEFpa{Lsls
lurEI r?pedal[11?{]eq
'un.urrededurulf,plnlnl uPp'qcIqlrpnHuBrluPfusd nnlriua"[
Suef e,(utuqcqrsr.nrd t';lrasrcqplllr1\-lP ulq pllPtlX Inlun nPIIrq IlEp tul
uedclSup ,, u,{51-ur:8ur1 tp cpurlcliur,{ nle,trf tutaq,, :Bt[)i c]tl)luc{tnqasrp
urul tr:,{r.i\\ri urr116 ,. r,tuqrSuatas)rplt ninf ucp 'tl1c:etucrclur tp iue:oas
uclmqel:cpu1rrdpf,ueLu uu)r Iuptt nlI ull{lnqrI illf,ru'Pnq1ltllnq :usJqasseutJ
br'.;ur:cqdnSSuesiuc,{ upc uf,licl cmtuir rp iutloas u,{uttpuua5n{leqlrqes
- l B q f , q re, -fs, r e J u 3 tur r r 1 c 1q c l u r S u u [ , , : q f ; l l n l n sle] pdq l l s j o q : E l P I l sBqI ' p r . B S
nqv ucp l')lnJlqrcq qrleqgnqy ,rcSu.rpuJLtl nt :nlcllJq et ,{sr:ttt.y-1e sltpcqt:cp
qclry uctllng-lc qelo uBIrc,{B^\tltp 'sP'lrqqnlhlal
u,{uryr1ur15 u-rslrp lsls
'1rrq rptfuautultuc\rlututrltprfuetu3ur.{ ure:c?uelte3cq
erue3edr:ptq:alucltcq.raduclnlulJtu utrlep t,iulcqcqusc;ed uullereqtiucru
q?llnln:-eUr,nqcq 'ue11n[unuJttlItll s^llpl]H..clllsJatuurere88urltq qI:1a1
3uc,,{uncl nlen:^ulrSueprururtcic51..:tllrliaq urtsltH-lrlunq ,.lure:ci educl
1rcc1rpcfuautur{r uEuB)ruIqt1edy.. :e,{uupequl'rscH:e}D-'{raq .L+ef-lcIlV.
urq urr:^nH,, uBur,|)nu uell]p rur.tr;- unltcSeq nllrqrqns ljed ueeurcdutnla6.,
' u c s c H - l rr J r P
: q l ] l l n l n s p de p q c s i a q: P l e { l e qc r r u P u l l p 1 t , t r l t lr u 1 r , { -
Esnl nqV r:cp rurel epedcl rtrlieq .ut?t-lcIIV, urq uresnH..:rlrll.reqprrrqY
ureurl .. dui(ue1ut:Ic Iur lr]un utcreSltqrtsnyq..:ele)ilJqursttH-lt:uelpnue)
.. ucurluurupeduz:E3 utlrcSeqetsnucur eprdal nltcqrqcst ncl uerulrdun:a.1.,
: q e l l n l n s e ur p q c : ^ r e q: e l D { l 3 q e I ' u P s t l H - l c u e l l r : i u a p u a u 3 u u , { S u u r o
rrrp runl cprdal uelreqciu:xl rou.r?l,Al Buuturp'bczze:-rnpqy. rpedal peuPs
unp ueiuap qeqlqtlg uql qalo uc)]r.{tr\\ti I(l .i1lrq tpulirru tutnl cuctxru;eq
el?ur'epurl qclat Iulu{ tuEluD.,:ctulraq ullseH-ll'r.. (tuciri) e,{uue 1cga,{uaLu
u e i u a p r l e n : a 1 1 e z a 1t p t ' ; l u c t uu r I E I n p I ) u u u u l l l l t ri l t t l ? t l l l C u e u l l { P r u
d e p e q . l ar1u u r c i u n l t c S e qn { t r q r q r : - n : e d u c t u t c d u r n . t acd( u q n 3 3 u n s a 5 . .
: P p q r s r a qq c l J n l n s r d : l l 1 1 r ) l . B l JIqP , \ \ q l l q ' s I t r YI r r p ' u l ? s l ' ] H - lsBl l p I q
r.rBp qeqtqlrS urq qPIInpqv. nqv qrlo ucllP,{e,\\IrIp'sEFqEEneej[]qs
'tpnfte1 unutu5l e'{u3ua1uaq
lrqrlsnutn1r1eq'r.,(uiur:'ir:s
r u 3 e q c ss n i t l e l c s u e p ' t c q e q ? su : c d r i r q t r 3 c l u r dt u ; - t q a sl -l l I u B I e u e q J 1
qa1o.r:rdurau 3un1un:ac1 3uc,{ tvr:aq cleru 'Sttnlunraqqclttu PIJlau qPIatJS
rserauaS ntt ueSuapn1r1'n,,'rleJroq urclrp qclnsurlqsloqrp PIelctuil,{urepucsS
'e,{uuctrlau3uc,{:o}Ietr:uasuc)njnqel depr':q;a1 3uetuaqre3lqcsulp 'eiefuad
rrieqas qelcpurur leuln t:ltluu tP PIelJul uPBllrlJeqaI u.rrqcq'uP)llt-'lt-,{\liueul
e f l n f n c r l a q u e l p n u e ; 1 B u e t u t q - i u u l u t qu r 8 u e p l n f u n l a d I l q u e ; u c t u
rurnqlnpnpuadcueu lieqas ueP'IAVSulalatu tqcy r:ep1nftrn1ad Jrqureiuau
qtlel eleJatueueutcSeqas'(tcqcqcsu:rd; ulareu uep lnlunled ltqrueiuaur
)ntun l?txtlln uesnlnqaluellnre,{st3uaru tut uteutedutn:ade,\\qeq'InqBle{Ip
eueurcirqaS ll3ucl BpudJI3u31urq-3ue1u tq ueleqstuad tuadasuup'e,{ulPqtqcs
'E{cJau qelalas Ise.raueB spndal
e-rrd epeda:1e,{ur:rpueleqstuadrtradas
bin Uwailim bin Sa'idahberkatakepadakuclariayahnya.du dari kakeknya,
bahwaNabi SAW bcrsabda: "Sesunrrguhnya Allah telahmemilih aku,dan aku
telahrnemilihuntukkusahabalsahlbatku. I-aluAllah telahmcnjadikandi antara
mereklpenolongku. menteri-menteriku danbesan-besanku." Dari hadits,hadits
l a n g d i s c b u t k a nd i a t a sd r p a t d i k c t a h u i b. a h r v ar n u s t a h iAl l l a h t i d a k a k a n
menjagamerekadari kesalahan, karenaAllah telahmemilih mcreka.

Di antara segi keutamaan para sahabat


Tidak dirrgukanIagi,bah\\'adi antarasisi keutanaanparasahabatyang
tidak kita rniliki adalah,bahwamcrcka-golonganntanusiay,angpaling baik
hatin1,a.palingdalamilrnunya. danpalint dekatpenuh;rntannya terhadaptlalil-
dalil ;rangtclah ditctrpkan.KarenaAllah telah mcrnberimerekakekhususan
dalarnbcntukotakvanl cenerlang.lidahyangfasihdaniJntuyangluas,mudah
nemahlmi. nalal yang blik dan cepat.sedikit rintanganatautidrk adl samir
sekali dalam hal menraharniagama,dan mempunyaitujuan yitng baik serta
taqrvakcplda Allah. Bahasa'Arab merupakanttbiat sertaperangaimereka.
lJn-rkrpan-ungka;lan arti yang tcrdilptt dalam bahasa'Arab telah tcrtancap
kokohdalam.jiua danotakmereka.Olch karenaitu, merckatidakperlumengkaji
sanacl ataukcadaanpariiperarvihaclits,dan tidak perlumengkajisccaradalam
tcntan_q kcbcniiransuatuhadits(.Jurhwrt at-h'dil). Juga merekatidak perlu
mcngkajikaidair-kaidah pokok,bahkannterekatidakmembutuhkan semuaini.
Ba_sinrcrckl lcll duaperkara.satudi antaranyaadalah;Allah berfirmanbegini
dan begitu,atru Rasulullahbersabdabegini clanbegitu.Perkarakecluaadalah
ani dari [irrran Alliih dan sabdaRasulullahadalahbeginidan begitu.Mereka
adalahurnrt mlnusiayant palingberblhagiadengansumberagantaini. Mereka
adalrhumat -vanlpaling bcruntungdengankeduasunbcr tcrscbut.Kekuatan
nrerekaaclldalampcrsatuan dankebcrsarnaln berdasarkan keduasumber,yaitu
Alqur'an dan Sunnah(hadits).Semcnttraorxng-orangyang dltang setelah
nereka,yaitu golonganrnutlakhkhirin.kekuatanmerekaterpecahbclah,cita,
cita dan kepeduli:rnrncrckabercrbangdan terbasi-bagi.Bahasa'Arab yang
nrcng-elmbarkan kckuatanlrerpikirmcrckatelahmenjadibagianpokok kaidah
irgama.Ilnru slnad dan keadlanpara perjwayathrdits termasukpula dalam
bagian.KarenrterIalubanyaknva bagian-bagian ini, danjika rnereka(golongan
nutlakhl:hirun) melakukanpengkilian tcrhldap nash-nashNabawi dengan
mcnernpuh.jalan panjanuberupabcrbagaimacamdisiplin.maka merekaakan
sampaikepadasuatupengertian dalarnkcadaanhati dan pemikiranyangamat
lelah.l)engirndernikian.kekuatannerekaakanmenjadilernahdalammengknji
sertamenclusuriperkaraataunasllah lainnya.Ini adalahkeadaanorangyang
ncnghabiskansegalakekuatann)'a Lintukrnelakukan perbuatan-perbuatanyang
tidakdisyariatkrn.Bagaikanseseorang yangmengerahkan segaiakekuatannya
unluk mcndcng;rrsuar,tsuitrasyaitan.Lalu, ketikatiba waktu bangunmalam.

6.16- I'lanrul Nluwaqi'in


' t u d r u J J \ In l n g

t , , , , i . i r i I r l r r l r r l ) r r at(lll r u . l l | J J . r . l l Ll tl- ' r l l t l ) l ! J; -( ti t t : 1 t t : t l : tut ll . l J sr I e , i J L l lt l l l l J i J s


i i r l r l l p r ; - u l , {; - u r - r ot r c l l i r u l d t l r l l u r r - - \ . r \ . r lr l l l r : l ) r :n r r l l L r . I r qr r , i u q n S ; u n s a s
rLrJ.nl) n.nq irrr ( nlnrs.rs;-ut:ritrt:r1r1tl.rlo qrlr.rr,'ptlltl ucP'nlr nlql)uttnS rtplrd
qnlqnirt;-ur;;-rcl.rrg nItllrlJlJs Inlun]Jcl lr&rpurLtt ittl,i tttpt.(su:t4c1nq1rtr:ti
qruuns urp n\tllruun5 tlnltitt:,Ltt urtlurl qlrltl?puaH..:uPqtsitq qrlJl IqcN rrrr(J
'qr.plq uirlr nlrl iLil,i lrdrpu:d qrlrpE lltr Sulluatt.rru;-LIri lttcittPttltlt-':ltlLLt
'r{aia[r urrlas ;u o-iuejo qalo 3ur1uc1rpnlr lrdnpuaclurtptlttt;r1'rla.trttr tlnp
uilr;-eqesnltr ludrpu:rd nlens uelctl3uaut tltf ulolcLrt l'(urlniitrns:5
'.rutll tlrP tlllutlnS
'qpJJnqelr)qelo uB-ldctatrp3ur;,(rdu uriuap uttiurtururq tut urt.':rt:utcs luclrpua,l
'rulunur Surlllaut nn)P uc)r[q3I ur]{tlllltlllJulitu ;-uu,{ Stllllo llptl
lirnqraq
lrprt cinl :qrffnq uciu:rp qe1ly r:utcit uclltieu:ul ittt:,i;-urlo t:pc ucll ltrptl
'Ltt:lctuiuau trrra-uiptpadag uctnlt: tqllr:,iuaLrt;-u:,{ rlnd
rur lLrrnqrp n,rqcq
t : l ) l u u l l t t ' r p : t t t : i t : 1 r rr:) l J r J t t lr : l t : l u r tl P n u J l f , ) t t r : l t : t l . \ 1 . \u\l : ; - u l p u t t t l n q
rrcl:lliauaru urlc 3ul,{ Sutt:oupc ttt)ill IBPIl t)cut l11ttllltllllusJ\ ull)Jl,'uJqLUJLtl
3uu,(lpr: 1upr1Liup'un{nq nrlrl lr,rr}t!ttt:1.tun1oiu:utttrt'lcputqrlrr^e) lrnqlllJttl
lcqeqc:^iurroes ciurrpun.lS qPlucqrPurln llepIl r,i\ ur;urielJI-ucirrc:a1e1
ucp rlullv qtlfnq-qr:l'fnq:l;e'(qciftlq u|iuep) qe11yluniu ut:11c;-rulru chr1a1
ucle 3ur{ Suero urp iuosol ur:1tzIePu lunfl,. :f,)lllrq qrrllV q:1o c,'(uqrfr,t
uB\r?rlnurpiuu,{ IIV, .. tleluucqJ) ulrlledull:uaur urry iiul.{ dutlro loclulolrl:s
r:ptzdutet uelc nllrlun clcd cmluc I(1..:lpqlrs]Jq IAVS pllttlulxqnt\ lqnN
'utiuo1o1::cl clututJtx ILtrrl)iqrrl qr11y cprclel r'(urtl
'lrlqrqrs nlcd
upCJnlr ulrrtltuos dtlrs qnrf-qtrr:I iurtnquetu cI t{ul)iltPueqP:lr(I
'1,{ut..ttp
utrlrp )ttJp.r.l tuTr{ BCiNrs;u1l
rprdr:r';pre uaq qtqel e,(updcpuad r.Lqcq
-ltrB iurqclrsururad cnp nult nles utelcp P)ajcuI llpcdullP ieuaq qlqJl IPrtuaLU
rsrq nn)l c1r1 3ur;,{ iuu:o ncte c1t1 run3 u.itd nntc e1t1 uttrttttr?rq lllrur'rul
rl,rlclasn1t1 utxlplle{ uep'ut ttredaseIilJuI uutrPrel rIlI ucrqcN-JI c,(rqn.)
'ut-".tt1ttttrd
ur-'qttttr[:1 ur]p tlnes^ilnIe)
uriuap claraur unurz ucttr{3pe) t-'11:s
inlr iutclutt:s tq'qt:uun5^
rdn::q ularaur Nptd t{Psns^nq)e{rraqutatu tlcllV
'clcs Jaqluns itnpe{ upud tstllluasuo:1.tflr{a.l:Ltl tlrlrn)a)
ucp Lrn,rnbly nlte,{
c33urq 'ueluriur r:tq13ue,(tycdos tlaratu u[{lptluaul qxlJl ql]llV UBC t:nulJsnll
ue{qntnqruaur Icpr} llrquqcsc:cd e,tqcq:ucdc18un r.rrp pns)ctu qrltul
'qtlel uu)ll:lll rl)lctlrql|llnln:-ru
lcur: iul?.{ uf. Irusd uB8u3PB,(UUe1re3u:puaur
cpqcs utrp qcllv uutuir-l uuryu8uapucur1n1un Surtrp lt tlltf nltel rlslltltttl
ucpr8uapuaut 1n1un c,{uue-ttltutaddeuairs ul1t1r:e;'uaut qrlat;-ulr( iul.ttr
r S r q e 8 n t n l r ? a g q r l l v u r e l e st e l u t J t l J ulrn l u r l u n ) q n l J \ r l t l x l r l n , i u l l r q r l u J l l l ) [
'quuel 3uc,{ qeq ueiuap qlJly relutctp 3ue[ nlcnsas uf,trl\r]lrttr ue{c rr r)rttl
'nlr 'qPllV le]ttt.ruJu :llllull BlultxlP
IUq ue{n{Blau Inlun {Lrt:]lal nt t:1tI uup
'IuISuIrp ucp Ielutlrtpiuti npnses upcd
e,{uqcqulrp uucrlnulel netlrB}rBqcdn.req
e,{uuuten>lelucl.renla8ueur3uc,(3ue.rotScqeinInlriag ]uiuuua: rducl rrtiiutp
3uc,{ tersuq up;uap uup'qeual 8u€i( uctrn{3l ue8uap 1elcqs1n1unun;l-urqet
termasukperkara-pcrkara yang baru,dan tidak bolehdiikuti.,,
'Abdullah
b i n M a s , u db e r k a t a.:. l k u t i l a ho l e hk a l i a n d
. a nr a n g a nsekali_
k a l i k a l i a nb c r b u ast u a t uy a n gb a r u( b i d . a h )C . u k u pd e n g a nk a l i r n - m e n - l i k t r t i
mereka.Karcnasesungguhnva sesuatu yan-rbaruadalahbid.ahdansetiapbid,ah
a d a l a hs e s a t . "I a . j u g ab e r k a t a :. . s e s u n g g u h n ykaa n t i n e n g i k u t i c l a n
tidak
menrbLlet hal yang baru,dan kami tidak akan sesatsclamakanr bcrDesang
teguhpadaatsar"'Iajugabcrkata:"Jauhiraholehkarianmcmpcr-cr,Lr,rrn herliir,ii.
d a n h e n d a k l a kha l i a nb e r p e g a ntge g u hp a d al g a m a y i t n gr n u r n ii n i . . .
Ia.juga
b e r k a t a":H j n d a r i l a h o l e h k a l i a n p e r k a r a p e r . k a r a y a n g b a r u . K a r e n a : e r i u p y a
bllu itu adalahbid'ahdansetiap1,angbid'ahitu menyesarLan.,. Iajula bcrkata:
"Ikutilahmereka,dan.janean bcrbuatsesua(u vangbaru.Scsungguhnl,a enekau
tidak akansesatjikaengkru tclahbcr.pcgang padaatsar.,,
I b n ' A b b a sb e r k l t a : . . H e n d a k l l hk a l i a n s e l a l ui s t i q a r r a hd a n s e l a l u
berpe.cang padaatsar.Jauhilaholeh kalianperbuatlnbid,ah.,.
Syarihberkata:"Cukup bagikuuntukmengikutiarsar,dantidakada
satu
a p a p u n y , a n ga k u t e m u i d a r i ( ) r t n g _ o r r n -r!e r d i L h u l n
u r e l a i n k a na k u
r.ncnberitahukan kepadakalian.,'
I b r a h i ma n , N a k h a 'bi e r k a t a : . . J i ktae l a hs a r n p aki c p a d a k us u a r ub c r i t a
dari nereka, yaitu para sahabat,bahwa merckatidak nrcle*titi suatubagian
dalarnberwudhu',makaakutidakakanmelanpauinya. Sebab,adalahpcrbuatan
dosabagisuatukaumyangntenentang perbuatanataupcndapatnrcreka,yaitu
perasahabatRasulullahSAW.,'
'Urrar
b i n ' A b d u l' A z i z b e r k a t a, :, s e s u n g g u h nm ya
anusia i t u t i d a ka k a n
rrelakukab n i d ' a h ,k e c u a ltj c r d a p adt a l i ly a n gn r e n g i b a r a t k h
a ind . a hi t u . . , D a n
Sunnahtidakakanberubahmenjaclibid'ah,kecualjyangbertcntangan dengan
Sunnahkarenakesalahan. Maka hendakluh kalianritlhaterhadapdirirnudengan
apa yan-qdikatakanpara sahabat.Diamlah pada saatpara sahabatberdiam.
Karcnasesungguhnya merekanernprrnlui llntJlsln vlng ktrkoh.Dan likakalian
rnengatakan bahrr,a suatupcrkaraterladisctelahmcreka.makatjdak adavang
menrbuatperklra baru kecualiorang yang ber.jalan tidak padl jalan mcreka,
sertadalantdirinyaterdapatkebenciankepadamereka(parasah;rbar). Mereka
telah berbicaratentangsesuatuyang mencLrkupi. Menguran-sipembicaraan
merekaadaiahsuatukelalaian.sentcntara melcbihipernbicaraan nterekaaclalah
suatukebatilan.tsarangsiapa yane beradadi antarakeduanya.rnakaia telah
mendapatjahn yang lurus. Ia juga berkata:'.Rasulullahtelah menctapkan
Sunnahyang harusdi pegangteguh sebauaiungkapandalanrmembenarkan
K i t a b u l l a hs c r t au n t u k m e n y e n r p u r n a k a k cnt a a t x nk e p a d aA I l a h . . l . i d a ka d a
peluangbagi seseorang untuk nrenggrntixriruInL-rubahn)r. \crt:l tidak perlu
memandangkepadaorang yang mcnentangSunnahRasul itu.,.Baran,tsiapa
nrenolongSunnah,r.nakaia akan mendapatpefiolonganAllah. Sedangbagi

618 I'lamul Muu'aqi'in


6i9 - ".ledruort nIn{I

'qellnlnsedltcl-cte1 uupuelnnqradun]Jepur)rsrps ri)i-.roru;-ur{ cdr ucp qnppl;


qelJVur?uurJ ur?ppns)cru3uelualrnqueiuaLUL{lulcllluqpql:-t':it]drru;llpullS
'qellnlnscd Drutrsicqntr uclrnqiid urln)rl:rru rtsild rLrru)rlunJJI urlnt{ul
nerlaq8ur,{ uulenq:adnlr:nsrpu llprl ntrur.rnbly le,ir lr,(r r.npur:rsjrt nqu}
n n r l e qu c p ' A W Sr i u l l n l n s r ge p r d r l u c l u n r n l r pu r . r n b 1 V .: .c t r l j f c ll r c l r f
,, €rlerru quiu:t-qciu:1 Ip upu.raq qrllnlnsu1r-nrlrrrLrrJs^ (,qrllnlnscll
epedal n f q e , n c , { u u n ' t nt l
t n l t s : 1 t . { u e i
3 t t
u r , i lrqi;r1rs r r r r : cnl l r u ,i'nlnrlnp.rJl
3uero-8ur.ror.rcppqulc rp irir,( e,t1c1r:pr-'clr.rcp lrn) qrqil urrrL{Iq)rrlnru
ruzln trdepuad-lldlpuaillrrp lrtlr:r rp iur,{ r,n1rll,\\qrq 'rirlpLrarLi iiur:roasas
esrqnunurtr.3egltpp ninqas urltprfr)ei:ur']llqrllus r.nrcllr:dr:pu:rcl-l|cluPU:d
B,{quq'e,{urulllcp Ip ur?InureuJur ucllirrpuNulrru Irlcpttrn)nrl'LLr]rlnq ;-un1ua1
e:e:tqraq3ue{;e1pqlurp-Irlllsqr l-qrtr) r.rtlprrrq cprrr;-rrcir;fis rclr qr:1ry
'lrlEp llef,uetrle)areu ,re]-rlnr r!as rleJaur urtrcl.lf).ird-rn]lrqapjid 'c)eiiur
qetl{-qrll)t 'e1ar:u 1e,{c,nu-tnAc,rr-r LuuFprnqptJl rf Llrpnurrur Jrpl qrl'lhq
refrqas teqnqc.-r.trd ludrpuadullrprfulru l)f.rJrrr u,\\rlrq'tr:1r;rhslaq rnLulz
d c t r : s t pn u t l u r qd u u . t o - J u c . r: gr ).n. ) 1 . )rL) lrl l n r l r : r l / / l , r ' r r . r u rl :r innr r. : , l i S
'ntr
1 r qi u n u : r 1r s l c : -r p r l l J u l
eueln e:ed uriuu:c1 qurl-qr)r) n1r1cquuliLrrliurur ;-ur,i und irrr.rtrrsrlr:
1epr1 ttduat ucpnllt.n clcttastPrllltur lcclt:pu.rcl r:;-nfut;l tcqt;qt:5- P,nldr.'1\llll
-B,.r,rlDJ qo
ueSuap ffirqlaqdr:;a1qrsrru nru1r:ac1 irnr ro ;-ur:.rou irrqniiur:-:rg
'(6a :qnr.l
l\1),.t)1;).t)tt!rtrttD:;tstlD1tDt1-r,t1
Sttoio"^tltsny-tat1 rtlolal'-rrfo1ltrnto-iuo.ro Llnltntyal st)l)t tlt)lDpDD.lu t,ut)\:.t,),1
3tto,i Surto-titnuo uDp'tlDll\t uDstrlu LlDlt)lt) ntt l)t)1!1q)tlvN,.:r-'i\ ur-'ru.rr.1
uu8uapularaur qu.]rsuJur r{l?[Jtqr]lly ..r1araru qriu:t qr;iuot rp sntnrpnurlarq urp
'e,{1q-ucsnln qrlrd qrllV rlulJl l'uu,i qr:11n1nsrX r;.utl qBlrpc ntr
lntun trqrqts
EIeJal,{ '?r{uucp r.rrpueq:uaLucinl-n1e.rauriuc.r r:dr:ili;pr;q.ro1 qrlr.rrpurLlirLratu
ulrp 'uc{rlr)i c1c.r:xrr;-ur:,{etlc rn:iurp rllllrnr)ulll) :1n;ri;-ur,i 111r:surnr)i Llalo
rnlelrp3ue,i unlcl rpcdquluulul)cg rluaqreqtlrqIqnsr:.nrci trr:srprd qr;1rluaqra61
' q e u u l g u u l d e : a u a u r u r l c p n l l i - u a q r : 1 r l q r ; Js . r : l l l r ) l J q r , u z n v - l c
8..
,. ntr n.ltly:otlqr:1Lrr; 1r;-iu rl r;1nru'urpua:-
cla.raurlrdepueil utp lrslreq;-uri r.rr:lrad nlrns;urlri;t nrurpr:cl:1r.lrJrqraq
crsnucu eIIf ut;q nlt rlc1:acl nLuLl.loqrllrqrur n)ltr ',\\\i\^ prrururqlrl\l rqlN
leqrqrs elr:d t.np 1esl.r:t1;-urti r:.u:1.r:d ntlrts;-ui:lual nrui:prclrri;rrcllaqursnurur
u1r1,,:e1e1;cqcin{ c1 ,, qrpur irn:i r:tr::{-nr:{un;-Lr:pursl'rrn-'ru 1r;dr:pu.rd ;-Lrulucl
nuqalo qlrll.mpurqurp 'rlttllr:^rliuJlu ur])1rrrsrlLIlrLLr u nd nrlr $ '.|r|rs ;-ur.ro,nslr;
- r e s 1 ue p u d q n B a l ; - u r S a c l a qn r : 1 3 u aq r ; 1 1 r p u l y l . :. r 1 r ) r r q r q . r . i 5 , ( s 1 r
'(qrlfnq) un\nq ur:rupuusruirq:rs ur':1rpr;frp c.r:d
tr:cluptr:c1r:t1:s
' q u f f n q r c qt , t . 1 l , ( gt t t t : u t 1l l r l r u r \ | I t ( ] r : \ r r . i u l]lrI:\ ' ; n r n q irm,l
, e u t f te m q c q
rlcqural tcdurelupcd clare ut Suuti;-iuJruur)r1LllrllVir)uru 'urru1rt1,1 ii-rn]o-i-uu.tO
qndurat rp:1cpu3ur,{ unll I 11n1r l-ucurrt,iJs (rpurrns) r,\u;-urlu:u:ur 3uu,{rcfur:^
y a n ! lr n c r i n c is e r t an l e n a l s i r k a nA l q u r ' a n . M t k a b l u a i m t n i l n t u n g k i n\ c \ a ( , r i l | ) t
d i a n t a r au n r a t i n i y a n g h i d r r ps e t e l l r hn r c r c k ad a p a t l e b i h b e n a t d a r i r r c r e k a
d r l a m p e m l h l m a n t c n t a n ga s a m a ' ?l n i r d a l l h i n t i ( l a r i s u a t uk c n r u s t a h i l a n . "
J i k a c i i k a t l k l n : " A p a b i l a i l e r n i k i a nl t u k u n t r r n l i l n g p c n d a p r t - p c n d a p r t
para sahabatdalant hLrkurnhukLrmbcrbarlri nncam pcrkara.nlirkaitl)altcndilpilt
k a l i t n t e n t a n g p c n d a p a-t p en d a p a t I n e r c k a n r c r r - q c n api e n a f s i l a n A I q u r ' a n ' l
A p a k : r hp c n a f s i r a nr n e r e k rbr i s a d i j l d i k a n h L r j - j a h ' l

Pendapat para sahabat dalanr nrcnal'.sirkanAlqur':rn


l'idrk dirneukanllgi. bahul pcndaqrat purilsahirbatdalantntenal.sirkan
A l q u r ' i t na d a l u lpl c n d a f a )t a n gp a l i n gb e n a rd i b : r n c l i npge n d a p aotr t n s - o r a n g
setelahrrrereka.Scblgian ularrir lelah berpcndlplt. bahrvapenal.sirrnpara
sahabatmenrpunyaihukum yiln-ssanll (lcngrn hldits irro/ii ". AbLrAbtlullh
al-Hakinrdllam kitabNlustaclraknya belklta:Rlgi karri penal.siran plra sahlbut
n r e m i l i k hi u k u n ry a n gs a n t ac l e n g ahna d i t sr r r r r r l"i r. r r l k s u d n l , aa d r r l a b ha h * ' r
p e n a t . s i l asna h l b a tm e r l p u y n ik c d u d u k l n) ' a n gs a n l ud e n l a nh l d i l s r r l r r i f r " ,
dalanrbcrcialildanbcrhu-1-jah. rraksudduli seonrn-g sahabatbukanbcra i blhwr
jika berkatabahrvaini adalahpendaplrt I<asuluilah atlrusabclu Rasulullah. dlilant
h a li n i m e m p u n l abi a h a s r nl a i n .v a n gr n l s u kd a l a n kt e d u d u k aanr a r a d a l a h " ,
b a h r v aR a s u l r t l l alinr c n c r l n g k x nk e p a d an r c r e k ll c n t a n ga r l i A l q u r ' a n s e r t a
penal.sirannya scbagainranrfirnranAllah: "a-sarkitntu neneranekankepada
umutmanusiarpa yan-stchh diturunkunkepadancrcka (an Nahl:.1-1), rraka
Rasululiahnrencrangkan kcpacilnrcrckadcnuanketcranganyang cukup.dan
j ika terdap;rt kcragulnpldl dili seorangsahabttlnakl ia akanbcrtanyalangsung
k e p l c hB c l i l u h l u B c l i a ur t t c n e r a n s k lkne p l d r n y a .s . b t g a i n a n aA b u B a k a r
A s h - S h i d C ibqe r t l r n ykac p l d l b c l i a ut c n t i l n !l li l n l r n A l l a h :" B l r a n g s i u p l ; , l n - s
ncngc{akan ke-jahatrn. niscayl akln dibeli pemblllsandcn-qan kc.iahattrilu"
(an-Nisa':123) rnrkaIlcliau nrcncran!kunrnaksuda1,atitu..ju,sa scba-sainttna
prra sahabatbertanyrkcpadaBclilu tenttnirlinran Allllr: "Orang orangyang
b e r i m a nd l n t i d l k m e n c a n r p u l a d u k k ai rrnl a n r n c l c k ad e n g a nk e z h a ] i n a n
( s y i r i k ) "( a l A n ' a m :l l 2 ) r r a k aR a s L r l r : l lnalhc n c r a n g k rnnr a k s u d a r . L ti n i .j r r g n
sebagiLimana LlrnunrSalrrah bi:r'tanvakcpacleBeJiautentangfirntan Allah:
" r n a k ai a a k a nd i p e l i k s ud e u l a r rp e n r c r i k s a al ann - gn r u d a l i '( a l - l n s y i q a q8:)
makaBcliaumcncrangkrn kc'prclanvit.juga sebu-sairnlnII Jrnlrbertanvn kcplda
B e l i a ut c n l a n gr l k a l a l a hk e r r u d i a bn e l i a un r c n c r a n s k l n na r.d a nr r a s i hb a n l a k
l a g it c n t r n gh l l i n i . r n a k uj i k a n c r c k a n r e n i n d a l l k apne n l l . s i r aAn l q u r ' u ni t u
kepadakitii makalelkadangnercka rncncranqkannr l scsuaidengankrtil krla
tseliauitu. Scbl-gain.rlna nelcka meris at ltkan haditsatlu SunnahBcliaLrl,lng
t e r k a d a nd g c n g l n k a t a - k l t l d a r i B e l i a LtLl a n t c l k u c l u npgu l a t l c n g l n n t l k s u c l
dari kata katabcliauitu. clankeduu-durnvlr adalaltbaik. llTtlluttlttr A lurn.

(r5(i -- I'lamul N'lun'aqi'in


IS9 "'ledurer) n{ng

e-mdl:rutur Ip ultll 8ul;ro qelo rjpprltliu;uBiult e)Jrau tpJepuad'strppq-Ju


uxp uE.rnblVqseuuc;r-uep uui-ur1ur1:rq iue,{ ucrrs;euede,{uepr1l:pr1qrlepe
rur uesrqeque:equiei r)a-rJu e,\\lr; rrusuqr;q uuruqLuu? ueiueperuese1a:aru
ul.rrslcuaduesrququercqurci'l1a.raur r,nte.J-u,nlc-J
Sueluatunseqcqurad urBu:p
uures ur,:nb1y dr;prqiel n)arau urrrs.luuad3ue1u:1 uesuqrqurad :qu,ne;
'.,,/flDxl slrprq uriuap lurs 3ur:,{ur;1npnpa1 rlrlruaru un.3uap
qrflnq urlrprfrp r:slclluqeqr:s t:ld ur:rsllurd urliunru runurrieq elcru'tp1ar^
ry,{urq rut ruedas1eq'sr1npa1 ;-uc,{ur:cqrual-uciuqtui.1 qep:pt..npft5-se,, nre
n,rqrq uclelrBuau reuaq?un,{pchpuadr::rluauras,11y9rquSlsrlntntnIluuoas
lrLulluruc Sunpuriurtl nlr[rg-sr,.utr]){rru)l.r rsjr:uJrrr scqqV. uqJ e,{urrlnd
leue drpeq:al qcIIU pl?Ir e{urprfta1uriurp u,(urqelmJlrruc)rupleqrp nlsr
upp nqr e,\\qrqntrei('u,{u1rleqas 3ut,{ utlultiuau qrqcqs slrpuqulrluaulas
'ulsr uep rurns uiclur (qnqnte\^ieq) urn-unqnq rpr unlf,q uurrlcsur\qDllu lp
urxcLl qrl)loprl utsl uup nql t;.\\r{Eq ur)etriuaur rr (!a :.rsrN-u?)..undturJntue{
qc1e1 3uc,tl'Ils!lrrp nttlulrurBqrl:ur:rd rurlrp 3ue,{nrur.r]sr )Ilur-Irur :(rruatu)
n r u u l s rn q r - n q l . . : t , { u n q r ai uqr : , ( q u 1 1 yu [ r u r r Ju r ] I . l r s l r u a uprn , : ^ ptlr u q l ' e . {
ulrleqasurlcleriuau qlqPss]lpcqErEluouas'lrturq Illprt 3ur,{ undncrulrueq
eltus,nnln':,{tunun qeJTrpe IUI:^Ip clrur?.,rr uriuap pn:^1lrurp uuleteiucut cy
'(;g7 :qrjrblg-1n) t.tor1tptlnrltstut|ry
,. tn<ltu,t
(qDppt,laq)D.iuttlp uoltptSSuutr,tur (tt1trralsrrund 4oTlopuJtl)l-ttst-rltsl
rrrt]'11n33uruaurtto31!)pnutD.tDln)1pDttnp p3,l utu,tttr ll tlt.i llunt o-3uotg,,

lnl!:l.I \ ,
':
,'1;1-alr.1'q r\4 ;t.ia 1ii1-1 rr."-;l iJ: .; ,-i , -- ,
, . / , .
: : e

:r,{unq:aq ?uri( ur11cuuru.rU uellrs3nuaLu r,{uqnfc,nurlurlntu


q c l l v 8 u r , t q r l r q J n q v u r q r l \ r u r . r g I r l c q l q c l r p c p n s ) c L ur p 3 u r . {e . r t p l q
ur1cll{uaur qrqrs slrprrl rrrlrrrlrrJs 'r!nlr,^\ un{lluslrLrlrd rtra.relu,{ueqrur
qrlJnqrtr) ucllciSururru unlr ltprt lLoe{:rllrlaq .nru,-1.r;-iun1'r[r;6 1rl1uq1
utp ur.1lg{rluqJ qrrlppptut 1c,{urprcl ry1r:q1Lrciurppnslrur rp iur;,{ c,rr4:q
( 9 : b l p q 1 q l v ) . . n u u r n d u ruer J I J t u n u J ulrl S i u r ] n r d L u a u ant lL r [ I r ] u u u r p
(uatsre.rucl) eleraurqulucltudnr:1.,:r,iunqraq3ull.{qr111'ulrurr.Jur})rrs;r}uJul
'YU qeqlnq) urcirrurll,
tIxr[l qi:.I-'ur-'frr.ll-'Llr-'lr-'l \ f iLrlrLlr]tr1:as lrlfug
'e1n1a1,1 3ucleurq3uelupSnrdurrsIp llrrxcr{ r:rq n,iu;'ul1rp1r:r,{snl--: qrlr-'r
urludnr:rurn1rllrl uuptlrulrl riuliiurll[u:ruriul]cp itrr,i rrr,nuucp:dLun;- qtlupl
..NvLI)nC.. clr?luniuappnslnrurp 8rn,{l,nqrcl Lulcrliuru lqep r.npqrqrqg
r^1rprq urPIepnrrluettlas'nrrPuel nrtr urqrqrl:aqiuci :rdc11cqr1crprl:atiur,{
urcprcl nclr qn.rr:iucd nlrnsnlnr.{pn.:-rl,\luql uprrs1cued trunuaur..pyll;qq,,
'r1r1as
e1r:1rl;aclas 1n,{urq rurue.rnbly pril rde.raq:qurI.lrs1rueutrurlup
, z,&airiuupqrqrqgsllppLlurirrop ur;-rrrtururqiue,( tcdepucdrlrlruru elorcu
eitltuc rp ucrirqar"urltcclcpuau rucrl iucprl::t :ur1c1e1rp r1rI ueq
sahabat, baik karenakemasyuran sahabatjtu telahdi ketahuiataupunbelumdi
ketahui,sementara perkara-perkarayangtelahdi scbutkanpadacontoh-contoh
di atastelahkehilanganduahal pentingtersebut,yaitu tidak benentangandengan
Nashdan tidak adasahabatlain yang membantah. berartipenafsirlnitu sarna
dengrn fatwa sebagianpara sahabatyang bcrtentangan dengannashhingga
merekaberselisihpahamtentangfatwatersebut.
Makajikadikatakanmerekatidakakanbisadijadikanhujjahnrakamereka
t i d a k a k a n s a l a hd r n m c r e k a a d a l a ho r a n g - o r a n g1 , a n gM a ' s h u m , a g a r
pcndapatnya bisad4adikanhu';jah.Ialujika terkadangmcrckaberfatwadengan
b e n a rd a n t e r k a d a n gb e r f a t w ad e n g a ns a l a h ,n r a k ad e m i k i a np u ) a d a l a m
penafsiranmerekaterkadangsalahdanterkadangbenar.jika sepertiitu halnya
lalu dari manakalian bisa tahu bahu'afat\\'atertentudan penafsirxntertcntu
masukdalamkatagoriyang benar?glmbaran padamasalahini adalahtidak
adanyadalil kecualipendapatmereka.sementara pendapalme[ekat€rbagidua.
lalu dari manadalil yang membenarkan satupendapatdi antaraduapendapat
yangberbedaitu?
Jarvab:Dalil-dalilyangtelahkami sampaikan dihalamanterdahulutelah
menunjukkan, bahwakebenaran ytrngbcradapadapendlpatmercka.dantidak
mungkin scorangsahabatberkatapendapatyang salah dalam memah:imi
Kitabullah,sementara yanglain dilm tcrhathpmaksudyangscbcnarnya. Maka
terjawablahpendapatkalian yang men-catakan: Jika scandainyapendapat
seorangsahabatbisa dijadikanhujjah maka mcngapaia bisa berbuatsalah,
padasaatsepertiini pendapatnya sajatidak bisadijadikanhujjah.Akan tctapi.
harusdisandarkankepadapendapatlain scpertiyang telah discbutkanyaitu
yangberupadalil-dalilpendamping
disertaiindikasi-indikasi lainnya(Qarinah).

'fabi'in
Kedudukan Pendapat Para Serta Penafsiran Mer€ka Terhadap
Alqur'an
: j a n t a r ad a l i l - d a l i ly a n g t e l a h a n d a s e b u t k a na d a
J i k a d i k a t a k a nD
ketetapanjikascorangdi antaraparatabi'in berpendapat tentangsuatupcrkara
k e m u d i a np e n d a p aitt u t i d a k d i t e n t a n go l c h g o l o n g a ns a h a b ajtu g a t i d a k
ditentangoleh sesamagolongantabi'in itu sendirimaka pendapattabi'in itu
bisadijadikanhLtjjah.
Jawab:Orang-orangtabi'in telahmenyeballuaskan yang tidak bisa di
pastikanjumlah bilangannya.dan pada masarnerekaitu telah berkenrbang
berbagaimacam permasalahan, maka hampir bisa dikatakanbahwa tidak
mungkintidak adaorangyang menentangsuatufatwa yangdikeluarkanoleh
seseorang di antaramereka,makagolongansalafberselisihpahamtentrn,uin i.
di antaramerekaadayangberpendapat: Wajibmengikuti pendapattabi'in pada
apayang telahdifatwakanscpanjangfatwa itu tidak ditentangoleh golongan

6-52- I'lamul Muwaqi'in


'-tBdurar)Inlng
f99 -

'lsIssdrlleqJqulrIl)unSSuattl ueSuep
'uelelufuaru
?uetueuaruiue,{ 3uu:oepeducplen1qrqa1tcqeqr:stedrpurd t,'tqtq
'e,(u?uelueu:ru 3 u r , ( r . r e . , { sI r l r p l r p t :I u p I l c ) J l l
nlnqtprat 3ue.to-3uero
'sl,{tb nitl( r,re,(s
qefinq rpufuaursslq ul.IqDltrclr:puoduuarr:1 lr1cpueirrap
'qcffnq uulrpelpestqleptl ut.tqlt
ueiurluepaqqclatiut ut,tqclltdepurdnua:u1
lcdupuadclctu se,{tbuciuap urittr:lttau:q Lrt.rqrl ltdcPuJd f,)r[ :nnpJ) qsnu
uprpnua{ 'leqeqeserrd ledepuadulllpnual
'qtluuns-sl'l ulllPnua{ 'ur;.rnb1y
'ur,rqq pdepuadtlpcdr:npuelnlnqeptp
elarau tfcq lrlepuetn:neleu;
:rlelr?pc
qrqal qs€N uep'se,{rbcpuclucpunlnlnqrPlp qlqrl ur,lqr:ltrdl:puodun{qcq
'su,{rbueSuapueiurluagaq r11! qelfnq qPlepf;ur.rqclc:rd lldcpuad e'uqcg
'lcdlpuad rnp epe und rul
:qelepec.{ue:uluetp nles ltlq uqt?p elcu qetlhq
qclepeur.rqclucd ledepuad t.trqcq'ueleleSrrarrr Suef rieq ?JcluaueS
\llPcq urriuJP
lr-'\lnli^\,l
'qtltnq ucltpeftp
efuuelnpnpaleuts tpcfuautut pns ur,rqrl credlrdnpuaducp
esrqur.rqr:1ered
lcdepuad cleu tut tuadasurBPraI uclPC :qelupu r-'npa1l-Lrc{
'uulll}.Ir{srP
uep'qeltnq uelcdn.rauruc{nq lllpuas n1rledcpuadueliurpas
'qcllnq uclrpeftp
3ue.{qetfnquriuap ue8urtuaueqqclal nlt tudrpuadeua:u1
rp nlcs'se',{tb
Isprl Iuun ctuBln qlqsl ul,lqBl lBdupuJd:qclepec,(uerclul
ueiuapueBucluauaq Juc,{ur.tqu c.rrdledcpuadiuelurt ledcpuadrlnpcpcnryut
qeftnquelnq ur.rqu urrd ledtpuade,tqeqtrdcpurd.raq ;-ue,{tirg :qe,lre1

l,sr,irbueSuaPuciurlueuaq
1l)lI
:url)l]tu)lrP
e4f ur,tqulertd tcdcpuadSueluallrdepuadcueuttt':3cg
se,{1} ue8uaq ue8uquJtrag e{![ uI(!qEI erBd lBdBpuad urn{nH

'ur.rqc)r.lrd uc:tsleuecl ucducpqnffnq:aq


Er{o:erxD^\qrq ueldclclrp unry Eleleur qrlales BlrI ;-uclriued-iuun;-ucd
uep pnuqv uuurl e,{rr1 qPlll-qulll ucltltrq:adLurur iur:^ cdursiue:cq ucp
'ur,rq$ crud ucrtslnuedeprd qeflnqraqc,{ulu,{r:'tt:1'll1p ucpp pcultlv urrtul
Irrluarucs 'ut.tqr:1ucd
ereluaruas'st1a[1tpt] rtduttq t;larlru t'lleluf,
tlrrPJqlJd
ue8uaptcqnql)sejrd u:trlttuutrll?piqulauI'ucro utlltiucqal'.cqty, ludrpu:cl
'rur qrlBsl]ttl
uep JenlJI 3uc,{n:depuadl;py :cl[)raq cl utcl ueludruosaltuellP
:nlndasue:lludrpcr iue,{ tcnl iue,{ ltrdl;puad qrlcpc r.ge.{5rir:c1.uqty. lcdcpuad
'.pqtv, lcdcpuadIlcnral ledupuaduIIn LtlJUJtlr 1npt1t .5r,i5 Iut qclescut-ttelep
eue:r1 'e,{uuururqtutad utp nullt Ltr:rttlttdttt:.:>1t-tcput:tir:qqrlrrPllluI',PqlVi
rlnlr3uaurcuaJf,{ nlr rladas ledepu:d-r:rq lll c,,tlqn(luclrdrttaselnlensruEII?p
uclelcSueutLIBIeturpuer-r.gc.{5 uep'I.rJs,{SurP rlequeg tnltiuad urtSlqas
lpdepuadqBlEpElur'ur.lqel B.rlldqclo ?ueluatrpr:1ndlcprt ucp tuqrqr:st--rnd
*(9 - "'lPdruaay nlnfl

ludrPuad ue;-uJp ll,\\lu.l trtr).lllnlJ;uJL6qeloq c)rLLr llsJprrJur 1nxlpsJ{ utltf


')lr\^JPrrJru uuilpu:r)ullllfp lJllltJ) lucluputduc;'ulp r.\\lll.j.rJqqJloq IupD cuJlx)
urlnlrJrp rur Il]q'rLur)i rllllurrllr;;ur] :uutlllr;uJLLt rntlll ul,'p'n,{uqu,\\u[uJLr]
u u l r | ) r l l r l u l u o l l p ; u f , { B I l l u t . ) u p r l . r l r , ' \ \ r l r r J [ ]l t \ u r u J d c ) l f i r p x l j e l
tlrlel nlr ILLInl|ns qrlrrdv :?,iultupdrs rplld:I |{u|Ue(l rjlllt rl |Itrui IUqlltrns
iunlull l,(rrulrp clrl-1rrq i uci 1r;p;:^;'tnllo 'litiJs up;uJp l,{uqr.lrrlirarLrl{l1tu11
r],\\lrj rJJquJd r;lrq qrl},\\ 1upr1rur r1ret1:sql1l]sr:Lurdrpuqiueru u]]lup ll)lllrLr
' n l r n l r n 5 ^ i sf i U r p l t ! . r r t
r u n l r q e sn t r n \ J \ L U f t ) I l L l r ; U r : 1ru: irL1r r : 1 r .r.-r-r:11
nllc,icnp:1
3ur,i clclrr^'u,(ut:ued rpt;cll1 n1rrunlnq ur:iunl:rlltl.ltpuntiutur ilaloq )rprl uup
'n1t ucniurl:ad qu.tr:fuaur
Lica-ts 1n1unqrll.n l,\\lu3 ltJqLLrJur iur:i;-ul:o ricq
clcLLt'u r1i-unu 1r;cl:r:sulqr,tr:f qnlnq ur ucp r,(urlrp ;-Lrr,iqr;1r;sturu{rlr {r lirur
{ n l u n n t I r . \ \ l , ( u r p r d a y i u l l t : p q r 1 a 1q l p t p n r , t u l . n t l u l t p n l c f ^ ' ( l l r l r sr n p u p l l
e,{ucued rir;q lllru r:,iul1rp;-ur:,i 1rq rnqll:;-Lr:lurr:r ulrl ulp ur:lurliunurrLrr
ll{tl tl,iunuad Is t:purlel nlr ludllltrradLrcIcl l.rJtlrJltr rt nllJ 'lululll r.n:cllltlLn,
rp lrclupuJ(l urlplrcl.r.rcl1r;dr;1t.r:t1 rLrrqrllsuLrr ultlrq :rnr:1l1liiulru trr',-iu.l1) p11
1rq urltnqa,iurLu r,'r qrlluprlJrl l1r:Lu sr;1rfur;'Lr:rpntJ qull-'5uLLr rnrlrl.r,=lLr:rrrr r_'r
t)itf utp r,'.\\lr1ulururcrrr;-ul,(;-ut:.rolsolt trt:1tlsolt ittn;ij-Lltu.)urult)lr ltr rIl_"Ltr
r,r1c-1ur:1.nrn1aiurullr tlrl ucutlul;r;-urclcdur;1l.\\ll.J rj.qLLrJur)inlun p,iurn-uq
rtlllrnq r)rlu qopocllr t:yrl l.irrnlrp ;-ur;,(ltrl ;-urlu.rl qoltoq ltl :lrnl,.)) .r' iurtrl)
8 u e { i r : q r n q r l c ; - u J r rl rl l : q r l r p u l . { u l . r l 1 u l r p n t r s ' c h : 1 r sr n p r l r l r r t r . r r r :r i L r r : r r 1 t
8un,,{ittn.to rilq l1r:Lrr Lun)nrl nlrns ;'rrulrr:rlt;iuly:rq ;-ur;.rots:rsr1r1

uaa,iuulrad uu.ru;,1 dr:r1lg dupeq.ra.1.B.rrlr:,f rJaqtrad uBInpnpJ)

iulluau:ur ;-ur:i ;-ul.rodlpr;ql:1 ur;qr.nul'


3ue1u:1e.{ungaqc,{urua4 :y:c{ruae1 'lrlull uu;-u:p
LunInq ur;tul ur:irintlnq nlrl,{
u n r l l n q u r a dr ; J s t u r l u J l c , r u t p a c lc i r r c u e . l : r ; r l J | t n q i \ j : l L n)nq ilul) ltlltl)
iurlu:1 r,(urprq r:,iurLrc4 : t : n p a 1' n l r u c p t u l l , i u r i r n l n q r d l r : u 1 1 1 . r aLqr l ; - u r 1 t
urtlnq nttns iurltt:t t;.(ulu:tl t.{ulu:.1 :lLLirl:rd yiLrrlt1 ;-Lrr;,iIltq rpc lrprl
urp Icq ludLrrJllup,lllnlJ\ ut)ir tlllprt r,iu!.rct1 3ul.i ;-ur:o ull,iur1ra.l

1r.\\lrj Ur;lrJlt rrl];-unqnq-r:c1


riut:.{
lcq rdr'IiqJq rrnlnl nrrrc;-rreuructlll nult) rur qllrl dntnrrcur Inlun uu(J

NIVVANYJU gd IAIYJ VIAI IYOYfl U gfl


s e b a g a i m a nd a i b o l c h k a nm e m a k a nh a n g k a ib e g i o t r n g d a l a r ns i t u a s it c r d c s r k
d a n i n i p u n d a l a m n a s a i a h I a n g t i d l k a d a n a s h r r l r cl l r t l a l nr t ) - Q u r " r t na.l - l l e d i t s
juga tidak ada ijma' parl ulama. akxn tetapi jika rnrts:rllhini tcrdapat dlliltn
nrsh atau ijma' naka hcndaknla ia tncnl'ampaikitn hal ittt. scbrtbbarang stapa
mrtkaAllah
1 ' a n gd i t a n y a t e n t l n g s l r a t ui l n t u k e n r u c l i a ni a n r c n r e n l h u n v i k l t n
akrn mengikatn-,-adengan ikatan api ncraka. inl pLrntiilrrlrrkan jikr perrberi
l a t w a m e r a s aa n r a n d a r i k e s a l a h a t t t i i t w l n y i l h i n g - r l lk e b t l l t r k l n I a n g l c b i h
beslr daripada bcrftrtrva.hal ini dilrktrkan untttk ttrettgh itldrt-i kerusakanliing
l c b i h b c s a r .R a s u l u l l a hl c l a h m e n l i h a tdl i r i u n t L r kt t r c t n b a n g u kt rc n r b a l iK : r ' b a h
p a d ap o n d r s i y a n g t c l a h d i b u a to l c h \ a b i I h r a h i n lh r n l n u n t L r kt i d a k n c l n b u a t
orang-orang Quraisy lari tlari islartt setelrh ttlcrckrt ntasuk isllttlr. lrcgitu.lugl
jika akal penlnya tidak manrPu tlnluk nrenatrllLrrlg.jrtuatran cllri rrpl 1;1ngi1
t r n y a k a n h i n g g a y a n g t l i t a n y a k l t t s a t i i a k a n n t c n i r r t b u l k r Lknc h u r u k l n b a g i
pcnanya. makr p,tclasitJt seperti irti lrcndaknrl il titllk nrcnjrurtb lcfllnlilln
'Abbas
si penanya. Ibn berkiltl kcpada scscorlillg) llllg hertlll)'a tenlal)g taf.sir
suatuayat: Apakah yang bisa tttcrtjrnrindit itl.iutllnjika aku hcritahu kcptdamu
tentangtafsir lyat itu cngkxu tidik akan bclbuat kLrtirr'1. alau tncngingLaIinva').
i a t i c i a ki n g i n r n e n j a c l i k aonr l t t g i t t Lk u l l I k a r c n l t . j a r
u L b r nv r t n gl i d a k s i l n g - q u p
ia tenma.

PemberiFatrvaHendaknla BcrsikapBijaksanaTerhadlp Pertanl'aan


DenganMemberi JawabanYangLebih Bcrmanfaat
Drbolehkan bagi pc'nireli lat\\'a untuk rrcnl alankan-ia\\ltban pcnrtnl-aan
oiang yiing minta fatu'a kcpada jaulbln 1'ling Ir-bih bermrttfrtat dari vang
d i t a n y a k l n , a p a l a g ij i k a . j l r v a b a n i t u I t r e t r s a t r d u nk- sc t c r a n g l n c i a t i h r l y r t t r g
ditanyakan.jau'aban senlaciim ini tnelttpal:ln bLrktiilali kcprtndaianpclrberi
fatwa, Allah bcrfirn,trt "Mcreku ltetltutttt kcptttluntut?t1t(tttQ uld \'o119 ttt(reku
nalkahkan? .lavtttbltrlt: ,\pu sajo ll ttu \utl3 kntu ntlkaltktut htndukluh
tliberikan kepada ibu lxtpak, kuwn ktrttbttl. ttrtak-ttttak vulittt orott:<-orQttg
miskin r)an orang<trtorg ttttry sadung dalunt pcridlotnn. Durt rtltu stiu kcltujikatt
" (al Baclarah:
\ang kamu buet, tnaka scst;tggultrttuAlluh !l4tlttt trl ttrgrtrlrrrlin rr
2 1 5 ) . D a l a m a y a t i n i p a r a s a h a b u tb c r t l n l a t e n t i t n gb l r a n g l a n g a k a n d i i n -
fakkan maka Rasulullah mcrl.ia*ab pcrtxir\1alLn rttctck:t tlcngan nlent't-butot
ang-orirng yant perlu diinliil<kan. krrctra nlasallth ini lcbih penting daripada
s c s u a t uy a n g m e r e k a t a n y a k l n , l a l u b e l i a u I l i c l l b c r i . t r t c n g a r a h k l nk e p a d a
mereka kesempatan lajn t(]ntang scsLratu)'iing harus lllcreka infiikkan laitu:
Yang lebih dari keperluar (al-Baqarah:219). nlaksudnl:i sesuatuyilng lnuclah
merekl keluarkan untuk infak tanpa tllr--nlbahlyakanlllcrcka dalaln
mengeluarkannya,hal lain I'an-r:serupa den-uanini lrdlhh f irmiin Allah yang
berbunyi: Mercka bertlnya kcpadantLtlcntiing bulilr sabit. Katakrnlah : Bulan
s a b i t i t u a d a l a h t a n d a - t a n d au ' a k t L rb a g i r n r n t t s i i id r n ( b r r g ii b a d a t ) h a i i ( a l -

656 - I'lamul Nllurveqi'in


tS9 - "lEduraex n{nfl

lur iEqruclrp u{?ul 'p,{urluD;3uedrrScqcsuElqeloqrp3w,{ urEinlBnsos e,(uep


-pdel ucI{nlunueu er u,{uIEpu3q rurtf,l'ls
cp?dlrlpu'ntr ntens-esepeda{Dpedo{
qnlnqe,{ucuad r.^e:eluauas'nlr Sueluetrp 3ur{ ntcnsesiut'}lllleLx
cr nlel ntDnsos
e.,{uepudal
r,{uelraq3ue:oasas r1rI qeppc ll?qesluueqtrletrllnlun uencua{
r,{urcsaqnlnq upp e,r1u.lr:aqued Suetoasuclrp:ccal rl)nq plrlup rC
ue{qalog l( SuBAualnnqrad uElnlunua141EI E,{ulepuag
e{Prr{ SuBre.Jro 3ue1 uelenqrad nlens qe8arual,{ BtrlBd lJaqued qlI

'cf,um13ucq
lelDqutp rJnsntr lnpJlrV :qr,nufuaunerlagulcru
'1nr1 :re urlcunSSuauruc3rrapn1pn,11 3ue1u:ynurlag upcdal u,{ucpaqqe1a1
leqeqrse:edein['Jepuesaps 4]prt lccstpcd nledas^ utqtunSiuau runlnq Euelual
uu13uc:auauncrlcg einl 'n1r:^ruef Bnpa{uc1}nqai(ueur nprlagctluur'stleqlJt
:1epururydrp lcpu srueq3uc,{uepsf;}Bq:J1 lelud rp sn.rr'lq
3uc,{nlcnsaseuarul
'ru>1udrp ntunsasSunpuu3uauuSnfn1ruuqt,mtfucp rc1edrp qeloqlupn iue,{
3ue1ua1 qe,tre[uaurnerlegn1t1'ruu:q1Suepas 3ut( 3uu:oasqaloueleun?rp sn.req
3ue.,{
cdeSuetualc,{uu1rp qc11n1nsu6 rursrO r)r) ultu r:epqupua:qrqal8ue.{
ucriequpudnlr ntcdasrnpal Suolouraur uriuap uedasiursedasucryuaSuaru er
q[llcpuaq []cru lupursSuesed:sua{nurauatu \tlprt ur eqrIr1encal'nledase3nI
'ucqrosr:?nf 'ufcural rcleuraruqaloq
{eprt uup euulareSnf1epr1 1upr1 IBprI
:qe,^\efueu qpllnlnsDU u{rW auErqJuDInIElau Sucpas8uc,{3uc.roqalo reryd
rp sn:eqSuef ede'Vd.rtrrull, uql :,-tlppq ueylnqa,{uaru er uerpnural'e,{uetrp
3ne,{edeepeduep1e,{uuqqrqalSun,L urqc,trefuuiuapr,{ucuadqe,nefuauiue,{
Suero qrg :lnpnfuaq3ue,tsnsnq{ quq ntcnsrurJpprurqclBseru seqrquatuq€lot
u,(uqrquqg qn1t1tuulxpurrpln[l-leur]ul leqrscuurquau 1n1une,nrIe,{uquual
zuasuenqetaiuadc,{u111rpas r11nqueledn:au rur1cqeleur n1ldelrs curqiueur
8ue,{eders3ue:uq uep 'lpqescu r:equleu c,rrf r,{u1cn1nl:as uenqulaiuad
ueeu:nduasal ucrln{nqurau iuuK ynqnles 'ue1c,{uutrp3ue,{nlcnsasr:ep
tqtq:1eruuee,{uct:adqe,trefuaut{nlun [.,rrlcJrraqruadr;-equelqeloqrC
uEtB.{u8lro
Suea edy BpBd rrEO {e,{ueg qlqa1 u,!{lrrJ lJJqruad uEqB,lref

'rrcp(uq c1c:au
?ue( cdeepuduep1rt'.1ueu:eq qrqel3uc,{leq ue?uapntr uec,{ucyadqe,treluau
netleq tdetct uell qcqas8ur:luetefucueq claraul'rleg qepnql uplnl?la[r
>1ntunu,{uleelueur .rusaq
3ur1cdiue,{ uepelsnuptrrucrpua1 uepuudnprqalrBeq
1ee;ueu.rur13ue1r:puaru f,srq3ue,{ersnusrurieq n11c,nepuelcdnraqucrpefal
qeulrq 3ue1ua1 n1relar:ur uce,{uuuadqc,re[uaunerleqn1e1 'e,{ue,{eqec3uc1rq
e8?urqSuernryaqntr uelnqreursur?rpnruol 'erueurnd uelnqrpc[uarue33ulquequl
-ueqc1.tadert;casselafqequrepaqurleurasn1r1sulaflepn ledurel 3ue,{lrqesuelnq
e,(uledruuuqeqas3uc1ua1 nerlaqupedale,{ueuaqtuqeqrscred '(693 :qe:ebeg
ia telah menutuprapirt pintu scsuatuyang Harlm tlan yang lnetllbukakan
unluknyapintu yang di bolehkan.pcrunrpamaan l,ilamasepertiini bagaikan
s e o r a n gD o k t e r y a n g m e l i n d u n g i t u b u h o r a n g s a k i t d a r i s e s u a t uy a n g
rrembahayakannl,a. laluia nemberilescpyangrnendatangkan manfratbaginya'
seharusnya beginilahsikapscotangDokter ylnt tnenyembuhkan l'ubuh dan
Jiwa. dalam hldits sahih di scbutkan blh*'a Nabi SAW. bcrsabda: tidaklah
Allah mengutusseorangNabi keculli r'\abiitu akannrenr:njuklttUnatr)yapada
kebaikandan mclarangmerekadari sesuatuylng membahaylkanmereka.Ini
adalahsikap part Rasul scrtitl)ilril Peuaris-peu'aristnerckasctelahrnercka.
d a n s a y a r t c l i h a t b l h r r ' a S y a i k h ( - l u r L r )k a m i a r r a t b e r l l a t i h a t i t l a l a r n
m e n - q c l u a l k laant r v af l t u ' a n 1 as e r r l k s i n l alln u n g k i r rI.l a l i n i d a p ; rct i ik e t a h u i
bagi orang yang Jrempcrhatikanlirtrvafatu'anya.Rasulullahtelah rtlc-larang
b i l a l u n t u km c m b e lsi a t uS h a ' K u l t . t l a l l n g b c r k t a l i t a sb l i k d e n g a nd u aS h a '
Kurrnayang berk*'alitasburuk, kemudianBeliau nlenunjukannya padacara
yangdi bolehkanmakaBeliaubcrsabda: Juallahsen.rua denganbeberapa Dirham
clanbelilah denganbeberapaDilharn itu barang lain. maka di sini Beliau
melarangnya untuknelakukanperbuatan Haran danmenunjukannya padajalan
yang di bolehkan.hal ini di lakukanuntuk mengikuticara Allah yallg penull
dengankebijaksanaan danpenuhIlikmah. yaituketikascorangharnhameninta
kcpadanya sesuatu I-aluAllah tidakmentbcrisesuatu itu akantetaPimL-rnberikan
scsuatau i'ang lain lebih bennanlaat basi yang metninta.

Selayaknya Pemberi Fatrva 1\{enrperingatkan Penanya Untuk


lllervaspadaiKhayalan Atau Dugaan
Jika sescorang menberikanfatwa kep:rdaorangyang bcrtitnyatentang
sesuatumaka selayaknyaia memberiperingatanuntuk nleuaspadalscsuatu
yangterkadangbertcntangan dcngankebenaran karcnadipengaruhikhayalan'
sikap ini adalahsuatublgian yang arrtat ltalus dalam memberi lalwa serta
nremberinasehat,perumPanlaannya adalahsabdaRasulullahylng bcrbunyi:
Janganlah kalian duduk di atas kuburan. dan janganlahshalatlrenghadap
k e a r a h n y as. c r t a d u d u k d i a t l s n y a . S e b a b ,h a l i t u m e l u p a k a nt i n d a k a n
mcnrulirkankuburan.Maka dari itLrbcliaumelarangnyaBahkanlirrrngrnitu
sarnpaipadalanutganrnenjadikan kuburankiblattlalarrshalat HillscluPaJuga
adadalamAlqur'an. sepertifirntanAllah kcpadaislri Nabi yangbcrbunyi:

JP.r+'
"z -' +E
''Hai istri-isrriNubi,kantusekaliuntidaklahscpcrti ltanit1 \\ 18 kti ,

.jikn konrul,ertaqvta.Mako jangtutlth kamtrIruulrrk rltlont berbico ru

658 - - I'lamul Muwaqi'in


.'.lEdurao>I
699 - n{ug

uens ucp raquns r?trJslrlcp ul]Itnqa{uatll P^\lP.juaqursd 3.'{rrlBpueH


ueBua(
R,{ulrluO
lBlrasro unlnH ntens ue{lnqaiuatr^lE,{rlEJFaqucd siulEpuJH

'r.rc,{sLlscu-qsluurrlrp lndeprJliuc.{
ltutt
ucricq nlrns'qouuns-srunp uu.-t;.tb1y uteltp 1edep.tc1 t1r1asW.{ueqteuc tul
cdn-rls1eq-1cq'nlr 3ur:o Inlun uelnluetqtllV t{rlJl iur:,{r-'iun11l,n eptd c,{51
-rrypurqalrp8ut:,{upsnrnut)trmsr'prlauqe11ye,iuqn3Sunsrs r^\tltlqqcltllqelal
'nqulp uele qc11y
1n1unrdnltrouau3ur,{nlcnsasuxlnueueu ulnl:q rius rch1e1
epedalr.opraqurp lrlr.\\pl.raq tlclel ll,{rq :uc)ueBuau uriuap e,{u1r1:,trll t:np
Irsnq{rlattlau Intun rseS-csa8::l ll|pn 1c1I:,neulq 3ur,{3ut.rouctllLu:pucSuap
';ucroosJS )ntun ur:1dr1c1rp qclat;-ur,{n,{un11e,t cpeduu$rd nlensiut.ttiiuaut
uBIs qrllv urp ersnuoruqalo qrqnirp sstq {cpll 3ur.{ nt1e,t ue1dtl:uau
n 1 r e , ({ g : b e 1 r q 1 - q t v ) n r c n s a :e- l c i a s q r ; 1 e p qe c 1 1 yu t u , r r r n d a u l cq :e.,(51
-ururrl uciuap n1tueeinp sndrqiueu qPIIV eIPu ntt tlns t:aiau IIIIIIUJITI
3ur:.(qc11yr:,rqequnuinpunlynqurruaur Sucpcyeliuri qnllV lrlrru qPI?penlI
rJnsuaAauB,{qequpltnqe{ueulqBIIv Iurtc,{cuclPc (16 :ltuBN-uV)..nlensas
epl?as-qr1 e,{y-uee(undr1 uup t:ns e,{uuttltpufuauqrlat;uP{ (qcqet{)
r u r r . r a S aquq c g q e q u r a l u a u I n t u n u u l r l u t u r r e d r e p. ( u t qn 1 y . . : t , t u n q ; a q
3ue,{qcl1y uuurjr-+ qclrptsc.{uure1 cdnrasIIrH (la :rnqJ-qlv) , n,{uu?{tslrelrP
8ur,{edeuuiuaplelual etsnueudctl dtr1,, :t,{unqr:qiur,r rilq-ueuuq ueSuap
rur upp8npunlSueltqiiuauqcllv slttu e3.rnstunqiutd ueiuap uclnleg:dtp
e u e u r r e 8 e q ars1 u : a u t u n q i u a d c p u d a l n t r 1 e q u e 1 n l r : l r t d u r a u tq ? l l v
?,rqrq ruequecinp 1nqut1niSurq 3ur:1rq qe1a1 n1lut;rinp tiurpel:al 'c1::ctu
r,;1uqud e{ufuc:n1:aqueiuape1a:autlcfe-rap ueluttrnuJttrLrtIrrIupll Iuel uup
'enl Suuo crud u?r{npnpolrpr;d nlr nontr
{rue ur{npnP.) pl3uuiuaur nuel
'e,{uq.ttl iuq (17
uelquqntrenl 3ur:o errd r leqrdriuu:niueul uelu 1ept1run:1
:rnql-qlV) ,.e{3rJtu|ltuc EIEtpd Ilcp und lrlrpas lSun:niuaru eprtl turu; ueq.,
:r(unq.raq 3ur:,(u,{g urut:tyuefruap ueldr:iua1qu11ytut utrr;-npnp1u1a;arun:nr
leue lele.tcp cped unrnl urry n]r uluttleq iuc,i iuc:o-iur-ro e,tqeq Suuoases
uwinp uellnqurueru u t l S u n u t 3 u r : , {
e l a r a t t tu u i u r p l 1 a : a u n J n J { B u u
ueiunqnqSuelualuel8uu:auaurIurtP,iv ( I z :lnql-qlY) ..e1araur lcurnelcqcd
'lt{f,lJuI ur;-uaptlalau ncnl luue
uf,pundtr)rpasr3uerniuauteirlt] tLuB)uup
ue{Sunqnqlue)'ucuf,ural ulllcp l?{el3u tlttltiuaru clarau ncnr leue 8uc{
upp'ucrxuaqSuei iuu.ro-8ur:ttuttq1,.:tiunqrcq iur,r. qn11yutuurJ qPlepeIUI
ue3uapeduas iuu,i urrl 1eg (Zt :quzqv Ir)..Ilrq;uc.i uutlu1:adqelulldurrl
ueq,. :r,{unqraq Suci uip-ueut:t; uciurp qr:turqrptut uecinp nlP['s^l]leltuui
ptu{-cts{raqu,{uuelqaloqrpurxlinp ucllnqrurueruuBIe rtlt drlts eucu 3uc(
'e.ref,rqlaq urtFrpInpunt Inlun PIJlJtu ;-uc,ruletu qnllV !ul 1u,(r-' Lul;1cq
'(Zt :qpzqy-lp),.1toc1Sttniuortto1.t;td tlotmtldntn
unp'ntuuo4 wnlnp ttloiuail oprtSurti?'tto.to qnprnaButaltaqoBiitrt4as
hukum yang ia fatwakanjika hal itu memungkinkan,dan barangsiapayang
m e m p e r h a t i k a nf a t w a - f a t w an a b i y a n g m a n a k a t a - k a t ab e l i u u i t u p u n
s e s u n g g u h n y sau d a h m e n g a n d u n gh u j j a h w a l a u d e m i k i a n b e l i a u t e t a p
menyebutkandasar hukum fatwa itu, maka ia akan mendapatkanbahwa
pendapat Nabi itu mengandung peringatan sertahikmahdarihukumyangtelah
beliau tetapkandan juga mengandungsisi pembuktiansebagaimana beliau
ditanya tentangmenukar kurma basahden-sankurma kering rraka beliau
bersabda:Apakah kurma basahitu akan berkurangjika telah kering'?Para
sahabatmenjawab:Ya, maka nabi melarangperbuatanitu, sudahdimaklumi
bahwabeliautelahmengetahui tentangmenyusutnya buahkuma ketikarnenjadi
kering, akan tetapi bcliau memperingati mereka dengan menyebutkanalasan
'Umar
ataupunsebabpelarangan. Hal serupalainnyaadalahsabdabeliaukepada
yang bertanyakepadabeliau karenabeliau memeluk istrinya pada saat ra
b e r p u a s am , a k a b e l i a u b e r s a b d aT: a h u k a hc n g k a uj i k a b e r k u m u r - k u m u r
k e m u d i a ne n g k a u m e l u d a h ia i r i t u d a r i m L t l u t m u a , p a k a hh a l i t u a k a n
membatalkan puasa?'Umar berkata;Tidak,maka di sini beliaumernberitahu
'Umar bahwapembukaandari sesuatuyang dilarangtidak termasuk
kepada
d a l a m l a r a n g a n k, a r e n ap u n c a kd a r i p e l u k k a na d a l a hp e m b u k a a nu n t u k
melakukan ijma', makasuatupembukaan yangmenujupadasuatuyangdilarang
tidak mesti pembukaan itu dilarang. sebagaimana meletakanair di dalammulut
adalahpembukaan untukmelakukanminumdanpembukaan suatuyangmenuju
harambukanlahsuatuhal yan-ediharamkan.Hal serupalainnyaadalahsabda
Rasulullahyang berbunyi: Seseorangwanita tidak boleh dinikahkanoleh
bibinya.karenajikakalianmelakukanhal yangsemacamitu berartikaliantelah
memutuskantali persaudaraan kalian,dalam hadits ini beliau menyebutkan
suatuhukum kepadamerekasertamemperingatimerekadengansebabatau
landasan hukumtersebut. yaituterputusnya tali persaudaraan. Hal serupalainnya
a d a l a hs a b d aR a s u l u l l a hk e p a d aA b u N u ' m a n b i n B a s y i r y a n g m e m b e r i
kekhususan kepadasebagiananak-anaknya, rnakabeliau bersabda:Apakah
engkausenang jika anak-anakmu bersikapbaik kepadamusecaramerata?la
menjawab:Ya, lalu beliaubersabda: Maka takutlahengkaukepadaAllah dan
bersikapadillahkalian terhadapanak-anakkalian,Dalam hal ini Rasulullah
m e n e t a p k a sn e s u a t ud i s e r t a ia l a s a n n y aH. a l s e r u p al a i n n y aa d a l a hs a b d a
RasulullahkepadaRafi' bin Khadij, ia berkatakepadabeliau:Sesungguhnya
kita akcn menemukanmusuhesokhari dan kita tidak memiliki pisau,apakah
dibolehkanbagikita untukmemyembelihdenganbambu?makabeliaubersab-
da: Sesuatuyang dapat mengalirkandarah sefta disebutnama Allah pada
sembelihanitu maka rnakanlahkecualigigi dan kuku, sayaakan melakukan
kepadamutentanghal ini, yaitu bahwa gigi adalahbagiandaripadatulang,
sedangkan kuku adalahpisausukuHabasyah, di sinibeliaumenyebutkan alasan
pelaranganmenycmbelihdengankeduabendaitu, ka.renasatudi antarakeduanya
adalahberupatulang,adanyalartnganmenyembelih dengantulangkarenapada

660 - I'lamul Muwaqi'irr


I99 - "?edulaax n{ng

nrnquaurSuel Suerorieq ueseleqSuetuolqcJJVuc[urJ ue6 .(g, :qlrpre1t1_le)


..eueslefrgequyqr8elesel:a4cqeyqqell\r'uEC.qBIIVucp uBDS{rs rcBeqeswp
ueye[r:1e1a:aru3ue,{edeulp ue"^eleqruad (re8l:qas)e,{ucnpelue8ue]qelfuotod
uncuau 8uc,{uendura:ad uepr:ncuoruBue{r1e1-r4t1,. :e,{61_ueur:11e3n1
'(/ :r,{spH-Je)',,nwo1ott:lttotp n[o"-
oiol fluuo_Burto otDtuDtp
topataq oiuotl un?uo[ n oLtotl oiodns 1utuolohaclunp1t Buo,iBuoto
-3lto.1ouDpLtDlstLu
3uo.ro-BuoLo,uu !n,\IDuD-:lnn ,U\.rAn(lD.ttl ,psoA
'rlolMaun qolopDDlDurDJol-DloI
lnpnpuad uop lD:^D.t)q Bw).inlN
-lnstSi opoda:1LlnllV uo:llr)qrp 3uDi (1-tL)./)unsorltuoLot.torln[o:^otly,.

tj-::r: b
';*:j-': i i i,>-----ii,- 11: \I_r,1>-
-
,tr.'fll r-,*p -l ,*^ rT f
.,. t; ry;f_::;*i -:-'i-; i:-J-
;.

ueurrg
ue3uap
cBnIn'r?aq
erel:adn1"n,.unlnqu"1t,iq"aur,,,
,n,un,r^*-tlf,'JI
uc)t{BluuaueuqcllV IUIsIC .(ZZZ:qr:cbeg 1u).,qpreq nlIP\\ rp pIuE^\r.rEp Ulp
uulqnefuaurnuel qellupuaqnll qpqasqalo .utrlolol nlpnsqrlepc ntl qplcg
:q?luelnlB) qpruq3ue1ua1 nuepedal e,tuel.raq eIJlalAI.,:qcllv ucur.r4ruadas
'urnlnq dr:r;as
uep ucseleunscJ? us8uapreucsrpiuri urnlnq nlensuc{delauaru
, u c , : n b 1 yu n _ ) n q - u n { n q
J,l6S qEIIVeucutrp ueiuap cinI nlriag
.rul ?runprprpl?
{pprl ncrlaqqclolestqup suc,radn:ed qslo uulsn:a1rp ltpuaq rur r1:adas clelrs
u€tpnrual'LunInqntansuup ucsDIsuE{UaquauInlun Tl,{uleurn uel.rnlueiuaur
de1c1n1runlnq tequns Bnpe{ rdr1a1uirlc .qrffnq uclrdntaut qriprs urplras
qpllnlnspUcpqtrsuepWIJV uErulUundnele,^A tr^\qcgqep;prniiupns1e1,r,1
'n,{uc,, urclcpqc,{rurruluql tuclsl 1nq1r,,(5qalo qncluralrp
lpJ-p^\lcJ 3uc,{
clnd rur uclef uep 'qe11yerur:8ctn.rnuaur qeJeseunlnnsunqresalaiuJrx {nlun
:euaq 3uc,Lclrf, qelruraluueq)eprt uelul ueiuap nuBlrpnrs cut?qusr{Uruaru
nc13uaquludcueSuap p{lttunlr ullucuel
I!spqqciieluJutqelatqe11yclrfnr:1iue
qc{nql;1:qr}ucllrlrucd epedal ueIEIE{lpulcru .ruaJueqBuJIlal nlr ucrucurl
usrpnual nueut?lrp Inlun qeuele,naiuau 3ue,{iut.lo rir';qn11-raqrur sllplq
uusllc'reuoq4tpn ?ut,{ ere: un8u:peiuuupnr:scurq uDlt--utaul nurril erulue
rp 8ue:oasas qeyedeueSuaptlleut .nlr ucurBulllrsuqiun:r1:rtuql:1atqr11yr:1rf
ne13uoqc1nqr,.1 :euucuaq uduryal 3uc,{ueucunlpr^r:q BuEluJt ql?llnlnscU npqps
qrleperururiuap edruas3uc,{ureypg :r;e1?ut:o uelcnqradrcdn:e,(uaur unle
efuuc?uapueqrlaqrua,{uad uep qu,{seqeguuBuoloBe.{uncslr:l qEIcpsntr nlnt{
ur?{pualelrpn1n1ueBuapqrlaqruafuaur ueiuerrladujetuatrre:^ .urrulnr{ iutl,{
ulfesBucqr:eplesv:oq3ue,{srleuundnerucrsnueutsr[eu1;clep:cliuelnt uericq
burukdariperbuatannya"
akibat-vang
binatangsaatihram;supayaia merasakan
(al-Maaidah:95).

662 - l'lanrulMurvrqi'in
f99 - "'tsduaay nIn{I

In;un u{Jreu unlqnluueureuqrllv urlqcq'esnlAJ deppqrel elereu unJeqas;ul?


io iurJo urrJn)rJrp3ul,{ 1p;x"t,,"t.raduunulsipqasr,(N-ucsntnBurluaueu
l rPrllntun t.{N ltrun epudalqr11yuqel-ur:a4:qelnpnu,{uurpllrH uc{sndPq
r p q r l a t ; u u , { n r l e p u u r t : a dl p r d r r c { r r r q J u
: 1, { u r p ne u r u r r e ? e q eusr { r p q e {
Inlun rlut;3uJd nrlr rnpcl cjrvcd urlrpofuau uujr?g,{uurnqcteSuad uppp,{N
ursrnlJl linp unrun trlrs lulrrr Sucl{'nlensrsrledes resln?uatuBtC l],\\qnq
ururjlFeq nurl.[[ nllrl sndrq rp qr1c1iuc,{ epedr-tep \!pq qlqal 3ue{ n]ensas
unIi;-rntupuarLr ur])perClu^\qpqurlltriu:rur qc1lyntr1nqurp?p'uedctatelntens
3uc1u:1ur..rnb1yulelrp uu)sndlrlrp3ur,{ nlrnsasqcsr) tlnd up{rtrqlad uup
'p,{rrntIc,rr Epld uclnq undnplp.,\r uoqoureu)nlun Bul'l{rZrqIN r:rpurrlcp
11?ur?
ueEuoropurllnqLuru.rru 3up,{urc'lu.{ue)nlrns 'r,(ulrcftuJt cprd ulnduc{nq ucp
r,{unt{t,truclnq 3n:}.{ue,{ret1J tprdal rlzr: urr.raqurrd n-uuluJl rsl rquNqrsrl
urnlJqrsue{lnqJ,{uJuqcilV c;nIntr;-aI er:dqntuesrpi]durNuruBli-unpuB3rrelu
l u d e p E t r u ? , ri u r r o c s u . t q u q r c , { c l a d u a u r l n l u n r r \ - n u c t r r t ? q q p p n u
cluru IBuu urltrdrpuau rsrq lrprl lllr mumascnl Suelor,{urunurnuprd 8ue,{
ersnlnfur1enl Sutro pnpJ) ulp irqll rsrq ryul iurro:s I tqr:q nlucq uciuap
3ueuc1qt1c1etsnueuttcq cltfeuara{'q?,{t uducl;-uB.{ rs1 rql:g r(uuc.rrqe1a1
q r s r l n l n u : t u ) n l u n u r r | I n q l u r d r c S n q a ns t r t l u c ) l r z ) r u r u r i r q n l a l q e s l l
tJl':{lnqJAUrur tlqly 'ttcunrnlellrdtpuau I;el c:^rqIrprl iuc.rOos lnqas:a1 :nurn
rp c,{ulunurnnpr;clflur(lnrun rcdnculurqolcl cr rn?pniuurp npl:dDpnu esour
qrlslqcqqrletJsn,(uulunrnlallrur 3uc:ocsutr{lcdEpuaIrI UP]IB3Ue,{?UcIeZ
rqrN r{irsr)utltnqJ{u:ur ilun,{qr111r uruur.lqplut;lrleqled'r,rrleJ uoq rp ur{t
;lLrr,(iuclo Iipq urtllnqtuede,{ur:eqruaur ruas ntr rrlnlnl{ r.lrp lrlcq rdn:eq
BLur-r3t rpf;s^rq ;ur,{ In,\\rqnl;-unllrqrur;uJru{ntu c,\rtl1r,rrqurrdrSeqr,{ullpurq
n\lltll Sursr] ttrruciuul lrq nlcnsqrlrpc nI uE)e.rllr.] rp;uri( tLln:{nq rIrI

ONISVruo9gilrx
YNSVHIUSI NJI HINXNH \NYIf
.WNXNH
ICYTVdY YOVd YNSYHI
XNTNTINYVYNfl IAIgdIUggI^IgHI
VA\IV.{ rugg rugHI VANXVONgH
tunduk dan patuh,hal lainnyaadalah:Allah mernperingatikita untuk ridak
mendengarkan umat Yahudidan meniru-nirumereka,karenasesungguhnya
merekaamatmenghendaki agarkita kembalipadakekufuransetelahjelas bagi
kita kebenaran.Hal lainnyaadalah:Allah mengabarkan kepadakita, bahwa
surgatidak bisa didapatidenganberkeyakinanYahudidan tidak pula dengan
berkeyakinanNashrani,melainkandengan berkcyakinanpada Islam dan
melaksanakan ajarannyadenganniat hanyauntuk Allah. Hal lainnyaadalah:
A l l a h m e n g a b a r k a tne n t a n _ksc l u a s a ny a n g m e n y e l u r u hy, a n g m a n aj i k a
s e s e o r a n gm e n g h a d a p k aw n a j a h n y ad a l a m S h o l a tm a k a d i s a n ai a a k a n
menghadappada wajah Allah, Sesungguhnya Allah Maha luas dan Maha
mengetahui,maka dari sini tidak ada dugaanbagi seseorang di antarapara
sahabatbahwamerekapadaKiblat pertamadi Baitul Maqdisselamaitu tidak
menghadap kepadaAllah dantidakpulapadaKibht keduayaituadalahKa'bah,
dugaansemacamitu tidaklahbenar,yang benaradalahkemanasaja mereka
menghadapmaka di sanalahwajah Allah SWT. Hal Iainnyaadalah:bahwa
Allah SWT. MemperingatiNabinyauntuk tidak mengikutikehendakorang-
orangKalir dari golonganAhli Kitab dangolonganlainnya,akantetapiAllah
memerintahkan Nabi Nya itu sertaUmat Nya untukmengikutiapayangtelah
di wahyukankepadanya. Semuahal ini adalahpembukaanpadasuatuperkara
yang dianggapasingdan di dalamnyaterdapattujuan-tujuanMulia. sengaja
hal ini kami sebutkanagarmaksudpemberifatrvahendaknyaia menyebutkan
suatuhukumyangasingdenganpembukaanyangmenyertaihukumitu kepada
orrng yangdi beri fatwaagardapatmenerimanya dengantenangdan sejuk.

Di Bolehkan Bagi Pemberi Fatwa Untuk Bersumpah Atas Hukum Yang


Telah Ia Tetapkan
Dibolehkanbagipemberifatwauntukbersumpah atashukumyangtelah
ia tetapkan,agarorangyangbenanyamerasabahwayang memberifatwa dalam
keadaanyakin danpercayadiri denganapayangtelahia ucapkankepadadirinya,
ia tahubahwapemberifatwaitu tidak ragu.Dua orangmelakukanperdebatan
dalamsuatumasalah,lalu satudi antaramerekabersumpah terhadapapayang
telahia yakini, makaorangyangmendebatnya berkata:hukum ini tidak akan
bisa di tetapkandengansumpahmuitu. orang yang bersumpahitu berkata:
sesungguhny: akLrtidakbersumpah untukmenetapkan hukumini padamu,akan
tetapiaku ingin memberimutahu bahwasayayakin dan mantapdenganapa
yang aku katakan,dan scsungguhnya keraguanyang ada padamutidak akan
memberipengaruhpadakeyakinanku.Allah telahmemerintahkan nabinyauntuk
bersumpahterhadapketetapankebenaranyang di barvaBeliau pada tiga
kesempatan dalamAlqur'an.satudi antaranya adalahdalamfirmanAllah: "Dan
m e r e k am e n a n y a k a nk e p a d a m u :B e n a r k a h( a d z a by a n g d i j a n j i k a n )i t u ?
Katakanlah:Ya,demi Rabbku,sesungguhnya adzabitu adalahbenar"(Yunus:

664 - I'lamul l\{uwaqi'in


.-lEdruaa)I nInB
999 -

lepqs uprul rpeluau 8uB,{3uc:oasas3uc1ua1c,{ue1p e1 e,{uuelrur:rqfueru


r l e n c e l : n 3 3 u e u r p t e n q r p ? u u , (1 u : e 3 u e 1 u a 1
e : e c r q . r a q3 u e , { q l q u q s
slrpcqepc)rprl 'qc11yruaq :qe,ne[uauereleu 1.rn33ue r.replenqrp3ur,{1c:r
Surlualslrpeqefuepe nuln:nuau:zuaq qrledy :e,{uelrp ul €l'qellV rruaq
:qe,uelueru Bl B{€ru6r{EIInlnsed slrpEqSueluauau3ur:,{luu:o epeda{qu?ur
er e1[ eua.req eleqedludupuauuelu 8ue:oasasqeledy :c,{uutrpey teqzfad
uep urdturuadefid {nlun snsnql e,{uuqn1rledularptelnqsr,\\qpq rnq?lalrp
n1:ad'etr'qpJIVIueC :qe,refueruEl icuBlsr1u1cqs lcdurslrp1e1eqs ru1n,{uau
rleprtne18uaqelcdy :efuelrpe1 {epa 'qpllv ruraq :qc,tefuaur cr E{cru'ueuti
Suesurzraseduulrgel Sueroqnunquaur1n1un3ue:adc1 nfeur3ur.,{pcqrhaq
3ue.(SueroSuelusle,{ue1rp e1 p 'qpllv rureq :qc,rcfuaruer f,{BrrJ'nJpn,rraq
eyf ef uloSSuaf desnBuaru 8ur,{ 3ue:o3ue1ua1 e(un1rprr'uun3r:c1 luryeSuau
8ue,{8ue:o r3eq rlunc:1 'r{epn 'qcllv ruraq :qe,refuau ur elcu ir1e1 e?n
uep qrqelB{unlpn,rqeqruruaruqaloq3uc:oasas qnledy :e{uz1rp er 'uu)lt,{\lBJ
nerleq8uE,{q?lespurqelurnfasdepuq:ctqcduns uulnleleu peuqv uJeurl
'brpulzqeppe n1r3uq'qc11yruap 'er DI?ur'qr11ybn1qryu r:ep
uerBeqneteqe11yueeldrcbnlqleu ue,:nb1yu,tqequ1e1:eq 3uc,{eders3uz:eg
:€le{JoqurueH ulq plzel nqel {eprl u,{rs qcllV ltuep 'IsprI :qe,re[ueu
er e{etrAlirslps netu r{p)L}BN 'u?suei6 '1r:1eq;
tcdepral ntr qc,tntu qe{ru
uelep qelede'qu.1nur 3uu1ua1 ygr,ge, g u,rerul rpndel z(uuyaqnly:e1e1:eq
rupIBH-l?urq ppuruuqnW 'e,{uueqe,treI udclaqaqepcd qcduns uoInIEIJrx
qc1a1r,rge,{guprxl uEITuEJBH rp qel:las llcqua{ qp.lnu uulluleqiuaru
q e l l n l n s e U p , r q c q r s l e s J o qi u r , { u r t u r l s n 1 4 t u n n \ u e p 3 u e . r or e d r u a
nlepedel Sucteprlcncal'e,(uepedal rupft?U ue{nlelau urry ei(csrleu qe.tnu
uEIn{BIaur8ue,{ururlsnpl urn?I slrlur: rp Sueroasas uclnruJucrr e,{csr1rI
B,{lqpq qEIIV rruep qedunsraq e,{cs nyeur 'e,{uuelun:eqiuau nurlaguclpnuel
' q e , t n u lu c r { l l l c q 8 u a uq e 1 a 1
q p l l n l n s e de , { u q n 3 S u n s a s ' u r r l e l a?:r^s n u p u r
rpr{D,r:slerpaqnlEl qclyy llnurau er qedrlcq;qLrrdrururayg vU lD'.un. e{oa{ uep
'nll uetenqJad 3un:rleru q?lol rlcllnlnsegu,{uqn?Sunsas qnllv luep rslr?sJeq
nW uzp qellV ruap DInu'qR,lnu qerlruSuclustrur ut:)1f,.^Atu-l ne13ua3ue,{
edc qepeqrl'tesas3uc:o qelepcnc13uae,{uqn3?unsas :qc.tnruqrlru 3uc1uc1
seqqy, uql epcdalctcr{raqqrTr?qlnqV ulq IIV urlrrdrueselararu8ue{ slrpuq
1e,{e,urr1e,{e,r15 euas ?,,rrlrT-r?,rllT depeqralqrdruns up{nIEIeut leqcqcscred
e8n['peusny,J uep qlqeqSs]!peqqelrl-qetr) uelcp lcdrprat3ul:,{urlcduasal
uudelapal r.rlp qrqal eped ucreuaqel 3ue1ua1 uelrudrrus nrrlag 3uc,{ ede
depeqralqedunsraqW?lalIAVS rqpNueq (1 :unqeq3rlJr) ,,ue{lrlSucqrpuclp
nUIEIJeuaq-rl?ueq'n{qqpU Iuep'ucrlruap {EprJ :r{EIUEl?teX ueltrlSueqrp
us{E{epD rlBl-rl€Ies€{arau ?,rqeq'uelcleiuau :r1c18ue,.( 3ue:o-3uu:g:qr1
-lV uururuqelepee8nal ?ue,{ueq (g :,EqES),,qreq33ue,{rnqeloSuour ?uE,(
n{-qqeu Iuep'Suetep rtsed:qelurlete) nuel epedal 8ue1cpuerle1epr1n1r
ll{SueqreqUEH:e1e>paq:gc1 Suef ?ue:o-iue:o ueq,, :qBIIVucrurrJ'€npa) (Eg
bagi bapaknyayang mana sang bapakshalatdibelakanganaknya.maka ia
menjawab:DcrniAllah. Ya.Iit dititnvr:Apaklh rnakruhbagisescorlnttneniup
dalamshahlnyal)Makair menjarvab: DemiAllah.Ya.Ia ditanyatentlngseorang
p r i a m u s l i my a n gm e n i k a hd c n g a ns c o r a n gb u d r k w r n i t a d a r i g o l o n g a na h l i
k i t a b ' l M a k a i a r n c n j a w a bl:) e m i A l l a h . f i c l a k .S e r n u ar n a s a l a hi n i t c l a l r
'Ali AsySl-aril.
d i s e b u t k aonl c h a l - Q a d lA
i bu
Ishaqbin ManshrrrhcrkntakcprdaAhrnrcl:Apakrh nrrkruhseorangpria
'Aun
m c n g g u n a k acni n c i nd a r ib c s i ' D l c n r iA l l a h .Y L .B e r k a t aM u h a m n r a bd i n
kepadaAhrracl:WahaiAbu Ahdullahnlcrckabcrkltr: Sesun-gguhnya engkau
nrernbcrikeistimeu'aan hanyl slrnpri kcpltla'Utsnrln. rnakaia berkata:Demi
Allah mcrckalclah n'iendustaiku. irtclainklnAku nlcngatakitn kepadamerekl
'Urlar
tentxngucaprn Ibn t'ang rtcngalltkan:Kxrni rncnycbutkeistitne\\'aan-
keistimcr.r'aan parasahabat Rasirlullah SA\\'.klnri kltlkan: Abu llakarkenudian
' U m a rk e m u c l i a'nU l s n r a nk e n r u d i a A n I i . l c r n L r c l i abrc r i t i li t L ls a r n p aki e p a d a
Nabj. nakl bcliau t i c l a kr r e n g i n g k a rIi) l l j t L r .d l n N a b i t i d i l k I n e n g a t a k a n
.janganlah kalianmernilihnrilih sctclrltnrcrcka.rtlrkubuntngsiupa1'angberlrenti
'Utsnrandan tidak mcngcnapkan kcprdirkccnrpatnl'adenganAli RA
kepada
m r k a i a t i d a kb e l a l n n p a d aS u r t a h .
A b u A h r r a db i n A d i d a l a mk j t a ba l - K a I r l i bl e r k a t aB: a h w aA y y u bb i n
lshaq bin Slfiry berkata:Aku benanyr kepadaAhrrad bin Hambal: Wrhai
Abu Abdullahbin lshacl.jikahaditsyungdiriu'ayatkan dcngansatuorangdalam
sanadnya apakahengkauakanmenerimanya ?mrkl il trcnjawab:Deni Allah.
Tidak.
Shalihbin Ahnad berkata:Aku bcrtlirly'a kcp:rdaA,vahku; Apakahengkau
nrenbunuhulardankalaketikl shllat?rnlkr iil mcnjli\\'lb:Demi Allah.Tidak.
l a j u g l b c r k a t aA: k u b e l k a t ak e p a d ua y a h k u : A p a k achn g k a um e n b a c t i i n t i r l '
denganjelas'l maka ia rtcnjau'nb:Dcrri Allah. ya. kctika nenjacliImarn dan
srat bukanIman.al-Maimuniberkata:Aku bertanl'akepaclaAhnad: Apakah
kita harusmelakukanniat puasapadamalanrhrri'l makl il menjlu'ab:Demi
Allah. Ya. lshaqbin Manshurbcrkata:Aku bertanvakepaclaAhmld: Apakah
u c a p a nS u b h a n a l l auhn t u kk a u m p r i a s c n r c n t a rkaa u n rw a n i t ad e n g a nt c p u k
tangan'? ia ntcnjau'ab:Denri Allah. Ya.
al-Kusajjuga bcrkata:Aku berkatakepadr Ahrnad: Sulyan belkata:
Apakah boleh melakukannilt shalatsaatakhil petnbukaanshllat'l Ahrnad
'Um:rrdanZaid.
menia*ab:I)eni Allah, Ya.yan-tmctnbolehkan itu adalahIbn
Ia bcrkatapula: Aku bcrkataAhm;rd:ApakahMuudzinitu rttcletakkan kedua
Dcmi Allah, Ya. Iajuga bcrka-
telunjuknyadi keduatelinganya'lia Iucnjarvab:
ta: Aku bertanvakepadaAhnad: Sufyanditanyatentangseorangu lttitu 1'lng
meninggaldandi cJalam perutnyater.dapatseorln-eanakyangbcrgcrak.Sufyan
bedahperut rvanitaitu, Altrnad bcrkata:Denri Allah, celakalahrpit yrng il

666 - I'larnul N{uwaqi'in


199 - "'lEdtuaay n{n{J

:BlB){Jaq nls r:i(uqeiieuc:nlhfoydcpeq.ral itrll iuci ucuinp ur:>1.tusepr:q tut


'r';iucpcdcl3ur1nq:aq3uv:oases
3uc1nqrnleSuau 1nlun eiuticq qaloqPlctx
e,rquq uBletBJtudep:a1e,{uqr,{cJITUEp LUPIPp tp u1t[ uuuute;-cqcs'qccluns
qcluelqntnqrp'u,{uuercucqaluped umrtl:ad nclc ueeinp ucryuitlniuaur
q ! q a l I U I q e l c s p t uu r ) i ? u a r e { r pt l r u r ' ( i uuq c : - i uuq I rJ ) . n r r V q cl l s Bt u
-quluscur epeduelSuepas ' uufr qr:pn:^ nlt qelPsrrttt enuesqlrqor^ ue{qIsIl?s.tadtp
uBlqoloqrpIBprl err:1eur(1o1odIolod) 1r?r/.!l? qIrlcsNtII-qulcsutu cPNd:qu,\\efrq
a u B r llec s ^ ? u r a d r u e c e u t
r r S u q : a qr u e1ep q c d r u n s l e q
{ n ) u n ' J lllqJloqueul
p€uqv urul eucute3ug :rN)req lqpeo-lE EA 'qcllv rtxJc :nlc)rJqpctxtlv
ielsnpur3uapstrprlquLIqt,${rpuau et 3ucpe1:a1qcrydy:utc1.req n1e'qe,t,{5
r l q nu u n l e i u a d u c i u a pn 1 e ; i u a u(rq , c t - l el t q l l ) u r n l n q u p : r t c ) r a q( p e u t q v )
e r ' r J , E [ - l cJ r q D I : p l u q v u p r : d a 1e 1 e 1 : a qn { V : c ] B y a q I u n u r r l , ! - p l
'lnfLrnlad rltlnql e:nd qelepe
ledcpuau8uB,{urPL{r-Ir
ntrelrraul 'qPIIY rtuac :ElP)raqpuuqv wlpnttle) qllrql lqv urq Ilv, ulel3s
rrErxslll,qeletasIrcq qrqal 3ut':.'( r:pn:![pll ullp']nun. uPlpnua{ 1e{eqnqv
urllas IAVS rqBNqlllarasIlcq qlqal 3ut,{ ?unroepeIPpIJ :prpprsn1,r,i rprdal
n,{uqepsr:u?lep uc)ilnqc,{ueuqnletpcruqv utr(l IcPIl'qellv IueC :clPlleq
'n1tnurrczpeu
q[llnpqV, nqV EIBI,^l i,nlrqradastrdepucdrequtlu ruru] qrlndc
qelrqnuad:r;,{uepcdrlctl1::q tq.t,{g-,{sy t:1cut 'r,(utlst INIBqtueuIntun
Jpzpauraq ?ue,{pr.rd3ue:oasSuelu:rlrq.r,{g-,{syr:r:pqrurnrqn,{5uql stlpeq
Surnralqe11npqy. nqy tpcdal e,{uct.rrq nlV :rrrlrrq pt ilZ utq ltlpcJlc
'lrsJ!^q|lrl Prl]ll|ut hnlqlcul Llullp[ ur:.rnhl\/ urEllrpPlt?l-n]r{
r,tqeq ueletcSueuriur,{ rduts8uereq ucq qrllv rurlc) tirlrpn nll r?A'qellv
ruaq :qe,r\s[u?ru cl aqplv trrnJe)ql;lrpn qr:;cdc rur tccq nc1?ttcefnsn:eq
3ue1 :c,(uuyaqnr urrpllua) ( l :un.uV lB) ..nlJlrtu qqug uriucp (nlrnsa:^)
uu4n1n1cs:adruaul rgcl iuc,{ 3ur.roiun.rounuttlu'8ue;alut:pdclJi un)lNPr;ueu
ucp'nunquuplriunl unlcldlrucu qelJliuc qlrllV r;-rqtlndu1ede53utr,{ui(u:6
equlrlriel qrsu-Lra4 uqr:1r1Suu,{ qc11yuturulnqaiuauturiu:q., :1ciuc:cquteru
n{t ulrpnuJ)i ' q B l l V l cp rul
u i u l c ) q u l n p uU r r Ll , l u p Iul n u r r i u i U U r r l - [ I l ' ] u
uudelSun'qEIIVtuullr) LprlcpcIur rde1a1 ucltllcprJ qlrllY tu:q :qn.tt';luaut
er ulcru a(IAVS peulucqnlll) nuututal qelo c^\cqtp rur qr;1cdy :riucpcclel
uirrlBtplrpnlel '(Z [ :'.unn]l-lV)'Ltcruo6 cs3ucqurlLllllrIIP qPlal'turrl! urrtrl
grly :leieecequaruErr?Irtalrr{uqnqv uudlrn qtlupttrur1r:quclup qrllnq 'tttrs
'lllsJsqf,loltl
derlasrpuep uoqnrnleselpJuJJsqlrllv uulr) qtlrpl ur.:nb1y
cqeurrur rgadasrdlrs Suurug:Bt?{jaqpturqV tlcurbnlqryut qelepcr,{urtr1
-rtcl rdnlatue-.1c 'bn1q1ruruEInq ucp qtllV urrurJ qr:1rpr;ur.-rnh1yc,rrqrq
clelraq SucrorscS:pzuqy cpcdal ctclraq n{V :elrlraq qrlPqJ nqv
l n p r f q rl l V r L U J C
:qc.\\cluJur
enpuupeud Sucro:srslus:aqqaloq
rr ilelEqJ ue{nI?leurruelupBIup,,'r3ue-ro
qerpdy :pcuqy epedalutcl.raqn1y :qcpaq cSnf r;t'uuletcl ct qulatduc.{edt
ueSuape1e1arqnS3uns'qe11ylJnS€q?lll'ntt ucdecnriuclniuaur Pt'ueIEtP{
Dan hendaknyaia bersumpah.Ahmad telahmeriwayatkandari parasahabat
dan para tabi'in bahwa merekamelakukansumpahdalam memberikanfatwa,
riwayathaditsdanlain-lainnyauntukmenguatkan danmemantapkan kebaikan,
AIlah telahberfirman:"Maka demi Rabblangitdanbumi, sesungguhnya yang
dijanjikanitu adalahbenarbenar (akan terjadi) seperti perkataan yang kamu
ucapkan"(Adz-Dzariyat:23).Dan firman-Nya:"Maka demi Rabbmu,mereka
(padahakekatnya) tidakbenmanhinggamerekamenjadikan kamuhakimdalam
perkarayangmerekaperselisihkan" (An-Nisa':65).FirmanAllah pula:"Maka
demi Rabbmu,Kami pasti akan menanyaimerekasetnuatentangapa yang
t e l a h m e r e k ak e r j a k a nd a h u l u " ( a l - H i j r : 9 2 - 9 3 ) .B e g i t uj u g a A l l a h t e l a h
bersumpah dengankalam-Nyasepertifirman-Nya:"Yaa siin. Derni Alqur'an
yangpenuhhikrnah"(Yasin:1-2)."Qaaf.Demi Alqur'an yang sangatmulia"
(Qaf: l). "Shaadd , e m i A l q u r ' a n y a n g m e m p u n y aki e a g u n g a n("S h a d :l ) .
Sedangkan sumpah-sumpah Allah denganmenyebutkanmakhluq-mahkluq
ciptaan-Nyayang menunjukantanda-tandakebesaran-Nya amatlahbanyak
sekali.

Hendaknya Pemberi Fatwa Menyampaikan Fatwanya Dengan Lafazh


Yang Sesuai Dengan Lafazh Nash
Hendaknyapemberifatwa menyampaikan tatwanyadenganungkapan
yang sesuaidenganungkapanasli yang terdapatdalamnashataudalil syar'i
jika hal itu memungkinkan,fatwa itu mengandunghukum dan dalil serta
keterangan secarasempurna.parasahabat.paratabi'in sertaparalnam yang
rnengikuti methode merekaamatberhati-hatisekalidalammengeluarkanfatwa,
hinggadatanggenerasisetelahmerekayangtidak menyukainash-nash syar'i,
generasibaru ini amat merindukanungkapan-ungkapan baru yang bukan
ungkapan-ungkapan nash, maka sikap merekaitu melahirkansikap untuk
meninggalkan nash-nash syar'i. Dan sepenitelahdiketahui,bahwaungkapan-
ungkapanitu tidak mencukupimaknayangsesungguhnya di bandingungka-
pan-ungkapan nashsyar'i, dan akanmelahirkankerusakanumat yang kadar
kerusakannya itu tidakdiketahuiselainoleh Allah. Ungkapan-ungkapan Nash
adalahmerupakan jaminanyangmenjaganya dari kesalahandan ketimprngun
arri sertakeraguandi sarnpingmerupakanhujjah, dan dikarenakanungkapan
itu merupakan jaminan,maka parasahabatmenjadikanUngkapan-ungkapan
itu sebagaikaedah-kaedah Umum yang dijadikan rujukan mereka hingga
pengetahuan merekatentangagamaadalahpengetahuan yangpaling benardi
bandingpengetahuan Orang-orangsetelahmereka,dan kesalahanyang mercka
lakukandalammemahamiajaranagamaadalahkesalahan yangpalingsedikit
di bandingkesalahanyangdi buat setelahmereka.Kemudianbegitupuladengan
paratabi'indibandingorang-orang setelahmereka,danbegitupulaselanjutnya.
Sementaraketika parapelakubid'ah senaparabudaknaf.sumeninggalkannash-

668 - I'lamul Muwaqi'in


699 - "'tBduaat n{ng

'uEtBsssoI t{P3uJl-q33uelrp
Sutse8ue:o tpe[uaruur undnele,r,r 4u,{ueq Suero qe?uc1-qeiuatrp e,{uucr:rpuasel
u e S u a pe r q e l e r S r q u q l e q' u a t s r s u o )u e S u a pn 1 r u c l u f r p u n l c f u a qe . r a i a s
er pltrx srunl 8ue.,(uelef r:aqrper e1rI urp n1r>infuntad ue1]cdepuau1n1un
l:e1e:a8aser eluu 1n[un1ad teqrlau er n1r['e.{uluqeqes eredcuas qtrllnlnspd
qnlrSuadue8uape,{u1equrel 'utslf,sJsa{ urp qp,prquc{nlelatrr 1e,{ueq3ur
-led SueFuuBuolofqelepee,{uteqeqes e.mdel:esqBlrnlnseduc:eler1n1r3uau
lzpp 3ue,(ue?uo1oB e,rrqeq leqrlaurE,{?s'nlt ur?}EseseI qnuad3ue,{ueye[-uuyul
e:e1ue rp srun13ue,{ue1efe1rlrSequey?ue:euauqelalqc11y,urpu.ruepSucrs
ue1rc3eq eluatu uelefueSuap qeyasepeqterueqndu.rat e111 3uc,{ur;ef,trsnLreu
l?run epud uup z,{ur:rp cpud luqaseurraqruau8ue,{Sueronlru{ uElEUaqJI
eped1efe8uaru 3ur,{ 8ue:oqEJEpE n]r upqouea{uep r?u1qaucqrqal3ue,{uup
uep'nlr ueJpuJqalueqrcdute,4uau 3ue,{3ue:oqeluperBulqauc8ue,,{ uep.qaue
?uu.{1eqnlunsesrpeluaruue:euaqa; 'eureln 8ur1edSuef qepeql rpnfuau e,(51
-lnssUuepqellV uelte.r:r,{srp 'lAfurl
lepn 3u€,{nlensas tB{3urluElEISunLUaI
rpefuaurqeqn:eqlruq 8ue,(uptpnqred lzyeqrpeluaruure:eq Suef ,uu:rq
tpe[ueuqeqrueqqBIolIBI€q3uE,{nlensEuprxrOrul ruadasueuez epede1a:au
qn:e8uedSurpeqrp e111 qruu3uadresaqede:aqas ucp qEIrur'clarau n:ni qclo
ue4.reuoqrp Suzf eduqzlupeue:euaqal 'e,{unrn3
1n:nuaur lqeq3ur,(edeqelepe
e1a:arur8eqlrleq3ue,,{'r,{ue1e:aurrun3qalouelqr[e,trrp3ue,{cdc qulupeularau
rSeqqr[e,tr8ue,{'e1a:surrunBue4ucreqrp8ue,{edtl qelepe ue:eq 3ue,{ueSuap
e8nf n1r3oq'elararurun3 qalo u?Ileleqrp8ue,{ede qElBpE B{alau r8eq Jeleq
3ue.{ntens'rurSoq uelelciuau ruel n:nBnEtE'rtueIn.rn3tedepuadqnlrurSaq
:?lelraq u,{uerle{araru 'B[esnlr nlnq ?uu:eiuad s]El-ptp{ nele ledepuad
qrp,{ueq urpl {ppn €Ialaui uprcpueslpeluaru3ue,(Illpq ,46ys qellnlns^ptl
r:ep undnele qelly uup raqunsraq 3ue( qsrp uc11nqa,{uoru {?prt rlt?Ies
eues Suef ueselSuuqpll{-qpllI rucI?pe)'leJoueurclnu:ed seliur: rp qc1c1
8ue{ ede rlnlrBueurueSuapsendcserau qEIat'Eleleu ruruie iucqec-3ueqe:
q€lcseu urBIBpureluaures'eue;e lolod-{o1od qelrsuruurelcp ueurqefal
uelSuelepueuesrq {€prt eKp-nse5ppqesulp qellV ucruir} ll,rqtrqeIelaLU
e,{:e1qelr1-qelqurelepuelnte,{uaue1a:aru'eureSeSueqec-iueqec euaselerau
eure8e{o{od-{olod luq uEIBp Bpqeslag,11VSlqnN nptr urrurrurq qellv
uzllnqafu:ru {ntun uurq)'Jeplnl,^\tr ucBuoloSr?equueurqa;4 ntl?nsqEJppe e\Eu
uerqeuale,{uqecr:upqneIqu1a1 crsnuerluupuelc[::qsn-rel Bsr]ur elua)
'uBHru€lEp€ps 8ue,{pdnuelqnqura,{uaur
ledep3ur{ nlcnsesucqledepuau
ucle €I elettr c.tsl.tadnlensSuclualelararuucqume[-ueqr,nuI ucIrtEq:adtuJLu
?urf edersSur:equ?p 'nll raquns Enpe{ tJBpucltedcp n1a:auriue,( edt
IrEpIIr?IesEtrres 8ua:ueleruqeprtenuas e1eletr4l rur qtadasleq uplnlgleur nlr
qellV uBsntnn?le'ur8aquuprulSaquetulg:cqqellV :qe,nu[uaur z1a:eu cleu:
pJsryaduens Suuluale,(ue1rpe1a:au plrlarl WIInlns?Uleqcqesr:ed uuqrsrlas:ad
uep ue8urcun8'ue:{esnlallecund cpnd rpdecuaur qclet ue)le)lnua)lBIerJru
8ue,{1r1ep-1rtep cgas eue?e uerelBSueluale1a:eruuenqela3ued plpu'qseu
Irg -- "'lPotuaay n{ng

'ucJrpLIps rl]3cqJsrl?llV uplrprlueur'qrllV Bpcde;iu?;uoloUeduoqoueu e]ie:^


tBqoluEpulrundtxruoqouraru)nlun n1rqrpseu u1?)iJr;;uru3m trJ;as nnrlaq
e{cruqclpseur nlrns ux{rDsJlJ,{urru rucIr]puutrlnso)l trdrpuarucr r1rIqc,{rLun1
uql ueJsJ1nq1rr,(guclrslr:,{u:rurnIr uep 'ntr e,irqrc ucltrnpuuraLu3uc,i
uedol ur?ur qrppe trls:Icrr uclnrtq.ted urp ns-lnulrrlualt ra)-'t,i,1Jrqrucq rlrrq
ruslepucldeJutltrp3ue,{qc11yc,{rqccqrppc n1rnurlr r,{uqn33uns^Js puer)
'qrllv epEdeIl{rz Lucue:-un.ftot,' uorloruaru ucpluqo :q e:a;-as
ry,{ucqradure
Br qr;[)1?puaq E{Eru nlr ucclrlclcl u:iucp nic,r qrscur rr rlrf r:,iulrleqasu?p ntr
uedrtJt:) uuIf,,rtsJuour Br rlsl{NpuJrlcrleruur)rl,\rrIiuep (urnlnq) ucd111111
nlensuelt?dtrpu3ru lrsBq.rJq qclsl ilr elrl 'qclcseurnlrns rSrqucdrlelal nlcnscs
ue1-rrnlaiurur lnlun ntrqspu-rlsrNupcdl,rur,irdr cr(cpqurnlasueyenl:;-urur
er qel{EpuJq 'lcqeqrs r:rd:rsty e1:esqsuuus-st:'uu.rnb1yr':dnrrqr.,n':,{g qsru
qseg nlrei(uc;urqurq c,{u1rq.nt lrdruJt uup urleuJq:I qrurzur{) '1n[un1:d
requnsepcdc,{uucrirq:ad ucllusnuroru urp qrllV lprcbl qclc,uuclde.rcqiuaur
c r q B I l e p u a qr l e u r q e : t r . { i u c , i c r s n u e r uL U I ? l l L r r Jdsr 1 r . ^u e l n l c l a u r
'c,i5 ue;-unuu
lntun ulurSuraluclnurauculurr,iur.lpruellp rp ulrl rucprpn1e1as
erp re3ec,{51-urqnJute[rrlna.] ric1ifu:uqiuaurr c)irLr,iulrtrq qcliurle ucp
'1nlun1adnlurd 'rur qrlcsrur uprd r,i51rqurlq-rqruuq
lnlaiuau tr ulrl-r1rur
tenqueldz;a1c1 qc1a1 3ur,{r,{51-urdctatal-urduiatal r,iucpuclaluellnlunuau
E as uelreqo) uulefr.{utirq elnqluaurr,{u rirq ur.rrull:r1 rrucqlriuau erq
ru8e quq 1n[a(uaduep ueI]cqa11nlunlacl'ue.nuaqal unqlr uaquracleprdal
c,{u:ruaqasiuu.{ uednrcqiuadur1:rpnqiuauruc;-uepqEIBscru qalo rdrpcqrp
er ulrf (1n[un1a4) IrJnr]f uoqoruJru c,rtr3 urqur:d iucroes ciulnpuall

VANVA\,"LV.f
t{YUYNIgggX IYdYJNSHI
HIVTYO HYTTY VOVdEY
)nfNnrsd vJNrNn-rv'rss
YA\J,VCIUgflWEd VANXVONEH
.IYSVd
mengharap kebenaran dari-Nyasertamemohonuntukdrbukakanpintu Khaza-
nahllmu-Nya,dansetiapkali seseorang memohonkepadaAllah makaia akan
mendapatkan peftolongan-Nyadan Allah itu akandatangkepadanya
pertolongan
tanpadiketahuidari manamulainyadan tidak diragukanlagi bahwabarang
siapayang melakukanpengharapan sebenarnyakepadaAllah, maka ia telah
mendapatkanpetunjukAllah. Sebaliknya, barangsiapa yang tidak memliki
kehendakuntuk memohonkepadaAllah, dan jika pengharapan kepadaAllah
ini disertaidayaupayauntukmencarikebenaran, makaberartiia telahberjalan
padajalanyang lurus.itu adalahkeutamaanAllah yangAllah berikankepada
siapayangdikehendaki-Nya dansesung-euhnyaAllah mcmilikikeutamaan yang
amatAgung.

Tidak Boleh Memberi Fatwa Atau Ketetapan Hukum Kecuali Orang


Yang Mengetahui F'atwa Atau Hukum Dengan Mantap
Jikaseoranghakimataupemberifatwadihadapkan olehsesuatu masalah
makaadaduakemungkinanyaitu pertama:la nlengetahuimasalahitu dengan
keyakinanyang mantapatau ia mengetahuimasalahitu dengandugaankuat
yang ia dapati setelahmengeluarkandaya upayanyadalam mencrri atau
mengetahuimasalah itu. Kedua: Ia tidak mengetahuimasalahitu dan tidak
memiliki dugaankuat terhadaprnasalahitu, jika ia tidak mengetahLri masakrh
i t u d e n g a nm a n t a pd a n j u g a t i d a k m e m i l i k i d u g a a ny a n g k r a t d e n g a n
mengeluarkan dayaupayanya untukmengetahui masalahitu makaia tidakboleh
mengeluarkan fatwa dan menetapkan hukum pada nlasalahitu, dan jika ia
melakukanhal itu, makaia akanmendapatancamansiksaanAllah sertamasuk
dalamfirmanAllah yangberbunyi:"Katakanlah; Rabbkuhanyamengharamkan
perbuatan yang keji, baik yang nampak maupun yang tersembunyi,dan
perbuatan dosa,melanggar hak manusiatanpaalasanyangbenar,(mengharam-
kan) mempersekutukan Allah dertgansesuatuyang Allah tidak menurunkan
hujjahuntukitu dan (mengharamkan) mengada-adakan terhadapAllah apasaja
y a n g t i d a k k a m u k e t a h u i "( a l - A ' r a f : 3 3 ) . A y a t i n i m e n e r a n g k a nb,a h w a
berpendapat tentang(ketetapan) Allah tanpadidasariilmu, makahal itu adalah
perbuatantermasukempat perbuatan yang amat dilarangAllah yang tidak
dibolehkanpadasetiapkeadaan,untuk itulah larangankecmpatperbuatanini
diungkapkandenganungkapanmembatasiyaitu denganmenggunakan kata
"hanva"iusa termasukdalamfirman Allah:

t ,, , <' 't, i,
{rr J q._:^Jr Jtj;2r- );
:-+:F
-is r\

tr11-t1A:;Ar'; ' 4I I I -\ I
JU: ,GL ,!ir .!

672 - I'lamul Muwaqi'in


€rg - "'leduaat n{ng

urle rsll?screducp'crl aul qqtx PpEda{ueldPpeqlpuP{u nlI ?IelaN'qellv


dep[q:etElsnplenqJrnqueuI3ue{ SueroepEdireprxlleqzqlqal;ue,( qu)Pdols
u?C,, :uourrr1raq qEIIV 'urrrueqal Il-'lsnpuaur ilrcrJq qDllV r:pr;d:1ctsnprag
'(Lt:Jeunz zr)..e,{urpcdelSurttlpEr{naIueffuaqa{u€If,lsnpueuuPpql?llV
dcpr':qra1 etsnplenqlenquau 3ue,{3utl.ro cprdr:tp uttlt':'qz qrqel3u:,{ qulcduts
l?IEIi\,,:ql?IIv ueurl.JuIrC (f I I -91 I :lqcN-uv) .,qtped 3uu,( qezee1a:aurticq
ur?p:lrlrpas3ue,{ueiuruasal (qnlepsnll) ?rrnlunlaqqelcpnrtqcl1y drpnqllt
uc?uoqoqal uclepr-cpr3ueu 3ue,{ 3uz.roe,{uqnSSunsagqe11ydnpnq;:t
uriuoqoqal ueycpt-cpeiuau Intun'.uerPq IUt uep IEJrqIuI, lllsnp illf,f,as
nuqpprl qelo tnqasJnqestp 3ue,{cdr depeqtatueletc8uau nuu{ qelueBuet
uuq,,:ucur:rFaq qcllv ie^\lnl uJqurJurnBtI:nlt unlnq ur-'ldct:uau1n1un
urzre,{ur:aquau{cprl qcllV e3nf ueq anll Wrllv ucds}alalnqcl {trprl Illpuas
Lr lr:l?tuaues qe11yuudctatalunlnq nlsns ue1;tqciueru3ue,i3ue:o uniucp
ruerureScq pI?tu'rEuaqnlr DlIraqlnqepedeutz urlenqradnlensupedtslesraq
qe1al3ue,{3ur:oasesepcdal elsnpdr:SSueBuaru qelly r:1rf'n1rlutz uclrnqr:d
'ucele,{uall
nlens cped rslcsJeqntl 8ut:o uttlutzt8uatuIEpu qellv uuarcl
u r 1 : e q e 3 u a ue t u n d n e l u , tEr t s n pu E { n r { P I a uqIe l e t E I q t l l V t i e q ' 3 u e . t o a s
u,(ur:rpqalo tctlllrp uulelunual f,uJtlrl I-'utzlJqqslJl Suuo:s:s qnpnuiu
3uu,{8uc.rorpeducp e,{uuur:peJI{nJnq qrqal qelal nlt tuadasSurro-3ue;o
'ueqopoqalueSucpr.{tllVtetsnpuaru q?lelPIIuelequBnqnleiued t:r.^eptp1cptl
uaqueru ?ue,{ SuEJoasas utp '2,{51-uureiu uep qqlV Iolsnpueul
ue?Lrap c,rtc1
3ue,{8uc.roepedr:rpe.{uuurutlrqza{ rcsaqqrqalSurf Ppc{EpIJ (99 ::eutn7
zc),,rrnrtrq rpefuaur r.,{uelnur'qe11y dupeqratetsnpI:nq;eq 3uu{ ?uc;o-3ue;o
lcqrleruuelp nur{ luuturl r.req cprd ttnC..:uDtxrrJl:qqnJJltlullV urp qnllY
't3e1urlnic;tp
cprdal elsnptenqraqc[ciuasqulatet t'nqtq 1cpt1lcfu-tnueqas
3ur,{ ur';dr':1:1a1 uc8uepuc'1uu1ua1raq n1r uedc1a1e1 Pr\quq lnqu,ls{el qEI31
3ue,{urdrlatal uriuap tunlnq nlcnsasuuldctauau nrlr P,{lf,i unllunlaiuaut
i - u l , ( i i - u u : ou e i u a p e , { u 1 r qr u r r u t l : 3 e qE I N u r l € s J q c s o p u e l l c d c p u a u t
uuyeurnqlte;-u:dt:cscptpcdu4 unlnq ucldclauautnllllll'l,trlf,J uu>pcnlaiu:u.t
S u u . r o a s aus1 r 1 u . , { u 1 r 1 u qS o su e i u n l n q u e d c l c l a : 1
u r l r n n loiuatu nult
c.\lll! uaquJu tlaloqIrpll rr eleuI'tcn{ ?ut,{ ur:einpl1rllularunelt de}urtu
uriuap ntr qnlcsuurnqqa?uaurr r8nf ueg urnqr:lciuadnurlt t:cseptpudurl
'e1u;autp uprlraqr1a.raruc,{ue:e1uu
c:r1:ad uclsnlnruau 3ur:( uttqcq nlte,{
rp r:npiuc,{ uulcq rirl r:ep utleq 3ut:oascped1n:^ttu:elc;nI E,\\le3 LIsquetu
3uu.r,3uc:o ricq riiunq u,{ues^op rlnru'null Llt5cplPrcJuulu,n1u.1 u:queu
3uci( cdcrsiuu:ug :epqcslaq 3uc,{ 16yg IqBN cpqcs tlnd lnst;utral
' ( 6 9 I- l J 9
I
:qr:cbrg-1c) ,,tn\Dlz:l naDL loptl 3rro,( odo t1o11y opodal uDlDJoxLt)ru
uop 'tta1 unp nqot yDnql2q nruDl qntniiuaw DLuDll11tluDtlttt"is
o.lur1n3,\tmsag nwSoq ontu SuoLLlnsnu!qDppDuDqJIo(so.iLtln33u11sas
DudtDl :rtD1 t IDis qoy|trol't1o1,9 uo1 \nyt8uatu nuol 1n1un8 uo[ uog,.
berkata:Orang-oranginilah yangtelahberdustaterhadapRabbmereka.Ingatlah,
kutukanAllah (ditimpakan) atasorang-orangyangzhalim"(Hud: l8). Walaupun
ayat-ayatini ditujukankepadaorang-orangyangmusyrik danorang-orangkafir,
akantetapitermasukpula di dalamnyauntukorang-orang yangmendustaiAl-
lah dalamtauhid,agama,nama-nama, sifat-sifatdanperbuatan-perbuatan
Al-
lah, dan tidak termasukdalam ayalayat ini bagi orang yang salahdalam
ketetapanfatwanyajika ia telahmengeluarkan segaiakemampuandan daya
upayauntuk mencapaikebenaran hukum Allah yangtelahAllah syari'atkan,
karenahal inilah(berusahadengansegaladayaupaya)yangtelahAllah wajibkan
kepadahamba-Nya.orangyangtaatkepadaAllah tidak akanmendapatancaman
siksaanAIlah walaupunia salahkarenakelengahannya.

674 - I'iamul Murvaqi'in


'-tEdtuaeY nlnfl
tt9 -

upI)DJuepum{rnrua{ 'ucnurqune8n,{urpeda:1 ut;4,;ua1rp n1e1 :rn[nIiuero-Fur:.ro


q a l o u c l c r r n i r pr , ( u c qi u n , { u r p l u r J a {p u a s . u c c t l n u r a { , p ^ \ n q r , ' l r , u r l g s p n { a l
e,{ur.rrp uep lnqnouauu?{p r{EIJV l_iclrpe ntr ruadasIrq uelnleleuriuc,{ rla.rau
{nlun unlrqurr'uplrsasal lpeluauruereuaqaluullrlDquaturu?laqelsnptcnq:aq
'urPuesnlI Ucrnuaqa) spdtunUatu lUclaqur,'llluaqe) Urlr(unqUa,{uau.n1enr-as
elcies lnqrla8uau eqr?NqplJv upp qrllv uep uerlutlnJ) qclnll ,qllcrlsBuuro
-?utz:olr:ud unp epnqn,{sulpd'rqeN c,rrdt'tuc"-.taq urlc Fue,{qrlur c)aleu
'n1a:aur rrunpueclnprq:1 Lrepr:runie':nurn,uenqtlaiuacl r:pecl e,{p,qv1.raqa1 ue1
-3uctr-'puaur utr{l?rlr;llv cleur ulr 3uu:olcduraurp BpDdE,{usnsnqlu,{uenpa>l
11rI r1:q1tnIurlnynlau 3uc,{Sucrornp urp (uerlrpqe))uBqEllaqeltnqBJueu
ur{e qellv E{Burutlrlrut:p ue8ua6lqBIIVIrlsnpuaruqelJl pt tynjaqcIEu nll
ue:euaqalcprdel atsnpleqnrlp unlrurqai up{r,{unque,{uatu eqa:aure1rIuep
'e{arau dDr}-d?rt rieq cuEJUoq qEIepp etsnplaqucpulllpuaqaluc1r,{unqrua,{uaur
' u ? I r p d u r a su l a t a r u 8 u e , {r d c
S u e t u a tn q p l r e u a q - l t u e q s n l r ? qe { e l a u r
uleur 'uenqrlafuadue1.IBsrpreq ueprnfnfucp.reuaq ue8uapntr qul1yuudetataq
uelrzdrue,{uaur qDlcptrntr 3uetolndruaa1 rirq ur:qrl'e,r,ra; .qr11yuzydelalrp
qplol3uu,{uEdclalale,{ueueslr1:at usrq3uE^qeqar^ uclrsdurn,{uatu Bfuuudscn
ue8uaprsles uaqued Blrluouas ntr qnllV usdclela{ nnle utnlnq dr:auaur
uep uelrrduttl,{uaure,{uurilccnurSuapulyeq aueroas,uclndutrsalcdn:aq
r,{p-1nse6?tlas qplJVtcrurlcl utc{ uepp Sunpur.:1:a1 Bue,{luc uep BuIEru
uc{Irdru0uaulc,{uuedncu uefuape,nlpJuaqtuedSue:oas.tlsclerullcl ueps}BI
Inluaq LulllBpE,{N-lnsnduep qEIIV rrrnlnq-unlnq urdeliun uellcdureuaru
? , { u r r c d e J un r i u a p r , n u . t a d 3 u c : o : r s , r s 1 l sr : e q u r a du e d e c nu t ; p . u n I n l l
uaquraduedeol-1 'e,tr1r1 urdcrS'r.,,rz:ad
1.r:qutad ueclccil:n1re,{.ucde:n ledua
ppDdIndtUEUuclr qrllnlns-pduEdelaleluep (urnlnq) uedelela;q
WllV

ISYVSruggwad
T{Y(I (HIIXYP NVSNINdSX
IUgflHifld'Y^\rvc ruggt{gd
(SIIOYH NIYXJVAVATIUI(I
CNVD I.&WUgdIOVS NIVSIfVA\g>I
ditengah{engahpara hambaAllah, dan pada hari kiamat ia akan menyiksa
parapendustadan orang-orangyang menyembunyikan kebenaranitu dengan
memutarkan wajah mereka kebelakangtubuh sebagaimana merekamemutar
balikkankebenaran,ganjaranyang sepadandengan perbuatan mereka."Dan
tidaklahRabbrrutmenganiayahantba-huntba(Nya)"
sekali-sekali (Fushshilat:
,16).

Hendaknya Pemberi Fatwa Jangan Menyebutkan Bahwa Fatwanya


Adalah Ketetapan Allah Kecuali Dengan Nash
TidakbolehbagipemberifatwauntukbersaksikepadaAllah danRasul-
N y a b a h w a i a t e l a h m e n g h a l a l k a ni n i a t a u m e n g h a r a m k a n n yaat a u
mewajibkannyaataumemakruhkannya kecualidengansesuatuyang telahia
ketahuibahwa perkaraitu mempunyaiketetapansepertiitu dari Nash-nash
syar'i yang telahditetapkanAllah dan Rasul-Nya,sedangkan jika ketetapan
itu ia ketahuiberdasarkan dari kitab seseorang yang di ikuti sepertigurunya
maka tidak boleh ia bersaksikepadaAllah dan RasulNya karenaketetapan
s e m a c a mi t u a k a n m e m b i n g u n g k a m
n a n u s i ak a r e n ai a t i d a k m e n g e t a h u i
ketetapan Allah dan Rasul-Nya.
Banyak orang salaf berkata:Hendaklahkalian berwaspadakepada
seseorang di antarakalian yang berkata:Allah menghalalkanini atau Allah
mengharamkan itu, rnakaAllah berkatakepadaorangitu: Engkautelahberdusta,
Aku tidak menghalalkan ini dan tidak mengharamkan itu.
Ditetapkandalamkitab ShahihMuslim dari haditsBaridahbin Al-Hashib,
bahwa Rasulullahbersabda:Jika engkauterperangkapdisuatutempat lalu
penduduktempatitu memintakepadamu agarengkaumenetapkanhukumAllah
dan Rasul-Nya maka janganlah engkau memberi ketetapanpada mereka
ketetapanhukum Allah dan Rasul-Nya,karenasesungguhnya engakutidak
tahuapakahengkaubenardalammenetapkan hukumitu atautidak,akantetapi
berilahmerekaketetapan hukum mu danhukumparasahabat-sahabatmu.
Aku mendengar SyaikhulIslamIbn Taimiyahberkata:Aku menghadiri
suatumajelisyangdi dalamnyalerdapatparahakimdanlainnya,laludi majelis
itu berjalansuatupengadilanyangmengadiliseseorang di aniaramereka,Ialu
dalarrpengadilanitu disebutkanhukumzufar,nrakaaku bertanya:Pengadilan
macamapaini? lalauseseorang di antaramerekamenjawab:ini adalahhukuni
Allah, maka aku berkataliepadanya:apakahhukurnzufar telahmenjadihukum
Allah yangdijadikanlandasan keputusan danwajib dipatuhiolehsemuaumat?
Katakanlahini adalahhukum zurrbrdanjanganmengatakan ini hukum Al1ah,
atauungkapanlainnya yang serupa dengan ucapan ini.

676 -- I'lamul Muwaqi'in


,rg - "'ltsduaaxnlnfl

'ur)rll'1.\\luJrpqqat 3uE,{?dBrJ€puBlBqurruP{lednpuaurInlun
urlu^\tcr rr qDIal 3up,{ €dc Suptual c,r\tr{rJaqruad eprlda1e,{ucpaquele qsed
qNItVuepqcllV erueSeqt;lnpctur rrueBre,{uqnS3unsas eua:v>1 'n,{uueqt[r,no1
uulreunueruBr qEIItpuJq ucp tut e{uruad uclnpnpal r3r1 r:ep nles qelestp
c,(ur.rpuelrsrsoduau \ntun c,n1c;uaqruadSuuoas qrllnpueq eye11
'rurledepuadueBuapqn3a13ue3ad.laq
lntun ue1qa1
-oqrprdq rurtedupued ueBuapqnBsl3ue3afuaq 1n1un e,{ueuad rieq ue4sn:eqtp
'rur ryadas uplup 'e,{ue,{edn e{up qn:n1as ue4:enleSuaru
Itpu eleu leq
e l q [ l a l 3 s ' r c u e q q u l e p eu r l e d e p u a dE , $ q e ql c n l u e S u a pe i n p e r 3 u e , {
ede nule rnqrl:1 ur iue,{ edtz?uetuale,{ueuadueInq?ll;aquau {uun Br\lPJ
uaqu'Iad rBequclurlSunurpeleur 'eBqa1e,{uuuad utdepcqrpue13uepa5
'2,{uucqnluedepeqtp
u e u r l S u : r o e su e { n p n p o l e , { u 1 r 1 nqse 1 8 u c 1 c ' e f u q e q z p e t uu e p n t u a l r a t
',,e,{uqezqpell
ruetul tudepuedqelepcnll tudupuademqequt1e,{er llenJe{
u e p u B I n g r r u r u l t e d e p u a d q D I e p eI u j , , : u c l r l e 3 u a u 3 u c : o e s e sr S u q
qaloqIepn e{pru'u1a:aurcdepuad-ledcpuad uuBuepuuSuetuauaq nlt tedepuad
e;r1uurp ur1e,{ueqar! uDlqpq'nlr up[rJ cred ledepuadlcdupuad rsuaq uteul e:ed
qelrI Enuas{r?pu '2,(utnlrFuadlnlrSuad ercdludepuaduc3uap:ndurr:aq qelal
ruzurl3ue:oasledepuad?urpeyal puerel'tuctul upzdal uulSuoloBtpe,{utst
3ur( nlnq ede:aqaquep mrq pr 3ue,{cdeue1:usep:aq c.{ueqn1tureurlepedal
efuledcpuadun13uo1o33uaru {nrun r^\trl r:aqr-uad ts r?eq qeloq )ppu uep
'e,{ueuadrs rpedal n1rledepuaduel.rcqeqq3uauerr;,(ulepuaqeleu e,{ue1tp 8ue,{
ureul tcdcpuad tnqrls3uau l;r c1r['cnpa1 u{ueuad uedepcqrp uelSuepag
'nlr un\nq ueSuapurlef epas
ucp qpllv ucldcyatrpqclet3ue{ utnlnq uu8uap
rnqulaiuaurcr clrf r.{p-1nsr':g
c,{uqr,refrau r.n1e1 r:eqruade,{ulepueq eueucd sruafc,{ueuad1n1un
'n rucl uoqur:drdrpeqrp
Suef u,{uuuedtcJrsrucf,euuirl qelrur'ntuau31 tuctul qnlriuau 1n1unuenfnl
t{rl[u3rx {Eprlel uep'eqpuqnuaduuSuap nI tedepued unlrSuaurlrdepere33utq
'c,(ulcutllucuep 'e,{ueuteBz'rfunurlr ueiuap tut1c,{et 3ue,{ede suas e,trleJ
uaquradln:nuaur1un1iuc,{ ledupuadtnqulaSuaut pnslctulaqe,{ueuad:e3t1a1
3ur{ uep urcl 3uu,{ucul-urctul qnltSuau educt ntt urcul tlnlt8uau lnlun
e,tr1e;r:aquad qalo l€ualrp qelatSuei qezqpcnlurcutl tedepuadtnqelaSuau
u13urcr enpal 'e,(p-lnscUuepqnllV ueldclalrpqu1o1 Suef urn>1nq tnqelaiuaru
urSuru{ueq :qelepcr,{uu:c1uu 'u,^
rp nlcs le; Etultxadurn[nt riuq uuutlSunrual
e3q epe rluru qelesuulnlrns efuulrp et elrf e,,irte;uequrad3uuoa5
IUBJEtrAI
e31; epy e,n1eg Btuluat\l SuBA SuBrO depuqral BA\tBdlraqrrted de{!S
Hendaklah Pemberi Fatrva Mengeluarkan Fatwa yang Ia yakini Bahwa
Fatwa Itu Benar Walaupun Bertentangan Dengan Madzhabnya
Hendaklahseorangpemberifatwa berhati-hatidengankedudukannya
dan hendaklahia takut kepadaAllah untuk memberifatwa kepadaseorang
penanyadenganfatwadarimadzhadnya yangia ikuti, sementara ia mengetahui
b a h w a m a d z h a dl a i n l e b i h k u a t d a l i l n y a d e n g a nl e b i h b e n a r d a r i p a d a
madzhadnya dalammasalahitu. Hingga dalamhal ini ia menyeftakanunsur
kefanatikan golonganyangdapatmenodaifat* anyadengansuatupengetahuan
yangtelahia yakini bahwakebenaran adalahbertentangan denganfatwayang
i a k e l u a r k a n ,m a k a s a a t i t u i a r e l a h m e n j a d is e o r a n gp e n g k h i a n ayt a n g
rnengkhianati Allah danRasul-Nyadandihadapan penanyaia telahmelakukan
penipuandalamurusanagama.danAllah tidakakanmemberipetunjukkepada
parapenghianat. Allah juga akan men,{haramkan siapasajayang melakukan
penipuanterhadaplslam sertirpara pemeluknya.Agama itu adalahnasihat,
sementara perbuatanmenipuadalahperbuatanyangbertentangan denganagama
sebagaimana pertentangan antaradustadenganjujur, dan kebatilandengan
kebenaran.Tidak sedikit masalahyang tinbul kemudiankita yakini bahwa
masalahitu adalahmasalahyang diperselisihan oleh parapengikutmadzhab,
makadalamhal sepertirni kita tidak drbolehkanuntuk berfatwadengansuatu
yang bertentangan dengankeyakinankita melainkankita ceritakantentang
madzhabyanglebihbenarpendapatnya sertamendukungmadzhabyangpenda-
patnyabenaqlalu kita mengatakan:Ini adalahpendapatyangbenardanpendapat
yanglebih utamauntukkita ambil.

Tidak Boleh Bagi Pemberi F'atwa Untuk Menjerumuskan penanya


Dalam Kebingungan
Tidak bolehbagiparapemberifatwamenjerumuskanorangyangmemrnra
fatwadalamkebingungan dankeraguan,akantetapihendaknya ia menerangkan
denganketerangan yangjelassertamenghapuskan segalakeraguan, keterangan
itu mengandung ungkapanyangdapatdipahamiuntukmencapaitujuanhingga
sangpenanyaitu tidak membutuhkanpemberifatwayang lain, danjanganlah
ia menjadisepertiorangyangditanyarentangmasalah warisanlalu ia menjawab:
Warisanitu dibagikankepadapara ahli waris sesuaidenganketentuanAllah
danyangadadalamkitabahli fiqih fulan.Lalu oranglainditanyatentangshalat
kusuf, maka ia menjawab:Hendaklahengkaushalatseperticara shalatyang
adadalamhadits'Aisyah.walaupunyanekeduaini lebihmengetahui daripada
yang pertama.Orang lainnya ditanya tentang zakat, maka ia menjawab:
Sedangkanbagi orang-orangdari golonganyang memiliki keutamaanmaka
hendaklahmerekamengeluarkan hartamerekamakahendaklahmerekaharus
mengeluarkan hartanyapadaukuranyangrelahditetapkan.Oranglainnyalagi

678 - I'lamul Muwaqi'in


-'leduraay nlng
6tg -

ue{qeJoqrrreutuElepJE{e!^Auaquad pnqeiu epBdaltelep qlqel u€plBsJuBuueq


qrqel ue{e nll lPle,{suP€usslEledundn?lu,r?,(N-lnseuusp I{BIIV relurJlp
SueKuelenqredntunse.{uurzllnqualunlqeqa,(uauuule nlr le:u,{sueluueslelau
ueSuapqeledy :r8e1rluryp sn:eq und n1r 1uu,{s urel 3ue,( rgades u>1ur.u uu1
-eetol ludepjsl n1t1e,re,{s
eTf uep 'e,{u8uetuauatu :1n1une,{uququlnd pp? {cprt
Duesueleueslelrp qr[e,trlepn nlr le:e,4seleu; qn11yr::puduercelal ucledruau
'1epr1net? uclerta{ uetenq::d nlrns ueledn:au
Iepu ntr tere{s elrI uup
nlr lere,{sqrrydy:rfelrp n1r1e:e,{sqellppuaq uleu e,{p1nse1 ucp r.lellv
urnlnq ue8uepueBuutuaueq 'ueleues{Blrpqaloq
lupn e{rl uep {€pD nlr lels,{s
eleu e,{plnseg uepqellV runlnq ue8uapue8uuluayaqn1r1e:eKs e4[1nqes:a1
1ue,{s r[e18uau urnlaqasuele[ra1rp qaJoq >ieprrn1l1u:e,{seleu;u1e16 uaquad
ledcp;a1e,{uuelep rp 8uc,{ 1eqntens SuelualeFuellp B{rf
1e:e,{s1e:e,{s
JE{EAI .rrequad fEreds-fBrB.ts 8u"|urtr B}rlBJ

'ne13uaqu13ur1ndeleur 'Bqpu snreqne13uaeryu ru"ns


epe
Ieprl'ntu qalo qelue4snlnd B{Eul ur{pq Epe IepD ucp'ne18ua qeras:a1 e4eru
esen8uadquluelnq rure,(esuup 'nruueelurtu.rad seluue:nfueuaqruaruqe1a1n1u
uup 'nuruee,{ueuadqe,,rreluaru quJaln>p uendrua:adreqe16:qerrreluaur er e pru
'nlr uee(ucuadrfueln8uerunlr trlrua,\\n1e1'n1r
ledepuad3uetuelureqed;1epn
nlr uendua:ad nJeJ'ulsr Suesuzlrz:acuau qaloq :1eprlrcp qe4pu uaqueu
'n,{ue1de:eq8ueur
1n1unutlqelur:adlp ntl egd :ltdepuadraqrSBIurrieqas n1e1
de1a1 uup:equs:aq1n1unuelqeluuadrp nel8ug :ledepuedleqB{aleuJEJ?luetp
uerScqes'rur 1eqSuetuettuuqedqrsrlasraqEurulne:ed :nlr Elrue^\epede1e1:aq
?r Dleur'ue{rcreJrpelnd 1epr1ueprlnfn-rrplepn 3ur,{ r-rtsr rltprueruSueXeud
?ue:oesSueluel nuledupuad edy :n1retrue,r Blelraq uep e,{u?pedalqrue^\
?ue:oas3uelepnpl 'prqBqZ-zpVpn^\eC urq re{EqnqV Etues:aqlnpnp Suepas
nIV :Dle{r3qruprqpzHlv suqqv. lV nqy :e3u:puorun{V :Etu{laquuqeqJ
-qty qr,{,{uq1-qty nqv ruEI q1ra,(g:e8uapuau nIV :ete{raq rzare,{g-,(sy
beqslnqy epeq:aqntr q1rz,{gunpal eueurre8eqas epaqraqeSnfnly :qemefuau
prul?rrr'uruqedqrsqas.raq n1rp1re,{genpel e,{uqnSSunsaS :e,{ueppdolB]pltoq
Susroasas n1e1'n1r q1re,{5enpal ueqe,refrgadasnlueqe,rrruf :uelele8ueru
ue8uap ntr qrsrlesleq8ue( q4re,{5unpal urqe,neI uelluseplaq ueq€,ref
srlnueunlr E,t\leJrJaquiedrsnlPI'q{re,{5Sueroenpe:e1ue ledepuedueqrsrles:ed
rpe[ra1 ueleduasal nlrns epndn1u1 'n1rq1re,{gueqe,nefruadasquppn rur qeleseu
ur€lepn{ueqe^\ef:qenrefuaucr clcru Suelcpqelal stlnuau 3ue,{3ue:o eqrI
'e,(ue,rleJue{srlnueu Suef Sueroasas e,{uepede{SurlepeqrI rlencol qe,treluaru
)tEpu el e{eur nlensas SuEluate,{ue1tper e> f 3ue,{ e,r,r1e;uaqu:ad 8ue:oes
rlrllue[u rtx€{ nlnr.|?pueurezeped :Pts{JaqulzeH urq peruuBqnL^J nqv
'nlrsrp rcdues e,{ueqe,{uuenqulaSuad euarel oueq:aqer wrpntr.tel 'redepuad
enp ep8nlr qPIesEtU ueleo :qe,neluouErnpJ 'qpleseunlens3ue1ua1 e,{ue1rp
pelaksanaan syaratpemberjWakafyangsemacamini akandisebutkanrinciannya
padahalamanberikutInsyaAllah, danjika dalamsyaratitu terdapatketaatan
dandalampelaksanaannya tidak menyebabkanterabaikannya perbuatan yang
dicintai Allah dan Rasul-Nya,juga lika syaratiru dilaksanakanakan dapat
mernenuhi tujuanpemberiWakai Makabagipelaksana syaratini adaduatujuan
yaitutu.juanuntukmcmenuhikeinginanpemberiWakafdantujuankepadaAllah
maka dalam hal ini belunt ada keharusanuntuk melaksanakan syararreraDl
hendaknyaia memilihpclaksanaan yangtermudahbaginya.
Inilahpendapat
menyeluruhdalammasalahsyarat-syarat penberiWakaf
sertarpa yang harusdikerjakan.dibolehkandan tidak boleh dikerfakan,dan
barancsiapayang melakukanperbuatandiluar ketetapanini maka ia telah
menentang dengansebenar-benar penentangandan ia tidak mcmiliki piiakan
padatempatberdirinya.
JikapemberjWakafmensyaratkan agaryangdiberiWakafmelaksanakan
shalatlima waktuditempattertentuwalaupunseorangdiri sementara disebelah
orang itu tcrdapatMasjid besertajama'ahnya maka syaratitu tidak boleh
dilaksanakan, tidakbolehbaginyameninggalkan shalatjama'ah.
karenaberja-
rna'ahadalahsyaratdari shalat,yangmanashalattidak sahtanpaberjama'ah,
adajugayangberpendapat berjama'ahadalahwajib hinggayangmeninggalkan
.jarna'ah akan mendapat siksa walaupunshalatnyasah, dan adr juga yang
berpendapat bahwashalat jama'ah itu adalahsunnahmuakkaddanbasi vang
n t e r r i r r cr rgl k u n y r h i l r u sd i p e r r n g i .
Di antarahll ini adalahpemberiWakafmensyaratkan kcpadayangdiben
Wakaf untuk melakukanshalat-shalat terrentudi atastanahkuburandengan
meninggalkanMaslid, syaratini bertentangan denganajaranAgama Islam,
klrenasesun,lguhnya RasLrlullah
telahmelaknatorang-orangyangrnenjadik-an
kuburanparaNabi menjadiMasjid, shalatdipemakamanadalahperbuatanyang
mencntangAllah dan Rasul-Nya, maka bagaimanamungkin dibolehkan
mclaksanakan syaratpemberiWakaf sementarasyaratyang telahditetapkan
AIlah danRasul Nya ditinggalkanbahkanditentang?
Di antarahal ini adalahsyaratuntuk menyalakanlenteradikuburan,maka
tidak boleh bagi peniberiWakaf untuk memberisyaratyang serupaitu, bagi
h a k i m t i d a k b o l c h m e m b i a r k a n n y a ,b a g i p e m b e r i f a t w a t i d a k b o l e h
nrenghalalkannya danbagiorangyangdiberiWakaftidakbolehmelaksanakan
syaratitu,karcnaRasulullah telahmelaknatorang-orang yangmemasang {
lentera
dikuburan,makabagaimana mungkindibolehkanbagiseseorang muslimuntuk
I
:
melakukanperbuatanyang pelakunyamendapatlaknatdari AIlah dan Rasul-
r\va.
;

680 - I'tramulN,iuwaqi'in
.-lBdtuaoy n{ng
Igg -

nlr n[Bque{Iepueueu el sualEl'qedn ue:{]edPpueu Inlun:{EqraqllqBluedIS


eIE(u'UeSUeJ€l rrJnlaqesuexepusdlp nlI nfBqP{r[:nlle,{'rJuueJBf,as qB,/i\sluau
srueqrdtrlal'us{rlaloquau nelc 3u?lclJru)lntunIellntrr 3uc,{ ueqe,tre[ traqtp
uf,IlJpuaLUJtu
qeloq rypn IuI qtlts?ru urelepa)rprt nctt:r,{unft--q IISBqIlep
qednueltedepuaru)ntun IeqJaqn1rltqu[u:d qellde'efunfcq uP11apuauteut
'e,{uuc)plepuJtuJur trqrfuadepcdale,{unlcq
{nlun Suu:eleullut 3ue:on1e1 {nlun
ueluequeur 3ue,{SuProasos uJqruade1tI e1u11
Suclualcfuulrp c.,\\lcJ
' u c z p nu t : 1 ; e B u : p u a u

{epll nEtBuezpeun1:u?uapuaru ere4ad r:elue lJut.:eunrtleq luls Ip'q8.Btrrel


tsleqsuBr'ln{eleuue3uapn1rue[33uedqelrqnuad :BPqtslaqnellaqEII]trI
u)ll:141
'B :qe,t,r€luaur
el;u?zpu uB]Ire8uapueu nz13uaqcledy :t,{ueuaqq?llnlnsu5
e{EI,{eE.{uqeunrplEIBqsueln{eleu; 1n1unucuciuual uu)ledupuaulB,{uuIp
qe{edv :n"rtaqepedal efuepaq u-rnll?hl uql e,\\qEg:qelupuu.{uutc11eg
'uelJrTuaqrpqeloq{Epu E{Btuleplt eltt uep uulqal()qrPr)rrtu 1cpnquPIIraq
no18uanru IeuB-IEusentuasE{I[ qtlupe IuIs lp ueIJUIlade{uurlutzt?uau
'IBpIJ :qe,uefuaucI e{tlru (,Iepnq utlr:aq ne13uc
Ispu WIIntnsBdeleul
mu>1eue qeledy :e,{uuuaque3uape,{urcur:aru
derl-de11 qellnlnseyn1c11,u,{u4rue
epedel >1epnq 3ue:oastraqruaruln1un e,{urieq qaloq quledy:qsllnlnsed
epedal e,{uegaq:t,{seg utq ueu.nN nqv s,l.rqcg:qulupcr;(uute11eg
'urt1ulr:ptla1epcdrpueu
qrfr,r leprt uep ueepealnlunsepedtpueu qrfe,tr. ntt rlruu.t e,trqeqnllu,{uut:ut:
SunpueBuaru n1tueqe,t,r€['(rueu f e1 :qeme[uerunetlaq
rnnle{) lr[ lEqIIau ul l'l>1r
eleur ;rdrunu er t4[ rpunu qtfe,tr
et e]tuu,tr?ue:oes tieq qeledy :c,{ueptdel
e,(ueuaq3ue,{e1tue,,,r epednclTeq[Pqt\ :qnlrpcr,iuutcl Inq Irc]ue ICI
't':utzn1e1adeped
ueldelalrpsnreq3ue,{ustunlntl nElI?rs{uesuz)d?lauatttnelleqe{euI'Inqcu
Ieprl et E,rqeqtnqeleSueuncrlequcCJa,Il?pltntrlc{nquur urlspea{ulclep el
qeledernqclaSuaru 1n1un'e,{usrlcu neqtunIJUauuT?t{qPlutlauau ueSuag:t?e1
e,(urcuueunrrlaq'lBIBleq uruPeJI Lunlnprr f, \\qFqtnqr:t:a-u:u nEllag ilepEs
ueepeelruelepet neledeSSuutp 1cpr1n1tc.,{uucnluiuad uiiurq epi uuupeal
uleleper quledy :r3u1 efurcur:eutqrllnlnsrd 'rlll EUIZ uc{nIei.rtrtq€lalPI?,\\qcq
qer,reluaurzr,e141e{n3x aurpues nll ?ulz uEInIrlau qElelnB]crlur/ uctenq.rad
nlnueru3uB,{eueres-Euerus uEInIeJau u,{uuqet qnledy :coIZlenqlaq qclal
n4eSuaur erelDa>12t.e11 drpeq.rartcuueurqBllnlnsrdIlucul[;!qas 'nll qPI€seut
uelcur.rueluequau Inlun e,{urir:c1 qr[e,ne{Pu uat]utl ultlqnlnqueu nll
qeleseuulrl uelqpq'lnqas;atueIJur:epeduep ntesqclesiuelual ucry,{ueuau
e,(ueqe,{ueuadB,l^q€q nql?leI u1rI rltn::1 ut-'t:ut.t nrr qtlBsBrutxPIEp
tcdcp.te]
eryf urnurn ?ue,{
de;rs.req urqu,r,refuaqurur qoloq {Ppn e,\\lcJlrequled
uB;ru!U uEInlrarual4l e,{uu1;g SueA qelesel l
E{!f tEqolc 8uetr ueqe,||el' lraquatr\I qalog leptJ BAled lraquad
untuk pemiliknya,dan jika baju itu dipendekkansetelahlaranganmaka si
penjahit tidak berhak mendapatupah, karena ia memendekkanuntuk dirinya
sendiri.
Begitujugajikaditanyatentangseseorang yangbersumpah untuk ridak
melakukanini dan itu, lalu ia melakukannya,
makabagi pemberifatwa ddak
boleh menetapkanbahwaorang itu telah melanggarsumpahsebelummerinci
perbuatanitu: Apakah ketika ra melakukanperbuatanitu dalam keadaansadar
atautidak? Jika dalam keadaansadar,maka apakahia dalam keadaanterpaksa
atautidak?Jika dalamkeadaanterpaksa,makaapakahsumpahnyaitu memiliki
pengecualianatautidak?Karena,ketetapanmelanggarsumpahini akanberubah
denganperbedaanalasanyang menyebabkanterjadinyapelanggaransumpah
ltu.
Hal lainnya adalahorang yang bertanyatentangshalatjama' antara
ZhuhurdanAshar,misalnya:Apakahbolehbaginyauntukmemisahkan anrara
kedua shalat itu? Jawabanpada masalahini harus dirinci yaitu: Tidak boleh
dipisahkanjikapadashalatjama'taqdimdanbolehdipisahkanjikapadashalat
Jama'Ta'khir.
Hal lainnyaadalahjikadikatakankepadanya: sayamembeliseekorikan
besarlalu di dalam perut ikan itu aku menemukanharta,maka apa yang harus
aku lakukan?Jawabnyaadalah:Jika hartaitu adalahMutiara atau permata,
makahartaitu milik nelayanyangmenangkap ikan itu, karenanelayanitu telah
mendapatkannya denganmenangkapdanengkautidak berhakterhadappermata
itu, dan jika hartaitu adalahcincin atau uang logam maka berartihartaitu
adalahbarangtemuanyang wajib diumumkan.
Begitujugajika dikatakankepadanya:Bahwasayamembeliseekorhewan
lalu di dalam perutnyaaku menemukanpermata,apayang harusaku Iakukan?
Jawabnyaadalah:Jika hewanitu adalahdombamakapermataitu adalahbarang
temuanyangwajib diumumkankepadamasyarakatsekelilingnyaselamasetahun
kemudianpermataitu akan menjadi miliknya, danjika hewan itu adalahikan
laut atau makhluk laut lainnyamaka permataitu adalahmilik nelayanyang
menangkapikan itu, perbedaanini amatjelas sekali.
Hal lainnya adalahorang yang bertanya:Apakah boleh bagi kedua or-
angtua memiliki ataumenguasaihartaanaknya?Jawabnyaadalah:bahwaharta
itu milik ayahnyadan bukanmilik Ibunya.

Hendaknya Pemberi Fatwa Tidak Merinci Kecuali Pada Masalah Yang


HarusDirinci
Jika pemberi fatwa ditanya tentangmasalahpembagianharta warisan,
ntakatidak wajib baginyauntukmenvebutkantentangorang-orangyangdilarang

6E2 - I'lanrul Muwaqi'in


989 - "'leduaax ulng

'eKulexrlsqe 3s uDrJuurasenSo?ru
{epll ewurrcSuqes lpprl uEprnqBtaSuau
{upU er elr[ [,rleJ uaquau Suf,roasas rSBq qJIoq {cprJ :uc{EtpSuatx uESuap
r,ge,{S-,{sV nlpElusrdnqrE,{S qelrI ur€lBp'rurr,11nt-lV p?ruLueqnW nqV q)lrcfS
€,{upunuJ qaloSuetuatrp rurledepuadnlBI'n,{ule)ia{Eq € asuf,rJUr.r rrsen?uetu
rypu er undnuln,r,r e,rlts; uelUaquraru 1n1un n,{uqscu-qsc51 rnqela8uau rgas
qerzpe141 uedecnrnqrla3uaru3uc,{3ue:o rieq uelqaloqlp e,trqequellnqa,(uatu
, { z n l e 1 , 11 y I I r ? J J E | - l Vr E I E g n q V q 1 r u , { 5 : e r e p a q n r t u v n q v
'qn:1 er 3ue,{cde ueSuape,r1,-g uerynnla8ueur 1n:1r 1n1unlnqriuad
Suuoasr8eqqaloq{eprt E,{\qeq uur{Eleiuauqeqzpe6l-1yruqeg qetrl lqruad
'lue,{r,trng-:yqrseqpt{-lVnqv rlpeb-lV'r,gp,{Sureurlln{rBuaderedtudepuad
il.uuau:u leprl ,{turleH-lVl1ellnpqv,nqv :et?{reqqcleqSurqruuV nqV
'efuutel-ute1 3ue.{urp r,ge,{gureul'petuqv u?r.ulqalo uelredursrp
'ueqnrnlasal
rurpq seloI uu?uap BlEJas Jpleseueln E]ed,eur[1qeleperur qnlr
er3ue,{?uerotedepuad urelaslrpp rlrlruaru {cprt uepr1n4er 3ue,{cdeur8uap
qu11yuue8e uesn.lnuralzpe,rleJ uaqruerulnlriued r8cq qaloq {pprJ

aB,{lEd lraqruatr41qayog 1n1;3uag Sueroasag qeledy

'ul.rqct urndlnfunlad
leqeqES
uped uep eu:ndurasqrqal ?ue,{1nluntedepe IBpu uzp e,(51-lnsug utrpqellV
ueBue:alelepeduep eu:ndruas qrqel3ue,{ue3ue:ala1 epeluprt efuqnSSunsas
uep 'e,{uurc1 nElE'nlr qalesetur:rp ue3uc:e1nele tu:c,{sSuBtualu€Suelotel
e,{uluejuculepe leprt rfueuad rieq 'ntr qplcseruucp un{nq ueltnqa,{uaru
? I l l e l ' u e q n i n l o s s { o l e J e s u n l n q n l e n s t r r p u e 8u e : e 1u- e 3 u c , t c 1
uep
lere,{s-lercfsut11nqa,{uatu Inlun E.\\tp.J usqua6 t3eq qtfe,r.rypu ucq
'(E :qEprcEW-lv)
..nrutr{ulnloqes
qell;-lV uaqrp3ue,(8ue:o-3ue:oe:elucrp ueteuroqal eBefucu:?ur,{ elrue,r,r.
-elrue,tr(rur,r,re8uau up{leleqrpueq)., :qollV unult.JeinI ueq (gg1 :qr.nbeg
JV),,ulzl 8uu,{ ruens ue8uapur,trel rrp c33urqr,{ur?eqriel l?leq lcpn nll
uendurarad sIelAI., :qellv ueurl.Jueq (tZ :,eslN-uv) .,ull{Iurap3ue{ utelas
nula1rSequr11e1u qrpurq,. :qtrllVu[ruJUeueruruSeqes ue.:nb1yureleptedcprat
'ntruBrJuuue{npouaul
1u,(wq rur uereues uclqrq {epn e1rIt:uuautleptl uep
u?r3uuurlqnlnqueu e1rIe,(uueqemeI rcuuau ncrleg emqequellr:dcpuaru uele
Br E{pru 'l{VS tqc51ueqe,tref-ueqt,truf ue:{rtuq:adureut 3un.,{edetst3rg
'nlr
leq rJuuourqrfe,tre,n1e3 rraqruad eleru {aueu ucp rIJ{cI'uc4tuodel
Suetuate3nf €Iarau {Brru-{pur et..res Icdeq erepncs ncle nql I{Ilrtueul
1e;e,tr 8ur,{e1rIuep'tutBas ueltedcpuautn1teud erepncseleur 'qe.{ellrlrur3tu
te;e,r,r Suef eltf :uelele8uausruBqp{trtu'eud u:rpneslndep:a13ue.,{ uzsue,tr
egeq Suelual e,{ue1rp elrf ueq qnunquad nrtr z(eqes sqrueq nete :r;e1 3ut
-ro uBInq ntr sur,r,rrlqe1e:e,(s ue3uap:ue1e1e3uaru ueSuapuest:e,tr Eulreuetu
bolehbagi orangawamyangmengumpulkan fatwa-fatwaparapemberifatwa
lalu ia mengeluarkanfatwa berdasarkankumpulan fatwa iru, dan jika ia
menguasai hal itu, makabolehbaginyauntukmengeluarkan fatwa.
Abu Amru berkata;barangsiapayang mengatakan: .,Tidak
boleh baginya
untuk berfatwatentanghal itu" maksudnyaadalahfatwa itu tidak disebutkan
dari dalam dirinya sendiri,akan tetapi pendapatnyaitu disandarkankepada
oranglain, ataumenyebutkanfatwa itu berdasarkan dari Imam yang ia ikuti,
dan berdasarkandari keteranganini barangsiapayangkami kategorikandalarn
kategoripemberifatwa di antaraorang-orangpemberifatwa yang mengikuti
Imam atauoranglain maka merekaitu bukanlahpemberifatwa yang hakiki,
akan tetapi mereka menduduki posisi pemberi fatwa. Baei mereka yang
mendudukiposisipemberifatwadanbukanpemberifatwahendaknyamereka
mengatakan misalnya:MadzhabImamSyaf i beginidanbegituatauungkapan-
ungkapansejenisnya,dan barangsiapa yang tidak menyebutkansandaran
Imamnyadanhal itu sudahcukupjelasdalamketerangannya makahai itu tidak
mengapa.
Sayaberpendapat: Apa yang telahdisebutkanoleh Abu Amru adalah
baik, hanya saja ia tidak membolehkanseseorangmengatakan,ini adalah
madzhabSyaf i'jika ia belum mengetahuibahwaSyaf i telahmenetapkan
apa yang telah ia fatwakan,atau kemasyhuranpendapatitu di antarapara
pendukungmadzhabtidak membutuhkannashyangdijadikandalil karenasudah
terkenal,sepertitelahmasyhumyamadzhabSyaf i dalammasalahmemperjelas
bacaanBismillahdalahshalat,masalahQunutdalamshalatSubuh,menetapkan
niat puasawajib pada malamhari dan masalah-masalah lainnya,sedangkan
berpendapatberdasarkanapa yang telah ia dapatkan dalam kitab yang
digolongkan kepadamadzhabnyaberupaperkara-perkaracabangmaka tidak
bolehbaginyauntuk menetapkan bahwapendapatitu adalahmadzhabSyaf i
misalnyahanyaberdasarkan bahwamasalahitu beradadalamkitab-kitabSyafi,i,
sebabdalam kitab-kitab itu tidak sedikir masalahyang sama sekali tidak
ditetapkanoleh imam Syafi'i, juga tidak sedikit dalam kirab,kirabiru dise-
butkanketetapan hukumyangbertentangan denganImamSyafi'i,sebagaimana
tidak sedikit masalahyang terdapardalam kirab-kirabitu berupamasalah-
masalahyangdiperselisihkanolehparapengikutImam Syaf i itu sendiri,hingga
pada suatu masalahsebagiandari merekamengatakanbahwa masalahini
dibolehkanoleh lmam Syaf i, sementarapendapatlain mengatakanbahwa
masaiahini tidak diperbolehkanolehImam Syaf i, hinggakita tidak mengetahui
sebagaimanaseorangpernberi fatwa mengatakan:ini adalahntadzhabImam
Syafi'i, ini madzhabMaliki, ini madzhabAhmad danini adalahmadzhabAbu
Hanifah?sedangkan pendapatAbu Amru mengatakan: "Hendaknyapemberi
fatwa mengatakan, ini adalahmenurutmadzhabImam Syafi'i". Maka demi
Allah, hal itu tidakbisaditerimabegitusajakecualijikaia mengetahuisumber

684 - I'lamul Muwaqi'in


gg9 - '-tBdur3ay nrlng

'uEIIpeAuad qelBSBu!esPnBuatu
teduralnlunslptul{eq epBr{Bpnepedulrp e{eu
8uE,{
{Eprl 8uE,{rur{eq euuloesllBnJaI ledulel nlPnslpturlst{ lp?lueu uu)p
IrIB,r uelledepuotuIBpu e[P]Sueloas €{II :qelepe Iul llq ueSuap udn:a5
'BAUU?qopoq0I eual?{
uuqopoqeluepurnSu:e1uru1ep e{uurp usllJelqtrreuEpBdr:epnelenrult uesnptp
edueluetenqrodntunsue)1nr1eletrr €peduep eurelnqtqal qelepen1rSuelocpedal
lnfn:eu e,trqeqr3u1uu1n3e:rplepn eleru n1teruuSeuenqelaSuad rurutruSuuf
3ue:orlenceqefue,4tluJ stultulpDSIq3uu,{Suuo epeleprt n e,{uqe.r;cplp c1rI
uep'ntrutle 3ue.roe,{uupcueBuape,"rte1 ue1:cnlaBueur lnluu nlr uenqelaiuad
turutu 8ue.{8ue:o rBeqqeloqIEpII uep'euteiz qBleseuuf,lep uenqeleSuad
rururru3ue.{8ue:oepedal e,tle; etutruaure,{ur3eqqaloq 1ept1eltu:cuaq 8uu,{
uepf u,(uuullniunuau ludup3uef,urrleSueroepedal SunsBuelueBunqnq:aq
q n l u n e , ( u e u a du e l u t l S u n u t a u ? I I [ : q c l P p E: e u a q 8 u c , { u e t c u t g
'csrluueiuau-t
repuedlepn rzrelrt qaloq {€pll uep e,r,l1eJ ucltqrue8uad:esep depeq:e1
zsrpue8uaurepuud8ue,{Suuroqelepeer elrf uclqaloqrpteduaal uetpnu:41
'?uereltp 'uB{qaloqlp
prqellnurSueroasep?IEpu lBesue{qoloqrp lepnu IEI]nn
:tedepuad ue{eues{elauncln tlnltSuaur
leduraepe IuI Isq uIelEC;e,{ue,trte;
qaloq qelede e{eu'llllp (uellsn8uaur)qtl:eluau nqel )EpIl uclndutsal
'qeuuns'qelll
lrqureSuaur e:ec tnqela8uaulepu z8nt uep J€ll?se:ed :eslu
Sueluale,{uuunqela8uad rututruSuef Suuo qclepuet e:eluaurasqbtg qe1t1-qetn1
uep qElI{ nete nt€s eJequlauer n1e1ureqrd utiut 3ur:oasase1l;
"np
eqeuuns uEO qetlX Sualual E,{u
-uEnqBlt8uad ur;u1148uetr 3ue.r6 uEO B^{lBd !ln{l3ua6 qalog qoledy

'InqetelEI qelat3uu( edeur3uapIIEnJeIgnlr et ?ue,{


u€ruI r:tlpraqunsraq 3ue,{eduuulredulc{uaure,{utBeqqeloq rypr1enpal 8ue,{
ueSuape8nfnlriaq e,{p-lnseguEpqBllV trcp tnqelal et 3uc,{edeue1:rsepraq
'uueBeueje[e
rlencaqtedupuednlensueltedue{uatuqaloqIspIl utuuuad3ue,{
Ieq ruelept1n1tet 3ue,{3ue:o qsr:u-qsc51 nElenlnq-nlnq t:prd ue4:esep:aq
ueltedure,{uau c1:enpal 'e,{g-1nsc5uepqu11yr.rcprurcqcd
ru-reqedur 3ue,{edu
er 3ue,{edeurlreduc,{uau e1:eueyad't.:e,{5tunlnq-unInq uuIIcdul,{uaut
8ue{ 8ue:o t3nquuutlSunrualenp epy r,.re,{5un\nq-uln{nq 3ue1ua1 eltraq
ue1rcdrue.{uaru 3ue,{ Surro qnlepue,ttr1 uaquad Bue:oase{u:csnp cpc4
'8,{uuednSSuBsa{ ue8uaptensesue{uIEleul?ueroasos
'nluaual uu3uoloBepzd t,{uqeqzpeul
ru?qequlerx I?pI] qDtlV e,(uqnSSunsas
ue13uo1o33uatu lntun e,{ul3eq qaloqeleur tut uadas 1equelnleleur qrlat ereltl
'n1rurnlnq tnqtlo8uau ut1:tn1e8uauet qrlalas
lnlun efuefudne.{cpdeue?as
ue18uo1o?rp ?uef qeqzpeulueBuaptensesnlt uc1delaltp?ue,{unlnq e,ttqeq
'qeqzpeulqcpaz)-qepa€{uepqeqzpeuruclrqure8uad
rnqula8ueut eltfe8nt uep
ut
lebih utamaia menempatkan
hakim yangadawaiaupunmemiliki kekuran-ran.
Serupadenganhal ini adalah:Jikadisuarutempatmayoritasberpenghuni
o r a n g - o r a n gF a s i k . j i k a k e s a k s i a nm e r e k a t i d a k d i t e r i m a m a k a a k a n
menghilangkan hak-hakorangIain makadalamkeadaansepertiini kesaksian
seorang Fasik bolehditerimaagartegaknyakcadilan.
Serupadenganhal ini adalah:Jikadisuatutempatsulituntukmenemukan
makananhalal,makabolehbagiseseorang untukmcngkonsuntsi rnakanan
yang
haramseperlunyasajadan tidak bolehberlebih-Iebihan.
Serupadenganhal ini adalah:Jika bebcrapaorangmenvaksikansuatu
perbuatan zhalinryang merugikanhak oranglain berupahilangnyahak tubuh
atau kehormatanatau harta.dimanasaatitu tidak ada seorangpria bersama
mereka,nlaka kesaksianparir walita itu harus diterima, Allah tidak akan
menghilangkan hak-hakorang yang dianiayajuga tidak akan menghcntikan
ketetapan agamanya dalamkeadaansepertiini. bahkandalamkeadaantertentu
Allah akanmenerimakesaksianorang-orangkafir terhaclap kaum Muslirnin
dalamperkaraperjalanan danwasiatylnq disebutkan dalan suratterakhirvang
diturunkandalamAlqur'an, ketetapanrtu tidak dihapuskansamasekalibaik
dengankitab,sunnah,rnaupunIjrra'para ulama,dan tidak bolehmenentukan
suatuhukumkecualidengansyari'atyangtelahditetapkanitu, karenasyari'at
ditetapkanuntuk kebaikanparahamba-hamba Allah semampumungkin,dan
bagaimana kebaikanitu akanberjalanjikahak,hakmerekatidakdipenuhihanya
dikarenakan tidakadaduaorangpria merdekadanadil untukbersaksi? Bahkan
jika kalianmengatakan: Diterimanyakesaksianorangfasiqjika tidak adaor-
ang yang adil, boleh menjadikanorangbodohataufasiq menjadihakimjika
tidak adahakim yang Alim dan Adil, makabagaimanantungkintidak diteri-
manyakesaksian kaurnwanitajikatidakadapriayangbersaksi,atitukesaksian
seoranghambasahayajika tidak adaorangyang merdekl.ataukesaksianor-
angkafirjika tidakadaorangmuslimyangbersaksi? Ibn Zubairtelahmenerima
kesaksiananak-anakterhadapanak-anaklainnyadalam perniagaanmereka.
dan tidak ada seorangsahabatpun yang mengingkarinya, Imam Malik dan
ImamAhmadtelahberpendapat sepertiini, danini adalahpendapat yan-qbenar
ParasahabatImamAhmaddalamhal ini memilikiduapenCapat, sebagian
besardi antaramerekaberpendapat
untuk melarangmenerirnafatwaatauhukum,
dikeluarkandengancaramengikutiatautaqlid.Dan sebagiandi antaramereka
membolehkan menerimafatwaatauhukumitu dengancaramenceritakan atau
meriwayatkanpendapatseorangmujtahidsebagaimana yang dikatakanoleh
Abu Ishaqbin Syaqila- padasuatuwaktu ia dudukdimasjidAl-Manshurlalu
ia menyebutkanpendapatAhmad bahwaseorangpemberifatwa hendaknya
menghafalkanempat ratus ribu hadits kemudiandiizinkan baginya untuk
berfatwa- lalu seseorangberkata:Apakahengkaumenghafalsebanyakitu?

686 - I'lamul Murvaqi'in


'-tBdtuoex n{nfl
,gg -

'lgdrp eI qBIal3ue,{edu upedal urel 3ue.ro


1e[eSuaruue11nlunuaur
e,{urieq qaloq uep 'tedep er qe1a18ue,{edr ueleurslelau 1n1une,(ur8eq
lntun
qrlu,,ire,{urqe51 qeuunseuase,(uueqnlr:up qntrl ueltrdepuau qr1a18uu ( 8ue.ro
r8eq uluru '8uero Enuraseped uelnfnlrp 8ur,( e1e1-u1e1 uptlpdruatuqeuuns
unp uu.:nbyy eua:e) B,\uEJJaq p,(ur3uqqaloq {Eptl elEru nlr laquns pnp rrr?p
utclase.,{u1l1ep e1lI uep 'B,rte.]raq
{n1un e,(urBcqqaloq BIcrrJqcunsnrle qetr-.i
Bdruaqntr Ilpp cllJ :e8nay '1r1ep unlnq 8ur,{ plcp zSnpuauer rpelesrquep
rseluaun8ru:aq lzre,{s1rre,{s3ue1ua1 nulr r{rlruaru{pprlDuos'rsetueunSlaaq
UIEJ?p ucrlq?alrlrlluer.rllrpn nlr ue,re Suctonuarnl')Ellnu eJr:Jas uEIqaJ
-oqu;eur1epr1 8ue,{pdupuad:enpay 1r1ep reuasrpSueXuucuaqal rnqelaiuaur
tr.tf,lppuuqtqurpluendueuol qclppt rur uadas dulrs-'e,{uiuetuaueu3uu,(
3ue:o depeq:a1 qeffnq:equo8uaplrltp nlunsuelde]auau lnlun ucnduruua{
r{rlruau turly 8ue:oasundnelp,r 'urr1y 3ue:oasrtlde:rp qr1a18ue,{ nurlr
euetute8eqes e,(u1t1eprrgesrp8ue,(n1rrreyed 3un1u:r1 n611r{rlruaru qBIatBr
euarel'uelqaloquau 8uu,(ledcpua4:etueuad'rur qrluseuurcpptedepuad eBn
epee,{uure1 uep r,ge,{grlnlrfuad r8r:q,,e,rreyaqcXurSrqqaloq qeledu 1r1ep
ueSuapmyasrpSuuf e.n1:adnlensurnlnq rnqetaiuautuB,rD Sucto3selrf

aEJErlrad nlBns InqElaSual^l EI B)llf e^rlBJrog ruB^{v SuEJo qe{qelog

'tut
1e,(ueqasslppt{ lp.JEqAuatu
qelar3ue,{8ue:o ludepuodue8uape,tr1cJ:aq
uDIr??,{eseleu rur:p(ueqes lE}eqiuorrunlaq nIE u111:qe,neluauter eleu
\589 "'tBdlura)I n{ng

{rprJ llr.uq{nlp[l]p t]runprp3uc.rodcrt-dcrtlefnap uellpaqueru 8ue{ ue1


-1o1;drprluaurucln lcru'uwurqa)lndcpu:urun4; n1ruclnnq:adcleu r,{undurl
ueplnfrrnlcd lf;dPpu:u urrll] uclunq:adntrns {n'lq lnru uciuep'n1ruqcnq:ad
rlnd 1'.;snrurll cllru '{c:^nrnlr tcru clrf r,{u1r1cqJsurp lnueq n1l lt:ru u1rI
luurq urlr uelenqrad nttns'lrru n1re,{cpoqlnu f,urs urp r--urr13uud
Sucsr1n1
-riucur iun,{ tncl 1ede1urp 3ur.raduc1c18uc uriuap uryltuudLunrpuelenq.lad
r:rlualrr:s 'tnnl ledr1 qcnqasrieq rpoqryu uulrlSnq uup SucraductrlSur
nlr:nsr8uqcLutlSucd uclrrirq 1r:ruur]purlrnqJJdntunsr6-[qc,nrlqclupeturp
unqnnqradn1re,{ ucuniur:qnlnnsu,{usulcrp un;-ucqrp3ur:i:cslp uep rscpuod
trurulnrcyrduulcdn.rru uinf'uelenqradntrns unp l1rda1 qclcpr tr-,r51
eiuuRlnpnpry uEp lElN

'nlr c:c:l:ccl
rur Je)iLnrpnlensJ:- ]]{Uiuern{rJqrrsJqase,\\1111 r::quradr:rlturr1rl.rur;-un:n1a1
qclrydructucqcclnur 3uc:n1Joqrureurle\ Ellue rp nlnsu1rft,t1-'1 ucuniurq
rsrprroduurydn:aulqrlrpr rur E.urlladcurrla; urnqetc;-u:dnrulrLrrllppnxrlaq
ur)npnpa{ eiiutiiutt unp pruqv urPuiJut;un;rJl rlll\rllnqrlrarLr rul
'tlrsnurrut[-lrsrnr1uaiua1,t1:rLurl?) 'Irrq
lrprt irrr,l 1rqrpr;clc,irnlr)ll]lIUrLueLu
u]rIBPr:^nueLtl c{l]ur')Jlrprt
clrl Lrrdn-1n.relrlrllurt^{ :tcdrula;q'r;iuucnquaiuad
rurpp n,{uurdclur:ura1 uepur1del:r1 ur qula1iur.{ edr eprciLurlrpucdelueual
r ) r l r L r i J r nr rr e , r . u r y p u : 1: 1c 3 u a ; ' u n ' I u e 1u n p 3 u e u a 1u n l u n : -d e r , 1 r s ' l l L n l r
r\rlrulJlrrur r,iu1cpua11 :rnp:r1 r{lr1rl rpc Icprl n,iurruduJn rpud ulp r,{rqnr
L l r l r u a Lur rl r l p I e p D r r r : l p L Ul l l u r ) l l r u r J r ul r p r t l r r l r f t r l u r l r l l L u a r su n r c q
cJ :uunrl:J4'tr3rsnrurllrdrp.ta1riurrrp ur--lnl rlr:n:rJ)r:rr1r--1 r.rrtldr:rcl rr;-rqes
riur.rrp ue1dc1:uauirn:.roasa.- rfuq 1c,t:1leprl :r;tulraqf;r r^\qrq ppuqv
t u n u r lu c p r , { u q n t r lu r r l r p u c l t n t l r i u r r uq n q t q l r AL l q r l n l l n p q V n. q V

YA\IYdUEfl
XNINN VANIIUIONYXdYIgNflHI
HV'ISI ONVA ONYUO IXITIHII(
SNUYH ONYA dYXIS YdYugggfl
sedikitorangberfatwayanghanyamengharap ridhaAllah danuntukmendapat
apa yang disisi Allah. Jugaada orangberfatwayang hanyamengharapkeridhaan
manusia hanya untuk mendapatkanapa yang ada pada manusia berupa
kedudukandanjabatan,maka tidak jarang kita menemukandua orang yang
berfatwadalamsuatumasalahdenganfatwayangsama,akantetapikeutamaan
dan pahala yang mereka terima berbeda se.jauhperbedaanternpat terbitnya
mataharidan tempat terbenamnya.Satu di antaramcreka berfatwa untuk
meninggikan kalimatAllah,untukmenaatiRasul-Nyadanuntukmenampakkan
agamaAllah, sementara lainnyaberfatwaagarpendapatnya didengarbanyak
orang,dirinyadihormatiorang,kehormatannya terjaga,l'atwaitu sesuaidengan
kitab dan sunnahatautidak,tidak adamasalahbaginyayangpentingbaginya
berfatwa.
KetetapanAllah terusberjalandan tidak akanadabisamerubahketetapan
Allah, di antaraketetapan Allah yan-etidak bisaberubahitu adalahAllah akan
memberigaun kepadaorang yang ikhlas dengangaun wibawa, cahayadan
kecintaandalarndirinya,hinggamanusiaakanmenerimaorangini denganpenuh
hormatsebesarkeikhlasannya. niatnyadan hubungannyadengantuhannya.
Sementarabagi orang yang riya', maka Allah akan membcrinyapakaian
kehinaandankemurkaanAliah danpakaianburuklainnyayangcocokbaginya,
orangikhlasakanmemiliki wibawadan diseganisementara yang tidak ikhlas
,
e k a nm e m i l i k ik e h i n a l nd a nd i b e n c i r r 0 n s .

IImu, Sikap santun, Tenang dan Tenteram


Sikapsantun,tenangdan tenteramadalahsikapyang amatdibutuhkan
oleh orangberilmudan pembcrifatwa, sikap itu adalahgaunbagi ilmu yang
dimilikinyadanhiasandirinya,jikaketigasifatitu tidakdrmiliki orangbenlmu
maka ia akan menyerupaitubuh telanjangyang tidak sehelaibenangpun
menutupinya,sebagianulama salaf mengatakan:Tidak ada sesuatuyang
disandingkan kepadasesuatuyanglain yanglebih baik dari padamenyanding
ilmu dengansikapsantun.Manusiaitu adaempatmacam:Yangterbaikdi antara
merekaadalahyangdiberi ilmu dansikapsantun,yangterburukdi antaramereka
adalahyang tidak memiliki ilmu dan tidak memiliki sikapsantun,ketiga:Or-
angyangdiberi ilmu tetapitidak menrilikisikapsantun,keempat:Orangyang
memiliki sikap santuntetapitidak memiliki ilmu, maka sikap santunadalah
hiasanilmu dan kecantikannya, sebaliknyadari sikapini adalahkurangakal,
dan tidak memiliki kemantapan,orangyangmeniililli sikapsantun
tergesa-gesa,
adalahorangyang tidak menjauhimanusia,tidak akanditakutimanusiayang
tidakberilmudantidakakandibuatsediholeh manusiayangkurangakal,akan
tetapi mereka semuadihadapinyadengantenang sertakemantapandalam
dirinya,pengetahuannya tentangberbagaimacamakibatyangdihasilkandari

690 - I'lamul Nluwaqi'in


-'lBduaay n{ng
169 -

Eretuaues'e{araru Dlrlnrrrp lesaq ?urlod lezr[nI^IuelBdruau nlr uBBuEuala{


'prsnueu
IDIE uBne{8uEItEnlrp ElpIJad qBlEpBru: upcpuras ueAuEUa]oI
'e,{uureISuerad-Suplad uep'bepuuqy 8ue:ad,urcun11 3uere6.:upeg furrad
tws EpedqpllV qnsnru-qnsntr41 ueSuapuedepeq:aq teesnerlagepedue1urun1rp
3ue,{ue8ueuayalefnf n1r3ag pnpJeqe{aleu tptlrlatuue{E e\alaur E{Bru
e,{ur>1e1 qu,trequep lpqrlou nlt qnsnuJe.leluerp Suuoase{urepucas,uog ue pp
rp{r?g nqv Bule$aq nerlaq ept:d lerlapuar.uqu1a1e,{uqnsnullees epud 11yg
peuureqnt\lBlr{ rqnN qalo ruelerp 8ue,{uu8ucualaluSnfnlr8aq.nsaq :eln
rpeluaruqeqruaqe,{u1e-13uo1 lzqrlau nBrleqleesnErlequeBuuualelue3ueD eBnI
rgrBaqt,{51-urzrselue,{ureuaqas 8ue( qe11yuedecnuefuepe,{uuu8uap u:ecrq:aq
ucp e,{u1r33ueularu qrlllV lEBs'rtuep nerlaq8uu,{ur8ueualaleSnfnlr8aq;uf
-uue1ua1 t::edepasaqune,lg e1r1SueIBIaqrpuepsenIurtnel e1r1urdap rp lrum1
€,^\?qrxauuele ne>18ua eueua{ esntrAJ leqslA :BleIJaqJrelsl rueg ntr lpes uep
1ne1uc.redueqcye.taruuudepeqrpe:eluauas ,rleJeu Sueqr:1eq uep e,{ue:e1ua1
e:ud uep une.rrg qalo :u[a1rp1re.rs1 rur]g uuas nelleq IEDSesnl rqBNq"to
rurelerp3ue,4ucSuuuale4 e3n[ nlr8aq.qEIIV{llpu qr1e,{uuq n1rlees e,{ul1uq
urlep upu3ue,{ue8ueusle>1 'qe1yyqnsnu e.ndqalo rdy
urclepalue>1:edurelrp
m{B n€rlaqt€ss ulqclql rq?N lulelprp3ue,{ue8ueuataleueture8nqas crueln
8ur1ed3uc,( uu3ueualal uerSuquep r33urga18ue,{ lefe.rapeped ur3ueualal
q e J e p uI n s E Uu u p r q B Ne : e d r : r p e p e d l e q a l a r u3 u e , i u e 8 u e u a t a 1
'snsnq) upprunr,trn:n1re,{
ueceurunpepentr ue8ueualal
dulrs'de1rsnlensuelnIBIau uelEp rlnqntelo88u€qnlnlasqalouelrsordslarp
uulpnue) 3ue,( gcq ruelepue8ueuatallequlns ,2,{uucdeluuurel Buas rturl
ue8uuuelaln1ru,('urerp:aq n1re,{e,(u:eseprue 8up,{[us{BS EIE{ rrep inse:aq
Suuf qcurryg etel ueSuapueqdelSunrpqBlV Es?qequrelcpiueual
ueEuuualay 1er1a1e11

'uuqeqn:adrlrlrrrraulurp efuueqrlrd
3uero Bur::or{rlruau
ueurezdBrlasuep 'e,(unlnqepued e:ud ueurezue3uapedn.ras r,{uueu:ezeped
ersnuru uup 'ueuez {EUE-{eu€qEIBpE rur rure{ rdelatucle,eueq:apasiue(
rulu1 uede>13un-uedc1Sunuep 1e13uep8uu,(nxt){ uerr{rued .seteq:ay 3ue,{
rucl uenqela3ueduz?uaprensas e(uuerBeq-uerSeq uup,e,tuuur:uu,eXu1c1a1eq
suqpqur3r.rrue{B rute{ eleru 8ueue1dulrs e,{u8urluadEuals{ uBC
'uIr.ur]lluJtJIucp unSuuuat:1
qelepeuntuesdelrs upp qBnq'ntr uclruqal uelep c,{uueldclueuaur c,{uunlucs
dulrs e:r:luaruas
urlrcqol epedzKuuelqeuaSuau e(unu1r c)Eru .urr{Inrnqe{
rdupeq8uatuur€lep JEq?se8nf ue:eqesal qnuad ue8uap urr.13ue:o eped
qn:e8uaduaqruauruepIrBq l?nqJaq{ntun ueldulueuraurledep l;1rpruer unlues
dulrs ueSuap'{unq upp {leq lsenlrsInqete8uauledeper Suef nulr ue8uap
u?p rsoua qn>lrBuau1n1une,{uqzSaruaut
uep'e^ule,,trqp^s uelenq.lad nlens
orang-orangpendusta apalagiyangberdustakepadaAllah makamereklndalah
golonganyangpalingsedih,palingtakutdanpalingterguncang sa:rtmenghadapi
paraNabi dan Rasultidak memiliki tanda-tanda
stuasisepertiini. seandainya
KebesaranAllah selainketenangan sepertiini maka itu pun telahcukup bagi
mereka.

Ketenangan Khusus
Sedan,ekan yangkhususadalahketenangan yangdimiliki parapen_nikut
Nabi dan Rasul.ketenanganitu akan merekadapati sebesarkeikutsertaan
mereka.yaitu ketenanganIrnan, ketenanganyang menjadikanhati tidak
mengalamikeraguandan kebimbangan. ketenlngansemrcamini akanAllah
turunkandihatiorang-orang Mu'min padasaatnrcrekaanratmcmbutuhkannya
ya!tu pada saat-saat yang amat sulit, Allah berfirnan: "Dia-lah yang telah
menurunkanketenangan ke dalamhati orang-orang mu'min supayakeimanan
m e r e k ab e r t a m b a hd i s a m p i n - ek e i m a n a nm e r e k a( y a n g t e l a h a d a ) . D a n
kepunyaanAllah-lahtentaralangitdanbumi danAllah Maha Mengetahuilagi
Maha Bijaksana."(Al-Fath:4), di sini Allah menyebutkannikmat-Nyayang
diberikankepadamerekaberupapasukantentaradiluardiri merekadanpasukan
tcntarayangberadadalamdiri mereka,yaitu ketenangan yangmneghapuskan
kesedihan danguncangan yangadadalamhatimerekaketikamenghadapi su;rtu
keadaanyang tidak bisa ditolelir lagi sebagaimana ketenangan yang dialami
'Umar bin KhaththabpadaperjanjianHudaibiyah.sebagaimana flrman Allah:

i ,,i ,1.
{;3\':;:-[;q. )l _-_-rl_i* I _F. +11
J-r-, -r-r
''"i
'{r,r,-ji)r.(yr1; -'a''
,+JUi. I i.it dl_\u.l I
,,r'
_ 1,!

" Seswryguhn;a Allalt telah ridhu teirudap orang-ortutgnur'mirt ketiku


nterckaberjanji setiakepadarnudi bav:ahpolnn, nnku Allah ntengetahui
apa )'an€iado di dalam hati ntercka lalu ntenunutkanketenatrganatas
nrerekadun nrcmberibalasartkepadarnerekttdengrutkeht€trafl!ar1y-aflg
dekat(waknnva)." (Al-Fath: Iti).
YaitusaatAllah rnengetahui danguncangan
kesedihan padadiri mereka
karenaorang-orang kafir Quraysimelarangmerekauntuk masukke Baitullah
Ka'bah, bahkanorang-orangkafir itu memberi beberapapersyaratanyang
zhalim kepadamerekauntuk bisa mcmasukiBaitullah, maka hati mereka
guncang,sedihdantidak sabarmenerimasikaporang-orang kafir itu, dan Al-
lahmengetahuiapa yang adadihatimereka.makaAIlah menurunkan kctenangan
dalamhati merekasebagaiungkapankasihsayangAllah p-'ada merckakarena
Allah mahamengasihidanmahatahu.Kemudianayatini mcngandune hikmah

692 - I'lamul Muwaqi'in


f6g - "'t8durax nlng

'qcllv
rsrsrpr,{ulEftlJpD,{uiuernl:aqeualcl rpcltatntl lPqeinpuau uru.nytr3ueroas
qcluriurI ur1rc,(sutrpue]lrsrq EprRltIe1tru'nlt utlltslqrtsniuautltseq.raq et nltf
'r{uttnutt ul]IlenAueul
q{rllv rslsrpriiuq ur:1cuasuelu n1t3ul.to u[Inpnpal
{ntun uep c(uequrcq tfni-uaLtt 1nlun uqta,{s ttrp 8uc1r-'p n1l ur{rsrq IJnnJa{
cls-nu0u.lIlEtltuDlllpllnjnq lPnqleqIlrlun ucIIsIq cp! Irprl ul'lp IIrq lenqlcq
ut:lcp uculurr,{ua1qulupr uciueuatal IlPp qnng qr{r11rqnfutiuoqruosel
ucp r[a1?uc,{elareruuede:nrdnraq unlte,,{s- Illl]uel uur\\eletu {nlun ulul.nl
3ur:o-8uc:o ucp e(51 ue.^n1n u?)lrn;uetu ulle 3ue.,{ qeJIV lrrllual qulcpr
'qr11y uuiuap unclcpeq:aq uele
ucSucualalucpe,trbr11r:urr1:1 t.iepur:3uuuala1
'rIJI
qr,{rllrqrfur8uoquro:^:{ ll?tuIIe{uc,nelauuelc Suci l,tbe11rurr1e1 ledeprcl
'qc{r11lqrf
r:1e::ru undnrn-ucdrcn epcd uc3uoqutosal ur,t\Blau {nlun qcl
-1y rp':L1errd IrIp txul?purfuuualal uclunlnuau qrJJV trIuttruelenq:aduep
etc{-Ell:{ rdmaq quppe ntr quirllrqef uuBuoqurosaluc{trtrJJt])rp uoq
'(92 :qlIrJ-lV) ttJDtls) s tt oiias tnL1t!,tliutt
.,' l Ty
DrIDWrloltv qDtopoL:D(JDtiLtDlllrutatu filod unp nlt n.tbrtt lttrutpl uoiluap
lDLl.t)(lDlatlru LplDpDuDltn.tbu tnLrtp:l o1anru npodal unlqtlbrr)ul
qn V uop tttw.nur Suotrt-fiut-tttopotlay utp'oi,y lnsoy ttltntlal
tto,3unuatal uDlun.tnu)uLtDV ntnl qnirptyt[ un8uoqtuosl (t1t1Dl)LtD
-3uoqu,\- l ola.taLutll|\ ruDlt)PurrluottDtDtu.!ab13lo)-io-h uD.toDltDx,,

, )ri.1",.t " rn-1 i j':-:-\.


.'.'''.,

tf ,; n;rt ,-;.-r-: , : "-.* ;1 'n t ;


;? -r: + ; <'--i

'c -<\q."r -'-! ?"----\----


oq^ .1-i^ cf--:* a--^
: I 2c-'i,6--
' :. I ' " l '
" "

:uPuurll.qqPllv ur qPIJlas
ucq)nu.ta{'n1t ur?ulua;a1 un,rntuulqeqa,{u:luiur:,r uelrlqal e,{rrcpe cdn:eq
elarJu Ileq ur?lupePo3ue,(tlde tnqllaiuau qrlJV :Pnpa) uup uciunu:1a1
uelqnlnquaur3ue{ e1a:aruIllq LUelxp tdc nqrt qe11y:erucua4nltr(
cPrl3ue.,{
Ieqpnp SunpucAuau rur 1e1a1eqcptd tpe['e1c:aut lll?tltxclBPrrepuuqcsllcial
Buasueqlpase{tnqcJueu ucp BtleJaul I1€qtuelep ue3ueualaluEIdcf,uDueru
qcllv ?Itrru e,{p-1nsuyucp qlllV epcdal r1a:aurutrclur]al'uu)reqa{'urull
cdn:aqelaraurtlequrelepcpel-ue,{edetnqrte8uaru qelJlJIAS qlrllV 'nlIe,{uIsl
S69 - "'tBduraax nlng

3uv,,{uelr:nci.rad-uetenq.red uelnlllcru c3iulq uequsrlaiiel,ueqrpasal rpefuau


t,{utteq qeqn:aqyrprl :rFe 'e,(uueut r utlcnq:ed-ur':1cnq:ad niucS3ueu Fue,{
uelrsrq rdtpuqSuaut IEE:i-'ueLur r:pnde,{urtnqurdrlueural rBunpcqBrreu 3ue,{
ut:1rsrq rciepuq3uaut lels ur3ueualayunlqnlnqueu t?urctqLteqBucroa5
.lureupiln uu.re [e :e"^ep utp Jaqunsueledn:aurnlr [nse5
ppq{:sE.'\\qzquprllrdepucle r:pur e ru .r1cquelrnq;ad qn:n1asur4luq..reduaru
le
u u p t u r e u t e f e u e . r r l c q n . r n y : su r l r l c q l : d u r a r u e p u c e I r I e , { u l e q r l a r u
neldua urlt-ur1?as rlcllV qulqlquras:uesq1 i u e l u a l n e r l e qe p q e sn 1 r e , {
uedelSunnlEsruEleprtrq uulenq:odiuuqcc-8ur;qeruep urq ueltnq:adrelrd
-rBlrdclelucuE{npeuau r{BIJIqullnlnscU,nlr rlprluElnnqrad cnues LrupBurBln
:cltd ucledn:aruuep rlcq urlenqlcd enurasuep laquns qplepplur uleJ€rues
r:rp ueeseniucd'qeJlVucr-lr,$c?ued qe,reqrpEppJaq Err^\qcq urp resenBuelu
uuSuaplcderrpuule ntr drlls enruas.de.ruqfuaur uep tnlcl ,.n,,{snql.{npunl
'Bturo'Sueuel 'nlELU espl rlrlIrueu u]?IEr?rqEJnlrlBltse{f,tx iupqnluesr,re8uad
qc,rsqrper e,{\qpqu,{ur:rprrseniuaurtcdrp ul rlc) derlasucp .rluIIy l?r{rleru?r
uu{e-un{Bcs'e,{uusqnl uese,neiuacl qE,\\cqrp epclcqcl u.\\qEqr:rp resunBuau
lnlun Sueroasas ucndureuralqelepruciur:ua1c1 trdnpuau Inlun qrTqaS
uBBupualey qBqas-qBqeS

'r1ndn,{snq1urry: und
u,,(uqnqnl
eloSSuerlsedB{rur 'q[p?quaq urulep.n,("-nq1 c,{urlcqe,{ulrpuees:BpqEsjeq
nEllaqElr:tx '1€lcqsunluP e,{ulo38uaf uc:iureureur 8ur,{ cud 3uu:oasluqllau
l[VS IqeN eIUa{ nlens'Ilcq ue.n,{)-nqIeI ucp qcnq qelcpeqnqnluc,n,{snq1e4
uep 'uu3ucua1a1 uep qonq qrlcpe n.{snql .nrlq uf,p qnqu ulclep uB{nIBIrp
Suef qepeqrr:epuruual qclupuqppeqr.raq urelepni(snqIucpulp ue{{npunuetu
'qe11yepedal qcpequoqurcpp
,n,{snq; Dseluup qplly epedaq1npun1use:
urq:rqelau;ule 3uc,iuc3ueua1c1n1rc,(,qepcqr ur:1cria1utyer3alurleues^1e1au
r u e l e p u e i u c u a l c l q e l l ; p c u r S u c u a l a l t t r u J E r u , t t t u J eeul f , l u e r C

HY(YflI NVXVNYSYVTShI
IAIYTVOt{VOt{VNgIflX
TYSYd
akannrengurrngikatlarinrandalarr dirinya.saatnrenrhadapikctakutandan
kekhlu,ltirandenganscglla macamnyaagarbatinla diberi kL-nrrntapan dan
kelenangan. saatnendapatkankebaha_eiaan agardalamnrenikmatikeblhagian
itu ia tidak melanpaui batasyang mengakibatklnberubahnyrkebahagiaun
nrcnjldi keseclihan danduka.scbabticlaksedikitorangyangdibcii nikrnatoleh
Allah lalu kurcnatidak Lldxkctcnangannaka ia berlcbihandallnr kenikmatan
itu hinggrlupaclirilalukenikmatan itu berubahnre-njrdikcscdihlnclanhcncaru.
nrlka llangkah bcsarnyl kebutuhanmanusiapadakeicnrn!:andi rctiup rrrLt
dan ulangklihhcnnanfaatnya ketenangan b:r-lisctiapnanusia.clanalangkrh
b a i k n y uk c t e n r r n g ai tnu .
Kctcnangan d a l a n rs a a t - s a aste p e r t i n i a d a l a hn c r u p a k l n l a n d a
saranauntuknrendapat
kcberhasilan. yangdiharlpsL-rtrc auntukmcnghindari
kebulukan.

Tekun Nlengkaji ilmu


Sedangkan yan-udim:ksudcicngan ucapan: Hcndlknll ia nrernilikipada
irpii)ang telah ia tetapkan vaitu hendaknyaia tekun clalammen-ukajiilnru
Irng ir daliinri agar nrendapatkan kemantaplntcrhacllpapa I'ang tclah ia
tetapkanbcrupahukum. tjduk lenrahdalanrhukurr itLr.klrcua jikl ia lenrah
y a i t u m c n r i l i k ir L r j u k a vna n ga n r a ts e d i k i tk c r e r at j d a k r n a r rn r e n g k a jIie b i h
alillilmslntlr pcnlclahuanrraka ia tidlLkbisl nrerlpertlrlrankan keberaranpada
suatir rren(lxpltl)unlahltn pendapat 1'angnrendebatnl a. sebabseorangpemberi
1 u t \a h a r r r rsrr c nirl i k i i i n rL rl u l r sy a n gr r r c n j a tdl ia s l rp i j n k a n1 a t . ' r ' a nd) ,aani u g a
h a r u sn r , . ' r n i l i k ic k u r t l r i cnl a l i r mm e l a k s a n a k lanp a v a n e i a t e t l p k l n b c r u p a
s u a t LhLu k u l r . L a r i ' n l ti i c l a kc u k u p b a g i n v ah a n v ab e r b i c a r at i l n p l b i s a
r n el l k s a n a k l r tvnl .

i\{emiliki Kccukupan
S c d a n g k ayna n gd i n r r k s u dd c n g a nu c a p a n":M c m i l i k i k e c u k L r p aj ink a
i i d a kn r r n u s i :ark a nn r e m alna l l k a n n la p a d ah a l ) a n g t i d a kb a i k " k a r e n a j i k ai a
trdaknrcmilikikecukupirn mukl ia akln butuhkcpadamanLrsia danlkan tirnbul
n i a t u n t u km e n g a r r b isl c s u a t u !ang a d a d i t a n g l n r r a n u s i am. a k aa p ay a n gi a
nakan darinranusia makapadahakekatny'a manusiatelahmemakandagingnya
d a nk c h o r n r a t a n n lkaa, r e n as e o r a n g b e r i l n u j i k a i a m e n r b e l i k ahna r t ak e p a d a
n u n u s i am a k ab e r a r ti r t c l l h n r c l a k s a n a krapnr v a n gi a k e t a h udi l r i i l r n u n y a
danjika ia nrcnrbutuhkan hartadari manusianlrka patlahakekatnl'aiJrrunya
i t u t e l a hb i n a s ad a ni a m e l i h a kt e b i n a s a ai tnu .

696 - l'lamul lduwaqi'in


Mengetahui Sifat Manusia
l)an yang dirnaksuddenganucapan:"Mengetahuisifat nranusia".ini
adalahlandasanyang amatpentingyang dibutuhkanseorangpemberifatwa
danseoranghakirn,jika ia tidakmcmahamisifatmanusiamakakerusakan yang
irkania buat adalahlebih banyakdari padakebaikanyangdihasilkan.jika ia
tidak mengetahuisifat manusiamaka seorangpendustaakan dikira se()rlng
jujur. pengkhianat akandikira setiadan sangpenindasakandikira si tertindas,
h a l i n i d i k a r c n a k a nk e b o d o h a n n ytae n t a n gm a n u s i ad a n t i d a k m e m i l i k i
pengetahuan tentanetipudayamanusiahinggaia tidakbisamembedakan antara
y a n g b a i k d i a n t a r am a n u s i ad a n y a n g b u r u k d i a n t a r am e r e k a .k a r e n a
sesungguhnya latrva itu akan bcrubahdcnganberubahnyazaman.tcmpat,
kebiasaansertasituasikeadaan,ini senruaadalahbagiandari agamaAllah
sebagaimana telahdisebutkan dimuka.

Buku Kecmpat... - 697


BEBERAPAKALIMAT YANG
KUINGAT DARI IMAM AHMAD
TENTANG SIFAT.SIFATSBORANG
PEMBERIFATWA
Terdapatbeberapakalimat yang aku ingat dari Imam Ahmad tentang
sifarsifat yang harus dimiliki seorangpemberi fatwa, selain yang telah
disebutkandi atas.
Imam Ahmad berkatayang diriwayatkandari anaknyaShaleh:Bagi
seorangyangmemfokuskan dirinya untuk berfatwahendaknvaia mengetahui
sisi Alqur'an, mengetahuisanad-sanad haditsShahehdan mengetahuikitab-
kitab Sunan.Dalam riwayat Abu A1-Haritsia berkata:tidak boleh berfatwa
kecualiorangyangmengetahui tentangAlqur'andanAs-Sunnah. Dalamriwayat
Hambalia berkata:Hendaknyaorangyangmemberifatwamengetahui tentang
pendapatataufatwa orang-orang yang telahmendahuluinya tentangmasalah
yang difatwakan,danjika tidak maka hendaklahia janganberfatwa.Dalam
riwayatYusufbinMusaia berkata:sayaamatmenyukaiorangyangmempelajari
apayangdikatakanolehmanusia.DalamriwayatanaknyaAbdullahia berkata:
Bertanyalahengkaukepadap:ua ahli Haditsdanjanganengkaubenanyakepada
ahli pendapat, haditsyanglemahlebihbaik daripadapendapat. Dalamriwayat
Muhammadbin Ubaidillahbin Almunadi. ia mendengarseseorang bertanya
kepadanya:jika seseorang menghapal seratusribu haditsapakahia bisadikata-
kan ahli Fiqh? Imam Ahmad menjawab:tidak,orangitu bertanya:kalaudua
ratusribu hadits?ia berkatadenganisyitrattangannyalalu rnenggerakannya
yang berarti:ya. Cucu imam Ahmad yang bernamaAhmad bin Ja'far bin
Muhamad berkata:Aku bertanyatentangkakekku: Berapahaditskahyang
dihapaloleh Ahmad'/makaayahkumenjawab:enamratusribu hadits.
'Abdullah bin Ahmad
barkata:Aku bertanvl kepadaayahkutentang
seseorang yangmemilikikjtab-kitabkumpulanhaditsvangdi dalamnyaterdapat
sabdaRasulullahdan ucapan-ucapan para tabi'in. sententara
orang itu tidak
mengetahui ilmu hadits,tidakbisamembedaktnhaditslemahyangditinggalkan
juga tidak mengetahuilentangSanadyan!:kuilt atalrpunvanglemah.Apakah

IlrrI u heernpat,., - 699


boleh bagi orang itu untuk mclaksanakan haditsyang ia ingini dan memilih
b e b e r a p ah a d i t s u n t u k d i f a t w a k a nk e n r u d i a nf a t w a i t u d i l a k s a n a k a ni.a
menjawab:tidak bolehia melakukanhal itu sebelurria bertanvakepadaorang
yangahli haditstentanghadits-hadits yang ia jadikan landasanperbuatannya
jtu, hinggaia melakukanpcrbuatanyangbcnarmcnurutsyari'at.

Abu Daudberkata:Aku mcndcngarAhmad saatia ditanyatentan_s suatu


masalah,maka ia menjarvab: janganlah engkau bertrnya kepadaku tentang
m a s a l a h - m a s a l ayha n g b a r u d a l a m a g a m a( B i d ' a h ) , d a n a k u t i d a k b i s a
menghitung berapabanyakmasa)ah I'angdi perselisihkan paraulanrakemudian
masalahitu ditanyakan kepada imarr Ahnad lalu aku mendengar jawabnya:
aku tidaktahu.aku.jugamendengar ia berkata:Aku tidakpernahmelihatlatrvl
yang lebih baik dari pada fatrvaIbn Uyainah.rnudahsekali baginyauntuk
mengatakan " tidaktahu" dalammasalahyangditanyakan. siapakah yanglebih
baik darinyadalarnhal scpcrtiini? tanyalahkcplda ulanra.
Abu Daudberkata:Aku berkatakepudaAhmad:AI-Auza'i Iebihdiikuti
dari pada Malik. naka ia berklta:janganlahengkaumengikutiscscorangdi
antaramerekadalamagamamu.rpa yangdatilngdari Nabi MuharnmadSAW
sertapara sahabatbeliau maka an.rbilahdan taatilah.kemudianpendapat
pendapatparatabi'in sertaorang-orang setelahmercka.makaambillahpenda-
pat yangbenardari mereka.Dan bcrkataIshaqbin Hani: aku bertanyakepada
'Abdullahtentangorangyang mengucapkan ''
Abu hadits: oran-eyangpaling
beranimengeluarkan fatwaadalahorangyangpalingberanidenganneraka".
makaia berkata:orangitu telahberfatrvadengansesuatuyangbelumpemahia
'Abdullah: orang itu
dengar.lshaq juga berkata;Aku berkatakepadaIbn
'Abdullah
mendugabahwa ucapanitu akan memberimanfaatbaginya,Abu
menjawab:ilmu yangdimilikinya tidak bermanfaatsamasekalibaginya.Dan
datangseorang priakepadanya danbeftanyatentangsesuatu. makaia meniawab:
Aku tidak akan memberijawab?rntentangsesuatuitu kepadamu,kemudian
'Abdullah bin Mas'ud: scsungguhnya orang yang
Ahmad berkata:berkata
memberifatwakepadasetiaporangyangdatrnguntukmemintafatwrnyanraka
sesungguhnya ia itu adalahoranggih. Al-A'masyberkata:laluakumcnyebutkan
hal itu kepadahakim, makahakim berkata:seandainya engkaumenyebutkan
hal ini kepadakusebelumhari ini makaaku tidak akanbanyakrnemberifatwa
'Abdullah
sebanyakyangtelahaku fatwakan.lbn Hani berkata:Abu ditanya:
'Abdullah
Seseorang bertanyatentangsuatumesalahyangdiperselisihkan, AbLt
menjawab:Hendaknyayangditanyamcnjawabyangsesuaidengankitab dan
sunnahdanhendaknyaia menahanciiridarijawabanyangtidak sesuaidengan
kitabdansunnah,lalu ditanyakepadanya: Bagaimana.iika fanvaitu bersumber
dari ucapanlshaqbin Rohwih atau ucapanAbu Ubaid dan Maiik dan bukan
bersumber dariKitab danSunnah,apapendlpatmu?semuapendapatyangbaru
adalahbid'ah dan semuakitab yang membahashal-halbaru adalahbid'ah,

700 - I'lamul Murvaqi'in


sedangkan.jikaia mengabarkankepadaoranglain tentangapa!ilng ia ketahui
atautcntangapayangia deneardarifatwtrseseorang
makahal itu tidakmengapa.

Dalil Fatwa Bersumber I)ari Pendapat Orang Lain


Pemberifatr.r'a nremberjkan dalil dar-ifatu an1,abcrsumberdari pendapat
orang lain. ini adalahsuatuhal yang arnatberbahaya.trerdaliJdengancara
sepertiini akandapatmenglkibatkanpendustaan tcrhadapAIlah dan Rasul-
NYa.dalamhukurn-hukurn1'angia fatrvaklnatru ia berfatwatanpadidasari
ilnru, dcngandcmikian ia telah menolongperbuatandosadan permusuhan.
Jika sescorang ingin rnehkukanhal semacamini rnakahendaknyaia rnelihat
dulu orangyangpendapltn\aclijaclikan daiil dan hendaknyapula ia bertaqwa
kepadaAIlah dan den-san carasepertiini belartiia tclahmenolongperbuatan
baikdantaq* a.S1'aikhul lslanrIbn Taimil ah antlt nrcnjluhisikap-sikap seperti
itu, padasuatuhari dihadapannya aku berdalil pacla pendapet seseorang atau
madzhab.rnakabeliaumcmbcntaksayadanberkata:Apa rnaksudmudan apa
maksudnya'/ Ting-ealkanlah sikap sepertiitul Dari ucapannyaitu aku faham
nraksudnya vaitusesungguhnya cngkauakanmendapat dosaorangyangpenda-
patnyaengkau.jadikan dalil..jikapcndapatitu mengandung dosaataukcsalahan,
kcmudianaku mencmukanmasalahvang serupaini tertulisbersumberdari
lmam Ahmad.Abu Daudberklta:Aku bertanyakepadaAhrnad:tcntangorang
yangberfatrvaberdesarkan dalil dari pcndaprtoranglain?Maka ia menjawab:
j i k a p e n d a p aot r a n gl a i n i t u r n e n g i k u tsi u n n a hm a k a h e n d a k n y af a t w a i t u
berdasarkan sunnllrdan tidak bolehberdasarkan pcntikirln seseorang. Sebab
paraulamatelahberseprkatuntuktidakmenrbolchklnfatwayangberdasarkan
p e m i k i r a ny l n g m a n ap e r n i k i r a n i t u b e r t e n t a n g adne n g a ns u n n a hR a s u l u l l a h
padazanranini. Tidak scdikit manusiayang beraniberfatrvatanpadi dasari
i l n r u .s c s e o r a nt ge l a hm c ' l i h aRt u b a i ' r hb i n A b u A b d u n a h m a n m e n a n g i sl a, l u
o r a n gi t u b e r t a n y aA : pa yang mcnycbabkan e n e k a um e n a n g i s 'Ml aka ia
menjawab: Sayadimintauntukmenlintafatwakepadaorangyangtidakmemiliki
Ilmu,iika demikiankeadarnny'1. nrrkl dalan islamteJahnampaksesuatu yang
amatmengkharvatirkan. lalu ia belkatalagi:Oran-9-orane yangbcrfatwatanpa
ilmu lebih berhakuntuk dimasukankedalampenjaradari padaparr pencuri.
s e b a g i a nu l a r n ab e r k a t a :M a k a b a g a i m a n a k akhc j a d i a n n y a jika Rubai'ah
mengetahuizamankita saatini'l Zlman dimanatidak sedikit manusiayrng
bcranibc atu,atanpameniliki ihnLrpcngctahuan. bahkantidakmernilikipenga-
lamandalammengkajisuatudisiplinilmu bahkanbcrperilakuburuk.sementara
d i l i n g k u n - s a no r a n g - o r a n gb e r i l m u i r t i d a k d i k e n a l . i a t i d a k m e m i l i k i
pengctahuan tentan-q kitab,sunnahsertaatsarparirsalaf.dalamfatwanyr itu il
berkata:Fulanbin Fulanberpendapat atauberkatabe-einidanbcgitu,ataudengan
mengatakan: jawabankudalammasalahini sepcrtijarvaban Syeikhini danitu.
merekainilah yan1lberfatw;rdengankeraguandan tidak dengankeutamaan,

Ituku Kecmpat... -- 701


berfatwadengandugaandan tidak dengankeahlian,dan orangyangbertanya
ataumemintafatwa kepadamerekaadalahorangyang lebih bodohdan lebih
dungudari mereka,makabarangsiapayangberaniberfatwaataumenetapkan
suatuhukumdania bukanahlinyadalamhal itu, makaorangitu berhakuntuk
dihina,dan tidak boleh diterirnafatwa atau ketetiipanhukurrnya,ini adalah
ketentuanagamaIslam yangtidak bisadipungkiri.

Boleh Berfatwa Kepada Orang Yang Kesaksiannya Tidak Diterima


Pemberifatwa boleh merrberikanlatwa kepadaayahnya.anaknya,
saudaranya danorang-orang yangkesaksiannya
tidakditerimauntuknya,sebab
fatwa itu adalahhukum yrng bersifat
umum, akan tetapitidak bolehbaginya
untuk bersitatpilih kasih terhadrporangyang diberi fatwa. misrlnyadalam
suatumasalahia mempunyaiduapendapatyaitu pendapatyangmembolehkan
dan pendapatyang melarang,terhadapanaknya.saudaranya ia berpendapat
membolehkan dankepadaoranglain ia berpendapat melarang.
Dan jika ditanyakan:Apakah bolch baginyaberfatwauntuk dirinya
sendiri?Jawabnya,adalah:ya,jika ia dapatmemberifatwakepadaoranglain,
Nabi SAW telahbersabda: Mintalahlatwakepadahatimu,jika engkaudimintai
fatwaolehoranglain, makabolehbaginyauntuk berfatwakepadadirinyajika
ia memberitatwakepadaoranglain, dantidak bolehia memberilatwa kepada
dirinya denganmembolehkanataudengankeringanansementara padaorang
lain ia berfatwadenganlaranganpada suaturnasalah,dan tidak bolehjuga
baginyajika dalam masalahitu terdapatdua pendapatyaitu pendapatyang
membolehkan danpendapat yangmelarang,Aku mendengar dari Syaikhkami,
ia berkata:Aku mendengarseba,eian di antarapara pemimpin nengatakan
tentangbeberapa pemberifatwapadazarnannya, bahwadalamsuatumasalah
p a r a p e m b e r i f a t w a i t u m e m i l i k i d u a p e n d a p a t ,y a i t u p e n d a p a ty a n g
membolehkandan pendapatyang melarang,pendapatyang membolehkan
adalahuntuk merekadan pendapatyang melarangadalahuntuk orang-orang
selainmereka.

Tidak Boleh Berfatwa Dengan Kehendak Dan Selera Diri


tidakbolehbagipemberifatwauntukmelaksanakan pendapatataut-atwa
yang ia kehendakitanpaterlebihdahulumengkaji tatwa ataupendapat yang
pendapatdari seorangimam atau suatu
lebih kuat, ia hanya rnelaksanakan
Madzhabyangia pandangsesuaidenganselcradantujuannyasaja,makaselera
dan tujuannyamerupakanukurannyadalam mentarjih(menguatkan)suatu
pendapat,ini adalahharammenurutkesepakatan para ulama,hal ini serupa
denganapayangdikisahkanoleh Al-Qadli Abu Al-Walid Al-Baji tentangor-

702 - I'lamul Muwaqi'in


ang-orangpadazamannyayang menetapkandirinya untuk berfatwa,ia berkata:
sesungguhnyayang dilakukan sahabarkukerika terjadi suatukejadianmaka ia
akan memberi fatwa yang sesuaidengankeinginannya.Para ulama telah
bersepakatmelalui ijma' bahwaperbuatanini tidak di perbolehkan.lmam Malik
berkatatentangperselisihanpendapatparasahabat:salahataubenaryangharus
engkau lakukan terlebih dahulu adalahberijtihad.
Yangterpentingadalahtidak dibolehkannyaberfatwadenganseleraatau
pilihan yang sesuaidengantujuan atau kemauanseseorang,denganmencarr
pendapatatau fatwa yang sesuai dengan tujuannya, pada orang tertentu ia
membolehkandan untuk orang lain ia melarangnyaini adalahperbuatanorang
fasik yang paling besardan termasukdalam dosabesar.

Buku Keempat... - 703


EMPAT MACAM PEMBERI FATWA

yangmenetapkan
Orang-orang adaempatmacam:
dirinyauntkberfat"va
Satudi antaramerekl adalahorangyangmemahamiKitabullah,Sunnah
Rasulseftapendapat parasahabat. ia ini adalahseorang mujtahiddalamHukum-
h u k u m y a n g s e s u a di e n g a nd a l i l - d a l i lS y a r ' i y a n g d i s e b u t k ad
n i a t a s .d a n
terkadangrjtihadorangsepertiini diikuti oleh mujtahidhinnya engkauakan
mendapatkan bahwa para imam satu denganllinnya saling mcngikutipada
pendapatscorangimam yangIebihmengetahui darinyapadabeberapa hukun.
ImarnSyafi'idalambebetapa masalahhaji berkata:akuberpendaprt scpertiini
karenaaku mengikutiimam Atha'. fhtwasemacamini di antaramerekadibo-
lehkan,mcrekl itulah yangdirnaksuddalamsabdaNabi SAW: Sesunguhnya
padasetiapseratustahunAIlah akanmengutusseseortngbagi umat ini untuk
rnemperbaharui agamaNya. Merekaitulahtanaman-tanaman Allah yangtetap
Allah tanamkanmereka pada agama-Nya, dan mereka itulah yang dinaksud
dalam ungkapanAli bin Abu Thalib, R.A: Bumi ini tidak akankosongclari
seorangyangtetapmenegakkan AgamaAllah denganhujjahnya.
Macan Kedua:mujtahidyang terikatdengansuatuMadzhabseorang
imam yang ia ikuti, yaitu seorangmujtahid yang mengetahuifatwa fatrva,
p e n d a p a G p e n d a pdaatn d a l i l - d a l i l d a r i i m a m M a d z h a by a n g i a i k u t i , i a
menguasai semuahal itu hinggaia dapatmenetapkan ketetapan barupadasuatu
masalahberdasarkan plda apayang telahia ketahuidari imam Madzhabnya,
juga ia mampumelakukankias padasuatumasalahyang belum dibicerakan
oleh imarnnyatanparnengikutiimam itu baik dalamhukummaupundllilnva.
a k a n t e t a p iw a l a u p u nd e m i k i a ni a t e t a pr r e n e m p u hc a r a i m l m n y a d a l a m
b e r i j t i h a dd a n n r e n g e l u a r k at na t w a l a u p e n d a p aat t a u k c l e n l u a n n y lat u j a
nrasukkandalamMadzhabnya,karenaketetapanataupendapatny:l ittl sesuJl
denganrnaksuddanMadzhabsanginiam.
Orangyang dianggapmasukdalamperingkatseperliini dari golongan
Hanbali adalahAl-Qadli Abu Ya'la danAI-QadliAbu Ali bin Abu Musayang
disebutdalam kitab Syarhullrsyad,dari -eolongan Syafi'i orangyang masuk
pelingkat
dalani ini amatbanyak sekaliantaralain Ibn Suraij,ibn Al-MLtndzir
dan Muharrtmadbin Nasr Al-Mlruzy, dari golonganMaliky antarallin; Ibn

Buku Keemoat... 705


Abdul Hakirr, Ibn Al-Qasimdan Ibn wahhab.sementara dari golon,qan Hanafi
telahberselisihfahamtentangkedudukanAbu YusufdanZufarbin Al-HLrdzail.
Timbul pertanyaanbaru, apakah mereka semua ini berdiri scndiri dalam
berijtihad ataukah mereka terikat dengan Madzhab para Intam mereka?
Jarvlbrnnyaada dua pendapat,barangsiapayang memperhatikankeadan-
keadaan rncrekapadapcndapatsenafatwa-tatwamereka,makadapatdiketahui
b a h w a m e r e k at i d a k t e r i k a t d e n g a ns e t i a pp e n d a p a pt a r a i m a m m e r e k a ,
perselisihrnmerekadenganpara inram nrerekalebih nyata daripadauntuk
diingkari,danwalaupunmcrckadikatakantelahberdirisendiridalambeberapa
pcndapatmereka,kedudukanmerckatetapsajadibawahkedudukanparaImam
nrerekadalamhal berijtihad.
M a c a m K e t i g a : y a i t u s e o r a n gm u j t a h i d d a r i s u a t um a d z h a by a n g
menggolongkan dirinyapadamadzhabitu menetapkan dalilpadadalil madzhab
ilu. mcnekunifatwa-fatwamadzhabitu dan menguaslisemuahll itu. akan
tetapiwalaupundemikiania tid:rknelawan attu nrcnentang fatwa,fatwaatau
pendapat-pendapat yangadapadamadzhabitu,jika ia menemukan suarukereta-
pandari lmam rnadzhabitu rnakr ia tidak akanmencarikctctapanpadaImam
lain, sikap sepertiini anat banyakterdapatpadapara pengarangkitab-kitab
paraimam madzhab. j ugademikianlahhalnyaparauJarna terkemukadarisetiap
penjurudunia rnr, bahkansebagiandi antaramerekanenduga bahwa tidak
dibutuhkanlagi untukrnengetahui kitab,sunnahdanbahasaarabkarenasemua
itu telahterpenuhidenganapayangtclahdisimpulkanoleh paraimam berupa
hukum-hukumyangdikeluarkandarinash-nash syar'i,pendapatpendapat para
i m a m i t u b a g i m e r e k ab a g a i k a nn a s h - n a s hs y a r ' i k a r e n a i m r n r n y a i t u
mcnyehutkan suatuhukumdengandalilnya,bagimerekadalil itu sudahcukup
t r n p r m c r n b r h l sp c n d a p rltl i n y i r n gm e n e n l : r n g n y r .
Sikapsepeniini adalahpendapatkebanyakanpengarang kitabringkasan
atau kitab bahasanmasalah-masalah Fiqh, merekasemuatidak menyatakan
diri scbagaimujtahiddanjugatidak nienetapkanbahwamerekaitu melakukan
taqlid (mengikutitanpaIlrnu), kebanyakandi antaramerekaberkata:Kami
telahmelakukanijtihad padabeberapamadzhab,lalu kami dapatkanbahwa
pendapatyangpalingdekatpadakebenaran adalahmadzhabimam kami, tiap-
tiap merekamengatakanbahwapendapatmcrekaitu berasaldari imam madzhab
mereka,bahkandi antaramerekaadayangberlebihan denganmewajibkanuntuk
mengikuti pendapatrnadzhabnyadan lrelarang untuk rnengikutipendapat
madzhablain.
Sungguhsuatuhal yang amat mengejutkanbahwasebagiandi antara
merekaadayangber4tihadbahwaparapengikutimarnsuatumadzhabadalah
paling benardibandingmadzhablain, merekaberpcndapat bahrvamadzhab
merekaadalahyangpalingbeiraruntrrkdiketahui,madzhabnya
adalahmadzhab
yangpalingbenardanyangpalingkuatdalilnyaselama-lamanya.hinggamereka

706 - I'la:nul lVluwaqi'in


engganberijtihaduntuk memahaminash-nash syar'i, engganunrukmengkaji
danmengambilketetapan hukumpadasuatumasalahyangbutuhclika.ji, mereka
engganuntuk berijtihad,karenamerekaberkeyakinan bahwaimam madzhab
m e r e k aa d a l a hm a n u s i ay a n g t e r p a n d adi i a n t a r au m a t i n i . j u t a r n e r e k a
berkeyakinan bahwapendapatimam madzhabmerekaadalahpendapirtyang
palingkuat dan yangpalingsesuaidengankitab dan sunnah.
Macamkeempat:Sekelompok orangyangmemi)ikipelnahtmantentang
beberapa Madzhab para Irnamyangdigo)ongkan pendapatnva kepadaMadzhab
tersebut,sekelompokini brnyak mengetahuifatwa-f:rtr.va serta pendapat-
pendapat yangadapadamadzhabitu danmerekamenetapkan diri me'reka untuk
mengikuti pendapat sertafatwa tersebutsecaramutlak dan berbagri nrlcam
sisi,danjika padasuatusaatrnerekamenyebutkan kitabatausunnahpadasuatu
masalahmaka merekatitlrrkberhujjahdenganapa yang merekaseburkanitu
tapi hanyasekedarmenglrarapberkahdan keuramaandalammenyebutkitab
dansunnahitu, danjika merekamendapatkan haditsyangbertentangan dengan
pendapatmadzhabmerekamaka merekaakan meninggalkanhadits iru dan
tetapmellkukanpendapatmadzhabitu, danjika melekamelihatAbu Bakar,
'Utsman.Ali danparasahabat
lainnyatelahberfatwasuatuntasalah. Ialumercka
mendapatkan bahwatatwa parasahabatitu bertentangan denganfatwa-1atwa
m e r e k a m a k a m e r e k aa k a n t e t a p m e n g a m b i l f a t w a I m a m m e r e k a d a n
meninggalkan fatwaparasahabat, sambilmengatakan: lmam itu lebih paham
tentangmasalahitu dari padakami dankami telahmengikutirrakakani tidak
akanmenentangnya dantidakakanmelampauinya, danjika merekamenjawab
suatupenanyaan makamerekamenjawabnya denganungkapan:Bolehdengan
syarat Imam kami membolehkannyaatau Sah dengansyarat lmam kami
mengesahkannya, atau boleh asal tidak ada laranganSyar'i atau dengan
menjawab:Hal itu akankembalipadapendapatHakim, danjawaban-jawaban
serupaitu lainnyayangamatdibanggakan oleh orang-orang bodohsementara
orang-orang mulia merasamaludenganjawaban-jawaban sepertirnr.

Buku Keempat,..- 707


KEDUDUKAN SETIAP MACAM
PEMBERIFATWA
Jenispemberifatwapertamaadalahdarijenis paraRaja,jenis pemberi
fatwakeduaadalahdarijenisparaWakil Raja,jenis pemberifatwakerigadan
keempatadalahdarijenis paraMenteridanparaPejabatEselonSatu,dan or-
ang-orangselainmerekaadalahsekelomookyang puasdenganapayang tidak
diberikan kepada mereka.sekelompokyang menyerupaipara ulama dan
sekelompokyanghanyamerangkaikisahorang-orang terhormat.

Apakah Seorang Mujtahid Madzhab Harus Berfatwa Dengan Pendapat


Imam Madzhab?
Jika seorangmenjadimujtahidpadasuatuMadzhab,dandalamberrjtihad
ia tidak berdiri sendiridalam pendapatnya,
maka apakahia harusberfatwa
denganpendapatimam Madzhabitu? Ada dua pendapatdalamhal ini, kedua
pendapatitu adalahpendapatparapengikurimam Syaf i dan irnamAhmad.
Pertama:pendapat yangmembolehkan, dalamhal ini beraftipengikutnya
itu melakukantaqlid kepadapendapatorang yang telah mati dan bukan
mengikutipendapatmujtahiditu, beraltipulaia hanyamemindahkan pendapat
imamnya yang telah mati itu.
Kedua:Tidak boleh baginyauntuk berfatwa.karenaorangyangbertanya
itu akanmengikutipendapatnya (Bertaqlid)danbukanber.taqlidkepadapendapat
orangyangtelahmati,artinyaia belummelakukanijtihadterhadappertanyaan
si penanya.Sernentaraorang vang bertan;'airu berkatakcpadanya:Al<u
mengikutimu(Taqlid)denganapayangtelahengkaLr fatuakln kepadaku.
Tapisebenaruya dalanthal ini harusdir-inci,
yaitu:jikasi penanyaberkata
kepadasi pcmberifatu a: "Aku ingin nten_eetahuihukurnAIlah tentangmasalah
ini dan aku ingin rnengetahuikebenarannya" atau ungkapanscrupalainnya,
jika pertanyaansepertiini makawajib bagi orangvan,gmemberifarwaunruk
mclakukanijtihadterhadapmasalahyangditanyakan, dantidakbolehbaginya
untuk berfatwadenganhanya mengikuti (Taqlid) kepadaorang iain ranpa
mengetahui apakahpendapatitu benaratausalah,danjika si penanyaberkata:

Buku Keempat...- 709


" Dalarnmasalahini aku ingin mengetahui
pendapatimam Madzhabini " maka
boleh baginyauntuk mengkhabarkan pendapatimam tersebut,dalamhal ini
beraniia hanyamemindahkanpendapatimam tersebut.

Apakah Boleh Bagi Orang Hidup Bertaqlid Kepada Orang Mati Thnpa
Mengkaji Dalilnya?
Apakahbolehbagi oranghidup untuk bertaqlidkepadapendapatorang
matitanpamengkajidalil pendapatitu?dalamhal ini adaduapendapatmenurut
para pengikut lnram Ahmad dan lmam Syafi'i, pendapatyang melarang
mengatakan: Bolehmerubahpendapathasilijtihadnyaitu jika ia masihhidup,
pendapatyang kedua adalahpendapatyang membolehkan,dan ini adalah
pcndapatyang nengikuti Madzhab(Mukallidin) di seiuruhpenjurudunia,
pendapat-pendapat orangtidaknratidenganmatinyaorangyangmengucapkan
pendrpatitu. sebagaimana berita-beritaatau sabda-sabda
Nabi takkan mati
dcngrn matinyaorang-orang yang meriwayatkanataumemindahkanberitaatau
haditstersebut.

Apakah Seorang Mujtahid Yang Menguasai Satu Bidang IImu Boleh


Berfatwa?
Ijtihad adalahsuatuprosesyang memungkinkandi dalam terjadinya
pembagianatauklasifikasi,maka orangyang berijtihaddalam suatubidang
ilmu bisajadi dalam bidanglainnyaia sebagaipengikut(bertaqlid),sebagai
manaorangyangmengarahkan segaladayadan upayanyauntuk mengetahui
ilmu Fara'id dengtn segalamacamsisinyasertadalil-dalilnyadari Al-kitab
danSunnahtanparnengka.jiilmu-ilmu lain, atauorangyang mengkajiilmu di
bidangJihadatauHaji ataulainnya,makajika demikiankeadaannya tidak di
bolehkanbaginyauntuk berfatwapada masalahyang belum ia ijtihadkan,
senlentara pengetahuannya tentangsesuatu yangtelahia ijtihadkantidakboleh
rne.njadialaslnuntukberfatwapadabidangyangbelumia ketahui,danapakah
bolehbaginvauntukberfatwapadabidangilmu yangtelahia ijtihadkan?maka
dalarnhal ini adatig:l pendapat,pendapatyang paling benaradalahpendapat
yangnlembolehkan, bahkanini adalahkebenaran yangmutlak,pendapat kedua
adalah:pendapatyang melarang,ketiga:pendapatyang mernbolehkan hanya
terbataslladabidangFara'idsementara tidakdi bolehkanpadabidangselainnya.
Alesanyangmembolehkan adalahdikarenakan ia telahmengetahui, suatu
k e b e n a r a nb e s e l t ad a l i l n y a , y a n g m a k a i a t e l a h m e n g e l u a r k a ns e l u r u h
kenampuannyauntukmengetahui kebenaran itu, hukumorangyangberfatwa
sepertiini adalahsepertihukum seorangmujtahid Hakiki yang menguasai
s e l u r u hb i d a n gi l m u .

710 - I'lamul Muwaqi'in


te{adi padaAbdullahbin Mas'udketikaia memberifatwakepadaseorangpria
yangmenghalalkan menikahiibu istrinya(lbu mertuanya)yangmrna istrinyl
itu telah diceraikansebelumia menyetubuhiistrinya,kemudiania pergi ke
Madinahdandi sanaia menjadijelasbahwapendapatnya itu tidakbenar,maka
ia kembalike Kulah. dan mencari pria itu, lalu memisahkan pria ini dengan
istrinyayang semulaadalahibu menuanya,sebagaimana terjadipadaHasan
bin Ziyad Al-Lu'lu'i saatia diminta fatwanyatentangsuatumasalahlalu ia
salahdalarl fatrvanyaitu, dan ia tidak tahu keberadaan orangyang |nenliDtlr
fatwa. nlakaia menyewa seseorang untuk memberitahubahwabarengsiapit
memintafatwa kepadaAl-Hasanbin Ziyad padahari ini danitu tentangsuatu
masalahmakir hendaklahia menemuiAl-Hasan brn Ztyad karenaia salalt
merrberi fatwa, bebcrapahari setelahia tidak berfutwalagi hinggadatang
kepadanyaorang yang dicati. maka ia memberitahukan bahwadirinya telah
salalrdalam berf)twa,dan bahrva sesungguhnya yamgbenar rdalahkebalikan
dari prda yang ix fatwakan.
Al-Qadli Abu Ya'la berkata:Barangsiapayangberlatwadengansuatu
ijtihadkemudianijtihadnyaitu berubahmakatidak diharuskanbaginyauntuk
memberitahukanhal itu kcpada orang yang meminta falwa, jika ia telah
melaksanakan fatwaitu. cianjika ia belummclakukanfatwa itu makaia herus
memberitahukannya. Rincianyangsebenamya adalah:Jikapemberifatwatelah
mengetahuibahwafahranyaitu bertentangan dengankitab atauSunnahatau
b e r t e n t a n g adne n g a nI j m a ' p a r a u l a m a m a k a d i h a r u s k a nb a g i n y au n t u k
mengkhabarkan hal itu kepadapemintafatwa,akantetapijikafatwanyahanya
bertentangan denganapayangtelahditetapkan olehlmam Madzhabmakl tidak
walibbaginyauntukmemberitahukan kepada peminta fatwa.Maka berdasarkan
darihal ini menjadijelaslah kitatentangkejadianyangdialamiolehIbnu Mas'ud
R.A, karenaia telahmelakukandebatdenganparasahabatdalammasalahitu,
p a r a s a h a b a tl a i n n y a m e n e r a n g k a nk e p a d a n y ab a h w a A l - Q u r ' a n t e l a h
mengatakan denganjelas teniangdiharamkannya pria menikahiibu rnertuanya
walaupunpria itu belum melakukanhubunganbadandengananak putri ibu
mertuanya itu sesuaidenganfirtnanAllah: Ibu-Ibuistrimu(mertua)(An-Nisaa;
23), sementara Abdullahbin Mas'ud mendukungfirman AIlah yangberbunyi:
Istri yangtelahkamu campuri(An-Nisaa;23), kembalikepadayangpertama
dan yangkedua,lalu merekanrenerangkan kepadanyabahwayangdimaksuti
adalahibu-ibuistri mertuayangdalampemehharaan si pria, rraka'Abdullah
mengetahui bahwapendapat itu adalahyangbenar,danpendapatnya itu ternyrta
bertentangan dengankitab Allah.

Apakah Pemberi Fatwa Bertanggung Jawab Terhadap Harta Dan Jiwa?


Jikaorangyangmenrintafatwamelaksanakan fatwapcmberifatwaberup:r
pengerusakan jiwa atauhartakemt,dianternyatafatwanyaitu srtah,
terhaclap

Buku Keernpat...- 721


Abu Ishaq Al-Aslirani belkatii: Pcnrl,.elilnnvl har-usbcrtang.lirnglau eb.jika ia
seorangahli dalam berfatwa scrta bcrtcntangandengrn Nash vrnu pusti. drn
j i k a i a b u k a n s e o r a n gy a n g a h l i d a l l r n b c r l a t w a m a k a i r l i d i i k b c r t a n s s L r n s
j a w a b t e r h a d a pk e r u s a k a ny a n g d i h a s i l k a no l c l r l l l w u i 1 u .k a r c r u | c r r r i n t a1 r t $ a
itu telah rlelakukan kelallian dallrn rnencali l-lrt\\'lclenglr nrellkLrkantaqlid
kepadanyap , e n d a p a ty a n g s e p e r t ii n i d i s e t L r . j LArbi r r A l r t l r r l l a hb i n H a r n t i u n
..Ltikr
d a l a m k i t : r bk e r j a n y ay a n g b e l j u t l u l : l ) e r nt ) c r il a l u r rr l r [ : p c n c i rir l r r t ua " .
S a y a b e r p e n d a p a tK : c s l l l h a n p e n r t r e r il u t w a s u l n a s e p e r t i k e s r l a h a n
scorang hakiln dan seorang pemberi fat\\'a. hcbcr:ipli riri ur lr1tcllih bt'rselisilr
p a h a mt e n t a n gk e s a l a h a nv a n g t l i l a k u k a ns c o i u n gh l k i n r v l n g n r c n g l k i l . r a t k a l
kerusakanjiwa atau harta. dari Innrr Ahnnd clularnhll ini ltln (lrn p!-n(lill)ll.
P e r t a m : rK: e r u g i a nv a n g d i a k i h a t k a nd u l i l r l u ' u i l r r h r n r s c l i l r r - h u nBi r r i t L rl \l J r r a l .
s e b a b s e l n d a i n y a s e r r u a i n i d i b e b a n i k e p n c l ap c n r h c r i f i r l \ \ ' an l l t k u i r r k l l
r n e m b a h a y a k abna n v a ko r a n g .K e d u a : K e r r r s i a ni l r r h r r r L rrsl i b r - t l r n k r rknc p a t l u
pemheri lanva sebagainunakesalahunvlrg tlillkukrrr onn:l r lrng hrrkanhakirrr.
s e d a n g k a nk e r u g i a nh a r t r v a n l d i s e b a b k a nk e l e t l r p a nh u k u r r p c n l a i l i l i r nv l n r :
b e n a rk c m u d i a ns e t e l a hi t u c i i k e t a h ubi a h u a o r r n g v a n g d i j a d i k a ns a k s ia d l L l u h
orang kafir atau orang tusik ntiku hLrkLrnr t'ung iiitctapkln itu rrenjatli Ilatal.
maka denganitu hlrta vrng tclah cliarnbilatauclisitr dali tcrhukLrrrhalus riiganri
a t a ud i k e m b a l i k a n .
Jika seseorangminta fatrva kep:[l:r seorlng Imrrr lrtau seoranl Pelnbe|i
f a t w a , k e r n u d i a no r l n g i t u r l c n r b c r i I l l r i ' a t l a n s c t c l a h i t u P c n r b e r il a t i i l r
m e n g e t a h u ib a h r v al a t r v a n y ai t u s a l t h h i n g g i l n r c n g u k i b r r l k a kr rc n r u i u n b i r g i
pemintr fatwa berupakerugian hnna ltrLr j iu a. dirn.jikl pcnrbcli llrtwa ilu rrdalllr
orang ahli drlam bidangnya rnaka iu ticluk b!-rlanggung ir\\'ilir rlls kcrugiulr
i t u . k e r u g i a nh a r u sd i t a n g g u n go l e h p e r r o h o n f u t r ' ' a .s c c l u n r k l nj i k l p c - n r b c ' r i
fatwa itu tidak ahli dalam bidan-enla nakr iu halLrsber'luntuunr.jrrrvrhterhudlp
k e r u g i a ny r n g d i d e r i t l p e n o h o n f l t u , a . b e r d a s a r k a sn a b d r I l a s u l L r l l r hl:l r r a n g
siapayang melakukanpcngobatiln.liln ir tiillk nrcrlgctrihLri pcnrobrLtrrn itrr nraku
i a b c r t a n g g u n gj a n a b . h a d i t s i n i m e n L r n - j r L k k lbna h u u . j i k r i u n r c n g c t u h L t i
pengobatan itu makr ia tidak beltangguni'ljau'ab jikr tcrja,-likesalahan.clan
j u r i , r ht l e n g u nr L p l
s e o r a n gp e m b e r if a t u a I e b i h u t l n r a L r n l L rtki r l l k b c r t u r r r g t r n g
yang ia fhtrvlkan dari pada seolan-ghrrkinr atau scomng Inlrrn. kllenl orang
y a n - gm e m i n t a f a t r v ad i b c r i k a nh a k p i l i h u n t L r kr r r c n g i k L rltni n v a i t u u t l u t i d a k
m c n g i k u t i ,f l t v i a i t u t i d a k h : r r u sd i t e r i n a . l a i n l r a i n y ' ad c n g a n k c t c t a p a nu l r u
keputusanseoranghakinr atau scolang Imlrn.

722 J'lamul Mun'aqi'in


BEBERAPAKEADAAN PtrMBERI
FATWA YANG SAAT ITU TIDAK
BOLEH BAGINYAUNTUK
BERFATWA
S c o r a n - lp c r r r h ; r if i r t \ \i t t i d i l k b 0 l r h b e t l u t \ a J ) l ( l : r\ l l l l t k c a d r r . t nr n l r l l r l r
b e s a ra t a us l a alta l ) i l r\ . l n ! b c l l c b i h l n r l l r u s l l i t lk c \ c ( l i h r r n\ i I l g l l t c n ( i l l l l I l ni I i ] t l
s a a tt r k u t a t a L sl r i n tn r a n L i i n t u ks e k l t l il t l t L ts a a l I t i t t i l l ) at i t i l k t c n l r n t a l l i L rs l i l r l
m e n i l h a nb u a n t lr i r ' . h l h k l r n p l r d i ts a a li a n t c l a s a k l L dn l t l l n t t l i ri n v l r s u l l l u \ l L n !
r l e n l , e b a b k a ni a k c - l t r urri l r i r i k a p k c u d i l l n n v a .n l t k a . j i k as e : i l t t r rt l l r ri r ; t is c n t r r r
a d r c l a l a nh a t i n rl h e n d u k n rI i l n t e n a h l r n c l i l i L r n r u kt j d l rk b c rl r r t ul r . d l r n j i k a i a
b e r l a t w a d a l l r l k r a d l u n : c - p c ' r t i i n i ( i u n t c n t Y l l t al l r l \ \ l l | \ i t i l u b c n l r r n l t k a
f a t w a n y ai t u t c t i i ps u h .S e l n d l i n v l s e o r a n gh l r k i n n t c l n u t u s L a ns u a t r rl l t l k l r r a
d a l a m k e a d a a ns e p c n i i n i n r a k a l p l r k h k c l u l u s l n n \ a i t r r r l i l l r k s u n u k t rlnr t a u
t i d a k d i l a k s l u a k a n . ' r l l l a n th l l i n i u d l tt i t u p e n d l r p u tP . c r r l L r n ll:) i l r r k s u n l k l n .
K e d u a :l i d l k d i l a k s l t r t u k l nd-a nr l u r ! K c l i l a : H l r r u sd i b c t l r r k r r n r p l r k un h l r n r l t r t irr
i l u s e t e l a h n r e r n a h , r r l iL c p u t u s l n t t a u n l i t r a h n l i l i l L r s e b c l L r l t r : t c n r a h r n t i
h u k u m r n m a k a k c p u t u s l L ni t r r t i c l a kb o l c l t d i l l k s l n u k l n . K c t i - l l t i r t t r r t i i t p liln i
bcrasaldlri Nladzhab Irnarl .\hutircl.

H e n d a k n y aP e m b e r i F a t r v al \ l e r u j u k P a d a K e b i a s a : r nl ) a l a n r
Menentukanl-at\lanva
P e n t b e r il h t w a t i d a k b o l c h n r c n t b e l il l r t u l d c n l l r n r r n t k u p l r n - u t r . : : l . r , p l n
y a n gt i d a kd i k e t a h uoi l e hm l s v a r l k a t u n ) u n t .t c l a P ih c n d a k n a r i : rn r c n r i r e rl il t r i I
dengan menggunlkan ungkapan-unskxpln yalr hiasa ilip.rkui dan tr'lalt
d i k e t a h u io l e h m a s y a r a k aut r n u n tu ' a l a u p u nl r a k c k a ts c b c n a l n v rdr r r l i u n - l k i r p u r r
i l L rb e r t e n t r n g l nc i e n g a na r t i s c b c n a r n l a .. j i k l p c r n h c l i i u t r ra l i r | t k n t c l i i L L r k r r n
h a l i t u n r a k a i a s e s a tt l a n r n e n ) , e s a t k i ] r .r l g k a p u n D i l a r " b l r { i s c k c l o t n p o k
manusiaberadi nanrauntuk bJlan-qan dcllpan tlilar, ciln blui kekrrnpok rnunLrsia
l a i n b e r a r t in a m r u n l u k d u a b c l a sd i r h a n r .s c d l n - ! k a l lk a l l i l ) i r l l l u l t l r r : l t L l l L l r
kebanyakanncgcri bcmrti Nama unluk scsuatuc;tnipurln. LJr:tLrk itLrjikl scorirng

.fluiirlKccmpal.,, 723
priabemiatuntukmemberiMaharberupadirhamemrs kepadaseorangwanita,
makabagihakirnataupemberifatwatidakbolehmengharuskan priaitu menrberi
emasmumi, karenakata"Dirharr" didaerahitu menunjukanarti untuksesuatu
yangdicampur,tapisebaliknyajika disuatutempattelahdikctahuisecaraumurr
bahwa dirham itu berarti sesuatu yang murni maka tidak boleh brgi pria itu
untuk membcrikanemascampuran,begitujuga denganungkapan-ungkapan
dalammasalahWasiat,Nikah. Cerai dan lain-lainnya.begitujuga jika telah
berjalansuatukebiasaan disuatunegeriuntuk mengungkapkan kata"Thalak"
dengankata "Cerai" yang manaungkapan "Cerai" itu tidakdigunakandinegeri
lain kecualidinegeriitu, makajika seorangwanila berkata"CeraikanAku"
lalu suaminyamengatakan"Aku teiah meceraikankamu" maka bagaimana
masyarakat dinegeritersebuttelahadakejelasanbahwaSuami- lstri itu tclah
j i k a s e o r a n gw a n i l a b e r k l t a k e p a d a
b e r c e r adi e n g a ns a h .D a n s e b a l i k n y a
'Arab
suaminyzlyang tidak berbahasa danjuga tidak memahaminyrdengan
ucapan: "Anti Thaliq Tsalatsan" (ceraikanlah aku) sementara suaminyatidak
mengeftimaksuddariungkapan itu, makasuaminyaitu mengucapkan ungkapan
itu kepadaistrinya,makadalamkeadaansepertiini wanitaitu nrutlakbelum
diceraikanmenuruthukum Allah dan Rasul-Nyamaka dalamhal-halsepeni
ini. suatuungkapanakankembaliartinyapadakebiasaan yangberjalandisuatu
tempattanpaharusrnerujukpada arti ungkapanyang sebenarnya dan tidak
diartikan pada kebiasaan nasyarakat lain. Maka untuk itu pula bugi seorang
ataupemberifatwahendaknyaberusahasemaksimalmungkin untuk mengetahui
kebiasaan-kebiasaan suatumasyarakat untukmenjadibahanrujukl<annya dalam
memberikeputusanataumcngeluarkan fatwa.

Tidak Boleh Berfatwa Untuk Menghalalkan Yang Haram Atau Untuk


Melakukan Penipuan
Ini adalahBab yangpalingpentinguntukdiketahuikarenatidak sedikit
p c m b e r i l ' a t w ab o d o h y a n g m e l a k u k a nh a l i n i h i n g g a m a n u s i at e r t i p u ,
mendustakan Allah dan Rasul-Nya,merubahAgamanya,mengharamkan apa
yangtidak Allah haramkansertamewajibkanapayangtidak AIlah wajibkan.
Diharanrkanbagi pemberifatwa untuk memenuhipermintaanseorang
y a n g d a t a n gk e p a d a n y ad e n g a ns u a t u m a s a l a hy a n g m e m i n t au n t u k
menghalalkan atau melakukanpenipuan.Atau memberinyafatwa yang bisa
mengantarkannya untukmencapai maksudburukitu, bahkansebaiknya pemberi
fatwamengetahui tentangtipu daya1'angdilakukanmanusiadansebaiknyaia
tidak berbaiksangkadenganmerekayang melakukantipu daya,seharusnya
perrberifatwaberhati-hati dengansemuasepakterjangmanusiadanhendaknya
pemahamannya tentangagamadijadikanalatuntuk menegakkan AgamaAllah
dan bukansebaliknya,berapabanyakmasalahyang lahirnyatampaknyabaik

724 - l'lamvl N{uwaqi'in


danmulia sementara hakekatnya penindasan, penipuandanpenganiayaan? or-
ang yangbodohakanmelihatlahirnyasajala)umenetapkan bahwa perbuatan
itu dibolehkan,orang cendekiawanakan rneliharhakekarnyadan tujuannya
lalu menetapkan bahwaperbuatanitu dilarang,makayangpenamabersegera
u n t u k n e m b o l e h k a n m a s a l a hi t u s e b a g a i m a n ao r a n g y a n - qb e r s e g e r a
mengumpulkanuang.sementarayant keduaberusahauntuk nrengeluarkan
kepalsuanmasalahitu sebagaintana seorangpandaiemasyang mengeluarkan
kadaremaspalsudarienrasyaneasli,belepabanyakkebatilanyangdilakukan
manusiadenganungkapanyang nranisscrtadalarnbentukkebenaranmulia?
dan berapabanytrkkebenaranyane dilakukandengancara yang tidak benar
hinggakebenaranitu terlihatbaglikln suatukebatilan?orangyang memiliki
kepandaiandan pen-ualaman akan mudahbaginyauntuk mengetahuihal itu,
dan padakenyataannva sikap ini adalahsikap kebanyakanmanusia,bahkan
baran_rsiapa yangmemperhatikan ajaran-ajaran scsatdan bid'ah makaia akan
rnenemukan bahwasemuakeburukanitu diungkapkanungkapanyang indah
dan baik.
Maksudnyadisini adalahtidak dibolehkanbagi seorangpemberifatwa
untuk nrengeluarkan fatsa untuk orang ylne melakukantipu daya dengan
m e n c a r ia l a s a n - a l a s ar lnn g d i h a r a r n k a kne p a d am a n u s i a t. i d a k b o l c h
menolongnya dantidakbolehmenunjukkannya. jika ia ntelakukan hal itu mlka
ia telah InenentangAllah dan telah melakukantipu daya terhadapmrnusia,
Allah berfiman:"Oran_g-orang kalir itu membuatripudaya,danAIlah membalas
tipu dayamcrekaitu. DanAIlah sebaikbaikpembalastipu daya."('Ali 'lrnran:
- 5 4 )d a n A l l a h b e r f i r m a n :" D a n m c r c k l p u n m e r e n c a n a k am n a k a rd c n g a n
sungguh-sungguh dan Kami nterencanakln nrakar(pula),sedangmerckatidak
menyadari.Makaperhatikanl:rh betapascsungguhnva akibatmakarmerckaitu,
bahwasanya Kami mcnrbinrsaklnntcrekaciln kaurr ntcrekasemuanya."(An-
N a m l :5 0 - 5 1 ) j u g ai l r m a n - N v a":M e r e k ah e n d a km e n i p uA l l a h d a no r a n g - o r -
ang yang beriman,padahalntcrckahanyanrenipudiri sendirisedangmereka
tidak sadar" (Al-Baqarah:9) dan Allah berfirmln: "Orang-orlng kafir itu
membuattipudaya.clanAllah membalas tipudavl rnerekaitu. DanAllah sebaik-
baik pembalastipu da1a. (Ali Imran: 5.1)dan firnran-Nya:"Rerrcarayang
jahat itu tidak akan mcnimpaselainorang yang rncrcncanakannyl sendiri."
( F a t h i r.:1 3 )d a nf i r m a n - N r a : S e s u n g g u h n oy raa n g - o r a nmg u n a l i kr r un t c n i p L r
A l l a h ,d a nA l l a ha k a nr n e n t b l l atsi p u a nn t e r e k a("A n - N i s a ' :1 4 2 ) . j u gfai r n r a n -
N y a : " D a n m e r e k at i d a k m e r n p c r d a v a k a mne l a i n k a nd i r i n y as c n d i r i s, e d a n g
m e r e k at i d a k m e n y a c l a r ian.l" ( A l - A n ' a r n :I 2 3 ) .j u _ g af i | n r a nA l l a h t e n t a n g
imbalanyangakandidapatioieholang-orangyatlgntcncarialasan-alasan yan{
d i h a r a m k a n ": D a n s e s u n g g u h n ytae l a h K a r n i k e t a h u io r a n g - o r a n gy a n g
m e l a n g g a rd i a n t a r a m up a d a h a r i S a b t u . l a l u K a m i b e r f i r m a n k e p a d a
ntereka: "Jadilahkamukeral,anghina".Maka Kamijadikanyangdemikianitu

Buku Keempat... - 72,5


pcringallrl bli{i onrn!-orang rli nlrsl itu dan blr-tirnerekaylng clatangkemudiln.
s e r t a r r c r r j a d ip c l l j u r a n b a g i o r a n s - o r a n - yga n g b e r t a q w a . ' ( A I - B a q a r a h :6 - 5 -
6 6 ) . D a n c l a l l m S h a h i h N , l u s l i r rd a r i N a b i S A W , b l h * a b c l i a u b e r s a b d a :
'IelleknatllLh
r ) r a n gv a n t m e n c c l a k a k a no r a n g n t u s l i m a t a u y a n g r n c n i p u n y t .
l J c r s . r b i l up u l u I l r r s L r l u l l r h :. l i r n g a n l a hk a l i a n n e l a k u k a n p e r b u a t a n y a n g
r L i l r r k L r k rur n r r l ) i i h t r c l i r a i t u k r l i a u r n c n g h a l a l k a ns e s L r a tyua n g t e l a h A l l a h
h u u r r r k l n h a n ru k l r c n a l l l l r s t n ) a n g a n t : t 1s e d e r h a n as. a b d aR a s u J i r J l aphu l a :
P a l a p c n g k h i r r n .dr tt n f c n i p u t c n l ) a l n r e l c k ad i n c r a k a .l ) a n d a l a m S u n n a hl b n u
\ 4 r r j i r l rd r r r l ; r i n n v r rd u r i N a b i S . , \ W b c r s a b d a :A p l y a n - r a d l d i h a t i n r a n u s i a
I ' u n Lt r c l r u a r nr r a i n d c n g l n k c t c t u l ) a n - k c t c l a p aAnl l a h s e r - t a m e m p c r o l o ko l o k
i l v l l - a l r t N l u . a k i r c c l u i k l r nc n s k a u l a l u a k u r u j u k k c p l d a r n u . l l k u c e r a i k a n
e n r k i r u l a l u r k u n r j u k k c p a d a r n u I. ) i r n c i u l a r nk i t a b S h a h i h a i n d i ari Nabi SAW
b c l i r t r b c l s l t r d u :A l l ; r l t r n el a k n r t u n r l \ ' l h u d i . d i h a r i i r n k a nb a g i m c r c k a I e m a k
r l l r i ' I i n -l9l l.u n r c l e k l rn r c n g h i l s i n ra . n t c n j u l i l n v ad a n n r e n r a k a n n v aA. y y u b A s -
Sakhtivanibclkata: \'lcrr:ka nrelakLrkuntipu dava tcrhadapAllah scbagaimana
r n c r c k ur n c l u k r r k l r t. il p u d a ] , at e l h a d r r pl n a k t n a k k c c i l . I b n u A b b l s b e r k a t a :
1 3 l r n r ns- li l r p : rl i r n g n r a r n d u s t u. ,i\ l l a hr n l k : r i a t e l a h n l c n d u s t a id i r i n y a s e n d i r i .
'fira
Sebagianoranl olang srJlifhcrkltu: perkala baran,rsilpa yang tiga pcrkara
i l u r t l a p r d a d i r i n v a n r a k ak c t i r u p c l k r l a i t u l k a n r r e n c e l a k l k a nd i r i n l ' r , y u i t u :
\ ' l e n i p L rl.l c l h u u t Z h u l i r n c l e nn t e n r : i n g k l r ij a n j i . A l l a h b e r ' l i r m a n : " R c n c a n a
v r r n l . j a h l t i t u t i c l a k a k a n r n c n i r r p a s e l a i n r l r a n c 1 , a n - 9m e r e n c a n a k a n n y a
s c n d i r i . " ( F r t h i r.:1 3 ) d a nf i r n r a n - N v l : ' s e s un g g u h n y a( b e n c a n a k) e z h a J i n r amnu
rkrn mcninpa dirirru sendiri" (Yunus: 23)juga firman Nva: 'inakl barangsiapa
l u r r g n r c l l u r l g l r . i l n j i n l a n i s c a v aa k i b a t i a n t e l a n g - t l r l a n j ii t u a k a n m e n i m p a
r l i r i r v l s c n d i r i "( A l - F x t h : J 0 ) . I m a r n A h r n a c b l e r k a t a :I n i l a h a l a s a n - a l a s adna n
t i p L rd r r \ r 1 ' u n gu r e l e k a l r k u k a n . n e r c k a b c r s a n c l a kr e p a d a N a s h - N a s hl a l u
bcrusaha Lrlluk mcr)batalkann1a dcnglin nendatangi orang-orang 1'ang bisa
r n r r u l b c r i k l u r n c r r - k i ll r t \ \ a b a h $ ' a i t u t r i s a n r c n j a d i k a nh a l a l d c n g a n c a r a
nrclakukrintjl)u dl\ ii. lnrarn Ahnrad bcrkatir:Alangkah buruknya nrcrcka-yaitu
l ) l r u rp a l i r k ul i l ) L rd l v i i - n t c r c k an t c l c l r i r l a s a n a l a s a ny a n g d i b u a t - b u a tu n t u k
r n L - m b a t l l k l rkn. t c t : r p i l nA I l e h d l n l l a s u l N 1 a . l m a m A h m a d b e r k a t a :B a r : r n g
siupll 1111;11 nrclakLrkanlilu da)it clenganmencari alasanmaka ia adalah orang
):iin!l rlrc|lrn-!slrr sLlmPan.

726 !'ianrulllus'aqi'in
HUKUM MENGAMBIL UPAH DARI
FATWA YANG DIKELUARKAN
N l l s a l a hr r c n t r r r n l . i lu p r L h
i i l i l t rl l t c l i a ha t a ur e z e k i d a r ih l s i l f l i t r v a d. a l a m
h a l i n i a d u t i l a b c n t u k r . L n - lh , : r ' h c r lsl c b u bt l a n h u k u n t n t ' l r .
N l c n l a n r h i l L r p a l r. , i l r i r r ht i r l r r kd i h o l c h k i i n . k l t r c n l f l t u a n r e r u p a k a n
r l c t l r j r rrtl a r r k c r l r r t l u k . rLnr n r L r|\r c r r rl r t l l n i k l n l p a 1 l n - gt l a l i A l l a h d a n R a s r , r l -
N r r i . I n a k at i c l a kh r ) l e hn r , - ' n l n l isLc s L l r t us c b i r g r ipi e l g g l t n t id a l i a p l l a n g t e l a h
t l i s a n r p a i k a ni t u . s . ' l . l : r L i n l L n :i i l ' l i b e r l a t a k c p a d as c s c o r a n ! :s a v l t i d a k a k a n
r r e n - l l r j r r | i r nl uc n l l r n Li . l r n r l r t r u s h i t l i Lal t i l L \r\ L l d h uk e c u ; t l jt l c n g a l u p a h .a l a u
d i t l L n li k l n k c l . r a r l u nu rl c n l r , n -hl r l : r lt l l r nh a r a t nl a l u i a b c | k l t a k c p l d l p e n a n v l :
aktr tltk akan ntcnjrtrrul. 1..'1i11p1 altttklitttttkccuali dcngan 1plh. rllkl hal sepeni
i n i n r L r t l l kr i i h a n r n r k r r r. .l r n I ' r L r i) l n g l c l r r hm c n e r i r n au p a h i t u u l j i b b l g i n y a
n l a n - g c l n b ul ul il r r r I ) . 11hl L r .
Scdln-gkln hrrJirrhn . ak.r rli sini llirus tlilinci vaitu: jika hadiah itu
r l i b c l i k r r nb L r k u nk r i r e n . I' . r l \ \ 1 .\ c P C r t io r i u l g v a n g t c r b i l i s am e n t b e r i k a nf a t u a
l1lrLlsesc()r.rrI\ rtns lirliik nrcn!.liLhrriblrhNl il aclalahsertriini:pcmbcri fatu,:r.
n r u l , l tr i d l k n r c n - s l l l )n. r c n e r i n r . r nl .r t l r L nI c b i h u t r n t a a d a l a hi a m c - n c u k L rdplir i
a l ) i l \ i i l r i t t c l r i hd i h c r i f . r r n! i u r i r r . i n g s c n r l c i u ni 1 u .l k l r r r t e t a p i . j i k ah a d i a h i t u
b c l d r r s r L r k rrrrnl r r ttrl i ' c h . r h l , r r nl r l t \ \i l . d a n j i k a d i s c b l b k l t nk i i r e n at i r t u l n v u r t
h c l l a i n l n d c n , : a nI u t u u L r r ' . r nl "ui n s c r n c n t a l lo l l n g I l i i n t i d a k d i b e r i h a d i a hd a n
i r rs c n d i l i d i b e r i h u d i r r hn r r r k rtri L l r k b o l c h b l L - s i n yut n t r l k r n e n e r i r r ah a d i a hi t u .
s c t l l t t t - t k l t t . j i kt il rtl l r kt l i h c ' d r t k urnu r t u l ar l i ti r r v l t i c r - l l L no r a n el l i n I ' l n g m e n t b c ir
l u l u l Lb l r hL l t r tt u 1 \ l\L\ r r r { c i i k cl L r a l k l Lin1 us n n n c i e n g a nl l t t \ \ ' ao r r n g l l i n , n r a k a
d i r r a k r L r h k l nu n t u k n r e n c l i n l t h l r r l i l r l irt L r .k a r c n l h a d i a h s e l t i i e i i u ti l u
n r c n Y c [ r l ) i ldr c n l l n | c n L L a n l i d l L l iu l l r r . L n l t c l l h d i f l n " a k a n .

S c - d r i r g k l nn r c n - l r r r n h ri lc z c L i d l i l j l l l i t L r l N l r r a jl i k a h e l i t u d i b L r t u h k : r n
u n t r r k n r l r r. r r l k l i I r a l j t r - rr l r b o l e h k . r nd-a n j i k a i l i l i d a k m em b u t u h k l n n l ' a .n t a k a
r L r l r r mh a l i r i u r l l d u a p e n t l a ; l r t k. c d u c l L r k asnc p c r t ii n i s e r r r p ad i u n l a r ad u i t h a l
r i r i t L rs c p e r t ik e - t i L r d u k lsne o r a n gA n r i l Z l t k u t l l t l l u s e p c n i k c c l L r d L r k sacno r i l n g
p i i r g u s u hl u r i r kl r r l i n r . r i l r l j i k a p c n t b c l i t i r t l ' l i n i d i r o l o n g k l r r k e p l d a A r t r i l
Z u k a t . r n u k l t l i k a t u k l n : B l l r k a n n r r n g a r n b i ln r a n l a a ld a t i B a i t L r M l la] :rdalah
b c r s i t a tu n r t r n r l. r r k a r l i b o l c l r k u nb a ! : i n v r u n t t i k n l c n g t n t b i l h a r t a d a r i B a i t u l

Buku Keenrpat... 727


maal.danbarangsiapayangmenggolongkannya kepadapengasuh anakyatim
naka dilarangbaginyauntuk mengambilhartadari Baitul Maal. dan hukum
seoranghakim dalamhal ini samadenganhukum seorangpemberifatwa,bahkan
seoranghakim lebih utamauntuk trdakmengambilhana dari Baitul Maal.

728 - I'lamul Muwaqi'in


APA YANG DILAKUKAN SEORANG
PEMBERI FATWA JIKA IA
MENGELUARKAN FATWA PADA
SUATUKEJADIAN KEMUDIAN
KEJADIAN ITU TERULANG LAGI
Jika sese-omng herlat\\a lcniair-qsuatukejadiankcmudiankejadianitu
terulangkerrbali.nuka jika pcrnbcrilatwa rtasih ingatdcn-sanfatwa itu dan
ingat dengandrlil drlilnr l bclum ada sualupcrubahanyang rrengharuskan
merubahijtihaduva.maka bolch bagirtyauntuk berlatu'adcnganfatwa yang
sernulatanpanrengkrjikc'nlrlli dantanpaperluberi.jtihad clariawal.akantetapi
jika ia teringatdengrniriu u itu dan lupadengandalil-dalilnya.rnakaapakah
bolehbaginl'auntukb!'rfut\\i,L denganlatrvascntulatanpanrenrperbaharui kajian
danijtihadnla I Dairnrh.il ini rda cluapcnclapat ttrenunrtpengikutimam Ahmad
dan Imam Syafi i. sltu di antaraduapcndlpatitu adalah:Diharuskanbaginya
untuk memperbaharui krrlianny;r.karcnaadakcmungkinanijtihadnyaitu akan
berubahatauakantlnrp.tk blgin]'l y:rngsclatnamaini tersembunyibaginya,
'fidak
pendapatlainnla ldallh: diharuskanbaginyauntuk memperbaharui
kajiannya,klrena asaldatl scgall scsultuitu akantetapberlakupadaasalyang
semula,akrn tc-tlpi.jikiinanpakolchnyasesuatu yangdapatmcrubahijtihadnya
makatidak bolehblginr a untuk bertahanpadapendapatyangsama,dantidak
wajibbaginyauntuknrernbetulkan latwr pertrma.sebabperselisihannya dengan
dirinya sendiribuk,-Ln rreruplkan cacatbagi kcccntlikiawanannya akrn tetapi
mcrupakankcsempulnlunilrtiunvadan kescntpurnlansifat Wara'nya,dan
beldasarkan dali ini ldalah nrcruplkanhrl 1'angbilsa bagi paraImam untuk
mengeluarkan dul pe-ndapat rtau lcbilt padl suaturrrsal:rh.Aku mendengar
Syaikh kami bcrklta: Aku rren-qhldiri suatumajelispersidangan tentangsuatu
masalah, lalu dalampersidiuganitu sanghakim rnenlbcrikanduajawaban yang
belbeda,lalu ia menrbacakanjas lbannl'l t'angsesuridengankebenaran, maka
sebagianparr hadirintnembrcakan jau'abanhakirnyangpetama,dan berkata:
Ini adalahjawlban yang bertentangandenganjarvabanbaru saja engkau
bacakan.makabagaimanamLtngkinengkar:mengeluarkau dua iawabanyang

lluku Keenrpat.,.- 729


b e r b e d at e n t l n gs u r t l un r a s a l a hr'nl r k l h u k i r ni t r rt c r d i u mk l r e n l n r u u h .l l l u
kau berkata:Ini adelehba-sianderi ilnru tlln agamanll. perlamaia trerlirlul
dengansuiltufatva lrlu il rnendapat kejellsantentangflt\\a lain 1'angbcnrr
rraka ia menetapkrnp.rdr frt\\ it vang bcnarhal ini tidak nreny'ehabkan aib
p a c i ai l m u d l n r g a r . n r n v ld. e r r i k i l i np u l r c l c n i : u Inl n g d i r l a r r i o l c h s e l L r r u h
p a r al m a m .

730 I'lamul Murraqi'in


Sementara alasanyangmelarangadalahdikarenakanadanyahubungan
antarasatu hukum Syari'at denganhukum-hukumSyari'at lain maka tidak
mengetahuibidanglain dapatrnengakibatkankekuranganataucacatpadabidang
ilmu yangtelahdiketahui,sebabkita telahnrengetahui
adanyahubunganyang
kuat antarabidangnikah,cerai,rujuk, dan masaiddahdenganbidangfara'id
begitujugaantarabidangjihaddenganbidangsanksi,danbanyaklagi bidang-
bidanglain padaliqih yang mempunyaihubungansrtu denganlainnya.
Scmentara pendapatyang membcdakanantarabidangiara'id tcrhadap
bidang-bidang lainnya adalahdikalenakanmerckaberpendapat
bahwahukum-
hukumpembagianwarisansertirkadlr yangharusdi terimaoleh yangberhak
trdak ada hubungannladenganbidangjual-beli, simpanpinjam dan bidang
gadaian,di sampingitu hukum hukun padabidangu'arisanadalahhukumyang
pastidantertulisdalamnashnashsyar'i .sementara
bidang-bidang
Fiqh lainnya
Lrmumnya bersifatdugaan.
J i k a d i t a n y a k a n , a p a p e n d a p a t k a l i a n t e n t a n g s e s e o r a n gy a n g
mengerahkan segalakemampuannya untukmengetahui satuatauduamasalah.
apakahbolehbaginyauntuk bcrfatu'a?
Jawab:Boleh baginyauntuk berfatwamenurutpendapatyang paling
benardi antaraduapend.rpat.yaitudul pendapat vangbelasaldariparapengikut
lmarl Ahmad,hal ini tidak lain karenauntuk menyampaikan sesuatudari Al-
lah dan dari Rasul-Nya,dan Allah akanrnemberikanpahalabagi orangyang
memberipertolongankepadalslam walaupunhanyadena_gn sebariskalimat
baik,dan tidak bolehberfatr"'ajikatelahdiketahuikesalahannya.

Orang Berfatrva Pada Suatu Masalah Yang Tidak Ia Ketahui Maka Ia


Telah Melakukan Dosa
Barangsiapayang memberifatwa kepadamanusiasementara ia tidak
ahli dalam hal yang ra fatwakanmaka ia tel.rhmelakukandosadan berbuat
maksiat,lalu barangsiapamenyetujuiataumensahkarr latwa itu di antarapara
pemimpinmakaia pun telahmelakukandosapula.
Abu Al-Faraj ibnul Al-Jauziberkata:Bar:iparapemimpinharusmencegah
atau melarangf'atwaitu sebagaimana ;,angdilakukanoleh orang-orangbani
Umayah,merekaitu bagaikanseorangpenunjukjalan sementaradia sendiri
tidakmengetahuijalan vangakandituju.dansana denganketludukanseorlng
butayangmemberitahumanusiakepadaarahKiblat,sanradenganorangyang
tidak mengetahuiobatdanpenyakitlalu ia berusalumenyembuhkan penyakit
orang, bahkanorang yang berfatwatanpa ilmu itu lebih buruklagi keadaannya
dari padaorang-orangyang disebutkandi atas,jika terdapatketentuanbagi
parapemimpinuntukmelarangorangyangtidakahli dalampengobatan untuk

Buku Keemnat... - 7ll


mengobatiorang sakit, maka bagaimanahalnva denganorang yang tidak
krtabdansunnahjuga tidakpahamtentangagamaIalu ia memberi
mengetahui
fatwa?
Guru kami amat murka kepadamerekayang berfatwatanpaberilmu,
hinggaaku mendengaria berkata:Sebagiandi antaramerekaberkrta:Apakah
engkaurnendugadugadllam berfatwa'l
makaakumenjawab: yang
Ortrng-orang
membualroti dan nremasakmakananbisamenduga-duga dalamberfatwa!
Tclahdiriwayatkan olehlmamAhmaddanIbn MajahdalamhaditsMarfu'
bahwaRasulullahbersabda:Barangsiapayang berfatwatanpadidasariilmu
maka ia akanmendapatdosadenganapayang ia fatwakan,dan dalamkitab
'Abdullah
Shahihain darihadits bin Amru bin Ash R.A dan NabiSAW bersabda:
SesLrngguhnva Allah tidakakanmencabutilmu secaralangsungdaridalamdiri
sescorang rkrn tctapimcncabutnya dengancara matinyaparaulama.hingga
.jika sudahtidak rda legi orangalim maka manusiaakan menjadikanorang-
orangbodohsebagaipemimpin.lalu orang-orangbodohitu duadikantempat
bertanyarnerekaberfhnvatanpaihnu makamerekaitu sesatdan mcnyesatkan,
d a n t l a l a n rA t s r r M l r l u ' y a n g d i s c b u t k a no l e h A b u A l - F a r a jd a n l a i n n y a
discbutkan:Barangsiapayane meberi fatwa kepadanranusiatanpailmu ia
akandilaknatoleh pararnalaikatdilangitdan rnalaikatdibumi.
lmam Malik berkata:Barangsiapayangditanyatentangsuatumasalah
m a k a s e b a i k n y as e b e l u mm e n j a w a bm a s a l a hi t u i a b e r u s a h au n t u k
menamprkkansurgadannerekadalan dirinya,danbagaimana ia menyelamat-
kandirinya plda hali kiamat.kemudiansetelahitu baruia menjawabpenanyaan
itu. Ia ditanyatentangsuatumasalah.makaia menjawab:Sayatidak tahu,lalu
dikatakankepadanya: Bahwamasalahitu adalahmasalahyangamatsederhana
sekaii,nrakaia nrarahdan berkata:Tak ada yang sederhana dalarnhal ilmu,
tidakkahkamumendengar firmanAllah yangberbunyi:"Sesungguhnya Kami
akanmenurunkan kepadamuperkataan yangberat."(Al-Muzzammil:5). maka
setiapilnruitu padahakckatnya adalahmasalahyangamatbesar,dankhususnya
tentangsesuatuylng akanditanyapadahari kiamat,dan ia berkata:Tidaklah
sayaakanberfatwahinggabersaksikepadakuTuiuh Puluhorangbahrvasaya
ahli dalam hal yang akan sayafatu,akan,dan ia berkata:Tidak layak bagi
seseorang berpendapat bahwadirinyaahlidalamsuatuperkarahinggabertanya
kepadaorang yang lebih pandaidarinya.tida-klahaku berfatrvlhingga aku
b e r t a n y ak e p a d a R u b i ' a h d l n Y a h y a b i n S a i d , l a l u b e r d o a o f r i n - ri.tru
mcmerintahkan kepadaku untukberfatwadanjika keduaorangitu menecgrh
sayauntukberfat$a makapastiaku tidak akanberfatwa.
Imam Malik juga berkata:Jika para sahabatRasulullahmenemukan
kesulitandalambeberapamasalahmaka tidak seorangpun di antaramereka
menjawabtentangmasalahitu hinggaseorangdi antaramerekahcrtanyapada

712 - I'iamul Muwaqi'in


pendapatsahabatlainnyayangdiberi rezekiberupakecukupan,petunjukdan
kesucian.makabagainrana dengrnkita yangtelahberlumurdengandosadan
kesalahandalam hati kita? lmam Malik jika ditanyatentangsuatumasalah
makaseakanakania berhentidi antarapintuSurgadanpintuNereka,Ashabin
Abu Rubahberkata:Aku menemukansckelornpokmanusiajika seorangdi
antaramcrekaditanyatentangsuatumasalahmaka ia akanberbicaradengan
ucapangemetar.RasulullahSAW pernahdilanya:Negeriapakahyangpaling
buruk'JMaka Rasulullah rnenjarvab: Aku trdaktahuhinggaakubertanya kepada
Jibril, lalu beliaubertanyakepadaJibril, dan Jibril menjawab:Tempatyang
p a l i n g b u r u k a d a l a hp a s a r .I m a m A h m a d b e r k a t a :B a r a n g s i a p yo r n g
menempatkan dirinya untuk berfatwamakascsunggubnya ia telahmendapat
masalahyang amatbesar,Asy-Sya'biditanyatentJngsuatumasalahmaka ia
menjawab:Sayatidaktahu,lalu ditanyalagi kepadanya: Apakahengkautidak
maluterhadapapavangtelahengkauucapkansementara engkauadalahorang
yangahli Fiqih bagiparapenduduk[r'aq'1 makaia menjawab:Akan tetrpi para
malaikattidak malu saatmerekaberkata:"tidak adayangkami ketahuiselain
apayangtelahEngkauajarkankepadakami" (Al-Baqarah:32). sebagian ahlul
i l m i b e r k a t a :B e l a j a r l a he n g k a u d a r i k a l i m a t " S a y a t i d a k t a h u " k r r e n a
sesungguhnyaj ika engkaumengatakan "Sayatidak tahu" makamanusiaakan
mengajarimusampaiengkaumengatakiln sayatahu.danjika engkaukatakan
"Sayatahu" makamanusiaikan bertanyakepadamuhinggaengkaumengatalan
sayatidak tahu.
'Umar selamatiga
Utbahbin Muslim berkata:Aku berglulbcrsamaIbn
puluh bulan,banyakpertanvaan yang ditujukankepadabeliauyang diiawab
denganmengrtakan:Sayatidak tahu.Saidbin Al Musib hampirtidak pernah
memberi fatwa dan tidak mengatakansesuatukecuali berkata:Ya Allah,
selamatkanlah akudanselamatkanlah orangyangbeilanyadariku.ImamSyaf i
ditanya tentangsuatu masalah,maka ia diam lalu ditanyakankepadanya:
Tidaklahengkaumenjawab?maka ia berkata:Aku diam untuk mengetahui
apakahkeutamaanitu beradadalamjau'abankuataudalamdiamku,Ibn Abu
Laila berkata:akumendapatkan seratusduapuluhorangdariparasahabat Nabi
SAW Seorangdi antaramerekaditanyatentangsuatumasalahlalu orangyang
ditanyaitu melemparkanmasalahitr kepadaFulan dan Fulan melemparkan
masalahitu kepadaFulandanbegituseterusnya hinggapertanyaan itu kembali
kepadaorang yang penamakali ditanya,tidak seorangpun di antaramereka
yangjika ditanyatentangsesuatumelainkanmasin-e-masing merekamerasa
bahrvasaudaranya lebih mengctahuihal itu daripadadirinya.Abu Al-Husain
Al-Azdy berkata:Sesungguhnya jika seorangsahabatRasulullahberfatwa
'Umar bin
tentangsuatumasalah,kemudianmasalahitu dihadapkankepada
Khathab.makapastibeliauakanrnengumpulkan parapengikutperangBadar
untukmembahas masalahitu. Al-Qasimbin Muhammadditanyatentangsuatu

Buku Kecmpat.,.- 713


masalahmaka ia menjawab:Sayatidak menguasaimasalahini, maka orang
yangbertanyakepadanyaberkata:Sesungguhnyaaku datangkepadamukarena
aku tidak tahuorangyanglebih mengetahuihal ini dari padakamu,makaAl-
Qasimberkatakepadanya: Janganlah engkaumelihatpadapanjangnya ja nggut
danbanyaknyaorangdisekelilingku. Demi Allah akutidakmenguasai masalah
ini, lalu berkataseorangtua dari suku Quraisyyang duduk di slrnpingnyl:
Wahaikeponakanku jawablahpertanyaan itu, Demi Allah aku tidak melihat
seseorang yang lebih cerdasdarimu saatini, maka Al-Qasim bertata:Demi
AIlahjika lidahkuini dipotongmakaitu lebihbaik bagikudari padamenjawab
pertanyaan yangtidak aku ketahut.

Hukum Orang Awam Yang Tidak Menemukan Orang Yang Member-


inya Fatwa
Jikaterjadisuatukcjadianpadaseorangawamdi suatutempatyangridak
adaoranguntukditanyatentanghukumkejadianyangia alamimakadalamhal
ini ia adaduacarayangbisaditempuhmanusia.Pertama:Dia memiliki hukunt
sebagaiorang yang belum mendapatkansyari'at, karenaorans yang tidak
memiliki petunjuksaniadengankedudukansuatuumatyangbelum tersentult
o l e h D a ' w a h .j i k a h u k u m b e r l a k up a d a n y ad i r i n y a k a r e n at i d a k a d a n y a
pengetahuan, Kedua:la berusahauntuk keluardari tidakketahuannya tentang
masalahitu kepadaseorangmujtahid,jika niasllah itu adalahmasalahyang
diperselisihkan, karenabefientangan denganbeberapadalil, makahendaknya
ia bertanyakepadamujtahid,Apakah ia harusmelakukannyadenganpaling
ringan atau paling beratatau ia berhakuntuk memilih? Yang benar adalah
hendaknyaia harusbertaqwakepadaAllah semampumungkin,denganberusaha
semaksimal mungkinuntukmengetahui kebenaran ataumengetahui ketetapan
Allah yang berupa Iaranganatau perintah, hal ini dapat dicapai dengan
mengerahkansegalakemampuannya,Allah SWT dengansifat Maha Bijaksana-
Nya telahmenjadikandalamkebenarantanda-tanda yangamatbanyaksekali
hinggadengantanda-tanda itu kita bisamemastikanbahwasesuatuitu adalah
kebenaran, dimanaAllah tidakmemberikankesamaan antarasesuatuyangDia
cintaidansesuatu yang Dia rnurkai,masing-masing perkarayangbertentangan
itu memiliki ciri-ciri hinggamanusiabisamembedakan antaraperbuatanyang
dicintaiAllah dan perbuatanyang dimurkai Allah, danjiwa yang suci pasti
akancondongpadakebenaran, dan kebenaranitu menriliki tanda-tanda yang
menguatkannya, bahwasesuatuitu adalahkebenaranwalaupundiketahuinya
denganmelalui mimpi ataupundenganilham, dan jika kemampuanuntuk
mengetahuikebenaranitu tidal adadanjuga tidzrkadaorangyang untuk ditanya,
makapadamasalahini ia telahterlepasdari hukum yangdibebankankepadanya,
dan orang semacamini masuk dalam kelompok manusiayang belum sampai

714 - I'lamul Nluwaqi'in


kepadanyada'wah,semcntara
hukurnitu tetapdibebankan
kepadaorangselain
ia, makahukum-hukurnyangdibebanikepadantanusiaberbeda-bedadengan
berbeda-bedanya
ilmu dankemampuanyangdimilikinya.

Siapa Yang Boleh Berfatwa Dan Siapa Yang Tidak Boleh Berfatwa
Cakupanfatwalebih luasdari padacakupanhukummaupunkesaksian,
makafatwabolehdilakukanhambasahayaetauorangmerdeka,bisadi lakukan
pria atauwanita,dilakukanoleh orangyang dekatatauorangyangjauh atau
orangasing,dilakukanolehyangbisamembacaatauyan-etidakbisamembaca,
olehorangyangcacatmtupunyangsempurna tubuhnyadanolehmusuhmaupun
tcman.sedangkan fatwaseorangfasikjika adaorangselainnyayangberfatwa
makafatwaorangfasik itu tidak diterima,dantidak bolehseseorang
meminta
fatwakepadaorangfasik.ia (Orangtasik)bolehberfatwauntukdirinyasendiri
dantidakwajibbagidirinyauntukmemberifatwakepadeoranglain,sedangkan
dalamhal memintafatwakepadaorangyangtidakdi ketahuikeadaanya maka
dalam hal ini adadua pendapat,pendapatyang benaradalahpendapatyang
membolehkan untuk memintaataudi minta fatwanya.
B e g i t u j u g a d e n g a no r a n g f a s i k k e c u a l ij i k a d i a t e l a hj e l a s - j e l a s
m e n y a t a k a nk e f a s i k a n n y ad a n r n e n g a j a kk c p a d ab i d ' a h ,j i k a d e m i k i a n
keadaannya makahukummemintafatwakepadanya samadenganhukurnuntuk
menjadikannyaImam atau sama denganhukum kesaksiannya, akan tetapi
semuanyaini berbedadenganberbedanyatempat,waktu, kemampuandan
kelemahan, wajib hukumadalahsuatuinti dankenyataan adalahsuatusisiyang
lain, sedangkan seorangahli fiqih adalahorangyangmenyesuaikan antarasisi
kenyataan dengansisikewajibanyangmerupakan hukurndarikcnyataan, maka
kewajibanatauhukum itu harusdilaksanakan semampumungkin,dan tidak
bolehmenancapkan permusuhanantarakewajibandengankenyataan,dansetiap
masamemiliki hukum atauketetapantersendiri,makajika kefasikkantelah
merajaleladan mayoritaspenghunibumi ini adalahorang-orangfasik, lalu
kemudianorangfasik trdakbisadijadikanImamjuga tidakditerimakesaksian
mereka,hukum-hukummereka,fatwa-fatwanterekadan kekuasaan mereka.
makadi atasbumi ini tidakadalagi hukumdengandenrikiansistemkchidupan
manusiaakanmenjadikacaudanmsakrianberakibatkanhak-hakmanusiahilang
ataudirampas, makadengandemikianl,angwajibdilakukanadalahyangterbaik
yaitumenerimakepemimpinan orangfasikdanjugamenelimahukun, kesaksian
danfatv,,a merekadaripadaterjadikcrusakan yanglebihbesar,hal ini dilakukan
sebagai pilihanterakhirsetelah mengerahkan seluruhkcmampuan untukmencari
yanglebihbaikdaripadayangbaik,dandalamkeadaan jni
darurtt yaitukeadaan
berkuasanyakebatilanmaka tidak ada jalan lain kecuali bersabardengan
melakukankemunkaranyangpalingkecil dosanyadan trdakberlebih-lebihan

- ?15
Buku K.eempat...
dalam melakukankemunkarankarenaketernaksaan.

Apakah Seorang Qadli (Hakim) Boleh Berfatwa?


Tidak ada bedanyaantaraseoranghakim denganorang lainnyayang
bukan hakim dalam hal ini dibolehkannyaberfarwabahkanwajib baginya
berfatwajika telahdiputuskanuntuk berfatwa,ulama salaf(yang terdahulu)
danulamaKhalaf(yangdatangkemudian)telahbcrsepakat untukmembolehkan
seoranghakim berfatwa,karenakedudukanfatwa masihdi dalamtanggung
j a w a b t u g a s s e o r a n gh a k i m m e n u r u ts e b a g i a nb e s a r u l a m a ,y a n g t i d a k
dibolehkanadalahmengangkat hakimbodohkarenatugashakimitu mencakup
sebagaipemberifatrva,yangmenctapkan fatwadan menerapkan pelaksanaan
fatwaterhadapfhtwayangtelahdikeluarkan,sebagianparaahli Fiqh di antara
p a r a p e n g i k u tI m a m A h m a d d a n I m a m S y a f i ' i b e r p e n d a p autn r u k r i d a k
membolehkanseoranghakim berfatwapada masalah-masalah hukum yang
berkenaandengantugasnyasebagaiseoranghakim kecuali pada masalah
bersuci,shalat,zakat,danlainnva,alasanmerekayangmelarangadalahbahwa
fatwa seoranghakim akan bisa menjadi sepertikepurusanhukum yang ia
tetapkansebagaihakim terhadaporangyangsedangdiadili,danmustahilbagi
hakirnitu untuk membatalkanfatwanvasaatberlangsungnya pengadilan,karena
terkadangijtihadnyaitu bisaberubahsaatberlangsungnya pengadilandengan
muncul indikasi-indikasiyang mengharuskan ia berubahfatwanyaditengah
pengadilanitu, yang manaindikasi-indikasiitu tidak dipikirkansamasekali
saatia mengeluarkan fatwadiluar pengadilan, makajika ia tetapberpendirian
teguhpadanyadan menetapkanhukuman(vonis) berdasarkan fatwanyairu
berarti ia telah menjatuhkanhukuman (vonis) yang bertentangandengan
k e b e n a r a ny a n g t e l a h r a y a k i n i , k a r e n ad i t e n g a hp e n g a d i l a ni t u i a t e l a h
menemukanindikasi baru yang menjadikanfatwanyaitu cacatatautidak benar
Dan jika ia memberihukuman(vonis)yang bertentangan dengankebenaran
makaorangyangsedangdiadili akanbalik menuduhnya bahwaia menetapkan
hukumanyangbertentangan denganapayangdiyakinihakimdanbertentangan
denganapa yang telah ia fatwakan.Maka berdasarkanini Syarih berkata:Aku
adalahhakim yangmemutuskanhukumankepadakaliandanaku tidak berfatwa,
hal ini dikisahkanolehIbn Mundzir.dania mcmilih untukmemakruhkan fatwa
pada masalah-masalah hukum yang belhub.rngandenganmasalah-masalah
peradilan.Syaikh Abu Hamid Al-Isfiraini berkata:Sahabatsahabatkami
memilikiduapendapat tentangfatwadalammasalah-masalah hukum,pertama:
Tidak boleh seoranghakim berfatwadalammasalah-masalah hukum karena
bagi seoranghakim ucapanataupendapatmanusiaadalahbidanggarapannya
sementara bagi orang yang diadili ucapanataupendapatmanusiaitu adalah
bukti yangbisa dijadikanalasan.Kedua:Boleh bagi seoranghakim berfatwa
dalammasalah-masalah hukumkarenaia ahli dalambidangitu.

716 - I'lamul tr{uwaqi'in


FATWA SEORANGHAKIM DAN
HUKUM DARI FATWA ITU
Fatwa yang bersumberdari seoranghakim bukan merupakanhukum
dari sebagaihakim, maka seandainya ada fatwa lain yang digunakandalam
pengadilanbertentangan denganapa yang telahdifatwakanmaka ketetapan
pengadilan itu tetapsah,olehkarenaitu dibolehkan orangberfatwablgi seorang
hakim maupunyangbukanhakim,makaharusdibedakanhukumataukeputusan
seoranghakim denganfatwa seoranghakim, hukum ataukeputusanseorang
hakim harusdihadirioleh hakim itu dan orangyang diadili ataukeduapihak
yangbersengketa dihadapan hakirn,sementara fatwabisadisampaikan dengan
t i d a k h a d i r n y as a n g h a k i m , m e l a k u k a ns u r a t m e n y u r a td a l a m b e r f a t w a
dibolehkansementara dalammelakukansidangpengadilantidak bisadengan
suratmenyurat,perbedaan ini amatjelassekali.

Bolehkah Berfatwa Untuk Sesuatu Yang Belum Terjadi?


Jikaseseorang memintafatwatentangsesuatunrasalahyangbelumterjadi,
a p a k a hm e m b e r i k a nf a t w a n y a d i b o l e h k a na t a u d i b e n c i ( m a k r u h ) a t a u
dianjurkan?Dalam hal ini ada tiga pendapat,kebanyakanorang-orangsalaf
berpendapat bahwaseseorang hendaknyatidak berbicaratentangsesuatuhal
yangbelumterjadi,orang-orang salafjikaseseorang di antaramerekaditanya
tentangsesuatunrasalah,maka ia balik benanya:Apakahrnasalahitu telah
terjadi?Jika penanyamenjawabya, makaia akanberusahamencarikanjawaban
masalahitu danjika rrasalahyang ditanyakanitu belumterjadimakaia akan
menjawab:Tinggalkanlahkami dalam keadaanbaik. Imam Ahmad berkata
kepadabeberapasahabatnya: Hindarilaholeh kalian untuk berbicaratentang
sesuatu rnasalah yangengkautidakrnemilikiinramataulauladandalammasalah
ltu.
Rincian yang benar adalah,jika dalam masalahyang ditanyakanitu
terdapatNash-NyadalamAlqur'an danAs-SunnahataudariAtsarparasahabat
boleh untuk menjawabdan membicarakan masalahitu, danjika masalahitu
tidak adadalam Nash Al-Qur'an dan Haditssertatidak adadalamAtsar dan
juga diduga tidak n'ungkin terjadi maka tidak boleh menjawabdan

BrrkuKcempat...- 717
membicarakan masalahitu. danjika masalahitu langkaterjadinyadanmungkin
terjadi serrentarapertanyaanitu diungkapkanuntuk menjagadiri agar dia
mengetahuimasalahitu denganpastijika masalahitu terjadi,maka dalam
keadaansepertiini dianjurkanuntuk menjawabnyascbatasyan-eia ketahui,
artinyajika jawabanitu mengandungkebaikanmakamenjawabadalahlebih
utama.

Pemberi Fatwa Tidak Boleh Nlengada-adaAlasan


Tidak boleh bagi pemberifalwa untr.rkmencaridalih ataualasanyang
diharamkan dandinrakruhkan dantjdakbolehmencarialasanyangdibuatbuat
u n t u k m e m b e r i k a nk e r i n g a n a nk e p a d ao r a n g y a n g d i i n g i n i n y a ,k a r e n a
melakukanperbultansepertiitu adalahperbuatanyang fasik dandiharamkan
mengeluarkan fatwl dcngancara scpcrtiitu, akan tetapijika ia mernpunyai
tujuan baik dan menggunakanalasanyang dibolehkandan tidak diragukan
sertatidakadamudlarat(scsuatuyangmerusak)dalamhal itu dilakukanuntuk
menyelamatkan orangyangbertanyamakaalasansepcrtiitu bolehdilakukan
b a h k a na m a t d i a n j u r k a nA n a b i - N y aA . S u n t u k
, l l a h t e l a h m e n g a n j u r k aN
mcnyelamatkan dirinyadariperbuatan melanggar sumpahdenganmemerintah-
kannyauntukmengambilseikatlidi (kayukecil)laluia memukulistrinyadengan
satukali pukulanmenggunakan seikatlidi tersebutuntuk memenuhijanjinya
terhadapdirinyauntuk memukulistrinyasebanyakscratuskali pukulanjika ia
sembuhdaripenyakit.Jugasebagaimana anjuranRasulullahkepadaBilal untuk
menjualbuahkurmabeberapa dirhamkemudiandenganuangbeberapa dirham
itu bilal membelikurma lain hinggara terlepasdari perbuatanRiba, sebaik-
baik jalan keluaradalahjalan keluaryang tidak mengandungdosa,seburuk-
buruknyaalasanadalahalasanyangrnenjerumuskan orangpadaperbuatan dosa
ataumenghalangi sesuatuyangtelahdiwajibkanAllah dan Rasul-Nya.

Pemberi Fatu'a Mencabut Kembali Fatwanya


Hukum fatwa yang dicabutkembali oleh pemberifatwa,jika seorang
pemberithtwamengcluarkan suatufatwakemudiania mencabutkembalifatwa
itu maka jika penanyaatauorangyangmemintafatwamengetahui bahwafat\aa
itu telahdicabutmakaharambaginyauntukmelaksanakan tatwaitu. akantetapi
menurutsayadalam hal ini ada rinciannya,yaitu tidak diharamkanbaginya
melaksanakan fatwa itu hanyakarenapembcrifatwa itu telah mencabutqya
akantetapirnasalahini tergantungpadanyahinggaia bertanyakepadaorang
lain,makajika fatwaoranglain itu sanadenganfatwayangtelahdicabutmaka
bolehbaginyauntukterusmelakukanfatwaitu, danjika oranglain itu memberi
fatwa yangsamadenganfatrvabarusebagaipenggantrfatwa yangdicabutmaka
harambaginyauntuk melaksanakan fatwa yang dicabut,hal ini bcrlakujika

718 - l'lamul r\luwaqi'in


tatwayangdicabutitu bertenrangandengandalil-dalilSyar'i, sedangkanjika
pencabutkanlatwa itu didasarkan
karenabertentangan denganMadzhaborang
pemberifatwamakatidakdihararnkan baginyauntuktetapmelaksanakan fatwa
yangtelahdicabut,kecualijikalatwa yangdicabutitu sudahmerupakanIjma,
paraulama.
Jika seorangpria menikahberdasarkan fatwa seseorangkemudiania
m e n y e t u b u hiis t r i n y al a l u s i p e m b e r if a t w a i t u m e n c a b u ft a t w a n y ay a n g
m e m b o l e h k a ni a m e n i k a h .m a k a t i d a k d i h a r a m k a nb a g i n y au n t u k t e t a p
mempertahankan wanitaitu sebagaiistrinyakecualidenganadanyadalilsyer'i
yang menetapkanhahwa pernikahanitu haram. Dan tidak wajib baginya
menceraikan i s t r i n y ai t u h a n y a k a r e n at c l a h d i c a b L t t n yfar t w r y a n g
membolehkan, apalagijika pencabutfatwajtu hanyaberdasarkan bahwafatwa
itu bertentangan denganMadzhabnyasementara madzhablain membolehkan
pernikahanltu, ini adalahpendapatyangbenar.
Sebagiandi antarakamidansebagianpengikutSyati'i beryendaparuntuk
mewajibkansang pria menceraikanistrinya berdasarkanfalwa yang telah
dicabut,menurutmerekadalamhal ini adadua macampendapirt, dan rnereka
berpendapat:Karena pencabutanfatwa itu bukan berdasarkannradzhab
melainkandengankiasansebagaintana jika berubahijtihadorangyangdiikuti
dalamhal arahkiblat saattengahshalat,makawajib baginyauntuk nterubah
arahkiblat denganmengikutiimam.
Maka dikatakankepadamereka:Priayangbertanyaitu telahbersetubuh
dengan istrinya benar,sah dan dibolehkan,dan tidak ada perintah yang
mewajibkandirinya untuk menceraikan istrinyabaik dalamNash Syar'i atau
pun dalam ijma', maka tidak wajib baginyauntuk menceraikanistrinyaitu
hanya berdasarkan berubahnyaijtihad pemberit-atwa.Sedangkanpendapat
kalianyangmengqiyaskan masalahitu denganorangyangmerubahrltihadnya
dalam rnenentukanarahkiblat maka itu adalahalasankatni terhadappendapat
kalian,karenasesungguhnya hal itu tidak akanmembatalkanperbuatanMa'mum
denganijtihadnyayangpertama,danwajib bagiMa'mum untukmerubaharah
pada ijtihad yang kedua,karenamemangMa'mum itu diperintahkanuntuk
mengikutiimam,bahkanyangserupadenganpendapat kami adalahseandainya
r.ltihad
itu berubahsetelahselesaimeiakukanshalat.makashalatitu tidakwajib
diulang,lalu setelahitu ia wajib melakukanshalatsesuaidenganijtihadyang
kedua.
Sedan_skan pendapatAbu Amru bin Shalahdan Abu Abdullah bin
Hambandari golongankami mengatakan:"Jika pcmberifatwa itu berfatwa
berdasarkan MadzhabscorangImam tertentukemudiania mencabutkembali
fatwa itu karenaia mengetahuibahwafatwanyaitu bertentangan
denganapa
yangtelahditetapkanolehMadzhabImam makawajib baginyameninggalkan

Buku Keempat... 719


fatwaitu, karenafatwanyasamirdengankedudukanijtihad,sementara apayang
ditetapkanMadzhabnyailu satnaden-san kedudukanNash Syar'i". pendapat
ini adalahtidak benar, tak ada scorang ltnam pun yangmenetapkan ketetapan
s e p e r t i n i k a r e n at i d a k s e s u a di e n g a np o k o k p o k o k S y a r i ' a h .S e a n d a i n y a
pendapatImamnyasatnaden-qan keciuduklnSyari :th rnakaperrdapat itu tidak
boleh ditentangnya, blrang siapa yang mcncntang pendapat itu berarti ia adalah
Fasik,makapcndapatkeduaorangitu tidak benar. tak ada seorang Imatn pun
yangnrembltalkan f a t w a s e o r a n gh a k i r n . i u g ln l e r n b a t a l k al a
ntwaseorang
pcmberilatwa hanyadikarenakan bertcntangan pendapatZaid danAmru. dan
tak ada seorangpun pengikutpata lntam itr: yang mernbatalkan suri(ulrtu u
atauhukumkarenabertentangan denganpendapat oranglain.akantetapirncrcka
mengatakan: Batalnyakeputusan ataufatwa.jiklbettentangan dcnganAl Qur'an
atauSunnahatauljma' para ulama, tak seorang pun di antrra rnerekaberkata:
Batalnyakcpulus:rn hakim ataulirtrvajikabertentanglndenganpendapat Fulan
a t a u F u l a n ,j u g a t a k s e o r a n gp u n b e r k a t a :l S a t a l n y rl a t r v as c s e o r a njgi k l
bertentangan dengankeputusanscoranghakirr, maka brgaimanamungkin
dibolehkanmenbatalkenkeputusanparahakim ataufatwaparapetllberifatwa
hanyaberdasarkan bahwirkcputusanitu atau lntrvaitu bertentangan dengan
pendapatseoranghram Madzhab'1 apalagi jika kcputusan ittl atau fatwa itu
sesuaidenganNash Rasulullahatau sesuaidengln latwa para sahabat' lalu
dibolehkanmcmbatalkannya karenabenentangan denganpendltpatFulanbin
Fulan.Allah SWT dan Utusan-Nya Muhammad SAW sertaImanl yang ada
tidak pernahsekalipun menetapkanbahwr pendaPat seorangahli Fiqh sama
kcdudukannyadenganAl Qur'an dan Hadits yang rvajib diikuti dan haram
untuk ditentang,makajika telahjelas bagi seoran,e penrbcrifatrvabahwaia
b e r t e n t a n g adne n g a np e n d a p a lt m a m M a d z h a b n v l .t e t a p i s e s u a id e n g a n
pendapat ketigaImamlainnyamakatidakwajibhagisuamilnenceraikan istrinya
dan merusak rumah tangganya hanya dikarenakan pendaprtnya itu benentangan
denganlmamnya,apalagijikapendapat ketigaImamlainnyayangsesuaidengan
Nash-NashAl Qur'an.
Jika dikatakan:Bagaimanapcndapatanciajika ijtihad untuk seorang
untuk menberitahukanorangyang
pemberifatwaberubahapakahdiharuskirn
memintafatwa'l
Jawab:Dalamhal ini pendapatulamaberbeda. ldl pcndapat:Tidakharus
baginyamembcritahukan pcrubahlnitu kcpadr si penanya,dan jika ia belum
mengatakanpenrbataliln fat\\'a itu maka ia tidak berdosadan dirinya tnasih
untuk mcnjalanifatwa atauijtihad pertarna,pendapatlain
diberi keleluasaan
mengatakan:pemberifatrvahlrus tnemberitahukan perubahlnitu kepadasi
penanya,karenaapayang ia yakini benartclah menjldi tidak bcnar,dantelah
jelas baginyabahwaapa yang ia fat\\'akanbukan bagi:rndari ajlran agama'
makawalib baginyauntuk menberitahukanhal itu. sebagaimana yangpemah

720 I'lamul Muwaqi'in


SELURUH IMAM BERPENDAPAT
DENGAN HADITS DAN JIKA
PENDAPATITU BENAR MAKA
ITULAH MADZHABNYA
I m a m S y a l i ' i b e r k l r l : J i k ak a l i l n m c n d a p a t k adna l a r nk i t a b k us c s u r i r u
y a n gb e r t e n t a n g adne n s a ns u n n a hl l a s u lm a k l i k u t i l a hs u n n a hR a s u li t u c l a n
t i n g g a l k a n l aahp a\ a n ! t e l l h a k u k a t a k a ni.a . j u g ab c r k a t aJ: i k a b e n a rs a b c l a
y a n g d i u c a p k a no l e h R a s u i L r l l a lha l u : r k u b e r k l t a s u a t u p c n d a p a ty a n g
benentangan den-ean slirdnRasul,makasaYamencabutpcnclapat sayt dansaya
akanberpendapat scsuaiden-qan sabdaRasulullah.Jugaia berkata:Jika sabda
Rasulullahbenarmakacampakkanlah pcnd:rpatku ke tembok,bcrkattpula ia:
Jikasuatuhaditstellh diri* avltkandariRasulullah dansayabelurnberpendapat
denganhaditsitu. maka kerahuilah.bahwaotakku relahhilang.dan ucapan-
u c a p a ni a i n n v ar , a n l i a u c a p k a nd c n g a nn v a t ab a h * a i a n r c n j a d i k ahna d i t s
sebagai daltlbagiseluruhpcndapatnva. Dan ia menl'atlkanbahu,amadzhabnya
adalahsesuatu yangbersumber darihadits.iil tidakmcmpun;,ai pendapatseltin
pendapathadits.dania rnellrangsescorang untuk rncngikutipenrJapatnya jika
bertcntangan dencanhaditsdcnganmengattkln ini adalahmadzhabS1,afi'i.
d a n t i d a k b e r f a t s a d e ' n g a ns u a t uv a n g b e r t e n t a n g adne n g a nh t d i t s l a l u
mengatakan ini adalahnradzhabSvafi'i.dantidakbolehmengambilkeputusan
denganthtwatcrsebut.hal ini dinyatakanolch parapcnrimpinpenrikut imam
Syaf i,bahkandiantaramr'rckaadayangberkatakepldaorangyangbersumber
dariungkapan ImamS]ef i: Htilits inibenardanbcrtcntan-qan denganpcn.lapilt
I m a mS y a f i ' i .m a k av a k i n l a hb a h u , ap e n d l p a itt u b u k a nm a d z h a b Syafi'i.

Apakah Orang Yang Memiliki Kitab-Kitab Hadits Dibolehkan Untuk


IJerfatwa?
J i k as e s e o r a nmge m i l i k ik i t a bS h a h i hB u k h a r di a nk i t a bS h a h r h
Muslim
atausatudi anrarakitab itu ataukirab-kirabhaditslainnvayangtelahdikenal
kebenarannya, makaapakahbolehbaginvauntukbertatwa'/sekelompok orang

Iluku Keempat...- 731


dari golonganMuta'akhirin berkata:Bahwa orang itu tidak boleh berfatwa,
karenabisajadi hadits-hadits itu telahdihapuskankebenarannya (rnansukh),
atauhaditsitu memiliki arti yang bertentangan denganhaditslain, atauorang
yang akan memahamihadits itu benentangandensanarti yang sebenarnya,
atau suatuperkarayang sunnahdiiahani denganwajib, atau arti umum dari
haditsitu didugamengandun-e arti yangkhusus.atauscsuatuarti yangmutlak
difahamidenganterikat,makadari itu tidakbolehbaginyauntukmelaksanakan
a p a y a n g t e r c a n t u md a l a m b u k u h a d i t s i t u , j u g a t i d a k b o l e h b a g i n y a
mengeluarkan fatwadarikitabhaditsitu sebelurnia bertanyakepadaahli hadits
a t a u a h l i F i q h . P e n d a p a lt a i n m e n s a t a k a nB : oleh bagi orangitu untuk
melaksanakan atau berfatwadenganhaditsyang ada dalam kitab haditsitu,
bahkanhal itu amat dianjurkanoleh para sahabat,yaitu jika sampaikepada
m e r e k as u a t u h a d i t s y a n g b e r s u m b e rd a r i R a s u l u l l a hn r a k r m e l e k a
menyampaikan haditsitu kepadayang lainnyasertamelaksanakan haditsitu
d e n g a ns e g e r at a n p a p e r l u m e n g k a j i a t a u m e l i h a t h a d i t s l a i n n y a y r r r g
benenhngan, dantak seorang pundi antaramcrekayangberkata:Apakahhadits
ini telahdilaksanakan oleh fulandan fulan'?kalaumerekamendapatkan orang
yangmengatakan sepertiini makamerekaamatntarahsekali,begittrluguyang
dilakukanoleh paratabi'in, hal ini amatmudahsekalidiketahuibagi mereka
yang memiliki sedikitpengetahuan tentangkeadaansertasejarahtentangor-
angsalaftersebut, j auhnyasuatumasadarimasakenabiantidakbolehdrJadikan
alasanuntuk tidak diambil atau melaksanakan haditsitu, seandainya hadits-
haditsRasulullah tidakbolehdilaksanakan sctelahdiketahuikebenarannya sebe-
lum di laksanakan FulanatauFulanmakaFulanatauFulanitu beraninerupakan
penghinaan terhadaphaditskarenaia telahmenjadikandirinyasebagilisyarat
untuk melaksanakan hadits,cara berfikir sepertiini merupakancaraberfikir
y a n g a m a t b a t i l . A l i a h t e J a hm e n j a d i k a nR a s u l u l l a hs c b a g ih u j j a h u n t u k
m e l a k s a n a k a an p a y a n g b e l i a u b a w a k e p a d am a n u s i aI a i n . A l l a h t e l a h
memerintahkan beliauuntukmenyampaikan sunnahnya, sertanengajakkcpada
orangyangtelahsampaikepadamerekasunnahRasuluntukmengikutisunnah
i t u , j i k a m e r e k ay a n g t e l a h m e n e m u k a ns u n n a hR a s u l k c m u d i a nb e l u m
nlelaksanakan sunnahtersebutsebelumdi Iaksanakan oleh imam Fulan dan
imam Fulan maka tidak ada faedahnyamenyampaikanhiiditstersebut,yang
bcrfaedahhanyalahucapanFulandanFulandanbukanslbda Rasulullahnaka
ini adalahkesesatan.
Sedangkanmasalahhadits yang dihapuskankeberadaannya (lladits
Mansukh).paraulamatelalrbermufakatbahwahadits-hadits yangsedemiLian
itu tidaklebihdarisepuluhhaditssaja,makakemungkinanterjadinyakesalahan
untukmenggunrkanhaditsMansukhitu lebihsedikitdi bandingkernungkinan
terjadinyakesalahan dalammengikuti(Mentaqlid)ofangyangterkadangbenar
danterkadangsalah.Teljadinyakesalahan dalammemahamiucapannt nusiu

732 - I'lamul Nluwaqi'in


yangterjaga(Ma'shum)yaitu
Nabi Muhrrnmadlebihsedikitdaripadaterjadinya
kesalahandalammemahamiseorangahli Fiqh.
Rincianyangsebenamya dalammasalahini adalah:Jikasegipembuktian
haditsitujelasdannvatabagisetiaporangyangmcndengar haditsitu dantidak
mengandungarti selxinarti yang banyakdipahamisetiaporang maka boleh
baginyauntukmelaksanakan danberf;rtwadenganhaditsitu, dandalamhal ini
tidak perlu baginyauntuk memintarekomendasi dari seorangahli Fiqh atau
seorangiiram, sabdaRasulullahadalahmerupakan hu.jjah(Bukti) walaupundi
tentangolehorangvangmencntang. Danjika segipembuktianhaditsitu tidak
jelas dan tidak n) ata maksudnyamaka tidak boleh baginyauntuk melaksa-
nakandan berfanvapadahaditsitu karenadalamhaditsitu terdapatkera-euan.
makadalamhal ini hendaknyaia bertanyadan mencariketerangan haditsini.
dan lika segi pembuktiannYa jelas scpeni bersilatumum dari sesuatuyang
khusus,perintahdalamarti \\'ajibataularangandalarnarti haram.makaapakah
bolehbagiorangitu untukmelaksanakan danberfatrva denganhaditsitu?dalam
ungkapanlain melaksanakanarti yang nyata dalanr suatu hadits sebelum
membahastcntanghadits lain yang rnenentang, dan dalam hal ini ada tiga
pendapam t e n u r u tM a d z h a bA h m a d s e r t al a i n n y a ,y a i t u : r n e m b o l e h k a n ,
melarang,dan membedakanantara arti yang bersifat umum dan khusus,
sementara haditslang mengandung perintahdan laranganboleh langsungdi
kerjakansebelummembahas tentanghrditslainyangbertentangan, hal ini semua
jika itu
di laksanakan oran-s memilikikemampuan memahamihaditsakantetapi
ia lemah dalam mengetahLri ilmu-ilmu cabang,kaedah-kaedah pokok serta
'Arab,
bahasa danjika ia tidak memiliki kemampuansamasekalimakawajib
baginyamelaksanakan tlrnan Allah: "maka bertanyalahkepadaorangyang
mempunyai pengetahuan.jika kamutidaknrengetahui" (An-Nahl:43) sertasabda
Rasulullah: "ketahuilahbahu'amerekabertanyajikamcrckabelummengetahui,
sesungguhnya penyembuhanorang yang lemah itu adalahbertanya",jika
seorangpemintafatrvadi bolehkanuntukbersandar kepadapendapatpemberi
fatwa berupapendapatny'a ataupendapatgurunyaatau pendapatorangyang
lebih tinggi lagi yaitu pada pendapatImam Madzhabnya,maka orang yang
m e n y a n d a r k a np e n d a p a t n y ap a d a k i t a b - k i t a by a n g b e n a r b e r u p as a b d a
Rasulullahadalahlebih utamauntukdi bolehkan.

Apakah Pemberi l-atwa Harus Berfatwa Dengan Madzhab Yang Bukan


Madzhab lmamnya
Apakahorangyang rrengikuti(Taqlid)kepadaImam tertentuharusdi
bolehkanuntukberfatwadenganpendapat imamlainnya?Terdapat
duakeadaan
dalamhal ini; PenanyahanyabertanyatcntangMadzhabrmamitu sajadengan
mengatakan: BagaimanapendapatMadzhabImam Syafi'i dalammasalahini

Buku Keenrpat...- 733


dan itu misalnya'1 rnakl jikl ia ditanyatcntangmadzhlb imam Syafi'i tidak
b o l e h b a g i p c m b e l Jf a n v a u n t u k m e n s k h a b a l k l nk e p a d ap e n a n y l s e l a i n
M a d z h a bS y a f i ' i k e c u a l is e k a d atl a r r b u h a nd. a nj i k a d i t a n y l k a nk e p a d a n y a
lcntangketetapan(llukum) Alhh tanpl bcrnraksudkeplda pcndapatseorang
ahli Fiqh tenentu.rlaka dalanrkeadaansepeniini u'alibbaginyauntukberlttwa
dcnganpenthpatyangrncnurutnya IebihkuatdanpalingdekatkepadaKitlbullalr
dansunnahRasull,angbcrasaldarilr'ladzhab Inranrn),a ataunradzlublain yung
i n c l c n t a n g n y rd.a n - i i k a h ai tl u t i d a kn r u n g k i ni a l a k u k a nd a ni a k h a u a t i r a k a n
terjaclikcsalahan dlla|lr rrasrlahyungia tanl,lkanrnakaia tidak bolehberfat-
\\ii dcn-qalsesuatu yrn,stidlk ja ketahuikebenarannl'4. Apalagijikaia ntemberi
lat$ a yangbcrtcntln-run ilengankcbenaran yangia 1'akirri, karenasesungguhnya
Alllh akanbcrlln) l kcpadaparahrkinr tlan pentberiittwa tentangapayang
ncrcka sanrplikandlri Ii.asulullah dantidak ditlLrl)a tentrngapayungmcrcka
s l m p a i k r nc i a r i l ] r a r nt c e n t ua t a up c n d a p l tl n r r r n i l u . D a l a mk u b u rd a n d i
hali kirnrlt setiapnr.rrlLlsia ukanditanyatenlrng ilpa yang Inerckasamplikair
d a r il l a s u l u l l a hd.i d a l a r nk u b u ln r c r e k a k a nd i t a n y l :A p a ; ' a n gt e l t h c n g k a u
katakantcntilngscoran-u plia utusanAllah yang tclilh diutus kcpadakaliln l
"Dtn (ingtrhb) hari(di \vrktu)r\llah rncnycrumcrcka.serayabcrkata: Apakah
jlrvabanmr-r kepadaparalasul.) (AI-Qashlsh:65). Tek adascorungpun yan-s
ditrnya tcntangafil ) an.!engkausamplikandari scorangirnamltau seorang
s y a i k ha t r u s e o l a n gp e n g i k u tl a i n n y a ,b r h k a n s c t i r p i r l d i v i d ua k a nd i t a n l ' a
kcpudasiapaia ikut, rrrkr hcrtclaklah it bersiapuntuk rnenjau'abpertanyrln
itu sclta mcmpcrsilpkanjarvabanyang trenaruntuk nrcnghadapipertanl'aan
] LLI.

A k u t e l a hn r e n d c n g adr l l i g u l u k a n r i .i a b e r k a t a d : a t a n gk e p a d a k u
hebcnrpuorangahli []it1hclari-uolongan Hanali lalu iir bcrkata:Perkaraapaitu'1
ia men.jarvlb:aku ingin pindah dari Madzhabku.aku bertanyakepadanya:
IJurtlahMadzhabilu dalarntiga bil-cian. ba-eian yangbcnaryaitu bagianyang
nylta benardan scsuaidcngankitab dan sunnahmaka putuskanlahperkara
denganbagianini sertl beriatrvallhdcnganbagianini dengansenanghati dan
lapangdada.bagian1,anglemahdan tcrdapatkcraguandalamkesesu;ti;rnnyl
tcrhadap Al-KitabdanAs-sunnah. makajanganlah rncngambil kcputusan dengan
bagianini dln.janganberlirtu'adengannva dantahanlahdirimu untukmengiku-
t i n y a .d a n s a t ub a g i a nt e r d i r id a r i m a s a l a hm r s a l a hi j t i h a dy a n gn t a n ai l a l i l -
dulil dalarl masalahili bcrsifattarik menarikantarasalu pendapatdengrn
pcndapat lainnya.rnakadalamhal inijika andaberkehenclak bolchandabcrfatrva
r\tsglrrr'*q\'lrl\m (s jr\',r'rsr\l\rdlkbtr\t\ts\rklr'-rkl\s\t\trs*lrsrtrnng--i'\
kann_va. makaorangitu bcrkatakepadaku: SemogaAllah memberimukebrikan.
Kelompoklainnyayangdi dalamnyaterdapatAbu Amru bin Shalchdarr
hadilsyang
llarangsiapanrendapatkan
AbLrAbdullahbin Hamdanbcrpcndapat:
rn:rkarvrlrupundlllm Madzhabitu terdapat
denagnMaclzhabnva.
bertentangan

734 - I'lamul Nlurvaqi'in


s l m n r u n t u k b e r i j t i h e da t a ud l l a r ) t n a d z h a b i t u t e r . c h p ai lm a n t n y l a t a L lrl a s a n
l a i n n v an r a k am c l u k u k a nh u d i t si t u a c l a l a l tc b i hu t a r r l . I ) a n . j i k as a r r n ab c r i j t i h a d
belurn terpenLrhilapi tli tlirllrlr hatinyit tcrdilpilt kcralunn bahu,a maclzhabnya
i t u l l c r t e n l a n g a nd c n l l n I t l d i t s d a n i l h c l u n t r n c n c n r r r k u n. j a r v a h a n1 , t i n g
I r r c n r u a s k atnt : n t a n rh l t l i t t r .n t a k i rh c n d a k l a hi : t r n e n t p c r . l t a t i k l t l : A p a k lhha d i l s
j t L rc l i l u k u k a no l e h s c o r i r n gi n r a n rv l n ! b c r d i r i s c n c i i r i.,i r l t l rt i ( l a k ' lr n l k l . j i k a i a
n r e n c n u k a ni n n n r r r r l ! b c r d i r i s c n d i l i ( T i d l k b e r p c n t l a p r p t a r - l ah a s i i i j t i h r d
o n r n gl a i n t c t a p ip i r ( i l l t t i , i l i . j t i h a d r r vsae n d i l i l r n a k ah c n d a k n l r i a h c r n r a c l z h a t r
p a d a N l l d z h u b i r r r a n ti l u c i l r l l r l tn e l l k s a n i r k a nh a r l i t sl e f s c b u td a n c l e n g a ni l i
b i s a r n e n . j a c i i k ai rnl u s u r b r l r : i n t , aL r n t u kk c l L r a rd a r i n t l d z h a b l n l r r r r n y ao a r a n t
r n a s a l a hi n i .

. f i k a P c n r b c r i l i a t r r a \ l r n e n r u k a n B a h v a P e n d a p : r tN l a d z h a b L a i n L r : b i h
l l e n a r , A p a k a h I ) i l r a r u s k a r rl l a g i n v a [ J n l u k B c r l i r t l a l ) c n g a n h l a d z h a b
Lain Itu?

I'cntltcri lirtrra rrrnl rrrcni.]lOlon.gkd u in| j n t a k c l i t d l t s u a t u M a d z h l r b


a p a k a hh a | u s b ! ' r l l l t \ \ i lr l ! ' n - s l I ltr J a d z l l i r bI l r i n n l uj i k t r \ { . u l z l l l L bl i t i r ri t u l e b i h
kLratnrdrurlrtli\ lt .).jik.L Lrr.rnLit rr rrrcnugLlllitktnl clo(1ci.jtihlrl}ln.t sltrniidcngltn
n r e t o d ci j l i h l L r l j t r l r n r . c l t . r n t c n l i k u t i r l l l i l v a n - qs l r n a . n a k l r b o l c h b a g i r t r l r
L u r t u kb c I l l t r r a d a r ! l t n I c n r l l l ) i l t Y u n ! l n l c L l t L t t n \ rlrc h i h b c n l r r .$ l l a u p u n
1 l c - n c i : i pi al ut b c r s L t n r i r cr 'l tr r r i\ l t r d z l t a b .c l l n . j i k l i a a d l r l l i hs c { ] r ' l r n n : :t L r j t l i h i i l
r , u n g t n c n t i k a t k u n r l i l i l l r t l r r f c l t d l l l ) i l t p en r J l t l n t i n t : t r n i l u d a n t i d a k r n a u
nrcnuanrbilpend.il)illJrLfi\l lri./llllh luinnt lr. ntaka ia t iiilrk bolch bcrijrlrvaclcnlan
r r r L t l z h l rl b l t i n r t ra i 1 L r .l i L liti k i i i i r i n ! i n n t c n l a r r r p a i k ainl L rn r r i k tlrt c r r l l i r np l i u l n r ' . r
i t t t l r l r n l ' l bt c r s i l l L pt c n r r n r I u i l n d a n b u k a n l l L t u l L .
\ ' ; r n gb c n u l l i l l h . j i L l p c n t i a p a -l r ' a n gb u l a n i n l t r n n v a l e b i h k u a t t l c n a t n
claliivanl kult pLrllirl.ik.r i.Lltrr rr: kclulr dari ltokok ltokok scflrLkaedlh-klieclah
i r n a r n n - " i-teu . r r a k a l i k i r p c n c i a p . sr tc b i i g i a nd i a n l i t r i l t c r c k i t i c b i h l e n t a hn l r k l i
l ) L ' n d a p a l n vlll L rh i l tu s d i l o l a k d . r l h a r u sd i t c l i n r . ip c n i l l p a t \ l n - g l e b i l t k u l l .
t i d a k d i l a g u k l r n l l t g i b a h u a s a l i l t l tp c n d a p l l ty a n q b c n l i r n l t k l b l l i s e r r r r r r r - : r
I ) c n - 9 i k um
t a d z h a b h a r L r sk c l u a r t l a l i p c n c l a l t aitn l l t n t n v ay a n g b ! - r t e n l a n g l n
rlcn-uanpcDdaplilr ln,t bcnltr tlu|r iu hill us bcrlat\\ a kcp.rtlapenrlapatynttg bcnti.
A l Q a l l u l b c l k l r l : S ! ' i r n d i t i n ) t k c b e n u r : i ni - j r i h a d k Lrrn c n u j u k e p a d l
r n r r t l z h r bA b L rH l r r i l r r h .a k u b c r k l l u : i \ , l a d z h r rS
b r l l i i b c g i n i . a k r n l c t l t l l il k L t
b c r ' l l c D c l a Ptai ct n g i l n l a i n n r a n l l r r l z l t a bA b u H l L n i l n h .k a r c n a I a n l b e r t a n l ' a
k c p : r c l r k ut c n t a n gn r a d z h l bS r l L l i i . r n i r k l a k u h l r u s r n c n g e t a h ubi l h u , : ro r a n . l
v a n g h c r l i t n \ l l k c p l i t l a k ul t r r h c r r n u c l z h akbc p l c l as i u p l . A k L r f r e r t a n l , ak e p a t l l
g L r l uk a m i t e r t a n gl l i l l i t u . n t a k l i l r b c r k a t a :K e b ; r r r V a k adni r n t a r ap u ru p c l t i nt u
f a l w a t i d a k t e r d e t i kd i h a t i n \ a t c n t t r n -M q a d z h a b s c o r l n g i r n a n rp a d a k e j a d i a n
v a n g m c r e k a t a n v a k r n . p c r l l n \ r t a n n c r c k l t a k l a i n h a n y a h u k u m c i a r is u a t u

Bukr.rKcempat...- 735
kejadiansertaapa yang harusia lakukansaatitu. maka bagi pemberifatwa
dengan
tidak bolehbedatwatentangsesu.ltudenganfatwa van-qbertcntangan
kebenaran.

Apa YangDilakukanPemberipa11vn
Jika Ada Dua Pcndapat
Jikaseorangpemberilatrvamencnrukan duapendlplt 1'lngberbcdadan
belumjelasba-tinvlpcndapatyangicbih krratlintarasiltu:Jikaseorrngpetrhcri
fatwamenemukan duapendapat ,'angbelbedadanbelumjelasbtginyaPendapat
nlakaAl-Qadlj Abu Ya'la belklta:
yang
- t l a nlebih y u antarasatuderlganlainnnya.
a " k nkuat
i a b e r ' l a t r v ad c n - c a ns a l a h s a t u f a t \ \ ' a v r n - s c l i a k e h e r r d a k i '
''I
scbagaimana bolch bagin.vauntuk mcllksarakansatutli antiu dttr\pcn'lirplt
itu, adajugayangrrengatakan: Silahkanrlernilih di antaraduapendapat)'ltng
engkaukehendaki,karenl ia berflttrvadcnganllcndapatnYa dan pentlapatnva
i t u a d a l a hm c m b e r i k a n y
h a k p i l i h .a d a . i u g a a n g l r e n g a t a k a nH: e n d a k n y ai a
berfatwadenganpendaplityeng lebih sclarnrlt('l'erhindardari ) di rnti'naduil
pendapatitu.
A k u b e r p e n c l a p aIta: h l l r t r sb c t u s a h as e m a k s i m l l m u n t k i n t t n t u l '
mengetahuiyanglebihkuat,dirntidak bolehbaginll unluk tlcrfat\\'asebclunl
jelas baginyapendapat,vang lcbih kuat.karenasrtu di anttn dua pcnd:tprtt ittt
herfanva lidrk di ketahui
iasti salah,maka tidrk bolch baginyauntuk )'ang
kebenarannya. dan tidak boleh baginla untuk mcnilih antaravang salahdan
yang bcnar.Perkaraini sana dcnganpcrkalavang tlihatlapidenganseorang
tabib(dokter)dalarnnenghadlpipendcritasakitdrn tenlvataildacltrahal dllam
menghadapinya yaitLtyangsalahdanyan-tbenlr tlan ia bclutrrtahurlana yang
benardanmanayangsalah.naka tidakbolehbaginvlmenetaPkan satudr ilntara
keduaperkaraitu dan tidak boleh mcrnilih. juga sebagainlana jika seseorang
beradadi antaradua ialan.sattrdi lntaranyamenujukeselamatan lainnyil dan
menuju kehancuran. dan ia tidak mengetahuikc.jelasan ke dua jalan itu dan
tidak tahumanajalan yangbcnardtn yangsalah.rnakadalamkeadaansepertt
ini tidak bolehbaginyauntuk nremilihataLtmenentukansatucli rntara keclul
itu tanparerlebihdahulumengctahLrij:ilnn ylng benar'dalamrrasrlah-masalah
halal ian harammaka sebaiknyrclan lebih utanrauntuk tetapdi kaji terlebih
dahulu.

Apakah Pemberi Fatwa Boleh Berfatwa Dengan Pendapat Yang Ditarik


Kembali Oleh hnamnYa
Parapengikut imaln-imambanyakmemberifatrvt denganPendaPat-
pendapatlama dari imam-imltn merekayang telab ditarik kembali,bal ini
tanyak terjadipadahampirsemuitgolongan'dansepertitclahdiketahuibahwa

736 - I'lamul Nllurvaqi'in


pendapatyang telahdi cabutitu tidak masukdalamkatcgoriMadzhabimarn
itu, danjika pemberifatwamemberifatwadenganpendapatyangtelahdi tarik
itu dengankeyakinanbahwapendapatitu adalahbenarmaka ridak berarriia
telahkeluardariMadzhabnya, makaapakahadayangmenghararnkarr
scscorang
jika ia berpendapatyangberlainnandenganimamyangempatataulainnyajika
ia berpendapat itu benardan kuat menurutnya?
Sebagianpeneikutimam Syafi'i tetapberpendapat padapendapatlarna
(Al-Qaul-Al-Qadim)nilik Lnam Syafi'i. Menurut pengikLrtimam Hambali
thalakorangyang rnabukitu sah,sementara imam Ahntadmencabutpendapat
ini danberpendapat thalakorangmabukitu adalahtidaksah.Hal ini ntcrupakan
bahwaseorangyang berilnrutidak boleh terikatdenganbertaqlicl(mengikuti
tanpadalil)kepadaoran-e l angdiikuti,dantidakbolehmeninggalkan seseoran-e
mengucilkannya hanvadikarenakan ir menentang seseorlngyrng telahmereka
ikuti bertaqlid.

Tidak Boleh Pemberi Fatwa Berfatwa Dengan Sesuatu yang


Bertentangan Dengan Nash
Harambagipembcrifatwauntukmengeluarkan fatwayangbenerrran-ean
denganungkapanIash. r,r'alaupun pendapatnya itu sesuaidentanMadzhabnya.
Contohnya:Ditanva tentangseseorang yang melakukanshalatsubuh
satu rakaat kemudian matahariterbit, apakah ia harus menyempurnakan
shalatnyaatautidak?ia I:rlumenjawab:Tidak boleh menyempumaktnshalrr
i t u , s e m e n t a rR
a a s u l u l l a hb e r s a b d aM: a k a h e n d a k l a hi a m e n y e m p u r n a k a n
shalatnya.
Contoh:Ditanvatentangorangyangmati padasaatia berpuasa: Apakalr
keluarga(*,ali)n1,a bolehberpuasamenggantikan puasanyaitu? ia menjawlb:
keluarganyatidak boleh meng-santikan puasanyaitu, sementaraRasulLrllalr
bersabda:Barangsi:rpl \rng rnatidalamkeadaanberpuasamaka hendaknrr
keluarganya berpulsauntuk men-sqantikan puasanyaitu.
C o n t o h :D i t a n y , at e n t a n - s c s e o r a n gp r i a y a n g m c n j u a l b a r a n u n r u
kemudianpembeli itu mcncllarni kebangkrutandan harta itu belum lunas,
apakahpcnjualitu lebih bcrhakkepaclabarangitu l Ia nlcnja\\,ab: penjualitu
t i d a kl c b i hb e r h a ks. c n t c n l a rR p
a a s u l u l l abhe r s a b d a :e n j u a l
i t u l c b i hb e r l t i r k .
Contoh:Ditlnr.t tentangscseorang yangnrakandisianghari Rarnatlhun
ataurninuntdillamkeadaanJLrlta. alnkahia harLrs menyernpurnakan puasanll?
ia nrcnjawlb:Ia tidakbolchmenvcmpurnlkan puasanya, sementara Rasululllh
belsabda:Hendaknyaia menyempurnakan puasanya.
Contoh:Ditanyatentangorang yang ntentakanhewanyang mentiliki
taringdi antarabinalanebuas.apakahhal ini haram?ia nen jawab:Tidakha|anr.

Buku Keernpat...- 7J7


sedangkanRasulullah bersabda:Haram memakan setiap binatang buas yang
memiliki taring.
Apakah boleh baginyamelarang
Contoh:Ditanya tentangseseorang:
tetangganyauntuk batangpohon yang beradadi dindingnya?ia menjawab:
boleh baginya melarangnya,sedangkanRasulullahbersabda:tidak boleh
baginyamelarangnya.
Contoh: ia ditanya:Apakah mendapatpahalaorang yang melakukan
shalatdengantidak meluruskantulangpunggungnyasaatruku' dan sujud?ia
Rasulullah
menjawab:ia akanmendapatpahaladari shalatnyaitu, sedangkan
bersabda:Tidaklahmendapatpahalashalatseseorang yangtidak meluruskan
punggungnya padasaatruku' dan sujud.
Contoh:Ia di tanyatentangseorangpria yangmemberikeistimewaan di
antaraputra-putrinyadalamhal pemberian:Apakahperbuatanitu di perbolehkan
atautidak'/Apakahperbuatanitu suatukezhalimanatautidak?ia menjawab:
perbuatanitu di bolehkandan bukan suatukezhaliman,sedangkanpemberi
Syafa'atbersabda:Sesungguhnya perbuatansemacamini tidak di bolehkan
danbersabda: janganlahbersaksikepadakudengankezhaliman.
Contoh:Ditanyatentangorangyangmemberikan:Apakahboleh baginya
untuk mengambilkembalipemberianitu? ia menjawab:Ya,bolehbaginyauntuk
mengambilkembali pemberiannyaitu kecuali pemberiitu adalahseorangayah
atau saudaramaka tidak boleh meminta untuk di kembalikan,sedangkan
Rasulullahbersabda:Tidak boleh bagi pemberi untuk meminta kembali
pemberiannyakecualiseorangayahyangmemberikansesuatukepadaanaknya.
contoh: ditanyatentangseseorang yang memiliki rekan dalam suatu
usahadalampertambangan, atauperumahanatauperkebunan: Apakahboleh
baginya untuk menjual hasilnya sebelum memberitahukankepadarekannya
itu? ia menjawab:Ya, bolehbaginyamenjualsebelummemberitahu rekannya
itu, sedangkanRasulullahbersabda:Barangsiapamemiliki rekandalamsuatu
usahamakatidak bolehbaginyauntuk menjualsebelumdi rjinkanoleh rekannya
itu.
Contoh: ditanya tentangseseorangyang menanamdi tanahsekelompok
manusiatanpaijin dari mereka,rnakaapakahhasil tanamanitu untuk si penanam
atauuntuk pemilik tanah?ia menjawab:hasil tanamanitu adalahmilik orang
yangmenanam,sedangkanRasulullahbersabda:Barangsiapamenanamdi tanah
milik sekelompokmanusiatanpaijin merekamakaorangitu tidak mendapat
sesuatuapapun,dan ia mendapatkan upahnya
Contoh:Ditanya;apakahsah kepemimpinandiberikandengansyarat?
lalu menjawab:Tidak sah,sedangkanRasulullahbersabda:Pemimpinkalian
ia
'Abdullah
adalahZaid,jika ia terbunuhmakaJa'far,danjika ia terbunuhmaka

738 - I'lamul Muwaqi'in


bin Ruhawaih.
Contoh:Ditanya;apakahdi bolehkanmemutuskanperkaradengansaksi
dan sumpah?ia menjawab:tidak boleh, sedangkanRasulullahmenetapkan
bahwamemutuskan perkaradengansaksidansumpah.
Contoh:ditanyatentangshalatpertengahan:
Apakah shalatitu Ashar
ataubukan?ia menjawab:BukanshalatAshar,sementara
Rasulullahbersabda:
Shalatpertengahan
itu adalahshalatAshar.
Contoh: ditanya:Apakah boleh melakukanshalatWitir dengansatu
raka'at?ia menjawab:TidakbolehmelakukanshalatWitir dengansaturaka'at,
sedangkan Rasulullahbersabda:
Jikaengkaukhawatirdengandatangnya waktu
shubuhmakakerjakanlahWitir dengansaturaka'at.
Contoh:ditanya:Apakah di perintahkanmelaksanakan sujud sajadah
padapertamasuratAl-lnsyiqaqdanayatpertamasuratAl-Alaq, ia menjawab:
Tidakadasujuds.ajadahpadakeduaayatitu, sedangkan
Rasulullahmelakukan
sujudpadakeduaayat itu.
Contoh:ditanla tentangseseorang pria yangmenggigittrnganseorang
pria lain lalu ia menariktangannyadari mulutnyahinggagiginyaterpurus,ia
m e n j a w a b :o r a n g ) a n g m e n a r i k t a n g a n n y ai t u d i k e n a k a nd e n d a a t a s
perbuatannya itu, sedangkanRasulullahbersabda: Tak adadendabagi orang
yangmenariktangannyaitu.
Contoh: Ditanya tentangseorangpria yang mengintip pada rumah
seseoranglalu pemilik rumah itu memukulnyahingga matanyatercungkil:
Apakah orang yang memukulnyaitu berdosahingga wajib baginyadenda
matanya?ia menjauab: ya, ia berdosadan wajib baginyadendamatanya,
sedangkan Rasulullahbersabda:
Sesungguhnya jika ia melakukanitu, makaia
tidak berdosa.
Contoh:Ditanyatentangseseorang yangmembelidombaatausapiatau
o n t a l a l u i a m e n d a p a t k a nb a h w a b i n a t a n g i t u c a c a t , a p a k a h i a h a r u s
mengembalikanbinatangitu besertasatu sha'buah kurma atau tidak? Ia
menjawab:Tidak bolehbaginyauntuk mengembalikan hewanitu besertasatu
sha' buah kurma, sedangkanRasulullahbersabda:Dan jika ia nrarah(tidak
rela)makabolehmengembalikan hewanitu besertasatusha' buahkurma.
Contoh:Ditanyatentangseorangperawanyang melal<ukanzina:Apakah
ia harusdicambuksertadikucilkan?,Ia menjawab:Ia tidak bolehdikucilkan,
sedangkan Rasulullahbersabda:Dia harusdicambuksertadikucilkanselama
satutahun.
Contoh:Ditanyatentangsayur mayur: Apakahdi dalam sayurm../(,r
terdapatzakat?,Ia menjawab:Wajib zakat pada sayur mayur, sruangkan
RasulullahbersabdaTidak adazakatDadasavurmavur.

Buku Keenrpat...- 739


Contoh:Ditanya tentangwanita yang menikahtanpaizin walinya,ia
menjawab:Nikahnyasah,sedangkan Rasulullahbersabda:
Nikahnyabatal.
Contoh:Ditanya:Apakahbolehmenggenapkan bulansya'banmenjadi
tiga puluh hari pada malam yang penuh awan? la menjawab:Tidak boleh
menggenapkannya tigapuluhhari,sedangkan Jikamalam
Rasulullahbersabda:
itu berawan,makasempurnakanlah bilanganbulansya'banselamatiga puluh
hari
Contoh:DitanyatentangImam Shalat:Apakahhukum mengucapkan
salamduakali dalamshalat?Ia menjawab:hal itu dibenci(makruh)dantidak
disukai(tidakmustahab),
sementara lima belasorangtelahmeriwayatkan dari
Nabi SAW: bahwabeliau mengucapkan salamke kanandan ke kiri dengan
mengucapkan Assalamu'alaikumWarahmatullahi,Assalamu'alaikum Warah
matullahi.
Atau ditanyatentangorangyang mengangkatkeduatangannyasaatruku:
Apakahshalatnyaitu makruh?Ia menjawab:ya, shalatnyaitu makruh,atau
mungkin memberijawabanyangberlbihandenganmengatakan:Shalatnyabatal,
sementara lebih dari dua puluh orangmeriwayatkandari Nabi SAW: Bahwa
beliau mengangkatkedua tangannyasaattakbir pembukaan,saatruku, dan
saatberdiri dari ruku, dengan sanad-sanadshahih dan tidak ada keraguandi
dalamnya.
Atau ditanyatentangair kencinganakkecil yangbelum makankecuali
menyususaja:Apakahbolehdibasuhdengansedikitair atauharusdicuci?Ia
menjawab: Tidakbolehdibasuh,sementara Rasulullah Cukupdibasuh
bersabda:
jika terkenaair kencingbayi yangbclum makan.
Atau ditanyatentangmenjualkurmabasahdengankurma kering:Apakah
dibolehkan?la menjawab:Ya, dibolehkan,sementaraRasulullahbersabda:Saya
tidak mengijinkanhal sepertiitu.
Atau ditanyatentangTayamum:Apakahcukup untuk sekalimenepuk
kedua belah telapaktangan?ia menjawab:Tidak cukup dan tidak boleh,
sementaraRasulullah
menetapkan cukupsatukali menepukkeduabelahtelapak
tangan.
Atau ditanyatentangundian(qur'ah):Apakahperbuatanitu dibolehkan
ataudilarang?Ia menjawab:Tidak boleh,itu adalahperbuatan
sesatdanbagian
dari perbuatanjahiliyah, sedangkanRasulullahtelahmelakukanundian,dan
beliau telah memerintahkanuntuk melakukanundian pada lebih dari satu
keadaan.
Atau ditanyatentangseseorangyangikut shalatjama'ah dibelakangshaf
seorangdiri: Apakah ia mendapatpahala shalat atau tidak? Dan apakahia
diperintahkanuntuk mengulangshalatatautidak'l Ia menjawab:Ya, ia mendapat

'/40 --
I'lamul Muwaqi'in
pahala,dania tidakdiperintahuntukmengulang
shalatitu. sementara
Rasulullah
bersabda:Orangitu ridakmemiliki pahalashalat,dandia dtperintahkan
untuk
mengulangishalatnya.
Atauditanya:Apakahbolehbagiseseorang meninegalkan shalatjama'ah
tanpaadaudzur(alasan)?
)'a. ia mcndapatkan
keringanan.sententtraRasuluilah
bersabda:
Tak adaRuksahdalammeninggalkan shalatjanra'ahtanpaudzur.
Dan masihbanl ak lagi contoh-contohlainnyl. para ulama salafamat
marahterhadaporan.qvan-qmenentang hadistRasulullahdenganpendapat atau
qiyas atau penrikiran\eseorangdan nrerckaakan mengucilkanorang yang
rnelakukanhal serupaitu. nereka tidak mau mendengardan tidak patuhserta
tak adaterdetikdalarr hati merekauntukmenerirnapendapatataufatwayang
bertentangan denganNa.h Rasulullahwalaupunfctwa ataupendapatitu telah
di dilakukanolehfulandanfulan.akantctaDimcrckatetaDmelaksanakan firman
A l l l h y a n gb e r b u nil:

?A,? ti-'-' ' , - . , + , * ; 1

"Dtut tidakkaltparut bd.qiluki luki lang mu'rrtindan tidak (pulu) bugi


p(rentluun :.uu.qnut ntin, upabilaAllah dcmRasul-N,,-a
telahntenetapkan
ukut ula bagi merekapilihan (yanglain) tentangurusart
suatuketetoptrrt.
nrcreka." (Al -\hzab:16).
Dan melaksanakan firm:rnAllah: "Maka demi Rabbmu,mereka(pada
hakekatnya)tidak berimanhingga merekamenjadikankamu hakim dalam
perkarayangncreka perselisihkan, kemudianmerekatidak merasakeberatan
daiamhati rnerekaterhadapputusanyangkamuberikan,danmerekamenerima
dengansepenuhnya. (An-i\"isa: 65)juga melaksanakan firmanAllah: "lkutilah
apayang diturunkankepadamudari Rabbmudan janganlah kamu mengikuti
peminrpin-pemimpin selainNyl.Anrat sedikitlahkamu mengambilpelajaran
(daripadanya)."(A1-A'raf:.l) dan ayat-ayatserupaini lainnya.

Tidak Boleh Mengeluarkan Nash Dari Artinya Yang Nampak Untuk


Menguatkan Madhzab Pemberi Fatwa
Jika ditanyatentan-stat.sirsuatuayat dalanrAl-Qur'an atau ditanya
tentanghadistRasulullah.makatidakbolehbaginyauntukmengeluarkan Nash
itu dari arti yang sebenarnya
denganmelakukandugaanatauperkiraanyang
rusak untuk mengikuti hawa nafsunya,dan barangsiapayang melakukan
perbuatan itu makaia berhakuntukdilarangberfatwa,hal yangkami sebutkan

Buku Keempat...- 741


ini telahdinyatakanparaimam-imamislambaik yangdahulumaupunkini.
Abu Hatim Ar-Rozy berkata:berkatakepadaYunus bin Abdul A la. ia
berkata:Muhammadbin Idris Asy-Syaf i: AI-Qur'an dan As-Sunnahadalah
sumber,jika tidak ada dalam keduanyamaka hendaknyamelakukankias
terhadapkeduanya,dan jika haditsitu bersambunghinggaRasulullahSAW
dansanadnya benarmakabeliauadalahakhirdaripadasanad,kedudukanijma
adalahlebih besardari padahaditskftabar wt id (sebagaimanapadapenjelasan
diatas,Ed.).Danjika suatuhaditsmemilikiduaarti,yaituarti yangterkandung
dalarnkalimat danani yang nampak(Lahir) nya sajadari kalimat haditstersebut,
danjika arti yang terkandungsertaarti yang nampaklebih diutamakan.Hadits
itu dan sanadhadits (Orang-orangyang meriwayatkanhadits) danjika terjadi
perselisihanmakasanadhaditslebih diutamakan,sementarahaditsyangterputus
sanadnya makahaditsitu tidakberlaku,kecuali yangterputusdari Sa'id bin Al-
Masib, sumber tidak bisa diqiyaskanantara satudenganlainnya,dalam Nash
sumber (Al-Qur'an dan Al-Hadits) tidak berlaku prinsip: Mengapa?dan
mengapa?dan dalamperkarayang bercabang(selainAl-Qur'an danAl-Hadist)
bisadiberlakukan pnnsip:Mengapa? Jikaqiyasitu benarterhadapsumbermaka
qiyas itu sahdan bisa dijadikanhujjah (dalil),diriwayatkanoleh Al-Ashamu
bin Abu Hatim.
Di antaraucapanyang baik dari ucapanImam Malik adalah ketika ia
ditanyatentangfirman Allah: Tuhan yang mahapemurahyang bersemayamdi
atas arsy (Thaha:5), bagaimanaAllah bersemayam?Maka ia menjawab:
bersemayamitu adalahhal yang sudahjelas,dan bagaimanabersemayammaka
itulahyangtidakjelas,berimankepadaperbuatanAllah itu adalahWajib, dan
bertanyatentangperbuatan-Nya;itu adalahperbuatanBid'ah. Dan yang serupa
denganayat ini adalahfirman Allah: Kepada yang telah ku ciptakan dengan
keduatanganku(Shaad:75),juga firman Allah: Dan tetapkekal wajah tuhanmu
(Ar-Rahman: 27). Juga firman berbeda, walaupun akan berbeda cara
melaksanakan kewajibandankadarkewajibankarenaadanyaperbedaankemam-
puan,kelemahan,temAllah: Yang berlayardenganpemeliharaan kami (Al-
Qamar:l4), juga kabar-kabar lain yangdatangdari Rasulullah.
Abu Hamad Al-Ghazali berkata:Yang benar bagi orang-orangyang
dibelakanghari (khalaf)adalahmengikuticarayang telahditempuholeh or-
ang-orangsalafdalamhal berimansecaraglobaljugadalammempercayai apa
yangdatangdari Allah dan Rasul-Nyatanpaperlumembahasdan mengkaji.
Jugaia berkata:Yangbenaradalahmengikutidan meuahandiri untuk
merubahnyasecaramenyeluruh,dan waspadalahuntuk tidak mengikuti
perkiraan-perkiraan(Ta'wil) yangbelum dinyatakanoleh parasahabat,berhenti
untuk bertanya serta menahandiri untuk memperdalamkajian dan bahasan
dalam masalah-masalah ini, hingga ia berkata:dan di antarasebagianmanusia

'742 -
l'lamul Muwaqi'in
adayang bersegerauntuk melakukanTa'wil denganhanyamelakukandugaan
dan tak adakepastian,danjika dalam hal ini dibuka pintu untuk membahasdan
mengkaji maka akan melahirkan keraguandalam hati dan kekacauandalam
berfikirdalamhati orang-orang awam.Dan setiapsesuatuyangbelumdisebut
atau belum dikomentarioleh orang-orangsalaf tentangaqidah-aqidah yang
penting,makawajib mengkafirkansetiaporangyang merubaharti yang nampak
tentangperbuatanTuhandengancaramelakukanTa'wil atautanpamemiliki
dalil yang pasti dalam memberi tafsiran.
Abu NasherAhmadbin Muhammadbin Khalidberkata:aku mendengar
ayahkuberkata:Aku berkataAbu Al-Abbas bin Suraj: ApakahTauhid itu?
Maka ia menjawab:Tauhidorang-orang berilmudanseluruhumatIslamadalah:
Aku bersaksitiadaTuhanselainAllah danaku bersaksibahwaNabi Muhammad
itu adalah utusan Allah. sementaraTauhid golongan orang sesatadalah
mendalamidan mengkajitentangzat Tuhan,sesungguhnya Rasulullahdiutus
u n t u km e n g i n g k u pr ie r b u a t asne m r c a mi l u .
Abu Hamadbin Al-Ghazaliberkata:Aku telahmemperhatikan orang-
orangdari golonganMutakallimindan temyatamerekadalamkeadaanyang
tidak samasekaliaku duga,ia berkata:sesungguhnyaj ika seseorang
diuji dengan
melakukansuatuperbuatanyang dilarangselainperbuatankufur lebih baik
dari padaia di uji denganperbuatanyang dilakukanoleh golonganorang-or-
angMutakallimin, ia berkatakepadaHafashAl-Fard: Aku menentangmudalam
segalasesuatu,bahlan padamasalahTidak adaTuhanselainAllah, aku berkata:
tidak adaTuhanselainAllah yang akanbisadilihat diakhiratdan yangberbi-
cara kepadaNabi Musa, sementaraengkau berkata:Tidak ada Tuhan selain
Allah yangtidak bisadilihat dihari akhiratdan tidak bisaberbicara.
Dan berkataAI-Baihaqipadaawal khotbahnya:Segalapuji bagi Allah
yang manaDia sepertiyang Dia sifatkankepadadiri-Nya,dan Dia melebihi
dari apayangdisifatioleh sifat-sifatyangdiberikanoleh seluruhhamba,Nya,
danini adalahmempakanpernyataan yangtegas,bahwaAllah tidak bisadisi-
fat kecualidenganapayangdisifati-NyaYangMahaTinggi,dansesungguhnya
Allah Maha Tinggi dan amatjauh dari sifat-sifatyang disifatioleh golongan
Mutakallimindan lain-lainnyaselainmerekayang mensifatiAllah padaapa
yangbelumAllah sifati padadiri-Nya.

Tidak Boleh Melaksanakan Fatwa Hingga Hati Orang Yang Meminta


Fatwa Merasa Tenang Dengan Fatwa Itu
Tidak boleh melaksanakanfatwa yang telah dikeluarkan oleh seorang
pemberifatwajika hati orangyang memintafatwa belum merasatenangdandi
dalam hatinya terdapatkeraguanuntuk menerimanya,berdasarkansabda

Buku Keempat... - '743


Rasulullahbersabda: Mintalahfatwadengandirimu sendiriwalaupunmanusia
memberimu fatwa dan berfatwauntukmu.Maka wajib baginyauntukmeminta
fatwakepadadinnya, danjanganengkaumelaksanakan tatwa seseorang pemberi
fatwajika di dalam batinmuengkaumerasabahwayang benaradalahyang
bertentangan denganfatwaitu, sebagairnana tidak berlakunyakeputusanseorang
hakim jika keputusanitu meragukan atau bertentangan dengankebenaran.
Sebagaimana sabdaRasulullahbersabda:Barang siapa menetapkansuatu
keputusandenganmengambilhak orang lain maka janganlah mengambil
keputusanitu, jika ia mengambilkeputusanitu, maka ia telah mengambil
scpotongapi neraka.Pemberifatwa danpembcrikeputusandalarnhal ini adalah
sama,dan seorangpemintafatwa tidak boleh melaksanakan fatw:l seorang
pemberifatwahanya karena ia seorangahli Fiqh. sementara ia (peminta fatwa)
tahubahwafatwaitu bcrtentangan dengankebenaran, begitujugajika dalam
di
hatinyaterdapat keraguankarenaia mengetahui bahwapemberifatwaitu bodoh
atausukamelakukan pilih kasih dalam fatwanya ataupemberifatwaitu tidak
konsistendalam berpegangteguh denganAl-Qur'an dan Al-Hadits,atau ia
mengetahuibahwapemberifatwa dikenal masyarakatluas bahwa ia adalah
seorangpemberifatwa yang suka mencarialasan-alasan yang dibuat untuk
menentangsunnahdan lainnya,dan sebab-sebab lainnyayang nrenyebabkan
orangitu tidakbisadiberikepercayaan untukmengeluarkan f'atwa,jika pcminta
tatwabelumjuga merasaketenangan denganfatwaseseorang, makahendaknya
ia befianyapadaorangkeduadanketigahinggaia mendapat ketenangan dalama
melaksanakan fatwa itu, danjika ia belummendapatkan. makasesungguhnya
Allah tidak akan memberi beban kepada seseorang kecuali melapangkannya,
yangwajib baginyaadalahbertaqwakepadaAllah semampu mungkin.
Jika disuatu tempat terdapat dua orang pemberi fatwa' satu di antara
keduanyalebihpandaidari padayanglain,makaapakahbolehmemintafatwa
kepadapemberi fatwa yang kurang pandai sementarayang lebih pandai ada
ditempatitu?Dalamhal ini adaduapendapatmenurutparaahli Fiqh,yaitudua
pendapatyangberasaldari parasahabatImam Syaf i danimam Ahmad,mereka
mernbolehkan berpendapat bahwahal itu boleh diterimajika ia seorangdiri'
sementara keberadaan orang yang lebih pandaidarinyatidak dapatmenjadi
penyebabuntuk tidak Citerimapendapatorang yang kurang pandaikarena
kedudukannyasamadengankedudukanpemberisaksi.Sedangkanmerekayang
melaranguntukmemintafatwakepadaorangyangkurangpandaimengatakan:
Tujuan memintafatwa adalahuntuk mendapatkandugaanyang lebih kuat untuk
mencapaikebenaran.dan dugaanyang lebih kuat ada pada fatwa orang yang
lebihpandai,makadi sini dapatditentukanbahwamemintafatwaharuskepada
orangyanglebihpandai,rincianyangsebenamya adalah,jikaorangyangkurang
pandaiitu lebih kuat dalamberpegangteguhdalamagamanyadanlebih menjaga
dirinya dan padaorang yang lebih pandai,maka meminta fatwa kePadaorang

744 - I'lamul Muwaqi'irt


yangkurangpandaidibolehkan,danjika keduanyamemiliki konsistensi
yang
samadalam beragama,maka meminta fatwa kepadaorang yang lebih pandai
adalahlebih baik dan Iebih utam:..

Ahli Bahasa Dalam Hal Berfatwa


Jikapemberifatwatidakmengetahui bahasapemintafatwaataupeminta
fatwa tidak mengetahuibahasapemberifatwa, makadibolehkanmenterjemah-
kan satubahasadi antarakeduabahasaitu, karenamengalihbahasakan fatwa
hanyalahmerupakanpenyampaian beritamaka cukup menterjemahkan satu
bahasasaja,samahalnyadenganmengkhabarkan berita-berita tentangagama
atauilmu-ilmu lainn]'a.akantetapimentedemahkan satubahasaini tidak berlaku
atautidak dibolehkandalamhal JarhdanTa'dil (llmu untuk mengetahuibaik
d a n b u r u k p a r a p e r i w a y a th a d i t s ) ,d a l a m h a l m e m b e r i t u d u h a n ,d a l a m
membantahataumembenarkan di depanhakim,dalamhal memberidefinist,
dalamhal-halsepeniini tidakbolehmenterjemahkan kurangdari duabahasa,
ini adalah pendapatmadzhabAbu Hanifah, karena hal ini semua sama
kedudukannya dengankedudukansaksi,karenasaksitidakbolehkkurangdari
dua orang, dan hal ini tidak sama dengankedudukanfatrva karena ia hanya
sekedarkhabar,maka cukup diterjemahkandalam bahasapemberi fatwa atau
pemintafatwa.

Buku Keempat...- 745


APA YANG DILAKUKAN PEMBERI
FATWA DALAM MEMBERIKAN
JAWABAN TERHADAP
PERTANYAANYANG
MBNGANDUNGBEBERAPA
PENGERTIAN
Jika pertanyaanmengandung beberapapengertian,makajika pemberi
fatwatidakmengetahui gambaranyangditanyakanmakaia tidakmemberikan
jawaban yang mengandungsatu pengertian,dan jika pemberi fatwa telah
mengetahui gambaranyangditanyakanmakaia harusmemberijawaban yang
khususdenganmaksudpertanyaan itu, bahkania harusmengikatjawabanitu
agartidakmemberipemahaman barupadapengertianlain,makahendaknyaia
mengatakan: Jika yangditanyakanini danitu, makajawabannya adalahini dan
itu, dan hendaknyaia mengkiususkansetiapjawaban padasetiappertanyaan,
dengandemikiania merinci satupersatudalamjawabannyauntuk seriappenger-
tian yang ada dalam pertanyaan, ia menyebutkansetiaphukum pada setiap
bagian.Sebagianorangmelarangmelakukansikapsepefiiini dalammemberi
jawaban dengan dua alasan,satu di antaranyaadalah: Sikap pemberi fatwa
sepertiini akanmembukakesempatan untuk mempelajaricaramencarialasan
serlamembukapintu bagi pemintafatwa untuk mengerjakanataumeninggalkan
fatwasekehendaknya saja.Kedua:Sikappemberifatwa yangserupaitu, menjadi
sebabuntukterjadinyatumpangtindih beberapa hukumpadabeberapa bagian
pengertianterhadappernahamanseorangawam hingga dapat menghilangkan
maksudnya. Rincianyangsebenarnya adalah,dimakruhkanjikaakanmengaki-
batkanhal serupaitu, dan tidakdimakruhkan-bahkandisunahkan-jikahal itu
akan menambahpemahamandan keterangandan menghilangkan keraguan,
Rasulullahtelahmelakukanklasifikasiataurinciandalambanyakjawabanbeliau
denganucapanbeliau:Jika keadaannya begini maka urusannyabegini,yang
manacarasepertiini banvakdilakukandalamfatwa-fatwaRasulullah.

Buku Keempat.., - 747


MemberiFatwaHarusWaspada
Hendaknyapemberifatwaharusselaluwaspada,yangmanakewaspadaan
di sinimerupakan salahsatubuktikecerdikannya,kewaspadaan yangdimaksud
adalahjika pemberifatwamenemukansatuatauduabarisyangkosongdalam
lembaranfatwanyayangmemungkinkan untukdimasukiungkapan-ungkapan
baru yang bukan darinya yang dapatmerusakisi fatwa, maka hendaknyaia
berusahasemaksimalmungkin untuk menghindaribaris bariskosongdaiarn
lembaranfatwanya,dan mungkinjuga dalam baris kosongitu akan masuk
sesuatuyang tidak disukailainnya maka dari itu jika terdapatbaris kosong
hendaknyaia menggantilembaranitu denganIembaranlain ataubariskosong
itu ditulis dengansesuatuataudiberi tandaagartidak bisa terjadiperubahan
ataupenipuanyang merusakfatwa, dan hendaknyaia menjagalcmbaranitu
sebagaimana menjagalembaranarsipataudokumenpenting.
Pokoknyaia harusselaluwaspadadanbersikapcerdik,danjanganselalu
berbaiksangkakepadasetiaporang,dan ini juga yang menyebabkan bahwa
setiappemberifatwa memberikan jawaban ataslembaranpemintafatwa, dan
hal ini tidaklahdiharuskan,akan tetapisemuaini dilakukandenganmelihat
situasi dan kondisi sertamengetahuikebiasaanyang terjadi pada masyarakat
disekilingnya.

Hendaknya Ia Bermusyawarah Pada Siapa Yang Ia Percaya


Jika pemberifatwamemiliki seseorang yangbisa ia percayadalarnhal
keilmuannya sertakeagamaannya maka hendaknya ia melakukanmusyawlrah
denganorang yang dipercayaitu, dan jangan menjawabdenganscndirinya.
akantetapihendaknyaia memintapefiolongandad fatwa-fatua orang )tng
berilmulainnya,danini adalahbagiandari berusaha, Allah SWT tclahmcmuji
orang-orangMu'min bahwa urusanmerekaagar diselesaikandengancara
bermusyawarahdi antaramereka,danAllah berfirnran:Dan berrnusyauarahlah
denganmerekadalamurusanitu, (Ali lmran: 159),jika suatumasalthdatang
'Umar bin Khaththabmaka ia akanmengajakparasahabatylng hadir
kepada
untuk bermusyawarah dan mungkin umar akan mengurt.tpulkan para sahabat
itu untukdimintai pendapatnya,
bahkan ia meminta pendapat kcpada lbnuAbbas
RA yangmasihberumurremajasaatitu, beliau juga niemintr pcl)dapatkepada
'Utsman,Thalhah,Zubair. Abclurrahrrunbin Auf dan
Ali bin Abu Thalib,
sahabat-sahabat yang belilu lakukanitu tlimaksudkanuntuk
lainnya.apala-ei
melatihdanmengaja[inrerekacarabermusylrva|ah sertrilr]tukmengasah otak
mereka.

Pemberi Fatwa Hendaknya Memperbanyak Doa Untuk Dirinya Agar

74E - I'lamul Muwaqi'in


Selalu Mendapat Petunjuk
Padahakekatnyaseorangpemberifatwa harusmemperbanyakdo'a yang
bersumberdari haditsshahihya Allah tuhanJibril, Mikail danIsrafil,pencipta
langitdan bumi, yangmahamengetahuisegalasesuatuyangtampakmaupun
yang tidak tampak,Engkaumemuruskansegalaperkarayang diperselisihkan
di antarahamba-hamba-Mu, berilahakupetunjukpadaapayangdiperselisihkan
dengankebenaran dandenganizin-Mu,sesunggunya Engkaumemberipetunjuk
kepadasiapayangEngkauingini,gurukami yaituSyakhulIslamibnuTaimiyah
banyakberdo'adengando a ini,jika ta menemukan kesuiitandalammenghadapi
beberapamasalahmakaia berkata:Wahaiyang mengajariNabi Ibrahirnajarilah
aku,ia banyakmemintapertolongan dengando'a itu untukmenteladani Mu'adz
bin JabalRA yan-emana Mu'adz berkatakepadaMalik bin YakhamirAs-
Seksekyketikaia akanwafat,Mu'adz rnelihatMalik menangisserayaberkata:
Demi Allah, aku menangisbukan karenaengkauakan meninggalkandunia
akantetapiaku menangiskarenaihnu danimanyangtelahaku pelajaridarimu,
makaberkataMu'adz bin JabalRA: sesungguhnya ilmu danimanmempunyai
tempatnya.Barangsiapayang mencarinyamaka ia akan mendapatkannya,
tuntutlahilmu kepadaempatorangyaitu: Uwaimir Abu Darda,Abdullah bin
Mas'ud, Abu Musa Al-Asy'ari kemudian,ia menyebutyang ke empat,dan
jika merekaitu semuatak mampumakaseluruhpenghunibumi tak akanmampu,
makahendaklahengkaubelajarkepadapengajarIbrahimAS (yairuAllah).
Sebagianorang-orangSalaf ketika akan berfatwamengucapkan:Maha
suci Engkau,kami tidak mengetahuikecualiapa yang telahEngkauajarkan
kepadakami, sesungguhnya EngkauMaha mengetahui danMaha bijaksana.
Makhul berkata:Tidak adadayadankekuatankecualidari Allah, Malik
berkata:SegalasesuatuadalahkehendakAllah, tidak ada kekuatankecuali
dari Allah yangMaha tinggi danMahaagung,sebagiandi antaramerekaberkata:

:.,-,,i,,_ ,i,",,,
dL_J_,1-_1ot;"*-1.-\:.4f\ J."i": ,Jr:* Q{rt,+1Ju
(l vr- r :ot). J"f t rl'L-
"
"Ya Rabbku,lapangkunlahuntukkudadaku,dan muduhkanlahuntukku
urusanku,dan lepaskanlahkekakuaniidahku, supayanterekamengerti
per kataanku." (Thaha:25-28).
Sebagiandi antaramerekaberkata:Ya Allah berilahaku Taufiq-Mudan
berilahakupetunjuk-Mudansatukanlah aku antarakebenaran danpahala,dan
lindungilahaku darikesalahan
dandari kelengahan, sebagiandi antaramereka
membacaAl-Fatihah,lalu karnimelaksanakan semuaitu makakami dapatkan
bahwasemuaitu adalahsebabutamauntukmendapatkan kebenaran.

Buku Keempat...- 749


Dan sikap sepertritu hendaknyadiikuti denganniat yang baik, tujuan
yang ikhlas dan benardalam menyandarkandiri kepadamahaguru yang utama
yaitu guru yang mengajaripara nabi dan Rasul,karenasesungguhnya Allah
tak akan menolakuntuk memberiilmu pada orang yang bemiat baik untuk
menyampaikanagamaAllah padamanusiasertauntuk orang yang memberi
nasihatdan sarankepadahamba-hamba Allah.
Imam Ahmad di tanya:bisajadi kami mendapathalanganunutk berurusan
denganmu,makaia menjawab:bertanyalah kaliankepadaAbdul WahhabAl
Waraq,karenasesunguhnya ia pandaidalamhal menyatakan kebenaran.Imam
'Umar yangmengatakan:
Ahmad dalamhal ini mengikutiucapan bin KhatabRA
Dekatilahdenganorang-orang yangtaatkepadaAllah dandengarlahapayang
mereka ucapkan,sesungguhnyamereka dapat melihat kebenaran.karena
dekatkepada
kedekatanhati merekadenganAllah, dan setiapkali hati seseorang
Allah makaakanhilanglahdaridirinyarintangan-rintangan keburukan,dengan
begitumaka cahayadalamhatinyauntuk mengungkapkan kcbenaranadalah
lebih kuat dan lebih sempumadan sebaliknyasetiaphati manusiajauh dari
Allah makaakansemakinbanyakrintangankeburukan, danakibatnyasemakin
lemahcahayauntuk mengungkapkan kebenaran, dan sesungguhnya ilmu itu
adalahcahayayangAllah tempatkandalamhati seoranghamba, yang dengan
cahayaitu seoranghambadapatmembedakanantarakebenarandan kebathilan.
Malik berkatakepada Syafi'i pada saat merekabertemu pertamakali:
Sesungguhnya aku melihatbahwaAllah telahmemberiCahayadalamhatimu
makajanganlah engkaupadamkan cahayaitu dengankedzhaliman danmaksiat,
dan Allah telahberfirman:

q.ri'J.a,!'D.ti$";g,y^ ut t;'uyt;v ,r"it'4'-tt


"Hai, orang-orang tang berintan,jika kumu bertaqwa kepada Allah
niscayaDla akan menberikan kepadamuFurqaan." (Al-Anfal: 29).
Furqaan itu adalah cahaya yang dengannyaseoranghamba dapat
membedakanantarayangbaik danyangburuk, antarakebenarandankesesatan,
dansetiapkali hati manusialebih dekatkepadaAllah, makaFurqaanAllah itu
semakinsempurna.

750 - I'lamul Muwaqi'in


PEMBERI FATWA TIDAK BOLEH
MENJADIKAN TUJUAN ORANG
YANG BERTANYAMENJADI
PBNGENDALI FATWANYA
Tidak sedikitterjadipadadiri pemberifatwauntuktidak mengeluarkan
fatwanyakarenaia mengetahui bahwafatwanyaitu akanbefientangan dcngan
tujuan penanya.Sebab kebanyakanpenanya bertanya kepadanyauntuk
membenarkan maksudyangdiingrnipenanya,jikafatwaitu tidaksesuaidengan
tujuanpenanyamakaia akanmencaripemberifatwa atauMadzhabyang sesuai
dengantujuannya,dan hal ini mutlak tidak dibolehkan,akantetapidalamhal
ini terdapatperincianyaitu: Jika masalahyang ditanyakanadalahmasalah-
masalahsunnahataumasalah-masalah Iainyangketetapannya dariRasulullah,
maka bagi pemberi fatwa harus meninggalkan tujuan penanyaldan bahkan
tidak bolehbaginyauntukberusahamencaridalil untukberfatwayangsesuai
dengantujuan penanya,perbuatansepertiitu adalahdosabesar,bagaimana
mungkin ia bisa mementingkantujuan penanyadari pada tujuan Allah dan
Rasul-Nya?Danjika masalahyangditanyakanitu merupakanmasalah-masalah
ijtihadyangmenggunakan pendapatdankiasan,jika dalammasalahitu belum
nampakpendapatyang benaratau pendaparyang salah,maka tidak boleh
membenarkan tujuanpenanya,danjika telahjelas pendapatyangbenardan ia
mempunyaidugaankuattentangpendapatyangbenar,makadibolehkanbaginya
u n t u k m e m b e n a r k a np a d a t u j u a n p e n a n y a ,u m u m n y a p e n a n y ah a n y a
menanyakantentangsesuatuyanghamsia kerjakandalammengambilkeputusan
yang sifatnya ketaatankepadaAllah, dan bagi pemberi fatwa hendaknya
memberifatwa kepadaorangitu, baik fatwa itu sesuaidengantujuanpenanya
ataumenentangtujuannya,dan tidak boleh memberifatwa kepadaseseorang
yang bertanyatentangsuatumasalahhanyauntuk melaksanakan tujuennya,
danbukanuntuk melakukanibadahkepadaAllah sebabmerekabertanyahanya
untukmencapaitujuannyadenganberbagaicarayangdibolehkan,olehkarena
itu,jika merekamenemukantujuanmerekapadasuatuMadzhab,maka mereka
akanmengikutimadzhabitu dalamsatumasalahitu saja.Sebagaimlnayang

Buku Keempat...- 751


dilakukan orang-orangyang sedangberselisihdalam suatukasusmerekatidak
mencarikebenaranmelaluikeputusanhakim hanyamencarihakim yang bisa
memenuhitujuan mereka.
SyaikhulIslamgurukami pemahberkata:Aku memilikihak pilih antara
m e m b e r i k a nf a t w a k e p a d am e r e k a a t a u t i d a k m e m b e r i f a t w a , k a r e n a
sesungguhnya merekatidak memintafatwa untuk agama,akan tetapihanya
untuk mencapaipada tujuan mereka,seandainyamereka mendapatkanfatwa
yang sesuaidengantujuan merekamaka merekatidak akan datangkepadaku,
lain halnyadenganseorangyangbertanyakepadaku tentangagamanya, Allah
SWT telah berfirmankepadaNabi Muhammadtentangorang yang datang
kepada beliau untuk meminta keputusanbeliau hanya untuk menenuhi
tujuannyadanbukanuntuk memantapkandirinya dalamhal beragamadi antara
golonganAhli Kitab, Allah berfirman:

t ) r--4 :.)\t
dtr:;-'"';j')a.-'"'

"Jika mereka (orang Yahudi) datang kepadamu (untuk neminta


keputusan), maka putuskanlah (perkara itu) diantara nlerekc, atau
berpalinglahdari rnereka,jiktt kamuberpalitrydari merckamakamereka
tidak akan mentberiMudharat kepadamusedikitpun." (Al-Maidah: 42).
Mereka adalahorang-orangyang tidak konsistendenganagamamereka
dantidak mau bertahrim(mengambilkeputusan) dengansesamamereka.

Menyebutkan Fatwa Dengan Disertai Dalil Adalah Lebih Utama


S e b a g i a no r a n g m e n g h i n ap e n y e b u t a nd a l i l d a l a m h a l b e r f a t w a ,
ketahuilahbahwasikap sepertlini adalahsuatukehinaanyang Palinghina,
bahkan yang benar adalah menyebutkandalil dalam hal berfatwa, dalil
merupakanjiwa dansekaligushiasanbagifatwa. Bagaimanamungkin menyebut
firman Allah, sabdaRasul,ijma' kaum Muslintin,pendapatparasahabatdan
kiasanyang benarmerupakansuatukehinaan?Bukankahtirman Allah dan
sabdaRasul merupakanbukti kebenaranfatwa? Fatwa dari seorangpemberi
tatwatidak wajibdilakukan,akantetapijikapemberifatwatelahmenyebutkan
suatudalil makaharambagi pemintafatwa untuk menenlangdalil fatwa itu.
jika Rasulullahditanyatentangsuatu masaiah,maka beliau akan memberi
permisalan-permisalan dan perumpamaan-perumpamaan yang sesuaidengan
masalah yangditanya,hal ini beliaulakukanpadahal;kata-kata beliauitu sendiri
sudah merupakan dalil atau bukti, makaa bagaimana dengan manusia yangkata-
k a t a n y ab u k a nm e r u p a k a nb u k t i d a n t i d a k r v a j i bd i l a k s a n a k a nK? a t a - k a t a

752 - I'lamul Muwaqi'in


seseorangtidak bisa diterima kecuali denganbukti dan dalil, para sahabat
Rasulullalr jika seorangdi antaramerekaditanyatentangsuatumasalahmaka
ia akar memberifiit\\,aataujawabanyangdisertaidengandalil, lalu ia berkata:
A l l a h b c r f i r n r a nb e g i n i ,a t a uR a s u l u l l a hb e r s a b d ab e g i n i ,a t a u R a s u l u l l a h
nrelakukannya begini,maka penanyaakanmerasapuas.hal sepertiini akan
b a n y a ks e k a l i d a l a m f a t w a - f a t w ap a r a s a h a b a bt e g i t uj u g a d e n g a ny a n g
tlilakukanolch golongantabi'in,dan merekaakanmengabaikan pembicaraan
),ang tanpa bukti atau dalil, dan penanya tidak akanmenerimapendaparyang
tidak dise(ai deneandalil, kemudianzamanrerusberjalanhinggamenjauhi
nrrsa kerasuJan, maka sebagianorang menjawabpertanyaanhanyadengan
u c a p a nY a a t a u T i d a k s a j a ,j a w a b a ni t u t i d a k d i s e r t a id a l i l a t a u s u m b e r
pcngiunbiJannya kcmudianmanusiatnengakuikeutamaan orangylng memberi
lawrban den_ean disertai dalil, dan akhirnya sampailah kita padazarnandimana
nuusia nrenghinauntuk menyebutkan fhtwasertadalilnya,Kami berlindung
l e p l d r rA l l : r hd r r i p e l b u r t r ns e p e r tiit u .

Apakah Pemberi FatrvaBol€h Bertaqlid Kepada Orang Yang TelahMati


.lika Telah Diketahui Kebenarannya?
Apakahbolchbagi seorangpemberifatwa untuk bertaqlid(mengikuti)
orangyanesudahnratijikaia mengetahui sifar,sifatbaik orangyangtelahmati
itu dan orangitu rnatidalamkeadaanbaik tanpabertanyakepadaorangyang
rnlsih hidup'1dalarnhal ini terdapatdua pendapatmenurutpengikutImam
Ahnraddan Imam Syafi'i. pendapatyang palingbenaradalahpendapatyang
membolehkan, karenasesungguhnya suatumadzhabtidakakanbinasadengan
natinya para pendiri madzhabitu, seandainyamadzhabitu binasadengan
matinyamerekamaka akan binasapula seluruhpemahamanFiqh yang ada
padamanusiakarenatelahmeninggalnya paralmam Fiqh itu, dan tidak boleh
blgi manusiauntuk mengikutimerekadan tidak boleh pula melaksanakan
pcndapatmereka.dan juga demikianpula halnya,makajika ada dua orang
y a n l b e r s a k ski e m u d i a nt e l a h m e m b e r ik e s a k s i a nk e d u ao r a n g s a k s ii t u
rreninggalsebelumdrjatuhkankeputusanmaka dengandemikiankesaksian
keduaorangyangtelahmeninggalitu masihtetapberlaku.begitujuga dengan
perirvavat hadits,riwayathaditsnya tetapditerimawalaupunia telahmati,begitu
pula deneanpemberifatwa, lhtwanyatetapberlakuwaiaupunpemberifatwa
itu telah menin-qgal. Sedangkan yang berpendapat bahwafatwanyaitu tidak
trerlakulagi dengannratinyapemberifatwamengatakan: Kepandaiannya tela-h
hrlangdengankematiannya, danjika ia hidupmakaia pastiakanmemperbaharui
ijtihadnya.karenamanusiaterkadangtelahberubahUtihadnya, sementara Abu
Al Khithab berkata:Jika pemberi fatwa itu mati sebelumpeminta tatwa
nrelaksanakan f)trvanyamaka boleh baginyauntuk melaksanakan fatwa itu,
danjuga yangmengatakan: Tidak bolehbaginyamelaksanakan farwaitu.

Buku I(eempat...- 753


Jika l'etjarlianItu Berulang-Ulang
NIakaApakahIIarus NlemintaFatwa
YangBaru?
J i k a s c o r a n gn r e m b e r it h t r v ai e n t a n g h l l k u m s u a t u k c j l d i a n k e n t u c l i a n
p c m b e r j i i l l \ \ u n r c r g c l r r a r k l r ina l u l r . l a l u l r t \ \ ' a i t u d j l a k s a n a k a lo' )l c h p c n t i n t a
l r t r v l . k c n r i r r l i r nk c ' j a d i a ni t u t e r j r d i u n l 1 1 kk c d u a k a l i . n r r k a a p a k a h b o J e h
birginvl untuk rnelrksanakln lat\\'a vltng ltcrtatna iltau apakah ia cliharuskan
u n l r r k r l c n l i n ( u f a t \ \a \ l n g k c r l u | k l r l i n r l l D a l a r r h a l i n i a d a d u a p c n d r p i r l
n r c n L r r Lpr el n g i k u tl m a r r A h n r a dd r i n l r n a n rS 1 ' a I i ' i .I a n g t i d a k r n e r g h a r u s k a n
berpcnLlapat:Asll scgrla sesuatuitu aclalahkernbali pldl apa yan-utcrdrhulLr.
maka bolch buginvl unluk mclaksanrkan1ntu,aitLrl,aliiupun ijtihad itu rnungkin
untuk bc-ruhlh rtuu dirubuh. scba-qaintanlbolch brginl,a m!-liiksanilkanfat\\'a
seslatsctcluhlirtrvl jtLrclikclLrlrklirru'alaupunsaalitLrpula nrasihrncrnr:ngkinkan
t e l j l t c l i n l , l p c l t t b l t h r t nt l a l l r n f r t u a . S c n r e n t a r ap en d l l a t v l r n - t m r . - 1 l m n g
lrc ngilliiliilr: Kctr-lapllratllLlkcnllrtiLp:in se(n-lngpenrbcli fanrl padai.jtihatlnl,a
vang fertulna bLrkiinnicruplkln scsulrtuhal vane pasti.klrcna rnrrngkinhlginva
untLrknrcnc:lblrtlrtrVa itLrhinlla pcDrintalut$l telah nrelakukanscsruttudcn-qiln
k c s n l l h l n . r n u k a b e r d a s l r d a r i i n i s e b a g i a n o r a n g l n e n g u a l k a nu n { u k
rnclrksanakanlatw a vang dikelulrkar olch scscurangyang telah lnatj dari padr
f a t w a y u n g d i k e l u a l k a no l e h o r a n - gy u n g r n l s i h h i d u p . m e r e k ab e t : r r g r r n r c n t r r s i
dcn-{anucapanIhnu N{as'ud:Bara;rgsiapadi antala kalian yang in-rin mengikuti
pendapat,nrakl ikutilah pendapalyang telah nlati. karenasesungquhnyrolang
yanghiduptidilktelalnin dlli kesalahan.
Apakah Harus Meminta Fatwa Kepada Orang Yang Lebih Pandai?
Apakah ciihaluskanbagi pcninta fat\\'a untuk mengetahui orang yang
paling pandrridi antarapernberifatu,aatlrtrtidak ciiharuskan'lSepertitclah kanri
sebutkanblhu'a dril:rrrhal inj adadua pendlplt. karni telilh mencranskansunrber
k e d u ap e n d l p a t i n i . y a n g b e n a ra d a l a hb r h l ' a s c h a l u s n y ai a b e r t a n v ak e p a d a
v a n g l c b i h p a n d a i .k a r c n u i a l c b i h m a m p u u l t u k n t c n q e t a h u pi c r i n t r h I a n l
d i b e b a n k a nA i l a h k c p a d a s e t i a p o r a n i t . d a n d i d c p l n t c l a h k l m i s e b u t k l n
perbedlan penclap:ittentangdua oran-spembcri fltu a s:rtudi antara keduanya
l e b i h b e r t a c ] r vdal n l a i n n ; , al e b i h p a r d a i . n r a k a n r l n l y a n g l e b i h u t a n t u n t k
diikLrti'lDalanrhal ini terdapatti_rlpcndlpat 1,angtelahkami sebutkanclihalan:rn
tlahuln.

Apakah Seorang Awanr IIarus Bcrnradzhab Dengan Salah Satu N{adzhab


-li.luh
Yarrg l)ikcnal Alarr Tidak

l ) a l a r n h r l i n i a c l ad u a p e n c l a p a t :S a t u d i a n t a r : r n y aa d l l a h : T i d : t k
diharuskanbaeinl a bernradzhrb.cianini adlllh pendapatyant benar dan tepat.
karena tidak ada keu,ajiban,nrclainl<u sesuatuvtnc tclah drrvajibkan AIlah
dan Rasul-Nvt. Allalr dan Ras'.rl-Nyalidak pcrnah n're$ajibltan kepadascorlng

?5rl l'lamulNturaqi'in
r n a n u s i aL r n t L l h k e l n r a c l z h ap b a r i a M a d z h a b s e s c o r a n -dgc n g a n m e n e i k u t i n y a
d u n t l n p r r r n e n r i kr r li r l a n g l a i n ,b c b e t a p izt a l n a ny a n g l e l a l rl ew a [ I r i t r - zr l n r a n
z a n r a ny a n s l c b i i r d e k u t k c p l d a z a n a n k c m s u l a nt i d a k a d a y a n e n r e l a k u k u n
sikup sepcfti ini. bahkantidak rair bari scorangrw:rnt bcnnadzhrb, (n.angAwarn
t i d i r k r n c r i r i l i k ir r i r r l z h i r bk. a r c n ab c r r n a d z h r i h b a n y l t l i b o l e h k a l L u t l u ko r a n g
)'iln-g D l c r n i l i k i k L ' n n n l l l r [ l l ] u n t u k b c r t l l l i l d a n n t e - n t k l j i s e s u u t u .l n i | l ] t p u
r n e n g e t l h L lni r a d z h a hn r a r l z h ; r b l a i n . a t a u b a g i o r l n g ) , i l j l - ql l i L l l p u n t e r l b l c i i
k i t l b d l r l r r r rh a l h r r le u b a n gs e r t al i i l \ \ , i rl u t r v a I n r i r n tM u d z h a b i t u , s c t l u n l k a n
b a g i o r a n g v a n - gr r e l r ! ' l i l h L r ih a l i t u s a n r as c k a l i .b a h k l r ni a r n c n l a l a k a n :S l r 1 , a
i t | a n g n v a S y a l ii . l l . r , l s r r r a a c l l l a l t l t c n g i k u t H l r n t b lal it u Lul c a p t n l a i n n v a .t n a k a
t i d a k b c r a l t i i a a d r r l l h s e o n t n sp c n g i k u t S y a f i ' i a t a u I l u n b a l i s c t r a t a su c a p i r n .
s c b u g a i n r a n a j i k li ; r n r c ' n - { l r t i l k aSl :a v a t r d l r l l i hs c o l r n g i t h l i l ' i q i h .S a l a u r l a l a h
s e o l a n - ga h l i N l L h r i u .S r L r l . r c l a l a hs c o l l L l - gp c n u l i s . n l r k l h a l i t u t i d a k r k l n
1c'rj rtdi hrrn;'lrd!-n!illr \ck(-Lllr LrcaIrnn-\'it.
Jika scsc'orlngltcn.lltakan ltaltwatlirinr a adalahscorangpenvrkutS1,:rlii
r t a u p c n g i k u li \ l a l i k i a t a ul l a n a l i t r e r a r l i a n l L ' n g a t r k a b nl l r r v ad i l i n y a a d u l a l r
p c n - u i k r rItn r a r ni t L r .r n . ' n . - r r p L r h . j a l lI rnnr a n tl c r s e b u t .u c r p a n i n i a k a n s a h c l a r r
b e n a r j i k l i l i n r e n c n r p u h1 rl a n I l t l r r r i t u d a l a n rh l i l i l m u p e n g c t l i l t L ncnl a nd a l a n r
i l m u h e r i s t i d l a l( n l . n . . r f i d r i l i l ) .s e r l r n - g k aina t i c l a kt a h uj a l a n 1 ' a n gd i t c n r p r r h
L r a r n i t u d l l l r n r h , r l n l ! - n c r r id a l i l a t i i u t i d t k t a l r us a m a s c k i l l i t c n t a n gs e j a r a l l
I n r a r l l a n g d i i k u t i n rr i t u . l r a k u b r g a i m a n an r u n s k i ni a b i s al n c n g i l t a k a n bthwii
d i r i n y aa d a l a hp e n l i k u t I n r a n ri t L rh a n y ab e l d a s a r k n o nn o n s k o s o l ! ) a n s t i d a k
n r e n g a n d u n lr f t i i t u I S c o r a n ga \ \ ' a n l i d a k s a hb a g i n y l u n t u k b e l m a d z b a bd a n
t i d a k w i i i i b b a g i i i v uu n t u k h e r m a d z h u b. .j u g at i c l a kr v a j i bb a l t i s e s r , , r , i n g\ r u p i r
saja untuk bclmadzhab pada lladzhab seseorungdi lntara urtat ini {lcngtn
melaksanakrlrscnua pcpilp;l1 lnlunnl,a ilu clanmeninggalkansentLra pcndapill
l r n r n r l n r a ; nl l i n r : r a .
Ini rrcrrpirkan bid eh buruk larl terjadi clitcngahunrat ini, sLratuh.rl
y r n g b e l u m p c rn a h t l i L r c a p k aonl c - hs c o l l i n qI n r l n t d i a n t a r ap a r l I n r a r n - l n t a n r
Ishm. seJrentanrtllefekaadrhh -solongannranusia1ang palin-qtin-ueidcrljltnya
t l l n p a l i n - en r e n - q e l i l h ur ci n l e n g - A . i l a hd a n l l a s u l N v a u n t u k n c n g h a r u s k a n
n l l s c p c r l i i t L rj i k a h l l i 1 u n e m a n g d i p e r i n t a h k r nd a l l l r
m a n u s i ar . u c ' l a k u k l h
agalnr. tak adN pcrinluh huli nltnrrsiu L:ntuk bcrutatl,-habkcpada nnclzhll.r
s e o r a n gr r l r n l r d l n t l k l d a p c r i n t a h u n t u k b e r n u r d z h l h d e n g u n s l r l t r hs l i t u
r r a d z h l t rI m a n rl a n r e n r f l t .
Dcmi Alllh sungluh sLurtrr
kclnchan I Mrtlzhlb-rnacizhabpanr Rasulirllah
s l r d a hm u l i .b e ! i ( u j u g a d e n - l l n n l u l z h a bm a d z h a b p a l a t a biin d a n p e r t p c n g i k u l
l l b i i n s c r l a s c l r l r l l hu r n i i l l e r t l u h u l u .S e r n u an t a d z h a bt c l a h b i n a s a k c c u a l i
rnadzhaberrpat olanu srja di :lntarascluruh urnlt nttrrusiadlrn di tintlra Irnarn
y i l n g c r n p i l t i t u a d a y a n g r n c r v i r j i b k a nu n t u k n t c n ! i k u t i r n a c l z h a b n - r ,Yar' Jn g
r l i . . v a i i l - . k aAnl l a h c l a nR l s u l N l r L k c p a r l up l r a s a h r l ) l t . t a b i i r l s c r t a p e n l l i k u t

lluku Keernpat... 755


tabi'in yaitu kewajibanyangdiwajibkankepadasemuaumat manusiahingga
akhirzaman,kewajibanitu tidakakanberubahdantak akanberbeda,walaupun
akanberbedacaramelaksanakan kewajibandankadarkewajibankarenaadanya
perbedaankemampuan,kelemahan,tempat,waktu dankeadaan.Semuaini pun
mengikutipadaapayangdiwajibkankepadaAllah.
Sementaramerekayang membenarkanbahwa seorangawam harus
bermadzhab mengatakan:Yaitudia harusyakin bahwamadzhabyangia ikuti
adalahmadzhabyangbenar,makaia harusmelaksanakan ajaranmadzhabitu
sesuaidenganukurankeyakiannya, ini adalahpendapatyang merekakatakan
danseandainya benarmakaorangawamitu tidakbolehmemintafatwakepada
orangyangbukandari golonganmadzhabnya atautidak bolehbaginyauntuk
bermadzhabkepadamadzhablain, atau keharusan-keharusan lainnyr yang
menunjuklankerusakan caraberfikirmereka,dankerusakan yangIebihparah
Iagi yaitu jika ada sabdaRasul dan ada pendapatpara sahabatbeliau yang
bertentangan denganpendapatImam madzhabrnerekamaka merekaakan
meninggalkansabdaRasul sertapendapatpara sahabatbeliau lalu mereka
melaksanakan pendapatImam madzhabmereka.
Berdasarkan dari keterangan ini makadibolehkanbagi seseoranguntuk
memintafatwa atau bertanyakepadasiapayang dikehendakidi antarapara
pengikutImamyangempatatauoranglain,tidakadakewajibanbagiseseorang
untukterikatpadasalahseorangImam yangempatmenurutIjma' umatIslam,
sebagaimana tidak ada kewajibanbagi seorangulama untuk terikatdengan
haditsyangbersumberataudiriwayatkanoleh orangdari negerinyaataudari
negerilain,jikaterdapathaditsbenarmakawajib baginyauntukmelaksanakan
haditsitu, Apakahhaditsitu dari negeriHijaz ataulraq,atauSyam,atauMesir
atauYaman,begitujugatidak wajib bagimanusiauntukterikatpadasatujenis
bacaanAl-Qur'an di antaratujuh macambacaanyangterkenalmenurutmufakat
seluruhkaun Muslimin.

756 - I'lamul Muwaqi'in


APA YANG HARUS DILAKUKAN
JIKA DUA ORANGPEMBAWA
FATWABERSELISIH
Jika duaorangpemberifatwaataulebihberselisihpaham,makaapakah
akan diambil pendapatyang paling kerasatau pendapatyang paling nngan
atau boleh memilih antarakeduanya,atau mengambilpendapatorang yang
lebihpandaiataumengambilpendapat orangyanglebihbenaqwa,araumencari
pemberifatwa selainmereka.atauwajib bagi pemintafatwa untuk mengkaji
pendapatyang lebih benarsemampunya? Dalarnhal ini ada tujuh pendapat,
p e n d a p a ty a n g p a l i n g b e n a r a d a l a hy a n g k e t u . j u h y, a i t u i a m e l a k u k a n
sebagaimana yangdilakukanketika teladi perselisihan antaraduajalan atau
antaradua orangdokteryaitu berusahauntuk mencaripendapatyang terkuat
dan terbenardi antarakeduapendapatitu.
Apakah Wajib MelaksanakanFatwa?
Jika seseorang memintafatwa kemudianpemberifatwa mengeluarkan
fatwa,makaapakahfatwanyaitu wajibdilaksanakan olehpemintafatwadengan
kata lain jika ia tidak melaksanakannya maka ia telah berbuatmaksiatatau
tidak wajib baginyauntuk melaksanakan fatwa itu'l Dalamhal ini adaempat
pendapat.satudi antaranyaadalahtidak diwajibkanba-einya untuk melaksanakan
fatwa itu kecualijika ia rnewajibkannya padadirinya sendiri,keduaadalah
d i w a j i b k a n b a g i n y a u n t u k m e l a k s a n a k a nf a t w a i t u j i k a p e l b u a t a nr t u
disyari'atkan. dantidakbolehbaginyauntukmeninggalkan pelaksanaan fatwa
itu. pendapatyengketigaadalah:Jikadalamhatinyatelahmembenarkan fatrva
itu danbahwafatwaitu adalahbenarmakaharusbaginyauntukrnelaksanakan
fatwaitu, keempat:Jikaia tidakrnenemukan pemberifatwalainnyamakawajib
baginyauntukmelaksanakan fatwa itu. karenayangdiwqibkan untukmereka
adalahbertaqwakepadaAllah semanpumungkin.dan itu adalahusahaya;rg
palingakhiryangdapatia laksanakan, danjika terdapatpemberifatwalain dan
ternyatadirinya sesuaidenganpendapatpertama.maka yang lebih utama
b a g i n y aa d a l a hm e n g h a r u s k a d ni r i n y a u n t u k m c l a k s a n a k a nlarwit)'ang
dianggapnya Iebihbesar.

Buku Keemp:l... - 757


l\IelaksanakanI'ulisanPemberiFatwa l)an Hal Lain \hng Ilcnveruprirrra
Bolchbaginyanrclaksanakan catatlrn atuululisilnpentlter-i tltri u $ alltrrl.rLrn
il belumrrcndcngrltirtu,asecarlllnesungdlri pcrnbcrilltr u. dcn!:itnsyarat
i l h a r r r sr n e n g c t ; r h br rl ir l r u ' al l t i l a i t u a t l r l a hl u l i s a nf l t l w uo r a n ! v a n gt e l a h
d i l a k i n i k e b c n a r a n n td' aa.nb o l e hb l r g i n y a r n e n c r i n ns a b c lR a a s L tr l n g i r e l L r p a
tulisrn naupun tanl rrenulisnl'aseoran-q ltarnba.\\ allitaatiluanlk kc-cilatlu
o r l n g y r u l gs r k i t . . j L r -tul iab o l c h k l nb a u is e s e o r r n u g n t u kb e r s a n d rpui r d aa p a
y a n gi a d a p a t n i r e l a i utiu l i s a nb c r u p aw a s i a d t a l i a l a l r n y aa t a us u a r r i n l . al a
- lu
merrberiklnil'arislnberslnciar pada\\'asi:ltvall-gtcltulistanpl pcrludihltdirkan
d u ao r a n gs a k s ib. c g i t u j u g a j i k as e o r a n pc e r i w a v aht t d i l s r n e n u l ilst i i d i l sp l d u
o r l n g l a i n r n a k ab o l e hl r a g io r a n Li t r ru n t u kb c r s a n d rp| a d ut u l i s a Dh a d i t si t u
d a l a n rm e l a k s a n l k a n h a d i t st e t s e b u ti.n i l a h v a n l r l i l a k s a n a k aunl l l t y a n g
t e l d a h u l ur l a u p u n s e . j a kz a n a n N l b i h i n q g az a n a n s c k l r l n g . u ' a l a u p L r n
d i t e n t r n go l e ho r a n gy a n gl n e n e n l r n gR a s u l u l l a S h A W r e l a hr n c n g i l i r rs u l a t
kepatlaparaRaja-r'aja dankcpacla scluruhumatuntukmengljlk ncreka kepada
lslam.makasurat-surat itu sudahrrerupakanhLrjjah baginrcrckl.rvirlaurnereka
b e l u mb e f t e n ul a n g s u nR e a s u l u l l a shu. i t t uh a ly a n gt i d a kb i s ad i p u n t k i r b i ahu'a
kedudukan tulisanatauhalyangnenvcrupaileinnyaadalrhsunrakcdrrdukarrrrya
d c n g a nu n g k a p a n .

Apa Yang Harus Dikerjakan Jika Teriadi Scsuatu Yang f idlk Ada Di
Dalamnya Pendapat Para Ulama
J i k a t c r j a dsie s u l t uk e ' j a t l i ayna n - de i d a l a n l n \ rl i , i . r f: , , l ipi c r ( l i r t r l. ir ' o r i , r r 1
u l a n at e n t a nkge j a d i a int u .A p a k a hb o l c hr n e l a k u k arn r r r lrr, l , i . rl r u t rI n .r , . ' lrr r [ . u ]
h u k u r rk e j a d i a ni t u a t a ut i d a k ' lI ) a l a mh a l i n i l d l t i r r , I \ ,r I { I u 1 ) u t :
P e r t a m a :B o l e h . f a t r v a - f a t r v ap l l a u l a n r as e r t t . J l t \ \ l l h i r lrrt r e r c k l t
m e m b o l c h k aunn t u kb e r i j t i h a ckl a . r e n ap a d ad a s a r n t 'm e e r e k rd i t a n ,rr t c n l l n g
ke'jadian yln-t scbclLtnnya tidirkpernahtcrjadinrakl lncrekamclakukanijt ih:rr1
u n t u kn r e n e n t u k abnu k L r nkre j a d i a n i t u . N a b iN 4 u h r m m aSdA W b e r s l l r t l l J: j k r r
s c o r a n gh a k i r r m e l a k u k a ni j t i h a t l .l a l u b L - n udr a l t n r i j t i h n d ' r 1 ln r r r k li a k l r r
m c n d r p a t k r nd u a p l h a l a .d l n j i k a s a l a hd a l a n rh c r i . j t i h aidt r r r l u k l i a a k r L l
Incnaial)rtkxn satupiihalu.haditsini adtlahbersiijrturnLrIdillantsr'nturi]]Lrsllah
i j t i h a dd a ns c n u ap e r k a r av r n g b e l r r nlrr d ns a n r :sr c k l l j I c n t r r i r|,r' l r ( l r L | i rl rl r i r l
L r l a n lsre b e l u n r n vt a e .n t a n h
- su k u r rs u a t Lkrc ' j l r i i a ni n. i a d r l r r h' i L l p r rr n l rl i l l r l l n i
o l e hg o l o n g a n s a l a ld a nk h a l a f d. i s l r l p i r r t i l u u l t i i t- i u ! l ir n t n t h L r t L r l t sl "i.kr ar np
s e p e f lijn i k a r c n at e r i a l ub a n l ' a k n ykl re ' j a d i l ilnr n l b l r r r . . j i k rrrr r r l rirr c r h r l i k i i n
t c n t a n gb c b c n l p ak c j a t l i a nr n a k l a n c l ll k a n d r p t t k n l h r r h r r a h r t r r r r tLk c ' j u c l i a n
yan-e t e r j a dti a n p aa d ak e l e t a i l asne c a nltl n g s u r - ut l a l a n N r a : h S r . , r ' ir l l n j u g a
tidakt1ikr,-lahrri pcrdapatparapcncikutn)'a.
Keciua:fidak bolehbaginyanelakukaniitilrrd untuL r,c n.'nlukanhukun'r

?58 - l'lamul Nluwaqi'in


k c j a d i a ni t u . a k e n l e t a l i h e n d a k n v ai a l c t u p r r c n l h r n d i r i n v a h i n g g a i a
m e n e r n u k a np c n t p l t s e s c o l a n -tqe n t r n gh a l i t u . l n i . r n rA h m a d b c r k a t ak e p a d a
bebcrapaorang sahlbaln!l: Jiinganlahsckali kali cn-gkaubcrlricar'rtcnlxn-ssuiitu
n r a s a l a hy l n g t i d a k . t d l s c o n r n gl n r r n r c l i d r l r n r r l r s r l a l r i t u .
Kctiga: BoJehb.-r'ijtiharl hanla patla rrasaliih nursrlahcubangsrja. karcna
t u b u n g a np e r l r r r i l t l nd u n k a r c n r h a l i t L ra m a t d i b u t u h k a n ,a k a n l c l a p i
t e r d i i p ah
t i d a k b o l e h b e r i l t i h e dd l l u u r r n u s u l r h - r n a s a l upho k o k d l n r r c n d a s r r .
Rincian Yrng sL'b!'rrirn)'xldllah: Bcri.jtihrcitlllrnr salt s!-pertiitu aclalah
o o l e hb a h k a nd i a n . i r r r k r inr t r d i \ \ r i i b k a n d a l a n rk e a d a a nv a n g d i b u t u h k i l nd i i n
harus dillkukun oleh :ccrrrnr Penrheri frlu a atau seoran-shakin. jika kcdu:t
o r a n g i n i t i t h k l L l l n r i k r Lt i d ; r kb o l c h d i l e k u k u n . . j i k rar d l i s n t t rd i a n t r l r ak e d u a
d a n t i d a k a d a y a n g l i r i n n l L k ur l i b o l c h k u nj r r g r k u r e n uh u l i t u a n r a td i b u t u h k a n .
t l a n i i k a t i d a k d i h u t u h k l n ' c k u l i l r a k a t i d a k d i h o l c h k a ns a n r as c k ; L l i .

Buku KeemDat... 759


FATWA.FATWARASULULLAH SAW
t i n t u k n r c n - [ r k h i r i p e m b a h a s : i nd a l a m b u k u i n i . b e r i k u t a k a n
dikenrukakan bebcliiPuyrcI.solluntang rinqan tetapi penting, yaitu mengenai
I ntri'r-futr|a Ra: LrI rrI I rrlt S-,\\\' dalan berbl.uli hal.

Fatna-fat*a IlasulullahSA\\' DalamX{asalahAkidah


l. r\lxtkult KrtuI)ttltutl,lt'lihet 7)tlrunpadd Hori Kianat?
Sebulh hadirsshaltil.r rnenyeburkan bahwaNabi SAW ditanyarenrang
penrlihrlll ollng nruknrintcrhaclap Tuhanmereka.Beliaumenjawab:
".,\prkult kllian nrendlltatcelakakalau ntelihatbulan purnamayang
temns b(.n(lcran-r] tlnpt terhalangoleh mega?"para sahabatberkata:
"Ticlak . \abi bcrslbda:"Scsungguhva kalianakanmelihat-Nyaseperti
i t u . ( H l ? .B L r k h a dr ia nM u s l i n r ) .
2. lluguiutttrtttKitnMclihat-Nta, .;cdangKami Sejagat,SementaraDia Esa?
Nabj S..\\\idiranva:"Bagairnana kita dapatrnelihatNya,sedangkan Dia
i l u I r 5 i l .s ! - l n r : n t a rkai t a s e j a g a t ' l "B e l i a u m e n j a w a b : . , A k a na k u
betitahukln hal itLrnelalui nikmdtAllah.Mataharidanrembulanadalah
tandavunqkecildliri-Nya.Kaliandapatmelihatkeduanyadankeduanya
melihatkllian dalln satuwaktu tanpakalian mendapatcelaka.Demi
siliit hu\irr Ilabbnru.Dia lebih kuasaunruk melihatkalian dan kalian
m e l i h a t - \ \ u . ( H R .A h m a d ) .
? l,tI,lit ,t. , l't t lut,tt, t ll,t rr:i,t;
Nabi SA\\rcljtan),a rentangtakdifdanperbuatan rranusia:,,Apakahsudah
diputuskrnrtauhh barLrsajadirnulai?"Beliaumenjawab:,.Bahkantelah
d i p u ! u s k ad n r n t c l l b c l i s c l e s a i k a np'a' .d as a a ti t u b e l i a ud i L a n y a
tagr:
"Bagainnnadcn-gan ' ,,Beramal-lah,
arnelkita'l Beliauntenjawab: karena
seltuu akan rlirnudahkaurtas apa vang diciptakanuntuknya.Adapun
scscoran!l ) iul-q[ennlsukntelcka1'angbcruntung. maLaakandimudahkan
unLukntcllkukanpcrbuatanorJril.r-orang yangberuntung.Sedangorang
I ' l r l { t c t n l .s u k n t L ' r c k iyt x n g c e l l k a n t a k aa k a n d i n l u d a h k a nu n t u k
nrelakukanpclbuatanncreka van-rcelaka".Beliaulalu membacaayat:
"AdaPun\,angnrcmberikanhartanyadijalan Allah dan bertaqwa',(Al_
l - a i l :5 ) , s a m p aai k h i rk c d u aa y a ti t u . ( H R . M u s l i m ) .

Buku Keempat..,- 761


1. R a h a s i tM t u t u s i uD i M u t oA l l u l t ;
Dari Nabi SAW. bcliauditan)'atentangrah:rsianranLrsia. apakahAllah
" Y
m e n g e t r h u i n y?a" B e l i a uu r c n j a u ' a b : a ' ( H I t . Muslin).
.t. Di M(lnLr,\llultKttiku BtrntiduttLtut,qitBcltrrrtTcrciptu.
Nabi SAW ditanl'a:"Di nranakahAIlah sebclunrDil rrcnciptakanlangit
c l a nb u r n i ? 'B e l i a ut i d a k i n g k a r ' ( r r u r k ak)e p r d ao r a n gl a n g b c t l r n y a
clanmenjarvab: "Ada di rrcga )'an-q tidakrda udrua.luksarta cliatasatan
d i b a w a h n y a("l l R . A h m a t l ) .
6. BugaitntutttAlutnDit ilttukotr.
Haditsshahihdan Nabi SAW nrenl'ebutkan bahwrbeliaLr ditan-"'rttcntang
permulaantcrciptanyarlam. Ileli;'Lu rrenjauab:"Aliah lda kctikrtbelunr
'Arsy-\ya
a d al a i n N 1 a . berada d i a t a sa i r .D i r m e n u l j ss c m L tIaa r t gr t d l
d i l a u hM a h l i r d z ( H R . A h r t t a c l ) .
7. lJcrtuluKatikoBtrntiDirubuh:
Di il[arrull4tnrt.siu
Dari Nabi SAW bahrvabeliauditlnyu tcntangkcbcradarnrnanusia ketika
: i a t r s s h i r a t . ' D a l a r nr i r t . i y : t t
b u m i d i h a n c u r k a nB.c l i a ur r c n - j u u ' l b . D
i a i n :" D i k c g e l a p adni b a u , l hj e n r b a t a n. L a l ub c l i a ud i t a n y aS : iaprkah
'Belilu 'Srhabat
v a n gp c r t l n r ak a l i n r c l e s a t i n v a l mcnjarvaLr: Muhajirin
y a n gl a q i r "( H R . M u s l i m ) .
Tidak adapertcnlalr-qan di antaraduajau abandi alas.scbtb kegeliipln
t e r s e b uat d a l a ha * a l s h i r a t . "
o. Apukalttung Dirnuksrul lengunAtut (tung trt[ \'u): "Diuakurtrliperiksrt
t'tutgntutluh?"
tlerryutpenterlk.suutt
Nabi SAW ditanr-atentangFirmanAllah (yanganin)a): "Maka dia akln
d i p e r i k s ad e n g a np c m c r i k s a ayna n g m u d a h "( A l I n s y i q a q8: ) . t l c l i a u
"Sckr-daruntukmemperlihatkan '
bersabda: antalanmitttusia (HR. Mus-
Iim).
Apakahitlakanartvtn,qPertuna Kuli tlinrukunolehi\hli Surgu:
Nabi SAW ditanyatentangmrkananyang penarnakali dimakanolch
a h l i s u r g l .B e l i a un r e n j a u a b":T a m b a h l nh a t ir k a n . "I - a l ub c l i a uS A W
Citan;- a: Apa rnaklnanselanjutnl a / Belitu rncnjlr.r'lb:"Sapisurgal ang
biasamemakantcpirn surga."l-alubcliauclitanya: Apa minumtnrncrcka
di :;ulgasctelah memhkansrpi tersebut.)Bcliaumcnjau'ab:"Yaitu nrata
a i r d i s u r - eyaa n gd i s c b u tS a l s a b i l "(.l l R . M u s l i m ) .
t0. Apokuh<ngkauntellhtttRubbrnu?
. p a k l h c n g k a un t e l i h a tR a h b n u l t s e l i a uS A W
N a b i p e n r a hd i t a n v i i a
mcnjauab: "Dia adalahNurri'.bagairnanarnungkin aku ntelihatnya?

762 -- I'lamul N'Iuwaqi'in


KernLrdian bcliaLr rrcnuingatl:an. bahuaadahalanglnuntukmelihatNl,a
y a i t up e - n g h a h nvga n - rd i c i p t a k a n - N y a( H
' R .M u s l i r n ) .
IlagaintunuillengutnpulkutKitrt ktt,ltrlt Kite Dilrun(urkln oleh Angin,
Mu.sibttlt
duttHtrtrn Btrtt.s;
N a b i S A \ \ ' d i t a n rl : W a h a iN a b i .b a g l i r r a n aI ) i a l t e n u u r n p u l k akni t a
s c t c i a hk i t a d r h r n c u r k l no l c h a n g i n .r n u s i b a chl a nh e w a nb u a s ?B e l i a u
mcnjnvabkcpadaorang)ang bcrtanva:"Akan aku celilakankcpldamu
h a l s e p e r tiit u c l l l u r nn i k m a t ' l ' u h l nB. L r mdi i l i h a to l c h l a n g i ts e d a n - q k a n
bumi merupakan tanahvangtandusyanglusak.l-aluaku berkata:"llumi
t a k a k l n h i d u ps e l a r n r i n yLua. l u ' l u h a n n u n t e n g u t uasi r k e p a d ab u m i .
m a k aa i l h r n ru b t - r d i l r nb c h e r a psui t a l .K c n r u d i a n l a n g i tm e l i h a b t umi
h a n y a l a rhn ! ' r r i l ) i t ktl cnl c s a nD. e m is i l n tI l a y r i tl l l r b b r n uI .) i a l e b i hk u a s a
u n t u k n r c n - c u n l p r r l k lm n e r e k ac l n l i p a d a i t i r u n t u k r n e n g u r n p u l k l n
tuntbuh-tuntbuhrn bumi" (HR. .,\hrrad).
12. Apukalttutrg Dilakukur Alhlt K(tik.t Kitu BtrtenN datcan,N\u?
Nabi SA\\' ditanra: WahaiNabi. apakahyangclilakukanAllah terhadap
kita kctika kitr ber'lenruclcng:rnN1a'?I3eliaumenjawab:"Kiilian akan
dihrdapkankcpada-N1adallnr kcachanlcrrbalan kalian (anral)telah
diketlhui.jclasoleh-Nya.titlakadayangsantarbagi-Nya.Lalu Tuhanmu
akanDrcnqanrbil air secebokdengantangiinNya. KemudianDia akan
menyiramkrnNya terhadap hatikaliau.Dcnti siiirtHayatTuhanmu,tidak
ada satu rvajlhpundari kalian I'ang tidak tcrkenatetesanair tersebut.
Adapunoran_tlslam.rrakarva.jahnya menjadisepertjkain pcnutupkain
putih. Dan orang kafir, siramanterscbutmenjadikanrvajahnyapecah
laksanaair panas1,anghitanr".(HR. Ahmatl).
1 3 . Bttguinana Kito Malihot, SeclttngkunMutulttri rlanBulun MenghalangiI
Nabi SAW ditanya:Dcn-ranapa kit:r mclihlt sedangkanrnataharidan
r c m b u l a nm e n g h a l a n g iN ? a b i m c n j a *a b ; " D c n g l n m a t a m us e p e r t i
sekarangini". Hal itu terjadikctika mataharitcrbit. Lalu bLrmiterang
kenrudiankarnumelihat-sununs.l-alu Nabi SAW ditanya:Dcnganapa
kcbaikandln kejelekar) kila balas?Beliaurnenjau'ab: "Kebaikandibalas
dcngansepuLuh ktli lipat dan kejclckandibalasdenganbandin-eannya
'.
atau Dia nrengarnpuni tseliiiuditanyl Ja-ri:Atas air yang bersumber
dari surga?Bcliau SAW rncnjlu'lb: "L)i rtas sungri )'an-srcrdiri dari
maduylng murnidangelasrninum;ran-q tidaknrcnyebabkan pu:iin-s dan
penyesalan. dansunlai-sungaidali air susuvangtidakberubahrasanya.
r i r v a n g t i d a k b e r u b a hr a s a n v ld a n b u a l r - b u a h a D n .c m i s i l a t I I a y a t
Tuhanmu.dari apa1,angkalian kelahuidan lcbih haik dari hal itu dan
s e l e n i s n y a . l e ri lsat r i - i s t ryi a n gs u c i " .N a b i S ; \ W d i t a n y al a g i :A p a k a h
kami di sanamempunyaiistii?i3cliaumen-jarvab: Wanitavangshalihah

R u k u X e e m p a t . . .- 763
untuklelaki yangshalih.Kalianakanbersenang senangdenganmereka
sebagaimanakalian bersenang-senang di dunia, dan mereka akan
bersenang-senang dengankalian, tetapi tidak ada kelahiran". (HR.
Ahmad).
14. Bagaimana WahyuTurwt Kepada Nabi SAW?
Nabi SAW ditanya tentangcara wahyu turun kepadabeliau. Beliau
menjawab: "Kadang-kadangwahyu turun kepadakuseperti bunyi
lonceng.Inilah yangpalingberatbagiku.Lalu Jibril menghilangdariku
danaku sudahfahamapayangdikatakannya kepadaku.Kadang-kadang
malaikatberalih rupa sepertimanusiakepadaku".(HR. Bukhari dan
Muslim).
15. Anak Menyerupai Bapaknr-aotau lbunta:
Nabi SAW ditanyatentanganakyangterkadangmenyerupaibapaknya
dan terkadangmenyerupaiibunya.Beliau menjawab:"Kalau sperma
lelaki mendahuluispermawanita makaanakmenyerupaibapaknya.Dan
kalau spermawanita mendahuluilelaki maka anak menyerupaiibunya
(HR. BukharidanMuslim)
Adapunhaditsyangdiriwayatkanoleh Imam Muslim dalam"Shahih"-
nya yaitu bahwa Nabi berkata:"Apabila spermalelaki mengalahkan
spermawanita maka lahirlahbayi lelaki. Dan apabilaspermawanita
mengalahkan spermalelaki makalahirlahbayi perempuandenganizin
Tuhan", guru kami ragu akan terdaftamya hadits tersebut.la berkata:
"Haditsyangterdaftaradalahriwayatyangpertama.Lelaki rtlu wanlts
bukanlahhal yangbersifatkejiwaan.Hal itu terserahkepadaTuhan.Dia
membuat apa saja yang Dia kehendaki.Karena hal itu diciptakan
bersamaan denganrizqi.ajal,keberuntungan dancelaka".Menurutsaya
kalaumemangriwayatyangkeduaini sahmakatidak adapertentangan
denganriwayatyangpertama.Jadispermayangmendahuluiadalahsebab
keserupaan danmengalahkan spermaoranglain adalahsebablelakiatau
perempuannya anakyang Iahir.Wallahua'lam
16. PendurlukPerkamprnganOrarryMusyrikTbrkenaMusibalt sertoArnk-
anak dan Isti Mereka:
Nabi SAW ditanyatentangpendudukperkampungan orangmusrikyang
terkenamusibah.anak-anak dan istri mereka.sertasemuanyatewas.
Bagaimanakedudukananak-anakmereka?Nabi "Mereka
menjarvab:
termasukmereka".
17. Makna Firman AIIah: "Dan sesungguhnyaMulnnt:nad telalt nrelihat
Jibril dalam rupanyayang asli pada waktu yarry laitt" :
Nabi SAW ditanya tentangfirman Tuhan: "Dan sesungguhnya

764 - I'lamul Muwaqi'in


Muhammadtelah melihatjibril dalam rupanyayang asli pada waktu
yang lain" (An-Najam: 13). Beliau SAW mejawab:"ia adalahJibril.
Aku tidak melihatnyadalam wujudnyaketikaTuhan menciptakannya
kecualidua kali ini". (HR. Muslim).
Tatkalaturunayat:"Sesungguhnya kamu akanmati dan sesungguhnya
merekaakanmati (pu1a).Dan kernudiansesungguhnya kamu padahari
kiamat akanberbantah-bantah di hadapanTuhanmu"(Az-Zumar:3l),
makaNabi SAW ditanya:Apakahdosa-dosa yangterjariidi antarakami
di duniaini akandiperlihatkanberulang-ulang?
Beliaumenjawab:"Ya,
akandiulang-ulang ataskaliansampaikalianmenunaikan hakpadayang
berhak".Lalu Zubairberkata:Demi Aliah, perkaraini memangsangat
berat."
1 8 . Bagairnatrt Orang KaJir Dikumpulkandi hadapan-Nva?
Nabi SAW ditanya:Bagaimanaorangkafir dikumpulkandi hadapan-
Nya?Beliaumenjawab:"BukankahDzatyangmenjalankan mereka(or-
ang-orangkafir) di dunia padakeduakaki rnerekaMaha Kuasauntuk
menjalankanrnerekadi akhirat,di hadapan-Nya?"
19. Apakah Kulian Ingat KeLuargadi Akhirat?
Nabi SAW ditanya:Apakah kalian ingat kepadakeluargaketika di
akherat?Beliau menjawab:"Adapun dalam tiga tempat,maka tiada
seorangpun yangingatseseorang: Ketikatimbangandiletakkan,sampai
dia tahu apakahtimbangannyaberatatau ringan.ketika catatanamal
beterbangan,sampaidia tahuapakahcatatanamalnyadiberikandari arah
k a n a n n y a k, i r i a t a u d a r i b e l a k a n gp u n g g u n g n y ad a n k e t i k a s h i r a t
diletakkandi atas.iembatan jahanam,dikeduateprnyaada beberapa
kesulitandan pagaryang berjeruji,denganpagarini Allah menahan
seseorang yangDia kehendaki, sampaiia mengetahui selamatkah ia atau
tidak".
20. SeorangMencintai SuatuKaum TetapiTidak Beramal SepertiMerekc:
Nabi SAW ditanya:WahaiNabi SAW, adaorangyangmencinraisuatu
kaum tetapi tidak beramal seperti rnereka.Nabi SAW menjawab:
"Seseorang
adalahbersamaorangyangia cintai".
2 t . Nabi SAWditanya tentangaL-Kautsor.
Beliau menjawab:"Yaitu sungaiyangdiberikanAllah kepadakudi surga.
Warnanyalebih putih daripadaair susudan rasanyalebih manisdaripada
madu.Di sanaadabanyakburungyangberlehersepertileherunta."Ada
yang bertanya:"Wahai Nabi, apakahburungitu enak rasanya?"Nabi
menjawab:"Orangyangrnemakannya (langsung)akanmerasakan lebih
enak (daripadasekedarmendengarkan ceritaorangIain lentangrasanya)."

Buku Keempai,.. -- 765


22. Perkartt vtng Pttlittg l]unrak Memastrkktn lvlanu.siuka dolunt Sttrgu
dan Neruko:
N a b i S A W d i t a n y a t e n t a n g s e b a b y a n g p a l i n g b a n . v a km c r l a s u k k a n
'l)ua
manusia kc cliilanrnetaka. llcliatr mcnjari,ab: an:tgolil tuhtth van-tt
mengangam : u l u t d r n k c m a l u l t n . l l e l i a u d i t l n l ' a l c n l l l n - gs e s L l a t )t rl a n - !
t n a n u s i ak t c i a l a nsr r t r g aI.S e l i a Lntl c n i l t l ' a b :
p a l i n gb a n y a km e r n a s u k k a n
"Taqrva kcpaclaAllah dan budi pckcrti yang baik."
2-1. Wonita Mcnikult tluigtut I)utt Luki'luki utuuLcltih:
Nabi SAW ditan;'atentangwilnita yane kau'in denltanclur alau tiga lclaki
k e t i k a d i d u n i u . B c r s l r r r t s i a p a t l i r k h c l a t ' l ' B c l i a t t r t r e n j a w a b ": D i a
d i s u m h m e m i l i l t . I - a l u c l i aa k a r l b ! - r \ l r I l s L r r r r rIlai n g p r t l i n gb a i k h t r c l i
Ilckcflin)a.
21. Do.suttut,q ltuling bc:dr.
N a b i S A W d i t a n y a :A p a k l h d o s ay a n g P a l i n gb c s r r ' l I S c l i a um e n j a r v a h :
"Engkau menyekutukanTuhrn sedrng Dil tcllirntcnciptltklrnnru". la )an!l
bertanyl Ia-vi:"l-alu aprt/ Bcliau rrcnjau'ab: Katlru tnenlbttnuh ltnak
.'Lltlu
karena takul mlkan bctslllunru". ;\cllt vang bcrtattl'a lagi: apll'l'
Beliau rr.rcnjarvab: "Karru bcrzina densan istli tctan-g-glrnu".

25. Antttlatt trutg puling dicintui Allah:


N a b i S A W : A n l r l r p a k a h y a n e p a l i n gd i c i n t t i A l l a h ' l l l e l i a u t n c n j a u ' a b :
"Shallt pada ''l lktunl'1". Dal:ilr sLuituliu ayat: ['ada au ll rvltktunl l .
.'Lalu '-Jilrld
AclaI'ang bertanl'l lagi: apa Beliltr nrcnjaivab: dalam-illln
'Lttir"r
Allah". A d a y a n g b e r t a n y l l a g i : l p a / B c l i a u t t t c n j l u ' a b :" l l e r b u a t
baik kepadaorang tutt".
26. lllaltui Suudaru P erxnrltuortH u rwt :
N a b i S A W d i t a n y a m e n g c n a i s a t t d a r al e r c r r t p u a n H a r u n . c l a n a p a
h u b u n g a nd i l n t a r aN a b i M u s a d a n N a b i l s a l B c l i l u n t c n j l t v a b :" M e r e k l
hanya menamainya dcngan nabi nabi Itrcteka. dan orilng orang shalih
sebelurl mereka."
'ltutda
27. Awa! Tutrtlu Kitunul:

N a b i S A W d i t a n l ' at e n t a n ga u ' a l t : t n d l - t a n t l ak i a n a t . B e l i a u n r c n i a ua b :
"Api yrn-r nrcnghalaurttlnusia dari Timur dltn llarat."

28. Intcn drur I slurn:


Nabi SAW ditanyl tcntang Islan'l Ilcliatr nrcnjl\\'lb: "Bersaksi bahri rl
r rl l l h . n r c n d i r i k a ns h a l r t t .
t i t d a I l a h s e l a i nA l l l h d r n N 4 L r h l m r t t i Li (rlt u s i lA
'
r r c m b a y a rz a k a t .p u a s aR l r r l d h a n d l n h q i k c B l i t u l I I a r l r r .
B e l i a uj u g a d i t i i n ) a t c n t r n g h a r t ' l I J c l i a ut n c n j r r v a b :" E n g k a u p c r c l l . r

766 - l'lanrul Murvaqi'in


k e p a d a A l l a h . N l a l a i k u t - N v a . K i r u h N v a . R a s u l r . i r s uN
l ya clan
k e b a n g k i t u ns c t t - l a hk e n l t l i a n . '
29.
Nabi SAW tlitanr'atentan-cihsan.I3cli,rrrnrcn-jauab: "Enekau menyembah
'fuhan
s e t r k l i n - l k u nk l r l L r n t el i h a l \ r i t . K l L l l r rkr l m L r t i d a k n r el i h a t N 1 , a
t r t : r k .i cr . ' t r r ' : - - r r l . rlr)r..lrrt i , l r l . : tr rt r t r
.10. ,\lukttu .iinttutt ,\llttlt SII'1. 1\rt rtrttn,qot.en!1\Lutg nrcntlrrikttt tr1.,tt
y t u t gt c l t t l tn t t , r L , klut L t i k t n d t t t . q u tltl d l i \ ( t 1 S t e k u t l , \ l , \ 1 t r ' t t t i t t t r6t t0; ) ;
N a b i S A W d i t l r n ,l,t l c nL a n !n l l l l t i l l i | r n a D , , \ l l u h :' l ) n r rr r r a D g( ) t a n ! : y a n g
t e l a hn r e m b e l i k l t n l t p a\ l i l t ! l c l i t l ll t c l c k l t t r ' r i k l r n t l c n u i r rhr a t iv l t n gt a k u t " .
B e l i a u m e n - l l r r r l r t t : \ l c r c k u l r r l r L l l l to l r n g i ) r i l n . l tv r i n - gb c r p u a s a .
ncndilikan shllat. dan beiscclcklLh s (. . r t i l l e l t s l r l a k L l ta n l a l i t nm c r c k a
ticilkditerinlr.'
, . M o k n t l i r n t t t n A l l u l t . S l l t T . l ) o t t ( i n q u t l u l t ) k t t i k u ' l i t l t t u w t rnr u t e t ' l u t t r -
krut utrtk-unul: .ltlunt tluri .srtIbirtttrt,krt l,\l .1'ru/: 172).
N a b i S A \ \ ' d i t l n r a t e n t i l n - r l l r l l l r u t A l l i i h :I ) l n ( i n l a t l a h ) .k c t i k a T u h a n r n n
nen-geiuark.lnanlk lnak;\tlant dar.isrrlbi ntcri'ka". LlcliaLLrnenjawab:
" S c s u n c g u h n r ,Ti !u h t n n r e n c i p t a k l rrn\ d l r n . l l r l Lrrn r l g r r s l p p u n g g u n g n y a
d e n g a nt a n t l n k a n a n - N y a k. c n t u t l i a tnr r c n l e I u l t l k a nk e t u r u n l nc l a ns a n a
d a n d i a b c r l - i r n t a n":A k u c i l l t x k t n n t c r c k l u n { u k s u r g ad a n r n c r c k t a k a n
m e l a k u k a np c r b u a t a na h l i s u r - q a "K . c - r l L r d i a In) i u n e n i : u s a pp u n g g u r g
A d a r l . l a l u n r c n g c l L r a r k aknc t u l u n l l d l r i s a n a c l a n b e r f i r n t a n :" A k u
ciptrkrn nelcka untrlk nerakil tlln merckl lkan ntclukukan perbuatan
a h l i n e l a k a " .r \ t i a v a n g b e r t n n y a :" W a h a i N a b i . l l l u b a g a i r n a n a derrgan
a r r r l ? " B e l i a u n t c n i a u ' r b : K a l a u ' l u h t n n t c n c i p t a k a ns e o r a n gh l n r b a
u n { L r ks L r r g r r. n a k uD i a a k a n r n e l a k u k : r np e r b u i l t a na h i i s u r g l , s c h i r r g : a
.lir akan lnrti atassaiahsarulDLrl ahli surgaciandia ukail dimasukkln ke
s u r g a .D a n k l l a L rI ) i t r n t c n c i p l a k a nh r i r n b ;ur l l L r k n e r . a k an, l k a d i a a k a n
b c r a m a ld e n - u l ipnc r b u l t a na h l i n c r a k a .s c h i n q g ldr i a t k u n n r a ( ia t a ss a l a h
s a t Llrl m a l r h l j n c r a k ac l a nc l i a : r k a nd i r n r s L r k k a knc n e r a k a " .( H a d i t s ) .

F i r r n a nA l l a h :

" Hai rtrurtg ()l eng leng beriruun,jugaloh rlirinu: tialalult (:)reng
.\rtuK
sesat itLt ukrrtt nrt:ttberi tnutlltuntt Leltulunu ttpabila ktnm teltth
tttetulttytttt
ptntttjrtk. Hun.\'Lr
krfule Alltrltkrtnu kaninli,scrrutant,o,rttuka

Iluku Keemnat... 767


'
Dia akan menerangkuttkepadarnuoptt tturg tcklt /lrrttttrkcriukttn. \,\1
Maidah:105).
Obat tlan Jinnt, Apakth Daput Mtnolttk Tttkdir?
Nabi SAW ditanya tenlan-qoblt-obatan dln.jintlt, aprtkalrilrPrll rncrrolllk
"lttt scttruaadrlair tcrrnltsuktaktiir".
sesuatudari takdir? Belitu r.nenjarvab:
-lJ. Anak Kecil Orang Musyrik Mettittggttl Dtutitt:
N a b i S A W d i t a n y : rt e n t a n gl n a k - a n a k1 ' a n gr l l c n i n g g l l c l L r n itrl l t i o r a n g
m u s y r i k . B e l i a u r n e n j a w a b ": A l l a h l c b i h r n e n ! e t i l h L ri liP a\ a n g r l r c r c k a
lakukan".

34. Saba', Namu Tetnpataatrkth lltttrtttu:


Nabi SAW ditanya tentang kata Sabr': Apakalt nanrachcrah iitatr nrrrlra
wanita? Beliau nenjarvab: Bukan trarttr clrtcllthdan.iu-l:tttttklt'l Il.ttlrrt
w a n i t a .T e t a p ii a a d a l a hs e o r a n - lge l a k i 1 ' a r t gn r c l l h i l k a n s c p u l u ho t r t i r u
'Arab.
dari orang Yalg cnant bertempllt(li Yatllatl tlltn cnll)itl bcltclllfilt
di Syan. \'ang bertem|at di Syanr rtclllrrhl-ahnr. .lticlzrtnr. Cihrssrlrl.tian
' a m i l a h . A d a p u n y a n g b e r t e m p a t c l i Y l t t t r l n r t t l l l a h . ' \ z a d .c l r t n

A s y ' a r i y y u n ,H i m y a r . K i n d a h . M a d z h i j t l e n , \ n r n l t r 'A. d a r t - o r r t n gI r : l l k i
'l:L
b e r t a n y a :" W a h a i n \ a b i , s i a p a k a hA n m a t i t L r ' lB e l i r r i rm e n j r t u ' a b :
termasuk di dalam kelornpok Khals am darl 13rtjillh."

35. Maknafitman Allah: " Bagi ncrcka bcritu gtntltiru di tlulutu kaltitltrprut
durtia dan akhirctt" (Yutus: 61).
Nabi SAW ditanya tentang ntakna lirmatt Alleh: "tsagi nterekn berillt
g e m b i r a d i d l l a n r k e h i d u p a nd u n i a d a n ( c l a l r t r nk e h i d u p l i r ) a
) khcrrrl".
Beliau menjarvab: "Yaitu minrpi btik I'ln-t diperlihat kepacla oranu-or
ang Mukmin didalam tidurnya" (Hadits).
36. Burlak yang Paliry Utanta:

Nabi SAW ditanya tentang budak yang paling utlml climcrtlckakln.


B e l i a u m e n j a w a b :" B u d a k y a n g p a l i n g b a j k n e n u t L t tl l e n i l i k n l ' l t d a n
paling mahal harganya."

37. Peraug l,tutg Palirtg Utrnna:


Nabi SAW ditanya lentangperangjihlrll vang prling tllanla.BclirLr S.{W
menjawab: "Orang yang mcngltabiskankckayaannrI (Lrrttukbcriihad di
'
j a l a n A l l r h t d a n n r e n g a l i td l r a l t r t r . r .

38. Sedekah tang Paling Utatna.


rrenjau'ab:
Nabi SAW ditanyatentangsedekahyinlg palinr utirrrril.[3cliaLr
"Engkau bersedekah.sedangkanengklu dalnrrlkcldaan senlptt. nltrttLttl
engkau rnelasalapang."

768 - I'lamul Mtrwaqi'in


39. Apakah UcapunyungPaling Utuma/
RasulullahSAW ditanyaapakahucaptnyan-epalinr utama'? BcliauSAW
menjawab:"UcapanyangdipilihkanTuhanuntukmalaikat:Subhanallah
w a b i h a m d i h("M a h aS u c iA l i a h .d a ns e g a l ap u j i a nh a n y ab a g i - N y a ) .
10. KapartKennbiut Dietupkan atu.sNabi?
Nabi SAW ditanya:kapln tetapnvakenabian'lDalantsaturiwayat:kapan
engkaurnenjadiNabi'1Beliau menjawab:"Ketika Adtm di antararuh
danjasad." Ini adrlah riwavat ytns benar.Orang awam berpcndlpat
b a h w a r i w a v a t i naid a l a h" A n t a r aa i rd a nt N n a hl i a t . G u r u k a m b
i errirrn:
"Riwayat ini kelrru.Tidak adaperilntaraair dan tanahIitt. Yan-skarri
k e n l i u d l r l . rrhi t r ; , r ; r;ta n . -p c r l m u
lmam Ahnraddalanr"Musnad"-nyarncnyt:butkan bahu'l seorangArab
B a d u i b e r t l n y , a :W a h a iN a b i . b e r i t a h u k a kne p a d l k ut e n t a n _hsr J f i r l t :
unluknrudirranapunengkauberatll. ltlukah untuk golongantertentu
atau menuju ke ncgcli tcrtentuiltau bila engkauuaftt mtka seltuu
b e r a k h i (r h i j r a ht e r s e b u t ) ?D i a b e r t a n y as a r n p atii _ e kaa l i l a l u d u d u k .
Nabi SA\\'diarnsebentar lalu bcrsabde: "Dinranaoran-s yangbcnull,l?"
" l n i l a h ' .
O r a n gb l d u r i t u r n e n j a u r b : d i a . \ \ t a h a iN a b i N l b i b e r s a b d a :
"Hijrah adalahenr:kaurnenjaLrhi perbuatanyan-lke.li (buruk).baik lahir-
maupunbatirr.cngkaurnendirikanshalat.enskaurnenbaylrkanzukat.
Kemudianengkautcrnrasukorangytng herhijrahrrcskipunkanrunrrti
d i r u r r a hl t l d a kb c p e r - e i a n ) . ' S e t eilrauha d ao r a n gl l i n y a n gb e r d i r d- ia n
berkata:"\\'ahli Nabi. ceritakankepadakutcnrangpakaianahli surya,
a p a k a hb e r u p al e k s t i la t a u b e r u p at e n u n a n "I.m a n t A h n n d b e r k a t a :
"kemudiln orang-orangtertawasemua".Laiu Nabi bersabda:"Klliu
m e n e r t a w a k aonr a n g b o d o h v a n g b e r t a n y l k e p a d ao r a n g p a n d a i ? '
kemudianNabi SAW diam sesaatdan bersabda:"Dinana oranlryang
bertanyatentangpakaianahli sr.rrga ?" Orangtersebutmenjau'ab:"ln ilah
Dia, Wahait.\abi . Nabi SAW bersabda: "Trdak.tapi pirkaianiru terbuar
dari buah-buahan sur-ca". Nabi SAW mengulanginya sanpai tiga kali.
11. Apakalt Kani BerseuggunrudenganIstri di Surgu!
Nabi SAW ditanya;Apakah karni berscngganra denganistli kanri di
surga'lBeliaumcnjawab: "Ya. Detni Dzat yang rncn,euasaiku.Seorang
lelakipastiakanbersenggama dengansiltusanpaiseratusperauan dalant
satupagi". IJerl<ata
al-Hllldz Abu Abdillah al-MaqdJsi: "Pcrrwi hadits
ini nenurut sayaadalah pelawi haditsshohih''.
Apakttlt Ada Senggurttadi Sttga /
Nabi SAW ditanya;Apakahadasengramadi surga?Beliaumenjltvah:
"Ya, Demi Dzat yang menguasaiku.
bahkandengansemancatsekali.

B u k u K e e m p a t . . .- 769
Kalau lelaki bangun dari perempuan,maka perempuanitu menjadi
perawanlagi suci". Perawihaditsini adalahperawisahih.Ibn Hibban.
13. Apakah Ahli SurgaSaLingMenikah?
Dalam Mu jam ath-Thabrani. bahu'aNabi SAV/ ditanya:Apakah ahli
surgasaling menikah'/Beliau menjawab:"Denganalat kelamin yang
tidak akanloyo dan syahwatyangtidak akanputus".
Dalam Mu'jam lersebutjuga disebutkanbahrvaNabi SAW ditanya:
menjawab:"Dengansangattapi
Apakahahli surgaitu bersetubuh?beliau
tidak adasperma".
Dalam mu'jam tersebutjuga disebutkanbahrvaNabi SAW ditanya:
Apakah ahli surgaitu tidur'/ Beliau SAW menjawab:"Tidur adalah
saudarlkematian.ahli surgatidak tidur".
44 Apakahdi SurgaAda Kuda?
Nabi SAW ditanya:Apakahdi surgaadakuda?Beliaumenjawab:"Kalau
klu masuk surgamaka kuda yang terbuatdari yakut dan mempunyal
duasayapakandidatangkan kepadamu. Lalu kamudinaikkanke atasnya,
kemudiankudaitu terbangdenganmudalamsurgake manakamu suka".
45. Apakah di SurgaAda [Jnta?
Nabi SAW ditanya:Apakahdi surgaadaunta?BeliauSAW tidakberkata
sebagaimana kepadaorang yang pertama.tapi beliau SAW bersabda:
"Kalau Tuhan rnemasukkanmuke surga,maka di sana kamu akan
nernpunyaiapayangkamu impikandan menyejukkanmatamu".
46. Al-Hurwt'in:
Dalam Mu'jam Ath-Thabranibahwa Ummu SalamahRA bertanya:
"WahaiNabi, beritahukan kepadakutentangfirmanAllah, yangartinya:
yangbermataieli"(Al-
"Dan (Di dalamsurgaitu) adabidadari-bidadari
Waqi'ah: 22). Beliaunenjawab:"Hur adalahwanita-wanitayangputih,
'iin
dan adalahwanita yang bermatabesar.Rambutbidadarilaksana
sayapburungnadzar".
Sayabcrkata:"WahaiNabi, beritahukankepadakutentangfirman Allah
"Laksana
yangartinya: mutiarayang tersimpanbaik" (Al-Waqi'ah:22).
Beliaumenjawab:"Kejcmihanrrerekabagaikanjernihnyamutiarayang
adadalamkulit kerangyangbelum terscntuhtangan".
Sayaberkata:"WahaiNabi, beritahukan kepadakutentangfirman Allah
(Yang artinya):"Di dalam surga iiu ada yang baik-
bidadari-bidadari
baik Iagicantikcantik"(Ar-Rahman:70).BeliauSAW menjawab:"Baik
budi pekertinyadancantik-cantikrvajahnya".
Sayaberkat.t:"wahaiNal-.i,beritahukankepadakutentangfirman Allah

770 - tr'lamulMurraqi'in
(Yang artinya):Seakan-akan merekaadalahtelur (burungonta) yang
tersimpan denganbaik" (Ash-Shaffat: 491.Beliaubersabda: "Kelemburan
merekalaksanatipisnyakulit yangkau lihat dalamtelurmendekatikulit
keras".
Sayaberkata:"Wihai Nabi, beritahukankepadakutcntangfirman Al-
l a h : " P e n u h c i n t a l a g i s e b a y au m u r n y a " ( A l W a q i ' a h :3 7 ) . B e l i a u
menjawab:"Mereka adalahwanita-wanitayang walat di dunia dalarn
keadaantuarenta.pikun danberuban.Allah menjadikanmcrekasetelah
ketuaanitu _ladisperawan"."Uruban" artinya rindu cinta, "atraban"
artinyalahirnl a bersanaan.
Sayabertanva:"Wahai Rasul,manayang lebih u t a m aw a n i t ad i d u n i a
atau bidadari?"Beliau menjawab:"Wanita-rvanita dunia lebih utama
daripadabidadaribidadaribcrmatajeli, sepcrtikeutamaanblgian luar
daripadabagiandalam".Sayabertanya:"WahaiNabi,deugansebabapa
hal itu terjadi? Beliaumenjawab:"Sebabshalatrrereka.puasl mereka
dan ibadahmereka,Allah menerangiwajahmerekadengancahaya,dan
memakaikan sutrapadatubuh{ubuhrnereka, putih-putihwarnanya. hijau-
h i j a u p a k a i a n n ) ' ak.u n i n g - k u n i n gp e r h i a s a n n y ap,e n d u p a a nm e r e k a
terbuatdarimutiara,sisir-sisirmerekaterbuatdariemas.Merekaberkata:
"Kami kekal. maka kami tidak mati, kami mendapatkcnikmaran,dan
kami tidakmendapat musibahselamanya. Kami menetapdankami tidak
akan berpindahselamanya.Kami puas maka kami tidak akan bcnci
selamanr,a. Beruntunglahlelaki yangmemiliki kami dan menjadimilik
kami".Sayabenanva:"rvahaiNabi,sebagian darikarniadayangmenikah
denganduaatautigaorangsuami,lalu dia wafat,dannrasuksurgadiikuti
suami-suaminl a. Siapavangmenjadisuamlnya?" Beliaumenjawab: "Hai
Ummu Salamah.dia suruhmcmilih, lalu dia akanmemiiih lelaki yang
p a l i n g b a i k b u d i p e k e r t i n y a " .L a l u d i a b c r k a t a ," Y a R a b b k u ,
sesungguhnya 1-ang satuini adalahyangpalingbaik terhadapku di antara
merekadalambudi pekertinyadi dunia.Kawinkanlahaku dengannya".
WahaiUmmu Salamah.Akhlaq yangbaik akanmembawakebaikandi
duniadan akhirat .
47. MaktruJirnwn Allah: "Padahal bumi seluruhnyatlalam genggunnn-
Nltapada lnri kiannt dan kngit digulungdengan tangan kanan-N,,n'
(Az-Zumar:67).
Nabi SAW ditanyatentan_s firmannyaAIlah: "Padahalbumi seluruhnyl
dalam genggaman-N)'a pada hari kiarnatdan langit digulung dengan
tangankanan-Nya".Dimana manusiaketika itu terjadi?Beliau SAW
menjawab:"Di atasjembatanjahannam".
48. Iman:
Nabi SAW ditanya tentangIman. Beliau menjawab:"Apabila kamu
dibahagiakanoleh kebaikannu dan disusahkanolch kejelekanmaka

Buku Keempat...- 771


berartiengkauorangmukmin".
19. Dosa:
Nabi SAW ditanyatentangdosa.Beliau menjawab:"Kalau di hltimu
melekatsesuatuyangmeragukan,makatinggalkanlah".
50. Berbuat baik;
Beliaujuga ditanyatentangberbuatbaikdandosa,Ialubeliaumenjawab:
"Kebaikanadalahsesuatuyang menenangkan hati dan rnenenangkan
jiwa. Dan dosaadalahsesuatuyang nrelekatdi hati dan ragu-ragudi
dada".
5 1 . Apakoh berbuatdalatn scsuatu.lung bant kita rnulai ataukahdalam
sasuatuyatlgtel ah,sel esui?
SayyidinaUnar RA bertanyakepadaNabi SAW: "Apakah yang kita
k e r j a k a na d a l a hb a r u ( b e l u m d i g a r i s k a n )a t a u k a hs e m u a n y al e l a l . )
d i g a r i s k a n ?B" e l i a u n r e n j a w a b":B a h k a nd a l a m s e s u a t uy a n g t e l a h
diselesaikan". SahabatUmarberkatalagi:"Lalu bagaimana denganamal
perbuatan ?. Beliau menjawab:"Wahai Umar. hal itu tidak diketahui
a m l r R A : " K a l a u b e g i t uk i t a a k a n
k e c u a l id c n g a na m a l " . B e r - k a t U
bcrusaha. wahaiNabi".
Demikianhalnya,Suraqahbin Malik bertanyakepadabeliau:WahaiNabi
ceritakantentangurusankami,sepertinya karnimelihafnya apakahurusan
tersebuttelahter.jadisesuaigarisdantaqdir,ataukahsesuaidenganyang
k a m ii n g i n k a n ?
Beliaumenjawab:"Tidak. Bahkansesuaidengangarisdantaqdir".
Suraqahbertanya:"Kalau dcmikianbagaimanadenganamal'l" Beliau
menjawab:"Beramallahkarenamasing-masing akandimudahkan". Lalu
Suraqahberkata:"Selamanyasayabelumpernahsemangatsepertihari
ini untuk berusaha".

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Thaharah


l. HukuntRerwudhudengurlAir kutt:
Rasulullah SAWpemahditanyatentangberwudhu'denganmenggttnakan
air laut,makabeliaubersabda:"Dia itu suciairnyadanbangkainya
halal".
(HR. N{alik,Syafi'i, Daramy,Ahmad,Imam Empat.Hakim,Daruquthni
d a nB a i h a q y ) .
2. Bent,udhudenganMenggunakrn Air SunturBidha'ah:
RasulullahSAW ditanyatentangberwudhudenganmenggunakan air
yang berasalsumurbidha'ah.Beliau bersabda:"Air itu suci dan tidak
adayangmenajiskannya".(HR. Syafi'i,Inam Tiga,Ahmad,Daruquthni
dan Baihaqy).

772 - l'lamul Muwaqi'in


Sumurbidha'ahadalahsunruryangkejatuhandarahhaid,barangyang
berbaubusukdan daginganjing.
3. Air Padutg Pasir:
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y at e n t a n ga i r y a n g a d a d i t l n a h l a p a n gd a n
dijadikan sebagaitenpat nrinum hcw:rngembaladan binatangbuas.
Beliau menjau'ab:"Jika air itu adadua kullah.makatidak ada sesuatu
punyangdapatmenajiskannya". (HR. Ahmad,ImamEmpat,Daruquthni
dan Ibnu Wahab).
Tsa'labahbenanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Kami hidupdi
negaraorangahli kitab,yang manamerekamemakandagingbabi dan
menenggak mrnumankeras.Apa yangharuskami perbuatdengantempat
makanandanperiukmereka'?" RasulullahSAW menjawab:"Bila kalian
tidak dapatmenemukanselainitu maka cucilahbejanaitu denganair,
lalu masaklahdenganbejanaitu, dan minumlah".
Dalam Sahih Bukhari disebutkan:Kami beradadi negeriorang Ahli
Kitab. Apakahkami bolehmakandenganmenggunakan tempatmakan
mereka'lRasulullahmenjawab:"Janganlahkalian memakandengan
m e n g g u n a k a tne m p a tm a k a n a ni t u , k e c u a l ij i k a k a l i a n t i d a k d a p a t
m e n e m u k a ns e l a i ni t u , m a k a c u c i l a h t e n ' ) p aitt u d a n m a k a n l a hd i
dalamnya".
DalamkitabMusnaddanSunandisebutkan: "Berilahkami fatwatentang
tempatmakananorangMajusi".Rasulullah
SAW.menjawab:"Bila kalian
terpaksamempergunakannya,makacucilahtempatitu denganair, dan
kaliandapatmemasakdi dalamnya".
Dalam SunanTirmidzi disebutkan:RasulullahSAW ditanya tentang
periuk orang Majusi. RasulullahSAW: "Cucilahdengansekalicucian
dan mcmasaklahdi dalamnya".
SeseorartgTerkenaHaLusinrtsiSeakunMendapat Sesuatu(berhadats)
di daLantShulatnl'a:
RasulullahSAW pernahditanyatentangseoranglelaki yang mendapat
h a l u s i n a s is, e a k a n - a k aina m e n d a p a st e s u a t L( rb e r h a d a t sd) i d a l a m
s h a l a t n y aR. a s u l u l l a hS A W . b e s a b d a":J a n g a n l a h e n g k a ub e r p a l i n g
(membatalkanshalat)sampaicngkau mendengarsebuahsuaraatau
merasakan baunya"(HR. Bukhari).
5. Air Madz.i
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y at e n t a n ga i r m a d z i ,m a k a R a s u l u l l a hS A W
menjawab:"Berwudhu'karenakeluarair madzi,akanmendapat pahtla."
Air madziadalahair putihyangtipisyangkeluardarialatkelaminseorang

Buku Keempat,.,- 773


lelaki karenaadanyasedikitrangsangan.
A d a s e s e o r a n gy a n g b e r t a n y ak e p a d a R a s u i u l l a hS A W : " L a n t a s
bagaimana denganpakaiankuyangterkenaair madzi?"RasulullahSAW
menjawab:"Cukuplahengkauambil sedikrtair, lalu percikkanpada
tempat di mana engkau lihat pakaianitu terkenamadzi". Hadits inr
J i r h a h i h k a on l c h I m a mT i r m i t l z r .
RasulullahSAW pernah ditanyl tentang sesuatuyang merva.jibkan
seseoranguntuk mandi dan sesuatuyang keluar sesudahair kencing.
RasulullahSAW bersabda:"ltulah yang dinamakanair madzi. Maka
basuhlahalatkelaminrnudan buahpelirmu,dan berwudhu'-lahdengan
wudhu' yangdipergunakan untuk shalat".
(). Aku adalah Seorang Perentpuanyang TerkenaDarah Istihadhah
.sehinggaTidak Suci.Apakah Aku Harus Meninggalkan Shalat?
F-atimah binti Abi HubaisybertanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:
"Aku seorangperempuanyangterkenadarahistihadhahsehinggatidak
s u c i . a p a k a ha k u b o l e h m e n i n g g a l k a ns h a l a t ' / "R a s u l u l l a hS A W
menjawab:"Jangan,karenadarahitu adalahdarahpenyakit,bukan darah
haidh.Jikaengkaumelewatihari-hariyangbiasanya engkauhaidh,maka
tinggalkanlahshalat.Jika hari itu telah habis,maka mandi bersucilah
dari darahitu dan shalatlah".
Sekalilagi Rasulullahditanyatentangdarahistihadhah.
RasulullahSAW
menjawab:"Tinggalkanlahshalatpadahari-hariyangbiasanyaengkau
menstruasi, kemudianmandidanberwudhulahuntuksetiapakanshalat.
Maka laksanakanlah dan shalatlah".
7. WudhuSesudahMakan Daging Karnbing dan Unta:
RasulullahSAW ditanya tentang berwudhu sesudahmakan dlging
kambing.RasulullahSAW bersabda:"Kau bolehberwudhudan boleh
tidak berwudhu".
Tentangberwudhusesudahmemakandaging unta, RasulullahSAW
"Ya, berwudhulahsesudahmemakandagingunta".
bersabda:
Shalat di Kundang Kambing atau Unta:
RasulullahSAW ditanyatentangmelaksanakanshalatdi dalamkandang
kambing.RasulullahSAW bersabda:"Ya, shalatlahdi dalamnya".
T e n t r n g s h a l a td i d a l a m k a n d a n gu n t a , R a s u l u l l a hS A W b c r s a b d a :
"Jangan".(HR. Ahmad dan Muslim).
SeorangLelaki Menoruh Cinta KepaduSeorangPerempwn yang Tidak
Dikenalnya:
S e s e o r a n gb e r t a n y ak e p a d a R a s u l u l l a hS A W , i a b e r k a t a :W a h a i

774 - I'lamul Muwaqi'in


Rasulullah.bagaimanapendapatmutentangseoranglelaki yangberjumpa
dan kemudianmenaruhcinta kepadaseorangpercmpuanyang tidak
dikenalinya.Lelaki itu tidak mclakukanapa pun scllin menaruhrasa
cinta kepada perempuanitu, dan tidak rnenggaulinya.Maka Allah
menurunkanayat berikut: "Dan dirikanlahshalatitu pada kedua tepi
siang (pagi dan petang)dan pada bahagianpermullrn dari malam.
S e s u n g g u h n y pa e r b u a t a n - p e r b u a t ay n
ang baik itu menghapuskan
perbuatan-perbuatan yangburuk (dosa)"(Hud: I l'1). Maka Rasulullah
SAW bersabdakepadanya:"Berrvudhulahdan kcmudian lakukanlah
shalat".Mu'adz berkata:Aku berkata:"Wahaj Rasulullah,apakahitu
hanyakhususuntukdirinyasendiriatauuntuksemuakaummuslimin'J"
RasulullahSAW bersada:"Untuk semuakaum muslimin". (HR. Mus-
l i m d a nl a i n n y a ) .
10. Apakah Seorang PerempuanHuru.sMandi Besur Ketiku Ia Bt:rmintpi
Rasah:
Ummu SalamahbertanyakepadaRasulullahSAW ia berkata: Wahai
R a s u l u l l a hs. e s u n g g u h n yAal l a h t i d a k s c g a n - s e g adnc m i k e b e n a r a n ,
a p a k a h s e o r a n gp e r e m p u a nh a r u s m a n d i b e s a r .k e t i k a i a m i r n p i
berhubungan badan?". Rasulullah SAW mcnjarvab:13enar, jika ia melihat
aimya".
MakaberkataUmmu Salamah: "Atau seorang wanitadimimpikanscdang
b e r h u b u n g a nb a d a n ? " .R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a :" S e m o g ad u a
tanganmuterjaga.denganapaseoranganakmcnycrupaiibunya".(llR.
Muslim).
Dalam riwayat lain. Ummi SalamahbertanyakepadaRasulullahSAW
tentangseorangwanitabennimpidenganscsuatuyang diimpikanoleh
"Jika wanitaitu mclihatair mani,
seoranglelaki.Rasulullahmenjarvab:
makaia harusmandi".
Disebutkandalamkitab Musnad,bahwaHaulahbinti Hakim bertanya
kepadaRasulullahSAW tentangseorangwanitayangbermimpidengan
apayangdiimpikanolehseoranglelaki.RasulullahSAW menjawab:"la
tidakwajibrrandisampaikeluamyaair mrni, sebagaimanascoranglelaki
juga tidak wajib mandisanpai keluarnyaair sperma".
Rasulullahditanyaoleh Amirul Mukminin Ali karamahullahrvajhahu,
tentangair madzi. RasulullahSAW bersabda:"Karena keluarnyaatr
madzi engkauwajib wudhu.Karenakeluarnyaair rnaniengkauwajib
mandi". Dalam riwayat lain: "Jika engkaumelihatadanyaair madzi,
. e r s i h k a na l a t k e l a m i n m u .J i k a e n g k a ut e l a h
m a k a b e r w u d h u l a hB
melihatnya.percikkanair dan bersihkanlah tempatnya".(HR. Ahmad).
. SeorangInki-laki MenrlapatkanBasah-basah,tetapiIa TidakIngot TeLah

Buku Keernpat...- 775


Berninrpi RchubunganBadart:
Rasulullah pemahditanyatentangseorang lelakiyangmenemukan basah-
basah,akantetapiia trdakingat bahwaia tehh bermitnpiberhubungan
badan.RasulullahSAW nenjawab:"Dia harusmandi".
R a s u l u l u l l a hS A W d i t a n y at e n [ a n gs e o r a n gl e l a k i y a n g m J n t p i
bcrhubunganbadantetapi ia tidak menemukanbasah-basah. Beliau
rnenjarvab: "Dia tidak,,r'ajibmancli".
Rasulullah SAW ditanyatcntangseoranglelakiyangberhubungan dengan
istrinya,tetapiia tidak sampaimengeluarkan air sperma.Padasrat itu,
A i s y a h d u d u k d i s a m p i n eR a s u l u l l a h N
. ' l a k aR a s u l u l l a hb e r s a b d a :
"Sesungguhnylaku dan ia juga pemahmelakukanhal sepcrtiitu, dan
K a r n im a n d i . "( l l R . M u s l i m ) .
t2. Sesrrnggultnyaaku .seonngt'anittt t'tutgrttttrtltrurtwi
rornlnt telnl, nnku
ary*uh aku lnrus nrcngurairantbutkurrntuknuu i junub?
UrnnruSalamahbertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Wahai
Rasulullah,
seandainya akuadalahseorangwanitayangmemilikirambut
yang sangattcbal, maka apakahaku harusmengurairambutkuuntuk
mirndi bcsar?"RasulullahSAW rncnjawab:"Tidak, cukuplahengkau
tuangkanair dari ataskepalamutiga kali. Kemudiansirarnkanlah
air di
ur tubuhrnu".(HR. Muslim).DalamriwayatAbuDawuddisebutkan:
sekLrj
Limpahkanlahsetiaptuanganair kepadagelungrambutmu.
I -1. .lalan Karni tang Menuju ke Ma.sjidllecek
SeorangwanitabertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Wahai
Rasulullah, sesungguhnyajalan kami yangmcnujukc masjidbecek.Apa
y a n gh a r u sk a m ih a r u sk a m ip e r b u a t j i k tau r u nh u j a n ? R " a s u l u l l aS
hAW
bcrtanya:"Apakah tidak adajalan lain yang lebih baik dari padajalan
i t u ? " K a m i b c r k a t a ": A d a , w a h l i R a s u l u l l a h "B. e l i a ub c r s a b d a":l n i
'. "Tidaklah.jalan
den-ranini Dalarnriwayatlain clisebutkan: itu menjadi
l e b i h b a i k s c t e l a ha d a n y ah u j a n i t u ' 1 "A k u b e r k a t a :" B e n a r w a h a i
RasulLrllah". Rasulullahbersabda: "Scsungguhnya bccekitu dihilangkan
oleh hujtn tcrscbut."
RasulullahSAW ditanya.Maka dikatakankepadanya:"Sesungguhnya
karnibermaksudke masjid,makajalananitu ditebarioleh najis".Maka
Rasulullahasw bersada:"Burni itu salingmenyucikanantarasatudan
y a n gl a i n n y a "(. t l R . I b n uM a j a h ) .
11. Pttkaiart 1'artgTerkenaDarah Haidh
Seorangper-empuan bertanyakepadaRasulullahSAW: "Pakaiansalah
seorangdarikami terkenadarahmenstruasi.
Bagaimana tindakankami?"
'Lepaskanhhpakuianitu,
RasululllahSAW bersabda: larutkrnia dengan

776 - I'larnul Muwaqi'in


a i qk e m u d i a n
b i J a s l adhe n g a na i r p c r n b i l a lsa. l up e r a sD. a nc n g k a ud a p a t
m e l a k u k a snh a l adt c n g a n n y a("H R . B L r k h a d r ia nM u s l i m ) .
1 5 . Tikus vangJur.tlt kc Dtlam Mentcga;
R a s u l u l l l a hS A W d i t a n y at e n t a n gs e e k o rt i k u s y a n gj a t u h k e d a l a n r
mentega.RasulullahSAW bersabdl:"13uanglah tikusitu. sertaapayang
adadi sekitarnya.Ialu makanlahmenregairu" (HR. Bukhari).
T i d a k a d a h a d i t sy a n g s h a l i i hm e n g e n ahi a l i n i , y a n g m e m b e r i k a n
perincianantaramentegayang ntasihpadatdan mentegayang sudah
cair.
16. BolehnyaMenguliti KctnbingyangSudahMoti drul Il ukun Kul.itBangluti
Birtaturtg.
MaimunahbenanyakepadaRasulullahSAW, tentangseekorkambing
y a n g s u d a hm r t i y a n , qk e m u d i a nc l i b u a n gb e r s a m ak u l i t n y a .M a k a
R a s u l u l l a hS . { W b e r t a n y a ": A p a k a h t i d a k k a l i a n a m b i l k u l i t n y a ? " .
Apakahkami boleh mengambilkulit dari kantbingyang sudahmati?".
S a h u tM a i m u n a h .K e r n u d i a nR a s u l u l l a hS A W b e r s a b d ak e p a t l a n y a :
"Sesungguhnva Allah berfirman:"Katakanlah.Tiadalahaku peroleh
dalamwahvuvangdiwahyukankepadaku, sesuatu yangdiharamkan bagi
orangyang hendakmentakannya, kecualikalau makananitu bangkai,
ataudarahr an-rmengalirataudagingbabi. 'Sesungguhnya kaliantidak
memakannya. Jikakalianmenyamaknya, makakaliandapatmemanfaat-
k a n n y a " ' ( A l - A na m : 1 4 5 ) .K e m u d i a nM a i m u n a hm e n g u t u s e s e o r a n g
untukmengambjlkarnbingitu, mengulitinyadankemudianmenyamak-
nya,makakulit itu kamijadikansebagai ternpatair,sampaisobeksisurya.
( H R .A h m a d ) .
I7. Bersucitletryattbettu
;
Rasulullahpemahditanyatentangbersucidenganbatu,makaRasulullah
SAW bersabda:"Apakah di antarakamu tidak ada yang rnenemukan
tiga butir batul Dua butir untuk tepi lubangdubur dan yang satuuntuk
lubangdubur".(haditshasan).Menurutdwayat lmam Malik, hadirsini
merupakanhaditsnrursal.
"Apakahsalahseorangdari kaliantidakadayangmenemukantigabutir
batu?"(titik) tidak adatambahrn.
1 8 . BuartsAir Besar:
SuraqahbertanyakepadaRasulullahSAW tentangmembuangair besar.
Rasulullah
SAW memerintahkan kepadaSuraqah agarmenyingkiriqiblat,
tidakmenghadapinya dantidakmernbelakanginya, sertatidakmenghadap
arahangin.Dan agaria bersucidengantiga butir batuyangtidakdipakai
secaraberulang,ataudengantiga potongkayu,atauntenggunakan tisa

Buku Keempat,..- 777


kepaltanah(HR. Ad Daaruquthni).
19. KesempumaanWudhu':
RasulullahSAW ditanyatentangberwudhu':"Maka RasulullahSAW
h u d h u ' , s u s u p i l a hs e l a - s e l a. i a r i d a n
b e r s a b d a ": S e m p u r n a k a n l a w
perbanyaklah dalamrnenghisap ai1 kecualijikaengkausedang berpuasa"
(HR. Abu Dawud).
A m r b i n A n b a s a hb e r t a n y ak e p a d aR a s l u l u l l a hS A W , i a b e r k a t a :
"Bagaimanacara berwudhu?"RasulullahSAW bersabda:"Adapun
mengenaiwudhu.jika engkauberwudhu',lalu engkaumembasuhdan
membersihkan keduatelapaktanganmu,makakeluarlahsemuakotoran
yang ada di sela-selakuku dan jari-jarimu. Lalu engkau berkumur,
menghisapair ke lubanghidung,membasuhmuka dankeduatanganmu
sampaisiku. mengusapkepaladan membasuhkeduakakimu, berarti
engkautelahmembasuhsemuakesalahanmu sepertipadawaktuengkau
dilahirkanoleh ibumu" (HR. Nasa'i).
SeorangBadui bertanyakepadaRasulullahSAW, tentangberwudhu.
Maka diperlihatkannyasampaitiga kali, kemudianRasulullahSAW
bersabcla:"ISeginilahwudhu,barangsiapamemberitambahanterhadap
ini maka telahberbLlatkeburukan,melewatibatasdan berbuataniaya"
ia
(HR. Ahmad).
20. Seoranglnki-laki SedangMelaksanakanShalat, Lalu TerciuntBau:
SeorangBadui bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Wahai
RasulullahSAW, seoranglelaki di antarakami sedangbershalat,lalu
tercium sedikit bau kentut.Padahalketika itu sedangdalam keadaan
kekuranganair". RasulullahSAW bersabda:"Jika seorangdari kalian
keluarangin(tanpasuara)hendaklahia berwudhu,danjanganlahkalian
mengauliistrikalian.SesungguhnyaAIlah tidaksegan-scgan demikebe-
naran".(HR. Tirmidzi).
2 1 . Mengu.sapSelop(SejenisSepatu)
RasulullahSAW pernahditanyatentangmengusapdua selop(al-khul).
selamatigahari,
"Bagiorangyangbepergian,
RasullulahSAW bcrsabda:
dan bagiorangyangbermukimdi rumahselamaseharisemalam"
Ibnu Ammar bertanyakepadarasulullahSAW, ia berkata:"Bolehkah
akumengusap duasekrp?RasulullahSAW menjawab:"Boleh".Ditanya
lagi: "Satuhari" RasulullahSAW menjau'ab:"Dua hari". Ditanyalagi:
"Tiga hari?"Rasulullahmenjawab:"Ya dansekehendakmu". (HR. Abu
Daud).Sebuahkelompok cendekiawanmengambil hadits ini menurut
lahirnya saja, dan memperbolehkanmengusaptanpa batas waktu
Kelompokyanglain berkara:"Haditsini merupakanhaditsyangmutlak

7'78- I'lamul Murvaqi'in


dan hadits yang rnentberi batasanwaktu merupakan hadrts \ ir,-:
membatasinl'a".
22. Bagainnna Cara Orang,Bersuci Di SuatuDaerah -"-angJuuh Dari Air?
SeorangbrngsaBadui bertanyakcpadaRasulullahSAW: "Aku sering
beradadi tengahpadangpasirselamaempatrtru lima bulan,sementara
d i a n t a r ak a n i a d a y a n g s e d a n gn i f a s ,h a i d h d a n j u n u b . L a l u a p a
pendapatn.iu ? Rasulullahrncnjawab:"Gunakanlahdebu(tanah)"(HR.
Ahmad).
Abu Dzar bertanl'akcpadallasululJahSAW,:"Kami beradajauh dartatr
dan aku bersamaistriku. Lalu kami lcrkena.iunub".RasulullahSAW
bersabda:SesunggLrhnya debuyangsuciitu dapatmenyucikanselama
engkautidak dlpat menemukan air selamasepuluhtahun..Tikacngkau
menemukanair. mekausapkanlah ke tubuhmu".(haditstlasan).
23. ]lukunrPt'ntbttlttr(Perban):
Ali bin Abi Thalib bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Salah
satusendiiangankuretak".Maka RasulullahSAW memerintahkannya
untukmencusappcmbalutnya.(HR. Ibnu Majjah).
Mandi J inabah:
BerkataTsauban: \4intalahfatrvadari RasulullahSAW tentangmandi
'.
sehabisjunub Rasulullah SAW bersabda: "Adapunscoranglelaki,maka
ia harusmenguraikanrambutnya,Ialu membasuhnya sampaike ujung
. d a p u n s e o r a n gp e r e m p u a nt,i d a k l a hi a h a r u s
p a n g k a lr a r r b u t n v a A
menggosok ralrbutn)a. cukupguyurkanair dariataskepalanya sebanyak
tiga kali gul uransecukupnya" (HR. Abu Dau'ud).
SeorangIelakibcnanla kepadaRasulullahSAW,ia berkata:"Kami telah
mandisehabisjunub. lalu melaksanakanshalatsubuh.Kemudianketika
hari telahpagi.kami melihatadatenpat selebartempatkuku yangtidak
terkenaair". RasulullahSAW bersada:"Jika engkaumengusapdengan
tanganmu.makahal itu sudahcukup".(HR. Ibnu Majjah).
25. BersuciSetel ult H aidh:
Seorang perempuan.benanya kepadaRasulullah SAW tentangnlenstruasl.
R a s u l u l l a hS A W r r e n j a r v a b :" H e n d a k l a hs e o r a n gd i a n t a r ak a l i a n
mengambilrir dandaunbidara(daununtukmandi),lalu bersucisebaik-
baiknya.Kemudiantuangkanlahair itu dari ataskepala,dan gosoklah
dengan meratasampai mencapaiujung pangkal rambut. Kelnudian
tuangkanair lagi. Sesudahitu arnbillahsesobekkain (ataukapas)untuk
m e n e l i t i d a r a h h a i d n y ad e n g a nd i b e r i r v e w a n g i a nd a n b e r s u c i l a h
dengannya."
26. Sesuatlr)'angDiperbolehkanBagi SeorangSuamiTerharlapistrirya t'ang

Buku Keempat...- 779


SedangHaid:
S e o r a n gl e l a k i b e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W : " A p a y a n g
diperbolehkan bagi kami terhadapistri yangsedanghaidli'l"Rasulullah
SAW bersabda: "Kencangkanlah kainistrirnudanbcrbuatlah di atasnya".
(HR. Malik).
27. Makan Bersanruclengln Istri vang SedattgHaidh:
Rasulullah SAW ditanyatentangmakanbersama denganistriyangsedang
haid. Rasutullah S A W r n e n j a w a b "
: M a k a n l a hb e r s a m a n y a "(.H R .
Tirmidzi).
28. Inmu WaktuNifa.s:
RasulullahSAW pernahditanyatentangberapalama wanitamenjalani
nifasnya.RasulullahSAW bersabda:"la bernifasselamaenpat puluh
hari,atauengkaurnenemukankesuciansebelumitu". (HR. Daruquthni).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Shalat


l. Annl-anal yang Paling DisukaiolehALlah:
TsaubanbertanyakepadaRasulullahSAW tentangamal-amalyangpal-
ing disukaioleh Allah SWT.RasulullahSAW bersabda: "Engkauharus
memperbanyak sujudkepadaAllah. Karenasesungguhnya engkautidak
sujud dengan satu kali sujud, kecualiAllah akan mengangkatmusatu
derajatdanmenghapus darimusatukesalahan." (HR. Muslim).
2. ShaLatdi Rutnahatau di Masjid?
Abdullahbin Sa'adbertanyakepadaRasulullahSAW: "Manakahyang
lebihutama,melakukanshalatdirumahataudi masjid?"RasulullahSAW
bersabda:"Tidakkahengkaulihat, betapadekatnyarumahkudengan
masjid?Begitupunjikaaku melakukanshalatdi rumahkulebihaku sukai
kecualijikaakumelakukanshalatfardhu."
dan padaaku shalatdi n.rasjid.
(HR. Ibnu Majjah).
M e n g e n a is h a l a t n y as e o r a n gl e l a k i d i r u r n a h n y aR
, a s u l u l l a hS A W
bersabda: "Terangilahrumahkalian".(HR. Ibnu Majjah).
3. Kttltan SeorangAnak Hants Shalat?
Rasulullahpemahditanya:" Kapanseorang bocahitu mulaiharusshalat?"
RasulullahSAW bersabda: "Jika ia telahnengctahuisebelahkanannya
dari sebelahkirinya,makaperintahlah merekauntukmclakukanshalat"
,1. WaktuShalar:
Rasulullah SAWbersabda:
ditanyatentangwaktushalat,makaRasulullah
"shalatlah bersamakudalam dua hari ini." Ketika matahari sudah

780 - I'lamul Muwaqi'in


tergelincir, RasulullahSAW mcmerintahBilal untukmensalunkan aCzan
daniqamirlluntukshalatdhuhur.KernudianRasulullahSAW memerintah
Bilal untukadzandaniqamahuntukshalatashar.Sedangr.natahari rnasih
tinggi, putih bersih.KemudianRasulullahSAW memerintahkan Bilal
shalatmachrib.ketikamataharisudahterbenam.Kemudiandisuruhnya
Bilal untuk adzandan iqamahuntukshalat'isya', ketika niegaitu telah
h i l a n g .K e m u d i a nd i s u l u h n y aB i l a l u n t u ka d z a ns h a l a ts h u b u hk e t i k a
fajartelahterbit.KctikamemasukiharikedLra RasulullahSAW mcnyuruh
Bilal untukrrengumandangkan adzanshalatdhuhurpadaawalwaktunya.
Dan mellkukanshalatashalketikarnataltilriitu nasih tinggi,tetapiIebih
akhir dari kernarindan melakukanshalatntaghribsebelunrhilangnya
nregamerah.Lalu melakukanshalat isya'sctelahlewatsepeftiga malam.
Sertarnelakukanshalatshubuh.ketika sudahterangtanah.Kemudian
RasulullahSAW bertanya:"Dirranaklh orang yang bertanyatentang
w a k t u s h a l a t l ' B e r l < a t a l ashe o r a n gl e l a k i :" S a v a ,w a h a i R a s u l u l l a h " .
RasulullahSAW bersabCa: "Waktushaiatkalianadalahapayangkalian
'.
l i h a f ( H R .M u s l i n ) .
.t. WaktuPalinqDekatnyaAllah kepaduMonusia:
RasuJu)lah ditanya:"Apakahadasultu waktuyangpalingdekatkepada
Allah. dari pada waktu yang lain'l" RasulullahSAW menjawab:"Ya,
ada.\\'aktudimanaAllah palingdekatdenganntanusiaadalahsetengah
malamterakhir.Jikaengkaumampumenjadiorangyangberdzikirkepada
Allah padasaatitu. makalakukanlahitu."
Shalat llu.stha:
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y at e n l a n gs h a l a tw u s t h a ,R a s u l u l l a hS A W
menjawab:'Yaitushalatashar".
7. Wttktu\nns Makruh utttukSltalut:
Ra,sulullah SAW per;rahditanya:"Apakah ada waktu dari siangatau
malam, yang dimakruhkanuntuk melakukanshalat'1"RasulullahSAW
m e n j a w a b ": Y a . a d a .J i k a e n g k a um e l a k u k a ns h a l a ts h u b u h ,m a k a
tinggalkanlahshalatsampaimatahariterbit.Karcna ia terbirdi antara
d u a t a n d u ks y a i t h o n .K e m u d i a ns h a l a t l a hk e t i k a m a t a h a r si e t i n g g i
kepalamu,sepertitombak. Karenashalatpada saat itu, akan datang
terkabulkan.Kemudian tinggalkanlahshalat,karena saat itu neraka
jahanarnsedangrnenyala-nyala, dtn terbukasemuapintunya,sampai
mataharinaik setinggialismubagiankanan.Ketikamiltaharitergelincir,
shalatitu akandatangterkabulkan. Sampaitibawaktuuntukshalatashar.
Kemudiantinggalkanlahshalat,sampaitenggelamnya matahari".(HR.
lbnu Majjah).
Dalarn hadits ini terkandungsuatu argumentent,rngtidak bolehnya

Buku Keempat... - 781


melakukanshalatshubuh,tidak padarvaktunya.
8. Pcmbwuhan Seorang Banci:
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y at e n t a n gt c r b u n u h n y as e o r a n gb a n c i y a n g
m e n y e r u p a is e o r r n g p e r e m p u a n R . a s u l u l l a hS A W m e n j a w a b :
"Sesungguhnya aku telahrrtelarang untukmembunuhorang-orang yang
s h a l a t .("H R . A b u D a u d ) .
9. Aku TidakMantptrMengantbilSesuatudari Al-Qur'an:
Scoranglclaki bertanyakcpadaRasulullahSAW.ia berkata:"Aku tidak
mampu menganrbilsesuatudari Al-qur'an. maka alarkanlahsesuatu
kepadakusehinggaaku mendapatp:rhal:r".RasulullahSAW bersabda:
"BacalahSub,Lannllah, wal-hundulilluh,u'a laa ilac&aillallah.walltthLr
akbar v,aldnulu v'ala quv'atu illa l:tillahilctli.tilatiz.hint".Lelaki itu
bertanyal a g i : " W a h a iR a s u l u l l l h i.n i u n t u kA l l a h , l a l u a p au n t u k k u ? "
RasuluilahSAW bersabda:"Bacalah:Allahurrma, irhamni wa afTini
wahdini warzuqni (ya Allah. kasjhanjlahaku, berilah aku kesehatan,
tunjukkanhhaku danbcrilahaku rezeki?".Kemudianlelaki itu dengan
tangannyabegini dan menggengg.imnya. BersabdaRasulullahSAW:
"Adapunorangini. telahmcmenuhitangannyadengankebaikan".(HR.
Abu Daud).
10. Wajib ShaLatdenganSegulttKeadaan:
Imranbin HushainbcrtanyakepadaRasulullahSAW tentangshalat,pada
saatitu ia sedan-edalam keadlansakit ambein.Maka RasulullahSAW
bersabda: "shalatlahdenganberdiri.tsilatjdak mampu,makashalatlah
denganduduk.jikatidakmampu,makashalatlah denganberbaring"(HR.
Bukhari).
. BacaanOrurg tang Maknrurn;
Secranglelaki bertanyakcpadaRasulullah,ia berkata:"Apakah akrt
membaca di belakangbacaanimamatauakudiam?"Rasulullahbersabda:
"Justrudiamlah,karenadilm sudahcukupbagimu".(HR. Daruquthni).
12. Syetandi dalatn Shalat:
'Ash bertanyr kcpadaRasulullahSAW ia berkata:
Utsmanbin Abi
"WahaiRasulullahSAW, sesungguhnya syeithantelahmencarnpuridia
antarashalat dan bacaanku,clan mcnjadikan keraguan terhadapku"
RasulullahSAW menjawab:"ltulah syetanyang dinamakanKhanzab.
Makajika cngkautelahmerasaklnnya bacalahTa'awudzdanmeludahlah
ke sebelahkirimu sebanyaktiga kali". Utsman bcrkata:"Maka aku
melakukannyrdan syeithanitu dihilangkanolehAllah". (HR. Muslint).
t3. SfutlatKatni?
BaguimanaKarniMemperLakukan

782 -- I'lamul Nluwaqi'in


HaththanbertanyakepadaRasulullahSAW' ia berkata:"WahaiRasu]ullah
sesungguhnya kami sedangdalamperjalanan, bagaimana tindakankami
untuk shalat?"Rasulullahbersabda:"Tiga kali tasbihuntuk satu kali
ruku' dantigakali tasbihdalamsatukali sujud''.(HR. Syaf i). Dikatakan
sebagaihaditsmursal.
14- Seorang Laki-laki ShaLatdengan Pakaian ,-rng Digunakan untuk
Menggauli Istritr,-a:
Seoranglaki-laki bcrtanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Aku
rnelakukanshalatdenganmenggunakan kainyangakupergunakan untuk
menyetubuhiistriku". RasulullahSAW bersabda:"Ya, boleh. Kecuali
jika engkaumelihatsesuatudi dalarnnya.rnakabasuhlah".
1 5 . MenutupAurut:
M u ' a w i y a h b i n H a i d a hb e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W : " W a h a i
RasulullahSAW. bagaimanaaurarkira. Apa yang mesri kira lakukan
untuknyadanlpa yangmestikita waspadai?" RasulullahSAW bersabda:
" J a g a l a ha u r a t m u .k e c u a l i d a r i i s t r i m u a t a u h a m b a s a h a y t r m u " .
Mu'awir ah berkata: Aku berkata:"WahaiRasulullahSAW,bagaimana
jika lelaki bersamadcnganlaki-laki'l"RasulullahSAW bersabda: "Jika
engkaumanpu agartak seorangpun melihatnyamakalakukanlah".Aku
berkara:"Jikalelakiitu sendirian?"RasulullahSAW menjawab:" Allah
lebih berhakuntukdimalui". (HR. Ahmad)
16. Bagairiruna harus ntelttkukrutsltalal bagi seseorang t,ang tidak
menputvai apu-ttpokacualisebuahbaju:
Salamahbin .A.kua bertanyakcpadaRasulullahSAW: "WahaiRasulullah
aku sedangdalamsuatuperburuan, kemudianaku shalat.Sementara
itu,
aku tidak mempunl'aiapa apa kecualisebuahbaju". RasululahSAW
bersabda:" Selimutkanlah ia,meskipunengkautidakmenemukankecuali
kain yangsan-gatkasiir".(HR. Ahmad).
Menurut ri\r'avatNasa'i: Sesungguhnya
aku dalam musim panasdan
tidak adapadakukecualisebuahbaju.
17. ShaLatMenggunakanKulit Keledai;
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:"Apakah
saya boleh nrelakukanshalat denganmenggunakankult keledai?"
RasulullahSAW bertanya: 'Dimanakahorang yang menyamaknya?"
Maksudhaditsini Wallahua'lam - bolehshalatdenganmenggunakan
kulit itu. selamaia sucidengandisamak.
1 8 . ShaLatdenganltlen :nyyaBusur dan Tenpat Anak Punah:
RasulullahSAW dilanya tentangshalatdenganmembawabusur dan

Buku Ketmpat... - 78J


tempatanakpanah.RasulullahSAW bersabda: "Tanggalkanlah
tempat
anakpanahitu dan shalatlahdenganmembarvabusur".
19. SeorangPeretnpuanShalatdetryanMenggunakanBaju RwnaltdanTutup
Ke1'a1a.
7o,,roMettgetttnkattKttin:
Ummi SalamahbertanyakepadaRasulullahSAW.ia berkata:"Bolehkah
seorang perempuan shalatdenganrnengeunakan pakaianrumahdantutup
k e p a l at a n p am e m p e r g u n a k akna i n l ' R a s u l u l l a hS A W r n c n j a w a b :
"(Boleh) Jika pakaianitu panjangdan sampaidapatmenutupiblgiun
luar tumitnya".(HR. Abu Daud)
20. Masjid Pcrtuut,tttutq AJ,t tlt Bunri;
Abu Dzarrbertanva kepadaRasulullah SAW tentangmasjiclyangpenama
k a l i d i b a n g u nd i a t a sb u m i . R a s u l u l l a hS A W m e n j a w a b : M a s j i d i l
H a l a m " . I a b e r t a n y al a g i : " K e m u d i a nr n a n al a g i ? " R a s u l u l l a hS A W
menjawab:"Masjidil Aqsha".h bertanyaberapatenggangwaktuantara
keduanya'/" IlasulullahSAW menjawab:"Empatpuiuhtahun,kenrudian
bumi itu merupakanmasjidba-gimu. Sewaktu-waktutiba waktu shalat.
makashalatlah". (HR. BukharidanMuslim).
21. Shalatdi Atas Perahu:
Ja'farbin Abi Thalibbertanyakcpadl RasulullahSAW tentangshalatdi
atasperahu:RasuluilahSAW menjawab;"Shalatlahengkaudi dalamnya
dcnganberdiri,kecualijikaengkautakutakantcnggclan".(HR. Hakint).
D i s e b u t k adni d u l a mk i t a bM u s t a d r i k n y a .
22. Men,-a;tuKerikil di Dalant Shalut;
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y at e n t a n - m
q e n y a p uk c r i k i l d i d a l a m s h a l a t .
RasulullahSAW menjawab:"Sekalisajaatauting_lalkanlah".
Jabrrjugabenanyatentanghal itu: RasulullahSAW menjawab:"Sekali
saja.Jika engkautidak melakukannya. dari pada
itu lebih baik ba_uimu
seratusekor untayanghitambiji matanya".Maka aku berkata:"Masjid
itu dialasidenganhamparan batukerikilsehingga salahseorangmengusap
kerikrlitu untuktempatbersujud".KcmudianRasulullahSAW mcrnberi
keringananden-qan satu kali usapan.dan nrenyunatkan mcrekauntuk
meninggalkannya. Haditsini terdapatdi dalanrkitab Musnad.
23. M enoleh Katiktt Shalat:
RasulullahSAW ditanyatentangmenolel)ketika sedangmenjalankan
shalat.RasulullahSAW rnenjawab:" itu merupakansebuahpencurian
yangdicuri oleh syeithandari shalatscoranghamba".
SeorangLaki-laki TelahMelakukanShalat di Runtaltnvct. Kenudian
ketika ia pergi ke nns-iid,temv-atadi sana sedangdtlaksanakartslnlot:

784 - I'lamul Muwaci'in


Seoranglaki-lakibertanyakepadrRasulullahSAW,ia berkata:,,Seorang
darikami sudahmelaksanakan shalatdi rumahnya,kemudiania pergike
masjid,vangmanapadasaatitu sedangmelaksanakan shalat.Aiakah ia
h a r u ss h a l a tb e r s a m ad e n g a nm e r e k a , l "R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a :
"Engkaumendapatbagianuntukbc{arnaah.,. (HR. Abu Daud).
RasulullahSAW ditanyatentangseekoranjinghitam_bukanmerah
atau
kuning - rang seringmemotongshalat.RasulullahSAW bersabda:..
Hitam itu adalahsyetan".
25. Seorang lttki-laki Shalat, l^qlu Ia Titlak Ingat, Apakuh Sudah
Cernp
atau Ganjil:
Seoranglelaki benanyakepadaRasulullahSAW: ,,sesungguhnya
aku
sedangmelakukanshalat.Kemudianaku tidak ingat,sudahgenapkah
atauganjil".Rasulullah SAW menjawab: .'Janganlah
kaliandipennainkan
o l e hs y e i r h adni d a l a ms h a l akt a l i a nB
. r r a n gs i r p l s h r l u tk, e m u r j i utni d a k
rngat,sudah-senap atauganjil.Maka sujudhahduakali, kcrenasujuditu
I n e r u p a k 3l n
< . e m p u m a a snh a l l t n y a. r H R . A h m e d l .
26. KenapaIIuri Jutn'ahDiutanakant
RasulullahS.{\\' ditanva "Karenasuatuapakah,sehinggaharijum'ah
diutamakanl RasulullahSAW menjawab:,'Karenapada hari itulah
Iumpurbapakkira "Adam" diciprakrn.hari kemarian.hari kebangkrtan
dan hari penriksaan.Dalamsepertigaterakhirtlarinya,adasuaturrasa
di manaoran_s r an-eberdoakepadaAIlahpadaseatitu akandikabulkan,,.
RasulullahS.\\\' ju-vadiranyarentangwaktu ijabah.Rasulullah
SAW
b e r s a b d a :K c r i k ad i l a k s a n a k asnh r l r tj u m . a h s r r n p u ib u b a rr i u n n y a . , .
Dua hadrtsdi atastidak salingbertentangan, antarasatudenganyang
Iain.Kerenal aktuterkabulyasebuahDoa adalah meskipunia terletak
padamasaakiir sesudah shalatashar_,waktudimanashalatdilaksanakan,
lebih uramajika dikatakansebagaiwaktu rlabah.Sepertihalnyamaslid
yangdidirikanatasdasartaqwaadalahmenjid
euba,. Sementara masjicl
RasulullahSA\\' Iebihurama- denganhal itu , dari padamasjid
euba,.
Dan lebih utamalagi jika seseorang mau berpindahdari masjidyang
satuke masjidlang lain. l\{akarenungkanlah!.
27. Kebaikanyang Ada pada Huri Jum,ah;
RasulullahSAW pcrnahditanya:.,Wahai RasulullahSAW' cerirakanlah
kepadakami tentangkebaikanyangadapadahari Jum,ah,,.Rasululiah
SAW menjawab:"Ada linra macam:yaitu sebagaihari diciptakannva
Adam.TurunnyaNabi Adam ke bumi,wafatnyaNabi Adam.Ada
suaru
masadi manaseseorang tidakmemintasesuatu kepadaAllah padawaktu
itu, kecualidiberikannya- selamr ia ridek memintl kemrksiatan
cjan

Buku Keempat,..- 785


terputusnyapersaudaraan-, danpadahari itu juga teqadinyahari Qiya-
mat. Tidak ada malaikatMuqaoabin,langit, bumi, gunungdan batu,
kecualimerekasemuamemPunyairasatakut padahari Jum'at" (HR.
Ahmad dan Syafi'i).
28. ShalatMulantHari:
RasulullahSAW ditanyatentangshalatmalarnhari. RasulLrllah SAW
menjawab:"Dua rakaatdanjika engkaukhawatirakandatangnyashallt
subuh.maka lakukanlahshalatwitir satu raka'at". (HR. Bukhari dan
Muslim).
Abu UmamahbertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Berapa
banyakakubenvitir?"Rasulullah SAWmenjawab:Dengansaturakaat".
"
la berkata: A k u m a m p ul e b i h b a n y a kd a r i i t u " R a s u l u l l a hS A W
menjawab:"Tiga raka'at".Kemudiania berkatalagi: "Lima raka'at".
KemudianRasulullahSAW bersabdalagi: "Tujuh raka'at"
Dalam riwayat Tirmidzi disebutkan:RasulullahSAW ditanyatentang
genapdanganjil.RasulullahSAW rnenjawab:"Yaitushalatyangsebagian
genapdan sebagianganjil".
Dalam SunanDaruquthnidiriwayatkan:Seseorangbertanyakepada
RasulullahSAW tentangshalat rvitir. Rasulullah SAW menjarvab:
antarasatudanduaraka'atdengansalam".
"Pisahkanlah
29. ShalatManakah ,-angPaling Utann:
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y a :" M a n a k a h s h a l a ty a n g p a l i n g u t a m a ? "
RasulullahSAW menjawab:"Yangpanjangberdirinya" (HR. Ahmad).
RasulullahSAW ditanya:"Manakahyang paling utanra?"Rasulullah
SAW menjawab:"Berdiri di tengah malam. Dan sedikit yang
melakukannya".
RasulullahSAW pernahditanya:"Adakahsesuatu saatyangpalingdekat
kepadaAllah dari padasaatyang lain'1"RasulullahSAW menjawab:"
Ada. Yaitusepertigamalamdantengahmalam".(HR. Nasa'i).

F'atwa-fatwa Rasullullah SAW Dalam Masalah Kematian


I. Mati ntendadak:
Nabi SAW ditanyatentangmati secaramendadak.Beliau menjawlb,
bagi orangyangdurhaka".
"Kelonggaranbagi rnukmindanpenyesalan
( H R .A h m a d ) .
Oleh karenaitu Imam Ahmad tidak bencipadamati secaramendadak.
Dan adasaturiwayatbahwabeliaumembencinya

786 - I'lamul Muwaqi'in


Diceritakandalam musnadImam Ahmad bahwasannyaNabi SAW
melewati tembok yang miring. Lalu beliau mempercepatlangkah,
kemudianada yang menanyakantentanghal itu kepadabeliau SAW,
sesungguhnyaaku membencikematianyangtiba-tlba".
A n t a r d u a h a d i t s t e r s e b u ts a m a s e k a l i t i d a k a d a p e r t e n t a n g a n .
Perhatikanlah !
2. Berdiri ketikajenazah orang kafir lewat:
Nabi SAW ditanya:adajenazah orangkafiryangmelewatikami,apakah
kami berdinl Beliaumenjawab,"Yasesungguhnya kalian tidak berdiri
karenajenazahitu, tapi kalianberdirihanyauntukmen_qagungkan Dzat
yangmencabutbeberapa nyawa".(HR.Ahmad).
Nabi SAW suatuketikapcrnahberdirikarenajenazahyahudi,lalu beliau
ditanyatentanghalttu. Beliau menjarvab,,'sesungguhnya
kematianttu
mempuny,ai kejutan.Maka kalaumelihatjenazahberdirilahkalian.'.
3. Apakah akal dikernbalikankepadakita dalam kubur ketika ditanya?
Pertanyaanini berasaldari Umar ra. Beliau menjawab,"ya,seperti
keadaankalianhari ini". (HR. Ahmad).
L Siksakubur:
Nabi SAW ditanyatentangsiksakubur.Beliaumenjawab:,,Benar.siksa
kubur itu haq".
5. WanitabenLusiatrnenterdekakan
buduk wanita t,angberiman:
Nabi SAW ditanyatentangseseorang wanitayangberwasiatagarbudak
perempuannya yang berimandimerdekakan. Beliau SAW memanggil
b u d a k t e r s e b u rl a l u b e l i a u b e r t a n y a , " s i a pT
a u h a n m u ? , , B u d arkt u
menlawab,'Allah". Nabi SAW bertanya,"siapakah aku?" budak itu
menjawab,"Utusan Tuhan".KemudianNabi SAW bersabda, ,'Merdeka_
kan dia, karenadia beriman".(HR. Abu Daud).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Zakat


l. Sedekahutama:
RasulullahSAW ditanyatentangsedekahuntukkuda.RasulullahSAW
men;awab: "Tidakadaseorang punpemilikuntayangtidakmelaksanakan
hak-haknya- di antaranyaadalahdi perahsusunyapada waktunya_,
kecualidi hariQiyamatia ditelentangkandi tempatyangrata,agardiinjak
injak oleh unta-untayang besardan gemuk.Tanpaterlervatkan seekor
pun. Semuamenginjakdenganrelapekkakinyl dan menggigitdengan
giginya.Begitulewal.anak-anaknya, kembalilahyang lainnya.Selama

Buku Keempat...- 787


satuhari. vang lamanyakira-kiralima puluh tahun.Sampaikemudian
d i p u t u s k a np e r k a r a n y ad i a n t a r ap a r a h a m b a - h a m b aB a r u l a h i a
mengetahui jalannya.Mungkin ke surgadan mungkinjuga ke neraka"'
Maksudhaditsini - Wallahua'lam - bahwaunta-untaitu di hari Qiamat
datangdalamjumlah yang uth, kemudianrnenginjak-injak pemiliknya
yangtidak mau mengeluarkan zakatnya.lni mcrupakansiksaanakherat
bagi rnercka.
2. Sedekuh.su1ti:
RasulullahSAW ditanyatentangsedekahuntuk sapi.RasulullahSAW
menjawab:" Tidak ada bagi pemilik sapi atau kambing yang tidak
melaksanakan hak-haknya, kecualidi hariqiamatmerekaditelentangkan
di tempxtyang rata, agar diinjak-inlakoleh sapi dan kambing,tanpa
seekorpun.
terlcwatkan Temakitu tidakadayangtanduknyakebelakang'
atautidakbertandukataupecahtanduknyaMenandukdengantandukn-
ya dan menginjakdengantelapakkakinya.Begitulewat yangpertama.
kembalilahyang lainnya.Selamasatu hari yang lamanyalima puluh
tahun.Sampaiia diputuskanperkaranyadi antaraparahamba-hamba'
Dan melihatjalannya.mLrngkinke surgaataumungkinjuga ke neraka"'
J, Kudtt:
RasulullahSAW ditanyatentangkuda.RasulullahSAW menjawab:"ada
tiga macamkuda: Kudanyaorang yang berdosa,kudanyaorang yang
a a n k u d a n y ao r a n g y a n g b e r p a h a l a - y a i t u
m e n u t u p ik e b u t u h a n n y d
kudanyaorangyang dipeliharauntukjalan Allah la digembalakan di
p a d a n gr u m p u t a t a u d i k e b u n .M a k a a p a y a n g d i m a k a n d i d a l a m
penggembalaan itu, merupakansuatukebaikanbagi pemiliknya.Dan
jika terlepastalinya,makajejak dan kotorannyamerupakankebaikan
bagi pemiliknya. danjika ia lewatdi sebuahsungaidan minum dari air
sungaiitu- karenabelum diberi minum oleh pemiliknya-makaitu pun
mcnjadi keblikan bagi pemiliknya. Dari itu semua' orang tersebut
mcndapatpahala.Dan orangyangmemeliharanya untuk kemuliaandan
kcinilahan-dan tidak rnelupakan hak Allah-dalam mentpergunakannya
sebagaipcngangkutbarangatautunggangan,maka karenaltu semua,
orang tersebuttercukupikebutuhannya. Adapun kudanyaorang yang
berdosaadalahorangyang mcmeliharanya karenariya dan menentang
orangIslam".
Kelcdui:
RasulullahSAW ditanyatentangkeledai RasulullahSAW menjawab:
"Tidak diturunkanoleh Allah kepadakumengenaikeledai,kecualiayat
yangpenrlekyangrncncakup itu semua:"Barangsiapayangmengerjakan
kcbaikanseberatdzarrrh pun. niscayadia akanmelihat(balasan)nya'

788 - I'lamul Muwaqi'in


Dan barangsiapa yang mengerjakankejahatanseberatdzarrahpun
niscayadia akanmelihat(balasan)nya". (HR. Muslim).
5. Sesungguhnya
uku mernakaiperhia.sandari enrus,aJrtkahilu sintpunatt?
Ummu SalamahbertanyakepadaRasulullahSAW tcntangmasalahini.
RasulullahSAW menjawab:"Apa yangtclahsarnpaiuntukdikclLtarkan
zakatnyabayarlahzakatnya.Ia bukansimpanan".(11R.Malik).
o. Apakah didaleunharta bendamempunl'aihak selain zakot7
Rasulullah
SAW ditanyatentangmasalahini. RasulullahSAW menjau,ab:
"Benar,kemudianbeliaumembacafirman Allah: "Dan rlemberikanharta
yangdicintainyakepadakerabatnya".
(HR. Daruquthni).
Seorangwanita bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Aku
mempunyaiperhiasan.Sementarasuamikuorangyang ringantangan.
Aku mempunyaiseorangkemenakan.Apakahcukup bagiku,jika aku
m e m b e l i k a nz a k a t p e r h i a s a n k u
k e p a d am e r e k a ? "R a s u l u l l a hS A W
menjawab:"Boleh".
Zakat kunna:
Ibnu Majjah meriwavatkanbahrvalbnu Sa1'yarahbertanyakcplda
RasulullahSAW ia berkata:"Aku mempunyaipohonkurma",Rasulullah
SAW menjawab:"Berikanlahsepersepuluhnya". Aku berkata:"Wahai
SAW.pertahankanlah
Rasulullah ia untukku".KemuclilnRasulullah
SAW
mempertahankan sebagiankurmauntuknya.
RasulullahSAW pernahditanya oleh Abbas, tentangmempercepat
pengeluaran zakatnyasebelummencapaisetahun.KemudianRasulullah
SAW memberiizin kepadanya dalamhal ini. (HR. Ahmad).
Zakatjitrah;
RasulullahSAW ditanyatentangzakatlltrah.RasulullahSAW bersabda:
"Dia wajibbagisernuakaummuslimin,baikbesarntaupunkecil.merdcka
atauhambasahaya.satugantlng kurmaltau satugantang-qandum ltau
keju".
Para hartawanbertanya kepada Rasulullah SAW, mercka berkata:
"Sesungguhnya orang yang berhakmencrimasedekahitu mernusuhi
kami. Apakahkami bolehmenyembunyikan hartakarni scsuaidengln
permusuhan m e r e k at e r h a d a pk a n r j ? "R l s u l u l l a h S A W m c n j a u a b :
"Jangan".
9. Bagaimanamembelanjakan hart a dan mencegahnt a ?
S e o r a n gl e l a k i b e r t a n y ak e p a d a R a s u l u l l a hS A W . i a b e r k a t a :"
sesungguhnya akuadalahorangyangbanyakharta.punyakeluarga. anak
dan masadepan.Maka beritahukanlah aku bagaimanar.ncmbclanjakan

Buku Keempat...- 789


hana dan bagaimanaaku mencegahnya?"Rasulullah SAW menjawab:
"Keluarkanlah zakatdarihartamu.Karenaia merupakan suatupenyucif,n
yang akanmenyucikannya dan ia dapatmempereratpersaudaraan dan
tali kekerabatanmu,serta diketahurnyahak-hak orang yang minta.
tetangga, danorangmiskin".Orangitu berkata:" WahaiRasulullahSAW
apakahakubolehmenyedikitkan bagianku'1" Rasulullah SAW menjawab:
" Berikanlahpara kerabatitu denganmelakukansuatupemborosan"
RasulullahSAW bersabda:"ltu sudahcukup menurutku" Orangitu
bertanyalagi: " Wahai RasulullahSAW jika aku memberikanzakat
kepadaAllah dan Rasul-Nya?"RasulullahSAW bersabda:"Benar,
d a r i n y a . B a g i m u p a h a l a n y a d, a n d o s a n y ab a g i o r a n g y a n g t e l a h
menggantikannya". (HR. Ahmad).
Umar ra bertanyakepadaRasulullahSAW tentangtanahnyayangberada
di daerahKhaibar,danmemintafatwakepadaRasulAllah SAW dengan
apa yang harus di perbuat dengan tanah itu. SementaraUmar ra
bermaksudmendekatkan diri kepadaAllah melaluitanahitu. Rasulullah
SAW bersabda:"pertahankanlah modalnyadan bersedekahlah dengan
hasilnya,jika engkaumau". KemudianUmar ra melaksanakannya.
Abdullahbin Zaid bersedekahdengansebuahkebun.Kemudiankedua
orang tuanyamenghadapRasulullahSAW . merekaberkata:"Wahai
RasulullahSAW, ia merupakansandaranhidup kami, dan kami tidak
mempunyaihanaselainitu". Maka RasulullahSAW memanggilAbdullah
bin Zaid, RasulullahSAW bersabdakepadanya:"Sesungguhnya Allah
telahmenerimasedekahmu, dan mengembalikannya kepadakeduaor-
ang tuamu. Kemudian keduanyamewariskannya sesudahitu". (HR.
Nasa'i).
10. Sedekahmarnkah yang paling uturna?
RasulullahSAW ditanyatentangsedekahmanakahyang palingutama.
RasulullahSAW menjawab:"Pemberian,yaitujika salahseorangdari
kalian memberikansebuahdirham, atau sebuahtungganganbinatang
ataususukambingatausususapi".(HR. Ahmad).
RasulullahSAW ditanya lagi tentangmasalahini. RasulullahSAW
menjawab:"memberikanhasil dari tanaman.Dan mulailah dengan
keluargamu".(HR. Abu Daud).
RasulullahSAW ditanyalagi pada kesempatan yang lain. Rasulullah
SAW bersabda: "Jikaengkaubersedekah, engkauorangyang
sementara
sehatdan kikir, takutakan dan
kemiskinan akankekayaan".
mengharap
lain,RasulullahSAW menjawab:"memberi
Ditanyadalamkesempatan
minum denganair".

790 - I'lamul Muwaqi'in


Suroqohbin malik bertanyatentangunta yang datangke tempatair:
"Apakah dia mendapatpahaladenganmemberi minum kepadanya?'
RasulullahSAW menjawab:"Ya, dalam setiaphati yang saleh,ada
pahalanya".(HR. Ahmad).
1 1 . Sedekahterl Ladapsurni:
Duaorangperempuan bertanyakepadaRasulullahSAW,tentangsedekah
terhadapsuaminyl.RasulullahSAW bersabda:" Bagikeduanyaadadua
pahala,pahaiakerabltdanpahalasedekah".(HR. BukharidanMuslim).
DalamriwayatIbnu Majjahdisebutkan: "Apakahaku diberipahala,jika
aku bersedekah kepadasuamiku,dansebagiannafkahkudananak-anak
yatim yangberadadalamtanggunganku?". RasulullahSAW menjawab:
"Bagi perempuanitu dua pahala,yaitu pahala sedekahdan pahala
kerabat".DanRasulullah SAW ditanyaAsma',katanya:,,Akutidakpunya
harta selainyang telah dimasukkankepadaAz-Zubair, apakahakan
kusedekahkanharta tersebut?".Rasulullah SAW menjawab:.,Ber-
sedekahlah. tapi jangan kikir dengansedekahitu, karenaAllah akan
menghalangimu dari karunia-Nya".(HR. BukharidanMuslim).
12. Sedakahseoranpbudak;

-
JL" -t :J J-.J r-L-. 4-lr AJJI -L,

1 ,. I J ol ),

SeorangbudakbertanvakepadaRasulullahSAWie berkata: ,,Aku bolalt


bersedekahdengartharta majikanku?" Rasulullah SAWmenjawab:
" Boleh,dan pahalantctdibagi dua diantara kalian berdua". (HR. Mus-
lim).
Umar bin KhattabbertanyakepadaRasulullahSAw' tentangmembeli
seekorkudayangtelahdisedekahkannya. RasulullahSAW menjawab:,,
langankaubelidia.Janganlah mengambilkembalisedekahmu, meskipun
t e l a h e n g k a u b e r i u a n g . K e r e n a o r a n g y a n g m e n g a r n b i kl e m b a l i
sedekahnya. Saniahalnyadenganmenelankembalimuntahnya".(HR.
Muslim).
13. Kebaikan:
RasulullahSAW ditanvarentangkebaikan.RasulullahSAW menjawab:
"Janganlah kalianmenghinasesuatupun darisebuahkebaikan. Meskipun
j i k a e n g k a uh a n y am a m p u m e m b e r is a m b u n g a nt a l i . M e s k i h a n y a
memberitali sandal.meskihanyamenuangkan air dari timba ke dalam
t e m p a t u n t u k m i n u m . m e s k i h a n y a m e n y i n g k i r k a ns e s u a t uy a n g

Buku Keemoat...- 791


menyakitkanmanusiadari sebuahjalan,meskipunhanyadenganwajah
yang berseriketika engkaubertemudengansaudaramu,meskipunhanya
tlenganmemberisalamjika engkaubenemudengansaudaraamu dan
meskihanyadengan hewan
menjinakkan buasdi bumi ini". (HR. Ahmad)
Maka deni Allah. alangkahindahnyafatwaini. Alangkahmanisnyadan
betapa bermanfaatnya.Dan alangkah besar cakupannyaterhadap
kebaikan.Demi Allah, sekiranyamanusiamau menggerakkaninteresnya
kepadafatwa-fatwaini, niscayaia tidak perlu lagi menengokfatwr si
fulan,tatwasifulan.Dan hanyaAllah-lahtempatmemintapertolongan !.
11. Aku bersedekahkepadaibuku, berupaseorangbudak,sementaraibuku
kemudianmeninggal:
S e o r a n gl e l a k i b e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W ' i a b e r k r t a :
"sesungguhnyaaku telah melakukansedekahkepadaibuku, berupa
seorangbudak.Sementaraibuku kemudianmeninggal".RasulullahSAW
menjawab:"Tetaplahsedekahmu. Dan budakitu menjadihak milikmu
sebagaihartawarisanmu". (HR. Syaf i).
Seorangperempuanbertanya kcpada Rasulullah SAW, ia berkata:
"sesungguhnyaaku telahmemberisedekahkepadaibuku, berupaseorang
budak perempuan.sementaraibuku meninggal" Rasulullah SAW
menjawab:"Tetaplahpahalamu,danbudakitu dikembalikankepadamu
sebagaihartawarisan".(HR. Muslim).
I5. Pemimpinsuatubangsamerupakanbagiandari jiwa bangsaitu sendiri:
RasulullahSAW ditanyatentangsedekahnyaAbu Rafi' kepadatuannya.
RasulullahSAW menjawab:" sesungguhnyakeluargaMuhammad
(RasulullahSAW ) tidak halal bagi merekauntuk sesuatusedekah
Sesungguhnya bagiandari
pemimpinitu dari suatukaum itu merupakan
badankaum itu sendiri".(HR. Ahmad).
16. Sedekahuntuk mal;it:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW,ia berkata:

Jl
J- t'lt, a-1, .jl -1, aJL! {

€j , < ,[+:l ?;":"';


"sesungguhnya ibuku telah wafat, apakah bermanfaat jika aku
bersedekahuntuknya?" Rasulullah SAWmeniawab: "Ya" (HR
Bukhari).
Lelaki yang lain bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:

792 - I'lamul Muwaqi'in


"Sesungguhnya ibuku telahmenggantungdirinya.seandainl,a
ia bicara
padaku,maka aku akanbersedekah. Apakahia akan rnendapat pahala
jika aku bersedekahuntuknya'1"
RasulullahSAW menjawab: 'Benar".
(HR.BukhariMuslim).
Lelaki yanglain bertanyakepadaRasulullahSAW.ia berkata:

J] , ,-.,,.:i
_-,J
j.,.oJ i
a-^rt ar.ll -!,
.,i
al L- .

rJ*.0))
.*;

"Sesungguhnl,abapakku telah naninggal dunia dan tidak berwasiat.


Apakahbennanfautseandainlaoku bersedekahuntuknya?". Rasulullalt
SAWmenjavab: "Benar". (HR. Muslim).
Hakim bin HazanbertanyakepadaRasulullahSAW,ia berkata:" Wahai
RasulullahSAW. adabeberapamasalahyangtelahaku bengkoktandi
masajahili)'ah, Tentang hubungankekerabatan.pemerdekaandan
sedekah.Apakahaku mendapatpahaladalamhal tersebut?"Rasulullah
SAW menjau'ab:"Engkautelahselamatdari apayangtelahlalu bagimu
dari kebaikan".(HR. Bukhari).
Siti A'isyahbenanyakepadaRasulullahSAW,tentangIbnuJad'an,yang
manadi masajahiliyah ia telah menjalinhubunganpersaudaraan dan
memberimakanorang miskin. Apakahitu semuamerupakansesuatu
y a n g b e r m a n f a au
t n t u k n y a ? "R a s u l u l l a hS A W m e n j a w a b :" T i d a k
bermanfaat untuknya.Sesungguhnya ia tidakpernahberucapsuatuhari:
Ya Tuhan. Ampunilahaku dari kesalahan di hari Qiyamat".(HR. Mus-
lim).
17. Keka.,-aanvang tidak membawa masalah:
RasulullahSAW ditanyatentangsuatukekayaanyang tidak membawa
masalah.RasulullahSAW bersabda: "Lima puluh dirhamataunilainya
jika dihitungdenganemas".(HR. Ahmad).
Haditsini tidak bertentangandenganjawabanRasulullahSAW kepada
penanyayang lain: apa yangdapatdimakanmalamdan siang.Karena
jawabanyangterakhirmerupakanuntukkebutuhansehari-hari. Sedang
jawabanyangpertamamerupakan kebutuhantahunanmenurutkeadaan
si penanyapada sa.atitr. WaLlallua'l.tm.
Umar bin KhattabbertanyakepadaRasulullahSAW,setelahRasulullah
SAW mengutusseseorang untuk mengantarsebuahpemberiankepada
Umar ra. Ia berkata:"Bukankahengkautelahmemberitahu kami bahwa
yangpalingbaik bagiseseorang adalahagaria tidak mengambilsesuatu

Buku Keempat...- 793


darioranglain?"RasulullahSAW menjawab:"Semestinya hal itu karena
ada masalah.Sedangkansesuatuyang tidak mempunyaimasalahia
merupakan rizki yangtelahdirizkikanolehAllah kepadamu".Umar bin
Khattabberkata: "Demi dzatyangmanajiwaku beradadidalamkekuasan-
Nya, akutidakakanmenlintasesuatu kepadaseseorangdantidakdatang
sesuatukepadakukecualiaku mengambilnya"(HR. Malik)

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Puasa


l. Puasamanakahyangpaling utama?
RasulullahSAW ditanyatentan,spuasamanakahyang paling utama?
RasulullahSAW menjawab:"Puasabulansya'bankarenamenghormrti
puasabulanramadhan".
DikatakankepadaRasulullahSAW: "Sedekahmanakahyang paling
utama?"RasulullahSAW meniawab:"Sedekahdi bul:rnramadhan" (HR
Tirmidzi).
Rasulullah
sesungguhnya
DalamkitabshahihbukhariMuslimdisebutkan,
SAW ditanya puasamanakahyang palingutama puasa
setelah ramadhan?
RasulullahSAW menjawab:"Bulan AIlah yang engkau sebutbulan
muharram".
DitanyakankepadaRasulullahSAW shalatmanakahyang lebih utama
sctelahshalatmaktubah?RasulullahSAW menjawab:"Shalatdi tengah
malam".
BerkataSyekhkami: Mungkin apa sajayang dimaksuddenganbulan
Allah-bulan muhanam-itu awal tahun dan mungkin saja apa yang
dimaksuddengannyaadalahbulan-bulansuci.Wallahua'lam.
2. Kedutlukanorang \ang berpuasaselaitt di bulan ramadlrun:
Siti Aisyah bertanya kepada Rasulullah SAW. ia berkata:"Wahai
RasulullahSAW engkaumasuk kepadakusementaraengkausedang
berpuasa.Kemudianengkaumemakanbubur hais". RasulullahSAW
menjawab:"Benar,semestinya kedudukanorangyang berpuasaselain
bulan ramadhanatau qadharamadhanpadahari puasasunah,sepeni
kedudukan orangyangmengeluarkan sedekah Bila ia ingin
darihartanya.
baik makadilaksanakannya,bila ia mau kikir, makadicegahnya"(HR'
Nasa'i).
Bubur hais adalahbubur dari kurma yang dibuangbijinya, ditumbuk
dengankeju dandiadonidenganninyak saminkemudiandigosokdengan
hngan sampaimenjadi sepertikuah
3. Hukumpuasusunnah:

794 - I'lamul Muwaqi'in


R a s u l u l l a hS A W m a s u k k e d a l a m r u m a h U m m i H a n i y , k e m u d i a n
R a s u l u l l a hS A W m i n u m . L a l u d i b e r i k a nk e p a d aU m m i H a n i y y a n g
kemudianjuga meminLrmnya. Ummi Haniy berkata:" sesungguhnya
akusedangberpuasa". RasulullahSAW bersabda: " Orangyangbeqruasu
sunnahadalahpenguasadirinya sendiri.Jika ingin ia boleh bcrpuasa.
jika tidak ingin ia bolehberbukapuasa".(HR. Ahmad).
DituturkanolehDaruqutnisesungguhnya Abu Saidmembuatmakanan,
kemudiania mengundangRasulullahSAW dan sahabar,sahabatnya.
Seseorangdari sahabatitu berkata:"Aku sedangberpuasa".Maka
RasulullahSAW bersabda: "Saudaramutelahmembuatmakanuntukmu,
dania menghidanekannva kepadamu.Maka berbukalah
danberpuasalah
padahari yanglain padatempatnya".
Ahmad meriuayatkanbahwaHafsahmendapathadiahdagingkambing
yang lalu dimakannyabersamaSiti A'isyah padahalkeduanyasedang
b e r p u a s aK
. e m u d i a nk e d u a n y ab e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W '
RasulullahSAW menjar.r'ab: "Gantilahpadasuatuharipadatempatnya".
Httkunt ntenuktti celak pada *aktu berpuasa:
Seseorang lelaki bertanyakepadaRasulullahSAW' ia berkata:"Terasa
s a k i t ,a p a k a ha k u b o l e h b e r c e l as e m e n t a r a k u s e d a n gb e r p u a s a ? "
RasulullahSAW menjawab:"Boleh".(HR.Tirmidzi).
Daruqutnimenuturkan:Sesungguhnya RasulullahSAW ditanya:"Apakah
w a j i b b e r w u d h u k a r e n a m u n t a h ' / "R a s u l u l l a h S A W r n e n j a w a b :
"Seandainyaitu diwajibkan,maka aku akan menemukannya di dalam
al-Qur'an".
5. Rolehkultorangyung berpuasamenciurttistrinya?
Urnar bin Abi SalamahbertanyakepadaRasulullahSAW: "Bolehkah
orang yang berpuasaitu mencium istrinya?"MakaRasulullahSAW
b e r s a b d ak e p a d a n y a": T a n y a k a nh a l i n i k e p a d aU m m i S a l a m a h " .
KemudianUmmi SalamahmemberikabarpadanyabahwaRasulullah
SAW pernahmelakukannya. BerkataUmar bin Abi Salamah:"Wahai
RasulullahSAW,sungguhAllah telahmengampunimu daridosadi masa
I a l u d a n d o s a y a n g a k a n d a t a n g " .R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a :
"Sesungguhnya akulahorangyangpaling taqwakepadaAllah diantara
kalian,dan orangyangpalingtakutkepadaAllah".(HR.Muslim).
Menurut riwayat Imam Ahmad, seoranglelaki menciumistrinya.Padahal
ia berpuasapadabulanramadhan.Karenaitu ia sangatmenderita.Maka
ia menyuruhistrinyabertanyakepada[.lmrniSalamah,tentangmasalah
ini. KemudianUmmi SalamahberceritakepadanyabahwaRasulullah
pemahmelakukannya. Maka dikhabarkannya hal itu kepadasuaminya.

Buku Keempat.,.- 795


Tetapihal itujustrumenambah buruksuasana.ia berkata:"kita bukanlah
Rasulullah SAW, sesungguhnya Allah memperbolehkan kepadarasulnya
apa yang ia kehendaki.Kemudian istrinya kembali kepada llmmi
Salamah. dimanaia menemukan RasulullahSAW sedangberadadi sana-
Rasulullah SAW bertanya: "Siapa wanitaini?"kemudianUmmi Salamah
menceritakan kepadaRasulullah SAW Maka RasulullahSAW bertanya:
" A p a k a h t i d a k e n g k a u c e r i t a k a nk e p a d a n y ab a h w a a k u p e r n a h
melakukannya?"Ummi Salamahmenjawab:"Aku telahmenceritakan-
nya". Kemudian wanita itu pergi kepadasuaminya.Hal itu kembali
menambahburuk suasana. Ia berkata:"Kami tidak sepertiRasulullah
SAW dania berkata:"Allah menghalalkan kepadaRasul-Nyaapayang
ia kehendaki".MarahlahRasulullahSAW dan bersabda:"Demi Allah
akulahorangyangpalingbertaqwakepadaAllah diantarakaliansemua
danpalingmengetahui batasanbatasanAllah" (HR. Malik danAhmad
dan Syaf i).
Dituturkanoleh Imam Ahmad bahwa RasulullahSAW ditanyaoleh
seorangpemuda:" Bolehkanaku menciumistriku sedangaku sedang
berpuasa?"RasulullahSAW menjawab:"Tidak".
Dan RasulullahSAW ditanyaolehseorangtua:"Bolehkahaku menctum
istriku sedangaku sedangberpuasa?"RasulullahSAW menjawab:"
Boleh". KemudianRasulullahSAW bersabdalagi: "Karenaorangtua
sudahmampumenguasai nafsunya".
Hukum orang makan dan minum karena lupa sedangberpuasa:
Seorang lelaki bertanya kepada Rasulullah SAW, ia berkata: "Wahai
RasulullahSAW aku telahmakandan minum karenaaku lupa bahwa
aku sedangpuasa".RasulullahSAW bersabda: "Allah telahmemberimu
makandan minum". (HR. Abu Daud).
Mcnumt riwayat Daruqutnidengansanadyangshahih:"Sempumakanlah
puasamukarenaAllah telahmembcrimuMakandanMinum danengkau
tidak wajib mengqodha'nya".Peristiwaitu terjadipadahari pertamahulan
Ramadhan.
Seorangwanita bertanyakepadaRasulullahSAW tentanghal ini. Wanita
itu makandan minum di sampingRasulullahSAW kemudianberhenti'
Maka RasulullahSAW bertanya:"Apa bagimu?"Wanita itu berkata:
"Aku sedangberpuasakemudianaku lupa". Berkatalahsi pemberimakan:
"sekarang sesudahengkau kenyang?" Rasulullah SAW bersabda:
"sempurnakanlah puasamu,karenaitu merupakanrizki dimanaAllah
telahmemberikanmakandan minum kepadamu".(HR'Ahmad)'
7. Benangputill dan benartghilam:

796 - I'lamul Muwaqi'in


RasulullahSAW pernahditanyatentangkeduanya.RasulullahSAW
menjawab:"Yaitu terangnyasiangdangelapnyamalam".(HR.Nasa'i).
8. Men.y-atnbuttg
puuso:
Rasulullah SAW telahmencegah sahabat-sahabat berpuasa terusmenerus.
M e r e k ab e r t a n y at e n t a n gh a l i t u . M a k a R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a :
"Sesungguhnya akutidiklahsepertikalian.sesungguhnya akutclahdiberi
m a k a nd a nr n i n u mo l e hT u h a n k u "(.H R . B u k h a r d i a nM u s l i m ) .
9. Waktushalat telalt tiba, :iementaraeku dalam keadaaniunub kemuclrun
aku terus berpuasa:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:" Wahai
RasulullahSAW, waktu shalattelahtiba. Sementara aku sedangdalam
keadaanjunub. lalu aku terusberpuasa?" Rasulullahmenjawab:"waktu
shalattelah tiba. dan aku dalant keadaanjunub. kemudianaku tcrus
b e r p u a s a "D i a b e r k a t a :" E n g k a u t i d a k s a m a d e n g a nk a m i , r v a h a i
RasulullahSAW. Allah mengampunidosanu yang telahlalu dan yang
akan datang".RasulullahSAW bersabda:"Demi Allah, aku sungguh
berharap,aku menjadiorangyangpalingtakutkepadaAllah danorang
yang paling tahu diantarakalian semuatentangbagaimanacaranya
bertaqwa".(HR. Muslim).
10. Berpuasa daLamperjalanun:
RasulullahSAW ditanya tentangberpuasadalam sebuahperjalanan.
RasulullahSAW bersabda:"Jika kamu mau berpuasalah.
Jika kamu ingin
berbukalah".
H a m z a h b i n A m r b e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a h ,i a b c r k a t a ;" A k u
memperoleh kekuatanuntukberpuasa dalamsebuahperjalanan, apakah
aku berdosa?"Rasulullah SAW bersabda:"Berbuka itu meruoakan
keringanandari Allah. Jika seseorang mengambilnya.maka itu suatu
kebaikan.Jika ia lebih suka berpuasa,maka ia ridak berdosa".(HR.
Muslim).
PenggagalanQodho'puasa:
RasulullahSAW ditanyatentangpenggagalan
qodho'puasl.Rasulullah
SAW bersabda:"itu tcrserahkamu. Bagaimanapendapatmu
jika salah
seorangdari kalian mempunyaihutangyang kemudiandibayar satu
dirham,dua dirham.Bukankahitu namanyajuga qodho?"Allah lebih
berhakuntuk memaafkandan mengampuni".(HR. Daruqutni).Hadits
ini mempunyaisanadhasan.
12. Orang yang mcttidan mempunyaihutungpuasa nadzar:
SeorangwanitabertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:

Buku Keempal... 797


" Sesnngguhnyaibukutclcthmaningguldurtia.Senetttaraia ntempwq,ai
puasa
tottgguilgen nadzar.Apakah aku harus berpuasaunlukttyrt?"
Rasulnllah SAWnenjau,ub: "Bugaimuna pendcqtatntu jika iburnu
nentpunyaisebuahlwt at1g,kamudianengkauntenba.>-ttnt,-a. Bukankah
engkau tclah nrctnbalar huttutgitu u tukrt),a1"Wartitaitu bcrkata:
"Benar". Rusululluh SAWbcrsabdu; "Berpuasalah untuk ibutttu".
(HR. Bukharidan Muslim).
lvlenurutriwayatAbu Daud diceritakan:bahwaseorangwanltasedang
b e r l a y a rm e n g a r u n g il a u t a n , k e m u d i a n i a b e r n a d z a r J. i k a A l l a h
menyelamatkannya makaia akanberpuasa selamasebulan.Maka Allah
menyelamatkannya dania belummelaksanakan nadzarnya itu salnpaiir
m e n i n g g a ld u n i a . K e m u d i a na n a k p e r e m p u a n n y aa t a u s a u d a r a
p e r e m p u a n n y am e n g h a d a pk e p a d aR a s u l u l l a hS A W , y a n g n a n a
RasulullahSAW kemudianmenyuruhnya untukberpuasa karenaibunya.
t3. Tentangorang berpuasusurutah;
Siti HafsahbertanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:"Padasuatu
pagi aku dan Aisyahsedangmelakukanpuasasunnah,kemudiankami
m e n d a p aht a d i a hb e r u p am a k a n a nL. a l u k a m i b e r b u k au n t u k i t u " .
RasulullahSAW bersabda:"Bcrqhadholahplda tempatdi suatuhari".
(HR. Ahmad).

Haditsini tidakbertentangan dengansabdaRasulullahSAW:"seseorang


yang berpuasasunnahadalahpenguasa dirinya sendili",karenaqodho
merupakansesuatuyanglebih utana.
14. Seoranglelaki nerrletubuhiistrin.ta,pa.lalul itt sedartgberpuasa:

.t '-: ,' , 2 t' ' ti'


-') -:--.r) '.:-\.D :- Lr-eJ*.
.l' ./ 3t f- -. ",r,. *'
; trl
. _ t-------e I q-a:! .e..-r;L :{ +*.Jt __*, JL^J . rJ_ L.',
_L! t ,].= "rt
'l^
-----; :-ti .\ :-i 9,; .j J# :,s -'i -n-J; :.lut )
-Hi

798 - I'lamul Muwaqi'in


., .'.. ,'-?' '
"i j-j
_-'), JJ ; - = - J_ ; :_G .\ :_Li,:u(i_ ,-;,
r,:*
,'.''-1"
:-L.t - -i-:, . jr o+ j'*
_u-(* :jr- *).-r-, .*-r_
,i: t,..i :-.i-- -u*r i-^---z;t -r-s-^; :-!! ,Li :_r-! y ; L- ll
,. ".,-.,:.* -
. . ' r : . i- . . ' , . - (, , , , ' 1, . , , , , - a , . , . ' .
-.--t )rJ' ;-* _tar -i,;_>Jl ,!_;-\+\ " . , t:Lt J"y- t (- ,_ia
:,,= t ;ry
.-, ,n' ,.,: ' .(+ --. -r ,r*, *J 4t ;" *; :_,.--_ .; -n'
' ''- ':i ' :;'l;:

Seoran-q lelakibertanvakepadaRasulullahSAW,!a belkata:,,Aku tetan


batal". (Aku teiah menyetubuhiistriku padahalaku sedangberpuasa
ramadhan).R:rsulullahSAW bertanya:"Apakah engkaumenemukan
scorangbudakvans dapatengkaumerdekakan?" la berkata:,,Tidak".
RasulullahSA\\' bertanya:"Apakah cngkaumantpuberpuasaselama
d u a b u l a n b e r t u r L l t - t u r u t 'D1i"a b e r k a r a ": T i d a k " . R a s u l u l l a hS A W
bertanya:"Apaklh cnukaumempunyaimakanlnuntukenampuluh or-
a n g m i s k i n ' ) "D i a r n e n j a r r a b":T i d l k " . R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a :
"Duduklah".Sementtrarvaktukami dalamkeadaansepertiitu, sampui
kemudianRasulullahSAW datangdengln membawakeranjangyarrg
penuhburh kurna. RasululiahSAW bersabda.. "Dinnnakahorangyttt2y
bertartt,atudi?" Dia berkata: "Aku". R0.sululluhSA\l bersabcla;
"Anbillah ini don scdakahkanluh i,t". Berl<tta!claki itu; "A1,ukahkepada
orong yenglebih ntiskinduri pada sato,u,ahaiRa.sululluhI Deni Al-
lah, arttara Mokkah dan Madinah tidak uda keluargoyang niskin tlori
puda keluargasa1a".Tertay aloh llasululkthSAWsonpai kelihatotrgigi
tarirtgrn;a,lalu Rasululloh SAWber.sabclu:" Berilah nrckananini kepudu
k e lu ar g u m u" . ( I { R .B u k h a r M i uslim).
t5. Puese setel.thbulcutRatnadhan:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW. ia berkata:"Bulan
m a n a k a hy a n g e n g k a up e r i n t a h k a nu n t u k b e r p u a s as, e t e l a hb u l a n
R a m a d h a n ?R" a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a":J i k a k a m i i n g i n b e r p u a s a
setelahbulanRantadhan. makabcrpuasalah di bulanMuharram.Karena
padabulanitu Allah nrencrimataubtt sebuahklum dan padabulan itu
Allah akanmenerintataubatdali kauntyang lain".
t6. Keuttunaurtberpuasudi bulan Sta ban:
RasulullahSAW ditanyatentang:"WahaiRasulullah,kami belumpemah
nrelihatengkauberpuasapadabulan-bulanlain,sepertiengkauberpuasa

Buku Keemnat...- 799


d i b u l a n S y a ' b a n " .R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a":l t u l a h b u l a n y a r g
dilupakanolehmanusia,antaraRajabdanramadhan. Yaitubulandimanl
amal-amalmanusiadiJaporkan kepadapenguasa alamsemesta. Maka aku
lebihsukabilaamalkudilaporklnsententara akusedangberpuasa". (HR.
Ahrnad).
17. Puasa Hari Settin
RasulullahSAW ditanyatentangpuasapadahariSenin.RasulullahSAW
"ltulahharidimanaakudilahirkandanpadahariitu Al Qur'an
bersabda:
diturunkan".(HR. Muslim).
1 8 . Puasa Sertindan Kamis:
Usamahbertanya kepadaRasulullahSAW.ia berkata:"WahaiRasulullah,
engkauberpuasasehinggajarang berbuka,danselaluberbukasehingga
scakantidak berpuasa.Kecuali dua hari. Bila dua hari itu telah riba,
engkau pasti berpuasa".RasulullahSAW bertanya:"Dua hari yang
mana?" Usamahberkata:"Hari Senin dan Kamis". RasulullahSAW
bersabda:"ltulah hari dimanaamal-amaldiperlihatkankepadaAllah.
Maka aku lebih sukajika amalkudiperlihatkansementara aku sedang
berpuasa".(HR. Ahmad).
RasulullahSAW ditanyatentangsesuatu, dikatakan:"WahaiRasulullah,
engkauberpuasahari Senin dan Kamis". RasulullahSAW bersabda:
"Sesungguhnya padahariSenindanKamisitu Allah mengampuni setiap
orang Islam, kecualidua orang yang salingmendiamkan- Rasulullah
SAW bersabda- sampaikeduanyaberbaikan".(HR. Ibnu Majjah).
19. Puasasepanjangmosa:
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y a ,b a g a i m a n ad e n g a no r a n g y a n g b e r p u a s a
sepanjan-e masa?RasulullahSAW bersabda: "Tidak berpuasadantidak
berbuka?"Atau RasulullahSAW bersabda"Tidak akan berpuasadan
tidak akanberbuka?"Orangitu bcrtanya:"Bagaimanadenganorangyang
berpuasa duaharidanberbukasehari?"RasulullahSAW bertanya:"Dan
ada seseorang y a n g m a m p u m e l a k u k a n n y a ?s" e s e o r a n g bertanya:
"Bagaimanadenganorangyang berpuasaseharidan berbukasehari?"
RasulullahSAW bersabda:"ltulah puasaNabi Daud as." Seseorang
bertanya:Bagaimanadenganorangyang berpuasaseharidan berbuka
d u a h a r i ? " R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a":A k u i n g i n a g a r a k u d i b e r i
k e m a m p u a nu n t u k i t u " . K e m u d i a nR a s u l u l l a hS A W b e r s a b d al a g i :
"Berpuasalah tiga hari setiapbulan,dan berpuasadi bulan Ramadhan
s a m p a ib u l a n R a m a d h a nb e r i k u t n y a I. n i l a h p u a s as e p a n j a n gm a s a .
Berpuasapadahari Arafah akandihitungoleh Allah, akanmenghapus
dosatahunsebelumnya dan dosatahunsesudahnya. Dan berpuasahari

800 I'lamul Muwaqi'in


A s y u r a ' a k a n d i h i t u n g o l e h A l l a h s e b a g a ip e n g h a p u sd o s a t a h u n
s e s u d a h n y a( "H. R . M u s l i m ) -
20. Puasahari Jun'ah:
SeoranglelakibertanyakepadaRasulullahSAW:

\ Ji L-ji_.
:-<-i-'"1

" Rolehkahuku bcrpuasupada hari Junt'alr tlan tidak bcrbicaru kepada


.seortutgpun?" RrtsulullahSAWbersubda:" Janganlahengkauberpuasa
ia nerupakut .\ulaltsatuPuusnnuutQu
pada lutri Jum ulr kecucrli.iika
puasadalanrseltulutt.Sctlturgntengenaiengkautidek berbicara kepoda
seorotgpun.nuku seantrku berbicurttd<'ngankebuikatlat(n mencegall
kejahatanlablh buik dari pada rliara". (HR. Ahmad).
2 1 . Orang tang bernatl:ar i'tikaJ:
Umar bin KhaththabbertanyakepadaRasulullahSAW. ia berkatr:
"Sesungguhnya aku pemahbernadzarpadamasajahiliyah.bahwaaku
akan beri'tikaf pada suatu hari di Masjidil Haram. Bagaimana
pendapatmu?"RasulullahSAW bcrsabda:"Pergilahdan beri'tikaflah
'.
padasuatuhari
22. LailatulQadar:
RasulullehSAW ditanyatentangLailatul Qadar,apakahia rda dalam
bulanRamadhanataupadabulanyanglainl RasulullahSAW bersabda:
"Benaq dalam bulan Ramadhan".Dikatakan,apakahitu terjadihanya
ketikaRasulullahSAW masihhidup?Dan ketikaRasulullahSAW rvatat
ia menjaditiada?Ataukahlailatulqadaritu terjadisampaihari Qiamat?
RasulullahSAW bersabda: "Bahkansampaihari Qiyamat".Dikatakan.
dibagian Ramadhanyang manakahia?" RasulullahSAW bersabda:
"carilrh di dalam puluhanpertamadari bulan Ramadhanatau dalam
puluhanterakhirdaribulanRamadhan". Ditanyakan: "Dimanakahdalant
dua puluhanitu?". RasulullahSAW menjawab:"Carilahdi dalantdul
p u l u h a nt e r a k h i r .D a n j a n g a n l a hb c r t a n y ak e p a d a k us e s u d a h n l a ' .
Bertanyalelaki itu: "Aku bersumpahkepadaengkau,denganhakku
terhadapmuuntuk beritayang akanengkauberitahukankepadaku.Di

- 801
Buku Keempat...
dalampuluhanmanakahia'l" kenrudianRasulullahSAW marahdengan
sangatmarah,dan RasulullahSAW bersabda:"Carilahdi dahm pckan
terakhirJangantanyakepadakutentangsesuatu
yangsesudahnya".(11R.
Ahmad).Dan orangyangbertanyaadalahsahabatAbu Dzar.
Menurut riwayat imam Abu Dawud. sesunger-rhnya RasulullahSAW
ditanyatentangLailatul Qadar RasulullahSAW menjarvab:''Dalant
setiapRamadhan". KemudianRasulullahSAW ditanyakerrbali: 'Malanr
yang ke berapa?"Ditambahiolch orang lang bcrtanya:"Mallm dua
puluhdua?"RasulullahSAW menjarvab: "ya, malamitulah".Kemudian
RasulullahSAW berbaliklagisarrbilbersabda: "Atau malamdepannvl".
Yangdimaksudadalahmalamdua puluh tiga.(HR. Abu Dau ud r.
A b d u l l a h b i n U b abi e r t a n ykac p a d aR a s u l u l l aShA W : ' K a p a n k l hn t l l a m
yangdiberkahiitu kitacari'1"IlasulullahSAW rrenjarvab: "Carilahmllarn
ini". Hari itu adalahmalamtanggaldua puluh tiga.
'Aisyah
Siti bertanyakepadaRasulullahSAW: "Scandainyaaku rcpat
menemukanLailatulQadar,dcnganapaaku bcrdoa'/"RasulullahSAW
bersabda:"bacalah:Ya Allah sesungguhnya engkauMaha Pengampun
y a n g s u k a m e m b e r ia m p u n a n K . a r e n ai t u a m p u n i l a ha k u " . ( H a d i t s
Shahih).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Haji


1. Jihad yang paling utama:
'Aisyah
Siti bertanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:

'i. ', . '-


t4--,lt s;:';-]ltj)+l it ue, ^-*,w e.1t
'1;'
AJJI (J.1.-, {LJ
r:*',
,r; ^*-i1 r.s-'-' -.-n
f- :-1 :--i !-.^b- )U1 ..lt*i \t ,."-,..,i
t'orC,',1s,
i
" Kami pandang,jiltad nerupakan ornal trutgpalinpi utamu.Apokah karni
tidak berjihad saja?" Rasulttllah SAWbersabdl: "Tetapi jilnd rung
paling utanrudonpuling irulahudolahltctjiyununutbrur-"(HR. Bukhari).

"Tctapiia adalahjihad."
Imam Ahnradnrenambahkan:
2. AmaL'-ang sebandirrydertganhaji bersotna Rn.sululluhSAW:
SeorangperempuanbertanyakepadaRasulullahSAW,ia berkata:"Apa
yang sebandingdenganibadah haji bersamamu?".RasulullahSAW

802 - I'lamul Muwaqi'in


menjawab:"Melakukanumrahpadabulan Ramadhan".(HR. Ahmad)
dan hadistini berasaldari Shohihtsukhari-Muslim.
3. Amal ttangmempuntaipahala yang sebandingdenganibadah haji:
Ummu Ma'qal bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:

._t' :: : ' :.,


','-c-
cn'."
.;!.___o ralri
_L: - J !:-.r-r-, :, li'-. yl JGi !1
it [r-'ri.:':ja ; . i: '-
, ' qztt
t 4i)l L* j
ttttt
t-, - -! ,a , /
..-- .) F) -lr ol ."1 jl
'
{.'"$"rJ';itb4t
Jt eat )2' :ttt',,Si';,jta

"Wahai Rasulullah,sesungguhnyaakuwajib melaksanakanibadah haji,


dan sesunqguhnva Abu ma'qal mempunyaiseekoranak unta',. Abu
Ma'qal menyahut:" Engktu benar,tetapiaku telahmenjadikanyadijatan
A l l a h " . R a s u l u l l a hS A W m e n j a w a b : " b e r i k a n l a h a n a k u n t a t t u
kepadanta,karena itu seswtgguhnyaberadadi jalan Allah,'. Kemudian
anak unta itu diberikan kepada Ummi Ma'qal, lalu ia berkata: 'Wahai
Rasulullah,sesungguhnyaada seorangperempuanyang sudah rua dan
sakit-sakitan.Adakah suatu amal yang cukup untukku t)an sebantling
dengan ibadah haji?" Rasulullah SAWmenjawab: ,,Melakukanibadah
umrah di bulan Ramadhansebandingdengan ibadah layi". (HR. Abu
Dawud).
Hukum menyewaorang di dalam ibadah haji:
Seorang lelaki bertanyakepada Rasulullah SAW, ia berkata:
"Sesungguhnyaaku telah menyewaorang untuk ibadahini. Sementara
orang-orangberkata:"Engkau tidak mendapatpahalaibadah haji',.
RasulullahSAW terdiambeberapawaktu dantidak menjawabnya,sampai
kemudianturunlahayat 198 dari surat Al Baqarah:,,Tidakada dosa
bagimu untuk mencarikarunia (rezekihasil perniagaan)dari Tuhanmu".
Maka RasulullahSAW mengutusseseorang kepadanyadan membacakan
ayatini untuknya.Rasulullahbersabda:"bagimuhaji".(HR. Abu Daud).
J. Manakah haji yang paling utama?
RasulullahSAW ditanya:"Manakah ibadahhaji yang paling urama',.
Rdsulullah SAW menjawab: "Mengeraskansuara dalam membaca
Talbiahdan mengalirkandarahhewankurban". RasulullahSAW ditanya

Buku Keempat...- 803


lagi: "Siapakahorangyanghaji itu?" RasulullahSAW menjawab:"Yaitu
orangyangrambutnyaterurai,kelabu,kusutdantidak memakaiminyak
wangi". RasulullahSAW ditanyalagi: "Apakahjalan itu?" Rasulullah
SAW menjawab:"bekaldan kendaraan". (HR. Syafi'i).
6. Hukmn Urnrah:
RasulullahSAW ditanyatentangibadahumrah.Apakah ia itu rvajib?
RasulullahSAW menjawab:"Tidak,danjika engkaumelakukanibadah
umrahitu lebih utama".MenurutImam Tirmidzi. hadistini merupakan
hadistshahih.
Dalam riwayat Imam Ahmad disebutkan:Sesungguhnya ada seorang
bangsaBaduibertanya: "WahaiRasulullahSAW,ceritakanlah
kepadaku
tentangibadahumrah.Apakahia wajib?" RasulullahSAW menjawab:
"Tidak, dan jika kalian melaksanakan
ibadahumrah,akan lebih baik
bagi kalian".
Haji seoranganak lelaki untuk ayalur.va:
Seseoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:

"Sesungguhnyabapakkuketika ntenentukanagamaIslam sudahsangat


tua, sehinggatidak mampuuntuk menaiki tunggangan.Padahal ibadah
haji diwajibkan bagi kita semua.Apakah aku harus berhaji untuknya?"
RasululLahSAW bertanlta: "Apakah engkau anaknya l,ang paling
besar?" Ia berkata: "Benar". RasulullahSAW bersabda: "Apakah
engkautahu,seandairyaayahmumempunyaihutang,kemudianengkau
yang membayarny-a, bukankah itu sudah cukup baginya?" Ia berkata:
" b e n a r " . R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a : " b e r h a j i l a h u n t u k n y a " .
(HR. Ahmad).
Abu Dzar bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Bapakku adalah
orang yang sangattua, sehinggatidak mampu berhaji, berumrah atau
naik sekedupunta". Rasulullah SAW bersabdakepadanya:"Berhajilah
untuk bapakmudan berumrahlah".
Berkata Imam Daruqutni: Tokoh dalam sanadini seluruhnyadapat

804 - I'lamul Muwaqi'in


dipercaya. Yang dimaksudkan dengan naik sekedup unta adalah
mengadakan sebuahperjalanan.
Seorang lelaki bertanya kepada Rasulullah SAW ia berkata:
"Sesungguhnya bapakkutelahmeninggalduniadanbelum melaksanakan
ibadahhaji. Apakah aku boleh berhaji untuknya?"RasulullahSAW
bersabda:"Apakah engkau tahu, seandainyabapakmu mempunyui
hutang,bukankahengkauyangakanmembayarnya?"Ia berkata:"Benar".
RasulullahSAW bersabda:"Maka hutang-hutang Allah lebih berhak
(dibayar)".(HR. Ahmad).
Menurut riwayat Daruqutni: Sesungguhnyaseoranglelaki bertanya
kepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Bapakku meninggaldan belum
melaksanalan ibadahhaji". RasulullahSAW bersabda: "Apakahengkau
t a h u , s e a n d a i n y ab a p a k m um e m p u n y a ih u t a n g ,l a l u e n g k a uy a n g
membayamya.bukankahditerimapembayaranitu?" IA berkata:"Benar".
RasulullahSAW bersabda: "Berhajilahuntuknya".
Haditsini menunjukkanbahwasoaljawab di atas,semestinya tentang
diterimadansahnyasebuahhaji,bukantentangkewajibanhaji. Wallahu
A lam.
Huji seorang wanita untuk ibunya:
S e o r a n gw a n i t a b e r t a n y ak e p a d a R a s u l u l l a h S A W i a b e r k a t a :
"Sesungguhnya ibuku telah meninggaldunia sebelummelaksanakan
i b a d a h h a j i . B o l e h k a h a k u b e r h a j i u n t u k n y a ? " R a s u l u l l a hS A W
menjawab:"Boleh, berhajilahuntuknya".Haditssohih.
9. Haji seoranglelaki untuk orang lain:
RasulullahSAW pernahberfatwakepadaseoranglelaki yangdidengamya
mengucapkan: LabbaikauntukSabarmah (kerabatnya).RasulullahSAW
bertanyakepadanya:"Apakah engkauberhajiuntukdirimu sendiri?"Ia
menjawab:"Tidak".RasulullahSAW bersabda: "Berhajilahuntukdinmu
sendiridan kemudianberhajilahuntuk Syabarmah".(HR. Syaf i dan
Ahmad).
t0. Hajinya anak kecil:
RasulullahSAW ditanyaolehseorang
perempuan yangmengankat bocah
kecilkehadapan
RasulullahSAW,ia berkata:"Apakahbagianakini haji?"
RasulullahSAW menjawab:"Ya, bagimupahala".(HR. Muslim).
II. Haji seorangsaudara lelaki untuk saudarapercmpuartnyo:
S e o r a n gl e l a k i b e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W , i a b e r k a t a :
"Sesungguhnya saudara perempuanku telahbemadzaruntukmelaksana-
kan ibadahhaji, kemudiania meninggal".RasulullahSAW benanya:

Buku Keempat...- 805


"Seandainyaia mempunyaihutangbukankahengkauakanmembayar-
nya?" Ia berkata:"Benar". RasulullahSAW bersabda:"Bayarlah hutang
Allah karenaia lebih berhakuntuk dibayar".(HR. Bukhari dan Mus-
lim).
12. Pakaian Ihram:
RasulullahSAW ditanya:"Apakah yang dipakai oleh seseorang yang
melakukanihram.di dalamihramnya?"RasulullahSAW bersabda:"Tidak
memakaibaju, surban,tudungkepaladan celana.Dan tidak memakai
pakaianyangdiolesizat pewamadari tumbuh-tumbuhanberwamakuning
ataukunyit.Dan tidakmemakaiduaselop,kecualijikatidakmenemukan
dua sandal,maka boleh memotongnyasampai ia lebih rendahdari dua
matakaki". (HR. BukharidanMuslim).
Seoranglelaki memakaijubah yang dilumuri oleh wangi-wangian,ia
berkatakepadaRasulullahSAW: "Aku berihramuntuk umrah,dan aku
sepertiapayang engkaulihat". RasulullahSAW: "Tanggalkanlahdarimu
jubah itu, dan cucilah darinya wama kuning itu". (HR. Bukhari dan
M u s l i m ) . D a l a m s a n a dh a d i t s l a i n : " B e r b u a t l a hd a l a m u m r a h m u
sebagaimana engkauberbuatdalamibadahhajimu".
13. Memakanhewan buruan dalam ihram:
Abu QotadahbertanyakepadaRasulullahSAW tentanghewandari hasil
buruannya,dan hewanitu halal. Kemudian ia dan sahabatnya,memakan
hewanitu. Padahalmerekasedangihram. RasulullahSAW bersabda:
"Apakah kalian masihmempunyaisesuatudari hewanburuanitu?"maka
RasulullahSAW mendapatsepotonglenganataslalu memakannya,shalat
sementara RasulullahSAW sedangihram.(HR. Bukharidan Muslim).
Hewan yang boleh dibunuh oleh orang yang sedangihram:
Rasulullah SAW pemah ditanya tentang hewan yang boleh di bunuh
oleh orang yang sedang ihram. Rasulullah SAW bersabda:"Ular,
kalajengking,tikus,anjinggalakdan hewanbuasbiasa".Imam Ahmad
menrLinbahkan: Dapatmelemparburunggagaktetapitidak membunuh-
nya.
t5. Sesungguhnyaaku bennaksuduntuk haji, tetapi aku sedangsakit:
Dluba'ah binti Zubair bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:
"Sesungguhnyaaku bermaksuduntuk melaksanakanibadahhaji, tetapi
aku sakit". Rasulullah SAW menjawab: "Berhajilah dan buatlah suatu
janji: Sesungguhnyatempat aku berhalal adalahsekiranyasakit itu
menahanku".(HR. Muslim). Ummi Salamahmeminta fatwa kepada
RasulullahSAW, tentangibadahhaji, ia berkata:"Aku sakit". Rasulullah
SAW menjawab: "Thowaflah di belakang manusia dan engkau naik

806 - I'lamul Muwaqi'in


Kenoaraan
16. Masuklalt ke dnlun hijir:
Seoranglelaki bertanylkepadaRasulullahSAW. i:r berkata:"aku tidak
sadar,ternyataakutelahbcrcukurscbclummenyernbelih hervankurban',.
h A W n r e n j a r v a "bS: e m b c l i h l adha nt i d a kb e r d o s a " .
R a s u l u l l aS
Oran-e yanglainbcrtanvakepadaRasulullahSAW.ia berkata:,,Akutidak
sadar,akutclahmenvembelihhewankurbansebelummclempar jumrah".
Rasulullah SAW bersabda:
"Lcrlparlahdantidakbcrdosa".
Tidakditanya
RasulullahSA\V. tcntangsesuatuyang tcrdahuluatau yang terakhir,
"Lakukanlahdantidak berdosa".(HR. Bukharidan
kecualiia bersabda:
Muslim).
Menurutriu avatInrlrn Ahmad:DantidakditanyaRasulullahSAW pada
hari itu, tentangsesuatuyang dilLrpakan seseorang atautidak tahu dari
mendahulukan sebagianamalanibadahhaji dari sebagianamalanyang
lain,dansejenisnl'a. kecualiRasulullahSAW bersabda: "lakukanlahdan
tidakberdosa. Dandalamkata:"Sebelumakumenycmbelih ',
Rasulullah
SAW bersabda:Sembelihlah dantidakbcrdosa".Dan RasulullahSAW
d i t a n y ao l e h o r a n c l a i n y a n g b e r k a t a :" A k u m e n c u k u rd a n b e l u m
melemparjumrab. RasulullahSAW bersabda: "Melemparlahdantidak
b e r d o s a "D . l n d a l a m s u a t ul a f a l , R a s u l u l l a hS A W d i t a n y at e n t a n g
s e s e o r a nyga n e b e r c u k u rs e b e l u mn e n y e m b e l i ha t a u m e n y e m b e l i h
s e b e l u mb c r c u k u r .R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a :" T i d a k b e r d o s a . "
D i s e b u t k a n :O r a n g o r a n - ry a n g m c n d a t a n g R i a s u l u l l a hS A W a d a
seseorang yang berkata:"WahaiRasulullahSAW, aku bersa'isebelunt
berthou'af,aku mendahulukansesuatudan mengakhirkansesuatu,'.
RasulullahSAW bersabda:"Tidak berdosa,kecuali orang yang telah
meminjamkehormatanorang islam. Itu merupakanperbuatananraya.
Maka itulahyangberdosadanrusak".(HR. Abu Daud).
I7. SebagianptIanggaran;
Rasulullah SAW rnemberifatwakepadaKa'abbin Ajrah.agaria bcrcukur
k a r e n ai a t e r k e n ap e n y a k i tk u t u - p a d a h a li a s e d a n gi h r a m - d a n
menyembelihscckorkambingsebagaidendanya,ataunremberimakan
cnamorangmiskin ataubcrpuasatiga hari.
t8. Apa yang diperbuat dengonh<:v.ortkurban yang rusuk:
RasulullahSAW ditanyaolehNaji'ah al Khuza'i,ia berkata:"Apa yang
kamiperbuatdengansesuatu yangrusakdarihewankurban?"Rasulullah
SAW bersabda:"Senibelihlahdan benamkanlahladamnyake dalam
darahnya.Lalu pukulkanlahladamitu ke sisi-sisinyadan biarkanlahia
diantaramanusia,makamerekaakanmemakannya. Danjangansampai

Buku Keempat...- 807


ia dirnakanoleh pemiliknyaatausalahseorangfamilinya".
RasulullahSAW rnemberiftrtwakepadascseorangyang memberikan
hewan kurban berupaseekorunta gemuk, agar ia nrenaikinya.(HR.
BukharidanMuslirn).
Unrarbin Khaltabra bertanyakepadaRasulullahSAW,ia berkata:"AkLr
memberikanhcwankurbanyang baik sekali.Ia aku hargaisenilaitiga
ratusdinar,bolehkahaku menjualnya,lalu dari hasilpenjualanitu aku
bclikrnuntabadanah".RasulullahSAW nrenjawab: "Jangan'sembclihlah
hervankurbanitu".
19. Kurbatt:
Zaid bin Arqam bertanylkepadaRasulullahSAW,ia berkata:"Apakah
kurban itu'?" RasulullahSAW mcnjarvab:"Sunnahdari bapak kalian
l b r a h i m a s " . R a s u l u l l a hS A W d i t a n y a l a g i : " A p a p a h a l a n y ab a g i
kita?"Rasulullah SAW menlarvab: "Untuk setiapbulu adakebaikun
M e r e k a b e r k a t a :" W a h l i R a s u l u l l a hS A W , b a g a i m a n ad c n g a n
dornba'l"Rasulullah SAW menjawab:"Untuk setiapbulu domba,ada
kebaikan".(HR. Ahmad).
20. Haji Akhar:
Amirul Mukminin Ali bin abi Thalib bertanirakepadaRasulullahSAW'
tentanghajiakbar'. RasulullahSAW nlenjawab:"Hari rayat1urban". (HR
Tirmidzi).
Menurut riwayat Abu Daud, dengansanadyang shahih,disebutkan:
Bahwasesungguhnya RasulullahSAW rrclakukanwukuf padahari riryr
kurban,di antrrra jumrall-jumrah di manaRasulullahSAW melaksanakan
i b a d a hh a j i n y a .L a l u R a s u l u l l a hS A W b e r t a n v a": H a r i a p a k a hi n i ? "
rrerckamenjawab:"Hari rayaqurban".Maka Rasulullah SAW bersabdl:
"lnilah hari hali akbar". Scsungguhnya Allah telah berfirman: "Dan
(inilah)sesuatu pemakluman daripadaAllah danILasul-Nya kepadaumat
manusia pada hari haji akbar, bahwl sesungguhnya Allah dan Rasul-
N y a b e r l e p a sd i r i d a r i o r a n g - o r a n gm u s y r i k i n " ( A t - T a u b a h :3 ) '
Semestinyalah pcmaklumanakanketerlepasan itu terjadipadahari rtyl
qurban.Ditetapkan dalam kitab shahih bukhari' diriwayltkan dari abu
Ghurair-all. sesungguhnl'a RasuiullabSAW bersabda:"Hari Hajl Akbar
aclalahhari rayakurban".
21. Dtngan hett'anntwtilnh, kurbanmenjndiridakw'ujib.
S e o r a n gl e l a k i b e r t a n y ak e p a d aR l s u l u l l a h S A W . i a b e r k a t a :" A p a
pendapaimu. Jika aku tidak dapatmenemukankecualiseekorkatnbing
nrunihahbctina.Apakahaku berkurbandengannya'l"Rasulullah SAW
m c n j a w a b :" T i d a k , t e t a p i a n r b i l l a hs e b a g i i r nr r m p u t d a n k u k u m u ,

808 - I'lamul Muwaqi'in


guntinglahkumismu dan cukurlahcambangmu.ltulah kesempurnaan
kurbanmumenurutAllah". (HR. Abu Daud).
- Munihah adalabseekorkambingyang diberikankepadaorang lain
untukdiambilmanflatsusunya. I\4akakantbingitu dilaranguntukkurban,
k a r e n ab u k a n m i l i k n y a .M e k i p u n k a m b i n gi t u t e l a hd i b e r i k a no l e h
pemiliknya kepadaorang lain, dalam waktu tertentu,ia tetap harus
mematuhihal tersebut.Karcnanya,ia tidak bolehuntuk dikurbankan.
22. Bersekutu dulatn kurbaru
R a s u l u l l a hS A W p e r n a hm e m e r i n t a ht u j u h o r a n g s a h a b a yt a n g
bersamanya. untuk berpatunganmembelihewankurban.Maka setiap
orangmengeluarkan uang s:itudirhirm,untuk membelihewankurban.
I\'lcrekaberkata:"Kami tclah membelihewanyang mahal".Rasulullah
SAW bersabda: "sesungguhnya hewankurbanyangpalingutamaadllah
hewanyangpalingnahal danpalinggemuk".KenudianRasulullah SAW
menyuruhmerekaunluk menyernbelihhervankulban itu. Maka, dua
orangmemegirngkaki belakang,dua orangmemegangkaki depandan
dua orangmemegangtanduknya.dan orangyangketujuhadalahorang
yang nrenvcmbelih.serta merekamembacakantakbir bersama.(HR.
Ahmad).
Kedudukantujuh orang itu, sepertikedudukansebuahkeluargayang
mencukupkanseekorkambinguntukrnereka,karenaitu merekamenjadi
mempunyaisatuhubungankerabat.
S e o r a n gl e l r k i b e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W , i a b e r k a t a :
"Scsungguhnyaaku harusberkurbandenganunta badanah- dan aku
lebih mcngutamakannyanamunaku tidak menemukannya. Kalaulah
aku menemukannya, maka aku akan membelinya".Maka Rasulullah
SAW menyuruhorlng itu untuk membeli tujuh ekor kambing yang
kemudiandisembelihsemua.(HR. Ahmad).
23. BoLehntaberkurbtuttlertgananak kantbingjenis kocangberunturdua
IellLln:

Zaid bin KhalidbertanyakepadaRasulullahSAW tentanganakkambing


dari jenis kambingkacangyang berumurdua tahun.RasuiullahSAW
menjawab:Berkurbanlah dengannya".(HR. Ahmad).
lunt shulatled'
Menyenfuclih.scbe
Abu Burdahbin DinarbertanyakepadaRasulullahSAW.tentangseekor
kambingyang disembelihnyapadahari raya kurban.RasulullahSAW
beltanya:"Apaklh sebelumShalat?"Dia menjawab:"Benar".Rasulullah
S A W b e r s a b d a ": l t u k a m b i n g d a g i n g " . D i a b e r k a t a :" A k u m a s i h
mempunyaiseekoranakkambingbetinadarijeniskarnbingkacangyang
menginjakumurduatahun,yanglebihkusukaidaripadayangmenginjak

tsukuKeempat,..- 809
umur tiga tahun".RasulullahSAW bersabda:"Kurban itu sudahcukup
bagimu,tetapitidakcukupbagiorlng yangscsudahmu". (Htt. Ahrnad).
Haditsini merupakanhaditsshohih.yang menjelaskan rcntang:Bahwa
menyembelih hewankurbansebelumshalatIcd, tidakntemenuhisyarat.
baik sesudah
tiball''aktushalatataubclun. Inilahyangnlenjadiketetapan
agamaAllah secara pasti.dantidakbolchbagioranglainuntukmelakukan
penyembelihan sepertiitu.
Dalam kitab shohihbukhari muslim, terdapathadits dari jundub bin
S u f y a na l - B a j l i ,d a r i R a s u l u l l a hS A W : " B a r a n gs i a p am e n v e m b e l i h
sebelumsalat led, maka hendaknyaia menyembelihhewan lain di
tenpatnya,.Dan barangsiapa yang tidak menyembclihsampaikita
melaksanakan shrlat,makamenyembelihlah denganAsma Allah'-
Dan dalamkitab Sohih Bukhari Muslim. Dari haditssahabatAnas ra.
s e s u n g g u h n yR
a a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a": B a r a n g s i a p a I ' a n g
menyembelihsebelunrshalat,makahendaklahia mengulanginya". Dan
pada waktu itu, tidak ada pcrtanyaandari orang-orangyang bersama
denganRasulullahSAW .
25. Hevan 1,angdigigit serigctlct:
Abu Sa'id benanyakcpadaRasulullahSAW,ia berkata:"Aku membeli
seekorkambinggibassebagai
kurban,kemudiania cliseranlolehserigala,
yang dapat mengambil ekornya". RasulullahSAW menjawab:
(HR. Ahmad).
"Berkurbanlahdengannya".
26. Orang tang bermaksudshalat di baitul Maqdi.s:
R a s u l u l l a hS A W p e r n a h m e m b e r i F a t w a k e p a d as e s e o r a n gy a n g
bermaksudmclaksanakan shalatdi baitulMaodis.acarmerekashalatdi
makkah. (HR. Ahmad).
RasulullahSAW peniah ditanyaoleh seseorang yang lain, pada saat
penakJukankota makkah: "Sesungguhnyaaku bernadzar,jika Allah
menaklukankota makkah bagimu, maka aku akan shalat di baitul
Maqdis".RasulullahSAW bersabda:"Shalatlahdi sini".
27. Masjid manakahlang peftann kali di bangun di buni:
RasulullahSAW pernahditanya:"Masjid manakahyang dibangundi
bumi untuk pertamakalinya?"RasulullahSAW menjawab:"Masjidil
H a r a m " . L a l u d i t a n y a k a n :" K c m u d i a n m a n a ? " R a s u l u l l a hS A W
m e n j a w a b : " M a s j i d i l A q s h a " . D i t a n y a k a nl a g i : " B e r a p a a n t a r a
keduanya?"RasulullahSAW menjawab:"Empat puluh tahun". (HR.
BukharidanMuslim).

810 - I'lamulMuwaqi'in
Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahKeutamaanAlqur,an
danDzikir
l. Manakah ayat yang paling agung?
R a s u l u l l aS
h A Wd i r a n v a :

. r *iJl ,.tJr r! )j lJl y a.!l ilr- t'pz(::fjt ztr,:i 'J+':


q."')('";?itb
" ManakahayatAl Qur'an yangpaling agung?Beliau menjawab,,,yaitu
ayat (yang artinya); Allah, tidak ada TuhanmelainkanDia yang hidup
kekal lagi terus-menerusmengurus(makhluknya)".(HR. Abu Dawud).
Keutamaansurat Al-Mulk:
SeoranglelakibertanyakepadaRasulullahSAW;

.' , .' i' ' .. , o.,.- . ,r'- ',t .' .


t '--'Sl ": :, :. ,ii.
,- \',Ca :.P iJ\it J-, )) S Sr-
" , . At
.sG --)
, '-:
ir,'.;r c!-.-":- ,.. .. '.
i."- ., ! ?,it.., ,
: ,.- ,,1 ,
..
#--.Jr Jr .r.:- !J^:t or'-,rq ,rL-j:' ,,jgr .'; iJi _ - i
' -.i, :. -, '..: i,-
' ',!-,.1.. .'
.,.___..rr
err-f_e J___:r?i \a*Jt 4,.jtll At J*
u,o \rl l_: *
s ' " . . , :';,n
):
CC;";F r, .)u:.s*"1,,'f:h
"Sayamendiikan kemahdi ataskuburanseseorangyang membacasurat
Al Mulk sampaihatam". RasulullahSAWmenjawab: "Surat itulah yang
menghalangi.Surati t ulah yang menyelamatkan,menyelamatkannya
dari
siksakubur". (HR. Tirmidzi)BerkataIbnu Abdi Ban, ',HadistShohih".
J. K eutamaan surat Al -Zalzalah:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullah SAW, "Bacakanlahkepada
saya surat yang komplit". Lalu Rasulullah SAW membacasurar(yang
artinya); Apabila bumi digoncangkan...sampai selesai.Lalu lelaki
tersebutberkata:"Demi Tuhan yang mengutusengkau,aku tidak akan
membacasurat lainnya selamanya".Kemudian setelahlelaki itu pergi,
Rasulullah SAW berkata: "Beruntunglah lelaki kecil itu',. Beliau
mengulanginya sampaiduakali. (HR. Abi Dawud).
Keutamaanayat (yang aninya): " Katakanlah: Dialah Allahyang Maha
Esa" (Al-lkhlash: l) dan ayat: " Katakanlah: Aku berlindung kepada
Tuhanmanusia" (Al-Falaq: I)sertaayat: "Katakanlah; Akuberlindung
kepada Tuhanyang menguasaisubuh" (An-Nas: I ).

Buku Keempat...- 811


Ada seoranglelaki yang bertanyakepadaRasulullahSAW: Sayacinta
surat(yangartinya)l"Katakanlah:DialahAllah yangMahaEsa".Beliau
SAW menjawab:"Cintamukepadanyamemasukkanmu ke Syurga".
Utbahbin Amir berkatakepadabeliauSAW,"SayamembacasuratHud
dan suratYusuf". BeliauSAW bersabda:"Kamu tidak akanmembaca
sesuatuyang lebih sempurnabagi Tuhan daripada:(yang artinya)i
katakanlah;Aku berlindungkepadaTuhanyang menguasaiSubuhdan
surat(yangartinya):Aku berlindungkepadaTuhanmanusia."(HR. An
Nasa'i).
DalamAt-Tirmidzi dari Utbah bin Amrr diceritakanbahwaRasulullah
SAW ditanya:"ApakahamalyangpalingdicintaiTuhan?".BeliauSAW
menjawab:"Orang yang berhenti yang berangkat".Dari hadist ini
sebagian ulamaberpendapat bahwakalauseseorang selesaimenghatam-
kan Al-Qur'an, lalu dia membacasuratAl Fatikhahdan tiga ayatdari
surat Al baqoroh.Sebabdia berhenti karena selesaidan berangkat
memulai.Hal ini tidakadayangmelakukan, baik darikalanganShahabat
ataupundari Thabi'in, dan tidak ada yang menyunatkannya dari para
imam. Yangdimaksudhadistini adalahorangyang setiapkali selesai
dari suatupeperangan, makadia segeraberangkatke peperangan yang
lainnyaatausetiapkali dia selesaiberamal,makadia berpindahke amal
yang lain yang menyempumakan amal yangpertamasupayasempurna
sepertiamal yang pertama tadi. Adapunapayangdilakukanoleh sebagian
orangyang membacaAl Qur'an ini, maka tidak dimaksudhadistsama
sekali.Ada yangmenafsirkanhadistbahwasetiapkali dia selesaimaka
memulailagi. Ini ada dua makna.Yang pertamaadalahsetiapselesai
suratataujuzmakamemulaisuratataujuzyanglain.Yangkeduaadalah
setiapselesaidari satuhatamanmakamemulaihatamanyang lain.
5. Ahli Tuhan:
RasulullahSAW ditanyatentangahli Tuhan;Siapakahmereka?Beliau
menjawab,"Merekaadalahahli AlQur'an,ahliTuhandanpilihan-Nya".
(HR. Ahmad).
MembacaAl Qur'an dan mengingat-inqatmaknanya:
Abdullah bin Amr bin Ash bertanyakepadaRasulullahSAW, "Berapa
hari saya membacaAl Qur'an sampai hatam?". Beliau menjawab:
" S e b u l a n " .A b d u l l a h b e r t a n y al a g i , " S a y a m a m p uy a n g l e b i h b a i k
daripadaitu". RasulullahSAW bersabda:"Dua puluh hari". Abdullah
b e r k a t a ;" S a y a m a m p u l e b i h b a i k d a r i p a d ai t u " . R a s u l u l l a hS A W
bersabda:: "TidaklahpahamAl Qur'an orangyang membacanya lebih
sedikitdaripadatiga hari'. (HR. Ahmad).
Al-Qur'an dituruttkanatastujuh bacaan;

812 - I'lamul Muwaqi'in


Ada dua orang lelaki berselisihtentansayat yang merekadengardari
RasulullahSAW.lalu merekamenanyakannya kepadaRasulullahSAW.
BeliauSAW berkatakepadamasing-masing darimereka:"sepertiinilah
Al-Qur'anditurunkan".LalubeliauSAW berkata:"Al-Qur'anditurunkan
atastujuh huruf (bacaan)".(HR. Bukhori dan Muslirn).
Keutannan oratlg -orang yang benl ii ki r ;
RasulullahSAW ditanya:"Siapakahorangyangberjihadyangmendapar
pahalapaling bcsar'l' tseliauSAW menjawab;"Yang paling banyak
berdzikirkepadaTuhan dari mereka'.Ada yang bertanyai"siapakah
orangyang paling besarpahalanya'/"Beliau SAW menjawab: "Yang
p a l i n g b a n y a k b e r d z i k i r k e p a d aT u h a n d a r i m e r e k a " . K e m u d i a n
d i s e b u t k a nm a s a l a hs h o l a t ,z a k a td a n h a j i . D a l a m s e m u ai t u b e l i a u
bersabda:"\ing paling banyakberdzikir kepadaTuhan".Abu Bakar
berkatakepadaUmar ra " Orang yang berdzikir memperolehsemua
kebaikan".RasulullahSAW bersabda: "Ya'.
BeliauSAW juga ditanyatentangorang-orang yangberhaklebihdahulu
masuk syurga.Beliau SAW menjawab:"Orang yang paling banyak
berdzikir kepadaTuhan". Dalam suatu riwayat: "Orang-orangyang
terkenaldengandzikir kepadaTuhan. Dzikir menghilangkanbeban
mereka.Maka di hari kiamat merekadatangdalam keadaanringan".
(HR. Turmudzi).
RasulullahSAW ditanyatentang; orang-orangyang padahari kilmat
akandikatakan,"Pendudukpadangmahsyarakantahuorang-orang yang
mulya,siapakahmereka?"BeliauSAW menjawab,"Orang-orangyang
(HR. Ahmad).
ahli berdzikirdi masjid-masjid".
RasulullahSAW ditanyatentangkeunrungan
majlisdzikir BeliauSAW
menjawab:"Keuntunganmajlis-majlisdzikir adalahSyurga". (HR.
Ahmad).
RasulullahSAW ditanyatentangkaum yang berperang,lalu mereka
b e r k a t a ," K a m i b e l u m p e r n a h m e l i h a t o r a n g y a n g l e b i h b a i k
keuntungannya danlebihcepatkembalinyadaripadarnereka".Rasulullah
SAW bersabda: "Akan aku tunjukkankepadamukaumyanglebihutama
keuntungannya danlebihcepatkembalinyadaripadamereka.Kaumyang
menghadirisholat subuh kemudianmerekaberdzikir kepadaTuhan
sampaimatahariterbit.Merekalebihccpatkembalinyadanlebih utama
keuntungannya'. (HR. Tirmidzi).
Rasulullah
SAW ditanyatentangmanusiapilihan.BeliauSAW menjawab,
"Orang-orangyangapabilamelihatdzikir Tuhanmakamerekaberdzikir
kepadanya'.(HR. Ahmad).
RasulullahSAW ditanyatentangamalyangpalingbaikbagiTuhan,yang

Buku Keempat...- 813


palingsucidanyangpalingtinggi derajatnya.
BeliauSAW menjawab,
"Dzikir kepadaTuhan".
9. Apakaltdoayangpaling mustajab?
Rasulullah
SAWditanya;

.)"; :J\]ir's;iieltli ,'p:',*:", j*{(',


6'i;i?; :h ...ri.ridro(tsG:')
"Apakah doa yang paling mustajab?Beliau SAWmenjawab, "Tengah
malam yang akhir dan setelaltsholat-slnLatfarclhu". (HR. Ahmad).
RasulullahSAW bersabda:

lr ; Q-i\{ J'"; r;c ,ri,;riliur'i, .rl;!i ;',e:-rtt ,lst


J'y.',,[.
; ^4;:titt"S-
6"qt' ],';; ;$ .i'.,ti'rr;'.,ut

"Doa antara adzan dan iqomat tidak ditolak". ktlu para sahabat
bertanya, "Apakah yang kami ucapkan, wahai Nabi?" Beliau SAW
menjawab: " Mintalah keselamatan kepada Tuhan di dalam dunia dan
akhirat". (HR. Tirmidzi).
Beliau SAW juga ditanya: Dengan apa kami mengakhiri doa? Beliau
SAW menjawab;"Denganamin". (HR. Abi Dawud).
10. Kesempurnaannikmat:
Rasulullah SAW ditanya tentang kesempurnaannikmat. Beliau SAW
menjawab:"MendapatSyurgadan selamatdari Neraka".(HR. Ttrmidzi).
Kami meminta kepadaTuhan dalam kesempumaannikmatnya dengan
masuk syurgadan selamatdari api neraka.
il. Tergesa-gesa yang menghalangi terknbulnya doa:
Rasulullah SAW ditanya tentang tergesa-gesayang menghalangi
terkabulnya doa. Beliau SAW menjawab: " Seseorangberkata; Saya
benar-benartelahberdoa,sayabenar-benartelahberdoatetapisayabelum
dikabulkan.Lalu ketikaitu dia putusasadan meninggalkan doa". (HR.
Muslim).
Dalam suatu riwayat, "Seseorangberkata; Saya benar-benartelah
meminta,tapi sayabelum diberi apa-apa".
12. A l -Baqiyatush Shalihah:

8r4- I'lamul Muwaqi'in


I i a s u l u l l a hS A W d i r a n y ar e n r a n gB a q i y a r u s h
S h o l i h i n .B e l i a uS A W
menjawnb:'"Iakbir,tahlil, tasbih,tahmid,dan la haulawala quwatailla
b i l l a h " .( H R . A h m a d ) .
t 3. Doa dalantsholctt:
A b u B a k a r a s h S h i d d i qr a m e n t i n r ak e p a d l R a s u l u l l a hS A W u n t u k
mcngajaridoa1'angdibacadalarnsholat.RasululiahSAW bersabda:

i-L. Jl ijr dl jJLJ


)-.:t+;-) c:': ,iLJ: f ) *;1 r1..,
. .,.' ,:
\ -; .. . ----i -,- J.--' :,*.-
-l; ..J :_; _Lrt ,
qj),-",,
-j
:- ii i-!--lr lt-,.-tt: !)t .I :'
-t "*, G.;:-\) ,-. :1 -,-"-r,11)d

t "L:;'o J"ii,,it
" Katakur; ltt Tultutt, sat.amanguniat,adiri suya dengan anial.a yang
banyak.Dart stsrtttgguhrt,-a tidak bisa n<'ngornpunidosa-dosakecuali
Ertgkuu..llaku unrytunilahsata dengattpengampunondari sisi-Mu.
Engkulah Muha Pengontpun lugi Maha Pemurah".(HR. Bukharidan
Musliml.
RasulullahSAW ditanyaoleh seorangBaduwiyangpemahbeliauajari
untuk mencucap:Tilda TuhanselainAllah. Maha Esa,tidak adayang
menyekutui-Nva.Tuhan Maha Besar.Segalapuji yang banyak bagi
Tuhan.MahaSuci Tuhanyangmenguasai alamraya.Tiadadayaupaya
melainkanden-eanpertolonganTuhan yang Maha Agung lagi Maha
TinggidanMaha Bijaksana.Baduwi tersebutbertanya,,,Doaini untuk
Tuhanku.Mana yang untuk saya?"BeliauSAW menjawab:,,Katakan:
Yl Tuhanampunilahsaya.rahmatilahsaya.tunjukkanlahsaya,berilah
sayarizqi clanselamatkanlah sayl. Doa-doaitu mengumpulkandunia
d a na k h c r aut n t u k m u "(. H R . M u s l i n ) .
Tentan-tentan
Surga;
RasulullahSAW ditanyatentangternan-teman syurga. Beliau SAW
menlawab:"Masjid-masjid". Lalu bcliau SAW ditanyarentangayar:
Maha Suci Tuhan.TiadaTuhrn selainAllah. Altah Maha Besar.(HR.
Tirmidzi).
I5. CarttiAl Qur'an:
S e o r a n gl e l a k i b c r k a t ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W , " S a y a t i d a k k u a s a
m c m b l c a A I q u r ' a n s a m as e k a l i .B e r i t a h u k a n k e p a d a k ug a n t i n y a " .
RasulullahSAW bcrsabda:"Katakanlah:Maha SuciTuhan.Segalapuji

tsukuKeempat...- 815
bagi Tuhan.TiadaTuhanselainAllah. TuhanMaha Besar.Tiadadaya
upayakecualidenganpertolonganTuhan".Orangitu berkata:"Dol ini
untuk Tuhan,mana doa yang untuk saya'}".Beliau SAW menjawab:
" K a t a k a n l a h ;Y a T u h a n r a h m a t i l a hs a y a , s e l a m a t k a n l a sh a y a ,
tunjukkanlahsayadanberikanlahsayarizqi". Kemudianorangtersebut
mengepalkan tangannya. KemudianRasulullahSAW bersabda: "Adapun
orang ini, maka tangannyasudahpenuhdengankebaikan". (HR. Abi
Darvud).
RasulullahSAW bertemudenganAbi Hurairahra. ketikaAbi HLrrairalt
sedangmenanamtilnaman.RasulullahSAW bersabda:"Apakah tidak
aku tunjukkankepadamu,tanamanyang lebih baik daripadaini? Maha
Suci Tuhan,Segalapuji bagi Tuhan.Tiada Tuhan selainAllah. Allah
MahaBesar.Sebuahpohondi S1'urga ditanamuntukmusebabmembaca
masing-masing satu'.(HR. Ibnu Majjah).
Rasulullah SAW pemahditanya;Bagaimana seseorang rnelakukanseribu
kebajikansetiaphari? Beliau SAW rnenjarvab: "I)ia bertasbihscratus
kali, ditulisbaginyaseribukebajikanataudihilangkanseribukejelekan''.
16. Keutamaannteninta perlirtdungartkepada Tuhatt:
A d a o r a n g y a n g b e r k a t ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W : S a y a d i s e n g a t
kalajengking.Lalu RasulullahSAW berfatwa.bahwaapabilaorangitu
setiap sore membaca;Saya meminta perlindungandengankalimat-
kalimatTuhanyang Sempurnadari kejahatansesuatuyangdiciptakan
Nya, makasemuaitu tidak berbahaya baginya'.(HR. Muslim).
A d a s e o r a n gl e l a k i y a n g m e m i n t ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W u n t u k
. e l i a u S A W m e n j a w a b :"
m e n g a j a r ic a r a m e m i n t ap e r l i n d u n g a nB
Katakanlah;Ya Tuhan, saya meminta perlindungankepada-Mudari
kejahatantelingaku,kejahatanmataku,kejahatanlidahku, kejahatan
hatikudan kejahatankemaluanku".(HR. An Nasa'i).
17. Cara nrcnrbacasholav,atatas Rasulullah SAW:
RasulullahSAW ditanyatentangcara membacasholawatatasbeliau.
B e l i a u b e r s a b d a ": U c a p k a n l a h ;Y a T u h a n , s h o l a w a t l a ha t a s N a b i
MuhammadSAW dan ataskeluargaMuhammad,sebagaimana Engkau
menyolawatiIbrohimdanataskeluargaIbrohim.Sesungguhnya Engkau
MahaTerpujilagi Maha Agung.Dan berilahberkahatasNabi Muhammad
dan ataskeluargaMuhamntad,sebagaimana Engkaumenrberiberkah
ataslbrohim dan ataskeluargaIbrohim. Sesungguhnya EngkauMaha
Terpujilagi Maha Agung". (HR. Bukharidan Muslim).
18. Amal yang menjadikanmasukSyurgadan ntenjauhkandari Neraka:
Mu'adz bin JabalberkatakepadaRasulullahSAW. "Beritahukanaku

816 - I'lamul Muwaqi'in


tentang amal yang memasukkansaya ke Syurga dan menjauhkansaya
dari neraka".BeliauSAW menjawab:"Demi Tuhan,engkaubenar-benar
bertanyatentanghal yang agung.Dan hal itu pasti mudah bagi orang
yang dimudahkanTuhan kepadanya.Engkau menyembahTuhan dan
tidakmempersekutukan sesuatu dengan-Nya, engkaumendirikansholat,
engkaumembayarzakatdzurengkauberpuasaRamadhandan pergi haji".
Lalu Beliau SAW menjawablagi: "Apakah aku tidak menunjukkan
kepadamupintu-pintukebaikan?"Sayaberkata:"Ya, wahai Rasulullah,".
RasulullahSAW bersabda:"Puasaadalahperisaidan sedekahmelebur
kesalahansebagaimana air mematikanapi, dan sholatnyalelaki pada
tengahmalam". KemudianRasulullahSAW bersabda:"Apakah tidak
aku ceritakankepadamutentangpokok perkara,tiang perkaradan pusat
perkara?Pokok perkaraadalahIslam, tiang perkaraadalahsholat, dan
pusat perkara adalahjihad di jalan Tuhan". Lalu Rasulullah SAW
bersabda: "Apakahtidakaku ceritakankepadamutentangintisarisemua
i t u ? " . S a y a m e n j a w a b :" Y a , w a h a i R a s u l u l l a h " .R a s u l u l l a hS A W
bersabda: "Tahanlahini atasdirimu'. BeliauSAW memberiisyaratpada
lidahbeliau.Sayaberkata,"WahaiRasulullah, apakahkami akandisiksa
karenapembicaraankami?" Beliau SAW menjawab:"Ibumu semoga
kehilangankamu, wahai Mu'adz (sungguhcelaka kamu). Apakah
manusiadi neraladitahanataswaiahmereka.kecualihasil lidah-lidah
mereka?"(HadistShohih).
Ada seorangBadui yang berkata kepada Rasulullah SAW : "Ajarkan
kepadakutentangamalyangmemasukkankuke Syurga'.RasulullahSAW
bersabda:"Engkau menyembahTuhandanengkautidak mempersekutu-
kan sesuatudengan-Nya,engkau mendirikansholat fardhu, engkau
membayarzakat, dan berpuasaRamadhan".Lalu orang Baduwi itu
berkata;"Demi Tuhanyang menguasaidiriku, aku tidak akanmenambah
dan mengurangiamal ini". Dan setelahBaduwi tersebutpergi Rasulullah
SAW bersabda;"Barangsiapaingin melihat seoranglelaki ahli syurga,
makalihatlahorangbaduiitu'. (HR. Bukharidan Muslim).
Ada lelaki lain yang bertanyakepadaRasulullahSAW: "Ceritakan
kepadaku tentang amal yang menyebabkankumasuk ke Syurga dan
menjauhkanaku dari neraka". RasulullahSAW bersabda:"Engkau
menyembahTuhan dan tidak mempersekutukansesuatudengan-Nya,
engkau mendirikan sholat, engkau membayar zakat, dan engkau
bersilatunahmi"(HR. BukharidanMuslim).
19. Apakah Islant itu?
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW : "Apakah Islam itu?"
Beliau SAW menjawab: "Hatimu taat kepadaTuhan dan orang Islam

Buku Keempat... - 817


selamatdarilisandantanganmu'.Lelakiitu betunyalagi,"Apakahislam
yang paling utama?".BeliauSAW menjawab:"Iman". Lelaki tersebut
bertanyalagi: "Apakah iman itu?" Beliau SAW menjawab:"Engkau
percayakepadaTuhan,malaikatNya,kitab-kitab-Nya,utusan-utusan-
Nya dankebangkitansetelahkematian".Lelaki itu bertanyalagi; "Apakah
iman yangpalingutama?"BeliauSAW menjawab:"Hijrah". Lelaki itu
bertanyalagi; "Apakah hijrah itu?" Beliau SAW menjawab:"Engkau
menjauhikejelekan".Lelaki itu benanyaIagi:"Apakahhijrahyangpal-
ing utama?"BeliauSAW menjawab:"Jihad".Lelaki itu bertanyalagi:
"Apakahjihaditu?" BeliauSAW menjawab:"Engkauberperang dengan
orang-orangkafir ketika bertemumereka".Lelaki itu bertanl'alagi:
"Apakahjihadyangpalingutama?"BeliauSAW menjawab:"Orangyang
menghabiskan kekayaannya dandialirkandarahnya.Kemudianadadua
amalyangpalingutama,kecualiorangyangmelakukanperbuatan yang
sama; haji mabruratauumrah". (HR. Ahmad).
20. Apakah amal yang paling utama/
RasulullahSAW ditanya:Apakahamalyangpalingutama?BeliauSAW
menjawab:"lman hanyakepadaAllah saja,kemudianjihad, kemudian
haji mabrur.Amal-amal itu mengalahkanamal yang lain sebagaimana
laksanaantaratempatterbit dan terbenamnyamatahari".(HR. Ahmad).
Beliau SAWjuga ditanya;Apakahamal yangpaling utama?Beliau SAW
menjawab: "Engkau cinta karena Tuhan, benci karena Tuhan dan
memakai lisan untuk berdzikir kepadaTuhan'. Orang itu benanya lagi:
"Apakah maksudnya,wahai Rasulullah?"RasulullahSAW bersabda:
"Engkau cinta untuk manusiaterhadapapa yang engkaucinta untuk
dirimu, dan engkaumengatakankebaikanatau diamlah kamu'.
Sebagiandari shahabatberselisihtentangamal yang paling utama.Ada
: emberi minum orang haji. Ada juga yang
y a n g b e r p e n d a p a tm
berpendapat;meramaikanmasjidil haram.Ada lagi yang berpendapat;
haji. Ada lagi yang berpendapat; jihad. KemudianUmar ra bertanya
kepadaRasulullahSAW tentanghal itu. Lalu Tuhan menurunkanayat;
Apakah(orang-orang)yangmemberiminumankepadaorang-orangyang
mengerjakanhaji dan mengurusmasjidil haram,kamu samakandengan
orang-orargyangbenmankepadaTuhandanhari kemudiansertaberjihad
padajalan Tuhan? Mereka tidak sama di sisi Tuhan; dan Tuhan tidak
memberikanpetunjuk kepadakaum yang dzalim, sampaifirman Tuhan;
Dan itulah orang-orangyang mendapatkemenangan".
Ada seoranglelaki yangbertanyakepadaRasulullahSAW,"Sayabersi*si
tidak adaTuhanselainAllah dan engkauutusanTuhan,melakukansholat
lima waktu, menzakatihanakudan aku berpuasapadabulan Ramadhan".

818 - I'lamul Muwaqi'in


Beliau SAW bersabda:"Barangsiapamati ataskeadaanini, maka dia
bersamaparaNabi, Shiddiqindan Syuhada'padahari kiamatseperrirni
(beliau menegakkanjari-jari tanganbeliau)selagiridak mendurhakai
keduaorangtuanya".(HR. Ahmad).
Ada seoranglaki-lakilainyangbenanyakepadaRasulLrllah SAW: "Kalau
saya sholat fardlu. p u a s a R a m a d h a n ,m e n g h a l a l k a ny a n g h a l a l
mengharamkan yang haramdan tidak adaamalyang lain, apakahsaya
masuksyurga?".BeliauSAW menjawab:"Ya". Lalu orangitu benanya,
"Sayatidak akanmelakukanyang lainnya".(HR. Muslim).
RasulullahSAW juga pemahditanya;Apakahamal yang paling baik'?
BeliauSAW menjawab:"Engkaumemberikanmakanandanmengucap-
kan salamkepadaorang yang kau kenal dan yang belum kau kenal".
(HR. Bukharidan Muslim).
Abu Hurairahra pernahbertanyakepadaRasulullahSAW, "Sayakalau
lihat engkau.makahatikumenjadigembiradan matakumenjadiscjuk.
Maka beritahukanlahkepadakutentangsegalasesuatu".RasululliLhSAW
bersabda:"Segalasesuatuitu diciptakandari air". Abu Hurairah berkata,
"Beritahukanlah kepadakuamalyangmenyebabkan akumasuksyurga".
B e l i a u S A W m e n j a w a b :" S i a r k a n l a hs a l a m ,b e r i k a n l a hm a k a r a n ,
bersilatunahmilah,ibadahlahdi malamhari ketika manusiasedangtidur,
lalu masukke Syurgadenganselamat".(HR. Ahmad).
Ada seorang lelaki yang mengadukankekerasanhatinya kepada
RasulullahSAW.BeliauSAW bersabda:

i. 'ii -

" Kalau kantu ingh hatimu lembut, maka berilah nnkan orang-orutg
miskin dan usapLahkepala anak yatim".
Beliau SAW juga ditanya;"Apakah amal yang paling utama?"Beliau
SAW menjawab:"Lamanyaberdiri".Ditanyakan juga; Apakahsedekah
y a n g p a l i n g u t a m a ?B e l i a u S A W m e n j a w a b :" O r a n g m i s k i n y a n g
memaksa".Jugaditanyakan;Apakahhijrahyangpaling utama?Beliau
SAW menjawab:"Orang yang hijrah (meninggalkan) suatuyang telah
diharamkanAllah kepadanya". Beliauditanyalagi: "Jihadnyasiapakah
yang lebih utama?" Beliau SAW menjawab: "Orang yang berperang
denganorang musyrik denganharta dan jiwanya". Ditanyakanlagi;
"Apakah kematianyang paling mulia?" Beliau SAW menjawab:"Or-
ang yang dialirkandarahnyadan dihabiskankekayaannya". (HR. Abu

Buku Keempat...- 819


Dawud).
Adajuga yangbertanya;Apakahamalyangpalingutama?BeliauSAW
menjawab:"Iman yang tanpakeraguan,jihad tanpakhianat,haji yang
mabrur".
21. Shodaqohnyaorang yang tidak berharta:
Abu Dzar berkatakepadaRasulullahSAW : "Bagaimanasayabersedekah,
sedangkansaya tidak mempunyai harta?" Bcliau SAW menjawab:
"Sesungguhnya termasukpintu-pintusedekahadalahtakbir,Subahnallah,
AlhamduLillah,kt ILaha ILlalLoh,Anaghfirulloh, kau memerintahkan
kebajikandan mencegahkemunkaran,membuangduri dari tengahjalan,
membuangtulangdan batu,menunjukkanorangyang memintapetunjuk
terhadapkebutuhannyayangengkauketahuitempatnya,berjalandengan
menalikankeduabetiskepadaorangkesusahan yang memintatolong,
meninggalkankedualenganhastabersamaorang yang lemah.Semua
itu termasukpintu-pintusedekahdarimuuntuk dirimu danengkaumenda-
pat pahaladari persetubuhanmu denganistrimu". Lalu Abu Dzan ra
bertanya,"Bagaimanasayamendapatpahaladalamsyahwatsaya?Beliau
SAW menjawab:"Apakah kau tahu seumpamakau punya anak dan
mengharappahalanyalalu dia meninggal.Kau akanmengikhlaskannya?.
Sayamenjawab:"Ya", RasulullahSAW bertanya:"Kau menciptakan-
nya?" Saya menjawab:"Tidak, tapi Tuhan yang menciptakannya".
RasulullahSAW bertanya,"Kau memberipetunjukkepadanya?"Saya
menjawab, "Tidak, tapi Tuhan yang memberi petunjuk kepadanya".
RasulullahSAW bersabda:"Kau memberi rizqi kepadanya?"Saya
m e n j a w a b ," T i d a k , t a p i T u h a n y a n g m e m b e r i r i z q i k e p a d a n y a ' .
RasulullahSAW bersabda:"Maka begitulah,makaletakkanlahdia dalam
halalnyadari sisi haramnya.Maka kalauTuhanmenghendaki, dia akan
menghidupkannyadan kalau Dia mnghendakiDia akan mematikannya.
Maka kau mendapatpahala".(HR. Ahmad).
22. Jalan ke Syurga:
Padasuatuhari, RasulullahSAW bertanyakepadasahabat-sahabat beliau,
"Siapakahyang berpuasadi antarakalian?".Lalu Abu Bakar ashShiddiq
berkata:"Saya".RasulullahSAW bertanya,"Siapakah yang mengikuti
jenazahhari ini di antarakalian?Abu Bakarmenjawab:"Saya".Beliau
SAW bertanyalagi: "Siapakahdiantarakalian yang hari ini memberi
makan orang miskin?" Abu Bakar menjawab: "Saya". Beliau SAW
bertanyalagi: "Siapakahdiantarakalian yang hari ini membesukorang
sakit?"Abu Bakarmenjawab:"Saya'.RasulullahSAW bersabda: "Tidak
terkumpulsifat-sifatini dalamseseorang,kecualidia masukke syurga".
(HR. Muslim).

E20- I'lamul Muwaqi'in


z). Tentangunal tan? paling utamu:
RasulullahSAW ditanya:WahaiRasulullah,adaseoranglelakiberamal,
kemudiandia menyembunyikannya, tapi ketika diketahuiorang,maka
dia merasa gembira.RasulullahSAW bersabda:"Dia mendapatdua
pahala;pahalarahasiadanpahalatampak".(HR. Turmudzi).
Abu Dzan ra bertanya,"Wahai Rasulullah,bagaimanakalau seorang
lelaki melakukankebajikan,lalu dia mendapatpujian karenanya?"Beliau
SAW menjawab: "Itu adalah kegembiraanseorangmukmin yang
disegerakan ". (HR. Muslim).
Ada seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW : "Apakah amal
yang pahng utama?"Beliau SAW menjawab:"lman kepadaTuhan,
membenarkan-Nyadanjihaddijalan-Nya". "Saya
lrlaki tersebutberkata,
inginyanglebihringandari padaitu" Rasulullah SAW "Derma
bersabda:
dan sabar".Lelaki tersebutberkatalagi, "Sayaingin yang lebih ringan
daripada itu". Rasulullah SAW bersabda:"Janganlahkamu berburuk
sangkakepadaTuhandalamtakdir-Nyakepadamu".(HR. Ahmad).
ShahabatUqbahbertanyakepadaRasulullahSAW tentangamal-amal
yangutama.BeliauSAW menjawab:"Bersilatunahmilah kepadaorang
yangmemutuskanpersaudaraan
denganmu,berilah orangyang tidak mau
memberikepadamudanberpalinglahdari orangyangmenganiayakamu'.
(HR. Ahmad).
24. Cara mengetahuiapakah berbuat baik atau jahat:
SeoranglelakibertanyakepadaRasulullahSAW: "Bagaimanasayatahu
bahwasayaberbuatbaik ataukahberbuatjahat?"Beliau SAW menjawab:
"Kalau tetanggamuberkata;"Kamu berbuatbaik", maka berarti kamu
berbuatbaik. Dan kalau mereka berkata:"Kamu berbuatjahat", maka
kamu berarti berbuatjahat". (HR. ibni Majjah).
MenurutriwayatImam Ahmad: "Kalau kamu mendengarmerekaberkata:
Kamu berbuatbaik", maka berarti kamu berbuatbaik. Dan kalau kamu
mendengarmereka berkata: "Kamu berbuatjahat, maka berarti kamu
berbuatjahaf'.

Fatwa-fatwa Rasulullah sAW Dalam Masalah Jual Beli


l. Hukum Lemakbangkai yang digunakan utttuk mengecatperahu:
diberitahuolehRasulullahSAW,bahwaAllah SWT
Ketikaparasahabat
mengharamkan merekauntuk menjual-belikan arak,bangkai,babi dan
menyembahberhala.Maka merekabertanya:"Bukankahengkautahu
bahwa lemak bangkaidigunakanuntuk mengecatperahu,meminyaki

Buku Keempat... - 821


kulit dan digunakansebagaiminyak lampu oleh manusia?"Rasulullah
SAW bersabda:"Itu haram". Kemudian Rasulullah bersabdalagi:
"SesungguhnyaAllah memusuhiorang Yahudi,karenaketika Allah
mengharamkanlemak bangkaiuntuk mereka,mereka membawanya
kemudianmenjualnyadan memakanharganya".
Mengenai sabda Rasulullah SAW: "Itu haram" ada dua pendapat:
Pertama,bahwa perbuatanitu haram hukumnya.Kedua,jual beli itu
haram,meskipunorangyangmembeliitu memangbermaksudmembeli
lemak tersebut.Dua pendapatini bersumberdari pertanyaanmereka.
apakahkeharaman itu berasaldarijual beli terhadappemanfaatan lemak
bangkai?Atau yangharamitu pemanfaatannya saja?Pendapat pertama
merupakanpandanganSyaikhkita, dan itu yang lebihjelas,karenasemula
R a s u l u l l a hS A W t i d a k m e m b e r i t a h us a h a b a t e n t a n gd i l a r a n g n y a
pemanfaatan l e m a k i t u - s a m p a i k e m u d i am
n e r e k am e n y a m p a i k a n
pemanfaatan lemakitu. Sementara RasulullahSAW hanyamemberitahu
tentangharamnyajual-belinya.KemudianRasulullahSAW diberitahu
bahwa jual beli itu untuk pemanfaatantersebut.Meskipun begitu,
RasulullahSAW tidak memberikeringanandalam memperjualbelikan
dantidak mencegahpemanfaatanlemaktersebut.Dengandemikian,tidak
ada sesuatuyang saling mengharuskanantara bolehnya jual beli dan
halalnyasebuahpenggunaan. Wallahua'Lam-
Hukum orang yang mewaris arak:
Abu Thalhah bertanyakepadaRasulullahSAW, tentangbeberapaanak
yatim yang mendapatharta warisan berupa arak. RasulullahSAW
menjawab:"Tumpahkanlahia". Ia berkata:"Bolehkah aku jadikan
cukak?"RasulullahSAW menjawab:"Jangan".(hadistShohih).
Dalam riwayat lain: SesungguhnyaAbu Thalhah berkata: "Wahai
Rasulullah,sesungguhnyaaku telahmembeliarakuntuk anak-anakyrtim
yang adadi rumahku". RasulullahSAW bersabda:"Tumpahkanlaharak
itu dan pecahkanlahtempatnya".
J. Jangan menjual sesuatuyang bukan milikmu:
Hakim bin HazambertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Scorang
laki-laki datangkepadakudan bermaksudmenjualsesuatupadaku.Tetapi
a k u t i d a k m e m p u n y a is e s u a t uy a n g i a m i n t a . B o l e h k a h a k u j u a l
barangnya,kemudianapayangia minat aku belikandi pasar?"Rasulullah
SAW menjawab:"Janganlahmenjualsesuatuyang tidak adapadamu".
(HR. Ahmad).
Hakim bin hazambertanyalagi kepadaRasulullahSAW, ia berkata:
"Sesungguhnyaaku membelibarangjualan itu, lantasapa yang halal

822 - I'lamul Muwaqi'in


dariku danapayangharambagikudarinya?"RasulullahSAW menjawab:
"Wahai anak saudaraku,janganlahmenjual sesuatusampai engkau
menerimanya".(HR. Ahmad).
Menurutriwayat Imam Nasa'i: Aku membelimakananuntuk sedekah
dan aku jual denganmendapatkeuntungansebelumaku menerima
m a k a n a ni t u . K e m u d i a na k u d a t a n gk e p a d aR a s u l u l l a hS A W d a n
menuturkanhal itu. RasulullahSAW bersabda:"Janganlahengkau
menjualnyasampaiengkaumenerimanya".
Kapan buah-buahandijual :
RasulullahSAW ditanyatentangistilahkebaikandari suatubuah,yang
b i l a s u d a h t e r w u j u d i a d a p a t d i j u a l . R a s u l u l l a hS A W m e n j a w a b :
"Kemerah-merahan dan kekuning-kuningan dan sudahdapatdimakan
sebagiannya". (HR. BukhariMuslim).
5. Sesuatuyanq tidak dopat dihalanpi:
SeoranglelakibenanyakepadaRasulullahSAW:"Sesungguhnya apakah
yang tidak halaldihalangi".RasulullahSAW menjawab:"Air". Lelaki
itu bertanyalagi: "Kemudianapa?"RasulullahSAW menjawab:"Api".
Kemudianlelakiitu bertanyalagi:"Kemudiansesuatu apikahyangboleh
d i h a l a n g i ? "R a s u l u l l a hS A W m e n j a w a b :" J i k a e n g k a um e l a k u k a n
kebaikan,akanbaik bagimu".
Penipuandalamjual beli:
RasulullahSAW dimohon untuk melaranglelaki yang menipudalam
jual beli,karenalemahnyaakadjualbelinya.KemudianRasulullahSAW
mencegahlelaki itu darijual beli. Lelaki iru berkara:"Aku tidak sabar".
RasulullahSAW bersabda:"Jika engkauberjualan,makakatakaniah-
tidak adapenipuan- dansetiapbarangdaganganyangengkaubeli, belilah
setelahmemilih tiga kali".
RasulullahSAW ditanyatentangseoranglelaki yang membeliseorang
b o c a h l e l a k i . y a n g k e m u d i a nm e n d i r i k a n n y as e k e h e n d a h
katinya.
T e r n y a t ad i t e m u k a n a d a n y a s e b u a hc a c a t p a d a b o c a h i t u , m a k a
dikembalikankepadapenjualnya.Mengadulahpenjual itu: " Wahai
Rasulullah,bocahkutelahdipeker;akan". RasulullahSAW menjawab:
"hasil itu sebandingdengantanggungan".
Hasil di sini adalahpemanfaatanseorangpembeli terhadapbudak yang
dibelinya,yangmenyebabkannya menanggungkerusakanbudakitu, yang
terjadi di tangannya.
Tawarmenawar daLamjual beli:
Seorangwanita bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Aku

Buku Keempat...- 823


seorangwanitayangbiasadalamjual beli. Jika aku ingin membelisesuatu,
maka aku menawamyadenganhargayang lebih rendahdari hargayang
aku inginkan. Dan jika aku menjualnya, maka aku berikan tambahan
sehinggamerekamenawarsepertiyang aku inginkan". RasulullahSAW
bersabda:"Janganlakukanitu, jika engkaumembelisesuatu,tawarlah
denganhargayangengkauinginkanatauengkauhindari.Danjika engkau
menjual,tawarkanlahdenganhargayang ingin engkauberikan atau
engkaucegah".(HR. Ibnu Majjah).
Menukar barang yangjelek denganyang baik:
Bilal bertanyakepadaRasulullahSAW, tentangdua gantangkurma yang
jelek yang dijual (Ditukar) dengansatu gantangkurma yang baik.
RasulullahSAW menjawab:"Aduh, itulah hakikarnyariba. Jangan
lakukanitu. Tetapijika engkauingin membelisesuatu,
juallahkurmairu
denganpenjualanalin. Kemudianbelilahdenganhargapenjualanitu".
(HR. BukhariMuslim).
Barra' bin Azib bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:,,Aku dan
temanku membeli sesuatudengan cara tunai dan ada yang berjangka.
Kemudian kami bertanyakepada Rasulullah SAW". Rasulullah SAW
bersabda:"Adapun yang tunai, maka ambillah. Sedangyang berjangka
makahindarilah".(HR. Bukhari).
Hadist ini menerangkantentang pembedaanakad jual beli. Menurut
riwayat Imam Nasa'i, dari Barra', ia berkata:"Aku dan Zaid bin arqam
adalah para saudagarpada masa Rasulullah SAW. kemudian kami
bertanyakepadaRasulullahSAW tentangpenukaran.RasulullahSAW
bersabda:"Jika itu tunai makatidak berbahaya,danjika berjangkamaka
itu tidak baik".
Fadlalahbin Abid bertanyakepadaRasulullahSAW, tentangkalung yang
dibelinya pada masa perang Khaibar, dengan harga dua belas dinar.
Kalung itu terbuatdari emasdan manik-manikyang lalu dipisahkansatu
sama lain, dan dia mendapatkannilai yang lebih besar dari dua belas
dinar.RasulullahSAW bersabda:"Janganlahdijual sampaidipisahkan".
(HR. Muslim).
Hadistini (point 8) menunjuklan tentangmasalahharusimbangnyasuatu
takaran.Jika barangyangditukarkanitu salahsatunyamempunyaitakaran
yang lebih berat, tidak boleh. Itu merupakanbentuk riba yang sangat
jelas. Dan yang benaqpencegahanitu hanyatertentudengancontohyang
dikemukakandalamhadistini sesuatuyang menyerupainya.
9. Menjual unta betina dengan untajantan:
RasulullahSAW ditanya tentangmenjual seekorkuda denganbeberapa

- I'lamul Muwaqi'in
ekor kuda,dan untabetinadijual denganuntajantan.RasulullahSAW
bersabda:"Tidak apa-apa,
jika itu tunai".(HR. Ahmad).
Ibnu Umar bertanyakepadaRasuluilahSAW,ia berkata:"Aku membeli
emasdenganperak". RasulullahSAW bersabda:"Jika engkaumengambil
jangansampaiengkauterpisahdari temanmu,danantara
salahsatunya,
kamu dandia adakesamaran."
Dalamriwayatlain: "Aku menjualunta,dan aku mengambilemasdari
perak dan perak dari emas, dirham dari dinar dan dinar dari dirham".
Kemudian aku bertanyakepada RasulullahSAW. RasulullahSAW
bersabda:"Jikaengkaumengambilsalahsatunyadanmemberikanyang
lain, makajanganlah engkauberpisahdari temanmu,sementara engkau
dan dia adakesamaan".(HR. Ibnu majjah).Hadistini ditafsirkanoleh
hadistyangdiriwayatkanoleh Abu Daud.
Aku berkata:"Wahai RasulullahSAW,aku membeliseekoruntadi Naqi'
(tempatdekatkota Madinah).Aku menjualdengandinardan mengambil
uangdirham,menjualdengandirhamdan mengambiluangdinar.Aku
mengambilini dari ini, dan memberiini". RasulullahSAW bersabda:
"Tidak apa-apa,jika engkau mengambilnyadenganharga hari itu,
sebelum kalian berpisahdan diantarakalian tidak ada apa-apa".(HR.
Ahmad).
Rasulullah SAW ditanya tentang membeli kurma yang masih basah.
Rasulullah SAW bersabda:"Berkuranglah kurma yang basahketika ia
kering?" Mereka berkata: "Benar". Maka Rasulullah SAW mencegah
pembelianiru. (HR. Ahmad,Syaf i danMalik).
10. Seoranglelaki Memberi uangmuka untuk membelikurma temyatatahun
itu tidak berbuahRasulullah SAW ditanya tentangseoranglelaki yang
memberi uang terlebih dahulu untuk pembelian buah kurma, temyata
tahunitu tidak berbuah.RasulullahSAW bersabda:"Kembalikanuang
itu kepadanya".Kemudian RasulullahSAW bersabdalagi: "Janganlah
memberi uang lebih dulu sebelumrerliharkebaikannya".
Dalamlafal yanglain: Seoranglelaki memberiuanglebih dahuludi kebun
kurma sebelumkurma itu berbuah.Berkatalahpembeli itu: "pohon itu
milikku sampaiia berbuah".Berkata penjualnya:"Aku menjual kurma
itu kepadamuhanyatahun ini". Kemudianpertentanganini disampaikan
kepada Rasulullah SAW. Rasulullah SAW memberi fatwa kepada
penjualnya:"Apakahpembeliitu sudahmengambilsesuatudari pohon
kurmamu?" Dia berkata:"Tidak" Rasulullah SAW bersabda:"Dengan
apaengkaumenghalalkanuangnya?Kembalikanlahuangitu kepadanya".
Kemudian RasulullahSAW bersabda:"Janganlahkalian mernberiuang
lebih dahuluuntuk membelikurma,sampaiterlihatkebaikannya".

Buku Keempat.., - 825


Hadist ini merupakanargumenbagi orang yang tidak memperbolehkan
memberi uang lebih dahulu, kecuali denganadanyabarangyang dibeli,
padasaatakaditu. Sebagaimana yangdikatakanoleh Imam Al Auza'i,
Ast Tsauri dan para ahli pikir.
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW,ia berkata:"Sesungguh-
nya bani anu telah menyerahkanuang terlebihdahulukepadasebuah
kaum Yahudi, dan mereka benar-benarmengosongkan.Saya khawatir
jika mereka menolaknya". Rasulullah SAW bertanya: "Siapa
pemiliknya?"berkataseoranglelaki Yahudi:"Aku mempunyaiini dan
ini". Untuk sesuatuyang disebutdan diperlihatkan,ia berkata:"Tiga
ratusdinar,denganhargaini, ini dari kebunbani ani". RasulullahSAW
bersabda:"Denganhargaini dan ini, dan tidak dari kebun anu". (HR.
Ibnu Majjah).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Keutamaan Sebagian


Amal
l. Berilah aku pekerjaan:
Hamzahbin Abdul MuththolibmemintakepadaRasulullahSAW untuk
diberi pekerjaan.RasulullahSAW bersabda:"Wahai Hamzah,engkau
lebihcintakepadajiwayangkau hidupkanataujiwa yangkau matikan?"
ShahabatHamzahmenjawab,"Jiwa yang sayahidupkan'.Rasulullah
SAW bersabda: "Uruslahdirimu". (HR. Ahmad).
2. Apakah perbuatan surga?
Rasulullah SAW pernah ditanya: Apakah perbuatansurga?Beliau
menjawab:"kejujuran.Sebabhambaadalahkebajikan.Kalau dia berbuat
kebajikan, maka berarti dia beriman. Dan kalau dia beriman, maka dia
masukke surga".
3. Perbuatanneraka:
Rasulullah SAW ditanya: Apakah perbuatanneraka?Beliau SAW
menjawab: "Dusta. Kalau seoranghamba berdusta,maka dia durhaka.
Dan kalau durhaka,maka dia kafir. Dan kalau dia kafir, maka dia masuk
ke neraka".
4. Amal yang paling utama;
Rasulullah SAW ditanya tentang amal yang paling utama. Beliau
menjawab:"Sholat'.Lalu adayangbertanya,"Kemudianapa?"Beliau
SAW menjawab:"Sholaf', sampaitiga kali. Dan ketika beliauditanya
terus-menerus,maka beliau SAW bersabda:"Jihad dalamjalan Tuhan".
Seoranglelaki berkata:"Saya mempunyaikeduaorangtua". Beliau SAW

826 - I'lamul Muwaqi'in


menjawab:"Aku perintahkan kamu untukberbuatbaik kepadamereka".
Ielaki tersebutberkata:"Demi Tuhanyang mengutusengkaudenganhaq.
sebagainabi,sayaakanberjihaddanmeninggalkan mereka".Rasulullah
SAW bersabda: "Engkaulebih tahu" (HR. Ahmad).
5. Katnar-kamarsurga;
RasulullahSAW ditanya tentangkamar-kamarsurga yang lahirnya
melihatbatinnyadan batinnyamelihatlahirnya;untuk siapakahkamar-
kamar itu? Beliau SAW menjawab:"Bagi orang yang melembutkan
perkataan,memberikanmakanan,ibadahpadamalam hari ketikapara
manusia tidur'.
Ber atn,-a ln tang-p i utang :
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW : "Bagaimanakalau
saya berjihaddenganjiwa dan harta saya,lalu saya terbunuhdalam
keadaansabar.ikhlas,menghadapi musuh,bukanmelarikandiri, apakah
sayamasuk surga".Beliau SAW menjawab:"Ya", dua atau tiga kali.
Lalu beliaubersabda:"Kecuali kamu mati meninggalkanhutangyang
kamu belum mampu membayarnya".Beliau juga memberitahukan
tentangpemberatanyang pernahditanyakanoleh para shahabat.Beliau
SAW bersabda:"Hutang. Demi tuhan yang menguasaiku,andaikata
seseorang terbunuhdi jalan Tuhan,niscayadia tidak masukke surga
sampaihutangnyadibayarkan".(HR. Ahmad).
Seorangshahabatmenanyakantentangsaudaranyayang terbunuh tapi
masih punya hutang.RasulullahSAW bersabda:"Dia ditahansebab
h u t a n g n y a ,m a k a b a y a r l a h " . S h a h a b a tt e r s e b u tb e r k a t a :" W a h a i
R a s u l u l l a h ,s a y a s u d a hm e m b a y a r k a n n ykae c u a l i d u a d i n a r y a n g
didakwakanseorangwanita,tetapidia tidak punyabukti'. Rasulullah
SAW bersabda: "Berikankepadanya, sebabdia berhak'.(HR. Ahmad).
Hadistini menunjukkan.
bahwaorangyang diwasiatibolehmembayar
hutangatasnamamayit kalaudia tahu.meskipuntidak adabukti.
Para sahabatmemintakepadaRasulullahSAW untuk memberiharga
kepadamereka.RasulullahSAW bersabda: "Sesungguhnya TuhanMaha
Pencipta,Pemegang,Penghidangdan Pemberirizki. Aku berharapagar
aku menghadapTuhan dan tidak ada seorangpun yang menuntut aku
mengenaipenganiayaanyang aku lakukankepadanya,baik tentangdarah
maupunharta".(HR. Ahmad).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Hadiah dan Sedekah


1. Hukumqtahadiahdari oranpmusrik:

Buku Keempat,..- 827


'Iyadl bin HamadmemberihadiahkepadaRasulullahSAW,berupaseekor
unta. sebelumia masuk islam. Kemudian RasulullahSAW menolak
pemberianitu. RasulullahSAW bersabda:"Sesungguhnya kami tidak
menerima pemberian orang musrik". Rawi berkata: "Aku berkata:Dan
apa pemberianorang musrik itu'l".Rasulullahbersabda: "Pemberirn,
pertolongandan hadiah mereka". Dan ini tidak berarti tidak menolak
pemberianAkidar, dan orang lain dari ahli kitab. Karenamerekaahli
kitab, maka Rasulullah SAW menerima hadiah mereka dan tidak
menerimahadiahorangmusrik.
Hukum memberihadiah kepadaorang yang mengajar al-Quran.
Ubadah bin Somad bertanya kepada Rasulullah,ia berkata: "Aku
mendapathadiahdari orangyangaku ajarial-Kitabdanalqur'anberupa
sebuahbusurdan merupakansebuahhana.Aku melempardengannya
dalam jalan Allah. Rasulullah SAW bersabda:"Jika engkau suka
dikalungi dengankalung dari api, maka terimalah".Hadits ini tidak
bertentangandengansabdaRasulullahSAW : Sesungguhnya sesuatu
yang berhak untuk diambil upah adalahkitabullahdalam cerita Siti
Ruqoyyah. Kerena upah itu adalah untuk pengobatansedangobatnya
denganal-Qur'anmakapengambilan upahitu karenapengobatan, bukan
kerenamengajarial-Quran.Disini, RasulullahSAW mencegah meminta
kerenamengajarial-Quran.SesungguhnyaAllah telahberfirmankepada
Rasul-Nya:KatakanlaahAku tidak meminta upah kepadamudalam
menyampaikan(Al-qur'an). Dan Allah berfirman:"Katakanlahupah
apapunyang aku minta kepadamu,maka itu untuk kamu". Dan Allah
berfirman ikutlah orang yang tiada meminta balasan.maka tidak
diperbolehkanminta upahataspenyampaian al-Qur'andanislam".
Adil TerhatlapAnak-anakdalam Pemberian:
Abu Nu'man bin Basyir memohonkepadaRasulullahSAW agarmenjadi
saksi terhadapseoranglaki-laki yang memberi kepada anak-anaknya.
Maka Rasulullah SAW tidak mau menjadi saksi. Rasulullah SAW
bersabda:"Janganlahkalian menjadisaksidalampenyelewengan. Dalam
Riwayat lain sesungguhnya hal ini tidak baik". Dalam riwayat lain:
Apakah setiap anakmu engkau beri seperti ini?"Dia berkata: " Tidak,
RasulullahSAW bersabda:BertaqwalahkepadaAllah danberbuatadillah
kepadaanak-anakmu. Dalamriwayatlain ulangilah.Dalamriwayatlain:
Saksikanlahhal ini kepadaselain aku. (HR. Bukhari Muslim). lni
merupakanancamansecaraserius bukan sesuatuyang mubah. Karena
R a s u l u l l a h S A W m e n y e b u t n y as e b a g a ip e n y e l e w e n g a na t a u
penganiayaan,dan bertentangandengankeadilan.RasulullahSAW
memberi tahu bahwa hal itu tidak baik. dan memerintahkannyauntuk

828 - I'lamul Muwaqi'in


m e n g e m b ai kl a n n y a .D a n s e s u a t uy a n g m u s t a h i ls e a n d a i n y a
Allah
memberiizin kepadaRasulullahSAW untuk bersaksiterhadaomasalah
i n i . D a nd e n g l nA l l a h k i t am e m o h o np e r l o l o n g a n .
Bersedekahdengan harta, keti.kaseorang lelaki telah merasa dekat
denganajalnya:
Sa'ad bin Abi WaqasbertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:
"WahaiRasulullahSAW,sakitkusudahparahsepeniyangkau lihat dan
aku seorangkayadantidak adayang mewarisikukecualiseorangputriku.
Apakahaku bolehbersedekah denganduapertigahartaku?"Rasulullah
SAW bersabda:"Jangan.Aku berkata:SetengahwahaiRasulullahSAW.
RasulullahSAW menjawab: Jangan.Aku berkata:"sepeniga.Rasulullah
SAW menjawab:"Sepenigaitu banyak.Jika engkau meninggalkan
p e w a r i s m ud a l a m k e a d a a nk a y a i t u l e b i h b a i k d a r i p a d a e n g k a u
meninggalkanmerekadalam keadaansengsaradan meminta-minta
kepadamanusia.Dan sesungguhya engkautidak memberikannafkah
karenaDzat Allah semata,kecualiakandiberi pahalakarenanya.Sehrngga
apayangengkausuapkandi mulut istrimu".(HR. BukhariMuslim).
5. Sedekahuntuk orang mati:
Amr bin Ash bertanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:"sesungguhya
bapaklu berwasiatagar memerdekakanseratusorang budak untuknya.
Maka anaknyaHisyam telahmemerdekakan lima puluh orang budak,
dan masih tersisalima puluh orang budak. Apakah aku harus
memerdekakanuntuknya.RasulullahSAW bersabda:"Jika ia orang
muslim,makamerdekakanlah ia, sedekahlah
dan berjanjilahunruknya,
sampaikanitu semuauntuknya".(HR. Abu Daud).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Warisan


L Apa yang diwaris dari cucu:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Anakku
meninggal.Apa bagiankami dari harta warisannya?"RasulullahSAW
bersabda:"Untukmu seper-enam. Ketikaia mengundurkandiri Rasulullah
SAW memanggrlnyadan memberisabdauntukmuseper-enamyang lain,
ketika ia berpalingRasulullahSAW bersabdalagi: "Seper-enam yang
lain itu memberimakan.(HR. Ahmad).
2. Kalalah:
Umar bin KhattabbertanyakepadaRasulullahSAW tentangmasalah
"Tentangmasalahitu engkaucukup
kalalah.RasulullahSAW bersabda:
denganayat yang turun padamusim panaspada akhir suratan-Nisa'.

Buku Keempat...- 829


(HR. Malik).
Jabir bertanyakepadaRasulullahSAW ia bcrkata:"Bagaimanaaku
memutuskantentanghartakudan tidak ada yang mewarisikukecuali
seorangkalalahkemudianturunlahayatmerekamemintafatwa kepadamu
(tentangkalalah).Katakanlah
Allah memberifatwa kepadamutentang
Kalalah".(HR.Bukhari).
RasulullahSAW ditanyatentangkalalah.RasulullahSAW bersabda:
"Yaitu orangselainanakdanorangtua".
J. Bagian warisan untuk orang mengislamkanorang nutsrik:
Tamimad Daary bertanyakepadaRasulullahSAW : "WahaiRasulullah
SAW, bagaimanahukum tcntangseorangmusrik yang masukislam di
dalam tanganseorangmuslim". RasulullahSAW rnenjawab:" Dialah
manusiayangpalingberhakatashidupdan matinya".(HR. Abu Daud).
4. Warisanbarang sedekah:
Seorangwanita bertanyakepadaRasulullahSAW. ia berkata:"Aku
bersedekahkepadaibuku berupaseorangbudak wanita. Kemudianibuku
meninggaldunia denganrneninggalkan Warisanberupabudak wanita
itu. RasulullahSAW menjawab: "Tetaplahpahalamu,dan budak itu
dikembalikankepadamusebagaihartawarisan.(HR. Abu Daud).
Haditsini secarajelas sekalimemberipandangantentangmasalahrod.
Maka renungkanlah.
J. Mewarisnlta istri dari suurni:
Istri sahabatSa'adbenanyakepadaRasulullahSAW,ia berkata:"Wahai
R a s u l u l l a hS A W d u a o r a n g a n a k S a ' a d t e l a h m a t i d a l a m p e r a n g
bersamamu padawaktuperanguhud.Dan pamannyamengambilsemua
apayangditinggalkanbapakanakitu. Dan sesungguhya seorang* anita
tidak menguasaikecualiatashartanya." Maka berdiamlah Rasulullah
SAW sampaiturunnyaayat tentangwarisan(An-Nisa' l2). Kenrudian
RasulullahSAW memanggilsaud:Lra laki- sa'adbin Robi', Rasulullah
SAW bersabda: "Berilahduaanak perempuan Sa'addenganduapertiga
warisan,dan berilah istrinya seperdelapan dan selebihnyaambillah
untukmu."(HR. ahmad).
6. Bagian anakperempuun,anakperempuandari anak Lelakidan saudara
perempuan:
Abu Musa al-Asy'ari di tanyatentanganakperempuan,anakperempuan
dari anak lelaki dan saudaraperempuan.Ia berkata: "Untuk anak
perempuansetengah,untuk saudaraperempuansetengahdan datanglah
kepadaibnu Mas'ud,makaaku akanmengikutinya."Orangitu bertanya

E30 - I'lamul Muwaqi'in


kepadaIbnu Mas'ud dan menceritakanapa yang dikatakanoleh Abu
Musa.Maka Ibnu Mas'udberkata:"Saatini engkaubenar-benar tersesat
danaku bukanlahorangorangyangmendapatpetunjuk.Aku memutuskan
denganapa yang telah ditetapkanoleh RasulullahSAW untuk anak
perempuan setengah,
untukcucuperempuan darianaklaki-lakimendapat
seperenam karenamenyempumakan bagiandua pertigadan selcbihnya
diberikankepadasaudaraperempuan." (HR. Bukhari).
Hukurnbugi,tnWuri.ranuntukorunq vangpergi;
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Wahai
RasulullahSAW Kami memiliki warisanseoranglelaki dari kampung
Azdi dan aku tidak menemukanWarga Azdi yang akan aku berikan
kepadanya."RasulullahSAW bersabda:"Pergilah,dancarilahorangAzdi
selamasetahun.Maka ia datangkepadaRasulullahSAW sesudahsatu
tahun."Ia berkata:"WahaiRasulullatiSAWaku tidak menemukanor-
angyang akankuberikanhana itu kepadanya.RasulullahSAW bersabda:
"Berangkatlah,makalihatlahorangtua rentayangpertamakali engkau
temui, berikanlahhartaitu kepadanya." Ketika berpalingia berkata:
Aku mempunyaiseoranglelaki ketika ia datangkepadaRasulullahSAW,
RasulullahSAW bersabda: "Lihatlahorangyangpalingtua renta,maka
berikanlahWarisanitu kepadanya."(HR. Ahmad).
Seoranglelaki mati dan tidak meninggalkanseorangahliwaris, kecuali
seorttng budak yang dirnerdekakan:
Rasulullah SAW ditanya tentang seoranglelaki yang mati dan tidak
m e n i n g g a l k a ns e o r a n ga h l i w a r i s , k e c u a l i s e o r a n gb u d a k y a n g
dimerdekakan.RasulullahSAW bertanya:"Apakah ia mempunyai
seseorang?" Mereka berkata:"Tidak, kecuali seorangbudak yang
dimerdekakannya". Maka RasulullahSAW memberikanWarisanitu
untuknya.(HR. Ahmad danAhli Sunnah).
Hadits ini merupakan hadits Hasan, dan dengan hadits ini kami
mengambildalil.
9. Seorangwanita mewaris harta bendabagi suaminya:
RasulullahSAW berfatwabahwasesungguhnya seorangwanitamewaris
hartabendabagi suaminyadan hartanya.Dan suamiitujuga bisamewans
bendauntuk istrinya dan hananya.Selamasalahsatudari keduanyatidak
membunuhpemilik hartadengansengaja.Jika salahsatudari keduanya
itu membunuhpemilik hartasecarasengaja,maka ia tidak mewarishana
benda dan hartanya sama sekali. Jika satu dari keduanyamembunuh
pemilik hartasecarasengaja,makaia mewarishartanyatetapitiderkdapat
mewarisbayarandendanya(HR. Ibnu Majjah).
Denganhaditsini kami mengambildalil;

Buku Keempat...- 83f


RasulullahSAW berfatwabahwaseorangwanitamendapatbagiandiLri
tiga jurusan:Budak yang dimerdekakan,anak pungut dan anak yang
disumpahili'an. (HR. Ahmad dan Ahli Sunnah).
Haditsini merupakanhaditshasandandenganhaditsini kami mengambil
dalil.
RasulullahSAW berfatwabahwasiapapunlelaki yang berzinadengan
wanitamerdekaataubudak,makaanaknyaadalahzina,tidak mewaris
dan tidak dapatdiwaris.(HR. Tirmidzi).
RasulullahSAW memutuskan tentanganakdari orangyangbersumpah
Li'an (sumpahpaling mengutuktentangzina):Bahwasesungguhnya ia
mewarisdari ibunyadandapatdi waris oleh ibunya.Dan bagi orangyang
mendakwazinakepadanyadihukum delapanpuluh kali cambukan.Begitu
juga denganorang yang mendakwanyasebagaianak zina, dihukum
delapanpuluh kali cambukan".(HR. Abu Dauddan Ahmad).
Menurut riwayat Abu Daud, hartawarisanseoranganakdari wanitayang
bersumpahLi'an dijadikanuntuk ibunyadan parapewarisnyasesudah
ibunya.

Fatwa-fatwa Rasulullah Dalam Masalah Pemerdekaan Budak


l. Memerdekakanbudakperempuanmuslimah:
Syaridabin Suaid bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"ibuku
berwasiatagar aku memerdekakanbudak wanita yang mukminah dan
aku mempunyaibudakwanitayang berkulit hitam sebagaiganti.Apakah
aku memerdekakanbudak itu untuknya?" Rasulullah SAW bersabda:
Datangkanlahia kemudian Rasulullah SAW bertanyakepadanya?
'siapakah tuhanmu?"Budak itu menjawab:Allah. RasulullahSAW
bertanyasiapakahAku?" Budak menjawab:RasulullahSAW . Rasulullah
SAW bersabda:Merdekakanlahia, karena ia wanita mukminah. (HR.
Ahli Sunnah).
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW , Ia berkata:"Aku harus
memerdekakanseorangbudakwanitamukrninah.Dan aku melakukannya
denganbudak wanitakulit hitam dan bukanbangsaArab." Rasulullah
SAW bertanya(Kepadabudakitu): "DimanakahAllah?" Maka budak
itu mengacungkan jari telunjuknyake Iangit.RasulullahSAW bertanya:
"siapakahaku?" Budak itu menunjukkkanjarinya kepadaRasulullah
SAW dankemudianmenunjukke langit, yakni RasulullahSAW bersabda:
"Merdekakanlah". (HR. Ahmad).
Mu'awiyah bin hakim as-SilmibertanyakepadaRasulullahSAW, ia
berkata:"Aku mempunyaiseorangbudak perempuanyang bertugas

E32 - I'lamul Muwaqi'in


menggembalakan kambingkudis ekitar Najed danJawabiyah.Kemudian
ternyatasuatuhari seekorserigalatelah membawalari seekorkambing.
Sementaraaku seoranglelaki bani Adam yang pemarahsepertimarahnya
laki-laki lain, kemudianaku memukulnyasekali.Hal itu membuatsedih
RasulullahSAW, makaAku berkata:"Apakah engkautidak memerdeka-
kannya?"RasulullahSAW bersabda:"Datangkanlahia." RasulullahSAW
bertanyakepadaBudak itu, "Dimanakah Allah?" Budak itu menjawab:
Di langit. RasulullahSAW bertanya,"siapakahAku?" Budak itu berkata:
"Rasulullah". RasulullahSAW bersabda:"Merdekakanlahia kerena ra
mukminah."
BerkataImam Syaf iketika iman telahdisifati bahwaAllah di langit,
RasulullahSAW bersabda:"Merdekakanlahkarenaia mukminah".Maka
RasulullahSAW benanya,dimanakanAllah?" Orang yang ditanya
menjawab bahwa Allah di langit. Maka Rasulullah SAW rela dengan
jawabannya dan denganjawaban itu diketahui bahwa itulah hakekat
keimananorang tersebutkepadaTuhannya dan jawaban itu pula yang
diberikan Rasulullah SAW kepada orang yang bertanya: Dimanakah
Allah?" Dan soal ini tidak diingkari oleh Rasulullah SAW
Menurut Imam Juhmi,Apa wamanya?Apa Rasanya?Apajenisnya?Apa
Asalnya?dan sebagainyadari pertanyaanyang mustahil dan salah.
Siti Maimunah ummil Mukminin bertanyakepadaRasulullah SAW, ia
berkata: "Aku mengerti bahwa aku harus memerdekakanbudak
perempuanku.Rasulullah SAW berkata: "Jika engkau berikan kepada
saudaralelakimu, maka akanlebih besarpahalamu.(HR. Bukhari Mus-
lim).
Sekelompokorangdari bani Sulaim bertanyakepadaRasulullah,tentang
musibah yang di tetapkanuntuk mereka (Yakni: Masuk nerakakerena
membunuh).RasulullahSAW bersabda:"Hendaklahkalian memerdeka-
kan budak untuk itu, maka Allah akan memerdekakansetiap anggota
badandarinya dengansetiapanggotabadandari neraka." (HR. Abu Daud).
Berapa kali aku memaaftanpelayan:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"berapakali
aku memaafkanpelayan?"Rasulullah SAW berdiam tidak memberi
jawaban. Ia bertanyalagi: Wahai RasulullahSAW berapakali aku
memaafkanseorangpelayan?"RasulullahSAW bersabda:Maafkanlah
darinya setiaphari tujuh puluh kali". (HR. Abu Daud).
J. M emerdekakan anak zina:
RasulullahSAW ditanya tentang anak hasil zina. RasulullahSAW
bersabda:"Tidak ada kebaikan di dalamnya.Dua sandalyang aku

Buku Keempat... - 833


gunakandi jalanAllah lebih aku sukai daripadamemerdekakan
anak
z i n a . "( H l l . a h m a d ) .
Orang nuui dan ntctsihtnempuntaiNadzttr:
S a ' l d b i n U b a s d a hb e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W , i a b e r k a t a :
''Sesun-sguhnya
ibuku rreninggaldan harusmelaksanakan nadzamya.
A p a k a hc u k u p u n t u k n y aj i k a a k u r r e r n e r d e k a k abnu d a k u n t u k -
n y a / ' R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a ": M e r d c k a k a n l a hu n t u k i b u m u . "
( HI t . A h n r a d ) .
M e n u r u tr i w a y a tl m a m M a l i k s e s u n g g u h n yi bau k u t e l a hm e n i n r g a l ,
apakahbergunabaginyajika lku mentcrdekakanbudak unruknl,a?"
h A W b e r s l b d a":B e n t r . "
R a s u l u l l aS
-). Orctng tang ntttguasai utluluh tturg menrcrdekakuu
A'isyah bertln)'a kepailaRasulullahSAW,la berkata:"Sesungruhnya
aku bennaksudmernbelibudakperempuan yangakanaku merdekakan.
Maka bcrkatakeluarganva: "Kami menjualnyakepadamu.tetapiorang
y a n gm e n g u a s a i n yaad a l a hk a m i .R a s u l u l l a S
h A W b e r s a b d a" :H a l i t u
tidakdapatrnen-ehalanginru, karenaorangyangmenguasai adalahorang
yangmernerdekakannl,a".
MenurutsebuahriwayatdalamkitabShahihBukhari.Sebuahkelompok
beqrendapat: "Sahakaddan syaratnya.tetapikewajibanmemenuhinya
merupakan sebuahkesalahan". Kelornpokyanglain berpendapat: "Batal
rkad dan Syaratnva,karenasyaratberdiri di luar kerangkaakad,akan
lctapi n'rcndahului akad.Ia mempunyaikedudukansepertisebuahjanji
vang tidak rvajibdi pcnuhi.Ini ter.jadimcskipunakaditu sangatdekat
dcngln scsuatu yangsebelurnnya. Rasulullah SAW tidakmembuatalasan
denganargumensemitctmitu dan RasulullahSAW tidak rnemberikan
Is1'arat dalamhadits.tentanghal itu, melaluipandangan tertentu.Syarat
yan-gnr!-ndahuluiakad. sanrahalnla dentan syaratyang bersamaan
dcngln akad. Berkatasebuahkelompok: "Dalam pembicaraanyang
terjadi.tcrsimpansebuah pen_lcrtiln: "BuatlahSyarattentangWala'untuk
merekaatau tidak bersyarat.Karenapersyaratantentangwala' tidak
m e r n p u n y afi a i d a h a p a p u n .k e r e n aw a l a ' a d a l a h b a g i o r a n g y a n g
memerdekakannya. Pendapatini lebih rnendekatikebenarandari pada
pcndapat yangsebelumnya, meskipundenganadanyapertentangan dalam
kata-kata,secaralahiriyah.
B c r k a t ak c l o m p o kl a i n : " H r r r u f l a m b e r m a k n aw a l a ' y a k n i b u a t l a h
p e r s y i l r l t i l ny a n g n e l u e i k a n b a g i m e r e k a t e n t a n g w a l a ' k a r e n a
scsunq-guhnvr cngkaullh orang yang nrcmerdekakannya. Dan wala'
adalahbagiorangyangmemerdekakan. Pcndapet ini mempunyaituntutan

834 - I'lamul Nluwaqi'in


yang lebih sedikit dari pada pendapatsebelumnya.Dimana di dalam
pendapatini terkandungani tentangsia-siunylsyirratitu. Karenanya,
seandainyatidak bersyaratkepadanyamakahukumnyaadalahsepertiitu.
Berkatakelompoklain: Tambahanini bukanlahsabdaRasulullahSAW.
tetapiia adalahperkata;rn
Ilisyam bin Urwah. Pendapatini merupakan
argumenIntam Sy'afiisecarapribadi.
B e r k a t as y e k h k a m i : " M a k s u d h a d i t s i n i a d a l a hm e n u r u tl a f a l
l a h i r i y a h n y aD. a n R a s u l u l l a hS A W n r e n y u r u hA l l a h ' i s y a hm e m b u a t
syarattentangwala'bukankarena membenarkandi buatnyasyaratitu,
dan tidak karenamemperbolchkannya. Jika ia rnenolakuntuk menjual
budakkepadaorang yang memerdekakannya kecualidenganpersyaratan
yang bertentangan denganhukum dan syariatAllah, mrka Rasululhh
SAW akannrenyuruhnyamasukke dalam hukum persyaratan mereka
y a n g b a t a l a g a r d e n g a nh a l i t u m e n j a d i j e l a s l a hhukum Allah dan
RasulullahSAW karenasyaratyangbatal.tidakdapatmengubahsyariat
Allah dan Rasul Nya. Dan sesungguhnya orang membuatsyaratyang
bertentangandengansyariat Rasul-Nyatidak di pcrbolehkanuntuk
memenuhisyarattersebut. Dan akadjualbeli itu tidakdapatrusakkarena
syaratitu. Seseorang yang telahmengetahuiakanrusaknyasyaratdan
masihtetapmembuatsyaratberartitelahmenyia-nyiakansyaratdansyarat
itu tidakmempunyaikekuatanhukum.Renungkanlah pandangan ini dan
pandangan sebelumnya."WallahuA' lam.

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Perkawinan


l. Wanitamanakalttung buik:
RasulullahSAW ditanya: "Wanitamanakahyangbiuk."RasulullahSAW
bersabda:"Wanitayangmenyenangkan ketikaditanyadan patuhketika
ketikaia tidaksukadalamjirva danharta
diperintah.tidakmenentangnya
suaminya".(HR. Ahmad).
2. Harta manakahyang diuntbil?:
RasulullahSAW ditanya:"Harta manakahyang diambil?"Rasulullah
SAW menjawab:"Hendaklahseorangdari kalianmengambilhati yang
bcrsyukul lisan yang dzikir dan istri yang berimanyang menolong
suaminyadalammasalahakherat".(HR. Ahmad danTinnidzi). Dikatakan
sebagaihaditsHasan.
3. Kawin lengun wanita yatlg tidak mempunyaiuruk:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:"Aku
memperolehseorangwanitayangmempunyaikemuliaandan kecantikan,

Buku Keempat...- 835


tapi ia tidak dapatmempunyaianak.Apakah aku boleh mengawininya?"
Rasulullah SAW menjawab:"Jangan,kemudiania datanguntuk kedua
kalinya, dan Rasulullah SAW tetap mecegahnya".Kemudian datang
untuk ketigakalinyaRasulullahSAW bersabda:"Kawinlah kaliandengan
wanita yang banyak anak dan kasih sayang,sesungguhnyaaku bangga
denganbanyaknyaummatku".
Lelaki yang dikebiri:
Abu HurairahbenanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:"Aku seorang
lelaki mudadan takut akanfitnah. Aku tidak menemukanseorangwanita
yang aku kawini. Apakah aku boleh melakukankebiri?" Rawi berkata:
"Beliau berdiam diri dariku, kemudian aku berkata:"Maka Rasulullah
SAW berdiamdiri dariku, kemudianRasulullahSAW bersabda:"Wahai
Abu Hurairah, keringlah pena dengan apa yang engkau temukan,
cukuplah denganitu atau tambahlah".(HR. Bukhari).
Rasulullah ditanya: "apakah aku mendapat izin jika aku berkebiri?"
Rasulullah SAW bersabda:"Kebiri ummatku adalah puasa". (HR.
Ahmad).
5. Dalam kemaluankalian ada sedekah:
Beberapaorang sahabatbertanya kepada Rasulullah SAW: "Pergilah
orang-orang yang kaya dengan banyak pahala". Mereka shalat
sebagaimanakami shalat dan mereka berpuasa sebagaimanakami
berpuasa dan mereka bersedekahdengan kelebihan harta mereka?"
RasulullahSAW bersabda:"Bukanlah Allah telahmembuatsesuatubagi
kalian yang dapat kalian sedekahkan?"Sesungguhnyasetiap bacaan
tasbihadalahsedekah,setiaptakbir adalahsedekah,setiaptahmidadalah
sedekah,setiaptahlil adalahsedekah,memerintahuntuk kebaikanadalah
sedekah dan melarang dari kejahatan adalah sedekah dan di dalam
kemaluan seseorangdari kalianpun ada sedekah".Mereka bertanya:"
wahai RasulullahSAW, seorangdari kami memuaskannafsusyahwatnya
dan untuk itu adapahala?RasulullahSAW menjawab:" bukankahkalian
tahu,jika itu diletakkandalam haram,ia mendapatdosa?"Begitujuga ia
diletakkan dalam halal, ia mendapa&anpahala".(HR. Muslim).
Apakah seoranglaki-laki boleh memandangseorangwanitayang akan
dinikahi:
Rasulullah SAW memberi fatwa kepadaseoranglakiJaki yang bermaksud
mengawini seorangwanita agar ia melihatnya. Mughirah bin syu'bah
bertanya kepada Rasulullah SAW tentang wanita yang dipinangnya.
RasulullahSAW bersabda:"Lihatlah dia, karenaitu lebih pantasuntuk
penyesuaiandiantarakalian berdua". Kemudian Mughirah mendatangi

E36- I'lamul Muwaqi'in


kedua orang tua wanita itu untuk menceritakanapa yang disabdakan
oleh Rasulullah SAW keduanyatidak suka denganhal itu. Sementara
wanita itu mendengarkanpembicaraan itu dan dalamkamarpingitannya,
dia berkata:"Jika Rasulullah SAW menyuruhnyauntuk melihat maka
lihatlah. Dan jika tidak maka aku akan mencacimu,seakanwanita itu
merasasusahdenganhal itu. Dia berkatakemudianaku melihatnyadan
mengawininya.Lalu ia menuturkansesuatuyang sesuaidari wanin itu,
kepadaRasulullahSAW". (HR. Ahmad danAhli Sunah).
Melihat secaratak terduga:
Rasulullah SAW ditanya tentang melihat seorangwanita secaratidak
terduga.RasulullahSAW bersabda:"Palingkanlahpandanganmu".
Tidak ada perkawinan tanpa maskawin:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW jika ia mengawini
seorangwanita.Maka RasulullahSAW menyuruhnyamemberimaskawin
berupasesuatu,meskipunberupasebuahcincin dari besi. Maka ia tidak
menemukannya.RasulullahSAW bertanya,"apakahengkaumempunyai
Al-Qur'an ?" Dia menjawab: "Aku memiliki surat ini dan surat ini."
RasulullahSAW bertanya,"engkaumampumembacanyadari punggung
hatimu(Hafal)?"Dia menjawab:"Ya." RasulullahSAW: "Pergilah.Maka
'
engkautelahbenar-benartelahmemilikinya denganapayangadapadamu
dari Al-Qur'an". (HR. Bukhari Muslim).
o Berbekam:
Ummu Salamahmeminta kepadaRasulullah SAW untuk berbekam,maka
Rasulullah SAW menyuruh Abu Toyibah untuk membekamnya.
RasulullahSAW bersabda:"Cukuplah bagimujika ia merupakansaudara
lelaki dari satupersusuanatauanak lelaki yang belum mengeluarkanair
mani". (HR. Muslim).
10. Seorangwanita harus memakai penutup muka dari lelaki meski salah
satunyamerupakanorang buta:
Rasulullah SAW menyuruh Ummi Salarnahdan Maimunah agar
keduanyamemakaipenutupwajah dari Ibnu Ummi Maktum. Keduanya
berkata:"Bukankah ia buta tidak dapatmelihat dan mengetahuikami?"
RasulullahSAW bersabda,apakahkalian berduabuta?"Bukankahkalian
berdua dapat melihatnya?". (HR. Ahli Sunnah dan dishahihkan oleh
Tirmidzi).
Sebagianulama mengambil dalil dari hadits ini dan mengharamkan
seorangwanitamelihatseoranglelaki. Kelompoklain mempertengkarkan
hadits ini denganhadits cerita 'Aisyah dalam shahih Bukhari Muslim:
'Aisyah
"Bahwa sesungguhnya melihatorang-orangbangsaHasby,yang

Buku Keempat,.. - 837


bermaindi mesjid".Dariperrenungan ini. lda beberapa pandanean karena
m u n g k i n c e r i t a t e n t a n go r a n g h a b s y i n i t e r j a d i s e b c l u mt u r u n n y a
ketentuantentangpenutuprvajah.Kelompok lain berpendapar hal ini
khususkepadaistri nabi saja.
11. P, rkutitnt fcr,ttatt atnr jctula.

*;t ;- ai"
c,rr i "i -r i':
r I i /L-r .sr

.# Jur t J.i-!
'*
,, .',, --{:r'.rr',.
\rr .--lt It

'Aisyah
bertanyakepadaRasulullahSAW tcntangseorangbudakwanira
yang dinikahkanoleh kcluarganya. Apakahia dimintakankerelaannya
atautidak?RasulullahSAW menjawab:"Benar ia dimintaikesediaan-
nya." Aisyahberkata:"Sesangguhnt'a ia seorangpentalu."Rasulullalt
SAWbersabda: " Kalau begitu izitrnyaadalahjika dia tlian saja". (HR.
BukhariMuslim).
Denganfatwa ini kami mengambildalil, bahwaseorangperawanharus
dimintaikesediaannya.
Dari haditsyangshahihdariRasulullahSAW.RasulullahSAW bersabda:
"Seorangjanda lebihberhakatasdirinya dari padawalinya,sedangkan
seorang perawandimintaikesediaannya untukdirinyadanizinnyaadalah
diam". Dalam riwayat lain: "Scorangperawan,bapaknyaharusminta
izinnyadanizinnyaadalahdiam."DalamkitabShahihBukhanMuslim.
d i r i r v a y a t k a nd a r i R a s u l u l l a hS A W : " T i d a k d i n i k a h k a ns e o r a n g
perempuansampai ia memberi izin". mereka berkata:"Bagaimana
izinnya.RasulullahSAW bersabda: "Jika dia diam saja".
Budak perempuanAbu Bakar bertanyakepadaRasulullahSAW, ia
berkata:"Bahwa bapaknyatelah mengawinkannya dan ia merupakan
o r a n g y a n g t e r p a k s a .M a k a R a s u l u l l a hS A W m e m b e b a s k a n n y a .
RasulullahSAW telah menyuruhmemintaizin seorangperawandan
mclarangmengawinkannya tanpaizinnya.DanRasulullah SAW memben
kebebasan bagi merekayangdinikahkantanpadimintaiizin".
B a g a i m a n ab e r p i n d a hd a r i s a b d at e r s e b u ts e c a r ak e s e l u r u h a n
dan
pertentangannya
DengancumamemahamisabdaRasul.Seorangjanda lebih berhakatas

838 - I'lamul Muwaqi'in


dirinya dari padawalinya.bagaiman:r? Scmentara apayang dikltlkan.
begitujelas dalampemahamanini. sepertil.rcnlahaman teriladaPorang
yang berkata:"la dinikahkantartpakebebasannya. bukansesuatu-vang
dikehendaki. RasulullahSAW bcrsabda sesudah itu danseoran-s pera\\all
dimintaiizin untukdirinya".Bahkansabdaini mclupakansuatubcntuk
pencegahan d a r i R a s u l u l l a hS A W d a r i p e n a h a t t t a ns e m r r c . L m itu.
Sebagaimana sering terjadi pada sabda-sabda l{asulullah SAW. Scpcrti
s a b d aR a s u l u l l a hS A W : " T i d a k r i i b u n t r hs e o r a n gm u s l i m k r t r e n a
membunuhseorlngkafir,dantidak seorang)ang nempunyaiperJirn-jirn
dalam perjanjiannya.Sesungguhnya. dengantidak dibunulrnyaorlng
muslimkarenamembunuhorangkaflr.membcrikan suatuprasangki:rkan
hinanyadarahorangkafil dantidak adanyapcrlindun-uan blgi merekl."
Prasangka i t u d i h i l a n g k a o
n l e h s a b d a "
: D a n t i d a k b a g i o r a n gy l n g
mempunvaiperjaniiandalam pcrianjian".Jika kita merncnggalplda
sabda:Dan tidak bagi orangyang mempunl'aipcjanjian.Prllsangka ini
dihilangkan oleh: "dalam perjanjiannya". Dan sabda ini nenja(li batasln
akanperlindungan perjaniiandi dalamnla.Hal ini banyaktcrjadichlant
sabda-sabda RasulullahSAW.bagi nercka yangmaumcrcnungkar'lnya
Sebagaimana sabdaRasLrlullah SAW: "Jan,tanlahkalianduduk di atas
kuburandan jangan shalatdi atasnya."maka sesunggtthnva. aPavang
d i c e g a ha d a l a hd u d u k d i a t a s n y ak a r c n a r r u n g k i n a k a n m c r n h t - r i
prasangkaakan menghormatiyang dikhawatirkanhll itu dihilangkan
dengansabda:"Danjanganshalatdia atasnya." Sementara 1'angclimaksud
bahwaRasulullahSAW menyuruhmemintaizin seorangpera\\an dan
mencegahmengawinkannya tanpaadanyaizin. sertamembebaskannt"a
iika ia tidak dimintai izin. tidal ada perlentangiln di dalarnnya,maka
jelaslahpendapatdarinya.llalluhu A'lunt.
12- Maskavrinseorangwanita:
R a s u l u l l a hS A W d i t a n l ' at e n t a n gm a s k a w i nu n t u k s e o r : l n g\ \ l t n i t : l
RasulullahSAW bersabda: "Yaituapa,vang lavlk nenurutkeluarganye "
( H R . D a r uQ u t n i ) .
Menurutnyamerupakan haditsmarfu'.Nikahilahanakyatim.Ditanyakan:
"Wahai RasulullahSAW. apa kaitannyadenganrnerekal" Ilasulullah
SAW menjawab:"Apa 1'angdiridho'i oleh keluargamerekameskrpun
s e p o t o ndga h r nk l y u a r a k ' .
KayuAraq adalahtumbuhanyangwangiyangdigLtnakan untrrksi\\'akln
"llapakku
SeorangwanitabertanyakepadaRasulullahSAW.la berkata:
telah mengawinkankudengananak lelaki ditri sauderalclakin)'aagar
aku menghilangkan kehinrannya".Maka hal itu nenjadi rnasalahbagi
"Aku
dia. Ia berkata: telahmemperbolehkan apayang telahdilakukan

Buku Keempat...- 839


oleh bapaktu. Tetapi aku bermaksudmemberitahukaum wanita bahwa
seorangbapaktidak mempunyaihak untuk memerintahsecaramutlak".
(HR. Ahmad danNasa'i).
K e t i k a U t s m a n b i n M a d l u m m a t i , m e n i n g g a l k a ns e o r a n ga n a k
perempuan.Kemudian pamannyaQudamahmengawinkannyadengan
Abdullah bin Umar tanpa meminta izinnya dan ia menikah dengan
terpaksa.Padahalia lebih sukadikawinkandenganMughirah binSyu'bah.
Maka Rasulullab SAW menceraikannyadari Abdullah bin Umar dan
mengawinkannyadenganMughirah bin Syu'bah,. RasulullahSAW
bersabda:"Sesungguhnyaia adalahseoranganakyatim dan tidak dapat
dinikahkan kecuali denganizinnya". (HR. Ahmad).
1 3 . Menikah denganperempuanyang berzina:
Marqod al-Ghonawi bertanyakepadaRasulullah SAW, Ia berkata: "Wahai
RasulullahSAW bolehkahaku menikahdenganperempuanyang berzina
danmerupakanwanitatunasusiladi Mekkah. KemudianRasulullahtidak
menjawabpertanyanitu. Maka turunlahayat:"Lelaki yang berzinatidak
mengawini melainkan perempuanyang berzina atau perempuanyang
musrik dan perempuan yang berzina tidak dikawini melainkan oleh
lakilaki yang berzinaataulaki-laki yang musrik". Maka RasulullahSAW
memanggil orang itu, dan membacakanayat ini kepadanya,dan bersabda:
'Janganlah
engkaumengawininya."
Irlaki yang lain bertanyakepadaRasulullah SAW untuk menikah dengan
seorangperempuanyang disebut "Ummu Mahzul" yang mana ia
merupakanperempuanyang berzina.Maka RasulullahSAW membaca-
kan ayat diataskepadanya(HR. Ahmad).
Rasulullah SAW pemah memberi fatwa, bahwa seorangpezina yang
telah dihukum dera tidak boleh kawin kecuali dengan orang yang
sepertinya.Kemudian fatwa ini yang ridak ada pertentangandiambil
sebagaidasaroleh imam Ahmad danpengikutnya.Dan Fatwaini sebagian
dari pandangan terbaik dari madzhab Imam Ahmad. Dia tidak
memperbolehkan seorang lelaki mengawini seorang peremp;an
tunasusila.Pandanganini diperkuatdengandua puluh sembilandalil.
t4. Tidak boleh mengumpulkanistri lebih dari empat:
Qais bin Haris masuk agama islam, sementaraia mempunyai delapan
orang istri. Maka RasulullahSAW menayakanhal itu. RasulullahSAW
bersabda:"Pilihlah empat orang diantaranya."Ghoilan masuk agama
islam dan mempunyai sepuluh orang istri. Maka beliau menyuruhnya
mengambil empatorang saja.(HR. Ahmad).
Dua hadits ini seakanmeneranqkantentans kebaikan untuk merekaadalah

840 - I'lamul Muwaqi'in


antaraistri pertamadanistri terakhir
duaperempuan
1 5 . Tidakbolehmengumpulkan bersaudara:
Fairusad-DailamibertanyakepadaRasulullahSAW,ia berkata:"Aku
masukislam dan akaumempunyaidua orangistri yang bersaudara."
RasulullahSAW bersabda:"Cerailahsiapadiantarakeduanyayang
engkauinginkan".(HR. Ahmad).
16. Seoranglelaki Mengawiniseorangwanita dalam keadaantertutup,
ternyataia sudahhamil:
Basrahbin Aktam bertanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:"Aku
mengawiniseorangwanitaperawan,kemudianaku menyetubuhinya,
ternyataia sudahhamil."RasulullahSAWbersabda: "Ia berhakatasmas
kawin terhadap apayang telah dari
dihalalkan kemaluannya.Anaknya
adalahhambabagimu.Jika ia sudahlahir, makaderalahwanitaitu."
DanRasulullahSAWmemisahkan keduanya.(HR. Abu Daud).
Haditsini tidakmenggambarkankecualicontohkehambaan anaktersebut.
WallahuA'lam.
Seorangperempuantelah masukislam pada masaRasulullahSAW
kemudianmenikah.Lalu datanglahsuaminyayangpertama'Dia berkata:
"WahaiRasulullahSAW sesungguhnya aku telahmasukislamdan ia
telahmengetahui keislamantu.MakaRasulullahSAW melepaskannya
dari suaminya yangkeduadanmengembalikannya kepadasuaminyayang
pertama".(HR. AhmaddanIbnuHibban).
17. Perempuanyang ditinggal mati suaminyadan maskawinnyabelum
dibayar:
RasulullahSAW ditanyatentangseoranglelaki yangmengawiniseorang
wanitadanmaskawinnya belumdibayarsampaikemudiania meninggal
dunia.RasulullahSAW menetapkan maskawinnya mewajibkaniddah
dan memberinyahartawarisan.(HR. Ahmad,Ahli Sunnah,firmidzi
danlainnyamemandangnya sebagaihaditsshahih).Fatwaini tidakaada
pertentangansehinggatidakadajalan untukberpalingdarinya.
J8. Orangyang menyambung rambutdan orang yang minta disambunB
rambutnya:
RasulullahSAW ditanyatentangseorangwanitayangakanmenikah,
lalujatuhsakityangmenyebabkan Makakeluarganya
rontokrambutnya.
bermaksudmenyambungnya. RasulullahSAW bersabda: "Allah
mengutukorangyangmenyambung rambutnyadanorangyang mintadi
sambungrambutnya".(HR. BukhariMuslim).
19. Azl (mencabutalat kzlaminpria dari istri saot air mani akankeluar

Buku KeempaL.. - E4l


agar tidak nasuk ke dalarnrahin):
RasulullahSAW ditanyatentangAzl. RasulullahSAW bertanva:,.Atru
kaliantelahmelakukannya'/" RasulullahSAW bertanyatiga kali. Tidak
seorangpun yangakanterwujudsampaihari kiamat,kecualiia pastiada.
( H R . B u k h a r iM u s l i m ) .
MenurutImam Muslim: "lngat,janganlahkalianmelakukannya. Allah
tidakmenetapkan untukmembuatseseorang
terwujudsampaiharikiamat
keculli ia bakalterwujud".
RasulullahSAW ditanyalagi rentangAzl. RasulullahSAW bersabda:
"Trdak dari setiapair ntani terwujud seoranganak. Jika Allah telah
berkehcndak untukmenjadikansesuatu. makatidakadasesuatupun vang
dapatmcnghalanginya". Lelaki yang lain benanyakepadaRasulullah
SAW. la berkata:"Aku mempunyaibudak perempuandan aku bcrazl
darinya.Aku tidak sukajika ia hamil dln aku mempunyaikernginan
sepertikeinginanseoranglaki-laki. Dan juga orang Yahudibercerita
bahwaAz1adalahbencana kecil."RasulullahSAWbersabdaorangyahudi
itu berdusta,jika Allah berkehendakmaka engkautak akan mampu
mengubahnya. (HR. Abu Daud).
RasulullahSAW ditanyalelaki, ia berkata:"Aku mempunyaiscorang
budakperempuandan aku berazldarinya.RasulullahSAW bersabda:
"SesungguhnyaAzl itu tidak dapat menghalangisesuatu,jika Allah
menghendaki."Kemudian lelaki itu datang lagi. ia berkatakcpada
Rasulullah SAW : "Sesungguhnya budakyangtelahakuceritakankepada
engkau,kini telahhamil."Rasulullah "Aku adalahhamba
SAW bersabda:
A l l a hd a nR o s u l - N y a .("H R . M u s l i m ) .
Menurutriwayat Imam Muslim juga: "Sesungguhnva aku mempunyai
budakperempuan dimanaia sebagaipelayan,penghidang makanan kami,
dan aku bergilir dalam menyetubuhinya. Tetapiaku tidak suka jika ia
hamil.RasulullahSAW bersabda: "Berhentilahjika engkaumau.Tetapi
akan datangpadanya,apa yang telah ditaqdirkanuntuknya."pergilah
lelakiitu danpadasuatuwaktudatanglah ia kehadapan RasulullahSAW
ia berkata:"Budak perempuanitu telahhamr1."RasulullahSAW bersabda:
"Aku telah memberitahukepadamubahwa akan datangkepadanya
sesuatuyangtelahditaqdirkanuntuknya".
S e s e o r a n gl a i n b e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W t e n t a n gh a l i t u .
RasulullahSAW bersabdaseandainya air mani yangakanmenjadianak
itu engkautumpahkandi padangpasir.niscayaAllah Akan mengeluarkan-
nya dari sana".Dan Allah pastiakanmenjadikanseseorang yang Dia-
lah penciptanya". (HR. Ahmad).
S e s e o r a n bg e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W . l a b e r k a t a ": A k u
812 I'lamul Muwaqi'in
m e n - q u c i l k adni r i d a r i i s t r i k u " . R a s u l u l l a hS A \ \ ' b e r t a n y a". K e n a p a
' '
engkaulakukanhal itu l ta berkata:"Aku Kasihandengananaknya.
Maka RasulullahSAW bersabda: "Jika hal itu merugikan.makarugilah
orangpersiadanor-rngRurnawi".Dalalnperkataanyanglainjikameruang
sepertiitu maka.janganlah Iakukan.Hal itu tidakmerugikanoraugpersta
d a no r a n gR u n r a w i . ( H R . .Muslim).
20. Llanyetubultii.ttti deri orah balukung:
SeorangwanitadarikalrngensahabltAnshorbertan)'a kepadaRrsulullah
SAW,tentangmcnyctubuhi kemalulnistridali arahdubuml'a(Belatriang)
Maka Rasululi:ihSAW rnenrbacakan firrran Allah: "lstri-istrinruadalah
(seperti)lahantempatkarnubercocoktanlm, makr dalangilahtetnpat
bercocoktanamitu sebagaimana karnukehendaki.menLrjulubangyang
s a r u " (. H R . A h m a d ) .
U m a r b e r t l n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W i a b e r k a t a ": C e l a k aA k u ' .
RasulullahSAW bertanya.Apa yang membuatkamu celaka?Umar
'Aku telah mengubahcara denganistriku, karenaia tidak
menjawab:
mauberbaliksedikitpun. Maka Allah menurunkan wahyukepadaRasul-
N1'aistri-istrirnuadalah (seperti) tempatkamu bercocoktanam,maka
saja engkau
d a t a n g i l a ht e n l p a tb e r c o c o kt a n a m i t u s e b a g a i m a n a
kehendaki. RasulullahSAW bersabda:"Setubuhilahdari depanatau
belakang tetapi takutlah akan haidh dan dubur". (HR. Ahmad dan
Tirmidzi).
Inilahyangdiperbolehkan olehAllah danRasul-Nyatentangbersetubuh
dari arahdubur Dan RasulullahSAW bersabda:"Terkutuklahorangyang
m e n y e t u b u h i s t r i n l ' a d i d a l a m d u b u r n y a . "D a n R a s u l u l l a hS A W
bersabda:"Barangsiapayang nienyetubuhiistrinyayang sedanghaid
ataumenyetubuhi istrinyadi dalamduburnya,ataudatangkepadadukun
ramal dan menpercayainyamaka ia telahmengingkariapa yang telah
d i t u r u n k a nk e p a d aN a b i M u h a m m a d " .R a s u l u l l a hS A W b e s a b d a :
"SesungguhnyaAllah tidak segan-segan demi kebenaranjanganlah
menyetubuhiwanita di dalam dubumya". RasulullahSAW bersabda:
"Allah tidakakanmcmandanglelakiyangbersetubuh denganlelakiatau
menyetubuhiwanita di dalam duburnya".RasulullahSAW bersabda
t e n t a n g o r a n g y a n g m e n y e t u b u h ii s t r i n y a d r l a m d u b u r n y a :" l t u
merupakan HomoSeksualtingkatrendah".(semuahaditsini diriwayatkan
oleh Imam Ahmaddi dalammusnad).
2 t . Hak seorongv,'anita/erlndap suantulla:
RasulullahSAW ditanya tentang apa hak seorangwanita terhadap
suaminya'l Rasulullah SAW bersabda: "Dia harusmemberintakanistrinyu
j i k a i a m a k a n ,m e m b c r ip a k a i a ni s t r i n y aj i k a i a b c r p a k a i a nt,i d a k

Buku Kecmpat.,.- 843


menamparistrinya dan tidak menjelek-jelekkanistrinya dan tidak
mernbiarkannyakecualidi dalamrumah".(HR. Ahmad danahli Sunnah).
T han melaknat wanita yang menyambungrambut dan yang meminta
di sambungkan ramb utnya:
Seorang wanita bertanya kepada Rasulullah SAW: "Putriku terkena
penyakit campak, lalu rontoklah rambutnya. Bolehkah saya me-
nyambungnya?"Beliau SAW menjawab:"Tuhan melaknatwanita yang
menyambungrambutnyadan wanita yang disambungkanrambutnya."
(HR. Bukhari dan Muslim)
23. Firasat buruk:
Beliau SAW ditanya tentangfirasatburuk. Beliau SAW menjawab:"Itu
adalahsesuatuyang merekadapatidi hati mereka.Maka jangan sampai
menghalangimereka."
24. 'Penggarisan:

Beliau SAW ditanyatentangpenggarisan.Beliau SAW menjawab:"Ada


sebagianparaNabi yang menggaris.Barangsiapamenyamaigarisannya
maka dia adalahpengikutnya."
25. Impian yang baik:
Beliau SAW ditanya tentangfirman Allah; bagi merakaberita gembira
di dalam kehidupandi dunia dan (dalam kehidupan)di akhirat. Beliau
SAW menjawab: "Itu adalah impian baik yang diimpikan atau
mengimpikanlelaki yang shalih." (HR. Ahmad).
26. Andaikata dia termasukahli neraka, niscaya memakaipakaian selain
itu.
KhadijahbertanyakepadaRasulullahSAW tentangWaraqahbin Naufal,
"Dia membenarkanmudan mati sebelumengkaumenjadi nabi." Beliau
SAW menjawab: "Aku bermimpi dia memakai baju yang putih-putih.
Andaikata dia termasukahli neraka,tentu tidak memakaipakaianitu."
27. Jangan ceitakan permainan syetandalam mimpimu kepadamanusia:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW,dia bermimpikepalanya
dipukul lalu menggelindingdandia mengejamya.Beliau SAW bersaMa:
"Jangankamu ceritakan kepadamanusiatentang permainansyetandalam
mimpimukepadamanusia."(HR. Muslim).
'Alla;bertanya
Ummul kepadaRasulullahSAW: "Saya melihat air mata
Utsmanbin Madh'un mengalir." Maksudnyasetelahwafat. Beliau SAW
menjawab:"Itulah amalnya,mengalir terhadapnya."
28. Hukum orang membawakeledai di atas kudanya:

t44 - I'lamul Muwaqi'in


Dihyah Al Kalbi benanyakepadaRasulullahSAW: "Apakah tidak aku
bawakankeledai untukmu di ataskuda, lalu beranakbigol yang dapat
kau naiki?" Beliau SAW menjawab:"Yang melakukanhal itu hanyalah
merekayang tidak tahu" (HR. Ahmad).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Persusuan


l. Memberi izin kepadapaman dari Persusuanuntuk benemu:
'Aisyah Ummul Mukrninin bertanyakepadaRasulullahSAW, Ia berkata:
"SesungguhnyaAflah saudaralaki-laki Abil Qoys meminta izin
kepadaku. Dan istrinya adalah orang yang pernah menyusuiku."
Rasulullah SAW bersabda:"Berilah izin untuknya karena ia adalah
pamanmu".(HR. Muslim).
2. Tidak menghalangiadanya satu atau duo isapan:
Seorang bangsabadui bertanya kepada Rasulullah SAW, ia berkata:
"Sesungguhnyaaku sudahberistri,kemudianmenikahlagi. Maka istriku
yang pertamamendugabahwa ia telah memusuhi istriku yang kedua,
dengansatu atau dua isapan".Maka RasulullahSAW bersabda:"Tidak
menjadikanharamsatu ataudua isapan".(HR. Muslim).
Sahlah binti Suhail bertanya kepada Rasulullah SAW, ia berkata:
"SesungguhnyaSalim telah rnencapaiapayang telah dicapai oleh seorang
lelaki berakaldenganakal merekadan ia masukkepadakamu. Dan aku
mendugabahwadi dalamjiwa Abu Huzaifahjuga adahal semacamitu".
Rasulullah SAW bersabda:"Apa yanagtelah engkau susupkankepadanya
menjadikanengkaumenjadimuhrimnya,dan hilangkanlahapayangada
di dalamjiwa Abu Huzaifah". Maka aku kembali,dan aku berkata:"Aku
telah menyusuinya.Maka hilanglah apa yang ada di dalam jiwa Abu
Huzaifah" (HR. Muslim).
Sebagiankelompok dari ulama salafmengambildalil denganhadits ini,
diantaranyaadalahAisyah akan tetapi sebagianbesar ahli ilmu tidak
mengambilnyasebagaidalil. Dan merekamengajukanbeberapahadits
tentangp€mbatasanpersusuanyang memuhrimkan, yaitu apayang terjadi
sebelum disapih, kepada anak kecil dan berumur dua tahun. Dengan
beberapapandangan:"Pertama,Banyaknya susuan,Dan juga melihat
hadits salim diatas.Kedua, bahwa semuaistri Rasulullah SAW berasal
dari kalangan orang kuat selain Aisyah". Ketiga, lebih berhati-hati.
Keempat,bahwapersusuananakyang sudahbesartidak menumbuhkan
dagingdan memanjangkantulang,sehinggatidak menghasilkansesuatu
yang menjadibagiandarinya,yang menyebabkankemuhriman.Kelima,
mungkin saja ini hanya khusus bagi salim saja, sehinggahal itu tidak

Buku Keempat...- E45


terjadi kecuali di dalam kisahnya.Keenam,sesunguhnya Rasulullah
masukke dllam rumahAisyahdandi sanaadaseoranglelakiyangduduk,
maka hal itu menjadikanmarahRasulullahSAW. Aisyah berkata:Dia
a d a l a hs a u d a r al e l a k i d a r i p e r s u s u a nR. a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a :
"Amatilah,siapasaudara lakintudaripersusuan. sesungguhnya persusuan
terjadikarenakelaparan".lHR.Bukharidan Muslim dengan lafal dari
I m a m M u s l i m ) .D i d a l a r rk i s a hS a l i r n .a d aj a l u r y a n gl a i n s e m e n t a r i l
persusuan di sini karenakcbutuhan.Sedangkan Salimdibesarkan clandi
rawat oleh abu uzaifah. tidak karena kebutuhan semata dan tidak ada
baginyasuatubagiandarikeluarga jika
yangdrrnasukinya, hal itu berdasar
padakebutuhan,makapendapatyangbersandar dengannyamerupakan
sesuatu yang sesuai untuk ijtihad. Dan mungkin metodeini merupakan
metodeyangpalingkuatdankepadapandangan inilahsyekhkita terlihat
condong.lYalhltuA' lant.
3. Haruntdari persusuonapa )ang harantdari hubungattdarah:
RasulullahSAW dimohon untuk menikahianak perempuanHamzah.
RasulullahSAW bersabda:"Tidak halal bagikukarenaia adalahanak
perempuandari saudaralelakiku dari satupersusuan.
Dan haramdari
persusuan,apayangharamdari hubungandarah".(HR. Muslim).
Uqbah bin Harits bertanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:Aku
menikahdenganseorangwanita. Kemudiandatanglahbudak wanita
berkulithitam.Ia mengatakan bahwadia telahmenyusuikami berdua.
, aka aku tidak
T e t a p i i a m e r u p a k a no r a n g y a n g s u k a b e r t l u s t a m
menghiraukannya. RasulullahSAW bersabda: "Bagaimana dengandia
padahalia telah mendugabahwa ia telah menyusui kalian berdua'l
Tinggalkanlah dia darimu.Maka RasulullahSAW menceraikan mereka
danmengawinkannya dengan orang lain". (HR. Muslim).
Menurut lmam Daruquthni: "Tinggalkanlahdia darimu. Tidak ada
kebaikanba-qimudi dalamdirinya".
Apa yanghilang dariku karenahakpersusuan:
SeoranglelakibenanyakepadaRasulullahSAW ia berkata:"Apa yang
hilang dariku denganadanyahak-hakpersusuan?"RasulullahSAW
bersabda:"Kebudakanseoranghambaatau budak perempuan".(HR.
Tirmidzi).
5. Sesuatuvang diperbolchkansebagai saksidalatn persusuan:
RasulullahSAW ditanya:Siapakahyang diperbolehkansebagaisaksi
RasulullahSAW bersabda:
dalampcrsusuan? "Lelaki atauperempuan"
(HR. Ahmad).

846 - I'lamul Muwaqi'in


Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Perceraian
l. Perceraicutorang t'angsetlattghaid:
Ada riwayat),angtetapdariUmarbin Khaththab bahwaia diranyatentang
perceraian anaklclakinyadariistrinyadimanaia sedanghaid.MakaUmar
b i n K h a t h t h a bn e n y u r u h d i a u n t u k m e r u j u k w a n i t a i t u u n t u k
menghidupinyasarnpaiia suci ilari haidnyakemudianhaid lagi. suci
lagi, kemudianjika ia ingin menceraikannya bilr'lahdiccraikan.
2. Menceraiu'anitotturg kotor m€nurutnttl,meskipunmenqtunvo.i
anak:
S e o r a n gl e l a k i b e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W . i a b e r k a t a :
Sesungguhnya istriku.begini...kcmudianja menceritakan kotom),amulut
istrinya.RasulullahSAW bersabda:"Ceraikanlahia". Dia berkata:Ia
mempunyaisaudaradan anak.RasulullahSAW bersabda:"Biarkanlah
mereka,danbicaralahdenganmereka.Jikamerckamempunyaikebaikan
maka lakukanlahscrnestinyadan.janganlah cngkau memukul istrimu
sepertiengkaumemukulbudakperempuanmu". (HR. Ahmad).
Seoranglelaki yang lain bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:
"Sesungguhnya istrikutidak menolaktangantanganyangmenggeraya-
nginya".RasulullahSAW bersabda: "Ubahlahjikaengkaumau".Dalam
riuayat lain:"Ceritakanlah".Dia berkata:"Sesungguhnyasayakhawatir
jika sayamengikutinya". RasulullahSAW bersabda:"Carilahkenikmatan
dengannya".
Haditsini dan haditsyang serupadipertentangkan denganhaditsyang
menetapkansecarajelas, tentangpencegahan mengawiniwanttatuna
susilameskipunorangyang mengharamkan mempunyaimetodeyang
berlainan. Berkatasebuahkekrmpok: "Yang dimaksudkan rabaandi sini,
adalahmerabayangbenar,bukan rnerabasecarakeji". Berkatakelompok
lain: "Justruini terjadisecaraberturut-turuttanpapilihan". Hanyasaja
apa yang di larangadalahterjadinyaakad terhadapsuatuperzinahan.
Itulahyangdiharamkan. Berkatakelornpoklain: "Justruini menetapkan
sesuatuyanglebih ringan.dari suatubentukkerusakan,untuk menolak
kerusakan yangIebihparah.Kerena,jika diperintahuntukmenceraikan-
nya dikhawatirkanwanita itu tidak mampu menahannya,yang pada
akhirnyamenjatuhkanya ke dalamkeharaman". Maka dalamkondisiini
diperintahkan untukmengisolirkannya, kerenaadanyarabaanyangterjadi
sesudahakadnikah mempunyairesikoyang lebih sedikitdari padahal
itu terjadihinggatahapmencapaiperzinahan.Berkatakelompoklain:
"Hadits ini lemah dan tidak mcmpunyaiketetapanhukum". Berkata
kelompok lain: "Dalarr hadits ini tidak ada suatuperunjukbahwa ia
seorangahli zina,hanyadisitudikatakan,bahwaia tidak mau mencegah

Buku Keempat... - 817


tanganyang merabanyaatau meletakkantangandiatasnyaatau sesuatu
yang serupa.Karenaitulah, ia terkenahukum yang lebih lunak dan tidak
ditetapkansebagaibentukperbuatankotor dan besar.Tetapihal ini tidak
menjaminbahwaia tidak tertarik untuk melakukanperzinahan.Maka ia
diperintahkanuntuk menceraikannya,dengan dasar meninggalkan
sesuatuyang meragukankepadasesuatuyang tidak meragukan.Ketika
diceritakanbahwaia akanmengikutitindakanwanitaitu dantidak mampu
menahandiri darinya, maka pendapattentangkebaikanmengisolimya,
lebih rajih (kuat) dari pada pendapatuntuk menceraikannya.Dengan
adanyapenuturanbahwaia tidak mampumenepisorangyangmerabanya
maka perintah untuk mengisolirnya,kemungkinanmerupakanmetode
yang paling rajih. WallahuA'lan.
3. Seorang wanita yang ingin kembali kepada suaminya yang pertama,
dipersyaratkanharus bersuamidenganorang lain:
S e o r a n gw a n i t a b e r t a n y a k e p a d a R a s u l u l l a h S A W , i a b e r k a t a :
"Sesungguhnyasuamiku telah menceraikanku,sebanyaktiga kali dan
sesungguhnyaaku telah kawin dengan lelaki yang lain, dan ia telah
menyetubuhikutetapi temyatabersamanyatidak adasesuatukecualiaku
seperti gantunganpakaiandan ia tidak mendekatiku kecuali dengansekali
sentuhanringan.Alupun tidak dapatmencapaisesuatuapapun.Apakah
aku boleh berpindahkepadasuamikuyang pertama?"Maka Rasulullah
SAW bersabda:"Janganlahengkau berpindah kepada suamimu yang
pertama,sehinggaorang lain mencicipi madumudan engkaumencicipi
madunya." (HR. Bukhari Muslim).
RasulullahSAW juga ditanya tentangseoranglelaki yang rnenceraikan
istrinya dengantalak tiga. Maka ia kawin denganlelaki lain ditutuplah
pintunya dan diturunkan tirainya. Kemudian lelaki itu menceraikanwanita
itu sebelumia menyetubuhinya.RasulullahSAW bersabda:'Tidak halal
bagi suarniyangpertama,sampaiia bersetubuhdenganlelaki yanglain."
(HR. Nasa'i).
Muhallil (orang yang mengawiniseorangwanita yang ditalak tiga agur
suamiperlama dapat mengawininyalagi):
Rasulullah SAW ditanya tentang kambing hutan yang dipinjamkan.
RasulullahSAW bersabda:"Itulah muhallil". KemudianRasulullahSAW
bersabda:"Allah mengutukorangyangmenjadiMuhallil danorangyang
dimuhallili". (HR. Ibnu Majah).
5. Kufumya orang yang mendapat kenikmatan:
Seorangwanita bertanyakepadaRasulullahSAW tentangkufumya or-
ang yang mendapatkenikmatan:Maka RasulullahSAW bersabda:

E4E- I'lamul Muwaqi'in


''Seandainya
salahseorangdari kalianmempunyai
masayang pan1ang
dalammengabdiorangtuanyasehingga
menjaciiperawaniuamakaAl
lah memberinyarizki berupaseorangsuami,
<ianAllah memberirizki
dari_suaninya itu berupaanakdanharta.Tetapiiornu.tu
J.ngon .ungu,
murka.Maka kamu berkata:..Aku tidak
rn"flirot,aonyui_i yang baik
samasekali',.(HR. Ahnlad).
6. Cerai tiga kali dalatn satu majlis:
Rukanahbin Abdi yazid m
sarumaj risrnaka
har,,.:li"J:l\ffi':',1fi
;::::il: j'::":11
l::lil
Laluia bertanya
kepada
Rasulullah Saq altanyulun iigui_rnu.ngtou
menceraikannya?" Dia berkata:,Aku menceiaikannyi seianyattiga
kali."Rasulullah SAWbert;rnya:,..Dalam saturnallis?1, Dia menlawab:
"Benar".MakaRasulullah SAW bersabda: ,,Uri it,
U..,i.usarukali
ru1uklah diajika engkaumau".Dia berkata: ..Vat
a atu merulutnya,,.
IbnuAbbasmeriwayatkan: ..Bahwa
sesungguhnya talakitu terjadipada
,
setiapmasasuci dituturkan olehIma_ An.Ia _fu U.rtuto,i..itopoa*u
Sa'id bin Ibrahim.Ia berkara:BapakkuU...".ito
t.llautu Ou.i
Muhammad bin lshakberkata: Daudbin at esnin lerceriti kepadaku
darilkrimahbudakyangdimerdekakan olehIbnuAbbas.imlm eirmacl
menshahihkan sanadhaditsini danmengambilnya sebagla.gurnen. negltu
.1ugadenganimamTirmidzi.Abduno.raqb..iutu,
tAiui,r'J,; o"..".ita
kepadaku, ia berkata:Ceritakepadatu,rUugirno._g
U^rii.rl U"ouf.
yangdimerdekakan olehRasutullah SaW aa.;fmimitr oailinu aooas
berkata:Abu yazid Abu Rr
isrinva vaitu ummi
Rukanah'dan kemudian.ii'lll::::'aik'an
berzina.Makaabu*"u,""n;:ff
:f.";fjJd"'."JlJ,i#1f
,ffiffi :l
"Tidak adayangcukup dariku,kecuuti
."p".ti cutupifa r"io,ong ,u_uu,
yang aku ambil dari kepalanya.Maka pisahkanlah
antaraaku dan dia.
Maka RasulullahSAW rnenekankemaiahannya
aun n .iailotun aUu
Rukanahdan isrrinya. Kemudian Rasulullah
SaW U..ruiOu*L"puAuor_
ang yang menghadiri pertemuanitu: .,Apakah
kalian tahu bahwa
seseorang mungkin menyerupaidenganAbu yazid
dalam hal ini atau
rni, dan seorangyang lain menyerupai
ini atau ini,,. Mereka berkata:
"Benar". RasulullahSAW bersabda
kepadaAbu Voria, lC".uitunfoh
ia". Maka ia melaksanakannya.Rasuluilahsaw u..r"Ja* iRujuklah

,"#ft t*$
ililyii:"i.,lx?:l_?:iL:TT:"';:"l
bersabda:.,Aku telah mengetahuinya,
rujuklah. noruiuiiufl SeW
membacaayat:,,HaiNabi apabilakamu
menceraikan istri_istrimu,
maka
h e n d a k l a he n g k a u c e r a i k a n m e r e k a p a d a
*uktu _.."ku o"put
(mcnghadapi) iddahnya(yangwajar),,.

Buku Keempat.,.- g49


BcrkataImam Abu Daud:CeritakcpadakuAhrnadbin Shalih.berkata:
C e r i t a k e p a d r k u A b d u r r a z a q .m a k a i a m e n u t u r k a n n y aS. a n a di n i
melupakan jalan lainyangrncngikutiIbnuIshakdanapayangditakutkan
tcntangAdlis (menyembunyikan tokoh sanad).Dari Ibnu Ishakdrmana
ia berkata:"la berceritakepadaku:lni merupakanmadzhabImam Abu
Daud.l)enganjalan ini, Ibnu Abbastelahmemberifatwadari salahsatu
ri$'ayatnya. Haditsini rnerupakan haditsyangshahihyangdiriwavatkan
darilbnu Abbas.Merupakanriwayatyangshahihbahwaia memberlaku-
kan trlak sepertiitu sebagaitalaktiga, sesuaidenganpandanganUmar
Bin Khattab.Begituj ugamerupakan haditsyangsohihbahwaRasulullah
SAW mcnganggap riga kali talakitu sebagaitalak satu.Hal itu berlaku
padr nasa hidup RasulullahSAW lalu pada masapemerintahanAbu
Bakardan permulaanmasapemerintahan Umar bin Khattab,dan tetap
m e r r a k a i n y l b e r s a m ap a r a s a h a b a t t. a n p ap e r n a h m e n y i a k a n n y a .
Meskipunitu seakansesuatu yangniustahil.Hal itu menunjukkan bahwa
mcrckilbcrfatwadengandalil tersebut, padantasahidupRasulullahSAW
dannrasaAbu Bakardanmemanghaditsitu merupakan fatwaRasulullah
SAW . sementara pandangandi atasmerupakanfatwa Umar dan Ibnu
Abbas,danparasahabatnremberlakukan fatwatersebutseakanmereka
mcngambildcngan.tanpaada pertentangan samasekalidan mungkin
sajapendapatUmar ini bennaksudmemberihukumandandisiplin kepada
kaunr muslimin,agar mercktrtidak bebasdalam hitungantalak". Ini
merupakanijtihad dari Umar bin Khattab dengan tujuan mencari
kemaslahatan yang layak,menurutpandangannya. Dan kita tidak wajib
meninggalkan apayangtelahdifatwakanolehRasulullahSAW,dimana
para slhabatjuga memakaifatwa ini, padamasaRasulullahSAW dan
m a s a K h a l i f a h n y a .S e t e l a he n g k a u m e n g e t a h u it e n t a n g h a k e k a t
permasalahan ini rnakaberkatalahdenganapayangengkaukehendaki.
Dan kepadaAllah kita memohonpertolongan.
Tidttkada taktk ket:uali sesudahnikuh:
Seoran,elelaki bertanya kepada Rasulullah SAW ia berkata: Aku
mengawiniscorangperempuan,sementaraia adalahorangyangbertalak
tigakali.RasulullahSAW bersabda:"Kawinilahia karenasesungguhnya
tidak adatalak.kecualisesudahnikah".
RasulullahSAW ditanyatcntangseoranglelakiyangberkata:"Padasuatu
hari, aku mengawini seorangrvanitayang dicerai. RasulullahSAW
bertanya, yangbelumdimilikinya".(HR. Daruqutni).
menceraiseseorang
Orrutg yortgnutnriliki tulak tulalcthsuanti:
ScorangbudakbenanylkepadaRasulullah SAW ia berkata:"Sesungguh-
n y a m q i k a n p e r c m p u a n ,t e l a h m e n g a r v i n k a n k u
d a n s e k a r a n gi a

850 - I'lanrulNluwaqi'in
bermaksudmenceraikanku dari istrikLr".Maka RasulullahSAW memuji
kepadaAllah dan menyanjungNya, RasulullahSAW bersabda:"Apa
peduliorang-orangyangtelahmengawinkan budakmerckadenganbudak
wanita mereka, kemudianbermaksudmemisahkanmereka.lngatlah,
sesungguhnyaorangyangmemiliki talakadrlahorangmemberimahar".
(HR. Daruquthni).
Rasulullah SAW ditanyatentangseoranglelakiyangmenceraikan
istrinya
sebanyak tigakali secarakumpul.Rasulullab
SAW berdiridenganrnarah.
kemudianRasulullahSAW bersabda:"Apakahkalianmempcrmainkan
Kitabullahsementaraaku masihadadi antarakalian?"Lalu berdirilah
seoranglelaki.yangkemudianberkata:"WahaiRasulullah,apakahaku
harusmcmbunuhnya".(HR. n-asa'i).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Khulu'


Khulu' adalahperceraian
ataspermintaanpihakistri denganpemberian
gantirugi dari pihak istri.
l. Apakah l-avuk, seorattglelaki nrengttmbiLsebagianharta istriry,adan
menceraikanttva?
Tsabitbin Qois bertanyakepadaRasulullahSAW ia bcrkata:"Apakah
layak,jika seoranglelaki mengambilsebagianhartaistrinyakemudian
menceraikannya'?" RasulullahSAW bersabda:"Benar". Ia berkata:
"Sesungguhnya aku telahmemberisedekahkepadanyaberupaduabidang
kebun. Keduanyaberadadi dalam kekuasaannya". RasulullahSAW
bersabda: "Ambilah ia dan cerailahia". (HR. Abu Daud).
IstrinyamengadukepadaRasulullahSAW,danlebihsenangjikamereka
bercerai.Sebagaimana dituturkanolehImam Bukhari,ia berkata:"Wahai
Rasulullah,Tsabit bin Qois tidak mempunyaicela dalam akhlak atau
agama,tetapiaku tidaksukaakankekufurandi dalamIslam".Rasulullah
S A W b c r s a b d a ": A p a k a h e n g k a ua k a n m e n g e m b a l i k a n
kebun itu
kepadanya'?" la berkata:"Benar". Makr RasulullahSAW bersabda:
"Terimalahkebunitu, dantalaklahia dengantalaksatu".
Menurut Imam Ibnu Majjah: "Sesungguhnya aku tidak suka kufur di
d a l a m l s l a m . d a n a k u t i d a k m a m p u u n t u k m e m b e n c i n y a "M
. aka
Rasulullah SAW menyuruhmengambildarinyascbidangkebunmiliknya.
Titik. tidak adatambahrn.
MenurutImarnNasa'i.sesungguhnya Rasulullahnrcmberilatwl kepadu
wanita itu. agar menanti satu kali masahaid. Dari lmam Abu Daud
diceritakan.bahwaRasulullah SAW nienyuruhnya untukberiddahdcngan
satukali rnasahaid.

Buku Keemoat..,- 851


2. Jika seorangwanita menuduhad.anyataLakdari suaminya.
RasulullahSAW memberi fatwa, bahwajika seorangmendakwatentang
adanyatalak dari suaminyadan untuk itu ia mempunyaiseorangsaksi
yangadil, makasuaminyadimintabersumpah. Jika ia bersumpah,
maka
batallah kesaksiansaksi. Jika menghindar,maka penghindaranitu
merupakansaksiyang lain dan salahnyatalak.(HR. Ibnu Majjah dari
riwayatAmr bin Abi Salmah,danjuga diriwayatkanolehImamMuslim
dalam kitab "Shahih"-nya.

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Dhihar dan Li'an


1. Orang yang dhihar kepada istinya, lalu menggaulinya sebelum
membayardenda:
RasulullahSAW ditanya tentangseoranglelaki yang melakukandhihar
kepadaistrinya,tapi lalu menyetubuhinya sebelumdendakepadanya.
Rasulullah SAW bertanya:Apakah yang membuatmumelakukannya-
semogaAllah mengasihimu- ? Ia berkata:"Aku melihatnyadalam
pakaianyang tipis dalam sinar terang rembulan". RasulullahSAW
bersabda:"Janganlahengkaumendekatinya,sampaiengkaumelaksana-
kan apayang telah diperintahkanoleh Allah". (Hadist Shahih).
- Dhihar adalahucapanseorangsuami kepadaistrinya; engkaubagiku
adalahsepertipunggungibuku.
2. SeseorangMenemukanlnki-laki ktin BersamaIstrinya:
Seoranglaki-laki bertanya kepada Rasulullah SAW ia berkata: "Jika
seoranglaki-laki menemukanistrinya bersamalaki-laki lain, maka
berbicara,kita menjilidnya. Jika ia membunuh,kita bunuh. Jika ia diam
dalamkemarahan?"RasulullahSAW berkata:"Ya, Allah bukalah".Maka
RasulullahSAW berdoa.Maka turunlahayattentangli'an. Maka lelaki
itu dibericobaandenganhal itu. Kemudiania dan istrinyadidatangkan
kepadaRasulullahSAW dan lalu melakukansumpahli'an. (HR. Mus-
lim).
- Li'an adalahsumpahuntuk saling mengutuk.Jika seorangsuami
melakukansumpahli'an terhadapistrinya,berarti ia telah menuduh
istrinya melakukanperbuatanserong.
3. Tbntangorang yang ragu akan anak yang dilahirkan istinya:
Seoranglelaki yang lain bertanyakepadaRasulullah SAW, ia berkata:
"Sesungguhnyaistriku telah melahirkananakdi atasalastidurku, berupa
seorangbayi berkulit hitam. Sementarakami sekeluargatidak pernah
ada yang berkulit hitam". Rasulullah SAW bertanya:"Apakah engkau

852 - I'lamul Muwaqi'in


mempunyaiseekorunta?"ia berkata:"benar".RasulullahSAW kembali
bertanya:"Apa wama kulitnya?"ia menjawab:"Merah". RasulullahSAW
bertanya:"Apakah tidak ada bintik-bintik keabu-abuan?" Ia berkata:
"Benar" RasulullahSAW bersabda:"Mungkinkahkejadiannyasepeni
itu?" ia berkata:"Mungkinkahitu turunandarinenekmoyang?"Rasulul-
l a h S A W b e r s a b d a :" M u n g k i n a n a k m u i t u b e r a s a l d a r i n e n e k
moyangnya".(HR. BukharidanMuslim).
Hukum dua orarLgyang bersumpahLi'an:
RasulullahSAW menghukumicerainyaorang yang telah melakukan
sumpahli'an dan tidak boleh berkumpulselamanya.Si istri berhak
mengambilmaskawinnya,terputusnya hubungandarahantaraanakdan
ia
bapaknya,dan dihubungkandengannasabibunya. Dan wajibnya
hukumanbagi orang yang nrendakwazinahkepadawanita.Gugurnya
hukumandari si suamidan ia tidak wajib memberinafkah,pakaiandan
r e m p at i n g g a ls. e l e l a hp e r c . r a i r ni l u .
5. Orangyangmelakukandhiharkepadaistrinya,kemudianmenyetubuhi-
nya sebelummembayardelda:
Salamahbinti Shorr al-Ba1,adlibertanyakepadaRasulullahSAW, ia
b e r k a t a :" A k u b e r d h i h a rd a r i i s t r i k u s e h i n g g ab e r l a l u n y ab u l a n
Ramadhan.Padasuatumalam ia melayaniku,padasaatitu terbukalah
bagikusesuatu darinya.Maka aku tidakberdiamdiri untukberhubungan
dengannya".RasulullahSAW bersabda;"Engkau melakukanhal itu,
wahai Salmah".Aku berkata:"Aku melakukanhal itu, dan aku orang
yangsabardenganperintahAllah. Maka hukumlahakudenganapayang
ditetapkanoleh Allah". RasulullahSAW bersabda:"Merdekakanlah
seorangbudakperempuan" Aku berkata:"Demi Dzat yang mengutusmu
dengankebenaran,aku tidak memiliki budak selaindia". Sambil aku
menepukbudakku.RasulullahSAW bersabda: "Maka puasalahselama
dua bulan berturut-turut".Aku berkata:"Bukanlah apa yang telah
menimpakuitu karenapuasa?"RasulullahSAW bersabda:"Berilah
makanenampuluh orangmiskin denganenampuluh gantangkurma".
Aku berkata:"Demi Dzat yangmengutusmu dengankebenaran sebagai
seorangnabi,setiapmalamkami dalamkelaparan.Kami tidak mempunyai
makanan".RasulullahSAW bersabda:"Pergilahkepadaorang yang
mempunyaisedekahdari banr Zuriq, maka ia akan memberikannya
kepadamu.Kemudianberilahmakanenampuluh orangmiskin dengan
enampulLrhgantangkurma.Dan makanlahbersamakeluargamuapayang
tersisa".Maka aku kembali kepadakaumku,maka aku berkata:"Aku
menemukandr dalam diri kalian kesempitandan jeleknya pandangan
dan aku menemukanpadaRasulullahSAW keleluasaan dan bagusnya

Buku Keempat,..- 853


pandangan. DanRasulullahmenyuruhkuuntukmemberisedekah
kcpada
kalian". (HR. Ahmad).
Khaulahbinti Malik bertanyakepadaRasulullahSAW'ia berkata:Bahrva
sesungguhnya suaminya- Aus bin Shomit- melakukandhiharkepadanya,
dandia mengadukannya kcpadaRasulullahSAW makaRasulullahSAW
menasehatinya denganucapannya:"BertaqualahkepadaAIlah. karena
i a a d a l a ha n a kl e l a k ip a m a n m u "M
. a k a R a s u l u l l a hS A W t i d a k h c n t i
hentinyamelakukanhal itu. sampaiturunnyaayat:"Sesungguhnva Al-
Jahtelahmendengar perkataanwanitayangmemajukangugatankepada
kamutentangsuaminya,danmengadukan (halnya)kepadaAIlah '. N4eka
RasulullahSAW bersabda:"Dia harusmemcrdekakanseorangbudak
perempuan".Wanitaitu berkata:"la tidak menentukannnya". Rasulul-
lah SAW bersabda:"Berpuasalah dua bulanbcrturut-turut".la berkara:
"la orangyangsangattuayanglidak mampuberpuasa". RasulullahSAW
bersabda:"Bcrilah makanenampuluh orangrniskin" ia berkata:: 'Dia
t i d a k m e m p u n y a is e s u a t u p u ny a n g d a p a t d i s e d e k a h k a n " \ , l a k a
RasulullahSAW datangpadasaatitu denganmembawl keranjangberisi
buah kurma.la berkata:"Wahai Rasulullahaku akan memperlihatkan
kepadanyakeranjangyang lain" RasulullahSAW bersabda:"Baiklah
engkau,pergilahdanberilahmakanenampuluhorangntiskinuntuknla.
dan kembalilahkepadaanak lelaki par.nanmu". (HR. Ahmad dan Abu
Daud).
Menurut lafal Imam Ahmad: Wanitaitu berkata:"Dalam masalahku-
demi Allah - dan masalahAus bin Tsanit. Allah telah menurunkan
p e r m u l a a ns u r a t M u j a d i l a h " . I a b e r k a t a :" A k u m e n d a m p i n g i n y a ,
sementaraia merupakanorang yang sangattua yang sangatburuk
perangainyadan menjemukan".Ia berkata:"Maka ia masukkepadaku
suatuhari,karenamengetnbalikan sesuatu.makaia marahdan berkata:
Engkaubagikuadalahsepertipunggungibuku.Kemudiania keluardan
dudukdi tempatpeftemuankaumnyabeberapa saat,kemudiania masuk
kepadaku.Saatitu ia menginginkantubuhku."la berkata:Aku berkata:
"Jangandemi dzat dimanajirva Khuwailahberadadalarnkekuasaan
Nya,janganmenyentuhku. Telahkau katakanapavangengkaukatakan.
sampaiAllah dan Rasul-Nyamenetapkan suatuhukumanbagi kita". Ia
b e r k a t a : " M a k a i a m e n e r k a m u ,m a k a a k u m e n g h a l a n e i n v ad a n
mengalahkrnnya, sepertimenangnyaseorangwanitatcrhadapseorang
tua yang lemah.Makaaku mclemparkannya dariku.kernudianaku keluar
ke rumahtetanggaku danmeminjamkain darinya.Kernudianaku keluar
menghadapRasulullahSAW dudukdi hadapannya danmenuturklnapa
yang aku alami dan aku mengadukanapa yang aku temukandengal
perangainya". Maka RasulullahSAW bersabda: "WahaiKhuwailah,an ,

854 - I'lamul Muwaqi'in


lelakipamanmuadalahorangyan-usangattua,nllka bertaqwalahkcpacllr
A l l a h . M a k a d e m i A l l a h , a k u t i d a k a k a n b c l h c n t i s a m p a iA l l a h
menurunkanAl-Qur'an." Maka llasulullah SAW ntcnutupmukanyil
sebagaimana ia mcnutupmuka.dankemudiu ntclcpasktnnvl. Rasuluilrth
SAW bersabda: "WahaiKhuwailah,sesungguhnya Allah tclahmcnurult
kanwahyu t e n t a n g
d i r i m u d r n s u a m i n u " .
K e t n u d i a nR a s u l u l l a S h AW
rnembacakan ayat: "Sesungguhnya Allah teliill lllendengar perkatliin
p e r k a t a a nr v a n i t ay a n g m e n g a j u k a ng u g l t a n k e P a d rk a r n ut c n t r l n - q
suaminyadanmengadukan (halnya)kcpadaAllah . satttpitipaclafit matt
Allah: "Dan bagi orang yang kafir ada siksaln yang arrtlt pcdih' la
' P t ' r i n t a h l a hi i t u n l u k
b e r k a t a :M a k a R l s u l u l l a h S A W b e r s a b d a :
memerdeklkanbudakrvanita".Dan menuturklnscpertiyiLngdlhulu.
M e n u r u t r i l v a y a t I b n u M a j a h : S c s u n l g u h n y l i a b c r k a l a :" W a h l r i
Rasulullah.ia mcmakanmudaku.danrncnl'cnraikltluntuknyadi dalatn
perutku,sehin-c-sa tuaumurkudangugunlyaanakkull tlrclakrrkan dhihal
padaku.Ya Allah, aku mengadukcpada-Mu. dan tidak rkan berhenti
sampaimalaikatJibril as menulunkanayat-a)'atitu". Yaitu ernpatalal
permulaansuratAl-Mujadilah.

'Iddah
Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Masa
S e s e o r a n gy a n g d i t i n g g a l n t a t i d a l a r r k e a c l a a nm c n g a n d u n -dqa n
m el r h i r k r n r r y sa e ( e l . rlhe m r r t i r ni tu :
Sabi'ahAslamil'ahbertanyakcpadaRasulullahSAW,scment|:Iril sullrrlr
meninggaldan ia telahmclahirkananaknyasetclih kctnatian suatninl'aittr. Ia
berkata:Maka RasulullahSAW mcnrberifatrvakepadakuhaht'asesungguhnva
akutelahhalalketikiraku rnelahirkan anakku.dantnenl'urtthku untukntcnikaJl
lagijika waktu itu tclahtiba.
''Bagainlanrl
Menurutriu al'atlmam Bukhari:Sesurtgguhnl a ia tlitanl'a:
RasulullahSAW mer.nberi fatua kcpadanya'1"la tnenjas'lb:"RasulullahSAW
memberifatwakepadlku. jika ilgarlku nlclliklll .
aku tclahnrelahilkart.
Sementara Ummu Kultsunlbinti Uqblh meruprkln i:;tli Zubairbin -\l
'Awwam,ia berkatakcpadanya - semcntara ia scdangmenglndunu:"Pcrhaikilah
aku dengansatukali ttlakan". Mlka Zubair mcnalaknyadtngan lillltk sllttr.
K e m u d i a ni a k e l u a r u n t u k s h a l a tb e r j a r r l ' a h .k c t j k a i l k c n r b a l ii r l t c ' l a l l
melahirkan analnya.MakaZubairbcrkatlkepadlnya: EngknLt nrenipuku. ntakrt
Allah akanmemperdayaimu". KemudianZubairdalan-c kepadaRasulLrllah SAW
'ltlalt
danmenanyakan tentangmasalahittr.Maka RasulullahSAW bclsabdl:
ditetapkanbataswaktunya,pinanglahia untuk dirinru".(HIt. lbnu Mrtjjah)
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y ao l e h F a r i ' a h b i n t i N ' l a l i k .i a b e l k a t a :

Buku Kecnrpat... - ll55


"Sesungguhnyasuamikupergi mencaribudaknyavane ming-nat.Sehingga
ketika ia akanpulang,ia menemukanmerekadan kemudiannrembunuhnya.
Maka aku memohonagar ia mengembalikankepadakeluargirnya,'. Dan ia
berkata:"Sesungguhnya suamikutidak meninggalkan untukkuseorangbudak
yangdimilikinya,juganafkah".RasulullahSAW bersabda: "Benar".Ia berkara:
Maka aku pergi,sehinggaketikaaku beradadi Masjidil Haramaku dipanggil
olehRasulullahSAW ataumengutus seseorang untukntemang-eilku kepadanya,
makaRasulullahSAW bersabda: "Bagaimanakatamu'l''Makaaku mengulangi
k i s a h y a n g t e l a h a k u t u t u r k a n k e p a d a n y a .R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a :
"Berdramlahengkaudi rumahmusampaihabisnyabataswaktu". Maka aku
beriddahdi dalamnyaselanaempatbulansepuluhhari.Ketika Utsnan diutus
kepadaku,maka ia bertanyatentanghal itu dan aku menceritakannya. Ia
mengikutinyasampaiselesai. (HR. Ahlissunnah dannterupakan hadistshahih).
Rasulullah SAW memberifatwakepadaistriQoisbin SyamasdanJamilah
b i n t i A b d u l l a hb i n U b a i k e t i k ai a m e l a k u k a nk h u i u ' d a r i s u a m i n y aM
. aka
RasulullahSAW menyuruhnyauntuk menantiselamasatukali masahaid dan
mengumpulkannya bersamakeluarganya. (HR. Nasa'i).
MenurutImam Abu DauddanTirmidzi, diriu'ayatkandari lbnu Abbas:
Sesungguhnya istri Tsabitbin Qois melakukankhulu'dari suaminya.Maka
RasulullahSAW memerintahkannya untukberiddahselamasatukali masahaid.
BerkataImam Tirmidzi: "hadistRabi'ini merupakanhadistshahih,bahwaia
diperintahuntukberiddahselamasatukali masahaid".
Menurutriwayatlmam Nasa'idanIbnu Majjah denganlatal Maajjah-
diriwayatkandari rabi', ia berkata:"Aku melakukankhulu'dari suamiku.
kemudianakudatangkepadaUtsman."Maka aku bertanya:"Apakahakuharus
beridah?"BerkataUtsman:"Tidak adaiddahbagimu,kecualiadasuatuyang
dijanjikan untukmu. Maka berdiamlahengkau di sisinya sampai engkau
i e n s t r u a ssi a t u k a l i " . I a b c r k a t a :" H a l i t u b e r a r t im c n g i k u t i
m e n g a l a mm
keputusanketika memutuskanperkaraMaryam al-Mugholiyah.yang rnana
merupakanistri Tsabitbin Qois yangkemudianmelakukankhulu' kepadanya.

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Tetapnya Nasab


l. RasulullahSAW menerimapengaduandari Sa'adbin abi Waqashdan
Abd bin Zam'ah,yang memperdebatkan rentangseorangbocahlelaki.
Maka berkatalahSa'ad:Dia adalahanaksaudaralelakikuUtbahbin Abi
Waqashyangdipersaksikankepadakubahrvaia adalahanaknya.Lihatlah
persamaannya. BerkataAbd bin Zam'ah:"Dia adalahsaudaralelakiku,
yangdilahirkanolehibunyadi atasalastidur bapakku".Maka Rasulullah
SAW mengamatipersamaannya. KemudianRasulullahSAW melihat
persamaan yangsangatjelas denganUtbah.RasulullahSAW bersabda:

856 - I'lamul Muwaqi'in


"Dia milikmu, wahaiAbd, anakadalahbagi orangyangmelahirkandan
orang yang berzinah, baginya ada perintang. Wahai Saudah,engkau
terhalangdarinya". Maka ia tidak melihat kepadaSaudahsamasekali.
(HR. Bukharidan Muslim).
DalamriwayatImam Bukhari: "Dia adalahsaudaralelakimu,wahaiAbd".
Menurut Imam Nasa'i: "Dan terhalanglahengkaudarinya,wahaiSaudah.
Dan ia bukanlah saudaralelaki bagimu". Menurut Imam Ahmad:
"Adapun harta warisan adalah untuknya. Sementaraengkau terhalang
darinya,karenaia bukanlahsaudaralelakimu".Maka RasulullahSAW
menghukumidan memberi fatwa tentangstatusanakkepadaorang yang
mempunyai alas tidur, karena berdasarkepada orang yang mendiami
alastidur itu. Dan memerintahSaudahuntukterhalangdarinya,dengan
dasaradanyakeserupaandenganUtbah. RasulullahSAW bersabda:
"Tidaklah bagimuia adalahseorangsaudaralelaki, karenaadanyakeseru-
paan",dan RasulullahSAW menjadikannyasebagaisaudaralelaki dalam
hak waris. Fatwa RasulullahSAW di atas mengandungarti, bahwa
seorangbudakperempuanadalahalastidur.Dan hukum untuknyajuga
tengah-tengah.Dalam satu kondisi berdasarpada keserupaan,dan
setengahnya berdasardalam persusuan.Ketetapanmengenaihal ini,
menctapkanjuga tentang tanggungandan hubungan muhrim. Namun
tidak menetapkanhubungandalamhak waris danhafakah.Sebagaimana
anakhasil dari zina.Ia merupakanseoranganak,dalamarti sebagaisalah
seorangmuhrimnya. Tapi ia bukanlahanak dalam arti sebagaiseorang
ahli waris yang berkedudukansebagaianak. Contoh mengenaihal ini
banyaksekali,dari padaapayang telahdituturkan.Dan jelaslah tentang
pengambilansuatuhukum dari hukum danfatwa ini. dankepadaAllahlah
kita memohonpertolongan.

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Berkabung Terhadap


Orang Mati
L Seorangwanita bertanya kepada Rasulullah SAW, ia berkata: "Wahai
RasulullahSAW,sesungguhnya anakperempuanku telahditinggalmati
suaminya,sementaramatanyasakit.Apakah kami boleh membericelak
padanya?"Maka RasulullahSAW menjawab:"Jangan",dua atau tiga
kali. (HR. BukharidanMuslim).
RasulullahSAW mencegahseorangwanitaberkabunguntuk orangyang
meninggal,lebih dari tiga hari. Kecualikepadaseorangsuami,karena
untuk itu ia boleh berkabungselamaemparbulan seputuhhari, tidak
memakai celak, tidak memakai parfum, tidak memakai pakaian yang
berwarnadan ia mendapatkeringananketika mandi karenasuci, ia boleh

Buku Keempat.., - 857


memakaisedikitwewangian.(HR. tsukharidan Muslim).
Menurut riwayat Abu Daud dan Nasa'i: "Dan tidak mewamai kuku
d e n g a np o h o n i n a i " . M e n u r u t I m a m N a s l ' i : " D a n t i d a k m e n y i s i r
rambutnya".MenurutImamAhmad:"Dan tidakmemakaipakaianyang
berwarnacerah.tidakr.ncrnakai pakaianyan-ediwamaigarismeman;ang,
tidak mcmakai perhiasan. tidak nrengecat kuku dengandaun inai, dan
tidakbercelak. Semenlara UmIniSahmahmemberib:rlscmpadamatanya,
ketika meninggalnyaAbu Salamah".RasulullahSAW bertanya:"Apa
ini, wahai Umnri Salamah'?" [a berkata:"ltu adalahku]it pohon yang
pahit yang tidak mempunyaibau wangi". Dan jangan mcmakaidaun
inai.karenaitu berartimewarnaikuku.menghiasiwajahataumerif,sn)'J.
Aku berkata:"Denganaku bersisir, wahaiRasulullahSAW ?" Rasulullah
'Dengan
SAW bcrsabda: d a u n b i d a r a y a n g e n g k a u t u t u p k a nk e
k e p a l a m u "( .H R . N a s ai ) .
Menurut riwayat Abu Daud: "Maka jangan melakukannya,
kecualidi
malamhari dantanggalkanlah padasianghari".
2. Bibi Jabirbin Abdillah be(anyakcpadaRasulullahSAW yang manr ir
merupakan wanitayangdiceraisuaminya.Apakahia bolehkeluaruntuk
melihatdekatnyawaktu pengunduhan buah kurma?RasulullahSAW
bersabda:"Panenlahbuah kurmamu, karena mungkin engkau akan
bersedekah ataumelakukankebaikan".(HR. Muslim).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Nafkah dan Pakaian


Wanita yang Beriddah
l. orangyangmungkinmerujuknya:
Rumahdannafkahadalahtanggungan
Diriwayatkan secarasohih bahwa Fatimah binti Qois dicerai oleh
suaminya,dengantalaktiga,makaia mengadukcpadaRasulullahSAW
tentangnafkahdantempattinggal.Ia berkata:"la tidak memberikutempat
t i n g g a l d a n n a f k a h " . D i s e b u t k a nd a l a m k i t a b S u n a n A h m a d ,
sesungguhnyaRasulullahSAW bersabda:"Wahai anak pcrempuan
keluargaQois, sesungguhnya tempattinggal dan nafkah adalahbagi
merekayangmempunyaihak rujuk". (HR. Ahmad).
Menurutlmam Ahmadjuga:"Sesungguhnya tempattinggaldannafkah
seorang wanitayangdiberikansuaminya, adalahbagiseorang suamiyang
mempunyaihak rujuk terhadapistrinya.Jika suami tidak mempunyti
hak rujuk kepadaistrinya,makatidak adanafkahdan tidak adatempat
tinggalbagi istri". Di dalarnkitab "ShahihMuslin", diriwayatkandari
Fatimah:"Suarnikumenceraiku dengantalaktiga,makaRasulullahSAW
tidak membenkubagikutempattinggaldannafkah".Dalamriwayatdari

858 - I'lamul Muwaqi'in


lrr.ram Muslirnjugadisebutkan, bahwaAbu Amr bin Hafsbersama dcngan
si fulania menulissuratkepadaistrinyabahwaia telahdiceraikandengan
ceraiyang masihtelsisa,dan ia rrenyuruh'lyasy bin Abi Rabi'ahdan
Haris bin Ilisyarr memberinaflrahkcpadl $'anitaterscbLltnya berkata:
"Demi Allah.dia tidakberhakdiherinafkahkecualijikaia dalamkeadaan
m e n g a n d u n g "M . a k a u , a n i t ai t u r r e n d a t a n gR
i a s u l u l l a hS A W d a n
m e n u t u r k aanp av a n gd i u c a p k aonl c hk c c i u a n y M a .a k aR a s u l u l l aSh A W
''Tidak
bersabda: ada nafkah". Lalu wanita itu memintaizin kcpada
RasulullahSAW untukbcrpindahlumah.danRasulullahSAW memberi
i z i n . M a k a i a b e r k a t ak e p a d aR a s u l u l l a S h A W : " K c m a n ar v a h a i
Rasulullah SAW ?" RasulullahSAW nrenjarvab: "Di sampinganakUmnti
Makturn". viing mana ia mcrupakanorang yang buta. Kernudranra
meletakkanpakaiannyadi sisi anak lJrrrni Makturn.di manl lnak itu
tidak rnel;hatnya. Kctika iddahnyasudahhabis.Maka RasulullahSAW
menikahkannya denganUsarrahbin Zaid.kcmudianMaru'anQobishoh
bin DzuaibmengirinrsuratkcpaclaFatinah.menanyakan tentanghadits
itu.danla punmenceritakannya. Mars anberkata:"Aku tidakmendengar
haditsini kecualidariseorangwanita.Aku mengambilnya dengansuatu
p e r l i n d u n g a ns e b a g a i m a nyaa n g d i l a k u k a no l e h m a n u s i a " .K e t i k a
mendengar perkataan Marwan,Fatimahberkata:Di antaraakudankamu,
adalahAl Qur'an.Allah bertirman:"Janganlah kamukcluarkanmcrcka
dari rumah merekadanjanganiahmereka(diizinkan)keluar". Fatimah
berkata:"lni bagi merekayang masih mcntpunyaihak rujuk. Lantas
denganmerekayang sudakhtalak tiga'?"Dan RasulullahSAW pernah
bcrfatwabahwasuamiharusmernberinafkahdanpakaiankepadaistrinyu
dengancarayang baik". (HR. Muslinr).
Huk :, , 'salg istri ttrh,tdap suanti:
Rlsulullah SAW ditanya:"Apa pendapatmutentangisrri-istrikarni?"
Rasululhh SAW menjawab:"Berilah merekarnakandenganapayang
k a m u r n a k a n .D a n j a n g a n l a hk a l i a n r n e m u k u l n y ad a n m e n j e l e k -
j e l e k k a n n y a "( l. l R . M u s l i m ) .
3. Seorangsuamitang peLitkepadaistrinta:
Hindun istri dari Abu Sufyan bertanyakepadaRasulullahSAW ia
berkata:"Sesungguhnya Abu sufyanadalahIelakiyang pelit.Dia tidak
memberikannafkahyangcukup untuk aku dan anakku,kecualidengln
apayangaku ambil darinyatanpasepengetahuannya". RasulullahSAW
bersabda:"Ambillah apa yang mcncukupidirimu dan anakmudengan
carayangbaik". (HR. Bukhari danJlluslim)
Haditsini merrpunyaikandunganarti beberapa
masalah:
Pertama: Besarnyanalkahseorangistri tidrk adakepastian,
karenacara

Buku Keempat... 859


yang baik dapat menafikan kepastianitu. Dan kepastianitu juga tidak
diketahuipadamasaRasulullahSAW sahabat,tabi'in,tabi'it tabi'in.
Kedua: Nafkah seorangistri samahalnya dengannafkahterhadapanak,
keduanyadengancara yang baik.
Ketiga: hendakryaseorangbapak,memberinafkahkepadaanak-anaknya
secaratersendiri.
Keempat: Jika seorangayahatausuami,tidak memberikannafkahyang
wajib baginya,makaistri dan anak-anakbolehmengambilsecukupnya
dengancarayangbaik.
Kdima: Perempuan,kalauia mampubolehmengambilhartasuirminya
sesuaidengankecukupannya.Jika tidak adajalanlain yangditempuh.
Keenam: Sesungguhnya hak-hakkewajibanyangtidakditentukanoleh
Allah dan Rasul-Nya dikembalikanmenurut kebiasaanyang sudah
berlaku.
Ketujuh: Celaandari orangyangmengaduyangmemberilaporantenlang
keadaanyang diadukan,bukanlahtermasukbergunjingatau hibah.
Karenanyaia tidakberdosa,begitujugadenganorangyangmerrdengar-
kan pengakuannya.
Kedelapan:Seseorang yang engganmemberihak yang wajib, dimana
hal itu merupakansebabkeharmonisansecaralahiriah,maka orangyang
berhakmenerimahak itu bolehmengambilsendirijikaia mampu.
Seperti apa yang difatwakan oleh RasulullahSAW kepada Hrndun
R a s u l u l l a hS A W b e r f a t w a t e n t a n gt a m u y a n g d i s e n a n g k a no l e h
penerimanyasebagaimana yang dituturkandi dalam kitab sunanAbu
l)aud, bahwaRasulullahSAW bersabda:"Malam bertamumi"rupakan
hak bagi setiap orang muslim. Jika tamu itu tidak diperkenankan
memasuki halaman, maka hal itu merupakansebuahhutang. Jika dia
mau,bolehdibayar,jika dia mau,bolehditinggalkan".
Dalamriwayat lain: Siapasajayangbertamupadasuatukaum,hendaklah
Jikatidakdisenangkan
drsenangkan. hendaklahdiakhiridengansesuatu
yangmenyenangkan. Meskipunandaikanadasebabyangbenar- secara
tersembunyi- hal itu tidak boleh dilakukan.Sebagaimana Rasulullah
SAW berfatwa dalam sabdanya:"Berikanlah amanatitu kepadaorang
yang engkaupercayaidan janganlahengkaumenghianatiorang yang
mengkhianatimu".
4. Orangyang berhak ditemani sebaik-baibtya:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Siapakah
orangyangpalingberhakuntukditemanisecarabaik?"RasulullahSAW

E60- I'lamul Muwaqi'in


menjawab: "Ibumu", ia bertanya, kemudian siapa?" Rasulullah SAW
menjawab:"ibumu". Ia bertanyalagi, kemudiansiapa?"RasulullahSAW
menjawab:"Ibumu". Ia bertanyalagi, kemudiansiapa?"RasulullahSAW
menjawab:"Bapakmu".(HR. Bukharidan Muslim)
Imam Muslim menambahkankemudian orang yang paling dekat
denganmu,lalu orang yang paling dekat denganmu.Berkata Imam
Ahmad: Bagi lbu ada tiga perempatkebaikan.Dan ia berkatalagi: Taat
kepadaayah ibu ada tiga perempatkebaikan. Menurut imam Ahmad,
Rasulullah SAW bersabda:"Kemudian orang yang terdekatlalu orang
yang terdekat". Menurut Imam Abu Daud disebutkan:Seoranglelaki
bertanyakepadaRasulullahSAW : "Kepadasiapakahaku berbuatbaik?"
RasulullhhSAW menjawab:"Ibumu, Ayahmu, saudaraperempuanmu,
saudaralelakimu dan wali yangdekat kepadahal itu. Itu merupakanhak
kewajiban dan hubunganpersaudaraanyang terjalin".

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Pengasuhan


Rasulullah SAW telah memutuskan tentang mengasuhseoranganak
denganlima keputusan:
Keputusan pertama:
Rasulullah SAW memutuskananak perempuanhamzah bagi bibinya,
sementarasebelumnyaia diasuh oleh Ja'far bin Abi Thalib. Rasulullah SAW
bersabda:"Seorangbibi memiliki kedudukansepertiibu". Keputusanini
mengandungarti bahwaseorangbibi mempunyaikedudukansepertiibu, dalam
masalahpemilikan. Dan bahwa perkawinannyatidak menggugurkanhak
pengasuhanitu, jika ia seorangbudak wanita.
Keputusan kedua:
Seoranglelaki datangdenganmembawaseoranganaklelaki, yangbelum
baligh. Maka berdebatlahayah dan ibunya mengenai anak itu. Dan ibunya
merupakanpihak yang kalah.Maka RasulullahSAW mendudukkanbapaknya
di sebelahsana,danmendudukkanibunyadi sebelahsini. KemudianRasulullah
SAW menyuruhanak itu memilih, dan berdo'a: "Ya Allah berikanlahdia
petunjuk, maka anak itu pergi kepadaibunya". (HR. Ahmad).
Keputusan ketiga:
Rofi' bin Sananmasuk islam, sementaraistrinya menolak untuk masuk
islam. Maka wanita itu datangkepadaRasulullah SAW, ia berkata:"Anakku
sudah disapih atau serupadengan itu". Rofi' berkata: "Anakku", maka
RasulullahSAW bersabda:"Duduklahengkaudi arahsanadanbersabdakepada
wanitaitu, duduklahengkaudi arahsana".Maka RasulullahSAW mendudukkan
anakperempuanitu di antarakeduanya.Kemudian RasulullahSAW bersabda:

Buku Keempat..,- 861


"Aku akanmemanggilnya".Maka ia condongkepadaibunya.Maka Rasulullah
SAW berdo'a: "YA Allah berilah dia petunjuk". Maka ia condongkepada
bapaknyadan ia memanggilnya.(HR. Ahmad)
Keputusan keempat:
SeorangwanitadatangkepadaRasulullahSAW,ia berkata:"Sesunguhnya
suamikubermaksudpergi dcngananakkusementara ia mengambilair bagiku
darisumurAbi Utbah,dania sangatberntanfaatbagiku.Maka RasulullahSAW
bersabda:"Berdcbatlahkalian tentanganak ini". Suaminyaberkata:"Siapa
yangakanmempengaruhiku tentanganakku?"BersabdaRasulullahSAW: "lni
adalahbapakmu,dan ini adalahibumu",Pcganglahtangandiantarakeduanya
yangengkauinginkan.Makaia memegang tanganibunya,dankemudiandibawa
pergioleh ibunya.(HR. Ahmad).
Keputusan kelima:
Seorangwanita datang kepada RasulullahSAW it berkata:Wahai
RasulullahSAW, sesunguhnya anakkuini telahdikandungdi dalamperutku,
d i s u s u i t e t e k k u d a n t e m p a t p e r l i n d u n g a n n y aa d a l a h p a n g k u a n k ud a n
scsunguhnya bapaknyatelah menceraikanku dan bermaksudmengambildia
dariku.Maka Rasulullah SAW bersabda: "Engkau lebih bcrhakdengananak
ini, selamaengkautidak menikah". (HR. Abu Daud).
Menurutlima keputusan liku-liku pemeliharaan
ini, berputarlah seorang
anak.KepadaAllahlahkita memohon pertolongan.

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Pembunuhan


L Balasan bagi orang 1'angrnenvunthdan orang yang membmtuh:
Sebagiandari latwa-fatwaRasulullahSAW tentangpembunuhandan
bentuk penganiayaan, RasulullahSAW ditanya.tentangorang yang
menyuruhdanorangyangmelakukanpembunuhan itu. RasulullahSAW
bersabda:

,>-,' rt--:t: -'*-i i-w,-qU'r;f i af :"J +e dr .,L-', l i .


''./..',}.....','' .: ,.. ,i,
a,) ) i' .; ;: lj[l-! ! ' - )-r.9
,Al;,,a -i*J _,

"Neraka itu terbagi menjadi tujuh puluh bagian. Yang enam pulult
,sembilan untuk orang yang ntenl'urult nu'mbunuh, dttn orang t-artg
sebagian lagi bagi ora g )-ung ntelakukan penbunuhan ltu". (HR.
Ahmad).
2. Qisash tirut dettda:

862 - I'lamul Muwaqi'in


Seoranglelaki datangkepadaRasulullahSAW, ia berkata:,,Lelaki
ini
telahmembunuhsaudaralclakiku.RasulullahSAW bersabda: ,,pergilah
dan bunuhlahia sebagaimana ia telah membunuhsaudaramu.,, Maka
seoranglelaki berkata kepadanya:.'Bertaqwalahkepada
Allah dan
maafkanbagirru di hari kiamat. Maka ia ntembiarkanlelaki
rtu dan
m e n c e r i t a k a n n ykae p a d aR a s u l u l l a hS A W , m a k a R a s u l u l l a h
SAW
bertanyakepadanya, dania menceritakan apayangdiucapkanolehIelaki
itu. Maka RasulullahSAW bersabda: ..Hal
iiu ineJangl.bih baikOagimu
daripadaapayangakanengkauperbuat,di hari kiaJat, berkatalah: ..ya
Tuhankutanyakanlahlelaki ini tentangpentbunuhanterhadap
saudaraku.,,
Seoranglelaki datangkepadaRasulullahSAW bersama
denganlelaki
lain, yang tclahmenebaslengannyadenganpcdangschinggo
nylri. purur.
MakaRasulullahSAW menyuruhnya untukmembayardiida. Ia bcrt<ata:
"Aku ingin Qisash,RasulullahSAW bersabda,Ambillah
dendairu.
semogaAllah memberiberkahbagimudidalamnya.DanRasulullah
SAW
tidak memutuskannya denganqishas."(HR. Ibnu Majjah).
R a s u l u l l a hS A W p e r n a hb e r l ) t w a , b i l a s e o r a n gl e l a k i
memegang
seseorang kemudianorangyangdi pegangitu di bunuholeh orang
lain,
maka RasulullahSAW menyuruhmembunuhorang yang membunuh
danmemasukkan penjarabagiorangyangmemegang. (HR. Daruqutni).
Ada seorangYahudiyang diajukankepatlaRasulullahSAW,
karenara
telah membocorkankepalaseorangbudakperempuandiantara
dua batu.
Maka RasulullahSAW mcmerintahkan agaria cli bocorkankepalanya
diantaradua baru.(HR. Bukhari Muslim).
RasulullahSAW pernahmemutuskan tentangpernbunuhan yangserupa
denganpembunuhanyang di sengaja,mempunyaidendayang
berat.
Tetapipembunuhnya tidak dihukummati. (HR. Abu Daud).
JugaRasulullahSAW pcmahrnemutuskan kandungan yanggugurkarena
sebuahpukulan.dimanadendanyaadalahseoranghambaatau
Uudak
perempuan.
3. Pembunuhan.secarasulcth:
RasulullahSAW memutuskanpcmbunuhansecarasalahyang
serupa
dengandisengaja,
mempunyaitebusanseratus
ekoruntadanemplt pututt
diantaranya
untayangmengandung.(HR. Abu Daud).
RasulullahSAW memutuskanbahwaseorangmuslim tidak
dihukum matr
karenamembunuhseorangkalir. (HR. BukhariMuslim)
4. Apakah seorangbapak dihukum nutti lenturon rnenbunuhanaknya?:
RasulullahSAW memutuskan
bahwaseorangayahtidak dihukummati
karenamembunuhanaknyasendiri.(HR.Tirmidzi).

Buku Keempat...- 863


JugaRasulullahSAW telahmemutuskanbahwatebusanharusdibayarkan
oleh Ashabahnyayang ada. Dan mereka tidak memberi warisan
kepadanyakecuali apa yang tersisadari ahli warisnya. Jika wanitr itu
dibunuh, maka dendanyadiberikan kepadaahli warisnya. atau mcreka
membunuhorangyangtelahmembunuhnya. (HR. Abu Dawud).
5. Jika wanita hamil membunuhdengansengaja:
RasulullahSAW telah memutuskanbahwajika seorangwanrtayang
mengandungmembunuhdengansengaja,maka ia tidak drhur.ummati
sampai ia melahirkan kandungannyadan memeliharaanaknya.Begitu
juga bila dia berzina,(tidak di derasampaiia melahirkandan memelihara
anaknya).(HR. ibnu Majjah).
6. Keluarga orang yang dibunuh boleh memilih:
RasulullahSAW telahmemutuskanbahwakeluargaorang yangdibunuh
mempunyaidua pilihan:mengambiltebusanataudi hukum mati. (HR.
Bukhari Muslim).
R a s u l u l l a h S A W t e l a h m e m u t u s k a nb a h w a o r a n g y a n g t e r k e n a
pembunuhanatauteraniayaboleh memilih diantaratiga pilihan.jika mau
yangkeempat,peganglahtangannyayaitu: Membunuhnya,memaafkan-
nya atau mengambil tebusan.Barang siapayang telah melakukansuatu
pilihan kemudiankembali - memaafkankemudianmembunuhnya- maka
baginya neraka jahannam, selama lamanya. Yakni membunh setelah
memaafkan-nyaatau mengambil tebusandan membunuh orang yang
tak bersalah.
RasulullahSAW telahmemutuskanbahwa orangyang melukai itu tidak
boleh dihukum Qishassampaisembuhnyaorang yang dilukai. (HR.
Ahmad).
7. Mengenai hidung, mata, gigi dan lidah:
RasulullahSAW telahmemutuskantentanghidung yang di potong habis
maka tebusannyaadalahsatu. Bila ujungnyayang di potong, maka
tebusannyaadalahseparuh
Dari Rasulullah SAW memutuskan tentang mata, tebusannyaadalah
separuhyaitu lima puluh ekor unta, atau sesuatuyang setarabaik emas
atau mata uang atau seratusekor sapi atau seribu ekor kambrng, kaki
dendanyaseparuh.Mengenaitangan,tebusannyaseparuh,mengenailuka
kecil pada ubun-ubunkarena pukulan pelan, tebusannyasepertiga.
Mengenai pukulan yang memindahkan tulang atau meremukkannya,
tebusannyalima belas ekor unta. Mengenai luka yang menampakkan
tulang tebusannyalima ekor unta. Dan mengenaigigi, setiap gigi
tebusannyalima ekor unta. (HR. Ahmad).

E64 - I'lamul Muwaqi'in


R a s u i u l l a hS A W t c l a h r . n e r n u t u s k abna h r v as e m u ag i g i i t u s a r n a
tcbusannya, beik gigi depanataugigi geraham.RasulLrllah SAW telah
metnutuskitn tentangj ari.jaritangandankaki.tcbusannya rrasingnrrsing
jari sebanyaksepuluhekor unra.(DisohihkanimarnTirmiclzi).
RasulullahSAW memutuskan tcntangbiji nata bila santpaihilangatuu
buta.tcbusannya adalahsepcrtigadencla.Dan lcnganjiki sarnpaipurus
nlakl (ebusann),a juga sepcrtiga.(HR. Abu Daud).
RasulullahSAW rnenlutuskan tentangiidah.tebusannya satucliyat.L)ua
bibir satudivat.Di dalarr zakilrsttlr diyat.senclitulangpung-tunrsaru
d i y a t . M e n g c n a id u a m a t a t e b u s a n n v ac l u r n i a t . D a l r r n s : r t uk a k i
t e b u s a n n v sa e t e n g a hD. a n s e o r a n gl e l a k i b o l c h d i b u n u hk a r e n a
membunuh s e c x a nw
g a n i t a(. H R . N a s a ' i ) .
RasululiahSAW pernahmenbatalkantebusanorans yang rnenggr!lrr.
karenasetclahlepastaneanorangdigigitdari rnulutorong n,.,,g,",,
jtu ternyataqigitanitu tclahrnenanggalkan
uigi nukenya."r,l-,,
(HR. tsukharj
Muslim).
Orcutgtang nrcrttbunult
karentt.salah:
IlasulullahSAW telahmemutuskan bahu,aorang1,angntembunuhsecarir
salah.tebusannva seratusckor unta: tiga puluh berupabintu makhodl.
tigapuluhbinrulabun.tigapuluhberupauntahiqqoh,dansepuluhberupa
u n t ab i n l a b u n .( H R . N a s a ' i ) .
M e n u r u tA b u D a u dd u ap u l u hI i i q q o h ,d u ap u l u h . l a t l z a . adhu, ap u l u h
b i n t u m a k h o d l .d u a p u l u h b i n t u l a b u n .d a n d u a p u l u h i b n u M a k h o d l
jantan.
- B i n t um a k h o dal d a l a ha n a kr r n t ab e t j n a
v a n gb c r u m u dr u at a h u n j a l a n .
B i n t ul a b u na d a l a ha n a kb c t i n au n t ay a n gb e ru m u rt j g at a h u nj a l a n .
Hiqqoh adalahuntayangmenasuki umur entpattahun.
- Jadza'ahadalalluntayangnremasukiumul
lima tahun.
Pentbunuhan
seca ru .se
rtgaju:
Rasulullah SAW tclahmerrutuskan bahrvaorangl,angrncmbunuh di:ngan
sengajediserahkankepadakeluargayanedi bunulr.Jikl ntcrekr rrrgrn.
b o l e hd i b u n u hJ. i k a i n g i n m e r e k ab o l e hm e n - r : a m bt ci lb u s a n n l , a . , r a i r u
t r g ap u i u he k o rh i q q o h t, i g ap u l u hu n r i jta d z a . a hd a ne m p a rp u l u hu n t a
Khalfah(untayangmengandung). Dan apavang sesuli i ntuk mcreka,
makaitu terserah rlercka.(HR. Tirmiclzidandipandangnl,a scbagaihadits
Hasan).
RasulullahSAW memutuskanbrgi orang1,un-trncnrrlili untr dengan

Buku Keempat... -- 865


seratusekor unta,bagipemilik sapidenganduaratusekor sapidarrbagi
pemilik kambingdenganscribuekor kambingdanbagipemilik pakaian
denganseratuspotongpakaian.(HR.Abu Daud).
10. TebusanTterentpuan.sannrlotgan tebusanlelaki:
RasulullahSAW memutuskanbahwa denda untuk perempLlan stma
tebusan.(HR Muslim).
dengantebusanlclaki sampaisepcrtig.r
Tebusanorang kafir setengahtebu.suttorrutg ttruknin:
RasulullahSAW nremutuskan bahwaCendauntuk orangkatir Dzrmmr
separuhdari dendauntukorangmuslinr.(HR. Nasa'i),
MenurutimamTirmidzi:Dendaorangkafir sctenglhdendaorangislam.
MenurutAbu daudnilai dcndt padamasaRasulullahSAW adellh 800
dinarataudelapanribu dirham,dendauntuk olangahli kitab padantasa
itu adalahsetengah
dendaorangmuslim. Ketikapcmcrintahan Un.ir. iir
menaikkandendauntukoranqislamtetapitidakmenaikkandendauntuk
orangkalir Dzimmi.Jadidia tidakmenaikkandendaorangkafir Dzrmrrr
ketikamenaikkandendaorangmuslim.
t2. Derda unntk bayi dulant ktndtngan:
Rasulullah SAW telahmemutuskan bahwadendauntukanakyangbcrada
dalamperutseorangwanitayangdipukulolehoranglain adalahseorang
budak lelaki atau perempuan.Kemudianwanitayang akan meneriml
tebusanitu mati,makaRasulullahSAW menutuskanbahwawarisannya
a d a l a hb a g i a n a k - a n a kd a n s u a m i n y a T
. e b u s a ni t u d i b a y a rk e p a d a
Ashabahnya. (HR. BukhariMuslirn).
1 3 . Jika wanitantembwtultwartitulair\ dan keduan,"-a
satnaber.suani.
RasulullahSAW telah memutuskantentangwanita yang membunuh
rvanitayang lain, dan keduanyabcrsualni.Maka keluargarvanitayang
membunuhitu yang mcmbayartebusannya. Dan warisannvadibcrikan
kepadasuamidan anaknya.Maka berkatalahkeluargawanitayang di
bunuh:"Tidak", warisannyaadalahmilik anakdansuaminya.(HR. Abu
Daud).
t4. Orang vangnertengokrurnalt.suatukaum tonpaseiainnra:
RasulullahSAW telahmenlutuskantentangseorangyangmengintipke
dalamrumahsuatukeluargalanpaseizinmerekalantasdilcmparsampai
membutakanmatanya,bahu,amerekaitu tidak berdosa.(HR. Bukhari
Muslim).
Menurutriwayatimam muslim:mcrekaitu bolehmembutakan matanya
menurutImam Ahmad dalam hadits ini: tidak ada dendadan Qishas

866 - I'lamul Muwaqi'in


bagi mereka.
I5. Jika dia utentbunultnl,ll6r,'o,', ia sepertintta:
SeoranglelakidatangkepadaRasulullahSAW denganmengiringorang
laindenganseutastali.ia berkata:"Orangini telahntembunuh saudaraku.
R a s u l u l l a hS A W b e r t a n y a ": B a g a i m a n ae n s k a um e m b u n u h n y a ? " l a
berkata:"Sesungguhnya aku dandia sedangmenebangsebatang pohon,
laludia menghinaku danmarahkcpadaku, rrakaakuntemukulnya dcngan
kapakdi ataskepalanya, lalu membunuhnya. RasulullahSAW bcrtanya.
apakahengkau mempunyaiscsuatuyans dijadikan sebagaipenebus
dirirnu?"la berkata:"aku tidakmempunyaiapa-apa kecualipakaiandan
kapakku."RasulullahSAW bersabda:"Apa engkaulihat kaunrmuada
yang akan menbelikanmu'?" Jarvabnya:"Gampangbagiku untuk itu."
''bawalah
RasulullahSAW bersabda: tcmanmuitu." Maka berangkatlah
i a b e r s a m a n y aK.e t i k a b e r b a l i k ,R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a":J i k a i a
memhunuhnyamaka ia sepertinya".Kemuclianlelaki itu kenibali dan
berkata:"WahaiRasulullah, dia nenyampaikankepadakubahwaengkau
bersabda: "Jika dia membunuhnya. rnakadia scpcrtinya". Maka akuakan
melaksanakan perintahanda.RasulullahSAW bertanya.apakahengkau
maumen-sakui dosamudandosasaudaramu?" Ia rncnjawab:"Ya, rvahai
RasulullahSAW". Maka dibuangnya talinyadandilepaskanlah dia.(HR.
Muslim).
Iladitsini meragukan bagiorangyangtidakmautahumaknanya. Padahal
sebenamya tidakmeragukan scbabsabda:"Jikadia membunuhnya maka
ia sepertinya" ini tidakdimaksudkan bahwadia sepeninya dalamberdosa.
Akan tetapihaditsini hanyabermaksud, jika lelaki iru ntembunuhnya
beranisangpembunuhitu sudahtidak punyadosapembunuhan, karena
telahdi beri hukumandi duniaini olch lelaki itu. Maka kcdudukannya
srma denganlelaki itu, tidak punya dosamembunuh.Dalam arti wali
saudaranya telahmembunuhpembunuhsaudaranya karenabenaryritu
menghukumnya. Sementara pembunuhitu telahdi bunuhyaituhukuman
. e d a n gs a b d a :" a p a k a he n g k a uh e n d a k
q i s h a sd a r i r v a l i t e r s e b u t S
mengakuidosamudandosasaudaramu". Dimaksudkanbahwadosawali
itu karenamembunuhsaudaranya dan dosapcmbunuhitu karenatelah
m e n u m p a h k ad n a r a h n y aJ. a d i t i d a k d i m a k s u d k a n":a p a k a he n g k a u
menanggung dosanrudan dosasaudaramu?" Wailahutt'lun.
Ada kisahlain yangmenjadiscbaborangitu membunuhnya. Ia berkata,
D e m i A l t a h a k u t i d a k b e r m a k s u dm e m b u n u h n y aR. a s u l u l l a hS A W
berslbda:"kctahuilahjikaia benarengkaumembunuhnya, makaengkau
masukneraka."Maka orang itu dibiarkanoleh lelaki tersebut.Hadits
dianggapsohiholehimam Tirmidzi.Jika ini memangkisahnya,makaia

Buku Keempat...- 867


clupulnrenjrdial.isanterwujLrdnya sabda:'Jika ia nernbunuhnyanraka
iJ srlnrrsepertinya- di dalan berdosa-". u,ullahuu'latt.
I t). Pargiluh, ntukt rngku.t btbus:
'Ada
Abdus Shorihdrtang kepadaRasuluilahSAW. beliau bersabda:
I r p ac l e n g a n m u 'D , )i'l b c r k r t r : " M l j i k a n k u t e h h r n c i i h a t k ur n e n c u l i k
'
hudakpcrcnrpuannva. rrakapcrasaan takutselrlumenghantuiku.N{aka
I l a s u l u l l a hS A W b c r s a b d a" :A k u a k a nn r e n c l l il e l a k ii t u . " l a l u b e l i a u
n r e n c u id a n t i d a k r l c n c n r u k i i n n y a m. a k a R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a :
' ' P c r g i l l h . e n - s k a ut e l a h b e b a s . "I a b e r k a t a :" U n t u k s i a p ae n g k a u
'Lntuk
m c n o l o n g k uu. , a h a iR a s u l u l h h ? "R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a :
s e l i a po r a n gm u k r n i nr t a u o r a n gm u s l i m " .( H I t . l b n u M a j a h ) .

l'atrra-fatrra Rasulullah SAW Dalam Nlasalah Sumpah Pembunuhan


l. RasulullrhSAW tclah nrcnctapkan sumpahpembunuhansebagainana
k c l c l a a r r n y sae b e i u n ra d a I s l a r r . D a n R a s u l u l l a hS A W p e r n a h
nrcnrutuskannyu di antalakaunt r\nshlr denganadanyaseorangyang
tcrbunuhvangditLrduhkan kcpadaorangYahudi.(HR. Muslim).
2. Dort RasulullrthS.r\Wptrnoh ncntutttskrurtentartgnasaloh Mulny-
vivohrth.
R r s u l u l l a hS A W r n e n y u r u ha g e r l i r r a p u l u h o r l n g u ' a l i t e r b u n u h
nrelakukansumpah,ltns oran-q),!rngdituduhmembunuh,lalu tebusan
mxyrrnyaharusdibayar.'fetapi sunpahitu ditolaknya.Mlka Rasulullah
SAW bcrsabde:"Kalian disangkalorang Yrhudi dengansurrpahlima
puluhorang".TctapitctapditoJaknya. Maka RasulullahSAW memblyar
s e n c l i rt ci b L r s a n n yhae,r u p as e n r t uesk o ru n t e .( l l R . B u k h a r M
i uslim).
M c n u n r tl n u n r M u s l i n r :D e n g a ns e r a t ues k o ru n t r s e d c k a h .
f)an nrenurutImarr nusa'i:Maka RasulLrllah
SAW membagikan
tebusan
mryat itu kepadamerekadan RasulullahSAW menlbantuseparohnyt.
3. R a s u l u l l aSh A W p c m a hm c m u t u s k abna h w as u a t ut i n d a kp e n g r n i a y l r n
tidakdaputmenjaditlnggunganollng llin. tindakanseorangbapaktidak
n r c n j a d it a n g g u n g l nl n l k n y r c l a nt i n d a k r n a n a k n y at i d a k m e n j a d i
t a n g g u n g j r u ' a bb l p a k n l ' a .M l k s u d n y a , d i a t i d a k d i h u k u m k a r e n a
p c r b u a t aonr a n gl a i nd a nn t e m i k udl o s ao r a n gl a i n .
.1. IirsulullahSAW pcmaltrrcrnutusklnbahwasiapayangterbunuhsecara
reJapatlLrdiJenrpar batukrrenaditemukanadanyabafudiantaramereka,
iitru den{ran cemeti.rnakatebusannt-a ldalah sepertitebusanorangyang
r n c m b u n u hs e c l r r s a l a h .D l n b r r a n g s i a p ay a n g n e m b u n u hs e c a r a
s e n g a . j an. r l k a b a l a s a n n l , aa d a l a hd i b u n u h . D a n s i a p a s a j a y a n g

86li - I'lantul Nluwaqi'in


menghalanginya, ia akan dikutuk olch Al1ah.tllalaiklit'diirl lnanusrrl
semua.
5. RasulullahSAW pernahInemutuskrllbahu'abarangtrmbang iiu tidrlk
a d a r e s i k o n y aA . r v a nt e b a l y a n g t l e n u r u n k a rht L r j l nj u g l l i d'Icrltiirrg
ak rlda
resikonya,bcgitu.jugaclcrlgrtn sunrur'(HIl BLrkhariNluslirn)
'Dan barangtambanglidak adarcsikorrt'a'.ariaclLtrt pandarrgan:
srbda:
g c r n i r e rui p a h
A n t a r al a i n . . j i k a s c s e o r a n m k c p a d l o r a n g lain untuk
menggalitamban-situ. I-alu orang itu jrtull dan llralj. nllkii orrn:: rttr
tidak ada tebusannyal'entlapatini clikurtlkanolch adan)a hLtbLttt-gan
dengansabda:" Dtlarnhanarikaz.adazlkat sepctlirrl" llasulullahSAW
mcmhedakan antarahanatanrbangdanhltftarikilzcllrlrneu'ljibkanhlirta
r i k a z c l c n g a nz a k a t s e p e r l i n a .k a r e n l tr i k a z l l l e r L ! p a k ahna r t l ) ' l l l l g
terkumpulylng dapalcliambiltanpallatuskcrja ketasilan pal'a)t l)arr
RasulullahSAW mcn-egugurkan zlkat sepcrlinra itu daribarringtanlbrtng'
klrcna ia nenterlukan kcrja berat dan nrcngclLtatkannlrt denganpcnuh
kepayahan.

Fatwa-fatwaRasulullahSAW Dalam\{asalah l{ukuman Zina


I. Penrudttberzinu denganx ttnila lrrsucutti:
''Anakku.jadiburulr
Seorangielaki berttnyakcpadaRasulullahSAW :
orangini. dia berzinadenganistrinya.Savanlcngganttdenganscratus
kambingdanseorangpclayan Dan say'atelaltheltlnya kcpadaparaahli
ilmu. Semuaberkatakcpadakubahrvranakkurvljib didcla scratLrs kali
dandibuangselarnasatutahundanistri orangini rvrtjibdilljrrnr" 13eli:iLt
m e n j a w a b": D e n l j T u h a ny a n g m c n g u l s l i k u .a k t t a k a nl n ' m t l t u s k i l n
antarakaliandcnganAlQur':tn scrilttrsontadilnpelal'andikflnbalikan
padamu.Dan anaknu u'ajib clidcraserltuskali dandibuangsatutilllun
Danberangkatlah, rvahliUnaiskepadaistrilclakiini kalaucliltmcngakttr'
m a k ar a j a n l a h l "L a l u s i i s t r i d a nd i r a j a m n y l( H R B u k h a r id l n N I u s
lim)
RasulullaS h A W j u g a n e m u t u s k r nd e n g l nm c r r g a s i n g k a s cnl a n l as a t u
tahundan melaksanlkanclcratelhaclap o;rtngvilng berzinatltpi hclLtnr
m e n i k a h(.H R . B u k h a r i ) .
2. Zirn cludatlertgdnjundtt dctnzittu purtudtt datt I)'t't1\1Qt1
RasulullahSAW rnernutuskan bahrvadudl belzirtrtdcngatrjrrttll hrirus
dijiliclscratuskali lalu dirajam.Dan pcllucil zinaclcngnnpcrauan di.iilid
s c r a t u ks a l i l a l ud i a s i n g k asnc l a m as r t ut r h t t n .( l l R ' \ 4 L r s l i n t )
3. Huknuan raiam tersebutdulunt faurol.
SAW dan berknta:"Seoratrg
Kaum YahudidatangkePadal{asulLrllah

Buku Keempat... 869


lelakidanwanitadari merekaberzina".Beliaubcrsabda kepadamereka:
" A p a y a n g k a l i a n d a p a t i d a l a m T a u r o t t e n t a n gr a j a n ' 1 " . M e r e k a
menjawab:"Kami mempermalukan merekadan merekadijilid". Lalu
Abdullah bin Salamberkata:"Kalian semuaberbohong.Di dalamnya
adarajam".Makamerekamendatangkan kitabTaurotdanmenggelarnya.
Lalu salahsatudari merekameletakkantangannyadi atasrL1.rtrljrnr.
k c m u d i a nn r e r c k ab e r k a t a :" E n g k a u b e n a r ,w a h a i M u h a m r n a d D . i
dalamnyaadari1am". Lalu RasulullahSAW menyuruhkeduanla untuk
diraiam.(HR. Bukharidan Muslim).
Menurut Abu Dawud bahwa scoranglelaki dan wanita dari rnereka
berzina,lalu merekaberkata:"PergilahkepadaRasulullahSAW, sebab
dia diutusdenganmeringankan. Kalaudia memberihukumandi barvah
rajam,makakita menerimanya dankitajadikanhujjahdi depanTuhan".
Kita katakan:"lni adalahfatwasalahsatuNabi Mu". Makamerekadatang
kcpadabeliauketikabeliausedangdudukdi Masjidbersama parasahabat.
Merekaberkata: "Wahai Abdul Qosim,apapendapatmu tentanglelaki
dan wanitadari merekayangberzina'1" Beliautidak mengucapkan kata
sepatahpun. Sehinggabeliaudi madrasah.Lalu beliau berdiri di pintu
'faurot
danberlanya:"Aku sumpahkaliandemi Allah yangmenurunkan
kepadaMusa,apayangkaliandapatidalamTaurottentangorangyang
berzinakalaudia sudahmenikah?"Mcrekamenjawab:"Dia dihitarnkan
wajahnyadenganarang,diarakdandijilid." Seorang pernudadarimereka
diam. Dan ketika beliau melihatnyadiam, maka beliau memandang
kepadanyadan menyumpahnya. Dia lalu berkata:"WahaiTuhankalau
engkau m e n y u m p a h k a m i , m a k a s e s u n g g u h n ykaa m i m e n e m u k a n
hukumanrajam dalam taurot." Kemudian RasulullahSAW bertanya
'Apa pertama perkaraTuhan?"Dia
kepadanya: kali kalianmeringankan
menjawab: "Salahsatukerabatraja kami berzina,tetapitidak dirajam.
K e m u d i a n s e o r a n gl e l a k i j e l a t a b e r z i n a ,d a n r a j a t e r s e b u ti n g i n
merajamnya.Kemudiandihalangioleh kaumnyadan mcrekabcrkata:
"Temankami tidakbolehdirajarn.sehinggakamumembarva saudaramu
untuk dirajam." Lalu merekaberdamaiatashukumanini. Kcmudian
RasulullahSAW bersabda: "Aku menghukumidenganhukurr Taurot."
Lalu keduanyadirajam.Dan menurrt Abu Dawudjuga bahwl beliru
SAW menuntutsaksi.Makadatanglah empatorangyangbersaksibahwa
merekamelihatpenisnyadalamkemaluannya seperticelakdi mata.
1. Hukunnn tnensucikanorang )'at1gberzina denganrnenl'elamatkartnltu
dari siksaTulnn:
Ma'iz bin Malik memintakepadaRasulullahSAW untukmensucikannya
dan dia berkata:"Sungguhsayatelah berzina".KemudianRasulullah
SAW menanyakan kepadakaumnyaapakahmerekamelihatkeganjilan

870 - I'lamul Muwaqi'in


otrknya. Merekamenjawab: "Dia warasakalnyadan ternlasukorang
sholih dari kami"" Ma'iz bin Malik menglku sampaiempatkali, lalu
RasulullahSAW bcrkata kepadanyadalarn kali yang kelima: "Kau
menyetubuhinya'/'Dia mcnjawab:"Ya". RasulullahSAW bertanyalagi:
" s a r n p a i a n u m u t e n g g e l a md a l a r na n u n y a ' ? "l a r n e n j a w a b ": Y a " '
RasulullahSAW bertanl'aiagi: "Sepertitenggelalnnya besicelakdalam
wadahcclakdantamparcialam suntur'?". Dil rnenjawab: "Ya" Rasulrrllah
SAW bertanyalagi: "Tahukahkamuapaitu zin:r'?"Dia menja'"vab: "Ya"'
Sayamelakukln sesultLlyang haran darinya aPa )rang halal dilakukan
oleh suami terhadepistrinyl". RasulullahSAW bertanya:"Lalu apa
maksudmudcngan ucrylLnini'l' Dia mcnja*eb: "Saya ingin engkau
mensucikanku". RasulullahSAW lalu nlcmerin{ehkan seorlng sahabat
untukmembrhumulutnya.Kcmudiandia dirdam. tctapitidakdibuatkan
lobang.Maka ketika dia tnerasakan pukulanbrtu, dia berlarikencang
sampaiberternudengansetxlng lelaki yanglrlemba\\'atularlgdaguonta.
Lalu dipukulnyai\4a'izdln orang-orangjuga mcmukulnyasampaimrti'
l,alu RasulullahSAW bersabda:"seyogyanyakalian biarkandia dan
datangkanpadaku".
Dalam sebagianriwayat ccrita ini disebutkanbahu'aRasulullahSAW
b e r s a b d ak e p a c l aM a ' i z : " E n g k a ub e r s a k s a i t a sd i r i l n u e m p a tk a l i '
B r w l l u l rd i r I u l ur r j r t r t r l r lira .
Dalamriwayatyanglain: KetikaMa'iz bcrsaksiatasdirinyaempatka)i'
makaRasulullahSAW mengundangnya dan bcrtanya:"Apakahengkau
gila?" Dia nenjawab: "Tidak". IlasulullahSAW bertanya:"Apakah
e n g k a us u d a hm e n i k a h ' 1 D " i a m e n j a u ' a b : " Y a " . R a s u l u l l a hS A W
bersabda: "llawa dan rajarnlah dia"
DalamsuaturiwayatceritatersebutdisebutkanbahwaRasulullahSAW
mcndengardua orangsahabatberkatakepadatemannya:"Apa engkau
tidak tahu seseorangyang ditutupi Tuhan Maka dia n.renurutihawa
n a f s u n y as a m p a i d i r a j a r ns e P c r t im e r i u a m a n j i n g ? " . L a l u b e l i a u
mendiamkan ntcreka.Iantasberillansesaat siirl)pai rnelihatbangkaihirnar
yangmengangkat dengankeduakakinya.RasulullahSAW lalubcrtanya:
"Dirnanakahf ulandan lulan?"Merckamenjarvab: "Kami wahaiNabi"
BeliauSAWbersabda:Turundanmakanlahbangkaihimarini!" Mereka
b e r t a n y a ": W a h a i N a b i , s i a p a k a hy l n g m a u m e m a k a n n y a ' /B" e l i a u
bersabda: "Apa yangkaliln pcrolehdali ltargadiri saudara kalianbarusan,
itu lebih beratdari pada rnemakannya. Denli Tuhan yang mengursai
diriku. dia sekarangadadi sungaisurgl, berenangdi sana."
Dalamrirvayatnya yanglain disebutkanbahwaRasulullahSAW bcrkatr
k e p a d aN { a ' i z : a r a n g k a l ie n g k a ub e r m i m p i ' b a r a n g k a l ie n g k a u
" B
dipaksa."Semuariwayat-riwayattcrsebutadalahbenar.

Buku Keemoat.,. - 871


D i s e b u t k a nd a l a m r i w a y a t y a n g l a i n b a h r v aR a s u l u l l a hS A W
Dremerintahkan untuk meng-ealikan lubang.(HR. Muslim).
R i r v a y a ti n i a d a l a hk e l i r u , t e r m a s u kr i w a v a t B a s y i r b i na l M u h a j i r
n e s k i p u nI m a m M u s l i mm e n c e r i t a k a n ndya l a mS h o h i h S . e b a bo r a n g
yangterpcrcaya kadrngbisakcliru.Berdasarkan bahrvaAhmaddanAbu
Khatib ar Rozi mcntperbincangkan ri*,ayatImant Muslim ini. Sunrbcr
kcsalahan adalahdarilubanguntukrvanitaGhomidiyah.laludinisbatkan
kepaclaMa'iz. Vlallohua'lam.
Seorang wanitadarisukuGhomiddatangkepadabeliauSAV/danberkata:
" S a y at e l a hb e r z i n a m , a k a s u c i k a n l a hs a y a " .D a n b a h w ab e l i a u
m e n y u r u h n ynar e n _ t u l a n m g ia. k ad i a m c n j a w a b":E n g k a um e n y u r u h k u
n e n e u l a n gsi e p e i e n g k a um e n y u r u hM a ' i z ? D e m i A l l a h a k u h a m i l " .
Beliaubersabda: "PergilahsampaiengkaumeJahirkan". Kctika dia telah
rnelthirkan,makadatangJah ia bersamaseorangbayi dalamgendongan,
Ialu berkata:"Bayi ini telahaku lahirkan".Beljaubcrsabda:"Pergilah,
susuilahsampaiengakumenyrpihnya".Kctika dia telahmcnyapihnya,
makadatanglahia clenganmenrbau,a bayinyatersebutdanpecahanroti
di tangan.lalu bcrkata:"Dia telahsayasapihdanbisarnakanmakanan".
Laludibcrikannya bayi itu kepadaseorangmuslim.KenudianRasuluilah
SAW menrerintahagardigali lubangsantpaidadanyadan memenntah
p a r a m a n u s i au n t u k m e r a j a m n y aP . a d a s a a ti t u K h o l i d b i n W a l i d
melemparkepalanyadenganbatusampaiadadarahyang mcmcrcikkc
rvajahbeliau,lalu climakinyawanita itu. RasulullahSAW nendengar
makiantersebutdan bersabda:"TcnangJah wahai Kholid. Demi Tuhan
yang rnenguasaidiriku dia sudahbenaubat.Andaikatapenarikpajak
bcrtaubatsepcrli itu tentu ia akan diampuni.RasulullahSAW lantas
m c n y u r u hu n t u kd i s h o l a tdi a nd i m a k a m k a n .( "H R . l m a m M u s l i m ) .
Seoranglelaki datangkepadaRasulullahSAW lalu berkata:"Wahai
R l s u l u l l a h .s a y a t e l a h r n c l a k u k a nd o s a y a n g a d a d e n d a n v aM . aka
laksanakanlah terhadapku".RasuluilahSAW tidak bertanyakepadanya
tentangbendaitu. sampaidatanglahwaktu shalat.I-elaki itu Ialu shalat
bcrsamabcliau. Kemudiandia rncnujuRasulullahSAW dan berkata:
"WahaiRastrlullah. savatelahmelakukandosavangadahadnya.Maka
llksanakanlahdenganAlqur'an". Bcliau bertanl,a:"Bukankahengkau
t e l a hs h a l a tb e r s a r r ak a m i ? ' D i a m e n j a w a b": Y a " . R a s u l u l l a hS A W
b c r s a b d a":S c s u n g g u h n yA' al i a h t e l a hm e n g a m p u ndi o s a n y a "(. H R .
B u k l r a rci i a nM u s l i m ) .
SeorangIelakiberkatakepadaRasulullahSAW:"Sayamenciurnseorrng
wanitamaktlturunlahayat:"Dan dirikanlahshalarpadakeduatepjsiang
( p a g i d a n p c t a n g )d a n p a d a b a h a g i a np c r m u l a a nd a r i p a d am a l a m .

872 - I'lamul Murvaqi'in


Sesungguhnya perbuatan-perbuatan yanebaik itu menghapus perbuatan-
perbuxtanlang buruk. Itulah perinratanbaei orang-orangyan-r:hina.
L a l u l e l a k i i t u b c r t l n y a : " A y a t i n i d i t u l u n k a n u n r u k k u ? "t s e l i a u
menjlvab: "llahkan untukmcrekayangrnclakukarrnya dari ummatku"
( H R . B u k h a r ci l a nM u s l i r r ) .
Haditsini dijadikantlalil oleh orangyangberpenclapar bah\r'atakziritu
tidak',vajib. danbahu'apenguasa bolchnrenegugurkannya. Padahalsama
s e k a l ti i d a ka d ad a l i ld a l a mh a d i t si n i . P i k i r k a n l a h .
Seorangrvanitakelulr untukmelakukanshlllt laludigagahioJehseorang
l e l a k id a nn e l a k u k a nh a j a t n l ' d
a a r iu ' a n i t ai t u . L a l u r v a n i t ai r u r n e n j e r i t
d a n i a b e r t e m ud c n g e n I c l a k i y a n - l l a i n . L a n t a s o r a n g - o r a n g
menangkapnya karenarvanitaitu nrcnvan-eka bahwadia adllah yang
rnelakukan perbuatan itu. Dil berkata:'lnilahyangberbuatrcrhadapku".
M a k a m e r e k am e m b a w al e l a k ii t u k e p a d aR a s u l u l l a S h A W d a nb e l i a u
memerinlahkau n n t u k d i r a j a m .N a n t u no r a n g y a n _ rm c l l k u k a n n y a
a k h i r n v am e n g a k ud a n b c r k a r a ": A k u l a h y a n g r n e l a k u k a n n y aL" a . lu
beliaubersabda kepadawanitaitu: "Pergilah.TuhansLrdah mengarnpuni
d o s a m u " .D a n b c r k a t ak e p a d ao r a n g v a n g m c l a k u k a n n y ac l e n g a n
p e r k a t a a nv a n g b a l u s . P a r l s a h l b a t b c r t a n y a :" E n g k a u t i d a k
m e r a j a r n n y a ?b"e l i a u m e n j a w a b :" D i l s u d a hb c r t a u b a tA . ndaikata
pendudukMadinahbertaubatsepertiitu tcntu merekaakan diterima".
(HR. Ahmad dan parapengarangas Sunan).

PengaruhBukti Lcmah Dalam Pembunuhan,Hukuman dan Harta


Bukti lcmahini berpengaruh dalammasalahpentbunuhan, hukurnandln
harta.Adapun pcmbunuhanadalahdalantbab sumpahpentbunuhan,dalam
hukumanterdapatpadababLi'an. dalamhartaterdapat padakisahwasiatdalam
p e r j a l a n a nA.l l a h t e l a hm c n u t u s k a nb a h r v a , . l i kpaa r as a k s d
i a np a r ap c r v t s i a t
itu lalim dan menipu,mrka dua orang dari ahli rvarishcndaklahbersumpah
atashaknya.maka sclcsailahperkara.lnilah hukum lang sebenarnya. Maka
bukti lemahitu berpcngaruh dalampembunuhan. sehinggabukti Iemahitu bisa
digunakandalamhaltadenganlebih utantadanpantas.Nabi SulaimanAS bin
Dawudtclahmemutusklntentangntsabscdangkan u anitaitu mengakuibahwa
dia bukanlahanaknyatetapianakwanitavangIain.Kemudianasbcrkatakepada
wanitatclscbut: "la adllah aniiknru".Tcrnasuk penerjernahan IrnamNasa'i
tentangkisah ini adalahhakim boleh bcrkat;rterhadapsesuatuyang tidak
dikerjakannya. lalu Iakukanlahbc-sini.agarnvatakebenarannya.
Kemudiantermasukpenerjenrahan bcliau yang lain adalahkeputusan
itu adalahdenganscbaliknyapengakuantcrdakwa.kalauhakim rnengetahui
bahwakebenaran adalahselainapayangdiakuinya.Inihh ilmu dcnganbcrijtihad

Buku Keempat... 873


dandalil.selanjutnyalmamNasa'imcnteriemahkanuntukyangketigakaliny
ietiau berkata:-,,Hakim membatalkankeputusanhakim yang lain atauhakim
yanglebih tinggi".
pendapatbahwa
Sayaberkata:Ini adalahseblgai tangkisanterhadap
untukmen]perlakukan nasabscpertiharla'
hukumaialah antaraduakcputusan'
Dalampenerjemahan an Nasa'itersebutterdapatkcsimpulanbahwakcputusan
secarabatil Dan di dalannya
hakim tidak menghapussesuatudnri sifatnya
yang samadan nlenakjubkan'yaitu mcmbuktikandcngan
lugu t"ra^po, itmu dengantakdir
asmcmbuktikan
t.idlr tuh^n ,"rhndapsyari'atnyr'Nabi Sulaintan
tidak ntau sang anakdibelah
Tuhanrasakaslhsayangseorangibu dinrana<jia
Keputusanini diperkurtdcngan
t.t"pi Oi",la^t -.n!otrl bahrvaitu anaknya
berkata:"Ya' belalahdia"'
kerelaanrvanitalainnyakalauanakitu dibelah t)ia
ibu' tctapikeluardari nulrtt
Ucapanini tidak akankeluardari mulut seorang
hilangnyanikmatdariseseorang sebagatlnana
o.ungd"ngti yungmenginginkan
lebih baik' dari padakeputusrn
nltJat itu trttangdarinya.Dan tidak adayang
paharn sepertiini' rnakaia
4"" p"ft". i"i. ftlrka kalauhakim tidak nempunyai
penuh
akanmenyia-nyiakan lrak.hakmanusia,padahalagamayanglengkapini
denganhal ittt

Makanan
Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam N{asalah
bav'angnerah?
1. Apakahlnwattg putih itu harant?Dan upa hukunt
Apakahharam?Beljau
RasulullahSAW ditanyatentangbawangputihi
menjawab:"Tidak.tetapiaku membencinYa karenabaunya" (HR Mus-
lim).
"Apakahbawangmerah
Abu AyyubbertanyakepadaRasulullahSAW:
tergangguoleh apa
halal bagi kita?" beliau menjawab:"Yr' tetapiaku
yangtidak mengganggu kalian" (HI{. Ahmad)'

2. Hewandhob:
Apakahharam'lBeliau
RasulullahSAW tlitanyatentanghewandhob:
sehinggaaku
menjarvab:"Tidak, tetapi tidak ada di tanahkaumku'
membencinya". (HR Bukharidan Muslim)

3. Minl'ak sanin datt keiu:


dan keju Beliau
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y a t e n t a n gm i n y a k s a m i n
kitab-Nya'
tnenjawab:"Halal adalahapaylng dihalalkanTuhan.dal:Lm
dalam kitab Nya Adapun
dan haramadalahapavangcliharamkan-Nya
yang diampunt-
apayang tidak dihukurni-Nya'makatermasukscsuatu
NYa".(HR Ibni Majjah)'
4. Hewan biuv'ak datt srisuLa:

874 - I'lamul Murvaqi'in


SeoranglelakibertanyakepadaRasulullahSAW tentan-s
biawak.Beliau
menjawab:"Apakahadascseorirng l ang memakan biarvak'?"
Beliau ditanya tentangserigala.Beliau rnenjau'ab:"Apakah seligala
p e r n a hd i r n a k a ns c s e o r a n g
y a n g m e m p u n y a ik e b a j i k a n ? "( H R .
Turmudzi).
Menurut lbnu Majjah, saya bertanya:"Wahai Nabi, apa pendapatmu
tentangbiarvak'?"Beliau mcnjawab:"Siapayang memakanbjawak?"
Kalauhaditsjabir benartentanghalalnyabiawak,makadalamhatimasih
adasesuatudari hrdits itu. Menunjukkantidakdintakankarenajijikatau
menjauhi.llallalu a'Lanr.
5. Hukurn ttternakrutdtrgirtg -,-angtidak diketuhui, apukah di,sebutnama
Allah ketiko ntenyembelihn;-aottut tidttk:
Aisyah bertanya:"Ada klum vang memberikami daging.Kami tidak
tahuapakahdisebutnamaAllah terhadapdagingitu atautidak?"Beliau
menjawab:"Bacalahbasmalahdan makanlah!"(HR. Bukhari).
6. Apakah kittr tnentokonopa )tot1gkita bunuh dan tidak mernakanapa
,-angdibunult Tuhart?
Seoranglchki bertanyakcpadaRasulullah SAW : "Ap:kah kita memakan
apa yang kita bunuh'/"Maka Allah mcnurunkanayat "Dan janganlah
kamumemakanbinatang-binatang yangtidakdisebutnamaAllah kctika
n e n y e m b e l i h n y a "s, a n p a i a k h i r a y a t .B e g i n i l a hd i r i w a y a t k a nA b u
Dawud,dan bahwayan-qbertanyaadalahkaun Yahudi.Yangterkenal
dalamccriia ini adalahbahwaorangmusyriklahyangmenanyakannya.
Dan inilah yang benar.Hal itu ditunjukkanadanyasuratdalam surat
Makkiyah,danbahwakaum Yahudimcngharamkan bantkai sebagaimana
muslimin.Bagairnana merekabertanyasepertiitu, padahalrnerckasama
denganmuslimindalamhukumini? Hal itujuga ditunjukkanolehfirman
T u h a n . " S e s u n g g u h n y as y a i t a n i t u m e n b i s i k k a n k e p a d ak a w a n -
kau,annyaagarrlerekamembantahkamu".Dan inilah pertanyaan yang
merekabantahkan.sedangkanmerekabelrrmpernahberdebattentang
hal itu sebelumnya. Hadistini dinwayatkanolchat Tunnudziyangartinya
bahwasebagian nrusliminmenanyakan pertanyaan tersebut. Lafal hadist
itu, "SekelompokmanusiadatangkepadaRasulullahSAW danberkata:
"Wahai Rasulullah,apakahkami memakanapa yang kami bunuhdan
tidak memakanapa yang dibunuhAllah?" . Maka Allah menurunkan
dantidakmemakanapayangdibunuhAllah?".Maka Allah menurunkan
ayat,"Maka rnakanlah binatang-binatang (yanghalal)yangdisebutnama
Allah ketika menyembelihnya",dan ayat "Dan jika kamu menuruti
m e r e k a ,s e s u n g g u h n ykaa n r u t e n t u l a hr n e n j a d io r a n g - o r a n gy a n g
musyrik". Hal ini tidak bertentansandenganadanyaorang musyrik

Buku Keempat..,-- 875


menghendakipernyataanini. lalu ditanyakanoleh muslirnin kepada
RasulullahSAW. dan saya yakin bahrvaucapanbeliau rowi. "Orang
Yahudimenanylkantentanghal itu", itu adalahkcsalahan
dari sebagian
rowi. llall altuttl utn.
dngirtgutasdirinya:
Orttngtartgnten.qltaratnkart
SeorangleJakibedanyakcpadaRasulullahSAW : "Kllau sayamemakan
da-ring,mlka svahwatsayakepadawanitatinggi. Apakahsayaharam
memakannya'1". Maka Allah mcnurunkanayat," Hai orang-orang yang
beriman,j anganlahkamuharanrkanapa-:rpa yangbaik ytng telahAllah
halalkanbagikamu.danjangrnlahkarnumelampauibatas.Sesun-gguhnya
Allah tidaknenyukaiorang-orang vangntclampauibatas.Dan ntaktnlah
m a k a n a n) ' a n - ch a l a l l a g i b a i k d a r i a p a y a n g A I l a h t e l a h r i z k j k a n
k c p a d a m u "( .H I l . T u r m u d z)i.
Apa ,tangkatniperbuatdengartradalt oreng latlg urcmakattbabi dau
aruk?
nternitttutt
Abu Tlsa'labah ai KhusyanibertanyakepadaRasulullahSAW: "Kami
bertempat di bumi kallr ahli kitab.Mereka nenakan babidanmeminum
arak.Bagaimana kamibelbuatdenganwadahnrereka?" Beliaurnenjawab:
"Kalau kaliantidak mendapatiyang lainnya.ntakacucilahdan masak
sertaminunlah denganrvadahperiuk itul". Tsa'labahberkata,saya
bertanya,"\VahaiNabi, apa yang halal dan harambagi kami'/" Beliau
mcnjawab:"Janganlahkalian memakandaging keJedaipiaraan.Dan
tidaklahhalalsemuahervanbuasyan-el mempunyaitaring".(HR. Ahmad).
D a l a m s h o h i hM u s l i m d a r i A b i H u r r i r a h , b a h w a R a s u l u l l a hS A W
bersabda: "Memakanhewanbursyangmenrpunyai tarimgadalahharam".
Dua riwayatini menbrtalkrn takrvilan,bahwahal itu adalahrnakruh.
Sebabitu adalahtak* ilan yangsalah.Wallahualam wabillahittaufiq.

Fatrva-fatwaRasulullahSAW Dalam masalahMinuman


l. LLtrtug,ttt btnt,tl,t.'kettk,t tttitttrttt.

Seseorang lelaki bertanvakcpadaNabi SAW: "Sayatidak puasdcngan


satukali nafas".Maka pisirhkanlahtentpatminumandari mulutmu.lalu
bcmataslah. Dia berkatalagi:"Saynmclihatkotcxandi dalannya".Beliau
menjawab:"Tumpahkanlahkotoranitu". (HR. Malik).
Menurut Imam Tirmidzi, adalahbahwaNabi SAW ntelarangbernafas
'Sayamelihatkotorandalam
kctikaminum.Lalu seoranglelakiberkata:
gelas(Tempatminum)". Beliaubersabda: "Turnpahkanlah kotoranitu".
Lelaki itu berkatalagi: "Saya belummerasa scgar kalauhanyabernafas
satukali". Beliau bcrsabda: "Kalau bcgitu, pindahkantenlpatminum

876 - I'lamul Muwaqi'in


d a r im u l u t m u1 " .( H a d i t ss h a h i h ) .
2. Rt:ndottwn nndrt kcras:
Nabi SAW ditanyatentangrendamanrradu keras.Bclitu mcnja*ab:
" s e m u am i n u n r a ny a n g m e m a b u k k a na d a l a hh a r a m " .( H R . B u k h a r i
Muslim).
Abu Musa al-Asv'aribertanyakepadaNabi SAW." WahaiNabi bcrilah
kami fatrvatentangninuman yan-ukami buat di Yaman,Bata' terbuat
dari madu di rendamsanpai kerasdrn Mizr lerbuatdari ja-eungdan
g a n d u md i r e n d a r nh i n g g a k c r a s " . M a k a b e l i a u b e r s a b d a": S e n r u a
minunran v a n gm e m a b u k k aand a l a hh a r a m "(. B u k h a rM i uslin).
Thariqbin Suadbcrtlnya kcpaadaNabi SAW tcntangarak.[-alubeliau
melaran-g untukJrerrlbuatnva. Thaliq berkala: Silvitmembuatnva untuk
o b a t "B e l j a ur n e n j a w a b" A
: rak itubukanlaho b a tr r e l a i n k a n
penyakit'.
Seoranglchki dari YamanbertanyakepadaNabi SAW tentangminurnan
y a n g d i s e b u tM i z r . B e l i a u b e r t a n v a : A p a k a h m e m a b u k k a n ? " D i a
m e n j a u a h : " Y a " . M a k a b c l i a u b e r s a b d a": S c m u a m i n u r r a n y a n g
memabukkan a d a l a hh a r a m .D a n A l l a h b e r j a n j ik e p a d ao r a n gv a n g
menrinum m i n u m a ny a n gm c m a b u k k l na. k a nd i b e r im i n u m a nT h i n a t u l
Khobal".Parasahabatbertanya"Wahair.\abi,apaitu ThinatulKhobal''.
Beliaumcnjawab:"Keringatahli neraka",ataubcliaubersabda,"l,erasan
ahli ncraka".
Seoranglelakidari sukuAbdu Qois bertlnvakepadaNabi SAW"Wahai
Nabi,apapendapat engkaumcngcnaiminumanyangkami buatdi daerah
kamidari buah-buahan kami,aplkahsavaharusberpalingdlri minumln
itu?"Dia beflanyasampaitiga krli, sarnpliNabi sholat.Ketika engkau
meminurnnyadan jangan kau minumkankcpadasaudarayang isJam.
Demi Tuhanyangrncngulsaiku(Atau demi Tuhanstryagunakanuntuk
b c r s u m p a h )t .i d a k a d a s e o r a n g p u lne l a k i y a n g m c r n i n u m n y au n t u k
mendapatkan kclezatanmabuk,sampaituhanrnemberiminumanarak
k c p a d a n ydai h a r ik i a m r t " .( H R . A h m a d ) .
Nabi SAW di tanya tentangarak dijadikancukal. Beliau nenjarvab:
"Tidak".
Suatukaum bcrtanvakeplda Nabi SAW, "Kami mcrcndamrcndaman
yangkami rninumdcnganmakansiangclanrnakanmalamkanti''.l)alam
saturi$'ayat:"Den-gan makankami . Bcliaurnenjawab, "Minumlahdan
jauhilahsctiapyangmcmabukkan".Merekr mengulangipertanyaan lnl
kepadabeliau.Maka beliaumenjarvab. "Sesungguhnya Allah melarang
kalianneninun minumanyangmenrabukkan, baik sedikitataubanyak".
( H R .D a r u c l u t n i ) .

Buku Kcempat.., 877


Abdullahbin Fairuzad Dailantira,"Kami mempunyaikurmiidanirnggur,
sedangkan araksudahdiharamkan.Maka apayangkami perbuatdengan
' K a l i a nm e n j a d i k a n n ykai s n i s " . D i a
s e m u ai t u ? " B e l i a ur n e n j a w a b ,
bertanya lagi,"Apa yangkamiperbuatdcn-l:tnkisntis?"Beliaumenjau'ab:
"Kalianmerendamnya denganmakansiangnudannteminunrnl,a dengan
makanmalammu.dankanrunrerendarlnya denganmakanrralammuscfia
minumnyapadamakansiangmu".Dia bertanya,"Kami temtasukorang
yangengkaukenal.Kami adadiantaraorangyangengkaukenal.Maka
siapakah wali kami?Ileliaunrenjawab, "Allah danrasulnya".Dia berkata,
"Sudahcukupbagi saya,WahaiNabi".

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Sumpah dan Nadzar


l. Wahai Nabi, sata bersunqxtltdenri I'atta dan Uzz.rt:
Sa'adbin Abi WaqqosbertanyakepadaNabi SAW. "WahaiNabi. saya
' U z z a , k c t i k a b a r u s a j aI s l a m " . B e l i a u
b e r s u m p a hd e m i L a t t a d a n
' f i a d a
n r e n j a w a b ": K a t a k a n : i l a h s c l a i nA l l a h , t i d a k a d a y a n g
menyekutukan-Nya tiga kali, lalu berludahlahke sebclahkirimu tiga
kali kemudianbacalahtaawwudzdan.jangan kau ulangi" (HR. Ahmad).
2. hnk muslintatasMuslint:
Termosuk
Ketika Nabi SAW bcrsabda:"Barangsiapa[lcrampashak scscorang
m u s l i m d e n g a ns u m p a h n y an, r a k aA l l a h m c n g h a r a m k asnu r g ad a n
mewajibkannerakakepadanya". Maka sahabatbertanyakepadabeliau.
"Walaupun sedikit?". Beliau mcnjawab,"Walaupun sepotongkayu
A r o k " . ( H R .M u s l i m ) .
3. Wajibnyaderulabagi orarry t'ang ntelanggarswnpalt:
Seoranglelakiterlambatpulangdi dekatNabi SAW. lalu dia mendapati
anak-anaksudahtidur lstrinya memberi ntakankcpadanya,tapi dia
bersumpahtidak mau makankarenaanak-anaknya. nanun kemudian
makan.Maka dia rlendatangi Nabi SAW dan menceritakansenruayang
terjadikepadabeliau.Beliau bcrsabda:"Barangsiapabersumpah.lalu
yakin selainsumpahrtu lebihbaik,makahendaklahdia mengerjakannya
dan hendaklahmembayardendasumpahnya". (HR. Muslim).
Malik bin FadholahbertanyakepadaNabi SAW "Wahai Nabi, apa
pendapatmutentanganak pamanku.sayadatangmemintakepadanya
kepadaku.Kemudian
dia tidak memberidan dia tidak bcrsilaturrahmi
dia membutuhkansayalalu datangkepadasayadanmenlinta,sedangkan
sayatelahbersumpah untuktidakmemberinyadantidakbersilaturrahmi
kepadanya".Malik berkata:"Maka beliau memerintahkan sayauntuk
mclakukanapayanglebih baik dan membayardendadari sumpahku"

878 - I'lamul Muwaqi'in


Padasuatusaat,Suwaidbin HandholahdanWail bin Hujr bersamakaum
m e r e k ap e r g i m e n L r j uN a b i S A W . k e m u d i a nW a i l d i t a n g k a po l e h
musuhnya.Maka terpaksalahmcreka bersumpahbahwa dia adallh
saudara merekadansuwaidpunbersumpah bahwadia adalahsaudaranya.
Lalu Wail dilcpaskanmusuhnyaitu. Maka merekamenanyakanhal itu
kcpadaNabi SAW. beliaumenjau'ab:" Engkaupaling baik dan paling
benardiantaranrercka.Muslint adalahsaudaramuslim lainnya".(HR.
Ahnad).
1. MentenuhiNad:ar kalaunterupakutibudah:
Nabi Sr\W ditanyatentangseseorang vangntrdzaruntukbcrdiridi panas
matahari.tidak duduk.puasadan tidak akan bcrbuka,tidak bernaung
dantidakberbicara. Beliaumenjawab."surLrh Iahdia bemaung,berbrcara
d a n d u d u k d a n h e n d a k l a hd i a n t e n y e m p u r n a k apnu a s a n y a . , , ( H R .
Bukhari).
J. Orong vut.qbenrtd;.aar ibadah scbelummttsukIslam:
U m a r b i n a l - K h o t t a bb e r t a n y ak e p a d aN a b i S A W , " S a l ' ad i z a r n a n
jahilivahpernahbcrnadzaruntukI'tikafsatu nalam di masjidilharurn".
Bcliau bersabda: "Laksanakanlah nadzarmu !". (HR. Muslim).
Haditsini d!adikandasarorangyangberyendapat bolehnyaI,tikaftanpa
berpuasa. Padahaltidakadahujjahsamasekali.Sebabsebagianriwayat
h a d i t s a d a l a hu n t u k I ' t i k a f s e h a r is e m a l a md a n b e l i a u t i d a k n r e -
nlerintahkan untukberpuasa. KerenaI'tika11'angdiperintahkan hanyalah
i'tikafhya orang yang berpuasa.Maka lafll yang mutlak ini harus
diarahkanpadaI'tikaf yangdiperintahkan ini".
Nadzar adalah ibadah karenaAllah;
Nabi SAW ditanyatentangseoran-s \\,ilnitavangbernaclzar untukberjalan
ke baitul Hlram tanpaalas kaki dan tidak berkerudung.Maka beliau
m e n e r i n t a h k e n n vuan t u k b e r k e n d a r a a n
b .e r k e r u d u n d
gan berpuasa
s e l a n r tai g ah a r i .( H R . A h m a d ) .
Tersebutdalantshahihbukhari muslim dari 'Uqbah bin .amir bahwa
beliauberkata.Saudara perempuanku bemadzaruntukber;alanke baitul
haramtanpatlas kaki. Lalu dia menyuruhkuuntuk memintakanfarwa
k c p a d aN a b i S A W . b e l i a u b e r s a b d a",H e n d a k l a hd i a b e r j a l a nd a n
belkendaraan!."
Menurutlmam Ahmad,bahwasaudara pcrempuanku,Uqbahbernadzar
untuk pcrgi haji berlalantetapi tidak mampu.Maka beliau bersabda,
"Allah tidakbutuhbcrjalannya saudara perempuan. Maka hendaklahdia
berkendaraan dan mcnghadiahkan onta yang digemukkanl."
NabiSAW melihatseorang
Baduwiberdiridi panasmatahariketikabeliau

Buku Keempat...- 879


sedang berkhutbahBeliaubcrtlnva'adaapa''i:i'::rnmu7"piu.mgnl-L''rt':
sA\\'
l,"sli]o-rr.-^aru,untukselaludi panasrnatahanslrrrnli Rasulullah
nadzar'Nadzar
t"ffit';-erkit*,iii' M"ko b"li'u bt'sabcla:"ini bukrnl.h
(HR'
untuk r]enclri keridhLrxnAllah"
hanvalahdallm sesuatuyang
Abmrd).
tua\ Jlrlrtertx)uni":]^'::tY:,*:i;:""i1ilil1;
orang
NabiSAWrnelihat (lenrln rrrirnl rdrJ ilfJ
B c l i : r u l l n t r r sb t t t r n r r r " ' \ ' l l .rnl,r "
'Dia bernadziir untuk bl'jalan" llcliau bersabda
-';:"'J,'o;;,,,
"nie'"t'eh:
diri'va '
tcrhaclap
ii..tt'lr'utunotnviksaanorangini
"';;"rt aen (HR B ukhari N'luslim)'
;;;;.:i.",n"nyu'ul.tny" unnrkberkcndar
ke Ka'bah'
Beliaujuga pernahmciihat clul oranglelakibcrjtlanbersama
'. kebersamaan ini?" Mcreka mcnla\\atr'
l-alu beliaubertanva Ada apl ''
kc bait bcliaubelsabda"lni
"Kami bernadzatuntukberjalenberslrna
dalan sesuatuyang untuk mencrri
bukanlahNadzar'Nadzrr u'*ul"tl
kcridharnAllah" (HR Ahtrao)'
l)'rPu(Is(11tt|uttttti sebc[umnvntertuhi
7. Ststortutg bcrtrutl'ttr ttl1trtk
rtutlaurn)u:
padabaldia
Seorirng$'anitabertanYa kepir'hi\-alliSAW"'lbu srya Jnatl'
Beliau
m a t i s e b e l u mm e l a k u k a n n y a "
D u n v an a d z a r l l u a s a l - a l u (HR lbnu M't1alt)
rvaliberpuasa atasnanrnya"
ir..r"iul.u."i"*liilt
bersabcla: "Barangsiapamati padahaldia
Bcnardari Nabi bahrvabeliau
puast,makl *ali bcrpttasa atasnaman)a!"Sebagianulama
berkewajiban Me.eka
;.;;;;;k;";Jits ini pacl.k"u"t't't'n clankcmutlakannva.
blik nlrdzlr atau puasl lardhu"'
bcrkata, "Belpuasa atlts nallli:ln)/a'
penclapatterscbut Mcr-ekaberkata:
Sebagianyang lainnva nrenolak puasa
meteka'baik puls:t nadzaratau
Rasulullahtird'i puasaat:tsIrama nadzar
nlerinci Merekaberkata,"'Puasa
fardhu.Sebagianyanglainnya
larclhulliis namlnya" lni pendapat
atasnamanya,tetapi tidak iuasa Harnbaldan para
sertaAhmad
lbnu Abbas ra iiln plra santrinya -bin sepertr
f':lnily:-pulsa
,""iri"y" pula.Inilah'vangbenar'ltl"o dalam
hanyalahkesanggupan
fardhunvasholat.Adapun n-atl'u"ttok" puasa
nlaka wali bolch nrelaksanakan
tanggunganiiepertrnutalg
untuknyasebagaimanarvlttoolehmembayarkanhutangnya.Inilahtahan dan
bah*'r wali tidak hrji atasnlnlanya
murni. Pendapatini disengt<al' halangan dengan
namanvakccualiada
tidakbolehnenbayar zakatatas yang
mcmbcri makan atls nama orang
mengakhirkan'seperttrvuli
'O"tn-"*" yang
halanganAdapur orang
af bulan iamaclhankarenl adii or-
samasekalimakatidak adanlanfaat
bcrbukatanpaadanyahalaneln yang dia
terhadapfardhu-lardhu
ang lain rnelakuklnnyn""t't'otllonya
untuk mcllkukannyaseblgat
remehkan" Dan Dialah yang dipcrintah

880 - I'lamul N{uwaqi'in


ujian,bukanwalinya.Maka tidakadagunanyataatatasnamaoranglain
dantidakbergunaislamatasnantanya, shalatatasnamanyadanlain-lain
t a r d h uy a n gd i a r e m e h k r ns r m p r i d i r n t i . W a l l o l t t r , r . l u u t .
8. Tidak boleh ntenterrulinatla.ardalant maksiat keltatla Tuhcutclutttlalant
sestntu ):ang tidnk dimiliki anak Adam:
Seorangb,erkatakepadaNabi SAW, '.SayaberratlzaruntuKnelnukul
e n s k a u " .B e l i a u b e r s a b d a.:. p e n u h i l a h
r e b a n aa t a s k e d a t a n g a n
nadzarmu !". Wanitaitu berkataIlgi. ..Sayabemadzaruntukrnenycmbelih
di tempatanu, tempatahli .iahiliyahmenyenrbelih,'. Beliau berranya,
"Apakahuntukberhala?"Dia menjawab...Tidak,,.Beliaubertanvt
lasr.
"Untuk patung'?" Dia menjawab,.,Tidak,'. Beliaubcrsabda: ..Lrksenrk-en
Nadazannu 1".(HR. Abu Daud).
S e o r a n gl e ] a k i b e r k a t ak e p a d aN a b i S A W . . . S a y ab e r n a c t z aurn t u k
m e n y e m b e l iuhn t ad i B u r v a n a h "B. e l i a ul a l ub e r t a n y a. .. A d a k a d
h
i sana
p a t u n gk a u m j a h i l i y a h y a n g d i s e m b a h ? .p' a r a s a h a b a m r cn;awab:
"Tidak". Beliaubertanyalagi. ,,Adakahdi sanasalah
saruclarihari_hari
rayamereka?"merekamenjarvab. ..Tidak". ..penuhilah
Beliaubersabda:
nadzarmu ! Sebabtidakadapemenuhan Nadzaryangridakdlmiliki anak
adam".(HR. Abu Daud).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Jihad


l. Menterangipemimpin tang dzaLim:
RasulullahSAW ditanyatenran-q memerangipemimpinyang berbuat
d z a l i m . R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a.:, J a n g a ns,e l a m an e r e k a m a s l h
m e n d i r i k a ns h a l a t " .D a n b e r s a b d a ,: . p e m i r n p ! ny a n g b a i k a d a l a h
p e m i m p i n y a n g k a r n u c i n t a i d a n m e n c i n t a ik a l i a n . K a l i a n
dapat
berhubungan denganrnerekadan merekamembinahubungandengan
kalian.Dan pemimpinyangjelek adalahpeminrpinyang karnu
benci
dan mereka membenci kalian. Mereka mengutuk lalian dan kalian
mengutukmereka".Merekabertanya:..Bolehkahkami mcmberontak?,,
RasulullahSAW menjawab:.'Jangan, selamamerekamendirikanshtlar
di antarakamu".Selanjutnya Rasulullahbersabda: ..Kecuali
orangvang
dikuasaipernerintahlalu dia melihat bahwa pemerintahitu Ul.Uurl
kemaksiatan kepadaAllah. m:rkr hendaklahia mernhencikemaKsratan
yangtelahdiperbuatnya danjangansekaii_kali merekamelepaskan tangan
dari ketaarankepadaAIiah,'.(HR. Muslim).
RasulullahSAW bersabda:,,Kamudipergunakan oleh parapemtmprn,
sehinggakamutahudanmengingkari. Siapayangmembencitentubebas
dansiapayangmengingkaritentuselamat... Akan tetapiorangyangrela

tsukuKeempat.,. 88f
dan nrengikutinyaM . a k a p a r a s a h a b a tb e r t a n y a :" A p a k a h t i d a k
memerangi mereka'/"M:rtria Rasulullah SAW menjawab:"Jangan,selama
merckashalat".(HR. Muslim). Dan ditambahkanoleh Imam Ahmad:
' S c l l t n .rrn , ' r c k l r . l r l llui ttt r rr r r r k l t.t

Scoranglellki bertanyakepadaRasLriullah SAW : "Bagaimanapendapat


anda,.jikakanri mempunyli pemimpinyang merintangihak kami tapi
t e t a p m e m i n t a h a k n l a d a r i k a r n i ? " R a s u l u l l a hS A W m e n j a w a b :
"Dcngalkanlahdan taatilah,karcnamcreka akan memikul apa yang
dibarvanya dankalianmcmikul lpa yangkalianbawa".(HR. Tirmidzi).
D a n b e l i a ub e r s a b d a":S c s u n g g u h n ysau d a ha k u m a t i , a k a n d a t a n g
kediktatorlndan apa apayangkamu ingkari".Merekabertanya:"Apa
)rn!: engkauperintahkankepadakami?" RasulullahSAW bersabda:
''Llksanakln kcwa.liban yangadapadakalien,danmemohonlahkepada
(
A l h h u n t u kk a l i a n " . H R . I l u k h a r iM u s l i m ) .
Perl)uotenrung scbunditgdenganjihad:
Seoranglclaki bertanyakepadaRasulullahSAW, ia berkata:"Wahai
llasulullah,tunjukkan)ahkepadaku,perbuatanyang sebandingdengan
j i h a d " . R a s u l u l l a hS A W b e r s a b d a ": A k u t i d a k m e n e m u k a n n y a " .
Kemudianbcliau bersabda:"Apakahengkaujika orangyang berjihad
itu kemudianmasukke mesjid clanbershalat tiadahentinya,danberpuasa
trnpa pernahberbuka?"Dia berkata:"Siapayang mampumelakukan-
nya?" Maka RasulullahSAW bersabda:"Perumpamaanorang yang
berjihadadalahsepeniorangyangberpuasa denganberpedoman kepada
undang-undang Allah. tak pernahberhentidaripuasadanshalat,sampai
kembalinvaorangyang pergijihad itu dari medanpeperangan". (HR.
Muslin).
.J. Manu,siananakahyen&poling uta ru:
RasulullahSAW ditanya: "Manakah manusiayang paling utama?"
''Ylitu
Rlsulullah SAW bersabda: orang yang mukmin yang berjuang
dcnganj irvirdanhzutanya
dijalan Allah". Dia bertanyalagi:"Kemudian
siapa?"RasulullahSAW bersabda:"Orang yang beradadi bukit-bukit
karenatakutkepadaAllah dan meninggalkan kejelekanmanusia".(HR.
B u k h a rM
i uslim).
1. Termusukkeutanruanorcutg-oftutgyotg mati sahid:
Beliau ditanya: "Ada apa denganorang-orangmukmin di kubur?",
"Mereka difitnah kecualiorang yang mati sahid,"Kilauan pedangdi
ataskcpalanyasudahcukup nenjadi fitnahbag.inya".(HR. Nasa'i).
). Sahidpaling utunn:
Nabi SAW ditanya:"Siapakahsahidyang palingutamadi sisi Allah?"

882 - I'lamul N{uwaqi'in


Beliaumenjawab,"Mereka yangberadadalambarisan,tidak menolehkan
wajah nereka hinggamerekaterbunuh.Mereka berangkatkc kamar-
kamarsurgayangtinggi.DanTuhanmuyangMahaTinggidt duniamaka
dia tidakdihisab".(HR. Ahmad).
Orang yang berperangagar kttlimat Alluh adalah yang tertinggi'
Nabi ditanya tentangseoranglelaki yang berperangdenganberani.
mempertahankan keluarganyadaririya'. Apakahhal itu berartiberjuang
di jalan Allah ?.Beliaumenjawab,"Barang siapaberperangagarkalimat
Allah adalah yang palingtinggi, makadia beradadi jalan AIIah". (HR'
BukhariMuslim).
DiceritakanDari Abu DaudbahwaseorangBaduwidatangkepadaNabi
SAW lalu bertanya,"seotanglelaki bcrperangagarterkenal,ada yang
ingin di puji, ada yang ingin mendapatrampasandan ada yang ingin
mendap:rt pangkat.Lalu siapayang di jalan Allah?" Beliaumenlarvab'
"BarangsiapabelperangagarkalimatAllah adalahyang paling til)ggi
makadia adadi jalan Allah."
Orang vangberperangkarena ing,inmendapatharta:
SeoranglelakibertanyakepadaNabi SAW "WahaiNabi. seoranglelaki
ingin berjuangdijalan Allah dan ia menginginkan hartabenda" Beliau
menjawab,"Dia tidakpunyaberhala".Lalu hal itu dibesar-besarkan oleh
manusiadanmerekaberkata kepada penanya, "KembalilahkepadaNabi'
kerenakamubelumfahaml".Lalu ia bertanyalagi' "Wrhai Nabi,seorrng
hartabenda"
lelakiingin berjuangdi jalan Allah tapi dia rnenginginkan
Bcliaubersabda: "Tak ada pahala baginya" Merekabertanyakepadanya,
"kembalilahkepadaRasulullahSAW!" Lalu bertanya untukyangketiq3
kalinya.LantasNabi menjawab,"Tak adapahalabaginya".(HR Abu
Daud).
Diceritakandari Imam Nasa'i bahwaNabi SAW ditanya:"Bagaimana
kalauseoranglelaki berperangkarenaingin mendapatpahaladan ingin
terkenal?Beliau menjawab,"Dia tidak mendapatapa-apa".Lalu penanya
mengulanginyasampaitiga kali. Beliau tetap menjawab'"Dia tidak
mendapatapa-apa".Kemudianbeliaubersabda:"Sesungguhnya allah
tidakmenerimaamalkecualiamalyangikhlas karena-Nyauntuk mcnerd
kcridho'an-Nya".
8, JihadWanita:
Ummu salamahberkatakepadaNabi SAW,"WahaiNabi. para lelaki
berperangdanwanitatidakdankami hanyamendapatseparuhwarisan"'
Maka Allah menurunkanayat,"danjanganlahkamuiri hati terhadapapa
yangdikaruniakanAllah kepadasebagiankamu lebih banyakdaripada

Buku Keemoat... - 883


scbagianyang lain". (HR. Ahmad).
9. Sahid:
Nabi SAW ditanya tentangsyahid. Beliau,menjawab,"Barang sirpa
terbunuhdi.jalanAllah rnakadja mati sahid.Dan barangsiapamari di
jalan Allah dia adalahsyahid.Barangsiapamati karenawabahmakadia
adalahsyahid.Dan barangsiaparnatikarenasakitperutmakadia adalah
s y a h i d.' ( H R . M u s l i r n ) .
10. Kccualihutottg:
Seoranglclaki bertanyakepadaNabi SAW"Wahai RasulullahSAW,
bagaimana kalausayaterbunuhdijalan Allah sedangsayasabar,ikhlas.
majudanpantangmundurApakahAllah meleburdosa-dosaku?" Beliau
menjawab."Vi'. kemudiandia bcrtanya."Bagaimanakau terbunuh?"
Maka dia mengulangipcrtanyaannya lagi. Nabi SAW bersabda."Ya.
Bagaimanaengkauterbunuh?"Lalu dia nrcngulangiperkataannya lagi.
Kernudiandia bertanyalagi. "WahaiNabi, bagaimanakalausayaterbunuh
di.jalanAllah sedangsayaikhlas.sabarmajupentangmundur.Apakah
Allah rnenghapus dosa-dosakLr?"Beliaumenjawab,"Ya, kecualihutang.
Karena.jibrilasberbisikkepadakutentanghal itu". (HR. Ahmad).

Fatwa-fatwaRasulullahSAW DalamMasalahHewanSembelihandan
HervanBuruan
I. Apakahpent'entb<'Lilnrt
dalotnselairttenggorokan
dan tempatkalutlg
hevan?
RasulullahSAW ditanyatentanghal ini. Beliaumenjawab:"Andaikata
kamu menusuknva dipahanya,niscayasudakcukupbagimu".(HR. Abi
Dawud).Ini adalahcararnenyenrbelih
hewanyangjatuhdi sumurBerkata
Yazidbin Harun."darurat".Dan adaberpendapat bahwacaraini adalah
untukhewanyangtidak bisadikuasai.
2. janirt sebeluntdilahirkan asaLinduhtya disenbelih:
Hakrl ntettrakart
RasulullahSAW ditanyatentangjanin yangterdapxtdalamperutonta,
s a p i a t a u k a m h i n g ;A p a k a h d i b u a n ga t a u d i m a k a n ?M a k a b e l i a u
menjawab: "Makanlahkalaukalianmau.Sebabsembelihannya adalah
sembclihaninduknya".(HR. Ahrnad).
-1. Hukurttr,tentetnbeliltdengausenbilu:
Rofi' bin Khodij ra bcrtanyakepadaRasulullahSAW : 'Kami akan
bertemumusuhbesok.Sedangkan klmi tidakmempunyaipisau.Apakah
kamibolehmcnyembelih dcngansembilu'?" Beliaumenjawab:"Apa saja
yangmengalirkan darahdandisebutkannamaAllah ketikamenyembelih-

884 - I'lamul Muwaqi'in


nya, maka makanlahlKecuali hcwan yang termasukkuku atau kuku.
Sebabgigi adalahtulangdan kuku adalahpisaukaum Habsyi''.(HR.
Bukharidan Muslim).
A d i b i n H a t i m b e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W , i a b e r k a t a :
"Sesungguhnya salahseorangdari kani mendrpatheu'anburuan.lctlpi
diatidakmempunyai pisau.Bolehkahia menvembelihnya denganbeJahan
b a t u m i r w a h ?D a n b e l a h a nt o n g k a t ? "R a s u l u l l a hS A W r r e n j : L r v a b :
" A l i r k a n l a hd a r a hd a n s c b u t l a ha s m aA l l a h " . ( H R . A h n a d ) . M i r w a h
adalahsalahsatujenis dari batu.
SAW pemahditanyatentangkambingyanghampirmati.Maka
Rasulullah
seorangbudakmcngambilbatu dan rnenl'embeJihnya
clcnganbatu itu.
Maka RasulullahSAW menyuruhuntuk memakannya. (l{R. Bukhari).
RasulullahSAW ditanyatentangseekorkanbing 1,angdigigit serigala
dengangigi taringnya.Makl RasulullahSAW mernberikeringanan
kepadamerekauntuk memakannya. (HR. Nasa'i).
Memakan ikatt laut:
RasulullahSAW pernah ditanya tcntang memakanikan van-gbesar
sehinggamampu menyibakair laut. Maka RasulullahSAW bersabda:
"Makanlahrezekiyang diberikanolch Allah untuk kalian.Dan berilah
aku makananitu, jika engkaumemilikinya".
J. Berbunt dengunurlirtg:
Abu Tsa'labahal KhasynibertanyakcpadaRasulullahSAW ia berkala:
"Kami beradadi padangperburuan.
Bolehkahkami berburudenganbusur
panah,ataudengananjingyangtcrlatih.ataudenganseekoranjineyang
belumterlatih.Apa yangpantasbagiku?"Makabcliaurnenjawab: "Apa
yangkamuburudenlanpanahmuhlu kamumenvcbutasmaAllah rnaka
makanlah.Dan apayangkarnuburudengananjingmuyangtcrlatihdan
kamu menyebutnamaAllah makamakanlahlDan epayangkamu buru
dengananjingmuyang tidak rerlalihretapikau bisa menyembelihnya.
Maka makanlah!" (HR. BukharidanMuslinr).
Hadits ini jelas mensvaratkan mcmbacabasmalahagar hervanburuan
halal.Dan hal rtu lebihjelasdaripadaharamnyabumananjingyangtitlak
terlatih.
RasulullahSAW ditanyaoleh 'Adi bin Hatim,"Sayamelepaskan anjing
sayayangterlatihdanmerekatidakmemakanhasilburuanrlerekauntuk
sayadan sayamenyebutnamaTuhln". Beliau mcnjawab:"Kalau kau
melepaskan anjingmuyangterlatihdankamumenyebutnamaAllah nraka
m a k a n l a ha p a y a n g d i t i n g g a l k a nu n t u k m u l " s a y a b e r t a n y a": K a l a u
merekamembunuh?" Beliaumeniawab: "Walauounnrerekamembunuh

Buku Keempat...- 885


asaltidak dibarengianjing lain". Sayabertanyalagi "Sayaberburudengan
panah".Beliaumenjawab:"Kalau kamu memanahdenganpanahyang
tidak berbululalu tembusmaka makanlah!Dan kalau terkenaluamya
makajanganlahkau makanl"(HR. BukhariMuslim).
P a d a s e b a g i a nr i w a y a t , " K e c u a l i k a l a u d i m a k a n a n j i n g . K a l a u
dimakannya,maka janganlah kau makan! Aku khawatir dia hanya
menahanuntukdirinya sendiri.Dan kalaudimakanoleh anjinglainnya
makajanganlah kau makan.sebabkau hanyamembacabasmalahuntuk
anjingmusajadan tidak untuk yanglainnya".
Dalam sebagianriwayat: "Kalau kamu memanahkanpanahmumaka
sebutlahnama Allah". Dan termasukriwayat: "Kalau hilang darimu
selamaduahariatautiga hari dankamutidakmenemukankecualibekas
panahmunaka makanlahkalaunau. Kalau karnumencmukantenggelam
dalam air maka janganlahkau makanl Sebabkau tidak tahu apakah
panahmuatauair yangmembunuhnya".
Abu Tsa'labahal KhusyanikepadaRasuiullahSAW : "Sayamempunl'ai
anjingyangterlatih,bagaimana
tentangburuannya?"Bcliaumenlawab:
"Kalau kamumempunyaianjingyangterlatihmakamakanlahapayan-e
"Disembelihatautidak?"Beliau
merekabiarkanuntukmu".Dia bertanya:
menjawab:"Disembelihatautidak?" Dia hertanyalagi: "Kalau hilang
dari saya?"Beliau menjawab:"walaupun hilang darimu asal belum
berubahatau kamu menemukanbekas selain panahmu".(HR. Abu
Dawud).
Hal ini tidak bertentangan dengansabdabeliaukepadaAdi bin Hatim
"Kalau memakannyamakajanganlahkau makan!" SebabhaditsAdi
adalahtentangketikamemakannyawaktu berburu,sebabdia menahan
untuk dirinya.Dan haditsAbi Tsa'labahadalahkalaudia memakannya
setelahitu. Sebabdia menahannyauntuk tuannyalalu memakannya
setelahitu. Hal ini tidak haram sebagaimanadia memakanapa yang
disembelihtuannya.
6- Boleh memakanbangkai bagi yang terpaksa:
RasulullahSAW ditanyaolehkeluargayangberadadalamkeadaan butuh
dan merekamenempatitanah yang panas,tentangunta yang mati dari
merekaataulain mereka.Maka beliaumemberikankemurahankepada
merekauntuk memakannya.sehinggamenjauhkanmerekadari kelaparan
ketikamusimdingin. (HR. Ahmad).
MenurutAbu Dawud,bahwaseoranglelakitinggalbersamakeluarganya
ditanahyangbagus.Lalu adalelzki berkatakepadanya:"Sayamempunyri
a a k a i k a t l a h ! "L a l u
u n t a y a n g h i l a n g .K a l a u k a u m e n e m u k a n n y m

8E6 - I'lamul Muwaqi'in


ditemukannya untaitu tapi tidak nrerlcmukan pemiliknya.Lllu untirrtu
sakitdanistrinya menyuruh untuk menyclnbelihnya, t|lpi dia tidak nrau'
Lalu untaitu matidanistrinyaberkata, "Kulitilah,kita akanbuatdendcng
''Saya akan bcrtanya
daging dan gajihnyakita makan". Dia bcrkata:
kepadaRasulullahSAW".
Lalu dia bertanyakepadabeliaudanbeliaubcrtan)a' "Apakahkiiu Punya
apa yang meucukupinya'1" Dia mcnjawab,"f idak' RasulullalrSAW
b e r s a b d a": M a k a n l a h! " B e r k a t aA b u D a w u d .'. L a l u d a t a l r g l a h
pemiliknya,lalu dia menceritlkanapa yang tcrjadi Lalu PcrlrrlrkIlu
berkata,"seharusnya kantumcnyembclihnya". Dia berkata"Sayr rrralu
kepadamu".Ini menunjukkanbolehmeuahanbangkaibagi orangyang
terpaksa.
Seoranglelaki bertanyakepadaRasuh.rlLah SAW, "Sebagiannakilnlrl
adayangkamihindari". Rasululiah SAW bersabda: "Janganldladalang
m e r a g u k a nh a t i m u , d i m a n ah a l i t u s e r u p r d c n g a t lt t l l t k l t t t l ttnl r l n g
Nasrani".(HR. Ahmad).Yangwallahua'lalr meiarlngtnakananvang -
menyerupaimakananorangNasrani.Beliaubcrsabda:Janganbrmbang
mengenainya, tapi ttnggalkanlah!"Bcliau nlenjlu'ab dengattjarvaban
yangumum.Beliaumengkhususkan orangNrsranjbukankaum Yaltudi
karena mereka t i d a k m e n g h a r a r t k r i nm a k a n l n a p a p u n ' b l l l r k a n
memperbolehkan segalahervanyiing melatirdan berjalanrnulai -tltlah
sampainyamuk.
Hak Tamu
Uqbahbin Amir bertanyakepadaRasulullahSAW "Engkaunlclgtltus
kami, lalu kami mampir padasuatukaum yangtidak rnenvuguhikami'
Apa pendapatmu?" beliaumenjawub. Kul:iu kuliln InllnrpirPuLhsuatu
kaum,lalu merekamenyuruhapa)ang panlasbagiseorangtanru rnril't
terimalahlKalau merekatidak melaksanakannya' maka arrbillth hlk
umu yangpantasbagi kalian!". (HR. Bukhari)
Menurut Imam Tirmidzi: Kanli lervatpadasuatukaum. tetapilnercka
tidak menyugutlikami dan tidak melaksanakan hak kami. sedangkarl
kami tidat mengambilnyadarimereka. l{asulullahSAW bersabdl:" likl
merekatidakmau,kecualikaliannlengambilsuguhan, makaanlbillah!"'
Dan menurutAbi Dawud: Malan tamu adalahhak terhadapsctlapor
ang muslim. Kalau dia beradadi pelatarannya.karcnadilarang'nraka
berartidiamempunyaihutangkepadanyaApabiladia Irau.trolchciibry'lr'
danapabilamaubolehdibiarkanDan rrenurutAbi Dlu'ud juga: Ballrl-u
scpcrll
I)rerL'kil
siapasinggahpadasuatukaum,mekr tli.rbolehnrcnthrlrts
suguhannya. Ini menunjukkanwajibnyarncnyugtrhidanbahwa scseorrn-s
boleh mengambil semacam haknya dari yang berkervaiiban,
seseoran.s

Buku Keempat...- 8ll7


kalautidakmaunremberikannya. Haditsinijuga drjadikandalilmasalah
tangkapan. padahaltidakadadalil samasekali.Sebabjelasnya penyebab
hak di sini. Maka orangyang mengambilhaknyatidak dicurigaiseba_
gaimanatelahditerangkandalamkisahHindundenganAbi Sufyan.
R a s u l u l l aS h A W d i t a n y ao l e hA u f b i n m a l i k r a ., , S a y ab e r t e n t u
dengan
seoranglelaki,retapidia tidak menyuguhisaya,kemudiandia bertcmu
dengansaya.Apakahsayabolehntembalasnya?" BeliauSAW menjarvab:
" T i d a k ,t e t a p is u g u h i l a hd i a " . , A u i ' b e r k a t aR
,
asulullah SAW melihat
saya den-ean pakaiancompang-camping. Lalu beliau SAW bertan),a;
"Apakrh engkaurrempunyaihana'i"Sayamenjawab: .'Segala
harta.teJah
diberikanTuhankepadasayabaik unrarrlaupunkarnbing.Baiknyaharta
itu diperliharkan kepadamu. (HR. Timridzi).
R a s u l u l l aS
h A W d i t a n y ar e n t a n g
sueuhan
u n t u kt a m u .R a s u l u l l aS
hAW
nrenjawab, Siangdln rnalarnharinya.Menyu,euhiadalahdalanrriga
hari. Maka setclahitu adalahsedekah.Dan kamu tidak bolehmukim di
sekjttrnya.schinggamerasakesempitan',. (HR. BukhariclanMuslim).

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah pengobatan


1. Apakahktto hantsbcrobat(ke doktcr)kalau terkenasnatupentttkit?
SeorangBaduibertanyakepadarasulullahSAW:.,Apakahkita berobat?.,
BeliauSAW rrerrjawab: Yl. karena'fuhantidak menurunkanpenyakit
k e c u a lm
i e n u r u n k akne s e n r b u h a n n T
y au.h a na k a nm e m b e r i t a h u k a n n y a
kepadaorang yan,eDia beritahudan Dia bodohkanorang yans Dia
b o d o h k a n("H R .A h m a d ) .
T e r s e b u td a l a m A s S u n a n , b a h w a o r a n g A r a b b e r t a n y a :' , W a h a i
Rasulullah,apakahkita tidak berobat'l"Beliau SAW menjawab:,,ya,
berobatlah, hai hamba-hamba Tuhan.SebabDia trdakmembuatpenyakit
kecuali menciptakankesembuhanatau obat, kecuali satu penyakit..,
M e r e k a b e r t a n y a :" A p a k a h i t u . w a h a i R a s L r l u l l a h ,B/ .e l i a u S A W
menjau'ab:"Pikun."
RasulullahSAW ditan),a:"Bagaimanadenganjimat, obat dan tangkal
kami,apakahbisanienolaktakdir?"BeliauSAW menjawab:,.ltusemua
termasuktakdirTuhan"(HR. Tirmidzi).
2. Apakah olnt bisa menolak.\esuatu?
RasulullahSAWditanya,"Apakahobatrnemberimanfaat?".
BeliauSAW
men.lawab:"Maha Suci Tuhan. Apakah pernah Tuhan menurunkan
penyakitke bumi kecualimenciptakan
kesembuhannya?"
(HR. Ahmad).
3. Mereka yang masukke Surga tanpu hisab:

888 -- I'lamul Muwaqi'in


RasulullahSAW ditanyatentangtujuhpuluhribu dari umatbeliauyang
masuksurgatanpahisab.Beliau SAW menjawab:"Orang-orangyang
tidak memakaijimat, tidak merasasial sebabsesuatu.tidak berobat
denganmenganguskan(mengecos)dan bertawakalterhadapTuhan
rnereka".(HR. BukhariMuslim).
'Amr
Keluarga bin Khazm berkatakepadaRasululluhSAW : "Kami
m e m p u n y a i a t u n t u k m e n a n g k a kl a l a j e n g k i n gp, a d a h a e
j i m l ngkau
melarangjimlt". RasulullahSAW bersabda:'Perlihatkan jimat kalian
kepadaku".Lalu merekamempcllihatkannya kepadabeliauSAW. dan
beiiau SAW bersabda: "Tidak apa-apa.Ilarang siapakuasamemberi
manfartkepadasaudaranya, makaberbuatlah".(HR. Muslim).
4. Obat t'angpaling hebat:

''.'',
t'rr J q:l LV.. .u *' ._ JL.- 6.;;r_ 1-.
J- "-.*? :e: __:tz. .:i
' ', 'l '", '.,,
*L r_trr -f-\> -, Jt J_! gi ,-
:-L:r ..-_i j_L:r*
Jr, J,
'. .' -
. : L - r " - b -:r , u " q j .". :i , ; :",.
,-- :'rs :_:7 *_ j.
:
r -4 ,tl_ ,;
' '" ' '"-''t"
,' l,_r*. o i ) jg

'asltra rtrcttgadttkart
Utsnrurtbitt Abil sukit tung terdapatdulan tubuhtl)-a
urulaisejukIslant.RasulullahSAWbersabdct:" Letakkonluhta ganmu
di otasarlggololubuh yangsakit dan ucupkandengattnnna'fuhan (tiga
kali ) aku bcrlindutrgdcngattkeagungur Tuhttndan kekua.saan-Nya dari
kejallatml se.tuatu),ongSa\a dapati dan satu tukuti (tujuh kali)". (HR.
Muslirn).
RasulullahSAW ditanva:Siapakahorangvangpalingberatcobaannya?
BeliauSAW menlawab:"ParanabikemudianyangIebihsempurna, Ialu
yanglebihsempurna. SeorangIelakidiLrjimenurutagamanya.Kalaudia
lemahagamanyanrakadiuji menurutderajatnyaitu. Dan kalaudia kuat
a_gamanya,makadia diuji berdasarkanderajatnya tersebut.
Makaseorang
lelakiselaluterujisampaidia berlalandi atasbulni,sedangkan
dia tidak
punyakesalahan". (HR. Ahnad dandishohihkanoleh Tirmidzi).
Ibnu Maljah ra menyebutkanbahwabeliauSAW ditanya;Siapakahor-
angyangpalingberatcobaannya? BeliauSAW menjarvab: "ParaNabi".
'Lalu
Sayabertanya: siapa?"Beliau SAW menjawab:"Orang-orang
sholih.Sesungguhnya salahsatudari merekadiuji dengankemelaratan
sampaidia tidakmendapati sesuatu,
kecualiyangmenempeldi tubuhnya.
dan sesungguhnyasalah satu dari rnerckaitu gembira sebabujirn

Buku Keempat..,- 889


sebagaimanakamu sekaliansebabkarenakesembuhan".
5. Bagaimanadenganpeq,akit yang sedangmenimpakamu?
RasulullahSAW ditanya;bagaimanapenyakityang sedangmenimpa
kami, apabalasanbagi kami?BeliauSAW menjawab:"Peleburdosa'."
Abu Sa'id Al Khudri ra bertanya:"Walaupunsedikit?"Beliau SAW
menjawab:"Walaupunduri,kemudiandi atasnya".Abu Sa'idAl Khudri
kemudian berdoa agar beliau kurang sehat sampai wafat tetapi tidak
mengganggu haji,umrah,jihaddansholatberjamaah. Makabeliauselalu
sakitpanassampai wafat.(HR. Ahmad).
7. Anugerahyang paling agung bagi hamba;
Usamahra berkata:Sayamelihatorang-orang Baduwi bertanyakepada
'Apakahkami berdosakalau begini?Apakahkami
RasulullahSAW :
berdosakalau begini? Apakah kami berdosakalau begini?'. Beliau
menjawab,"Hai hamba-hamba Tuhan,Dia melebursemuadosakecuali
seseorangyang berhutanghargadiri saudara-saudaranya. Maka itulah
dosa". Mereka bertanya lagi, "Apakah kami perlu berobat,wahai
Rasulullah",BeliauSAW menjawab:"Berobatlahwahaihamba-hamba
Tuhan.karenasesungguhnya tuhan tidak membuatpenyakitkecuali
membuatkesembuhanbersamanya.Terkecualipikun". Merekabertanya
lagi, "Wahai Rasulullah,apaanugrahyang paling baik bagi hamba?".
BeliauSAW menjawab:"Bagusnyabudi pekerti".(HR. Ibnu Majah).
6. Beberapajimat;
RasulullahSAW ditanya tentangjimat. RasulullahSAW bersabda:
"Perlihatkan sebagianjimat-jimat kalian kepadakul'. Lalu beliau
bersabda:"Tidak haramjimat yang tidak mengandungsyirik'. (HR.
Muslim).
Seorangtabib bertanya kepada Nabi tentang membunuh katak untuk
dijadikanobat. RasulullahSAW lalu melarangnyauntuk membunuh
karak.(HR. Muslim).
Obatkutu:
'Auf
Ibnu Zubair bin Al'awwam dan Abdurrahmanbin mengadukan
masalahkutu kepadaRasulullahSAW RasulullahSAW lalu memberi
fatwakepadamerekauntukmemakaibaju sutra.(HR.Al Bukhari).
8. Tidak ada tanggunganatas tabib kalau keliru dan wajib rnenanggung
bagi yangmengaku-aku tabib:
Rasulullah SAW bcrfatwa, bahwa orang yang mengobati tetapi tidak
, a k a d i a b e r k e w a j i b a nu n t u k
t a h u m e n a h ut e n t a n gp e n g o b a t a nm

890 - I'lamul Muwaqi'in


mengganti.Berarti kalau seorangtabib keliru dalam mengobati,maka
dia tidak waiib menanggung.
M intalah banttrundengan n envomburtg Iongkal'L
:
Parashahabat yangberjalanketikahaji mengadukan tentangkecapatan
dan kelemahan mereka untuk berjalan. Rasulullah SAW bersabda:
"Mintalahbantuandenganmenyambung langkah. Itu dapatmemotong
bumi dari kalian dan akan menjadi lingan". Mereka melakukannya
sehinggamenjadiringan.Ibnu Mas'ud ad Dimasyqimenuturkanbahwa
hadits ini ada dalam shohih Muslim, padahalsebenarnyatidak ada.
Riwayatini hanyalahtlmbahanatashadjstshahabat Jabiryangpanjang
dan diriw:ryatkanoleh Imam Muslim dalam sifat-sifathaji Rasulullah
SAW.Dan sanadnya bagus.
'Aitt:
10. Andaikata taktlir didahului oleh sesuatu,niscayadidahultti oleh
'Umais benanyakepatiaRasu)ullahSAW" "Wahai Nabi'
Asma'binti
'ain
anak-anak Ja'farsangatccpatterkena Apakahsayabolehmemberi
jimat kepadamcreka?"Beliau SAW menjawab:"Ya' sebabandaikata
'ain akanmendahuluinya "
adasesuatu yangmendahuluitakdir,niscaya
( H R .A h m a d ) .
MenurutriwayatImam Malik dari Humaidbin Qois,beliauberkata'"Nabi
SAW datangkepadasaya(Asma')dcngannlembawaduaanakja'farbin
Abi thalib,lalu benanyakepadainangmereka "Ada apaaku keduanya
'ain. Dan
menyusu?"Asr.na'menjawab: Merekasangatcepatterkena
tiadayangmencegahkami untukmemberijimat kepadamerekakecuali
kami tidak tahu apakahhal itu berkenandi hatimu". Beliau SAW
bersabda: "Berilahmerekajimat.Sebabandaikataadayangmendahului
t r k d i r .n i . c r )e r i n r n e n d r h u I u i n y r " .
lt.
RasulullahSAW ditanyatentangnusyuroh.BeliauSAW menjawab:"Itu
termasukperbuatansyetan".(HR. Abi Dawud).
Nusyurahadalahmengusirsihir dari orangyangdisihir.Hal ini adadua
macam.Yangpertamaadalahmengusirsihir ciengansihir.lnilah yang
termasukperbuatansyetan.Sebabsihir termasukperbuatannya. Maka
orang.vangmengusirdandiusirkanmendekatkan din kepadanyadengan
apa yang disenanginya. sehinggasihimya lenyap. Yang kedua adalah
j
menghilangkansrhirdengan imat.tangkal,doa-doadan yang
obat-obatan
diperbolehkan.Hal ini boleh, bahkandisunatkan.Adapun ucapanAl
Hasan:"Tidak bisarnenghilangkan sihir kecualiorangyangmenyihir".
maka diarahkanterhadapmacam yang pertama.

Buku Keempat..,- 891


Fatwa-fatwaRasulullahSAWDalamMasalahFirasatBaik danFirasat
Buruk
L Wabtth:
RasulullahSAW ditanyarentang wabahpenyakit.BeliauSAW menjawab:
"Adalah siksayang diturunkanTuhan terhadapumat sebelumkalian.
Kemudial Dia menjadikannya rahmatbagiorangmukmin.Tiaclahamba
yang ada disuatudaerahyang terkenawabah, dia ridak keluardengan
sabardan ikhlas.yakin bahwaridak akan menimpanyasepertipahala
orangsyahid".(HR. AI Bukhari).
Farwahbin MasikbertanyakepadaRasLrlullah SAW:,.WahaiRasulullah.
sayabertempat di daerahyangdisebut'Abin. yaituRoif.Miroh danBiyah
- ataubeliaura bcrkataBaha - dan sayamerasakeberltan".Rasulullah
S A W b e r s a b d a": T i n g g a l k a n l a hS. e b a bk e r u s a k a nt e r m a s u ks e b a b
penyakit".
2. Firasat jelek dan lirasat baik:
RasulullahSAW bersabda:"Tidak ada firasatjelek. Dan yang paling
baikdan firasatjelekadalahfa'1".Ada yangbenanya...WahaiRasulullah,
apakahfa'litu?" Beliau SAW nrcnjawab:"Kalimar baik yang didengar
oleh sebagiandari kalian".(HR. BukhariMuslim).
DalamsalahsaturiwayatBukhariMuslim,"Tidakadapenularan penyakit
dan tidak ada firasatburuk dan aku kagum padafa'1,'.para shahabat
bertanya, "Apakahfa'l itu". BeliauSAW menjau'ab: .,Kalirnat
yangbaik,.
Dan ketikabeliauSAW bersabda: "Tidak adapenularan penyakit,firasat
burukdankesialankarenabinatang".Maka seorang lelakiberkatakepada
R a s u l u l l a hS A W : " A p a p e n d a p attu a n t e n t a n gs e e k o ru n t a t e r k e n a
penyakitkurap,kerrudiansemuauntaterkenapenyakittersebut?', Beliau
SAW menjawab:"ltu adalahtakdrr.Siapayangmengurapkan untayang
pertama?"dalam haditstidak ada dalil bagi orang yang mengingkari
usaha(sebab),bahkandalamhaditsini ditetapkantakdir dan pengem,
baliansebabterhadap sebabsebelumnya, makaterjadilahtasalsul. padahal
itu mahal.RasulullahSAW meniadakantasalsu!dengansabdabeliau:
"Siapayang mengurapkan untayangpertama?".Karenaandaikataunta
yang pertamaterkenakurap karenapenularanunta sebelumnya, maka
terjadilahtasalsul.
3. Sial:
Seorangwanita berkatakepadaRasulullahSAW: "Wahai Rasulullah,
kami menempatirumah.Anggotakeluargabanyakdanhartamelimpah.
Kernudiananggotakeluargabanyakdan hana melimpah.Kemudian
anggotakeluargamenladisedikitdan hartalenyap".RasulullahSAW

892 - I'lamul Muwaqi'in


bersabda: "Cepatlahtinggalkanrumahitu". (HR. Malik Mursal).Hal ini
'Kalau
sesuaidengansabdaNabi, sialitu dalamsesuatu,
makaadadalam
tiga hal: kuda,rumahdan wanita".lni adalahrnerupakan usahasamar
yang tidak diketahuioleh umat manusia,dan tidak diketahuikecuali
setelahtcrjadinyasesuatuyangdiikhtiyari.Sebagian adayangdiketahui
musababnya sebclunrterjacli,ylitu sebabyangtamp:rk.Ada juga sebab
yangsamar.Termasuksebabyang ini adalahucapanparamanusia."Si
Fulan sial penglihatannya, bundarmata kakinya" dan lainnya.Sabda
beliauSAW "Kalau sial itu ada.makadalamtigahal", adalahpenetapan
terjadinyasialdalamtigahal terscbut. bukanmenjadakan adanyakesialan
dalamlainnya,sebagaimana sabdabeliauSAW.
RasulullahSAW bcrsabda:"Kalau dalamobatkalianadakesembuhan.
maka adadalampembekanan,meminummadu atausengatanhewan.
Dan aku bencinancos". (Hlt. Bukhari).
RasulullahSAW bersabda:"Balangsiapatidak melakukanhajatnya
karenafirasatburuk maka dia syirik". Parasahabatbcrtanya,"wahai
Rasulullah,apakifaratnya?"BeliauSAW menjawab:"Ucapkanlah;Ya
Tuhan.tiadasialkecualisialdari-Mudantiadakebaikankecualikebaikan-
M u " . ( H R .A h m a d ) .

Fatwa-fatwa Rasulullah SAW Dalam Masalah Berbagai Masalah yang


Pertama
I. Apa pekeryaantang paling utann?
RasulullahSAW ditanya: Apakahpekerjaanyangpalingutama?Beliau
SAW nienjawab:"Perbuatan seoranglelakidengantangannya
dansemua
beli
.jua) yang sah".(HR. Ahrnad).
2. Engkaudart heu-tanut
adalah milik ay'ahnu:
Seoranglelakibertanya SAW:"Sayamempunyaiharta
kepadaRasulullah
dan anak. Dan ayah saya menginginkanhartaku."RasulullahSAW
'Engkau
bersabda: dan hartamuadalahmiiik ayahmu.Makananyang
palingadalahdari kasab,dananak-anakkalianadalahdari kasabkalian.
Maka makanlahkasabkalian itu densanenak". (HR. Ahmad dan Abi
Dawud).
3. Apakah kami boleh nnkan dari kusab bapak,runk dan suumi kami?
SeorangshahabatwanitabenanyakepadaRasulullahSAW "Bolehkah
kami memakanhasiljerih payahorangtua,anakdan suamikami l Dan
apayang halal bagikami dari hartamereka'?"
Beliau SAW menjawab:
"Engkaumemakandanmenghadiahkan kurmayangbarumasak."(HR.
Abi dawud).Shahabat'Uqbah berkata."Yang dimaksudkLrrmabaru

Buku Keempat,..- 893


masakadalahmakananyangbasikalaumasihsisa".
Beliau SAW juga ditanyatentanghartaraja. Beliau SAW menjawab:
" H a r t a y a n g d i b e r i k a nT u h a n k e p l d a m u t a n p an r e m i n t ad a n t i d a k
berlebihan,makamakanlahdan jadikanlahharta".(HR. Ahmad)
4. Upahpembekantan:
RasulullahSAW juga ditanyatentan-c
upahpembekaman.
BeliauSAW
menjawab:"Berikanlahkcpadaunta siramanmuuntuk dimakandan
berikankepadahambamuagardimakan".(HR. Malik).
5. Mengawinktn hewenjanlan dut nu:ngantbilbagittrt:
RasulullahSAW ditanya tentangupah mengarvinkanhewanjantan.
RasulullahSAW bersabda: hewanjantan,makakita
"Kita menjalankan
jadi benci".Lalu beliauSAW memberikcringanankepadanyatentang
karomah.(HR. Tirmidzi,Hasan).
R a s u l u l l a hS A W r n e l a r a n gm e n , e a m b ibl a g i a n u n t u k d i r i s e n d i r i .
Kemudianbeliauditanyatentanghal tersebut. Beliaubersabda: "Seorang
lelaki adadalamsekelompokmanusia,lalu mengambilbagianini dan
bagianini".
Apakahsedekahyangpaling utama?
RasulullahSAW ditanyatentangsedekahyangpaling utama.Beliau SAW
menjawab:"Memberikanair minum".
7. Sayaingin slnlat bersantaengkau:
SeorangwanitaberkatakepadaRasulullahSAW: "Wahai Rasulullah,
sayaingin shalatbersamaengkau".RasulullahSAW bersabda:"Aku
tahu bahwakamu senangshalatbersamaku, tapi shalatmudalambilik
kamarku lebih baik daripadashalatmu
dalam kamarmu.Dan shalatmu
dalam kamarmulebih baik daripadashalatmudalam rumahmu.Dan
shalatmudalam rumahmulebih baik daripadashalatmudalammasjid
kaummu. Dan shalatmudalam masjid kaummu lebih baik daripada
shalatmudalammasjidku".Kemudianwanitatersebutmemerintahkan
agardibangunmasjiddi tempatyangpaling sepidangelapdari rumahnya.
Maka shalatlahia di sanasampaiwafat.
Apa tempet)'ang paling jelek?
RasulullahSAW ditanyatentangtempatyangpalingjelek. BeliauSAW
menjawab:"Aku belum tahu.Akan aku tanyakankepadaJibril". Lalu
Jibril berkata,"Aku belum tahu-Akan aku tanyakankepadaMikail"
KemudiandatanglahMikail danberkata,"Tempatyangpalingbaik adalah
masiiddanyangpalingjelekadalahpasar".Mikail juga berkata:"Dalam
manusiaadatiga ratusenampuluh sendi.Dia berkewajibansedekahuntuk

894 - I'lamul Muwaqi'in


masing-masingsendi".Parashahabat benanya,"Siapayangmampu?".
Mikail menjawab:"Engkaumemendamingusyangadadi masjidatau
menyingkirkansesuatudijalan. Kalau tidak makaduarakaatshalatdhuha
sudahmencukupimu".
9. Shalat duduk:
RasulullahSAW ditanyatentangshalatduduk.BeliauSAW menjawab:
"Bzrangsiapashalatberdiri,makalebihutama.Barangsiapashalatduduk
maka mendapatpahalaseparuhorangyang shalatberdiri.Barangsiapu
yang shalattiduranmaka mendapatpahalaseparuhorang yang shalat
duduk''.Sayaberkata,"Dua caraini adadua hal. Yang pertamaadalah
shalatsunat,menurutulama yang memperbolehkannya. Yang kedua
adalahbagiorang yangterkena udzur.Dengrnperbuatannya dia menda-
pat separuhdanpenyempumaannya dengannrat.
t0. BelajarAl Qur'an
SeoranglelakibertanyakepadaRasulullahSAW: "Tidakmenghalangiku
untuk mempelajariAl Qur'an kecuali aku khawatir aku tidak bisa
mengamalkannya". RasulullahSAW bersabda: "Pelajarilah, bacalahdan
t i d u r l a h . S e b a bp e r u m p a m a a nA l Q u r ' a n b a g i o r a n g - o r a n gy a n g
mempelajarinya, membacanya, lalu mengamalkannya adalahIaksana
wadah yang diisi misik dan baunyamenyebarke semuatempat.f)an
bagi yang mempelajarinyadan ia tidur laksanabotol minyak misik yang
tertutuprapat".
1 1 . Mati di lain tempatkelahirannya:
RasulullahSAW ditanyatentangseseorangyang mati di lain tempat
kelahirannyadari shahabatbeliau.RasulullahSAW bersabda:"Wahai
la lalu bertanya:"Mengapa?"
kiranyadia mati di tempatkelahirannya".
Beliau SAW menjawab: "Kalau seoranglelaki mati di lain tempat
kelahirannya,makaakandi acakjejaknyamulai dari tempatkelahirannya
sampaisurga".(HR. Abi Hatim dan ibni Hibbandalamshohihnya).
12. Penguasa,,-angmengakhirkanshaLatdari waktunya:
RasulullahSAW ditanyatentangpenguasayang mengakhirkanshalat
dari waktunya; Apa yang diperbuat?Lalu Beliau SAW menjawab:
"sholatlah pada wtrktunya.Lalu sholatlah bersamamereka. Maka
sholatmuakanmenjadisholatsunat".(Hadistshohih).
13. Dia memukulkukalau aku sholat dan menvuruhkumembatulkanpuasa
kulau aku berpuasa:
Istri Shofwanbin Al Mu'aththolAs SulamibertanyakepadaRasulullah
SAW ; "Kalau aku sholatdia memukulkudan kalauaku berpuasadia
menyuruhkumembatalkannya. Dan diajugatidaksholatshubuhkecuali

Buku Keempat...- E95


setelahmatahariterbit".I-aluRasulullahSAW bertanyakepadaShofwan
tentangucapanistrinya.Shotwanmenjawab:"Adapun ucapannya; Dia
memukulkukalauaku sholat.itu karenadia membaca dua suratpadahal
sayatelahmelarangnya". RasulullahSAW bersabda: "Andaikatahanya
satu surat niscayasudahcukup". Shofwanbcrkata."Ucapannya;Dia
menyuruhkumembatalkankalau aku puasaitu karenabepcrgianlalu
berpuasa,padahalsayaadalahpemudayangtidak sabaran".Rasulullah
"Tidakbolehu,anitaberpuasa '.
SAW bersabda: kecualiatasizin suaminya
Sbofwanberkata:"Ucapannya; Sayatidaksholatshubuhkecualimatahari
jtu
telahterbit. karenakami hlmpir tidakbangunsampaimatthariterbif'.
RasulullahSAW bersabda: "Sholatlahkalaukanu bangun".
11. Mentbutult cecak:
Rasulullah SAW dilanyatentangrnembunuh cecak.Lalu beliaumenyuruh
u n t u km e m b u n u h n y(aH. R . I b n i H i b b a n ) .
t 5 . Tentarlghak tetangga:
SeoranglelakimintafatwakepadaRasulullahSAW tentangtetanggan)'a
yang menyakitinva.KemLrdianRasulullahSAW menyuruhnyauntuk
bersabdasarnpaitiga kali. Dan padakali yang keempat,Beliau SAW
bersabda: "BuangJah hartamuke tengahjalan!". Lalu dia melakukannya.
Dan ketika para shahabat melewatinya.maka merekabenanya:"Ada
apadengandia?"Dia menjawab:"Dia disakitiolehtetangganya". Maka
itu".
s e m u ao r a n g b e r k a l a :" S e n o g a T u h a n m e l a k n a tt e t a n g g a n y a
Kemudian tetangga tersebut datang kepadanya dan berkata: "Ambillah
'I
kembali hartamu.Derri uhanaku tidak akanmenyakitimulagi". (HR.
Ahmad danlbni Hibban).
t6. Keharamannrcmbunultorang ntuktnin:
RasulullahSAW ditanyatentangseoranglelaki yang mengikatorang
musyrik untuk membunuhnya,Ialu dia berkata:"Saya masukIslam".
Namuntetapdibunuhnya.Perkataan tersebutdiulangnyadengankeras.
Lalu dia berkata:"Dia mengatakannya untuk menjauhipedang".Lalu
RasulullahSAW bersabda:"Tuhanmengharamkan sayauntuk membunuh
seorangmuslim." (HaditsShohih).
17. Paling baik dan paling jelek diantara kira:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW : "Wahai Rasulullah,
beritahukepadakami orangyang palingbaik dan palingjelek diantara
kita". BeliauSAW menjawab:"Yang palin-ebaik dari kalianadalahor-
ang yangbisadiharapkankebaikannya dan yangpalingjelek adalahor-
a n g y a n g t i d a k b i s a d i h a r a p k a nk e b a i k a n n y ad a n d i k h a w a t i r k a n
kejelekannya". (HR. lbni Hibban).

896 - I'lamulMuwaqi'in
1 8 . ApakuhIslontitu?
SeorangleJakibertanyakepadaRasulullahSAW: "ApakahtujuanTuhan
m e n g u t u se n g k a u ? "B e l i a u S A W m e n j a w a b :" I s l a m " . l a b e r t a n y a :
"Apakah Islam itu?" Beliau SAW menjawab:"Hatimu pasrahkepatla
Tuhanmenghadapkan dirinru keprdanya.shalatfhrdhu.Membayarkan
'fuhan
zrkat fardhu. dua saudara salingk)long-menolong. ticlakmcne'r irna
taubatdari harnbl ylng r.nusyriksctclahlslam'.
t9. K e h a r a n u n b e r p e r a n gd e n g u n n t u s y r i k| u t t g in t e ug u t t t u n t k u tkt a
rsIanuntl\'0;
Al Aswadbin Sari' berkatakepadaRasulullahSAW: "Blgairnlna kalau
sayabedcmuscorangmusyriklaludil berperang dengansaya,mclnotong
salahsatukeduatangansayakerlludirndia bcrlindungpada sebatang
' S a y a r r a s u k I s l a r n ' .A p a k a h s a y a b o l e h
pohon dan berkata,
nremelanginya setelahdia berkatascpcftiilu'1"Bciiau SAW nrcljau'ab:
r g i : " B u k a n k a hd i a l e l a h
" J a n g l n k a u b u n u h d i a " . S a y a b c r t a n ] ' i li a
memotongsalahsatu kcdua tangansaya?I-alu dia bcrkataderrikilrt
setclahmemotongnya, apakahsayabolehnerneranginya?" BeliaLrSAW
m e n j a w a b":J a n g a nk a u b u n u hd i a ! . S e b a bk a l a uk a u m e n b u n u h n y a .
makadia akanmenempatitempatrrru sebelunkarru membunuhnyldan
kamuakanrncnenpatitempatnyasebelumdil rrcngatakirn kalinlatyang
dia katakan".(HaditsShohih).
20. Tentatrylnk kanu:
'Wahai
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW: llasulullah,
sayabenemudenganseoranglelakitetapiclil tidakmcnyuguhku. Apakah
sayabolehrnembalas?" "Bahkan
BeliauSAW menjarvab: suguhilahdia".
( H R . I b n iH i b b a n ) .
2t. Seseorangbcr,surtruorang latlg dicitttainva;
Abu Dzarra berkatakepadaRasulullahSAW: "Seoranglelakimeneintri
suatu kanu, tetapi tidak kuasaberamalsepertimereka".Nabi SAW
menjawrb:"Hai Abu Dzar,cngkaubersamaorangyang kamu cintai".
Abu Dzar ra berkata:"Saya mcncintaiTuhan dan llasul-Nya".Belilu
SAW bersabda:"Engkau.wahai Abu Dzar bersantaorang yang kamu
cintai".
22. pada hari kiarnat:
Ya Tuhan,ampunilaltkesalahanku
Aisyah ra berlanyakepadaRasulullahSAW tentanglbni Jad'an dan
amalnyadi zamanjahiliyah, yaitu silaturrahim,bertetanggabaik dan
menyuguhtamu,"Apakahbermantaat bagirnu'?" BcliauSAW menjawab:
" T i d a k , k a r e n ad i a t i d a k p e r n a hb e r d o a .Y a T u h a n k u a m p u n i l l l r
kesalahanku padahari kiamat".

Buku Keempat... 897


23. Iman den istiqonruh;
Sufyanbin AbdillahAts TsaqofimemintakepadaRasulullahSAW untuk
mengajarkankepadanyaperkataanyang tidak akandia tanyakankepada
"Katakanlah;'Aku berirnan
seorangpunsetelahbeliau.Beliaubersabda:
kepadaAllah', dan istiqomahlah".
24. Sialtakahurunusiatang paling ntulia:
RasulullahSAW ditanyasiapakahmanusiayang paling mulia?Bcliau
SAW menjawab:"Yang paling takwa kepadaTuhan". Para shahabat
berkata:"Bukan itu yang kami tanyakan"RasulullahSAW bersabda:
"Berartikalianmenanyakan tentangnenekmoyangorangArab.Orang-
orangpilihan kaliandalamjahiliyah adalahpilihankaliandalamlslam
k a l a ub e r i l m u " .
25. Berbuut sedikit pahola bartyttk:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW "Mengislamkanatau
b e r p e r a n gd a h u l u ? " .N a b i m e n j a r v a b ": M e n g i s l a m k a nd u l u b a r u
b e r p e r a n g l a h lK" e m u d i a nd i a t e r b u n u h .L a l u N a b i b e r s a b d a":D i a
beramalsedikittapi berpahalabanyak".
26. Menjaga liduh:
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW: "Apakahyangpaling
engkau khawatirkandari saya?"Beliau memeganglidah beliau dan
berkata:"lni".
27. Janllat alt n&rah:
Seoranglelaki berkatakepadaRasulullahSAW: "Katakanlahkepadaku
ucapanyang bermanfaatbagiku!" atau dia berkata"Barangkalisaya
memahaminya". RasulullahSAW bersabda: "Janganlah
engkaumarah".
"Janganlah
tetapibeliauselalubersabda:
la berkataberulang-ulang. kau
marah".
28. Merasa puas tlenganapa yang tidak diberikan:
SeorangwanitabertanyakepadaRasulullahSAW:"Apakahsayaberdosa
kalau sayamenganggap banyakapa yang tidak diberikansuami saya
karenasayapunyamadu?"BeliauSAW menjawab:"Orangyangmerasa
puasdenganapayangtidakdiberikanadalahsepertiorangyangmemakai
tersebutterdapatdalamAs Shohih.
bajupalsu".Hadist-hadist
29. Dzikir kepadn Tthan:
SeoranglelakiberkatakepadaRasulullahSAW:"Syari'at-syari'at
Islam
sangatbanyak padaku.Maka berwasiatlah kepadaku". Beliau SAW
bersabda:"Semogalidahmuselalubasahkarenadzikir kepadaTuhan".

89E - I'lamul Muwaqi'in


30. Ikat dan tawakallah;
SeoranglelakiberkatakepadaRasulullahSAW: "Sayamelepaskan unta
sayadanpasrahkepadaTuhan".RasulullahSAW bersabda: "lkatlah lebih
dulu, barubertawakal.".(HR. ibni hibbandanTurmudzi)'
3 1 . KautanrctutAl qur'art:
SeoranglelakibcrkatakepadaRasulullahSAW:"WahaiRasulullah,saya
tidakpunyahartauntukrnenikah".Rasulullah SAW bertanya: "Bukankah
kamuhafal(Qulhuwallahuhad)?" Dia berkata: "Benar". Beliau bersabda:
"sepertigaAl Qur'an". Beliau bertanyl lagi: "Bukankah kamu hafal
(Qulyaaayyuhal kaafirun)?"Dia menjawab:"Bcnar". RasulullahSAW
bersabda:"seperenpatAl Qur'an" Beliau bertanyalagi: "Bukankah
'.Benar' Rasulullah
kamu hafal (ldzazulzilatilardl)?" Dia ncnjawlb:
S A W b e r s a b d a :" s e p e r e m p a tA l Q u r ' a n " . B e l i a u b e r t a n y aI a g i :
"Bukankahkamu hafal(ldzajaanashrullah)?"Dia tnenjuwab:"Benar"
RasulullahSAW bersabda: "seperempat al Qur'an" Beliaubertany:llagi:
'Benar'' Rasulullah
"Bukankahkamuhafalayatkursi?"Dia menjawab:
S A W b e r s a b d a ": s e p e r e m p a tA l Q u r ' a n " . L a l u b e l i t u b e r s a h d a :
"Kawinlah kawinlahkawinlah",tiga kali. (HR. Ahmad).
JZ. Titlak usah taat kepadaorang yang tidak tdat kepadaTuhan:
Shahabat Mu'adz bertanyakepadaRasulullahSAW: "WahaiRasulullah,
bagaimanakalaupenguasa kami tidak bertindakscbagaisunahmu,apa
yang haruskami perbuat?"Beliau SAW menjarvab:"Tidak boleh taat
bagi makhlukkepadaorangyangtidak taatkepadaTuhan".(HR Ahmad)'
33. TempatRasulullah SAWdi hari Kianut:
ShahabatAnasmemintakepadaRasulullah SAW untukmemberisyafa'at
kepadanyadi hari kiamat. Rasulullah SAW bersabda:"Akan saya
lakukan". Anas bertanya,"Dimana saya mencari engkau pada hari
kiamat?"BeliauSAW menjawab:"Carilahpertamakali di shirat!" Saya
bertanyalagi: "Kalau sayatidak menemukankau di sana?"BeliauSAW
menjawab:"Maka aku adadi Mizan" Sayabertanyalagi, "Kalau saya
ddak menemukanengkaudi dekat Mizan?" Beliau SAW menjawab:
"Maka aku di dekattelaga.Aku tidak melewatitiga tempatini di hari
kiamat".(HR. Ahmad).
3+. Seseorang yangtakutkepadaorangmusyrik'Ialumendapatscsuatudari
RasulullahSAWI
'Illath berkatakepadaRasulullahSAW: "Sayamempunyat
Al Hajjajbin
hafiadan keluargadi Makkah dansayaingin mendatangimereka Apakah
saya diperbolehkankalau mendapatsesuatudari engkau atau engkau
akan berkatasesuatu?".Maka beliau memberi ijin kepadanyauntuk

Buku Keempat... - E99


belkatl lpa yangia inginkan.
Hadits ini menunjukkanbahwa suatuucapankalau tidak dikehcndaki
maknanya, baik karenatidakdimaksud.tidaktahuatautidakdikehendaki
rrakna aslinyl. rnakaorang yang berkatatidak berdosa.inilah agama
ylng diturunkanIewrt Lltusan Tuhan.karenaitulahorangyangdipaksa
berkatl kuful ticlakberdosa. Bcgitu juga olang gila. tjdur ataumabuk.
Tidlk bcrdosakarenr lpa yang mcrcka katakan.Maka Al Hajjaj bin
'lllath tidakberdosakarenl ucapann)'a tidakdikchcndakimaknanyatlan
-fuhan
hulinya tidrk bermaksud pada makna tcrsebut. bcrfirman:"Allah
t i d a k n c n g h u k u r r k a n r ud i s e b l b k a ns u m p a h - s u m p a h my u
angtidak
clirnaksucl (untukbersurnpah) olehhatimu.tetapiDia menghukumkamu
disebabklnsumpah-sunrpah yangkanrusenga.jl".Dan dalamayatlain,
"TetapiAllah ncnghukum karru disebabkan(sumpah)yang disenlrjil
(untuk bcrsunrpah)olch hatimu". Karenaitulah. semuahukum dunia
clanrkhifttt tergantungpadarlaksuddan maknaucapan.
-lj. da kebtt.sttrattIsltutt:
Tcrnrt.suk toncl,:t-tcut
Seorangu'anitr bcrtanyakepadaRasulullahSAW: "Wahai Rasulullah,
clizanranjahilivahsayadibahagiakan denganratapanolehbeberapaor-
ang\\'ilnitasaalterkenanrusibah.Apakahsal'abolehberbuatserupadalanl
Islam'1" tseliauSAW menjarvab: "Tidakadapernbahagian denganratapan,
nrengarvinkan anak dengan syarat orang lain mengawinkannya dengan
anaknya,mcnyembelihkorbandi ataskuburan dan teriakanterhadap
kudapacuandalarrlslarn.Barangsiapa rrerampokmakatidaktermasuk
golongan k a m i " .( H R . A h m a d ) .
36. Huk .suutniatasi.stri;
I ) a r a s h a h a b a tA n s h l r b c r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W : " K a m i
mcmpunyaiuntii yan-skani gunakansebagaikcndaraan.Tapi unta itu
neny'ulitkankar.nidan tidak mau kami tunggangi,padahalpadi dan
lnggur mcmbutuhklnsiranran".Lalu RasulullahSAW bersabda kepada
mcreka:"Bcrdirilahkllian I" Merekaberdiridln beliauIremasukiscbuah
kebun.sedrngkanunla ada di pojok. Beliau berjalanmenuju ke arah
un{a itu. lalu shahabatAnshar berkata."Wahai Nabi, unta itu seperti
anjin-rdan karnikharvatiria menerkamengkau".BeliauSAW bersahda:
"'l'idak apa apa". Ketika unta jtu melihat Rasulrrllah,maka sujudlah
kepadabeliau.Jalubeliaumemegang j ambuJnya. sehinggabisalahkalau
belilu menungganginya. Maka berkatalah para sahabat, rvahaiRasulullah'
ia adalah binatangyane tidak berakal, padahal ia sujud kepadamu
scdlngkankami adalahnranusiayangberakal,makakami lebih berhak
belsujudkepadantu. RasulullahSAW bcrsabda: "Tidaklahpatutmanusir
bcrsuiuclkepadarttanusia.Andaikataseorangnranusiapatut bersujud

900 - I'lamul Murvaqi'in


kepadasesamanya. niscayaakan aku petintahkanistri untuk bcrsuju(i
kepadasuaninya karcnaagungnyahak suarniatasistrillya Demi clzrtt
yangmenguasaiku, andaiaku mulai dari telapakkakinyasarnpaitengah
k e p a l a n y at e r k e n an a j i s n a n a hl a l u i s t r i r t r c n j i l a t i n y ln, i s c a y ab c l u n r
memenuhihak suaninya".(HR. Ahmad).
Maka orang-orangmusyrik hanyanrcnrantlang sujudnvaunta kePada
R a s u l u l l a hS A I V t a n p an t c t n p e r dl i
u k a t t s a b d t b c l i a u ,t i d a k l a hp a t u t
seorangmanusiabersujucl kcpadaoranglain.Mcrckl lebihhinrtclaripada
merekayang men,tikutisubhatdan meninggelkan Porklriiyangprrsli.
37. Berbedalahdcngan kafir ahli kitub:
RasulullahSAW ditanyapengikutkitab (kalir ahli kitab)telanjangkaki
ketika sholatdan tidak menakli sandal.Bcliau bersabda:"'felan.irng
kakilahdan bersandalhh.Berbedalahdenganlhli kitilb" Pltrasahablt
benanya:"Mcrekamcncukurjeng-9ot danrneman jlngkankLtrltis"Reliatt
b e r s a b d a":C u k u r l a hk u m i s k a l i a n d a n p a r t j a n g k ajne n g g o t k a l i a n .
B e r b e d a l adhe n g a na h l ik i t a b " .( H R . A h m a d ) .
J8. Keutatnaanjiltttd:
Seoranglelaki berkatakepadaRasulullahSAW: "\Vahai Nabi, saya
menemukangoayangadaainlya sedikit,illu sayaingin tinggaldi srrnr
dansayaakanhidupdenganair dan sayur-mayurdi sekitatnya.Dcngrn
begitusayatidakterganggu Sr\Wbersabda:
olehdunia".Rasulullah "Saya
tidak diutusdenganagamaYahutlidanjuga agamaNasrani,akantctlpi
aku diutus denganagamayang lurvesdan tolcran Derni Tuhan ylng
menguasaiku berangkatpagiatausorcdalamjalln Tuhanlebihbajk ciari
padaduniadanisinya.Dan berdir-inya salahsatudarikaliln tlalambrttisrttr
itu lebih baik daripadasholatnyaselamaenan puluh tahun".
39. Da giittg hintar piuruttrt;
RasulullahSAW ditanya tentangilaging hinlar piaraan.Maka bcliau
menjawab:"Tidak halal bagi orang yang bcrsaksibahwa ltku utusan
Tuhan".(HR. Ahmad).

Fatwa-fatwaRasulullahSAW Dalam Masalahyang Kedua


l. Termnsukhak lelartggLt;
Seorang lelakiberkatakepadaNabi,"1'anahsayabukantanahpcrsenkatan
dan tidak dibagidenganoranglain kccualitetanggl.(lalu kepadtsiapa
ditawarkanlebihdulu?)".UeliauSAW bersabda: "Tetanggalcbih belhak
kerenadekat".(HR. Ahmad).
2. Aniaya apakah yortgpttlirtg agung:

Iluku Keempat... 901


Nabi ditanya:Aniaya apakahyang paling agung?Beliau menjawab,
"Sehastatanahyangkau kurangidari hak saudararru. Tidak adakerikil
yangdiambil dari tanahoranglain kecualidipikulkandi ataskepalanya
sambilke dasarbumi padahari kiamat.Sedangkan tidak adayang tahu
dasarnyakecualiyangmenciptakannya".
J. Menyenfuelihkambitry tanpa izin pentiLiknya:
Nabi SAW berfatwa bahwa kambing yang disembelihtanpa seizin
pemiliknyamakadijadikanmakananparatawanan.(HR. Abu Daud).
M emakui barang gadaian:
Nabi SAW berfatwabahwapunggunghewangadaiboleh ditunggangi
sebabdinafkahiketikadigadaikan.Dan susubinatangboleh dimlnum
. r a n g y a n g m e n u n g g a n gdi a n
s e b a bd i n a f k a h ik e t i k a d i g a d a i k a nO
meminum dan meminum berkewajiban memberinafkah.(HR. Bukhari).
lmam Ahmaddanlainnyadari ahli haditsmemakaifatwaini. Dan itulah
yangbenar
5. M endapat kerugi art dalan p entbeli art:
Nabi SAW berfatwatentangseseorang yang mendapatkerugiandalam
pembelian,sehinggahutangnyabertambahbanyak.Lalu beliaumenyuruh
namunbelumbisamelunasihutangnya.Kemudian
agardia disedekahi,
beliaubersabdakepadaorangorangyang menghutangi, "Ambillah apa
yangkaliandapati,tak adalain bagi kaliankecualiitu". (HR. Muslim).
Dan Nabi SAW juga pernahberfatwabahwa barangsiapamendapati
hananyapadaorangorangyang bangkrut,makalebih berhakdaripada
lainnya.
6. Sedtkahu anira tunpai:in suarninvu;
Seorangwanita bertanyakepadanabi tentangperhiasannya yang dia
Beliaubersabda:"Seorang
sedekahkan. wanitatidak bolehmemberikan
hartanyakecualiseizinsuaminya."Dalam riwayat lain: "Tidak boleh
adaperkaradalamhartawanitakalausuamimasihmenjaganya".(HR.
ParapenyusunAs-Sunan).
DiceritakanolehIbnu Majahbahwaistri Ka'ab bin Malik datangkepada
N a b i S A W d e n g a n m e m b a w a p e r h i a s a nl a l u b e r k a t a ," I n i s a y a
sedekahkan". Nabi bertanya,"Apakah kamu sudahminta izin kepada
Ka'ab?" Dia menjawab:"Ya". Lalu beliaumengirimkanutusankepada
Ka'ab untukbertanya, apakahkamusudahmemberiizin kepadaKhairoh
untuk menyedekahkan perhiasannya ini. Ka'ab menjawab,"Ya" Maka
beliaumenerimaperhiasan tersebut.
H0na atrak Yatim:

902 - I'lamul Muwaqi'in


Seoranglelaki berkatakepadaNabi SAW: "Sayatidak punyahartadan
sayaadalahwali seorangyatirn".Beliaubersabda: "Makanlahdari harta
yatimmuasaltidak berlebihan, menghambur-hamburkan, menzakatkan
danmenjadikanmodal dan tanpaengkau menjaga hartamu,"Atau beliau
bersabda:"Menebus hartamudenganhartanya." Dan ketikaturunayat:
" Danjanganlahkamu rnendekati hartaanlk yatim,kecualidengancara
yang lebih bermanfaat,maka para sahabatnenjauhi hartaanak yatim
hinggamakananmenjadibasidandagingmenjadibusuk".Lalu meleka
menanyakan hal tersebutkepadaNabi SAW Maka turunlahayat:"Dan
jika kamumenggaulimereka,makamerekaadalahsaudaramu dantuhan
mengetahllisiapa yang membuat kerusakan dari yang mengadakan
perbaikan".(HR.Ahmaddanparapengarang kitab as-Sunan).
Menentukanemasdart Pcntk:
Nabi SAW ditanyatentangtemuanemasdanperak.Lalu beliaubersabda:
"Ketahuilahtali dan wadahnya,lalu umumkandalammasasatutahun.
Kalau kamu belumjuga tahu pemiliknya,makasimpanlahdanjadikan
titipan bagimu.Kalau padasuatusaatpencarinyadatang,makaberikanlah
kepadanya!."
9. Unta dan kambing yang sesat:
Nabi SAW ditanya tentangunta yang sesat,beliau menjawab'"Apa
urusanmuterhadapnya? Biarkan!Dia bersamasepatudantempatairnya.
Bisamendatangi air danmemakan tumbuh-tumbuhan.sampaiditemukan
oleh pencarinya."Beliau juga ditanyatentangkambingyang tersesat.
Beliau lalu menjawab,"Ambillah, Kerenakambing itu akan menjadi
milik saudaramuatauserigala".
Seoranglelakidari sukuMuzainahbertanyakepadaNabi SAW tentang
unta yang tersesat.Beliau menjawab,"Sepatu dan tempat air ada
bersamanya. Dia bisamakantumbuh-tumbuhan d:rnmendatangiair Maka
biarkan,sampaiditemukanpencarinya!." Dia bertanyalagi,"Kalaukamu
yangtersesat?" Beliaumenjawab,"Untukmu,saudaramu, atauserigala.
Kumpulkanlah sampai pencarinya datang!." Ia bertanya lagi. bagaimana
d e n g a nh e w a n y a n g d i c u r i d a r i k a n d a n g n y a ?B e l i a u e n j a w a b '
m
"Harganyaduakali lipatdanpukulanperingatanDan yangdiambildari
kandangnyamaka ada hukumanpotongkalauyang diambil mencapai
hargaperisai."Dia bertanyalagi,"Bagaimanadenganbuah-buahan yang
dicuri dari pohonnya?"Beliau menjawab."Yang dimakandan tidak
diambil secarasembunyitidak apa-apa.Yang di bawahharganyadua
kali Iipat dan pukulanpenyiksaan.Yang diambil dari rumah tetangga
ada hukumanpotongkalau harganyamencapaiperisai."Parasahabat
bertanya,"wahai Nabi, bagaimanakalau ditemukandi jalan ramai?"

Buku Keempat...- 903


B e l i a u m e n j a w a b , " U m u m k a n l a h s e l a m a s e t a h u n .K a l a u k a m u
menemukanpencarinyamaka berikan kepadanva,kalau tidak, maka
m c n j a d i m i l i k m u . " . l e l a k i d a r i m u z a i n a ht e r s e b u rb e r t a n y al a t i ,
"Bagaimana k:rlauditemukandi medanperangbiasa?"Beliaumenjawab,
"Barang itu dan rikaz ada zakat seperlima".(HR. Ahmad dan para
pengarang as-Sunan).
Dalan rirvayatIntarnMuslim,kalaudatangpemiliknya,r.naka beritahukan
bungkus.jumlah dantalinya.lalu berikankcpadanva.Kalautidak rnaka
n r c nj a d im i l i k m u .D a nd a l a mr i w a v a M
r u s l i my a n gl a i n ." l a l um a k a n h h
ltartatemuanitu. Kalaupcmiliknyadatang,makabcrikankepadanyal."
SahabatUbay bin Ka ab berkata:padazamrn Nabi SAW masihhidup
sayapernahmenemukankantongyang berisi uang seratusdinar.Lalu saya
datangkepadaNabi danmcmbarvanva. Beiiaulalubcrsabda: "lalu UmLrmkanlah
dalam satutahun!". Sayalalu mengumurrkannya seJamasctahun.kemudian
sayadatangkcpadabeliau.beliaubersabda: "Umumkanlahsetahun".Lalu saya
umumkanlagi dan padatahunyang keempatsayadatangkepadabeliau,lalu
b e l i a u b e r s a b d a": K c t a h u i l a hj u m l a h , t a l i d a n r v a c l a h n y aK.a i a u d a t a n g
pemiliknya(makaberikankcpadanya). Kalautidakmakamilikilahl."Kemudian
sayanernilikinya.(HR. BukhariMuslim - lalal Bukhari).
Nabi SAW pemahberfatwabahwaorangyang menentukansesuatuwajib
mempersaksikan kepadadua orang yang adil dan menjagawadah dan tali
pengikatnya,tidak disembunyikandan jangan dibuang.Kalau pemiliknya
datang,maka lebih berhakatastemuanitu. Dan kalau tidak. maka meniadi
rnilik Tuhan,akandiberikankepadayangdikehendakinya.
Nabi SAW ditanyatcntan-u seoranglelaki yang sedangbuangair besar
Tiba-tibaadatikus besaryangmenreluarkandinar tlari sebuahlubang,kcmudian
dinar yang lain sampaiberjumlahtujuh belas.Lalu dia melihatsecarikkain
yangberwarna.Lalu orangyangbenanyamembau,'a kain tersebutkepadaNabi
SAW dan menceritakanperihalkain tersebut.tseliaubersabda:"Ambil dan
scdckahilahl."Beliau bersabdalagi. "Bawalahpulangl Eh.jangan!,harrairu
adasedckahnya. SerrogaTuhanrnemberkatimu dalamhartaitu". Lalu bcliau
bertanya: "Barang kali memasukkantanganmuke dalam lubangitu?." Sa),a
n e n j a w a b ," T i d a k , d c m i T u h a n y a n g m e n j a d i k a ne n g k a ud c n g a nh a k . "
Akhirnya,uangitu tidakhabissarnpaidia wafat.Beliaubersabda: "Barangkali
cngkaumemasukkanlanganmuke dalarnlubangitu", karenaandaikatadia
melakukannya,maka termasukrikaz (harta terpendam)tinggalan zaman
jahiliyah. Tuhan memberikanhartaitu kepadanyatanpausahasamasekali.
Keluardaribumisebaqaimana baranglainnyayanghalal.KarenaitulahWallahu
a' lam Nabi tidak menganggapnya sebagaihartarikaz,sebabbarangkalibcliau
tahubahwahartatcrsebuttermasukoendamanorangkafir.

904 - I'lamul Murvaoi'in


Fatwa-fatwaRasulullahSAW Dalam BerbagaiMasalahyang Ketiga
L T(nlanpbersiloturrohnti:
,'. , ?. , :. :
! L€-at L!).- ._r -l ^\ J) .J')
4JL+
,r .:L _|.l_l
:_ti , \ : , G 1 ' ; iJt -l-' -tr ,e|lJ:r-_! .t

' !:;.
:'4 r',3' "'f:'.'t
SeoranglelakibertanyakepadaNabi SAW: " Savatelaltmelakukandostt
besar Apakahsa,,"anutsihbisa bertaubat?" Baliau ntcttjuv'ab: " Apukah
kann nnsih pwrta ibu? " Dia nten.jawab:"Tidak". Beliau benan,,nlagi:
"Apakahkamunnsih putl'a bibi?" Dia menjawah:"Ya". ktlu lteliou
bersabda,"Maka berbuatbaiklah tcrhadupnr,a/ ". (HR.Turmudzidan
dishohrhkan oleh bcliau).
Ralnutt Allah itu luas:
ibnu Abbasberkata:Ada seoranglelakidarisahabat Ansharmasukislam.
lalumunad.Kemudiandia mengirimutusankepadakaumnya:"Tanyalah
kepadaNabi, apakah saya rrasih bisa bertaubat?"Maka datanglah
k a u m n y a k e p a d aN a b i S A W d a n b e r t a n y a :" A p a k a h m a s i h a t l a
kesempatan baginyauntukbenaubat?" Maka turunlahayat:"Ilagatmana
Tuhanakanmenunjukisuatukaumyangkafir sesudah merekaberiman",
sampaiayat. "kecualiorang orang yang bertaubatsesudah(Kafir) itu
d a n m e n g a d a k a np e r b a i k a n .K e r e n a s e s u n g g u h n y a
Tuhan Maha
Pengampunlagi Maha Penyayang".KemudianNabi mengirimutusan
kepadanyadandia masukIslam lagi. (HR. Nasa'i).
-t. Tentang ntemerdekaktut hqmbu:
Nabi SAW ditanyatentangseseorang 1,angmelakukanperbuatan),ang
menyebabkandia masuk neraka.Beliau menjawab:"Merdekakanlah
h a m b aa t a sn a m a n y a ! " .
1. TentangJinnurt Tultatt: "Dart ntengelakan kentungkarandi tempat,
tetnpatp(rt(nuer1":
N a b i S A W d i t a n y a t e n t a n gf i r m a n T u h a n , " B e l i a u m e n g e { a k a n
k c m u n g k a r a nd i t e m p a t - t e m p apt e r t e m u a n m u "B. e l i a u m e n j a w a b ,
"Merekamengusirdanmenghinaorang-orang yanglewatdijalan. Irulah
kemungkaranyangmerekalakukan".(HIt. Ahmad).
5. Apakaltmukminahli berbohong?:
Nabi ditanya:apakahmukmin itu penakut?Beliau mcnjawab:"Ya".
Beliauditanvalagi,"Apakahnukntin itu kikir'l" bcliaumenjauab,"Ya".

Buku Keempat...- 905


bertanyalagi,"Apakahmukminitu ahliberbohong?"
Parasahabat Beliau
'.
menjawab,"Tidak (HR. Malik).
6. Apakah saya boleh berbohongkepadaisti saya?:
S e o r a n gl e l a k i b e r t a n y ak e p a d aN a b i S A W : " A p a k a h s a y a b o l e h
berbohongkepadaistri saya?"Beliaurnenjawab."Tidak ada kebaikan
daiamberbohong".lalu dia berkata,"WahaiNabi, Ulangilahdan akan
sayakatakankepadanya". Beliaubersabda: "Tidakapa-apa". (HR.Malik).
Juuhilahsyirik irti:
Nabi SAW bersabda: "Jauhilahsyirik ini, karenalebih samardari pada
rangkakansemutl".Ada yangbertanya."Bagaimanakami menjauhiny l.
padahalhal itu lebihsarnardaripadamerangkirknya semut,wahaiNabi?"
BeliauSAW menjawab:"KatakanwahaiTuhan,kamiberlindungkepada-
Mu dari mempersekutukan sesuatudengan-Muyang kami ketahuidan
kami mintaampunkepadamudari dosayangtidak kami ketahui".(HR.
Ahmad).
Syirikkecil:
N a b i S A W b e r s a b d a":S e s u n g g u h n yyaa n g p a l i n g a k u k a w a t i r k a n
terhadapummatkuadalahsyirikkecil."Merekabertanya, "Apakahsyirik
kecil itu wahaiNabi?" BeliauSAW menjawab,"Rrya,Tuhanberfirman
padahari kiamat ketika para manusiadibalasdenganamal perbuatan
mereka,pergilahkaliankepadamerekayangkalianRiya' di dunia,maka
lihatlahapakahkalianmcnemukan balasan di sisimereka".(HR.Ahmad).
9. Mereka ,'angpalingimerugiiamalnl,adi hari kiamat:
Nabi SAW ditanyatentangorang-orang yangpaling merugiamalnyadi
hari kiamat.BeliauSAlV menjawab."merekaadalahorang-orang yang
paling banyak hartanya,kecuali merekayang berbuatbegini. begini
sampaiantarakeduatangannya, dari belakangnya,dari arahkanannya
dan dari arahkirinya.Dan merekasangatlahsedikit".
10. Syirik adalah anial'a )rattgbesar:
Ketika turun ayat orang-orangyang berimandan tidak mencampur-
adukkaniman merekadengankedzaliman(Syirik). Maka parasahabat
merasakeberatan,danmerekaberkata,"Wahai Rasul,siapadiantarakami
yangtidak menganiaya dirinya sendiri".Nabi SAW menjawab,"Bukan
itu. Itu adalahsyirik. Apakahkalian tidak mendengarucapanlukman
kepadaanaknya?. Hai anaklu,janganlahkamumempersekutukan Tuhan,
sesungguhnya mempersekutukan (Allah)adalahbenar-benar
kedzaltman
yangbesar".(HR. Bukhari Muslim).

906 - I'lamul Muwaqi'in


ll. yarlll sanar:
JJ"rrrK
Nabi SAW keluarrurnuhuntuk menjumpaiparasahabatketikamereka
sedangmemperbincangkan tentangdajjal.Nabi SAW bersabda: "Apakah
tidak aku beritahukankepadakalian tentangsesuatuyang lebih saya
khawatirkandaripadaal-Masihad-Dajjal?"merekamenjawab,"YA".
Nabi SAW bersabda: "Syirik yangsamar".Merekabertanyaapasyirik
tersebut.Beliau mejawab:"seseorang berdiri karenaseseorang lelaki,
kemudiandia sholat.Lalu dia menghiasishalatnya. karenadilihatlelaki
lain". (HR. lbnu Majah).
12. Tidak ada tadt terhedap makhlukdaLantkennksiatan kepadaTuhan:
Nabi SAW ditanyatentangtaatkepadapenguasa yang menyuruhanak
buahnyauntuk mengumpulkankayu bakar,membakarnya dan mereka
masukke dalam api tersebut.Nabi SAW rnenjawab,"Andai mereka
masukke dalamapi tersebut,makamerekatidak keluardari sana.Taat
hanyalahdalamkebaikan.Dalamriwayatlain: tidak bolehtaatterhadap
makhlukdalammaksudke dalamsangpencipta."Dalam saturiwayat:
"Barangsiapamemerintahkan kalianuntuk maksiatdari mereka,maka
kalian jangan menaatinya".Ini adalahfatwa yang rrmumpadasemua
yang diperintaholeh penguasanya untuk maksiatkepadaTuhan.Dan
l i d a ka d ak e k h u s u s asna m as e k a l i .
1 3 . Lelaki memakikedua orang luanya:

',;.i "--*
;l', ,v") ui| 1; ilv e.;!(j'L")\f.i+ !-aJ
)
:otr-
if -

.l i- ''..j\ ta!'
q4-,t' j,{!. y , {,rr

TatkalaNabi SAW bersabda:"SesungguhnysTpnnasukdosabesaryartg


paling besaradalah makian lelaki kepadaorang tuatq,a." Para sallabat
bertanya, " Bagaimanadia memakikedua orang tuanya?" Beliau SAW
menjawab: "Dia ntemaki bapak ibu lelaki lain, lalu lelaki ilu nentaki
bapakibunya."(HR. BukhariMuslim).
Riwayat Imam Ahmad: "sesungguhnya dosabesaryang paling besar
adalahmendurhakaikedua orang tuanya".Ada yang bertanya,"apa
mendurhakai keduaorangtuaitu?".BeliauSAW menjawab,"dia memaki
bapakibu lelaki lain, lalu lelaki lain itu memakibapakibunya".Hadits
ini menjelaskanbahwalantaranitu mu'tabardanadanyaperintahmenjaga
lantaranitu.
15. Sebagianhak tetangga:

Buku Keempat... - 907


'
Nabi SAW bersabda:" Apa pendapatkaliart tcrttongz.ina? Para salnbut
nrcn.jawob:"Harant". Lalu beliuu SAW bersubdu; "Demi Tuhan,
perz.iruthanseoranglelttki dun sepuluhv'anita ilu lebilLrhgan bagint',t
dari pada ia bcrc.inadenganistri tctanggctnta".Beliuu SAWbersabda:
"Apa perulaputkalian tentengmencuri? " merekamenjawab," Harttnt" .
Nabi SAWbersabda: " Denti TuhanDia mancttridari sepuluhrumah ittt
lebih ringon dari pada ia mencuri dari rumah tetanggdnv'a".
(llR.Ahmad).
16. Untpatan dtut kebr.thongatt:
Nabi SAW bertanya:"Tahukahkalianapakahumpatanitu?" Merekapara
sahabat "TuhandanRasul-Nyalebihmengetahui".
menjarvab, Nabi SAW
bcrsabda:"Engkaumenceritakansaudaramu tentangapayangia benci".
Ada yang bcrtanya:"Bagaimanakalauhal itu memangadapadanya'/"
Beliau SAW menjawab,"Kalau apayang karru katakanada padlnya.
makakamu menggunjingnya dan kalautidak adapadadiriya apayang
kamu katakan,maka kamu benar-benar berbohongtentangnya".(HR.
Muslirn).
MenurutriwayatImlm Ahmad dan Imam Malik, Bahwaseoranglelaki
bcrtanyakepadaNabi SAW: "Apakah rnenggunjingitu?" Nabi SAW
menjawab,"Engkaumenyebutkandari seorangapayang ia tidak suka
Lalu dia berkata:"WahaiNabi,rvalaupun
mendengarnya". benar'?" Nabi
SAW menjawab, "Kalau apa yang kamu katakansalahmaka itu adalah
bohong."
t7. Do.satlosa l:tesar:
Nabi SAW ditanya tentangdosabesar.Lalu beliau SAW nrenjarvab,
"MenyekutukanTuhan,mendurhakai keduaorangtua,ucapanbohong,
m c m b u n u ho r a n g y a n g d i h a r a m k a nT u h a n , m e l a r i k a nd i r i k e t i k a
pefiempuran sedlngsengit,sumpahpalsu,seseorang membunuhanaknya
karenakharvatiria makanbcrsarnanya, zina denganistri tetangganya,
sihir,memakanhartaanakyatimdanmenuduhwanita-wanita yangsudah
karvin berzina".Dan lihatlahbeberapadosabesarmenurutal-Qur'an

908 - I'lamul Muwaqi'in


danal-Hadits.KamirnemintakepadaTuhanagarkarnidijauhkan
dari
dosa-dosa
itu dankamidiilhaminertolonsan
dankcbcnaran.

BeberapaDosa-dosa
Besar
Sebagiandosa-dosa besaradalahmeninggalkan shoJat.nencegahzakat.
tidak melaksanakan haji walau kuasa. berbuka kctika bcrpuasa ramadhan tanpa
udzur,meminum arak, mencuri.berzina.liu'at. rnenghukunidenganselain
hukumyan-ebenar.memungutso-sokataskeputusan. bcrbohongkcpadaNabi
SAW.berpendapat tentanghukumtuhantanpailmu baik nrengenaiasma-Nva,
sifat-Nya.Perbuatan-Nya dan Hukurr-Nya,tidak percayaterhadapsifatNya
yang diifatkanNva dan sifatnyayang disilatkanrasul-Nya,mcyakini bahwa
kalam-Nyadan kalrrn rasulNya tidak ntcnirrbulkankeyakinansana sekali.
bahwa lahir kalam Nya dan kalam rasul-Nya adalah batal bahkan kufur.
penyerupaan dan kesesatan. neninggalkanapa yang diterangkan-Nya hanya
karenaucapanlain-Nya.mendahulukan khayalanvangdisebutAql. sir\rt -\Jng
dzalim, aqidahyang batal,pcndapatyang kcliru, pcncmuandan pcrnyatarn
dari syeitanmenurutketerangan dari Nabi SAW, membuatpajak,meneuniryu
rakyat,memilikiscndirihartafa'i, takabbur. ban-sga, sombong(Congkak),Riya',
ingin terkenal,mendahuiukantakutkepadamakhlukdia atastakutkepadaTuhan,
cintamakhlukdiatas(melebihi)cintakepadaTuhan,mengharap kepadanrakhluk
melebihimengharapkepadaTuhan,menginginkankerusakandan keluhuran
di bumi walaupuntidxk nyata,mernakisahabat,menjadi begal,pengakuan
perbuatan jelek terhadapkeluarga,mengadu-domba, tidak menyernpurnakan
bersihnya kencing,lclakimenyerupai wanitadanmenyerupainya wanitakepada
l e l a k i , m e n y a m b u n gr a m b u t r v a n i t a ,m e n g i n g i n k a nh a l t c r s e b u t .i n g i n
menyambungadalahdosa besardan nenyambungadalahjuga dosa besa(
m e m b u a t a h i l a l a t ,d a n i n g i n d i b u a t k a nt a h i h l a t , m e m p e r i n d aghi g i . i r r g i n
memperindah gigi, mencabutibulu,nlencacatkcturunan,anaktidrk rnengakui
bapak,dan bapaktidak mcngakuianakmcnrpcrlihatkan anakdari oranglain
k e p a d as u a m i n y a m , c n j c r i t h i s t c r i s ,m c n a m p a rp i p i , m e n y o b c kp a k a i a n ,
mencukurrambutketikaterkenanlusibah,merobahbatastanah,memutuskan
hubungankeluarga,berkhianatdalam wasiat,menghalangiahli rvarisdari
haknya,memakanbangkai,mamakandagingbabidandarah,menyuruhorang
lain untukmenjadrMuhallil menganggap halalistriyangsudahdi ceraidengan
muhallil,berdayaupayauntukmenggugurkan kewajiban,menghaialkan barang
yang haramyaitu mcnganggaphalal brrang yang haram,dan mcnggugurkan
kewajibanilengansegalaupaya.rnenjualrvanitamerdeka,kaburnyahamba
dari yang punya,rvanitangambek(kurik) dari scdangsuami.mcnyembunyi-
k a n i l r n u k e t i k ad i b u t u h k a nb, e l a j a rs u a t ui l m u u n t u k s u a t uh a r t a ,u n t u k
kesombongan diri, untukmencaripangkat.danmerasaJebihtinggidarimanusia,
m e n i p u ,t i d a k m a u j u j u r k e t i k a b e r d e b a t m . e n y e t u h u hw i a n i t ap a d a

tsukuKeempat...- 909
dubumyadan ketika haid, mengungkit-ungkitsedekahdan amal kebajikan,
b u r u k s a n g k at e r h a d a pT u h a n , m e n d u s t a k a nk e k u a s a a n n y aa t a s a r s y ,
mendustakan keagunganTuhanatashambanya.BahwaNabi SAW mi'raj, bahwa
Nabi Isa asdiangkatke langit,bahwaperkataanyangbaik itu naik kepadanya,
bahwa rahmatnyasetiap malam turun kelangit dunia, lalu dia berfirman'
"siapakahyangmemintaampun?"Maka aku akanmemberiampunkepadanya
m e n d u s t a k a nb a h w a D i a b e r f i r m a n k e p a d aN a b i M u s a a s b a h w a D i a
menampakkan diri kepadaGunungsehinggahancurlahgunungitu. Bahwadia
menjadikanNabi lbrahim sebagaiKhalil, bahwa dia memanggilAdam dan
H a w a , m e m a n g g i lA d a m s e b a g a iN a b i k i t a d i h a r i k i a m a t , b a h w a d i a
menceritakan Adam dengankekuasaannya, bahwaDia akanmenguasailangit
dan bumi di hari kramat.
Termasukdosa besaradalahmendengarkan pembicaraanyang tidak
diperkenankan didengar,menjelek-jelekkan suami,hambamenjelek-jelekkan
Tuhannya,menggambarhewanbaik berdimensisatuataudua, memimpikan
sesuatudalamtidur yang tidak pernahdi lihatnya,mengambil.memberikan,
m e n y a k s i k a nd a n m e n u l i sr i b a , m e m i n u m ,m e m e r a s ,m i n t a d i p e r a s k a n ,
membawa,menjualdanmemakanhargaarak,melaknatorangyangtidakpatut
dilaknati,datangkepadatukangramal,ahli nujum,tukangtenungdan tukang
sihir,membenarkan dan mengamalkan perkataanmereka,sujudkepadaselain
Tuhan,bersumpahdenganselainTuhansebagaimana sabdaNabi SAW: "Barang
siapabersumpah dengan selain Tuhan, maka Dia benar-benar telahkufur.Maka
sembronolah orangyangsembrono, dimana dia berkata, bahwa hal itu makruh'
sedangnabi mengatakanbahrrva hal itu kufur". Maka derajatnyaadalahdikatakan
dosabesar. Dan menjadikan kuburan sebagaimesjid,menjadikannya sebagai
perayaandanberhala,kadang-kadang bersujud kepadanya, shalat menghadap
ke arahnyaataumengelilinginya, meyakinibahwado'a didekatberhalatersebut
lebih utama dari pada berdo'a di tempat-tempatyang diperintahkanuntuk
berdo'a,beribadahdan sujuddi sana.
Termasukdosabesarlagi adalahmemusuhiwali-waliTuhan,mengulur
pakaianyaitu sarung,celana,sorbandan lainnya,congkak ketika berjalan'
menurutihawanafsu,menurutisifatkikir, membanggakan diri, menelantarkan
orang yang wajib dinafkahi(istri) kerabat,budak dan hewan yang dimiliki,
menyembeljhkarenaselainTuhan,mendiamkansaudaranya selantasetahun,
sepertidalam kitab shohihnyaal-Hakim tennasuk hadits yang dirirvayatkan
Abi Khirsy al-HuzalibahwaNabi SAW bersabda: "Barangsiapamendiamkan
s a u d a r a n y as e l a m as e t a h u nm a k a s e a k a na k a n m e m b u n u h n y aA. d a p u n
mendiamkan selamatiga harimakabisatermasukdosabesardanbisatermasuk
dosayangdi bawahnya".wallahua'lam.
Termasukdosabesarlagi adalahmembantumengugurkanhukum Tuhan.
Dalam haditsdisebutkan,"siapa sajayang diusahakanbantuannyatanpasuatu

910 - I'lamul Muwaqi'in


hukumandari hukuman-hukumannya makaDia nrenentang
Tuhan mengenai
perintahnya."(HR. Ahmtd dan lainnyadengansanadyangbagus).
Termasukdosa besar lagi adalah berbicaradengan perkataanyang
Dan tcrmasuklagi yaitu mengajak
dimurkaiTuhandantidak diperhatikannya.
untukberbuatbid'ah,kesesatan
ataumeninggalkan
sunnah.Bahkanini termasuk
dosabesaryangpalingbcsardan menentang Nabi SAW.
Dan termasukdosa besaradalahhadits yang diriwayatkanoleh al-
Mustauridbin Syadad,bahwaNabi SAW bersabda barangsiapamakandengan
orangislamsatumakananmaka'fuhanmembcrinyasatumakanandari neraka
jahannarndi harikiamat.Dan barangsiapaberdiridenganorangIslamdi tempat
riya'. MakaTuhanmendirikannya di tenlpatriya' padaharikiamat.Danbarang
siapamenakai denganorang islanrsatu pakaian,maka Tuhan memakaikan
keprdanyasatupakaiandari nerakapadaharikiamat.Maksudhaditsini adalah
perkaratersebutmengakibatkan hal itu denganmenyakitisesama muslim.yaitu
b e r d u s t ak e p a d a n y aa t a u m c n g h i n a ,m e n j a d is a k s ip a l s u , m e n g g u n j i n g .
mencacat,mengganggu, dan lain-lainnya.Sepertiyang terjadipadasebagian
besarummatmanusla.
Termasukdosa-dosabesaradalahbelbanggadiri, kerenamengerjakan
maksiatdiantarateman-temannya, orangyangmengerjakannya tidakdiampuni
Tuhan. Dan termasuk dosa besar adalah mempunyai
muka dan mulut dua,
r n e n j r dpi c n j a h ayt l n g d i t r k u t im u n u s i r .
Termasukdosa besar adalah membela barang yang batal, padahal
diketahuimengakuisesuatuyang tidak adapadanyapadahaldia tahu bahwa
hal itu tidak adapadanya.Ternrasukdosabesaradalahmengakuiketurunan
Nabi SAW padahaltidak termasukmereka,atau mengakuanaknyasi fulan
padahalbukan termasukanaknya.Tersebutdalam shohih Bukhari Muslim,
barangsiapamengakuanakdari selainbapaknya,makasurgaharambaginya.
janganlahkamumembenciayahmu,karena
Di dalamkitabtersebutdisebutkan:
orangyan-emembenciayahnyaitu kufur Disebutkan juga dalamkeduashohih
tersebuttidaklahseseorangmengakuterhadapselainayahnyapadahaldia tahu
kecualiDia kufur.Dan barangsiapamengakuisesuatuyangtidak adapadanya,
makatidak termasukgolongankami dan menjadipenghunineraka.
Barangsiapamemanggilseoranglelaki dengankata kafir atau musuh
tuhanpaCahaltidak sepertiitu. makakata-kataitu kembalikepadanya.
T e r n r a s u kd o s a b e s a ra d a l a hm e n g k u f u r k a ns e s e o r a n gy a n g t i d a k
dikufurkan Tuhan dan rasul-Nya.Kalau nabi SAW memerintahkanuntuk
membunuhorang khawarij dan beliau SAW katakanbahwa merekaadalah
musuhyanglainjahatdi kolonglangitini. Danbahwamerekakeluardariislam,
sebagaimana panahkeluardari busumya,danbahwamerekamengufurkan or-
angislam yangberdosa.makabagaimanaorangyangmengafirkanmerekasebab

Buku Keempat...- 911


s u n n a hd t n p e r t c n t a n g a n
m a n u s i at c r h a d a p n y am
. e n g h a ki r nk a n n y ad a n
mcmutuskannya dengannya'1.
Termasukdosabesaradalahnlembuatbid'ah dalamagamaIsJam,atau
melindungi orang y.lng bcrbuat bid ah. mcnolong daD nren)bantunya.
Disebutkan dalamshahihBukhariMuslinr:baran-s sirpamentbuatperkarabanr
ataumclindungiorangyangmcmbuatperkaraharunrakadia mendapiltilaknat
Tuhan,malaikatdan manusiasemuanya. Tuirantidak nrcnerimaibadlh faldhu
dan sunnatnyadan termasukbid'ah yangpaling besaradalahnrenganggurkan
a l - q u r ' a nd a n a l - H a d i t s ,r n e n g a d a k asne s u a t uy a n g b e r t e n t r n g a n
dengan
k e d u a n y am , c n o l o n - qo r a n g y a n g m e n g a d a k a n n y rr.n c r n b e l a n y ad,c n g a n
memusuhiorangyrng mcnclorong kepadaal-t1ur'andan al-Hadits.
l'ermasukdosabesaladalahnrenghalalklnsesuatuvangharamdi tanah
haramdanketikaihram.sepertimernbunuh hewandanrncmpcrbolehkan perrng
di tanahharam.Dan termasukdosabesaradallh memaka!sutradanemasbagi
lelaki dan mer-ugunakan
waclahclalienrasdan perakba-rirncraka.Bcnar dari
nabi SAW. bahwabeliaubcrsabdl:Firasatburuk adalahsyirik. nungkin saja
lermasukdosabesarataudi ba\\'alrnyl.
Tcnrlsuk dosabcsarjugaadllahbcrkhianat dalamhartarampasan perang,
p i r n p i n a nm e n i p u k e p a d ar a k y a t n y a ,m c n g a r v i n im a h r a m ,m e n y e t u b u h i
binrtang,menipudan membahayakan saudara.Nabi SAW bersabda: "Adalah
terkutuk orang yang menipu atau rnembahayakan orang yang Islam." Dan
ternrasukdosa beslr adalahrrenghinamushaf dan mcrobekkemulyaannya
sebagaimana dilakukanorangyangbcrkcyakintnbahwaclidalamnvaterdapat
kalam Tuhandan mcnginjaknyadcngankaki dan sebagainya. Dan termasuk
dosa besaradalahmcnycsalkanorang buta dari .jalan.Nabi SAW melaknat
orangyangmelakukannl'a. Mal:abagainrana denganorangyangmenycsatkan
darijalan Tuhanataudari jalan yane lurus'?Dan tcrrnrsukdosabesaradalah
memberinamamanusiaataubinrtangcliwajahnya. Nabi SAW melaknatorang
y a n gn e J a k u k a n n y a .
-I'ermasuk
dosabesaradalahmenusuhi sesamamuslim. Paramalaikat
m e n g u t u k ,o r a n g y a n g m e l a k u k a n n y an. e n g a t a k a ns e s u a t uy a n g t i d a k
dikerjakan.Tuhanberfirman.Amat besarkebenciandi sisiTuhanbahrvakamu
mengatakan apa-apa yangtiadakamukerjakan.I)an termasukdosabcsaradalah
nerrperdebatkan tentangal-Qur'andanagamaislamtanpailmu. Dan termasuk
dosabcsaradalahberbuatjelekkepadahanrba.DisebLrtkan dalamhadits,"tidak
rrasuksorgaorangyangberbuatJelckkcpadahambanya."
T e r m a s u kd o s ab e s a ra d a l a hn c n c c g a hk e l e b i h a ny l n g s u d a ht i d a k
dibutuhkandan tidak kuat di bawaoleh keduatangannya.Dan tcrmasukdosa
besaradalahpermainanjudi. AdapunbermaindenganNard adalahtermasuk
dosabcsar,karenapermainannya sepertiorangyang menceJupkan tangannya

912 - I'lamul Muwaqi'in


dalan darahdandagingbabi.Apalaginremakan hasilnya.sehingga sempurnalah
kcserupaannya. P e r m a i n a d
n i s c r u p a k a n
d e n g a n I n c n c c l u p k a tna n g a nd a n
memakanhartadiserupakan dcnr.Lnrnernlkandagingbabi.
'lermasukjuga
dosabesaradalahmeninggalkansholatberjama'ah.Ini
adalahdosabesar. karcna Nabi SAW bermaksudrnembakarrutrah orangyang
neninggalkannyr.Sebabtiadamunekinbeliaumelakukanhal itu karenadosa
kecil.Benardari Ibu Mas'udbahwabeliauberkata:"Kami berpeudapat bahwa
tidak ada yang meninggalkan shalat berjarna'ah kecuali orang yang munafik
yangjelas kemunafikannya. Ini berartirnelebihidosabesar".Dan termasuk
j u g a a d a l a hm e n i n g g a l k a n
s h o l a t . j u m ' a tT. e r s e b u dt a l a ms h o h i hm u s l i m :
"Hendaklahkamumenghentikan perburtanmerekameninggrlkansholatjum'at
sebelumtuhanmengecat hatinyaken]udianmeJupakan mereka".Tersebut dalam
as-Sunan dengansanadyangbagus,bahwanabiSAW bersabda: "Barangsiapa
meninggalkan sholatjurn'attigakali mlka Tuhanmengecap hatin1,a". Termasuk
juga adalahmcncegahahli *'aris dari haknyaatau menunjukkanhal itu dan
mengajarkan carauntukitu dantermasukjuga adalahmelampauibatasterhadap
m a k h l u ks e h i n g g am e n g a n i a yma e r e k l .i n i t e r k a d a n g menimbulkan syirik.
BenardanNabi SAW.beliaubersabda: "Jauhilah melebihibatas".Umatsebelum
kalianbisahancurdanbinasahanyakarenanrelebihibatas.Dan termasukj uga
adalahdengki. Tersebutdalam as-Sunanbahwa dengki merusakkebajikan
sepcrtiapi melalapkayu bakar.Dan tennasukdosabcsaradalahlewatdi depan
orangsholat.Andaikataini adalahdosakecil niscayanabitidakmemerintahkan
untuk memcrangipelakunyadan tidak menghukumibahwa berhenti dari
maslahatdan hajatselamaernpatpuluh tahunitu lebih baik daripadalewatdi
depanorang sholat, sebagaimana ditcrangkandalam kitab musnadnyaAl
Bazzar'.WallahuA'lam.

Kembali Kepada Fatwa-fatwa Rasulullah SAW


I. Hijrah
RasulullahSAW ditanyatentangHijrah.BeliauSAW menjawab:"Kalau
engkau mendirikan shalat dan membayarkanzakat, maka engkrlrl
b e r h i j r a hm e s k i p u ne n g k a u m a t i d i H a d h r o m a h ,y a k n i d a c r a hd i
Yamamah".(HR. Ahmad).
2. Buni pilihart Tultun:
Abdullah bin Khowwalahra meminta kcpadaRasulullahSAW unttuk
dipilihkan daerahyang akan di.jadikantcmpat tinggal. Beliau SAW
m e j a w a b ." P i l i h l a hS y a m .S e b a bS y a r n l a hb u m i p i l i h a nT u h a n .D i a
mengumpulkan harnba-hamba pilihan-Nyadi sana.Kalaukalianenggan,
rnakatinggallahdi Yaman.Dan berilahrninumanorangyang menipu
kalian. Sesungguhnya Tuhan nrenyerahkanSyam dan penduduknya

- 913
BukuKeempat...
kepadaku".(HR. Abi Dawuclden-gan
sanld yangbagus).
M u ' a u i y a h b i n H a i d a h .k a k c k B a h z b i n H a k a r nb e l t t n y a k e p a d a
Rasulullah S,\W:,"Kcmana engkaumcmerintahkan sayauntukbcrtempat
"
t i n g g a l ? "B e l i r u S A W m e n j a w r b : D i sini", s a n b i l n t e n u n j u k k akne
Syam.
.1. Apt*oh guntur itu?
Kaum YahudibertanyakcpadaRasulullahSAW: "Apakahgunturitu?"
tseliauSAW menjar.vab: "Maltikat yang discrahiarvan,dia membawa
a p i y a n g l u a r b i a s a .D i a a k a nm e n g g i r i n ga u a n d c n g a na p i t e r s e b u t
kcrnanrTuhan rnenghcndlki".Mereka bertanyalagi, "Lalu apa ylng
kami dengar'/"Beliau SAW menjau'ab: ".Benturan awansantpaiditnrtrr
'.
dia diperintahkan". Merekaberkata:"benarengkau Kcmudianmercka
bertrnya:"Bcritahukanlah kepadakami apayan-gdiharamkanlsraelatas
'Irqun
dirinyasendiri?"Bcliau SAW nenjawab:"Dia terkcnapenyakit
Nasa.Lalu dia tidaknrendapati sesuatu ylng selaludimakannya, kecuali
dagingdansusuunta.Oleh karena itu dia menghararnkan kcduanva untuk
"
d i r i n y as e n d i r i ' .M e r e k ab e r k a t a : b e n a r
e n g k a u ' .( H R . T i r n t i d z id a n
dianggapsebagaihadisthasrn).
1. Kcra dan Babi: Apakah ternrtsuk ketunotrtn Yuhudil
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y a t e n t a n gk c r a d a n b a b i a p a k l h t e r m a s u k
keturunanYahudi.BcliauSAW mcnjarvab: "Tuhantidaknclaknatkaum
sar.na s e k a l il a l u n e r u b a h r v u . j u d
m e r e k ad a n m c r c k a m e m p u n ; ' l i
kcturunansehinggaDia mcmbinasakan mereka.Tetapiini adalahcipta:rn
yangsudahada.Maka ketikaTuhanrncmastikan merubahwujud orang
Ylhudi. makaDia menjadikan ntcrcka seperti mereka".
5. Orottg-orttngusittg:
RasulullahSAW bersabda:"Di antarakalian ada orang-orangasing"
"Siapakthrlercka'1"Ileliau SAW mcnjawab:"Mereka
Aisyahbertany:r:
jin". (HR. Abi Darvud).
yangdipersekutukan
s)'etanterhadapmanusiadalanrnlasalahanak.
Ini ternrasukpcrsekutuan
Mercka disebutkansebagaioranglsing, karenajauhnyanaslb n)ereka
danterputusnyx mcrekadali nenekmoyangmereka.clintanlpadatubuh
merekalcrdapatotot yanganehataumcrckalahir dari naslb yangjauh.
SeorangleJakibertanyakepadaRasulullahSAW: "Sampaidi Inanasayl
memakaisarung?"Beliau SAW rnembcriisyaratpadatulangbetisdan
bersabda:"Disinilahkamu bcrsarung".Dia bertanyzr: "Kalau sayatidak
mau?"BcliauSAW mcnjau'ab: "Nlaka di sini,di bawahbetistadi.Kalau
kamu tidak mau, maka di sini di ataskeduamata kaki. Apabila kamu
masihtidak rnau.maka Tuhantidak rela kepadaorang yan,ccongkak

914 - I'lamul Nlluwaqi'in


lagi sombong"(HR. Ahmad).
RasulullaS h A W d i t a n y ao l e h A b u B a k a rA s h S h i d d i qr a . " K a i n s a y a
m e n u r u nk c c u a l ik a l a u s r v a m e n j a g a n y a "B. c l i a u S A W m e n i a w a b :
"Engkautidak tcrmasukttterekaylng congkak" (HR Bukhori)
Beliau SAW juga bersabda:"llalangsiapamcnyeretkainnl-adcngan
'.
sombong.rnlkatidakdirahrrrtiTuhanpaclaharikirlmat UmntuSalar.nah
)alubcrtanya, "llagaimanaparr ''r'anita dcnganrok ntereke'1" IleliauSAW
rnenjrwab: "Dipanjan-ekan sejcngkal". lJnlmu Sallrnah bertanya lagi'
"Kalau begitutelapekkaki mctcka tarrpak'l" Bcliau SAW meniarvab:
" D i p a n j a n g k asne h a s t at i.d a kb o l e hm c l e b i h i n y a " .
7. Perantu!dan Orang-oron,qtctttgDatang Kepudant'tt:
Parapcrarnal.BcliauSAW
RasulullahSAW ditan)':itentrngInendatangi
mcnjarvab:"Janganlahktnu datiLngi mercka".
Beliau SAW juga ditanya tcntangperamal.Bcliau SAW menjawab:
'felkadangapayang
"Mercka bukanlahapa-apa''. Ada yangbertanya,
merekakatakanitu menjadinvata".BeliauSAW menjawab:"Kata-kata
itu tcrrrasukbenar.Makhluk sebangsajinnrcncurinyalalu dilenlparkan
k e t c l i n g ar v a l i n v ad a r i m a n u s i a k, e m u d i a nm e r e k am e n c a n r p u r
adukannyadenganseratusdusta".(HR. BttkhariMuslim)
Denganopa sa)unemutuskul?
Abu DawudmcnyebutkrnbahwaMu'adz bettanyakcpadabcliauSAW:
'
"Denganapakahsayantcmutuskan l BcliauSAW menjawab:"Dcngan
A l Q u r ' a n " .M u ' a d zb e r t a n y a":K u l a us a y at i d a km e n c r n u k a n ?
I J"e l i a u
SAW mcnjau'ab: DenganSunnahllasululkh SAW . Mua'dz bertanya
I a g i : " K a i a u s a y a t i d a k m e n c n l u k a n ?B" e l i a u S A W m e n j e w a b :
"Ilemchkanlrhduniadan anggaplahbeslr lncnurutpenglihatanmu aPa
yang ada di sisi Allah, dan berijtihadlah,maka Allah meluruskanmu
dengankebenaran".
9. Mereka tang nengikutialal MutrtstubihcLt untukmeninbulkan.fitnrth:
'Aisyah RA be anyil kcpadtLRasulullahSAW tentangayat: "Dia-lah
yangmenurunkan Al Kitab (Al Qur'an)kcpadakanu. Di antara(isinya)'
ada ayat-ayatyang muhkanlat.itulah pokok-pokokisi Al Qur'an dan
t u t a s y a b i h aAt .d a p u no r a n g - o r a n yga n g d a l a m
y a n g l a i n a y a t - a y am
hatinyacondongkepadakesesatan. rlaka Inerekamengikutiayat-?ryat
yang mutasyabihat daripadanyauntuk menimbulkanfitnah dan untuk
'Kalau
mencari-clritakwilnya"(Ali Imran:7) lleliau SAW menjawab:
kaliannelihat merckayang mengikutiayatyangmutasyabihat dari Al-
Qur'an,makanerakalah orang-orlngyangdisebutkan Allah. Ntakajauhi-
lah mereka!"(HR. BukhariMuslim)

tsukuKeempat...- 915
RasulullahSAW ditanyatentanglirman Allah SWT: "Wahai saudara
'Mereka
perempuanHarun" (Maryam: 28). Beliau SAW menjawab:
menamaidengannama nabi merekadan orang-orangsholih di antara
kaum mereka".
t a l a m A t - T i r m i d z i ,b a h r v ab e l i a u d i t a n y at e n t a n gf i r m a n
T e r s e b ud
Allah:

" Dan kani utus dia kepttda seratus ribu orang otau lebih " (Ash-Shaffat:
r47).
"Sepuluhribu''.
Berapakahtambahanitu? BeLauSAW menjarvab:
. Ilai orattg-r.,rungyarryberintar\ jagalalt dirinu;
RasulullahSAW ditanyatentangilrmrn Allah: "Hai orang-orangyang
beriman,jagalah dirimu" (Al-Maidah: 105).Beliau SAW menja*ab:
"Suruhlahkcbajikan,cegahlahkernungkaran. Sehinggakamu melihat
kerakusanyangdipatuhi,hawanafsuyang dituruti,dunir didahulukan,
g e m b a u g g a k apne n d a p a t n ysae n d i r i ,m a k aj a g a l a h
m a s i n g - m a s i nm
dirimu, biarkanlahorang-orangau'am.Sebabdi belakangkamu akan
ada hari-haridi manasabarseperlimemegangbara api, seorangyang
berarnalketikaitu mendapatpahalaliml puluh orangyangberamaldari
kalian".(HR. Abi Dawud).
12. Kapan Kenobian Ditetapkan bagi Engkau, WahttiMuhantmad?
R a s u l u l l a hS A W d i t a n y a : K a p a n k e t e t a p a nk e n a b i a nd i t u r u n k a n
kepadamu'? Beliau SAW menjlwab: "Ketika Adam beradadi antara
nyawa(ruh) dan tubuh".(Dishohihkanoleh Tirmidzi).
RasulullahSAW ditanya:Bagaimanaawal kenabianmu?Beliau SAW
menjawab:"PanggilanayahkuIbrohim.kabargembiraIsa,mimpi ibuku.
Beliaubermimpibahwaadacahayayang keiuardari beliaudancahaya
Syam" (HR. Ahmad).
itu menerangigedung-gedung
Apa yatrypertamakali engkaulihut dari kenabian?
Abu HurairahI{A bertanyakepadaRasulullahSAW "WahaiRasulullah,
a p a y a n g e n g k a ul i h a t p e r t a m ak : L l id a r i k e n a b i l n ? B e l i a u S A W
menjawab:"Aku beradadi tanrh lapangkctikabcrumurduapuluh lima
tahun lebih beberapabuian. Tiba-tibaaku mendengarucapandi atas
'Apakah
kepalakudansescorang yangbertanyakepadaseseorang lainnya,
dia itu dia?'lalu keduanyamenghadapkepadakudenganwajah yang
belumpemahakumendapatkannya padascscoran-q samasekali,danjiwl
yang belum pemah aku melihatnyapada seseorang samasekali serta

916 - I'lamul Muwaqi'in


pakaian-pakaian yangbelumpemahakulihatpadamakhluksamasekali'
Maka keduanyaberjalanke arahku,lalu masing-masing dari mereka
memeganglengankutetapiaku tidak merasadisentuh Kemudian salah
'Belahlahdadanya!'Maka
satudari merekaberkatakepadatemannya,
dia memegangdadakudan membelahnya, tetapi tidak ada darahdan
'Keluarkanlahdengki
rasasakit.Lalu dia berkatalagi kepada temannya,
dan hasudnya!M s e s u a t us e p e r t l
' a k a t e m a n n y ai t u m e n g e l u a r k a n
segumpaldarah lalu membuangnya.Kcmudian dia berkatakepada
'Masukkanlahbelaskasih sayangl'Tiba-tibasesuatuYang
temannya,
dikeluarkansepertiperak.kemudiandia menggerakkan ibu jari kakiku
'schatlah'.Kemudianaku pulangdalamkeadaan
yang kanan,berkata:
"
telas kasihkepadaanakkecil dansayangkepadaorangyanglebihtua
(HR. Ahmad).
1 5 . Siapakahntenusiayangpuling baik?
Rasulullah,SAWditanya;Siapakahmanusiayang paling baik? Beliau
SAW menjawab:"Zamanku,kemudianzaman setelahnyakemudian
zamanberikutnyahgi".
pulittg dicintoiRasulullahSAW
16. Wanltay-ang
RasulullahSAW ditanyatentangwanitayangpalingbeliaucinta'Reliau
SAW menjawab:"A isyah". Beliau ditanyalagi, "Dan dari laki-laki'
siapa?" Beliau SAW menjawab:"Bapaknya" Beliau ditanya lagi:
"Kimudian siapa?"Beliau SAW menjawab:"Umar bin Al Khaththab
RA''.
t7. Siapakahanggota keluargayang paling engkaucinta?
Ali dan Abbas bertanyakepadaRasulullahSAW: "Siapakahanggota
keluargayrng palingengkaucintai?"BeliauSAW menjawab:"Fatimah
binti Muhammad".Merekaberkata:"Kami menanyakan bukantentang
keluargamu". BeliauSAW bersabda: "Keluargakuyangpalingakucintai
adalahorang yang diberi nikmat oleh Allah dan olehku;Usamahbin
zaid". Mereka bertanya: "Kemudian siapa'1"Beliau SAW menjawab:
" A l i b i n A b i T h a l i b " . A b b a s b e r k a t a :" W a h a i R a s u l u l l a he, n g k a u
menjadikanpamanmumenjadiyang terakhirdari mereka"'Rasulullah
SAW bersabda: "Ali mendahuluimu denganhijrah".(HR Tirmidzi dan
dianggaphasan).
Disebutkandalam At-Tirmidzi juga bahwa RasulullahSAW ditanya;
Siapakahahli baityangpalingandacintai?BeliauSAW menjawab:"Al-
HasanRA dan Al-HusainRA".
/8. Amal yang paling dicintai Tuhan:
RasulullahSAW ditanyatentangamalyangpalingdicintaiTuhan Beliau

Buku Keempat...- 917


SAW menjawab:"Cinta karenaAllah dan benci karenaAllah". (HR.
Ahmad).
19. Tennasukhak tetangga:
RasulullahSAW ditanyatentangseorangwanitayangbanyakmelakukan
puasa,sholat dan sedckah,tetapi dia menyakiti tetangganyadengan
lisannya.BeliauSAW menjawab:"Dia masukneraka".Lalu beliauSAW
ditanya:Percmpuanlain, lalu disebutkankckurangansholat,puasadan
sedekahnya, tetapitidakmenyakititetangganyadenganlisannya.13eliau
SAW menjawab:"Dia di Surga".(HR. Ahmad).
A i s y a h b e r t a n y ak e p a d aR a s u l u l l a hS A W : " S a y a m e m p u n y a d
i rr
tetangga,kepadasiapasayamemberihadiah?"BeliauSAW mcnjau'ab:
"Kepadayang Iebihdekatpintunyadarimu".(HR. Bukhari).
20. Hak.jalan:
RasulullahSAW mencegahpara shahabatuntuk duduk di jalan jalan.
k e c u a l im e m b e r i k a nh a k j a l a n . K e m u d i a nR a s u l u l l a hS A W d i t a n y a
tentanghakjalan,BeliauSAW menjawab:"Memejamkanmata.menahan
gangguan.menjawabsalarn,anur ma'ruf tnhi nunkar".
2 1 . Kanlu dan HartamuadaLahmiLikayahmu:
SeoranglelakibenanyakepadaRasulullahSAW:"Sayamentpunyai harta
dan anak. Dan ayah saya membutuhkan harta saya". Beliau SAW
menjawab:"Kamu danhartamuadalahmilik ayahmu.Dan sesungguhnya
kasabanah-anakmu termasukkasabmuyangpaiingbaik.Makamakanlah
kasabanak anakmu". (HR. Abi Dawud).
22. Berbuat baik kepadakedua orang tua:
Scoranglelaki yang lain bertanyakepadaRasulullahSAW tentanghal
tersebut.Beliau SAW menjawab:"Apakah ibumu masih hidup?" Dia
menjawab: "Ya". Lalu beliauSAW bersabda:"'letaplahpadakakinl'a.
Maka di sanalahSurga".(HR. ibnu Majjah).
SeorangIelakidari shahabatAnsharbcrtanyakepadaRasulullahSAW:
"Apakah masih ada kebaikansetelahkeduaorangtuaku meninggal'/"
B e l i a u S A W m e n j a w a b :" Y a , e m p a t p e r k a r a ;m e n s h o l a t m
i crcka.
memintakanampun untuk mereka,rnelaksanakan janji mercka dan
memuliakansahabatmcrcka,bersilaturrahmi yang hanyadlri mercka.
Itulah yangtersisabagimudari berbaktikepadamerekasctelahmereka
meninggal."
Beliau SAW ditanya:Apakah hak keduaorang tua ltas anak'?Bcliau
SAW menjawab:"Mercka adalahSurga dan nerakartu". (HR. Ibnu
Majjah).
23. Si lat urrahmi kepada kerabat :
Seoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW: "Saya mempunyai
kepildanlcreka,tapi merekamemtrluskan
kerabat.Sayabersilaturrahmi

9r8 - I'lamul Muwaqi'in


hubunganpcrsaudaraan dengansaya.Sayaberbuatbaik kepadamereka,
tetapimereka berbuatjelck kepadasaya.Sayamengampuni merekatetapi
nereka mcnganiaya saya. Apakah saya boleh mcmbalas mereka?" Beliau
SAW rnenjawab:'Jangan. jika kalian bersama-sanla. Tetapi buatlah jarak
dan bersilaturrahmilah k e p a d a m e r e k a .S e b a b e n g k a u n r e n dapat
pertolongrn d a r i T u h a n ,s e l a g ie n g k a u s e p e r t i t t l " . ( H R . A h m ad).
Menurr:t Imam Muslirn: "Jika engkau scperti aPa yang kamu kalakan
maka seakan-akan engkau rncnaburkandebu kepadamereka.tetapi
'luhan
engkau selalu mendapat pcrtolongandari selagiengkauseperti
itu".
21. Apakah Satahttrusninto izirtkepaduibu /
Scoranglelaki bertanyakepadaRasulullahSAW: "Apakah sayaharus
'
memintaizin kepadaibuku? BeliauSAW mcnjawab:"Ya". Dia bertanya
lagi: "Tetapisayabekerjadengannyadi rumah".BeliauSAW bersabda:
"Mintalahizin kepadanya.Apakahengkausenangmelihatnya telanjang?"
''Mintalah kcpadanya!".
Dia menjarvab:"Tidak". Beliaubersabda: izin
( H R .M a l i k ) .
25. Merninta lzirt
RasulullahSAW ditanyatentangIsti'nas(memintaizin) dalamfirman
Allah: "sarrpai en-qkaumemintaizin" (At-Taubah:27). Bcliau SAW
mcnjau'ab:"seseorang mengucapkan satutasbih,takbirdansatutahmid.
b e r d e h e md, a n m e m i n t ai z i n k e p a d ap e n g h u n ir u m a h " . ( H R . I b n u
Majjah).
26. Ilersin:
SeorangIelakibersin,lalu bertanya."Apakahyangsayakatakan,rvahai
Rasulullah'l"Beliau SAW menjau'ab:"KatakanlahlScgalapuji bagi
Allah" Para shahabatbertanya:"Apakah yang kani kirtakanwahai
Rasulullah?"Beliau SAW menjawab:"Katakan kepadanyasemoga
engkaudirahrlatiAllah." Lelaki tersebutbertanyalagi, "Apa yangsaya
katakankepadamercka?"Beliau SAW menjawab:"Katakan kepada
merekalSenroga Tuhanmenunjukkankaliandanmenjndikanhati kalian
baik" (HR. Ahmad).
Demikianbeberapa persoalan ringanyangperlumendapatperhatiandan
'Alamin,
merupakan Rasulullah.
latwa-fatwa AlhamdulillahiRabbil Scgalapuji
bagiAllah. sernesta
alam.

selesai di scan tgl 20 -1 - 2007


Tuhan
oleh : Yoga Buldozer

Created For http://kampungsunnah.wordpress.com

Buku Keempat...- 919

Anda mungkin juga menyukai